Einokunarverslunin

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="is">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>iswiki</dbname>
    <base>https://is.wikipedia.org/wiki/Fors%C3%AD%C3%B0a</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.22</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Miðill</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Kerfissíða</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Spjall</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Notandi</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Notandaspjall</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipediaspjall</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Mynd</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Myndaspjall</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">Melding</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Meldingarspjall</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Snið</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Sniðaspjall</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Hjálp</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Hjálparspjall</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Flokkur</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Flokkaspjall</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Gátt</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Gáttaspjall</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Smától</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Smátólaspjall</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Smátóla skilgreining</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Smátóla skilgreiningarspjall</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Einokunarverslunin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1456</id>
    <revision>
      <id>1762028</id>
      <parentid>1762007</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T13:37:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6100" xml:space="preserve">{{Saga Íslands}}
'''Einokunarverslunin''' á [[Ísland]]i var verslunar[[einokun]] [[Danmörk|danskra]] kaupmanna á Íslandi á [[17. öld|17.]] og [[18. öld]]. Hún átti rætur í [[kaupauðgisstefna|kaupauðgisstefnunni]] og var tilgangurinn með henni að efla danska kaupmannastétt og danska verslun gegn [[Hansakaupmenn|Hansakaupmönnum]] í [[Hamborg]], og auka völd [[Danakonungur|Danakonungs]] á Íslandi. Einokunartímabilið hófst árið [[1602]] og stóð til ársloka [[1787]]. Verslað var á tuttugu (síðar 25) [[kauphöfn]]um samkvæmt föstum taxta sem ákveðinn var af konungi. Kaupmenn skiptu kauphöfnunum milli sín fyrir vissa leigu, en [[Vestmannaeyjar]] voru leigðar út sér fyrir hærra verð. Kaupmönnum var bönnuð þátttaka í annarri atvinnustarfsemi á Íslandi fram til [[1777]].

Á tímum einokunarverslunarinnar voru það oft sömu kaupmenn sem stunduðu sömu kauphafnir ár eftir ár. Þetta leiddi til þess að þeir byggðu vöruskemmur (lagera) sem voru læstar yfir veturinn. Árið 1777 var ákveðið, samkvæmt tillögu [[Skúli Magnússon|Skúla Magnússonar]], að kaupmenn mættu hafa fasta búsetu á Íslandi. Eftir það voru reistar vöruskemmur og íbúðarhús fyrir kaupmennina, fjölskyldur og starfslið í öllum kauphöfnum. Áður höfðu nokkrir kaupmenn, eins og t.d. kaupmaðurinn á [[Eyrarbakki|Eyrarbakka]] byggt sér íbúðarhús. Einnig máttu kaupmenn þá fjárfesta í annarri atvinnustarfsemi. Í mörgum landshlutum urðu þessar byggingar kaupmanna fyrsti vísir að [[þéttbýli]].

== Tímabil einokunarverslunarinnar ==
[[Mynd:Kauphafnir.png|frame|right|Kauphafnir á Íslandi 1602–1787.]]
* Frá [[1602]] til [[1619]] var einokun bundin við dönsku borgirnar [[Kaupmannahöfn]], [[Malmö|Málmey]] og [[Helsingjaeyri]]. Flestir kaupmenn sóttust þó eftir skipum frá [[Hamborg]] og voru í reynd leppar [[Hansakaupmenn|Hansakaupmanna]]. Árið [[1620]] var verslunin bundin við Kaupmannahöfn. Áhrif einokunarverslunarinnar urðu þó vart mikil fyrr en eftir 1680 þegar viðurlög voru hert. Alla [[17. öldin]]a var [[launverslun]] mikil, bæði við erlenda kaupmenn og erlend fiskiskip sem skiptu hundruðum á [[Íslandsmið]]um.

* Frá [[1620]] til [[1662]] var verslunin í höndum [[Fyrsta íslenska verslunarfélagið|Fyrsta íslenska verslunarfélagsins]] („Det islandske, færøiske og nordlandske Kompagni“) og einn verslunartaxti tekinn upp fyrir allt landið. Verslunartaxtinn varð síðan Íslendingum oft að umkvörtunarefni.

* Frá [[1662]] til [[1683]] var verslunin látin í hendur [[aðalútgerðarmenn|aðalútgerðarmanna]] („De fire Hovedparticipanter“). Þá varð til vísir að umdæmaverslun.

* Árið [[1684]] var komið á „umdæmaverslun“ þannig að óheimilt var að versla við aðra kaupmenn en þann sem starfaði í því umdæmi þar sem viðkomandi starfaði. Verslunarhafnir voru þá settar á uppboð og einstakir kaupmenn tóku þær á leigu, í stað félagsverslunarinnar áður. Þá var vöruskiptakjörum breytt og urðu þau Íslendingum meira í óhag en áður. Viðurlög og eftirlit með launverslun voru hert.

* Árið [[1702]] var verslunartaxtinn frá því fyrir 1684 aftur tekinn upp og refsingar við ólögmætri verslun mildaðar til muna.

* Árið [[1733]] var félagsverslunin endurreist og [[Annað íslenska verslunarfélagið]] tók við einokunarversluninni. Félagið var fyrst og fremst samtök fyrrverandi umdæmiskaupmanna.

* Árið [[1742]] fór fram opinbert uppboð á Íslandsversluninni og féll hún í hlut [[Hörmangarafélagið|Hörmangarafélagsins]] sem var félag smákaupmanna í Kaupmannahöfn. Félagið virðist hafa staðið illa að versluninni og hlaut slæm eftirmæli á Íslandi. Íslendingar kvörtuðu meðal annars yfir skemmdri og falsaðri vöru. Að einhverju leyti hefur það stafað af gamaldags verslunarháttum sem voru orðnir úreltir á tímum [[upplýsingin|upplýsingarinnar]].

* Árið [[1759]] voru Hörmangarar neyddir til að láta verslunina af hendi og við tók [[Konungsverslunin fyrri]] þegar verslunin var rekin fyrir reikning konungs. [[Niels Ryberg]] varð þá forstjóri verslunarinnar og tókst að reka hana með hagnaði 1760-1764.

* Árið [[1764]] tók [[Almenna verslunarfélagið]] við. Félagið var stærsta verslunarfélag í Kaupmannahöfn á [[18. öldin|18. öld]] og rak meðal annars verslun í [[Afríka|Afríku]] og [[Vestur-Indíur|Vestur-Indíum]]. Rekstur félagsins gekk örðuglega, þótt verslun í [[Norðurhöf]]um skilaði hagnaði, og endaði með því að konungur keypti öll hlutabréf þess árið 1774.

* Árið [[1774]] hófst [[Konungsverslunin síðari]] og varð hún meðal annars vettvangur umbótatilrauna Danakonungs á Íslandi. Verslunin gekk mjög vel til að byrja með, en með lokum [[Bandaríska frelsisstríðið|Bandaríska frelsisstríðsins]] og [[Móðuharðindin|Móðuharðindunum]] árið [[1783]] versnaði hagur hennar hratt og varð algert hrun síðustu ár einokunarinnar.

* Konungleg auglýsing um afnám einokunarverslunar var gefin út [[18. ágúst]] [[1786]]. Formlega lauk einokunarverslun [[31. desember]] [[1787]] og svokölluð [[fríhöndlun]] tók við [[1. janúar]] [[1788]]. Eitt ákvæðið í fríhöndlunartilskipuninni var samt sem áður bann við verslun Íslendinga við aðra en þegna Danakonungs. Kaupmenn þurftu einnig að uppfylla ýmis skilyrði svo sem að hafa næg matvæli í vöruhúsum ef til hungursneyðar kæmi. Ekki var því um [[fríverslun]] að ræða í nútímaskilningi.

== Heimildir ==
* [[Gísli Gunnarsson]], ''[http://hdl.handle.net/10802/9071 Upp er boðið Ísaland: einokunarverslun og íslenskt samfélag 1602-1787'']{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}, Reykjavík: Örn og Örlygur, 1987.
* [http://hdl.handle.net/2027/uc1.b3524053 Monopoly trade and economic stagnation : studies in the foreign trade of Iceland 1602-1787], doktorsritgerð Gísla Gunnarssonar á ensku

[[Flokkur:Einokunarverslun Dana]]
{{sa|1602|1787}}</text>
      <sha1>d0woqcjut8xcgvne6wcor203ta6y6i8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedia:Potturinn</title>
    <ns>4</ns>
    <id>1746</id>
    <revision>
      <id>1762029</id>
      <parentid>1760911</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T14:03:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>35226</id>
      </contributor>
      <comment>Nýr hluti: /* Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37717" xml:space="preserve">&lt;!-- Skiljið þessa línu eftir --&gt;{{Potturinn}}{{nobots|allow=‎EdwardsBot,CommonsDelinker}}__NEWSECTIONLINK____TOC__

== GreinirT2T sem þýðingarvél? ==

Það er þýðingartól hérna sem heitir [[mw:Extension:ContentTranslation|ContentTranslate]]. Mér datt í hug að bæta við íslensku GreinirT2T þýðingarvélinni við hana. Hún á að vera með 71% nákvæmni (heimild: https://acl-bg.org/proceedings/2019/RANLP%202019/pdf/RANLP160.pdf ) á móti 65% hjá Google Translate og 50% hjá Apertium (heimild: https://www.ru.is/faculty/hrafn/students/IndependentStudy_ApertiumIceNLP.pdf ). GreinirT2T er með 2,5 milljónir uppflettiorða, er undir MIT/CC-BY4.0 leyfi og er gervigreindar þýðingarvél. Til samanburðar er apertium með 22 þúsund uppflettiorð.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 1. apríl 2022 kl. 08:35 (UTC)

:Það væri frábært að fá nákvæmari þýðingarvél fyrir íslensku og hafa mörg uppflettiorð. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 1. apríl 2022 kl. 16:13 (UTC)
::Setti fram beiðni á [[phab:T304459]], aðilar þar sjá um framhaldið. Gæti auðveldlega tekið tvo mánuði, enda ekki einföld beiðni.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 7. apríl 2022 kl. 18:40 (UTC)

== Tillaga: Hækka þröskuld sjálfvirkt staðfestra notenda (lægra verndunarstigið) ==

Ég legg til að hækka þröskuldinn fyrir [[Wikipedia:Notendur#Réttindi|sjálfvirkt staðfesta notendur]] svo það séu ekki bara 4 dagar, heldur líka 10 breytingar sem þurfi til. Lægra verndunarstigið er þá hærra og nýtist í fleiri tilvikum.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 6. apríl 2022 kl. 21:09 (UTC)
:Sammála. Gott mál. --[[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 7. apríl 2022 kl. 09:08 (UTC)
::Búið, var sett upp klukkan tvö í dag, bað um þetta á [[phab:T306305]].--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 18. apríl 2022 kl. 16:38 (UTC)

== Making Flores a default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia ==

Hello Friends!

The WMF Language team would like to make [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores], provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta], the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month.

The above experiment will help us determine how useful the Machine Translation is for your community more reliably. By setting Flores as the default service, we expect more content to be created by using it and the data about its quality to be more representative. We plan to effect this change on 11th April 2022 unless your community has an objection not to make the FLORES the default Machine translation. 

It is okay if individuals decide to select their default service, which would also be helpful to understand user preferences. However, we would encourage you to use it. After one month, we would revert to the initial default machine translation unless your community thinks otherwise. 

We thank you for your support and look forward to the outcome of this test.


===Flores now enabled as default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia===
Hello Friends!

The WMF Language team has made the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores] the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month as planned. 

We look forward to your using the Machine Translation, feedback from your community within this period, and the outcome of this test.

Thank you!

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 19. apríl 2022 kl. 13:55 (UTC)On behalf of the WMF Language team.

PS: Apologies as this announcement is coming to your community late. I mistakenly posted the above information on the wrong page, and I realised this late after the above enablement had been done. 
Please pardon me for this.


== Enabling Section Translation: a new mobile translation experience ==

{{int:Hello}} Icelandic Wikipedians!

Apologies as this message is not in Icelandic language, {{Int:Please-translate}}.

The [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_engineering WMF Language team] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Icelandic Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can:
*Give us your feedback
*Ask us questions
*Tell us how to improve it.
Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it.

'''Background information'''

[[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better.

[https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: 
*Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones.
*Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device.

Icelandic Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity. 

We plan to enable the tool on Icelandic Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. 
After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats:
*As a reply to this message 
*On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]].

'''Try the tool'''

Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on Icelandic Wikipedia, you’ll have access to https://is.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve.

'''Provide feedback'''

Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on:
*The tool
*What you think about our plans to enable it
*Your ideas for improving the tool.

Thanks, and we look forward to your feedback and questions.

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 19. apríl 2022 kl. 13:55 (UTC) On behalf of the WMF Language team

'''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice.

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 6&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 6, April 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----

Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]])
*'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]])
*'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]])
*'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]])
*'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get  up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]])
*'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about Movement Strategy on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

Also, a draft of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|'''2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan''']] has been published. Input is being sought on-wiki and during [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations|'''several conversations''' with Wikimedia Foundation CEO Maryana Iskander]].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|See full announcement on Meta-wiki]]. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 22. apríl 2022 kl. 01:45 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23184989 --&gt;

== New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Hello Wikimedians! 
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]]
[[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia​​ published by the Organisation for Economic Cooperation and Development
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research

Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more.

Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today!
&lt;br&gt;--The Wikipedia Library Team 26. apríl 2022 kl. 13:17 (UTC)

:&lt;small&gt;This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&amp;oldid=23036656 --&gt;

== Coming soon: Improvements for templates ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;!--T:11--&gt;
[[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]]
Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon:

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': 
This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. 
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]]

In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. 
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]]

Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. 

We would love to hear your feedback on our talk pages!
&lt;/div&gt; -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 29. apríl 2022 kl. 11:13 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=23222263 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 2. maí 2022 kl. 18:55 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 --&gt;

== 2022 Board of Trustees Call for Candidates ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Board of Trustees seeks candidates for the 2022 Board of Trustees election. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Read more on Meta-wiki.''']]

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is here! Please consider submitting your candidacy to serve on the Board of Trustees.

The Wikimedia Foundation Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's operations. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees.

The Wikimedia community will vote to fill two seats on the Board in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board as a team.

;Who are potential candidates? Are you a potential candidate? Find out more on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Apply to be a Candidate page]].

Thank you for your support, 

Movement Strategy and Governance on behalf of the Elections Committee and the Board of Trustees&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
10. maí 2022 kl. 10:39 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== Reverting to Google as the default Machine Translation in Icelandic Wikipedia ==

Hello Friends!

A month ago, the WMF Language team set the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores] Machine Translation (MT) support as the default in your Wikipedia for a month's test period, which just ended.

So, we want to revert to the initial default Machine translation support for the Content translation tool in Icelandic Wikipedia unless there are objections from your community to retain the Flores as your default MT. 

We will wait two weeks for your feedback in this thread on the above, and If there are no objections to reverting to the [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Content_translation/Translating/Initial_machine_translation#Google_Translate Google Translate], we will make the Google MT the default translation in your Content translation tool after the 25th of May, 2022.

Thank you so much, and we look forward to your feedback.

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 12. maí 2022 kl. 01:20 (UTC) On behalf of the WMF Language team.
: Flores is usually better than Google Translate for Icelandic. Is there any particular reason to revert? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 12. maí 2022 kl. 09:48 (UTC)
::Thank you, [[Notandi:Akigka|Akigka]], for your feedback. There is no reason to revert if Flores Machine Translation is better. If your community wants, we can leave the Flores machine translation as default in Icelandic Wikipedia. [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 13. maí 2022 kl. 13:34 (UTC)

== Wikipedia eða Wikipedía ==

Er það skrifað Wikipedia eða Wikipedía? [[Notandi:Óskadddddd| Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 18. maí 2022 kl. 15:37 (UTC)
:Þetta vefsvæði notar &quot;Wikipedía&quot;, en það hefur ekki myndast hefð fyrir því annars staðar, þar er notað &quot;Wikipedia&quot;. Fyrra orðið er fallbeygt (hér er wikipedía, um wikipedíu), seinna er það ekki.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 20. maí 2022 kl. 13:48 (UTC)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Revisions to the Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello all,

We'd like to provide an update on the work on the Enforcement Guidelines for the Universal Code of Conduct.  After the conclusion of the community vote on the guidelines in March, the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs committee (CAC)]] of the Board [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ asked that several areas of the guidelines be reviewed for improvements] before the Board does its final review. These areas were identified based on community discussions and comments provided during the vote. The CAC also requested review of the controversial Note in 3.1 of the UCoC itself.

Once more, a big thank you to all who voted, especially to all who left constructive feedback and comments!  The project team is working with the Board to establish a timeline for this work, and will communicate this next month. 

Members of the two prior [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|UCoC Drafting Committees]] have generously offered their time to help shape improvements to the Guidelines. You can read more about them and their work [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee#Revisions_Committee|here]], as well as read [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee/Phase_2_meeting_summaries#2022|summaries of their weekly meetings in 2022]]. 

Wikimedians have provided many valuable comments together with the vote and in other conversations. Given the size and diversity of the Wikimedia community, there are even more voices out there who can give ideas on how to improve the enforcement guidelines and add even more valuable ideas to the process. To help the Revisions committee identify improvements, input on several questions for the committee’s review is requested. Visit the Meta-wiki pages ([[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions|Enforcement Guidelines revision discussions]], [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Policy text/Revision_discussions|Policy text revision discussions]]) to get your ideas to the Committee - it is very important that viewpoints are heard from different communities before the Committee begins drafting revision proposals.

On behalf of the UCoC project team &lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 3. júní 2022 kl. 22:56 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== Hvað telst &quot;notable&quot; hér á wp:is? ==

Greinin [[Sveinn Óskar Sigurðsson]] er nokkuð líklega skrifuð af honum sjálfum. Aðeins tveir höfundar: [[Kerfissíða:Framlög/Mygoodspirit|Framlög/Mygoodspirit]] stofnaði hana 2020 og [[Kerfissíða:Framlög/Knerrólfur|Framlög/Knerrólfur]] sem lagaði hana til 2021. Sveinn er fyrrum bæjarfulltrúi Miðflokksins í Mosó og virkur í kommentakerfunum þar sem hann fer mikinn eins og samflokksfólki hans er einum lagið. Eru einhver viðmið um svona á íslensku Wikipediu? --[[Notandi:Swift|Swift]] ([[Notandaspjall:Swift|spjall]]) 7. júní 2022 kl. 13:53 (UTC)
: Að vera opinber persóna (kjörinn sveitarstjórnarmaður) sleppur í mínum bókum. Greinin er nokkuð ítarleg en ég er sjálfur ekki meðal eyðingarsinna sem fara mikinn á ensku síðunni. Það er lítil þörf á því að spara bætin. Við erum með [[Wikipedia:Markvert efni|markverðugleikaumfjöllun]]. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] ([[Notandaspjall:Stalfur|spjall]]) 28. júní 2022 kl. 21:27 (UTC)
: Að auki erum við með sérumfjöllun [[Wikipedia:Æviágrip lifandi fólks]]. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] ([[Notandaspjall:Stalfur|spjall]]) 28. júní 2022 kl. 21:29 (UTC)

== Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Hi, Greetings

The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced!

We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]'''

Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project.

We hope to have you contribute to the campaign next year.

'''Thank you,'''

'''Wiki Loves Folklore International Team'''

--[[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 4. júlí 2022 kl. 16:12 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=23454230 --&gt;

== Propose statements for the 2022 Election Compass ==

:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]]

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

;Here is the timeline for the Election Compass:

* July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
* July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
* July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
* August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
* August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
* August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|talk]]) 14. júlí 2022 kl. 11:34 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 7&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 7, July-September 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt; 
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.  

The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt; 

* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

Thank you for reading! [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18. júlí 2022 kl. 01:37 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23529147 --&gt;

== Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot;/&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

'''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The selected 2022 Board of Trustees candidates are:

* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])

You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election.

Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation.

Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia.

Thank you to those who followed the Affiliate process for this Board election. You may review the results of the Affiliate selection process.

'''The next part of the Board election process is the community voting period.''' [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline|You may view the Board election timeline here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with in the following ways:

* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives.
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&amp;A]].
* See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]].
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles.
* Encourage others in your community to take part in the election.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot;/&gt;

[[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 27. júlí 2022 kl. 14:03 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23530132 --&gt;</text>
      <sha1>ai178hk7n5aft7jo3s9p0x9tstws3hc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762115</id>
      <parentid>1762029</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T21:01:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>35226</id>
      </contributor>
      <comment>Nýr hluti: /* Vote for Election Compass Statements */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40360" xml:space="preserve">&lt;!-- Skiljið þessa línu eftir --&gt;{{Potturinn}}{{nobots|allow=‎EdwardsBot,CommonsDelinker}}__NEWSECTIONLINK____TOC__

== GreinirT2T sem þýðingarvél? ==

Það er þýðingartól hérna sem heitir [[mw:Extension:ContentTranslation|ContentTranslate]]. Mér datt í hug að bæta við íslensku GreinirT2T þýðingarvélinni við hana. Hún á að vera með 71% nákvæmni (heimild: https://acl-bg.org/proceedings/2019/RANLP%202019/pdf/RANLP160.pdf ) á móti 65% hjá Google Translate og 50% hjá Apertium (heimild: https://www.ru.is/faculty/hrafn/students/IndependentStudy_ApertiumIceNLP.pdf ). GreinirT2T er með 2,5 milljónir uppflettiorða, er undir MIT/CC-BY4.0 leyfi og er gervigreindar þýðingarvél. Til samanburðar er apertium með 22 þúsund uppflettiorð.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 1. apríl 2022 kl. 08:35 (UTC)

:Það væri frábært að fá nákvæmari þýðingarvél fyrir íslensku og hafa mörg uppflettiorð. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 1. apríl 2022 kl. 16:13 (UTC)
::Setti fram beiðni á [[phab:T304459]], aðilar þar sjá um framhaldið. Gæti auðveldlega tekið tvo mánuði, enda ekki einföld beiðni.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 7. apríl 2022 kl. 18:40 (UTC)

== Tillaga: Hækka þröskuld sjálfvirkt staðfestra notenda (lægra verndunarstigið) ==

Ég legg til að hækka þröskuldinn fyrir [[Wikipedia:Notendur#Réttindi|sjálfvirkt staðfesta notendur]] svo það séu ekki bara 4 dagar, heldur líka 10 breytingar sem þurfi til. Lægra verndunarstigið er þá hærra og nýtist í fleiri tilvikum.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 6. apríl 2022 kl. 21:09 (UTC)
:Sammála. Gott mál. --[[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 7. apríl 2022 kl. 09:08 (UTC)
::Búið, var sett upp klukkan tvö í dag, bað um þetta á [[phab:T306305]].--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 18. apríl 2022 kl. 16:38 (UTC)

== Making Flores a default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia ==

Hello Friends!

