Уикипедия kkwiki https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Таспа Арнайы Талқылау Қатысушы Қатысушы талқылауы Уикипедия Уикипедия талқылауы Сурет Сурет талқылауы МедиаУики МедиаУики талқылауы Үлгі Үлгі талқылауы Анықтама Анықтама талқылауы Санат Санат талқылауы Портал Портал талқылауы Жоба Жоба талқылауы TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Topic 0 4788 3059706 3059477 2022-08-12T11:57:31Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki [[Сурет:Kazakhstan rayons.png|400px|thumb|right|Қазақстан аудандары]] Қазақстанда барлығы 17 облыста 166 ауылдық, 5 қалада 21 қалалық аудан бар. == [[Абай облысы]] == 8 аудан бар: # [[Абай ауданы (Абай облысы)|Абай ауданы]] (14 418 ад.) — [[Қарауыл (Абай ауданы)|Қарауыл]] ауылы (5 222 ад.) # [[Ақсуат ауданы]] — [[Ақсуат (Абай облысы)|Ақсуат]] ауылы (4 549 ад.) # [[Аягөз ауданы]] (72 695 ад.) — [[Аягөз]] қаласы (38 496 ад.) # [[Бесқарағай ауданы]] (16 689 ад.) — [[Бесқарағай (Абай облысы)|Бесқарағай]] ауылы (4 268 ад.) # [[Бородулиха ауданы]] (35 925 ад.) — [[Бородулиха]] ауылы (4 434 ад.) # [[Жарма ауданы]] (38 048 ад.) — [[Қалбатау]] ауылы (9 680 ад.) # [[Көкпекті ауданы]] — [[Көкпекті (Абай облысы)|Көкпекті]] ауылы (3 651 ад.) # [[Үржар ауданы]] (73 760 ад.) — [[Үржар (ауыл)|Үржар]] ауылы (12 915 ад.) == [[Ақмола облысы]] == 17 аудан бар: # [[Ақкөл ауданы]] (25 793 ад.) – [[Ақкөл (қала)|Ақкөл]] қаласы (13 678 ад.) # [[Аршалы ауданы]] (27 404 ад.) – [[Аршалы (Ақмола облысы)|Аршалы]] кенті (5 975 ад.) # [[Астрахан ауданы]] (23 615 ад.) – [[Астраханка (Ақмола облысы)|Астраханка]] ауылы (4 984 ад.) # [[Атбасар ауданы]] (48 234 ад.) – [[Атбасар]] қаласы (28 735 ад.) # [[Бурабай ауданы]] (75 363 ад.) – [[Щучинск]] қаласы (46 810 ад.) # [[Бұланды ауданы]] (34 331 ад.) – [[Макинск]] қаласы (17 775 ад.) # [[Біржан сал ауданы]] (14 360 ад.) – [[Степняк]] қаласы (3 508 ад.) # [[Егіндікөл ауданы]] (6 068 ад.) – [[Егіндікөл (Ақмола облысы)|Егіндікөл]] ауылы (2 976 ад.) # [[Ерейментау ауданы]] (26 516 ад.) – [[Ерейментау]] қаласы (12 485 ад.) # [[Есіл ауданы (Ақмола облысы)|Есіл ауданы]] (24 237 ад.) – [[Есіл (қала)|Есіл]] қаласы (10 546 ад.) # [[Жақсы ауданы]] (19 088 ад.) – [[Жақсы (ауыл)|Жақсы]] ауылы (4 754 ад.) # [[Жарқайың ауданы]] (14 110 ад.) – [[Державинск]] қаласы (6 307 ад.) # [[Зеренді ауданы]] (38 682 ад.) – [[Зеренді]] ауылы (6 665 ад.) # [[Қорғалжын ауданы]] (8 815 ад.) – [[Қорғалжын (кент)|Қорғалжын]] ауылы (3 189 ад.) # [[Сандықтау ауданы]] (18 398 ад.) – [[Балкашино]] ауылы (4 322 ад.) # [[Целиноград ауданы]] (76 891 ад.) – [[Ақмол]] ауылы (6 838 ад.) # [[Шортанды ауданы]] (29 504 ад.) – [[Шортанды (Шортанды ауданы)|Шортанды]] кенті (5 776 ад.) == [[Ақтөбе облысы]] == 12 аудан бар: # [[Алға ауданы]] (40 783 ад.) – [[Алға]] қаласы (20 562 ад.) # [[Әйтеке би ауданы]] (24 895 ад.) – [[Темірбек Жүргенов ауылы (Ақтөбе облысы)|Темірбек Жүргенов]] ауылы (6 517 ад.) # [[Байғанин ауданы]] (22 809 ад.) – [[Қарауылкелді (ауыл)|Қарауылкелді]] ауылы (8 976 ад.) # [[Қарғалы ауданы]] (17 107 ад.) – [[Бадамша (ауыл)|Бадамша]] ауылы (5 587 ад.) # [[Қобда ауданы]] (18 623 ад.) – [[Қобда (ауыл)|Қобда]] ауылы (5 637 ад.) # [[Мартөк ауданы]] (29 980 ад.) – [[Мәртөк]] ауылы (10 090 ад.) # [[Мұғалжар ауданы]] (67 416 ад.) – [[Қандыағаш]] қаласы (52 560 ад.) # [[Ойыл ауданы]] (18 651 ад.) – [[Ойыл (ауыл)|Ойыл]] ауылы (5 643 ад.) # [[Темір ауданы]] (37 740 ад.) – [[Шұбарқұдық]] кенті (13 583 ад.) # [[Хромтау ауданы]] (42 951 ад.) – [[Хромтау]] қаласы (26 737 ад.) # [[Шалқар ауданы]] (45 996 ад.) – [[Шалқар (қала)|Шалқар]] қаласы (27 932 ад.) # [[Ырғыз ауданы]] (14 999 ад.) – [[Ырғыз (ауыл)|Ырғыз]] ауылы (5 866 ад.) == [[Алматы облысы]] == 9 аудан бар: # [[Балқаш ауданы]] (30 747 ад.) – [[Бақанас (ауыл)|Бақанас]] ауылы (4 135 ад.) # [[Еңбекшіқазақ ауданы]] (300 427 ад.) – [[Есік]] қаласы (33 032 ад.) # [[Жамбыл ауданы (Алматы облысы)|Жамбыл ауданы]] (166 347 ад.) – [[Ұзынағаш (Алматы облысы)|Ұзынағаш]] ауылы (39 416 ад.) # [[Кеген ауданы]] (32 415 ад.) – [[Кеген (ауыл)|Кеген]] ауылы (5 917 ад.) # [[Қарасай ауданы]] (270 673 ад.) – [[Қаскелең]] қаласы (64 529 ад.) # [[Райымбек ауданы]] (41 732 ад.) – [[Нарынқол]] ауылы (7 040 ад.) # [[Талғар ауданы]] (196 567 ад.) – [[Талғар]] қаласы (42 810 ад.) # [[Ұйғыр ауданы]] (63 288 ад.) – [[Шонжы]] ауылы (17 263 ад.) # [[Іле ауданы]] (209 181 ад.) – [[Өтеген батыр]] ауылы (15 180 ад.) == [[Атырау облысы]] == 7 аудан бар: # [[Жылыой ауданы]] (82 962 ад.) – [[Құлсары]] қаласы (60 472 ад.) # [[Индер ауданы]] (32 145 ад.) – [[Индербор]] кенті (14 086 ад.) # [[Исатай ауданы]] (26 728 ад.) – [[Аққыстау]] ауылы (8 486 ад.) # [[Құрманғазы ауданы]] (59 811 ад.) – [[Құрманғазы (Құрманғазы ауданы)|Құрманғазы]] ауылы (13 203 ад.) # [[Қызылқоға ауданы]] (30 589 ад.) – [[Миялы (Атырау облысы)|Миялы]] ауылы (6 575 ад.) # [[Мақат ауданы]] (30 589 ад.) – [[Мақат]] кенті (14 833 ад.) # [[Махамбет ауданы]] (34 811 ад.) – [[Махамбет (Атырау облысы)|Махамбет]] ауылы (9 693 ад.) == [[Батыс Қазақстан облысы]] == 12 аудан бар: # [[Ақжайық ауданы]] (40 574 ад.) – [[Чапаев (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев]] ауылы (9 488 ад.) # [[Бәйтерек ауданы]] (57 762 ад.) – [[Перемётное]] ауылы (3 754 ад.) # [[Бөкей ордасы ауданы]] (15 222 ад.) – [[Сайқын]] ауылы (3 426 ад.) # [[Бөрлі ауданы]] (56 086 ад.) – [[Ақсай (Бөрлі ауданы)|Ақсай]] қаласы (35 310 ад.) # [[Жаңақала ауданы]] (24 029 ад.) – [[Жаңақала (Батыс Қазақстан облысы)|Жаңақала]] ауылы (8 637 ад.) # [[Жәнібек ауданы]] (16 147 ад.) – [[Жәнібек (Батыс Қазақстан облысы)|Жәнібек]] ауылы (8 155 ад.) # [[Казталов ауданы]] (29 129 ад.) – [[Казталовка]] ауылы (4 957 ад.) # [[Қаратөбе ауданы]] (15 467 ад.) – [[Қаратөбе (Батыс Қазақстан облысы)|Қаратөбе]] ауылы (3 782 ад.) # [[Сырым ауданы]] (18 924 ад.) – [[Жымпиты]] ауылы (5 139 ад.) # [[Тасқала ауданы]] (16 701 ад.) – [[Тасқала (Батыс Қазақстан облысы)|Тасқала]] ауылы (7 968 ад.) # [[Теректі ауданы]] (38 086 ад.) – [[Теректі (Батыс Қазақстан облысы)|Теректі]] ауылы (4 356 ад.) # [[Шыңғырлау ауданы]] (14 744 ад.) – [[Шыңғырлау (ауыл)|Шыңғырлау]] ауылы (7 323 ад.) == [[Жамбыл облысы]] == 10 аудан бар: # [[Байзақ ауданы]] (105 948 ад.) – [[Сарыкемер]] ауылы (31 461 ад.) # [[Жамбыл ауданы (Жамбыл облысы)|Жамбыл ауданы]] (82 902 ад.) – [[Аса (ауыл)|Аса]] ауылы (8 326 ад.) # [[Жуалы ауданы]] (52 169 ад.) – [[Бауыржан Момышұлы ауылы|Бауыржан Момышұлы]] ауылы (11 513 ад.) # [[Қордай ауданы]] (143 827 ад.) – [[Қордай]] ауылы (25 507 ад.) # [[Меркі ауданы]] (84 760 ад.) – [[Меркі]] ауылы (11 791 ад.) # [[Мойынқұм ауданы]] (32 539 ад.) – [[Мойынқұм (Мойынқұм ауданы)|Мойынқұм]] ауылы (8 607 ад.) # [[Сарысу ауданы]] (44 184 ад.) – [[Жаңатас]] қаласы (22 364 ад.) # [[Талас ауданы]] (55 117 ад.) – [[Қаратау (қала)|Қаратау]] қаласы (30 204 ад.) # [[Тұрар Рысқұлов ауданы]] (64 512 ад.) – [[Құлан (Жамбыл облысы)|Құлан]] ауылы (13 592 ад.) # [[Шу ауданы]] (101 693 ад.) – [[Төле би (Жамбыл облысы)|Төле би]] ауылы (21 168 ад.) == [[Жетісу облысы]] == 8 аудан бар: # [[Ақсу ауданы]] (39 675 ад.) – [[Жансүгіров ауылы|Жансүгіров]] ауылы (6 809 ад.) # [[Алакөл ауданы]] (69 679 ад.) – [[Үшарал (қала)|Үшарал]] қаласы (17 181 ад.) # [[Ескелді ауданы]] (46 631 ад.) – [[Қарабұлақ (Ескелді ауданы)|Қарабұлақ]] ауылы (13 060 ад.) # [[Кербұлақ ауданы]] (48 860 ад.) – [[Сарыөзек (Алматы облысы)|Сарыөзек]] ауылы (12 048 ад.) # [[Көксу ауданы]] (41 578 ад.) – [[Балпық би (ауыл)|Балпық би]] ауылы (13 336 ад.) # [[Қаратал ауданы]] (46 914 ад.) – [[Үштөбе (қала)|Үштөбе]] қаласы (22 989 ад.) # [[Панфилов ауданы]] (129 204 ад.) – [[Жаркент]] қаласы (42 809 ад.) # [[Сарқан ауданы]] (36 962 ад.) – [[Сарқан]] қаласы (11 368 ад.) == [[Қарағанды облысы]] == 7 аудан бар: # [[Абай ауданы (Қарағанды облысы)|Абай ауданы]] (58 673 ад.) – [[Абай (қала)|Абай]] қаласы (28 363 ад.) # [[Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауданы]] (17 474 ад.) – [[Ақтоғай (Қарағанды облысы)|Ақтоғай]] ауылы (2 770 ад.) # [[Бұқар жырау ауданы]] (57 175 ад.) – [[Ботақара (кент, Ботақара кенттік әкімдігі)|Ботақара]] кенті (5 223 ад.) # [[Қарқаралы ауданы]] (36 025 ад.) – [[Қарқаралы]] қаласы (8 190 ад.) # [[Нұра ауданы]] (22 569 ад.) – [[Нұра (Нұра ауданы)|Нұра]] кенті (5 440 ад.) # [[Осакаров ауданы]] (31 243 ад.) – [[Осакаровка]] кенті (7 924 ад.) # [[Шет ауданы]] (42 437 ад.) – [[Ақсу-Аюлы]] ауылы (4 098 ад.) == [[Қостанай облысы]] == 16 аудан бар: # [[Алтынсарин ауданы]] (13 846 ад.) — [[Обаған (Алтынсарин ауданы)|Обаған]] ауылы (335 ад.) # [[Амангелді ауданы]] (16 475 ад.) — [[Амангелді (Амангелді ауданы)|Амангелді]] ауылы (7 308 ад.) # [[Әулиекөл ауданы]] (42 178 ад.) — [[Әулиекөл]] ауылы (10 692 ад.) # [[Бейімбет Майлин ауданы]] (24 853 ад.) — [[Әйет (Бейімбет Майлин ауданы)|Әйет]] ауылы (3 221 ад.) # [[Денисов ауданы]] (18 376 ад.) — [[Денисовка (Қостанай облысы)|Денисовка]] ауылы (4 416 ад.) # [[Жангелді ауданы]] (12 251 ад.) — [[Торғай (Қостанай облысы)|Торғай]] ауылы (4 581 ад.) # [[Жітіқара ауданы]] (47 661 ад.) — [[Жітіқара]] қаласы (34 736 ад.) # [[Қамысты ауданы]] (12 362 ад.) — [[Қамысты (Қостанай облысы)|Қамысты]] ауылы (4 484 ад.) # [[Қарабалық ауданы]] (27 534 ад.) — [[Қарабалық (кент)|Қарабалық]] кенті (11 372 ад.) # [[Қарасу ауданы]] (25 258 ад.) — [[Қарасу (Қарасу ауданы)|Қарасу]] ауылы (3 476 ад.) # [[Қостанай ауданы]] (71 157 ад.) — [[Тобыл (қала)|Тобыл]] қаласы (24 590 ад.) # [[Меңдіқара ауданы]] (27 279 ад.) — [[Боровской]] ауылы (9 251 ад.) # [[Наурызым ауданы]] (10 766 ад.) — [[Қарамеңді]] ауылы (4 425 ад.) # [[Сарыкөл ауданы]] (20 553 ад.) — [[Сарыкөл (Сарыкөл ауданы)|Сарыкөл]] кенті (8 858 ад.) # [[Ұзынкөл ауданы]] (21 060 ад.) — [[Ұзынкөл (Қостанай облысы)|Ұзынкөл]] ауылы (5 676 ад.) # [[Федоров ауданы]] (25 543 ад.) — [[Федоровка (Федоров ауданы)|Федоровка]] ауылы (6 406 ад.) == [[Қызылорда облысы]] == 7 аудан бар: # [[Арал ауданы]] (79 150 ад.) – [[Арал (қала)|Арал]] қаласы (33 141 ад.) # [[Жалағаш ауданы]] (35 705 ад.) – [[Жалағаш]] ауылы (12 909 ад.) # [[Жаңақорған ауданы]] (84 474 ад.) – [[Жаңақорған]] ауылы (27 564 ад.) # [[Қазалы ауданы]] (77 185 ад.) – [[Әйтеке би кенті|Әйтеке би]] кенті (43 155 ад.) # [[Қармақшы ауданы]] (54 265 ад.) – [[Жосалы (Қызылорда облысы)|Жосалы]] ауылы (18 563 ад.) # [[Сырдария ауданы (Қызылорда облысы)|Сырдария ауданы]] (38 841 ад.) – [[Тереңөзек (Қызылорда облысы)|Тереңөзек]] ауылы (7 627 ад.) # [[Шиелі ауданы]] (82 399 ад.) – [[Шиелі (Қызылорда облысы)|Шиелі]] ауылы (31 691 ад.) == [[Маңғыстау облысы]] == 5 аудан бар: # [[Бейнеу ауданы]] (69 639 ад.) — [[Бейнеу]] ауылы (52 836 ад.) # [[Қарақия ауданы]] (37 621 ад.) — [[Құрық (ауыл)|Құрық]] ауылы (11 248 ад.) # [[Маңғыстау ауданы]] (39 153 ад.) — [[Шетпе]] ауылы (16 784 ад.) # [[Мұнайлы ауданы]] (161 270 ад.) — [[Маңғыстау (ауыл)|Маңғыстау]] ауылы (31 368 ад.) # [[Түпқараған ауданы]] (31 728 ад.) — [[Форт-Шевченко]] қаласы (6 376 ад.) == [[Павлодар облысы]] == 10 аудан бар: # [[Аққулы ауданы]] (12 204 ад.) — [[Аққулы (ауыл)|Аққулы]] ауылы (2 661 ад.) # [[Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы)|Ақтоғай ауданы]] (12 556 ад.) — [[Ақтоғай (Павлодар облысы)|Ақтоғай]] ауылы (3 798 ад.) # [[Баянауыл ауданы]] (26 859 ад.) — [[Баянауыл]] ауылы (12 354 ад.) # [[Ертіс ауданы]] (16 469 ад.) — [[Ертіс (Павлодар облысы)|Ертіс]] ауылы (7 072 ад.) # [[Железин ауданы]] (15 438 ад.) — [[Железинка]] ауылы (4 916 ад.) # [[Май ауданы]] (10 379 ад.) — [[Көктөбе (Май ауданы)|Көктөбе]] ауылы (3 445 ад.) # [[Павлодар ауданы]] (26 092 ад.) — [[Павлодар]] қаласы (333 989 ад.) # [[Тереңкөл ауданы]] (20 176 ад.) — [[Тереңкөл (Тереңкөл ауданы)|Тереңкөл]] ауылы (7 474 ад.) # [[Успен ауданы]] (11 983 ад.) — [[Успенка (Павлодар облысы)|Успенка]] ауылы (3 810 ад.) # [[Шарбақты ауданы]] (19 506 ад.) — [[Шарбақты (Шарбақты ауданы)|Шарбақты]] ауылы (7 591 ад.) == [[Солтүстік Қазақстан облысы]] == 13 аудан бар: # [[Айыртау ауданы]] (36 951 ад.) — [[Саумалкөл (Володар ауылдық округі)|Саумалкөл]] ауылы (9 480 ад.) # [[Ақжар ауданы]] (15 702 ад.) — [[Талшық]] ауылы (3 679 ад.) # [[Аққайың ауданы]] (18 972 ад.) — [[Смирново (Солтүстік Қазақстан облысы)|Смирново]] ауылы (5 718 ад.) # [[Ғабит Мүсірепов ауданы]] (40 850 ад.) — [[Новоишим]] ауылы (12 064 ад.) # [[Есіл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Есіл ауданы]] (22 356 ад.) — [[Явленка]] ауылы (5 478 ад.) # [[Жамбыл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Жамбыл ауданы]] (19 447 ад.) — [[Пресновка (Жамбыл ауданы)|Пресновка]] ауылы (5 322 ад.) # [[Қызылжар ауданы]] (44 214 ад.) — [[Бескөл (Солтүстік Қазақстан облысы)|Бескөл]] ауылы (11 331 ад.) # [[Мағжан Жұмабаев ауданы]] (29 924 ад.) — [[Булаев]] қаласы (7 742 ад.) # [[Мамлют ауданы]] (17 845 ад.) — [[Мамлют]] қаласы (6 866 ад.) # [[Тайынша ауданы]] (43 140 ад.) — [[Тайынша]] қаласы (11 422 ад.) # [[Тимирязев ауданы]] (11 290 ад.) — [[Тимирязево (Солтүстік Қазақстан облысы)|Тимирязево]] ауылы (4 303 ад.) # [[Уәлиханов ауданы]] (16 293 ад.) — [[Кішкенекөл]] ауылы (7 421 ад.) # [[Шал ақын ауданы]] (18 577 ад.) — [[Сергеев]] қаласы (7 687 ад.) == [[Түркістан облысы]] == 14 аудан бар: # [[Бәйдібек ауданы]] (54 030 ад.) — [[Шаян (Бәйдібек ауданы)|Шаян]] ауылы (7 452 ад.) # [[Жетісай ауданы]] (170 408 ад.) — [[Жетісай]] қаласы (24 484 ад.) # [[Келес ауданы]] (142 296 ад.) — [[Абай (Келес ауданы)|Абай]] ауылы (21 221 ад.) # [[Қазығұрт ауданы]] (106 225 ад.) — [[Қазығұрт]] ауылы (11 146 ад.) # [[Мақтаарал ауданы]] (133 539 ад.) — [[Мырзакент]] кенті (13 339 ад.) # [[Ордабасы ауданы]] (118 916 ад.) — [[Темірлан]] ауылы (10 489 ад.) # [[Отырар ауданы]] (53 975 ад.) — [[Шәуілдір]] ауылы (7 263 ад.) # [[Сайрам ауданы]] (207 948 ад.) — [[Ақсукент]] ауылы (24 491 ад.) # [[Сарыағаш ауданы]] (186 109 ад.) — [[Сарыағаш]] қаласы (34 303 ад.) # [[Сауран ауданы]] (98 113 ад.) — [[Шорнақ]] ауылы (2 986 ад.) # [[Созақ ауданы]] (61 512 ад.) — [[Шолаққорған]] ауылы (12 176 ад.) # [[Төле би ауданы]] (117 765 ад.) — [[Леңгір]] қаласы (24 045 ад.) # [[Түлкібас ауданы]] (111 286 ад.) — [[Тұрар Рысқұлов ауылы (Түркістан облысы)|Тұрар Рысқұлов]] ауылы (17 977 ад.) # [[Шардара ауданы]] (78 132 ад.) — [[Шардара (қала)|Шардара]] қаласы (28 443 ад.) == [[Ұлытау облысы]] == 2 аудан бар: # [[Жаңаарқа ауданы]] (34 462 ад.) – [[Жаңаарқа]] кенті (17 559 ад.) # [[Ұлытау ауданы]] (12 822 ад.) – [[Ұлытау (ауыл)|Ұлытау]] ауылы (1 862 ад.) == [[Шығыс Қазақстан облысы]] == 9 аудан бар: # [[Алтай ауданы]] (66 374 ад.) — [[Алтай (қала)|Алтай]] қаласы (36 116 ад.) # [[Глубокое ауданы]] (61 948 ад.) — [[Глубокое (Шығыс Қазақстан облысы)|Глубокое]] кенті (9 548 ад.) # [[Зайсан ауданы]] (36 979 ад.) — [[Зайсан (қала)|Зайсан]] қаласы (16 261 ад.) # [[Катонқарағай ауданы]] (23 141 ад.) — [[Үлкен Нарын]] ауылы (4 133 ад.) # [[Күршім ауданы]] (24 343 ад.) — [[Күршім]] ауылы (6 777 ад.) # [[Самар ауданы]] — [[Самар (ауыл)|Самар]] ауылы (6 526 ад.) # [[Тарбағатай ауданы]] — [[Ақжар (Шығыс Қазақстан облысы)|Ақжар]] ауылы (6 396 ад.) # [[Ұлан ауданы]] (39 178 ад.) — [[Қасым Қайсенов кенті|Қасым Қайсенов]] кенті (5 312 ад.) # [[Шемонаиха ауданы]] (43 736 ад.) — [[Шемонаиха]] қаласы (18 211 ад.) == [[Нұр-Сұлтан]] қаласы == 4 аудан бар: # [[Алматы ауданы (Нұр-Сұлтан қаласы)|Алматы ауданы]] # [[Байқоңыр ауданы]] # [[Есіл ауданы (Астана)|Есіл ауданы]] # [[Сарыарқа ауданы]] == [[Алматы]] қаласы == [[Сурет:Almaty districts.svg|thumb|150px|left|Алматы қаласының әкімшілік бөлінуі]] 8 аудан бар: # [[Алатау ауданы]] # [[Алмалы ауданы]] # [[Әуезов ауданы]] # [[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] # [[Жетісу ауданы]] # [[Медеу ауданы]] # [[Наурызбай ауданы]] # [[Түрксіб ауданы]] == [[Шымкент]] қаласы == [[Сурет:Шымкент қаласының әкімшілік бөлінісі (2022).jpg|thumb|150px|left|Шымкент қаласының әкімшілік бөлінуі]] 5 аудан бар: # [[Абай ауданы (Шымкент)|Абай ауданы]] # [[Әл-Фараби ауданы]] # [[Еңбекші ауданы]] # [[Қаратау ауданы]] # [[Тұран ауданы]] == [[Ақтөбе]] қаласы == 2 аудан бар: # [[Алматы ауданы (Ақтөбе қаласы)|Алматы ауданы]] # [[Астана ауданы]] == [[Қарағанды]] қаласы == 2 аудан бар: # [[Әлихан Бөкейхан ауданы]] # [[Қазыбек би ауданы (Қарағанды)|Қазыбек би ауданы]] == Тағы қараңыз == * [[Қазақстан кадастрлық нөмірлер тізімі]] [[Санат:Қазақстан аудандары]] q667sm1yrxjewsi7k59dgmt2plcmamm 0 5251 3059670 2939246 2022-08-12T10:52:48Z Sagzhan 29953 /* Кіріспе бөлімін өңдеді */ wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | түс = Қазақ ханы | Қазақша есімі = Хақназар хан | Шынайы есімі = | Суреті = | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = [[Қазақ хандығы]]ның 8-ші ханы | Ту = Kazakh Khanate flag1.jpg | Ту2 = | Басқара бастады = [[1538 жыл|1538]] | Басқаруын аяқтады = [[1580 жыл|1580]] | Ізашары = [[Бұйдаш хан]] | Ізбасары = [[Шығай хан]] | Титулы_2 = | Ту_2 = | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = | Басқаруын аяқтады_2 = | Ізашары_2 = | Ізбасары_2 = | Титулы_3 = | Ту_3 = | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = | Басқаруын аяқтады_3 = | Ізашары_3 = | Ізбасары_3 = | Титулы_4 = | Ту_4 = | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = | Басқаруын аяқтады_4 = | Ізашары_4 = | Ізбасары_4 = | Туған күні =1509 | Туған жері = | Қайтыс болған күні = 19.05.1580 | Қайтыс болған жері = | Жерленді = | Діні = [[ислам]] | Әкесі = [[Қасым хан]] | Анасы = Ханық сұлтан ханым | Жұбайы = | Балалары = '''Ұлдары:''' Мұңғытай ханзада, Дінмұхамед (Тыным) ханзада | Партиясы = | Білімі = | Қолтаңбасы = | Сайты = | Commons = | Марапаттары = }} '''Хақназар хан''' — Қазақ Хандығының ([[1538 жыл|1538]]—[[1580 жыл|1580]]) билік құрған ханы. [[Қасым хан]]ның [[Ханық сұлтан ханым]]нан туған баласы. Хақназар хан тұсында [[қазақ хандығы]] қайта бірігіп дами түсті. Хақназар қазақ хандығын 42 жыл биледі. Қазақ хандығының 300 жылдық тарихында Хақназардай ұзақ жыл ел билеген хан болған емес. Ол ел басқару, қиын-қыстау, әскери-саяси істері жағында қажырлы да қабілетті қайраткер болды. Оның үстіне аса күрделі сыртқы жағдайларда дипломатиялық дарыны мол майталман екендігін көрсетті.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref><ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2 </ref> == Билігі == Хақназар хан таққа отырған соң хандық үкіметтің билігін нығайтуға және күшейтуге қажырлы қайрат жұмсады. Өзінен бұрынғы [[Тахир хан]] және [[Бұйдаш хан]] тұсында бытыраңқы жағдайға түскен [[Қазақ хандығы]]н қайта біріктірді. [[1523 жыл|1523]]—[[1524 жыл|1524]] жылдары жарыққа шыққан қазақ-қырғыз одағын үздіксіз нығайтты, тіпті сол заманның тарихи деректерінде Хақназар хан «''қазақтар мен қырғыздардың патшасы''» деп аталды. Ол осы қазақ-қырғыз одағына сүйене отырып, [[Моғолстан]] хандарының [[Жетісу]] мен [[Ыстықкөл]] алабын жаулап алу әрекетіне тойтарыс берді. Хақназар хандық құрған дәуірде қазақ хандығының сыртқы жағдайында аса ірі тарихи оқиғалар орын алды. Бұл кезде батыста күшейе түскен орыс мемлекеті шығысқа қарай ірге кеңейтіп [[1552 жыл]]ы [[Қазан хандығы]]н, [[1556 жыл]]ы [[Астрахан хандығы]]н басып алды. Осы жағдайға байланысты, [[Еділ]] мен [[Жайық]] арасында ұлан-байтақ өңірді мекендеген [[Ноғай ордасы]] ыдырай бастады. == Өзгерістер == Ноғай ордасының ыдырауы, оған қарасты қазақ тайпалары мен олардың мекендеген жерлерінің қазақ хандығына қосылуы хандықтың батыс, солтүстік және оңтүстік жағындағы жағдайда өзгеріс тудырды. Орыс мемлекеті мен қазақ хандығы арасындағы кең өңірді алып жатқан Ноғай одағының ыдырауы, оның бір бөлігінің қазақ хандығына қосылып, енді бір бөлігінің орыс патшасына бағынуы, шығысқа қарай кеңейіп келе жатқан орыс мемлекетінің шекарасын қазақ хандығына жақындата түсті. [[1563]] жылы [[Сібір хандығы|Сібір хандығының]] билігін тартып алған [[Көшім хан]] ендігі жерде қазақ хандығына дұшпандық позиция ұстады. Оның үстіне моңғол билеушілері мен қазақ хандары арасында да қақтығыстар болып отырды. Осындай күрделі жағдайлармен есептескен Хақназар хан Қазақ хандығының сыртқы саясатын өзгертті. Өзінен бұрынғы қазақ хандары үнемі жауласып келген Мауараннахрдағы Шайбани әулетімен одақтастық байланыс орнатуға ұмтылды. Орта Азияның ең ірі қалаларының бірі Ташкентті басып алуға бағытталған әскери қимылдарын тоқтатты. Сөйтіп, шайбани әулетінен шыққан Бұхара ханы Абдолла ІІ-мен қазақ ханы Хақназар «''қастаспай дос болып, өзара көмектесу''» жөнінде «''анттастық шарт''» жасасты. Хақназар ханның бұл дипломатиялық шарасы оңды болды. XVI ғасырдың 60-жылдарының соңы мен 70-жылдарының басында соғыс қимылдары тоқтап, бейбітшілік орнады, қазақтардың Орта Азия халқымен сауда-саттық қарым-қатынасы, экономикалық байланысы одан әрі өрістеді. Мұның өзі қазақ хандығының ішкі жағдайын жақсартуға, халқының шаруашылық өмірінің оңалуына тиімді болды. Сонымен қатар қазақ хандығын да нығайта түсті. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Адамдардың тізбегі | ізашары = [[Бұйдаш хан]] | ізбасары = [[Шығай хан]] | мәтін = [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]] | жылдары = [[1538 жыл|1538]] — [[1580 жыл|1580]] | bcolor = | color = }} {{Қазақ хандары}} [[Санат:Туған жылы белгісіздер]] [[Санат:Төрелер]] azo4ema6ry653cknospmpljp3de7jhq 3059671 3059670 2022-08-12T10:53:14Z Sagzhan 29953 /* Кіріспе бөлімін өңдеді */ wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | түс = Қазақ ханы | Қазақша есімі = Хақназар хан | Шынайы есімі = | Суреті = | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = [[Қазақ хандығы]]ның 8-ші ханы | Ту = Kazakh khanate flag1.jpg | Ту2 = | Басқара бастады = [[1538 жыл|1538]] | Басқаруын аяқтады = [[1580 жыл|1580]] | Ізашары = [[Бұйдаш хан]] | Ізбасары = [[Шығай хан]] | Титулы_2 = | Ту_2 = | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = | Басқаруын аяқтады_2 = | Ізашары_2 = | Ізбасары_2 = | Титулы_3 = | Ту_3 = | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = | Басқаруын аяқтады_3 = | Ізашары_3 = | Ізбасары_3 = | Титулы_4 = | Ту_4 = | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = | Басқаруын аяқтады_4 = | Ізашары_4 = | Ізбасары_4 = | Туған күні =1509 | Туған жері = | Қайтыс болған күні = 19.05.1580 | Қайтыс болған жері = | Жерленді = | Діні = [[ислам]] | Әкесі = [[Қасым хан]] | Анасы = Ханық сұлтан ханым | Жұбайы = | Балалары = '''Ұлдары:''' Мұңғытай ханзада, Дінмұхамед (Тыным) ханзада | Партиясы = | Білімі = | Қолтаңбасы = | Сайты = | Commons = | Марапаттары = }} '''Хақназар хан''' — Қазақ Хандығының ([[1538 жыл|1538]]—[[1580 жыл|1580]]) билік құрған ханы. [[Қасым хан]]ның [[Ханық сұлтан ханым]]нан туған баласы. Хақназар хан тұсында [[қазақ хандығы]] қайта бірігіп дами түсті. Хақназар қазақ хандығын 42 жыл биледі. Қазақ хандығының 300 жылдық тарихында Хақназардай ұзақ жыл ел билеген хан болған емес. Ол ел басқару, қиын-қыстау, әскери-саяси істері жағында қажырлы да қабілетті қайраткер болды. Оның үстіне аса күрделі сыртқы жағдайларда дипломатиялық дарыны мол майталман екендігін көрсетті.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref><ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2 </ref> == Билігі == Хақназар хан таққа отырған соң хандық үкіметтің билігін нығайтуға және күшейтуге қажырлы қайрат жұмсады. Өзінен бұрынғы [[Тахир хан]] және [[Бұйдаш хан]] тұсында бытыраңқы жағдайға түскен [[Қазақ хандығы]]н қайта біріктірді. [[1523 жыл|1523]]—[[1524 жыл|1524]] жылдары жарыққа шыққан қазақ-қырғыз одағын үздіксіз нығайтты, тіпті сол заманның тарихи деректерінде Хақназар хан «''қазақтар мен қырғыздардың патшасы''» деп аталды. Ол осы қазақ-қырғыз одағына сүйене отырып, [[Моғолстан]] хандарының [[Жетісу]] мен [[Ыстықкөл]] алабын жаулап алу әрекетіне тойтарыс берді. Хақназар хандық құрған дәуірде қазақ хандығының сыртқы жағдайында аса ірі тарихи оқиғалар орын алды. Бұл кезде батыста күшейе түскен орыс мемлекеті шығысқа қарай ірге кеңейтіп [[1552 жыл]]ы [[Қазан хандығы]]н, [[1556 жыл]]ы [[Астрахан хандығы]]н басып алды. Осы жағдайға байланысты, [[Еділ]] мен [[Жайық]] арасында ұлан-байтақ өңірді мекендеген [[Ноғай ордасы]] ыдырай бастады. == Өзгерістер == Ноғай ордасының ыдырауы, оған қарасты қазақ тайпалары мен олардың мекендеген жерлерінің қазақ хандығына қосылуы хандықтың батыс, солтүстік және оңтүстік жағындағы жағдайда өзгеріс тудырды. Орыс мемлекеті мен қазақ хандығы арасындағы кең өңірді алып жатқан Ноғай одағының ыдырауы, оның бір бөлігінің қазақ хандығына қосылып, енді бір бөлігінің орыс патшасына бағынуы, шығысқа қарай кеңейіп келе жатқан орыс мемлекетінің шекарасын қазақ хандығына жақындата түсті. [[1563]] жылы [[Сібір хандығы|Сібір хандығының]] билігін тартып алған [[Көшім хан]] ендігі жерде қазақ хандығына дұшпандық позиция ұстады. Оның үстіне моңғол билеушілері мен қазақ хандары арасында да қақтығыстар болып отырды. Осындай күрделі жағдайлармен есептескен Хақназар хан Қазақ хандығының сыртқы саясатын өзгертті. Өзінен бұрынғы қазақ хандары үнемі жауласып келген Мауараннахрдағы Шайбани әулетімен одақтастық байланыс орнатуға ұмтылды. Орта Азияның ең ірі қалаларының бірі Ташкентті басып алуға бағытталған әскери қимылдарын тоқтатты. Сөйтіп, шайбани әулетінен шыққан Бұхара ханы Абдолла ІІ-мен қазақ ханы Хақназар «''қастаспай дос болып, өзара көмектесу''» жөнінде «''анттастық шарт''» жасасты. Хақназар ханның бұл дипломатиялық шарасы оңды болды. XVI ғасырдың 60-жылдарының соңы мен 70-жылдарының басында соғыс қимылдары тоқтап, бейбітшілік орнады, қазақтардың Орта Азия халқымен сауда-саттық қарым-қатынасы, экономикалық байланысы одан әрі өрістеді. Мұның өзі қазақ хандығының ішкі жағдайын жақсартуға, халқының шаруашылық өмірінің оңалуына тиімді болды. Сонымен қатар қазақ хандығын да нығайта түсті. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Адамдардың тізбегі | ізашары = [[Бұйдаш хан]] | ізбасары = [[Шығай хан]] | мәтін = [[Қазақ хандары|Қазақ ханы]] | жылдары = [[1538 жыл|1538]] — [[1580 жыл|1580]] | bcolor = | color = }} {{Қазақ хандары}} [[Санат:Туған жылы белгісіздер]] [[Санат:Төрелер]] aqqu4m8ws7mepjxw5taifvot18dmv1a 0 5295 3059672 3023073 2022-08-12T10:54:46Z Sagzhan 29953 /* Кіріспе бөлімін өңдеді */ wikitext text/x-wiki {{Тарихи мемлекеттер |атауы = Қазақ хандығы |статусы = [[Хандық]] |байрақ = Kazakh khanate flag1.jpg |байрақ_сипаттамасы = |карта = Map of the Kazakh Khanate 18th century.png |p1 = Алтын Орда |flag_p1 = Golden_Horde_flag_1339.svg |p2 =Моғолстан |flag_p2 = Moghulistan.png |p3=Әбілхайыр Ордасы|flag_p3=War flag of Khanate of Bukhara.svg|s1 =Ұлы жүз |flag_s1 =Жуз.svg |s2 =Орта жүз |flag_s2 =Жуз.svg |s3 =Кіші жүз |flag_s3 =Жуз.svg |s4 = Ресей Империясы |flag_s4 = Flag_of_Russia.svg |құрылуы = [[1465 жыл|1465]] |ыдырауы = [[1847 жыл|1847]] |сипаттамасы=Қазіргі шекараларды көрсететін қазақ хандығының 18 ғасырдағы картасы.|астана = 1465-1469 [[Созақ]]<br />1469-1511 [[Сығанақ]]<br />1511-1521 [[Сарайшық]]<br />1521-1599 [[Сығанақ]]<br />1599-1729 [[Түркістан_(қала)|Түркістан]] |тілі = [[Түркі тілдері|Түркіше]] (әдеби)<br />[[Қазақ тілі|Қазақша]] |қосымша_параметр = Заңдары |параметр_мазмұны = [[Қасым ханның қасқа жолы]]<br />[[Есім ханның ескі жолы]]<br />'''[[Жеті жарғы]]''' |аумағы = 3,2&nbsp;млн км² |халқы = Қыпшақ, Алшын, Арғын, Дулат, Үйсін, Қаңлы, Найман, Керей, Жалайыр, Қоңырат, Меркіт, Қатаған, Шыңғысид -ақсүйек төре, Қожа, Төлеңгіт, [[Қарақалпақтар]], [[Қырғыздар]] |дейін = |д1 = |д2 = |кейін = |к1 = |к2 = |к3 = }} '''Қазақ хандығы''' – [[Трансконтиненталды]] [[Қазақтар|қазақ]] [[Мемлекет|мемлекеті]]. Оның аумағының көбісі [[Орталық Азия|Орта Азияда]] болып, бір бөлігі [[Шығыс Еуропа|Шығыс Еуропада]] орналасқан. XV ғасырда қазақтар [[Әбілхайыр Ордасы|Өзбек хандығындағы]] жемқорлық, саяси тұрақсыздық пен әлсіз үкіметтен шаршап, қазақтарды [[Жетісу|Жетісуда]] жинаған [[Керей хан|Керей]] мен [[Әз-Жәнібек хан|Жәнібек хан]] 1465 жылда Қазақ хандығын құрған. Тарих бойы Қазақ хандығы өз аумақтарын үлкейтіп, қазіргі [[Қазақстан|Қазақстанның]] территорияларының көбісіне ие болған.<ref>[http://www.testent.ru/index/xv_gasyr_xviii_gasyrdy_basyndagy_kazakh_khandygy/0-613]</ref> XVII ғасырда қазақтар [[Жоңғар хандығы|Жоңғарлармен]] [[Қазақ-Жоңғар соғысы|соғысып]], әлсізденген де, келесі ғасырда хандықты [[Ресей империясы|Ресей патшалығы]] [[Қазақ хандығының Ресей құрамына кіруі|жаулап]] алған. Қазақ хандығы [[Еділ]]ден [[Жайық]]қа дейінгі территорияны, [[Сырдария]] мен [[Әмудария]] өзендерінің аралығын, [[Хорасан]] жерін қамтыған. Қазақ хандығының мемлекеттік құрылымы дала демократиясына негізделген [[монархия]]ға негізделген. Мемлекет басшысы - [[хан]]дар саяси билік жүргізетін. Олар [[төре]] тұқымынан шыққан [[сұлтан]]дар арасындағы таңдау негізінде сайланатын. Қазақ хандығының тұңғыш ханы - [[Керей хан|Керей]], соңғы ханы - [[Кенесары хан|Кенесары Қасымұлы]]. == Этимологиясы == == Тарихы == {{Main|Қазақ хандығының тарихы}} {{Main|Қазақ хандығының жылнамасы}} === Керей мен Жәнібек хандар === Қазақ хандығының пайда болуы [[Қазақстан]] жерінде 14-15 ғғ. болған әлеуметтік-экономикалық және этникалық-саяси процестерден туған заңды құбылыс. Өндіргіш күштердің дамуы, көшпелі ақсүйектердің экономикалық қуатының артуы, феодалдық топтардың тәуелсіздікке ұмтылуы, осы негізде [[Әбілқайыр хан (Өзбек хандығы)|Әбілхайыр]] хандығы мен Моғолстан арасындағы тартыстың өршуі, әлеуметтік қайшылықтардың үдеуі 15 ғ. 2 жартысында бұл мемлекеттердің құлдырап ыдырауына апарып соқтырды. Әсіресе Әбілхайыр(1428-1468) [[Жошы]]-[[Шайбан]]- Дәулет-[[Шайх]] оғланның ұлы хандығы өте нашар еді. Территориясы батысында Жайықтан бастап, шығысында Балқаш көліне дейін, оңтүстігінде Сырдың төменгі жағы мен Арал өңірінен, солтүстігінде Тобылдың орта ағысы мен Ертіске дейінгі жерді алып жатты. Бір орталыққа бағынған мемлекет болмады. Көптеген ұлыстарға бөлінді. Олардың басында Шыңғыс әулетінің әр тармақтағы ұрпақтары, көшпелі тайпалардың билеушілері тұрды. Әбілхайыр билік еткен кезде халық өзара қырқыс пен соғыстан шаршады. 30 жж. ол Тобыл бойында Шайбани ұрпағы Махмұт Қожаханды талқандады. Сыр бойындағы далада Жошы әулетінің Махмұтханы мен Ахметханын(Тоқа Темір тұқымы) жеңді. [[1446]] жылы Әбілхайыр Темір ұрпақтары мен Ақ Орда хандары ұрпақтарынан Сыр бойы мен Қаратау баурайындағы — [[Сығанақ]], [[Созақ]], Аққорған, Өзгент, Аркүк сияқты қалаларды басып алады. 1457 ж. Үз-Темір тайшы бастапан ойраттардан (жайылым жер іздеген) [[Түркістан (қала)|Түркістан]] өңірінде жеңіліп қалды. Масқара ауыр шарт жасасып, ойраттар Шу арқылы өз жерлеріне кетті. Ал Әбілхайыр өз ұлысында , қатал тәртіп шараларын орнатуға кіріседі. Бұл халық бұқарасының оған деге өшпенділігін күшейтті. Нәтижесінде халықтың жартысы Шығыс Дешті Қыпшақтан [[Түркістан (қала)|Түркістан]] алқаптарына және Қаратау бөктерлерінен Жетісудың батыс өңіріне көшіп барулары еді. Оны Жәнібек пен Керей басқарды. [[Дешті Қыпшақ]] пен Жетісудағы көшпелі бұқара феодалдық қанаудың күшеюіне, соғыстарға наразылық ретінде , хандар мен феодалдардың қол астынан көшіп кетіп, қоныс аударды. Сөйтіп, 15 ғ. 50-70 жж, яғни 1459ж. Әбілхайыр хандығынан Жетісудың батысына Есенбұға хан иелігіне Шу мен Талас өзендерінің жазықтығына көшіп келді. Олардың қоныс аударуының бір себебі, оларды Шыңғыс әулетінен шыққан Керей хан мен Жәнібек ханның жаңа қалыптасып келе жатқан қазақ халқының дербес мемлекетін құру, оның тәуелсіз саяси және экономикалық дамуын қамтамасыз ету жолындағы қадамы мен қызметі өз ықпалын тигізді. Жетісу рулар мен тайпалар мемлекет бірлестігінің орталыпына айналды. Олардың саны 200 мың адамға жетті. Моголстан ханы Есенбұға өзінің солтүстік шекарасын қорғату үшін, сондай-ақ өзінің бауыры Тимурид Абу Саид қолдап отырған Жүністің шабуылынан батыс шекарасын қорғату үшін пайдаланғысы келді. Жәнібек қазақ хандығының тұңғыш шаңырағын көтерген Барақ ханның ұлы, ал Керей оның ағасы Болат ханның баласы. Барақтан басталатын қазақтың дербес мемлекеттігі жолындағы күресті оның туған ұлы мен немересінің жалғастыруы табиғи құбылыс. Мырза [[Мұхамед]] хайдар [[Дулати]] [[Қазақ]] хандығының құрылған уақытын хижраның 870 жылына (1465-1466 жж.) жатқызады. [[Сурет:Жәнібек пен Керей.jpg|thumb|300px|Астана қаласындағы Жәнібек пен Керей мүсіні]] Қазақтың алғашқы ханы болып Керей жарияланды (1458-1473 жж.). Одан кейін қазақ ханы болып Жәнібек сайланды (1473-1480 жж.). Бұлардың тұсында Жетісу халқы, 1462 жылы [[Моғолстан]] ханы [[Есенбұға]] өлгеннен кейін ондағы тартыстың күшеюіне байланысты, өзара ынтымақтықты нығайтуға үлес қосты. Әбілхайыр хандығынан көшіп келушілер Жәнібек пен Керейдің қазақ хандығын күшейте түсті. Едәуір әскери күш жинаған және Жетісуда берік қорғанысы бар Жәнібек пен Керей, Жошы әулетінен шыққан сұлтандардың Шығыс [[Дешті Қыпшақ]]ты билеу жолындағы күресіне қосылды. Бұл күрес 1468 ж. Әбілхайыр өлгеннен кейін қайтадан өршіді. Қазақ хандарының басты жаулары Әбілхайырдың мұрагерлері- оның ұлы Шайх -хайдар мен немерелері Мұхамед Шайбани мен Махмұд сұлтан болды. [[File:Казахское ханство1465.png|thumb| alt=A.| ''[[Қазақ хандығының құрылуы]]''.]] Сыр өңірі мен Қаратау — қазақ хандарының Батыс Жетісудағы иеліктеріне ең жақын болды. Жәнібек пен Керей хандар сауда-экономикалық байланыстардың маңызды орталықтары және күшті бекініс болатын Сыр бойындағы қалаларға өз құқықтарын орнатуға тырысты. Сондай-ақ, Сырдың төменгі және орталық сағаларының жерлері қазақтың көшпелі тайпалары үшін қысқы жайылым да еді. 70-жылдары Сауран, Созақ түбінде, үлкен шайқастар болды. Асыны (Түркістанды), Сығанақты біресе қазақ хандары, біресе [[Мұхаммед Шайбани|Мұхамед Шайбани]] басып алып отырды. Осындай шайқастардың бірінде көрнекті қолбасшы Керейдің ұлы Мұрындық болды. Ол 1480 жылдан бастап хан болды. Соның нәтижесінде 15 ғ. 70-ж-да қазақ хандығының шекарасы кеңейе берді. Оңтүстік қазақстан қалалары үшін Шайбани әулетімен арадағы соғыстар Жәнібек ханнан кейін қазақ хандығын билеген Бұрындық хан (1480-1511 жж.) тұсында да толастамады. Батыс Жетісудағы иеліктеріне оңтүстіктегі өздеріне қараған қалаларға ([[Созақ]], [[Сығанақ]], [[Сауран]]) сүйене отырып, алғашқы қазақ хандары Дешті Қыпшақтағы өкімет билігіне талаптанушы барлық хандарды жеңіп, өз иеліктерін үлкейтті. [[Дешті Қыпшақ]]та қазақ хандары билігінің орнығуы, [[Мұхаммед Шайбани]]ды Дешті Қыпшақтағы тайпалардың кейбір бөлігін соңына ертіп Мәуереннахрға кетуге мәжбүр етті. Мұнда ол Темір әулеті арасындағы өзара тартысты пайдалана отырып, өкімет билігін басып алды. Сонымен қазақ хандығының құрылуына ұйтқы болған себептер — саяси және этникалық процестер болды. Оның басты этапы — Керей мен Жәнібектің қол астындағылармен бірге көшпелі өзбектердің басшысы Әбілхайырдан кетіп, Моғолстанның батысына қоныс аударуы. Мұндағы маңызды оқиға — Керей мен Жәнібекті жақтаушылардың өзбек-қазақтар, кейін тек қазақтар деп аталуы. Әбілхайырдың өлімінен кейін Керей мен Жәнібектің Өзбек ұлысына келіп, үкімет билігін басып алуы. Жаңа мемлекеттік бірлестік Қазақстан атана бастады. === Қасым хан кезеңі=== [[File:Казахское ханство1520.png|thumb| alt=A.| ''[[Қасым ханның тұсындағы Қазақ хандығы]]''.]] 16-17 ғғ. қазақ хандығы нығайып, оның шекарасы едәуір ұлғая түсті. Өз тұсында «жерді біріктіру» процесін жедел жүзеге асырып, көзге түскен хандардың бірі Жәнібектің ұлы Қасым. [[Қасым хан]]ның (1511-1523 жж.) тұсында [[қазақ]] хандығының саяси және экономикалық жағдайы нығая түсті. Ол билік құрған жылдары қазақ халқының қазіргі мекен тұрағы қалыптасты.Бірсыпыра қалалар қосылды, солтүстікте Қасым ханның қол астындағы қазақтардың жайлауы Ұлытаудан асты. Оңтүстік-шығыста оған Жетісудың көп бөлігі ([[Шу]], [[Талас]], [[Қаратал]], [[Іле]] өлкелері) қарады. Қасым ханның тұсында [[Орта Азия]],[[Еділ]] бойы, Сібірмен сауда және елшілік байланыс жасалды. Орыс мемлекетімен байланыс болды. Ұлы князь 3 [[Василий]] (1505-1533) билік құрған кездегі Мәскеу мемлекеті еді. Батыс Еуропа да қазақ хандығын осы кезде танып білді. «Қасым ханның қасқа жолы» деген әдет-ғұрып ережелері негізінде қазақ заңдары жасалды. Дегенмен Қасым хан тұсында Қазақ хандығы бір орталыққа бағынған мемлекет болмады. Ол Қасым өлгеннен кейін бірден байқалды. Өзара қырқыс, таққа талас басталды. Моғол және өзбек хандарының қазақ билеушілеріне қарсы одағы қалыптасты. Өзара тартыс кезінде Қасым ханның ұлы және мұрагері Мамаш қаза тапты. Қасым ханның немере інісі Таһир (1523-1532) хан болды. Оның айырықша елшілік әне әскери қабілеті болмады. Маңғыт және ойрат хандарымен әскери қақтығыстар басталды. Бұл соғыстар қазақтар үшін сәтті болмады. Қазақ хандығы оңтүстіктегі және солтүстік-батыстағы жерінің бір бөлігінен айрылып, оның ықпалы тек Жетісуда сақталып қалды. ТаҺир ханның інісі Бұйдаштың (1533-1534) тұсында да феодалдық қырқысулар мен соғыстар тоқтаған жоқ. ===Хақназар хан кезеңі === 16 ғ. 2 ж. әлсіреген хандықты біріктіруде [[Қасым]] ханның баласы [[Хақназар]] ([[1538]]-[[1580]] жж.) өз үлесін қосты. Ноғай Ордасындағы алауыздықты сәтті пайдаланған ол, Жайық өзенінің сол жағындағы жерді қосып алды. Оның тұсында [[Жетісу]] мен Тянь-Шаньды басып алуды көздеген [[Моғол]] ханы [[Рашид хан|Абд-Рашид]]ке қарсы ұтымды күрес жүргізілді. [[Хақназар]] өзара тартыста өзбек ханы Абдулланы қолдау арқылы Сыр бойындағы қалаларды (Сауран, Түркістан) өзіне бағындырды. Оның Абдулламен байланысынан қорыққан [[Ташкент]]тің ұлыстық әміршісі Баба сұлтан жансыздары арқылы Хақназарды у беріп өлтірді. Қасым ханның баласы [[Хақназар хан]] ([[1538]]-[[1580]]) тұсында Қазақ хандығы қайта бірігіп, дами түсті. Ол хандық билікті нығайтуға және күшейтуге қажырлы қайрат жұмсады. Өзінен бұрын бытыраңқы жағдайға түскен Қазақ хандығын қайта біріктірді. Хақназар қазақ-қырғыз одағын одан әрі нығайтты, сол заманның тарихи деректерінде оны «қазақтар мен қырғыздардың патшасы» деп атады. Ол осы қазақ-қырғыз одағына сүйене отырып, [[Моғолстан]] хандарының Жетісу мен Ыстықкөл алабын жаулап алу әрекетіне тойтарыс берді. Хақназар хандық құрған кезде Қазақ хандығының сыртқы жағдайында аса ірі тарихи оқиғалар болып жатты. Мемлекеттің солтүстігінде Ресей өз иеліктерін қазақ даласына едәуір жылжытты. Қазан мен Астраханьды басып алғаннан кейін Еділ өзенінің барлық аңғары Ресейдің қол астына кірді. Башқұрт және Сібір хандықтары Ресей құрамына енгеннен кейін, ноғайлар Қазақ хандығының солтүстік-шығысына ығыса бастады. Олар Еділден Ертіске дейінгі аралықта көшіп-қонып жүрді. Башқұрттар мен Сібір татарлары да қазақ жерлеріне енуін тоқтатпады. [[Сырдария]]ның төменгі ағысына қарақалпақтар келе бастады. Еділ мен Жайық арасындағы өңірді мекендеген [[Ноғай ордасы]] ыдырай бастады. Ноғай одағы ыдырап, ауыр дағдарысқа тап болды. Оған қарасты көшпелі тайпалардың бір бөлегі Қазақ хандығына келіп қосылды. Хақназар Ноғай Ордасының көп ұлысын (бұлардың көбі қазақтың Кіші жүзі – алшын одағына енген тайпалар) өзіне қаратып алды. Тарихи деректерде Хақназарды «қазақтар мен ноғайлардың ханы» деп атаған. Сөйтіп, ХҮІ ғасырдың 60-жылдары Ноғай Ордасы ыдырап, бұрын оған қараған қазақ тайпалары және олардың этникалық территориясы Қазақ хандығына бірікті. Бұрын Ноғай Ордасының астанасы болып келген [[Сарайшық қаласы]] да Қазақ хандығына өтті. Бұл жағдай Қазақ хандығының солтүстік-батыс және солтүстік жағындағы жағдайда өзгеріс тудырды. Орыс мемлекеті мен Қазақ хандығы арасындағы кең өңірді алып жатқан Ноғай Ордасының ыдырауы, оның бір бөлігінің Қазақ хандығына қосылып, енді бір бөлегінің орыс патшасына бағынуы, шығысқа қарай кеңейіп келе жатқан орыс мемлекетінің шекарасын Қазақ хандығына жақындата түсті. [[1563]] жылы [[Сібір хандығы]]ның билігіне келген Көшім хан Қазақ хандығына дұшпандық саясат ұстанды. Оның үстіне моғол билеушілері мен қазақ хандары арасында да қақтығыстар болып тұрды. Осындай күрделі жағдайларда [[Хақназар хан]] Қазақ хандығының сыртқы саясатын өзгертті. Өзінен бұрынғы қазақ хандары үнемі жауласып келген Мауераннахрдағы шайбани әулетімен одақтастық байланыс орнатуға ұмтылды. Сөйтіп, шайбанилық Бұхара ханы Абдолла ІІ-мен одақтық келісім-шарт жасасты. Соғыс қимылдары тоқтап, бейбітшілік орнады, қазақтардың [[Орта Азия]] халқымен сауда-саттық қарым-қатынасы, экономикалық байланысы жиіледі. Мұның өзі Қазақ хандығының ішкі жағдайын жақсартуға, шаруашылық өмірдің оңалуына тиімді болды. Қазақ хандығы нығайа түсті. Бірақ Хақназар ханды [[1580]] жылы Абдолла ханның қарсыласы [[Ташкент]] билеушісі Баба сұлтан астыртын өзінің адамын жіберіп өлтіртті. Қадырғали Жалайырдың айтуынша «Оның да атағы мен абыройы туралы көп айтылады. Алайда [[Хақназар хан]] өз араларында болған қақтығыстарда қаза болған». ===Тәуекел хан кезеңі=== Хақназардың мұрагері Жәдіктің баласы және Жәнібек ханның немересі қартайған Шығай ([[1580]]-[[1582]]) болды. Ол өзінің баласы Тәуекелмен ([[1586]]-[[1598]] хан болған) бірге Баба сұлтанға қарсы күресінде Бұқар ханы Абдоллаға келді. Абдолла Шығайға ходжент қаласын сыйға тартып онымен қосылып Баба сұлтанға қарсы Ұлытау жорығына шығады. Осы жорықта Шығай қайтыс болады. Қазақ хандығының иелігі енді Тәуекелге көшеді. [[1582]] жылы Шығай хан қайтыс болғаннан кейін таққа Тәуекел ([[1582]]-[[1598]] жж.) отырды. Тәуекел хан [[Бұхара]] ханы Абдолламен жасасқан шартты бұзып, қазақ және өзбек билеушілері арасындағы жаугершілік қайта қоздады. Абдолла ханмен одақтан Тәуекел ханның бас тартуының себебі, біріншіден, Абдолла әуелдегі Түркістаннан төрт қала беруі туралы уәдесінен бас тартады, екіншіден, біздің ойымызша, басты себеп – Абдолла Тәуекел ханның беделінен, батырлығы мен батылдығынан қорқа бастайды, яғни Тәуекел ханнан өзінің бақталасы ретінде қауіп төнгенін сезді. Өйткені кезінде бүкіл Мәуереннахрды Тәуекелдің көмегімен Шайбани мемлекетінің қол астына біріктірген болатын. [[Тәуекел хан]] да Жошы ұрпағы болғандықтан, бүкіл Орта Азияны билеуіне толық құқығы болды. Тәуекел сыртқы саясатында хандықтың оңтүстігіндегі қалаларда билікті нығайтуға күш салады. Ендігі жерде ол Сыр бойындағы қалалар үшін Абдолламен күресті бастайды. [[1586]] жылы Ташкентті алуға әрекет жасайды. Абдолланың негізгі күштері Мәуереннахрдың солтүстігінде шоғырланды. Бұны білген Тәуекел хан Мәуереннахрдың оңтүстік аймақтарына шабуыл жасайды. Оның шабуылы Түркістан, Ташкент, Самарқанд қалаларына қауіп төндіреді. Бірақ Тәуекел ханның Ташкентті алуға жасалған алғашқы жорығы сәтсіз аяқталады. Тәуекел хан қазақ хандығының сыртқы саясатын нығайту барысында орыс мемлекетімен дипломатиялық қарым-қатынастарды жандандырды. Қазақ ханы сыртқы саясатта өзін қолдайтын одақтастар іздеді. 1594 жылы Тәуекел хан Ресейге достық келісім жасасу үшін [[Құлмұхаммед елшілігі|Құлмұхаммед]] басқарған Қазақ хандығының тұңғыш ресми елшілігін жібереді. Тәуекел ханның бұндағы мақсаты Ресей мемлекетінің көмегімен Абдоллаға қарсы күресті жандандыру, Сібір ханы Көшімге қарсы одақ құру және 1588 жылы орыс әскерлері ұстап әкеткен өзінің немере інісі, Ондан сұлтанның баласы Оразмұхаммедті тұтқыннан босату болды. Оның жанында қазақтың әйгілі тарихшысы Қадырғали Жалайыр бар еді. 1595 жылы елшіге орыс патшасының жауап грамотасы тапсырылды. Онда орыс патшасы Тәуекел ханға Қазақ хандығын «өзінің патшалық қол астына алатынын» және «оқ ататын қару» жіберетінін уәде етті. Сонымен бірге мынадай талап қойды: «біздің патшалық қоластымызда болғандықтан және біздің патшалық әміріміз бойынша Бұқара патшасымен және бізге опасыздық жасаған Сібір патшасы Көшіммен соғысып, біздің ұлы мәртебелі патшамызға жол салатын боласыздар». Орыс мемлекеті Қазақ хандығымен әскери одақ құрудан бас тартқанымен, Тәуекел хан орыс мемлекетімен дипломатиялық қарым-қатынасты үзген жоқ. 1595 жылы Мәскеуден орыс елшісі [[Вельямин Степанов]] Қазақ хандығына келді. Нәтижесінде екі мемлекет арасында сауда байланыстары жанданды. Бұл кезде ойраттардың бір бөлігі Тәуекел ханға тәуелді болды. Сондықтан ол өзінің Мәскеуге жолдаған грамотасында өзін «қазақтар мен қалмақтардың патшасы» деп атады. 1597 жылы Бұхар хандығында ішкі тартыс, ырың-жырың басталды, онда ықпалды адамдардың қолдауымен Абдолланың ұлы Абдылмомын әкесіне қарсы шықты. Осы қырқысты пайдаланып, Тәуекел Ташкент қаласының түбінде Абдолла ханның әскерін талқандады. 1598 жылы наурызда Абдолла хан қайтыс болып, Абдылмомын хан болды. Осы орайды пайдаланған Тәуекел хан жүз мың әскермен Мәуераннахрға басып кіріп, Ахси, Әндіжан, Ташкент, Самарқан қалаларын басып алды. Бірақ Бұхараны қоршау кезінде Тәуекел хан ауыр жараланып, Ташкентке қайтып келіп қаза болды. Сөйтіп, ол өз мемлекетінің солтүстік-батыс шекарасындағы бейбіт жағдайды және Орта Азиядағы шайбанилықтардың алауыздығын, бұл әулеттің Аштарханилықтар- дың жаңа әулетімен ауыстырылғанын пайдаланып, сырдариялық қалалар үшін ұзаққа созылған күресті табысты тәмамдады. Абдолла ұрпақтарының өзара билікке таласы нәтижесінде Шайбани әулеті өмір сүруін тоқтатады. Тәуекел Орта Азияға жорығында тек қарулы күшке емес, Орта Азия халықтарының белгілі бір әлеуметтік топтарына сүйенді. Атап айтқанда, Тәуекел ханды дін иелері қолдады. Сонымен бірге Ескендір Мұңшы Тәуекел әскерінің құрамында «Түркістан тайпаларының және қырдағы өзбектердің» жауынгерлері болғанын айтады. Жалпы, Шайбани ұрпақтарының өзара қақтығыстарынан шаршаған Орта Азия халықтарының басым бөлігі Тәуекел ханды қолдады десек қателеспейміз. Өйткені Шайбани тармағынан тараған Жошы ұрпақтарының өзі Мәуераннахрда Шайбани әулетін қазақ хандарының әулетімен алмастыруға ниет білдірген. Өкінішке орай, Мәуераннахр қазақ хандарының қолына толығымен көшпеді. Сөйтсе де, Ташкент және оның аймағы 200 жыл бойы Қазақ хандығының құрамында болды. Түркістан қаласы Қазақ хандығының орталығына айналды. === Есім ханның тұсында Қазақ хандығы === [[Есім хан]] (1598-1628 (1645) ж.ж. билік құрған) Шығайұлы [[Есім хан]] ([[1628]]-[[1645]]) – Қазақ хандығының ханы, [[Шығай хан]]ның баласы, атақты [[Тәуекел хан]]ның туған інісі. [[Есім хан]] туралы халық жадында сақталған аңыз -әңгімелер, дастан-жырлар көп. Оны халқы «Еңсегей бойлы ер Есім» деп ардақтайды. Есім хан билік басына ағасы [[Тәуекел]] өлгеннен кейін келді. Бұл кезде Қазақ хандығының шығысындағы жағдай Тәуекел тұсындағыдан әлдеқайда күрделене түскен еді. Мұнда ойрат тайпаларының бірігіу процесі жүріп жатты. Сондықтан ол көршілерінде болып жатқан жағдайды жіті қадағалап, олардың тайпалары арасындағы алауыздықты өз пайдасына шешуге ұмтылып бақты. Ойраттардың бір жағынан [[Ембі]], [[Жайық]], Еділ бойындағы ноғайлармен шарпысуы, екінші жағынан орыс қамалдарының гарнизондарымен қақтығысуы [[Есім хан]] саясатының ықпалды болуына елеулі жағдай жасады. Ақырында үш жақты соғыстың өздеріне қырғын таптыратынын сезген ойрат әміршілері [[Есім хан]]ның үстемдігін мойындап, тату көршілікте тұру мақсатында ұсыныс жасап, елшілерін жіберуге мәжбүр болады. Хандығының шығысындағы жағдайды осылайша өз пайдасына шешкен [[Есім хан]] оңтүстігін де ойдан шығармайды. Хандығының шекарасын кеңейте түсу саясатын мұнда да батыл жүргізіп бағады. Оған жағдай да көмектесе түседі. Себебі, бұл кезде қайтыс болған Бәки Мұхаммед ханның орнына оның інісі Уәли Мұхаммед пен [[Герат]]-[[Хорасан]]ның билеушісі Дінмұхаммед баласы Иманқұлы таласып жатқан еді. Осы қақтығысты өз пайдасына асыруда [[Есім хан]] үлкен ептілік танытады. Ол әуелі Уәли Мұхаммедке көмектесемін деп уәде беріп, кейін Иманқұлы жағына аунап түседі. Соның нәтижесінде онымен бірігіп, Уәли Мұхаммедті өлтірісіп, Иманқұлымен одақ жасасады да, сол жылы Иманқұлыға қарсы шығып, [[Самарқант]]қа әскер жөнелтеді. Бұл кезде Иманқұлының Есіммен соғысарлық шамасы жоқ еді. Сондықтан онымен шартқа отырып, [[Ташкент]] пен оның төңірегінің түгелдей қазақтардың иелігі екенін ресми түрде мойындайды. Бұдан кейін [[Есім хан]] [[Моғолстан]] ханы Әбдірахымның қызы Падшахқа үйленіп, ағасы Күшік сұлтанның қызын Әбдірахымға беріп, қарсы құда болу арқылы оны өзінің жақтасы етіп, соның көмегімен өзіне опасыздық жасаған Тұрсын ханды талқандап, дара билікке қол жеткізеді. [[Есім хан]]ның билігі тұсында ([[1598 жыл|1598]]-[[1645 жыл|1645]]) халық жадында «[[Есім]] салған ескі жол» деген атпен қалған әдет-ғұрып нормаларын қалыптастырған конституциялық құжат болғаны белгілі. Мұны «Есімнің заңы» деп ұққан жөн. Бірақ оның көктен алынбағанын, өз заманының орайы мен талабына қарай [[Есім хан]] мен оның кеңесшілері өңдеп, толықтырған баяғы «Қасым салған қасқа жолдың» бір нұсқасы екенін де естен шығармаған абзал. Түптеп келгенде, «Есім салған ескі жол» деген сөздің мәні де [[Есім хан]]ның тұсында жасалған даналық заңдарға байланысты айтылған. Қоныс-тұраққа, мал-мүлікке, адамдар арасындағы қарым-қатынасқа қатысты туындайтын дау-шардың шешімдері осы кезде сараланды. Мұның өзі кейін Тәукенің әйгілі «Жеті жарғысына» негіз болып, қазақ халқының мәдени-рухани және салт-дәстүр қалыптарының төлтумалығын шыңдай түсуге ықпал етті. Жалпы көшпелілер мемлекетінің хандары сияқты, [[Есім хан]] да тақ үсті мен ат үстінде бірдей танылған біртуар тұлға. Оны халқының «Еңсегей бойлы Ер Есім» атанған атақты ханның қайтыс болған жылы – [[1645]] жыл деген шындыққа келетін сияқты. [[Есім хан]] дүние салған соң қазақ хандығының тағына [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]] ([[1643 жыл|1643]]—[[1652 жыл|1652]]) отырды. Халық оны ел үшін жасаған ерлігіне орай «Салқам Жәңгір» деп атанған. Хан ордасын Түркістан қаласында ұстау [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]] тұсында басталды. [[Есім хан]] қазақ тарихында «Еңсегей бойлы ер Есім» деген атпен әйгілі болды, оған бұл атақ [[1598 жыл]]ы ағасы Тәуекел ханмен бірге Мауреннахрға жасаған жорықта ерекше көзге түскені үшін берілген екен. Есім хан — Шығай ханның баласы, ол бұрын қазақ хандығының [[Түркістан (қала)|Түркістан]] қаласындағы хан ордасында тұрған. Хан тағына отырған соң Бұхарамен бітім-шартын жасасып, Орта Азия қалаларымен бейбіт, экономикалық байланыс орнатуға ұмтылды. Қазақ хандығын бір орталыққа бағынған мемлекет етіп құруды көздеді. «[[Есім хан]]ның ескі жолы» деп аталған заңды құрастырды. [[Есім хан]]ның қазақтарды бір орталыққа бағындыру саясатына қарсы болған сұлтандар қазақ хандығын бөлшектеуге тырысты. [[Ташкент]] қаласы қазақ хандығына қараған соң оны [[Әз-Жәнібек хан|Жәнібек хан]]ның немересі, Жалым сұлтанның баласы Тұрсын Мұхаммед сұлтан басқарған еді.Ол көп ұзамай тәуелсіз [[хан]] болуға әрекет жасады. Тіпті өз атынан ақша соқтырып, «бажы және хараж» алым-салықтарын жинады. Сонымен, қазақ хандығын екіге бөліп, Түркістан қаласын орталық еткен [[Есім хан]], [[Ташкент]] қаласын орталық еткен Тұрсын хан билеген еді. Бұлардың арасында соғыс қақтығыстар болды. Бұл екі жақ ұйғыр, қырғыз, қарақалпақ билеушілерінен өздеріне одақтас-жақтастар іздеуге кірісті. Есім хан тобы Яркент хандығына қарсы болып Тұрпанды билеген Әбдірахим ханмен одақтасты. Ал Тұрсын [[Мұхаммед хан]] жағы [[Яркент]] билеушісі Шажай Ахметтің жақтасы болды. Бұлармен одақтасып отырған Әбдірахим мен [[Ахметтер]] де бір-бірімен жауласып отырған билеушілер болатын. [[Есім хан]] өзіне мықты сүйеніш ету үшін [[Яркент]] ханы Әбдірахиммен құдандалық байланыс орнатты. Есім хан Әбдірахимнің қызы Патша ханымға үйленді де, ағасы Күшік сұлтанның қызын Әбдірахимге берді. [[Есім хан]] мен Тұрсын хан арасында күрес шиеленісе берді, 1627-жылы [[Есім хан]] Тұрсын ханды өлтіріп, қазақ хандығын өз қол астына біріктірді. [[Есім хан]]ның феодалдық бытыраңқылықты жеңіп, қазақ хандығын біріктіру жолындағы күрестері қазақтың «Еңсегей бойлы ер Есім» атты тарихи жырына өзек болған. [[Есім хан]] [[Ташкент]] қаласына білдіртпей түнде кіріп, хан сарайының күзетшілерін байлап тастап, Тұрсын ханды қаперсіз ұйықтап жатқанда қапылыста өлтіреді, сонда Есім ханның қасындағы Төлеген (Марқасқа) жырау оны мынадай жырмен оятады: :«Ей, Қатаған, хан Тұрсын! :Кім арамды ант ұрсын. :Жазықсыз елді жылатып, :Жер тәңірісің, жатырсың, :Хан емессің, қасқырсың, :Қара албасты басқырсың! :Алтын тақта жатсаң да :Қазаң жетті, қапылсың! :Еңсегей бойлы ер Есім, :Есігіңе келіп тұр, :Шашқалы тұр қаныңды, :Алғалы тұр жаныңды, :Кешікпей содан қатарсың!» Есім хан шошып оянған Тұрсын ханның басын алады. «Бахыр әл асырардың» авторы Махмұд ибн Уәлидің айтуына қарағанда, Есім хан 1628-жылы қайтыс болған. Ал «Қазақ совет энциклопедиясының» мәліметіне қарағанда 1645-жылы қайтыс болған делінеді. === Тәуке хан кезеңі === 1680 ж. Жәңгірдің баласы Тәуке (1680-1718) хан болды. Оның тұсында «Жеті жарғы» деген заңдар жинапы құрастырылды. Жеті жарғы көшпелілердің ел билеу заңы болып табылады. Оның негізгі баптарының мазмұны: қанға қан алу, яғни біреудің кісісі өлтірілсе, оған ердің құнын төлеу (ер адамға 1000 қой, әйелге 500); ұрлық, қарақшылық, зорлық-зомбылыққа өлім жазасы кесіледі, жазаны ердің құнын төлеу арқылы жеңілдетуге болады; денеге зақым келтірсе, оған сәйкес құн төленеді (бас бармақ 100 қой, шынашақ 20 қой); егер әйел ерін өлтірсе өлім жазасына кесіледі (егер ағайындары кешірім жасаса, құн төлеумен ғана құтылады, мұндай қылмысты екіқабат әйел жасаса жазадан босатылады); төре мен қожаның құны қарашадан 7 есе артық төленеді; егер ері әйелін өлтірсе, әйел құнын төлейді. === Абылай ханның тұсында Қазақ хандығы === [[File:Abylai khan.jpg|thumb| left| alt=A.| ''[[Абылай хан]]''.]] 1742 жылы 20 тамызда Ор қаласында Ресей, жоңғар және қарақалпақ, қазақтардың Кіші, Орта және Ұлы жүздің өкілдері қатысқан келіссөз жүргізілді. Онда Ресей өкілі қазақ пен жоңғар арасындағы қақтығысқа байланысты уәж айтпақшы болды. Бірақ жоңғарлар оны тыңдаған жоқ. Олар орыс қамал-бекіністеріне, қазақ қоныстарына жақын жерде 20 мың әскер ұстап, қазақты мазалауын қоймады. Ендігі жерде қазақтар өз күшіне ғана сенуіне тура келді. Осы идеяны орнықтыруға Абылай хан зор күш жұмсады. 1711 жылы дүниеге келген Абылай Уәлиұлының бастапқы есімі Әбілмансұр болды. Ол жастай жетім қалды. 1731 жылы жоңғарлармен шайқаста көзге түсті. Жоңғарияның ханы Қалдан Серен 1745 жылы өліп, оның мұрагерлері таққа таласты. Осы кезде оған Цинь империясы тиісе бастайды. Абылай осы сәтті пайдаланды. Ол сыр бойындағы қалаларды азат етуге кірісті. Ол бұл жорықта қазақ әскерлерін үш топқа бөлді. Оның бірінші тобын Қанжығалы Бөгенбай мен Үмбетей жырау басқарды. Бөгенбай басқарған 10 мың әскер Түркістанның солтүстік жағына, Созақ бекінісіне барып тиісуге тиіс еді. Екінші қолды Жәнібек батыр басқарды. Оған Тәтіқара жырау қосылды. Олар Сырдың төменгі ағасына қарай кетті. Үшінші негізгі қолды Абылайдың өзі басқарды. Жорыққа қатысушылар Шиелі, Жаңақорған бойымен Түркістанның күнбатыс жағына қарай жылжыды. Бұл топта Қабанбай, Баян, Сырымбет, Малайсары, Жанұзақ болды. Жоңғар әскерін басқарған Қалдан Сереннің ортаншы ұлы Цевен Доржи де өз әскерін үшке бөлді. Ол өзінің басты күшін Абылайға қарай бағыттады. Оның қару-мылтығы, түйе үстіне орнатқан 15 зеңбірегі бар еді. Қазақ жасақтары сойыл, шоқпар, садақпен қаруланды. Цевен Доржи өзінің ауыр қолымен Абылай әскерлерінен бұрын келіп, Жаңақорғанға бекініп алды. Абылай Жаңақорған бекінісін алуды Қабанбайға тапсырды. Сырымбетті оң жақ қанатқа, Баянды әскердің сол жақ қанатына қойды. Олардың сыртынан үш мың қолы бар Малайсары, Оразымбет батырлардың әскерін топтастырды. Бұл соғыс екі айға созылды. Қазақ әскерлері Жаңақорғанды, Шымкентті жаудан тазартты. Түркістанға дейін жетті. Бөгенбай басқарған әскерлер Созақ пен Сайрамды босатты. Батыр Баян Талас өзеніне дейін барды. Жәнібек батырдың әскерлері қарақалпақ жерін босатып, қалмақтарды Сырдың жоғарғы сапасына шегіндірді. Амалы таусылған Цевен Доржи Абылайдан бітім сұрауға мәжбүр болды. Келісім бойынша Созақ, Сайрам, Манкент, Шымкент қалалары Әбілмәмбеттің қарамағына өтті. Түркістан туралы мәселе кейінірек шешілетін болды. Абылай бұл жолғы жеңістерін жоңғар хандығының күйреуінің бастамасы деп есептеді. 1745 жылғы соғыс осымен бітті.<ref>Қазақ Энциклопедиясы</ref> Қазақ жерін қалмақтардан толық тазарту мақсатымен Абылай бастаған қазақ жасақтары 1750 жылы жауды Жоңғар қақпасы маңында оңдырмай талқандады. 1755 жылы жоңғарлар бірнеше ұсақ иеліктерге бөлініп кетті. Осыдан кейін 1758 жылы Жоңғар мемлекеті біржолата құлады. 1758 ж. Цинь қытайлары Шығыс Түркістандағы қазіргі Синь-Цзянь жерін басып алды. Цинь империясының батыс шекарасы қазақ жерімен шектесті. Қытайлар дүркін-дүркін шабуыл жасап қазақтарға тыным бермеді. Абылай келісімге келу туралы Бейжінге адамдар жіберді. Сөйтіп, Қытаймен сауда, экономикалық қатынас орнату жолдарын іздестірді. Ол Ресеймен де қарым-қатынас орнатты.<ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8</ref> 1771 жылы Әбілмәмбет хан өлгеннен кейін, Түркістанда Абылайды Орта жүздің ханы етіп сайлады. Бір жылдан кейін 1772 жылы вице-канцлер М.Л. Воронцовтың жарлығымен Абылайға арналып Есіл өзеніне таяу жерде Жаңғызтөбеге ағаш үй салынды. Абылай 1780 жылы мамыр айында Ташкентте 69 жасында қайтыс болды. Орнына Уәли сайланды.<ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2</ref> ==Қазақ халқының басқа тайпалармен күресі== === Қазақ халқының ойраттарға қарсы күресі === [[File:Казахское ханство1535.png|thumb| alt=A.| ''[[Қазақ хандығындағы 1-азаматтық соғыс]]''.]] 16 ғасырдың соңында ойраттар(қалмақтар) төрт тайпалық бірлестіктен тұрды. Олар Тарбағатайдан Шығысқа қарайғы өңірді алып жатқан торғауыттар, Ертістің жоғары ағысында қоныстанған дербеттер, қазіргі Дихуа қаласының маңындағы хошауыттар, Іле өзенінің жоғары жағындағы шоростар еді. Қазақтар мен ойраттар арасындағы жайылым жер үшін күрес 15 ғасырда-ақ басталды. 16 ғ. соңында ойраттардың шағын бөлігі қазақ ханы Тәуекелге бағынды. 1635 ж. Хонтайшы Батурдың бастауымен Жоңғар хандығы құрылды. Қазақ-жоңғар қатынастары Батур хонтайшы (1634-1654) билік құрған кезде шиеленісе түсті. Онан кейінгі жоңғар хандары (Сенге, халдан) Оңтүстік қазақстанды, маңызды сауда жолдары өтетін қалаларды өздеріне қаратуға тырысты. === Қазақ халқының жоңғарларға қарсы күресі === 1718 жылы Тәуке хан қайтыс болып, орнына Болат хан болды. Оның кезінде қалмақтардың қазақ жеріне жорығы күшейді. Бұл жорықтардың табысты болуына шведтің артиилерия сержанты Иоганн Густав Ренаттың әсері күшті болды. 1709 жылы Полтава түбінде орыстардың қолына түскен Ренат Тобыл қаласына айдалды, осында Ертістің бойында Бухгольцтің экспедициясы құрамында Кереку қаласының маңында 1715 жылы қалмақтарға тұтқынға түседі. 1733 жылға дейін қалмақтардың қолында болды. Ол қалмақтарға зеңбірек құюды, баспахана жасап, әріп құюды үйретеді. Жан-жақты әскери дайындығы бар жоңғарлар 1710-1711 жж. қазақ жеріне басып кіріп соғыс жүргізді. Олар 1717 жылы жазда Аякөз өзені жағасында қазақтардың 30 мың жасағын талқандады. Келесі жылы жоңғарлар қазақтарды Бөген, Шаян, Арыс өзендері бойында тағы да қырады. === Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама === 1723 жылы ерте көктемде жоңғарлар қазақ жеріне тағы да соғысуға келді. Шуна Дабо деген қалмақ басқарған бұл шайқас екі бағытта жүруі тиіс еді. Бірінші бағыт Қаратауды басып өтіп, Шу мен талас өзендеріне шығу болса, екінші бағыт қазақтарға соққы беріп, Шыршық өзеніне жету болатын. Бұл жоспарды іске асыру үшін әскерлер жеті топқа бөлініп, оның бірі Жетісу Алатауының етегіндегі Балқаш көліне құятын төрт өзеннің бойына топтастырылды. Қалмақтың ірі қолбасшысы Амурсана басқарған 70 мың адамнан тұратын екінші бір тобы Іле өзені бойына, Кеген өзенінің солтүстік жағасына, Нарын өзенінің күншығыс жағынадғы Кетпен тауы баурайына орналасты. Бейғам отырған қазақтар аямай қырылды. Жоңғарлар Жетісуды, Ұлы жүзді қырып-жойып, Ұлы жүз, Кіші жүз жеріне де жетті. Халық басы ауған жаққа шұбырды. Ұлы Жүз бен Орта Жүздің қазақтары Самарқан пен ходжентке қарай шұбырды. Кіші жүз қазағы хиуа мен Бұхараға ағылды. Босқындардың біразы Сырдың сол жағындағы Алакөл маңына топтасты. Халық бұл кезеңді «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» деп атады. «Елім-ай» деген ән туды. Халық ең соңында бірігудің қажеттігін түсінді. 1728 жылы Әбілхайыр бастапан Кіші жүз жасақтары, Тайлақ батыр, Саурық батыр бастапан әскерлер Ырғыз уезінің оңтүстік шығыс бетіндегі Бұланты өзенінің жағасында «Қара сиыр» деген жерде қалмақтарға қарсы соққы берді. 1730 жылы көктемде Балқаш көлі маңында тағы соғыс басталды. Бөгенбай, Қабанбай, Наурызбай, сияқты батырлар бастапан қазақ жасақтары жоңғарларға аяусыз соққы берді. Бұл жер кейін «Аңырақай» деп аталып кетті. Шуно Дабо бастапан қалмақтар Іле өзені бойымен шығысқа қарай қашуға мәжбүр болды. Қазақ жерін азат ету жолындағы соғысты жеңіспен аяқтау үшін Үш жүздің әскерлері Шымкентке таяу Ордабасы деген жерге жиналды. Қолбасшы болып Әбілхайыр мен Бөгенбай сайланды. Осы тұста Тәуке ханның баласы Үлкен Орда иесі Болат хан қайтыс болды. Таққа талас басталды. Болат ханның інісі, Орта Жүздің ханы Сәмеке (Шахмұхамед) тақтан үміткер болды. Сондай-ақ қалмақты қыруда үлкен ерлік танытқан Кіші жүз ханы Әбілхайырда тақтан дәмеленді. Алайда аға хан болып Болаттың үшінші ұлы Әбілмәмбет сайланды. Әбілхайыр бұған наразы болып, майдан шебінен әскерін алып кетті. Сәмеке де Шу бойымен Бетпақдалаға қарай өз әскерін алып кетті. Жоңғарларға қарсы майдан әлсірей бастады. Ұлы Жүздің ханы Жолбарыс жоңғарлармен мәмлеге баруға мәжбүр болды. Осы тұста әрбір жүздің ішінде феодалдың бытыраңқылық күшейді. Кіші жүз сұлтандары Батыр мен Нұралы (Әбілхайырдың баласы) өз алдына ел биледі. Сол сияқты Орта жүзде Күшік пен барақ сұлтандардың да өз иеліктері болды. Қазақ хандығының Бұхара, хиуамен қатынасы да нашар болды. Еділ өзені бойында қалмақтар мен башқұрттар Кіші Жүздің жеріне шабуыл жасап, үнемі қауіп туғызды. == Қазақ хандығының саяси-әлеуметтік жағдайы== === Қазақтардың өзара саяси қарым-қатынасы === 16 ғасырда қазақ хандығы солтүстікте құрылған Сібір хандығымен (орталығы Түмен) шектесті. 1563 жылы Шайбани әулеті мен Тайбұғы руы арасындағы ұзақ жылдар бойы жүргізілген күрестен кейін Сібір хандығы Шайбани әулеті Көшім ханның қолына көшті. Сібір хандығының халқы түркі тілдес қырық рудан құрылған және угар тайпаларының жиынтығынан тұрды. Хандықтың негізгі халқы түркі тілдес «Сібір татарлары» деген атпен белгілі болды. Сібір хандығы Қазақстанмен саяси және сауда байланысын жасап тұрды. 