The WMF Language team would like to make [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores], provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta], the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month.

The above experiment will help us determine how useful the Machine Translation is for your community more reliably. By setting Flores as the default service, we expect more content to be created by using it and the data about its quality to be more representative. We plan to effect this change on 11th April 2022 unless your community has an objection not to make the FLORES the default Machine translation. 

It is okay if individuals decide to select their default service, which would also be helpful to understand user preferences. However, we would encourage you to use it. After one month, we would revert to the initial default machine translation unless your community thinks otherwise. 

We thank you for your support and look forward to the outcome of this test.


===Flores now enabled as default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia===
Hello Friends!

The WMF Language team has made the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores] the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month as planned. 

We look forward to your using the Machine Translation, feedback from your community within this period, and the outcome of this test.

Thank you!

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 19. apríl 2022 kl. 13:55 (UTC)On behalf of the WMF Language team.

PS: Apologies as this announcement is coming to your community late. I mistakenly posted the above information on the wrong page, and I realised this late after the above enablement had been done. 
Please pardon me for this.


== Enabling Section Translation: a new mobile translation experience ==

{{int:Hello}} Icelandic Wikipedians!

Apologies as this message is not in Icelandic language, {{Int:Please-translate}}.

The [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_engineering WMF Language team] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Icelandic Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can:
*Give us your feedback
*Ask us questions
*Tell us how to improve it.
Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it.

'''Background information'''

[[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better.

[https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: 
*Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones.
*Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device.

Icelandic Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity. 

We plan to enable the tool on Icelandic Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. 
After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats:
*As a reply to this message 
*On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]].

'''Try the tool'''

Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on Icelandic Wikipedia, you’ll have access to https://is.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve.

'''Provide feedback'''

Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on:
*The tool
*What you think about our plans to enable it
*Your ideas for improving the tool.

Thanks, and we look forward to your feedback and questions.

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 19. apríl 2022 kl. 13:55 (UTC) On behalf of the WMF Language team

'''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice.

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 6&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 6, April 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----

Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]])
*'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]])
*'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]])
*'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]])
*'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get  up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]])
*'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about Movement Strategy on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

Also, a draft of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|'''2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan''']] has been published. Input is being sought on-wiki and during [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations|'''several conversations''' with Wikimedia Foundation CEO Maryana Iskander]].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|See full announcement on Meta-wiki]]. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 22. apríl 2022 kl. 01:45 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23184989 --&gt;

== New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

Hello Wikimedians! 
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]]
[[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia​​ published by the Organisation for Economic Cooperation and Development
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research

Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more.

Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today!
&lt;br&gt;--The Wikipedia Library Team 26. apríl 2022 kl. 13:17 (UTC)

:&lt;small&gt;This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&amp;oldid=23036656 --&gt;

== Coming soon: Improvements for templates ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;!--T:11--&gt;
[[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]]
Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon:

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''': 
This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters. 
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]]

In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting. 
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]]

Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”. 

We would love to hear your feedback on our talk pages!
&lt;/div&gt; -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 29. apríl 2022 kl. 11:13 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&amp;oldid=23222263 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 2. maí 2022 kl. 18:55 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 --&gt;

== 2022 Board of Trustees Call for Candidates ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Board of Trustees seeks candidates for the 2022 Board of Trustees election. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Read more on Meta-wiki.''']]

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is here! Please consider submitting your candidacy to serve on the Board of Trustees.

The Wikimedia Foundation Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's operations. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees.

The Wikimedia community will vote to fill two seats on the Board in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board as a team.

;Who are potential candidates? Are you a potential candidate? Find out more on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Apply to be a Candidate page]].

Thank you for your support, 

Movement Strategy and Governance on behalf of the Elections Committee and the Board of Trustees&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
10. maí 2022 kl. 10:39 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== Reverting to Google as the default Machine Translation in Icelandic Wikipedia ==

Hello Friends!

A month ago, the WMF Language team set the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores] Machine Translation (MT) support as the default in your Wikipedia for a month's test period, which just ended.

So, we want to revert to the initial default Machine translation support for the Content translation tool in Icelandic Wikipedia unless there are objections from your community to retain the Flores as your default MT. 

We will wait two weeks for your feedback in this thread on the above, and If there are no objections to reverting to the [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Content_translation/Translating/Initial_machine_translation#Google_Translate Google Translate], we will make the Google MT the default translation in your Content translation tool after the 25th of May, 2022.

Thank you so much, and we look forward to your feedback.

[[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 12. maí 2022 kl. 01:20 (UTC) On behalf of the WMF Language team.
: Flores is usually better than Google Translate for Icelandic. Is there any particular reason to revert? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 12. maí 2022 kl. 09:48 (UTC)
::Thank you, [[Notandi:Akigka|Akigka]], for your feedback. There is no reason to revert if Flores Machine Translation is better. If your community wants, we can leave the Flores machine translation as default in Icelandic Wikipedia. [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 13. maí 2022 kl. 13:34 (UTC)

== Wikipedia eða Wikipedía ==

Er það skrifað Wikipedia eða Wikipedía? [[Notandi:Óskadddddd| Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 18. maí 2022 kl. 15:37 (UTC)
:Þetta vefsvæði notar &quot;Wikipedía&quot;, en það hefur ekki myndast hefð fyrir því annars staðar, þar er notað &quot;Wikipedia&quot;. Fyrra orðið er fallbeygt (hér er wikipedía, um wikipedíu), seinna er það ekki.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 20. maí 2022 kl. 13:48 (UTC)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Revisions to the Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello all,

We'd like to provide an update on the work on the Enforcement Guidelines for the Universal Code of Conduct.  After the conclusion of the community vote on the guidelines in March, the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs committee (CAC)]] of the Board [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ asked that several areas of the guidelines be reviewed for improvements] before the Board does its final review. These areas were identified based on community discussions and comments provided during the vote. The CAC also requested review of the controversial Note in 3.1 of the UCoC itself.

Once more, a big thank you to all who voted, especially to all who left constructive feedback and comments!  The project team is working with the Board to establish a timeline for this work, and will communicate this next month. 

Members of the two prior [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|UCoC Drafting Committees]] have generously offered their time to help shape improvements to the Guidelines. You can read more about them and their work [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee#Revisions_Committee|here]], as well as read [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee/Phase_2_meeting_summaries#2022|summaries of their weekly meetings in 2022]]. 

Wikimedians have provided many valuable comments together with the vote and in other conversations. Given the size and diversity of the Wikimedia community, there are even more voices out there who can give ideas on how to improve the enforcement guidelines and add even more valuable ideas to the process. To help the Revisions committee identify improvements, input on several questions for the committee’s review is requested. Visit the Meta-wiki pages ([[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions|Enforcement Guidelines revision discussions]], [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Policy text/Revision_discussions|Policy text revision discussions]]) to get your ideas to the Committee - it is very important that viewpoints are heard from different communities before the Committee begins drafting revision proposals.

On behalf of the UCoC project team &lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 3. júní 2022 kl. 22:56 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== Hvað telst &quot;notable&quot; hér á wp:is? ==

Greinin [[Sveinn Óskar Sigurðsson]] er nokkuð líklega skrifuð af honum sjálfum. Aðeins tveir höfundar: [[Kerfissíða:Framlög/Mygoodspirit|Framlög/Mygoodspirit]] stofnaði hana 2020 og [[Kerfissíða:Framlög/Knerrólfur|Framlög/Knerrólfur]] sem lagaði hana til 2021. Sveinn er fyrrum bæjarfulltrúi Miðflokksins í Mosó og virkur í kommentakerfunum þar sem hann fer mikinn eins og samflokksfólki hans er einum lagið. Eru einhver viðmið um svona á íslensku Wikipediu? --[[Notandi:Swift|Swift]] ([[Notandaspjall:Swift|spjall]]) 7. júní 2022 kl. 13:53 (UTC)
: Að vera opinber persóna (kjörinn sveitarstjórnarmaður) sleppur í mínum bókum. Greinin er nokkuð ítarleg en ég er sjálfur ekki meðal eyðingarsinna sem fara mikinn á ensku síðunni. Það er lítil þörf á því að spara bætin. Við erum með [[Wikipedia:Markvert efni|markverðugleikaumfjöllun]]. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] ([[Notandaspjall:Stalfur|spjall]]) 28. júní 2022 kl. 21:27 (UTC)
: Að auki erum við með sérumfjöllun [[Wikipedia:Æviágrip lifandi fólks]]. --[[Notandi:Stalfur|Stalfur]] ([[Notandaspjall:Stalfur|spjall]]) 28. júní 2022 kl. 21:29 (UTC)

== Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Hi, Greetings

The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced!

We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]'''

Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project.

We hope to have you contribute to the campaign next year.

'''Thank you,'''

'''Wiki Loves Folklore International Team'''

--[[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 4. júlí 2022 kl. 16:12 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=23454230 --&gt;

== Propose statements for the 2022 Election Compass ==

:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]]

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

;Here is the timeline for the Election Compass:

* July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
* July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
* July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
* August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
* August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
* August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|talk]]) 14. júlí 2022 kl. 11:34 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23215441 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 7&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 7, July-September 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt; 
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.  

The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt; 

* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

Thank you for reading! [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18. júlí 2022 kl. 01:37 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23529147 --&gt;

== Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot;/&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

'''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The selected 2022 Board of Trustees candidates are:

* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])

You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election.

Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation.

Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia.

Thank you to those who followed the Affiliate process for this Board election. You may review the results of the Affiliate selection process.

'''The next part of the Board election process is the community voting period.''' [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline|You may view the Board election timeline here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with in the following ways:

* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives.
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&amp;A]].
* See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]].
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles.
* Encourage others in your community to take part in the election.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot;/&gt;

[[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 27. júlí 2022 kl. 14:03 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23530132 --&gt;

== Vote for Election Compass Statements ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki.

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

*&lt;s&gt;July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass&lt;/s&gt;
*&lt;s&gt;July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements&lt;/s&gt;
*July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
*August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
*August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
*August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August

Best, 

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
[[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 27. júlí 2022 kl. 21:01 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&amp;oldid=23530132 --&gt;</text>
      <sha1>d690z07htjaso5u04d20xgc84fjj91w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>21. desember</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2755</id>
    <revision>
      <id>1762167</id>
      <parentid>1738894</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T07:46:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>/* Fædd */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7365" xml:space="preserve">{{Dagatal|desember}}

'''21. desember''' er 355. [[Sólarhringur|dagur]] [[ár]]sins (356. á [[hlaupár]]i) samkvæmt [[gregoríska tímatalið|gregoríska tímatalinu]]. 10 dagar eru eftir af árinu. Vetrarsólstöður eru þennan dag og er þetta því sá dagur ársins sem nóttin er lengst og birtu nýtur skemmst, um það bil 4 klst. og 10 mínútur.

== Atburðir ==
* [[69]] - [[Vespasíanus]] varð keisari Rómar.
* [[860]] - [[Aðalbert Englandskonungur|Aðalbert]] varð [[Englandskonungur]].
* [[1124]] - Lamberto varð [[Honóríus 2.]] páfi.
* [[1844]] - [[Jónas Hallgrímsson]] orti [[staka|stökur]], sem hefjast á: „Enginn grætur [[Ísland|Íslending]]...“
* [[1929]] - Varðskipið ''[[Þór (varðskip)|Þór]]'' strandaði við [[Húnaflói|Húnaflóa]], mannbjörg varð.
* [[1930]] - [[Ríkisútvarpið]] hóf útsendingar.
* [[1940]] - Fyrsta tölublað tímaritsins ''[[Faxi|Faxa]]'' kom út á Íslandi.
* [[1945]] - [[Ölfusárbrú]] var formlega opnuð fyrir [[umferð]]. Hún er [[hengibrú]] með 84 metra á milli stöpla og leysti af hólmi brú frá [[1891]].
* [[1952]] - Kveikt var á stóru [[jólatré]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], sem var gjöf frá [[Ósló]]arbúum til [[Reykjavík|Reykvíkinga]] og hefur það verið fastur siður árlega síðan.
* [[1969]] - [[Árnagarður]] var vígður, en þar er [[Stofnun Árna Magnússonar]] til húsa auk kennsluhúsnæðis fyrir [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]].
* [[1975]] - Sex manna hópur palestínskra skæruliða, þar á meðal [[Sjakalinn Carlos]], tóku orkumálaráðherra 13 [[OPEC]]-ríkja í gíslingu í [[Vínarborg]].
* [[1975]] - [[Samþykkt um votlendi sem hafa alþjóðlegt gildi, einkum fyrir fuglalíf]] sem var undirrituð í [[Ramsar]] í [[Íran]] 1971 tók gildi.
* [[1981]] - [[Belís]] fékk sjálfstæði frá [[Bretland]]i.
* [[1984]] - Sovéska könnunarfarinu ''[[Vega 2]]'' var skotið upp.
* [[1988]] - [[Flugslys]] varð við Lockerbie í Bretlandi. Alls dóu 270 manns, þar af 243 farþegar, 16 í áhöfn og 11 á jörðu niðri. 
* [[1988]] - Bandaríska fjármálafyrirtækið [[Drexel Burnham Lambert]] viðurkenndi innherjaviðskipti og samþykkti að greiða 650 milljón dala sekt.
* [[1989]] - Leiðtogi Rúmeníu, [[Nicolae Ceaușescu]], hélt ræðu frammi fyrir 110.000 manns utan við höfustöðvar kommúnistaflokksins í [[Búkarest]]. Fólkið gerði hróp að honum og hann skipaði hernum að ráðast gegn því.
* [[1990]] - Skipafélagið [[Samskip]] var stofnað um skiparekstur Sambands íslenskra samvinnufélaga.
* [[1991]] - [[Evró-Atlantshafssamstarfsráðið]] kom saman í fyrsta sinn.
* [[1992]] - [[Slobodan Milošević]] var endurkjörinn forseti Serbíu.
&lt;onlyinclude&gt;
* [[2001]] - Ný kvikmyndalög tóku gildi á Íslandi og [[Kvikmyndamiðstöð Íslands]] var stofnuð.
* [[2001]] - Ríkisstjórn [[Argentína|Argentínu]] lýsti yfir [[gjaldfall]]i.
* [[2004]] - Íraskir uppreisnarmenn gerðu árás á herstöð Bandaríkjamanna í [[Mósúl]]. 22 létust í árásinni.
* [[2007]] - [[Schengensvæðið]] stækkaði: Aðildarlönd sem bættust við voru [[Eistland]], [[Lettland]], [[Litháen]], [[Malta]], [[Pólland]], [[Slóvakía]], [[Slóvenía]], [[Tékkland]] og [[Ungverjaland]].
* [[2010]] - [[Tunglmyrkvi|Tunglmyrkva]] bar upp á vetrarsólstöður á norðurhveli jarðar og sumarsólstöður á suðurhveli jarðar í fyrsta sinn frá árinu [[1638]].
* [[2012]] - Nýtt tímabil hófst samkvæmt tímatali [[Astekar|Asteka]].
* [[2012]] - Forsætisráðherra Ítalíu, [[Mario Monti]], sagði af sér.
* [[2020]] - Fyrstu [[Covid-19]]-smitin greindust á [[Suðurskautslandið|Suðurskautslandinu]], í [[O'Higgins-rannsóknarstöðin]]ni.&lt;/onlyinclude&gt;

== Fædd ==
* [[1118]] - [[Thomas Becket]], erkibiskup í Kantaraborg (d. [[1170]]).
* [[1401]] - [[Masaccio]], ítalskur listmálari (d. [[1428]]).
* [[1603]] - [[Roger Williams]], enskur guðfræðingur (d. [[1684]]).
* [[1878]] - [[Carl Wilhelm von Sydow]], sænskur þjóðfræðingur (d. [[1952]]).
* [[1887]] - [[Axel Revold]], norskur myndlistarmaður (d. [[1962]]).
* [[1904]] - [[Þorsteinn Ö. Stephensen]], íslenskur leikari (d. [[1991]]).
* [[1916]] - [[Brandur Brynjólfsson]], íslenskur knattspyrnumaður (d. [[1999]]).
* [[1917]] - [[Heinrich Böll]], þýskur rithöfundur (d. [[1985]]).
* [[1929]] - [[Örlygur Hálfdánarson]], íslenskur bókaútgefandi (d. [[2020]]).
* [[1932]] - [[Hringur Jóhannesson]], íslenskur myndlistarmaður (d. [[1996]]).
* [[1935]] - [[Jidéhem]], belgískur myndasöguhöfundur (d. [[2017]])
* [[1937]] - [[Jane Fonda]], bandarísk leikkona.
* [[1940]] - [[Frank Zappa]], bandarískur tónlistarmaður (d. [[1993]]).
* [[1942]] - [[Hu Jintao]], leiðtogi Alþýðulýðveldisins Kína.
* [[1942]] - [[Crispin Wright]], breskur heimspekingur.
* [[1943]] - [[Masafumi Hara]], japanskur knattspyrnuleikari.
* [[1948]] - [[Samuel L. Jackson]], bandarískur leikari.
* [[1949]] - [[Thomas Sankara]], forseti Búrkína Fasó (d. [[1987]]).
* [[1958]] - [[Ray Romano]], bandarískur gamanleikari.
* [[1966]] - [[Kiefer Sutherland]], kanadískur leikari.
* [[1967]] - [[Mikheil Saakashvili]], forseti Georgíu.
* [[1975]] - [[Charles Michel]], forsætisráðherra Belgíu og forseti evrópska ráðsins.
* [[1977]] - [[Emmanuel Macron]], forseti Frakklands.
* [[1977]] - [[Regína Ósk Óskarsdóttir]], íslensk söngkona.
* [[1978]] - [[Kevin Federline]], bandarískur dansari.
* [[1981]] - [[Cristian Zaccardo]], ítalskur knattspyrnumaður.
* [[1987]] - [[Diljá Mist Einarsdóttir]], íslensk stjórnmálakona.

== Dáin ==
* [[1118]] - [[Paskalis 2.]] páfi.
* [[1295]] - [[Margrét af Provence]], Frakklandsdrottning, kona [[Loðvík 9.|Loðvíks 9.]] (f. um [[1221]]).
* [[1343]] - [[Helgi Sigurðsson (ábóti)|Helgi Sigurðsson]], íslenskur ábóti.
* [[1375]] - [[Giovanni Boccaccio]], ítalskur rithöfundur (f. [[1313]]).
* [[1418]] - [[Jóhann 23.]], fyrrverandi mótpáfi (f. um 1370).
* [[1549]] - [[Margrét af Navarra|Margrét]], drottning [[Navarra]], kona [[Hinrik 2. Navarrakonungur|Hinriks 2.]] (f. [[1492]]).
* [[1610]] - [[Katrín Gústafsdóttir Vasa]], dóttir Gústafs Vasa (f. [[1539]]).
* [[1877]] - [[Torfi Einarsson]], íslenskur stjórnmálamaður (f. [[1812]]).
* [[1882]] - [[Francesco Hayez]], ítalskur listmálari (f. [[1791]]).
* [[1937]] - [[Frank B. Kellogg]], bandarískur stjórnmálamaður (f. [[1856]]).
* [[1940]] - [[F. Scott Fitzgerald]], bandarískur rithöfundur (f. [[1896]]).
* [[1945]] - [[George S. Patton]], bandarískur hershöfðingi (f. [[1885]]).
* [[1971]] - [[Ásta Sigurðardóttir]], íslenskur rithöfundur (f. [[1930]]).
* [[1982]] - [[Ants Oras]], eistneskur rithöfundur (f. [[1900]]).
* [[1989]] - [[Stefán A. Pálsson]], stórkaupmaður og formaður [[Knattspyrnufélagið Fram|Knattspyrnufélagsins Fram]] (f. [[1901]]).
* [[1996]] - [[Sigfús Halldórsson]], íslenskur lagahöfundur (f. [[1920]]).
* [[2006]] - [[Saparmyrat Nyýazow]], forseti Túrkmenistans (f. [[1940]]).
* [[2013]] - [[Peter Geach]], breskur heimspekingur (f. [[1916]]).

== {{hátíðisdagar}} ==
* Samkvæmt [[kvæði]] [[Jóhannes úr Kötlum|Jóhannesar úr Kötlum]], „[[Jólin koma]]“ kemur [[jólasveinn]]inn [[Gluggagægir]] til byggða þennan [[Sólarhringur|dag]].

{{Mánuðirnir}}

[[Flokkur:Desember]]</text>
      <sha1>rwdewfgsttdjwlor6b8g40d9fx0t3ju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gullfoss</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2978</id>
    <revision>
      <id>1762082</id>
      <parentid>1758993</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:17:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gömul ljósmynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6796" xml:space="preserve">{{hreingera}}
{{coord|64|19|37|N|20|07|16|W|display=title}}
:''Sjá einnig [[Gullfoss (skip)]] fyrir skip með þessu nafni.''
{{staður á Íslandi|staður=Gullfoss|vinstri=70|ofan=93}}
[[Mynd:Gullfoss, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 123.JPG|thumb|350px|Gullfoss að sumri]]
[[Mynd:Gullfoss, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 120.JPG|thumbnail]]
[[Mynd:Iceland - 2017-02-22 - Gullfoss - 3684.jpg|thumbnail]]
[[Mynd:Gullfoss, Suðurland, Islandia, 2014-08-16, DD 124.JPG|thumbnail]]
[[Mynd:Gullfoss De journaliste Anita Joachim tezamen met de IJslandse gids Jonsson bij, Bestanddeelnr 190-0373.jpg|thumb|Gullfoss árið 1934.]]
'''Gullfoss''' er [[foss]] í [[Hvítá (Árnessýslu)|Hvítá]] upp af [[Haukadalur (Tungum)|Haukadal]] í [[Árnessýsla|Árnessýslu]] á Íslandi, hann er einn vinsælasti ferðamannastaður [[land]]sins.

== Virkjun Gullfoss ==
=== Iðnvæðing og náttúrufegurð ===
Í upphafi 20. aldar var talsverð umræða í þjóðfélaginu á Íslandi um virkjun fossa, einkum í því skyni að framleiða rafmagn svo íbúar landsins og atvinna gætu blómstrað. Gullfoss var hluti þessarar umræðu.

Ekki voru allir á því að virkja bæri Gullfoss. Þar á meðal voru [[Matthías Þórðarson (þjóðminjavörður)|Matthías Þórðarson]], síðar þjóðminjavörður, og [[Jónas Jónsson]] frá Hriflu.

Jónas lét í það skína í skrifum sínum að virði Gullfoss væri ekki hægt að mæla með peningum. Einnig féllu þau orð strax í byrjun 20. aldar að fossinn væri konungur íslenskra fossa. Engu að síður virtust flestir sammála því að það væri mikilvægt að virkja fossinn í þágu rafvæðingar og iðnaðar.

=== Eigendur Gullfoss ===
Eigendur Gullfoss um aldamótin 1900 voru Tómas Tómasson í Brattholti og [[Halldór Halldórsson í Breiðablik|Halldór Halldórsson á Vatnsleysu]].

Tómas þessi var faðir [[Sigríður Tómasdóttir (í Brattholti)|Sigríðar Tómasdóttur í Brattholti]], sem varð þekkt síðar fyrir umleitanir sínar til að fossinn yrði látinn ósnortinn.

=== Virkjanaáætlanir, leiga og sala ===
Á 20. öldinni var fossinn leigður með milligöngu innlendra aðila til innlendra og erlendra aðila, en endanlegir leigutakar leigðu hann í því skyni að virkja hann. Eigendurnir seldu fossinn aldrei frá sér á þessu „virkjanatímabili“, ekki fyrr en síðar, eins og segir frá að neðan. Ýmist voru það vatnsréttindi fossins eða réttur til iðnreksturs sem voru leigð út. Ekkert varð af virkjanaáformum, þrátt fyrir sterkan áhuga. Vitað er, að í að minnsta kosti einu tilfelli fengust ekki peningar til verksins.

Árið 1928 hættu að berast greiðslur vegna leigu á fossinum og loks árið 1934 var leigusamningnum um hann aflýst, en fossinn hafði verið í leigu samfellt frá árinu 1907.

Um 1940 keypti íslenska ríkið fossinn, en þá hafði Einar Guðmundsson eignast þann hluta fossins sem [[Tómas Tómasson í Brattholti]] hafði átt.

Eftir að Íslenska ríkið eignaðist fossinn voru gerðar áætlanir um að veita vatni úr ánni fyrir ofan fossinn til virkjunar. Voru gerðar rannsóknir og áætlanir á sjötta áratugnum fram á þann áttunda á hagnýtingu árinnar. Var ætlunin sú að virkja ána þannig að ekki sæist á fossinum yfir sumartímann að áin væri virkjuð.

Ekkert varð af þessum fyrirætlunum, og á níunda áratugnum var fossinn ekki lengur á lista yfir helstu virkjanakosti sem áformað var að ráðast í það sem eftir lifði 20. aldar.

=== Fossmálið ===
Fossmálið nefndust deilur, og dómsmál sem var höfðað vegna leigu á Gullfossi.

Annar angi fossmálsins var dómsmál sem leigutaki Gullfoss, Sturla Jónsson, höfðaði til að fá það viðurkennt að hann væri handhafi vatnsréttinda í Gullfossi.

Upphaf málsins má rekja til þess að Tómas Tómasson, annar eigandi fossins, viðurkenndi ekki Sturlu sem leigutaka, en eigendurnir höfðu upphaflega leigt fossinn manni sem framleigði hann til Sturlu. Málið endaði með því að Sturla var úrskurðaður löglegur handhafi vatnsréttinda í Gullfossi.

Hinn anginn var barátta Sigríðar Tómasdóttur fyrir því að fossinn yrði ekki virkjaður og tilraunir hennar til að fá fossinn viðurkenndan sem sína séreign.

Sigríður var yfirlýstur andstæðingur þess að Gullfoss yrði virkjaður, og gekk svo langt að hóta því að henda sér í fossinn yrði hann virkjaður.

Sem fyrr segir eignaðist ríkið Gullfoss um 1940. Þá hafði Sigríður þegar selt sinn eignarhluta fossins frá sér, þegar hún seldi Einari Guðmundssyni, fóstursyni foreldra sinna, jörðina sem Brattholt stóð á. Sigríður virtist ekki treysta ríkinu fyrir fossinum og reyndi að fá lögformlega staðfestingu á að hún hefði ekki selt fossinn frá sér, en það tókst ekki. Virðist tilfinning Sigríðar hafa verið rétt, því eins og fyrr segir, voru síðar gerðar áætlanir um að veita vatni úr ánni fyrir ofan fossinn til virkjunar, en slíkt hefði gerbreytt ásýnd fossins, í það minnsta yfir vetrartímann.

Nokkuð útbreidd er sú saga að Sigríður hafi komið í veg fyrir virkjun Gullfoss og önnur saga segir að hún hafi komið í veg fyrir að útlendingar fengju eignarhald á Gullfossi. Hvorugt er rétt, aðrar ástæður komu til.

Hins vegar er rétt að Sigríður var á móti virkjun fossins, eins og fyrr segir, og var reistur minnisvarði um Sigríði árið 1978, til að minnast verka hennar. Svo var [[Sigríðarstofa]] opnuð í nágrenni fossins árið 1994.

=== Friðun fossins ===
Í byrjun áttunda áratugarins fór viðhorf fólks í umræðu um nýtingu vatnsafls að breytast í þá átt að meira fór að bera á umræðu um náttúruvernd en áður.

Um miðjan áttunda áratuginn komu fram hugmyndir um að friðlýsa Gullfoss. Þegar menn voru komnir af stað með að útbúa friðlýsingu fyrir fossinn, bauð Einar Guðmundsson fram eins mikið land til friðlýsingar meðfram Hvítá eins og menn töldu nauðsynlegt og samkomulag næðist um. Boðið var þegið og Gullfoss og landið sem Einar gaf var friðlýst árið 1979.

Nokkrum árum eftir að Gullfoss var friðaður komu fram hugmyndir um að skilgreina fossinn innan [[þjóðgarður|þjóðgarðs]]. Það varð þó ekki niðurstaðan, heldur sú að tryggja að rétt væri staðið að verndun svæðisins ásamt því að byggja upp þjónustu við ferðamenn.

== Heimildir ==
* Unnur Birna Karlsdóttir. 2005. Gulls ígildi. ''[[Skírnir]] - tímarit hins íslenska bókmenntafélags'', Haust 2005. 179. ár: 237-278.

{{commonscat|Gullfoss|Gullfossi}}

{{Fossar á Íslandi}}
{{Friðlönd}}

[[Flokkur:Hvítá (Árnessýslu)]]
[[Flokkur:Fossar á Íslandi]]</text>
      <sha1>nykbeci4a4sxj980whgd2x6wa73rijs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Listi yfir íslenska myndlistarmenn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5188</id>
    <revision>
      <id>1762166</id>
      <parentid>1745951</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T06:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreas-is</username>
        <id>32654</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9073" xml:space="preserve">Þetta er '''listi yfir íslenskt myndlistarfólk''' í aldursröð. Listinn er ekki tæmandi, þú getur [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} bætt við hann].
{|
|-
|[[Sölvi Helgason]]
|1820
|1895
|
|-
|[[Sigurður Guðmundsson (f. 1833)]]
|1833
|1874
|
|-
|[[Þóra Pétursdóttir]]
|1847
|1917
|
|-
|[[Kristín Vídalín Jacobson]]
|1864
|1943
|
|-
|[[Þórarinn B. Þorláksson]]
|1867
|1924
|
|-
|[[Kristín Þorvaldsdóttir]]
|1870
|1944
|
|-
|[[Einar Jónsson]]
|1874
|1954
|Myndhöggvari
|-
|[[Ásgrímur Jónsson]]
|1876
|1958
|
|-
|[[Jón Stefánsson]]
|1881
|1962
|
|-
|[[Jóhannes Sveinsson Kjarval]]
|1885
|1972
|
|-
|[[Eyjólfur Eyfells]]
|1886
|1979
|
|-
|[[Kristín Jónsdóttir (listmálari)|Kristín Jónsdóttir]]
|1888
|1959
|
|-
|[[Ríkarður Jónsson]]
|1888
|1977
|
|-
|[[Júlíana Sveinsdóttir]]
|1889
|1966
|
|-
|[[Jón Jónsson]]
|1890
|1982
|
|-
|[[Muggur|Guðmundur Thorsteinsson (Muggur)]]
|1891
|1924
|
|-
|[[Finnur Jónsson (myndlistarmaður)|Finnur Jónsson]]
|1892
|1993
|
|-
|[[Nína Sæmundsson]]
|1892
|1965
|Myndhöggvari
|-
|[[Ásmundur Sveinsson]]
|1893
|1982
|
|-
|[[Gunnlaugur Blöndal]]
|1893
|1962
|
|-
|[[Guðmundur frá Miðdal|Guðmundur Einarsson frá Miðdal]]
|1895
|1963
|
|-
|[[Freymóður Jóhannsson]]
|1895
|1973
|
|-
|[[Dunganon|Karl Einarsson (Dunganon)]]
|1897
|1972
|
|-
|[[Eggert M. Laxdal]]
|1897
|1951
|
|-
|[[Ólafur Túbals]]
|1897
|1964
|
|-
|[[Tryggvi Magnússon]]
|1900
|1960
|
|-
|[[Snorri Arinbjarnar]]
|1901
|1958
|
|-
|[[Kristján Magnússon]]
|1903
|1937
|
|-
|[[Gunnlaugur Scheving]]
|1904
|1972
|
|-
|[[Þorvaldur Skúlason]]
|1906
|1984
|
|-
|[[Jóhann Briem]]
|1907
|1991
|
|-
|[[Sigurjón Ólafsson]]
|1908
|1982
|Myndhöggvari
|-
|[[Ágúst Petersen]]
|1908
|1990
|
|-
|[[Jón Engilberts]]
|1908
|1972
|
|-
|[[Svavar Guðnason]]
|1909
|1988
|
|-
|[[Wilhelm Ernst Beckmann]]
|1909
|1965
|
|-
|[[Barbara Árnason]]
|1911
|1975
|
|-
|[[Nína Tryggvadóttir]]
|1913
|1968
|
|-
|[[Halldór Pétursson]]
|1916
|1977
|
|-
|[[Kristján Davíðsson]]
|1917
|1923
|
|-
|[[Louisa Matthíasdóttir]]
|1917
|2000
|
|-
|[[Valtýr Pétursson]]
|1919
|1988
|
|-
|[[Þorbjörg Pálsdóttir]]
|1919
|2009
|Myndhöggvari
|-
|[[Ásgerður Búadóttir]]
|1920
|2014
|Vefnaðarlist
|-
|[[Drífa Viðar]]
|1920
|1971
|
|-
|[[Örlygur Sigurðsson]]
|1920
|2002
|
|-
|[[Gestur Þorgrímsson]]
|1920
|2003
|
|-
|[[Ólöf Pálsdóttir]]
|1920
|2018
|Myndhöggvari
|-
|[[Kjartan Guðjónsson (myndlistamaður)|Kjartan Guðjónsson]]
|1921
|2010
|
|-
|[[Guðmunda Andrésdóttir]]
|1922
|2002
|
|-
|[[Hörður Ágústsson]]
|1922
|2005
|
|-
|[[Kíkó Korriró|Þórður Valdimarsson (Kíkó Korriró)]]
|1922
|2002
|
|-
|[[Ragnar Kjartansson]]
|1923
|1988
|Myndhöggvari
|-
|[[Eyborg Guðmundsdóttir]]
|1924
|1977
|
|-
|[[Karl Kvaran]]
|1924
|1989
|
|-
|[[Eiríkur Smith]]
|1925
|2016
|
|-
|[[Sigrún Guðjónsdóttir|Sigrún Guðjónsdóttir (Rúna)]]
|1926
|
|
|-
|[[Veturliði Gunnarsson]]
|1926
|2004
|
|-
|[[Gerður Helgadóttir]]
|1928
|1975
|Myndhöggvari
|-
|[[Benedikt Gunnarsson]]
|1929
|2018
|
|-
|[[Ásta Sigurðardóttir]]
|1930
|1971
|
|-
|[[Dieter Roth]]
|1930
|1998
|
|-
|[[Sverrir Haraldsson]]
|1930
|1985
|
|-
|[[Bragi Ásgeirsson]]
|1931
|2016
|
|-
|[[Jón Gunnar Árnason]]
|1931
|1989
|Myndhöggvari
|-
|[[Erró]]
|1932
|
|
|-
|[[Hringur Jóhannesson]]
|1932
|1996
|
|-
|[[Ragnheiður Jónsdóttir (myndlistakona)|Ragnheiður Jónsdóttir]]
|1933
|
|
|-
|[[Hafsteinn Austmann]]
|1934
|
|
|-
|[[Kristinn G. Jóhannsson]]
|1936
|
|
|-
|[[Ólafur Th Ólafsson]]
|1936
|
|
|-
|[[Haukur Halldórsson]]
|1937
|
|
|-
|[[Alfreð Flóki]]
|1938
|1987
|
|-
|[[Baltasar Samper]]
|1938
|
|
|-
|[[Hildur Hákonardóttir]]
|1938
|
|Vefnaðarlist
|-
|[[Björg Þorsteinsdóttir]]
|1940
|2019
|
|-
|[[Haukur Dór Sturluson]]
|1940
|
|
|-
|[[Róska|Ragnhildur Óskarsdóttir (Róska)]]
|1940
|1996
|
|-
|[[Steina Vasulka]]
|1940
|
|
|-
|[[Tryggvi Ólafsson]]
|1940
|2019
|
|-
|[[Kristján Guðmundsson]]
|1941
|
|
|-
|[[Edda Jónsdóttir]]
|1942
|
|
|-
|[[Ríkey (listamaður)|Ríkey Ingimundardóttir]]
|1942
|
|
|-
|[[Sigurður Guðmundsson (f. 1942)]]
|1942
|
|
|-
|[[Hreinn Friðfinnsson]]
|1943
|
|
|-
|[[Magnús Tómasson]]
|1943
|
|Myndhöggvari 
|-
|[[Magdalena Margrét Kjartansdóttir]]
|1944
|
|
|-
|[[Hallsteinn Sigurðsson]]
|1944
|
|
|-
|[[Karólína Lárusdóttir]]
|1944
|2019
|
|-
|[[Rut Rebekka Sigujónsdóttir]]
|1944
|
|
|-
|[[Jón Reykdal]]
|1945
|2013
|Grafík
|-
|[[Kolbrún Kjarval]]
|1945
|
|
|-
|[[Leifur Breiðfjörð]]
|1945
|
|Glerlist
|-
|[[Ragna Róbertsdóttir]]
|1945
|
|
|-
|[[Sigurður Örlygsson]]
|1946
|2019
|
|-
|[[Hrafnhildur Inga Sigurðardóttir]]
|1946
|
|
|-
|[[Gunnar Örn Gunnarsson]]
|1946
|2008
|
|-
|[[Helgi Gíslason]]
|1947
|
|
|-
|[[Níels Hafstein]]
|1947
|
|
|-
|[[Sigurður Örlygsson]]
|1949
|2019
|
|-
|[[Magnús Kjartansson]]
|1949
|2006
|
|-
|[[Árni Páll Jóhannsson]]
|1950
|2020
|
|-
|[[Brian Pilkington]]
|1950
|
|
|-
|[[Guðrún Erla Geirsdóttir (Gerla)]]
|1951
|
|
|-
|[[Rúrí|Þuríður Fannberg (Rúrí)]]
|1951
|
|
|-
|[[Vignir Jóhannsson]]
|1952
|
|
|-
|[[Kogga|Kolbrún Björgólfsdóttir (Kogga)]]
|1952
|
|Keramik
|-
|[[Svava Björnsdóttir]]
|1952
|
|
|-
|[[Helgi Þorgils Friðjónsson]]
|1953
|
|
|-
|[[Jóhanna Kristín Yngvadóttir]]
|1953
|1991
|
|-
|[[Pjetur Stefánsson]]
|1953
|
|
|-
|[[Tolli|Þorlákur Morthens (Tolli)]]
|1953
|
|
|-
|[[Daði Guðbjörnsson]]
|1954
|
|
|-
|[[Sigrún Eldjárn]]
|1954
|
|
|-
|[[Steingrímur Eyfjörð]]
|1954
|
|
|-
|[[Jón Óskar Hafsteinsson]]
|1954
|
|
|-
|[[Birgir Andrésson]]
|1955
|2007
|
|-
|[[Björk Tryggvadóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Brynhildur Þorgeirsdóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Elín Rafnsdóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Erla Þórarinsdóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Hannes Lárusson]]
|1955
|
|
|-
|[[Harpa Björnsdóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Inga Ragnarsdóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Lind Völundardóttir]]
|1955
|
|
|-
|[[Steinunn Þórarinsdóttir]]
|1955
|
|Myndhöggvari
|-
|[[Eggert Pétursson]]
|1956
|
|
|-
|[[Guðjón Ketilsson]]
|1956
|
|
|-
|[[Guðrún Elín Ólafsdóttir (Gunnella)]]
|1956
|
|
|-
|[[Hulda Hákon]]
|1956
|
|
|-
|[[Jón Axel Björnsson]]
|1956
|
|
|-
|[[Rósa Gísladóttir]]
|1957
|
|
|-
|[[Tumi Magnússon]]
|1957
|
|
|-
|[[Aðalheiður Valgeirsdóttir]]
|1958
|
|
|-
|[[Ragnhildur Stefánsdóttir]]
|1958
|
|Myndhöggvari
|-
|[[Finnbogi Pétursson]]
|1959
|
|
|-
|[[Hallgrímur Helgason]]
|1959
|
|[[Sigurborg Stefánsdóttir]]
|1959
|-
|[[Victor Cilia]]
|1960
|
|
|-
|[[Þorvaldur Þorsteinsson]]
|1960
|2013
|
|-
|[[Georg Guðni Hauksson]]
|1961
|2011
|
|-
|[[Haraldur Jónsson]]
|1961
|
|
|-
|[[Húbert Nói]]
|1961
|
|
|-
|[[Ólöf Nordal (myndlistakona)|Ólöf Nordal]]
|1961
|
|
|-
|[[Ósk Vilhjálmsdóttir]]
|1962
|
|
|-
|[[Arngunnur Ýr]]
|1963
|
|
|-
|[[Kristín Gunnlaugsdóttir]]
|1963
|
|
|-
|[[Áslaug Thorlacius]]
|1963
|
|
|-
|[[Einar Garibaldi Eiríksson]]
|1964
|
|
|-
|[[Eygló Harðardóttir (myndlistarmaður)|Eygló Harðardóttir]]
|1964
|
|
|-
|[[Stefán Jónsson (myndlistarmaður)|Stefán Jónsson]]
|1964
|
|
|-
|[[Harpa Árnadóttir]]
|1965
|
|
|-
|[[Soffía Sæmundsdóttir]]
|1965
|
|
|-
|[[Jóhann Ludwig Torfason]]
|1965
|
|
|-
|[[Guðrún Vera Hjartardóttir]]
|1966
|
|
|-
|[[Pétur Gautur]]
|1966
|
|
|-
|[[Snorri Ásmundsson]]
|1966
|
|
|-
|[[Lína Rut Wilberg]]
|1966
|
|
|-
|[[Ólafur Elíasson]]
|1967
|
|
|-
|[[Katrín Sigurðardóttir]]
|1967
|
|
|-
|[[Kristinn Már Pálmason]]
|1967
|
|
|-
|[[Hlynur Hallsson]]
|1968
|
|
|-
|[[Jón Sæmundur Auðarson]]
|1968
|
|
|-
|[[Hrafnhildur Arnardóttir|Hrafnhildur Arnardóttir (Shoplifter)]]
|1969
|
|
|-
|[[Ilmur Stefánsdóttir]]
|1969
|
|
|-
|[[Bryndís Hrönn Ragnarsdóttir]]
|1970
|
|
|-
|[[Libia Castro &amp; Ólafur Ólafsson]]
|1970
|
|
|-
|[[Margrét H. Blöndal]]
|1970
|
|
|-
|[[Gabríela Friðriksdóttir]]
|1971
|
|
|-
|[[Gunnhildur Hauksdóttir]]
|1972
|
|
|-
|[[Egill Sæbjörnsson]]
|1973
|
|
|-
|[[Karlotta J. Blöndal]]
|1973
|
|
|-
|[[Sigrún Hrólfsdóttir]]
|1973
|
|
|-
|[[Ásdís Sif Gunnarsdóttir]]
|1976
|
|
|-
|Magnea Lynn Fisher(Sissy)
|1976 
|
|listmálari 
|-
|[[Ragnar Kjartansson (myndlistarmaður)|Ragnar Kjartansson]]
|1976
|
|
|-
|[[Hugleikur Dagsson]]
|1977
|
|
|-
|[[Þrándur Þórarinsson]]
|1978
|
|
|-
|[[Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir]]
|1979
|
|
|-
|[[Elín Hansdóttir]]
|1980
|
|
|-
|[[Sara Riel]]
|1980
|
|
|-
|[[Halldór Ragnarsson]]
|1981
|
|
|-
|[[Áslaug Íris Friðjónsdóttir]]
|1981
|
|
|-
|[[Arna Óttarsdóttir]]
|1986
|
|
|-
|[[Loji Höskuldsson]]
|1987
|
|
|-
|[[Úlfur Karlsson]]
|1988
|
|
|-
|[[Þórdís Erla Zöega]]
|1988
|
|
|-
|[[Ragnhildur Weisshappel]]
|1989
|
|
|-
|[[Aron Leví Beck|Aron Leví Beck (Albeck)]]
|1989
|
|
|-
|[[Almar Steinn Atlason]]
|1993
|
|
|-
|[[Sigurður Sævar Magnúsarson]]
|1997
|
|
|}

== Tengt efni ==
* [[Íslensk menning]]

[[Flokkur:Íslenskir myndlistarmenn| ]]
[[Flokkur:Íslensk menning]]
[[Flokkur:Íslensk myndlist]]
[[Flokkur:Listar tengdir Íslandi]]
[[Flokkur:Listar um myndlist|Íslenskir myndlistarmenn]]
[[Flokkur:Listar yfir Íslendinga|Myndlistarmenn]]</text>
      <sha1>qum4iyc2265omoigfx4klezl6jh42v1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Miðbaugur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6405</id>
    <revision>
      <id>1762121</id>
      <parentid>1547198</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:08:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7578" xml:space="preserve">[[Mynd:Equator sign kenya.jpg|thumb|300px|Á ferðamannastöðum er skiltum gjarnan komið fyrir til þess að merkja miðbaug.]]
'''Miðbaugur''' er [[stórbaugur]], sem liggur umhverfis [[reikistjarna|reikistjörnu]] og skiptir henni í tvö jafn stór hvel, [[norðurhvel|norður-]] og [[suðurhvel]]. Miðbaugs[[plan]]ið er þannig mitt á milli [[skaut]]a hnattarins og hornrétt á [[möndull|möndulinn]]. [[Breiddargráða]] miðbaugs er 0°, samkvæmt skilgreiningu. Punktar á miðbaug ferðast hraðar vegna möndulsnúnings en allir aðrir punktar á hnettinum. Oftast er átt við miðbaug [[jörðin|jarðar]], en [[ummál]] jarðar um miðbaug er um 40.070 km. 