1552 ж. Ресей Қазан қаласын жаулап алғаннан кейін, ол Сібір хандығымен көрші болып шықты. 1581 ж. Ермактың сібірге жорығы басталды. Көшім хан жеңілгенмен, Ермак жеңісті баянды ете алмады, ол 1584 ж,. қаза тапты. Бірақ Сібір хандығы да көтерілмеді. Сөйтіп ол 1598 жылы Ресей құрамына енді. 17 ғ. 2 ж. Қазақ хандығының жағдайы нашар болды. Өзара қырқысты пайдаланған жоңғарлар Жетісудың бір бөлігін басып алып осы аймақта көшіп жүрген қазақтар мен қырғыздарды бағындырды. Бұқара әскерлері Ташкентті алып, қазақтарды ығыстыра бастапан кезде, қазақ хандарының бірі Жәңгір Бұқар әміршісін жоңғарларға қарсы күресу үшін әскери одақ жасауға көндірді. Жәңгір жоңғарларға қарсы жорықта 1652 ж. қаза тапты. 17 ғ. 90-ж-да жоңғарлардың қазақ жеріне шабуылы бәсеңдеді. Бұл кезде қазақ хандығының нығаюы, қырғыздар мен қазақтар арасындағы одақ және оған қарақалпақтардың қосылуы күшті жүрді. === Қазақ хандығының саяси-әлеуметтік шағы === Феодалдық қанау көптеген салық түрін енгізді. Малшыдан зекет, егіншіден ұшыр жиналды. Ең жоғары басқарушы хандар болды. Олар тек Шыңғыс тұқымынан шықты. Феодалдық шартты жер иеленушілік, жерге меншіктің тұрақты түрлері, әсіресе Қазақстанның оңтүстік аудандарында, Сыр бойындағы қалалар аймағында қалыптасты. Олардың сойырғал, иқта, милк, вакуф сияқты түрлері болды. Ханнан тархандық құқық алып, сыйлық жерді иеленушілер онда тұратын егіншілерден, қолөнершілерден өз пайдасына салық жинады. Қазақ қоғамын әлеуметтік-таптық топтарға бөлу негізіне әл-ауқаттылық жағдайынан гөрі, әлеуметтік шығу тегі негізге алынды. Жоғары аристократтық топ ақсүйектерге Шыңғыс әулеттері хандар, сұлтандар, оғландар төрелер, қожалар жатты. Ал басқа халық әл-ауқатына қарамастан қара сүйекке жатқызылды. ==Қазақ хандығының аймақтық-әкімшілік бөлінісі== {{Main|Қазақ хандығының дәстүрлі аймақтық-әкімшілік құрылымы}} [[Қасым хан]] кезінде Қазақ хандығы велаяттарға бөлінді. [[Сурет:Казахское ханство1520.png|thumb|Қазақ хандығының [[Қасым хан]] кезіндегі аймақтық-әкімшілік бөлінісі]] {| class="wikitable sortable" |- ! <small>Велаят</small> || Ауданы || Астанасы || Алғашқы ханы |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Түркістан велаяты|Түркістан]]''' ||align="center"|[[Оңтүстік Қазақстан]] ||align="center"|[[Сығанақ]] ||align="center"|[[Жәдік сұлтан]] |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Ұлытау велаяты|Ұлытау]]''' ||align="center"|[[Орталық Қазақстан|Орталық]], [[Солтүстік Қазақстан|Солтүстік]] және [[Шығыс Қазақстан]] ||align="center"|[[Орда-базар]] ||align="center"|[[Айтбек сұлтан]] |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Жетісу велаяты|Жетісу]]''' ||align="center"|[[Жетісу]] ||align="center"|— ||align="center"|— |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Сарайшық велаяты|Сарайшық]]''' ||align="center"|[[Батыс Қазақстан]] ||align="center"|[[Сарайшық]] ||align="center"|[[Өзек сұлтан]] |- |} [[Тәуке хан]] кезінде Қазақ хандығы жүздерге бөлінді. [[Сурет:Қазақ хандығы.png|thumb|Қазақ хандығының [[Тәуке хан]] кезіндегі аймақтық-әкімшілік бөлінісі]] {| class="wikitable sortable" |- ! <small>Жүз</small> || Ауданы || Астанасы || Алғашқы ханы |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Ұлы жүз]]''' ||align="center"|[[Оңтүстік Қазақстан]] ||align="center"|[[Ташкент]] ||align="center"|[[Қарт-Әбілқайыр хан]] |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Орта жүз]]''' ||align="center"|[[Орталық Қазақстан|Орталық]], [[Солтүстік Қазақстан|Солтүстік]] және [[Шығыс Қазақстан]] ||align="center"|[[Түркістан (қала)|Түркістан]] ||align="center"|[[Қайып хан]] |- |----- style="background:#CCCCFF; height:2px" |colspan="4" | |----- |align="center"|'''[[Кіші жүз]]''' ||align="center"|[[Батыс Қазақстан]] ||align="center"|[[Қазалы]] ||align="center"|[[Әбілқайыр хан (Кіші жүз)|Әбілқайыр хан]] |- |} ==Қазақ хандығының хандары== ===Хандарды сайлау дәстүрі=== {{Main|Хан көтеру}} Таққа үміткер сұлтандар мен ақсүйектердің көпшілігінің келісімін алған соң, хандықтағы ең беделді сұлтандар мен билер оны жұқа ақ киізге отырғызған, киіз шетінен ұстап үш рет көтеріп, бірнеше рет “Хан! Хан! Хан!” деп айқайлаған”. Ақ киіз дала шөбіне тиер-тиместе көпшілік оны аспанға қайта-қайта көтеріп түсірген. Содан кейін жиналған жұртшылық хан отырған тақ есебіндегі киізді “хан талапай” жасап осы тарихи оқиғаға қа-тысуының куәсі әрі тәбәрік ретінде бөліп-бөліп алған. Кейін той басталып, ол бірнеше күнге жалғасқан. Хан көтеруге келген көпшілік мұнда бірнеше күн тыныққан, сондай-ақ беделді қайраткерлер мемл. маңызды істерді ақылдасқан. Жаңа ханға ел ішіндегі жайттарды мәлімдеген. ===Хандар тізімі=== {{Main|Қазақ хандары}} {{Main|Қазақ хандарының шежіресі}} # [[Керей хан]], [[Болат сұлтан]] ұлы, [[Орыс хан]] шөбересі 1465—1474 жылдары билеген. # [[Әз-Жәнібек хан]], [[Барақ хан]] ұлы, [[Орыс хан]] шөбересі 1474—1480 жылдары билеген. # [[Бұрындық хан]], [[Керей хан]] ұлы, 1480—1511 жылдары билеген. # [[Қасым хан]], [[Әз-Жәнібек хан]] ұлы, 1511—1522 жылдары билеген. # [[Момыш хан]], [[Қасым хан]] ұлы, 1522—1523 жылдары билеген. # [[Тайыр хан]], [[Әдік сұлтан]] ұлы, 1523—1533 жылдары билеген. # [[Бұйдаш хан]], [[Әдік сұлтан]] ұлы, 1533—1538 жылдары [[Жетісу]] өңірін билеген. # [[Тоғым хан]], [[Жәдік сұлтан]] ұлы, 1533—1537 жылдары билеген. # [[Ахмет хан]], [[Жаныс сұлтан|Жаныш сұлтан]] ұлы, 1533—1535 жылдары [[Сырдария]] маңын билеген. # [[Хақ-Назар хан]], [[Қасым хан]] ұлы, 1538—1580 жылдары билеген. # [[Шығай хан]], [[Жәдік сұлтан]] ұлы, 1580—1582 жылдары билеген. # [[Тәуекел хан]], [[Шығай хан]] ұлы, 1582—1598 жылдары билеген. # [[Есім хан]], [[Шығай хан]] ұлы, 1598—1628 жылдары билеген. # [[Есімұлы Жәнібек хан|Жәнібек хан]], [[Есім хан]] ұлы, 1628—1643 жылдары билеген. # [[Салқам Жәңгір хан]], [[Есім хан]] ұлы, 1643—1652 жылдары билеген. # [[Батыр хан]], [[Бөлекей|Бөлекей сұлтан]] ұлы ([[Әз-Жәнібек хан]] ұлы, [[Өсеке сұлтан]]ның ұрпағы), 1652—1680 жылдары билеген. # [[Тәуке хан]], [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]] ұлы, 1680—1715 жылдары билеген. # [[Қайып хан]], [[Хысырау сұлтан]] ұлы ([[Есім хан]] ұрпағы), 1715—1718 жылдары билеген. # [[Болат хан]], [[Тәуке хан]] ұлы, 1718—1729 жылдары билеген. # [[Әбілмәмбет хан]], [[Болат хан]] ұлы, 1729—1771 жылдары билеген. # [[Абылай хан]], [[Көркем Уәли сұлтан]] ұлы, 1771—1781 жылдары билеген. # [[Кене хан]], [[Қасым сұлтан]] ұлы, ([[Абылай хан]] немересі) 1841—1847 жылдары билеген. # == Қазақ хандығының мәдениеті == Қазақ поэзиясының аса ірі тұлғалары [[Шалкиіз Тіленшіұлы|Шалкиіз]] (15 ғ.), [[Доспамбет жырау|Доспамбет]] (16 ғ.), [[Жиембет жырау|Жиембет]] (17 ғ.). Қазақтың батырлар жыры тарихи оқиғаларға құрылған. Мысалы: [[Қобыланды]], [[Ер Тарғын]], [[Алпамыс батыр|Алпамыс]], [[Ер Сайын]], [[Қамбар батыр (жыр)|Қамбар батыр]] дастандары. [[Ислам діні]] толық тарады. [[Араб жазуы]] қолданылды. 18 ғасырда қазақтар үз жүзге бөлініп өмір сүріп жатты. Әр жүздің өз ханы болды. Кіші жүзді [[Әбілқайыр хан (Кіші жүз)|Әбілхайыр]], Орта жүзде [[Сәмеке хан|Сәмеке]] (Шахмұхамед), Ұлы Жүзде - [[Жолбарыс]], [[Түркістан қаласы]]н астана еткен Үлкен Орданың ханы [[Тәуке]] еді. Қазақ жерінде орталықтанған мемлекет болмауын көршілері өз пайдасына шешуді ойлады. Оңтүстік-батыстан [[Жайық казак-орыс әскері|Жайық казактарының]] қолдауымен [[Еділ]] бойындағы башқұрттар, қалмақтар Кіші жүзге тынымсыз шабуыл жасады. Солтүстіктен [[Қазақстан аумағындағы казак әскерлері|Сібір казактары]] тыным бермеді. Орта Азиядағы [[Бұқара]] мен [[Xиуа]] хандықтары да қазақ жерінен дәмелі болды. Олардың бәрінен асып түскен [[жоңғарлар]] еді. == Қазақ хандығының 550 жылдығы == {{Main|Қазақ хандығының 550 жылдығы}} Мерейтойдың шығыны шамамен 23 млрд теңге ($124,19 млн) болады деп күтілуде. Қазақ хандығының 550 жылдығы [[Қазақстан]]ның бүкіл аймақтарында тойланады. Ал маңызды іс-шаралар қыркүйек айында [[Жамбыл облысы]], [[Тараз]] қаласында өтеді. Себебі осы аумақта хандықтың негізі қаланған деп есептелінеді. Тараздағы іс-шараларды өткізуге 13,47 млрд теңге жұмсалады. Бірақ, кейбір тарихшылар Жәнібек пен Керей хандардың мемлекетінің орталығы [[Алматы]]ға жақын аумақта болған деп, мерейтой жоспарын сынға алды. Қазақ хандығының мерейтойын тойлау шеңберінде 1 млрд теңгеге 10 бөлімді [[Қазақ елі (телесериал)|«Қазақ елі»]] атты сериал мен осы атаулы 375 млн теңгеге анимационды сериал түсіріледі. Қазақ хандығы туралы деректі фильм түсіруге 250 млн теңге бөлінеді. [[Ілияс Есенберлин]]ның «Көшпенділер» трилогиясын баспадан шығаруға 106,6 млн теңге бөлінеді. Таразда шығыны 506,8 млн теңге болатын театрланған қойылым болады. «Мәңгілік ел» тақырыбына ақындар айтысы өтеді. 550 жылдық құрметіне монумент тұрғызылады (501,8 млн теңге). «Тараз — ғасырлар куәсі» атты көрме өтеді. Қазақша күрес пен басқа да ұлттық спорт түрлерінен халықаралық турнир өтеді. Басқа да шығындар: «Ұлы көш» фильмі (150 млн теңге) түсірілуіне, «Тамгалы» Мемлекеттік тарихи-мәдени табиғи қорық-музей құрылысына (100 млн теңге), «Керей-Жәнібек», «Қазақ елі» спекталі қойылуына және «Қазақ хандығы» балетіне (68 млн теңге), [[Қожа Ахмет Ясауи]] кесенесін қалпына келтіру жұмыстарына (20,4 млн теңге) жұмсалады. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} == Сыртқы сілтемелер == * [http://www.mfa.kz Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110929145154/http://www.mfa.kz/ |date=2011-09-29 }} <!-- * [http://kazakhstan.awd.kz/theme/t10_2.html Қазақ хандығы] Битий лінк --> * [http://www.hrono.info/geneal/geanl_ok_2.html Орыс-хан. Қазақ хандығы] * [http://www.unesco.kz/natcom/turkestan/r07_turkest_cap.htm Түркістан - Қазақ хандығының елордасы] * [http://www.unesco.kz/heritagenet/kz/content/ Юнеско сайтындағы Қазақстан тарихы] <!-- * [http://www.1465.kz Қазақ хандығына арналған сайт] Битий лінк --> * [http://www.550kazakhan.kz Қазақ хандығының 550-жылдығына арналған сайт] {{wikify}} {{Қазақ хандары}} [[Санат:Қазақ хандығы]] [[Санат:Қазақ мемлекеті]] [[Санат:Еуропаның тарихи мемлекеттері]] [[Санат:Азияның тарихи мемлекеттері]] [[Санат:Қазақстан тарихы]] [[Санат:1731 жылы таратылғандар]] [[Санат:Түркі мемлекеттері]] [[Санат:Түркі әулеттері]] tgflpdzq2dpxr9z6d2u78bbwpzn935g 0 5779 3059621 2996901 2022-08-12T05:17:45Z Айвентадор 109597 wikitext text/x-wiki {{Мемлекет |Қазақша атауы = Мажарстан |Шынайы атауы = {{lang-hu|Magyarország}} |Атау септігі = Мажарстан |Елтаңба = Coat of Arms of Hungary.svg |Байрақ = Civil_Ensign_of_Hungary.svg |Ұраны = |Әнұранның аты = Isten, áldd meg a magyart! |Аудио = Hu-magyarhimnusz.ogg |lat_dir = N|lat_deg = 47|lat_min = 29|lat_sec = 53 |lon_dir = E|lon_deg = 19|lon_min = 2|lon_sec = 24 |region = HU |CoordScale = |Картада = EU-Hungary.svg |карта тақырыбы = '''Мажарстанның''' орналасуы (қою жасыл):<br>— [[Еуропа]]да (ашық жасыл және қою сұр)<br>— [[Еуропа одағы|Еуроодақта]] (ашық жасыл) |Картада2 = |Үкімет түрі = [[Парламенттік республика]] |Құрылды = [[1000 жыл]] |Тәуелсіздік күні = |Тәуелсіздігін алды = |Тілі = [[мажар тілі]] |Мемлекеттік діні = |Астанасы = [[Сурет:Coa Hungary Town Budapest big.svg|30px]]&nbsp;[[Будапешт]] |Ірі қалалары = Будапешт, [[Дебрецен]], [[Мишкольц]], [[Сегед]], [[Печ (Мажарстан)|Печ]], [[Дьёр]], [[Ниредьхаза]], [[Кечкемет]], [[Секешфехервар]] |Басшы қызметі = [[Мажарстан президенттерінің тізімі|Президенті]]<br />[[Мажарстан премьер-министрлердің тізімі|Премьер-министрі]] |Басшылары = [[Каталин Новак]]<br />[[Виктор Орбан]] |Жер аумағы = 93 030<ref name=area>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/hu.html|title=Hungary |publisher=CIA The World Factbook |accessdate=27 March 2014}}</ref> |Жер аумағы бойынша орны = 108-ші |Судың үлесі = 0,74 |Этнохороним = мажарлар |Жұрты = 9 772 756<ref>{{cite web|url=http://www.ksh.hu/docs/hun/xstadat/xstadat_eves/i_wdsd001.html|title=Population by type of settlement – annually|work=[[Hungarian Central Statistical Office]]|date=29 June 2019|accessdate=29 June 2019}}</ref> |Халық саны бойынша орны = 92-ші |Сарап жылы = 2019 |Санақ бойынша халық саны = |Санақ жылы = |Халық тығыздығы = 105,1 |Тығыздық бойынша орны = 103-ші |ЖІӨ = |ЖІӨ сараптаған жылы = |ЖІӨ бойынша орны = |Жан басына шаққандағы ЖІӨ = |Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша орны = |ЖІӨ (АҚТ) = 332,225 млрд.<ref name="IMFWEOHU">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=107&pr.y=18&sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=944&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=World Economic Outlook Database, October 2019|publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=20 October 2019}}</ref> |ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы = 2019 |ЖІӨ (АҚТ) орны = 56-шы |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 34,046<ref name="IMFWEOHU"/> |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны = 44-ші |ЖІӨ (номинал) = 170,407 млрд.<ref name="IMFWEOHU"/> |ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы = 2019 |ЖІӨ (номинал) бойынша орны = 55-ші |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = 17,463<ref name="IMFWEOHU"/> |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны = 55-ші |АДИ = {{өсім}} 0,845<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=United Nations Development Programme|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref> |АДИ жылдық есебі = 2018 |АДИ бойынша орны = 43-ші |АДИ деңгейі = <span style="color:#090;">өте жоғары</span> |Әуе компаниясы = |Валютасы = [[Мажар форинті]] |Интернет үйшігі = [[.hu]], [[.eu]] (ЕО мүшесі ретінде) |ISO = |Телефон коды = 36 |Уақыт белдеуі = ([[UTC+01:00|UTC+1]], жазда [[UTC+02:00|UTC+2]]) |Түсініктемелер = }} '''Мажарстан''' ({{lang-hu|Magyarország}} {{IPA|[ˈmɒɟɒrorsaːɡ]}}: аударғанда – «[[Мажарлар]] елі (''magyarok'', ''модьярок'')»), 1989—2011 жылдардағы ресми атауы — '''Мажар Республикасы''' ({{lang-hu|Magyar Köztársaság (модьяр кёзтаршошаг)}}) — [[Еуропа|Eуропаның]] орталығында oрналасқан мемлекет. == Географиясы == Мажарстан Альпі, [[Карпат таулары|Карпат]] және [[Динар таулары|Динар]] тауларының аралығында орналасқан. Жерінің тең жартысын [[Үлкен Орта Дунай]] ойпаты алып жатыр. Мажарстанның басты өзені – [[Дунай]] елді қақ ортасынан басып өтеді. [[Балатон]] атты үлкен де, әдемі көлдің жағасында көптеген санаторийлер, қонақүйлер, туристік орындар бар. Мажарстан <ref name="source1">Балалар энциклопедиясы, III-том</ref> – Еуропаның [[Аустрия]], [[Словакия]], [[Украина]], [[Румыния]], [[Хорватия]] мемлекеттерімен шекаралас жатқан ел. == Экономикасы == Мажарстан – Еуропаның орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі 93 мың км². Халқы 9,6 миллион адам. Астанасы – [[Будапешт]]. Халқының 90%-дан астамы мажарлар. Қалғандарын алман, серб, хорват, румын, еврей, тағы да басқа халық өкілдері құрайды. Мемлекеттік тілі – мажар (венгр) тілі. Тұрғындарының басым көпшілігі христиан дінінің [[Католицизм|католиктік]] (70%) және [[протестант]]тық (25%) тармағын ұстанады. == Басқару құрылымы == Мажарстан – парламенттік республика. Елді президент басқарады. Заң шығарушы органы – бір палаталы Мемлекеттік жиналыс. Атқарушы билікті Мемлекеттік жиналыс құрамындағы әртүрлі партия өкілдерінен құралған үкімет жүргізеді. == Климаты == Орта Дунай жазығында орналасқандықтан, жерінің 60%-дан астам бөлігін жазық, қалған бөлігін таулы қырат алып жатыр. Жазық жерлері ауылшаруашылығына қолайлы, таулы аймақтары қалың орманды. Мұнда дүниежүзіне әйгілі курортты аймақ – Балатон көлі орналасқан. Климаты қоңыржай. Қаңтар айындағы орташа температура –2*С - –4*С, шілдеде 20– 22*С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 450–900 милиметр. == Тарихы == Қазіргі Мажарстан жерін біздің заманымыздан бұрынғы 1-мыңжылдықта сақтар және келт, иллирий, фракия тайпалары қоныстанған. Кейінірек герман, ғұн, авар тайпалары ағылып келіп, осы жерден Батыс Рим империясына шабуылдар жасаған. Бұл өңірде 430 жылы Аттила (Ата Ел) қаған бастаған Батыс Ғұн мемлекеті құрылып, ол ыдырағаннан кейін Баян хан бастаған аварлар билігі салтанат құрды. 895 жылы Арпад патшаның басшылығымен мажарлардың (мажарлар) жеті тайпасы көшіп келіп қоныстанды. Арпадтың шөбересі Геза христиан дінін қабылдап, еуропалық үлгідегі мемлекет құрды. Шыңғысхан шапқыншылығы кезінде (1237-46) көптеген қыпшақ тайпалары Мажарстанға келіп, қоныс теуіп қалды. 1301 жылы Арпад әулеті биліктен кетіп, үкімет басына Анжу әулеті келді. Олар 1335 жылы чех, поляк корольдерімен бірігіп, саяси-сауда одағын құрды. 1372 жылы Пешт қаласында университет ашылды. 16 ғасырдың бас кезінде елдегі бытыраңқылық салдары Мажарстанның әлсіреуіне әкеп соқты. [[Осман]] сұлтандығы мұнда 1526-1686 жылдары өз биліктерін орнатты. Ел үш бөлікке: Шығыста Трансилвания кінәздігіне, түріктер иеленген орталық бөлікке және Габсбургтер әулеті билеген Мажарстан корольдігіне бөлініп кетті. 1683 жылы түріктер Вена қаласы түбінде жеңіліске ұшырағаннан кейін Мажарстан Польша, Венеция мемлекеттерімен «Қасиетті одаққа» бірікті де, 1686 жылы елді азат етті. Бірақ билік басына Габсбургтер әулеті келді. 1867 жылдан бастап Мажарстан дербес парламенті, конституциясы бар елге айналып, экономикалық жағынан тез дами бастады. Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқ кезінде, 1918 жылы күзде, елде үкімет басына Антантаны жақтаушылар келді. Бірақ Ресей түрмелерінен босап шыққан мажар әскери тұтқындары 1919 жылы көктемде Мажарстанда уақытша Кеңес үкіметін құрды. Оны Хорти бастаған монархияшыл топ күшпен басып, король үкіметін қалпына келтірді. Жаңа үкімет 20 ғасырдың 30-жылдарынан бастап Германия мен Италияның ықпалында болды және Екінші дүниежүзілік соғыс барысында Германияның одақтасына айналды. Соғыстан кейін Мажарстан Кеңестер Одағының ықпал ету аймағында қалды да, үкімет басына коммунистер келді. 1956 жылы жиырма үшінші қазан күні тоталитарлық режим жойылып, көппартиялы жүйе қалпына келтірілді, үкімет [[Варшава]] шартынан шығатынын мәлімдеді. Төртінші қарашада Мажарстанға Кеңес әскерлері басып кіріп, бұл үкіметті таратып жіберді де, екі жүз мыңға жуық адам шетелге кетіп қалды. Шығыс Еуропадағы саяси өзгерістерге байланысты 1989 жылдың аяғында коммунистер билік басынан кетіп, орнына ұлттық демократиялық күштер келді. Еуропалық Одаққа (ЕО) ассоциацияланған мүше, ал 1999 жылы [[НАТО]]-ға мүше болып қабылданды. Мажарстан орташа дамыған индустриялы-аграрлы мемлекет. Ұлттық табыстың әр адамға шаққандағы орташа мөлшері 4300 АҚШ доллары шамасында. Экономикасының жетекші салалары: машина жасау, станок шығару, химия, дәрі-дәрмек, металлургия, жиһаз жасау т.б. Ауыл шаруашылығы жақсы дамыған. Бидай, жүгері, қант қызылшасы, күнбағыс өсіріледі. Құс шаруашылығы мен шарап өндірісі жақсы өркендеген. Басты сауда серіктестері: [[Германия]], [[Аустрия]], [[Италия]], [[Франция]], [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]], [[Ұлыбритания]], [[ТМД]] елдері. Мажарстан үкіметі 1991 жылы Қазақстанның тәуелсіздігін таныды. 1955 жылдан [[Біріккен Ұлттар Ұйымы|БҰҰ]] мүшесі. Көптеген халықаралық ұйымдардың, оның ішінде Еуропа Кеңесінің жұмысына қатысып келеді. Мажарстандағы халықтық үкімет тұрысында жүзеге асырылған әлеуметтік-экономикалық өзгерістердің нәтижесінде елдің экономикасында социалисттік өндірістік қатынастар өрістей бастады. * 1950-1970 жылдар арасында елдің ұлттық табысы жыл сайын 6%-ға өсіп отырды. * 1969 жылы халық шығынына жұмсалған күрделі қаржы, 1938 жылымен салыстырғанда 10 есе артты. * 1938 – 1970 жылдары ауыл шаруашылық өнімі 33%-ға артты. * 1969 жылы ұлттық табысының 54%-ын өнеркәсіп, 21%-ын ауыл шаруашылығы берді, яғни Мажарстан индустриялы-агралары елге айналды. Мажарстанның экономикалық дамуына Кеңес Одағының, барлық социалисттік елдердің тигізген көмегі зор. Мажарстан социалисттік елдер арасындығы Экономикалық Өзара Көмек Кеңесінің мүшесі болып келеді. Мажарстанның тұрғылықты халқы өздерін «Мадиярлармыз» деп атайды. Осы мажарлық мадиярлардың қазіргі мекендеп жатқан Еуропа аумағына ұлы даладан келгендігі жəне олар қайсібір заманда сонда көшіп-қонған халықтың бір бөлігі болғандығы жайында тарихи, мұрағаттық деректер мен аңыздар көп. Мажар аңыздарындағы ғұндарға байланысты оқиғалар мажарлардың шығыспен байланысының сонау ерте заманда басталғанын, Мажарлардың Азиядан Еуропаға 896 жылы қоныс аударғанын баяндайды. == Қазақстан мен Мажарстан == Қазақстанды өздерінің ата-жұрты деп санайды. ІХ ғасырда қыпшақ деген атпен белгілі болған халық моңғолдардың 1239 жылғы шапқыншылығынан Мажарстанға қоныс аударады. Көтен хан ІV Белаға елшілерін жіберіп, Мажарстанға халқымен көшіп баруға рұқсат сұрайды. Рұқсат алған соң, 1239-40 жылдары қоластындағы 40 мың (кейбір деректерде 60 мың) халқымен көшеді. Еркін көшіп-қонуға, ескі салттары бойынша өмір сүруге лайық аумақтарға, жазық далалы жерлерге қоныстанады. Түгелдей отырықшы болуларына жүз жыл кетеді, ал тілдері, Иштван Мандоки Қоңырдың айтуынша, ХVІІ ғасырдың аяғына дейін сақталады. Күні бүгінге дейін Мажарстандағы Дунай мен Тиса арасы – Кишкуншак (Кіші қыпшақ жері), шығысы Надкуншак (Ұлы қыпшақ) деген атауларға ие. [[Қарсақ]] қаласы – Ұлы [[Қыпшақ]] жерінің жүрегі. Мажарлар мен қазақтардың туыстығы туралы алғашқы пікірлер ХІХ ғасырда жергілікті газет беттерінде жариялана бастайды. 1835 жылы Шамуел Брашшайдың «Қырғыз-қазақтар» атты еңбегі жарық көреді. Кейін де мажар ғалымдарының қазақ еліне, жеріне байланысты еңбектері жарық көре бастайды. Солардың арасында Диерд Алмашидің есімі көзге ерекше түседі. 1900 жылы Қазақ жеріне жасаған саяхаты нəтижесінде «Азия жүрегіне саяхатым» атты еңбегі жарық көреді. Кітабында Орта Азия халықтарының, соның ішінде қазақтардың өмірі, тұрмыс-салты, шаруашылығы, сауда-саттығы, əдет-ғұрпы, наным-сенімдері, қолөнері, ауыз əдебиеті туралы мол мағлұлмат келтіреді. XX ғасырда белгілі мажар ғалымы, антрополог [[Тибор Тот]] өзінің ғылыми еңбектерінде екі елдегі руларды, қазақтар мен мажарлар арасындағы туыстық байланыстарды жан-жақты зерттеуді бастағанымен, бұл ғылыми мұрасын саяси себептерге байланысты жалғастыра алмайды. Ал Андрош Биро мұны ғылыми дəрежеге көтереді. 2006 жылы Андроштың жетекшілігімен, Қостанай облысында қазақ-мажар бірлескен антропологиялық экспедициясы Торғай өңірінде тұратын қазақтар мен мадияр руы өкілдері арасындағы генеологиялық деректер, антропологиялық өлшемдер жасалады. ДНҚ үлгілері алынып, ғасырлар бойы өзгермейтін жəне генетикалық ақпаратты сақтайтын Ү хромосомдарына талдау жүргізіледі. Нəтижесінде мажарлық мадиярлар мен қазақтардың арасындағы туыстық қатынас толығымен дəлелденеді. Ал Иштван Мандоки Қоңыр «Күн тілінің Мажарстандағы ескерткіші» (1993) атты еңбегінде мажар тіліндегі кейбір сөздер мен қазақ тіліндегі сөздердің ұқсастығын келтіреді. Мысалы: арқан – arkany, ұнтақ – ontak, шолақ – csollak, қанжыға – kangyik,тауық - tyúk, пышақ –bicska тағыда басқа. ==Табиғаты== Мажарстан жерінің 68%-ы жазық, 30%-ы төбелі-белесті аймақ, 2%-ы орта биітіктегі тау. Көп жерді Орта Дунай жазығының солтүстік бөлігін алып жатыр. Дунай өзені елді екіге бөледі. Оның шығыс жағында Орта Үлкен Дунай, солтүстігінде бикіктікті орташа таулар және Мажарстандагы ең биік тау Кекеш (1015м.) бар. Дунатул жазығы, Кіші Орта Дунай ойпатының оңтүстік бөлігі және Орта Мажарстан таулары мен Әлпінің етегі Дунайдың оң жағын алып жатыр. Мажарстанның солтүстік-шығыс бөлігінде әйгілі ақтелек үңгірі бар. Орта Дунай жазығының ең төменгі қатпарлы қабаты полезой, мезозой жыныстарынан, оның үсті палеоген, миоцен, пиоценнің тас аралас құмы мен сазынан, жоғары қабатта көлдердің және өзеннің құмсаз қабатының шөгінділерінен түзілген. Солтүстік биіктігі орташа таулар перім және триастың сазды жанғыш тақта тасы мен әк тасынан, Орта Мажар таулары перімнің құм тасы мен конгломератынан, триас пен юраның мергел, доломит және әктас жиынтығынан құрылған. Пайдалы қазбалары: * Табиғи газ; * Мұнай; * Темір кені; * Көмір; * Лигнит; * Боксит; Климаты қоңыржай, континенттік. Қаңтарда орташа температурасы – 2,4 С, шілдеде 20–22,4 С, жауын-шашының жылдық мөлшері 450–900 мм. Үлкен Орта Дунай жазығының шығыс бөлігінде кей жылдары құрғақшылық болып тұрады. Басты өзені – Дунай. Оның ірі салалары Тиса, Раба, Шио, Драва. Тиса өзені бойында көптеген жер суару арналары бар. Мажарстан көлдерінің көбі шағын. Көп жері қара топырақты. Таулы, төбелі-белесті аудандары орманды жерге тән қоңыр және шым-қарбонат топырақты, өзен аңғарлары алювиалды топырақты болып келеді. Бұрын Мажарстан қалың орманды елдердің бірі еді, қазір жерінің 13,5%-ы ғана орман. Дала мен орманды мекендейтін жануарлар, құстар өзендерінде көксерке, шортан, тағы басқа балықтар кездеседі. Мажарстан жері алты табиғи ауданға бөлінеді: * Үлкен Орта Дунай ойпаты; * Солтүстік таулы аймақ; * Кіші Орта Дунай ойпаты; * Дунай сыртындағы таулы аймақ; * Мезефелді; * Оңтүстік-батыс Мажарстан. ==Өнеркәсібі== Социалисттік Мажарстанда жергілікті энергетика және шикізат базасы құрастырылған. Өнеркәсіпте бұрын болмаған салалар пайда болды, аграрлы аймақтарда ірі кәсіпорындар ашылды. Мажарстан жер қойнауы кенге онша қатты бай емес. Мажарстан индустриясының басты салалары: * Металл өңдеу. * Мәшине жасау. * Химия. * Тамақ өнеркәсібі Қара металлургияға жұмсалатын темір кенінің 80%-ы, кокстың 65%-ы шетелден алып келінеді. Мажарстанның мәшине жасау өнеркәсібі негізінен металл аз жұмсалатын күрделі мәшинелер жасауға негізделген. Мотоцикл, жүк мәшинесі, автобус және кеме жасайтын зауыттар да бар. 1970 жылы мәшине жасау өнімі 1938 жылға қарағанда 16 есе артты. 1969 жылдары металл жонатын 14 мың станок, 4789 автобус, 345 теледидар шығарылды. Мажарстанның химиялық кәсіпорындары Казинцбарцика, Ленинварош, Варпалота, Солноқ қалаларында орналасқан. 1969 жылы 454 мың тонна күкірт қышқылы, 2381 мың тонна тыңайтқыш, 39,5 мың тонна пластмасса мен синтетик шайыр өндірілді. Ауыл шаруашылығы Мажарстан жеміс, жүзім, көкөністер егуге, етті мал өсіруге мамандар ауыл шаруашылығының 90%-ын кооперативтер мен мемлекеттік шаруашылықтың қолында. Мажарстан Аумағының жартысынан көп жері ауыл шаруашылық жері болып табылады, оның 60%-ы егістік. Дунай, Тиса өзендерінің аралығында, тау беткейлерінде аса бағалы шарап жасалатын жүзім өсіріледі. Ауыл шаруашылығының 60%-нан астамы және ауыл шаруашылығының экспортының 40%-ға жуығын мал шаруашылығы береді. Етті ірі шошқа өсірілуі қатты дамыған. 2-Дүниежүзілік соғыстан кейін қой шаруашылығы да өркендей бастады. Елдің оңтүстік бөлігінде жылқы өсіріледі. Сыртқы экономикалық байланыстар 1949-1969 жылдары Мажарстанның сыртқы өнім айналымы 7,1 есе артты. 1969 жылы экспорттың 68%-ы, импорттың 67,7%-ы социалисттік елдерлің үлесіне тиді. Экспортында мәшинелер, радиоаппаратура, теледидар үлесі басым болып, олардың 90%-ы социалисттік елдерге шығарылды. Шетке шығарылатын дәрі-дәрмек, сыртқы киім мен аяқкиім, боксит пен глинозем жылдан жылға көбеюде. Шетелден жыл сайын темір кені, көмір, мұнай, электр қуаты, әртүрлі жартылай фабрикаттар әкелінеді. 1970 жылы сыртқы сауда айналымының 34%-ы Кеңес Одағының үлесіне тиді. Ел экономикасында туризмнің маңызы өсіп келеді. 1969 жылы Мажарстанда 6 млн. шетелдік туристер болды. == Тағы қараңыз == * [[Мажарстан қалаларының тізімі]] * [[Мажарстан баспасөзі]] * [[Мажарстан телевизиясы]] * [[Мажарстан телеграф агенттігі]] == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{wikify}} {{Навигациялық блок |тақырып = Мажарстан |тақырып_стиль = background:{{түс|{{PAGENAME}}}}; |state = collapsed |Еуропа елдері |Еуроодақ мүшелері |Еуропа кеңесі |Франкофония }} [[Санат:Мажарстан|*]] {{stub}} phorral1k1xto9ara7cbufn64vdny6l 0 9201 3059661 2769746 2022-08-12T09:35:46Z Kaiyr 3134 wikitext text/x-wiki [[Сурет:Saduaqasov Smagul.jpg|thumb|right|20000px|]] '''Смағұл Сәдуақасов''' ([[1900]]-[[1933]])&nbsp;— кеңестік мемлекет, саяси, мәдениет қайраткер]. Бұрынғы [[Көкшетау облысы]], [[Ақжар ауданы]], [[Жарқын (Солтүстік Қазақстан облысы)|Жарқын]] ауылында туған. [[Керей |Керей]] тайпасының [[Ашамайлы Керей|Ашамайлы]] руының Малай-Бақтыбай бөлімінен шыққан.<ref>{{Cite web|url=http://kerey.kz/?p=12443|title=СМАҒҰЛ СӘДУАҚАСҰЛЫ – БЕЛГІЛІ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ КӨРНЕКТІ ҚОҒАМ ҚАЙРАТКЕРІ {{!}} Kerey.kz/Керей.кз|website=kerey.kz|access-date=2022-08-12}}</ref> Ол қамшының сабындай қысқа ғұмырын қазақтың азаттығы мен теңдiгiне арнады. Ол 33 жылдық ғұмырын қазақ елiнiң ел болып өркендеуiне арнады. Тiрлiгiнде Алаш жұртының азаттығын аңсаған қайсар ұл қылышынан қан тамған қилы заманға, тоталитарлық жүйеге қарсы тұрды. Жасынан саясаттың өтiнде жүрдi, ұлт азаттығы үшiн отаршылдармен айқасты. Ұлттың теңдiгi үшiн ғұмырын сарп еттi.Қайсар ұлдың азаттық жолында атқарар шаруасы әлi көп едi. Бiрақ Кеңес өкiметiнiң қазаққа жасаған қиянатына қарсы шыққаны үшiн елiнен аластатылды. Жұмбақ жағдайда уланып, Кремль ауруханасында қайтыс болды. Смағұлдың денесi 1933 жылдың 16 желтоқсанында арнайы пеште өртеледi. Содан берi рухы мықты қайсар азаматтың күлi 78 жыл бойы Мәскеудiң Дон қабiрстанында топыраққа көмiлмей, құмыра iшiнде сақталып келген едi.Қаңтардың 21-і күні таңғы сағат 7:15-те «Мәскеу - Астана» бағытындағы №874 ұшақпен Алаштың біртуар азаматы, мемлекет және қоғам қайраткері Смағұл Сәдуақасовтың мәйітінің күлі елордаға жеткізілді Он жасына дейін «[[Ғалия медресесі]]н» бітірген өз әкесі Сәдуақас хазіреттен тәлім-тәрбие алып, одан кейін Әбіл молда мектебінде білімін жалғастырады. 1912-1915 жылдары Павлодардағы екі кластық орыс-қазақ училищесін бітіріп, бір жыл мұғалім болады да, Омбыдағы ауылшаруашылық мектебіне түседі. 1918-1920 жылдары «Центросибирь» кооперативтер бірлестігінде қызмет етеді. 1920 жылы [[Орынбор]]да Қазақстандағы алғашқы жастар ұйымының хатшысы болып сайланады. Сол жылы жаңа құрылған Қазақ Автономиялы республикасының үкімет басшылығына қызметке алынады. 1925-1926 жылдары «Еңбекшіл қазақ» («[[Егемен Қазақстан]]») газетінің жауапты шығарушысы, әрі «Қызыл Қазақстан» («Ақиқат») журналының редакторы, 1925-1927 жылдары Қазақ АССР Халық ағарту комиссары, 1927-1928 жылдары Ташкенттегі қазақ педагогика институтының ректоры қызметтерін атқарды. 1928-1932 жылдары Мәскеу көлік инженерлері институтын оқып бітірген соң Мәскеу-Донбасс темір жол құрылысында инженер-құрылысшы болып еңбек етті. Мемлекеттік, қоғамдық қызметпен қоса әдеби-ғылыми шығармашылықпен айналысып, сол кезде шығып тұрған қазақ, орыс тілдеріндегі көптеген газет-журналдарда саясат, шаруашылық, ел ісі, мәде­ниет, әдебиет, өнер, тарих мәселелерін сөз еткен мақалалары жарияланды. Көркем әңгімелері де жарық көрді. Оның «Жастармен әңгіме» (Орынбор, [[1925]] жылы), «Ұлт театры туралы» (Қызылорда, [[1926]] жылы), «Қазақстандағы халық ағарту мәселелері» (Қызылорда, [[1927]] жылы) деген үлкенді-кішілі кітаптары жарық көрді. Сондай-ақ Қазақстандағы ұл-азаттық көтеріліс пен Қазан төңкерісінен кейінгі ел өмірін арқау еткен «Сәрсенбек» атты романы да бар. «Салмақбай, Сағындық» ([[1923]] ж.), «Күміс қоңырау» ([[1927]] жылы) повестері қазақ әдебиетіндегі [[проза]] жанрын дамытуға қосылған үлес болып табылады. С. Сәдуақасов «Еңбекшіл қазақ» («[[Егемен Қазақстан]]») басылымды екі рет ([[1921]] жылы [[қаңтар]]&nbsp;— 1921 жылы [[ақпан]] және [[1925]] жылы [[қаңтар]]&nbsp;— [[1926]] жылы [[сәуір]]) басқарған кісілердің бірі. Смағұл Сәдуақасовтың бүкіл қайраткерлік, азаматтық болмысы жарқырай танылған кезең 1925-1927 жылдар еді. Бұл кезде ол республика халық ағарту комиссары, әрі өлкелік партия комитетінің бюро мүшесі болды. Бұл кезең сонымен бірге [[Голощёкин Филипп Исаевич|Ф.И.Голощекиннің]] Қазақстан өлкелік партия комитетін басқару кезімен дәлме дәл келеді. С. Сәдуақасов мен Ф.Голощекиннің арасындағы келіспеушілік, қақтығысты тарихшылар төрт түрлі мәселеден сабақтап жүр. Олар ''біріншіден,'' мекемелердегі іс қағаздарын қазақыландыру, ''екіншіден,'' қазақтың оқыған, көзі ашық зиялы қауымына деген көзқарас, ''үшіншіден,'' байлар мен орташаларға деген көзқарас, ''төртіншіден,'' өнеркәсіпті дамыту. Асыл азамат 33 жыл ғана ғұмыр сүріп, 1933 жылы Мәскеу-Донбасс темір жол құрылысындағы апатта қайтыс болды.<ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref> <ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref> ==Дереккөздер== <references/> [[Санат:1900 жылы туғандар]] [[Санат:Ақжар ауданында туғандар]] [[Санат:16 желтоқсанда қайтыс болғандар]] [[Санат:1933 жылы қайтыс болғандар]] [[Санат:Мәскеуде қайтыс болғандар]] [[Санат:Қазақстанда жерленгендер]] [[Санат:Қазақстан жазушылары]] [[Санат:Қазақстан редакторлары]] [[Санат:XX ғасыр редакторлары]] [[Санат:Сүзектен қайтыс болғандар]] [[Санат:Қазақстан бас редакторлары]] [[Санат:Егемен Қазақстан бас редакторлары]] [[Санат:Ақиқат журналы бас редакторлары]] [[Санат:Қазақ АССР Халық ағарту комиссарлары]] [[Санат:Қазақ ұлттық педагогика университетінің ректорлары]] [[Санат:Мәскеу көлік инженерлері институты түлектері]] hexwkgzf0di3r4cgwt3dg1hm247dw6n 0 15092 3059704 3046810 2022-08-12T11:52:00Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki '''Елді мекендер:''' * [[Тентек (Абай облысы)|Тентек]] – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл. * [[Тентек (Шығыс Қазақстан облысы)|Тентек]] – [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Күршім ауданы]]ндағы ауыл. '''Басқа мағыналар:''' * [[Тентек (мал ауруы)|Тентек]] немесе миқұрт – жас қойлардың ауруы. * [[Тентек (өзен, Алматы облысы)|Тентек]] – [[Алматы облысы]]ндағы өзен. {{айрық}} 5gsf081hnhb9zqlvgh8i9mtu6fdqo6z 0 15925 3059574 3059573 2022-08-11T12:02:19Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Метро бекеті |Атауы = Мұхтар Әуезов атындағы театры |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Театр имени Ауэзова - Алматы.jpg |өлшемі = 300px |Сурет атауы = |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]],<br>[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] |Ашылған күні = [[1 желтоқсан]] [[2011 жыл|2011]] |Жобалық атауы = Тұлпар |Түрі = бағаналы, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 15,2 м |Сәулетшілер = Т. С. Абильда,<br>Б. К. Мусургалиев,<br>А. М. Жунусов |Әрлеушілер = Г. А. Ешкенов,<br>А. Ж. Жамхан |Кіру-шығу = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],<br>[[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} '''«Мұхтар Әуезов атындағы театры»''' — [[Алматы метросы]]ның 6-шы бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Байқоңыр (метро бекеті)|Байқоңыр]]<nowiki/>» және «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бекеттерінің арасында, [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] мен [[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесінің]] қиылысында орналасқан. == Тарихы == Бекеттің ашылуы [[2011 жыл]]ғы [[1 желтоқсан]]да болды. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын «[[Райымбек батыр (метро бекеті)|Райымбек батыр]]<nowiki/>» — «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бірінші кезегінің бөлігінде. == Құрылысы == '''Басталуы 2008 жыл''' - төнель жолымен төмен қарай 54-тің 37 тюбингі өтті. Абай мен Весновка даңғылдарының қиылысындағы баған үстіндегі құрылыс жұмысы көрсетілді. '''Мамыр, 2008 жыл''' - венткиоскыларды салу басталды == Архитектурасы мен безендірілуі == «Мұхтар Әуезов атындағы театры» метро бекеті "Тұлпар" атты ертегі кейіпкерінің бейіміне ұқсатылған, қанатты аттың суреті салынған. <gallery> Kazakhstan P9241001 02 (40261130682).jpg| Kazakhstan P9240999 14 (39408862405).jpg| Станция Театр имени Ауэзова.jpg| Almaty Auezov Theater metro entrance vc.jpg| ALA teatr Auezova Metro Tulpar.JPG| Kazakhstan P9240998 02 (26433841618).jpg| </gallery> == Сілтемелер == {{Бірінші бағыт (Алматы)}} [[Санат:Алматы метрополитені]] brd7rrt8lfjjxq72duxc1kfnagoc3r4 3059578 3059574 2022-08-11T14:25:50Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Метро бекеті |Атауы = Мұхтар Әуезов атындағы театры |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Театр имени Ауэзова - Алматы.jpg |өлшемі = 300px |Сурет атауы = |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]],<br>[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] |Ашылған күні = [[1 желтоқсан]] [[2011 жыл|2011]] |Жобалық атауы = Тұлпар |Түрі = бағаналы, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 15,2 м |Сәулетшілер = Т. С. Абильда,<br>Б. К. Мусургалиев,<br>А. М. Жунусов |Әрлеушілер = Г. А. Ешкенов,<br>А. Ж. Жамхан |Кіру-шығу = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],<br>[[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} '''«Мұхтар Әуезов атындағы театры»''' — [[Алматы метросы]]ның 6-шы бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Байқоңыр (метро бекеті)|Байқоңыр]]<nowiki/>» және «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бекеттерінің арасында, [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] мен [[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесінің]] қиылысында орналасқан. == Тарихы мен атауы == Бекеттің ашылуы [[2011 жыл]]ғы [[1 желтоқсан]]да болды. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын «[[Райымбек батыр (метро бекеті)|Райымбек батыр]]<nowiki/>» — «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бірінші кезегінің бөлігінде болды. Бекет атауын жақын маңдағы [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры|Мұхтар Әуезов атындағы қазақ драма театрынан]] алды. Жобада "Тұлпар" атауы болды. == Құрылысы == '''Басталуы 2008 жыл''' - төнель жолымен төмен қарай 54-тің 37 тюбингі өтті. Абай мен Весновка даңғылдарының қиылысындағы баған үстіндегі құрылыс жұмысы көрсетілді. '''Мамыр, 2008 жыл''' - венткиоскыларды салу басталды == Архитектурасы мен безендірілуі == «Мұхтар Әуезов атындағы театры» метро бекеті "Тұлпар" атты ертегі кейіпкерінің бейіміне ұқсатылған, қанатты аттың суреті салынған. <gallery> Kazakhstan P9241001 02 (40261130682).jpg| Kazakhstan P9240999 14 (39408862405).jpg| Станция Театр имени Ауэзова.jpg| Almaty Auezov Theater metro entrance vc.jpg| ALA teatr Auezova Metro Tulpar.JPG| Kazakhstan P9240998 02 (26433841618).jpg| </gallery> == Сілтемелер == {{Бірінші бағыт (Алматы)}} [[Санат:Алматы метрополитені]] c3pajw2wqpzzu2zyeb09s11qelenlfu 3059579 3059578 2022-08-11T14:30:05Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Метро бекеті |Атауы = Мұхтар Әуезов атындағы театры |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Театр имени Ауэзова - Алматы.jpg |өлшемі = 300px |Сурет атауы = |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]],<br>[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] |Ашылған күні = [[1 желтоқсан]] [[2011 жыл|2011]] |Жобалық атауы = Тұлпар |Түрі = бағаналы, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 15,2 м |Сәулетшілер = Т. С. Әбілда,<br>Б. К. Мұсырғалиев,<br>А. М. Жүнісов |Әрлеушілер = Г. А. Ешкенов,<br>А. Ж. Жамхан |Кіру-шығу = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],<br>[[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} '''«Мұхтар Әуезов атындағы театры»''' — [[Алматы метросы]]ның 6-шы бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Байқоңыр (метро бекеті)|Байқоңыр]]<nowiki/>» және «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бекеттерінің арасында, [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] мен [[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесінің]] қиылысында орналасқан. == Тарихы мен атауы == Бекеттің ашылуы [[2011 жыл]]ғы [[1 желтоқсан]]да болды. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын «[[Райымбек батыр (метро бекеті)|Райымбек батыр]]<nowiki/>» — «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бірінші кезегінің бөлігінде болды. Бекет атауын жақын маңдағы [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры|Мұхтар Әуезов атындағы қазақ драма театрынан]] алды. Жобада "Тұлпар" атауы болды. == Құрылысы == '''Басталуы 2008 жыл''' - төнель жолымен төмен қарай 54-тің 37 тюбингі өтті. Абай мен Весновка даңғылдарының қиылысындағы баған үстіндегі құрылыс жұмысы көрсетілді. '''Мамыр, 2008 жыл''' - венткиоскыларды салу басталды == Архитектурасы мен безендірілуі == «Мұхтар Әуезов атындағы театры» метро бекеті "Тұлпар" атты ертегі кейіпкерінің бейіміне ұқсатылған, қанатты аттың суреті салынған. <gallery> Kazakhstan P9241001 02 (40261130682).jpg| Kazakhstan P9240999 14 (39408862405).jpg| Станция Театр имени Ауэзова.jpg| Almaty Auezov Theater metro entrance vc.jpg| ALA teatr Auezova Metro Tulpar.JPG| Kazakhstan P9240998 02 (26433841618).jpg| </gallery> == Сілтемелер == {{Бірінші бағыт (Алматы)}} [[Санат:Алматы метрополитені]] 9i0enehtt8dkrne5lrls0l1f249ud3w 3059580 3059579 2022-08-11T14:42:34Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Метро бекеті |Атауы = Мұхтар Әуезов атындағы театры |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Театр имени Ауэзова - Алматы.jpg |өлшемі = 300px |Сурет атауы = |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]],<br>[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] |Ашылған күні = [[1 желтоқсан]] [[2011 жыл|2011]] |Жобалық атауы = Тұлпар |Түрі = бағаналы, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 15,2 м |Сәулетшілер = Т. С. Әбілда,<br>Б. К. Мұсырғалиев,<br>А. М. Жүнісов |Әрлеушілер = Г. А. Ешкенов,<br>А. Ж. Жамхан |Кіру-шығу = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],<br>[[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} '''«Мұхтар Әуезов атындағы театры»''' — [[Алматы метросы]]ның 6-шы бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Байқоңыр (метро бекеті)|Байқоңыр]]<nowiki/>» және «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бекеттерінің арасында, [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] мен [[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесінің]] қиылысында орналасқан. == Тарихы мен атауы == Бекеттің ашылуы [[2011 жыл]]ғы [[1 желтоқсан]]да өтті. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын «[[Райымбек батыр (метро бекеті)|Райымбек батыр]]<nowiki/>» — «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бірінші кезегінің бөлігінде болды. Бекет атауын жақын маңдағы [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры|Мұхтар Әуезов атындағы қазақ драма театрынан]] алды. Жобада "Тұлпар" атауы болды. == Құрылыс барысы == '''Басталуы 2008 жыл''' - төнель жолымен төмен қарай 54-тің 37 тюбингі өтті. Абай мен Весновка даңғылдарының қиылысындағы баған үстіндегі құрылыс жұмысы көрсетілді. '''Мамыр, 2008 жыл''' - венткиоскыларды салу басталды. == Архитектурасы мен безендірілуі == "Мұхтар Әуезов атындағы театры" бекеті "Тұлпар" атты ертегі кейіпкерінің бейіміне ұқсатылған, қанатты аттың суреті бейнеленген. Бекеттің ішкі көрінісі гиперпласттан жасалған. Ұлттық ою-өрнекпен және көшпенділердің тұрмысынан көріністермен безендірілген көлемді медальондары бар травертин плиткалары мен бағаналарынан жасалған (16 көрініс — залдың әр жағынан 8-ден). Қабырғалар сонымен қатар жасанды тастан жасалған, карниз профилімен безендірілген. Едендері үлкен өрнегі бар гранитпен қарапайым түрде қапталған. Платформаның ұшында спектакльден көрініс бейнеленген көркем мозаикалық [[панно]] орналасқан. <gallery> Kazakhstan P9241001 02 (40261130682).jpg| Kazakhstan P9240999 14 (39408862405).jpg| Станция Театр имени Ауэзова.jpg| Almaty Auezov Theater metro entrance vc.jpg| ALA teatr Auezova Metro Tulpar.JPG| Kazakhstan P9240998 02 (26433841618).jpg| </gallery> == Сілтемелер == {{Бірінші бағыт (Алматы)}} [[Санат:Алматы метрополитені]] hlfl8dbld1a0lkf2cwhyi1i1idw5wyk 3059583 3059580 2022-08-11T16:02:24Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Метро бекеті |Атауы = Мұхтар Әуезов атындағы театры |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Театр имени Ауэзова - Алматы.jpg |өлшемі = 300px |Сурет атауы = |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]],<br>[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] |Ашылған күні = [[1 желтоқсан]] [[2011 жыл|2011]] |Жобалық атауы = Тұлпар |Түрі = бағаналы, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 15,2 м |Сәулетшілер = Т. С. Әбілда,<br>Б. К. Мұсырғалиев,<br>А. М. Жүнісов |Әрлеушілер = Г. А. Ешкенов,<br>А. Ж. Жамхан |Кіру-шығу = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],<br>[[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} '''«Мұхтар Әуезов атындағы театры»''' — [[Алматы метросы]]ның 6-шы бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Байқоңыр (метро бекеті)|Байқоңыр]]<nowiki/>» және «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бекеттерінің арасында, [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] мен [[Байзақов көшесі (Алматы)|Байзақов көшесінің]] қиылысында орналасқан. == Тарихы мен атауы == Бекеттің ашылуы [[2011 жыл]]ғы [[1 желтоқсан]]да өтті. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын «[[Райымбек батыр (метро бекеті)|Райымбек батыр]]<nowiki/>» — «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]<nowiki/>» бірінші кезегінің бөлігінде болды. Бекет атауын жақын маңдағы [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры|Мұхтар Әуезов атындағы қазақ драма театрынан]] алды. Жобада "Тұлпар" атауы болды. == Құрылыс барысы == '''Басталуы 2008 жыл''' - төнель жолымен төмен қарай 54-тің 37 тюбингі өтті. Абай мен Весновка даңғылдарының қиылысындағы баған үстіндегі құрылыс жұмысы көрсетілді. '''Мамыр, 2008 жыл''' - венткиоскыларды салу басталды. == Архитектурасы мен безендірілуі == "Мұхтар Әуезов атындағы театры" бекеті "Тұлпар" атты ертегі кейіпкерінің бейіміне ұқсатылған, қанатты аттың суреті бейнеленген. Бекеттің ішкі көрінісі гиперпласттан жасалған. Ұлттық ою-өрнекпен және көшпенділердің тұрмысынан көріністермен безендірілген көлемді медальондары бар травертин плиткалары мен бағаналарынан жасалған (16 көрініс — залдың әр жағынан 8-ден). Қабырғалар сонымен қатар жасанды тастан жасалған, карниз профилімен безендірілген. Едендері үлкен өрнегі бар гранитпен қарапайым түрде қапталған. Платформаның ұшында спектакльден көрініс бейнеленген көркем мозаикалық [[панно]] орналасқан. <gallery> Kazakhstan P9241001 02 (40261130682).jpg|Бекеттің соңындағы панно Kazakhstan P9240999 14 (39408862405).jpg|Бекеттегі медальон Станция Театр имени Ауэзова.jpg|Ішкі интерьері Almaty Auezov Theater metro entrance vc.jpg|Кіреберістердің бірі ALA teatr Auezova Metro Tulpar.JPG|Бекет құрылысы Kazakhstan P9240998 02 (26433841618).jpg|Баспалдақтан қарағандағы көрінісі </gallery> == Сілтемелер == {{Бірінші бағыт (Алматы)}} [[Санат:Алматы метрополитені]] fwl11ewuzprdcdvfkgja2j7hmbiyd1r 0 15927 3059679 3058741 2022-08-12T11:28:49Z Nurbekovanurly 121316 /* Кіріспе бөлімін өңдеді */ wikitext text/x-wiki == Тарихы == Станцияның ашылуы 2011 жылдың 1 желтоқсанында Алматы метросының «Райымбек батыр» – «Алатау» бірінші ұшыру учаскесі аясында өтті. {{Метро бекеті |Атауы = Алмалы |Бағыт = [[Бірінші бағыт (Алматы)]] |сурет = Станция Алмалы.jpg |өлшемі = |Сурет атауы = Бекеттің ішкі көрінісі |Орналасуы = [[Алмалы ауданы]] |Ашылған күні = 01.12.2011 ж. |Жобалық атауы = |Түрі = пилонды, үшкүмбезді, терең |Тереңдігі = 30 м |Платформалар саны = 1 |Платформалар түрі = аралдық, тік |Платформалар ұзындығы = 104 м |Платформалар ені = 19,8 м |Сәулетшілер = Әбілда, Жүнісов, Мұсырғалиев |Әрлеушілер = Жамхан |Кіру-шығу = [[Қарасай батыр атындағы көше (Алматы)|Қарасай батыр көшесі]],<br>[[Панфилов атындағы көше (Алматы)|Панфилов көшесі]] |Жұмыс уақыты = 06:20—00:00 |Ортаққорда = }} {{copyedit}} '''«Алмалы» бекеті»''' — Алматы қаласындағы көшеден тыс жүрдек рельсті көлік жүйесі. Қарасай батыр және Панфилов көшелерінің қиылысында орналасқан. Бірінші линия [[Жібек жолы (метро бекеті)|«Жібек Жолы»]] және [[Абай (метро бекеті)|«Абай»]] бекеттерін байланыстырып отыр. Қазақстандағы бірінші және жалғыз, екінші Орталық Азияда (Ташкенттен кейін) және ОН АЛТЫНШЫ және соңғысы бұрынғы КСРО аумағында. 2011 жылдың 1 желтоқсанында ашылды. Ол [[Алматы метросы]]ның іске қосылатын '''[[Райымбек батыр (метро бекеті)|«Райымбек»]] — [[Алатау (метро бекеті)|«Алатау»]]''' бірінші кезегінің бөлігі болады == Құрылысы == Сербтік компания «Энергопроект Нискоградня» метро бекетінде субподрядта жұмыс атқарады. * '''2008 жылдың басы.''' Бекет 85 пайызға дайын. Тонель бұрышы 50-60 % * '''Сәуір, 2008 жыл.''' Бекет 95 пайызға дайын * '''Мамыр, 2008 жыл.''' Венткиоск салу жұмыстары басталды == Архитектурасы мен безендірілуі == «Алмалы» — [[метро]] бекеті терең жер астында орналасқан. Бекет қабырғалары [[Апорт]] алма бақтары түрлерімен, едендері [[мәрмәр]] түрлі [[кілем]]дер<nowiki/>імен жайылады. == Сілтемелер == * [http://www.kp.kz/index.php?s=563 Бекеттің безендірілуі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080327003037/http://www.kp.kz/index.php?s=563 |date=2008-03-27 }} {{Бірінші бағыт (Алматы)}} {{Суретсіз мақала}} [[Санат:Алматы метрополитені]] 8q4d44fhd4873wnxh4oj2axgqefjozw 0 18995 3059581 3033224 2022-08-11T15:35:33Z Ерқанат Рыскулбеков 70798 Жаңа әкім wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Қала |атауы = Кентау |сурет = Кентау. Вид 010 2007.jpg |әкімшілік күйі = |елтаңба = Герб Кентау.png |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =43 |lat_min =31|lat_sec =06 |lon_deg =68 |lon_min =30|lon_sec = 50 |CoordAddon=type:city(154500)_region:KZ |CoordScale = |ел картасының өлшемi = 300 |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Түркістан облысы |кестедегі облыс = Түркістан облысы{{!}}Түркістан |ауданы = |кестедегі аудан = |мекен түрі = |мекені = |кестедегі мекен = |ішкі бөлінісі = |әкімі =Жандос Тасов |құрылған уақыты = 1955 |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = Мырғалымсай |статус алуы = |жер аумағы = |биiктiктiң түрi = |орталығының биiктігі = |климаты = |ресми тілі = қазақ тілі |тұрғыны = 68 669<ref>[http://www.e-kent.gov.kz/dinamika/dinamikadem.htm Түркістан облысының Статистика департаменті. 01.07.2020]</ref> |санақ жылы = 2020 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы ={{nobr|[[қазақтар]] (56,86%)}}, {{nobr|[[өзбектер]] (39,62%)}}, {{nobr|[[орыстар]] (2,00%)}}, {{nobr|[[татарлар]] (0,61%)}}, {{nobr|[[әзірбайжандар]] (0,28%)}}, {{nobr|басқа ұлт өкілдері (0,64%)}}<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/Bull_Hsany2010.rar Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]</ref><ref name="пер.2019">[http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-ethnic2010.htm 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы]</ref> |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = 72536 |пошта индексі = 160400 |идентификатор түрі = |сандық идентификаторы = |ортаққордағы санаты = Kentau |сайты =http://e-kent.gov.kz/index.php/kz/ |сайт тілі =kz |сайт тілі 2 = ru }} '''Кентау''' — [[Түркістан облысы]] қарамағындағы қала, [[Кентау қалалық әкімдігі]] орталығы. == Географиялық орны == Облыс орталығы [[Түркістан (қала)|Түркістан]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 30 км-дей жерде, [[Қаратау жотасы (Тянь-Шань)|Қаратау жотасы]]ның етегінде орналасқан. Кентау қаласы “Қаратау тәжі” және “Қазақстанның жасыл-желекті қаласы” деген аттарға ие. [[Қаратау қорығы|Қаратау мемлекеттік табиғи қорығы]] бар. == Тарихы == Кентау қаласы [[Ащысай қорғасын-мырыш кен орны]]н игеру мақсатында; [[Хантағы]] мен Мырғалымсай жұмысшылар поселкілері негізінде құрылған. [[1955 жыл|1955]] жылы 1 тамызда Мырғалымсай ауылын Кентау деп өзгерту туралы жарлық шықты. [[1971 жыл|1971]] жылы қаланың бас даму жоспары бекітіліп, оған сәйкес Кентауда 4-5 қабатты үйлер тұрғызылды. == Халқы == * [[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 55521 адам (27036 ер адам және 28485 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 57121 адамды (27304 ер адам және 29817 әйел адам) құрады.<ref name="source122">[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> * [[2020 жыл|2020]] жылы тұрғындары 68669 адамды құрады. * Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] - 56,86%, [[өзбектер]] - 39,62%, [[орыстар]] - 2,00%, [[татарлар]] - 0,61%, [[әзірбайжандар]] - 0,28%, басқа ұлт өкілдері - 0,64%. Қала алғаш құрылған кезде орыстар көптеп көшіп келді. Олардан бөлек [[гректер]], [[немістер]], [[корейлер]], [[шешендер]]де келіп қоныстады. Олар – қуғынға ұшырағандардың туыстары мен арттарында қалған үрім-бұтақтары. == Қала басшылары == === Қалалық комитеттің бірінші хатшылары [[Кеңес Одағы Коммунистік Партиясы|КОКП]] === # Мирошин Михаил Устинович 1955-1957 гг # Зенков Александр Ильич 1957 - 1960 гг # Качесов Петр Иванович 1960 - 1966 гг # Тилеубергенов Ыдырыс Тилеубергенулы 1966-1974 гг # Кабиров Николай Шамсутдинович 1974-1988 гг # [[Бекбосынов, Сансызбай Абдуллаевич|Бекбосынов Сансызбай Абдуллаулы]] 1988-1991 гг === Әкім=== <!-- акимы значимы для создания статей о них для периода начиная с 2018 года, когда население муниципалитета превысило 100 тыс. жителей--> # Лян Василий Леонидович 1991 — 1998 жж # Ордабаев Максут Кутымұлы 1998 — 1999 жж # [[Болат Әбжаппарұлы Жылқышиев]] 1998 — 2001 жж # Жүзенов Бегімше Бексұлтанұлы 2001— 2003 жж # Пирметов Алишер Хабибуллаұлы 2003 — 2005 жж # Турабаев Жарылқасын Турабайұлы 2005 — 2008 жж # Табылдиев Көктембек Өкімбекұлы 2008 — 2010 жж # Калмурзаев Нұржігіт Нұрпейсұлы 2010-2012 # Бақытбек Байсалов 2012 - 2014жж # Макулбаев, Абдибакыт Тиллабаевич # Рысбеков Ғани Курмашұлы 14 қаңтар 2019 - 09 сәуір 2019 <ref name=":0">[https://otyrar.kz/2019/01/naznachen-novyj-akim-goroda-kentau/ Назначен новый аким города Кентау | Otyrar.KZ<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.nur.kz/1773131-novyj-akim-naznacen-v-turkestanskoj-oblasti.html Новый аким назначен в Туркестанской области | NUR.KZ<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> # Махажанов Даурен Сабитұлы 10 сәуір 2019 — 10 наурыз 2022 # Аюпов Рашид Абатұлы 11 наурыз<ref>[https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/rashid-ayupov-kentau-akm-bolyip-tagayyindaldyi-335251/ Рашид Аюпов Кентау әкімі болып тағайындалды. kaz.tengrinews.kz]</ref> 2022 — 10 тамыз 2022 # Тасов Жандос Қалмырзаұлы 2022 жылдың 11 тамызынан бастап<ref name=":0" /> ==Қала экономикасы== [[File:Кентау. Вид 001. 2007.10.JPG|thumb|200px|right|Қала көрінісі]] Кентау қаласында аты [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]-ға әйгілі болған тау-кен орындары, трансформатор зауыты, экскаватор зауыты құрылды. Алайда, XX ғарыдың 80-90 жылдарындағы өндіріс ошақтары мен жұмыс орындарының жабылуы қала халқының әлеуметтік тұрмысына ауыр соққы болды. Кейіннен қайта іске қосылған экскавтор зауытының күші Кеңестік уақытындағыдай жоғары деңгейге жете алмады. Кентау – Қазақстандағы машина жасау, металл өңдеу және тау-кен өнеркәсібі орталықтарының бірі. Қала экономикасындағы ірі кәсіпорындар: «[[Кентау трансформатор зауыты|Трансформатор зауыты» АҚ]] – еліміздегі трансформатор жасайтын жалғыз зауыт, [[Экскаватор ашық акционерлік қоғамы|«Экскаватор» АҚ]] – металл өңдеп, машина жасайды. Барий өнімдерін, түсті металл концентраттарын өндіретін «Оңтүстік түстіметалл» АҚ-қа Кентау байыту фабрикасы, Ащысай металлургия цехы, темір жол цехы кіреді. Мақта-мата өнімдері шығарылады. «Табыс» акционерлік қоғамы, «Эластополимет» АҚ резина-техникалық бұйымдарын, «Ердес-нан» АҚ нан, тоқаш, кондитерлік бұйымдарын шығарады. Жалпы өнім жиынтығында өнеркәсіп үлесі 55%-ды (түсті металлургия – 28,8%, электр қондырғыларын шығару – 28,5%, машинажасау – 11,9%) құрайды. ==Мәдениет пен қала көрінісі== [[File:Кентау. Вид 002. 2007.10.JPG|thumb|200px|right|Қала көрінісі]] == Инфрақұрылымы == Қалада Мәдениет сарайы, орталық кітапхана, саябақ, кинотеатр, [[Кентау шұғыласы|«Кентау шұғыласы», «Кентау»]] атты қалалық газеттері, жергілікті «Икар» теледидары жұмыс істейді. Кентау қаласында [[Халықаралық қазақ-түрік университеті]]нің экология, медицина факультеттерінің бөлімдері, музыка, көркемсурет, спорт, «Дарын» мектептері, мектеп-гимназия, кәсіптік-техникалық мектеп, тау-кен металлургия колледжі, агроколледж, Кентау Көпсалалы Колледж бар. == Танымал тұлғалары == Республикаға танымал өнер қайраткерлері: [[Райымбек Ноғайбайұлы Сейтметов|Райымбек Сейтметов]], [[Сейдолла Бәйтереков]], [[Әшірбек Төребайұлы Сығай|Әшірбек Сығай]], [[Асанәлі Әшімұлы Әшімов|Асанәлі Әшімов]], Ақбота Сейтмағамбет ([[КешYOU]] тобының экс-мүшесі). Қалада [[Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев|Дінмұхамед Қонаев]], [[Сұлтанбек Қожанұлы Қожанов|Сұлтанбек Қожанов]] сынды көрнекті мемлекет қайраткерлеріне және 2-дүниежүзілік соғыста қаза болған жерлестеріне ескерткіш қойылған. Сақ жауынгері бейнеленген «Тәуелсіздік монументі» бар. == Галерея == <gallery> Сурет:Кентау._Центральная_гостиница._2007.10.JPG|<small>Қаладағы қонақ үй</small> Сурет:Кентау. Вид 006. 2007.10.JPG Сурет:Кентау. Вид 003. 2007.10.JPG File:Кентау. Памятник японским военнопленным.2007.10.JPG|<small>Жапондық əскери тұтқындарға арналған ескерткіш</small> File:Кентау. Памятник японским военнопленным надпись1.2007.10.JPG|<small>Жапондық əскери тұтқындарға арналған ескерткішіндегі жазба</small> File:Кентау. Ворота старого парка. 2007.10.JPG|<small>Кеншілер саябағы</small> </gallery> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{commonscat|Kentau}} {{Түркістан облысы}} {{Қазақстан қалалары}} {{Кентау қалалық әкімдігі елді мекендері}} [[Санат:Кентау]] h1mkok8uf5m3ww39onpusisbq1mlfh7 3059582 3059581 2022-08-11T15:38:30Z Ерқанат Рыскулбеков 70798 Дереккөз wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Қала |атауы = Кентау |сурет = Кентау. Вид 010 2007.jpg |әкімшілік күйі = |елтаңба = Герб Кентау.png |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =43 |lat_min =31|lat_sec =06 |lon_deg =68 |lon_min =30|lon_sec = 50 |CoordAddon=type:city(154500)_region:KZ |CoordScale = |ел картасының өлшемi = 300 |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Түркістан облысы |кестедегі облыс = Түркістан облысы{{!}}Түркістан |ауданы = |кестедегі аудан = |мекен түрі = |мекені = |кестедегі мекен = |ішкі бөлінісі = |әкімі =Жандос Тасов |құрылған уақыты = 1955 |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = Мырғалымсай |статус алуы = |жер аумағы = |биiктiктiң түрi = |орталығының биiктігі = |климаты = |ресми тілі = қазақ тілі |тұрғыны = 68 669<ref>[http://www.e-kent.gov.kz/dinamika/dinamikadem.htm Түркістан облысының Статистика департаменті. 01.07.2020]</ref> |санақ жылы = 2020 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы ={{nobr|[[қазақтар]] (56,86%)}}, {{nobr|[[өзбектер]] (39,62%)}}, {{nobr|[[орыстар]] (2,00%)}}, {{nobr|[[татарлар]] (0,61%)}}, {{nobr|[[әзірбайжандар]] (0,28%)}}, {{nobr|басқа ұлт өкілдері (0,64%)}}<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/Bull_Hsany2010.rar Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]</ref><ref name="пер.2019">[http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-ethnic2010.htm 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы]</ref> |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = 72536 |пошта индексі = 160400 |идентификатор түрі = |сандық идентификаторы = |ортаққордағы санаты = Kentau |сайты =http://e-kent.gov.kz/index.php/kz/ |сайт тілі =kz |сайт тілі 2 = ru }} '''Кентау''' — [[Түркістан облысы]] қарамағындағы қала, [[Кентау қалалық әкімдігі]] орталығы. == Географиялық орны == Облыс орталығы [[Түркістан (қала)|Түркістан]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 30 км-дей жерде, [[Қаратау жотасы (Тянь-Шань)|Қаратау жотасы]]ның етегінде орналасқан. Кентау қаласы “Қаратау тәжі” және “Қазақстанның жасыл-желекті қаласы” деген аттарға ие. [[Қаратау қорығы|Қаратау мемлекеттік табиғи қорығы]] бар. == Тарихы == Кентау қаласы [[Ащысай қорғасын-мырыш кен орны]]н игеру мақсатында; [[Хантағы]] мен Мырғалымсай жұмысшылар поселкілері негізінде құрылған. [[1955 жыл|1955]] жылы 1 тамызда Мырғалымсай ауылын Кентау деп өзгерту туралы жарлық шықты. [[1971 жыл|1971]] жылы қаланың бас даму жоспары бекітіліп, оған сәйкес Кентауда 4-5 қабатты үйлер тұрғызылды. == Халқы == * [[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 55521 адам (27036 ер адам және 28485 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 57121 адамды (27304 ер адам және 29817 әйел адам) құрады.<ref name="source122">[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> * [[2020 жыл|2020]] жылы тұрғындары 68669 адамды құрады. * Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] - 56,86%, [[өзбектер]] - 39,62%, [[орыстар]] - 2,00%, [[татарлар]] - 0,61%, [[әзірбайжандар]] - 0,28%, басқа ұлт өкілдері - 0,64%. Қала алғаш құрылған кезде орыстар көптеп көшіп келді. Олардан бөлек [[гректер]], [[немістер]], [[корейлер]], [[шешендер]]де келіп қоныстады. Олар – қуғынға ұшырағандардың туыстары мен арттарында қалған үрім-бұтақтары. == Қала басшылары == === Қалалық комитеттің бірінші хатшылары [[Кеңес Одағы Коммунистік Партиясы|КОКП]] === # Мирошин Михаил Устинович 1955-1957 гг # Зенков Александр Ильич 1957 - 1960 гг # Качесов Петр Иванович 1960 - 1966 гг # Тилеубергенов Ыдырыс Тилеубергенулы 1966-1974 гг # Кабиров Николай Шамсутдинович 1974-1988 гг # [[Бекбосынов, Сансызбай Абдуллаевич|Бекбосынов Сансызбай Абдуллаулы]] 1988-1991 гг === Әкім=== <!