[[Sólin]] er þverlæg miðbaug jarðar (beint fyrir ofan) á hádegi á dögum [[jafndægur]]s. Enn fremur er hver einasti [[Sólarhringur|dagur]] um 12 tímar að lengd á miðbaug. Að næturlagi virðast allar stjörnur ferðast í hálfhring, með miðpunkt á sunnanverðasta eða norðanverðasta punkti sjóndeildarhringsins.

Á milli [[jafndægur|jafndægra]] í [[mars]] og [[september]] er norðurhvel jarðar hallandi að sólu að punkti sem kallast [[nyrðri hvarfbaugur]], eða [[krabbabaugur]], sem er nyrsti punktur þar sem sólin verður þverlæg. Sambærilegur staður á suðurhveli heitir [[syðri hvarfbaugur]], eða [[steingeitarbaugur]]. Sólin er beint ofan við þessa staði á sumar- og vetrarsólstöðum (sem víxlast eftir jarðarhvelum).

Árstíðir á [[hitabeltið|hitabeltissvæðum]] og við miðbaug eru mjög frábrugnar árstíðum í [[temprað loftslag|tempruðu loftslagi]] eða á pólsvæðum. Á mörgum hitabeltissvæðum eru þekktar tvær meginárstíðir - þurrkatími og regntími, en flestir staðir alveg við miðbaug eru blautir árið um kring. Þrátt fyrir þetta geta árstíðir verið fjölbreyttar, enda spila margir þættir inn í, svo sem fjarlægð frá úthöfum og hæð yfir sjávarmáli.

Sumir loftslagsfræðingar skilgreina loftslagið umhverfis miðbaug sem [[miðbaugsloftslag]], frekar en eingöngu [[hitabeltisloftslag]], ef að mismunurinn á [[meðalhitastig]]i á heitustu og köldustu mánuðum er minni en eða jöfn 3[[°C]]. Loftslagsfræðingurinn [[Vladimir Köppen]] skilgreindi upprunalega árslega hitafarsbreytingu upp á 5&amp;nbsp;°C sem miðbaugsloftslag, og setti stafinn „i“ eftir viðeigandi tveggja stafa flokkun (''Af'', ''Am'', ''Aw'' eða ''As'') þessarra loftslaga sem passa við þennan staðal, en þröskuldinum var síðar breytt í 3&amp;nbsp;°C, að hluta til þess að minnka muninn á „miðbaugs“ og „hitabeltis“ loftslagsgerðunum, með tilliti til [[flatarmál]]s. Ef að tiltekinn staður uppfyllir ekki skilyrðin fyrir stafinn „i“, þá er ekki bætt við þriðja staf í loftslagsflokkuninni.

[[Mynd:Earth equator northern hemisphere.png|thumb|400px|'''Miðbaugur''' sést sem rauð lína. ''Brennipunktur'' sólar miðast við sumarsólstöður á norðurhveli. Ljósmagn ekki í raunverulegu hlutfalli.]]

Yfirborð jarðar við miðbaug er að mestu [[úthöf]]. Staðir sem miðbaugur fer í gegnum eru:

* [[São Tomé og Príncipe]] - fer í gegnum [[Ilhéu das Rolas]], lítil eyja í eyjaboganum.
* [[Gabon]]
* [[Lýðveldið Kongó]]
* [[Kongó]]
* [[Úganda]]
* [[Kenýa]]
* [[Sómalía]]
* [[Maldives Eyjur]]
* [[Pini]] - lítil eyja nálægt [[Súmatra|Súmötru]]
* [[Sumatra]]
* [[Lingga]] og ein lítil eyja í viðbót nálægt [[Súmatra|Súmötru]]
* [[Borneo]] - [[Kalimantan]]
* [[Sulawesi]]
* [[Halmahera]]
* Smáar eyjur nálægt [[Halmahera]]
* [[Gilbert Eyjur]]
* [[Phoenix Eyjur]] - fer rétt fram hjá [[Bakereyja|Bakereyju]]
* [[Line Eyjur]] - fer rétt fram hjá [[Jarviseyja|Jarviseyju]]
* [[Galapagós Eyjar]] (gengur um [[Isabellaeyja|Isabelaeyju]])
* [[Ekvador]]
* [[Kolombía]]
* [[Brasilía]]

== Fornar mælingar ==
Fólk hefur velt fyrir sér ummáli jarðar síðan á tímum [[Grikkland hið forna|Forn-Grikkja]], enda töldu þeir flestir hverjir víst að jörðin væri í formi kúlu; þó svo að sú skoðun hafi fallið í ónáð í nokkrar aldir síðar meir. [[Platon]] taldi að ummál jarðar væri um 40.000 [[mílur]], eða um 64.000 [[km]]. [[Arkímedes]] sagði það vera nær 50.000 km, en hvorugur færði fram neina útreikninga máli sínu til stuðnings. Aftur á móti var Grikki sem bjó í [[Egyptaland]]i á svipuðum tíma að nafni [[Eratosþenes]] að leitast eftir nákvæmari skilgreiningu. 

=== Aðferð Eratosþenesar ===
Hann gerði þá athugun að á degi sumarsólstöðunnar skein sólin á hádegi beint ofan í brunn í Syene ([[Aswan]]). Á sama tíma gerði hann þá athugun að sólin var ekki beint fyrir ofan [[Alexandría (Egyptaland)|Alexandríu]], heldur varpaði sólin skugga sem nam 1/50 úr hring, (7°12'). Við þessar mælingar lagði Eratosþanes nokkrar þekktar staðreyndir:
# Að á degi sumarsólstöðunnar væri sólin beint fyrir ofan [[hvarfbaugur nyrðri|nyrðri hvarbaug]]; þar með hlaut Syene að vera á þeirri línu.
# Að vegalengdin milli Syene og Alexandríu væri 500 mílur (um 800 km).
# Að Syene og Alexandría lágu í beinni línu frá norðri til suðurs.
Út frá þessum mælingum og þekktu staðreyndum fann hann að þar sem að munurinn á norð-suðlægri staðsetningu þessarra staða var 1/50 úr hring, og að vegalengdin var 500 mílur, þá var vegalengdin &lt;math&gt;500 \cdot 50 = 25000&lt;/math&gt; mílur, eða um 40.200 km, sem er alls ekki fjarri lagi.

Hins vegar var þetta í raun happa-mæling, þar sem að nokkrar villur voru gerðar, sem lögðust saman og útrýmdu hvorri annarri: Syene liggur ekki á nyrðri hvarfbaug, heldur um 60 km norðan við þá línu; vegalengdin frá Syene að Alexandríu er nær 729 km; Syene liggur um 3°30' austur af Alexandríu, og munurinn á breiddargráðum Syene og Alexandríu er 7°05', en ekki 7°12'.

=== Aðferð Póseidóníosar ===
[[Póseidóníos]] hét annar grískur spekingur sem velti þessum hlutum fyrir sér. Hann tók eftir því að tiltekin stjarna var ósýnileg frá flestum stöðum á [[Grikkland hið forna|Grikklandi]], en rétt strauk sjóndeildarhringinn í [[Rhódos]]. Hann fór þá til Alexandríu og mældi hæð stjörnunnar yfir sjóndeildarhringinn, og fann að hún var 1/48 úr hring. Hann giskaði þá á að fjarlægðin til Rhódos þaðan væri um 800 km, og reiknaði því ummál jarðar sem &lt;math&gt;48 \cdot 800 = 38400&lt;/math&gt; km, sem var heldur ekki fjarri lagi.

=== Seinni tímar ===
Annar grískur [[heimspekingur]] „leiðrétti“ útreikninga Póseidóníosar, og ákvarðaði þá ummál jarðar sem 29000 kílómetra, sem var sú tala sem að [[Ptolemajos]] notaðist við í heimskortum sínum, og hafði það mikil áhrif á [[kortagerðarmaður|kortagerðarmenn]] miðalda. Þá er hægt að áætla að [[Kristófer Columbus]] hafi miðað við þess lags kort, og talið að það væru ekki nema um 5000 kílómetrar til Asíu frá Evrópu ef að siglt var í vesturátt.

Það var ekki fyrr en á 15. öld sem að hugmyndir um stærð jarðar voru endurskoðaðar. [[Belgía|Flæmskur]] kortagerðarmaður að nafni [[Mercator]] enduráætlaði stærðir [[Miðjarðarhaf]]s og [[Evrópa|Evrópu]] með þeim afleiðingum að jörðin „stækkaði“, að skilgreiningunni til.

== Tenglar ==
{{Wikiorðabók|miðbaugur}}
*{{vísindavefurinn|721|Hvernig fann Eratosþenes ummál jarðar svo nákvæmlega meira en 200 árum fyrir Krist?}}

[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Landmælingar]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>ksaqlowqn1iwvu5hc9vpdkj4nb7mi4o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Merkantílismi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6621</id>
    <revision>
      <id>1762032</id>
      <parentid>1730767</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T14:40:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>lagfæringar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12118" xml:space="preserve">[[Mynd:F0087 Louvre Gellee port au soleil couchant- INV4715 rwk.jpg|thumb|right|Sólsetur við höfn eftir [[Claude Lorrain]] frá 1639.]]
'''Merkantílismi''' eða '''kaupauðgisstefna''' er [[hagstjórn]]arstefna sem var ríkjandi í Evrópu frá sextándu öld til átjándu aldar. [[Hagfræði]]kenning merkantílismans byggist á því að efnahagsleg velferð ríkja felist í jákvæðum [[viðskiptajöfnuður|viðskiptajöfnuði]] og miklum forða [[gull]]s og [[silfur]]s. Kenningin gefur sér að heildarauður viðskipta sé óbreytanlegur, þannig að gróði eins merki óhjákvæmilega tap annars. Samkvæmt kenningunni er það hlutverk stjórnvalda að beita [[tollur|tollum]] og öðrum aðgerðum til að örva [[útflutningur|útflutning]], en draga að sama skapi úr [[innflutningur|innflutningi]]. 

Merkantílismi er efnahagsleg hlið pólitísks [[einveldi]]s. Helstu talsmenn merkantílismans, [[Thomas Mun]], [[Jean-Baptiste Colbert]] og [[Antonio Serra]], notuðu samt hugtakið ekki sjálfir. Merkantílískir hagfræðingar litu líka aldrei svo á að þeir tilheyrðu eiginlegum skóla hagfræðikenninga.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/mercantilism|title=mercantilism {{!}} Definition &amp; Examples|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Hugtakið var fyrst notað í þeim skilningi af  [[Adam Smith]] árið 1776, þar sem hann leiddi það af latnesku orðunum ''mercari'' sem merkir „að eiga viðskipti“ og ''merx'' sem þýðir „varningur“. Hugtakið var í upphafi aðeins notað af gagnrýnendum kenningarinnar, en var fljótt tekið upp af sagnfræðingum sem sögulegt heiti stefnunnar.

Merkantílismi var ekki eiginlegur skóli í sama skilningi og aðrir skólar hagfræðinnar, eins og [[nýklassísk hagfræði|nýklassíski]] eða [[marxísk hagfræði|marxíski skólinn]]. Flestir merkantílískir hagfræðingar skrifuðu aðeins um afmörkuð efni, út frá mjög ólíkum forsendum og með afar ólíkri aðferðafræði. Margir voru starfsmenn einokunarfyrirtækja, svo sem Thomas Mun sem var stjórnandi í [[Breska Austur-Indíafélagið|Breska Austur-Indíafélaginu]], eða fjármálamenn í þjónustu konunga, eins og [[John Law]]. Framlög merkantílismans til hagfræðinnar eru margvísleg, en mikilvægastar eru þó kenningar um eðli [[peningar|peninga]] og [[utanríkisviðskipti|utanríkisviðskipta]].

Hefð er fyrir því að miða endalok tímabils merkantílisma í hagfræði við árið 1776 og útkomu bókar Adam Smith, ''[[Auðlegð þjóðanna]]''.

== Saga ==
Fyrstu merki merkantílískrar efnahagsstefnu má finna hjá borgríkjum Ítalíu á [[15. öld]], þar sem smáríki sem byggðu auð sinn og áhrif á milliríkjaviðskiptum börðust sín á milli um stjórn á viðskiptum með [[góðmálmar|góðmálma]] á [[Miðjarðarhaf]]ssvæðinu. 

Með vexti viðskipta og peningamagns í umferð í Evrópu á [[16. öldin|sextándu öld]], eftir [[Landafundatímabilið|landafundina]], tóku hagfræðingar hins vegar að veita mikilvægi peninga og utanríkisviðskipta meiri athygli. Öflug utanríkisviðskipti, sem færðu gull og silfur inn í landið, voru talin lykillinn að efnahagslegri velsæld þjóðarinnar og ríkisins (konungsins eða furstans). Í þessu fólst mikilvæg breyting frá eldri evrópskri hagfræði. Spurningar hagfræðinga á miðöldum ([[skólaspeki]]nganna) höfðu fyrst og fremst fjallað um [[siðfræði|siðferðilegar spurningar]] tengdar viðskiptum og efnahagsmálum.  

Frá 16. til 18. aldar uxu viðskipti enn frekar og [[frumiðnvæðing]] skóp umtalsverðan [[hagvöxtur|hagvöxt]]. Viðfangsefni hagfræðinga snéru fyrst og fremst að utanríkisviðskiptum og eðli peninga. Þó svo að [[Nikulás Kópernikus]] hafi verið sá fyrsti sem greindi formlega áhrif peningamagns á efnahag þjóðar árið 1517,&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Volckart|first=Oliver|date=1997|title=Early beginnings of the quantity theory of money and their context in Polish and Prussian monetary policies, c. 1520–1550|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1468-0289.00063|journal=The Economic History Review|language=en|volume=50|issue=3|pages=430–449|doi=10.1111/1468-0289.00063|issn=1468-0289}}&lt;/ref&gt; tæpum hundrað árum áður, er ítalski merkantílistinn Antonio Serra almennt talinn sá fyrsti sem birti fræðirit þar sem í lokaorðum er mælt með virkri beitingu merkantílískrar hugmyndafræði árið 1613 (''Breve trattato delle cause che possono far abbondare li regni d’oro e d’argento dove non sono miniere''). Þrátt fyrir umtalsverð áhrif skrifa Antonio Serra er lítið vitað um líf hans. Hann er talinn sá fyrsti til þess að greina viðskiptajöfnuð [[Napólí]] og hann útskýrði meðal annars hvernig gullskortur í Napólí hafi verið tilkominn vegna viðskiptahalla. Hans lausn byggðist á því að hvetja til útflutnings og draga úr innflutningi.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://archive.org/details/nationalsystemp00nichgoog|title=The National System of Political Economy|last=Friedrich List|first=Joseph Shield Nicholson|date=1916|publisher=Longmans, Green|others=Harvard University|language=English}}&lt;/ref&gt; 

== Einkenni kaupaugðisstefnunnar  ==
Kaupaugðisstefnan átti sér ólíkar birtingarmyndir í Evrópu frá 1500 fram á nítjándu öld. 

=== Spánn ===
Beiting kaupauðgisstefnunnar hófst í [[spænska heimsveldið|konungsveldi Spánar]] á seinni helmingi 16. aldar. Spænska kaupauðgisstefnan er almennt talin hafa verið leidd af [[arbitristi|arbitristum]] sem voru spænskir fræðimenn. Áhersla arbitrista var á efnahagslega greiningu á samfélagslegum vandamálum konungsveldisins og úrlausn þeirra. Fyrirkomulag kaupauðgisstefnu Spánar var i meginatriðum svipuð kaupauðgisstefnu annarra Evrópuþjóða.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Arbitrista|date=2020-04-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Arbitrista&amp;oldid=949501239|work=Wikipedia|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Þeir lögðu til tollavernd og voru margir hverjir svo róttækir að heitið ''arbitrios'' er enn notað fyrir ákveðna tegund [[skattur|skatta]]. Stórkostlegt innflæði góðmálma til [[Spánn|Spánar]] frá [[Ameríka|Ameríku]] vakti áhuga evrópskra kaupauðgissinna. Fljótt fór innflæði gulls að hafa slæm áhrif á efnahag Spánar og við tók ofsa[[verðbólga]].&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Skömmu síðar var tekið að nota heitið ''arbitrista'' í neikvæðri merkingu. Þó lýstu margir spænskir fræðimenn yfir áhyggjum af mögulegum verðlagsáhrifum gullinnflutnings frá Ameríku, þar helst [[Martín de Azpilcueta]], sem var einn að hugsuðunum á bak við peningamagnskenninguna. Af öðrum mikilvægum spænskum hagfræðingum þessa tíma má nefna [[Pedro Rodríguez de Campomanes]].

=== England ===
Kaupauðgisstefnan breiddist hratt út á meginlandi Evrópu, en talið er að [[England]] hafi verið fyrsta ríkið til þess að tileinka sér kaupauðgisstefnu að fullu í valdatíð [[Elísabet 1.|Elísabetar 1.]] frá árinu 1558. Talið er að rík áhersla ensku krúnunnar á kaupauðgisstefnu hafi stafað af því að engar námur góðmálma fundust  í Bretlandi og var því [[myntsláttur]] krúnunnar háður viðskiptajöfnuði og gullforða.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://http/%3a%2f%2fsprott.com%2finsights%2fthe-metal-in-britains-coins-where-did-it-come-from-and-how-did-it-get-here%2f|title=The Metal in Britain’s Coins – Where did it come from and how did it get here?|website=http|language=en|access-date=2021-09-03}}{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}&lt;/ref&gt; Stjórnartíð Elísabetar 1. einkenndist af tilraunum krúnunnar að skapa stóran skipaflota og auka magn góðmálma innanlands, ásamt því að keppa við spænska konungsveldið, sem þá var leiðandi í heimsviðskiptum. Einnig voru [[stríð Englands og Hollands|styrjaldir Englands og Hollands]] á 17. og 18. öld háð vegna baráttu um yfirburði í milliríkjaviðskiptum. 

[[Breska Austur-Indíafélagið]] var stofnað í lok árs 1600, þremur árum fyrir andlát Elísabetar 1., með það að meginmarkmiði að stunda einokunarviðskipti fyrir hönd krúnunnar í nýlendum í [[Indlandshaf]]i. Einn af stofnendum og stjórnendum Austur-Indíafélagsins, Thomas Mun, var einn af helstu talsmönnum merkantílismans í Englandi við upphaf nýlendustefnu krúnunnar eftir aldamótin 1600. Thomas Mun var meðal annars gagnrýndur fyrir það að England flutti inn meira frá Indlandi en það flutti til Indlands og að viðskiptahallinn var greiddur með góðmálmum. Árið 1621 svaraði hann gagnrýninni með útgáfu bókarinnar ''A Discourse of Trade from England Unto the East Indies'' sem fékk töluverða athygli og er talin eitt af höfuðritum enskra merkantílista.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Citation|last=Schefold|first=Bertram|title=History of economic thought and economic history|date=2016-02-12|url=http://dx.doi.org/10.4324/9781315656991-2|work=Economic Thought and History|pages=48–65|publisher=Routledge|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Árið 1757, 156 árum eftir stofnun félagsins, tók félagið formlega yfir stjórn Indlands.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Company rule in India|date=2021-08-02|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Company_rule_in_India&amp;oldid=1036672293|work=Wikipedia|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Austur-Indíafélagið er oft álitið táknmynd merkantílismans í Englandi, þar sem félagið leiddi þenslu [[Breska heimsveldið|breska heimsveldisins]] með stofnun [[selstöðuverslun|selstöðuverslana]] víða um heim.

Meðal annarra mikilvægra enskra hagfræðinga merkantílismans má nefna [[Bernard Mandeville]].

==== Frakkland ====
Helsta táknmynd kaupauðgisstefnunnar í Frakklandi var [[Jean-Baptiste Colbert]] og er stefnan þar oft nefnd [[Colbertismi]] fyrir vikið. Colbert var efnahagsráðgjafi [[Loðvík 14.|Loðvíks 14.]]. Fljótlega eftir valdatöku hans kynnti hann til sögunnar ítarlegt kerfi tolla og endurskipulagði skattkerfi Frakklands frá grunni.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://boycewire.com/mercantilism-definition/?fbclid=IwAR3yCgG9WT0etRZKJNvIB8pN88LhHbq3z9pHQDuibmVxEOSffa1e62ubaqE|title=Mercantilism Definition {{!}} Characteristics, Examples, Criticisms {{!}} BoyceWire|website=boycewire.com|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Stefna hans byggðist á beitingu verndartolla gegn erlendum innflutningi ásamt fjárfestingu í innlendum [[almannagæði|almannagæðum]] til að bæta viðskiptajöfnuð. Einnig var stofnaður franskur kaupskipafloti að fyrirskipan Colberts. Fljótlega fór innlend framleiðsla á skrið og Frakkland varð efnahagslegt stórveldi. Honum tókst þó aldrei að gera Frakkland leiðandi í heimsviðskiptum. Talið er að það sé vegna þess að enskir og hollenskir kaupmenn stóðu Frökkum framar í nýlendustofnun.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/43225969|title=The Ancien Regime in Europe : government and society in the major states 1648-1789|last=Williams|first=E. N.|date=1999|publisher=Pimlico|isbn=0-7126-5934-X|location=London|oclc=43225969}}&lt;/ref&gt; 

[[Búauðgisstefnan]], sem á rætur sínar að rekja til Frakklands, var fyrsta kenningin sem hafnaði kaupauðgisstefnunni á 18. öld. Búauðgismenn voru þekktir fyrir hugtakið ''[[laissez-faire]]'' („lát vera“), sem er meint svar til Colberts þegar hann spurði innlenda kaupmenn hvernig hann gæti bætt hag þeirra.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Boudet|first=Antoine|title=Français :  Journal oeconomique ou Memoires, notes et avis sur l'Agriculture, les Arts, le Commerce et tout ce qui peut y avoir rapport, ainsi qu'à la conservation et à l'augmentation des Biens des Familles, etc.|url=https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Journal_oeconomique_-_janvier_1751.djvu|access-date=2021-09-03|last2=Book|first2=Start this}}&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Markaðshagkerfi]]
[[Flokkur:Hagfræði]]
[[Flokkur:Saga Evrópu]]
[[Flokkur:17. öldin]]
[[Flokkur:18. öldin]]</text>
      <sha1>0sur40ww8pk3sr6yhswzvegxuak3z3d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762033</id>
      <parentid>1762032</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T14:43:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* England */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12086" xml:space="preserve">[[Mynd:F0087 Louvre Gellee port au soleil couchant- INV4715 rwk.jpg|thumb|right|Sólsetur við höfn eftir [[Claude Lorrain]] frá 1639.]]
'''Merkantílismi''' eða '''kaupauðgisstefna''' er [[hagstjórn]]arstefna sem var ríkjandi í Evrópu frá sextándu öld til átjándu aldar. [[Hagfræði]]kenning merkantílismans byggist á því að efnahagsleg velferð ríkja felist í jákvæðum [[viðskiptajöfnuður|viðskiptajöfnuði]] og miklum forða [[gull]]s og [[silfur]]s. Kenningin gefur sér að heildarauður viðskipta sé óbreytanlegur, þannig að gróði eins merki óhjákvæmilega tap annars. Samkvæmt kenningunni er það hlutverk stjórnvalda að beita [[tollur|tollum]] og öðrum aðgerðum til að örva [[útflutningur|útflutning]], en draga að sama skapi úr [[innflutningur|innflutningi]]. 

Merkantílismi er efnahagsleg hlið pólitísks [[einveldi]]s. Helstu talsmenn merkantílismans, [[Thomas Mun]], [[Jean-Baptiste Colbert]] og [[Antonio Serra]], notuðu samt hugtakið ekki sjálfir. Merkantílískir hagfræðingar litu líka aldrei svo á að þeir tilheyrðu eiginlegum skóla hagfræðikenninga.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/mercantilism|title=mercantilism {{!}} Definition &amp; Examples|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Hugtakið var fyrst notað í þeim skilningi af  [[Adam Smith]] árið 1776, þar sem hann leiddi það af latnesku orðunum ''mercari'' sem merkir „að eiga viðskipti“ og ''merx'' sem þýðir „varningur“. Hugtakið var í upphafi aðeins notað af gagnrýnendum kenningarinnar, en var fljótt tekið upp af sagnfræðingum sem sögulegt heiti stefnunnar.

Merkantílismi var ekki eiginlegur skóli í sama skilningi og aðrir skólar hagfræðinnar, eins og [[nýklassísk hagfræði|nýklassíski]] eða [[marxísk hagfræði|marxíski skólinn]]. Flestir merkantílískir hagfræðingar skrifuðu aðeins um afmörkuð efni, út frá mjög ólíkum forsendum og með afar ólíkri aðferðafræði. Margir voru starfsmenn einokunarfyrirtækja, svo sem Thomas Mun sem var stjórnandi í [[Breska Austur-Indíafélagið|Breska Austur-Indíafélaginu]], eða fjármálamenn í þjónustu konunga, eins og [[John Law]]. Framlög merkantílismans til hagfræðinnar eru margvísleg, en mikilvægastar eru þó kenningar um eðli [[peningar|peninga]] og [[utanríkisviðskipti|utanríkisviðskipta]].

Hefð er fyrir því að miða endalok tímabils merkantílisma í hagfræði við árið 1776 og útkomu bókar Adam Smith, ''[[Auðlegð þjóðanna]]''.

== Saga ==
Fyrstu merki merkantílískrar efnahagsstefnu má finna hjá borgríkjum Ítalíu á [[15. öld]], þar sem smáríki sem byggðu auð sinn og áhrif á milliríkjaviðskiptum börðust sín á milli um stjórn á viðskiptum með [[góðmálmar|góðmálma]] á [[Miðjarðarhaf]]ssvæðinu. 

Með vexti viðskipta og peningamagns í umferð í Evrópu á [[16. öldin|sextándu öld]], eftir [[Landafundatímabilið|landafundina]], tóku hagfræðingar hins vegar að veita mikilvægi peninga og utanríkisviðskipta meiri athygli. Öflug utanríkisviðskipti, sem færðu gull og silfur inn í landið, voru talin lykillinn að efnahagslegri velsæld þjóðarinnar og ríkisins (konungsins eða furstans). Í þessu fólst mikilvæg breyting frá eldri evrópskri hagfræði. Spurningar hagfræðinga á miðöldum ([[skólaspeki]]nganna) höfðu fyrst og fremst fjallað um [[siðfræði|siðferðilegar spurningar]] tengdar viðskiptum og efnahagsmálum.  

Frá 16. til 18. aldar uxu viðskipti enn frekar og [[frumiðnvæðing]] skóp umtalsverðan [[hagvöxtur|hagvöxt]]. Viðfangsefni hagfræðinga snéru fyrst og fremst að utanríkisviðskiptum og eðli peninga. Þó svo að [[Nikulás Kópernikus]] hafi verið sá fyrsti sem greindi formlega áhrif peningamagns á efnahag þjóðar árið 1517,&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Volckart|first=Oliver|date=1997|title=Early beginnings of the quantity theory of money and their context in Polish and Prussian monetary policies, c. 1520–1550|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1468-0289.00063|journal=The Economic History Review|language=en|volume=50|issue=3|pages=430–449|doi=10.1111/1468-0289.00063|issn=1468-0289}}&lt;/ref&gt; tæpum hundrað árum áður, er ítalski merkantílistinn Antonio Serra almennt talinn sá fyrsti sem birti fræðirit þar sem í lokaorðum er mælt með virkri beitingu merkantílískrar hugmyndafræði árið 1613 (''Breve trattato delle cause che possono far abbondare li regni d’oro e d’argento dove non sono miniere''). Þrátt fyrir umtalsverð áhrif skrifa Antonio Serra er lítið vitað um líf hans. Hann er talinn sá fyrsti til þess að greina viðskiptajöfnuð [[Napólí]] og hann útskýrði meðal annars hvernig gullskortur í Napólí hafi verið tilkominn vegna viðskiptahalla. Hans lausn byggðist á því að hvetja til útflutnings og draga úr innflutningi.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://archive.org/details/nationalsystemp00nichgoog|title=The National System of Political Economy|last=Friedrich List|first=Joseph Shield Nicholson|date=1916|publisher=Longmans, Green|others=Harvard University|language=English}}&lt;/ref&gt; 

== Einkenni kaupaugðisstefnunnar  ==
Kaupaugðisstefnan átti sér ólíkar birtingarmyndir í Evrópu frá 1500 fram á nítjándu öld. 

=== Spánn ===
Beiting kaupauðgisstefnunnar hófst í [[spænska heimsveldið|konungsveldi Spánar]] á seinni helmingi 16. aldar. Spænska kaupauðgisstefnan er almennt talin hafa verið leidd af [[arbitristi|arbitristum]] sem voru spænskir fræðimenn. Áhersla arbitrista var á efnahagslega greiningu á samfélagslegum vandamálum konungsveldisins og úrlausn þeirra. Fyrirkomulag kaupauðgisstefnu Spánar var i meginatriðum svipuð kaupauðgisstefnu annarra Evrópuþjóða.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Arbitrista|date=2020-04-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Arbitrista&amp;oldid=949501239|work=Wikipedia|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Þeir lögðu til tollavernd og voru margir hverjir svo róttækir að heitið ''arbitrios'' er enn notað fyrir ákveðna tegund [[skattur|skatta]]. Stórkostlegt innflæði góðmálma til [[Spánn|Spánar]] frá [[Ameríka|Ameríku]] vakti áhuga evrópskra kaupauðgissinna. Fljótt fór innflæði gulls að hafa slæm áhrif á efnahag Spánar og við tók ofsa[[verðbólga]].&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Skömmu síðar var tekið að nota heitið ''arbitrista'' í neikvæðri merkingu. Þó lýstu margir spænskir fræðimenn yfir áhyggjum af mögulegum verðlagsáhrifum gullinnflutnings frá Ameríku, þar helst [[Martín de Azpilcueta]], sem var einn að hugsuðunum á bak við peningamagnskenninguna. Af öðrum mikilvægum spænskum hagfræðingum þessa tíma má nefna [[Pedro Rodríguez de Campomanes]].

=== England ===
Kaupauðgisstefnan breiddist hratt út á meginlandi Evrópu, en talið er að [[England]] hafi verið fyrsta ríkið til þess að tileinka sér kaupauðgisstefnu að fullu í valdatíð [[Elísabet 1.|Elísabetar 1.]] frá árinu 1558. Talið er að rík áhersla ensku krúnunnar á kaupauðgisstefnu hafi stafað af því að engar námur góðmálma fundust  í Bretlandi og var því [[myntsláttur]] krúnunnar háður viðskiptajöfnuði og gullforða.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://http/%3a%2f%2fsprott.com%2finsights%2fthe-metal-in-britains-coins-where-did-it-come-from-and-how-did-it-get-here%2f|title=The Metal in Britain’s Coins – Where did it come from and how did it get here?|website=http|language=en|access-date=2021-09-03}}{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}&lt;/ref&gt; Stjórnartíð Elísabetar 1. einkenndist af tilraunum krúnunnar að skapa stóran skipaflota og auka magn góðmálma innanlands, ásamt því að keppa við spænska konungsveldið, sem þá var leiðandi í heimsviðskiptum. Einnig voru [[stríð Englands og Hollands]] á 17. og 18. öld háð vegna baráttu um yfirburði í milliríkjaviðskiptum. 

[[Breska Austur-Indíafélagið]] var stofnað í lok árs 1600, þremur árum fyrir andlát Elísabetar 1., með það að meginmarkmiði að stunda einokunarviðskipti fyrir hönd krúnunnar í nýlendum í [[Indlandshaf]]i. Einn af stofnendum og stjórnendum Austur-Indíafélagsins, Thomas Mun, var einn af helstu talsmönnum merkantílismans í Englandi við upphaf nýlendustefnu krúnunnar eftir aldamótin 1600. Thomas Mun var meðal annars gagnrýndur fyrir það að England flutti inn meira frá Indlandi en það flutti til Indlands og að viðskiptahallinn var greiddur með góðmálmum. Árið 1621 svaraði hann gagnrýninni með útgáfu bókarinnar ''A Discourse of Trade from England Unto the East Indies'' sem fékk töluverða athygli og er talin eitt af höfuðritum enskra merkantílista.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Citation|last=Schefold|first=Bertram|title=History of economic thought and economic history|date=2016-02-12|url=http://dx.doi.org/10.4324/9781315656991-2|work=Economic Thought and History|pages=48–65|publisher=Routledge|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Árið 1757, 156 árum eftir stofnun félagsins, tók félagið formlega yfir stjórn Indlands.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Company rule in India|date=2021-08-02|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Company_rule_in_India&amp;oldid=1036672293|work=Wikipedia|language=en|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Austur-Indíafélagið er oft álitið táknmynd merkantílismans í Englandi, þar sem félagið leiddi þenslu [[Breska heimsveldið|breska heimsveldisins]] með stofnun [[selstöðuverslun|selstöðuverslana]] víða um heim.

Meðal annarra mikilvægra enskra hagfræðinga merkantílismans má nefna [[Bernard Mandeville]].

==== Frakkland ====
Helsta táknmynd kaupauðgisstefnunnar í Frakklandi var [[Jean-Baptiste Colbert]] og er stefnan þar oft nefnd [[Colbertismi]] fyrir vikið. Colbert var efnahagsráðgjafi [[Loðvík 14.|Loðvíks 14.]]. Fljótlega eftir valdatöku hans kynnti hann til sögunnar ítarlegt kerfi tolla og endurskipulagði skattkerfi Frakklands frá grunni.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://boycewire.com/mercantilism-definition/?fbclid=IwAR3yCgG9WT0etRZKJNvIB8pN88LhHbq3z9pHQDuibmVxEOSffa1e62ubaqE|title=Mercantilism Definition {{!}} Characteristics, Examples, Criticisms {{!}} BoyceWire|website=boycewire.com|access-date=2021-09-03}}&lt;/ref&gt; Stefna hans byggðist á beitingu verndartolla gegn erlendum innflutningi ásamt fjárfestingu í innlendum [[almannagæði|almannagæðum]] til að bæta viðskiptajöfnuð. Einnig var stofnaður franskur kaupskipafloti að fyrirskipan Colberts. Fljótlega fór innlend framleiðsla á skrið og Frakkland varð efnahagslegt stórveldi. Honum tókst þó aldrei að gera Frakkland leiðandi í heimsviðskiptum. Talið er að það sé vegna þess að enskir og hollenskir kaupmenn stóðu Frökkum framar í nýlendustofnun.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/43225969|title=The Ancien Regime in Europe : government and society in the major states 1648-1789|last=Williams|first=E. N.|date=1999|publisher=Pimlico|isbn=0-7126-5934-X|location=London|oclc=43225969}}&lt;/ref&gt; 

[[Búauðgisstefnan]], sem á rætur sínar að rekja til Frakklands, var fyrsta kenningin sem hafnaði kaupauðgisstefnunni á 18. öld. Búauðgismenn voru þekktir fyrir hugtakið ''[[laissez-faire]]'' („lát vera“), sem er meint svar til Colberts þegar hann spurði innlenda kaupmenn hvernig hann gæti bætt hag þeirra.&lt;ref&gt;{{Citation|last=Boudet|first=Antoine|title=Français :  Journal oeconomique ou Memoires, notes et avis sur l'Agriculture, les Arts, le Commerce et tout ce qui peut y avoir rapport, ainsi qu'à la conservation et à l'augmentation des Biens des Familles, etc.|url=https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Journal_oeconomique_-_janvier_1751.djvu|access-date=2021-09-03|last2=Book|first2=Start this}}&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Markaðshagkerfi]]
[[Flokkur:Hagfræði]]
[[Flokkur:Saga Evrópu]]
[[Flokkur:17. öldin]]
[[Flokkur:18. öldin]]</text>
      <sha1>mjsvlm7lw4wjpn2w5ll5rb3cupwdqz4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nefskattur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6625</id>
    <revision>
      <id>1762086</id>
      <parentid>1437971</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:36:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1505" xml:space="preserve">'''Nefskattur''' er [[skattur]] sem leggst jafnt á alla einstaklinga, óháð [[tekjur|tekjum]] eða [[eign]]um hvers og eins. Ólíkt [[tekjuskatti]] eða [[eignaskatti]], þar sem ákveðið [[prósenta|prósentuhlutfall]] tekna eða eigna er tekið til skatts, þá greiða allir einstaklingar fasta fjárupphæð.

Kostir nefskatts eru þeir að álagning er einföld í sniðum og auðvelt er að fylgjast með skattgreiðslum. Auk þess er álagning nefskatts ekki vinnuletjandi líkt og oft er með tekjuskatt. Ókostir nefskatts eru hins vegar þeir að greiðslukvaðir leggjast misþungt á einstaklinga, þannig að þeir tekjulægstu greiða hæst hlutfall tekna og eigna. Vegna þessa misræmis í hlutfallslegri skattgreiðslu þeirra tekjulægstu og tekjuhæstu er sjaldgæft að skattayfirvöld leggi á nefskatt.

Nefskattar voru innheimtir í mörgum ríkjum á [[19. öld]] en hafa nú lagst af að mestu. Frægt dæmi um nefskatta eru til dæmis skattur sem áður var innheimtur af kjósendum í sumum hlutum [[Bandaríkin|Bandaríkjanna]] sem leynt eða ljóst var ætlaður til að fæla efnalítið fólk frá því að kjósa. Í [[Bretland]]i eru tvö fræg dæmi um álagningu nefskatts sem í bæði skiptin leiddi til mikils óróa og jafnvel uppþota. Annar var lagður á í tíð [[Ríkharður 2. Englandskonungur|Ríkharðs II]] á [[14. öld]] og hinn í forsætisráðherratíð [[Margaret Thatcher]] á [[20. öld]].

== Tengt efni ==
* [[Jizya]]

[[Flokkur:Sköttun]]</text>
      <sha1>r8xsdzxfxr7geqvgcqes58wt06v18yc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hljómskálagarðurinn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8304</id>
    <revision>
      <id>1762055</id>
      <parentid>1702922</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:22:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>lagfæring</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4261" xml:space="preserve">{{hnit|64|08|26|N|21|56|25|W|display=title|type:city_region:IS}}
[[Mynd:Iceland-Reykjavik9-July 2000.jpg|thumb|200 px|Hljómskálinn]]
'''Hljómskálagarðurinn''' er [[lystigarður]] í miðborg [[Reykjavík]]ur nefndur er eftir [[Hljómskálinn|Hljómskálanum]] sem í honum stendur. Hluti [[Tjörnin|Tjarnarinnar]] er einnig innan garðsins. Í Hljómskálagarðinum eru nokkrar styttur, þeirra á meðal stytta af [[Jónas Hallgrímsson|Jónasi Hallgrímssyni]], sem áður stóð við [[Lækjargata|Lækjargötu]] og önnur af [[Bertel Thorvaldsen]] en sú stóð upprunalega á [[Austurvöllur|Austurvelli]]. Aðstaða er í garðinum til þess að grilla og leiksvæði fyrir börn.

Upphaf hljómskálagarðsins var árið [[1901]] þegar tekið var frá land fyrir garðinn. Árið [[1908]] var sett fram fyrstu tillögur um útlit garðsins og sex árum síðar voru fyrstu trén í garðinum gróðursett. Hljómskálinn var byggður [[1923]] og garðurinn hlýtur nafn sitt af honum. Hljómskálinn er jafnframt fyrsta hús landsins sérstaklega byggt fyrir tónlist og fyrsti hljóðfæraskóli landsins var starfræktur í skálanum [[1922]].&lt;ref&gt;[http://www.arbaejarsafn.is/ResourceImage.aspx?raid=196683 Hljómskálagarðurinn]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }} Árbæjarsafn&lt;/ref&gt;

Á hátíðisdögum eins og [[17. júní]] og [[Menningarnótt]] hafa verið haldnir tónleikar í garðinum.

== Aðdragandi og fyrstu tillögur ==
[[Mynd:Geicht op Reykjavik vanuit het stadspark. In het midden een standbeeld voor de D, Bestanddeelnr 190-0393.jpg|thumb|Hljómskálagarður 1934.]]
Einar Helgason garðyrkjufræðingur hafði frumkvæði að því árið 1901 að boða til fundar í Hótel Íslandi um málefni Tjarnarsvæðisins. Þar var samþykkt að skora á bæjarstjórnina að tryggja að ekkert yrði gert til að spilla fyrir að gerður yrði skemmtistígur og lystigarður umhverfis Tjörnina. Slíkar hugmyndir höfðu þá verið settar fram í ræðu og riti næstu ár á undan. Viðbrögð bæjarstjórnar voru á þá leið að banna gerð mannvirkja meðfram þeim hlutum Tjarnarbakkans sem óbyggðir væru. Ekki treysti bærinn sér til að setja fjármagn í lystigarðsgerð að sinni, en að slíkt kæmi til greina síðar.

Sumarið 1908 dvaldist í Reykjavík [[Danmörk|danskur]] húsameistari, Fr. Kiörboe að nafni, en hann starfaði við byggingu [[Safnahúsið|Safnahússins]]. Kynni tókust með honum og [[Knud Zimsen]] bæjarverkfræðingi og unnu þeir saman uppdrætti að skemmtigarði við suðurenda Tjarnarinnar.

Tillögur þeirra félaga gerðu ráð fyrir að garðurinn næði yfir nokkurn veginn það svæði sem síðar varð, en að auki vildu þeir útbúa landfyllingu við norðvestanverðan [[Skothúsvegur|Skothúsveg]]. Þar skyldi rísa garðskáli með veitingasölu og bátabryggju. Með austur- og vesturjaðri garðsins átti að gróðursetja tré og reisa steinveggi þeim til skjóls. Milli veggjanna skyldu svo rísa litlir torfkofar með sætum.