-- акимы значимы для создания статей о них для периода начиная с 2018 года, когда население муниципалитета превысило 100 тыс. жителей--> # Лян Василий Леонидович 1991 — 1998 жж # Ордабаев Максут Кутымұлы 1998 — 1999 жж # [[Болат Әбжаппарұлы Жылқышиев]] 1998 — 2001 жж # Жүзенов Бегімше Бексұлтанұлы 2001— 2003 жж # Пирметов Алишер Хабибуллаұлы 2003 — 2005 жж # Турабаев Жарылқасын Турабайұлы 2005 — 2008 жж # Табылдиев Көктембек Өкімбекұлы 2008 — 2010 жж # Калмурзаев Нұржігіт Нұрпейсұлы 2010-2012 # Бақытбек Байсалов 2012 - 2014жж # Макулбаев, Абдибакыт Тиллабаевич # Рысбеков Ғани Курмашұлы 14 қаңтар 2019 - 09 сәуір 2019 <ref name=":0">[https://otyrar.kz/2019/01/naznachen-novyj-akim-goroda-kentau/ Назначен новый аким города Кентау | Otyrar.KZ<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.nur.kz/1773131-novyj-akim-naznacen-v-turkestanskoj-oblasti.html Новый аким назначен в Туркестанской области | NUR.KZ<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> # Махажанов Даурен Сабитұлы 10 сәуір 2019 — 10 наурыз 2022 # Аюпов Рашид Абатұлы 11 наурыз<ref>[https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/rashid-ayupov-kentau-akm-bolyip-tagayyindaldyi-335251/ Рашид Аюпов Кентау әкімі болып тағайындалды. kaz.tengrinews.kz]</ref> 2022 — 10 тамыз 2022 # Тасов Жандос Қалмырзаұлы 2022 жылдың 11 тамызынан бастап<ref>[https://www.inform.kz/kz/kentau-kalasynyn-akimi-tagayyndaldy_a3965740 Кентау қаласының әкімі тағайындалды. www.inform.kz]</ref> ==Қала экономикасы== [[File:Кентау. Вид 001. 2007.10.JPG|thumb|200px|right|Қала көрінісі]] Кентау қаласында аты [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]-ға әйгілі болған тау-кен орындары, трансформатор зауыты, экскаватор зауыты құрылды. Алайда, XX ғарыдың 80-90 жылдарындағы өндіріс ошақтары мен жұмыс орындарының жабылуы қала халқының әлеуметтік тұрмысына ауыр соққы болды. Кейіннен қайта іске қосылған экскавтор зауытының күші Кеңестік уақытындағыдай жоғары деңгейге жете алмады. Кентау – Қазақстандағы машина жасау, металл өңдеу және тау-кен өнеркәсібі орталықтарының бірі. Қала экономикасындағы ірі кәсіпорындар: «[[Кентау трансформатор зауыты|Трансформатор зауыты» АҚ]] – еліміздегі трансформатор жасайтын жалғыз зауыт, [[Экскаватор ашық акционерлік қоғамы|«Экскаватор» АҚ]] – металл өңдеп, машина жасайды. Барий өнімдерін, түсті металл концентраттарын өндіретін «Оңтүстік түстіметалл» АҚ-қа Кентау байыту фабрикасы, Ащысай металлургия цехы, темір жол цехы кіреді. Мақта-мата өнімдері шығарылады. «Табыс» акционерлік қоғамы, «Эластополимет» АҚ резина-техникалық бұйымдарын, «Ердес-нан» АҚ нан, тоқаш, кондитерлік бұйымдарын шығарады. Жалпы өнім жиынтығында өнеркәсіп үлесі 55%-ды (түсті металлургия – 28,8%, электр қондырғыларын шығару – 28,5%, машинажасау – 11,9%) құрайды. ==Мәдениет пен қала көрінісі== [[File:Кентау. Вид 002. 2007.10.JPG|thumb|200px|right|Қала көрінісі]] == Инфрақұрылымы == Қалада Мәдениет сарайы, орталық кітапхана, саябақ, кинотеатр, [[Кентау шұғыласы|«Кентау шұғыласы», «Кентау»]] атты қалалық газеттері, жергілікті «Икар» теледидары жұмыс істейді. Кентау қаласында [[Халықаралық қазақ-түрік университеті]]нің экология, медицина факультеттерінің бөлімдері, музыка, көркемсурет, спорт, «Дарын» мектептері, мектеп-гимназия, кәсіптік-техникалық мектеп, тау-кен металлургия колледжі, агроколледж, Кентау Көпсалалы Колледж бар. == Танымал тұлғалары == Республикаға танымал өнер қайраткерлері: [[Райымбек Ноғайбайұлы Сейтметов|Райымбек Сейтметов]], [[Сейдолла Бәйтереков]], [[Әшірбек Төребайұлы Сығай|Әшірбек Сығай]], [[Асанәлі Әшімұлы Әшімов|Асанәлі Әшімов]], Ақбота Сейтмағамбет ([[КешYOU]] тобының экс-мүшесі). Қалада [[Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев|Дінмұхамед Қонаев]], [[Сұлтанбек Қожанұлы Қожанов|Сұлтанбек Қожанов]] сынды көрнекті мемлекет қайраткерлеріне және 2-дүниежүзілік соғыста қаза болған жерлестеріне ескерткіш қойылған. Сақ жауынгері бейнеленген «Тәуелсіздік монументі» бар. == Галерея == <gallery> Сурет:Кентау._Центральная_гостиница._2007.10.JPG|<small>Қаладағы қонақ үй</small> Сурет:Кентау. Вид 006. 2007.10.JPG Сурет:Кентау. Вид 003. 2007.10.JPG File:Кентау. Памятник японским военнопленным.2007.10.JPG|<small>Жапондық əскери тұтқындарға арналған ескерткіш</small> File:Кентау. Памятник японским военнопленным надпись1.2007.10.JPG|<small>Жапондық əскери тұтқындарға арналған ескерткішіндегі жазба</small> File:Кентау. Ворота старого парка. 2007.10.JPG|<small>Кеншілер саябағы</small> </gallery> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{commonscat|Kentau}} {{Түркістан облысы}} {{Қазақстан қалалары}} {{Кентау қалалық әкімдігі елді мекендері}} [[Санат:Кентау]] 2rppbsewr0v5vmsa6boo7xy0rigi8ep 0 32683 3059674 2633490 2022-08-12T11:11:57Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{Көл |Атауы = Жарсор |Төл атауы = |Сурет = |Сурет тақырыбы = |Координаттары = 51/26/59/N/74/34/34/E |CoordScale = |Теңiз деңгейiнен биіктігі = |Ұзындығы = 5 |Ені = 3 |Ауданы = 13 |Көлемі = |Жағалау сызығының ұзындығы = |Тереңдігі = |Орташа тереңдігі = |Судың тұздылығы = |Судың мөлдірлігі = |Суды жинау ауданы = |Құятын өзендер = |Шығатын өзендер = |Ел = Қазақстан |Аймақ = Павлодар облысы |Аудан = Ақсу қалалық әкімдігі |Позициялық карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан Павлодар облысы |Ортаққордағы санаты = }} '''Жарсор''' – [[Павлодар облысы]] [[Ақсу қалалық әкімдігі]] аумағындағы тұйық көл. == Географиялық орны == [[Шідерті (Павлодар облысы)|Шідерті]] кентінің оңтүстік-шығысында 22 км жерде орналасқан. == Гидрографикасы == Аумағы 13 км², ұзындығы 5 км, енді жері 3 км. Оңтүстік жағасы жайпақ, басқа жағы тік жарлы болып келеді. Суы тұзды. Жағалауы сортаң. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақсу көлдері]] [[Санат:Ертіс су алабы]] 9hqp5iscd7ujlh0bfyvevhsyicmyh0g 3059675 3059674 2022-08-12T11:12:36Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{Көл |Атауы = Жарсор |Төл атауы = |Сурет = |Сурет тақырыбы = |Координаттары = 51/26/59/N/74/34/34/E |CoordScale = |Теңiз деңгейiнен биіктігі = |Ұзындығы = 5 |Ені = 3 |Ауданы = 13 |Көлемі = |Жағалау сызығының ұзындығы = |Тереңдігі = |Орташа тереңдігі = |Судың тұздылығы = |Судың мөлдірлігі = |Суды жинау ауданы = |Құятын өзендер = |Шығатын өзендер = |Ел = Қазақстан |Аймақ = Павлодар облысы |Аудан = Ақсу қалалық әкімдігі |Позициялық карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан Павлодар облысы |Ортаққордағы санаты = }} '''Жарсор''' – [[Павлодар облысы]] [[Ақсу қалалық әкімдігі]] аумағындағы тұйық көл. == Географиялық орны == [[Шідерті (Павлодар облысы)|Шідерті]] кентінің оңтүстік-шығысында 22 км жерде орналасқан. == Гидрографикасы == Аумағы 13 км², ұзындығы 5 км, енді жері 3 км. Оңтүстік жағасы жайпақ, басқа жағы тік жарлы болып келеді. Суы тұзды. Жағалауы сортаң.<ref>АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақсу көлдері]] [[Санат:Ертіс су алабы]] 5tua15mb50uvol698zxv79y5yumn45v 0 32973 3059678 2803190 2022-08-12T11:22:09Z JrawX 99398 wikitext text/x-wiki [[Сурет:Скала Жумбактас на озере Боровое. Казахстан.jpg|thumb|Жұмбақтас]] '''Жұмбақтас''' – Әулиекөлдің сол жағында, [[Көкше]] мен [[Теміртау]] тауларының айырығында орналасқан жартас. Пішіні [[пирамида]] тәріздес, жиектері дөңгеленген граниттен тұрады. биіктігі 18 м. Жұмбақтастың пайда болу тарихы туралы халық жадында сақталған аңызда:17-жастағы тұтқынға түскен қалмақ қызы [[Оқжетпес]] шыңынан [[Бурабай]] (ескі атауы Әулиекөл) комитене секіріп кетеді де, сұлудың түскен жерінен таңғажайып жартас пайда болған. Егер Жұмбақтасқа көгілдір шығанақтан қараса, қыздың бейнесі байқалады, ал қарама-қарсы жағынан қараса мыстан кемпірдің бейнесін көруге болады. Орыс тілді авторлар Жұмбақтасты «[[Сфинкс]]» деп атап кеткен.<ref name="source1">"Қазақ Энциклопедиясы"</ref> == Жұмбақтас туралы аңыз == Ертеде, мыңды айдаған, азуы алты қарыс бір бай болған екен дейді. Байдың ұлы көп, ал қызы жалғыз–ақ екен дейді. Қызы бет біткеннің көріктісі, асып туған перизат. Өзі және ақылды, өнерлі. Ата-анасы әлпештеп өсіреді. Әкенің ойы қызың хан баласына немесе ақылгөй би баласына беру. Күндердің күні сол елге бір сері жігіт келеді. Өзі сұлу, өзі әнші, өзі күйші. Сегіз қырлы, бір сырлы. Жігіттің сұлтаны. Үлкен де, кіші де оны ауыздарынан тастамай мақтаумен болады. Бірде жігіт байдың қызымен жүздеседі. Екеуі де махаббат отына жанып, жас жүректер жалындап табысады. Бірақ қыздың әкесі олардың қосылуына өлмейінше ризашылық берер ме? Соны білгендіктен, қос ғашық ретін табады да, екі сәйгүлікке мініп, түн жамылып, қашып кете барады. Талай күн, талай түн бел шешпестен суыт жүріп, Бурабайға келіп жетеді. Қуғыннан қара үзіп кеттік, ізімізден адастардық деген қуанышты көңілмен осы араға тоқтайды. Күміскөлдің жағасына хош иісі аңқыған жасыл жапырақ, көк балаусадан қос тұрғызады. Жігіт анау-мынау шағын кемеге бергесіз үлкен, сәнді қайық жасайды. Онымен екеуі көл бетіне шығып сайрандайды. Күміскөлдің теріскей – шығысы тұсындағы әдемі иінге жиі барып, ұзақ-ұзақ аялдайды. Көкшенің көлеңкесі үнемі түсіп тұратындықтан ба, әлде басқадай бір сыры бар ма, әйтеуір қолтыққа ұқсаған бұл иін алқара көк тартып, күміс судан бөлек бояумен әдемі әсер туғызады. Сол реңкіне қарай оны ата-бабаларымыз Көгілдір қолтық деп атаған екен. Екі жас осы Көгілдір қолтық айдынында тамылжыған табиғатқа тәнті болады. Суда шоршып ойнаған байлықтарды қызықтайды. Махаббат періштесіндей аққуларды тамашалайды. [[Сурет:Jumbaqtas.jpg|нобай]] Қосылған қос аққудай екі жастың махаббатқа мас, қызықты күндері осылайша өтіп жатады. Бұл кезде оларды қыздың ағалары шарқ ұрып іздеп жүр еді. Қызының салт басты, сабау қамшылы бір "әуейімен" қашып кеткенін білгенде әкесі жер тепкілеп күркіреген болатын. Бүкіл елін қырып жібере жаздаған. Ұлдарына жасақ қосып беріп, қуғынға аттандырған. Жігітті өлтіріп, қызын қайтып әкелуге қатал әмір еткен. Әке қаһарынан қорыққан ұлдарының бармаған жері, баспаған тауы жоқ. Айлардан-айлар өткен бір кездері қашқандар ізінің сорабын дәл тауып, қауіп-қатерсізде төбеден түсуге шақ қалады. Әйтеуір, құдай сақтағанда, екеуінің көзі олардың қарасын ертерек шалып қалған еді. Оны-мұны керектерін ала жан ұшырып қайыққа жетіп үлгіреді. Бөгелместен көлге шығып кете барады. Қуғыншылар бармақ шайнап қала береді. Бірақ кейін қайтпайды. Бай қаһары қатты. Жағалауды торуылдап жүреді де қояды. Олар қайықтың Көгілдір қолтыққа жиі соғатынын байқайды. «Қайық бір табылса осы арадан табылар» деп аңдиды. Қалың жапырақ жамылып, жасырынып, садақ ыңғайлап тұрады. Оларды екі жас аңғармайды. Бір жолы жағалауға тым жақын келіп тоқтамай ма. Оңтайлы сәтті пайдаланған қыз ағалары қапы жібермейді. Жігітті кеудеден көздеп, садақты тартып кеп қалады. Найзағайдай зу еткен сұр жебе жігіттің тура жүрегіне қадалады. Жігіт қайықтан ауып құлап түседі. Күміс суды қызыл қанға бояп, шым батып кете барады. Ғашық жарынан арманда айырылған аяулы ару қайғыдан зар еңірейді. Сүйгенінің артында қалған тіршіліктен безінеді. Екі кеш зауал шақта таудан асып бара жатқан күн көзіне қарап, екі қолын бірдей созып, тәңірге жалбарынады. Өзін қайғымен бірге тасқа айналдырып жіберуін тілек етеді. Жасаған ие оның шын төгілген көз жасын қабыл қылады. Кейінде ата-бабаларымыз кіршіксіз махаббатқа куә сол тасты Жұмбақтас деп атапты. Бір жағынан қарасаң кәдімгі кеме, екінші жағынан – шашын жел жұлқылап тұрған пісте мұрын қыз. Сәл бұрыстау жылжысаң, ару қызымыз қайғыдан мүжілген кемпірге ұқсап кетер еді. == Дереккөздер == <references/> [[Санат:Бурабай ауданы географиясы]] [[Санат:Бурабай (көл)]] [[Санат:Жартастар]] as0dlo8bcdmbkbjn36nq4u4o5tv0bq9 0 34793 3059687 3046757 2022-08-12T11:36:55Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki '''Елді мекендер:''' * [[Ақтас (Аягөз ауданы)|Ақтас]] – [[Абай облысы]] [[Аягөз ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Көкпекті ауданы)|Ақтас]] – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Ақмола облысы)|Ақтас]] – [[Ақмола облысы]] [[Біржан сал ауданы]]ндағы ауыл * [[Ақтас (Алматы облысы)|Ақтас]] – [[Алматы облысы]] [[Талғар ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Ақтоғай ауданы)|Ақтас]] – [[Қарағанды облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Саран қалалық әкімдігі)|Ақтас]] – [[Қарағанды облысы]] [[Саран қалалық әкімдігі]] құрамындағы кент. * [[Ақтас (Солтүстік Қазақстан облысы)|Ақтас]] – [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Есіл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Есіл ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Арыс қалалық әкімдігі)|Ақтас]] – [[Түркістан облысы]] [[Арыс қалалық әкімдігі]]не қарасты ауыл. * [[Ақтас (Бәйдібек ауданы)|Ақтас]] – [[Түркістан облысы]] [[Бәйдібек ауданы]]ндағы ауыл. * [[Ақтас (Бадам ауылдық округі)|Ақтас]] – [[Түркістан облысы]] [[Сайрам ауданы]], [[Бадам ауылдық округі (Сайрам ауданы)|Бадам ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. * [[Ақтас (Жұлдыз ауылдық округі)|Ақтас]] – [[Түркістан облысы]] [[Сайрам ауданы]], [[Жұлдыз ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. * [[Ақтас (Ұлытау облысы)|Ақтас]] – [[Ұлытау облысы]]ның [[Ұлытау ауданы]]ндағы кент. {{айрық}} 7eepdn0ajmlua9606sfpnhyldn3g017 0 35857 3059668 2387915 2022-08-12T10:49:07Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{мағына|Қарашоқы}} {{Тау |Түрі = Тау сілемі |Атауы = Бөгенбай |Шынайы атауы = |Сурет = |Сурет ені = |Сурет атауы = |lat_dir = |lat_deg = 48 |lat_min = 29 |lat_sec = 32 |lon_dir = |lon_deg = 60 |lon_min = 47 |lon_sec = 04 |region = |CoordScale = |Орналасуы = {{KAZ}}, [[Ақтөбе облысы]] [[Ырғыз ауданы]] |Тау жүйесі = |Пайда болған кезеңі = |Аумағы = |Ұзындығы = |Ені = |Ең биік шыңы = |Биіктігі = 240 |Карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан |ПозКарта 1 ені = |crosses180 = |Позициялық карта 2 = Қазақстан Ақтөбе облысы |ПозКарта 2 ені = |Ортаққордағы санаты = }} '''Бөгенбай ''' – [[Шалқар (қала)|Шалқар]]-[[Ырғыз (ауыл)|Ырғыз]] автомобиль жолы бойындағы шоқы. == Географиялық орны == [[Ақтөбе облысы]] [[Ырғыз ауданы]], [[Ырғыз (ауыл)|Ырғыз]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 45 км жерде орналасқан. == Жер бедері == Абсолюттiк биіктігі 240 м. Оқшау орналасқан шоқының орта тұсы дөңгелек пішінді және көтеріңкі келген. Оның ұзындығы мен ені шамамен 300 м-ге жуық. Батысынан [[Ырғыз]] өзенінің кішігірім саласы – [[Талдысай (өзен, Сарысу алабы)|Талдысай]] өзені өтеді. Шоқының басында Жангелді аталығының ру басы, Шектінің батыры [[Бөгенбай батыр]] (шамамен 1700 – 60 ж. өмір сүрген) жерленген.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақтөбе облысы таулары]] [[Санат:Ырғыз ауданы географиясы]] [[Санат:Қазақстан шоқылары]] tq67umjsf2upnaf9dwzc3q8ay9llr3j 3059669 3059668 2022-08-12T10:49:41Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{Тау |Түрі = Тау сілемі |Атауы = Бөгенбай |Шынайы атауы = |Сурет = |Сурет ені = |Сурет атауы = |lat_dir = |lat_deg = 48 |lat_min = 29 |lat_sec = 32 |lon_dir = |lon_deg = 60 |lon_min = 47 |lon_sec = 04 |region = |CoordScale = |Орналасуы = {{KAZ}}, [[Ақтөбе облысы]] [[Ырғыз ауданы]] |Тау жүйесі = |Пайда болған кезеңі = |Аумағы = |Ұзындығы = |Ені = |Ең биік шыңы = |Биіктігі = 240 |Карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан |ПозКарта 1 ені = |crosses180 = |Позициялық карта 2 = Қазақстан Ақтөбе облысы |ПозКарта 2 ені = |Ортаққордағы санаты = }} '''Бөгенбай ''' – [[Шалқар (қала)|Шалқар]]-[[Ырғыз (ауыл)|Ырғыз]] автомобиль жолы бойындағы шоқы. == Географиялық орны == [[Ақтөбе облысы]] [[Ырғыз ауданы]], [[Ырғыз (ауыл)|Ырғыз]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 45 км жерде орналасқан. == Жер бедері == Абсолюттiк биіктігі 240 м. Оқшау орналасқан шоқының орта тұсы дөңгелек пішінді және көтеріңкі келген. Оның ұзындығы мен ені шамамен 300 м-ге жуық. Батысынан [[Ырғыз]] өзенінің кішігірім саласы – [[Талдысай (өзен, Сарысу алабы)|Талдысай]] өзені өтеді. Шоқының басында Жангелді аталығының ру басы, Шектінің батыры [[Бөгенбай батыр]] (шамамен 1700 – 60 ж. өмір сүрген) жерленген.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақтөбе облысы таулары]] [[Санат:Ырғыз ауданы географиясы]] [[Санат:Қазақстан шоқылары]] 0rq47pdm3uifnznpotv3er7id5ad5li 0 35876 3059673 2621563 2022-08-12T11:02:39Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{Көл |Атауы = Бөрілісор |Төл атауы = |Сурет = |Сурет тақырыбы = |Координаттары = 52/27/7/N/75/32/5/E |CoordScale = |Теңiз деңгейiнен биіктігі = 98,4 |Ұзындығы = 5,7 |Ені = 3,5 |Ауданы = 11,5 |Көлемі = |Жағалау сызығының ұзындығы = 22,6 |Тереңдігі = |Орташа тереңдігі = |Судың тұздылығы = |Судың мөлдірлігі = |Суды жинау ауданы = |Құятын өзендер = |Шығатын өзендер = |Ел = Қазақстан |Аймақ = Павлодар облысы |Аудан = Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы) |Позициялық карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан Павлодар облысы |Ортаққордағы санаты = }} '''Бөрілісор''', ''Борлысор'' – [[Ертіс]] өзені алабындағы көл. == Географиялық орны == [[Павлодар облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы)|Ақтоғай ауданы]] Басқамыс ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 22 км жерде орналасқан көл. == Гидрографикасы == Аумағы 11,5 км², теңіз деңгейінен 98,4 м биіктікте. Ұзындығы 5,7 км, енді жері 3,5 км, жағалау бойының ұзындығы 22,6 км. Негізінен [[қар]] және [[Жер асты суы|жер асты сулары]]мен толысады. [[Қараша]]да суы қатып, [[сәуір]]де мұзы ериді. Суы тұзды. == Жағалау сипаты == Жанында [[Жарсор (Павлодар облысы)|Жарсор]], Жапасор, Ақтүйесор, Сұлусор көлдері бар. Жағалауы жарлауытты, ажырық, бетеге, жусан, боз, селеу өседі.<ref>АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы) көлдері]] [[Санат:Ертіс су алабы]] if6otzypu4i7276vr43f1gas7ijk4tb 3059676 3059673 2022-08-12T11:13:14Z Салиха 17167 wikitext text/x-wiki {{Көл |Атауы = Бөрілісор |Төл атауы = |Сурет = |Сурет тақырыбы = |Координаттары = 52/27/7/N/75/32/5/E |CoordScale = |Теңiз деңгейiнен биіктігі = 98,4 |Ұзындығы = 5,7 |Ені = 3,5 |Ауданы = 11,5 |Көлемі = |Жағалау сызығының ұзындығы = 22,6 |Тереңдігі = |Орташа тереңдігі = |Судың тұздылығы = |Судың мөлдірлігі = |Суды жинау ауданы = |Құятын өзендер = |Шығатын өзендер = |Ел = Қазақстан |Аймақ = Павлодар облысы |Аудан = Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы) |Позициялық карта = |Позициялық карта 1 = Қазақстан Павлодар облысы |Ортаққордағы санаты = }} '''Бөрілісор''', ''Борлысор'' – [[Ертіс]] өзені алабындағы көл. == Географиялық орны == [[Павлодар облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы)|Ақтоғай ауданы]] Басқамыс ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 22 км жерде орналасқан көл. == Гидрографикасы == Аумағы 11,5 км², теңіз деңгейінен 98,4 м биіктікте. Ұзындығы 5,7 км, енді жері 3,5 км, жағалау бойының ұзындығы 22,6 км. Негізінен [[қар]] және [[Жер асты суы|жер асты сулары]]мен толысады. [[Қараша]]да суы қатып, [[сәуір]]де мұзы ериді. Суы тұзды. == Жағалау сипаты == Жанында Жарсор, Жапасор, Ақтүйесор, Сұлусор көлдері бар. Жағалауы жарлауытты, ажырық, бетеге, жусан, боз, селеу өседі.<ref>АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы) көлдері]] [[Санат:Ертіс су алабы]] b7k4ocdzfcjfgn17l0f2a0ohpka6777 0 37260 3059650 3036797 2022-08-12T06:56:37Z Мағыпар 100137 үлгі, нақтылау wikitext text/x-wiki {{Халық |атауы = Аэталар |сурет = Typical group of Negritos.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 32 700 (2002) |аймақ = {{PHI}} |аймақ1 = |саны1 = |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = аэта, илокано, бисая және тагалог тілдері |діні = [Христиандық]] ([[Католицизм|католиктер]], [[Баптизм|баптистер]]) |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Аэталар''' (''аг­та'', ''ай­та'', ''ал­та'', ''ар­та'', ''ата'', ''ати'', ''ат­та'', ''ба­так'', ''ма­ма­нуа'') — [[Филиппин]] аралдарының байырғы халқы. Жалпы саны — 32,7 мың адам. (2002).<ref>Большая российская энциклопедия. https://bigenc.ru/ethnology/text/1844008</ref> Австралоид расасының меланезия нәсіліне жатады. Бойлары тәпелтек (140 — 150 см). == Тілі == [[Сурет:JfSanJuan9974SantaAnaPampangafvf 03.JPG |нобай|оңға|200px|Санта-Анадағы Аэта адамы]] [[Сурет:Ati woman.jpg|нобай|оңға|200px|Аэта әйелі]] Малайя-Полинезия тектес тілдердің әр түрлі диалектісінде сөйлейді. Илокано, бисая және тагалог тілдері де жиі кездеседі. == Діні == Олар пұтқа табынушылық культтері мен нанымдарын ұстанады, табиғат рухтарына табынады. Дегенмен, Аэта арасында көптеген [[Христиандық|христиандар]], соның ішінде [[Католицизм|католиктер]] мен [[Протестантизм|протестанттар]] бар. Аэта өмірінде [[магия]] маңызды рөл атқарады, ол халықтың қоғамдық өмірінің көпшілігін - болжамды, белгілерді, ырымдарды және т.б. реттейді. == Кәсібі == Негізгі кәсібі – аңшылық, құстарды аулау, жабайы аралардан бал жинау, орман өнімдері, балық аулау, жеміс-жидек терумен айналысады, кейінірек егіншілік дами бастады.<ref>Әлем халықтарының энциклопедиясы. Аэталар http://www.etnolog.ru/people.php?id=AETA</ref> Аэта қауымдастықтары аң аулау мен [[терушілік]] жұмыстарында әртүрлі құралдарды пайдаланады. Дәстүрлі құралдарға [[тұзақ]]тар, [[пышақ]]тар, [[садақ]]тар мен [[жебе]] ұштары әртүрлі арнайы мақсаттарға арналған жебелер жатады. Аэталардың көпшілігі 15 жасында аң аулауға және терушілікке үйретілген, соның ішінде Аэта әйелдері. Балық аулау мен азық-түлік жинаумен де ерлер де, әйелдер де айналысады. Осылайша, гендерлік тұрғыдан алғанда, Аэта қауымдастықтары құрылымы мен практикасы бойынша тең құқылы. Қазіргі заманғы аэталар аң аулау мен ауыл шаруашылығымен, орман өнімдері мен тоқыма бұйымдарын саудалаумен айналысады. == Өмір салты == Қоғамдық өмір салты қарабайыр жүйе деңгейінде сақталды. Тайпалар бірнеше отбасынан тұратын шағын жергілікті топтардан тұрады, олар орманның белгілі бір жерлерінен өздерінің тамақтарын алады. Күніне 2 рет -таңертең және кешке тамақтанады. Отбасы [[Моногамия|моногамды]].<ref>Аэта (народ) https://www.istmira.com/novosti-istorii/15770-ajeta-narod.html</ref> Аэталар көшпелі өмір салтын ұстанады және банан ағашымен, пальма жапырақтарымен жабылған уақытша баспана салады. Филиппин үкіметі оларды мейлінше қорғамаған, ал Аэталар мыңдаған жылдар бойы өзгеріссіз қалуда, мәдениеті мен өмір салтына әлеуметтік және экономикалық ауыртпалықтың салдарынан көшпелі жағдайда қалуда. Аңшы-жинаушылар ([[терушілік]]) ретінде бейімделу Аэта қауымдастықтарының аман қалуында маңызды рөл атқарады. Бұған көбінесе олар тұратын тропикалық ормандар, олардың аумағы арқылы өтетін тайфундардың циклдері және олардың аймағындағы флора мен фаунаның мінез-құлқына әсер ететін басқа маусымдық ауа райы өзгерістері туралы игергендігі кіреді. Тірі қалудың тағы бір маңызды дағдысы - [[әңгіме]] айту. Көптеген басқа аңшы-терушілер қоғамдары сияқты, Аэталар әңгімелер арқылы ынтымақтастық сияқты әлеуметтік құндылықтарды насихаттайды. Сондықтан олар тәжірибелі әңгіме айтушыларды жоғары бағалайды. Денелерін жарақаттау (скарификация) таралған - арқа, қол, кеуде, аяқ, балтыр, іш терісін әдейі жаралайды, содан кейін жараларды отпен, әкпен және басқа құралдармен тітіркендіреді, тыртықтар пайда болады. Басқа «сәндік декорацияларға» тістерді қара түске айналдыру жатады. Бұл ұлттың барлық өкілдері қысқа бойлы - 155 -160 см, терісі өте қара, шаштары бұйра болып келеді. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{stub}} {{Әлем халықтары}} [[Санат:Филиппин этникалық топтары]] [[Санат:Азия жергілікті халықтары]] 5y19jbs7g86hqxqpot7wjntuwd6o9lb 3059651 3059650 2022-08-12T06:56:56Z Мағыпар 100137 wikitext text/x-wiki {{Халық |атауы = Аэталар |сурет = Typical group of Negritos.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 32 700 (2002) |аймақ = {{PHI}} |аймақ1 = |саны1 = |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = аэта, илокано, бисая және тагалог тілдері |діні = [[Христиандық]] ([[Католицизм|католиктер]], [[Баптизм|баптистер]]) |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Аэталар''' (''аг­та'', ''ай­та'', ''ал­та'', ''ар­та'', ''ата'', ''ати'', ''ат­та'', ''ба­так'', ''ма­ма­нуа'') — [[Филиппин]] аралдарының байырғы халқы. Жалпы саны — 32,7 мың адам. (2002).<ref>Большая российская энциклопедия. https://bigenc.ru/ethnology/text/1844008</ref> Австралоид расасының меланезия нәсіліне жатады. Бойлары тәпелтек (140 — 150 см). == Тілі == [[Сурет:JfSanJuan9974SantaAnaPampangafvf 03.JPG |нобай|оңға|200px|Санта-Анадағы Аэта адамы]] [[Сурет:Ati woman.jpg|нобай|оңға|200px|Аэта әйелі]] Малайя-Полинезия тектес тілдердің әр түрлі диалектісінде сөйлейді. Илокано, бисая және тагалог тілдері де жиі кездеседі. == Діні == Олар пұтқа табынушылық культтері мен нанымдарын ұстанады, табиғат рухтарына табынады. Дегенмен, Аэта арасында көптеген [[Христиандық|христиандар]], соның ішінде [[Католицизм|католиктер]] мен [[Протестантизм|протестанттар]] бар. Аэта өмірінде [[магия]] маңызды рөл атқарады, ол халықтың қоғамдық өмірінің көпшілігін - болжамды, белгілерді, ырымдарды және т.б. реттейді. == Кәсібі == Негізгі кәсібі – аңшылық, құстарды аулау, жабайы аралардан бал жинау, орман өнімдері, балық аулау, жеміс-жидек терумен айналысады, кейінірек егіншілік дами бастады.<ref>Әлем халықтарының энциклопедиясы. Аэталар http://www.etnolog.ru/people.php?id=AETA</ref> Аэта қауымдастықтары аң аулау мен [[терушілік]] жұмыстарында әртүрлі құралдарды пайдаланады. Дәстүрлі құралдарға [[тұзақ]]тар, [[пышақ]]тар, [[садақ]]тар мен [[жебе]] ұштары әртүрлі арнайы мақсаттарға арналған жебелер жатады. Аэталардың көпшілігі 15 жасында аң аулауға және терушілікке үйретілген, соның ішінде Аэта әйелдері. Балық аулау мен азық-түлік жинаумен де ерлер де, әйелдер де айналысады. Осылайша, гендерлік тұрғыдан алғанда, Аэта қауымдастықтары құрылымы мен практикасы бойынша тең құқылы. Қазіргі заманғы аэталар аң аулау мен ауыл шаруашылығымен, орман өнімдері мен тоқыма бұйымдарын саудалаумен айналысады. == Өмір салты == Қоғамдық өмір салты қарабайыр жүйе деңгейінде сақталды. Тайпалар бірнеше отбасынан тұратын шағын жергілікті топтардан тұрады, олар орманның белгілі бір жерлерінен өздерінің тамақтарын алады. Күніне 2 рет -таңертең және кешке тамақтанады. Отбасы [[Моногамия|моногамды]].<ref>Аэта (народ) https://www.istmira.com/novosti-istorii/15770-ajeta-narod.html</ref> Аэталар көшпелі өмір салтын ұстанады және банан ағашымен, пальма жапырақтарымен жабылған уақытша баспана салады. Филиппин үкіметі оларды мейлінше қорғамаған, ал Аэталар мыңдаған жылдар бойы өзгеріссіз қалуда, мәдениеті мен өмір салтына әлеуметтік және экономикалық ауыртпалықтың салдарынан көшпелі жағдайда қалуда. Аңшы-жинаушылар ([[терушілік]]) ретінде бейімделу Аэта қауымдастықтарының аман қалуында маңызды рөл атқарады. Бұған көбінесе олар тұратын тропикалық ормандар, олардың аумағы арқылы өтетін тайфундардың циклдері және олардың аймағындағы флора мен фаунаның мінез-құлқына әсер ететін басқа маусымдық ауа райы өзгерістері туралы игергендігі кіреді. Тірі қалудың тағы бір маңызды дағдысы - [[әңгіме]] айту. Көптеген басқа аңшы-терушілер қоғамдары сияқты, Аэталар әңгімелер арқылы ынтымақтастық сияқты әлеуметтік құндылықтарды насихаттайды. Сондықтан олар тәжірибелі әңгіме айтушыларды жоғары бағалайды. Денелерін жарақаттау (скарификация) таралған - арқа, қол, кеуде, аяқ, балтыр, іш терісін әдейі жаралайды, содан кейін жараларды отпен, әкпен және басқа құралдармен тітіркендіреді, тыртықтар пайда болады. Басқа «сәндік декорацияларға» тістерді қара түске айналдыру жатады. Бұл ұлттың барлық өкілдері қысқа бойлы - 155 -160 см, терісі өте қара, шаштары бұйра болып келеді. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{stub}} {{Әлем халықтары}} [[Санат:Филиппин этникалық топтары]] [[Санат:Азия жергілікті халықтары]] 11iijslzwnrr0369c0igsfw3rfx0ci7 0 42776 3059682 3059479 2022-08-12T11:31:32Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Үлкен Бөкен |сурет = |әкімшілік күйі = Ауылдық округ орталығы |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =46|lat_sec = 33 |lon_deg =82|lon_min = 41|lon_sec =28 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = 1932 |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =1698 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Үлкен Бөкен''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл, [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] орталығы. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самар (ауыл)|Самар]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 55 км жерде, [[Үлкен Бөкен өзені]]нің жағасында, сайлы-жыралы келген дала белдемінде орналасқан. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 2298 адам (1219 ер адам және 1079 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 1698 адамды (834 ер адам және 864 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Тарихы == Іргесі [[1932 жыл]]ы асыл тұқымды мал өсіретін “Шегелек” кеңшары негізінде қаланған. 1936 жылы мұнда ауылдық кәсіптік-техникалық мектеп ашылды. 1996 жылы кеңшар таратылып, оның негізінде “Шегелек”, “Мекен” шаруа қожалықтары құрылды. Округ аумағында Ақтас, Жалсары, Тентек ауылдары орналасқан. Олар арқылы Көкпекті — [[Өскемен]] автомобиль жолы өтеді.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 9 том</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Самар ауданы елді мекендері}} [[Санат:Самар ауданы елді мекендері]] fqmaseitxx7hyra7dixh9ga8i9dh0zh 3059683 3059682 2022-08-12T11:31:56Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Үлкен Бөкен |сурет = |әкімшілік күйі = Ауылдық округ орталығы |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =46|lat_sec = 33 |lon_deg =82|lon_min = 41|lon_sec =28 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = 1932 |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =1698 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Үлкен Бөкен''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл, [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] орталығы. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самар (ауыл)|Самар]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 55 км жерде, [[Үлкен Бөкен өзені]]нің жағасында, сайлы-жыралы келген дала белдемінде орналасқан. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 2298 адам (1219 ер адам және 1079 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 1698 адамды (834 ер адам және 864 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Тарихы == Іргесі [[1932 жыл]]ы асыл тұқымды мал өсіретін “Шегелек” кеңшары негізінде қаланған. 1936 жылы мұнда ауылдық кәсіптік-техникалық мектеп ашылды. 1996 жылы кеңшар таратылып, оның негізінде “Шегелек”, “Мекен” шаруа қожалықтары құрылды. Округ аумағында Ақтас, Жалсары, Тентек ауылдары орналасқан. Олар арқылы Көкпекті — [[Өскемен]] автомобиль жолы өтеді.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 9 том</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы елді мекендері}} [[Санат:Көкпекті ауданы елді мекендері]] i8c4k7glf6jrj55jcdv1bso3uiy2vfp 3059684 3059683 2022-08-12T11:33:44Z Білгіш Шежіреші 68287 /* Географиялық орны */ wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Үлкен Бөкен |сурет = |әкімшілік күйі = Ауылдық округ орталығы |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =46|lat_sec = 33 |lon_deg =82|lon_min = 41|lon_sec =28 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = 1932 |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =1698 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Үлкен Бөкен''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл, [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] орталығы. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Көкпекті (Абай облысы)|Көкпекті]] ауылынан шығысқа қарай 26 км жерде, [[Үлкен Бөкен өзені]]нің жағасында, сайлы-жыралы келген дала белдемінде орналасқан. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 2298 адам (1219 ер адам және 1079 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 1698 адамды (834 ер адам және 864 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Тарихы == Іргесі [[1932 жыл]]ы асыл тұқымды мал өсіретін “Шегелек” кеңшары негізінде қаланған. 1936 жылы мұнда ауылдық кәсіптік-техникалық мектеп ашылды. 1996 жылы кеңшар таратылып, оның негізінде “Шегелек”, “Мекен” шаруа қожалықтары құрылды. Округ аумағында Ақтас, Жалсары, Тентек ауылдары орналасқан. Олар арқылы Көкпекті — [[Өскемен]] автомобиль жолы өтеді.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 9 том</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы елді мекендері}} [[Санат:Көкпекті ауданы елді мекендері]] 9whkm3dv5ehllfaal1f0bzmxkvzxbo6 0 45848 3059659 2527549 2022-08-12T09:31:01Z Kaiyr 3134 /* Өмірбаяны */ wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | Қазақша есімі = Әбдірахман Байділдин | Шынайы есімі = | Суреті = Baidildin_abdirahman.jpg | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = | Ту = | Ту2 = | Басқара бастады = | Басқаруын аяқтады = | Ізашары = | Ізбасары = | Титулы_2 = | Ту_2 = | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = | Басқаруын аяқтады_2 = | Ізашары_2 = | Ізбасары_2 = | Титулы_3 = | Ту_3 = | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = | Басқаруын аяқтады_3 = | Ізашары_3 = | Ізбасары_3 = | Титулы_4 = | Ту_4 = | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = | Басқаруын аяқтады_4 = | Ізашары_4 = | Ізбасары_4 = | Туған күні = 1891 | Туған жері = [[Солтүстік Қазақстан облысы]], [[Аққайың ауданы]] | Қайтыс болған күні = 1931 | Қайтыс болған жері = [[Мәскеу]] | Жерленді = | Діні = | Әкесі = | Анасы = | Жұбайы = | Мамандығы = қоғам қайраткері, әдебиетші, публицист, редактор, аудармашы, ұстаз | Балалары = | Партиясы = [[БК(б)П]] | Білімі = Омбыдағы мұғалімдер семинариясы (1917)<br > | Қолтаңбасы = | Сайты = | Commons = | Марапаттары = }} '''Әбдірахман Байділдин''' ([[1891 жыл]], қазіргі [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Аққайың ауданы]] — [[1931 жыл]], [[Мәскеу]]) — қоғам қайраткері. == Өмірбаяны == * [[Арғын]] тайпасынан шыққан. * Омбыдағы мұғалімдер семинариясын бітірген (1917). * “Бірлік” ұйымының мүшесі, әрі оның хатшысы болды.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;</ref> * 1917 жылы [[Ақпан революциясы]]нан соң [[Ақмола облысы]] Қазақ комитетін ұйымдастыруға атсалысты. * 1919 жылы [[Алашорда]] делегациясымен бірге [[Уфа]] мен [[Самара]]да өткен кеңестік билікке қарсы күштердің мәжілістеріне қатысады. * 1920 жылы РК(б)П комитетінің мұсылмандар [[семинария]]сының төрағасы * 1921—1922 жылдары Орынборда [[Қазақ АКСР]] Жер комиссариатының алқа мүшесі * “Еңбекші қазақ” газетінің редакторы * 1923 жылы Орал облысы партия комитетінің үгіт және насихат бөлімінің мүшесі * “Қызыл Ту” газетінің редакторы * 1923 — 1925 жылдары [[Мәскеу]]де Орт. баспаның қазақ секциясының қызметкері * 1925 — 1926 жылдары Қазақ өлкелік БК(б)П комитетті баспасөз бөлімінің меңгерушісі * 1926 — 1928 жылдары республика оқу-ағарту қызметкерлері кәсіподағының төрағасы * 1929 жылы ҚазМУ-дің оқытушысы. * 1929 жылы басталған қуғын-сүргін кезінде қамалып, 1931 жылы ату жазасына кесілді. Тергеу барысында тұрақсыздық танытып, алаш зиялыларына қарсы көрсетулер берген. == Шығармалары == * “Алдымыздағы мақсатымыз” (1926) * “Оқытушылар мен кәсіпшілер қозғалысы” (1927) * “Оқу қызметкерлеріне жолбасшы” * “Жаңа әліппе” (1928) деген еңбектердің авторы.<ref>«Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7</ref> ==Дереккөздер== <references/> [[Санат:Аққайың ауданында туғандар]] [[Санат:Мәскеуде қайтыс болғандар]] [[Санат:Алаш Орда қайраткерлері]] [[Санат:Қазақстан қоғам қайраткерлері]] [[Санат:Қазақстан журналистері]] [[Санат:Сталиндік репрессия құрбандары]] [[Санат:КСРО-да атылғандар]] {{Bio-stub}} 2bvuqunr71aa1uuo1ogzoz6r2z5fu79 3059660 3059659 2022-08-12T09:33:25Z Kaiyr 3134 /* Өмірбаяны */ wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | Қазақша есімі = Әбдірахман Байділдин | Шынайы есімі = | Суреті = Baidildin_abdirahman.jpg | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = | Ту = | Ту2 = | Басқара бастады = | Басқаруын аяқтады = | Ізашары = | Ізбасары = | Титулы_2 = | Ту_2 = | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = | Басқаруын аяқтады_2 = | Ізашары_2 = | Ізбасары_2 = | Титулы_3 = | Ту_3 = | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = | Басқаруын аяқтады_3 = | Ізашары_3 = | Ізбасары_3 = | Титулы_4 = | Ту_4 = | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = | Басқаруын аяқтады_4 = | Ізашары_4 = | Ізбасары_4 = | Туған күні = 1891 | Туған жері = [[Солтүстік Қазақстан облысы]], [[Аққайың ауданы]] | Қайтыс болған күні = 1931 | Қайтыс болған жері = [[Мәскеу]] | Жерленді = | Діні = | Әкесі = | Анасы = | Жұбайы = | Мамандығы = қоғам қайраткері, әдебиетші, публицист, редактор, аудармашы, ұстаз | Балалары = | Партиясы = [[БК(б)П]] | Білімі = Омбыдағы мұғалімдер семинариясы (1917)<br > | Қолтаңбасы = | Сайты = | Commons = | Марапаттары = }} '''Әбдірахман Байділдин''' ([[1891 жыл]], қазіргі [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Аққайың ауданы]] — [[1931 жыл]], [[Мәскеу]]) — қоғам қайраткері. == Өмірбаяны == * [[Арғын]] тайпасынан шыққан.<ref>{{Cite web|lang=ru-RU|url=https://ulagat.com/2020/09/02/%d0%b7%d0%b0%d0%bc%d0%b0%d0%bd%d1%8b%d0%bd%d1%8b%d2%a3-%d1%81%d2%b1%d1%80%d2%9b%d1%8b%d0%bb%d1%82%d0%b0%d0%b9%d1%8b-%d3%99%d0%b1%d0%b4%d1%96%d1%80%d0%b0%d1%85%d0%bc%d0%b0%d0%bd-%d0%b1/|title=«ЗАМАНЫНЫҢ СҰРҚЫЛТАЙЫ» (Әбдірахман Байділдин) — ULAGAT|access-date=2022-08-12}}</ref><ref>{{Cite web|lang=kk|url=https://abai.kz/post/15627|title=Тұрсын Жұртбай. "Заманының сұрқылтай" (жалғасы)|website=abai.kz|access-date=2022-08-12}}</ref> * Омбыдағы мұғалімдер семинариясын бітірген (1917). * “Бірлік” ұйымының мүшесі, әрі оның хатшысы болды.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;</ref> * 1917 жылы [[Ақпан революциясы]]нан соң [[Ақмола облысы]] Қазақ комитетін ұйымдастыруға атсалысты. * 1919 жылы [[Алашорда]] делегациясымен бірге [[Уфа]] мен [[Самара]]да өткен кеңестік билікке қарсы күштердің мәжілістеріне қатысады. * 1920 жылы РК(б)П комитетінің мұсылмандар [[семинария]]сының төрағасы * 1921—1922 жылдары Орынборда [[Қазақ АКСР]] Жер комиссариатының алқа мүшесі * “Еңбекші қазақ” газетінің редакторы * 1923 жылы Орал облысы партия комитетінің үгіт және насихат бөлімінің мүшесі * “Қызыл Ту” газетінің редакторы * 1923 — 1925 жылдары [[Мәскеу]]де Орт. баспаның қазақ секциясының қызметкері * 1925 — 1926 жылдары Қазақ өлкелік БК(б)П комитетті баспасөз бөлімінің меңгерушісі * 1926 — 1928 жылдары республика оқу-ағарту қызметкерлері кәсіподағының төрағасы * 1929 жылы ҚазМУ-дің оқытушысы. * 1929 жылы басталған қуғын-сүргін кезінде қамалып, 1931 жылы ату жазасына кесілді. Тергеу барысында тұрақсыздық танытып, алаш зиялыларына қарсы көрсетулер берген. == Шығармалары == * “Алдымыздағы мақсатымыз” (1926) * “Оқытушылар мен кәсіпшілер қозғалысы” (1927) * “Оқу қызметкерлеріне жолбасшы” * “Жаңа әліппе” (1928) деген еңбектердің авторы.<ref>«Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7</ref> ==Дереккөздер== <references/> [[Санат:Аққайың ауданында туғандар]] [[Санат:Мәскеуде қайтыс болғандар]] [[Санат:Алаш Орда қайраткерлері]] [[Санат:Қазақстан қоғам қайраткерлері]] [[Санат:Қазақстан журналистері]] [[Санат:Сталиндік репрессия құрбандары]] [[Санат:КСРО-да атылғандар]] {{Bio-stub}} 331hpiypys2fhqptakh9z61j777owjh 0 50960 3059680 3046922 2022-08-12T11:30:07Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Қазақстан ауылдық округі |Атауы = Үлкен Бөкен ауылдық округі |Облысы = Абай облысы |Ауданы = [[Көкпекті ауданы]] |Құрылған уақыты = |Орталығы = [[Үлкен Бөкен]] |Енеді = 4 ауыл |Тұрғыны = 2019 |Санақ жылы = [[2009 жыл|2009]] |Тығыздығы = |Жер аумағы = |Әкімі = |Телефон коды = |Пошта индексі = }} '''Үлкен Бөкен ауылдық округі''' – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы әкімшілік бірлік. == Әкімшілік құрамы == Құрамына [[Үлкен Бөкен]], [[Ақтас (Шығыс Қазақстан облысы)|Ақтас]], [[ Жалсары]], [[Тентек (Самар ауданы)|''Тентек'']] ауылдары кіреді. Орталығы – Үлкен Бөкен ауылы. == Халқы == [[2009 жыл]]ғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 2019 адамды құрайды.<ref>[https://stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Самар ауданы ауылдық округтері}} [[Санат:Самар ауданы ауылдық округтері]] kbk8weryrbx96mcbmpjbdoh72ix1tfp 3059681 3059680 2022-08-12T11:30:30Z Білгіш Шежіреші 68287 /* Дереккөздер */ wikitext text/x-wiki {{Қазақстан ауылдық округі |Атауы = Үлкен Бөкен ауылдық округі |Облысы = Абай облысы |Ауданы = [[Көкпекті ауданы]] |Құрылған уақыты = |Орталығы = [[Үлкен Бөкен]] |Енеді = 4 ауыл |Тұрғыны = 2019 |Санақ жылы = [[2009 жыл|2009]] |Тығыздығы = |Жер аумағы = |Әкімі = |Телефон коды = |Пошта индексі = }} '''Үлкен Бөкен ауылдық округі''' – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы әкімшілік бірлік. == Әкімшілік құрамы == Құрамына [[Үлкен Бөкен]], [[Ақтас (Шығыс Қазақстан облысы)|Ақтас]], [[ Жалсары]], [[Тентек (Самар ауданы)|''Тентек'']] ауылдары кіреді. Орталығы – Үлкен Бөкен ауылы. == Халқы == [[2009 жыл]]ғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 2019 адамды құрайды.<ref>[https://stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы ауылдық округтері}} [[Санат:Көкпекті ауданы ауылдық округтері]] p219yhawj7a70mey318g0f1iqxu5nd9 3059698 3059681 2022-08-12T11:45:24Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Қазақстан ауылдық округі |Атауы = Үлкен Бөкен ауылдық округі |Облысы = Абай облысы |Ауданы = [[Көкпекті ауданы]] |Құрылған уақыты = |Орталығы = [[Үлкен Бөкен]] |Енеді = 4 ауыл |Тұрғыны = 2019 |Санақ жылы = [[2009 жыл|2009]] |Тығыздығы = |Жер аумағы = |Әкімі = |Телефон коды = |Пошта индексі = }} '''Үлкен Бөкен ауылдық округі''' – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы әкімшілік бірлік. == Әкімшілік құрамы == Құрамына [[Үлкен Бөкен]], [[Ақтас (Көкпекті ауданы)|Ақтас]], [[ Жалсары]], [[Тентек (Самар ауданы)|''Тентек'']] ауылдары кіреді. Орталығы – Үлкен Бөкен ауылы. == Халқы == [[2009 жыл]]ғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 2019 адамды құрайды.<ref>[https://stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы ауылдық округтері}} [[Санат:Көкпекті ауданы ауылдық округтері]] qs07374u8td5bavb8w8wvsnlxazauwk 0 52305 3059589 2523686 2022-08-11T17:10:53Z Kaiyr 3134 /* Қысқаша өмірбаяны */ wikitext text/x-wiki {{Ғалым |Есімі = Едіге Дәріғұлұлы Тұрсынов |Шынайы есімі = |Суреті = |Сурет ені = |Сурет тақырыбы = |Туған күні = 10.07.1942 |Туған жері = [[Қазақстан]] {{туғанжері|Алматы|Алматыда}} |Қайтыс болған күні = 24.12.2016 |Қайтыс болған жері = [[Қазақстан]] {{қайтысболғанжері|Алматы|Алматыда}} |Азаматтығы = {{байрақ|Қазақстан}} |Ғылыми аясы = |Жұмыс орны = [[Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті|ҚазҰПУ]] | Альма-матер = |Ғылыми жетекші = |Атақты шәкірттері = |Несімен белгілі = |Марапаттары = |Сайты = }} '''Едіге Дәріғұлұлы Тұрсынов''' ([[10 шілде]] [[1942 жыл]]ы туған, [[Алматы]] қаласы - [[24 желтоқсан]] [[2016 жыл]]ы [[Қазақстан]] [[Алматы]]) — әдебиеттанушы-фольклорист, [[филология]] ғылымдарының [[доктор]]ы (2003). ==Қысқаша өмірбаяны== [[Арғын]] тайпасының Қаракесек руының Керней бөлімінен шыққан. * 1964 жылы [[ҚазПИ]]-ді (қазіргі [[Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті|ҚазҰПУ]]) бітірген; * 1964–1966 жылдары [[Ақмола мемлекеттік медицина институты]]нда (қазіргі [[Астана мемлекеттік медицина академиясы]]нда) оқытушы * [[Қазақстан ғылым академиясы]]ның [[Әдебиет және өнер институты]]нда кіші ғылыми қызметкер; *1994 жылдан «Ай» журналының әдеби қызметкері болып жұмыс істеді. ==Еңбектері== * ''«Древние типы носителей казахского фольклора (генезис и типология)»'' тақырыбында [[докторлық диссертация]] қорғады. Оның ғылыми-зерттеу еңбектерінің негізгі бағыты – қазақ [[фольклор]]ының көне дәуірдегі типтері, ақын-жыраулық дәстүр мен айтыс жанрының қалыптасуы, [[фольклор]] таратушылардың ([[ақын]], [[сал]], [[сері]], [[жырау]], [[сыншы]], т.б.) пайда болу тарихы мәселелері. Тұрсынов [[монография]]лық еңбектер * ''«Қазақ ауыз әдебиетін жасаушылардың байырғы өкілдері»'', 1976; * ''«Қазақ бақсы-балгерлері»'', 1997; * ''«Возникновение баксы, акынов, сэри и жырау»'', 1999; * ''«Древнетюркский фольклор: истоки и становление»'', 2001; * ''«Атамекен. Казахи. История. Этнография. Культура»'', 2002) мен 40-тан астам ғылыми мақалалардың авторы.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref><ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Суретсіз мақала}} [[Санат:1942 жылы туғандар]] [[Санат:Қазақстан әдебиеттанушылары]] [[Санат:Қазақ фольклоршылары]] [[Санат:Қазақстан филологтары]] [[Санат:Қазақстан ғалымдары]] [[Санат:Филология ғылымдарының докторлары]] eat7cj3iil7gzyhdnvou18vwglq99l6 3059590 3059589 2022-08-11T17:11:49Z Kaiyr 3134 /* Қысқаша өмірбаяны */ wikitext text/x-wiki {{Ғалым |Есімі = Едіге Дәріғұлұлы Тұрсынов |Шынайы есімі = |Суреті = |Сурет ені = |Сурет тақырыбы = |Туған күні = 10.07.1942 |Туған жері = [[Қазақстан]] {{туғанжері|Алматы|Алматыда}} |Қайтыс болған күні = 24.12.2016 |Қайтыс болған жері = [[Қазақстан]] {{қайтысболғанжері|Алматы|Алматыда}} |Азаматтығы = {{байрақ|Қазақстан}} |Ғылыми аясы = |Жұмыс орны = [[Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті|ҚазҰПУ]] | Альма-матер = |Ғылыми жетекші = |Атақты шәкірттері = |Несімен белгілі = |Марапаттары = |Сайты = }} '''Едіге Дәріғұлұлы Тұрсынов''' ([[10 шілде]] [[1942 жыл]]ы туған, [[Алматы]] қаласы - [[24 желтоқсан]] [[2016 жыл]]ы [[Қазақстан]] [[Алматы]]) — әдебиеттанушы-фольклорист, [[филология]] ғылымдарының [[доктор]]ы (2003). ==Қысқаша өмірбаяны== [[Арғын]] тайпасының [[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек]] руының [[Ақшатау болысы (Семей облысы)|Керней]] бөлімінен шыққан. * 1964 жылы [[ҚазПИ]]-ді (қазіргі [[Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті|ҚазҰПУ]]) бітірген; * 1964–1966 жылдары [[Ақмола мемлекеттік медицина институты]]нда (қазіргі [[Астана мемлекеттік медицина академиясы]]нда) оқытушы * [[Қазақстан ғылым академиясы]]ның [[Әдебиет және өнер институты]]нда кіші ғылыми қызметкер; *1994 жылдан «Ай» журналының әдеби қызметкері болып жұмыс істеді. ==Еңбектері== * ''«Древние типы носителей казахского фольклора (генезис и типология)»'' тақырыбында [[докторлық диссертация]] қорғады. Оның ғылыми-зерттеу еңбектерінің негізгі бағыты – қазақ [[фольклор]]ының көне дәуірдегі типтері, ақын-жыраулық дәстүр мен айтыс жанрының қалыптасуы, [[фольклор]] таратушылардың ([[ақын]], [[сал]], [[сері]], [[жырау]], [[сыншы]], т.б.) пайда болу тарихы мәселелері. Тұрсынов [[монография]]лық еңбектер * ''«Қазақ ауыз әдебиетін жасаушылардың байырғы өкілдері»'', 1976; * ''«Қазақ бақсы-балгерлері»'', 1997; * ''«Возникновение баксы, акынов, сэри и жырау»'', 1999; * ''«Древнетюркский фольклор: истоки и становление»'', 2001; * ''«Атамекен. Казахи. История. Этнография. Культура»'', 2002) мен 40-тан астам ғылыми мақалалардың авторы.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref><ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Суретсіз мақала}} [[Санат:1942 жылы туғандар]] [[Санат:Қазақстан әдебиеттанушылары]] [[Санат:Қазақ фольклоршылары]] [[Санат:Қазақстан филологтары]] [[Санат:Қазақстан ғалымдары]] [[Санат:Филология ғылымдарының докторлары]] 8bdk0f9shq2ftdvauuu7h2cxyoc68w8 0 58916 3059693 2458146 2022-08-12T11:42:24Z Jukkjj 122415 Мәлімет қостым wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Қанқыз | image = Coccinella magnifica01.jpg | image_caption = ''[[Coccinella magnifica]]'' |regnum = [[Жануарлар]] |phylum = [[Буынаяқтылар]] |classis = [[Жәндіктер]] |ordo = [[Қатты қанаттылар‎]] | subordo = [[Polyphaga]] | superfamilia = [[Cucujoidea]] | familia = '''Coccinellidae''' | familia_authority = [[Pierre André Latreille|Latreille]], 1807&nbsp; | subdivision_ranks = Кіші тұқымдастары | subdivision = * [[Chilocorinae]] <small>Mulsant, 1846</small> * [[Coccidulinae]] <small>Mulsant, 1846</small> * [[Coccinellinae]] <small>Latreille, 1807</small> * [[Epilachninae]] <small>Mulsant, 1846</small> * [[Hyperaspidinae]] <small>Duverger, 1989</small> * [[Microweiseinae]] <small>Leng, 1920</small> * [[Scymninae]] <small>Mulsant, 1846</small> * [[Sticholotidinae]] <small>Weise, 1901</small> }} '''Қанқыз''' немесе '''Қызыл Қоңыз''' ({{lang-la|Coccіnelіdae}}) – [[жәндіктер]] класы, [[қаттықанаттылар]] отрядына жататын жыртқыштар тұқымдасының аралас қоректі қоңыздарының бір түрі. Қанқыз жер шарында кең тараған; қорек тандамайтын отряд тармағының коңыздар тұқымдасы.<ref name="name">Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref> Бұлардың 2 мыңдай түрі белгілі, ал Қазақстанда 120-ға жуық түрі бар. Олар тек есейген кезеңінде ғана емес, дернәсіл кезеңінде де жыртқыштық тіршілік етеді. Олардың денелері жартылай шар тәріздес болып келеді. Бізге бәрінен жақсы танысы жетіноқатты ханқызы-топшыларында қара ноқаттары бар ашық-қызыл қоңыз, бірақ сары және қара ханқыздары да [[File:MarienkäferEier 03.JPG|thumb|Жұмыртқалары]]тіршілік етеді. Олар да жолақ кейпіндегі, үтір немесе таңба кейпіндегі өрнектер бар, бір түрдің ішінде бояуы күшті шоғырланған. Қоңыздың кереғар реңі оның жеуге жарамсыздығынан хабардар етеді. Егер кесіртке немесе қандай да бір құс бәрібір ханқызын жеуге оқталса, онда оның аяғының мүшелерінен улы сұйықтың тамшылары бөлінеді. Оның жағымсыз иісі аңқып тұрады. Көптеген әлем халықтарында ханқызы үлкен құрмет пен абыройға ие, өйткені адамдар олардың ежелден шіркейлердің,аққанаттардың, құрттардың,сымырлардың және өрмекшілердің бітіспес жаулары екендігін біледі. Дене тұрқы 3 – 7 мм, арқа жағы дөңесті, бауыр жағы тегіс, пішіні дөңгелек, реңі қызыл не сары күңгірт дақты келеді. Қанқыз ағаш қабығының астында, қуысында, жерге түскен жапырақ арасында, т.б. жерлерде қыстайды. Қанқыз тамағы мол болғанда, өсімталдығы да жоғары болады. Жылына 1 – 3 рет ұрпақ береді. Өсімдік үстіне 200 – 400-ден топтап, 1500-ге дейін [[жұмыртқа]] салады. Жұмыртқасы сопақша, сары, дернәсілі күңгірт түсті, қызыл, сары не ақ дақты немесе жолақты болады. Дернәсілдері өте тез өседі, тіпті 2 – 4 аптада қуыршаққа айналады. Қанқызының көптеген түрі пайдалы. Қолайлы жағдайда қанқыз саны тез өсіп, зиянды жәндіктерді жейді. Мысалы, жетідақты қанқыз бір тәулікте 80-ге дейін [[алма биті]]н жояды. Қанқыз өсімдік бітесі, сымыр, бүрге-шіркей, жапырақ бүргесі, [[өрмекші]], [[кене]], т.б. ұсақ жәндіктерді жейді. Кейбір бақша қанқызы, картоп қанқызы, т.б. екпе өсімдіктерді жеп, зиян келтіреді.<ref>Қазақстан Республикасының табиғаты 3 том, 2 бөлім</ref><ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8</ref> ==Қорғанысы== Бұл кәдімгі : «Ел қайда көшеді , суды қайдан ішеді», - деп ұшырып ойнайтын қанқыз. Әр тірі ағзаның өзінің жауынан деген , қарсыласынан деген қорғанысы болады. Сол секілді бұл насеком да өзін-өзі қорғаудан құр-алақан емес . Қауіп-қатер төнген жағдайда қанқыздың аяғының бүгілген жерінде қызғылт - сары түсті тамшылар , яғни , бір сөзбен айтқанда «сүт» пайда болады. Есесіне оның дәмі өте сүйкімсіз болып келеді. Осы сүт арқылы қанқыз өз жауларынан қорғанады. ==Қорегі== Қанқыз есесіне пайдалы насеком болып есептеледі. Оның қорегі – жас өсімдіктің сөлін соратын қарапайым кішкентай жәндік – өсімдік биті. Олар өсімдік сөлдерімен нәрленеді және жаппай көбею кезінде егістікті жайпап та кетеді. Тамақ көп болған сайын, ханқыздарының аналықтары да алтын құрсақтыға айналады. Жұмыртқадан шыққан дернәсілдер тамақ үшін күреске де белсене қосылады: қуыршаққа айналу үшін олардың әрқайсысы 1 мыңға жуық шіркейден ауыз тиюі керек. Ханқыздардың көмегімен химиялық құралдарды пайдаланбай-ақ,з иянкес жәндіктерге бітіспес майдан ашуға болады. Олардың бірқатар түрлері әдейі айрылады, содан кейін бүлінген егістіктердің төбесіне түсіреді, не болмаса оранжереялар мен жылыжайларға өрбітіп жібереді. Қанқыз күніне 200-ге жуық өсімдік бетін жей алады. Ал енді оның личинкасы өзінен екі еседей қомағай болып келеді. ==Классификациясы== Ханқыздарының 4000 мыңнан аса түрі белгілі.Кейбір түрлері шіркейлер бар бүкіл өсімдіктерде:ағаштарда,шөптерде болады.Ал екіншілері тек дала шөптерінде болады.Кейбіреулері өзен немесе су көзінің жанында,төртіншілері тек ағаштарда.Кей ханқыздары су өсімдіктерінде де өмір сүреді.Соңғы айтылған ханқыздары ұзын аяқтарымен ерекшеленеді.Себебі олар желден оңай майысып кететін өсімдіктерде жүре алу қажет.Ең қарапайым түрі ол-жетіноқатты ханқызы.Оның ұзындығы 7-8 мм.Кеуде сауытындағы алдыңғы жақтағы қара жердегі ақ нүктелері,қызыл қанатүстеріндегі 7 қара нүктемен бұл ханқыздары Еуропада,Солтүстік Африка және Азияда өте танымал. ==Жүйелеу== Ханқыздарының 360 түрі бар. Соның кей түрлері: *Adalia **Coccinellatypus **Coccinula *Harmonia *Hippodamia **Propylea **Psyllobora **Rhyzobius **Scymnus *Tytthaspis **Coccinella Linnaeus *Coccinula Dobzhansky **Cryptolaemus Mulsant **Epilachna Redtenbacher *Exochomus Redtenbacher *Henosepilachna Herbst *Hippodamia Mulsant *Ithone Solsky **Leis Mulsant **Rhizobius Stephens **Rodolia Mulsant ==Ханқыздарының тұқымдас тармағы== *Chilocorinae **Coccidulinae *Coccinellinae *Epilachninae **Hyperaspidinae **Microweiseinae **Scymninae *Sticholotidinae ==Ханқыздың мәдениеттегі орны== Ағылшынтілді елдерде ханқыздарын Ladybird, Ladybug немесе Lady Beetle деп атайды.Бұл сөздердің барлығының мағынасын біріктіретін сөз ол «Lady».Бұл сөз Дева Марияны білдіреді.Осыған байланысты құдайға сенетін елдерде ханқыздары киелі жәндік болып саналады.Әрине оларды өлтіруге болмайды.Адамдар байқағандай олар зиянкестермен күреседі.Ол өрмекші секілді ауыл шаруашылығына зиянын тигізетін жәндіктермен күреседі.Осы ханқызы кенелерді де өлтіреді.Бір ханқызы өз өмірінде 4000 мыңға жуық кенені жоя алады. == Галерея == <center> <gallery> Image:Coccinelle1.jpg|Ханқызының қуыршақ кезеңі Image:Coccinellid unusual pattern.jpg|''[[Coccinella]]'' (АҚШ-тан түрі) Image:Lady beetle taking flight.jpg|''[[Harmonia axyridis]]'' ашық қанатпен Image:sa_lady-beetle-larva.jpg|Ханқызы дернәсілі кенені жеуде Image:NKN-2007-08-20 114240 ladybugs coccinelle (Yvan Leduc author for Wikipedia).jpg|'Ханқызы қоректенуде Image:Ladybug renton-wa.jpg|''[[Cycloneda sp.]]'' на пионе (''[[Paeonia]]'') bud; Рентон, Вашингтон, АҚШ File:Steelblue Ladybird (Halmus chalybeus) on leaf.jpg|[[Синяя божья коровка]] (''Halmus chalybeus'') емен жапырағында Image:Ladybird.jpg|''[[Coccinella septempunctata]]'' Image:Propylea.14-punctata.1.jpg|[[Онтөртноқатты ханқызы]] Image:Tytthaspis sedecimpunctata01.jpg|''[[Tytthaspis sedecimpunctata]]'' Image:Hippodamia convergens 08089.JPG|''[[Hippodamia convergens]]'' Image:Coccinella bipunctata detail.jpg|[[Екіноқатты ханқызы]] Image:Ladybird-Coccinellidae-mating.jpg|[Жетіноқатты ханқызы көбеюі File:Ladybugs on Jurmala beach.jpg| </gallery> </center> ==Дерек көздер== * Балалардың энциклопедиясы РОСМЭН,Жәндіктер,Мәскеу Росмэн 2012. ==Сыртқы сілтемелер== * {{cite web|url=http://zhuki-rossii.narod.ru/semejstvo_bozhi_korovki.html|title=Семейство божьи коровки|deadlink=404}} * {{cite web|url=http://www.zin.ru/Animalia/Coleoptera/rus/world17.htm|title=Сергей Сергеевич Ижевский. Божья коровка|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8jgsZJ|archivedate=2012-11-30}} * {{ВТ-ЭСБЕ|Божьи коровки}} * {{cite web|url=http://www.zin.ru/animalia/coleoptera/rus/atl_coc.htm|title=Атлас божьих коровок (Coccinellidae) России|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8kMRZo|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://www.ento.csiro.au/biology/ladybirds/ladybirds.htm|title=Божья коровка в Австралии|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8l8FhY|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://www.cirrusimage.com/beetles_multicolored_Asian_ladybird.htm|title=Multicolored Asian ladybug ''Harmonia axyridis'' Фотографии Божьих коровок|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8lybOf|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://www.earthlife.net/insects/coccinel.html|title=Статья о божьих коровках на сайте The Earth Life Web|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8mPbyx|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://enature.com/fieldguides/view_default.asp?allSpecies=y&searchText=|title=Божьи коровки на сайте eNature}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://www.harlequin-survey.org|title=Harlequin Ladybird survey in the British Isles|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8p6fOw|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://www.lady-bugs.org/|title=Основная информация о божьих коровках (Божьих Коровки Азии)|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8pkYNa|archivedate=2012-11-30}} * {{ref-en}} {{cite web|url=http://entomology.ifas.ufl.edu/creatures/beneficial/lady_beetles.htm|title=Божьи коровки|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8qIhEm|archivedate=2012-11-30}} на сайте [[Университет Флориды|УФ]] / [[Интитут продовольствия и сельсих хозяйственых Наук|ИФАС]] Featured Creatures Web site * {{ref-de}} {{cite web|url=http://www.phil.uni-passau.de/didaktik_natw/fuersch/taxonomy.html|title=Таксономия божьих коровок Coccinellids|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20070611100723/www.phil.uni-passau.de/didaktik_natw/fuersch/taxonomy.html|archivedate=2007-06-11}} * {{cite web|url=http://gaga.jes.mlc.edu.tw/new23/cp03_2.htm|title=Фотографии божьих коровок. Тайвань|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20070513051550/gaga.jes.mlc.edu.tw/new23/cp03_2.htm|archivedate=2007-05-13}} * {{cite web|url=http://www.zin.ru/Animalia/Coleoptera/rus/incocc.htm|title=П. В. Семьянов Семейство Coccinellidae — божьи коровки или кокцинеллиды (включая Epilachninae)|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8r2vLc|archivedate=2012-11-30}} * {{cite web|url=http://www.topauthor.ru/Pochemu_bogya_korovka_tak_nazivaetsya_fb62.html|title=Почему божья коровка так называется?|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CY8riOtV|archivedate=2012-11-30}} *http://zooclub.ru/chlen/nasek/201.shtml == Сілтемелер == *[[Жәндіктер]] *[[Қоңыздар]] == Дереккөздер == <references/> "Ақтөбе" облыстық қоғамдық-саяси газет {{wikify}} [[Санат:Қатты қанаттылар]] {{stub}} 8q7782si2y7qje8kc5t6bb318s35q98 0 80216 3059654 2816212 2022-08-12T08:06:58Z Amherst99 4439 wikitext text/x-wiki [[Сурет:9a52 smerch.jpg|thumb|300px|[[РСЗО]] [[Смерч (РСЗО)|Смерч]]]] '''Реактивті артиллерия''' (реактивная артиллерия) — снарядты ұшыру үшін снарядтың өзіне қондырылған [[реактивтік қозғалтқыш]] қолданылатын [[артиллерия]] түрі. Ол құрлық әскерлерінің, әскери-әуе күштері және [[әскери-теңіз флоты]]ның (әскери-теңіз күштерінің) құрамына кіреді. Бөлімшелер мен бөлімдердің реактивті артиллериясының қару-жарағы дүркінді атыстың реактивті жүйелерінен тұрады.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ, 2001 жыл</ref> [[Ұлы Отан соғысы]]нда неміс әскерлері реактивтік ракеталардың қолданылуында басысдылық көрсетті. Брест қамалын қоршаған кездің өзінде реактивтік минометтерді қолданды. Бірақ бүкіл әлем оның жойқын күшіне деген назарын тек Совет Одағының реактивті минометі "[[Катюша]]ның" шығуымен ғана аңғарды. ==Дереккөздер== <references/> {{stub:Әскери іс}} {{wikify}} [[Санат:Әскери іс]] 7xthhngeri6sbmbxlkgydqne6wpy8e4 3 122375 3059602 3059117 2022-08-11T19:09:59Z Білгіш Шежіреші 68287 /* Кент пе, облыс па */ Жауап беру wikitext text/x-wiki {{Мұрағат|қыркүйек 2011 — қаңтар 2015|қаңтар 2015 — 2016 қаңтар|қаңтар 2016 — қаңтар 2017|қаңтар 2017 — сәуір 2019|маусым 2019 — желтоқсан 2020|ақпан 2021 — қаңтар 2022}} {{астынан}} == Кері байланыс == {{@|Madi Dos}}, {{@|Аrysтanbek}} телеграмда бармын, менде уақыт тығыз, оны түсіндіріп отыратын уақытым болмайды. Сосын нені түсіндермін? ''Болмасаңда ұқсап бақ'' демекші үлгілерді мен көбіне орыс, кейде ағылшын уикиден қарап жасаймын. Madi Dos қатысушыға дені дұрыс мақала, санаттарға қарап көрсеңіз болады деп түсіндіргенмін. Өзіміз де уикипедияны солай ізденіп, сұрап үйренгенбіз. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 15:01, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :Елдің бәрі бірдей емес Касымов мырза. Жарайсыз, үйренгеніңіз жақсы екен. Алайда уикиді түсінбейтін, бірақ мақала қосып өңдегісі келетін, үлес қосқысы келетін адамдар бар. Сондай энтуазистердің бетін бұрып бағыт сілтеп жіберуге қазіргі зымыраған уақытта уики беті жеткіліксіз сияқты.Ал мессенжерлерге, Телеграмға адамдар жедел кіріп сұрақтарына жауап алуға ыңғайлы. Топқа кіргіңіз келмегенді мен сізді "ұрының арты қуыс" дегендей басқаша түсіндім. :''Сосын нені түсіндіремін?'' Уикиде жетеді түсіндіретін нәрсе. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 01:13, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) ::@[[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] мырза бізде онсызда белсенді қатысушыдар өте аз, жеке басына тиісіп белсенділерді Уикипедиядан суытып алуымыз мүмкін, бізге арбаны да сындырмайтын, өгізді де өлтірмейтін бейтарап жолды ұстану керек. Қараңыз: [[Уикипедия:Сыпайылық]] <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 07:39, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) :::{{@|Madi Dos}} мен оны жазып көрсете алмаймын, осында н/е телеграмда қандай айырмашылық бар? ''Энтуазистер'' мысалы ретінде таңдаулы/жақсы мақалаларды қараса болады, тегі болмай жатса басқа дамыған уикилерді қарап көрсің. Кезінде жоғарыда айтып кеткендей басқа уикиден қарап, қиналсақта біршама нәрсені үйрендік (біраз қатысушылар солай жасады). Қазір қайта көптеген үлгі, санаттар, жақсы көлемді мақалалар жетіп тұр ғой. Егер шын ыңталары болса, менің (өзіне көп алатын админ сымақ демекші) көмегім шамалы болады-ау. Түсінгенім мен оларға түсіндірмегендіктен дамуыларына кедергі жасап жүрсіз деген сізден сондай ой келді, бұл еркін тегін, әркім өз ыңтасы мен шабытына байланысты дамитын жоба негізі. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:34, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) == Мәліметті неге өшірдің? == <s>[https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80&action=history Зергерлік өнер мақаласындағы мәліметті] неге өшірдің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :Айдын мырза екеуі мүлдем бөлек тақырыптар ғой. Зергерлік өнер ол дереккіз зат еcім, зергерлік бұйымдар деректі зат есім, яғни қолға ұстап көзбен көріп, тістеп иіскеп көруге болатын заттар. --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 18:47, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :: Arystanbek, мақаланы дұрыс қалыпқа келтіргеніңіз үшін рақмет! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:54, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :{{@|Arystanbek}} алты жыл бұрынғы нәрсе екен, тәжірибе аз болғаннан дұрыс біріктірмеген екенмін, интеруики мен санатты қойып шығу керек. Маған сілтей бермей --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:21, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)</s> == Бұрыс белсенділік == <s>[[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы]] деген мақаланы қандай мақсатпен жойып тастағансың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:58, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06) *Әй, админсымақ, сұраққа неге жауап бермей жүрсің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:15, 2022 ж. ақпанның 11 (+06)</s> == Неге Ғабдул-Ғани деген адамқа бан бермейсіз? == Неге осы адамға бан бермейсіз? Ол жалайыр тайпасы туралы өтірік деректер қоса береді! Наймандар жайлы өтірік қоса береді! Бұл деген таза ақымақтық! Уикипедия админдары қайда қарап жүр? [[Қатысушы:Zhursin|Zhursin]] ([[Қатысушы талқылауы:Zhursin|талқылауы]]) 16:09, 2022 ж. ақпанның 4 (+06) == Үлгі:Кино→ |Жыл == Қайырлы кеш Kasymov! Сізге жүгінбегелі біраз уақыт болыпты, 2020 жылдағыдай сіздің талқылауыңызға жиі жазған кездерді сағынып кетіппін, шынында!:) Іске келер болсақ, [[:Үлгі:Кино]] үлгісіндегі Жыл бөлімінде автоматты сілтемені дұрыстау керек сияқты, өйткені қандай да бір фильмнің шыққан жылын мысалы 2007 деп жазғанда тек сол жазған 2007 ге ғана сілтейді, ал «2007» дегеніміз «2007 жыл» деген мақалаға айдау беті болып табылады, сондықтан мақаланың үлгісінде жасыл сілтеме пайда болады. Сол жасыл сілтеме пайда болмайтындай, автоматты түрде «???? жыл» дегенге сілтейтіндей жөндесеңіз.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 18:10, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) :@[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] [[Арнайы:Diff/2982636|осылай жазса]] жетпей ме? Осылай дұрыс сияқты. <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) ::{{@|Nurtenge}} жасалды, тек санмен көрсету керек: '''2009''', {{@|Arystanbek}} мырза олай жасаса санат шықпай қалады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:27, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) :::Рахмет көп-көп! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 21:38, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) == Туған күнге байланысты санатты неге алып тастадың(ыз)??? == Мысалы, 5 мамырда туғандар деген санатты алып тастапсыз, не үшін? Олар басты бетте бүгін туғандар деген бетте шығып тұрмай ма??? Қандай себеппен алып тастадыңыз. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) :{{@|Madi Dos}} Нақтырақ қай мақалада алынып тастады? Дәлірек көрсетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:28, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) ::[[:Санат:5 мамырда туғандар|Санат:5 мамырда туғандар]] осы санатты кеше [[Ілияс Жансүгіров]] бетінен аластапсың. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06): :::{{@|Madi Dos}} иә алдым, себебі үлгіні дұрыс толтырса ондай санаттың қажеттілігі шамалы. Егер ''туған/қайтыс болған күні'' параметрін дұрыс толтырса автоматты түрде туған жылы және күні бойынша санаттар пайда болады. Сондай нәрсе туған/қайтыс болған жері және мамандықтары бойынша арналған үлгілер бар. Асықпай дұрыстап қарасаңыз, ''5 мамырда туғандар'' санат ешқайда кеткен жоқ. Түсінген шығарсыз деген ойдамын. Бір данышпан кісі ұқсап шайып кетпейтіңізге үміттемін) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 17:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) == Тағы қате үлгі == [[Ричард Брэнсон]] дегенді жедел жоюға ұсыныпсың, еш түзетпей. Жою үлгісін қате қойғансың, аударманың сапасына байланысты арнайы үлгілер бар. Ондай есуастықты қою керек, Kasymov. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:19, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) :мына мақаланың аудармасы шынында да мағынасыз болып кеткен екен, бұлай өтірік санын көбейткенше, аз да болса саз аударып мағыналы қылып салу керек еді. Менің ойым. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:24, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) :мынаны түзетпей ақ жаңасын бастай салған дұрыс сияқты қайтадан. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:26, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) * Kasymov, сен қате қойған үлгіні Nurkhan деген саналы қатысушы алып тастаған. Содан үйреніп жүр... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:11, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) == Дереккөздерді жою вандализмге жатады == [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D1%8B%D0%BC%D1%8B%D0%B7&type=revision&diff=2949388&oldid=2946292 Мына өңдемемен] сен [[Қымыз]] мақаласындағы дереккөзді жойып тастағансың. Бұл қатеңді мен өшірдім. Администратордан вандализмді ешкім күтпейді, бірақ сен шын администратор емес екенін түсінемін. Ескерту ретінде қалсын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. ақпанның 14 (+06) :Сол өте мықты дереккөзді пдф немесе скан нұсқасында ''Қазақ совет энциклопедиясы, 7-том.'' '''Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор''' деген сөзін көрсетуіңзді өтінемін, және кітаптың авторы мен жылы қай бетте алынғаны баспасын көрсетуді сұраймын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 15:53, 2022 ж. ақпанның 14 (+06) :: Сен осы мықты дереккөзді өміріңде көрмегенсің ба? Онда [[Қазақ Кеңес энциклопедиясы|мына мақаланы]] оқып шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:39, 2022 ж. ақпанның 16 (+06) == Мақаланы жою себебі == Сәлеметсіз бе, өзімнің жеке кеңістігіме жарияланған мақалалар неге жойылды? Себебін айтсаңыз [[Қатысушы:Aubakirova Aisana|Aubakirova Aisana]] ([[Қатысушы талқылауы:Aubakirova Aisana|талқылауы]]) 23:20, 2022 ж. ақпанның 20 (+06) :Саламатсыз, {{@|Aubakirova Aisana}} мақаланы зертханаңызда немесе инкубатор арқылы бастасаңыз дұрыс болар еді. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 10:28, 2022 ж. ақпанның 22 (+06) == Өңдемені өшіру == Қайырлы күн! Неліктен DariaUrinbasarova21nis есімді қолданушының соңғы өңдемелерін шегіндірдіңіз? Соңғы өңдемелері: [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов]], [[Криштиану Роналду]], [[Мұхаммед Фетхуллаһ Гүлен]]. --[[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]]) 23:37, 2022 ж. ақпанның 22 (+06) :Қайырлы кеш, себебі мақаланы тізім арқылы толтырып жатыр. Әрлеу жағынан әдемі емес көрінеді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:47, 2022 ж. ақпанның 23 (+06) == Имам Шамиль == Сәлеметсіз бе. [[Шәміл]] мен [[Имам Шамиль]] деген мақалаларды байланыстыру (біріктіру десе де болады?) керек еді. Егер мүмкіндігіңіз болса, біріктіре аласыз ба? Кейбір қатысушылардан ұсыныс келіп жатқан еді. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 19:28, 2022 ж. ақпанның 27 (+06) :Жасалынды --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 14:35, 2022 ж. ақпанның 28 (+06) == Өндемені жою. == Сәлеметсізбе Қасымов! Сіз неге менің өндемемді алып тастап жатсыз онда не қателік бар ма не мен бәрін дұрыс істеген едімғо немесе карточка дұрыс қойылмаған ба? [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 17:58, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :қатысушы дегенге жылжытыпсыз, зертхана немес инкубаторға бастасаңыз дұрыс болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:06, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Қатысушы деген бетке жылжытсам өзімнің бетіме жылжыттымғо онда не қателік Нұрлан Қоянбаевты сонда жасап жатырмын ғой қате болғаннан кейін өзім өндеп қайтіп аударып аламғо. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 18:20, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :{{@|J.J.Portman}} қолданыстан шығып кеткен, әрі қате жоюлыға ұсынылған үлгілерді қойып жатырсыз. Сонымен қатар оның қойған өзінінде де толтырмай жатсыз. Сондықтан кері қайтарылды. Қазуикиде тұлғаларға арналған әртүрлі үлгілер бар --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:25, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Жарайды ал мақұл енді оны нестей алам оны тіпті менің зертхана қатысушы черновигінен алып тастасаңыз мен нені өзгерте аламын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:29, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :Зертхана бетіңізге көшірдім. Үстіңгі сол жақта орналасқан --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:33, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Жарайды ниетіңізге рахмет қазір кіріп көрем сосын жақын арада өңдеп сізге тексеруге жіберем жасап біткен соң сіз соны тексеріп талаптарға сай келсе негізгі кеңістікке аударасыз келмесе аяғына дейін жөндеп ережеге сай етіп қайта жасаймын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) == Жаңа бастама == Қайырлы түн, Kasymov! Мүмкін менің идеям сізге орынсыз немесе абсурд болып көрінер, бірақ мен оған назар аударуыңызды сұраймын. Өзіңіз білетіндей, қазақша Уикипедиясындағы мақалалардың сапасы шетелдік бөлімдерден айтарлықтай артта қалып отыр. Көптеген мақалалар қысқа, сапасыз, және әшейін, қалай болса солай жазылған. Мен қазақша бөліміндегі мақаладар сапасын көтеру үшін орыс бөлімінің үлгісі бойынша мақалалар жазу арқылы түзетуге тырысып жатырмын. Алайда, көбірек сапалы мақалаларды жазуға уақыт жетпейді. Сол себепті, [[Уикипедия:Сенімді дереккөздер|Сенімді дереккөздерге]] сүйене отырып, нақты, сапалы мақалалар жаза алатын кем дегенде 5-10 адамнан тұратын топты жинау керек. Менің ойымша, мақала жазуды толығымен реформалау керек: ағылшын тіліндегі үлгіге сәйкес сенімді дереккөздермен сапалы мақалалар жазу. Уикипедия — әркім өз өзгерістерін жасай алатын бос орын. Тәуелсіз сауатты қатысушылар белгілі бір «альянсқа» құрылуы болатын еді. Сондықтан Мен сізге осы жобаны құрметті администратор ретінде қарастыруды ұсынамын! Сізден нұсқаулар, кеңестер мен сын беруіңізді сұраймын. Сұрақтарыңыз болса сұрай беріңіз! Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:33, 2022 ж. наурыздың 12 (+06) :{{@|Айвентадор}} Рахмет, осыны Салиха, Мықтыбек мырзаларға да жазыңыз. Мен қолымнан келгенше көмектесуге тырысамын. Кеңесім мақаланың мазмұнын сапалы, мағыналы болуын тілеймін. Себебі, көп қатысушы аудару функциясы арқылы орыс немесе ағылшын уикидің дубликатын жасап жатыр, әрі кейбіреулерінің мағыналары қызық шығып жатады. Ьастысы соған назар аударса, менен жетіспейтін үлгілерді жасауға тырысамын) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:27, 2022 ж. наурыздың 13 (+06) * Кеңесіңізге үлкен рақмет! Мықтыбек мырза мен Салиха ханымға жаздым. Жауап күтудемін. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 10:51, 2022 ж. наурыздың 13 (+06) * Қайырлы кеш, Kasymov мырза! Жобаны іске асыру процессі созылып кеткенінен кешірім сұраймын (алдында айтқандай, уақытым өте шектеулі. Бүгінгі күні демалыс басталғаннан соң жазып отырмын). Қазір менде жобамның бағдарламасы және негізгі принциптері жазылған «Уикипедия:Альянс» деген атты мақала дайындамасы бар. Жазуға рұқсат ете аласыз ба? (Мақаламды орынсыз деп өшіріп тастайды деп ойлап отырмын). Қазір администрация мүшелеріне және тәжірибелі қатысушыларға ұсыныс тастаудамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:45, 2022 ж. наурыздың 18 (+06) == Анықтауға көмектесіңіз, мен жаңа қызмын == Сәлеметсіз бе, құрметті Kasymov. Өкінішке орай, мен мақаланы негізгі бөлімге қалай аударуға болатынын түсінбедім (барлығы оқиды). Мақала орыс википедиясынан аударылған. Олар маңыздылығын растады.Менің зертханадағы мақалам, Intis Telecom деп аталады.[[Қатысушы:Technoperi|Technoperi]] ([[Қатысушы талқылауы:Technoperi|талқылауы]]) 23:43, 2022 ж. наурыздың 23 (+06)Technoperi == Санат:Ергежейлі ғаламшарлар == Қазақша Уикипедияда [[:Санат:Шағын ғаламшарлар]] және [[:Санат:Ергежейлі планеталар]] деген екі санат бар екен. Әдейі істегендей, біріншісінің бірінші сөзі қазақ тіліне келмесе, екіншісінің екінші сөзі қазақ тіліне келмейді :) Яғни, екеуі де «Карликовые планеты» деген сөздің аудармасы, бірақ қазақи-ғылыми тұрғыда Карлик — Ергежейлі болса, Планета — Ғаламшар емес пе? Яғни, «Категория:Карликовые планеты» дегеннің қазақша дұрыс атауы [[:Санат:Ергежейлі ғаламшарлар]]. Тіпті орыс тіліне қарамаймыз дегеннің өзінде ағылшын тілінде де атауы осыны білдіреді. Енді, алдыңғы екеуін соңғы дұрыс санатқа қалай біріктірсе болады? Сол үшеуін біріктіріп берсеңіз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 17:23, 2022 ж. наурыздың 24 (+06) :Екеуін жойғаннан басқа амал жоқ, меніңше --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:41, 2022 ж. наурыздың 24 (+06) ::Ең бірінші санатты дұрыс атауға аудардым, яғни бірінші санатты аман алып қалайық, не дегенмен 2008 жылы пайда болды:) Ал екінші санат пен «Шағын ғаламшарлар» деген айдау бетін жойсаңыз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:30, 2022 ж. наурыздың 25 (+06) :::Ок, сұрақты дұрыс түсінбеген сияқтымын ғой) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. наурыздың 26 (+06) == Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы == Саламатсызба! [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B5 Храм Доброго Пастыря в Актобе] менде осы бетінің қазақ мәтін бар, бірақ маған бетінді жанадан бастау болмайды. Сізден кешірім сұрап, мақала бастауыңызды өтінемін. Бірінші абзац осындай: "Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы - Атырау Апостол Әкімшілігіне қарасты Ақтөбе қаласындағы (Ақтөбе облысы) Рим-католик Ғибадатханасы."--[[Қатысушы:Dmitriymoroz1006|Dmitriymoroz1006]] ([[Қатысушы талқылауы:Dmitriymoroz1006|талқылауы]]) 21:30, 2022 ж. наурыздың 28 (+06) :Саламатсыз, менен '''неге кешірім сұрап жатырсыз'''? Менің жеке энциклопедиям емес қой. Бастай беріңіз, кейінерек тексерістен өткізіп аламыз) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:36, 2022 ж. наурыздың 28 (+06) == Сіз әдейі істейсізбе? == Менің өңдеген бетімді неге жоққа шығарып, өшіріп тастап жатырсыз? Себебі не ешқандай бұзушылық көріп тұрған жоқпын өзімнен. [[Қатысушы:Taragtybalasy|Taragtybalasy]] ([[Қатысушы талқылауы:Taragtybalasy|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. наурыздың 29 (+06) :{{@|Taragtybalasy}}, сіз ешқандай дереккөздерсіз руды өзгертіп жатырсыз. Оған күмән туындағандықтан, кері қайтарып жатырмын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:49, 2022 ж. наурыздың 31 (+06) == Кавилл, Генри мақаласын ретке келтіріңіз == [[Кавилл, Генри]] мақаласын аударып бастапсыз, бірақ аударма аяқталмаған. Осындай секілді басқа да мақалаларыңыз болса дұрыстап ретке келтіруіңізді сұраймын. Бастаған соң аяқтамайсыз ба. Шала пұла , шала жансар мақалалармен қазақ Уикипедиясына ешкім кірмей қашып кетер. Одан да аз да болса, мақалаңызды мән-мағыналы қылып ретке келтіріп қойсаңыз сол дұрыс болады. Рахмет. [[--[[Қатысушы:Nurkhan|Nureke]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurkhan|талқылауы]]) 07:32, 2022 ж. наурыздың 31 (+06)]] :{{@|Nurkhan}} ''[[Кавилл, Генри]]'' деген мақала бастаған емеспін, мен бастаған мақала '''[[Генри Кавилл]]'''. Иә дұрыс айтасыз, қазуикидің сапасы сын көтермей тұр, өкінішке орай. Мен админ болғандықтан жуықтағы өзгерістерді тексерумен және де елді-мекен, әкімшілік бірлік бойынша үлгілерді қазақша нұсқасымен алмастыру жұмыстарынан қол босамай тұр. Өзімде ой да бар негізі --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:46, 2022 ж. наурыздың 31 (+06) == Разрешение на публикацию статьи == Добрый день! Извините, что пишу на русском, я из России. Хочу создать статью про один из районов Дагестана. Дайте, пожалуйста, разрешение на публикацию. С правилами знаком, уже 10 лет как редактирую в Википедии. С уважением, --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 18:29, 2022 ж. сәуірдің 11 (+06) :{{@|Buntarion}} Добрый вечер, добро пожаловать) Если честно я не знаю как это делается, наверно бюрократы решает этот вопрос. Свяжетесь с {{@|Arystanbek}}, {{@|Нұрлан Рахымжанов}} или {{@|Batyrbek.kz}} --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:21, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06) ::Хорошо. Благодарю Вас! --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 23:52, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06) == Қорытынды шығару == <s>[[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] бетіне қорытынды шығару керек. Негізі, бұл админнің жұмысы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) :Арыстанбек, Нұрлан мырзаларға айтып көріңізші. Осыға дейін қорытынды жасап көрмедім, әрі ол жерде 50/50 болып тұрған сияқты --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:56, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) ::Қап, админ емес екеніңді білдім ғой. Санау қабілетің де бүртүрлі екен: 7 дауыс қолдады, 1 дауыс қарсы болды — бұл 50/50 емес қой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:59, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) :::1 қарсы дауыс, 3 қалыс олардың айтылғаны түзетілді ме екен? Және бір қызығы қолдаған дауыстардың арасында да комментариялар жазған екен. Шешімді бюрократтарға тапсырдым. Меніңше кішкене болсын дереккөздер көбейтіліп, қазіргі уақыттағы жағдайын жазып кетсе жақсы болар еді. Сондықтан мен қалыс қойып отырмын. Ренжімеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:20, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)</s> == [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] == Сәлеметсіз бе? Қазіргі уақытта [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] жұмыс істеуде ме? Ренжімеңіз, бірақ Сіз және [[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|сіздің оппоненттіңіздің]] араларыңызда жарты жылға созылған ұрыстарыңыз шеттен бір түрлі көрінеді. Мен, әрине, сіздердің жеке қарым-қатынастарыңызға араласқым келмейді, бірақ кішкентай балалар сияқты ұрыса бергенше, Арбитражда шешерсіз? Бір жағынан, басқа қатысушыларға өздерінің мәселелерін шешуге көмектесер. Қазіргі уақытта комитеттің бетін өңдеп жатырмын, өтініш, ресімдеуге көмектесесіз бе? (Өтінімдер (заявки) мен шешімдер, арбитражға қабылданбаған өтінімдер мұрағаты және т.б.). Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 09:35, 2022 ж. мамырдың 2 (+06) :Саламатсыз, {{@|Айвентадор}}. Иә өкінішке орай сондай түсініксіз жағдай туындап жатыр. Себебі белсенді қатысушылар аз (болғанын өзінде тек өз жұмыстарынан ары аспайды), ережелердің толық немес шала жазылуы, содан анархия туындап жатыр. Жалпы уикипедияғы қатысты ережелер мен жобаларға аса қызығушылық жоқ еді) Ұсыныстар мен ережелер дайын болып жатса, өз тарапынан пікір мен дауыс беруге дайынмын. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:27, 2022 ж. мамырдың 2 (+06) == Админге тән емес салақтық == <s>[[Қатысушы талқылауы:Абай Кенжетай|Мына бетте]] сен ''«Мақалаларға мән-мағынасыз сөздерді қосуыңызды сұраймын»'' деп жазыпсың, бұл қатеңді тек бір жарым айдан кейін түзеп алдың. Ал сол ''мән-мағынасыз сөздердің'' қосылған-қосылмағанын тексердің ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:41, 2022 ж. мамырдың 4 (+06) :{{@|Ерден Карсыбеков}} Мені тінтіп жүргенше, өзің де қазуикидің дамуына үлес қоспайсың ба? Қырағы екенсің, сол соңғы өзгерістерді қадағалап жөндеп отырсаң, үлкен көмек болар еді. Мен нақты айта аламын: жуықтағы өзгерістерді менен басқа ешкім өкінішке орай тексерістен өткізбей отыр, қаншама боқ-ауыз сөздер жазылып, интернеттен дайын нәрсені мақаланың ортасына тыға салып, тағы сол сияқты көптеген өңдемелер болып жатыр. Соның бәрін тексерістен өткізу 2-3 адамға үлкен салмақ түседі. Содан '''сұраймын''' деген қателік кетіп жатыр. Аталған қатысушы: ''болған екен'' орнына ''болған'' немесе керісінше өңдемелер жасап жатыр. Ондай мазмұнды толықтырмайтын өңдемелер қаншалықты қажетті? 7-8 өңдеме болса болар еді, жүйелі түрде болып тұр. Орыс уикиден келдіңіз ғой, жалғыз админдер емес сіз сияқты қырағы, жауап қайтара алатын тәжірибелі қатысушылар да автопатруль жасай алады. Жалғыз админдерге бүкіл сынды лақтыра бермей. '''Бір айдан кейін''' де өзің де жоғарғы жаққа түсініксіз жауып жазыпсың ғой. Сосын неге сенде жаңа жазылған мақалалар да бір ғана санаттан болып жатыр, мысалға ''алфавит бойынша әндер''. Автор өзі бастаған мақаласын мейлінше мазмұны толығырақ және санаттар қоюға тырысу керек. Сосын талқылау бетімді қайта-қайта кері қайтарып, басқаларға шағымданып еді, қатарынан екі тақырыпты алып тастапсың) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 20:57, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) * Көмек сұрасаң, дұрыстап сұра, есуастанбай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) : {{@|Arystanbek}}, бұл қатысушы бір емес бірнеше рет балағат сөздер жазып, компьютердың артынан клавиатура қаһарманы болып отыр. Бір шара қолданбаса болмайды. Мен уақытымды бөліп қазуикиге жұмыс жасап жатсам, артымнан тінтіп болмашы нәрселерге мазаны алып жатыр. Енді келіп мен көмек сұрап жатыр деп, мәселені басқа жағынан айналдырып шықты. О, Алла танымайтын біреудің соншама қадалғаны өте қызық екен. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:56, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)</s> == Одан да Уикипедияға үлес қоспайсың ба? == Kasymov, сен болмашы нәрседен ұрыс-керісті іздей бермей, одан да Уикипедияға үлес қоспайсың ба? Сен былтыр <big>0</big> мақала жазған екенсің, биыл да әлі <big>0</big> мақала болып тұр. Есің дұрыс болса, менен үлгі алып, жетіспейтін материалдарды жазсаш. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:40, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :МММ, аман бол {{@|Ерден Карсыбеков}}. Өзі соқтығысып, енді ұрыспай жөнімен жүр деген нәрсесі қызық екен --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 20:10, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :: Жаза алмасаң — солай айт, балақай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:41, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :::мммм, көп жасағаннан емес, көпті көргеннен сұрау керек екен деген осы екен ғой --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:44, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :::: Мақалдағаның орынды емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:48, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) == Үлгі:Шатастырмау == Қайырлы күн! «Үлгі:Шатастырмау» (орыс тілінде: «''Шаблон:Не путать''») санатын жасай аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. мамырдың 7 (+06) :Уақыт тапсам, тырысып көрейін --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:05, 2022 ж. мамырдың 10 (+06) == Беттерді жою туралы == * Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы * <s>Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы/зертхана </s>* Қатысушы талқылауы:Тұран Нұрәліұлы - Осы беттерді жойып беруіңізді сұраймын. Себебі, бұлар менің қатысушы атымды өзгетркен кезде қалып қалған беттер болатын. Көп уақытыңызды алмайды деп ойлаймын. Сіз админдердің бірі болғандықтан сізге жүгініп отырмын. Алдын-ала рахмет! [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:05, 2022 ж. мамырдың 13 (+06) :Тек екіншісін ғана жоя алдым, қалғандары басқалардың талқылау беттеріне сілтеп тұр. Жалпы қала берсін. Қатысушы атын өзгерткенде ондай нәрсе болып тұрады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 16:19, 2022 ж. мамырдың 13 (+06) == Goodbye == Hi Kasymov, I'm going to block globally because I made the bad translations.--[[Қатысушы:Martorellpedro|Martorellpedro]] ([[Қатысушы талқылауы:Martorellpedro|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. мамырдың 16 (+06) == Сенің ауытқуыңды басқа қатысушылар да байқапты == <s>[[Талқылау:Cоңғы кесу (фильм, 2022)|Мұнда]] сенің басқа қатысушылардың еңбегіне жармасатыныңды бекерден бекер сынап тұрған жоқ. Бұдан дұрыс түйін шығаруың керексің, бұрыс белсенділікті қою керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:48, 2022 ж. мамырдың 22 (+06) :Сен де жағаласпашы, жауап жаздым (қандай қате кеткенін оқи алатын шығарсың) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:50, 2022 ж. мамырдың 22 (+06) ::Балақай, өтірік соқпасаш, сен кіріскенге дейін ол жерде еш қате болған жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:21, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] қателеспейтін адам болмайды, мен де тәжірибелі қатысушы болсам да қателесемін. Кішкентай қате үшін жерден алып жерге салудың қажеті жоқ. Менен де мыңдаған қате табылады, мені неге осылай жерден алып жерге салмайсыз? --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:03, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Мәселе қателердің тым көп болуында және оларды мойындамауда. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] сенен бір қате: <s>шығаруың керексің</s> деген сөз қайдан шыққан? Дұрысы <code>шығаруың керек</code> --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:11, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Бұл қате емес, екінші нұсқаны да пайдалануға болады. Мысалы, [https://taraztv.kz/kz/news/society/zhurekke-ota-zhasaudan-sheberlik-synyby-otti мына сілтемедегі] жетінші абзацта сондай сөз тіркесі кездеседі. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) Қате, бұны БАҚ қате қалыптасытырып жіберді, әдеби тілде бұл өрескел қателік. --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:51, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :Уикипедия әдеби сайт болмаған соң, мұнда басқа стильдердің сөз байлығын қажетінше пайдалануға болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:26, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::'''Мәселе қателердің тым көп болуында:''' соны алғашқысынан бастап соңғы нәрсеге шейін тізбектеп көрсетуіңді '''міндеттеймін'''. Өзіне қатысы жоқ мәселеге кірісіп, бәле іздеген біреу екенсің. Әлі күнге дейін таң қаламын, танымайтын біреуге қастасып, балағаттап, дөрекі сөйлеп, ашуын менен алып жүргеніне. Сол жерде сенің атын немесе саған қатысты нәрсе айтылды ма? Соған да жауап берші? --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:25, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] әдепсіздерге арналған сайт бар шығар? Ал біз әдеби, ғылыми стилде жазамыз, бұл өз қолымызда. Әдепсіздер Уикипедияға әдепсіз жазды екен деп бізде әдепсіз жазбайтын шығармыз? --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 20:04, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Әдепсіздікті не үшін айттыңыз? Менің қандай да бір сөзіме ренжігенсіз ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:55, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) Осы оқиғаға араласып жатқаным үшін кешірім сұраймын, алайда өзімнің пікірімді айтып кетуді орынды көремін. Мен үшін, зайырлы '''энциклопедиялық''' сайтта «үлкен» кісілер бір-бірімен кішкентай балалар сияқты ұрысып жатқаны бір түрлі көрінеді. Ашуға салмай және дұрыс емес түсініп қалмаңыз, @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден мырза]], сіз мен үшін — осы бөлімдегі ең алғашқы қол ұшын берген адамсыз, және мен сізге үлкен ризамын. Алайда, сіздің іс-қылығыңыз (нақтырақ айтқанда — бейтаныс адаммен [[Уикипедия:Сыпайылық|дөрекі түрде сөйлеу]], және ізінен қалмай қудалау) үшін сізге административті істі ашу — өте жеңіл. Сол себепті, бұның алдын-алу үшін, мәселені үлкен адамдар сияқты өзара шешімге келіп, немесе, [[Уикипедия:Арбитражды комитет|Арбитражды]] жаңа сайлап, сол жақта мәселені шешу керек деген ойдамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 00:28, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) : Бұл талқылауға пікір қосқаныңыз орынды емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:38, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) ::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]], орынды болсын, болмасын, дөрекілікті еш жерде (әсіресе әлеуметтік желілерде) құптамайды. Егер бір нәрсемен келіспесеңіз, немесе өзіңіздің пікіріңізді жеткізгіңіз келсе, агрессиясыз, [[Уикипедия: Сыпайылық|сыпайы түрде]] жеткізіңіз. Бұл этикеттің қарапайым ережелері: ''басқалардың өзіңе қандай қарым – қатынаста болсын десең, басқаларға да сондай қарым – қатынаста бол''. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 17:49, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) ::: Бірінші қатеңіз міні: бұл жер — әлеуметтік желі емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. маусымның 28 (+06)</s> == Қате үлгі == Мен [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласында статистиканы өзгертіп едім. Үлгі:Инфобокс деп қызыл болып шығып тұр. Сосын Үлгі:Боксшы қарасам сіз жаңа ғана өзгертіпсіз. Айтайын дегенім неге олай болып тұр, сондықтан мен өзгерткеңізді жоққа шығардым, сонда да қате. Үлгіні қалпына келтріңізші, өтініш -- [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :{{@|TuranNur}} Мен '''Инфобокс''' үлгісін жойып тастадым. Жоғарыда ''ұрыс іздеп жүрген немесе Альфи мырзалар'' өздері мықты қырағы білімдерімен соны ағылшын немесе орыс уикиден аударып, жасап шықсың. Соларға айтсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:27, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::Инфобокс үлгісін не үшін жойып тастадыңыз, соны түсінбедім? [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 23:13, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::Жоғарыда себебін жазып көрсеттім, менің жасаған нәрселерім ылғи да қате әрі қазуикиге пайдасы жоқ екен. (бұдан басқа көптеген үлгілер бар, оларды жою жоспары тұр) Аталған кісілер өздері жасап шығарсың, ''инфобокс-2'' немесе ''карточка'' деп --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:23, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) == Қатысушыны бұғаттау == '''Гранқа Түсіпкеткір Диас''' осы қатысушыны 1 айға болса да бұғаттай аласыз ба? [https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%AE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%96/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D2%9B%D0%B0_%D0%A2%D2%AF%D1%81%D1%96%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D1%80_%D0%94%D0%B8%D0%B0%D1%81 Өңдеген өңдемелерінен] қарасаңыз көресіз. Ерігіп жүрген біреу ғой, осындайларды алдын алмаса бұзғыншылық жасап жүре береді. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 00:07, 2022 ж. мамырдың 25 (+06) == Үлгі:Боксшы == Боксшы үлгісінде boxrec_id сілтемесін дұрыстайын деп едім, бетті қорғап тастапсыз. BoxRec сайтына кіргенде профилі көрініп тұру керек қой. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 00:43, 2022 ж. мамырдың 25 (+06) :{{@|TuranNur}} қорғағам себебім, әркім өзгерістер жасай бермеу үшін. Көбісі үлгіні түсінбейді. ''boxrec_id сілтемесін'' үлгіден емес, мақалада қосу керек (жасап қойдым) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. мамырдың 26 (+06) ::'''Мысалы''': [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласындағы ''Қызметтік тізімі (boxrec)'' деп тұрған көк сілтемені бассаңыз BoxRec профилі шықпай тұр, соны көрсеңіз. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 27 (+06) :::{{@|TuranNur}} түзетілді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:17, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) == [[Украин тілі]] == «[[Украин тілі]]» мақаласын [https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA орыс тіліндегі нұсқаға] сәйкес бірге қайта жазуды ұсынамын! [[Сурет:Smile-big.svg|30px]] [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) :Рахмет, ұсынысыңызға. Бірақ мен қазір қазуикиде бар үлгілерді тексерістен өткізіп, инфобокс үлгісін алмастыру жұмыстары мен айналысып жатырмын. Сондықтан көмектесе алмаймын( --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:27, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) == Севилья == == Севилья == Мен [[Севилья]] мақаласын [[Севилья (футбол клубы)]] деп ауыстыруды ұсынамын. Ал, [[Севилья]] мақаласы Севилья мақаласына сілтену керек деп ойлаймын. Ойыңызды [[Талқылау:Севилья]] бетіне білдірсеңіз.--[[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 14:01, 2022 ж. мамырдың 31 (+06) :{{@|TuranNur}}, Мықтыбек мырзаға айтасыз ғой деймін. ''Севилья'' сөзіне көптеген мақалалар сілтеніп тұр. Оның бәрін түзетіп шығу керек--[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:06, 2022 ж. мамырдың 31 (+06) == Сәлеметсізбе == [[Kazman322]] деген қатысушыға бан беруіңізді сұраймын. Руларды өңдеуін, беттерді бүлдіруді қоймайды. Вандализм жасап жатыр. [[Қатысушы:Granttka tus Diyas|Granttka tus Diyas]] ([[Қатысушы талқылауы:Granttka tus Diyas|талқылауы]]) 14:52, 2022 ж. маусымның 6 (+06) * [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:Kazman322&oldid=3039671 1] [[Қатысушы:Kazman322|Kazman322]] ([[Қатысушы талқылауы:Kazman322|талқылауы]]) 14:56, 2022 ж. маусымның 6 (+06) :Мына боқтығыңызға қарағанда сізді бұғаттау керек сияқты ғой <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:46, 2022 ж. маусымның 6 (+06) == Сүзгі == Бүгін [[Үлгі:АҚШ саясаты]] жасадым, алғашында үлгі түгел дайын болып, оны бір ғана өңдемемен жарыққа шығаруға болатын еді. Бірақ сүзгі оны жібермей, қай жерден кеткенін іздеу үшін бөліп-бөліп 8 өңдемемен жүктеуге тура келді. Сондағысы жібермей тұрғаны мына мақаланың [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD,_%D0%AD%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8] атауы екен🤦‍♂️ Тіпті қазірдің өзінде сілтеме ретінде жазғанның өзін өткізбей тұр. Осы мақаланың атауы үлгідегі "Сытқы саясат"→"Мемлекеттік хатшы:" деген жерге қойып беріңізші! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 15:30, 2022 ж. маусымның 9 (+06) :{{@|Nurtenge}} сол сүзгіні қателеспесем Арыстанбек мырза қойды, сол кісіге өтініп көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:11, 2022 ж. маусымның 11 (+06) ::Болды, қойылды, рахмет) Тағы бір рет тексерейінші деп қойып көрсем қойылды. Сүзгі қуып тұрған ғой шамасы))--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 11 (+06) == Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 == {{WAM |header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] <div style="margin-right:1em; float:right;">[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]</div> |subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді. <div style="text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;"> |body = Құрметті достар, Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады. Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды. * Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX * Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз. Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06) |footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]] }} <!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --> == Сауатсыз == <s>Терминология — бұл терминдердің жиынтығы. [[Мизансцена|Мына мақалада]] сен ''терминология'' орнына ''терминологиялар'' дегенді қолданыпсың. Қатеңді түзеп шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:29, 2022 ж. маусымның 11 (+06) :Түзетілді, сондағы қазуикиге анда-сонда кіріп менің өңдемелерімді андып отыру ма? 3 облыс пайда болды, соған қатысты мақалаларды ретке келтіруге көмек ұшын берсеңіз, одан да пайдалы жұмыс болар еді. Әттең орыс уики маңыздырақ((( --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 02:59, 2022 ж. маусымның 12 (+06) :: Сен қате жасамай жүре алмайды екенсің. Өзің '''0''' мақала жазып, қалай ғана ақыл бермекші болып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 12 (+06) * Сен «анда-санда» дегенді де дұрыс жаза алмағаның тіпті масқара ғой админ үшін. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:52, 2022 ж. маусымның 12 (+06) :Бұл жер талқылау беті, яғни еркін түрде жазуға болады. Менің жерімде ағаларға ''тәте'' деп атайды, анда-санда немесе анда-сонда деп айтады, енді уикипедияны тастап менің қалай сөйлетініме тиісе бастадың ба? Сосын 0 мақала жазатын кісі қазуикиде өңдеу жағынан 2 орында, көрші елдің уикиін дамыта бергенше осында кезінде келгенде мүмкін сенде алғашқылардың қатары болар ма едің. 12 жылда қазуикиге 4000-ға жуық өңдеу жасау аз енді. * Талқылау бетімді өз бетінше өзгертуді доғарыңыз, бітікшілерге хабарлама тастап, талқылау бетімді өзге қатысушының өзгерткені үшін бұғаттауға ұсынатын боламын. Соңғы ескертуім --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:39, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Ештеңені де түсіндірмей-ақ қойшы, сауатсыз екеніңді баяғыдан білемін. Одан да өзің жойған [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|осы мақаланы]] қалпына келтірші және оқып шықшы, мүмкін қателерің де азаятын шығар. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 06:42, 2022 ж. маусымның 13 (+06)</s> == Қате қойған үлгіңді жойдым == <s>Пайдалы мақалаларды жоюға тырысып, Қазақ Уикипедиясына қиянат жасаудан тайынбағаның жаман болды. [[Қайта жаңғырту]] деген мақаланы жоймақшы болдың, бірақ сенің жою үлгісін қайта мен жойдым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:06, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Сен неге басқа адамдардың пікірлерін жойып жүрсің? Вандализмге ұрынған нағыз сорлы болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:56, 2022 ж. маусымның 13 (+06) **Тағы да жасаған нәрсемді кері қайтарсаң, мен дауысқа салмай бұғаттай саламын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:40, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Ие, "ақымаққа айтқан сөз далаға атқан оқпен тең" деген осы екен. Саған сөзім жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:23, 2022 ж. маусымның 29 (+06) ::{{@|Ерден Карсыбеков}} деген мырзаның іші пысып, не естерін білмей жүр екен? {{@|Білгіш Шежіреші}} мырза, {{@|Салиха}} ханым бәлкім осы кісі ''Көкпекті және Самар ауданындағы ауылдарды'' қалай бөлгенін білетін шығар. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 17:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06) :::Сенің қателерің бітпейді екен. Осы "естер" деген сөзді қайдан алып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:42, 2022 ж. маусымның 29 (+06) ::::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] Неге админмен сіз деп сөйлеспейсіз, ұят емес пе? Қателеспейтін адам жоқ, бәріміз де қателесеміз. Әрі бұл жай ғана талқылау ғой. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 21:54, 2022 ж. маусымның 29 (+06) Біледі деп ойламаймын. Есесіне [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ханым Көкпекті ауданы әкімдігіне шейін хабарласып, ауылдарды қалай бөлгенін біліп алыпты👍 [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 18:12, 2022 ж. маусымның 29 (+06)</s> == Жаңа облыстар туралы == Қайырлы күн! Сізге екі облысты өңдеуде (Ұлытау, Жетісу) көмек керек болса айтыңыз, көмектесеміз, нақтылап берсеңіз болды. [[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] де көмектесуге сұранып отыр. [[Абай облысы]]нан [[Көкпекті ауданы]] елді мекендері ғана қалды, ертең бітіремін. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 15:19, 2022 ж. маусымның 21 (+06) :{{@|Салиха}} мен сіздерге көмектесіп жатқанмын) Меніңше екі облысты да бастай беріңіз, үш жақтан жабылып тез аяқтап жібереміз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:10, 2022 ж. маусымның 21 (+06) ::Жақсы онда, [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]]мен бөліп алармыз. [[Көкпекті ауданы]]н өңдеуде қиындық туындап тұр, ауылдар аудандар арасында (Самар ауданымен) қалай бөлінгені белгісіз, еш жерден таба алмадым. Сізге белгілі ақпарат бар ма? [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 11:34, 2022 ж. маусымның 22 (+06) :::Кеш жарық, [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]! Аққаладан басқа ауылдық округтердің қай ауданға жататынын таптым. :::* [[Көкпекті ауданы]]: Биғаш, Көкжайық, '''Көкпекті''', Қ. Аухадиев, Тассай, Теректі, Үлгілі Малшы, Үлкен Бөкен, Шұғылбай. :::* [[Самар ауданы]]: Бастаушы, Құлынжон, Мариногор, Миролюбов, Палатцы, '''Самар''', Сарыбел. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 22:01, 2022 ж. маусымның 23 (+06) ::Рахмет: Көкпекті ауданы әкімшілігіне хабарласып, анықтап алғанмын. [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]--Салиха 15:39, 2022 ж. маусымның 26 (+06) Сонда да бір қателіктер кеткен сияқты. Себебі Самарда 8, Көкпектіде 9 а/о болуы керек еді. Тіпті Көкпектінің 1 а/о Самар ауданының ішінде тұр. Түсініксіздеу [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06) == Кент пе, облыс па == Мырза, [[Қызылжар (Жаңаарқа ауданы)]] бетін [[Қызылжар (Ұлытау облысы)]] деп пе, әлде [[Қызылжар (кент)]] деп өзгерте ме? Себебі Қызылжар деген кент Қазақстанда жалғыз екен. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:18, 2022 ж. маусымның 24 (+06) :{{@|Білгіш Шежіреші}} ''Қызылжар (Ұлытау облысы)'' деген дұрыс, осыға дейін қаншама кенттерді облыс немесе аудандарын көрсетіп атадық --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:50, 2022 ж. маусымның 26 (+06) Жарайды, рахмет [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. маусымның 27 (+06) Тағы да сұрарым, жаңадан жасаған "Қазақстан кенттері" санатын кенттердің мақалаларына қосу үшін "... облысы кенттері" деген подкатегория жасау керек пе? Немесе кенттерге "Қазақстан кенттері" санатын тікелей қоса берейін бе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:04, 2022 ж. маусымның 27 (+06) :Нақты жауап бере алмадым, Нұрлан немесе Батырбек мырзадан сұрап көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:06, 2022 ж. маусымның 27 (+06) Сәлеметсіз бе, мына айдағыш бетті [[Балықшы ауылдық округі (Атырау)]] жойып жібере аласыз ба [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 19:40, 2022 ж. шілденің 10 (+06) :Кеш жарық, мырза. Айтайын дегенім, көне қалашықтардың координаттарын мақалаға қосып шығайын деп едім. Сондай бір мақалаға [[Ақтөбе-Лаэти қалашығы]] қалашықтың координаттарын [[Үлгі:Coord]] үлгісімен жаздым. Барлығына осымен қоса берсем қате болып есептелмей ме екен? (<s>Ертең өшіріп тастап жүрсе</s>) [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:09, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) == Жаңа облыстар картасы == Қайырлы күн! Үлгілер үшін (мысалы,тау) жаңа облыстардың картасын жасап берсеңіз жақсы болар еді. Үлгілер картамен көркем әрі әсерлі шығады. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 17:19, 2022 ж. маусымның 30 (+06) :Саламатсыз, {{@|Салиха}}. Иә ол туралы ойлап жүр едім. Бірақ та ондай әрлеу жағын білмедім, Арыстанбек мырза айтып көріңіз, ол кісі жаңа Қазақстанның әкімішілік картасын ортаққорға жүктеу алатын қатысушыны тауып қалар. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 13:25, 2022 ж. шілденің 2 (+06) == Конкурс мақаласы == Kasymov мырза, неге логотивті өшіре бересіз, конкурсқа ұсынылған мақалалар осы логотивпен жазылып жатыр, білмесеңіз басқа уикипедиялардағы ұсынылып жатырған мақалаларды қараңыз. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. шілденің 4 (+06) :{{@|Мағыпар}} Меніңше мақалаға емес, сол конкурс жобасына немесе өзіңіздің жеке бетіңізге тізімдеп көрсеткен дұрыс болар. Кейін конкурс аяқталғанда жаңағы үлгілеріңізді кім алады? Уайымдамаңыз, мен немесе басқа да қатысушылар кішігірім өңдеу жасап кетсе де, авторы ылғи да сіз боласыз. Егер сол жағын ойлап жатсаңыз. Ең дұрысы жоба бетіне көрсеткен дұрыс-ау) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:43, 2022 ж. шілденің 4 (+06) == Тәулік суреті == Армысыз, ''Kasymov''. Қазір уақытыңыз болса, басты беттегі ''тәулік суретін'' жөндеп қойсаңыз дұрыс болар еді. Рақмет! [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 00:35, 2022 ж. шілденің 7 (+06) :Ертең жасауға тырысамын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:43, 2022 ж. шілденің 7 (+06) == Хауа == «[[Хауа Ана]]» және «[[Хауа ана]]» деген мақалаларды біріктіріп, атын жәй ғана «Хауа» дегенге ауыстыруды жөн көремін. Өтініш, біріктіре аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 14:38, 2022 ж. шілденің 11 (+06) == Дұрыс тұрған санатты неге алып тастадың? == <s>[[Фрэнсис Бэкон]] мақаласын шұқылап, ондағы [[:Санат:Англия философтары]] деген сілтемені жойғанда, мақсатың не еді? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:18, 2022 ж. шілденің 16 (+06)</s> == Мақаланы қалпына келтір == <s>Әй, саған Ахмет Байтұрсынов не жамандық істеді? [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|Мына мақаланы]] қандай мақсатпен жойдың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:12, 2022 ж. шілденің 18 (+06)</s> == Мән-мағынасыз үлес қосқанды қоймадың-ә == [[Алан Менкен|Мына мақалаға]] жағаласып, шағын өңдеме жасапсың. Бірақ сол өңдеменің өзі мағынасыз болып шықты. Kasymov, есуастықтан арылу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:06, 2022 ж. шілденің 25 (+06) :{{@|Ерден Карсыбеков}}, Ол үлгіні МЕН жасадым, есуас болмасан {{tl|музыкант}} үлгісіне кіріп <code>Фон</code> параметрін қалай толтыру керектігі көрсетілген. Көзі ашық, әріп танитын жансын ғой. Одан да жуықтағы өзгерістерді тексерістен өткізіп отырсан пайдасы 1000 есе болар еді, менімен базардағы сатушылар ұқсап салғыласып, артымнан қалмай --[[Арнайы:Үлесі/95.82.126.85|95.82.126.85]] 00:35, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :: Балақай, үлгіні ешкім айтып отырған жоқ. Оқи алмасаң, мұғаліміңе айтып жібер, есуастанбай. Мен жазған мақалаларыма қызғанып жүрсің ба әлде, артымнан бір есалаң бала сияқты қалмай отырсың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 00:45, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :::{{@|Ерден Карсыбеков}} Мен не деймін, домбырам не дейді. Мақаланың мазмұнын біреу өзгертті ма? Есуастықты қойып қандай өзгеріс жасағанды көзіңді ашып, асықпай қара! --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:53, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :::: Иә, мақаланың мазмұны еш өзгерген жоқ. Мен саған соны айтып отырмын ғой, сен еш мағынасыз үлес қосып жүрсің, еріккен бір сандалбай болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:07, 2022 ж. шілденің 26 (+06) == Кино мен математиканы шатастырған баланы бірінші рет көріп тұрмын == [[Операторлық өнер]] деген мақаланы жедел жоюға ұсынғаның қате. Ұсыну себебінде сен оған дубликат мақала бар деп көрсетіпсің. Енді [[Операторлар|сол мақаланы]] ашып қарамайсың ба?! Ол математикалық операторлар туралы ғой, ал анау кино жайында. Сен өзің неше сынып бітіргенсің??? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:33, 2022 ж. шілденің 26 (+06) == Жедел жою == * Коммунистическая (метро бекеті) * <s>Философские труды Королевского общества</s> * <s>Әбдіжәміл кәрімұлы нұрпейісов</s> Осы беттерді жедел жоюды сұраймын. Ойланбай-ақ жоя салуға болады ғой. Өзіңіз қарап көрерсіз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 13:09, 2022 ж. тамыздың 1 (+06) :{{@|Ұлы Тұран}} екеуін жойдым, метро бекеті керек болып қалуы мүмкін--[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:40, 2022 ж. тамыздың 1 (+06) == Үлгі:Метро == Қайырлы кеш, метро деген үлгіні қолдана алмадым, тіпті оны қою мүмкін емес! Алматы қаласының метро бекеттері туралы мақалаларға үлгі қойып шықсам ба деп едім, осы үлгі ауадай қажет боп тұр. Үлгіні қазақшаға аударып, түзетіп, дұрыстасаңыз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 20:41, 2022 ж. тамыздың 8 (+06) :Енді керек емес сияқты, Ерден Карсыбеков мырза Метро бекеті үлгісін жасап қойыпты. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 09:46, 2022 ж. тамыздың 9 (+06) ::{{@|Ұлы Тұран}}Өте дұрыс болыпты, жалпы үлгілерді өздеріңіз де жасап үйренсеңіздер жақсы болып кетер еді) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. тамыздың 9 (+06) == Lada == @[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]] Неліктен сіз Lada парақшасын жойдыңыз? Мақала ретінде құрғым келді, бірақ қазақша Уикипедияға 100 рет өңдеу жасауым керек болды. Қазақша Уикипедияда Lada мақала жасап бере аласыз ба?[[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 13:00, 2022 ж. тамыздың 10 (+06) рахмет [[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 12:58, 2022 ж. тамыздың 10 (+06) jx4k0mfcv8vpha6sptn2z4y31xxtqgc 3059677 3059602 2022-08-12T11:19:03Z Ерден Карсыбеков 3744 wikitext text/x-wiki {{Мұрағат|қыркүйек 2011 — қаңтар 2015|қаңтар 2015 — 2016 қаңтар|қаңтар 2016 — қаңтар 2017|қаңтар 2017 — сәуір 2019|маусым 2019 — желтоқсан 2020|ақпан 2021 — қаңтар 2022}} {{астынан}} == Кері байланыс == {{@|Madi Dos}}, {{@|Аrysтanbek}} телеграмда бармын, менде уақыт тығыз, оны түсіндіріп отыратын уақытым болмайды. Сосын нені түсіндермін? ''Болмасаңда ұқсап бақ'' демекші үлгілерді мен көбіне орыс, кейде ағылшын уикиден қарап жасаймын. Madi Dos қатысушыға дені дұрыс мақала, санаттарға қарап көрсеңіз болады деп түсіндіргенмін. Өзіміз де уикипедияны солай ізденіп, сұрап үйренгенбіз. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 15:01, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :Елдің бәрі бірдей емес Касымов мырза. Жарайсыз, үйренгеніңіз жақсы екен. Алайда уикиді түсінбейтін, бірақ мақала қосып өңдегісі келетін, үлес қосқысы келетін адамдар бар. Сондай энтуазистердің бетін бұрып бағыт сілтеп жіберуге қазіргі зымыраған уақытта уики беті жеткіліксіз сияқты.Ал мессенжерлерге, Телеграмға адамдар жедел кіріп сұрақтарына жауап алуға ыңғайлы. Топқа кіргіңіз келмегенді мен сізді "ұрының арты қуыс" дегендей басқаша түсіндім. :''Сосын нені түсіндіремін?'' Уикиде жетеді түсіндіретін нәрсе. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 01:13, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) ::@[[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] мырза бізде онсызда белсенді қатысушыдар өте аз, жеке басына тиісіп белсенділерді Уикипедиядан суытып алуымыз мүмкін, бізге арбаны да сындырмайтын, өгізді де өлтірмейтін бейтарап жолды ұстану керек. Қараңыз: [[Уикипедия:Сыпайылық]] <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 07:39, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) :::{{@|Madi Dos}} мен оны жазып көрсете алмаймын, осында н/е телеграмда қандай айырмашылық бар? ''Энтуазистер'' мысалы ретінде таңдаулы/жақсы мақалаларды қараса болады, тегі болмай жатса басқа дамыған уикилерді қарап көрсің. Кезінде жоғарыда айтып кеткендей басқа уикиден қарап, қиналсақта біршама нәрсені үйрендік (біраз қатысушылар солай жасады). Қазір қайта көптеген үлгі, санаттар, жақсы көлемді мақалалар жетіп тұр ғой. Егер шын ыңталары болса, менің (өзіне көп алатын админ сымақ демекші) көмегім шамалы болады-ау. Түсінгенім мен оларға түсіндірмегендіктен дамуыларына кедергі жасап жүрсіз деген сізден сондай ой келді, бұл еркін тегін, әркім өз ыңтасы мен шабытына байланысты дамитын жоба негізі. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:34, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06) == Мәліметті неге өшірдің? == <s>[https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80&action=history Зергерлік өнер мақаласындағы мәліметті] неге өшірдің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :Айдын мырза екеуі мүлдем бөлек тақырыптар ғой. Зергерлік өнер ол дереккіз зат еcім, зергерлік бұйымдар деректі зат есім, яғни қолға ұстап көзбен көріп, тістеп иіскеп көруге болатын заттар. --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 18:47, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :: Arystanbek, мақаланы дұрыс қалыпқа келтіргеніңіз үшін рақмет! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:54, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06) :{{@|Arystanbek}} алты жыл бұрынғы нәрсе екен, тәжірибе аз болғаннан дұрыс біріктірмеген екенмін, интеруики мен санатты қойып шығу керек. Маған сілтей бермей --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:21, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)</s> == Бұрыс белсенділік == <s>[[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы]] деген мақаланы қандай мақсатпен жойып тастағансың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:58, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06) *Әй, админсымақ, сұраққа неге жауап бермей жүрсің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:15, 2022 ж. ақпанның 11 (+06)</s> == Неге Ғабдул-Ғани деген адамқа бан бермейсіз? == Неге осы адамға бан бермейсіз? Ол жалайыр тайпасы туралы өтірік деректер қоса береді! Наймандар жайлы өтірік қоса береді! Бұл деген таза ақымақтық! Уикипедия админдары қайда қарап жүр? [[Қатысушы:Zhursin|Zhursin]] ([[Қатысушы талқылауы:Zhursin|талқылауы]]) 16:09, 2022 ж. ақпанның 4 (+06) == Үлгі:Кино→ |Жыл == Қайырлы кеш Kasymov! Сізге жүгінбегелі біраз уақыт болыпты, 2020 жылдағыдай сіздің талқылауыңызға жиі жазған кездерді сағынып кетіппін, шынында!:) Іске келер болсақ, [[:Үлгі:Кино]] үлгісіндегі Жыл бөлімінде автоматты сілтемені дұрыстау керек сияқты, өйткені қандай да бір фильмнің шыққан жылын мысалы 2007 деп жазғанда тек сол жазған 2007 ге ғана сілтейді, ал «2007» дегеніміз «2007 жыл» деген мақалаға айдау беті болып табылады, сондықтан мақаланың үлгісінде жасыл сілтеме пайда болады. Сол жасыл сілтеме пайда болмайтындай, автоматты түрде «???? жыл» дегенге сілтейтіндей жөндесеңіз.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 18:10, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) :@[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] [[Арнайы:Diff/2982636|осылай жазса]] жетпей ме? Осылай дұрыс сияқты. <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) ::{{@|Nurtenge}} жасалды, тек санмен көрсету керек: '''2009''', {{@|Arystanbek}} мырза олай жасаса санат шықпай қалады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:27, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) :::Рахмет көп-көп! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 21:38, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) == Туған күнге байланысты санатты неге алып тастадың(ыз)??? == Мысалы, 5 мамырда туғандар деген санатты алып тастапсыз, не үшін? Олар басты бетте бүгін туғандар деген бетте шығып тұрмай ма??? Қандай себеппен алып тастадыңыз. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. ақпанның 5 (+06) :{{@|Madi Dos}} Нақтырақ қай мақалада алынып тастады? Дәлірек көрсетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:28, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) ::[[:Санат:5 мамырда туғандар|Санат:5 мамырда туғандар]] осы санатты кеше [[Ілияс Жансүгіров]] бетінен аластапсың. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06): :::{{@|Madi Dos}} иә алдым, себебі үлгіні дұрыс толтырса ондай санаттың қажеттілігі шамалы. Егер ''туған/қайтыс болған күні'' параметрін дұрыс толтырса автоматты түрде туған жылы және күні бойынша санаттар пайда болады. Сондай нәрсе туған/қайтыс болған жері және мамандықтары бойынша арналған үлгілер бар. Асықпай дұрыстап қарасаңыз, ''5 мамырда туғандар'' санат ешқайда кеткен жоқ. Түсінген шығарсыз деген ойдамын. Бір данышпан кісі ұқсап шайып кетпейтіңізге үміттемін) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 17:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) == Тағы қате үлгі == [[Ричард Брэнсон]] дегенді жедел жоюға ұсыныпсың, еш түзетпей. Жою үлгісін қате қойғансың, аударманың сапасына байланысты арнайы үлгілер бар. Ондай есуастықты қою керек, Kasymov. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:19, 2022 ж. ақпанның 6 (+06) :мына мақаланың аудармасы шынында да мағынасыз болып кеткен екен, бұлай өтірік санын көбейткенше, аз да болса саз аударып мағыналы қылып салу керек еді. Менің ойым. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:24, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) :мынаны түзетпей ақ жаңасын бастай салған дұрыс сияқты қайтадан. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:26, 2022 ж. ақпанның 7 (+06) * Kasymov, сен қате қойған үлгіні Nurkhan деген саналы қатысушы алып тастаған. Содан үйреніп жүр... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:11, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) == Дереккөздерді жою вандализмге жатады == [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D1%8B%D0%BC%D1%8B%D0%B7&type=revision&diff=2949388&oldid=2946292 Мына өңдемемен] сен [[Қымыз]] мақаласындағы дереккөзді жойып тастағансың. Бұл қатеңді мен өшірдім. Администратордан вандализмді ешкім күтпейді, бірақ сен шын администратор емес екенін түсінемін. Ескерту ретінде қалсын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. ақпанның 14 (+06) :Сол өте мықты дереккөзді пдф немесе скан нұсқасында ''Қазақ совет энциклопедиясы, 7-том.'' '''Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор''' деген сөзін көрсетуіңзді өтінемін, және кітаптың авторы мен жылы қай бетте алынғаны баспасын көрсетуді сұраймын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 15:53, 2022 ж. ақпанның 14 (+06) :: Сен осы мықты дереккөзді өміріңде көрмегенсің ба? Онда [[Қазақ Кеңес энциклопедиясы|мына мақаланы]] оқып шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:39, 2022 ж. ақпанның 16 (+06) == Мақаланы жою себебі == Сәлеметсіз бе, өзімнің жеке кеңістігіме жарияланған мақалалар неге жойылды? Себебін айтсаңыз [[Қатысушы:Aubakirova Aisana|Aubakirova Aisana]] ([[Қатысушы талқылауы:Aubakirova Aisana|талқылауы]]) 23:20, 2022 ж. ақпанның 20 (+06) :Саламатсыз, {{@|Aubakirova Aisana}} мақаланы зертханаңызда немесе инкубатор арқылы бастасаңыз дұрыс болар еді. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 10:28, 2022 ж. ақпанның 22 (+06) == Өңдемені өшіру == Қайырлы күн! Неліктен DariaUrinbasarova21nis есімді қолданушының соңғы өңдемелерін шегіндірдіңіз? Соңғы өңдемелері: [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов]], [[Криштиану Роналду]], [[Мұхаммед Фетхуллаһ Гүлен]]. --[[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]]) 23:37, 2022 ж. ақпанның 22 (+06) :Қайырлы кеш, себебі мақаланы тізім арқылы толтырып жатыр. Әрлеу жағынан әдемі емес көрінеді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:47, 2022 ж. ақпанның 23 (+06) == Имам Шамиль == Сәлеметсіз бе. [[Шәміл]] мен [[Имам Шамиль]] деген мақалаларды байланыстыру (біріктіру десе де болады?) керек еді. Егер мүмкіндігіңіз болса, біріктіре аласыз ба? Кейбір қатысушылардан ұсыныс келіп жатқан еді. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 19:28, 2022 ж. ақпанның 27 (+06) :Жасалынды --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 14:35, 2022 ж. ақпанның 28 (+06) == Өндемені жою. == Сәлеметсізбе Қасымов! Сіз неге менің өндемемді алып тастап жатсыз онда не қателік бар ма не мен бәрін дұрыс істеген едімғо немесе карточка дұрыс қойылмаған ба? [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 17:58, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :қатысушы дегенге жылжытыпсыз, зертхана немес инкубаторға бастасаңыз дұрыс болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:06, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Қатысушы деген бетке жылжытсам өзімнің бетіме жылжыттымғо онда не қателік Нұрлан Қоянбаевты сонда жасап жатырмын ғой қате болғаннан кейін өзім өндеп қайтіп аударып аламғо. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 18:20, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :{{@|J.J.Portman}} қолданыстан шығып кеткен, әрі қате жоюлыға ұсынылған үлгілерді қойып жатырсыз. Сонымен қатар оның қойған өзінінде де толтырмай жатсыз. Сондықтан кері қайтарылды. Қазуикиде тұлғаларға арналған әртүрлі үлгілер бар --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:25, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Жарайды ал мақұл енді оны нестей алам оны тіпті менің зертхана қатысушы черновигінен алып тастасаңыз мен нені өзгерте аламын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:29, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) :Зертхана бетіңізге көшірдім. Үстіңгі сол жақта орналасқан --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:33, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) Жарайды ниетіңізге рахмет қазір кіріп көрем сосын жақын арада өңдеп сізге тексеруге жіберем жасап біткен соң сіз соны тексеріп талаптарға сай келсе негізгі кеңістікке аударасыз келмесе аяғына дейін жөндеп ережеге сай етіп қайта жасаймын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. наурыздың 9 (+06) == Жаңа бастама == Қайырлы түн, Kasymov! Мүмкін менің идеям сізге орынсыз немесе абсурд болып көрінер, бірақ мен оған назар аударуыңызды сұраймын. Өзіңіз білетіндей, қазақша Уикипедиясындағы мақалалардың сапасы шетелдік бөлімдерден айтарлықтай артта қалып отыр. Көптеген мақалалар қысқа, сапасыз, және әшейін, қалай болса солай жазылған. Мен қазақша бөліміндегі мақаладар сапасын көтеру үшін орыс бөлімінің үлгісі бойынша мақалалар жазу арқылы түзетуге тырысып жатырмын. Алайда, көбірек сапалы мақалаларды жазуға уақыт жетпейді. Сол себепті, [[Уикипедия:Сенімді дереккөздер|Сенімді дереккөздерге]] сүйене отырып, нақты, сапалы мақалалар жаза алатын кем дегенде 5-10 адамнан тұратын топты жинау керек. Менің ойымша, мақала жазуды толығымен реформалау керек: ағылшын тіліндегі үлгіге сәйкес сенімді дереккөздермен сапалы мақалалар жазу. Уикипедия — әркім өз өзгерістерін жасай алатын бос орын. Тәуелсіз сауатты қатысушылар белгілі бір «альянсқа» құрылуы болатын еді. Сондықтан Мен сізге осы жобаны құрметті администратор ретінде қарастыруды ұсынамын! Сізден нұсқаулар, кеңестер мен сын беруіңізді сұраймын. Сұрақтарыңыз болса сұрай беріңіз! Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:33, 2022 ж. наурыздың 12 (+06) :{{@|Айвентадор}} Рахмет, осыны Салиха, Мықтыбек мырзаларға да жазыңыз. Мен қолымнан келгенше көмектесуге тырысамын. Кеңесім мақаланың мазмұнын сапалы, мағыналы болуын тілеймін. Себебі, көп қатысушы аудару функциясы арқылы орыс немесе ағылшын уикидің дубликатын жасап жатыр, әрі кейбіреулерінің мағыналары қызық шығып жатады. Ьастысы соған назар аударса, менен жетіспейтін үлгілерді жасауға тырысамын) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:27, 2022 ж. наурыздың 13 (+06) * Кеңесіңізге үлкен рақмет! Мықтыбек мырза мен Салиха ханымға жаздым. Жауап күтудемін. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 10:51, 2022 ж. наурыздың 13 (+06) * Қайырлы кеш, Kasymov мырза! Жобаны іске асыру процессі созылып кеткенінен кешірім сұраймын (алдында айтқандай, уақытым өте шектеулі. Бүгінгі күні демалыс басталғаннан соң жазып отырмын). Қазір менде жобамның бағдарламасы және негізгі принциптері жазылған «Уикипедия:Альянс» деген атты мақала дайындамасы бар. Жазуға рұқсат ете аласыз ба? (Мақаламды орынсыз деп өшіріп тастайды деп ойлап отырмын). Қазір администрация мүшелеріне және тәжірибелі қатысушыларға ұсыныс тастаудамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:45, 2022 ж. наурыздың 18 (+06) == Анықтауға көмектесіңіз, мен жаңа қызмын == Сәлеметсіз бе, құрметті Kasymov. Өкінішке орай, мен мақаланы негізгі бөлімге қалай аударуға болатынын түсінбедім (барлығы оқиды). Мақала орыс википедиясынан аударылған. Олар маңыздылығын растады.Менің зертханадағы мақалам, Intis Telecom деп аталады.[[Қатысушы:Technoperi|Technoperi]] ([[Қатысушы талқылауы:Technoperi|талқылауы]]) 23:43, 2022 ж. наурыздың 23 (+06)Technoperi == Санат:Ергежейлі ғаламшарлар == Қазақша Уикипедияда [[:Санат:Шағын ғаламшарлар]] және [[:Санат:Ергежейлі планеталар]] деген екі санат бар екен. Әдейі істегендей, біріншісінің бірінші сөзі қазақ тіліне келмесе, екіншісінің екінші сөзі қазақ тіліне келмейді :) Яғни, екеуі де «Карликовые планеты» деген сөздің аудармасы, бірақ қазақи-ғылыми тұрғыда Карлик — Ергежейлі болса, Планета — Ғаламшар емес пе? Яғни, «Категория:Карликовые планеты» дегеннің қазақша дұрыс атауы [[:Санат:Ергежейлі ғаламшарлар]]. Тіпті орыс тіліне қарамаймыз дегеннің өзінде ағылшын тілінде де атауы осыны білдіреді. Енді, алдыңғы екеуін соңғы дұрыс санатқа қалай біріктірсе болады? Сол үшеуін біріктіріп берсеңіз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 17:23, 2022 ж. наурыздың 24 (+06) :Екеуін жойғаннан басқа амал жоқ, меніңше --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 21:41, 2022 ж. наурыздың 24 (+06) ::Ең бірінші санатты дұрыс атауға аудардым, яғни бірінші санатты аман алып қалайық, не дегенмен 2008 жылы пайда болды:) Ал екінші санат пен «Шағын ғаламшарлар» деген айдау бетін жойсаңыз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:30, 2022 ж. наурыздың 25 (+06) :::Ок, сұрақты дұрыс түсінбеген сияқтымын ғой) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. наурыздың 26 (+06) == Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы == Саламатсызба! [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B5 Храм Доброго Пастыря в Актобе] менде осы бетінің қазақ мәтін бар, бірақ маған бетінді жанадан бастау болмайды. Сізден кешірім сұрап, мақала бастауыңызды өтінемін. Бірінші абзац осындай: "Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы - Атырау Апостол Әкімшілігіне қарасты Ақтөбе қаласындағы (Ақтөбе облысы) Рим-католик Ғибадатханасы."--[[Қатысушы:Dmitriymoroz1006|Dmitriymoroz1006]] ([[Қатысушы талқылауы:Dmitriymoroz1006|талқылауы]]) 21:30, 2022 ж. наурыздың 28 (+06) :Саламатсыз, менен '''неге кешірім сұрап жатырсыз'''? Менің жеке энциклопедиям емес қой. Бастай беріңіз, кейінерек тексерістен өткізіп аламыз) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:36, 2022 ж. наурыздың 28 (+06) == Сіз әдейі істейсізбе? == Менің өңдеген бетімді неге жоққа шығарып, өшіріп тастап жатырсыз? Себебі не ешқандай бұзушылық көріп тұрған жоқпын өзімнен. [[Қатысушы:Taragtybalasy|Taragtybalasy]] ([[Қатысушы талқылауы:Taragtybalasy|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. наурыздың 29 (+06) :{{@|Taragtybalasy}}, сіз ешқандай дереккөздерсіз руды өзгертіп жатырсыз. Оған күмән туындағандықтан, кері қайтарып жатырмын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:49, 2022 ж. наурыздың 31 (+06) == Кавилл, Генри мақаласын ретке келтіріңіз == [[Кавилл, Генри]] мақаласын аударып бастапсыз, бірақ аударма аяқталмаған. Осындай секілді басқа да мақалаларыңыз болса дұрыстап ретке келтіруіңізді сұраймын. Бастаған соң аяқтамайсыз ба. Шала пұла , шала жансар мақалалармен қазақ Уикипедиясына ешкім кірмей қашып кетер. Одан да аз да болса, мақалаңызды мән-мағыналы қылып ретке келтіріп қойсаңыз сол дұрыс болады. Рахмет. [[--[[Қатысушы:Nurkhan|Nureke]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurkhan|талқылауы]]) 07:32, 2022 ж. наурыздың 31 (+06)]] :{{@|Nurkhan}} ''[[Кавилл, Генри]]'' деген мақала бастаған емеспін, мен бастаған мақала '''[[Генри Кавилл]]'''. Иә дұрыс айтасыз, қазуикидің сапасы сын көтермей тұр, өкінішке орай. Мен админ болғандықтан жуықтағы өзгерістерді тексерумен және де елді-мекен, әкімшілік бірлік бойынша үлгілерді қазақша нұсқасымен алмастыру жұмыстарынан қол босамай тұр. Өзімде ой да бар негізі --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:46, 2022 ж. наурыздың 31 (+06) == Разрешение на публикацию статьи == Добрый день! Извините, что пишу на русском, я из России. Хочу создать статью про один из районов Дагестана. Дайте, пожалуйста, разрешение на публикацию. С правилами знаком, уже 10 лет как редактирую в Википедии. С уважением, --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 18:29, 2022 ж. сәуірдің 11 (+06) :{{@|Buntarion}} Добрый вечер, добро пожаловать) Если честно я не знаю как это делается, наверно бюрократы решает этот вопрос. Свяжетесь с {{@|Arystanbek}}, {{@|Нұрлан Рахымжанов}} или {{@|Batyrbek.kz}} --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:21, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06) ::Хорошо. Благодарю Вас! --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 23:52, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06) == Қорытынды шығару == <s>[[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] бетіне қорытынды шығару керек. Негізі, бұл админнің жұмысы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) :Арыстанбек, Нұрлан мырзаларға айтып көріңізші. Осыға дейін қорытынды жасап көрмедім, әрі ол жерде 50/50 болып тұрған сияқты --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:56, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) ::Қап, админ емес екеніңді білдім ғой. Санау қабілетің де бүртүрлі екен: 7 дауыс қолдады, 1 дауыс қарсы болды — бұл 50/50 емес қой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:59, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06) :::1 қарсы дауыс, 3 қалыс олардың айтылғаны түзетілді ме екен? Және бір қызығы қолдаған дауыстардың арасында да комментариялар жазған екен. Шешімді бюрократтарға тапсырдым. Меніңше кішкене болсын дереккөздер көбейтіліп, қазіргі уақыттағы жағдайын жазып кетсе жақсы болар еді. Сондықтан мен қалыс қойып отырмын. Ренжімеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:20, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)</s> == [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] == Сәлеметсіз бе? Қазіргі уақытта [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] жұмыс істеуде ме? Ренжімеңіз, бірақ Сіз және [[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|сіздің оппоненттіңіздің]] араларыңызда жарты жылға созылған ұрыстарыңыз шеттен бір түрлі көрінеді. Мен, әрине, сіздердің жеке қарым-қатынастарыңызға араласқым келмейді, бірақ кішкентай балалар сияқты ұрыса бергенше, Арбитражда шешерсіз? Бір жағынан, басқа қатысушыларға өздерінің мәселелерін шешуге көмектесер. Қазіргі уақытта комитеттің бетін өңдеп жатырмын, өтініш, ресімдеуге көмектесесіз бе? (Өтінімдер (заявки) мен шешімдер, арбитражға қабылданбаған өтінімдер мұрағаты және т.б.). Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 09:35, 2022 ж. мамырдың 2 (+06) :Саламатсыз, {{@|Айвентадор}}. Иә өкінішке орай сондай түсініксіз жағдай туындап жатыр. Себебі белсенді қатысушылар аз (болғанын өзінде тек өз жұмыстарынан ары аспайды), ережелердің толық немес шала жазылуы, содан анархия туындап жатыр. Жалпы уикипедияғы қатысты ережелер мен жобаларға аса қызығушылық жоқ еді) Ұсыныстар мен ережелер дайын болып жатса, өз тарапынан пікір мен дауыс беруге дайынмын. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:27, 2022 ж. мамырдың 2 (+06) == Админге тән емес салақтық == <s>[[Қатысушы талқылауы:Абай Кенжетай|Мына бетте]] сен ''«Мақалаларға мән-мағынасыз сөздерді қосуыңызды сұраймын»'' деп жазыпсың, бұл қатеңді тек бір жарым айдан кейін түзеп алдың. Ал сол ''мән-мағынасыз сөздердің'' қосылған-қосылмағанын тексердің ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:41, 2022 ж. мамырдың 4 (+06) :{{@|Ерден Карсыбеков}} Мені тінтіп жүргенше, өзің де қазуикидің дамуына үлес қоспайсың ба? Қырағы екенсің, сол соңғы өзгерістерді қадағалап жөндеп отырсаң, үлкен көмек болар еді. Мен нақты айта аламын: жуықтағы өзгерістерді менен басқа ешкім өкінішке орай тексерістен өткізбей отыр, қаншама боқ-ауыз сөздер жазылып, интернеттен дайын нәрсені мақаланың ортасына тыға салып, тағы сол сияқты көптеген өңдемелер болып жатыр. Соның бәрін тексерістен өткізу 2-3 адамға үлкен салмақ түседі. Содан '''сұраймын''' деген қателік кетіп жатыр. Аталған қатысушы: ''болған екен'' орнына ''болған'' немесе керісінше өңдемелер жасап жатыр. Ондай мазмұнды толықтырмайтын өңдемелер қаншалықты қажетті? 7-8 өңдеме болса болар еді, жүйелі түрде болып тұр. Орыс уикиден келдіңіз ғой, жалғыз админдер емес сіз сияқты қырағы, жауап қайтара алатын тәжірибелі қатысушылар да автопатруль жасай алады. Жалғыз админдерге бүкіл сынды лақтыра бермей. '''Бір айдан кейін''' де өзің де жоғарғы жаққа түсініксіз жауып жазыпсың ғой. Сосын неге сенде жаңа жазылған мақалалар да бір ғана санаттан болып жатыр, мысалға ''алфавит бойынша әндер''. Автор өзі бастаған мақаласын мейлінше мазмұны толығырақ және санаттар қоюға тырысу керек. Сосын талқылау бетімді қайта-қайта кері қайтарып, басқаларға шағымданып еді, қатарынан екі тақырыпты алып тастапсың) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 20:57, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) * Көмек сұрасаң, дұрыстап сұра, есуастанбай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. мамырдың 5 (+06) : {{@|Arystanbek}}, бұл қатысушы бір емес бірнеше рет балағат сөздер жазып, компьютердың артынан клавиатура қаһарманы болып отыр. Бір шара қолданбаса болмайды. Мен уақытымды бөліп қазуикиге жұмыс жасап жатсам, артымнан тінтіп болмашы нәрселерге мазаны алып жатыр. Енді келіп мен көмек сұрап жатыр деп, мәселені басқа жағынан айналдырып шықты. О, Алла танымайтын біреудің соншама қадалғаны өте қызық екен. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:56, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)</s> == Одан да Уикипедияға үлес қоспайсың ба? == Kasymov, сен болмашы нәрседен ұрыс-керісті іздей бермей, одан да Уикипедияға үлес қоспайсың ба? Сен былтыр <big>0</big> мақала жазған екенсің, биыл да әлі <big>0</big> мақала болып тұр. Есің дұрыс болса, менен үлгі алып, жетіспейтін материалдарды жазсаш. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:40, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :МММ, аман бол {{@|Ерден Карсыбеков}}. Өзі соқтығысып, енді ұрыспай жөнімен жүр деген нәрсесі қызық екен --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 20:10, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :: Жаза алмасаң — солай айт, балақай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:41, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :::мммм, көп жасағаннан емес, көпті көргеннен сұрау керек екен деген осы екен ғой --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:44, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) :::: Мақалдағаның орынды емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:48, 2022 ж. мамырдың 6 (+06) == Үлгі:Шатастырмау == Қайырлы күн! «Үлгі:Шатастырмау» (орыс тілінде: «''Шаблон:Не путать''») санатын жасай аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. мамырдың 7 (+06) :Уақыт тапсам, тырысып көрейін --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:05, 2022 ж. мамырдың 10 (+06) == Беттерді жою туралы == * Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы * <s>Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы/зертхана </s>* Қатысушы талқылауы:Тұран Нұрәліұлы - Осы беттерді жойып беруіңізді сұраймын. Себебі, бұлар менің қатысушы атымды өзгетркен кезде қалып қалған беттер болатын. Көп уақытыңызды алмайды деп ойлаймын. Сіз админдердің бірі болғандықтан сізге жүгініп отырмын. Алдын-ала рахмет! [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:05, 2022 ж. мамырдың 13 (+06) :Тек екіншісін ғана жоя алдым, қалғандары басқалардың талқылау беттеріне сілтеп тұр. Жалпы қала берсін. Қатысушы атын өзгерткенде ондай нәрсе болып тұрады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 16:19, 2022 ж. мамырдың 13 (+06) == Goodbye == Hi Kasymov, I'm going to block globally because I made the bad translations.--[[Қатысушы:Martorellpedro|Martorellpedro]] ([[Қатысушы талқылауы:Martorellpedro|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. мамырдың 16 (+06) == Сенің ауытқуыңды басқа қатысушылар да байқапты == <s>[[Талқылау:Cоңғы кесу (фильм, 2022)|Мұнда]] сенің басқа қатысушылардың еңбегіне жармасатыныңды бекерден бекер сынап тұрған жоқ. Бұдан дұрыс түйін шығаруың керексің, бұрыс белсенділікті қою керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:48, 2022 ж. мамырдың 22 (+06) :Сен де жағаласпашы, жауап жаздым (қандай қате кеткенін оқи алатын шығарсың) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:50, 2022 ж. мамырдың 22 (+06) ::Балақай, өтірік соқпасаш, сен кіріскенге дейін ол жерде еш қате болған жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:21, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] қателеспейтін адам болмайды, мен де тәжірибелі қатысушы болсам да қателесемін. Кішкентай қате үшін жерден алып жерге салудың қажеті жоқ. Менен де мыңдаған қате табылады, мені неге осылай жерден алып жерге салмайсыз? --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:03, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Мәселе қателердің тым көп болуында және оларды мойындамауда. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] сенен бір қате: <s>шығаруың керексің</s> деген сөз қайдан шыққан? Дұрысы <code>шығаруың керек</code> --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:11, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Бұл қате емес, екінші нұсқаны да пайдалануға болады. Мысалы, [https://taraztv.kz/kz/news/society/zhurekke-ota-zhasaudan-sheberlik-synyby-otti мына сілтемедегі] жетінші абзацта сондай сөз тіркесі кездеседі. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) Қате, бұны БАҚ қате қалыптасытырып жіберді, әдеби тілде бұл өрескел қателік. --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:51, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :Уикипедия әдеби сайт болмаған соң, мұнда басқа стильдердің сөз байлығын қажетінше пайдалануға болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:26, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::'''Мәселе қателердің тым көп болуында:''' соны алғашқысынан бастап соңғы нәрсеге шейін тізбектеп көрсетуіңді '''міндеттеймін'''. Өзіне қатысы жоқ мәселеге кірісіп, бәле іздеген біреу екенсің. Әлі күнге дейін таң қаламын, танымайтын біреуге қастасып, балағаттап, дөрекі сөйлеп, ашуын менен алып жүргеніне. Сол жерде сенің атын немесе саған қатысты нәрсе айтылды ма? Соған да жауап берші? --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:25, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] әдепсіздерге арналған сайт бар шығар? Ал біз әдеби, ғылыми стилде жазамыз, бұл өз қолымызда. Әдепсіздер Уикипедияға әдепсіз жазды екен деп бізде әдепсіз жазбайтын шығармыз? --<em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 20:04, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::: Әдепсіздікті не үшін айттыңыз? Менің қандай да бір сөзіме ренжігенсіз ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:55, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) Осы оқиғаға араласып жатқаным үшін кешірім сұраймын, алайда өзімнің пікірімді айтып кетуді орынды көремін. Мен үшін, зайырлы '''энциклопедиялық''' сайтта «үлкен» кісілер бір-бірімен кішкентай балалар сияқты ұрысып жатқаны бір түрлі көрінеді. Ашуға салмай және дұрыс емес түсініп қалмаңыз, @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден мырза]], сіз мен үшін — осы бөлімдегі ең алғашқы қол ұшын берген адамсыз, және мен сізге үлкен ризамын. Алайда, сіздің іс-қылығыңыз (нақтырақ айтқанда — бейтаныс адаммен [[Уикипедия:Сыпайылық|дөрекі түрде сөйлеу]], және ізінен қалмай қудалау) үшін сізге административті істі ашу — өте жеңіл. Сол себепті, бұның алдын-алу үшін, мәселені үлкен адамдар сияқты өзара шешімге келіп, немесе, [[Уикипедия:Арбитражды комитет|Арбитражды]] жаңа сайлап, сол жақта мәселені шешу керек деген ойдамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 00:28, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) : Бұл талқылауға пікір қосқаныңыз орынды емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:38, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) ::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]], орынды болсын, болмасын, дөрекілікті еш жерде (әсіресе әлеуметтік желілерде) құптамайды. Егер бір нәрсемен келіспесеңіз, немесе өзіңіздің пікіріңізді жеткізгіңіз келсе, агрессиясыз, [[Уикипедия: Сыпайылық|сыпайы түрде]] жеткізіңіз. Бұл этикеттің қарапайым ережелері: ''басқалардың өзіңе қандай қарым – қатынаста болсын десең, басқаларға да сондай қарым – қатынаста бол''. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 17:49, 2022 ж. мамырдың 24 (+06) ::: Бірінші қатеңіз міні: бұл жер — әлеуметтік желі емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. маусымның 28 (+06)</s> == Қате үлгі == Мен [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласында статистиканы өзгертіп едім. Үлгі:Инфобокс деп қызыл болып шығып тұр. Сосын Үлгі:Боксшы қарасам сіз жаңа ғана өзгертіпсіз. Айтайын дегенім неге олай болып тұр, сондықтан мен өзгерткеңізді жоққа шығардым, сонда да қате. Үлгіні қалпына келтріңізші, өтініш -- [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :{{@|TuranNur}} Мен '''Инфобокс''' үлгісін жойып тастадым. Жоғарыда ''ұрыс іздеп жүрген немесе Альфи мырзалар'' өздері мықты қырағы білімдерімен соны ағылшын немесе орыс уикиден аударып, жасап шықсың. Соларға айтсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:27, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) ::Инфобокс үлгісін не үшін жойып тастадыңыз, соны түсінбедім? [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 23:13, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) :::Жоғарыда себебін жазып көрсеттім, менің жасаған нәрселерім ылғи да қате әрі қазуикиге пайдасы жоқ екен. (бұдан басқа көптеген үлгілер бар, оларды жою жоспары тұр) Аталған кісілер өздері жасап шығарсың, ''инфобокс-2'' немесе ''карточка'' деп --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:23, 2022 ж. мамырдың 23 (+06) == Үлгі:Боксшы == Боксшы үлгісінде boxrec_id сілтемесін дұрыстайын деп едім, бетті қорғап тастапсыз. BoxRec сайтына кіргенде профилі көрініп тұру керек қой. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 00:43, 2022 ж. мамырдың 25 (+06) :{{@|TuranNur}} қорғағам себебім, әркім өзгерістер жасай бермеу үшін. Көбісі үлгіні түсінбейді. ''boxrec_id сілтемесін'' үлгіден емес, мақалада қосу керек (жасап қойдым) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. мамырдың 26 (+06) ::'''Мысалы''': [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласындағы ''Қызметтік тізімі (boxrec)'' деп тұрған көк сілтемені бассаңыз BoxRec профилі шықпай тұр, соны көрсеңіз. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 27 (+06) :::{{@|TuranNur}} түзетілді --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:17, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) == [[Украин тілі]] == «[[Украин тілі]]» мақаласын [https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA орыс тіліндегі нұсқаға] сәйкес бірге қайта жазуды ұсынамын! [[Сурет:Smile-big.svg|30px]] [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) :Рахмет, ұсынысыңызға. Бірақ мен қазір қазуикиде бар үлгілерді тексерістен өткізіп, инфобокс үлгісін алмастыру жұмыстары мен айналысып жатырмын. Сондықтан көмектесе алмаймын( --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 18:27, 2022 ж. мамырдың 28 (+06) == Севилья == == Севилья == Мен [[Севилья]] мақаласын [[Севилья (футбол клубы)]] деп ауыстыруды ұсынамын. Ал, [[Севилья]] мақаласы Севилья мақаласына сілтену керек деп ойлаймын. Ойыңызды [[Талқылау:Севилья]] бетіне білдірсеңіз.--[[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 14:01, 2022 ж. мамырдың 31 (+06) :{{@|TuranNur}}, Мықтыбек мырзаға айтасыз ғой деймін. ''Севилья'' сөзіне көптеген мақалалар сілтеніп тұр. Оның бәрін түзетіп шығу керек--[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:06, 2022 ж. мамырдың 31 (+06) == Сәлеметсізбе == [[Kazman322]] деген қатысушыға бан беруіңізді сұраймын. Руларды өңдеуін, беттерді бүлдіруді қоймайды. Вандализм жасап жатыр. [[Қатысушы:Granttka tus Diyas|Granttka tus Diyas]] ([[Қатысушы талқылауы:Granttka tus Diyas|талқылауы]]) 14:52, 2022 ж. маусымның 6 (+06) * [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:Kazman322&oldid=3039671 1] [[Қатысушы:Kazman322|Kazman322]] ([[Қатысушы талқылауы:Kazman322|талқылауы]]) 14:56, 2022 ж. маусымның 6 (+06) :Мына боқтығыңызға қарағанда сізді бұғаттау керек сияқты ғой <em><span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span></em> ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:46, 2022 ж. маусымның 6 (+06) == Сүзгі == Бүгін [[Үлгі:АҚШ саясаты]] жасадым, алғашында үлгі түгел дайын болып, оны бір ғана өңдемемен жарыққа шығаруға болатын еді. Бірақ сүзгі оны жібермей, қай жерден кеткенін іздеу үшін бөліп-бөліп 8 өңдемемен жүктеуге тура келді. Сондағысы жібермей тұрғаны мына мақаланың [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD,_%D0%AD%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8] атауы екен🤦‍♂️ Тіпті қазірдің өзінде сілтеме ретінде жазғанның өзін өткізбей тұр. Осы мақаланың атауы үлгідегі "Сытқы саясат"→"Мемлекеттік хатшы:" деген жерге қойып беріңізші! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 15:30, 2022 ж. маусымның 9 (+06) :{{@|Nurtenge}} сол сүзгіні қателеспесем Арыстанбек мырза қойды, сол кісіге өтініп көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:11, 2022 ж. маусымның 11 (+06) ::Болды, қойылды, рахмет) Тағы бір рет тексерейінші деп қойып көрсем қойылды. Сүзгі қуып тұрған ғой шамасы))--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 11 (+06) == Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 == {{WAM |header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] <div style="margin-right:1em; float:right;">[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]</div> |subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді. <div style="text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;"> |body = Құрметті достар, Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады. Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды. * Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX * Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз. Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|<span style="color:#ff0500">'''''Mehman'''''</span>]] [[User Talk:Mehman97|<span style="color:#0500ff">'''''97'''''</span>]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06) |footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]] }} <!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --> == Сауатсыз == Терминология — бұл терминдердің жиынтығы. [[Мизансцена|Мына мақалада]] сен ''терминология'' орнына ''терминологиялар'' дегенді қолданыпсың. Қатеңді түзеп шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:29, 2022 ж. маусымның 11 (+06) :Түзетілді, сондағы қазуикиге анда-сонда кіріп менің өңдемелерімді андып отыру ма? 3 облыс пайда болды, соған қатысты мақалаларды ретке келтіруге көмек ұшын берсеңіз, одан да пайдалы жұмыс болар еді. Әттең орыс уики маңыздырақ((( --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 02:59, 2022 ж. маусымның 12 (+06) :: Сен қате жасамай жүре алмайды екенсің. Өзің '''0''' мақала жазып, қалай ғана ақыл бермекші болып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 12 (+06) * Сен «анда-санда» дегенді де дұрыс жаза алмағаның тіпті масқара ғой админ үшін. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:52, 2022 ж. маусымның 12 (+06) :Бұл жер талқылау беті, яғни еркін түрде жазуға болады. Менің жерімде ағаларға ''тәте'' деп атайды, анда-санда немесе анда-сонда деп айтады, енді уикипедияны тастап менің қалай сөйлетініме тиісе бастадың ба? Сосын 0 мақала жазатын кісі қазуикиде өңдеу жағынан 2 орында, көрші елдің уикиін дамыта бергенше осында кезінде келгенде мүмкін сенде алғашқылардың қатары болар ма едің. 12 жылда қазуикиге 4000-ға жуық өңдеу жасау аз енді. * Талқылау бетімді өз бетінше өзгертуді доғарыңыз, бітікшілерге хабарлама тастап, талқылау бетімді өзге қатысушының өзгерткені үшін бұғаттауға ұсынатын боламын. Соңғы ескертуім --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:39, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Ештеңені де түсіндірмей-ақ қойшы, сауатсыз екеніңді баяғыдан білемін. Одан да өзің жойған [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|осы мақаланы]] қалпына келтірші және оқып шықшы, мүмкін қателерің де азаятын шығар. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 06:42, 2022 ж. маусымның 13 (+06) == Қате қойған үлгіңді жойдым == <s>Пайдалы мақалаларды жоюға тырысып, Қазақ Уикипедиясына қиянат жасаудан тайынбағаның жаман болды. [[Қайта жаңғырту]] деген мақаланы жоймақшы болдың, бірақ сенің жою үлгісін қайта мен жойдым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:06, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Сен неге басқа адамдардың пікірлерін жойып жүрсің? Вандализмге ұрынған нағыз сорлы болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:56, 2022 ж. маусымның 13 (+06) **Тағы да жасаған нәрсемді кері қайтарсаң, мен дауысқа салмай бұғаттай саламын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:40, 2022 ж. маусымның 13 (+06) * Ие, "ақымаққа айтқан сөз далаға атқан оқпен тең" деген осы екен. Саған сөзім жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:23, 2022 ж. маусымның 29 (+06) ::{{@|Ерден Карсыбеков}} деген мырзаның іші пысып, не естерін білмей жүр екен? {{@|Білгіш Шежіреші}} мырза, {{@|Салиха}} ханым бәлкім осы кісі ''Көкпекті және Самар ауданындағы ауылдарды'' қалай бөлгенін білетін шығар. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 17:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06) :::Сенің қателерің бітпейді екен. Осы "естер" деген сөзді қайдан алып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:42, 2022 ж. маусымның 29 (+06) ::::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] Неге админмен сіз деп сөйлеспейсіз, ұят емес пе? Қателеспейтін адам жоқ, бәріміз де қателесеміз. Әрі бұл жай ғана талқылау ғой. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 21:54, 2022 ж. маусымның 29 (+06) Біледі деп ойламаймын. Есесіне [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ханым Көкпекті ауданы әкімдігіне шейін хабарласып, ауылдарды қалай бөлгенін біліп алыпты👍 [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 18:12, 2022 ж. маусымның 29 (+06)</s> == Жаңа облыстар туралы == Қайырлы күн! Сізге екі облысты өңдеуде (Ұлытау, Жетісу) көмек керек болса айтыңыз, көмектесеміз, нақтылап берсеңіз болды. [[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] де көмектесуге сұранып отыр. [[Абай облысы]]нан [[Көкпекті ауданы]] елді мекендері ғана қалды, ертең бітіремін. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 15:19, 2022 ж. маусымның 21 (+06) :{{@|Салиха}} мен сіздерге көмектесіп жатқанмын) Меніңше екі облысты да бастай беріңіз, үш жақтан жабылып тез аяқтап жібереміз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:10, 2022 ж. маусымның 21 (+06) ::Жақсы онда, [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]]мен бөліп алармыз. [[Көкпекті ауданы]]н өңдеуде қиындық туындап тұр, ауылдар аудандар арасында (Самар ауданымен) қалай бөлінгені белгісіз, еш жерден таба алмадым. Сізге белгілі ақпарат бар ма? [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 11:34, 2022 ж. маусымның 22 (+06) :::Кеш жарық, [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]! Аққаладан басқа ауылдық округтердің қай ауданға жататынын таптым. :::* [[Көкпекті ауданы]]: Биғаш, Көкжайық, '''Көкпекті''', Қ. Аухадиев, Тассай, Теректі, Үлгілі Малшы, Үлкен Бөкен, Шұғылбай. :::* [[Самар ауданы]]: Бастаушы, Құлынжон, Мариногор, Миролюбов, Палатцы, '''Самар''', Сарыбел. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 22:01, 2022 ж. маусымның 23 (+06) ::Рахмет: Көкпекті ауданы әкімшілігіне хабарласып, анықтап алғанмын. [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]--Салиха 15:39, 2022 ж. маусымның 26 (+06) Сонда да бір қателіктер кеткен сияқты. Себебі Самарда 8, Көкпектіде 9 а/о болуы керек еді. Тіпті Көкпектінің 1 а/о Самар ауданының ішінде тұр. Түсініксіздеу [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06) == Кент пе, облыс па == Мырза, [[Қызылжар (Жаңаарқа ауданы)]] бетін [[Қызылжар (Ұлытау облысы)]] деп пе, әлде [[Қызылжар (кент)]] деп өзгерте ме? Себебі Қызылжар деген кент Қазақстанда жалғыз екен. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:18, 2022 ж. маусымның 24 (+06) :{{@|Білгіш Шежіреші}} ''Қызылжар (Ұлытау облысы)'' деген дұрыс, осыға дейін қаншама кенттерді облыс немесе аудандарын көрсетіп атадық --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:50, 2022 ж. маусымның 26 (+06) Жарайды, рахмет [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. маусымның 27 (+06) Тағы да сұрарым, жаңадан жасаған "Қазақстан кенттері" санатын кенттердің мақалаларына қосу үшін "... облысы кенттері" деген подкатегория жасау керек пе? Немесе кенттерге "Қазақстан кенттері" санатын тікелей қоса берейін бе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:04, 2022 ж. маусымның 27 (+06) :Нақты жауап бере алмадым, Нұрлан немесе Батырбек мырзадан сұрап көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 01:06, 2022 ж. маусымның 27 (+06) Сәлеметсіз бе, мына айдағыш бетті [[Балықшы ауылдық округі (Атырау)]] жойып жібере аласыз ба [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 19:40, 2022 ж. шілденің 10 (+06) :Кеш жарық, мырза. Айтайын дегенім, көне қалашықтардың координаттарын мақалаға қосып шығайын деп едім. Сондай бір мақалаға [[Ақтөбе-Лаэти қалашығы]] қалашықтың координаттарын [[Үлгі:Coord]] үлгісімен жаздым. Барлығына осымен қоса берсем қате болып есептелмей ме екен? (<s>Ертең өшіріп тастап жүрсе</s>) [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:09, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) :: Координаттарды [[Үлгі:Көне қалашық‎|мына үлгінің]] ішінде қолдануға болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) == Жаңа облыстар картасы == Қайырлы күн! Үлгілер үшін (мысалы,тау) жаңа облыстардың картасын жасап берсеңіз жақсы болар еді. Үлгілер картамен көркем әрі әсерлі шығады. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 17:19, 2022 ж. маусымның 30 (+06) :Саламатсыз, {{@|Салиха}}. Иә ол туралы ойлап жүр едім. Бірақ та ондай әрлеу жағын білмедім, Арыстанбек мырза айтып көріңіз, ол кісі жаңа Қазақстанның әкімішілік картасын ортаққорға жүктеу алатын қатысушыны тауып қалар. --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 13:25, 2022 ж. шілденің 2 (+06) == Конкурс мақаласы == Kasymov мырза, неге логотивті өшіре бересіз, конкурсқа ұсынылған мақалалар осы логотивпен жазылып жатыр, білмесеңіз басқа уикипедиялардағы ұсынылып жатырған мақалаларды қараңыз. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. шілденің 4 (+06) :{{@|Мағыпар}} Меніңше мақалаға емес, сол конкурс жобасына немесе өзіңіздің жеке бетіңізге тізімдеп көрсеткен дұрыс болар. Кейін конкурс аяқталғанда жаңағы үлгілеріңізді кім алады? Уайымдамаңыз, мен немесе басқа да қатысушылар кішігірім өңдеу жасап кетсе де, авторы ылғи да сіз боласыз. Егер сол жағын ойлап жатсаңыз. Ең дұрысы жоба бетіне көрсеткен дұрыс-ау) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 23:43, 2022 ж. шілденің 4 (+06) == Тәулік суреті == Армысыз, ''Kasymov''. Қазір уақытыңыз болса, басты беттегі ''тәулік суретін'' жөндеп қойсаңыз дұрыс болар еді. Рақмет! [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 00:35, 2022 ж. шілденің 7 (+06) :Ертең жасауға тырысамын --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:43, 2022 ж. шілденің 7 (+06) == Хауа == «[[Хауа Ана]]» және «[[Хауа ана]]» деген мақалаларды біріктіріп, атын жәй ғана «Хауа» дегенге ауыстыруды жөн көремін. Өтініш, біріктіре аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 14:38, 2022 ж. шілденің 11 (+06) == Дұрыс тұрған санатты неге алып тастадың? == <s>[[Фрэнсис Бэкон]] мақаласын шұқылап, ондағы [[:Санат:Англия философтары]] деген сілтемені жойғанда, мақсатың не еді? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:18, 2022 ж. шілденің 16 (+06)</s> == Мақаланы қалпына келтір == <s>Әй, саған Ахмет Байтұрсынов не жамандық істеді? [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|Мына мақаланы]] қандай мақсатпен жойдың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:12, 2022 ж. шілденің 18 (+06)</s> == Мән-мағынасыз үлес қосқанды қоймадың-ә == [[Алан Менкен|Мына мақалаға]] жағаласып, шағын өңдеме жасапсың. Бірақ сол өңдеменің өзі мағынасыз болып шықты. Kasymov, есуастықтан арылу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:06, 2022 ж. шілденің 25 (+06) :{{@|Ерден Карсыбеков}}, Ол үлгіні МЕН жасадым, есуас болмасан {{tl|музыкант}} үлгісіне кіріп <code>Фон</code> параметрін қалай толтыру керектігі көрсетілген. Көзі ашық, әріп танитын жансын ғой. Одан да жуықтағы өзгерістерді тексерістен өткізіп отырсан пайдасы 1000 есе болар еді, менімен базардағы сатушылар ұқсап салғыласып, артымнан қалмай --[[Арнайы:Үлесі/95.82.126.85|95.82.126.85]] 00:35, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :: Балақай, үлгіні ешкім айтып отырған жоқ. Оқи алмасаң, мұғаліміңе айтып жібер, есуастанбай. Мен жазған мақалаларыма қызғанып жүрсің ба әлде, артымнан бір есалаң бала сияқты қалмай отырсың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 00:45, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :::{{@|Ерден Карсыбеков}} Мен не деймін, домбырам не дейді. Мақаланың мазмұнын біреу өзгертті ма? Есуастықты қойып қандай өзгеріс жасағанды көзіңді ашып, асықпай қара! --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 00:53, 2022 ж. шілденің 26 (+06) :::: Иә, мақаланың мазмұны еш өзгерген жоқ. Мен саған соны айтып отырмын ғой, сен еш мағынасыз үлес қосып жүрсің, еріккен бір сандалбай болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:07, 2022 ж. шілденің 26 (+06) == Кино мен математиканы шатастырған баланы бірінші рет көріп тұрмын == [[Операторлық өнер]] деген мақаланы жедел жоюға ұсынғаның қате. Ұсыну себебінде сен оған дубликат мақала бар деп көрсетіпсің. Енді [[Операторлар|сол мақаланы]] ашып қарамайсың ба?! Ол математикалық операторлар туралы ғой, ал анау кино жайында. Сен өзің неше сынып бітіргенсің??? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:33, 2022 ж. шілденің 26 (+06) == Жедел жою == * Коммунистическая (метро бекеті) * <s>Философские труды Королевского общества</s> * <s>Әбдіжәміл кәрімұлы нұрпейісов</s> Осы беттерді жедел жоюды сұраймын. Ойланбай-ақ жоя салуға болады ғой. Өзіңіз қарап көрерсіз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 13:09, 2022 ж. тамыздың 1 (+06) :{{@|Ұлы Тұран}} екеуін жойдым, метро бекеті керек болып қалуы мүмкін--[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 19:40, 2022 ж. тамыздың 1 (+06) == Үлгі:Метро == Қайырлы кеш, метро деген үлгіні қолдана алмадым, тіпті оны қою мүмкін емес! Алматы қаласының метро бекеттері туралы мақалаларға үлгі қойып шықсам ба деп едім, осы үлгі ауадай қажет боп тұр. Үлгіні қазақшаға аударып, түзетіп, дұрыстасаңыз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 20:41, 2022 ж. тамыздың 8 (+06) :Енді керек емес сияқты, Ерден Карсыбеков мырза Метро бекеті үлгісін жасап қойыпты. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 09:46, 2022 ж. тамыздың 9 (+06) ::{{@|Ұлы Тұран}}Өте дұрыс болыпты, жалпы үлгілерді өздеріңіз де жасап үйренсеңіздер жақсы болып кетер еді) --[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]]^{<big>[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|<span style="color:#FF4500; font-family:Hobo Std;">Т</span>]]</big>} 22:29, 2022 ж. тамыздың 9 (+06) == Lada == @[[Қатысушы:Kasymov|<span style="color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%">Kasymov</span>]] Неліктен сіз Lada парақшасын жойдыңыз? Мақала ретінде құрғым келді, бірақ қазақша Уикипедияға 100 рет өңдеу жасауым керек болды. Қазақша Уикипедияда Lada мақала жасап бере аласыз ба?[[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 13:00, 2022 ж. тамыздың 10 (+06) рахмет [[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 12:58, 2022 ж. тамыздың 10 (+06) rdqh2p2o3tqx74kbwaqm5yol9mvljm9 0 138750 3059652 2643660 2022-08-12T07:21:02Z Gerd Eichmann 68698 gallery added wikitext text/x-wiki '''Мандалай''' (Mandalay), [[Мьянма]]ның (Бирманың) орталық бөлігіндегі қала, халық саны - 885 300 адам (1993), [[Иравиди өзені]]нде орналасқан. <ref> "Britannica настольная энциклопедия"ТомI,АСТ-Астрель, Москва, 2006,ISBN 978-5-17-038532-4(Т.1) (АСТ),ISBN 978-5-271-15120-0 (Т.1) (Астрель)</ref>. [[File:Mandalay-Mahamuni-12-Uhrturm-gje.jpg|thumb|Mahamuni]] Бұл Мьянмадағы Янгоннан кейінгі ең үлкен қала. Қаланы Амарапураның орнына астана жасау үшін [[1857 жыл]]ы король Миндон салады. Мьянма корольдігінің соңғы астанасы болды, 1885 жылы Ұлыбританияға көшті. Екінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі жапон басқыншылығында толығымен талқандалды. Маңызды буддалық діни орталық; мұнда атақты Махамьямуни ғибадатханасы мен будда жазулары жазылған мәрмәр кестелері бар 730 ғибадатхана орналасқан. == Сурет галереясы == <br><gallery class=center caption="Мандалай - Mandalay - မန္တလေးမြို့"> Mandalay-Mahamuni-Buddhawaschung-20-gje.jpg|Mahamuni Mandalay-Shwenandaw-30-gje.jpg Mandalay-Shwenandaw-16-kleiner Moench-gje.jpg Mandalay-Kuthodaw-09d-Tor-gje.jpg Mandalay-Waisenhaus-06-Kinder-gje.jpg Mandalay-Sein Myint Tapestry-02-gje.jpg Mandalay-Jademarkt-72-Ruhe-gje.jpg Mandalay-Markt-52-Krabben-gje.jpg Mandalay-Transport-04-Transportarbeiter-gje.jpg </gallery> ==Дереккөздер== <references> {{Суретсіз мақала}} [[Санат:Бирма қалалары]] [[Санат:1857 жылы құрылған елді мекендер]] 4o6qveyx1sc4r8gj78a1ecu694zh2y5 1 189688 3059608 842015 2022-08-11T20:40:51Z 95.7.165.57 /* 11 тамыз 2022 кезіндегі өңдеу сұранысы (Қорғалған) */ жаңа бөлім wikitext text/x-wiki iye, ote jakyn eken bul tilder. kop eken goi bul turki tilder degen, nege samoilovic bul tilderdi 400 je 1000 tilge bolmeptir, meselen kazakshany da bir gruppa kylyp, any almay tili turkistan tili, aktobe tili dep aityp bardygyna bolik jazu bere alady edi. ukta beringler == 11 тамыз 2022 кезіндегі өңдеу сұранысы (Қорғалған) == {{өңделуі қорғалған|Түркі тілдері|jauap_berilgen=жоқ}} <!-- Сұраныстың бас жағы. --> <!-- Сұраныстың соңы --> [[Арнайы:Үлесі/95.7.165.57|95.7.165.57]] 02:40, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) p1swgymmfn1wu8h2ez7v0rx66hti2d0 0 204725 3059663 1821610 2022-08-12T09:53:28Z Gliwi 67438 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Marktgraitz.png]] → [[File:DEU Marktgraitz COA.svg]] PNG → SVG wikitext text/x-wiki {{Елді мекен |статусы = муниципалитет |қазақша атауы = Марктграйц |шынайы атауы = Marktgraitz |сурет = |жағдайы = |ел = Германия |елтаңба = DEU Marktgraitz COA.svg |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_dir=N |lat_deg=50 |lat_min=10 |lat_sec=00 |lon_dir=E |lon_deg=11 |lon_min=11 |lon_sec=00 |CoordAddon = |CoordScale = |шекара түрі = |кестедегі шекара = |ел картасының өлшемi = |аймақ картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |аймақ түрі = Германия жерлері{{!}}Жер |аймағы = Бавария |кестедегі аймақ = Бавария |аудан түрі = Германия ауданы{{!}}Ауданы |ауданы = Лихтенфельс |кестедегі аудан = Лихтенфельс (аудан){{!}}Лихтенфельс |қауым түрі = |қауым = |кестедегі қауым = |ішкі бөлінісі = |басшының түрi = |басшысы = Йохен Партаймюллер |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = 3,75 |биiктiктiң түрi = |орталығының биiктігі = 292 |климаты = |ресми тілі = |тұрғыны = 1275 |санақ жылы = 2010 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |уақыт белдеуі = +1 |DST = бар |телефон коды = 09574 |пошта индексі = 96257 |пошта индекстері = |автомобиль коды = LIF |идентификатор түрі = Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды{{!}}Ресми коды |сандық идентификаторы = 09 4 78 143 |ортаққордағы санаты = Marktgraitz |сайты = http://www.marktgraitz.de |сайт тілі = de }} '''Марктграйц''' ({{lang-de|Marktgraitz}}) — [[Германия|Германия Федеративтік Республикасының]] [[Бавария]] [[Германия жерлері|жерінде]] орналасқан [[муниципалитет]]. [[Жоғарғы Франкония (округ)|Жоғарғы Франкония]] [[Әкімшілік округ (Германия)|әкімшілік округіне]] бағынады. [[Лихтенфельс (аудан)|Лихтенфельс]] ауданының құрамына енеді. Муниципалитеттің тұрақты тұрғындарының саны 1275 адамды құрайды (31 желтоқсан 2010 жыл).<ref>[https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online?language=de&sequenz=tabelleErgebnis&selectionname=12411-009r&sachmerkmal=QUASTI&sachschluessel=SQUART04&startjahr=2010&endjahr=2010 Bayerisches Landesamt für Statistik und Datenverarbeitung – Fortschreibung des Bevölkerungsstandes, Quartale (hier viertes Quartal, Stichtag zum Quartalsende)]</ref> Алып жатқан жер аумағы 3,75 км² шамасында. Мемлекет ішінде бекітілген [[Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды|ресми коды]] — ''09 4 78 143''. Муниципалитеттің басшысы — Йохен Партаймюллер. == Дереккөздер == {{reflist}} == Сыртқы сілтемелер == * [http://www.marktgraitz.de Ресми сайты] {{Бавария аудандары}} {{Германия:Лихтенфельс ауданы:Қалалар}} {{Bavaria-geo-stub}} [[Санат:Бавария елді мекендері]] 701iup2m43vpjpwyzrizrpy2mqcj9vz 0 479521 3059577 2921621 2022-08-11T13:30:48Z HapHaxion 65292 wikitext text/x-wiki {{Діни ұйым | атауы = Хизб ут-тахрир әл-Ислами | түпнұсқасы = حزب التحرير الإسلامي | эмблема = Flag of Hizb ut-Tahrir.svg | ені = 250px | эмблема атауы = | басқа атаулары = | құрылуы = [[1953 жыл]] | негізін салушы = [[Тақийуддин ән-Нәбһани]] | елдер = | ұлттық құрамы = | тілдер = | саны = | атағы = | басшы = [[Ата Әбу Рашта]] | көсемдері = | орынбасарлары = | штаб-квартирасы = белгісіз | резиденциясы = | бас ғибадатханасы = | құрылды = | таратылды = | бұрын = | құрылымы = | басқару = | бөлімдері = | контроль = | ЖОО = | идеологиясы = [[халифат]] құру, [[панисламизм]], [[исламизм]] | құқықтық мектебі = | сенімі = Ислам | ордены = | жақтастары = | қарсыластары = | басылымдары = | сайты = http://hizb-ut-tahrir.org | қаз. сайттары = | ескертулер = <!-- 11/12 --> }} '''Хизб ут-тахрир''' ({{lang-ar|حزب التحرير}}) — [[Тақийуддин ән-Нәбһани]] құрған [[Ихуан әл-Муслимин]]нен бөлініп кеткен ағым. Олар [[шариғат]]тан тек ақылымызға келетін нәрсені аламыз деп, қабір азабын, Мәсих [[Дәжжәл]]дің шығуын, т.б. заттарды мойындамайды<ref>[http://www.sahab.net/forums/index.php?showtopic=127337 Хизб ут-тахрир — Шейх Муқбиль ибн Һади]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ar}}</ref>. Йеменнің атақты мухаддисі шейх [[Муқбиль ибн Һади|Муқбильден]] хизб ут-тахрир туралы айтып беруін өткенде, ол былай деді: {{start citation}}«Хизб ут-тахрир» – [[Иордания]]дан шыққан жиіркенішті партия. Бұл партия «[[ихуан әл-муслимин]]» партиясынан бөлініп шыққан. Олар хизб ут-тахрирдің көсемі [[Тақийуддин ән-Нәбһани|ән-Нәбһани]]ге бізге қарай қайта орал деп хат жазған, бірақ ол «ихуан әл-муслиминге» қайта қосылудан бас тартты. Аталмыш партия [[ақида]] мәселесінде: «Біз тек [[логика]] мен ақылға сай келетін нәрсені ғана қабылдаймыз» дейді. Сол себепті олар [[қабір азабы]]н, [[Дәжжәл]]дің келуін жоққа шығарады. Олар әдеп, білім талап ету секілді мәселелерге мән бермейді, себебі олар ең басында тек саяси түсінікке ғана бағытталған ағым ретінде қалыптасты. {{end citation|қайнары=''Муқбиль ибн Һади'' Тухфәтул-муджиб ғалә әсилә әл-хадыйр уәл-ғариб}} '''Хизбут тахрирдың қалыптасу тарихы''' «Хизбут тахрир» 1953 жылы Палестинаның Құдс қаласында жергілікті апелляциялық соттың судьясы Тақиюддин әл-Набһанидің жетекшілігімен құрылды.  Тақиюддин қайтыс болған соң партияны Абдул Қадим Заллум 1977-2003 жылдар аралығында басқарды. 2003 жылдан бері партияны Ата Әбу Рашта басқарып келеді. Хизбут тахрир өздерін адамзат баласын шайтанның арбауынан азат етуші, ислам идеологиясын насихаттаушы саяси партия деп атайды. Себебі қазіргі күні мұсылман елдері ислам шариғатымен өмір сүрмей келеді, ал біз сол шариғат үкімін қайта орнатып Ислам мемлекетін құрамыз дейді. Халифалық құру мақсатында Хизбут тахрир 187 бабтан құралатын конституциясын жазып шыққан. Партияның бас құжатында ислам экономикасы, басқару жүйесі, әйел мен ердің құқығы, әйелдің сайлауға қатысып дауыс беруі, меншік иесі болуы жайлы жазбаларды қамтиды. Аталмыш пария конституциясының 62-ші бабында былай дейді: «Жихад әр бір мұсылманға парыз. Әскери тәрбие алуда міндетті. Осы себепті он бес жасқа келген әр бір ер жігіттің жихадқа дайындалып әскери тәрбие алуы парыз. Ал әскери адам болуы парыз кифая»<ref>Hilafet Devleti’nin Anayasa Tasarısı. (Халифалық мемлекеттің конституциясы). 2006 жылғы басылым. 27 бет.</ref>. Осылайша партия қолға қару алып жиһад жасауды әр бір еркек кіндікке парыз санайды. 1952 жылы бес адамнан құралған топ Иордания ішкі істер министрлігіне жаңа партияны тіркеу жайлы өтініш білдіреді. Олар: 1. Тақиюддин әл-Набһани – партия басшысы, 2. Даууд Хамдан – партия басшысының орынбасары әрі хизбтың бас хатшысы, 3. Ғаним Абдуһ – қазына басшысы, 4. Мунир Шақир – партия мүшесі, 5. Әдил әл-Нәбилиси – партия мүшесі. Партияның орталығын Құдс қаласы деп белгіленіп, мемлекеттік рұқсатқа 1953 жылы 14 наурыз күні ие болады. Дегенмен 22 наурызда партияның барлық іс-әрекеттеріне тыйым салынады. Тақиюддин бұл тыйымға қарамастан партия істерін жалғастыра береді<ref>«Фикру хизбут тахрир» (Хизбут тахрирдің идеологиясы) Құрастырған: Раид Насыр Әбу Ауда, Газа Ислам университеті. 2009 ж. 8-бет.</ref>. Алғашқыда партия Палестинаны азат ету және сионизммен күресуді өз алдына мақсат етеді. Кейін партия мүшелерінің көбеюіне байланысты партия көсемі Тақиюддин халықты жаппай исламдандыру жолымен халықаралық масштабта мұсылман мемлекеттерін біріктіріп халифат құру идеясын ұсынады. «The Heritage Foundation»-ның мәліметі бойынша партия әлемнің 40 астам елінде өз идеологиясын таратып келеді. Партияның ғаламтордағы негізгі сайттарының бірі араб, түрік, орыс, ағылшын, неміс, урду және дат тілінде жүргізіледі<ref>Зейно Баран. Хизб ут-тахрир. Политическая радикализация ислама. Никсон орталығы. 2004 ж. 37-бет.</ref>. == Дереккөздер == <references/> [[Санат:Ислам]] [[Санат:Ислам ағымдары]] [[Санат:Ислами партиялар]] rp0ge6hmjar410d69sxf27h7j59vnb2 4 492279 3059575 3059169 2022-08-11T12:02:31Z Jembot 36112 Bot: Рейтингті жаңарту wikitext text/x-wiki {{/begin|200}} |- | 1 || [[User:Мағыпар|Мағыпар]] || [[Special:Contributions/Мағыпар|{{formatnum:1224}}]] || {{Permissions|Мағыпар}} |- | 2 || [[User:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] || [[Special:Contributions/Білгіш Шежіреші|{{formatnum:1021}}]] || {{Permissions|Білгіш Шежіреші}} |- | 3 || [[User:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] || [[Special:Contributions/Ұлы Тұран|{{formatnum:477}}]] || {{Permissions|Ұлы Тұран}} |- | 4 || [[User:Салиха|Салиха]] || [[Special:Contributions/Салиха|{{formatnum:459}}]] || {{Permissions|Салиха}} |- | 5 || [[User:Kasymov|Kasymov]] || [[Special:Contributions/Kasymov|{{formatnum:331}}]] || {{Permissions|Kasymov}} |- | 6 || [[User:Kas77777|Kas77777]] || [[Special:Contributions/Kas77777|{{formatnum:185}}]] || {{Permissions|Kas77777}} |- | 7 || [[User:Орел Карл|Орел Карл]] || [[Special:Contributions/Орел Карл|{{formatnum:157}}]] || {{Permissions|Орел Карл}} |- | 8 || [[User:Malik Nursultan B|Malik Nursultan B]] || [[Special:Contributions/Malik Nursultan B|{{formatnum:133}}]] || {{Permissions|Malik Nursultan B}} |- | 9 || [[User:Мықтыбек Оразтайұлы|Мықтыбек Оразтайұлы]] || [[Special:Contributions/Мықтыбек Оразтайұлы|{{formatnum:129}}]] || {{Permissions|Мықтыбек Оразтайұлы}} |- | 10 || [[User:Dimash Kenesbek|Dimash Kenesbek]] || [[Special:Contributions/Dimash Kenesbek|{{formatnum:88}}]] || {{Permissions|Dimash Kenesbek}} |- | 11 || [[User:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] || [[Special:Contributions/Ерден Карсыбеков|{{formatnum:85}}]] || {{Permissions|Ерден Карсыбеков}} |- | 12 || [[User:NusrTansj|NusrTansj]] || [[Special:Contributions/NusrTansj|{{formatnum:77}}]] || {{Permissions|NusrTansj}} |- | 13 || [[User:Kristianmusic|Kristianmusic]] || [[Special:Contributions/Kristianmusic|{{formatnum:70}}]] || {{Permissions|Kristianmusic}} |- | 14 || [[User:Didar.Bayan21NS|Didar.Bayan21NS]] || [[Special:Contributions/Didar.Bayan21NS|{{formatnum:67}}]] || {{Permissions|Didar.Bayan21NS}} |- | 15 || [[User:Madi Dos|Madi Dos]] || [[Special:Contributions/Madi Dos|{{formatnum:59}}]] || {{Permissions|Madi Dos}} |- | 16 || [[User:Wolfgang1212|Wolfgang1212]] || [[Special:Contributions/Wolfgang1212|{{formatnum:40}}]] || {{Permissions|Wolfgang1212}} |- | 17 || [[User:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] || [[Special:Contributions/Ерқанат Рыскулбеков|{{formatnum:39}}]] || {{Permissions|Ерқанат Рыскулбеков}} |- | 18 || [[User:Nurbekovanurly|Nurbekovanurly]] || [[Special:Contributions/Nurbekovanurly|{{formatnum:37}}]] || {{Permissions|Nurbekovanurly}} |- | 19 || [[User:СеніңШешең|СеніңШешең]] || [[Special:Contributions/СеніңШешең|{{formatnum:30}}]] || {{Permissions|СеніңШешең}} |- | 20 || [[User:Doc Taxon|Doc Taxon]] || [[Special:Contributions/Doc Taxon|{{formatnum:28}}]] || {{Permissions|Doc Taxon}} |- | 21 || [[User:DariaUrinbasarova21nis|DariaUrinbasarova21nis]] || [[Special:Contributions/DariaUrinbasarova21nis|{{formatnum:18}}]] || {{Permissions|DariaUrinbasarova21nis}} |- | 22 || [[User:Қайсар Қылышбек|Қайсар Қылышбек]] || [[Special:Contributions/Қайсар Қылышбек|{{formatnum:17}}]] || {{Permissions|Қайсар Қылышбек}} |- | 23 || [[User:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] || [[Special:Contributions/Нұрлан Рахымжанов|{{formatnum:16}}]] || {{Permissions|Нұрлан Рахымжанов}} |- | 24 || [[User:B25es|B25es]] || [[Special:Contributions/B25es|{{formatnum:15}}]] || {{Permissions|B25es}} |- | 25 || [[User:Arris17|Arris17]] || [[Special:Contributions/Arris17|{{formatnum:14}}]] || {{Permissions|Arris17}} |- | 26 || [[User:Сәуір 1|Сәуір 1]] || [[Special:Contributions/Сәуір 1|{{formatnum:14}}]] || {{Permissions|Сәуір 1}} |- | 27 || [[User:Jimmy&Friends 2|Jimmy&Friends 2]] || [[Special:Contributions/Jimmy&Friends 2|{{formatnum:13}}]] || {{Permissions|Jimmy&Friends 2}} |- | 28 || [[User:Gliwi|Gliwi]] || [[Special:Contributions/Gliwi|{{formatnum:13}}]] || {{Permissions|Gliwi}} |- | 29 || [[User:Нұрлыжол|Нұрлыжол]] || [[Special:Contributions/Нұрлыжол|{{formatnum:12}}]] || {{Permissions|Нұрлыжол}} |- | 30 || [[User:Abayconvict|Abayconvict]] || [[Special:Contributions/Abayconvict|{{formatnum:10}}]] || {{Permissions|Abayconvict}} |- | 31 || [[User:Kazman322|Kazman322]] || [[Special:Contributions/Kazman322|{{formatnum:10}}]] || {{Permissions|Kazman322}} |- | 32 || [[User:Alphy Haydar|Alphy Haydar]] || [[Special:Contributions/Alphy Haydar|{{formatnum:10}}]] || {{Permissions|Alphy Haydar}} {{/end}} 6hrnx35gvy7swhr7rsjbplfz0dapc5m 0 497614 3059593 2945600 2022-08-11T17:38:11Z Malik Nursultan B 111493 wikitext text/x-wiki {{Тұлға |Есімі = Пол Аллен |Шынайы есімі = {{lang-en|Paul Gardner Allen}} |Сурет = Paul G. Allen.jpg |Сурет ені = |Сурет атауы = |Туған кездегі есімі = |Туған күні = 21.01.1953 |Туған жері = [[Сиэтл]], [[АҚШ]] |Мансабы = [[Майкрософт|Майкрософт корпорациясының]] негізін қалаушыларының бірі. |Азаматтығы = {{USA}} |Ұлты = |Әкесі = Кеннет Аллен |Басқалары = |Commons = Paul Allen |Қайтыс болған күні= 15.10.2018 |Сайты=http://www.paulallen.com/ |Анасы=Эдна Фей Гарднер}} '''Пол Гарднер Аллен''' ({{lang-en|Paul Gardner Allen}}; [[21 қаңтар]] [[1953 жыл]]<ref name=":0">https://www.britannica.com/biography/Paul-Allen</ref><ref name=":1">http://www.vulcan.com/News/Articles/2018/Statement-on-Paul-G-Allen</ref><ref name=":0" />, [[Сиэтл]], [[Вашингтон (штат)|Вашингтон]], [[АҚШ]] — [[15 қазан]] [[2018 жыл]]<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":1" />, Сиэтл<ref>http://www.vulcan.com/News/Articles/2018/Statement-on-Paul-G-Allen</ref>) — [[Америка Құрама Штаттары|американдық]] кәсіпкер, мектептегі досы [[Билл Гейтс]]пен қатар [[Microsoft|Майкрософт Корпорациясының]] қалаушыларының бірі. 2018 жылы Аленның капиталы $20,8 млрд. саналды.<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=https://www.forbes.com/billionaires/list/#version:static|title=The World's Billionaires 2015|publisher=// forbes.com|accessdate=2011-4-13|archiveurl=https://www.webcitation.org/618HGGG7T?url=http://www.forbes.com/wealth/billionaires/list#version:static|archivedate=2011-08-22}}</ref> == Өмірі == ==== Балалық шағы ==== Аллен 21 қаңтарда 1953 жылы Сиэтлде дүниеге келді ([[Вашингтон|Вашингтон штаты]]). ==== Microsoft ==== 1983 жылы Аллен әр активін $10 сатып, Майкрософттан кетеді, бірақ акциясының бөлшегін және директорлар кеңесіндегі орнын сақтап қалады. 2011 жылға дейін, Аллен бұл бизнестен кеткен деп есептеліп келді. === Microsoft-тан кейін === Майкрософттан кеткеннен кейін Пол Аллен инвесторлықпен айналыса бастады. Ол ең алғаш жеке суборбитальді SpaceShipOne кемесінің соғылуына демеуші болды. Бұдан бөлек 2005 жылы ол жерден тыс тіршілікті зерттеуге арналған үлкен радотелескопты жасауда қаржылай көмек берді. Бұл комплекс "Allen Telescope Array" деген есім алды, Пол әлемдегі ең үлкен кемелердің иегері - Octopus және Tatoosh. Профессионалды спорт командаларының иегері болып саналады: Ұлттық футбол лигасының ішіндегі "Сиэтл Сихокс" ж2не Ұлттық баскетбол ассоциациясының ішіндегі "Портленд Трэйл Блэйзерс". America Online, Inc. компаниясының дамуына $1 млрд ақша құртқан болатын. === Кітаптары === * Пол Аллен, Idea Man: a memoir by the co-founder of Microsoft, New York : Portfolio/Penguin, 2011. ISBN 978-1-59184-382-5 == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Америка өнер және ғылым академиясы мүшелері]] [[Санат:Кәсіпкерлер]] [[Санат:АҚШ кәсіпкерлері]] [[Санат:Microsoft қызметкерлері]] [[Санат:АҚШ бағдарламашылары]] [[Санат:АҚШ миллиардерлері]] 3tp61oexo3un3ly0wzrunka753hdmvw 0 501689 3059692 3047544 2022-08-12T11:41:28Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Қазақстан ауылдық округі |Атауы = Мыңбұлақ ауылдық округі |Облысы = Абай облысы |Ауданы = [[Аягөз ауданы]] |Құрылған уақыты = |Орталығы = [[Ай (Мыңбұлақ ауылдық округі)|Ай]] |Енеді = 5 ауыл |Тұрғыны = 1393 |Санақ жылы = [[2009 жыл|2009]] |Тығыздығы = |Жер аумағы = |Әкімі = |Телефон коды = |Пошта индексі = }} {{мағына|Мыңбұлақ ауылдық округі}} '''Мыңбұлақ ауылдық округі''' – [[Абай облысы]], [[Аягөз ауданы]]ндағы әкімшілік бірлік. == Әкімшілік құрамы == Құрамына [[Ай (Мыңбұлақ ауылдық округі)|Ай]], [[Ақтас (Аягөз ауданы)|Ақтас]], [[Ескенебұлағы]], [[Желдіқара (Абай облысы)|Желдіқара]], [[Кеңқолат]] ауылдары кіреді. Орталығы – Ай ауылы. == Халқы == [[2009 жыл]]ғы санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1393 адамды құрады.<ref>[https://stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Аягөз ауданы ауылдық округтері}} [[Санат:Аягөз ауданы ауылдық округтері]] t1lxb6b20vzkldqhhgwip20d2p2wupg 10 564400 3059691 3046760 2022-08-12T11:40:33Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Навигациялық жол |state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> |navbar = plain |түс = {{түс|Қазақстан}} |сурет = |сурет2 = |жасыру = |тақырыбы = [[Абай облысы]] [[Аягөз ауданы]] елді мекендері |мазмұны = {{nobr| [[Ай (Мыңбұлақ ауылдық округі)|Ай]] (Мыңбұлақ а.о.) •}} {{nobr| [[Ай (Нарын ауылдық округі)|Ай]] (Нарын а.о.) •}} {{nobr| [[Айғыз ауылы|Айғыз]] •}} {{nobr| [[Айғыржал (Абай облысы)|Айғыржал]] •}} {{nobr| [[Ақбұлақ (Аягөз ауданы)|Ақбұлақ]] •}} {{nobr| [[Ақкілет]] •}} {{nobr| [[Ақтас (Аягөз ауданы)|Ақтас]] •}} {{nobr| [[Ақтоғай (Абай облысы)|Ақтоғай]] •}} {{nobr| [[Ақтүбек (Абай облысы)|Ақтүбек]] •}} {{nobr| [[Ақшәулі]] •}} {{nobr| [[Ақши (Ақши ауылдық округі)|Ақши]] (Ақши а.о.) •}} {{nobr| [[Ақши (Тарлаулы ауылдық округі)|Ақши]] (Тарлаулы а.о.) •}} {{nobr| [[Ақшоқы (Аягөз ауданы)|Ақшоқы]] •}} {{nobr| [[Аягөз]] •}} {{nobr| ''[[Әбден]]'' •}} {{nobr| [[Байқошқар]] •}} {{nobr| [[Баршатас]] •}} {{nobr| [[Батпақ (ауыл)|Батпақ]] •}} {{nobr| [[Бидайық (Абай облысы)|Бидайық]] •}} {{nobr| [[Биесимас]] •}} {{nobr| [[Бозай (Абай облысы)|Бозай]] •}} {{nobr| ''[[Борлы (Аягөз ауданы)|Борлы]]'' •}} {{nobr| [[Дөненбай]] •}} {{nobr| [[Егізқызыл]] •}} {{nobr| ''[[Егіндібұлақ (Аягөз ауданы)|Егіндібұлақ]]'' •}} {{nobr| [[Емелтау]] •}} {{nobr| [[Ескенебұлағы]] •}} {{nobr| [[Ескі Майлин]] •}} {{nobr| [[Желдіқара (Абай облысы)|Желдіқара]] •}} {{nobr| [[Жыланды (Аягөз ауданы)|Жыланды]] •}} {{nobr| [[Жорға (ауыл)|Жорға]] •}} {{nobr| [[Жүзағаш]] •}} {{nobr| [[Кеңқолат]] •}} {{nobr| [[Көксала]] •}} {{nobr| [[Көшкентал (Абай облысы)|Көшкентал]] •}} {{nobr| [[Қалғұтты]] •}} {{nobr| [[Қараағаш (Абай облысы)|Қараағаш]] •}} {{nobr| [[Қарауыл (Аягөз ауданы)|Қарауыл]] •}} {{nobr| [[Қарабұлақ (Ақшәулі ауылдық округі)|Қарабұлақ]] (Ақшәулі а.о.) •}} {{nobr| ''[[Қарабұлақ (Қосағаш ауылдық округі)|Қарабұлақ]]'' (Қосағаш а.о.) •}} {{nobr| ''[[Қарабұлақ (Майлин ауылдық округі)|Қарабұлақ]]'' (Майлин а.о.) •}} {{nobr| [[Қаражал (Аягөз ауданы)|Қаражал]] •}} {{nobr| [[Қарақұм (Абай облысы)|Қарақұм]] •}} {{nobr| [[Қарасу (Аягөз ауданы)|Қарасу]] •}} {{nobr| [[Қоңыртау (ауыл)|Қоңыртау]] •}} {{nobr| [[Қопа (Қопа ауылдық округі)|Қопа]] (Қопа а.о.) •}} {{nobr| [[Қопа (Тарлаулы ауылдық округі)|Қопа]] (Тарлаулы а.о.) •}} {{nobr| [[Қорық (ауыл)|Қорық]] •}} {{nobr| [[Қосағаш (Абай облысы)|Қосағаш]] •}} {{nobr| [[Майлин (Абай облысы)|Майлин]] •}} {{nobr| [[Малтүгел]] •}} {{nobr| [[Мамырсу]] •}} {{nobr| [[Мәдениет (Абай облысы)|Мәдениет]] •}} {{nobr| [[Ортаарал]] •}} {{nobr| [[Өркен (Абай облысы)|Өркен]] •}} {{nobr| [[Сарыарқа (Аягөз ауданы)|Сарыарқа]] •}} {{nobr| [[Сатай (Абай облысы)|Сатай]] •}} {{nobr| [[Таңсық (станция)|Таңсық]] •}} {{nobr| [[Тарбағатай (ауыл)|Тарбағатай]] •}} {{nobr| [[Тарлаулы]] •}} {{nobr| ''[[Топар (Абай облысы)|Топар]]'' •}} {{nobr| [[Төленді]] •}} {{nobr| [[Шағрай]] •}} {{nobr| [[Шұбартөс]] •}} {{nobr| [[Шыңқожа]] •}} {{nobr| [[№18-темір жол айрығы (Абай облысы)|№18-темір жол айрығы]] }} }} <noinclude> [[Санат:Навигациялық үлгілер:Аудан бойынша елді мекендер:Абай облысы|Аягөз ауданы]] </noinclude> ih1i6ldwkobbgrur000h4ejt0xg2f71 0 564483 3059689 3046758 2022-08-12T11:37:49Z Білгіш Шежіреші 68287 Білгіш Шежіреші [[Ақтас (Абай облысы)]] бетін [[Ақтас (Аягөз ауданы)]] бетіне жылжытты wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы =Ақтас |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =47 |lat_min =32|lat_sec = 21 |lon_deg =81|lon_min = 02|lon_sec =13 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Аягөз ауданы |кестедегі аудан = Аягөз ауданы{{!}}Аягөз |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Мыңбұлақ ауылдық округі (Абай облысы){{!}}Мыңбұлақ |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =89 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} {{мағына|Ақтас}} '''Ақтас''' — [[Абай облысы]] [[Аягөз ауданы]], [[Мыңбұлақ ауылдық округі (Абай облысы)|Мыңбұлақ ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. ==Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Аягөз]] қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 71 км-дей жерде, [[Ақшәулі (тау)|Ақшәулі тауы]]ның оңтүстік-шығыс беткейінде орналасқан. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 165 адам (90 ер адам және 75 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 89 адамды (49 ер адам және 40 әйел адам) құрады.