Á grunni þessarra hugmynda skilgreindi bæjarstjórn lóð fyrir lystigarð snemma árs 1909. Lítið varð þó úr framkvæmdum að sinni.&lt;ref&gt;''Úr bæ í borg''. Endurminningar Knuds Ziemsen. Helgafell, Reykjavík 1952.&lt;/ref&gt;

== Eitt og annað ==
* Árið [[1956]] kom til tals að byggja 100 fermetra neðanjarðar[[salerni]] í Hljómskálagarðinum. Það komst þó aldrei til framkvæmda.&lt;ref&gt;[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1027475 Náðhús byggt neðanjarðar í Hljómskálagarðinum; grein í Tímanum 1956]&lt;/ref&gt; 
* [[Jóhannes Kjarval]] var mjög á móti byggingu Hljómskálans vegna þess að hann sagði að skálinn myndi skyggja á fjallið [[Keilir|Keili]].
*Garðurinn var tónlistarstaður átaksins [[Inspired by Iceland]], þann [[1. júlí]] [[2010]].&lt;ref&gt;[http://www.visir.is/staersta-tonlistarveisla-sumarsins-i-hljomskalagardinum-i-kvold/article/2010917309140 Stærsta tónlistarveisla sumarsins í Hljómskálagarðinum í kvöld] Vísir&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
&lt;references/&gt;

{{Reykjavík}}
{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Miðborg Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Skrúðgarðar í Reykjavík]]
[[Flokkur:Skrúðgarðar á Íslandi]]
[[Flokkur:Almenningsgarðar á Íslandi]]</text>
      <sha1>26vp5ky8es6a9vo5xzu33s7tjrtz6fk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guðmundur Finnbogason</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12035</id>
    <revision>
      <id>1762079</id>
      <parentid>1643580</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:12:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7258" xml:space="preserve">[[File:Guðmundur Finnbogason (1934).jpg|thumb|Guðmundur Finnbogason (1934)]]
[[Mynd:Portret van Guðmundur Finnbogason, historicus en bibliothecaris van de Nationale, Bestanddeelnr 190-0355.jpg|thumb|Guððmundur á Landsbókasafninu.]]
'''Guðmundur Finnbogason''' ([[6. júní]] [[1873]] – [[17. júlí]] [[1944]])&lt;ref name=&quot;pind-2005-9-30&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 9 og 30&lt;/ref&gt; var [[Ísland|íslenskur]] [[heimspeki]]ngur, rithöfundur og mikilsvirtur þýðandi. Hann þýddi meðal annars hinar ýmsu heimspekiritgerðir og margar smásögur, sem og skáldsögu [[P.G. Wodehouse]]: ''Ráð undir rifi hverju''. 

== Líf og störf ==
Guðmundur var fæddur á [[Arnarstapi|Arnarstapa]] við [[Ljósavatn]], sonur [[Guðrún Jónsdóttir|Guðrúnar Jónsdóttur]] ([[1843]]-[[1900]]) og [[Finnbogi Finnbogason|Finnboga Finnbogasonar]] ([[1843]]-[[1886]])&lt;ref name=&quot;pind-2005-9&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 9&lt;/ref&gt;. Hann lauk stúdentsprófi vorið [[1896]] frá [[Lærði Skólinn|Lærða Skólanum]]. Sama ár, 1896, hóf hann nám í heimspeki við [[Hafnarháskóli|Hafnarháskóla]], sem hann lauk með meistaraprófi árið [[1901]], en hann hafði [[sálfræði]] sem aðalgrein.&lt;ref name=&quot;pind-2005-10&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 10&lt;/ref&gt; Meðal lærifeðra Guðmundar í [[Kaupmannahöfn]] voru [[Harald Høffding]] ([[1843]]-[[1931]]) og [[Alfred Lehmann]] ([[1858]]-[[1921]]).&lt;ref&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 12, 13 og 15&lt;/ref&gt;

Árin [[1901]]-[[1902]] ferðaðist Guðmundur um nokkur [[Norðurlönd]] og safnaði upplýsingum um stöðu kennslu í þeim löndum, eftir að hafa fengið styrk til verksins, en eftir þessa könnun skrifaði hann fyrstu bók sína, ''Lýðmenntun'', þar sem hann fjallaði um hugmyndir sínar um hvernig standa ætti að barnafræðslu á [[Ísland]]i, og kom bókin út árið [[1903]]. Sama ár skilaði Guðmundur skýrslu til Alþingis um þessa ferð sína og tillögur um úrbætur í menntamálum.&lt;ref name=&quot;pind-2005-19-20-21&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 19, 20, og 21&lt;/ref&gt; Árin 1903-[[1904]] ferðaðist Guðmundur svo um Ísland til að rannsaka hvernig kennslu var háttað í landinu og skrifaði hann svo skýrslu um málið. Árið [[1907]] var svo samþykkt frumvarp á [[Alþingi]] um fræðslu barna og ungmenna, en frumvarpið var að mestu byggt á frumvarpi sem Guðmundur samdi fyrir stjórnina.&lt;ref name=&quot;pind-2005-22-23&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 22 og 23&lt;/ref&gt;

Árin [[1905]]-[[1906]] fékkst Guðmundur við ritstjórn Skírnis og þýðingar. Meðal annars þýddi hann fyrirlestur [[William James]] um „ódauðleikann“ sem kom út árið 1905. Sama ár birti hann grein í Skírni um bók James, ''The Varieties of Religious Experience'', og  árið 1906 þýddi hann grein eftir [[Henri Bergson]] sem nefnist ''Um listir''.&lt;ref name=&quot;pind-2005-23-24&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 23 og 24&lt;/ref&gt;

Árin [[1908]]-[[1910]] vann Guðmundur að [[doktorsritgerð]] sinni með einum eða öðrum hætti.&lt;ref name=&quot;pind-2005-24-25&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 24 og 25&lt;/ref&gt; Ritgerð Guðmundar hét „''Den sympatiske forstaaelse''“ eða ''Samúðarskilningurinn''.&lt;ref name=&quot;pind-2005-25&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 25&lt;/ref&gt; Hún vakti mikla athygli fræðimanna, enda um afar frumlegt verk að ræða auk þess sem hún er fyrsta íslenska doktorsritgerðin sem telja má sálfræðilega ritsmíð.{{Heimild vantar}} Hún fjallar um það að skilningur manna á [[sálarlíf]]i annarra sé svokallaður samúðarskilningur og að fólk hermir eða líkir ósjálfrátt eftir sálarástandi, röddu og [[Svipbrigði|svipbrigðum]] annarra.&lt;ref name=&quot;pind-2005-22&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 22&lt;/ref&gt; Guðmundur varði ritgerð sína við Hafnarháskóla árið [[1911]].&lt;ref name=&quot;pind-2005-9&quot; /&gt; Um svipað efni og hann fjallaði um í doktorsritgerðinni skrifaði hann líka [[bók]]ina ''Hugur og heimur'' sem kom út árið [[1912]].

Um svipað leyti og Guðmundur varði ritgerð sína var [[Háskóli Íslands]] stofnaður og þá um leið prófessorsembætti í [[heimspeki]] við skólann, sem hann sótti um, en [[Ágúst H. Bjarnason]] fékk, og gerðist þá Guðmundur aðstoðarbókavörður við Landsbókasafnið.&lt;ref name=&quot;pind-2005-28&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 28&lt;/ref&gt;

Guðmundur starfaði við [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]] sem [[prófessor]] í sálfræði [[1918]]-[[1924]] og var einnig háskólarektor [[1920]]-[[1921]]. Hann kenndi [[námskeið]] í [[hagnýtt sálfræði|hagnýttri sálfræði]] auk þess sem hann gerði sálfræðitilraunir með [[stúdent]]um.{{Heimild vantar}} Þá var hann [[ritstjóri]] [[Skírnir - Tímarit Hins íslenzka Bókmenntafélags|Skírnis]] [[1905]]-[[1907]], [[1913]]-[[1920]] og [[1933]]-[[1943]].&lt;ref name=&quot;pind-2005-27&quot;&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 27&lt;/ref&gt;

Árið 2006 gaf Jörgen L. Pind (2005) út ævisögu Guðmundar, sem nefnist ''Frá sál til sálar''. Ævisagan fjallar um ævi og störf Guðmundar, en einnig er fjallað rækilega um kenningu hans um ''samúðarskilninginn''.

== Verk og bækur ==
* [[1903]]: Lýðmenntun: Hugleiðingar og tillögur 
* [[1905]]: Skýrsla um fræðslu barna og unglinga veturinn 1903-1904
* [[1907]]: Lesbók handa börnum og unglingum I-III (1907-1910) Ásamt Jóhannesi Sigfússyni og Þórhalli Bjarnasyni
* [[1911]]: Den sympatiske forstaaelse (Samúðarskilningurinn; Doktorsritgerð)
* [[1912]]: Hugur og heimur: Hannesar Árnasonar erindi
* [[1915]]: Vit og strit
* [[1917]]: Vinnan
* [[1918]]: Frá sjónarheimi
* [[1921]]: Land og þjóð
* [[1933]]: Íslendingar
* [[1943]]: Huganir
* [[1962]]: Mannfagnaður. Ný útgáfa aukin

Guðmundur þýddi verk [[Alfred North Whitehead|A.N. Whitehead]] „''An Introduction to Mathematics''“ og kom það út sem ''Stærðfræðin'' [[1931]].

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla | titill=[[Ritstjórar Skírnis|Ritstjóri Skírnis]] | frá = [[1905]] |til = [[1907]] |fyrir = [[Þorsteinn Gíslason]] | eftir = [[Einar H. Kvaran]] }}
{{Erfðatafla | titill=[[Ritstjórar Skírnis|Ritstjóri Skírnis]] | frá = [[1913]] |til = [[1920]] |fyrir = [[Björn Bjarnason frá Viðfirði|Björn Bjarnason]] | eftir = [[Árni Pálsson]] }}
{{Erfðatafla | titill=[[Ritstjórar Skírnis|Ritstjóri Skírnis]] | frá = [[1933]] |til = [[1943]] |fyrir = [[Árni Pálsson]] | eftir = [[Einar Ól. Sveinsson]]}}
{{Töfluendir}}
&lt;center&gt;&lt;ref&gt;Jörgen L. Pind (2005), bls. 7&lt;/ref&gt;&lt;/center&gt;

== Tilvísanir ==
&lt;div class=&quot;references-small&quot;&gt;&lt;references/&gt;&lt;/div&gt;

== Heimildir og ítarefni ==
* Jörgen L. Pind. „Guðmundur Finnbogason, sálfræðingur, ritstjóri Skírnis“. ''Skírnir - tímarit hins íslenska bókmenntafélags''. 179 (2005).
* Jörgen L. Pind. ''Frá sál til sálar : ævi og verk Guðmundar Finnbogasonar sálfræðings'' (Reykjavík: Hið Íslenska bókmenntafélag, 2006).

{{Rektorar Háskóla Íslands}}

[[Flokkur:Íslenskir heimspekingar]]
[[Flokkur:Íslenskir þýðendur]]
[[Flokkur:Íslenskir rithöfundar]]
[[Flokkur:Íslenskir sálfræðingar]]
[[Flokkur:Ritstjórar Skírnis]]
[[Flokkur:Íslendingar sem gengið hafa í Kaupmannahafnarháskóla]]
{{fd|1873|1944}}
[[Flokkur:Rektorar Háskóla Íslands]]
[[Flokkur:Prófessorar við Háskóla Íslands]]</text>
      <sha1>hs3hvy177qevaveyonwd4thmqrvtufb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Landsbókasafn Íslands</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13647</id>
    <revision>
      <id>1762076</id>
      <parentid>1466925</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:08:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gömul ljósmynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6270" xml:space="preserve">[[Mynd:Iceland-Reykjavik-Thjodmenningarhus-1.jpg|thumb|right|300px|Safnahúsið við Hverfisgötu þar sem Landsbókasafnið var staðsett 1908-1994.]]
[[Mynd:Reykjavik In de leeszaal van de Nationale Bibliotheek, Bestanddeelnr 190-0353.jpg|thumb|Í safninu 1934.]]
'''Landsbókasafn Íslands''' var [[þjóðbókasafn]] [[Ísland]]s frá stofnun þess (sem ''Íslands Stiftisbókasafn'') árið [[1818]] þar til það sameinaðist bókasafni [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]] og myndaði [[Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn]] í Þjóðarbókhlöðunni [[1. desember]] [[1994]].

Lengst af var safnið staðsett í [[Safnahúsið|Safnahúsinu]] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] í [[Reykjavík]] þar sem hægt var að panta bækur á lestrarsal. Safnið naut [[skylduskil]]a á öllu prentuðu efni útgefnu á Íslandi og bjó þar að auki yfir stærsta [[handrit]]asafni landsins. Safnið var lengst af [[spjaldskrársafn]] þar sem bækur voru afgreiddar til notkunar á staðnum en ekki lánaðar út.

Fyrstu reglur um stjórn safnsins voru settar 1826 en 1907 voru í fyrsta skipti samþykkt sérstök lög um stjórn safnsins. Lögin um Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn felldu úr gildi lög um Landsbókasafn Íslands frá 1969. 

==Saga==
[[Mynd:Reykjavik_1860s.jpg|thumb|right|Reykjavík um 1869. Dómkirkjan fyrir miðri mynd.]]
Fyrsta tillagan að stofnun almenns bókasafns á Íslandi kom frá [[Danmörk|danska]] [[fornfræði]]ngnum [[Carl Christian Rafn|Carli Christian Rafn]] sem þá var nýgenginn í Hafnardeild [[Hið íslenska bókmenntafélag|Hins íslenska bókmenntafélags]]. Hann nefndi í tillögunni bækur sem vissir aðilar myndu vilja gefa til slíkrar stofnunar. Bókmenntafélagið skrifaði [[Geir Vídalín]], biskupi, sem tók að sér að fá leyfi [[Kansellíið|Kansellísins]] og innrétta háaloft [[Dómkirkjan í Reykjavík|dómkirkjunnar]] fyrir safnið. Algengt er að miða við dagsetningu svarbréfs Geirs til Bókmenntafélagsins og færslu í [[bréfabók]] hans [[28. ágúst]] 1818 þegar talað er um stofndag safnsins.

Húsnæðið á dómkirkjuloftinu var ekki tilbúið fyrr en árið 1825 og var safnkostinum, sem Rafn og fleiri höfðu safnað saman fram að því, þá komið þar fyrir. Skýrsla Rafns frá 1826 telur 1545 bindi. 1847 var [[handrit]]asafn [[Steingrímur Jónsson|Steingríms Jónssonar]] biskups sem lést 1845 keypt handa safninu með sérstöku framlagi frá yfirvöldum. Þjóðhátíðarárið 1874 bárust safninu svo margar gjafir. 

===Bókavörður===
Enginn sérstakur bókavörður var í safninu til ársins 1848 þegar [[Jón Árnason (1819)|Jón Árnason]], þjóðsagnasafnari, var ráðinn stiftsbókavörður. Jón samdi fyrstu skrána yfir safnkost bókasafnsins. Gert var ráð fyrir að laun hans væru greidd af fé sem fengist fyrir [[útlán]] bóka, en það þótti gefast illa. Þegar fjárveitingavald fluttist til landsins með endurreisn [[Alþingi]]s 1874 fékk safnið regluleg opinber framlög.

===Alþingishúsið===
1881 flutti safnið í hið nýbyggða [[Alþingishúsið|Alþingishús]] og 1886 voru sett lög um [[prentsmiðja|prentsmiðjur]] þar sem kveðið var á um [[skylduskil]] til Landsbókasafnsins. Við þetta stækkaði safnkosturinn ört; Jón Árnason áætlaði hann 20.000 bindi árið 1883 en 1906 var hann orðinn 69.000 bindi. Handritadeild safnsins stækkaði jafnframt ört. Á aldarafmæli safnsins 1918 var safnkosturinn orðinn 100.000 bindi og handritasafnið 7.000 bindi. 

===Safnahúsið===
1895 var ákveðið að reisa stórt steinhús yfir söfn landsins til minningar um hálfrar aldar afmæli endurreists Alþingis. [[Safnahúsið]] var reist á árunum 1906-1908 og þangað fluttu inn Landsbókasafnið, auk [[Þjóðskjalasafn Íslands|Landsskjalasafns]], [[Þjóðminjasafn Íslands|Forngripasafns]] og [[Náttúrugripasafn Íslands|Náttúrugripasafns]], en tvö síðarnefnd söfnin fluttu úr húsnæðinu síðar.

''[[Árbók Landsbókasafns]]'' kom út árlega frá 1945 til 1994. Til 1975 innihélt hún ritaukaskrá safnsins sem hafði komið út reglulega frá 1888. 1979 kom í fyrsta skipti út ''Íslenzk bókaskrá''.

===Sameining Landsbókasafns og Háskólabókasafns===
1947 var skipuð nefnd um verkaskiptingu Landsbókasafns og Háskólabókasafns (sem var formlega stofnað 1940). 1956 skipaði [[Gylfi Þ. Gíslason]] menntamálaráðherra nefnd til að skoða möguleika á því að sameina söfnin tvö og í framhaldi af því var farið að tala um byggingu „þjóðarbókhlöðu“ yfir bæði söfnin við háskólann. Upphaflega stóð til að vígja slíka bókhlöðu þjóðhátíðarárið 1974 en vegna fjárhagsörðugleika dróst það og framkvæmdir hófust ekki fyrr en árið 1978. [[Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn]] opnaði síðan í Þjóðarbókhlöðunni 1. desember 1994.

==Landsbókaverðir==
[[Mynd:Jón_Árnason.jpg|thumb|right|Jón Árnason, þjóðsagnasafnari, var fyrsti landsbókavörður landsbókasafns.]]
{{aðalgrein|Landsbókavörður Íslands}}
* 1848-1887: [[Jón Árnason (1819)|Jón Árnason]]
* 1887-1906: [[Hallgrímur Melsteð]]
* 1908-1924: [[Jón Jacobson]]
* 1924-1943: [[Guðmundur Finnbogason]]
* 1943-1944: [[Þorkell Jóhannesson]]
* 1944-1964: [[Finnur Sigmundsson]]
* 1964-1994: [[Finnbogi Guðmundsson]]
* 1994-1994: [[Nanna Bjarnadóttir]] (tímabundið fram að sameiningu safnanna)

==Heimildir==
* Finnbogi Guðmundsson (1997), „Landsbókasafn Íslands 1818-1994“, ''Sál aldanna: Íslensk bókasöfn í fortíð og nútíð'', Reykjavík: Háskólaútgáfan, s. 81-97.
* Finnbogi Guðmundsson (1968), [http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3291788 ''Landsbókasafn Íslands 150 ára''; 1. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1968]
* Finnbogi Guðmundsson (1968), [http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3291804 ''Landsbókasafn Íslands 150 ára''; 2. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1968]

== Tenglar ==
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1931171 ''Allir dýrgripir þjóðarinnar voru undir einu þaki''; grein í Morgunblaðið 1999]

[[Flokkur:Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn]]
[[Flokkur:Bókasöfn á Íslandi]]
{{sa|1818|1994}}</text>
      <sha1>sxnpc0m76et3ilsm36scw0asu6u7yti</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Landspítali</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24021</id>
    <revision>
      <id>1762060</id>
      <parentid>1750083</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:46:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2487" xml:space="preserve">[[Mynd:Landspitali logo.PNG|thumb|200px|right|Merki Landspítala]]
[[Mynd:Landsspitalinn nielsen.jpg|thumb|Landsspítalinn árið 1935. [[Gamli kennaraskólinn]] til vinstri. Í forgrunni eru lestarteinar sem lágu frá Öskjuhlíð að höfninni.]]
[[Mynd:Reykjavik. Het algemene ziekenhuis Landspitalium, Bestanddeelnr 190-0396.jpg|thumb|Spítalinn 1934.]]
'''Landspítali''' er stærsta [[sjúkrahús]] á [[Ísland]]i og háskólasjúkrahús. Það varð til árið 2000 við samruna Landspítalans (Ríkisspítala), sem tók til starfa 20. desember 1930, og Sjúkrahúss Reykjavíkur (Borgarspítalans). Reglugerð um samrunann var gefin út 3. mars 2000. Stofnfundur spítalans var í Borgarleikhúsinu 16. maí 2000. Hinn nýi spítali nefndist '''Landspítali - háskólasjúkrahús''' (skammstafað '''LSH''') til 1. september 2007, þegar nafninu var breytt í Landspítali, en skammstöfunin hélt sér.&lt;Ref&gt;
http://varmi.landspitali.is/GoProWeb/gpweb.nsf/htmlpages/index2.html#frettir_4018{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}
&lt;/ref&gt;

==Svið== 
Skipuriti Landspítala var breytt frá 1. október 2019. Á Landspítala eru nú þrjú svið; meðferðarsvið, aðgerðasvið og þjónustusvið. Einnig skrifstofa Landspítala en undir henni eru skrifstofa forstjóra, skrifstofa framkvæmdastjóra hjúkrunar og lækninga, skrifstofa fjármála og skrifstofa mannauðsmála.

== Stjórn ==
Framkvæmdastjórn stjórnar daglegum rekstri Landspítala. Hana skipa forstjóri og 8 framkvæmdastjórar. 

=== Framkvæmdastjórn LSH ===
*Runólfur Pálsson forstjóri
* Anna Sigrún Baldursdóttir, framkvæmdastjóri skrifstofu forstjóra
* Gunnar Ágúst Beinteinsson, framkvæmdastjóri mannauðsmála
*Guðlaug Rakel Guðjónsdóttir, framkvæmdastjóri meðferðarsviðs
*Hlíf Steingrímsdóttir, framkvæmdastjóri aðgerðasviðs
*Jón Hilmar Friðriksson, framkvæmdastjóri þjónustusviðs
*Ólafur Baldursson, framkvæmdastjóri lækninga
*Ólafur Darri Andrason, framkvæmdastjóri fjármála
*Sigríður Gunnarsdóttir, framkvæmdastjóri hjúkrunar

== Sjá einnig ==
* [[Landspítalasjóður Íslands]]

== Tenglar ==
* Upplýsingavefur [http://www.landspitali.is Landspítala] (www.landspitali.is)

==Tilvísanir==
{{reflist}}
{{Velferðarráðuneyti Íslands}}

[[Flokkur:Sjúkrahús á Íslandi]]
[[Flokkur:Opinberar stofnanir]]
[[Flokkur:Íslenskar ríkisstofnanir]]
{{stubbur|heilsa}}
{{coord|64|08|18|N|21|55|38|W|type:landmark_region:IS|display=title}}</text>
      <sha1>6hmfxeojs7qxoay0n3oztlnmu8ata8z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Blóðrásarkerfið</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26109</id>
    <revision>
      <id>1762043</id>
      <parentid>1716792</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T16:41:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Berserkur færði [[Blóðrásarkerfi]] á [[Blóðrásarkerfið]] yfir tilvísun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7846" xml:space="preserve">[[Mynd:Blutkreislauf.png|thumb|right|Blóðrásarkerfi mannsins.]]Blóðrásarkerfið er kerfi þar sem blóðið ferðast um æðar líkamans í hringrás. Blóðrásarkerfið sér um það að flytja súrefni og næringarefni til frumnanna og taka úrgangsefni frá frumunum. Hjartað er miðstöð blóðrásarkerfisins og sér um það að dæla blóðinu út til líkamans með slagæðum, þær heita ósæð og lungnaslagæð. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Bókaheimild|titill=Susanne Fabricus, Frederik Holm, Ralph Martenson, Annika Nilsson og Anders Nystrand.
(2017). Mannslíkaminn – Litróf náttúrunnar. Menntamálastofnun. Sótt af
https://vefir.mms.is/flettibaekur/namsefni/mannslikaminn/46/}}&lt;/ref&gt;Einnig eru kransæðar, stundum kallaðar hjartahimnuslagæðar sem er hvíslast út frá ósæðinni og nærir hjartavöðvafrumurnar af næringu og súrefni.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=http://visindavefur.is/svar.php?id=61626|titill=Hvað eru kransæðar ?|höfundur=Þuríður Þorbjarnardóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=janúar|ár=2013|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þegar slagæðar greinast í smærri þynnri æðar því lengra sem þær fjarlægjast hjartað kallast þær háræðar.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Næringarefnin og súrefnið berst til frumnanna í gegnum örþunna veggi háræðanna og þar tekur blóðið einnig við úrgangsefnunum frá frumunum. Þegar blóðið er komið með úrgangsefnin fara æðarnar smám saman að stækka og Það eru tvær bláæðar, þær heita efri og neðri holæð sem flytur súrefnissnautt blóð aftur til hjartans.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=http://visindavefur.is/svar.php?id=2782|titill=Hvernig er hringrás blóðsins|höfundur=Þuríður Þorbjarnardóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=október|ár=2002|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þetta ferli er kallað stóra hringrásin.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Hjartað sendir svo súrefnissnauða blóðið áfram til lungnanna með lungnaslagæðinni og þarna í lungunum utan um lungnablöðrunum eru fínar þunnar háræðar til að taka á móti súrefninu sem bindist rauða blóðkorninu. Þarna losar líka blóðið sig við koltvíoxíð sem við öndum frá okkur.  Þessar háræðar í lungunum stækka á leið sinni til hjartans og sú æð kallast lungnabláæð. Þar er súrefnisríkt blóð á leiðinni í vinstri helming hjartans til að vera dælt aftur til líkamans. Þetta ferli er kallað litla hringrásin þegar blóðið er á leið sinni til lungnanna. 


Í stóru hringrásinni þá berst blóðið til allra líffæra.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Til dæmis í smáþörmunum þar á sér stað næringarefna upptök í þarmatotunum sem fara svo til frumnanna, Í lifrinni eru sum næringarefnin tekin upp og geymd einnig eru skaðleg efni gerð skaðlaus. Nýrun er hreinsistöð blóðrásarkerfisins taka úrgangsefnin sem frumurnar skiluðu frá sér, það er losað við þessi úrgangsefni út úr líkamanum með þvagi. Líkaminn stýrir blóðstreyminu eftir þörfum það er að segja eins og þegar við erum nýlega búin að borða þá fer meira blóð til smáþarmana til að sækja næringarefni. 

=== Blóðþrýstingur ===
Blóðið streymir eftir blóðrásarkerfinu út af þrýstingi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Þessi þrýstingur kallast blóðþrýstingur hann ræðst af því hversu hratt hjartað slær, hversu miklu blóði er dælt út í hverju slagi og af viðnáminu í æðum líkamans. Blóðþrýstingurinn er mestur í ósæðinni svo minnkar hann þeim mun fjær hjartanu og minni æðarnar eru. Minnsti blóðþrýstingurinn er í bláæðunum. Líkaminn stjórnar blóðþrýstingnum sjálfkrafa það er að segja ef blóðþrýstingurinn er of lágur þá nema sérstakir þrýstinemar í æðunum og þá berast boð til heilans sem segir að það þurfi að örva hjartsláttinn og veldur samdrætti í æðunum. Þá hækkar blóðþrýstingurinn. Vöðvar líkamans aðstoða við að koma blóðinu til baka frá bláæðunum í fótleggjunum og við það ýtist blóðið upp á við. Bláæðarnar hafa svo kallaðar æðalokur til að koma í veg fyrir það að blóðið renni til baka í öfuga átt. 

=== Blóðið ===
Í líkamanum er um það bil fjórir til sex lítrar af blóði og er að renna í gegnum blóðrásakerfið allar stundir alla daga þar til við látum lífið.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Blóðið saman stendur af blóðvökva og blóðfrumum. Blóðvökvinn  er seigfljótandi, tiltölulega litlaus og að mestu leyti úr vatni en inniheldur steinefni, hormón, prótín og sykrur. Blóðfrumurnar eru af mismunandi tegundum það er að segja rauð blóðkorn, blóðflögur og hvít blóðkorn. Á hverri sekúndu myndast milljónir nýrra blóðfrumna. Allar tegundir blóðfrumna verða til í rauða beinmergnum og koma af blóðstofnfrumum.


Hvítkornin sérhæfa sig til þess að sinna mismunandi störfum í ónæmisvörnum líkamans.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Þetta eru varnarfrumur til dæmis T-frumur, B-frumur og átfrumur sem starfa saman við niðurlögum baktería og veira. Hvítkornin eru minnugar frumur ef það kemur til að það sé veira sem ræðst á ónæmiskerfið, þá fara varnarfrumurnar að ráðast á veiruna. Þegar þær eru búnar að stöðva sýkinguna þá geyma þær erfðaefni veirunnar og mynda mótefni ef sama veira kemur aftur þá er ónæmiskerfið tilbúið að takast á við hana og þá hraðar í seinna skiptið. Rauðkornin eru þunnar og kringlóttar frumur, þynnstar í miðjunni. Í rauðkornunum er prótín sem kallast hemoglóbín eða blóðrauði sem getur bundið súrefni og flutt það um líkamann, í blóðrauðanum er járn.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.visindavefur.is/svar.php?id=9479|titill=Fyrir hvað stendur Hgb í skírteini blóðgjafa og hvaða gildi er æskilegt að hafa þar?|höfundur=Þórdís Kristinsdóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=janúar|ár=2013|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þess vegna þarf líkaminn á svolitlu járni að halda til þess að viðhalda eðlilegum flutning súrefnis í blóðinu. Blóðflögur sjá til þess að græða sár ef við til dæmis skerum okkur þá opnast æð og það fer að blæða&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. Æðin dregst sjálfkrafa saman, blæðingin minnkar og örsmáum blóðflögum sem festast saman og stöðva lekann. Það myndast fíngert net úr fíbríni sem er í blóðvökvanum. Rauðkornin festast í netinu, storknar þá blóðið og hættir þá að blæða.

=== Sjúkdómar í blóðrásarkerfinu ===
Háþrýstingur er algengur kvilli í fullorðnu fólki sem hægt er að greina með því að mæla blóðþrýsting.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Háþrýstingur getur skemmt æðarnar og hjartað. Hægt er að halda honum niðri við lyfjagjöf. Lágur blóðþrýstingur getur valdið svima og yfirlið og það stafar af því að heilinn fær of lítið blóð. Æðakölkun lýsir sér með því að fita og kalk sest inn á veggi æðanna svo að þær verða þröngar og missa teygjanleikann sinn. Tóbaksreykingar, háþrýstingur og mikil blóðfita ýta undir æðakölkun. Kölkun í kransæðum er algengara í eldra fólki, þá fær hjartavöðvinn of lítið súrefni ef það gerist þá fylgir oft sár verkur fyrir brjósti. Þetta kallast hjartakveisa. Æðakölkun eykur einnig hættuna á að blóðtappar myndast, þeir geta stíflað æðarnar. Ef ein eða fleiri kransæð stíflast fær fólk hjartaáfall. Þetta getur valdið því að hluti hjartans skemmist vegna súrefnisskorts. Heilablóðfall er svo þegar blóðtappi stíflar æð í heila. Heilablæðing stafar af því að æð opnast í heilanum og veldur blæðingu inn í vefina umhverfis. 

{{stubbur|líffræði}}

[[Flokkur:Blóðrásarkerfið]]</text>
      <sha1>d1y5ujrcffpvfynqvptntp3jwujd1v1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762045</id>
      <parentid>1762043</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T16:50:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>lagfæri, tengi...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8076" xml:space="preserve">[[Mynd:Blutkreislauf.png|thumb|right|Blóðrásarkerfi mannsins.]] '''Blóðrásarkerfið''' eða '''hjarta og æðakerfið''' er kerfi þar sem blóðið ferðast um æðar líkamans í hringrás. Blóðrásarkerfið sér um það að flytja súrefni og næringarefni til frumnanna og taka úrgangsefni frá frumunum. [[Hjartað]] er miðstöð blóðrásarkerfisins og sér um það að dæla blóðinu út til líkamans með [[slagæðar|slagæðum]], þær heita [[ósæð]] og [[lungnaslagæð]]. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Bókaheimild|titill=Susanne Fabricus, Frederik Holm, Ralph Martenson, Annika Nilsson og Anders Nystrand.
(2017). Mannslíkaminn – Litróf náttúrunnar. Menntamálastofnun. Sótt af
https://vefir.mms.is/flettibaekur/namsefni/mannslikaminn/46/}}&lt;/ref&gt;Einnig eru [[kransæðar]], stundum kallaðar hjartahimnuslagæðar sem er kvíslast út frá ósæðinni og nærir [[hjartavöðvafrumur]]nar af næringu og súrefni.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=http://visindavefur.is/svar.php?id=61626|titill=Hvað eru kransæðar ?|höfundur=Þuríður Þorbjarnardóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=janúar|ár=2013|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þegar slagæðar greinast í smærri þynnri æðar því lengra sem þær fjarlægjast hjartað kallast þær ]]háræðar]].&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Næringarefnin og súrefnið berst til frumnanna í gegnum örþunna veggi háræðanna og þar tekur blóðið einnig við úrgangsefnunum frá frumunum. Þegar blóðið er komið með úrgangsefnin fara æðarnar smám saman að stækka og Það eru tvær [[bláæðar]], þær heita efri og neðri holæð sem flytur súrefnissnautt blóð aftur til hjartans.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=http://visindavefur.is/svar.php?id=2782|titill=Hvernig er hringrás blóðsins|höfundur=Þuríður Þorbjarnardóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=október|ár=2002|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þetta ferli er kallað stóra hringrásin.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Hjartað sendir svo súrefnissnauða blóðið áfram til lungnanna með lungnaslagæðinni og þarna í lungunum utan um lungnablöðrunum eru fínar þunnar háræðar til að taka á móti súrefninu sem bindist [[rauð blóðkorn|rauða blóðkorninu]]. Þarna losar líka blóðið sig við [[koltvíoxíð]] sem andað er frá í útöndun. Þessar háræðar í lungunum stækka á leið sinni til hjartans og sú æð kallast lungnabláæð. Þar er súrefnisríkt blóð á leiðinni í vinstri helming hjartans til að vera dælt aftur til líkamans. Þetta ferli er kallað litla hringrásin þegar blóðið er á leið sinni til lungnanna. 

Í stóru hringrásinni þá berst blóðið til allra líffæra.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Til dæmis í [[smáþarmar|smáþörmunum]] þar á sér stað næringarefna upptök í þarmatotunum sem fara svo til frumnanna, Í lifrinni eru sum næringarefnin tekin upp og geymd einnig eru skaðleg efni gerð skaðlaus. [[Nýru]]n er hreinsistöð blóðrásarkerfisins taka úrgangsefnin sem frumurnar skiluðu frá sér, það er losað við þessi úrgangsefni út úr líkamanum með [[þvag]]i. Líkaminn stýrir blóðstreyminu eftir þörfum það er að segja eins og þegar borða' er þá fer meira blóð til smáþarmana til að sækja næringarefni. 

=== Blóðþrýstingur ===
Blóðið streymir eftir blóðrásarkerfinu út af þrýstingi.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Þessi þrýstingur kallast [[blóðþrýstingur]] hann ræðst af því hversu hratt hjartað slær, hversu miklu blóði er dælt út í hverju slagi og af viðnáminu í æðum líkamans. Blóðþrýstingurinn er mestur í ósæðinni svo minnkar hann þeim mun fjær hjartanu og minni æðarnar eru. Minnsti blóðþrýstingurinn er í bláæðunum. Líkaminn stjórnar blóðþrýstingnum sjálfkrafa það er að segja ef blóðþrýstingurinn er of lágur þá nema sérstakir þrýstinemar í æðunum og þá berast boð til heilans sem segir að það þurfi að örva hjartsláttinn og veldur samdrætti í æðunum. Þá hækkar blóðþrýstingurinn. Vöðvar líkamans aðstoða við að koma blóðinu til baka frá bláæðunum í fótleggjunum og við það ýtist blóðið upp á við. Bláæðarnar hafa svo kallaðar æðalokur til að koma í veg fyrir það að blóðið renni til baka í öfuga átt. 

=== Blóðið ===
Í líkamanum er um það bil fjórir til sex lítrar af [[blóð]]i og er að renna í gegnum blóðrásakerfið allar stundir alla daga þar til við látum lífið.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Blóðið saman stendur af blóðvökva og blóðfrumum. [[Blóðvökvi]]nn er seigfljótandi, tiltölulega litlaus og að mestu leyti úr vatni en inniheldur steinefni, hormón, prótín og sykrur. Blóðfrumurnar eru af mismunandi tegundum það er að segja rauð blóðkorn, [[blóðflögur]] og [[hvít blóðkorn]]. Á hverri sekúndu myndast milljónir nýrra blóðfrumna. Allar tegundir blóðfrumna verða til í rauða beinmergnum og koma af blóðstofnfrumum.

Hvítkornin sérhæfa sig til þess að sinna mismunandi störfum í ónæmisvörnum líkamans.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Þetta eru varnarfrumur til dæmis [[T-frumur]], [[B-frumur]] og [[átfrumur]] sem starfa saman við niðurlögum baktería og veira. Hvítkornin eru minnugar frumur, ef það kemur til að það sé [[veira]] sem ræðst á ónæmiskerfið, þá fara varnarfrumurnar að ráðast á veiruna. Þegar þær eru búnar að stöðva sýkinguna þá geyma þær erfðaefni veirunnar og mynda mótefni ef sama veira kemur aftur þá er [[ónæmiskerfið]] tilbúið að takast á við hana og þá hraðar í seinna skiptið. Rauðkornin eru þunnar og kringlóttar frumur, þynnstar í miðjunni. Í rauðkornunum er prótín sem kallast hemoglóbín eða [[blóðrauði]] sem getur bundið [[súrefni]] og flutt það um líkamann, í blóðrauðanum er [[járn]].&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.visindavefur.is/svar.php?id=9479|titill=Fyrir hvað stendur Hgb í skírteini blóðgjafa og hvaða gildi er æskilegt að hafa þar?|höfundur=Þórdís Kristinsdóttir|útgefandi=Vísindavefurinn|mánuður=janúar|ár=2013|mánuðurskoðað=apríl|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt; Þess vegna þarf líkaminn á svolitlu járni að halda til þess að viðhalda eðlilegum flutning súrefnis í blóðinu. Blóðflögur sjá til þess að græða sár ef við til dæmis skerum okkur þá opnast æð og það fer að blæða&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. Æðin dregst sjálfkrafa saman, blæðingin minnkar og örsmáum blóðflögum sem festast saman og stöðva lekann. Það myndast fíngert net úr [[fíbrín]]i sem er í blóðvökvanum. Rauðkornin festast í netinu, storknar þá blóðið og hættir þá að blæða.

=== Sjúkdómar í blóðrásarkerfinu ===
{{aðalgrein|Hjarta- og æðasjúkdómar}}
[[Háþrýstingur]] er algengur kvilli í fullorðnu fólki sem hægt er að greina með því að mæla blóðþrýsting.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Háþrýstingur getur skemmt æðarnar og hjartað. Hægt er að halda honum niðri við lyfjagjöf. Lágur blóðþrýstingur getur valdið svima og yfirlið og það stafar af því að heilinn fær of lítið blóð. Æðakölkun lýsir sér með því að fita og kalk sest inn á veggi æðanna svo að þær verða þröngar og missa teygjanleikann sinn. Tóbaksreykingar, háþrýstingur og mikil blóðfita ýta undir æðakölkun. Kölkun í kransæðum er algengara í eldra fólki, þá fær hjartavöðvinn of lítið súrefni ef það gerist þá fylgir oft sár verkur fyrir brjósti. Þetta kallast [[hjartakveisa]]. [[Æðakölkun]] eykur einnig hættuna á að blóðtappar myndast, þeir geta stíflað æðarnar. Ef ein eða fleiri kransæð stíflast fær fólk [[hjartaáfall]]. Þetta getur valdið því að hluti hjartans skemmist vegna súrefnisskorts. [[Heilablóðfall]] er svo þegar blóðtappi stíflar æð í heila. Heilablæðing stafar af því að æð opnast í heilanum og veldur blæðingu inn í vefina umhverfis. 

{{stubbur|líffræði}}

[[Flokkur:Blóðrásarkerfið]]</text>
      <sha1>65pn4cmkdcgu38cdbwuox2891bfzqjk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kristján Jónsson fjallaskáld</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27809</id>
    <revision>
      <id>1762128</id>
      <parentid>1565390</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:36:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Carettu</username>
        <id>82575</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1084" xml:space="preserve">
'''Kristján Jónsson fjallaskáld''' ([[20. júní]] [[1842]] – [[9. apríl]] [[1869]]) fæddist í [[Krossdalur|Krossdal]] í [[Kelduhverfi]] og ólst upp í þeirri sveit og í [[Öxarfjörður|Öxarfirði]]. Á árunum 1859-1863 var hann vinnumaður á Hólsfjöllum. Fór hann þá að birta kvæði eftir sig í blöðum, meðal annars Dettifoss, og var þá farið að kalla hann fjallaskáld. Kristján fór í [[Lærði skólinn|Lærða skólann]] í [[Reykjavík]] 1864 en sagði sig úr honum 1868 og gerðist barnakennari á [[Vopnafjörður|Vopnafirði]] þar sem hann dó árið eftir, aðeins tuttugu og sex ára að aldri. Hann var jarðsunginn í Hofskirkjugarði í Vopnafirði. Bölmóður og vonleysi einkennir mörg ljóða Kristjáns eins og reyndar var algengt í ljóðum margra síðrómantískra skálda.

==Heimild==
* ''Sýnisbók íslenskra bókmennta frá 1550 til 1900'', Kristján Eiríksson tók saman, Reykjavík 2003.

{{wikiheimild|Höfundur:Kristján Jónsson fjallaskáld|Kristjáni fjallaskáldi}}
[[Flokkur:Íslensk skáld]]
{{fd|1842|1869}}</text>
      <sha1>j6uobnzjbdltyrcbdr8wd8pdk6mt7xy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bajkalvatn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28132</id>
    <revision>
      <id>1762135</id>
      <parentid>1703352</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:04:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Carettu</username>
        <id>82575</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1584" xml:space="preserve">[[Mynd:Olkhon 2014-06-13 07-38-36 IMG 6874-36-2-2 (32577582872).jpg|thumb|250px|right|Bajkalvatn]]
[[Mynd:Karte baikal2.png|thumb|250px|right]]
[[Mynd:Snowstorm near Ogoy island.jpg|thumb|250px|right|Snjóstormur við Olkoneyja á ísilögðu vatninu að vetritil]]

'''Bajkalvatn''' er [[stöðuvatn]] í sunnanverðri [[Síbería|Síberíu]] í Rússlandi. Er það dýpsta og elsta stöðuvatn heims, 1,642 m djúpt og 25–30 miljón ára gamalt auk þess að vera stærsta ferskvatns-stöðuvatn jarðar að rúmáli, 23,615 km³ og inniheldur 22 til 23% af öllu yfirborðs ferskvatni jarðar. Einnig er það sjöunda stærsta stöðuvatn jarðar, 31,500 km2 að flatarmáli.

Í Bajkalvatn renna um 336 ferskvatnsár og lækir en eina afrennslið úr því er [[Angarafljót]]. Er það fjölsóttur ferðamannastaður og þekktasta kennileiti þess er [[Olkoneyja]] í miðju vatninu. Við vatnið eru miklar árstíðar hitasveiflur, allt frá −19 °C á vetrum til 14 °C á sumrin og leggur það yfirleitt alveg frá desember fram í maí. Víða er jarðhiti og jarðskjálftar eru tíðir.

==Dýralíf==

Í vatninu er gríðarlega fjölbreytt lífríki og 60% allra dýrategunda í vatninu finnast þar eingöngu. Eina spendýrið sem lifir í vatninu er [[bajkalselur]] (''Phoca sibirica'') sem er afbrigði [[hringanóri|hringanóra]]. Lítið var vitað um vatnið fyrr en [[Síberíujárnbrautin]] var lögð kringum aldamótin [[1900]].
Í vatninu eru þörungar sem hreinsa óhreinindi úr vatninu

[[Flokkur:Stöðuvötn í Rússlandi]]
[[Flokkur:Síbería]]</text>
      <sha1>tbbnehzpz7hxpx5ktulofvxb4l59mfa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762136</id>
      <parentid>1762135</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:05:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Carettu</username>
        <id>82575</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1584" xml:space="preserve">[[Mynd:Olkhon 2014-06-13 07-38-36 IMG 6874-36-2-2 (32577582872).jpg|thumb|250px|right|Bajkalvatn]]
[[Mynd:Karte baikal2.png|thumb|250px|right]]
[[Mynd:Snowstorm near Ogoy island.jpg|thumb|250px|right|Snjóstormur við Olkoneyja á ísilögðu vatninu að vetritil]]

'''Bajkalvatn''' er [[stöðuvatn]] í sunnanverðri [[Síbería|Síberíu]] í Rússlandi. Er það dýpsta og elsta stöðuvatn heims, 1,642 m djúpt og 25–30 miljón ára gamalt auk þess að vera stærsta ferskvatns-stöðuvatn jarðar að rúmáli, 23,615 km³ og inniheldur 22 til 23% af öllu yfirborðs ferskvatni jarðar. Einnig er það sjöunda stærsta stöðuvatn jarðar, 31 500 km2 að flatarmáli.