<ref name="source122">[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Аягөз ауданы елді мекендері}} [[Санат:Аягөз ауданы елді мекендері]] dkzi9k5cif6hubkifsuskl2zqark5c6 0 566729 3059685 3047194 2022-08-12T11:34:57Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Ақтас |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =51|lat_sec =31 |lon_deg =82|lon_min = 27|lon_sec =26 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =151 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} {{мағына|Ақтас}} '''Ақтас''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 68 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 261 адам (136 ер адам және 125 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 151 адамды (83 ер адам және 68 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6EkePwOI3?url=http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-02-27 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Самар ауданы елді мекендері}} [[Санат:Самар ауданы елді мекендері]] 2x72md147bkt7z1rll5s2k58g43s0z6 3059694 3059685 2022-08-12T11:43:59Z Білгіш Шежіреші 68287 Білгіш Шежіреші [[Ақтас (Шығыс Қазақстан облысы)]] бетін [[Ақтас (Көкпекті ауданы)]] бетіне жылжытты wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Ақтас |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =51|lat_sec =31 |lon_deg =82|lon_min = 27|lon_sec =26 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =151 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} {{мағына|Ақтас}} '''Ақтас''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 68 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 261 адам (136 ер адам және 125 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 151 адамды (83 ер адам және 68 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6EkePwOI3?url=http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-02-27 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Самар ауданы елді мекендері}} [[Санат:Самар ауданы елді мекендері]] 2x72md147bkt7z1rll5s2k58g43s0z6 3059702 3059694 2022-08-12T11:49:25Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Ақтас |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =51|lat_sec =31 |lon_deg =82|lon_min = 27|lon_sec =26 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =151 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} {{мағына|Ақтас}} '''Ақтас''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 68 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 261 адам (136 ер адам және 125 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 151 адамды (83 ер адам және 68 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/6EkePwOI3?url=http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-02-27 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы елді мекендері}} [[Санат:Көкпекті ауданы елді мекендері]] 4rxsiqowtj69d015sqx2cyk4w0jfc14 0 566730 3059699 3056990 2022-08-12T11:46:35Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Жалсары |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =45|lat_sec =50 |lon_deg =82|lon_min = 31|lon_sec =45 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =159 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Жалсары''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 66 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 231 адам (132 ер адам және 99 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 159 адамды (98 ер адам және 61 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Самар ауданы елді мекендері}} [[Санат:Самар ауданы елді мекендері]] fd8x5rqm5nf8ytcdyamsk5clccmvk04 3059700 3059699 2022-08-12T11:47:03Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Жалсары |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =45|lat_sec =50 |lon_deg =82|lon_min = 31|lon_sec =45 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =159 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Жалсары''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 66 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 231 адам (132 ер адам және 99 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 159 адамды (98 ер адам және 61 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы елді мекендері}} [[Санат:Көкпекті ауданы елді мекендері]] nqmv3zos2352kn59voivyzzgaqmdldh 3059701 3059700 2022-08-12T11:48:17Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Жалсары |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =45|lat_sec =50 |lon_deg =82|lon_min = 31|lon_sec =45 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =159 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} '''Жалсары''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Көкпекті (Абай облысы)|Көкпекті]] ауылынан шығысқа қарай 10 км-дей жерде. == Халқы == [[1999 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 231 адам (132 ер адам және 99 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 159 адамды (98 ер адам және 61 әйел адам) құрады.<ref>[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Көкпекті ауданы елді мекендері}} [[Санат:Көкпекті ауданы елді мекендері]] dfyx5lhm9357qsn7dhx7atnupi9vgmy 0 566731 3059703 3047198 2022-08-12T11:50:50Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Елді мекен-Қазақстан |статусы = Ауыл |атауы = Тентек |сурет = |әкімшілік күйі = |елтаңба = |ту = |елтаңба сипаттамасы = |ту сипаттамасы = |елтаңба ені = |ту ені = |lat_deg =48 |lat_min =44|lat_sec =55 |lon_deg =82|lon_min = 46|lon_sec =38 |CoordAddon = type:city(1226000)_region:KZ |CoordScale = |ел картасы = |облыс картасы = |аудан картасы = |ел картасының өлшемi = |облыс картасының өлшемi = |аудан картасының өлшемi = |облысы = Абай облысы |кестедегі облыс = Абай облысы{{!}}Абай |ауданы = Көкпекті ауданы |кестедегі аудан = Көкпекті ауданы{{!}}Көкпекті |мекен түрі = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі |мекені = Үлкен Бөкен ауылдық округі{{!}}Үлкен Бөкен |ішкі бөлінісі = |әкімі = |құрылған уақыты = |алғашқы дерек = |бұрынғы атаулары = |статус алуы = |жер аумағы = |климаты = |тұрғыны =11 |санақ жылы = 2009 |тығыздығы = |шоғырлануы = |ұлттық құрамы = |конфессионалдық құрамы = |этнохороним = |телефон коды = |пошта индексі = |пошта индекстері = |ортаққордағы санаты = |сайты = |сайт тілі = }} {{мағына|Тентек}} '''Тентек''' — [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]], [[Үлкен Бөкен ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2009 жыл]]ы таратылған. == Географиялық орны == Аудан орталығы - [[Самарское (Шығыс Қазақстан облысы)|Самарское]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 51 км-дей жерде. == Халқы == Тұрғыны 11 адам ([[2009 жыл|2009]]). {{Самар ауданы елді мекендері}} [[Санат:Самар ауданының таратылған елді мекендері]] ij83mw8s4pcw2jr5r9wtd95aqzeukom 0 575758 3059705 3040174 2022-08-12T11:54:21Z Ortaiakya 119233 + Қатерлер wikitext text/x-wiki '''Үйді автоматтандыру''' (smart home, немесе home automation) — әрекеттерді орындауға және адамның араласуынсыз белгілі бір міндеттерді шеше алатын үй құрылғыларының жүйесі. Мұндай әрекеттердің ең көп таралған мысалдары: шамдардың автоматты жанып-өшуі, автоматты жылыту және ауаны тазарту, өрт және басқа төтенше жағдайларда автоматты түрде үй иесіне хабарлама жіберу. Қазіргі таңда үйді автоматтандыру өте ыңғайлы және икемді болып жасалған. Пайдаланушы қажеттіліктеріне сәйкес баптауларды өз бетінше түзей алады. Әрине бұны жүзеге асыру үшін ақылды үй иесі, құрылғылардың қайда орналасқанын, қандай міндеттер атқаратынын және оларды қалай орындауға болатынын білуі тиіс. == Ғимараттарды автоматтандыру == Бұл мағынада ақылды үй (smart house, также building automation и intelligent building) - қазіргі заманғы үлгідегі үй автоматтандыру құралдарымен және жоғары технологиялық құрылғылармен жабдықталған тұрғын үй. «Ақылды» үй деп барлық пайдаланушылардың қауіпсіздігін және жайлылығын қамтамасыз ететін жүйені түсінген жөн. Қарапайым сөзбен айтқанда, ол орын алған нақты жағдайларды анықтап, оларға тиісті жауап бере алуға қабілетті болуы керек: жүйенің бір бөлігі басқалардың әрекетін алдын-ала жазылған алгоритмдер арқылы басқара алады. Сонымен қатар, бірнеше кіші бөліктерді автоматтандыру арқылы бүкіл кешенде синергетикалық әсер қалыптасады. Осының бір мысалы ретінде ешқашан салқындатқышқа қарсы жұмыс істемейтін жылыту жүйесін келтірсе болады,. Ал жылыту жүйесі тек ауа температурасына байланысты жұмыс істеп қана қоймай, сонымен қатар, назарына басқа да бірқатар факторларды ескереді. Ондай факторлардың қатарына жел күші, болжау мәліметтері және тәулік уақыты кіреді. Ішкі және сыртқы жағдайларға сәйкес автоматты режимде инженерлік жүйелер мен құрылғылардың барлық тәртібін бақылау, адам (пайдаланушылар) мен оның өмір сүру кеңістігін өзара қарым-қатынасының ең озық тұжырымдамасы екенін болып табылады. Бұл жағдайда, теледидар үшін пульттерді іздеу, жарықтандыру үшін ондаған ажыратқыштарды басу, желдету, жылыту, бейнебақылау, дабыл, моторлы қақпа және басқа да жүйелерді басқарудағы жеке блоктарды қолдану секілді нәрселер керек емес болады. == Тарихы == [[Кеңес Одағы]]нда 1987 жылы, қазіргі заманғы ақылды үйдің идеясына сай «СФИНКС» атты электронды жабдықталған үй жобасы енгізілді,. Жобаның ең негізгі бөлігі бірнеше блоктан тұратын орталық процессор болды. Сонымен қатар, жобада алынбалы дисплейі бар кіші басқару пульті және псевдосенсоп кілттері бар үлкен басқару пульті болды. Екі пульт те, дауыспен басқару микрофондарымен жабдықталды. Жоба Мәскеу технологиялық университетінде әзірленді және бірнеше «Техническая эстетика» журналдарында жарияланды. 1995 жылы, Java технологиясын әзірлеушілер тұрмыстық техниканың интеллектін арттыру осы технологиягының негізгі бағыттарының бірі деп болжаған. Оның мысалы ретінде дүкенінен өнімдерге өзі тапсырыс беретін тоңазытқышты келтірсе болады. Өнеркәсіпте бұл идея жақсы таралмады, бірақ Miele және Сименс сияқты компаниялар, қазірдің өзінде «ақылды үйге» арналған тұрмыстық техниканы өндіруде. 2012 жылдың күзінде, Panasonic «ақылды үйлерге» арналған толық ауқымды “SMARTHEMS” атты энергетикалық басқару жүйелерінің өндірісін жариялады. Panasonic бұл “HEMS” жүйесін өзінің кондиционерлеріне, «ақылды» ас техникасына, “EcoCute” ыстық су жүйесіне және де басқа тұрмыстық техникаларына енгізуге уәде берді. Жаңа “AiSEG” жүйесі күн панельдерінің жұмысы туралы ақпаратты, электр энергиясы, газ және су тұтыну туралы ақпараттарды бір ұйымдастырылған дисплей ішінде көрсете отырып, үй желісіндегі барлық жабдықтар мен құрылғыларды байланыстыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, “ECHONET Lite” протоколы автоматты түрде тұрмыстық техниканың жұмысын басқарады. == Үй автоматтандыруда пайдаланылатын технологиялар == Ақылды үй жүйесі құрылғылары үш түрден тұрады: <br>Контроллер (HUB)</br> - барлық элементтері жүйесін бір-бірімен қосатын және оларды сыртқы әлеммен байланыстыратын бақылау құрылғысы <br>Сенсорлар (датчиктер)</br> - қоршаған орта жағдайлары туралы ақпарат алатын құрылғылар <br>Актуаторлар</br> - тікелей нұсқауларды орындайтын құрылғылар: сиреналар, климат контроллерлер, және ақылды (автоматты) ажыратқыштар, ақылды (автоматты) розеткалар, құбырларға арналған ақылды (автоматты) клапандар. <br>Көп жағдайда заманауи ақылды үй контроллері басқа құрылғылармен радио жүйесі арқылы байланысады. Олардың ең көп таралған стандарттары: “Z-Wave”, ”ZigBee” және “Wi-Fi”, сондай-ақ [[Америка Құрама Штаттары]]нда танымал “Thread” жүйесі. Әдетте сыртқы әлеммен қарым-қатынас үшін контроллер интернетке қосылған. Бұндай технологиялар үйдегі жылулықты (температураны), ауа құрамын, энергия көздерін және қауіпсіздікті автоматты түрде бақылап отырады.<ref>[https://www.luminsmart.com/ Smart electrical panel]{{ref-en}}</ref>. == Қатерлер == Үйді автоматтандырудың негізгі қатерлері саланың фрагменттелуі мен деректер қауіпсіздігіне қатысты болып келеді.<ref>{{Cite web|title=Безопасны ли умные дома?|url=https://www.kaspersky.ru/resource-center/threats/how-safe-is-your-smart-home|accessdate=2022-08-12|work=kaspersky.ru}}</ref> Деректер қауіпсіздігі мәселесінің жітілігі құрылғыларды қолдануға байланысты болып келеді. Әлеуетті салдары неғұрлым маңызды болса, бұзу да соғұрлым қауіптірек болады. Егер өнеркәсіпте немесе медициналық мекемелерде автоматтандыру үшін қатер тым жоғары болса, онда үйде жарық немесе датчиктер жүйесін басқаруға жауапты автоматтандыру үшін олар айтарлықтай төмен болады. Өндірушілер өздерінің мобильді қосымшалары мен контроллерлері бар жеке бағдарламалық жасақтамада құрылғылар жасайды. Бұл құрылғылардың өзара әрекеттесуін және әртүрлі өндірушілердің құрылғыларынан бірыңғай желі жасауды қиындатады. Төтенше жағдай - жабық коды бар жеке меншік бағдарламалық жасақтаманы қолдану. Мұндай бағдарламалық жасақтамада жұмыс істейтін құрылғыларды, көбіне, басқа өндірушілердің құрылғыларымен байланыстыру мүлдем мүмкін емес. Кейбір протоколдар, алғашқы кезекте Z-Wave, бұл мәселені шешу және өндірушілерге бір-бірімен өзара әрекеттесуге қабілетті құрылғылар жасауға мүмкіндік беру үшін жасалды. Zigbee өндірушілер, сондай-ақ бір-бірімен еркін өзара әрекеттесу мүмкіндігі бар құрылғыларды конструкциялау. Өндірушілердің құрылғыларды бір ғана сол стандартта жасауға дайындығы — мәселені шешудің бір жолы, олар өз күштерін бірыңғай консорциум аясында біріктіреді (мысалы, Z-Wave Alliance) және стандартты бірлесіп дамытады. Екінші жолы — түрлі стандарттармен өзара әрекеттесетін құрылғылар әзірлеу.<ref>{{Cite web|title=Умные домашние устройства, которые могут сделать вашу жизнь проще|url=https://yavitrina.ru/article/umnye-domashnie-ustroistva-kotorye-mogut-sdelat-vashu-zhizn-prosche|accessdate=2022-08-12|work=yavitrina.ru}}</ref> Кейбір өндірушілер үй желісінің негізгі контроллеріне Z-Wave, ZigBee, Bluetooth LE және KNX сияқты бірнеше стандарттарда құрылғыларды басқару мүмкіндігін енгізеді. Бұл жағдайда құрылғылар әлі де болса тікелей өзара әрекеттесе алмайды, бірақ сигналдарды бір стандарттан екінші стандартқа ауыстыратын хаб арқылы бір-бірімен жұмыс істеуге мүмкіндік алады.<ref>{{Cite web|title=An executive's guide to the Internet of Things|url=https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-digital/our-insights/an-executives-guide-to-the-internet-of-things|accessdate=2022-08-12|work=mckinsey.com}}</ref> == Қауіпсіздік жүйелері == <br>Қозғалыс сенсорлары, діріл датчиктері, терезе сынуын және есіктердің ашылуын сезетін датчиктер</br> <br>Бейнебақылау</br> <br>Видеотелефондар</br> <br>Электрондық құлыптар (ақылды құлыптар) және қақпаны басқару модульдері</br> <br>Сиреналар</br> <br>Бұл құрылғылар салыстырмалы қарапайым жүйеден немесе өте күрделі қауіпсіздік жүйелерін салуға мүмкіндік береді.</br> <br>Негізгі алгоритмдерге төмендігілер кіреді:</br> * Үйге бөтен адамның кіргенін тіркеу * Иелерді хабардар ету * Сирена қосу * Бейнебақылауды қосу * Негізгі және бөлме аралық есіктерді жабу <br>Электрондық құлыптар, домофондар және т.б. құрылғылар қашықтан басқару және бейнебақылау бөліктері бар үйге кіруді бақылау жүйелерін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.</br> == Жарықтандыруды басқару == * Ақылды ажыратқыштар және диммерлер * Перде және жалюзи басқару модульдері * RGB-RGBW-мен LED жарық контроллерлері * Қозғалыс сенсорлары * Сыртқы жарық сенсорлары == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Үйді автоматтандыру]] [[Санат:Желілік стандарттар]] [[Санат:Автоматтандыру]] s1s3jwdm0fqs4j6n5zx4adisg70pyt9 0 579806 3059594 2874804 2022-08-11T17:47:42Z Ерқанат Рыскулбеков 70798 Фильмдер тізімі толықтыру wikitext text/x-wiki {{Кинематограф |есімі =Александр Скарсгорд |шынайы есімі ={{lang-sv|Alexander Skarsgård}} |сурет =Alexander Skarsgard (29485267411) (cropped).jpg |сурет ені = |сурет атауы =Скарсгорд 2016 жылы |туған кездегі есімі =Александр Йохан Ялмар Скарсгорд |туған күні =25.08.1976 |туған жері ={{туғанжері|Стокгольм|Стокгольмде}}, [[Швеция]] |қайтыс болған күні = |қайтыс болған жері = |мамандығы ={{актер|XX ғасыр|XXI ғасыр}} |азаматтығы ={{Байрақ|Швеция}} |белсенді жылдары =1984—қазіргі күн |бағыты = |киностудия = |марапаттары =[[Алтын глобус]] (2018) |imdb_id =0002907 |сайты = |ортаққор =Alexander Skarsgård }} '''Александр Йохан Ялмар Скарсгорд''', дұрысы&nbsp;— '''Скашгод''' ({{lang-sv|Alexander Johan Hjalmar Skarsgård}} {{IPA|ˈskɑːʂɡoːɖ}}; [[25 тамыз]] [[1976 жыл|1976]], [[Стокгольм]], [[Швеция]]) — [[шведтер|швед]] [[актер]]і, режиссері және сценаристі. == Өмірбаян == Александр Скарсгорд 1976 жылы 25 тамызда, [[Стокгольм|Стокгольмде]] дүниеге келген. Оның анасы Мю Гюнтер (My Guenther) - дәрігер, ал әкесі Стеллан Скарсгорд - танымал швециялық актер. Александр Скарсгордта төрт інісі бар - Густаф (1980), [[Билл Скарсгорд|Билл]] (1990) - актерлер, Сэм (1982), Вальтер (1995), қарындасы Эия (1992), екі қандас інілері - Оссиан (2009) және Кольбейн (2012). Киноге түсуді Александр 8 жасынан бастаған. Оның бірінші жұмысы "Оке және оның әлемі" болған. 1989 жылы осындай танымал өмір оған жарамайтының түсінді. Өте жас кезінде оған папараццияның және басқа адамдардың назары ұнаған жоқ, сондықтан ол Стокгольмда [[Сәулет|архитектураны]] оқысы келген. Осы кезде ол өз актерлік мансабын тоқтатты. Жылдар өте Скарсгорд политология бағытындағы колледге түсті. 19 жасында ол жедел Швецияның әскери-теңіз күштерінде жедел қызметке барды. Осы жерде ол 15 ай жаға артиллерияның антитеррористік бөлшегінде қызмет етті. Қызметте Александр актерлік жұмыспен айналасуды шешті. 1996 жылы ол Ұлыбританиның Лидс қаласына аттанды. Онда ол Лидстің Қалалық университетінде, ағылшын тілін зерттеу бағытында оқи бастады. 1997 жылы [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]-қа, [[Нью-Йорк]]ке көшіп келді. «Мэримаунт Манхэттан» колледжінде актерлік шеберлік курстарына қатысты. Алты айдан кейін романтикалық қарым-қатынастар актерді туған жеріне қайтарады, алайда кейін қарым-қатынастар тоқтатылады. Осылайша, Александр [[Швеция]]да қалып, кино және телевидениеде рөлдерді ойнайды. 2009 жылдан бастап америкалық актриса және модель Кейт Босуортпен қарым-қатынасты бастайды, алайда 2011 жылы актерлер айырылысқанын айтады. 2011 жылы 20 сәуірде ол Лидс университетінде оқуын бітіреді және өнер докторы жәрежесін алады. Қазіргі кезде британдық тележүргізуші және модель Алекса Чангпен қарым-қатынаста. == Фильмдер тізімі == ===== Актер ===== {| class="wikitable" width="90%" |- bgcolor="#CCCCCC" | | |- !Жыл ! |||Қазақ тіліндегі атауы||Түпнұсқа атауы||Рөл |- |1984 | || || Åke och hans värld || ''Kalle Nubb'' |- |1987 | || || Idag röd || ''Fred, pojken'' |- |1989 | || || Hunden som log || ''Jojjo'' |- |rowspan="2" |1999 | || || Vita lögner || ''Marcus Englund'' |- | | || Happy End || ''Bamse Viktorsson'' |- |rowspan="7" |2000 | || || D-dag&nbsp;— Lise || ''Lise’s papsøn'' |- | | || D-dag || ''Lise’s papsøn'' |- | | || Dykaren || ''Ingmar'' |- | | || Judith || ''Ante Lindström'' |- | | || Järngänget || ''Anders'' |- | | || Vingar av glas || ''Johan'' |- | | || Hundtricket || ''Micke'' |- |rowspan="3" |2001 | || || Drakarna över Helsingfors || ''Robin Åström'' |- | | || Zoolander || ''Meekus'' |- | ||| D-dag&nbsp;— Den færdige film || ''Lise’s papsøn'' |- |2002 | || || Hundtricket || ''Micke'' |- |2004 | || || Hjärtslag || ''Piloten'' |- |rowspan="4"|2005 | || || Som man bäddar… || ''Nisse'' |- | | || Revelations || ''Gunnar Eklind'' |- | | || The Last Drop || ''Lt Jürgen Voller'' |- | | || Om Sara || ''Калле'' |- |rowspan="4"|2006 | || || Never Be Mine || ''Christopher'' |- | | || Kill Your Darlings || ''Geert'' |- | | || Cuppen || ''Micke'' |- | | || Exit || ''Фабиан фон Клеркин/Fabian von Klerking'' |- |rowspan="2"|2007 | || || Leende guldbruna ögon || ''Boogey Knights Sångare'' |- | | || Järnets änglar || ''Stefan'' |- |2008 | || || Generation Kill || ''сержант Брэд «Айсман» Колберт'' |- |2008—2014 | || || True blood || ''Эрик Нортман'' |- |rowspan="3"|2009 | || || Paparazzi || ''The Boyfriend'' |- | | || Metropia || ''Стефан Юнг, дауысы'' |- | | || Beyond the Pole || ''Terje'' |- |rowspan="4"| 2010 | || || 13 || ''Джек'' |- | | || A Drop of True Blood || ''Эрик Нортман'' |- | | || Muumi ja punainen pyrstötähti || '' Moomintroll, дауыс'' |- | | || Puss || ''Alex'' |- |rowspan="2"|2011 | || || Straw Dogs || ''Чарли Веннер'' |- | | || Melancholia || ''Майкл'' |- |rowspan="3"| 2012 | || || Battleship || ''Стоун Хоппер'' |- | | || What Maisie Knew || ''Линкольн'' |- | | || Disconnect || ''Дерек Халл'' |- |2013 | || || The East || ''Бенджи'' |- |2014 | || || The Giver || ''Джонастың әкесі'' |- |rowspan="2"| 2015 | || || Hidden || ''Рэй'' |- | | || The Diary of a Teenage Girl || ''Монро'' |- |rowspan="3"| 2016 | || ||Zoolander 2|| ''Адам'' |- | | Тарзан. Аңыз||The Legend of Tarzan|| ''Тарзан'' |- | | ||War on Everyone|| ''Терри Монро'' |- |2017 | || ||The Aftermath|| ''Льюис Морган'' |- | | | ||Big Little Lies|| ''Перри Райт'' |- | | | | | |- | | | Мылқау||Mute|| ''Лео Байлер'' |- |2018 |<small>с</small> |Кішкентай барабаншы |''The Little Drummer Girl'' |<abbr>Гади Беккер</abbr> |- | rowspan="" |2018 |<small>ф</small> |«Колибри» операциясы |''The Hummingbird Project'' |Антон Залески |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Әсерлері |''The Aftermath'' |Стефан Люберт |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Сол жұп |''Long Shot'' |Джеймс Стюарт |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Өлтіру командасы |''The Kill Team'' |сержант Дикс |- |2019 |<small>с</small> |Орталық Флоридада қалай құдай болуға болады |''On Becoming a God in Central Florida'' |Трэвис Стаббс |- |2020 |<small>с</small> |Қарсыласу |''The Stand'' |Рэндалл Флэгг |- | rowspan="" |2021 |<small>ф</small> |Идентичность |''Passing'' |Джон Беллью |- | rowspan="" |2021 |<small>ф</small> |Годзилла Конгқа қарсы |''Godzilla vs. Kong'' |доктор Нейтан Линд |- |2021 |<small>с</small> |Мұрагерлер |''Succession'' |Лукас Матссон |- | rowspan="" |2022 |<small>ф</small> |Варяг |''The Northman'' |Амлет |- | rowspan="" | |<small>ф</small> |Шексіз бассейні |''Infinity Pool'' |Джеймс Фостер |} ===== Режиссер ===== Att döda ett barn 2003 (қысқа фильм) == Сілтемелер == * {{imdb name|0002907}} [[Санат:Швеция телевидениесі актерлері]] [[Санат:Эмми сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Алтын глобус сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Гильдия сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Телевизиялық сын таңдауы сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Швеция феминизмі қайраткерлері]] [[Санат:Скарсгардтар]] [[Санат:Швеция киноактерлері]] o8y1pkdj8t2r22fujr3rn0l2jcscgis 3059595 3059594 2022-08-11T17:49:57Z Ерқанат Рыскулбеков 70798 Фильмдер тізімі қазақшаға аудару wikitext text/x-wiki {{Кинематограф |есімі =Александр Скарсгорд |шынайы есімі ={{lang-sv|Alexander Skarsgård}} |сурет =Alexander Skarsgard (29485267411) (cropped).jpg |сурет ені = |сурет атауы =Скарсгорд 2016 жылы |туған кездегі есімі =Александр Йохан Ялмар Скарсгорд |туған күні =25.08.1976 |туған жері ={{туғанжері|Стокгольм|Стокгольмде}}, [[Швеция]] |қайтыс болған күні = |қайтыс болған жері = |мамандығы ={{актер|XX ғасыр|XXI ғасыр}} |азаматтығы ={{Байрақ|Швеция}} |белсенді жылдары =1984—қазіргі күн |бағыты = |киностудия = |марапаттары =[[Алтын глобус]] (2018) |imdb_id =0002907 |сайты = |ортаққор =Alexander Skarsgård }} '''Александр Йохан Ялмар Скарсгорд''', дұрысы&nbsp;— '''Скашгод''' ({{lang-sv|Alexander Johan Hjalmar Skarsgård}} {{IPA|ˈskɑːʂɡoːɖ}}; [[25 тамыз]] [[1976 жыл|1976]], [[Стокгольм]], [[Швеция]]) — [[шведтер|швед]] [[актер]]і, режиссері және сценаристі. == Өмірбаян == Александр Скарсгорд 1976 жылы 25 тамызда, [[Стокгольм|Стокгольмде]] дүниеге келген. Оның анасы Мю Гюнтер (My Guenther) - дәрігер, ал әкесі Стеллан Скарсгорд - танымал швециялық актер. Александр Скарсгордта төрт інісі бар - Густаф (1980), [[Билл Скарсгорд|Билл]] (1990) - актерлер, Сэм (1982), Вальтер (1995), қарындасы Эия (1992), екі қандас інілері - Оссиан (2009) және Кольбейн (2012). Киноге түсуді Александр 8 жасынан бастаған. Оның бірінші жұмысы "Оке және оның әлемі" болған. 1989 жылы осындай танымал өмір оған жарамайтының түсінді. Өте жас кезінде оған папараццияның және басқа адамдардың назары ұнаған жоқ, сондықтан ол Стокгольмда [[Сәулет|архитектураны]] оқысы келген. Осы кезде ол өз актерлік мансабын тоқтатты. Жылдар өте Скарсгорд политология бағытындағы колледге түсті. 19 жасында ол жедел Швецияның әскери-теңіз күштерінде жедел қызметке барды. Осы жерде ол 15 ай жаға артиллерияның антитеррористік бөлшегінде қызмет етті. Қызметте Александр актерлік жұмыспен айналасуды шешті. 1996 жылы ол Ұлыбританиның Лидс қаласына аттанды. Онда ол Лидстің Қалалық университетінде, ағылшын тілін зерттеу бағытында оқи бастады. 1997 жылы [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]-қа, [[Нью-Йорк]]ке көшіп келді. «Мэримаунт Манхэттан» колледжінде актерлік шеберлік курстарына қатысты. Алты айдан кейін романтикалық қарым-қатынастар актерді туған жеріне қайтарады, алайда кейін қарым-қатынастар тоқтатылады. Осылайша, Александр [[Швеция]]да қалып, кино және телевидениеде рөлдерді ойнайды. 2009 жылдан бастап америкалық актриса және модель Кейт Босуортпен қарым-қатынасты бастайды, алайда 2011 жылы актерлер айырылысқанын айтады. 2011 жылы 20 сәуірде ол Лидс университетінде оқуын бітіреді және өнер докторы жәрежесін алады. Қазіргі кезде британдық тележүргізуші және модель Алекса Чангпен қарым-қатынаста. == Фильмдер тізімі == ===== Актер ===== {| class="wikitable" width="90%" |- bgcolor="#CCCCCC" | | |- !Жыл ! |||Қазақ тіліндегі атауы||Түпнұсқа атауы||Рөл |- |1984 | || || Åke och hans värld || ''Kalle Nubb'' |- |1987 | || || Idag röd || ''Fred, pojken'' |- |1989 | || || Hunden som log || ''Jojjo'' |- |rowspan="2" |1999 | || || Vita lögner || ''Marcus Englund'' |- | | || Happy End || ''Bamse Viktorsson'' |- |rowspan="7" |2000 | || || D-dag&nbsp;— Lise || ''Lise’s papsøn'' |- | | || D-dag || ''Lise’s papsøn'' |- | | || Dykaren || ''Ingmar'' |- | | || Judith || ''Ante Lindström'' |- | | || Järngänget || ''Anders'' |- | | || Vingar av glas || ''Johan'' |- | | || Hundtricket || ''Micke'' |- |rowspan="3" |2001 | || || Drakarna över Helsingfors || ''Robin Åström'' |- | | || Zoolander || ''Meekus'' |- | ||| D-dag&nbsp;— Den færdige film || ''Lise’s papsøn'' |- |2002 | || || Hundtricket || ''Micke'' |- |2004 | || || Hjärtslag || ''Piloten'' |- |rowspan="4"|2005 | || || Som man bäddar… || ''Nisse'' |- | | || Revelations || ''Gunnar Eklind'' |- | | || The Last Drop || ''Lt Jürgen Voller'' |- | | || Om Sara || ''Калле'' |- |rowspan="4"|2006 | || || Never Be Mine || ''Christopher'' |- | | || Kill Your Darlings || ''Geert'' |- | | || Cuppen || ''Micke'' |- | | || Exit || ''Фабиан фон Клеркин/Fabian von Klerking'' |- |rowspan="2"|2007 | || || Leende guldbruna ögon || ''Boogey Knights Sångare'' |- | | || Järnets änglar || ''Stefan'' |- |2008 | || || Generation Kill || ''сержант Брэд «Айсман» Колберт'' |- |2008—2014 | || || True blood || ''Эрик Нортман'' |- |rowspan="3"|2009 | || || Paparazzi || ''The Boyfriend'' |- | | || Metropia || ''Стефан Юнг, дауысы'' |- | | || Beyond the Pole || ''Terje'' |- |rowspan="4"| 2010 | || || 13 || ''Джек'' |- | | || A Drop of True Blood || ''Эрик Нортман'' |- | | || Muumi ja punainen pyrstötähti || '' Moomintroll, дауыс'' |- | | || Puss || ''Alex'' |- |rowspan="2"|2011 | || || Straw Dogs || ''Чарли Веннер'' |- | | || Melancholia || ''Майкл'' |- |rowspan="3"| 2012 | || || Battleship || ''Стоун Хоппер'' |- | | || What Maisie Knew || ''Линкольн'' |- | | || Disconnect || ''Дерек Халл'' |- |2013 | || || The East || ''Бенджи'' |- |2014 | || || The Giver || ''Джонастың әкесі'' |- |rowspan="2"| 2015 | || || Hidden || ''Рэй'' |- | | || The Diary of a Teenage Girl || ''Монро'' |- |rowspan="3"| 2016 | || ||Zoolander 2|| ''Адам'' |- | | Тарзан. Аңыз||The Legend of Tarzan|| ''Тарзан'' |- | | ||War on Everyone|| ''Терри Монро'' |- |2017 | || ||The Aftermath|| ''Льюис Морган'' |- | | | ||Big Little Lies|| ''Перри Райт'' |- |2018 |ф |Қараңғылықты ұста |''Hold the Dark'' | |- |2018 |ф | Мылқау||Mute|| ''Лео Байлер'' |- |2018 |<small>с</small> |Кішкентай барабаншы |''The Little Drummer Girl'' |<abbr>Гади Беккер</abbr> |- | rowspan="" |2018 |<small>ф</small> |«Колибри» операциясы |''The Hummingbird Project'' |Антон Залески |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Әсерлері |''The Aftermath'' |Стефан Люберт |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Сол жұп |''Long Shot'' |Джеймс Стюарт |- | rowspan="" |2019 |<small>ф</small> |Өлтіру командасы |''The Kill Team'' |сержант Дикс |- |2019 |<small>с</small> |Орталық Флоридада қалай құдай болуға болады |''On Becoming a God in Central Florida'' |Трэвис Стаббс |- |2020 |<small>с</small> |Қарсыласу |''The Stand'' |Рэндалл Флэгг |- | rowspan="" |2021 |<small>ф</small> |Идентичность |''Passing'' |Джон Беллью |- | rowspan="" |2021 |<small>ф</small> |Годзилла Конгқа қарсы |''Godzilla vs. Kong'' |доктор Нейтан Линд |- |2021 |<small>с</small> |Мұрагерлер |''Succession'' |Лукас Матссон |- | rowspan="" |2022 |<small>ф</small> |Варяг |''The Northman'' |Амлет |- | rowspan="" | |<small>ф</small> |Шексіз бассейні |''Infinity Pool'' |Джеймс Фостер |} ===== Режиссер ===== Att döda ett barn 2003 (қысқа фильм) == Сілтемелер == * {{imdb name|0002907}} [[Санат:Швеция телевидениесі актерлері]] [[Санат:Эмми сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Алтын глобус сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Гильдия сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Телевизиялық сын таңдауы сыйлығының иегерлері]] [[Санат:Швеция феминизмі қайраткерлері]] [[Санат:Скарсгардтар]] [[Санат:Швеция киноактерлері]] r11st7vuhezot3ajs6izdvnqxqinwiv 0 585850 3059591 3040027 2022-08-11T17:12:45Z Kaiyr 3134 /* Тұлғалар */ wikitext text/x-wiki {{Әкімшілік бірлік |Түс1 = |Қазақша атауы = Ақшатау болысы |Шынайы атауы = Ақшатау болысы |Елтаңба = |Ту = |Елтаңбаның ені = |Тудың ені = |Елтаңбаның аты = |Тудың аты = |Ел = [[Ресей Империясы]], [[КСРО]] |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |type = |деңгей = |CoordScale = |Әнұраны = |Статусы = |Кіреді = [[Семей облысы (Ресей империясы)|Семей облысы]], [[Қарқаралы уезі]] |Енеді = 8 ауыл 1893 жылы<ref name=autogenerated1>[http://dlib.rsl.ru/viewer/01003932150#?page=65 Просмотр документа - dlib.rsl.ru<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> |Астанасы = |Ірі қаласы = |Ірі қалалары = |Құрылды = 1869 |Таратылған уақыты = [[1923]] |Басшысы = |Басшының түрі = |Басшысы2 = |Басшының түрі2 = |ЖІӨ = |ЖІӨ жылы = |ЖІӨ бойынша орны = |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны = |Тілі = |Тілдері = |Тұрғыны = 4914<ref name=autogenerated1 /> |Санақ жылы = 1893 |Пайызы = |Халық саны бойынша орны = |Тығыздығы = |Тығыздығы бойынша орны = |Ұлттық құрамы = [[Арғын]] тайпасының [[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек]] бұтағының [[Керней руы]] |Конфессиялық құрамы = Мұсылмандар |Жер аумағы = |Жер аумағының пайызы = |Жер аумағы бойынша орны = |Максималды биіктігі = |Орташа биіктігі = |Минималды биіктігі = |Ендік = |Бойлық = |Карта = |Карта ені = |Әкімшілік бірліктің картасы = |Әкімшілік бірлік картасының ені = |Уақыт белдеуі = |Аббревиатура = |ISO = |FIPS = |Телефон коды = |Пошта индекстері = |Интернет-үйшігі = |Автомобиль коды = |Сайты = https://vk.com/kerneiruy |Сайты_2 = https://www.facebook.com/groups/181289985910904/ |Commons санаты = |Түсініктемелер = }} '''Ақшатау болысы''' (1878 жылдың 1 қаңтарына дейін Керней болысы) — Семей облысы Қарқаралы уезіндегі қазақ болысы. == Тарихы == [[File:Памятник Керней.jpg|thumb|Памятник Керней]] 1869 жылы [[Кәрсөн-Керней болысы]]ның Керней және [[Кәрсөн болысы|Кәрсөн болыс]]тары деп екіге бөлу кезінде пайда болды.<ref>Шет өңірінің тарихи-мәдени ескерткіштері, Қарағанды 2004</ref>. 1923 жылдың қазан айында ЦИК КазАССРының 1923 жылдың 5 шілдесіндегі қаулысы бойынша [[Нұра болысы (Семей облысы)|Нұра]], [[Тоқырауын болысы|Тоқырауын]], [[Шұлым болысы|Шұлым]] болыстарымен [[Кедей болысы]]на біріктірілді.<ref>Справочник по административно-территориальному делению Казахстана (август 1920 — декабрь 1936), Алма-Ата 1959</ref> == Халқы == '''Керней руы''' — Қазақ халқының [[Орта жүз|Орта жүзінің]] [[Арғын|Арғын тайпасының]] [[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек]] бұтағынан тарайтын ру. Қаракесек — Ақша — Бошан — Машай — Бораншы — Тілеулі — Керней. Кернейден 4 ата тарйды: Балапан, Шаң, Дау (Балта, Түйте), Самырза. Халқы Қаракесек руына кіретін Керней руынан құралды. 1884 жылдағы Керней бөлімшелерілері бойынша киіз үй саны: * Шаң 350 * Балапан 226 * Балта 300 * Түйте 350 * Барлығы 1226<ref>1901 Памятная книга Семипалатинской области 1902</ref> == Шежіресі == {{rodovid|541915}} {{familytree/start}} {{familytree |border=0| | | | | | | | | | | | | | | | CJR | CJR='''''Шежіре{{ref-kk}}'''''}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| KO | KO=Қодан}} {{familytree | | |!}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| | | KARA | KARA=Қарақожа}} {{familytree | | | | |!|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| | | | | MEY | MEY=Мейрам}} {{familytree | | | | | | |!|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| | | | | | | SÜYÏN | SÜYÏN=[[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек]]}} {{familytree | | | | | | | | |!|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| | | | | | | | | SUW | SUW=Бошан}} {{familytree | |,|-|-|-|v|-|-|-|^|-|-|-|v|-|-|-|.}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| CUW || JOL || JAN || BAI || MAN|| CUW=Машай|| JOL=Таз | JAN=Жанту | BAI=Байбөрі | MAN=Манат }} {{familytree |,|^|-|-|-|-|.|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| JAN | | | | KUL || JAN=Бораншы| KUL=Бәйімбет}} {{familytree |,|^|-|-|-|.|`|-|-|v|-|-|-|-|v|-|-|.|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| KÜ | | TUL | | AYDA | | TAN || DAU || TUL=Тілеулі| KÜ=Сұраулы| AYDA=Қояншы | DAU=Дәулет | TAN=Таңай}} {{familytree | | |!| | |!| |}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| JAN | | MAL | | JAN=Кәрсөн| MAL='''Керней'''}} {{familytree |,|-|-|-|-|^|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| DAW | | | | | SHA | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | BAL | | | | | | | | | SAM | | | | || DAW =Дау | SHA=Шаң | BAL=Балапан | SAM=Самырза}} {{familytree |)|-|-|-|v|-|-|-|.|`|-|-|v|-|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.| | |)|-|-|-|v|-|-|-|.| | | |!|}} {{familytree |boxstyle=background:#dfd| BLT | | TUY | | KAL | | QUA | | SYI | | ES | | JAR | | MAM | | YES | | BOG | | TUR | | SAQ | | BLT=Балта| TUY=Түйте| KAL=Қалқаман| QUA=Қуандық |SYI=Сүйіндік | ES=Ес | JAR=Жар | MAM=Маматай | YES=Есей | BOG=Бөгілі | TUR=Тұрнияз | SAQ=Сақұлы }} {{familytree/end}} == Территория == [[Сурет:Карта волостей Семипалатинской области 1893 года.gif|thumb|1893 жылғы Семей облысы болыстарының картасы]] Территориясы Қарқаралы уезінің оңтүстігінде, ал қазіргі [[Шет ауданы]]ның оңтүстінде орналасқан. == Әкімшілік бөлінісі == 8 Әкімшілік ауылдарға бөлінді<ref>Е. А. Жартыбаев, Геронтократия және оның Орталық Қазақстан топонимдеріндегі көрінісі</ref>: {| class="wikitable sortable" |- ! Әкімшілік ауылдың атауы (старшындық) ! кибитка саны (киіз үй) (1887) !кибитка саны (киіз үй) (1905) Щербина, МПЗК !Қожалық ауылдар саны !рудың бөлімшелері<ref>http://nblib.library.kz/elib/Sait/%D0%A0%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B8%D0%B5%20%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/01-10-2014/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%206/1.html#955/z</ref> |- | 1 || 185 |201 |55 |Жарылғап |- | 2 || 100 |123 |47 |Құтымбет |- | 3 || 204 |143 |25 |Жарылғап |- | 4 || 102 |139 |38 |Қуандық, Сүйіндік |- | 5 || 152 |106 |31 |Балта |- | 6 || 172 |218 |83 |Балапан |- | 7 || 101 |170 |42 |Балапан |- | 8 || 150 |98 |27 |Сүйіндік, Қуандық, Балапан, Тарақты, Карсен |- | Барлығы || 1166 |1199 |348 | |} <!-- == Басшылары == * Қара би Байтиков * Абен Турсынов * Құлжанбек Ақсейітов керн акч * * * * --> == Құрылтай == [[Сурет:Памятник Керней.jpg|thumb|Керней ескерткіші [[Ақжал (Қарағанды облысы)|Ақжал]] кентінен солтүстік-шығысқа қарай 13 км жерде, 2005 жылы орнатылған]] * 2005 жылы тамыз айында Шет ауданы Ақжал кентінде 170 киіз үй тігілген құрылтай өтті. Ақжал кенті маңында Алматы-Екатеринбург жолының бойында Кернейге ескерткіш белгі қойылды. * 2015 жылы 8 тамыз айында Шет ауданы Ақжал кентінде құрылтай өтті.<ref name="Шет ауданында баһадүр Керней батырдың туылғанына 400 жыл толуына орай ұрпақтары ұлан асыр ас беріп, рухына тағзым жасады">{{cite web | url=http://kartv.kz/kz/news/kazakh_handygy_550/page_101065_shet-audanynda-bahadyr-kernei-batyrdyn-tuylhanyna-400-zhy | title=Шет ауданында баһадүр Керней батырдың туылғанына 400 жыл толуына орай ұрпақтары ұлан асыр ас беріп, рухына тағзым жасады}}</ref> == Қоғамдық қайырымдылық қоры == «Көкбөрі Керней баба» қоғамдық қайырымдылық қоры 05.11.2003 жылы құрылған. Басшысы [[Майбас Төрехан|Төрехан Майбас]] == Өлең == Көкбөрі Керней баба Сөзі мен әнін жазған: Оралтай Сүлейменов == Тұлғалар == {{col-begin}}{{col-3}} # [[Жамбыл Сәулебекұлы Ақылбаев]] Дау-Балта-Итқара # [[Камал Бошаев]] Дау-Балта-Итқара # [[Орынбек Беков]] Дау-Балта-Жамбы # [[Дарико Сопыжанқызы Хасанғалиева]] Дау-Балта-Қараша # [[Амангелді Дінұлы Ермегияев]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Майбас Төрехан]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Жарылғап батыр]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Талғат Амангелдіұлы Ермегияев]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Шәрбан Батталқызы Батталова]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Дия Ахметұлы]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Әлімшайқы Сәлімбаев]] Дау-Түйте-Жарылғап # [[Әбді Қайқыбасов]] Дау-Қалқаман {{col-3}} # [[Дәулет Хамитұлы Сембаев]] Шаң-Құтымбет # [[Аңғар Смағұлов]] Шаң-Құтымбет # [[Едіге Дәріғұлұлы Тұрсынов]] # [[Рысқали Қалиақбарұлы Әбдікеров]] Шаң-Қуандық # [[Нұрлан Мәжитұлы Әбдіров]] Шаң-Сүйіндік # [[Гүлбаршын Сабырбекқызы Ақпанова]] Шаң-Сүйіндік # [[Әбду Жүнісұлы]] Шаң-Айтпай # [[Моряк Смағұлұлы Шегенов]] Шаң-Ес {{col-3}} # [[Қазкен Қалиұлы Томпы]] Шаң-Ес # [[Марал Қазкенұлы Томпиев]] Шаң-Ес # [[Жүсіпбек Алтайбаев]] Самырза-Күшік # [[Баян Рақышұлы Рақышев]] Балапан-Бөгілі* # [[Хайролла Алтынбекұлы Оспанов]] Балапан-Есей # [[Қазыбек Бейсенұлы Нұржанов]] балапан бөгілі {{col-end}} == Дереккөздер == {{дереккөздер}} == Әдебиет == * Керней шежіресі, Төрехан Майбас, Қарағанды, Болашақ-Баспа 2005, 360 б., Тираж 1000, ISBN 9965-528-85-3 * Қазкен Қалиұлы Томпиевтің «Еуразиялық түркі шежіре аңыздары». — Алматы, 2012 * https://ru.calameo.com/books/001798844f0c0d4bd34c5 == Сыртқы сілтемелер == * http://baq.kz/regional_media/post/463 * http://alashainasy.kz/shezhire/bes-meyram-emes-bes-boshan-60642/ * http://www.abai.kz/post/view?id=2479 * http://inovainvest.ru/delenie-argynov-311.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200324131451/http://inovainvest.ru/delenie-argynov-311.html |date=2020-03-24 }} * http://news.ivest.kz/47226466-pohod-na-turkestan * https://qamba.info/site/book/online/rta-zhuz-rw-taipalary-twraly-angyzdar/content/content_1.xhtml/ [[Санат:Семей облысы болыстары]] [[Санат:Шет ауданы тарихы]] 4evykvgwi9v1hit7d8q3whq5h8mdixu 0 599449 3059662 3031520 2022-08-12T09:41:38Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Футболшы |есімі = Бақтияр Зайнутдинов |толық аты = Бақтияр Батыржанұлы Зайнутдинов |лақап аты = Батека, Баха |сурет = Baktiyar Zaynutdinov 2019 v Dynamo.jpg |сурет ені = |атауы = |туған күні = 02.04.1998 |туған жері = {{туғанжері|Тараз|Таразда}}, [[Қазақстан]] |азаматтығы = {{байрақ|Қазақстан}} |бойы = 185 [[сантиметр|см]] |салмағы = 75 [[килограмм|кг]] |позиция = [[жартылай қорғаушы]] |қазіргі клуб = {{ту|Ресей}} [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] |номері = 19 |жастар клубы = {{футбол карьерасы |2014—2017|{{ту|Қазақстан}} [[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]|}} |клубтары = {{футбол карьерасы |2015—2017|{{ту|Қазақстан}} [[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]|27 (7) |2018|{{ту|Қазақстан}} [[Астана (футбол клубы)|Астана]]|27 (5) |2019—2020|{{ту|Ресей}} [[Ростов (футбол клубы)|Ростов]]|31 (4) |2020— |{{ту|Ресей}} [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]]|44 (4)}} |ұлттық құрамы = {{футбол карьерасы |2014|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U17|2 (0) |2016|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U18|1 (0) |2016|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U19|3 (0) |2017|{{ту|Қазақстан}} [[Қазақстан жастар футбол құрамасы (21)|Қазақстан U21]]|4 (1) |2018—|{{ту|Қазақстан}} [[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы|Қазақстан]]|23 (9)}} }} '''Бақтияр Батыржанұлы Зайнутдинов''' ([[2 сәуір]], [[1998 жыл]], [[Тараз]]) — қазақстандық футболшы, [[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы]]ның және [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] футбол клубының жартылай қорғаушысы. == Карьерасы == === Клубтық === "[[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]" футбол клубының түлегі. 2017 жылы Қазақстандағы үздік жас футболшы атанды. 2017 жылы 25 қарашада "[[Астана (футбол клубы)|Астанаға]]" ауысты. "Астана" сапында [[Қазақстан Премьер Лигасы|Ұлттық чемпионат]] пен Еурокубоктердегі бірнеше маңызды ойындарда алаңға шықты. Жыл соңында Қазақстандағы "жаңа есім" номинациясына ие болды. 2018 жылы Астана клубымен чемпион атағын алды. 2019 жылы 12 қаңтарда Ресейдің "[[Ростов (футбол клубы)|Ростов]]" клубына ауысты. "Ростов" сапында 31 рет алаңға шығып 4 гол соққан болатын. 2020 жылы 25 тамызда [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|Мәскеу ЦСКА]] клубымен 5 жылдық келісім шарт жасасты. 10-тур матчында ЦСКА үшін өзінің алғашқы голын Екатеринбургте "[[Орал (футбол клубы)|Орал]]" қақпасына соқты. === Ұлттық құрама === Ұлттық құрама сапындағы ойынын 2018 жылы 23 наурызда [[Мажарстан Ұлттық футбол құрамасы|Мажарстан]] құрамасына қарсы өткізіп, 39-минутта жеңіс голын соқты. Бұл ойында қазақстандықтар 3:2 есебімен жеңіске жетті. Ұлттық құрамадағы екінші голын 2018 жылы маусым айында Әзірбайжанға қарсы жолдастық кездесуде соқты (3:0). 2018 жылы [[УЕФА Ұлттар Лигасы 2018/19|УЕФА Ұлттар Лигасындағы]] алты ойынның бәрінде де алаңға шығып, бір гол соқты (Латвия қақпасына). 2020 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеуінде 3 голдың авторы атанды ([[Шотландия Ұлттық футбол құрамасы|Шотландияға]] екі гол, [[Сан-Марино Ұлттық футбол құрамасы|Сан-Мариноға]] бір гол). 2020 жылы 4 қыркүйекте [[УЕФА Ұлттар Лигасы 2020/21|УЕФА Ұлттар Лигасының]] бірінші турында [[Литва Ұлттық футбол құрамасы|Литваның]] қақпасына гол соғып, есеп ашты. Бұл кездесуде қазақстандықтар 2:0 есебімен жеңіске жетті. 2021 жылы 7 қыркүйекте [[Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі (іріктеу турнирі)|ӘЧ-2020 іріктеуінде]] [[Босния және Герцеговина Ұлттық футбол құрамасы|Босния және Герцеговина]] қақпасына 90+6 минутта гол соғып, құраманы жеңілістен құтқарды (2:2). 2021 жылғы 16 қарашада Тәжікстанмен жолдастық кездесуде матч тағдырын шешкен жалғы голды соқты. ==Жетістіктері== === Командалық === {{ту|Қазақстан}} '''[[Астана (футбол клубы)|Астана]] ''' *Қазақстан Суперкубогы: [[Футболдан Қазақстан Суперкубогы 2018|2018]] *Қазақстан чемпионы: [[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2018|2018]] === Жеке === *Қазақстан чемпионатының үздік жас ойыншысы: 2018 *Қазақстан чемпионатындағы жаңа есім: 2018 == Статистикасы == === Клубтық === : ''2021 жылғы 6 қарашадағы жағдай бойынша'' {| class="wikitable" ! colspan="3" | ! colspan="2" |Лига ! colspan="2" |Кубок ! colspan="2" |Еурокубок ! colspan="2" |Барлығы |- !Клуб !Лига !Маусым !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол |- | rowspan="2" |[[Тараз (футбол клубы)|Тараз U-21]] | rowspan="1" |[[Футболдан Қазақстан екінші лигасы|2 лига]] |[[Футболдан Қазақстан екінші лигасы 2016|2016]] |5 |0 | colspan="2" |— | colspan="2" |— !5 !0 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !5 !0 ! colspan="2" |— ! colspan="2" |— !5 !0 |- | rowspan="2" |[[Тараз (футбол клубы)|Тараз]] | rowspan="1" |[[Қазақстан Премьер Лигасы|Премьер-лига]] |[[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2017|2017]] |27 |7 |1 |0 | colspan="2" |— !28 !7 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !27 !7 !1 !0 !0 !0 !28 !7 |- | rowspan="2" |[[Астана (футбол клубы)|Астана]] | rowspan="1" |[[Қазақстан Премьер Лигасы|Премьер-лига]] |[[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2018|2018]] |27 |5 |0 |0 |8 |1 !35 !6 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !27 !5 !0 !0 !8 !1 !35 !6 |- | rowspan="4" |[[Ростов (футбол клубы)|Ростов]] | rowspan="3" |[[Футболдан Ресей чемпионаты|Премьер-лига]] |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2018/19|2018/19]] |10 |0 |2 |0 | colspan="2" |— !12 !0 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2019/20|2019/20]] |17 |4 |2 |0 | colspan="2" |— !19 !4 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2020/21|2020/21]] |6 |1 |0 |0 | colspan="2" |— !6 !1 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !31 !4 !4 !0 !0 !0 !35 !4 |- | rowspan="3" |[[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] | rowspan="2" |[[Футболдан Ресей чемпионаты|Премьер-лига]] |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2020/21|2020/21]] |18 |1 |1 |0 |6 |0 !25 !1 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2021/22|2021/22]] |10 |2 |2 |1 | colspan="2" |— !12 !3 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !28 !3 !3 !1 !6 !0 !37 !4 |- ! colspan="3" |Барлығы !118 !17 !8 !1 !14 !1 !140 !19 |} === Ұлттық құрамада === {| class="wikitable" |+''2021 жылғы 16 қарашадағы жағдай бойынша'' ! rowspan="2" |Құрама ! rowspan="2" |Жыл ! colspan="2" |ӘЧ іріктеуі ! colspan="2" |ЕЧ іріктеуі ! colspan="2" |Ұлттар лигасы ! colspan="2" |Жолдастық ! colspan="2" |Барлығы |- !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол |- | rowspan="5" |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы|Қазақстан]] |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2018|2018]] | colspan="2" | - | colspan="2" | - |6 |1 |3 |2 |9 |3 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2019|2019]] | colspan="2" | - |4 |3 | colspan="2" | - | colspan="2" | - |4 |3 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2020|2020]] |0 |0 | colspan="2" | - |3 |1 |0 |0 |3 |1 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2021|2021]] |4 |1 | | | |1 |1 |0 |5 |2 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2022|2022]] |2 |0 | | | | | | |2 |0 |- ! colspan="2" |Барлығы !4 !1 !4 !3 !9 !2 !4 !3 !23 !9 |} == Дереккөздер == {{дереккөздер}} ==Сыртқы сілтемелер== * [https://www.footboom.kz/player/46244-bakhtiyar-zajnutdinov/statistic Барлық статистикалары] {{Сыртқы сілтемелер}} [[Санат:Қазақстан футболшылары]] [[Санат:Қазақстан Ұлттық футбол құрамасының ойыншылары]] [[Санат:Тараз ФК ойыншылары]] [[Санат:Астана ФК ойыншылары]] [[Санат:Ростов ФК ойыншылары]] [[Санат:ЦСКА Мәскеу ФК ойыншылары]] s9gj7rvmdmufutwt2rclpozkk0vfmug 3059664 3059662 2022-08-12T09:58:14Z Ұлы Тұран 120792 wikitext text/x-wiki {{Футболшы |есімі = Бақтияр Зайнутдинов |толық аты = Бақтияр Батыржанұлы Зайнутдинов |лақап аты = Батека, Баха |сурет = Baktiyar Zaynutdinov 2019 v Dynamo.jpg |сурет ені = |атауы = |туған күні = 02.04.1998 |туған жері = {{туғанжері|Тараз|Таразда}}, [[Қазақстан]] |азаматтығы = {{байрақ|Қазақстан}} |бойы = 185 [[сантиметр|см]] |салмағы = 75 [[килограмм|кг]] |позиция = [[жартылай қорғаушы]] |қазіргі клуб = {{ту|Ресей}} [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] |номері = 19 |жастар клубы = {{футбол карьерасы |2014—2017|{{ту|Қазақстан}} [[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]|}} |клубтары = {{футбол карьерасы |2015—2017|{{ту|Қазақстан}} [[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]|27 (7) |2018|{{ту|Қазақстан}} [[Астана (футбол клубы)|Астана]]|27 (5) |2019—2020|{{ту|Ресей}} [[Ростов (футбол клубы)|Ростов]]|31 (4) |2020— |{{ту|Ресей}} [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]]|44 (4)}} |ұлттық құрамы = {{футбол карьерасы |2014|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U-17|2 (0) |2016|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U-18|1 (0) |2016|{{ту|Қазақстан}} Қазақстан U-19|3 (0) |2017|{{ту|Қазақстан}} [[Қазақстан жастар футбол құрамасы (21)|Қазақстан U-21]]|4 (1) |2018—|{{ту|Қазақстан}} [[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы|Қазақстан]]|23 (9)}} }} '''Бақтияр Батыржанұлы Зайнутдинов''' ([[2 сәуір]], [[1998 жыл]], [[Тараз]]) — қазақстандық футболшы, [[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы]]ның және [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] футбол клубының жартылай қорғаушысы. == Карьерасы == === Клубтық === "[[Тараз (футбол клубы)|Тараз]]" футбол клубының түлегі. 2017 жылы Қазақстандағы үздік жас футболшы атанды. 2017 жылы 25 қарашада "[[Астана (футбол клубы)|Астанаға]]" ауысты. "Астана" сапында [[Қазақстан Премьер Лигасы|Ұлттық чемпионат]] пен Еурокубоктердегі бірнеше маңызды ойындарда алаңға шықты. Жыл соңында Қазақстандағы "жаңа есім" номинациясына ие болды. 2018 жылы Астана клубымен чемпион атағын алды. 2019 жылы 12 қаңтарда Ресейдің "[[Ростов (футбол клубы)|Ростов]]" клубына ауысты. "Ростов" сапында 31 рет алаңға шығып 4 гол соққан болатын. 2020 жылы 25 тамызда [[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|Мәскеу ЦСКА]] клубымен 5 жылдық келісім шарт жасасты. 10-тур матчында ЦСКА үшін өзінің алғашқы голын Екатеринбургте "[[Орал (футбол клубы)|Орал]]" қақпасына соқты. === Ұлттық құрама === Ұлттық құрама сапындағы ойынын 2018 жылы 23 наурызда [[Мажарстан Ұлттық футбол құрамасы|Мажарстан]] құрамасына қарсы өткізіп, 39-минутта жеңіс голын соқты. Бұл ойында қазақстандықтар 3:2 есебімен жеңіске жетті. Ұлттық құрамадағы екінші голын 2018 жылы маусым айында Әзірбайжанға қарсы жолдастық кездесуде соқты (3:0). 2018 жылы [[УЕФА Ұлттар Лигасы 2018/19|УЕФА Ұлттар Лигасындағы]] алты ойынның бәрінде де алаңға шығып, бір гол соқты (Латвия қақпасына). 2020 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеуінде 3 голдың авторы атанды ([[Шотландия Ұлттық футбол құрамасы|Шотландияға]] екі гол, [[Сан-Марино Ұлттық футбол құрамасы|Сан-Мариноға]] бір гол). 2020 жылы 4 қыркүйекте [[УЕФА Ұлттар Лигасы 2020/21|УЕФА Ұлттар Лигасының]] бірінші турында [[Литва Ұлттық футбол құрамасы|Литваның]] қақпасына гол соғып, есеп ашты. Бұл кездесуде қазақстандықтар 2:0 есебімен жеңіске жетті. 2021 жылы 7 қыркүйекте [[Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі (іріктеу турнирі)|ӘЧ-2020 іріктеуінде]] [[Босния және Герцеговина Ұлттық футбол құрамасы|Босния және Герцеговина]] қақпасына 90+6 минутта гол соғып, құраманы жеңілістен құтқарды (2:2). 2021 жылғы 16 қарашада Тәжікстанмен жолдастық кездесуде матч тағдырын шешкен жалғы голды соқты. ==Жетістіктері== === Командалық === {{ту|Қазақстан}} '''[[Астана (футбол клубы)|Астана]] ''' *Қазақстан Суперкубогы: [[Футболдан Қазақстан Суперкубогы 2018|2018]] *Қазақстан чемпионы: [[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2018|2018]] === Жеке === *Қазақстан чемпионатының үздік жас ойыншысы: 2018 *Қазақстан чемпионатындағы жаңа есім: 2018 == Статистикасы == === Клубтық === : ''2021 жылғы 6 қарашадағы жағдай бойынша'' {| class="wikitable" ! colspan="3" | ! colspan="2" |Лига ! colspan="2" |Кубок ! colspan="2" |Еурокубок ! colspan="2" |Барлығы |- !Клуб !Лига !Маусым !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол |- | rowspan="2" |[[Тараз (футбол клубы)|Тараз U-21]] | rowspan="1" |[[Футболдан Қазақстан екінші лигасы|2 лига]] |[[Футболдан Қазақстан екінші лигасы 2016|2016]] |5 |0 | colspan="2" |— | colspan="2" |— !5 !0 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !5 !0 ! colspan="2" |— ! colspan="2" |— !5 !0 |- | rowspan="2" |[[Тараз (футбол клубы)|Тараз]] | rowspan="1" |[[Қазақстан Премьер Лигасы|Премьер-лига]] |[[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2017|2017]] |27 |7 |1 |0 | colspan="2" |— !28 !7 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !27 !7 !1 !0 !0 !0 !28 !7 |- | rowspan="2" |[[Астана (футбол клубы)|Астана]] | rowspan="1" |[[Қазақстан Премьер Лигасы|Премьер-лига]] |[[Футболдан Қазақстан Чемпионаты 2018|2018]] |27 |5 |0 |0 |8 |1 !35 !6 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !27 !5 !0 !0 !8 !1 !35 !6 |- | rowspan="4" |[[Ростов (футбол клубы)|Ростов]] | rowspan="3" |[[Футболдан Ресей чемпионаты|Премьер-лига]] |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2018/19|2018/19]] |10 |0 |2 |0 | colspan="2" |— !12 !0 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2019/20|2019/20]] |17 |4 |2 |0 | colspan="2" |— !19 !4 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2020/21|2020/21]] |6 |1 |0 |0 | colspan="2" |— !6 !1 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !31 !4 !4 !0 !0 !0 !35 !4 |- | rowspan="3" |[[ЦСКА (футбол клубы, Мәскеу)|ЦСКА]] | rowspan="2" |[[Футболдан Ресей чемпионаты|Премьер-лига]] |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2020/21|2020/21]] |18 |1 |1 |0 |6 |0 !25 !1 |- |[[Футболдан Ресей чемпионаты 2021/22|2021/22]] |10 |2 |2 |1 | colspan="2" |— !12 !3 |- | colspan="2" |'''Барлығы''' !28 !3 !3 !1 !6 !0 !37 !4 |- ! colspan="3" |Барлығы !118 !17 !8 !1 !14 !1 !140 !19 |} === Ұлттық құрамада === {| class="wikitable" |+''2021 жылғы 16 қарашадағы жағдай бойынша'' ! rowspan="2" |Құрама ! rowspan="2" |Жыл ! colspan="2" |ӘЧ іріктеуі ! colspan="2" |ЕЧ іріктеуі ! colspan="2" |Ұлттар лигасы ! colspan="2" |Жолдастық ! colspan="2" |Барлығы |- !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол !Ойын !Гол |- | rowspan="5" |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы|Қазақстан]] |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2018|2018]] | colspan="2" | - | colspan="2" | - |6 |1 |3 |2 |9 |3 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2019|2019]] | colspan="2" | - |4 |3 | colspan="2" | - | colspan="2" | - |4 |3 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2020|2020]] |0 |0 | colspan="2" | - |3 |1 |0 |0 |3 |1 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2021|2021]] |4 |1 | | | |1 |1 |0 |5 |2 |- |[[Қазақстан Ұлттық футбол құрамасы 2022|2022]] |2 |0 | | | | | | |2 |0 |- ! colspan="2" |Барлығы !4 !1 !4 !3 !9 !2 !4 !3 !23 !9 |} == Дереккөздер == {{дереккөздер}} ==Сыртқы сілтемелер== * [https://www.footboom.kz/player/46244-bakhtiyar-zajnutdinov/statistic Барлық статистикалары] {{Сыртқы сілтемелер}} [[Санат:Қазақстан футболшылары]] [[Санат:Қазақстан Ұлттық футбол құрамасының ойыншылары]] [[Санат:Тараз ФК ойыншылары]] [[Санат:Астана ФК ойыншылары]] [[Санат:Ростов ФК ойыншылары]] [[Санат:ЦСКА Мәскеу ФК ойыншылары]] j2x2fzd3z3gtur744g046qroc03hhrh 0 617586 3059600 2682659 2022-08-11T18:53:30Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Тексерілмеген мақала|date=наурыз 2019}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> {{cleanup}} '''Ақтөбе-Лаэти''' - [[Атырау]] қаласынан 6 шақырым, қалаға қатысты [[Томарлы]] селосынан 2 шақырым және «Жұлдыз-3» мөлтек ауданына бірнеше жүз метр қашықтықта орналасқан ортағасырлық қалашық. Координаталары: {{coord|47|10|45|N|51|58|47|E}} == Зерттеулер == 1950 жылдың аяғында геология институтының ғылыми қызметкері Сапар Қарымсақов В. Афанасьевке Гурьев қаласының шығысына қарай 18 шақырым Сақол мекені маңында ежелгі қалмақ қалашығы туралы терілген қағазды ұстатты. Кейін Сапар Қарымсақов екеуі іздеп тапқан. Қазба барысында ескерткіш табылған болатын. 1960 жылдардың соңына қарай осы ескерткішпен Лев Галкин танысқан болатын. Оның жүргізген зерттеу жұмысы 1983 жылға дейін жалғасты. Сонымен қатар 1960 жылы шыққан “Қазақстанның археологиялық картасы” жинағында Атырау маңындағы Ақтөбе-Лаэти қалашығы кіреді.Тапқан ескерткішін алғаш рет 1965 жылы археолог М.С. Мерщиевке көрсеткен болатын. Қорытындысына бірлесіп, табылған ескерткіш материалдарды негізінде қоныстың ХІІІ-ХІV ғасырларда болғанын дəлелдеп, мақала жариялаған. Қалашықтың Ақтөбе деген атауын жергілікті қазақтар қалашық қирандысы төбе болып үйіліп жатқаннан кейін атаған. Лев Галкин 1977 жылы "Археологические открытия 1977 года" атты еңбегінде Алтын Орда қалашығын Пицигани картасына сүйеніп, "Лаэти" қаласы деп атаған болатын. Сонымен, жаңадан "Лаэти" атауы пайда болды. Өлкетанушы "Лаэти" атауын түркі сөздеріндегі "Лай" немесе "Лайланған" сөздерімен түсіндіреді. Бұл, мүмкін, мекеннің қасынан ағатын Жайық сағасының су тасқыны кезінде судың лайлануымен және жаз аяғында судың аз мөлшерінде тағы да лайлануымен байланысты болса керек, – деп тұжырым жасаған. .В.Афанасьев отряд жетешісі ретінде 1990-1993 жылдары облыстық мәдениет комитетінің, облыстық тарихи-өлкетану музейінің қаржысы негізінде Ақтөбе қалашығына археологиялық қазба жұмысын жүргізіп, қала тарихының зерттелуіне бірсыпыра үлес қосты. Ақтөбе-Лаэти қаласының осы күнге дейін сақталмай жойылуы жөнінде бүгінде екі түрлі пікір қалыптасқан. Оның бірі Ақсақ Темірдің 1396 жылы жаулап алуымен, екіншісі Каспий теңізінің деңгейі көтеріліп айналаны су басуы әсерімен байланыстырылады. Яғни, Ақтөбе-Лаэти қалашығы бүгінгі Атырау қаласының аумағында орналасып, ХV ғасырда қала қиратылған немесе жойылған деуімізге әбден болады. Оны белгілі археолог К.Байпақовтың «Жайықтың төменгі жағында тағы бір ірі қалашық табылып зерттелді. Ақтөбе қалашығындағы қазба жұмыстар тұрғын үйлердің кан жүйесімен жылытылатынын анықтады» дей келіп, Ақтөбеден бидай сақтайтын ыдыстар кездесті, ал, табылған керамика мен тиындар қалашықтың ХІІІ- ХV ғасырда өмір сүргенін айғақтайды дегені дәлелдей түседі. ===Қызықты ақпарат=== Тағы бір қызықты материалды 2015 жылы Татарстан ғалымы, нумизматик Р.Ю.Рева ұсынды. Ол 2006 жылы Саратов қаласынан табылған алтынордалық тиынды оқып, оны Құтлукент қаласында соғылғанын анықтады. Оның есебінше, Құтлукент Жайық бойында Атыраудан қашық емес жерде орналасқан екен. Атыраулық археолог М.Қасенов Р.Ю.Реваның жаңалығымен танысып, «ол, өкінішке қарай, Ақтөбе-Лаэти қаласын білмейді. Оның Құтлукент қаласы Ақтөбе-Лаэти қаласы болуы да мүмкін» деген ой білдіреді. Р.Ю.Рева зерттеуінің соңында әл Омари еңбегіндегі жолдарды «Хорезм мен Сарай арасында Учик (Үйшік – бүгінгі Атырау қаласы) және Құтлукент қалалары бар» деп оқуды ұсынады. Ол Құтлукент қаласы Сарайшық қаласының алғашқы атауы немесе әлі табылмаған қала болуы мүмкін» деген қорытынды жасайды. Ғалымның пікірі ғылым әлемінде кеңірек насихаттала қоймаса да, тың тұжырым екені белгілі. Оның үстіне, ХІV ғасырдағы әл Омаридың зерттеуін жаңаша саралауы, сөз жоқ, біраз мәселеге өзгеше қарау қажеттігін айғақтайды. Оны назарға алсақ, сонда Үйшік атауы Алтын орда заманынан бері келе жатқанын байқауға болады. == Қала құрылысы == Ғимараттың сыртын әртүрлі ою-өрнекті, түрлі-түске боялған қаптама плиталармен безендірген. Көбіне көгілдір ақық түсті болып келеді. Сондай-ақ қыш кірпіште құрылыста қолданылған материал болып табылады. Оларды үй қабырғасын, іргетасын тұрғызуға, еденге төсеуге, өзге де мақсаттарда қолданған. Ғалымдар мұндай құрылыс материалының IХ-Х ғасырлардан бастап қолданылғанын айтады. Атақты архитектор Т.Басенов бұл кiрпiштiң бiр шаршы сантиметрiнің 64,5 кг қысымға шыдайтын мықтылығын айта отырып, жергiлiктi саздан бұдан артық құрылыс материалын әзiрлеу мүмкiн емес деген пайымдауын айтады. Қыш бұйымдардан қызыл түсті балшықтан жасалған бұйымдар басым болып келеді, олар темір тотығы, майда қоспалар: пирит, слюда, әкпен ерекшеленетін темірленген балшықтан жасалған. Ас ішуге арналған ыдыстардың бір бөлігі әртүрлі өрнектермен безендірілген түрлі-түсті жылтыр сырлы ыдыстар. Бұйымдардың сырлануы әртекті. Кварц, далалық шпат, каолин т.б. сілтілік материалдар 950º С температурадан жоғары ыстықта шыныға ұқсас қабат қалыптастырып, глазурьленеді. Мөлдір қарасұр сырлардың құрамында дала шпатының көп екендігі белгілі. Күңгірттеу сырлардағы глазурь құрамында қалайы тотығы бар. Қоңыр түске мыс тотығын қосу арқылы қол жеткізген. Қызыл балшықты сырлы ыдыстар 900-1200º С температураға дейінгі қышқылды ортада күйдірілген. Екінші бір түрі – кашин балшығынан көркемделіп жасалған пиала, тостаған, құмыра және вазалар. Олар силикат текті ашық ақ түсті кремнезимді балшықтан дайындалады. Сыртына көпбояулы полихромды суреттер үстінен жылтыр сыр жағылып жасалған. Әдетте үш түстен тұрады: кашин балшығының өзіндік ақ түсінен, өрнектері көк немесе жасыл түспен салынады. Жасыл түс алу үшін мыс тотығы қолданылса, қара¬көк түстен көгілдір түске дейін кобальт қолданылған. Мұндай ыдыстар «хорезмдік стиль» деп те аталады. Кобальтпен әшекейлеу күрделі өсімдікті өрнек түзеді, бұл түр Тимуридтер дәуірінде пайда болып, XIV ғасырдың соңынан бастап, XV ғасырдың аяғына дейін гүлденген. Ескерткіштен табылған шығыр құралдары және диірмен тастарына қарағанда, бақша шаруашылығы кеңінен дамыған. Сондай-ақ мал да көп болған, оны остеологиялық материалдардың, яғни, мал сүйектерінің молдығы дәлелдейді. Осы жердің тұрғындары аңшылықпен және балық аулаумен айналысқан. Қорыта айтқанда, бұл жерде барлық дерлік қажетті заттармен қамтамасыз етіп отырған тұтас бір экономикалық кешен болған, одан артылған¬дары сауда-саттыққа жіберілген. Археологиялық зерттеулердің нәтижелері мұнда түрлі елдердің ақшалары, соның ішінде, Хұлағидтық елхан Махмұд Ғазанның алтын тиыны және басқа да күміс, мыс тиын түрлері болғандығын көрсетті. Иранды билеген Махмұд Ғазан мен Жошы Ұлысын билеген Тоқтының кезінде белгілі бір келісім бойынша іс-шаралар жүргізілген секілді. Сондықтан Ақтөбе – Лаэтиден иран тиын-дары табылуы таңғаларлық құбылыс емес. Алтын тиынның бетіне Калима шахадат – куәлік сөзі жазылған, яғни, «Алладан басқа Құдай жоқ, Мұхаммед Алланың елшісі» деп жазылыпты. Тиын Иранның оңтүстігіндегі Шираз қаласында соғылған. ==Зерттеу нәтижесінде табылған жәдігерлер== Сонымен қатар, ұзындығы кісі бойындай алып құмыралар, қару-жарақ түрлері мен металл ыдыстар. Мұның барлығы аумағы 4 гектар жерді алып жатқан көне қала орнынан табылған. Мамандардың пайымдауынша, бұл арада 1000-ға тарта тұрғыны бар ірі қолөнер орталығы болған. Амангелді Зайнов, археолог-ғалым: - Олай дейтін себебіміз, осы жерден ондаған пеш, қыш ыдыстардың қалдықтары табылды. Мынау жай ғана фрагмент болғанымен, бұл – үлкен ыдыстың мойны және қыш ыдысты жасап қана қоймаған, оған өрнектер салған. Толқынды өрнектер – Жайық өзені бойын жайлаған халықтарға тән өрнек. Өкінішке қарай, көне қаланың біраз бөлігін зерттеу қиынға соғады. Себебі үстіне үйлер салынып кеткен. Ақтөбе-лаэти қаласының орнын қазу сонау 70-жылдары мәскеулік археолог-ғалым Галкиннің бастамасымен қолға алынған. Сол кезде ғалым өзінің жазбаларында бұл қаланы «дүкен-қала» деп атапты. Оның себебі осы арада керемет қолөнер дамыған: кірпіш күйдірілген, металл балқытылған, оның қажеттілігі іргедегі Хан ордалы Сарайшық қаласы тұрғындарының, сондай-ақ ұлы Жібек Жолы бойында жатқандықтан да осы арада көшпенді керуендердің қажетін өтеуге жұмыс жасаған сыңайлы. Сол кездің өзінде Ақтөбе-лаэтидің орнынан жүздеген жәдігер табылған. Бірақ өкінішке қарай басым бөлігі Мәскеуге жөнелтіліпті. Айбек Тұрарұлы, ғылыми қордың сақтаушысы: - Ерекше белгілердің ішінде құс бейнесіндегі қыш ыдысты айтуға болады. Оның құйрығында және қанатында таңбалардың суреті бар. 13-14 ғасырларға жататын қыш шырғадандарды да осы қатарға қоюға болады. ==Қаланың болашағы туралы == Қазіргі таңда жүріп жатқан қазба жұмыстары бұл ғалымдар белгілеген қалашықтың бөлігіне қатысты емес. Бұл қазылып жатырған 20х20 метр жер бөлігіне алдымен, музей мамандары барлау жұмысын жүргізіп, топырағын тазалап, құрылыстың кірпіші қаланған қабырғаларының орнын анықтады. Осы қабырғалардың негізінде, қазба орнында бөлмелер пайда болды. Кейбір бөлмелерден, қыш ыдыстардың сынығы, металл қорытпалары¬ның қалдығы, моншақтар және жазуы сақталмаған мыс тиындар табылды. Металл өнімдерінің қалдықтары, әсіресе, арнайы ошақтардың ішінен шықты. Бұл ошақтардың кейбіреуі кірпішпен қаланса, кейбіреуінің арнайы мұражасы жасалынған. Демек, бұл қазылған орындағы ошақтар қалашықтың жанында тұрмыстық шеберхананың болғандығын растайды. Қазба орнындағы жер қабаттарына қарап отырып, теңіз астында қалған қалашықтың аз сақталған қабырғаларының бөлігін көруге болады. Музей қорында аталған қазба орнының 500-ге жуық жәдігері сақталған. Оның ішінде алтын монетаның, жоғары сапалы алтыннан, қыштан жасалған сәндік әшекей бұйымдары мен жебе ұштары, құмыралар табылды. – Менің пайымдауымша, бұл жерде қазір 0,0001 пайызы ғана ашылған сияқты. Мына енді нақты айту қиын, меніңше, әлі ұзақ жылдық жұмыс бар. Жеке өзімнің барлау жұмыстарым бойынша, орташа 10 га жерде осы қаланың қалдықтары орналасып жатыр. Көне қаланың облыс орталығына таяу болғаны туризмнің дамуына жол ашады. Бұл жер – тарихшы, археолог боламын деген арманы бар жастар үшін таптырмас тәжірибе алаңы. Осы қазба жұмыстарына Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мем-лекеттік университеті студенттері мен «Жасыл ел» жасағы құрамындағы отызға жуық жастар қатысты. Жалпы, көне қалалар бойынша ғылыми зерттеулерге ден қоюды талап ететін жаңа кезең келгендей, – дейді Мұрат Қалменов. Мұрат Қалменов, тарих ғылымдарының докторы: − Бұл жер өндіріс орны болған. Себебі, шыны, метал, сүйектің сынықтары табылып жатыр.Табылған жәдігерлердің барлығын дұрыстап анықтау қажет. Қазба жұмыстарын жүргізуге «Жасыл ел» еңбек жасақтары мен облыстық тарихи өлкетану мұражайының қызметкерлерінен барлығы ат салысты. Ақтөбе – Лаэти қалашығына қазба жұмыстары аяқталған соң, музей мамандары Сарайшық қаласына ұйымдастырылатын қазба жұмыстарына қатысуды жоспарлап отыр. === Қазіргі бағдарламалар === Бұл археологиялық экспедиция келешекте Елбасының тапсырмасына сәйкес, рухани құндылықтардың маңыздылығын арттыру, өлкетануға қатысты жүйелі зерттеулерді жүргізу, облыстың көне тарихына қазба жұмыстары арқылы нақты тұжырымдар жасай білу үшін музей мамандарына зор тәжірибе алмасу болады. Келешекте Атырауда аспан асты музейлері жобасын жүзеге асыруға мол мүмкіндік болады деп ктілуде. Айтарлығы, биыл Атырау облысында «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында үйлестіру орталығы ашылды. Жобалық кеңсе бағдарламаның «Туған жер», «Киелі жерлер географиясы», «100 жаңа есім» бағыттарын іске асырады. Орталық құрамына мемлекеттік оргадар, мәдениет пен білім сала¬ларының өкілдері кірген. Сайып келгенде, тарихты зерделеп, оны ұрпаққа аманаттауға арналған Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласындағы «Туған жер» бағдарламасы аясында «Қазақстанның қасиетті рухани құн¬дылықтары» немесе «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша атқарылар жұмыстардан халық зор үміт күтуде. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} lcm67xj1h2ptfvqti2epavuefejrw63 3059604 3059600 2022-08-11T19:18:59Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Тексерілмеген мақала|date=наурыз 2019}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> {{cleanup}} '''Ақтөбе-Лаэти''' - [[Атырау]] қаласынан 6 шақырым, қалаға қатысты [[Томарлы]] селосынан 2 шақырым және «Жұлдыз-3» мөлтек ауданына бірнеше жүз метр қашықтықта орналасқан ортағасырлық қалашық. Координаталары: {{coord|47|10|45|N|51|58|47|E}} == Зерттеулер == 1950 жылдың аяғында геология институтының ғылыми қызметкері Сапар Қарымсақов В. Афанасьевке Гурьев қаласының шығысына қарай 18 шақырым Сақол мекені маңында ежелгі қалмақ қалашығы туралы терілген қағазды ұстатты. Кейін Сапар Қарымсақов екеуі іздеп тапқан. Қазба барысында ескерткіш табылған болатын. 1960 жылдардың соңына қарай осы ескерткішпен Лев Галкин танысқан болатын. Оның жүргізген зерттеу жұмысы 1983 жылға дейін жалғасты. Сонымен қатар 1960 жылы шыққан “Қазақстанның археологиялық картасы” жинағында Атырау маңындағы Ақтөбе-Лаэти қалашығы кіреді.Тапқан ескерткішін алғаш рет 1965 жылы археолог М.С. Мерщиевке көрсеткен болатын. Қорытындысына бірлесіп, табылған ескерткіш материалдарды негізінде қоныстың ХІІІ-ХІV ғасырларда болғанын дəлелдеп, мақала жариялаған. Қалашықтың Ақтөбе деген атауын жергілікті қазақтар қалашық қирандысы төбе болып үйіліп жатқаннан кейін атаған. Лев Галкин 1977 жылы "Археологические открытия 1977 года" атты еңбегінде Алтын Орда қалашығын Пицигани картасына сүйеніп, "Лаэти" қаласы деп атаған болатын. Сонымен, жаңадан "Лаэти" атауы пайда болды. Өлкетанушы "Лаэти" атауын түркі сөздеріндегі "Лай" немесе "Лайланған" сөздерімен түсіндіреді. Бұл, мүмкін, мекеннің қасынан ағатын Жайық сағасының су тасқыны кезінде судың лайлануымен және жаз аяғында судың аз мөлшерінде тағы да лайлануымен байланысты болса керек, – деп тұжырым жасаған. .В.Афанасьев отряд жетешісі ретінде 1990-1993 жылдары облыстық мәдениет комитетінің, облыстық тарихи-өлкетану музейінің қаржысы негізінде Ақтөбе қалашығына археологиялық қазба жұмысын жүргізіп, қала тарихының зерттелуіне бірсыпыра үлес қосты. Ақтөбе-Лаэти қаласының осы күнге дейін сақталмай жойылуы жөнінде бүгінде екі түрлі пікір қалыптасқан. Оның бірі Ақсақ Темірдің 1396 жылы жаулап алуымен, екіншісі Каспий теңізінің деңгейі көтеріліп айналаны су басуы әсерімен байланыстырылады. Яғни, Ақтөбе-Лаэти қалашығы бүгінгі Атырау қаласының аумағында орналасып, ХV ғасырда қала қиратылған немесе жойылған деуімізге әбден болады. Оны белгілі археолог К.Байпақовтың «Жайықтың төменгі жағында тағы бір ірі қалашық табылып зерттелді. Ақтөбе қалашығындағы қазба жұмыстар тұрғын үйлердің кан жүйесімен жылытылатынын анықтады» дей келіп, Ақтөбеден бидай сақтайтын ыдыстар кездесті, ал, табылған керамика мен тиындар қалашықтың ХІІІ- ХV ғасырда өмір сүргенін айғақтайды дегені дәлелдей түседі. ===Қызықты ақпарат=== Тағы бір қызықты материалды 2015 жылы Татарстан ғалымы, нумизматик Р.Ю.Рева ұсынды. Ол 2006 жылы Саратов қаласынан табылған алтынордалық тиынды оқып, оны Құтлукент қаласында соғылғанын анықтады. Оның есебінше, Құтлукент Жайық бойында Атыраудан қашық емес жерде орналасқан екен. Атыраулық археолог М.Қасенов Р.Ю.Реваның жаңалығымен танысып, «ол, өкінішке қарай, Ақтөбе-Лаэти қаласын білмейді. Оның Құтлукент қаласы Ақтөбе-Лаэти қаласы болуы да мүмкін» деген ой білдіреді. Р.Ю.Рева зерттеуінің соңында әл Омари еңбегіндегі жолдарды «Хорезм мен Сарай арасында Учик (Үйшік – бүгінгі Атырау қаласы) және Құтлукент қалалары бар» деп оқуды ұсынады. Ол Құтлукент қаласы Сарайшық қаласының алғашқы атауы немесе әлі табылмаған қала болуы мүмкін» деген қорытынды жасайды. Ғалымның пікірі ғылым әлемінде кеңірек насихаттала қоймаса да, тың тұжырым екені белгілі. Оның үстіне, ХІV ғасырдағы әл Омаридың зерттеуін жаңаша саралауы, сөз жоқ, біраз мәселеге өзгеше қарау қажеттігін айғақтайды. Оны назарға алсақ, сонда Үйшік атауы Алтын орда заманынан бері келе жатқанын байқауға болады. == Қала құрылысы == Ғимараттың сыртын әртүрлі ою-өрнекті, түрлі-түске боялған қаптама плиталармен безендірген. Көбіне көгілдір ақық түсті болып келеді. Сондай-ақ қыш кірпіште құрылыста қолданылған материал болып табылады. Оларды үй қабырғасын, іргетасын тұрғызуға, еденге төсеуге, өзге де мақсаттарда қолданған. Ғалымдар мұндай құрылыс материалының IХ-Х ғасырлардан бастап қолданылғанын айтады. Атақты архитектор Т.Басенов бұл кiрпiштiң бiр шаршы сантиметрiнің 64,5 кг қысымға шыдайтын мықтылығын айта отырып, жергiлiктi саздан бұдан артық құрылыс материалын әзiрлеу мүмкiн емес деген пайымдауын айтады. Қыш бұйымдардан қызыл түсті балшықтан жасалған бұйымдар басым болып келеді, олар темір тотығы, майда қоспалар: пирит, слюда, әкпен ерекшеленетін темірленген балшықтан жасалған. Ас ішуге арналған ыдыстардың бір бөлігі әртүрлі өрнектермен безендірілген түрлі-түсті жылтыр сырлы ыдыстар. Бұйымдардың сырлануы әртекті. Кварц, далалық шпат, каолин т.б. сілтілік материалдар 950º С температурадан жоғары ыстықта шыныға ұқсас қабат қалыптастырып, глазурьленеді. Мөлдір қарасұр сырлардың құрамында дала шпатының көп екендігі белгілі. Күңгірттеу сырлардағы глазурь құрамында қалайы тотығы бар. Қоңыр түске мыс тотығын қосу арқылы қол жеткізген. Қызыл балшықты сырлы ыдыстар 900-1200º С температураға дейінгі қышқылды ортада күйдірілген. Екінші бір түрі – кашин балшығынан көркемделіп жасалған пиала, тостаған, құмыра және вазалар. Олар силикат текті ашық ақ түсті кремнезимді балшықтан дайындалады. Сыртына көпбояулы полихромды суреттер үстінен жылтыр сыр жағылып жасалған. Әдетте үш түстен тұрады: кашин балшығының өзіндік ақ түсінен, өрнектері көк немесе жасыл түспен салынады. Жасыл түс алу үшін мыс тотығы қолданылса, қара¬көк түстен көгілдір түске дейін кобальт қолданылған. Мұндай ыдыстар «хорезмдік стиль» деп те аталады. Кобальтпен әшекейлеу күрделі өсімдікті өрнек түзеді, бұл түр Тимуридтер дәуірінде пайда болып, XIV ғасырдың соңынан бастап, XV ғасырдың аяғына дейін гүлденген. Ескерткіштен табылған шығыр құралдары және диірмен тастарына қарағанда, бақша шаруашылығы кеңінен дамыған. Сондай-ақ мал да көп болған, оны остеологиялық материалдардың, яғни, мал сүйектерінің молдығы дәлелдейді. Осы жердің тұрғындары аңшылықпен және балық аулаумен айналысқан. Қорыта айтқанда, бұл жерде барлық дерлік қажетті заттармен қамтамасыз етіп отырған тұтас бір экономикалық кешен болған, одан артылған¬дары сауда-саттыққа жіберілген. Археологиялық зерттеулердің нәтижелері мұнда түрлі елдердің ақшалары, соның ішінде, Хұлағидтық елхан Махмұд Ғазанның алтын тиыны және басқа да күміс, мыс тиын түрлері болғандығын көрсетті. Иранды билеген Махмұд Ғазан мен Жошы Ұлысын билеген Тоқтының кезінде белгілі бір келісім бойынша іс-шаралар жүргізілген секілді. Сондықтан Ақтөбе – Лаэтиден иран тиын-дары табылуы таңғаларлық құбылыс емес. Алтын тиынның бетіне Калима шахадат – куәлік сөзі жазылған, яғни, «Алладан басқа Құдай жоқ, Мұхаммед Алланың елшісі» деп жазылыпты. Тиын Иранның оңтүстігіндегі Шираз қаласында соғылған. ==Зерттеу нәтижесінде табылған жәдігерлер== Сонымен қатар, ұзындығы кісі бойындай алып құмыралар, қару-жарақ түрлері мен металл ыдыстар. Мұның барлығы аумағы 4 гектар жерді алып жатқан көне қала орнынан табылған. Мамандардың пайымдауынша, бұл арада 1000-ға тарта тұрғыны бар ірі қолөнер орталығы болған. Амангелді Зайнов, археолог-ғалым: - Олай дейтін себебіміз, осы жерден ондаған пеш, қыш ыдыстардың қалдықтары табылды. Мынау жай ғана фрагмент болғанымен, бұл – үлкен ыдыстың мойны және қыш ыдысты жасап қана қоймаған, оған өрнектер салған. Толқынды өрнектер – Жайық өзені бойын жайлаған халықтарға тән өрнек. Өкінішке қарай, көне қаланың біраз бөлігін зерттеу қиынға соғады. Себебі үстіне үйлер салынып кеткен. Ақтөбе-лаэти қаласының орнын қазу сонау 70-жылдары мәскеулік археолог-ғалым Галкиннің бастамасымен қолға алынған. Сол кезде ғалым өзінің жазбаларында бұл қаланы «дүкен-қала» деп атапты. Оның себебі осы арада керемет қолөнер дамыған: кірпіш күйдірілген, металл балқытылған, оның қажеттілігі іргедегі Хан ордалы Сарайшық қаласы тұрғындарының, сондай-ақ ұлы Жібек Жолы бойында жатқандықтан да осы арада көшпенді керуендердің қажетін өтеуге жұмыс жасаған сыңайлы. Сол кездің өзінде Ақтөбе-лаэтидің орнынан жүздеген жәдігер табылған. Бірақ өкінішке қарай басым бөлігі Мәскеуге жөнелтіліпті. Айбек Тұрарұлы, ғылыми қордың сақтаушысы: - Ерекше белгілердің ішінде құс бейнесіндегі қыш ыдысты айтуға болады. Оның құйрығында және қанатында таңбалардың суреті бар. 13-14 ғасырларға жататын қыш шырғадандарды да осы қатарға қоюға болады. ==Қаланың болашағы туралы == Қазіргі таңда жүріп жатқан қазба жұмыстары бұл ғалымдар белгілеген қалашықтың бөлігіне қатысты емес. Бұл қазылып жатырған 20х20 метр жер бөлігіне алдымен, музей мамандары барлау жұмысын жүргізіп, топырағын тазалап, құрылыстың кірпіші қаланған қабырғаларының орнын анықтады. Осы қабырғалардың негізінде, қазба орнында бөлмелер пайда болды. Кейбір бөлмелерден, қыш ыдыстардың сынығы, металл қорытпалары¬ның қалдығы, моншақтар және жазуы сақталмаған мыс тиындар табылды. Металл өнімдерінің қалдықтары, әсіресе, арнайы ошақтардың ішінен шықты. Бұл ошақтардың кейбіреуі кірпішпен қаланса, кейбіреуінің арнайы мұражасы жасалынған. Демек, бұл қазылған орындағы ошақтар қалашықтың жанында тұрмыстық шеберхананың болғандығын растайды. Қазба орнындағы жер қабаттарына қарап отырып, теңіз астында қалған қалашықтың аз сақталған қабырғаларының бөлігін көруге болады. Музей қорында аталған қазба орнының 500-ге жуық жәдігері сақталған. Оның ішінде алтын монетаның, жоғары сапалы алтыннан, қыштан жасалған сәндік әшекей бұйымдары мен жебе ұштары, құмыралар табылды. – Менің пайымдауымша, бұл жерде қазір 0,0001 пайызы ғана ашылған сияқты. Мына енді нақты айту қиын, меніңше, әлі ұзақ жылдық жұмыс бар. Жеке өзімнің барлау жұмыстарым бойынша, орташа 10 га жерде осы қаланың қалдықтары орналасып жатыр. Көне қаланың облыс орталығына таяу болғаны туризмнің дамуына жол ашады. Бұл жер – тарихшы, археолог боламын деген арманы бар жастар үшін таптырмас тәжірибе алаңы. Осы қазба жұмыстарына Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мем-лекеттік университеті студенттері мен «Жасыл ел» жасағы құрамындағы отызға жуық жастар қатысты. Жалпы, көне қалалар бойынша ғылыми зерттеулерге ден қоюды талап ететін жаңа кезең келгендей, – дейді Мұрат Қалменов. Мұрат Қалменов, тарих ғылымдарының докторы: − Бұл жер өндіріс орны болған. Себебі, шыны, метал, сүйектің сынықтары табылып жатыр.Табылған жәдігерлердің барлығын дұрыстап анықтау қажет. Қазба жұмыстарын жүргізуге «Жасыл ел» еңбек жасақтары мен облыстық тарихи өлкетану мұражайының қызметкерлерінен барлығы ат салысты. Ақтөбе – Лаэти қалашығына қазба жұмыстары аяқталған соң, музей мамандары Сарайшық қаласына ұйымдастырылатын қазба жұмыстарына қатысуды жоспарлап отыр. === Қазіргі бағдарламалар === Бұл археологиялық экспедиция келешекте Елбасының тапсырмасына сәйкес, рухани құндылықтардың маңыздылығын арттыру, өлкетануға қатысты жүйелі зерттеулерді жүргізу, облыстың көне тарихына қазба жұмыстары арқылы нақты тұжырымдар жасай білу үшін музей мамандарына зор тәжірибе алмасу болады. Келешекте Атырауда аспан асты музейлері жобасын жүзеге асыруға мол мүмкіндік болады деп ктілуде. Айтарлығы, биыл Атырау облысында «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында үйлестіру орталығы ашылды. Жобалық кеңсе бағдарламаның «Туған жер», «Киелі жерлер географиясы», «100 жаңа есім» бағыттарын іске асырады. Орталық құрамына мемлекеттік оргадар, мәдениет пен білім сала¬ларының өкілдері кірген. Сайып келгенде, тарихты зерделеп, оны ұрпаққа аманаттауға арналған Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласындағы «Туған жер» бағдарламасы аясында «Қазақстанның қасиетті рухани құн¬дылықтары» немесе «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша атқарылар жұмыстардан халық зор үміт күтуде. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Қазақстан көне қалалары]] i7ew1mkypjc1n8o7n095dbpr2yl34r9 0 643660 3059656 2798434 2022-08-12T08:28:30Z FMSky 110232 wikitext text/x-wiki {{Музыкант |Есімі = Данэлия Төлешова |Атауы = |Сурет = JESC 2018 partisipants. Daneliya Tuleshova (Kazakhstan) (4) (cropped).jpg |Сурет ені = 220px |Сурет тақырыбы = Бала Евровидениеда, 2018 жылы |Фон = |Туған кездегі есімі = Данэлия Александровна Тулешова |Толық аты = Данэлия Александровна Тулешова |Туған күні = 18.07.2006 |Туған жері = [[Қазақстан]] {{туғанжері|Астана|Астанада}} |Қайтыс болған күні = |Қайтыс болған жері = |Белсенділік жылдары = [[2015 жыл]]дан бастап – қазіргі күнге шейін |Мемлекет = {{KAZ}} |Мамандықтары = {{әнші|Қазақстан}} |Аспаптары = вокал |Жанрлары = [[Поп-музыка]] |Лақап аттары = Da NeL |Ұжымдары = |Қызметтес болған = |Лейблдері = Продюсерский Центр ЮНА |Марапаттары = Аялаган Астана-2015 (Казахстан) Голос.Діти-2017 (Украина) Надежда Европы 2017 (Россия) Народный Любимец -2018 (Казахстан) BraVo 2018 (Россия) |Сайты = https://iamdaneliya.com }} '''Данэлия Александровна Тулешова''' (18 шілде 2006, Астана) – қазақстандық әнші. «Голос. Дети» (Украина) бағдарламасының төртінші маусымының жеңімпазы, "Балалар Евровидениесі - 2018" байқауында Қазақстанның атынан ән айтып, алтыншы орын алды. [[Санат:Қазақстан бала әншілері]] [[Санат:Балалар Евровидениесі қатысушылары]] 85rm6gmfi5hl7mu2ip6d5ufnqc1jmf8 0 647861 3059607 2994182 2022-08-11T20:38:21Z Kurmanbek 66208 ([[c:GR|GR]]) [[File:Ersin Tatar in 2019.png]] → [[File:Ilham Aliyev received President of the Turkish Republic of Northern Cyprus in Konya (1) (cropped).jpg]] wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | түс = мемлекет басшысы | Қазақша есімі = Ерсін Татар | Шынайы есімі = {{lang-tr|Ersin Tatar}} | Суреті = Ilham Aliyev received President of the Turkish Republic of Northern Cyprus in Konya (1) (cropped).jpg | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның 5-ші Президенті<ref>Вступление в должность [https://ru.euronews.com/2020/10/19/northern-cyprus-reax назначено] на 23 октября 2020 года</ref> | Ту = Flag of the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2 = | Реті = | Басқара бастады = 23 қазан 2020 | Басқаруын аяқтады = | Ізашары = [[Мұстафа Акынджы]] | Ізбасары = | Президент = | Премьер = | Титулы_2 = [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның 18-ші Премьер-министрі | Ту_2 = Coat of arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = 22 мамыр 2020 | Басқаруын аяқтады_2 = 23 қазан 2020 | Ізашары_2 = [[Тұфан Эрхуман]] | Ізбасары_2 = [[Ерсан Санер]] | Президент_2 = [[Мұстафа Акынджы]] | Титулы_3 = [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] жетекшісі | Ту_3 = Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = 31 қазан 2018 | Басқаруын аяқтады_3 = 23 қазан 2020 | Ізашары_3 = [[Хусейн Өзгүргүн]] | Ізбасары_3 = [[Ерсан Санер]] (м.а.) | Титулы_4 = СКТР Қаржы министрі | Ту_4 = Coat of arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = 5 мамыр 2009 | Басқаруын аяқтады_4 = 13 маусым 2013 | Ізашары_4 = Аһмет Узун | Ізбасары_4 = Зерен Мунган | Туған күні =07.09.1960 | Туған жері = [[Никосия]], [[Кипр]] | Қайтыс болған күні = | Қайтыс болған жері = | Жерленді = | Діні = | Әкесі =[[Рүстем Татар]] | Анасы =Канев Татар | Жұбайы = | Балалары = 2 баласы бар | Партиясы = [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] | Білімі = [[Кембридж университеті]] | Мамандығы = | Қолтаңбасы = | Сайты = {{URL|https://ersintatar.net/}} | Commons = Ersin Tatar | Марапаттары = }} {{мағына|Татар (тегі|Татар)}} '''Ерсін Татар''' ({{lang-tr|Ersin Tatar}}, 7 қыркүйек 1960, [[Никосия]], [[Кипр]]) — ішінара танылған [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның мемлекеттік және саяси қайраткері. Ол [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасының Премьер-министрі|премьер-министр]] қызметін 2019 жылдың мамырында [[Тұфан Эрхуман]]ның коалициялық үкіметі ыдырағаннан кейін қабылдады.<ref>{{cite web|url=https://cyprus-mail.com/2019/05/23/clash-in-north-over-direction-of-cyprus-problem/|title=Clash in north over direction of Cyprus problem|last=Evie Andreou|date=23 May 2019|accessdate=26 May 2019}}</ref> Ол сонымен бірге Ұлттық Бірлік партиясының жетекшісі және оппозицияның жетекшісі болды. Ол сонымен бірге [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] жетекшісі және оппозицияның жетекшісі болды.<ref>{{cite web|url=http://www.t-vine.com/ersin-tatar-is-the-new-leader-of-trnc-main-opposition-the-national-unity-party/|title=Ersin Tatar is the new leader of TRNC main opposition, the National Unity Party – T-VINE|accessdate=26 May 2019}}</ref> Ол [[ Солтүстік Кипр Республикасындағы президент сайлауы (2020)|Солтүстік Кипр Түрік Республикасының 2020 жылғы президенттік сайлауына]] Ұлттық Бірлік партиясының кандидаты ретінде қатысып, 2020 жылы 18 қазанда өткен сайлаулардың екінші турнда президент болып сайланды.<ref name="">[https://www.kommersant.ru/doc/4538474 Президентом Турецкой Республики Северного Кипра избран Эрсин Татар 18 октября 2020]</ref> ==Ерте өмір== Ерсін Татар 1960 жылы [[Никосия]]да дүниеге келген. Ол орта мектепті [[Англия]]да, ал 1982 жылы [[Кембридж университеті]]н бітірді. Оның әкесі - [[Рүстем Татар]], есепші және саясаткер,<ref name="auto">{{Cite web | url=http://www.hurriyet.com.tr/gundem/ersin-tatar-kimdir-ersin-tatarin-biyografisi-41222855 | title=Ersin Tatar kimdir? Ersin Tatar'ın biyografisi}}</ref> ал анасы - үй шаруасындағы әйел, Канев Татар. [[Кишкличифтлик]] бастауыш мектебін бітіргеннен кейін ол 1971-1974 жылдар аралығында ағылшын мектебінде оқыды. [[Түріктердің Кипрге басып кіруі|1974 жылы Кипрдегі операциядан кейін]], оның мектебі оңтүстікте қалып, ол [[Лондон]]дағы, Англиядағы Орман мектебінде оқуын жалғастырды. Мұнда ол 1979 жылы орта мектепті бітірді. Кембридж университетін 1982 жылы экономист мамандығы бойынша бітірген.<ref name="auto1">{{Cite web|url=http://www.t-vine.com/ersin-tatar-is-the-new-leader-of-trnc-main-opposition-the-national-unity-party/|title=Ersin Tatar is the new leader of TRNC main opposition, the National Unity Party – T-VINE}}</ref><ref name="auto"/> ==Мансабы== [[File:Ersin Tatar 2020 campaign banner in Kyrenia.jpg|thumb|left|Ерсін Татар сайлауының 2020 жыл плакаты]] 1982-1986 жылдары ағылшынның PriceWaterhouse компаниясында есепші болып жұмыс істеді. 1986-1991 жылдары PollyPeck-те жұмыс істеді. 1991 жылы ол [[Анкара]]ға көшіп келді, онда FMC Nurol Defence Industry Co-да 1992 жылға дейін жұмыс істеді. 1992-2001 жылдары ол ShowTV қаржы директоры болды. Ол Түркиядағы Кипр түрік қауымдастығының белсенді мүшесі болды: 1997 жылдан 2001 жылға дейін Ыстанбұл [[Кипр түріктері|Кипр Түрік]] Мәдениет Бірлестігінің төрағасы қызметін атқарды. 1990 жылдары ол Доган Харман және Хусейн Мацит Юсуфпен бірге ''[[Кипр газеті|Кипр газеті]]'' журналын шығарды. Содан кейін Хатай көлімен бірге «Қыбырысым» журналын шығарды. 2001-2003 жылдар аралығында ол Yenicami Ağdelen клубының президенті болды. Оның мақалалары 2000 жылдары «Халқын сесі» газетінің «Сарапшылар пікірі» бөлімінде апта сайын жарияланып тұрды. Ол отбасылық бизнестің бөлігі ретінде Tatar & Co тәуелсіз аудиторлық фирмасына серіктес ретінде қатысқан. ==Саяси қызмет== 2003 жылы Ерсін Татар Ұлттық Бірлік партиясына қосылып, саясатқа араласады. Ол алғаш рет 2009 жылы парламентке сайланып, 2013 жылы сайлауда партиясы жеңіліске ұшырағанға дейін [[Дервиш Ероғлы]] үкіметі кезінде қаржы министрі қызметін атқарды. 2015 жылы ол Ұлттық Бірлік партиясының басшылығына үміткер болды, бірақ жеңілді. 2018 жылы ол тағы да осы қызметке өзін ұсынып, жеңіске жетті. 2019 жылы ол [[Сирия]]-ның солтүстік-шығысында [[«Бейбітшілік көзі» операциясы|түріктердің шабуылын]] қолдап, Кипр түріктері әрдайым Түркия жағында екенін айтты.<ref>{{Cite web|url=https://www.trthaber.com/haber/gundem/kktcden-baris-pinari-harekatina-destek-434885.html|title=KKTC'den Barış Pınarı Harekatı'na destek|website=www.trthaber.com}}</ref> Ерсін Татар [[Кипр жанжалы|Кипр жанжалын]] шешуге арналған «[[Екі халыққа арналған екі мемлекет (Кипр)|екі мемлекет үшін екі мемлекет]]» жоспарын қолдайды.<ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/cyprus-talks-cannot-last-forever-turkish-cypriot-pm-148742 Cyprus talks cannot last forever: Turkish Cypriot PM - Turkey News<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.lgcnews.com/tatar-promotes-two-state-solution/ North Cyprus News | Tatar Promotes Two-State Solution<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> [[2018 жыл]]дың 27 қазанында өткен ҰБП конгресінде ол 2592 дауысқа ие болып бірінші болды және 2005 жылы екінші болған қазіргі төраға [[Хусейн Өзгүргүн]] мен бірге екінші турға өтті. 2018 жылдың 31 қазанында ҰБП Ассамблеясының Басқармасы оның екінші сайлаусыз төраға болып сайланғанын жариялады. Солтүстік Кипр Түрік Республикасында 2020 жылы өтетін президенттік сайлаудың бірінші кезеңінде ол 32,5% дауыс жинап, екінші турға өтті. 2020 жылы 18 қазанда өткен екінші турда ол 52% дауыспен Солтүстік Кипр Түрік Республикасының Президенті болып сайланды.<ref name="">[https://eadaily.com/ru/news/2020/10/20/na-severnom-kipre-prezidentom-stal-ersin-tatar-v-tatarstane-zadumalis На Северном Кипре президентом стал Эрсин Татар — в Татарстане задумались 20 октября 2020]</ref> ==Отбасы== Ерсін Татар үйленген және екі баласы бар. == Дереккөздер == {{дереккөздер|2}} [[Санат:Кембридж университеті түлектері]] [[Санат:Никосияда туғандар]] [[Санат:Солтүстік Кипр Түрік Республикасының премьер-министрлері]] [[Санат:Солтүстік Кипр Түрік Республикасының президенттері]] [[Санат:Қазіргі мемлекет басшылары]] brhskptn3zc5qwz0nrshf943q6gip5w 3059617 3059607 2022-08-12T04:17:05Z CommonsDelinker 165 «[[:File:Ilham_Aliyev_received_President_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus_in_Konya_(1)_(cropped).jpg]]» деген «[[:File:Ersin_Tatar_in_Konya,_July_2022_(cropped).jpg]]» дегенмен алмастырылды. wikitext text/x-wiki {{Мемлекеттік қайраткер | түс = мемлекет басшысы | Қазақша есімі = Ерсін Татар | Шынайы есімі = {{lang-tr|Ersin Tatar}} | Суреті = Ersin Tatar in Konya, July 2022 (cropped).jpg | Сурет ені = | Атауы = | Титулы = [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның 5-ші Президенті<ref>Вступление в должность [https://ru.euronews.com/2020/10/19/northern-cyprus-reax назначено] на 23 октября 2020 года</ref> | Ту = Flag of the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2 = | Реті = | Басқара бастады = 23 қазан 2020 | Басқаруын аяқтады = | Ізашары = [[Мұстафа Акынджы]] | Ізбасары = | Президент = | Премьер = | Титулы_2 = [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның 18-ші Премьер-министрі | Ту_2 = Coat of arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_2 = | Реті_2 = | Басқара бастады_2 = 22 мамыр 2020 | Басқаруын аяқтады_2 = 23 қазан 2020 | Ізашары_2 = [[Тұфан Эрхуман]] | Ізбасары_2 = [[Ерсан Санер]] | Президент_2 = [[Мұстафа Акынджы]] | Титулы_3 = [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] жетекшісі | Ту_3 = Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_3 = | Реті_3 = | Басқара бастады_3 = 31 қазан 2018 | Басқаруын аяқтады_3 = 23 қазан 2020 | Ізашары_3 = [[Хусейн Өзгүргүн]] | Ізбасары_3 = [[Ерсан Санер]] (м.а.) | Титулы_4 = СКТР Қаржы министрі | Ту_4 = Coat of arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Ту2_4 = | Реті_4 = | Басқара бастады_4 = 5 мамыр 2009 | Басқаруын аяқтады_4 = 13 маусым 2013 | Ізашары_4 = Аһмет Узун | Ізбасары_4 = Зерен Мунган | Туған күні =07.09.1960 | Туған жері = [[Никосия]], [[Кипр]] | Қайтыс болған күні = | Қайтыс болған жері = | Жерленді = | Діні = | Әкесі =[[Рүстем Татар]] | Анасы =Канев Татар | Жұбайы = | Балалары = 2 баласы бар | Партиясы = [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] | Білімі = [[Кембридж университеті]] | Мамандығы = | Қолтаңбасы = | Сайты = {{URL|https://ersintatar.net/}} | Commons = Ersin Tatar | Марапаттары = }} {{мағына|Татар (тегі|Татар)}} '''Ерсін Татар''' ({{lang-tr|Ersin Tatar}}, 7 қыркүйек 1960, [[Никосия]], [[Кипр]]) — ішінара танылған [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]ның мемлекеттік және саяси қайраткері. Ол [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасының Премьер-министрі|премьер-министр]] қызметін 2019 жылдың мамырында [[Тұфан Эрхуман]]ның коалициялық үкіметі ыдырағаннан кейін қабылдады.<ref>{{cite web|url=https://cyprus-mail.com/2019/05/23/clash-in-north-over-direction-of-cyprus-problem/|title=Clash in north over direction of Cyprus problem|last=Evie Andreou|date=23 May 2019|accessdate=26 May 2019}}</ref> Ол сонымен бірге Ұлттық Бірлік партиясының жетекшісі және оппозицияның жетекшісі болды. Ол сонымен бірге [[Ұлттық Бірлік партиясы (Солтүстік Кипр Түрік Республикасы)|Ұлттық Бірлік партиясының]] жетекшісі және оппозицияның жетекшісі болды.<ref>{{cite web|url=http://www.t-vine.com/ersin-tatar-is-the-new-leader-of-trnc-main-opposition-the-national-unity-party/|title=Ersin Tatar is the new leader of TRNC main opposition, the National Unity Party – T-VINE|accessdate=26 May 2019}}</ref> Ол [[ Солтүстік Кипр Республикасындағы президент сайлауы (2020)|Солтүстік Кипр Түрік Республикасының 2020 жылғы президенттік сайлауына]] Ұлттық Бірлік партиясының кандидаты ретінде қатысып, 2020 жылы 18 қазанда өткен сайлаулардың екінші турнда президент болып сайланды.<ref name="">[https://www.kommersant.ru/doc/4538474 Президентом Турецкой Республики Северного Кипра избран Эрсин Татар 18 октября 2020]</ref> ==Ерте өмір== Ерсін Татар 1960 жылы [[Никосия]]да дүниеге келген. Ол орта мектепті [[Англия]]да, ал 1982 жылы [[Кембридж университеті]]н бітірді. Оның әкесі - [[Рүстем Татар]], есепші және саясаткер,<ref name="auto">{{Cite web | url=http://www.hurriyet.com.tr/gundem/ersin-tatar-kimdir-ersin-tatarin-biyografisi-41222855 | title=Ersin Tatar kimdir? Ersin Tatar'ın biyografisi}}</ref> ал анасы - үй шаруасындағы әйел, Канев Татар. [[Кишкличифтлик]] бастауыш мектебін бітіргеннен кейін ол 1971-1974 жылдар аралығында ағылшын мектебінде оқыды. [[Түріктердің Кипрге басып кіруі|1974 жылы Кипрдегі операциядан кейін]], оның мектебі оңтүстікте қалып, ол [[Лондон]]дағы, Англиядағы Орман мектебінде оқуын жалғастырды. Мұнда ол 1979 жылы орта мектепті бітірді. Кембридж университетін 1982 жылы экономист мамандығы бойынша бітірген.<ref name="auto1">{{Cite web|url=http://www.t-vine.com/ersin-tatar-is-the-new-leader-of-trnc-main-opposition-the-national-unity-party/|title=Ersin Tatar is the new leader of TRNC main opposition, the National Unity Party – T-VINE}}</ref><ref name="auto"/> ==Мансабы== [[File:Ersin Tatar 2020 campaign banner in Kyrenia.jpg|thumb|left|Ерсін Татар сайлауының 2020 жыл плакаты]] 1982-1986 жылдары ағылшынның PriceWaterhouse компаниясында есепші болып жұмыс істеді. 1986-1991 жылдары PollyPeck-те жұмыс істеді. 1991 жылы ол [[Анкара]]ға көшіп келді, онда FMC Nurol Defence Industry Co-да 1992 жылға дейін жұмыс істеді. 1992-2001 жылдары ол ShowTV қаржы директоры болды. Ол Түркиядағы Кипр түрік қауымдастығының белсенді мүшесі болды: 1997 жылдан 2001 жылға дейін Ыстанбұл [[Кипр түріктері|Кипр Түрік]] Мәдениет Бірлестігінің төрағасы қызметін атқарды. 1990 жылдары ол Доган Харман және Хусейн Мацит Юсуфпен бірге ''[[Кипр газеті|Кипр газеті]]'' журналын шығарды. Содан кейін Хатай көлімен бірге «Қыбырысым» журналын шығарды. 2001-2003 жылдар аралығында ол Yenicami Ağdelen клубының президенті болды. Оның мақалалары 2000 жылдары «Халқын сесі» газетінің «Сарапшылар пікірі» бөлімінде апта сайын жарияланып тұрды. Ол отбасылық бизнестің бөлігі ретінде Tatar & Co тәуелсіз аудиторлық фирмасына серіктес ретінде қатысқан. ==Саяси қызмет== 2003 жылы Ерсін Татар Ұлттық Бірлік партиясына қосылып, саясатқа араласады. Ол алғаш рет 2009 жылы парламентке сайланып, 2013 жылы сайлауда партиясы жеңіліске ұшырағанға дейін [[Дервиш Ероғлы]] үкіметі кезінде қаржы министрі қызметін атқарды. 2015 жылы ол Ұлттық Бірлік партиясының басшылығына үміткер болды, бірақ жеңілді. 2018 жылы ол тағы да осы қызметке өзін ұсынып, жеңіске жетті. 2019 жылы ол [[Сирия]]-ның солтүстік-шығысында [[«Бейбітшілік көзі» операциясы|түріктердің шабуылын]] қолдап, Кипр түріктері әрдайым Түркия жағында екенін айтты.<ref>{{Cite web|url=https://www.trthaber.com/haber/gundem/kktcden-baris-pinari-harekatina-destek-434885.html|title=KKTC'den Barış Pınarı Harekatı'na destek|website=www.trthaber.com}}</ref> Ерсін Татар [[Кипр жанжалы|Кипр жанжалын]] шешуге арналған «[[Екі халыққа арналған екі мемлекет (Кипр)|екі мемлекет үшін екі мемлекет]]» жоспарын қолдайды.<ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/cyprus-talks-cannot-last-forever-turkish-cypriot-pm-148742 Cyprus talks cannot last forever: Turkish Cypriot PM - Turkey News<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.lgcnews.com/tatar-promotes-two-state-solution/ North Cyprus News | Tatar Promotes Two-State Solution<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> [[2018 жыл]]дың 27 қазанында өткен ҰБП конгресінде ол 2592 дауысқа ие болып бірінші болды және 2005 жылы екінші болған қазіргі төраға [[Хусейн Өзгүргүн]] мен бірге екінші турға өтті. 2018 жылдың 31 қазанында ҰБП Ассамблеясының Басқармасы оның екінші сайлаусыз төраға болып сайланғанын жариялады. Солтүстік Кипр Түрік Республикасында 2020 жылы өтетін президенттік сайлаудың бірінші кезеңінде ол 32,5% дауыс жинап, екінші турға өтті. 2020 жылы 18 қазанда өткен екінші турда ол 52% дауыспен Солтүстік Кипр Түрік Республикасының Президенті болып сайланды.<ref name="">[https://eadaily.com/ru/news/2020/10/20/na-severnom-kipre-prezidentom-stal-ersin-tatar-v-tatarstane-zadumalis На Северном Кипре президентом стал Эрсин Татар — в Татарстане задумались 20 октября 2020]</ref> ==Отбасы== Ерсін Татар үйленген және екі баласы бар. == Дереккөздер == {{дереккөздер|2}} [[Санат:Кембридж университеті түлектері]] [[Санат:Никосияда туғандар]] [[Санат:Солтүстік Кипр Түрік Республикасының премьер-министрлері]] [[Санат:Солтүстік Кипр Түрік Республикасының президенттері]] [[Санат:Қазіргі мемлекет басшылары]] elb33089ott7x4w8lrayjge2exljj5v 0 680050 3059648 3032944 2022-08-12T06:54:57Z Мағыпар 100137 нақтылау, үлгі wikitext text/x-wiki {{Халық |атауы = Ачандар |сурет = |сурет тақырыбы = |саны = 27 700 |аймақ = {{CHN}} |аймақ1 = |саны1 = |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = [[ачан тілі]], [[қытай тілі]] |діні = [[Хинаяна]] |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Ачандар''' (''хачан'', ''нгачан'') — [[Қытай]]дағы шағын халық, Юньнань провинциясында (Дэхун автономиялық округі) тұрады. Нақты саны белгісіз, шамамен 27 700 адам.<ref>Словари и энциклопеди на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/387473</ref> == Тілі == Тілі сино-Тибет отбасының орталық тобының тілінде сөйлейді (немесе Качин тілінің диалектісі). Диалектілері: ачан, маинта, натсан. [[Қытай тілі]] де кең таралған. Жазуы Қытай [[графика]]сы негізінде. [[Сурет:Achang woman brocade dress - Yunnan Nationalities Museum - DSC04291.JPG|нобай|оңға|200px|Ачан әйелінің көйлегі]] == Діні == Діни сенімдері - [[Хинаяна]] буддистері. == Тарихы == Ачандардың тарихы қоныс аударудан басталды - олардың бірнеше өзендердің (қазіргі Юньнань провинциясының солтүстік-батыс бөлігі) аймағында өмір сүрген ата-бабалары 13 ғасырда тұрғылықты жерлерін тастап кеткен. Халықтың қазіргі жерлеріне қоныстануы үшін бірнеше қоныстарды ауыстырды. Шамамен XIII ғасырда. бірнеше көші-қоннан кейін ачандар бірте-бірте осы күнге дейін тұрып жатқан жерлеріне қоныстанды. Көрші халықтардан сабақ алған ачандар көп ұзамай металл өңдеуді және суармалы егіншілікті игерді. Тан және Сун патшалары тұсында ачаңдар мекендеген аймақтар Наньчжао мен Дали билігіне бағынды, ал Мин және Цин әулеттері тұсында оларды император сарайы тағайындайтын губернатор-басшылар басқарды. Азаттыққа дейін ачандар феодалдық шаруашылықтың даму сатысында болды, губернаторлар негізінен дай ұлтына жататын, ал жер иелерінің көпшілігі ханьдар болды. == Кәсібі == Негізгі кәсібі - егін шаруашылығы ([[күріш]], [[жүгері]], [[картоп]], көкөніс), халықтың негізгі қолөнері пышақ жасау, тас ою және зергерлік бұйымдар жасау. Әйелдердің дәстүрлі кәсібі – тоқыма және иіру жұмыстары.<ref> Әлем халықтарының энциклопедиясы. Ачандар http://www.etnolog.ru/people.php?id=ACHA</ref> Хуса және Ласа аймақтарында ачандардың 10% үшін қолөнер негізгі кәсіп болды. Жұмысшы мал кеңінен пайдаланылды. Ачан аспаптары сол аймақтардағы тайлар мен қытайлықтармен бірдей. Ачандар соқамен үш рет жыртып, суармалы егістіктерін тырмалап, күл, көңмен тыңайтады. Ачан қолөнершілері өнімдері ауыл ішінде ғана емес, оның сыртында да, Қытайдан тыс жерлерде де - [[Бирма]]да үлкен сұранысқа ие болды. Ачандар кеншілер, зергерлер, [[кәрібтас]] оюшыларымен атағы шыққан. == Өмір салты == [[Сурет:Achang swords - Yunnan Provincial Museum- DSC02066.JPG|нобай|оңға|200px|Ачан қылыштары - Юньнань провинциясының мұражайы]] Ачандар соңғы жылдарға дейін тапқа дейінгі қоғамдық ұйымның қалдықтарын сақтап келді. Ауыл – туыстардың қонысы – өзінің ақсақалы болған. Бірнеше ауыл бірігіп, өз басшылары (кантоу) болды. Ачан отбасы [[Моногамия|моногамды]], шағын. Жас жұбайлар ата-аналарымен бір-екі жыл тұрып, содан кейін олар бөлініп, өз үйлерін салады. Некенің алдында жастардың танысуы мен кездесулері өтеді. Бір ауылдың жігіттері бос уақытында көрші ауылға келеді, ал қыздар қонақтарды қарсы алуға шығады. Жігіттерге тәттілер беріліп, бірге ән айтылады. Мұндай кездесулер жастардың бір-бірін танып-білуіне мүмкіндік туғызып, өзара келісім болған жағдайда ата-анасына некеге тұруға рұқсат беру туралы өтінішпен жүгінеді. Егер қалыңдықтың ата-анасы келіспесе, онда алып қашу ырымы жасалады. Бірқатар жерлерде адам ұрлау дәстүрлі түрде сақталған және тіпті барлық тараптардың келісімімен жүзеге асырылады. Ұлдары жоқ отбасы, егер кәмелетке толған қызы болса, үйдің есігіне «күйеу баланы үйге шақыру» деген жазуды іліп қояды, бұл жағдайда туған балалары оның атын алады. Ачан үйлері екі қабаттан тұрады, жоғарғы қабаты тұрғын үй, ол тамақ қоймасы ретінде де қолданылады. Төменгі қабат қора қызметін атқарады, онда сиыр т.б. мал ұсталып шаруашылыққа пайдаланылады. Әндер мен билер халық аспаптарында орындалады - бамбук люта, шағын барабан, флейта. Әндері төрт түрге бөлінеді: жыл сайынғы Чжамачжа мерекелерінде орындалатын ғұрыптық әндер; би кезіндегі әндер - Элоуде; жерлеу әндері - Маланни және жастардың махаббат әндерінің үлкен циклі.<ref>ҚХР этникалық топтары https://www.abirus.ru/content/564/623/624/639/11952/11998.html</ref> Әйелдер жеңі тар, алдыңғы жағы тік жейде киеді, тұрмыстағы әйелдер [[белдемше]] киіп, тұрмысқа шықпағандар ұзын [[шалбар]] киеді, күміс әшекейлер көп. Ерлер киімі - қара шалбар және бекіткіштері бар [[күрте]], басында ұзын қара немесе қоңыр матадан жасалған тақия тәрізді таңғыштар пайдаланады. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{stub}} {{Әлем халықтары}} [[Санат:Қытай этникалық топтары]] 2n2ir43lldinp5a0ku9347j1onbhe98 0 680052 3059649 3036796 2022-08-12T06:55:42Z Мағыпар 100137 үлгі, нақтылау wikitext text/x-wiki {{Халық |атауы = Ачех |сурет = IMG Rapa'i 01 jpg.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 3,4 млн. (2000) |аймақ = |аймақ1 = {{Индонезия}} |саны1 = 2,5 млн. |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{MAS}} |саны2 = 5 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = [[ачех тілі]], [[индонезия тілі]] |діні = [[суннизм]] |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Ачех''' (''аче'', ''ачестер'', ''ачехтер'', ''ачиндер'') — [[Индонезия]]дағы халық. Суматра аралының солтүстігінде тұрады. Индонезиядағы халық саны 2,55 млн., Малайзияда (5 мың адам). Жалпы саны 3,4 млн. (2000) адам.<ref>Большая российская энциклопедия. https://bigenc.ru/ethnology/text/1843154</ref> == Тілі == Тілі [[ачех тілі]], диалектілері: банда, бару, буенг, дая, пасе, пидле, тиму. Жазуы латын және араб әліпбиіне негізделген. [[Индонезия тілі]] де кеңінен таралған. == Діні == Діни ұстанымы [[Сунниттер|мұсылман-сүнниттер]]. == Тарихы == [[Сурет:COLLECTIE TROPENMUSEUM Groepsportret met Teuku Umar en gevolg TMnr 10001809.jpg |оңға|200px|]] Ачехтердің қалыптасуына Оңтүстік-Шығыс Азияның Суматраға жақын аймақтарының халқы қатысқан болуы мүмкін. Малакка бұғазына кіре берістегі жағдай Ачехтардың халықаралық саудаға ерте араласуына мүмкіндік берді. Ерте орта ғасырларда ачехтар Шривиджая мемлекетінің ықпалында болды. 13 ғасырда ол қайтыс болғаннан кейін жағалауларда бірнеше қала-мемлекеттер пайда болды (Самудра, Пасе, Перлак, Педир және т.б.), олар солтүстік-батыс Үндістанмен сауда қатынасын орнатты. 13 ғасырда ислам діні тарай бастады (қазір Ачех Индонезияның ең исламданған халықтарының бірі болып табылады). 15 ғасырда олар Аче сұлтандығымен бірікті, ачелер құрамына Ниас құлдары да кірді. 17 ғасырдың аяғында Аче сұлтандығын голландтар жаулап алды. 1950 ж. Индонезия Республикасының құрамында ачехтар мұсылмандық сепаратистік қозғалыстарға қатысты. Олар 2004 жылғы 26 желтоқсандағы жер сілкінісі мен цунами кезінде апатты аймақта қалып, аман қалды. Қазіргі ачехтар – Индонезияның ең дамыған халықтарының бірі. Көптеген ачехтер коммерциялық қызметпен айналысады, зиялы қауым өкілдері, діни қызметкерлер және т.б. == Кәсібі == Негізгі кәсібі – егіншілік (жазық жерлерде – күріш, ішкі аймақтарда – жүгері), бұрыш шаруашылығы, жібек шаруашылығы, мал шаруашылығы (буйвол, ешкі, құс), батыс жағалауында балық аулау. Олар сондай-ақ бұршақ, тамыр дақылдары, жемістер, кокос және арека пальмалары, темекі өсіреді. Дәстүрлі қолөнері – ұсталық, керамика, тоқымашылық, зергерлік бұйымдар, қару-жарақ. Мұнай өнеркәсібі дамып келеді.<ref> Әлем халықтарының энциклопедиясы. Ачех http://www.etnolog.ru/people.php?id=ACHH</ref> == Өмір салты == Ачех сұлтандығы Индонезияға тән жағалаудағы немесе әскери-феодалдық қоғам түрі болды. Негізгі әлеуметтік бірлік ауыл – кампонг болды. Ачехтер мукимдер мен улбаландардың аумақтық билеушілері – имамдар мен улбаландардан тұрды. Сұлтанның билігі шамалы болды, тек астананың айналасындағы доменге (Далам) ғана тарады. Ачена қоғамында маңызды орынды мұсылман дінімен байланысты адамдар иеленді. Олардың арасында шешуші рөлді ілім мен құқық саласындағы ғұламалар – билік өкілдері атқарды. Көптеген ғұламалар ақиқатты тану арқылы құтқарылатын мистикалық жол – [[тариқат]]тың уағызшылары болды.<ref>Ачехцы https://warriors.fandom.com/ru/wiki/%D0%90%D1%87%D0%B5%D1%85%D1%86%D1%8B</ref> [[Сурет:Mie Aceh.jpg |оңға|200px|]] Дәстүрлі костюм қарапайым индонезиялық костюмнен ерлер мен әйелдер үшін [[саронг]] астында міндетті түрде шалбар (луёэ) киюімен ерекшеленеді. Еуропалық костюм әсіресе қалаларда кең тарауда. Негізгі тағам көкөністермен пісірілген [[күріш]], [[балық]] (жаңа піскен, кептірілген), салт-дәстүр кезіндегі тағамдардағы куркума қосылған күріш пайдаланады. Ачех асханасы үнді және араб тағамдарында жиі кездесетін [[зімбір]], [[бұрыш]], [[тмин]], [[қалампыр]], [[даршын]], [[күнзе]] және [[аскөк]] сияқты дәмдеуіштердің үйлесімімен танымал. Түрлі Ачех тағамдары карри және кокос сүтінен дайындалады, әдетте [[буйвол]], [[сиыр еті]], [[қой еті]], балық немесе [[тауық еті]] сияқты еттермен үйлеседі. Ачех дәстүрлі [[би]]і қарапайым халықтың мәдениетінің, дінінің және фольклорының мұрасын көрсетеді. Ачех биі әдетте топ болып, тұрып немесе отырып және бір жынысты бишілер тобында орындалады. Музыкалық тұрғыдан қарасақ, биді екі түрге бөлуге болады. Біріншісі бишілердің [[Вокализ|вокал]] мен физикалық соқпалы қозғалыстармен сүйемелденсе, екіншісі жай ғана [[музыкалық аспаптар]] жиынтығы. == Атақты тұлғалары == [[Сурет:Teuku Wisnu.jpg |нобай|оңға|150px|Теуку Висну. Ачех текті актер және жүргізуші.]] *Султан Али Мугаят Сях - Ачехтың бірінші сұлтаны. *Кат Ньяк Меутия - [[Индонезия]]ның ұлттық қаһарманы. *Теунгку Чик ди Тиро - Ачех соғысы жетекшілерінің бірі (1873-1804) *Тенгку Аднан Тенгку Мансор - [[Малайзия]]лық саясаткер. *Теуку Мухаммад Хасан - Индонезиялық саясаткер және 1945 жылы Индонезия тәуелсіздік алғаннан кейін Суматраның бірінші губернаторы *Теуку Джейкоб - Индонезиялық палеоантрополог. *Теуку Висну - Индонезия актері *П. Рамли - Малайзиялық актер, режиссер, музыкант және композитор *Сануси бин Джунид - Малайзиялық саясаткер. *Сурья Палох - Американдық кәсіпкер және Индонезияның Daily Media, Lampung Post және Metro TV телестанциясына иелік ететін медиа топтың төрағасы.<ref>Ачехцы https://www.wikiru.wiki/blog/en/Acehnese_people</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{stub}} {{Әлем халықтары}} [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] 3k76pvf84gonojlcrg7jwxbce7fwdvp 0 682784 3059599 3035177 2022-08-11T18:53:27Z CommonsDelinker 165 «[[:File:NicoloZaniolo.jpg|NicoloZaniolo.jpg]]» дегенді аластады, бұны [[Ортаққор]]дың қатысушысы [[commons:User:Elcobbola|Elcobbola]] [[commons:File:NicoloZaniolo.jpg|жойған]], себебі: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:NicoloZaniolo.jpg|]]. wikitext text/x-wiki {{Футболшы | туған күні = 2.7.1999 | сурет = | азаматтығы = {{ту|Италия}} [[Италия]] | бойы = 190 | позиция = жартылай қорғаушы | қазіргі клуб = {{ту|Италия}} [[Рома (футбол клубы)|Рома]] | номері = 22 | клубтары = {{футбол карьерасы |2016—2017|{{ту|Италия}} [[Виртус Энтелла]]|7 (0) |2017—2018|{{ту|Италия}} [[Интернационале]]|0 (0) |2018—|{{ту|Италия}} [[Рома (футбол клубы)|Рома]]|80 (12) }} | ұлттық құрамы = {{футбол карьерасы |2019—|{{футбол|Италия}} |9 (2) }} }} '''Николо Дзаньоло''' ({{lang-it|Nicolò Zaniolo}}; [[2 шілде]] [[1999 жыл]]<ref>[https://www.transfermarkt.com/transfermarkt/profil/spieler/392085 Nicolò Zaniolo // Transfermarkt.com (мн.) — 2000]</ref>, [[Масса (қала)|Масса]], [[Италия]]) — италиялық футболшы, [[Италия Ұлттық футбол құрамасы]] мен "Рома" клубының жартылай қорғаушысы. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{бастама}} {{сыртқы сілтемелер}} [[Санат:Италия футболшылары]] [[Санат:Италия Ұлттық футбол құрамасының ойыншылары]] [[Санат:Интернационале ФК ойыншылары]] [[Санат:Рома ФК ойыншылары]] 97ph6kfvv2k2k8sovrwy5bpioasq0wu 0 684123 3059638 3049574 2022-08-12T06:39:13Z AlibiKazken 97544 /* Тарихы */ wikitext text/x-wiki {{Ұйым|логотип=Логотип ИОПБ.svg|карта1=Map of the Islamic Organisation for Food Security.png|мүшелік=36 мемлекет|тілдер=[[араб тілі]], [[ағылшын тілі]], [[француз тілі]]|басшы мансабы1=Бас Директор|басшы есімі1=[[Ерлан Әлімжанұлы Байдәулет]]|сайт=https://iofs.org.kz/|альтернативті={{lang-en|Islamic Organization for Food Security}}<br> {{lang-fr|L'Organisation Islamique pour la Sécurité Alimentaire}}<br> {{lang-ar|المنظمة الإسلامية للأمن الغذائي}}|атауы=Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы|орталық=[[Нұр-Сұлтан]], [[Қазақстан]]|орталық типі=Штаб-пәтер|логотип ені=250px}} '''Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымы (АҚИҰ)''' ([[Араб тілі|араб]]. المنظمة الإسلامية للأمن الغذائي, [[Ағылшын тілі|ағыл]]. ''Islamic Organization for Food Security'', [[Француз тілі|франц]]. ''L'Organisation Islamique pour la Sécurité Alimentaire'') — [[Ислам Әріптестік Ұйымы|ИЫҰ]] мемлекеттерінде [[Азық-түлік қауіпсіздігі|азық-түлік қауіпсіздігін]] қамтамасыз етумен айналысатын халықаралық ұйым. == Миссиясы == АҚИҰ-ның негізгі мақсаты – ұйымға мүше мемлекеттерде [[Азық-түлік қауіпсіздігі|азық-түлік қауіпсіздігін]] қамтамасыз ету болып табылады. Оның негізгі міндеттеріне кіреді: * Мүше мемлекеттерге [[Ауыл шаруашылығы|тұрақты ауыл шаруашылығы]], ауылдарды дамыту, азық-түлік қауіпсіздігі және [[Биотехнология|биотехнологияның]] әр түрлі аспектілері бойынша сараптама және техникалық ноу-хау беру; * Мүше мемлекеттердегі төтенше жағдайларды анықтауға, әлеуметтік қауіпсіздік пен азық-түлік қауіпсіздігі резервтері арқылы [[гуманитарлық көмек]] көрсетуге мүмкіндік беретін азық-түлік қауіпсіздігінің жағдайын бағалау және бақылау; * Ауылшаруашылық саясатты үйлестіру, тұжырымдау және жүзеге асыру, мысалы, тиісті технологиялар мен қоғамдық тамақ өнімдерін басқару жүйелерімен алмасу; * [[Шөлейттену]], ормандардың азаюы, [[эрозия]] және тұздану  сияқты мәселелерді шешу; * Ауыл шаруашылығын дамыту және арттыру үшін қаржылық және ауылшаруашылық ресурстарды жұмылдыру және басқару. == Тарихы == 2011 жылғы 28-30 маусымда [[Нұр-Сұлтан|Астана]] қаласында Ислам Ынтымақтастығы Ұйымы Сыртқы істер министрлерінің 38-ші мәжілісі болып өтті және Қазақстан Республикасы ИЫҰ-ға төрағалық етті. Сессияның ашылуында Қазақстан Республикасының Президенті [[Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев|Нұрсұлтан Назарбаев]], Қазақстан азық-түлік өндіретін және экспорттайтын мемлекет ретінде, азық-түлік бойынша ИЫҰ шеңберіндегі бірлескен, штаб-пәтері Қазақстанда орын алатын ұйым құруды ұсынды. ИЫҰ-на мүше мемлекеттер Қазақстанның бұл ұсынысын бірауыздан қолдады. Ұйымның атауы және оның Жарғысының жобасы 2013 жылғы 11-12 маусымда Астана қаласында өткен ИЫҰ мемлекеттерінің үкіметаралық сарапшылар жиналысында тұжырымдалды. 2013 жылдың 9-11 желтоқсанында [[Гвинея|Гвинеяның]] Конакри қаласында өткен Сыртқы істер министрлері кеңесінің 40-шы сессиясында ИЫҰ-на мүше 19 мемлекет АҚИҰ жарғысына қол қойды. 2016 жылғы 28 сәуірде АҚИҰ Бас ассамблеясының бірінші отырысы азық-түлік қауіпсіздігі және ауылшаруашылық салаларындағы министрлердің 7-ші конференциясымен бірге өтті. АҚИҰ Бас Ассамблеясының бірінші сессиясында АҚИҰ Атқарушы Кеңесінің Төрағасы ([[Сауд Арабиясы]]) және мүшелері (Қазақстан, [[Буркина-Фасо]], [[Нигер]], [[Түркия]], [[Бангладеш]], [[Судан]]) сайланды; Бас директор Қазақстан Республикасы үкіметінің кандидаты болды. Ассамблеяның басқа нәтижелері Рәсімдер ережелерін, қаржылық ережелерді, кадрлық ережелерді және 5 жылдық іс-қимыл жоспарын қабылдау болды. Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымының Екінші Бас ассамблеясы Сауд Арабиясы Корольдігінің [[Жидда]] қаласында 2019 жылғы 27-29 тамыз аралығында «Азық-түлік қауіпсіздігі» ұранымен Исламдық ынтымақтастықты дамыту аясында өтті. Форумның қорытындысы бойынша [[Ерлан Әлімжанұлы Байдәулет|Ерлан Байдәулет]] АҚИҰ бас директоры болып сайланды. Сауд Арабиясы Бас ассамблеяның төрағасы, [[Тәжікстан]] мен [[Гамбия]] вице-төрағалар, ал Қазақстан баяндамашы болып сайланды. Қазақстан, Сауд Арабиясы, [[Біріккен Араб Әмірліктері|Біріккен Араб Әмірліктері,]] Түркия, Буркина-Фасо, Гамбия және Бангладеш ауыл шаруашылығы министрліктерінің өкілдері АҚИҰ Атқарушы Кеңесінің мүшелері болып сайланды. Іс-шара барысында [[Нигерия]] АҚИҰ Жарғысына қол қойып, Ұйымның 34-ші мүшесі болды. == Мүше мемлекетттер == # {{байрақ|Ауғанстан}} (2013) <br /> # {{байрақ|Бангладеш}} (2016) <br /> # {{байрақ|Бенин}} (2013) <br /> # {{байрақ|Буркина-Фасо}} (2013) <br /> # {{байрақ|Гамбия}} (2013) <br /> # {{байрақ|Гвинея}}(2013) <br /> # {{байрақ|Гвинея-Бисау}} (2013) <br /> # {{байрақ|Джибути}} (2013) # {{байрақ|Мысыр}} (2016) <br /> # {{байрақ|Иран}} (2013) <br /> # {{байрақ|Қазақстан}} (2013) <br /> # {{байрақ|Камерун}} (2016) <br /> # {{байрақ|Катар}} (2013) <br /> # {{байрақ|Коморлар}} (2013) <br /> # {{байрақ|Кот-д’Ивуар}} (2016) <br /> # {{байрақ|Кувейт}} (2016) <br /> # {{байрақ|Ливия}} (2013) # {{байрақ|Мавритания}} (2013) <br /> # {{байрақ|Мали}} (2013) <br /> # {{байрақ|Марокко}} (2021) <br /> # {{байрақ|Мозамбик}} (2016) <br /> # {{байрақ|Нигер}} (2013) <br /> # {{байрақ|Нигерия}} (2019) <br /> # {{байрақ|БАӘ}} (2013) <br /> # {{байрақ|Пәкістан}} (2019) # {{байрақ|Палестина}} (2013) # {{байрақ|Сауд Арабиясы}} (2015) <br /> # {{байрақ|Сенегал}} (2017) <br /> # {{байрақ|Сомали}} (2013) <br /> # {{байрақ|Сьерра-Леоне}} (2013) <br /> # {{байрақ|Судан}} (2013) <br /> # {{байрақ|Суринам}} (2013) <br /> # {{байрақ|Уганда}} (2013) <br /> # {{байрақ|Тәжікстан}} (2016) <br /> # {{байрақ|Тунис}} (2021) <br /> # {{байрақ|Түркия}} (2013) <br /> == Тағы қараңыз == * [[ФАО]] * [[Ислам Әріптестік Ұйымы]] [[Санат:Халықаралық экономикалық ұйымдар]] [[Санат:Тамақ өнеркәсібі]] [[Санат:Ауыл шаруашылығы]] gyonejbfktd7tsrfsed7f5j4xjmvklg 10 684265 3059696 3059517 2022-08-12T11:44:22Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Навигациялық жол |state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> |navbar = plain |түс = {{түс|Қазақстан}} |сурет = |сурет2 = |жасыру = |тақырыбы = [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Самар ауданы]] елді мекендері |мазмұны = {{nobr| [[Аққала (Шығыс Қазақстан облысы)|Аққала]] •}} {{nobr| [[Ақой (Шығыс Қазақстан облысы)|Ақой]] •}} {{nobr| [[Ақтас (Көкпекті ауданы)|Ақтас]] •}} {{nobr| [[Бастаушы]] •}} {{nobr| ''[[Глазуново]]'' •}} {{nobr| ''[[Добролюбовка]]'' •}} {{nobr| [[Жалсары]] •}} {{nobr| [[Жаңажол (Шығыс Қазақстан облысы)|Жаңажол]] •}} {{nobr| [[Жұмба]] •}} {{nobr| ''[[Жұмыскер (Шығыс Қазақстан облысы)|Жұмыскер]]'' •}} {{nobr| [[Көкжайық]] •}} {{nobr| [[Көкжота (ауыл)|Көкжота]] •}} {{nobr| [[Көкжыра (Самар ауданы)|Көкжыра]] •}} {{nobr| [[Қайыңды (Самар ауданы)|Қайыңды]] •}} {{nobr| [[Қарағандыкөл]] •}} {{nobr| [[Қаракөл (Шығыс Қазақстан облысы)|Қаракөл]] •}} {{nobr| [[Қарамойыл (Шығыс Қазақстан облысы)|Қарамойыл]] •}} {{nobr| [[Қараөткел (Шығыс Қазақстан облысы)|Қараөткел]] •}} {{nobr| [[Қойтас (Самар ауданы)|Қойтас]] •}} {{nobr| [[Құлынжон]] •}} {{nobr| [[Мариногорка]] •}} {{nobr| [[Миролюбовка (Шығыс Қазақстан облысы)|Миролюбовка]] •}} {{nobr| [[Мойылды (Самар ауданы)|Мойылды]] •}} {{nobr| [[Новостройка (Шығыс Қазақстан облысы)|Новостройка]] •}} {{nobr| [[Палатцы]] •}} {{nobr| [[Песчанка (Шығыс Қазақстан облысы)|Песчанка]] •}} {{nobr| [[Подгорное (Шығыс Қазақстан облысы)|Подгорное]] •}} {{nobr| [[Раздольное (Шығыс Қазақстан облысы)|Раздольное]] •}} {{nobr| [[Самар (ауыл)|Самар]] •}} {{nobr| [[Сарыбел (Шығыс Қазақстан облысы)|Сарыбел]] •}} {{nobr| ''[[Талапкер (Шығыс Қазақстан облысы)|Талапкер]]'' •}} {{nobr| ''[[Тентек (Самар ауданы)|Тентек]]'' •}} {{nobr| [[Үлкен Бөкен]] •}} {{nobr| [[Шұбарқайың]] }} }} <noinclude> [[Санат:Навигациялық үлгілер:Аудан бойынша елді мекендер:Шығыс Қазақстан облысы|Самар ауданы]] </noinclude> d8o9rzb28aviqrl5d6qle7knan57pbz 3059697 3059696 2022-08-12T11:44:41Z Білгіш Шежіреші 68287 wikitext text/x-wiki {{Навигациялық жол |state = <includeonly>{{{state|collapsed}}}</includeonly> |navbar = plain |түс = {{түс|Қазақстан}} |сурет = |сурет2 = |жасыру = |тақырыбы = [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Самар ауданы]] елді мекендері |мазмұны = {{nobr| [[Аққала (Шығыс Қазақстан облысы)|Аққала]] •}} {{nobr| [[Ақой (Шығыс Қазақстан облысы)|Ақой]] •}} {{nobr| [[Бастаушы]] •}} {{nobr| ''[[Глазуново]]'' •}} {{nobr| ''[[Добролюбовка]]'' •}} {{nobr| [[Жалсары]] •}} {{nobr| [[Жаңажол (Шығыс Қазақстан облысы)|Жаңажол]] •}} {{nobr| [[Жұмба]] •}} {{nobr| ''[[Жұмыскер (Шығыс Қазақстан облысы)|Жұмыскер]]'' •}} {{nobr| [[Көкжайық]] •}} {{nobr| [[Көкжота (ауыл)|Көкжота]] •}} {{nobr| [[Көкжыра (Самар ауданы)|Көкжыра]] •}} {{nobr| [[Қайыңды (Самар ауданы)|Қайыңды]] •}} {{nobr| [[Қарағандыкөл]] •}} {{nobr| [[Қаракөл (Шығыс Қазақстан облысы)|Қаракөл]] •}} {{nobr| [[Қарамойыл (Шығыс Қазақстан облысы)|Қарамойыл]] •}} {{nobr| [[Қараөткел (Шығыс Қазақстан облысы)|Қараөткел]] •}} {{nobr| [[Қойтас (Самар ауданы)|Қойтас]] •}} {{nobr| [[Құлынжон]] •}} {{nobr| [[Мариногорка]] •}} {{nobr| [[Миролюбовка (Шығыс Қазақстан облысы)|Миролюбовка]] •}} {{nobr| [[Мойылды (Самар ауданы)|Мойылды]] •}} {{nobr| [[Новостройка (Шығыс Қазақстан облысы)|Новостройка]] •}} {{nobr| [[Палатцы]] •}} {{nobr| [[Песчанка (Шығыс Қазақстан облысы)|Песчанка]] •}} {{nobr| [[Подгорное (Шығыс Қазақстан облысы)|Подгорное]] •}} {{nobr| [[Раздольное (Шығыс Қазақстан облысы)|Раздольное]] •}} {{nobr| [[Самар (ауыл)|Самар]] •}} {{nobr| [[Сарыбел (Шығыс Қазақстан облысы)|Сарыбел]] •}} {{nobr| ''[[Талапкер (Шығыс Қазақстан облысы)|Талапкер]]'' •}} {{nobr| ''[[Тентек (Самар ауданы)|Тентек]]'' •}} {{nobr| [[Үлкен Бөкен]] •}} {{nobr| [[Шұбарқайың]] }} }} <noinclude> [[Санат:Навигациялық үлгілер:Аудан бойынша елді мекендер:Шығыс Қазақстан облысы|Самар ауданы]] </noinclude> 2u2zk9zz98fetw4baklsjv7g637df24 0 685842 3059641 3058486 2022-08-12T06:42:46Z AlibiKazken 97544 wikitext text/x-wiki '''Ерлан Әлімжанұлы Байдәулет''' ([[7 тамыз]] [[1970 жыл]], [[Алматы облысы]]) – қазақстандық қаржыгер, [[Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы|Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымы]] Бас директоры. {{Мемлекеттік қайраткер|Есімі=Ерлан Әлімжанұлы Байдәулет|Басқара бастады=[[30 тамыз]] [[2019 жыл]]дан бастап|Титулы=[[Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы|Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымының]] Бас директоры|Білімі=[[Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті]]|Суреті=Iofs dg.jpg|Туған күні=07.08.1970|Туған жері=[[Алматы облысы]]}} == Өмірбаяны == 1992 жылы [[Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті|Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетін]] бітірді (Тарих және саяси экономика). 1992-1993 жылдары – Қазақстан ғылым академиясының экономикалық институтындағы докторантура. 1993-1994 жылдары – MAPOW Сент-Галлен университетінің аспирантурасы, Швейцария. 1995-1997 жылдары – [[Қазақстан менеджмент, экономика және болжау институты|КИМЭП]] экономика магистрі. === Жұмыс тәжірибесі: === * 1993-1994 жылдары – [[Талғар]] әкімінің көмекшісі. * 1994-2000 жылдары – Жеке компанияларда консалтинг/басқару. * 2001-2005 жылдары – [[Ислам даму банкі|Ислам Даму Банкінің]] Қазақстандағы өкілі. * 2005-2006 жылдары – «Инженерлік-технологиялық трансферт орталығы» ААҚ президенті * 2006-2010 жылдары – Еуразиялық банк, Астанадағы өкілдіктің басшысы. * 2010-2019 жылдары – [[Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі|ҚР Инвестициялар және даму министрлігінде]] ИЫҰ министрінің кеңесшісі, міндеттері: «KAZNEX INVEST» ААҚ (2010-2016 жж.) Басқарушы директор, Ислам даму банкімен ынтымақтастық жөніндегі арнайы өкіл, атқарушы директор, ИДБ-ға мүше 7 мемлекет үшін жауапты (2011-2014 жж.), ИДБ басшысының міндетін атқарушы (Жылдық кездесулердің 39 және 41 сессияларында, ИЫҰ елдеріне өнеркәсіптік тауарларды экспорттау жөніндегі ведомствоаралық агенттік, «КазГеология» АҚ, кеңесші. * 2018 жылдың қарашасынан - 2019 жылдың сәуіріне дейін Қазақстан Қауіпсіздік Кеңесінің азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі аға сарапшысы. * 2019 жылдың мамырынан - тамызына дейін [[Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы|Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымы]] Бас директорының міндетін атқарушы.<ref>https://www.inform.kz/kz/7-tamyz-tugan-kun-ieleri_a3963370</ref> * 2019 жылдың қыркүйек айынан бастап қазіргі уақытқа дейін, [[Азық-түлік Қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымы|АҚИҰ]] Бас директоры.<ref>https://www.inform.kz/kz/erlan-baydaulet-azyk-tulik-kauipsizdigi-zhonindegi-islam-uyymynyn-bas-direktory-boldy_a3561112</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Қазақстан қаржыгерлері]] [[Санат:Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті түлектері]] o62d2yd3e80dhx9v2g0fzebaj3vg8wz 0 686191 3059614 3059292 2022-08-12T00:19:17Z Kas77777 100404 /* Медальдық есеп */ wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001<br />IAAF World Championships Edmonton 2001 |Эмблема = 2001 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Эдмонтон]], {{CAN}} |Елдер = 189 |Қатысушылар = 1602 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[3 тамыз]] [[2001]] |Жабылуы = [[12 тамыз]] [[2001]] |Стадион = [[Достастық стадионы]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999|1999]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2003|2003]] }} '''Жеңіл атлетикадан VIII әлем чемпионаты''' [[Канада]], [[Эдмонтон]] қаласында [[2001 жыл]]дың [[3 тамыз]] - [[12 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Достастық стадионы]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | '''5''' | style="background:#DCE5E5;" | '''7''' | style="background:#FFDAB9;" | '''6''' |'''18''' |- align=center | 2 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | 5 | style="background:#DCE5E5;" | 5 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |13 |- align=center | 3 | align=left|{{KEN}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |8 |- align=center |rowspan="2"| 4 | align=left|{{GER}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |7 |- align=center | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |6 |- align=center | 6 | align=left|{{BAH}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |4 |- align=center |7 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |8 |- align=center |8 | align=left|{{BLR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center |9 | align=left|{{ROM}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center | 10 | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |3 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''46''' | style="background:#DCE5E5;" |'''47''' | style="background:#FFDAB9;" |'''46''' | '''139''' |} == Сыртқы сілтемелер == *[https://web.archive.org/web/20120721042031/http://www.iaaf.org/history/WCH/season%3D2005/eventCode%3D3365/results/bydiscipline/index.html Results from the IAAF web site] [[Санат:2001 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] slq2riruqq6g9defby8ns0kuqc6w7i1 3059615 3059614 2022-08-12T00:23:43Z Kas77777 100404 /* Медальдық есеп */ wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001<br />IAAF World Championships Edmonton 2001 |Эмблема = 2001 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Эдмонтон]], {{CAN}} |Елдер = 189 |Қатысушылар = 1602 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[3 тамыз]] [[2001]] |Жабылуы = [[12 тамыз]] [[2001]] |Стадион = [[Достастық стадионы]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999|1999]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2003|2003]] }} '''Жеңіл атлетикадан VIII әлем чемпионаты''' [[Канада]], [[Эдмонтон]] қаласында [[2001 жыл]]дың [[3 тамыз]] - [[12 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Достастық стадионы]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | '''5''' | style="background:#DCE5E5;" | '''7''' | style="background:#FFDAB9;" | '''6''' |'''18''' |- align=center | 2 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | 5 | style="background:#DCE5E5;" | 5 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |13 |- align=center | 3 | align=left|{{KEN}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |8 |- align=center | 4 | align=left|{{GER}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |7 |- align=center |5 | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |6 |- align=center | 6 | align=left|{{BAH}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |4 |- align=center |7 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |8 |- align=center |rowspan="2"|8 |align=left|{{BLR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center | align=left|{{ROM}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center | 10 | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |3 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''46''' | style="background:#DCE5E5;" |'''47''' | style="background:#FFDAB9;" |'''46''' | '''139''' |} == Сыртқы сілтемелер == *[https://web.archive.org/web/20120721042031/http://www.iaaf.org/history/WCH/season%3D2005/eventCode%3D3365/results/bydiscipline/index.html Results from the IAAF web site] [[Санат:2001 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] olfftt49wnvrawf4lgh1t4da4dmlg6r 3 686230 3059576 2022-08-11T12:34:21Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Najot0809}} -- <font color="#009900">[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-family:Georgia;"><i>Мұхамеджан А.А.</i></span>]]</font> [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-size:90%"><font color="#0000FF">(талқылауы)</font></span>]] 18:34, 2022 ж. тамыздың 11 (+06) gaknpvkpvxbujbtftkifgzt8h7kk5jf 1 686231 3059584 2022-08-11T16:23:10Z SSHTALBI 122299 Жаңа бетте: '''Лада''' (Лада, орыс. Лада) — ресейлік «АвтоВАЗ» автоөндіруші (орыс. АвтоВАЗ) шығаратын жеңіл автокөліктердің бренді. 1970 жылдан 2004 жылға дейін автомобильдер ішкі нарыққа ВАЗ зауыттық белгісімен және «Жигули» (орыс. Жигули) немесе Sputnik (Самара үлгілері жағдайын... wikitext text/x-wiki '''Лада''' (Лада, орыс. Лада) — ресейлік «АвтоВАЗ» автоөндіруші (орыс. АвтоВАЗ) шығаратын жеңіл автокөліктердің бренді. 1970 жылдан 2004 жылға дейін автомобильдер ішкі нарыққа ВАЗ зауыттық белгісімен және «Жигули» (орыс. Жигули) немесе Sputnik (Самара үлгілері жағдайында) маркасымен сатылды. 1971 жылдан бастап экспортқа және 2004 жылдан бастап Ресейде, бұл көліктер Лада брендімен ұсынылған. {{Компания |атауы             = Lada |логотипі              = Logo de Lada.svg |түрі                  = |биржадағы листингі     = |қызметі         = |құрылды             = [[1973]] |жабылды           = |жабылуының себебі  = |ізбасары             = |бұрынғы атауы     = |құрушы           = |орналасуы         = {{flagicon|Russia}} [[Ресей]], [[Мәскеу]] |басты адамдары      = |саласы              = Машина өнеркәсібі |өнімі            = [[Автомобиль|Автомобильдер]], қозғалтқыштар |айналым               = |операциялық кіріс  = |таза табысы       = |қызметкерлер саны    = |басшы компания = АвтоВАЗ |бағынышты компания    = |аудитор = |сайты                 = https://www.lada.ru lada.ru] }} 1966 жылдың мамыр айында жасалған келісім-шарт негізінде (Фиат 124 лицензиясы), 1970 жылдың сәуірінде ВАЗ 2101 Жигули автокөлігін шығару басталды. Бұл модель 1988 жылға дейін шығарылды (ВАЗ 2102 атауымен 1971 дейін 1986 жж. вагон). VAZ 2101 дизайнын әзірлеу барысында келесі модельдер жасалды: VAZ 2103, VAZ 2104 (вагон), VAZ 2105,  VAZ 2106 және VAZ 2107, Жигулидің ішкі нарығына және экспортқа Ладаға ( Лада). «Жигули» сериясынан басқа келесі өнімдер шығарылды: 1977 жылғы жол талғамайтын шағын үлгідегі Лада Нива, 1984 жылғы танымал Лада Самара ықшам жеңіл автомобильі, 1996 жылдан бастап ВАЗ 2110 (Ресейде Лада 110 деген атпен белгілі) және Надежда 1997 ж.. 2002 жылы Мәскеу салонында ол, атап айтқанда, 2151 классик (станция вагоны) моделі ұсынылды. Брендтің соңғы үлгісі - Лада Веста. Лада, Бронто, рослада (1998 жылдан бастап «СОК» және АвтоВАЗ тобының қатысуымен), Super Auto компаниялары 2004 жылы Лада және SeAZ маркаларымен 818 031 жеңіл автокөлік шығарған АвтоВАЗ (АвтоВАЗ) өндірушісімен құрылған. Бұл автомобильдер қазіргі уақытта Ресейден тыс 5 елде шығарылады: Украина, Эквадор, Египет, Қазақстан және Уругвай (2003-2004 жылдар аралығында). 2008 жылдың наурызында Рено 1 миллиард АҚШ доллары көлеміндегі мәміле бойынша АвтоВАЗ-дағы азшылықтың 25% акциясын сатып алды, ал қалған 75% Ростекте қалды. Рено-пен бірлесіп жасалған Гранта кішігірім автокөліктің сатылымы 2011 жылдың желтоқсанында басталды. Рено технологиясы бар тағы бір көлік Ларгус Ресей нарығында 2012 жылдың шілде айының ортасында шығарылды. 2012 жылдың тамызында XRAY концепті автомобильі шығарылды. Мәскеу халықаралық автосалонда. XRAY дизайнын сол кездегі бас дизайнер Стив Маттин, бұрын вольво және Мерседес Бенц жасаған. ==Модельдері== * Лада Гранта * Лада Веста * Лада XRAY * Лада Ларгус * Лада Нива 519lzk7w9wzorzsqznbxq0gibyouq0q 3 686232 3059585 2022-08-11T17:01:52Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Manas Tursunboev}} -- [[Қатысушы:Мықтыбек Оразтайұлы|Мықтыбек Оразтайұлы]] ([[Қатысушы талқылауы:Мықтыбек Оразтайұлы|талқылауы]]) 23:01, 2022 ж. тамыздың 11 (+06) 9f37dc4k0cprcjydq4jpyutwuu3gdve 0 686233 3059586 2022-08-11T17:05:01Z Kas77777 100404 Жаңа бетте: {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |М... wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[20 тамыз]] [[1999]] |Жабылуы = [[29 тамыз]] [[1999]] |Стадион = [[Эстадио Олимпико]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1997|1997]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001|2001]] }} '''Жеңіл атлетикадан VII әлем чемпионаты''' [[Испания]], [[Севилья]] қаласында [[1999 жыл]]дың [[20 тамыз]] - [[29 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Эстадио Олимпико]]» стадионында өтті. 5z94c5jvobadfb8bn2an0504g46l4pf 3059587 3059586 2022-08-11T17:07:50Z Kas77777 100404 wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[20 тамыз]] [[1999]] |Жабылуы = [[29 тамыз]] [[1999]] |Стадион = [[Эстадио Олимпико]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1997|1997]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001|2001]] }} '''Жеңіл атлетикадан VII әлем чемпионаты''' [[Испания]], [[Севилья]] қаласында [[1999 жыл]]дың [[20 тамыз]] - [[29 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Эстадио Олимпико]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | '''14''' | style="background:#DCE5E5;" | '''8''' | style="background:#FFDAB9;" | '''3''' |'''25''' |- align=center | 2 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | 7 | style="background:#DCE5E5;" | 7 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |18 |- align=center | 3 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |9 |- align=center |rowspan="2"| 4 | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |7 |- align=center | align=left|{{FRA}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |8 |- align=center | 6 | align=left|{{SWE}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |3 |- align=center |7 | align=left|{{BHR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |2 |- align=center |8 | align=left|{{JAM}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 5 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |8 |- align=center |9 | align=left|{{KEN}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |7 |- align=center | 10 | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |3 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''47''' | style="background:#DCE5E5;" |'''48''' | style="background:#FFDAB9;" |'''46''' | '''141''' |} == Сыртқы сілтемелер == *[https://web.archive.org/web/20120721042031/http://www.iaaf.org/history/WCH/season%3D2005/eventCode%3D3365/results/bydiscipline/index.html Results from the IAAF web site] [[Санат:1999 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] 125f2027wai7feijgjkdly32eij8pmi 3059588 3059587 2022-08-11T17:08:39Z Kas77777 100404 /* Сыртқы сілтемелер */ wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[20 тамыз]] [[1999]] |Жабылуы = [[29 тамыз]] [[1999]] |Стадион = [[Эстадио Олимпико]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1997|1997]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001|2001]] }} '''Жеңіл атлетикадан VII әлем чемпионаты''' [[Испания]], [[Севилья]] қаласында [[1999 жыл]]дың [[20 тамыз]] - [[29 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Эстадио Олимпико]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | '''14''' | style="background:#DCE5E5;" | '''8''' | style="background:#FFDAB9;" | '''3''' |'''25''' |- align=center | 2 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | 7 | style="background:#DCE5E5;" | 7 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |18 |- align=center | 3 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |9 |- align=center |rowspan="2"| 4 | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 3 | style="background:#DCE5E5;" | 3 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |7 |- align=center | align=left|{{FRA}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |8 |- align=center | 6 | align=left|{{SWE}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |3 |- align=center |7 | align=left|{{BHR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |2 |- align=center |8 | align=left|{{JAM}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 5 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |8 |- align=center |9 | align=left|{{KEN}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |7 |- align=center | 10 | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 1 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |3 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''47''' | style="background:#DCE5E5;" |'''48''' | style="background:#FFDAB9;" |'''46''' | '''141''' |} == Сыртқы сілтемелер == * [https://web.archive.org/web/20140310195631/http://www2.iaaf.org/sevilla99/results/ IAAF 1999] * [http://osaka2007.iaaf/history/index.html History of the IAAF World Championships]{{Dead link|date=September 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Санат:1999 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] 4jx56j30xa5jgrtx0l2404qkuo4zlbr 3059592 3059588 2022-08-11T17:19:15Z Kas77777 100404 wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[20 тамыз]] [[1999]] |Жабылуы = [[29 тамыз]] [[1999]] |Стадион = [[Эстадио Олимпико]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1997|1997]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001|2001]] }} '''Жеңіл атлетикадан VII әлем чемпионаты''' [[Испания]], [[Севилья]] қаласында [[1999 жыл]]дың [[20 тамыз]] - [[29 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Эстадио Олимпико]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | '''10''' | style="background:#DCE5E5;" | '''3''' | style="background:#FFDAB9;" | '''4''' |'''17''' |- align=center | 2 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | 5 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |12 |- align=center | 3 | align=left|{{GER}} | style="background:#F7F6A8;" | 4 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |12 |- align=center |rowspan="2"| 4 | align=left|{{GRE}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |6 |- align=center | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |5 |- align=center | 6 | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center |7 | align=left|{{ITA}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center |8 | align=left|{{ESP}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |4 |- align=center |9 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |5 |- align=center | 10 | align=left|{{ROM}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |4 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''47''' | style="background:#DCE5E5;" |'''48''' | style="background:#FFDAB9;" |'''46''' | '''141''' |} == Сыртқы сілтемелер == * [https://web.archive.org/web/20140310195631/http://www2.iaaf.org/sevilla99/results/ IAAF 1999] * [http://osaka2007.iaaf/history/index.html History of the IAAF World Championships]{{Dead link|date=September 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Санат:1999 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] cgrmxljgaxodgm9t7tq8td2jsfjmp43 3059613 3059592 2022-08-12T00:15:16Z Kas77777 100404 /* Медальдық есеп */ wikitext text/x-wiki {{Жеңіл атлетикалық жарыс |Атауы = Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1999<br />IAAF World Championships Sevilla 1999 |Эмблема = 1999 World Championships in Athletics logo.png |Өлшемі = 200px |Сурет сипаттамасы = |Қала = [[Севилья]], {{ESP}} |Елдер = 201 |Қатысушылар = 1821 |Медальдар = 46 |Ашылуы = [[20 тамыз]] [[1999]] |Жабылуы = [[29 тамыз]] [[1999]] |Стадион = [[Эстадио Олимпико]] |Алдыңғы = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 1997|1997]] |Келесі = [[Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаты 2001|2001]] }} '''Жеңіл атлетикадан VII әлем чемпионаты''' [[Испания]], [[Севилья]] қаласында [[1999 жыл]]дың [[20 тамыз]] - [[29 тамыз]] күндері аралығында өткізілді. Жарыстар «[[Эстадио Олимпико]]» стадионында өтті. == Жеңімпаздар мен жүлдегерлер == === Ерлер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" |100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,77<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Джастин Гэтлин]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 9,85<br />{{SB}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Неста Картер]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 9,95 |- |200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Усэйн Болт]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,66<br />{{WL}} | {{flagicon|Jamaica}} [[Уоррен Уир]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 19,79<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Кёртис Митчелл]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 20,04 |-bgcolor="#EFEFEF" |400 метр | {{flagicon|USA}} [[Лашон Мерритт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 43.74<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Тони Маккей]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 44.40<br />{{PR}} | {{flagicon|Dominican Republic}} [[Лугелин Сантос]]<br /> <small>[[Доминикан Республикасы]]</small> || 44.52<br />{{SB}} |- |800 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Мохаммед Аман]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 1:43.31<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Ник Симмондс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:43.55<br />{{SB}} | {{flagicon|Djibouti}} [[Аянлех Сулейман]]<br /> <small>[[Джибути]]</small> || 1:43.76 |-bgcolor="#EFEFEF" |1500 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Асбель Кипроп]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 3:36,28 | {{flagicon|USA}} [[Мэттью Центровиц]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 3:36,78 | {{flagicon|South Africa}} [[Йохан Кронье]]<br /><small>[[ОАР]]</small> || 3:36,83 |- |5000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 13:26,98 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Хагос Гебрхивет]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 13:27,26 | {{flagicon|Kenya}} [[Исиа Коэч]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 13:27,26 |-bgcolor="#EFEFEF" |10 000 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Мо Фарах]]<br /><small>[[Ұлыбритания]]</small> || 27:21.71<br />{{SB}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Ибрахим Джейлан]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 27:22.23<br />{{SB}} | {{flagicon|Kenya}} [[Пол Тануи]]<br /><small>[[Кения]]</small> || 27:22.61 |- |Марафон | {{flagicon|Uganda}} [[Стивен Кипротич]]<br /><small>[[Уганда]]</small> || 2:09,51<br />{{WL}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[Лелиса Десиса]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,12 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тадесе Тола]]<br /><small>[[Эфиопия]]</small> || 2:10,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |110 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Дэвид Оливер]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,00<br />{{WL}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уилсон]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 13,13 | {{flagicon|Russia}} [[Сергей Шубенков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 13,24 |- |400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Джехуе Гордон]]<br /> <small>[[Тринидад және Тобаго]]</small> || 47,69<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Майкл Тинсли]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 47,70<br />{{PR}} | {{flagicon|Serbia}} [[Эмир Бекрич]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 48,05<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Эзекиль Кембой]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,01<br />{{PR}} | {{flagicon|Kenya}} [[Консеслус Кипруто]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 8.06,37<br />{{SB}} | {{flagicon|France}} [[Махидин Мехисси-Бенаббад]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 8.07,86<br />{{SB}} |- |20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Иванов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:20:58<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Чэнь Дин]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:21:09<br />{{SB}} | {{flagicon|Spain}} [[Мигель Анхель Лопес]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1:21:21<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |50 км жүру | {{flagicon|Ireland}} [[Роберт Хеффернан]]<br /> <small>[[Ирландия]]</small> || 3:37:56<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Михаил Рыжов]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 3:38:58<br />{{PR}} | {{flagicon|Australia}} [[Джаред Таллент]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 3:40:03<br />{{SB}} |- | Эстафета 4x100 м | {{JAM}}<br />[[Неста Картер]]<br />[[Кемар Бэйли-Коул]]<br />[[Никель Ашмид]]<br />[[Усэйн Болт]]<br />''[[Уоррен Уир]]''<br />''[[Ошан Бейли]]'' || 37,36<br />{{WL}} | {{USA}}<br />[[Чарльз Силмон]]<br />[[Майк Роджерс]]<br />[[Муки Салаам]]<br />[[Джастин Гэтлин]] || 37,66 | {{CAN}}<br />[[Гэвин Смелли]]<br />[[Аарон Браун]]<br />[[Донтае Ричардс-Квок]]<br />[[Джастин Уорнер]] || 37,92<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4x400 м | {{USA}}<br />[[Давид Вербург]]<br>[[Тони Маккей]]<br>[[Арман Холл]]<br>[[Лашон Мерритт]]<br>''[[Джошуа Менс]]''<br>''[[Джеймс Харрис]]'' || 2.58,71<br />{{WL}} | {{JAM}}<br />[[Рушин МакДональд]]<br>[[Эдино Стил]]<br>[[Омар Джонсон]]<br>[[Джавон Фрэнсис]]<br>''[[Джавер Белл]]'' || 2.59,88 | {{RUS}}<br />[[Максим Дылдин]]<br>[[Лев Мосин]]<br>[[Сергей Петухов]]<br>[[Владимир Краснов]] || 2.59,90 |- |Биіктікке секіру | {{flagicon|Ukraine}} [[Богдан Бондаренко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 2,41<br />{{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Qatar}} [[Мутаз Эсса Баршим]]<br /> <small>[[Катар]]</small> || 2,38 | {{flagicon|Canada}} [[Дерек Друэн]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 2,38<br />{{NR}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Сырықпен секіру | {{flagicon|Germany}} [[Рафаэль Хольцдеппе]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,89 | {{flagicon|France}} [[Рено Лавиллени]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 5,89 | {{flagicon|Germany}} [[Бьёрн Отто]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 5,82 |- |Ұзындыққа секіру | {{flagicon|Russia}} [[Александр Меньков]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 8,56<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Игнисиус Гайса]]<br /><small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 8,29<br />{{NR}} | {{flagicon|Mexico}} [[Луис Ривера]]<br /><small>[[Мексика]]</small> || 8,27 |-bgcolor="#EFEFEF" |Үштік секіру | {{flagicon|France}} [[Тедди Тамго]]<br /><small>[[Франция]]</small> || 18,04<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Педро Пичардо]]<br /><small>[[Куба]]</small> || 17,68 | {{flagicon|USA}} [[Уилл Клэй]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 17,52<br />{{SB}} |- |Ядро лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Давид Шторль]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 21,73<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Райан Уитинг]]<br /><small>[[АҚШ]]</small> || 21,57 | {{flagicon|Canada}} [[Дилан Армстронг]]<br /><small>[[Канада]]</small> || 21,34<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" |Диск лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Роберт Хартинг]]<br /><small>[[Германия]]</small> || 69.11 | {{flagicon|Poland}} [[Пётр Малаховский]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 68.36 | {{flagicon|Estonia}} [[Герд Кантер]]<br /><small>[[Эстония]]</small> || 65.19 |- |Найза лақтыру | {{flagicon|Czech Republic}} [[Витезслав Веселы]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 87,17 | {{flagicon|Finland}} [[Теро Питкямяки]]<br /><small>[[Финляндия]]</small> || 87,07 | {{flagicon|Russia}} [[Дмитрий Тарабин]]<br /><small>[[Ресей]]</small> || 86,23 |-bgcolor="#EFEFEF" |Балға лақтыру | {{flagicon|Poland}} [[Павел Файдек]]<br /><small>[[Польша]]</small> || 81,97<br />{{WL}}, {{PR}} | {{flagicon|Hungary}} [[Кристиан Парш]]<br /><small>[[Венгрия]]</small> || 80,30 | {{flagicon|Czech Republic}} [[Лукаш Мелих]]<br /><small>[[Чехия]]</small> || 79,36 |- |Онсайыс | {{flagicon|USA}} [[Эштон Итон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 8809<br />{{WL}} | {{flagicon|Germany}} [[Михаэль Шрадер]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 8670<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Дамиан Уорнер]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 8512<br />{{PR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} === Әйелдер === {| class="wikitable" border="1" style="font-size:100%" |- ! scope=col style="width:120px; background: #efefef;"| Бағдарлама түрі ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: gold;" | Алтын ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: silver;" | Күміс ! scope=col colspan=2 style="width:200px; background: #cc9966;" | Қола |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 10,71<br />{{WL}} | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]]<br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 10,93 | {{flagicon|USA}} [[Кармелита Джетер]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 10,94 |- | 200 метр | {{flagicon|Jamaica}} [[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]]<br /> <small>[[Ямайка]]</small> || 22,17 | {{flagicon|Côte d'Ivoire}} [[Мюриэль Ауре]] <br /> <small>[[Кот-д’Ивуар]]</small> || 22,32 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 22,32 |-bgcolor="#EFEFEF" | 400 метр | {{flagicon|Great Britain}} [[Кристин Охуруогу]] <br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 49,41<br />{{NR}} | {{flagicon|Botswana}} [[Амантле Мончхо]] <br /> <small>[[Ботсвана]]</small> || 49,41 | {{flagicon|Russia}} [[Антонина Кривошапка]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 49,78 |- | 800 метр | {{flagicon|Kenya}} [[Юнис Джепкоэч Сум]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 1:57,38<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Савинова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:57,80<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Бренда Мартинес]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 1:57,91<br />{{PR}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 1 500 метр | {{flagicon|Sweden}} [[Абеба Арегави]]<br /> <small>[[Швеция]]</small> || 4.02,67 | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Симпсон]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4.02,99 | {{flagicon|Kenya}} [[Хеллен Обири]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 4.03,86 |- | 5 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Месерет Дефар]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:50,19 | {{flagicon|Kenya}} [[Мерси Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 14:51,22 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Алмаз Айана]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 14:51,33 |-bgcolor="#EFEFEF" | 10 000 метр | {{flagicon|Ethiopia}} [[Тирунеш Дибаба]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:43,35 | {{flagicon|Kenya}} [[Глэйдис Чероно]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 30:45,17 | {{flagicon|Ethiopia}} [[Белайнеш Олджира]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 30:46,98 |- | Марафон | {{flagicon|Kenya}} [[Эдна Киплагат]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 2:25:44 | {{flagicon|Italy}} [[Валерия Странео]]<br /> <small>[[Италия]]</small> || 2:25:58<br />{{SB}} | {{flagicon|Japan}} [[Кайоко Фукуси]]<br /> <small>[[Жапония]]</small> || 2:27:45 |-bgcolor="#EFEFEF" | Эстафета 4×100 метр |{{JAM}} <br />[[Кери Рассел]] <br />[[Керрон Стюарт]] <br />[[Скиллони Калверт]] <br />[[Шелли-Энн Фрейзер-Прайс]] || 41,29<br />{{WL}}, {{CR}} |{{USA}}<br />[[Дженеба Тармо]] <br />[[Александрия Андерсон]] <br />[[Инглиш Гарднер]] <br />[[Октавиус Фриман]] || 42,75 |{{GBR}}<br />[[Дина Ашер-Смит]] <br />[[Эшли Нельсон]] <br />[[Аннабель Льюис]] <br />[[Хейли Джонс]] || 42.87 |- | Эстафета 4×400 метр |{{RUS}}<br />[[Юлия Гущина]] <br />[[Татьяна Фирова]]<br />[[Ксения Рыжова]] <br />[[Антонина Кривошапка]] <br /> ''[[Наталья Антюх]]'' || 3:20,19<br />{{WL}} |{{USA}}<br />[[Джессика Бирд]] <br />[[Наташа Хастингс]] <br />[[Эшли Спенсер]] <br />[[Франсена Маккорори]]<br /> ''[[Джоанна Эткинс]]'' || 3:20,41<br />{{SB}} |{{GBR}}<br />[[Эйлид Чайлд]] <br />[[Шана Кокс]] <br />[[Маргарет Адеойе]] <br />[[Кристин Охуруогу]] || 3:22,61<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | 100 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|USA}} [[Брианна Роллинс]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 12,44 | {{flagicon|Australia}} [[Салли Пирсон]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 12,50<br />{{SB}} | {{flagicon|Great Britain}} [[Тиффани Портер]]<br /> <small>[[Ұлыбритания]]</small> || 12,55<br />{{PR}} |- | 400 м/{{Tooltip|б|Барьер}} | {{flagicon|Czech Republic}} [[Зузана Гейнова]]<br /> <small>[[Чехия]]</small> || 52,83<br />{{WL}}, {{NR}} | {{flagicon|USA}} [[Далила Мухаммад]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,09 | {{flagicon|USA}} [[Лашинда Димус]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 54,24 |-bgcolor="#EFEFEF" | 3000 м/{{Tooltip|к|Кедергі}} | {{flagicon|Kenya}} [[Милка Чемос Чейва]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:11,65<br />{{WL}} | {{flagicon|Kenya}} [[Лидия Чепкуруи]]<br /> <small>[[Кения]]</small> || 9:12,55<br />{{PR}} | {{flagicon|Ethiopia}} [[София Ассефа]]<br /> <small>[[Эфиопия]]</small> || 9:12,84<br />{{SB}} |- | 20 км жүру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Лашманова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:09 | {{flagicon|Russia}} [[Анися Кирдяпкина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 1:27:11 | {{flagicon|China}} [[Лю Хун]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 1:28:10 |-bgcolor="#EFEFEF" | Биіктікке секіру | {{flagicon|Russia}} [[Светлана Школина]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 2,03<br />{{PR}} | {{flagicon|USA}} [[Бриджитта Барретт]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 2,00 | {{flagicon|Russia}} [[Анна Чичерова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small><hr /> {{flagicon|Spain}} [[Рут Бейтиа]]<br /> <small>[[Испания]]</small> || 1,97<br />1,97 |- | Сырықпен секіру | {{flagicon|Russia}} [[Елена Исинбаева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 4,89<br />{{SB}} | {{flagicon|USA}} [[Дженнифер Сур]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 4,82 | {{flagicon|Cuba}} [[Ярислей Сильва]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 4,82 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ұзындыққа секіру | {{flagicon|USA}} [[Бриттни Риз]]<br /> <small>[[АҚШ]]</small> || 7,01 | {{flagicon|Nigeria}} [[Блессинг Окагбаре]]<br /> <small>[[Нигерия]]</small> || 6,99 | {{flagicon|Serbia}} [[Ивана Шпанович]]<br /> <small>[[Сербия]]</small> || 6,82<br />{{NR}} |- | Үштік секіру | {{flagicon|Colombia}} [[Катрин Ибаргуен]]<br /> <small>[[Колумбия]]</small> || 14.85<br />{{WL}} | {{flagicon|Russia}} [[Екатерина Конева]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 14.81 | {{flagicon|Ukraine}} [[Ольга Саладуха]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 14.65 |-bgcolor="#EFEFEF" | Ядро лақтыру | {{flagicon|New Zealand}} [[Валери Адамс]]<br /> <small>[[Жаңа Зеландия]]</small> || 20,88 | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Шваниц]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 20,41<br />{{PR}} | {{flagicon|China}} [[Гун Лицзяо]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 19,95 |- | Диск лақтыру | {{flagicon|Croatia}} [[Сандра Перкович]]<br /> <small>[[Хорватия]]</small> || 67,99 | {{flagicon|France}} [[Мелина Робер-Мишон]]<br /> <small>[[Франция]]</small> || 66,28<br />{{NR}} | {{flagicon|Cuba}} [[Ярелис Барриос]]<br /> <small>[[Куба]]</small> || 64,96 |-bgcolor="#EFEFEF" | Найза лақтыру | {{flagicon|Germany}} [[Кристина Обергфёлль]]<br /> <small>[[Германия]]</small> || 69,05<br />{{SB}} | {{flagicon|Australia}} [[Кимберли Микл]]<br /> <small>[[Австралия]]</small> || 66,60<br />{{PR}} | {{flagicon|Russia}} [[Мария Абакумова]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 65,09 |- | Балға лақтыру | {{flagicon|Russia}} [[Татьяна Лысенко]]<br /> <small>[[Ресей]]</small> || 78,80<br />{{WL}}, {{CR}}, {{NR}} | {{flagicon|Poland}} [[Анита Влодарчик]]<br /> <small>[[Польша]]</small> || 78,46<br />{{NR}} | {{flagicon|China}} [[Чжан Вэньсю]]<br /> <small>[[Қытай]]</small> || 75,58<br />{{SB}} |-bgcolor="#EFEFEF" | Жетісайыс | {{flagicon|Ukraine}} [[Анна Мельниченко]]<br /> <small>[[Украина]]</small> || 6586<br />{{PR}} | {{flagicon|Canada}} [[Брианн Тейсен-Итон]]<br /> <small>[[Канада]]</small> || 6530<br />{{PR}} | {{flagicon|Netherlands}} [[Дафна Схипперс]]<br /> <small>[[Нидерланд]]ылар</small> || 6477<br />{{NR}} |- bgcolor= e8e8e8 |colspan=7|{{Спорттық рекордтардың қысқартулары}} |} ==Медальдық есеп== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;" |- bgcolor="#EFEFEF" ! width=50 | Орын ! width=200 | Ел ! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]] ! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]] |- align=center | 1 | align=left|{{USA}} | style="background:#F7F6A8;" | '''10''' | style="background:#DCE5E5;" | '''3''' | style="background:#FFDAB9;" | '''4''' |'''17''' |- align=center | 2 | align=left|{{RUS}} | style="background:#F7F6A8;" | 5 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |12 |- align=center | 3 | align=left|{{GER}} | style="background:#F7F6A8;" | 4 | style="background:#DCE5E5;" | 4 | style="background:#FFDAB9;" | 4 |12 |- align=center | 4 | align=left|{{GRE}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |6 |- align=center |5 | align=left|{{MAR}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |5 |- align=center |rowspan="2"| 6 | align=left|{{CUB}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center | align=left|{{ITA}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 2 | style="background:#FFDAB9;" | 0 |4 |- align=center |8 | align=left|{{ESP}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 1 | style="background:#FFDAB9;" | 1 |4 |- align=center |9 | align=left|{{ETH}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 3 |5 |- align=center | 10 | align=left|{{ROM}} | style="background:#F7F6A8;" | 2 | style="background:#DCE5E5;" | 0 | style="background:#FFDAB9;" | 2 |4 |-align=center |colspan="2"|'''Барлығы''' | style="background:#F7F6A8;" |'''46''' | style="background:#DCE5E5;" |'''46''' | style="background:#FFDAB9;" |'''47''' | '''139''' |} == Сыртқы сілтемелер == * [https://web.archive.org/web/20140310195631/http://www2.iaaf.org/sevilla99/results/ IAAF 1999] * [http://osaka2007.iaaf/history/index.html History of the IAAF World Championships]{{Dead link|date=September 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Санат:1999 жылғы жеңіл атлетика]] [[Санат:Жеңіл атлетикадан әлем чемпионаттары]] nk4o5js5epuldfvcgds5k4q6njg62hr 3 686234 3059596 2022-08-11T17:53:51Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Quependejobos}} -- [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 23:53, 2022 ж. тамыздың 11 (+06) 5n7o58wlexjnhqn23rj0yai6k3xyvh3 3 686235 3059597 2022-08-11T18:24:53Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=OwoxL}} -- <font color="#009900">[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-family:Georgia;"><i>Мұхамеджан А.А.</i></span>]]</font> [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-size:90%"><font color="#0000FF">(талқылауы)</font></span>]] 00:24, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) modwxhdo7t5l3ne9qb14ztrzi4a5upc 3 686236 3059598 2022-08-11T18:28:40Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Dinarashakie}} -- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 00:28, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) rucj4yg0me7vz0km04miqb8rhqclc19 3059609 3059598 2022-08-11T21:07:04Z Cabayi 54188 Cabayi [[Қатысушы талқылауы:Dinarashakie]] бетін [[Қатысушы талқылауы:DinaraShakie]] бетіне жылжытты: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Dinarashakie|Dinarashakie]]" to "[[Special:CentralAuth/DinaraShakie|DinaraShakie]]" wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Dinarashakie}} -- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 00:28, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) rucj4yg0me7vz0km04miqb8rhqclc19 3 686237 3059601 2022-08-11T19:00:48Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Medddddddina}} -- <font color="#009900">[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-family:Georgia;"><i>Мұхамеджан А.А.</i></span>]]</font> [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|<span style="font-size:90%"><font color="#0000FF">(талқылауы)</font></span>]] 01:00, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) gd3r70to34737ae06nzhif12khp7u9x 3 686238 3059603 2022-08-11T19:16:42Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=.dmn. 19}} -- [[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] ([[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|талқылауы]]) 01:16, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) f7q7bei4qvjtigajk3mga2z2yhkw7sq 3 686239 3059605 2022-08-11T19:30:37Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Shadow 030}} -- [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ([[Қатысушы талқылауы:Салиха|талқылауы]]) 01:30, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) q4uc7j0bekgpjtwu78hjbzhr1jm32fa 3 686240 3059606 2022-08-11T20:13:21Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Болысбек}} -- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 02:13, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) 1gfgde4px38nntq21iha9c6l9b221p9 3 686241 3059610 2022-08-11T21:07:04Z Cabayi 54188 Cabayi [[Қатысушы талқылауы:Dinarashakie]] бетін [[Қатысушы талқылауы:DinaraShakie]] бетіне жылжытты: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Dinarashakie|Dinarashakie]]" to "[[Special:CentralAuth/DinaraShakie|DinaraShakie]]" wikitext text/x-wiki #АЙДАУ [[Қатысушы талқылауы:DinaraShakie]] 4z58a8shwhxnllge42vdhrp7dkezz0f 3 686242 3059611 2022-08-11T23:16:05Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Dunnewindy}} -- [[Қатысушы:Мықтыбек Оразтайұлы|Мықтыбек Оразтайұлы]] ([[Қатысушы талқылауы:Мықтыбек Оразтайұлы|талқылауы]]) 05:16, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) sa1wrjr52806j3wu1h8l3dzf8eyxctm 3 686243 3059612 2022-08-12T00:01:47Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=8 долбаёбов}} -- ''<span style="text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;">[[Қатысушы:Arystanbek |А<font color="#DA500B">rys</font>тan<font color="#10AD00">bek</font>]]</span>'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 06:01, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) 5xiuo9qndocxr8wok6gcuvubhk064ek 3 686244 3059616 2022-08-12T01:33:07Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Account2022XI}} -- [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ([[Қатысушы талқылауы:Салиха|талқылауы]]) 07:33, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) 412vlnkw4vpaws4x1y0fw1xwwbnm4lm 3 686245 3059618 2022-08-12T04:23:05Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=EldarA57}} -- [[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]] 10:23, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) n4mphe18c8mi8b1h6fbf8tavqpdeko8 3 686246 3059619 2022-08-12T04:38:19Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=StarButtergum}} -- [[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]] 10:38, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) rzoiyyqxrtcsl6ji36pnljd650wgkxp 0 686247 3059620 2022-08-12T05:17:22Z Мағыпар 100137 Жаңа бетте: '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'') — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'') — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} mylnyjr61bl67uyy590opec5f5344uz 3059622 3059620 2022-08-12T05:18:12Z Мағыпар 100137 дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} 2veg6nggdtax1sspohlu6pbayq9kcx6 3059623 3059622 2022-08-12T05:21:17Z Мағыпар 100137 дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} pz8bi342eb818q2peoc4xqmmq13cq8e 3059624 3059623 2022-08-12T05:27:30Z Мағыпар 100137 толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} flggtjnvluui9dlyg5yrio7y0g1srme 3059625 3059624 2022-08-12T05:28:24Z Мағыпар 100137 дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} p7cpmwt3li0h4auwav3k9blbie9rh6z 3059627 3059625 2022-08-12T06:11:20Z Мағыпар 100137 толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} l0ny24k0ys10152159clt0ml0qygv45 3059628 3059627 2022-08-12T06:13:14Z Мағыпар 100137 толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]]. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} ouk696jzmrj4eo7m4feblcu5xpiwhvx 3059629 3059628 2022-08-12T06:14:34Z Мағыпар 100137 дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} owkoa8lw0il33wead1difcij28d3r54 3059630 3059629 2022-08-12T06:15:45Z Мағыпар 100137 «[[Санат:Малайзия халықтары|Малайзия халықтары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен) wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] 0ufnvneisff62u8qi6y9zqd6z3d7d18 3059631 3059630 2022-08-12T06:16:04Z Мағыпар 100137 «[[Санат:Индонезия этникалық топтары|Индонезия этникалық топтары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен) wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] hweqw117tj985ho8em5xr6yzgqevqse 3059632 3059631 2022-08-12T06:16:31Z Мағыпар 100137 «[[Санат:Бруней халықтары|Бруней халықтары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен) wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар Батыс австронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] hwam51cyjn2hnsdki9y1x5rfnj3omqh 3059633 3059632 2022-08-12T06:20:01Z Мағыпар 100137 /* Тілі */ дереккөз, толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 28yf5us7fbjh4o22ni4ead1glnef9dw 3059634 3059633 2022-08-12T06:26:15Z Мағыпар 100137 толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 1wdcsrc7hpam4eqeat4axsc37poauzc 3059635 3059634 2022-08-12T06:27:08Z Мағыпар 100137 /* Кәсібі */ дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 48a1qvok89rnwed4p7xswvwal65s674 3059636 3059635 2022-08-12T06:36:35Z Мағыпар 100137 толықтыру wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда. == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] ko0w99wklz6fcnlucc2kgsoft9bz1sx 3059637 3059636 2022-08-12T06:37:07Z Мағыпар 100137 /* Өмір салты */ дереккөз wikitext text/x-wiki '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] o7hqz6gr01wf612f6f5v2269zyjkyae 3059639 3059637 2022-08-12T06:39:56Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = |сурет тақырыбы = |саны = |аймақ = |аймақ1 = |саны1 = |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = |діні = |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] nabzqln6ku846fj50g7fva036jbgjc5 3059640 3059639 2022-08-12T06:41:32Z Мағыпар 100137 үлгі, сурет қою wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = |аймақ = |аймақ1 = |саны1 = |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = |діні = |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] jzuop1nqt9dciy2g036yoqmt1f8vw4w 3059642 3059640 2022-08-12T06:43:37Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = |саны2 = |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = |діні = |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] gqgrkiye9cvxnywf6blxzk8v8f50999 3059643 3059642 2022-08-12T06:44:20Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{Индонезия}} |саны2 = 15 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = |саны3 = |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = |діні = |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 04pvskx98kz39wk0g8txq67ajlwntsx 3059644 3059643 2022-08-12T06:45:26Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{Индонезия}} |саны2 = 15 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = {{Байрақ|Бруней}} |саны3 = 10 000 |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = |діні = |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] is6shpwwffs04ib6p2dlz5rtvd4z89c 3059645 3059644 2022-08-12T06:46:33Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{Индонезия}} |саны2 = 15 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = {{Байрақ|Бруней}} |саны3 = 10 000 |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = [[кадазан тілі]], [[малай тілі]] |діні = дәстүрлі нанымдар, [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]] |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 1b72bdn18jz4hop854ij75dxrmwonyk 3059646 3059645 2022-08-12T06:47:57Z Мағыпар 100137 wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{Индонезия}} |саны2 = 15 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = {{Байрақ|Бруней}} |саны3 = 10 000 |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = [[кадазан тілі]], [[малай тілі]] |діні = дәстүрлі нанымдар, [[христиандық]], [[католицизм]] |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] iilm5penzmjin6gq2gan4scf6aik2tw 3059647 3059646 2022-08-12T06:49:08Z Мағыпар 100137 үлгі, толықтыру wikitext text/x-wiki {{Этникалық топ |атауы = Кадазан |төл атауы = оранг-дусун, дусун, идаан |сурет = Penampang Sabah Kaamatan-Celebrations-2014-07.jpg |сурет тақырыбы = |саны = 500 000 |аймақ = |аймақ1 = {{MAS}} |саны1 = 475 000 |түсініктемелер1 = |аймақ2 = {{Индонезия}} |саны2 = 15 000 |түсініктемелер2 = |аймақ3 = {{Байрақ|Бруней}} |саны3 = 10 000 |түсініктемелер3 = |аймақ4 = |саны4 = |түсініктемелер4 = |аймақ5 = |саны5 = |түсініктемелер5 = |аймақ6 = |саны6 = |түсініктемелер6 = |аймақ7 = |саны7 = |түсініктемелер7 = |аймақ8 = |саны8 = |түсініктемелер8 = |аймақ9 = |саны9 = |түсініктемелер9 = |аймақ10 = |саны10 = |түсініктемелер10 = |аймақ11 = |саны11 = |түсініктемелер11 = |аймақ12 = |саны12 = |түсініктемелер12 = |аймақ13 = |саны13 = |түсініктемелер13 = |тілдері = [[кадазан тілі]], [[малай тілі]] |діні = дәстүрлі нанымдар, [[христиандық]], [[католицизм]] |этникалық топтары = |ескертпелер = }} '''Кадазан''' (өз атауы; ''оранг-дусун'', ''дусун'', ''идаан'')<ref>Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan</ref> — [[Малайзия]]дағы (Сабах штаты), [[Индонезия]]дағы және [[Бруней]]дегі Даяк тобының халқы.<ref>ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145</ref> Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.<ref>Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Тілі == Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының [[кадазан тілі]]нде сөйлейді. [[Малай тілі]]нде де сөйлейді.<ref>Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Діні == Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]], [[Католицизм|католиктер]].<ref>Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD</ref> == Кәсібі == Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік ([[күріш]]). Сонымен қатар [[балық аулау]] және [[аң аулау]]да дамыған. [[Шошқа]], [[құс]], аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.<ref name="Reference1">народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA</ref> == Өмір салты == Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым. Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда. Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.<ref name="Reference1"/> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} {{Әлем халықтары}} [[Санат:Малайзия халықтары]] [[Санат:Индонезия этникалық топтары]] [[Санат:Бруней халықтары]] 10syq91rcm5fumiz8sotyj6wy004kw8 0 686248 3059626 2022-08-12T05:57:14Z Malik Nursultan B 111493 Жаңа бетте: {{Партия|партия атауы=Қырғызстан социал-демократиялық партиясы|шынайы атауы={{lang-ky|Кыргызстан социал-демократиялык партиясы}}<br>{{lang-ru|Социал-демократическая партия Кыргызстана}}|аббревиатура={{lang-ky|КСДП}}<br>{{lang-ru|СДПК}}|логотипі=SDPK.svg|басшысы=Сейіт Атамбаев|құры... wikitext text/x-wiki {{Партия|партия атауы=Қырғызстан социал-демократиялық партиясы|шынайы атауы={{lang-ky|Кыргызстан социал-демократиялык партиясы}}<br>{{lang-ru|Социал-демократическая партия Кыргызстана}}|аббревиатура={{lang-ky|КСДП}}<br>{{lang-ru|СДПК}}|логотипі=SDPK.svg|басшысы=Сейіт Атамбаев|құрылуы=[[1 қазан]] [[1993 жыл]]|штаб-пәтері=[[Бішкек]], [[Қырғызстан]]|идеологиясы=[[Социал-демократия]]<br>[[Демократиялық социализм]]|интернационалы=[[Социалистік интернационал]]|Жоғарғы палатадағы орындар_параметр=[[Жоғарғы Кеңес (Қырғызстан)|Жоғарғы Кеңес]]тегі орындары|Жоғарғы палатадағы орындар={{Партия/Орындар|0|90|#186498|}}|таратылуы=[[2020 жыл]] (де-факто)<ref>https://24.kg/vlast/153885_kak_pohoronili_sdpk_epitafiya_dlya_partii_almazbeka_atambaeva_/</ref>}} '''Қырғызстан Социал-Демократиялық партиясы''' ({{Lang-ky|Кыргызстан социал-дeмoкратиялык пaртиясы}}) немесе '''КСДП''' ({{Lang-ru|СДПК}}) — [[Қырғызстан]] [[Саяси партия|саяси партиясы]]. [[1993 жыл|1993 жылы]] 1 қазан күні құрылғанымен, тек [[1994 жыл|1994 жылы]] 16 желтоқсан күні ғана тіркелді. Әбдіғани Еркебаев партияның тұңғыш төрағасы болды. [[1999 жыл|1999 жылы]] оның ізбасары [[Алмазбек Сәрсенұлы Атамбаев|Алмазбек Атамбаев]] болды. Партия мүшелері арасында басқа да экс-[[Қырғызстан президенті|президенттер]] болған еді: 2017 жылғы президенттік сайлауда жеңіске жеткен [[Сауранбай Шәріпұлы Жиенбеков|Сауранбай Жиенбеков]] және президент қызметін атқарушы [[Роза Исаққызы Отынбаева|Роза Отынбаева]]. [[Қызғалдақ төңкерісі|Қызғалдақ төңкерісінде]] партия белсенділігі маңызды рөл атқарды. 2020 жылы партия мүшелері [[Сауранбай Шәріпұлы Жиенбеков|Жиенбеков]] пен [[Алмазбек Сәрсенұлы Атамбаев|Атамбаевтың]] түсінішпеушіліктері нәтижесінде Қырғызстан Социал-демократиялық партиясы де-факто түрде ыдырады. Оның мүшелері Жиенбековті қолдайтын [[Бірлік (партия, Қырғызстан)|Бірлік]] партиясы және Атамбаевты қолдайтын [[Социал-Демократтар (партия)|Социал-Демократтар]] партиясы болып бөлінді. == Дереккөздер == {{Дереккөздер}} [[Санат:Алфавит бойынша саяси партиялар]] [[Санат:Қырғызстан саясаты]] [[Санат:Қырғызстан саяси партиялары]] 26u7ssfyn4l2tlei2mx2hdby7rxrcew 0 686249 3059653 2022-08-12T07:25:48Z Didar.Bayan21NS 120910 Жаңа бетте: {{Тексерілмеген мақала|date={{subst:#time:F Y}}}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> '''Ағартушы''' - халықтың сауатын ашу, білім беріп, оқу, ағарту ісімен шұғылданатын адам. Шора да жас еді, ауылдың ағартушысы сол, жұрттың сауатын ашқан Шора болатын (Ш.А... wikitext text/x-wiki {{Тексерілмеген мақала|date=тамыз 2022}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> '''Ағартушы''' - халықтың сауатын ашу, білім беріп, оқу, ағарту ісімен шұғылданатын адам. Шора да жас еді, ауылдың ағартушысы сол, жұрттың сауатын ашқан Шора болатын (Ш.Айтматов, Қош бол.). '''Ағартушы'''- қоғам кемшіліктерін ізгілік, əділеттілік идеялары мен ғылыми таным-білім негізінде түзетіп, оның талғамын, саясат, тұрмысын өзгертуге болады деген идеяны ұстанушы қайраткер, осы ағым өкілі. Ағартушылар қатарында Вольтер, Руссо, Монтескье, Гёрдер, Лессинг, Шиллер, Гёте, Десницкий, Қозельский т.б. болды. Мысалы: *Ағартушылар қоғам дамуындағы сананың айқындаушы рөлi туралы түсініктерге ден қойды (ҚҰЭ). *Бiр кезде атақты ағартушы [[Ыбырай Алтынсарин ]]де өз әңгiмелерiнде нан жайын сөз еткен болатын (С.Мәуленов, Жер нәрі). *[[Абай]] қазақтың аса көрнекті ағартушы ақыны болды (Қазақст. тарихы).<ref>Қазақ әдеби тілінің сөздігі. Он бес томдық. 1-том. / Құраст. Т.Жанұзақ, С.Омарбеков, Ә.Жүнісбек және т.б. - Алматы, 2011. - 752 б.</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} absi6ev6ggfdjufywm7yre7djxwdnf7 0 686250 3059655 2022-08-12T08:13:34Z Didar.Bayan21NS 120910 Жаңа бетте: {{Тексерілмеген мақала|date={{subst:#time:F Y}}}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> '''Санжар Керімбай''' – (Түркістан облысы, Арыс қаласының тумасы)- "Отбасы хрестоматиясы" жобасының авторы, шығыстанушы, ағартушы. == Өмірбаяны == *1992-1996 жылдары Әл-Фараб... wikitext text/x-wiki {{Тексерілмеген мақала|date=тамыз 2022}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> '''Санжар Керімбай''' – (Түркістан облысы, Арыс қаласының тумасы)- "Отбасы хрестоматиясы" жобасының авторы, шығыстанушы, ағартушы. == Өмірбаяны == *1992-1996 жылдары Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің Шығыстану факультеті Қытай тарихы бөлімін тәмамдады. *1992-1996 жылы Қазақ Ұлттық университетінің Шығыстану факультеті, Қытай тарихы бөлімінің магистратурасын бітірді. *2002-2006 жылдары ҚАЗАҚСТАН телерадио корпорациясында «Алтын сақа» және «Керек кәсіп» бағдарламасын жүргізді. Қазақ радиосында «Дін және Біз» бағдарламасын жүргізді. *2012 жылы «Отбасы хрестоматиясы» қоғамдық қорының негізін қалаушылардың бірі болды. == Кітаптары == *2013 жылы «Әлдиден эпосқа дейін»; *2014 жылы «Салт-дәстүр сөйлейді»; *2015 жылы «Сияр Шәріп»; *2016 жылы «Логотерапия және өмірге құштарлық»; *2017 жылы «Яссауи феномені»; *2018 жылы «Махаббаттың мәні»; *2019 жылы «Мың сұрақ», «Экософия және киелі табиғат»; *2021 «Сыр сөз» және «Диуани хикмет»; *2022 жылы «Қисса сүл-әнбия» кітаптарын құрастырып шығарды.*2018 жылы «Өмірге ғашық болу», «Өркениетті адам», 2021 жылы «Бейсен және Болмыс» атты жеке кітаптары жарық көрді.<ref>https://otbasy.com/sanzhar-kerimbaj</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} mlwmhwzkvp90g7lb9zemr6jcz99ay3r 3059657 3059655 2022-08-12T08:29:06Z Didar.Bayan21NS 120910 wikitext text/x-wiki {{Тексерілмеген мақала|date=тамыз 2022}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> '''Санжар Керімбай''' – (Түркістан облысы, Арыс қаласының тумасы)- [["Отбасы хрестоматиясы"]] жобасының авторы, [[шығыстанушы]], [[ағартушы]]. [[File:1H7A9869.jpg|thumb|Санжар Керімбай]] == Өмірбаяны == *1992-1996 жылдары Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің Шығыстану факультеті Қытай тарихы бөлімін тәмамдады. *1992-1996 жылы Қазақ Ұлттық университетінің Шығыстану факультеті, Қытай тарихы бөлімінің магистратурасын бітірді. *2002-2006 жылдары ҚАЗАҚСТАН телерадио корпорациясында «Алтын сақа» және «Керек кәсіп» бағдарламасын жүргізді. Қазақ радиосында «Дін және Біз» бағдарламасын жүргізді. *2012 жылы «Отбасы хрестоматиясы» қоғамдық қорының негізін қалаушылардың бірі болды. == Кітаптары == *2013 жылы «Әлдиден эпосқа дейін»; *2014 жылы «Салт-дәстүр сөйлейді»; *2015 жылы «Сияр Шәріп»; *2016 жылы «Логотерапия және өмірге құштарлық»; *2017 жылы «Яссауи феномені»; *2018 жылы «Махаббаттың мәні»; *2019 жылы «Мың сұрақ», «Экософия және киелі табиғат»; *2021 «Сыр сөз» және «Диуани хикмет»; *2022 жылы «Қисса сүл-әнбия» кітаптарын құрастырып шығарды.*2018 жылы «Өмірге ғашық болу», «Өркениетті адам», 2021 жылы «Бейсен және Болмыс» атты жеке кітаптары жарық көрді.<ref>https://otbasy.com/sanzhar-kerimbaj</ref> == Дереккөздер == {{дереккөздер}} sf0obzcy77ozdebn3eapiwqixm9rlsi 3 686251 3059658 2022-08-12T09:12:21Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Габриэли}} -- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 15:12, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) iqx7u2k1waube9ssfbvk3ufmu7l3k0n 10 686252 3059665 2022-08-12T10:16:05Z Ерден Карсыбеков 3744 Жаңа бетте: {{Инфобокс |дене_стиль = |үсті = {{{Атауы|{{PAGENAME}}}}} |үсті_стиль = |үсті2 = {{{Шынайы атауы|}}} |сурет = {{#if:{{{сурет|}}}|[[Сурет:{{{сурет}}}|{{#if:{{{өлшемі|}}}|{{{өлшемі}}}|285px}}]]}} |сурет_атауы = {{{сурет атауы|}}} |белгі_стиль = width:40%; white-space:nowrap; |мәтін_стиль... wikitext text/x-wiki {{Инфобокс |дене_стиль = |үсті = {{{Атауы|{{PAGENAME}}}}} |үсті_стиль = |үсті2 = {{{Шынайы атауы|}}} |сурет = {{#if:{{{сурет|}}}|[[Сурет:{{{сурет}}}|{{#if:{{{өлшемі|}}}|{{{өлшемі}}}|285px}}]]}} |сурет_атауы = {{{сурет атауы|}}} |белгі_стиль = width:40%; white-space:nowrap; |мәтін_стиль = width:60%; |белгі1 = Мәртебесі |мәтін1 = {{{Мәртебесі<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі2 = Елі |мәтін2 = {{автосілтеме|{{{Елі<includeonly>|</includeonly>}}}}} |викидерек2 = p17 |белгі3 = Облыс |мәтін3 = {{{Облыс<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі4 = Қалануы |мәтін4 = {{{Қалануы<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі5 = Қалаушы |мәтін5 = {{{Қалаушы<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі6 = Деректерде аталана бастады |мәтін6 = {{{Деректерде аталана бастады<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі7 = Басқаша атаулары |мәтін7 = {{{Басқаша атаулары<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі8 = Халық саны |мәтін8 = {{{Халық саны<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі9 = Қиралды |мәтін9 = {{{Қиралды<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі10 = Қиралу себебі |мәтін10 = {{{Қиралу себебі<includeonly>|</includeonly>}}} |белгі11 = Орналасуы |мәтін11 = {{#if: {{{lat_deg|}}} | {{nowrap|{{#ifeq:{{{Аспан денесі|}}}|Ай|{{Mooncoord|{{{lat_deg|}}}|{{{lat_min|}}}|{{{lat_sec|}}}|{{{lat_dir|}}}|{{{lon_deg|}}}|{{{lon_min|}}}|{{{lon_sec|}}}|{{{lon_dir|}}}|map=infrared|display=title|scale={{{scale|}}}}}{{Mooncoord|{{{lat_deg|}}}|{{{lat_min|}}}|{{{lat_sec|}}}|{{{lat_dir|}}}|{{{lon_deg|}}}|{{{lon_min|}}}|{{{lon_sec|}}}|{{{lon_dir|}}}|map=infrared|display=inline|scale={{{scale|}}}}}|{{coord|1={{{lat_deg|}}}|2={{{lat_min|}}}|3={{{lat_sec|}}}|4={{#if:{{{lat_dir|}}}|{{{lat_dir}}}|N}}|5={{{lon_deg|}}}|6={{{lon_min|}}}|7={{{lon_sec|}}}|8={{#if:{{{lon_dir|}}}|{{{lon_dir}}}|E}}|9=type:town{{#if:{{{Биіктігі|}}}|{{#iferror:{{#expr:{{Formatnum:{{{Биіктігі}}}|R}}}}||({{Formatnum:|{{{Биіктігі}}}|R}})}}}}{{#if:{{{region|}}}_region:{{{region}}}}}|scale={{#if:{{{CoordScale|}}}|{{{CoordScale}}}|100000}}|format=dms|display=title,inline|yandex=1}}{{Карта/Бк|2|{{Координаттар бойынша карта|{{{lat_deg|}}}|{{{lat_min|}}}|{{{lat_sec|}}}|{{{lat_dir|}}}|{{{lon_deg|}}}|{{{lon_min|}}}|{{{lon_sec|}}}|{{{lon_dir|}}}}}}}}}}}}} |мәтін12 = {{{Карта|}}} |мәтін13 = {{#if:{{{lat_deg|}}}|{{#if:{{{Позициялық карта 1|}}} |{{ПозКарта|{{{Позициялық карта 1|}}} |label={{{Атауы|}}} |position= |width={{#if:{{{ПозКарта 1 ені|}}}|{{{ПозКарта 1 ені}}}|280}} |lat_deg={{{lat_deg}}}|lat_min={{#if:{{{lat_min|}}}|{{{lat_min}}}|0}}|lat_sec={{#if:{{{lat_sec|}}}|{{{lat_sec}}}|0}}|lat_dir={{#if:{{{lat_dir|}}}|{{{lat_dir}}}|N}} |lon_deg={{#if:{{{lon_deg|}}}|{{{lon_deg}}}|0}}|lon_min={{#if:{{{lon_min|}}}|{{{lon_min}}}|0}}|lon_sec={{#if:{{{lon_sec|}}}|{{{lon_sec}}}|0}}|lon_dir={{#if:{{{lon_dir|}}}|{{{lon_dir}}}|E}} |float=center |mark=City locator 24.svg |caption = |alt=physical |areas=physical }} }} }} |мәтін14 = {{#if:{{{lat_deg|}}}|{{#if:{{{Позициялық карта 2|}}} |{{ПозКарта|{{{Позициялық карта 2|}}} |label={{{Атауы|}}} |position= |width={{#if:{{{ПозКарт 2 ені|}}}|{{{ПозКарты 2 ені}}}|280}} |lat_deg={{{lat_deg}}}|lat_min={{#if:{{{lat_min|}}}|{{{lat_min}}}|0}}|lat_sec={{#if:{{{lat_sec|}}}|{{{lat_sec}}}|0}}|lat_dir={{#if:{{{lat_dir|}}}|{{{lat_dir}}}|N}} |lon_deg={{#if:{{{lon_deg|}}}|{{{lon_deg}}}|0}}|lon_min={{#if:{{{lon_min|}}}|{{{lon_min}}}|0}}|lon_sec={{#if:{{{lon_sec|}}}|{{{lon_sec}}}|0}}|lon_dir={{#if:{{{lon_dir|}}}|{{{lon_dir}}}|E}} |float=center |mark=City locator 24.svg |caption = {{{ПозКарта 2 атауы|}}} |alt=physical |areas=physical }} }} }} |асты = {{#if:{{{ортаққор|}}}|[[Сурет:Commons-logo.svg|15px|link={{{ортаққор}}}]] '''[[:commons:Category:{{{ортаққор}}}|{{{аты}}}]]''' [[Ортаққор]]да}} }} <noinclude> {{doc}} </noinclude> fvtmleag42hnm00d902nd96qwtvmv3y 3 686253 3059666 2022-08-12T10:16:16Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Azrailbeat}} -- [[Қатысушы:GanS NIS|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 3px;"><font face="AR Cena" color="black"><b>Fани</b></font></span>]] ([[Қатысушы талқылауы:GanS NIS|талқылауы]]) 16:16, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) 2vk1qrpnktrcuxc3nbz8jtq4lrk85xn 10 686254 3059667 2022-08-12T10:48:48Z Ерден Карсыбеков 3744 Жаңа бетте: == Қолданылуы == <pre>{{Көне қалашық |Атауы = |Шынайы атауы = |сурет = |өлшемі = |Сурет атауы = |Мәртебесі = |Елі = |Облыс = |Қалануы = |Қалаушы = |Деректерде аталана бастады = |Басқаша атаулары = |Халық саны = |Қиралды = |Қиралу себебі... wikitext text/x-wiki == Қолданылуы == <pre>{{Көне қалашық |Атауы = |Шынайы атауы = |сурет = |өлшемі = |Сурет атауы = |Мәртебесі = |Елі = |Облыс = |Қалануы = |Қалаушы = |Деректерде аталана бастады = |Басқаша атаулары = |Халық саны = |Қиралды = |Қиралу себебі = |Орналасуы = |lat_dir = N |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Позициялық карта 1 = |ПозКарта 1 ені = |crosses180 = |Позициялық карта 2 = |ПозКарта 2 ені = |асты = }}</pre> <includeonly> [[Санат:Үлгілер-инфобокстар:Географиялық объектілер|Тау]] </includeonly> j2mo8v9evrgkgdrzkes5f62sg1992op 3 686255 3059686 2022-08-12T11:35:42Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Қызыл Қоңыз}} -- [[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] ([[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|талқылауы]]) 17:35, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) gn2ipt6vgagze2ru1k563he0t5dob2o 3 686256 3059688 2022-08-12T11:37:15Z New user message 61167 [[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу. wikitext text/x-wiki {{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Jukkjj}} -- [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ([[Қатысушы талқылауы:Салиха|талқылауы]]) 17:37, 2022 ж. тамыздың 12 (+06) hy9etehpuode4971q43gc6re09w04n6 0 686257 3059690 2022-08-12T11:37:50Z Білгіш Шежіреші 68287 Білгіш Шежіреші [[Ақтас (Абай облысы)]] бетін [[Ақтас (Аягөз ауданы)]] бетіне жылжытты wikitext text/x-wiki #АЙДАУ [[Ақтас (Аягөз ауданы)]] 9vps73hgsij5prvzt8bjsak3ola4l2t 0 686258 3059695 2022-08-12T11:43:59Z Білгіш Шежіреші 68287 Білгіш Шежіреші [[Ақтас (Шығыс Қазақстан облысы)]] бетін [[Ақтас (Көкпекті ауданы)]] бетіне жылжытты wikitext text/x-wiki #АЙДАУ [[Ақтас (Көкпекті ауданы)]] n1cgoa11jihu8qyy44jj7ewdhesske2