Í Bajkalvatn renna um 336 ferskvatnsár og lækir en eina afrennslið úr því er [[Angarafljót]]. Er það fjölsóttur ferðamannastaður og þekktasta kennileiti þess er [[Olkoneyja]] í miðju vatninu. Við vatnið eru miklar árstíðar hitasveiflur, allt frá −19 °C á vetrum til 14 °C á sumrin og leggur það yfirleitt alveg frá desember fram í maí. Víða er jarðhiti og jarðskjálftar eru tíðir.

==Dýralíf==

Í vatninu er gríðarlega fjölbreytt lífríki og 60% allra dýrategunda í vatninu finnast þar eingöngu. Eina spendýrið sem lifir í vatninu er [[bajkalselur]] (''Phoca sibirica'') sem er afbrigði [[hringanóri|hringanóra]]. Lítið var vitað um vatnið fyrr en [[Síberíujárnbrautin]] var lögð kringum aldamótin [[1900]].
Í vatninu eru þörungar sem hreinsa óhreinindi úr vatninu

[[Flokkur:Stöðuvötn í Rússlandi]]
[[Flokkur:Síbería]]</text>
      <sha1>1dmgnf2a36pp3es6lvgk4qzg87x35z1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Reykjavíkurhöfn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33017</id>
    <revision>
      <id>1762081</id>
      <parentid>1761665</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:16:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gömul ljósmynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5220" xml:space="preserve">[[Mynd:Old_Harbour_of_Reykjavik_(5897420133).jpg|thumb|right|Reykjavíkurhöfn árið 2011]]
[[Mynd:Reykjavik, havengezicht drijvende bok met rechts daarvan aan de kade het schip , Bestanddeelnr 190-0405.jpg|thumb|Höfnin árið 1934.]]
'''Reykjavíkurhöfn''' er [[Höfn (mannvirki)|höfn]] sem liggur út frá [[Kvosin]]ni í [[Miðborg Reykjavíkur]] í Reykjavíkinni utanverðri. Elsti hluti hennar, [[Ingólfsgarður]], var reistur frá [[1913]] til [[1915]] og lokið var við gerð [[Örfirisey]]jargarðs [[1917]]. Síðan þá hefur höfnin þróast mikið. 

Höfnin skiptist í tvennt við [[Ægisgarður|Ægisgarð]], [[Vesturhöfn (Reykjavíkurhöfn)|Vesturhöfn]] ([[Grandagarður]] og [[Daníelsslippur]]) og [[Austurhöfn (Reykjavíkurhöfn)|Austurhöfn]] ([[smábátahöfn]]in, [[verbúð]]aruppfyllingin og [[Faxagarður]]). Mest atvinnustarfsemi er orðið í Vesturhöfninni þar sem landað er á Grandagarði en í Austurhöfninni eru aðallega smábátar, skútur og [[skemmtiferðaskip]] auk þess sem [[Landhelgisgæsla Íslands]] og [[Hafrannsóknastofnun]] hafa verið með aðstöðu á Faxagarði. [[Uppskipun]] úr [[flutningaskip]]um sem áður var í Austurhöfninni fluttist öll í [[Sundahöfn]] eftir árið [[1968]].

Nú standa yfir miklar framkvæmdir við Faxagarð og Ingólfsgarð í Austurhöfninni þar sem tónlistar- og ráðstefnumiðstöðina [[Harpa (tónlistarhús)|Harpan]] hefur risið.

==Saga Reykjavíkurhafnar==
Áður en höfnin var gerð var [[náttúruleg höfn]] og [[skipalægi]] austan við [[Örfirisey]], en verslunarhús höfðu staðið á [[Hólmurinn (Reykjavík)|Hólminum]] vestan Örfiriseyjar. Skipalægið þótti ekki gott, sérstaklega þegar minni [[skúta|skútur]] tóku að landa [[fiskur|fiski]] þar á [[19. öldin|19. öld]], vegna strauma og vegna þess hve opið það var fyrir norðlægum [[vindur|vindáttum]]. Kaupmenn í Reykjavík höfðu þá reist nokkrar tré[[bryggja|bryggjur]] í fjörunni, sem hófst norðan megin við [[Hafnarstræti (Reykjavík)|Hafnarstræti]], en engin þeirra hæfði fyrir skip vegna grynninga og selflytja varð aflann í land með smábátum. 

[[Mynd:Togari.jpg|thumb|right|Togari við [[Austurbakki|Austurbakka]] í Austurhöfninni.]]
Hafist var handa við hafnargerðina fyrst árið 1913 vegna ótta verslunareigenda í Kvosinni við áform um hafnir annað hvort í [[Nauthólsvík]] í landi [[Skildinganes]]s (í lögsagnarumdæmi [[Seltjarnarnes]]s) eða í [[Viðey]]. Að auki hafði hin náttúrulega höfn austan Örfiriseyjar versnað við að grandinn sem lá út í eyna rofnaði [[1902]] svo að sjór gekk látlaust yfir. Ofsaveður [[1910]] þar sem mörg skip slitnuðu upp og skemmdust í hafnarlegunni átti einnig þátt í að þrýsta á um framkvæmdir.

Fyrstu framkvæmdirnar miðuðu að því að reisa [[Grandagarður|Grandagarð]] og gera síðan brimgarð ([[Örfiriseyjargarður]]) til austurs frá Örfirisey. Frá austri (frá [[Batteríið (Reykjavík)|Batteríinu]]) var síðan reistur annar garður, Ingólfsgarður, sem kom til móts við hinn og afmarkaði þannig hafnarsvæðið. Lögð var [[járnbraut]] frá [[Öskjuhlíð]] að höfninni til að flytja efni til hafnargerðarinnar. Fyrsti hluti hafnarinnar sem lokið var við var Ingólfsgarður og þar var gerð fyrsta bryggjan í Reykjavík sem úthafsskip gat lagst við. Bryggjan var kölluð [[Kolabryggja]].

Uppskipun úr [[flutningaskip]]um var mest í Austurhöfninni þar sem voru kranar og önnur aðstaða til flutninga. Fljótlega eftir [[Síðari heimsstyrjöldin]]a varð ljóst að sú aðstaða var of lítil. [[1960]] hófust framkvæmdir við [[Sundahöfn]] sem opnaði fyrsta áfanga árið [[1968]]. Eftir það fluttist öll flutningastarfsemi þangað og Austurhöfnin varð viðleguhöfn, meðal annars fyrir Landhelgisgæsluna.

==Heimildir==
* {{vefheimild|url=http://www.maritimemuseum.is/fraedsla/reykjavikurhofn/|titill=Reykjavíkurhöfn - lífæð borgarinnar|mánuðurskoðað=5. nóvember|árskoðað=2006}}

== Tenglar ==
* [http://www.timarit.is/?issueID=418221&amp;pageSelected=0&amp;lang=0 ''Reykjavíkurhöfn - forsaga hafnargerðarinnar''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1952]
* [http://www.timarit.is/?issueID=435222&amp;pageSelected=1&amp;lang=0 ''Við Reykjavíkurhöfn fyrir stríð''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1981]
* [http://www.timarit.is/?issueID=417764&amp;pageSelected=6&amp;lang=0 ''Reykjavíkurhöfn''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1946]
* [http://visir.is/budu-75-milljonir-i-hlut-borgarbyggdar-i-faxafloahofnum/article/2012120219995 Buðu 75 milljónir í hlut Borgarbyggðar í Faxaflóahöfnum]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2815075 Reykjavíkurhöfn 50 ára (Þjóðviljinn, 260. tölublað (16.11.1967))]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000586340 ''Járnbrautin í Reykjavík 1913-1928''; Saga 1973]

{{commonscat|Reykjavík harbour|Reykjavíkurhöfn}}
{{Reykjavík}}
{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Reykjavíkurhöfn| ]]
[[Flokkur:Mannvirki í Reykjavík]]
[[Flokkur:Miðborg Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Hafnir á Íslandi]]

{{hnit|64|09|08|N|21|56|18|W|display=title|region:IS}}</text>
      <sha1>ck7kov4cmb91ajrzdepkcux093pm81z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Árósar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41605</id>
    <revision>
      <id>1762077</id>
      <parentid>1731373</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:08:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.150.136.133</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3378" xml:space="preserve">{{Bær
|Nafn=Árósar
|Skjaldarmerki= Coat of arms of Aarhus.svg
|Land=Danmörk
|lat_dir=N | lat_deg=56| lat_min=9
|lon_dir=E | lon_deg=10 | lon_min=12
|Íbúafjöldi=277.086 ([[2019]])
|Flatarmál=98,1
|Póstnúmer=8000, 8200, 8210
|Web= https://www.aarhus.dk/
}}

[[Mynd:Århus_city_trafikhavn.jpg|thumb|250px|Loftmynd af Árósum]]
'''Árósar''' ([[danska]]: ''Aarhus'' eða ''Århus,'' á miðöldum ''Aros'') er önnur stærsta borg [[Danmörk|Danmerkur]] með 277.086 íbúa ([[2019]]) og enn fleiri í þéttum byggðum í nágrenninu. Árósar er með eina stærstu gámahöfn í Skandinavíu og er höfnin einnig ásamt 100 stærstu gámahöfnum í heiminum. Árósar eru á [[Jótland]]i og því hluti af meginlandi Evrópu, ólíkt [[Kaupmannahöfn]]. Í Árósum er tiltölulega hátt hlutfall innflytjenda, eða um 12%. Í borginni er [[Háskólinn í Árósum]] þar sem tæplega 12.000 nemendur voru við nám árið [[2005]]. Í dag hins vegar hefur skólinn stækkað til mikilla muna vegna sameiningar við aðrar skólastofnanir og telja nemendur skólans í heildina vera ca. 34.000.&lt;ref&gt;[http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm BESTAND AF STUDERENDE, OKTOBER 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090204072047/http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm |date=2009-02-04 }}, [[Aarhus Universitet]], [[November 21]] [[2005]] {{da icon}}&lt;/ref&gt;

== Saga ==
=== Víkingabærinn ===
Elsti fornleifafundur sem fundist hefur í Árósum er frá enda [[7. öldin|sjöundu aldar]]. Elsti húsafundur er af hálfniðurgröfnum húsum sem að voru bæði notuð sem heimili og verkstæði. Í húsunum og jarðlögunum sem umlykja húsin hefur meðal annars fundist greiða, skartgripir og samskonar hlutir sem gefa til kynna að búseta á svæðinu hafi verið nálægt [[9. öldin|níundu öld]].

Minni bæjarsamfélög eins og [[Holmstrup]] (Árósar), sem er nálægt Árósum er dagsett nálægt [[8. öldin|800]] í heimildum frá [[1294]].

Um árið [[1040]] voru slegnar myntir í Árósum, fyrst af [[Hörða-Knútur|Hörða-Knúti]] og seinna af [[Magnúsi góða]].

=== Virkisgarður ===
Á víkingatímabilinu var Árósar umlykin af varnargarði í formi hálfhrings. Ekki er vitað nákvæmlega hvenær myndun varnargarðsins átti sér stað en þó er talið að það sé nokkrum árum eftir fyrstu búsetu á svæðinu, fyrri hluta [[9. öldin|níundu aldar]]. Uppgröftur vorið [[2005]] sýndi að varnargarðurinn var byggður mjög hratt upp í kringum [[934]], sem gæti verið í samhengi við árás [[Hinrik fuglari|Hinriks Fuglafangara]] á [[Jótland]]. Seinni hluta [[9. öldin|níundu aldar]] var varnargarðurinn styrktur og árið [[1200]] var hann stækkaður gríðarlega. Eftir seinustu stækkun var varnargarðurinn 20 [[metri|metra]] breiður og sex til átta [[metri|metra]] hár.

== Heimildir ==
{{reflist|2}}

== Tenglar ==
{{commonscat|Aarhus|Árósum}}
* [http://www.aarhus.dk Opinber heimasíða borgarinnar] 
* [http://www.visitaarhus.com Visit Aarhus, opinber ferðamannasíða]
* [http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html VR AARHUS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071015214238/http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html |date=2007-10-15 }}

{{Stærstu þéttbýlissvæði í Danmörku}}
{{stubbur|landafræði|danmörk}}

[[Flokkur:Borgir í Danmörku]]
[[Flokkur:Hafnarborgir]]</text>
      <sha1>9m3qkthq0kn9d4kxyuaz3dou6qm57sj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762078</id>
      <parentid>1762077</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:09:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.150.136.133</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3395" xml:space="preserve">{{Bær
|Nafn=Árósar
|Skjaldarmerki= Coat of arms of Aarhus.svg
|Land=Danmörk
|lat_dir=N | lat_deg=56| lat_min=9
|lon_dir=E | lon_deg=10 | lon_min=12
|Íbúafjöldi=277.086 ([[2019]])
|Flatarmál=98,1
|Póstnúmer=8000, 8200, 8210
|Web= https://www.aarhus.dk/
}}

[[Mynd:Århus_city_trafikhavn.jpg|thumb|250px|Loftmynd af Árósum]]
'''Árósar''' ([[danska]]: ''Aarhus'' eða ''Århus,'' á miðöldum ''Aros'') er önnur stærsta borg [[Danmörk|Danmerkur]] með 277.086 íbúa ([[2019]]) og enn fleiri í þéttum byggðum í nágrenninu. Árósar er með eina stærstu gámahöfn í Skandinavíu og er höfnin einnig ásamt 100 stærstu gámahöfnum í heiminum. Árósar eru á [[Jótland]]i og því hluti af meginlandi Evrópu, ólíkt [[Kaupmannahöfn]]. Í Árósum er tiltölulega hátt hlutfall innflytjenda, eða um 12%. Í borginni er [[Háskólinn í Árósum|Árósaháskóli]] þar sem tæplega 12.000 nemendur voru við nám árið [[2005]]. Í dag hins vegar hefur skólinn stækkað til mikilla muna vegna sameiningar við aðrar skólastofnanir og telja nemendur skólans í heildina vera ca. 34.000.&lt;ref&gt;[http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm BESTAND AF STUDERENDE, OKTOBER 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090204072047/http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm |date=2009-02-04 }}, [[Aarhus Universitet]], [[November 21]] [[2005]] {{da icon}}&lt;/ref&gt;

== Saga ==
=== Víkingabærinn ===
Elsti fornleifafundur sem fundist hefur í Árósum er frá enda [[7. öldin|sjöundu aldar]]. Elsti húsafundur er af hálfniðurgröfnum húsum sem að voru bæði notuð sem heimili og verkstæði. Í húsunum og jarðlögunum sem umlykja húsin hefur meðal annars fundist greiða, skartgripir og samskonar hlutir sem gefa til kynna að búseta á svæðinu hafi verið nálægt [[9. öldin|níundu öld]].

Minni bæjarsamfélög eins og [[Holmstrup]] (Árósar), sem er nálægt Árósum er dagsett nálægt [[8. öldin|800]] í heimildum frá [[1294]].

Um árið [[1040]] voru slegnar myntir í Árósum, fyrst af [[Hörða-Knútur|Hörða-Knúti]] og seinna af [[Magnúsi góða]].

=== Virkisgarður ===
Á víkingatímabilinu var Árósar umlykin af varnargarði í formi hálfhrings. Ekki er vitað nákvæmlega hvenær myndun varnargarðsins átti sér stað en þó er talið að það sé nokkrum árum eftir fyrstu búsetu á svæðinu, fyrri hluta [[9. öldin|níundu aldar]]. Uppgröftur vorið [[2005]] sýndi að varnargarðurinn var byggður mjög hratt upp í kringum [[934]], sem gæti verið í samhengi við árás [[Hinrik fuglari|Hinriks Fuglafangara]] á [[Jótland]]. Seinni hluta [[9. öldin|níundu aldar]] var varnargarðurinn styrktur og árið [[1200]] var hann stækkaður gríðarlega. Eftir seinustu stækkun var varnargarðurinn 20 [[metri|metra]] breiður og sex til átta [[metri|metra]] hár.

== Heimildir ==
{{reflist|2}}

== Tenglar ==
{{commonscat|Aarhus|Árósum}}
* [http://www.aarhus.dk Opinber heimasíða borgarinnar] 
* [http://www.visitaarhus.com Visit Aarhus, opinber ferðamannasíða]
* [http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html VR AARHUS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071015214238/http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html |date=2007-10-15 }}

{{Stærstu þéttbýlissvæði í Danmörku}}
{{stubbur|landafræði|danmörk}}

[[Flokkur:Borgir í Danmörku]]
[[Flokkur:Hafnarborgir]]</text>
      <sha1>oibw293minoy5a604bngigqh8kns2v5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762091</id>
      <parentid>1762078</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:57:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>/* Víkingabærinn */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3410" xml:space="preserve">{{Bær
|Nafn=Árósar
|Skjaldarmerki= Coat of arms of Aarhus.svg
|Land=Danmörk
|lat_dir=N | lat_deg=56| lat_min=9
|lon_dir=E | lon_deg=10 | lon_min=12
|Íbúafjöldi=277.086 ([[2019]])
|Flatarmál=98,1
|Póstnúmer=8000, 8200, 8210
|Web= https://www.aarhus.dk/
}}

[[Mynd:Århus_city_trafikhavn.jpg|thumb|250px|Loftmynd af Árósum]]
'''Árósar''' ([[danska]]: ''Aarhus'' eða ''Århus,'' á miðöldum ''Aros'') er önnur stærsta borg [[Danmörk|Danmerkur]] með 277.086 íbúa ([[2019]]) og enn fleiri í þéttum byggðum í nágrenninu. Árósar er með eina stærstu gámahöfn í Skandinavíu og er höfnin einnig ásamt 100 stærstu gámahöfnum í heiminum. Árósar eru á [[Jótland]]i og því hluti af meginlandi Evrópu, ólíkt [[Kaupmannahöfn]]. Í Árósum er tiltölulega hátt hlutfall innflytjenda, eða um 12%. Í borginni er [[Háskólinn í Árósum|Árósaháskóli]] þar sem tæplega 12.000 nemendur voru við nám árið [[2005]]. Í dag hins vegar hefur skólinn stækkað til mikilla muna vegna sameiningar við aðrar skólastofnanir og telja nemendur skólans í heildina vera ca. 34.000.&lt;ref&gt;[http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm BESTAND AF STUDERENDE, OKTOBER 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090204072047/http://www.au.dk/da/uddan/okau2005.htm |date=2009-02-04 }}, [[Aarhus Universitet]], [[November 21]] [[2005]] {{da icon}}&lt;/ref&gt;

== Saga ==
=== Víkingabærinn ===
Elsti fornleifafundur sem fundist hefur í Árósum er frá enda [[7. öldin|sjöundu aldar]]. Elsti húsafundur er af hálfniðurgröfnum húsum sem að voru bæði notuð sem heimili og verkstæði. Í húsunum og jarðlögunum sem umlykja húsin hefur meðal annars fundist greiða, skartgripir og samskonar hlutir sem gefa til kynna að búseta á svæðinu hafi verið nálægt [[9. öldin|níundu öld]].

Minni bæjarsamfélög eins og [[Holmstrup]] (Árósar), sem er nálægt Árósum er dagsett nálægt [[8. öldin|800]] í heimildum frá [[1294]].

Um árið [[1040]] voru slegnar myntir í Árósum, fyrst af [[Hörða-Knútur|Hörða-Knúti]] og seinna af [[Magnús góði|Magnúsi góða]].

=== Virkisgarður ===
Á víkingatímabilinu var Árósar umlykin af varnargarði í formi hálfhrings. Ekki er vitað nákvæmlega hvenær myndun varnargarðsins átti sér stað en þó er talið að það sé nokkrum árum eftir fyrstu búsetu á svæðinu, fyrri hluta [[9. öldin|níundu aldar]]. Uppgröftur vorið [[2005]] sýndi að varnargarðurinn var byggður mjög hratt upp í kringum [[934]], sem gæti verið í samhengi við árás [[Hinrik fuglari|Hinriks Fuglafangara]] á [[Jótland]]. Seinni hluta [[9. öldin|níundu aldar]] var varnargarðurinn styrktur og árið [[1200]] var hann stækkaður gríðarlega. Eftir seinustu stækkun var varnargarðurinn 20 [[metri|metra]] breiður og sex til átta [[metri|metra]] hár.

== Heimildir ==
{{reflist|2}}

== Tenglar ==
{{commonscat|Aarhus|Árósum}}
* [http://www.aarhus.dk Opinber heimasíða borgarinnar] 
* [http://www.visitaarhus.com Visit Aarhus, opinber ferðamannasíða]
* [http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html VR AARHUS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071015214238/http://virtualdenmark.dk/vraarhus/index_dk.html |date=2007-10-15 }}

{{Stærstu þéttbýlissvæði í Danmörku}}
{{stubbur|landafræði|danmörk}}

[[Flokkur:Borgir í Danmörku]]
[[Flokkur:Hafnarborgir]]</text>
      <sha1>ju7zioy50q3kpbxbs6yt5y8it3491fl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Níkíta Khrústsjov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42256</id>
    <revision>
      <id>1762191</id>
      <parentid>1750750</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T09:11:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Nikita Krústsjov]] á [[Níkíta Khrústsjov]] yfir tilvísun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6904" xml:space="preserve">{{Forsætisráðherra
| nafn           = Níkíta Khrústsjov&lt;br&gt;{{small|Никита Хрущёв}}
| búseta         = 
| mynd           = Nikita_Khruchchev_Colour.jpg
| myndastærð     = 230px
| myndatexti     = Níkíta Khrústsjov í Vín árið 1961.
| titill= [[Aðalritari sovéska kommúnistaflokksins]]
| stjórnartíð_start = [[14. september]] [[1953]]
| stjórnartíð_end = [[14. október]] [[1964]]
| titill2= Forsætisráðherra Sovétríkjanna
| stjórnartíð_start2 = [[27. mars]] [[1958]]
| stjórnartíð_end2 = [[14. október]] [[1964]]
| fæðingarnafn   = Níkíta Sergejevítsj Khrústsjov
| fæddur = [[17. apríl]] [[1894]]
| fæðingarstaður = [[Kalínovka]], [[Úkraína|Úkraínu]], [[Rússneska keisaradæmið|rússneska keisaradæminu]]
| dánardagur     = {{dauðadagur og aldur|1971|9|11|1894|4|17}}
| dánarstaður    = [[Moskva|Moskvu]], [[Sovétríkin|Sovétríkjunum]]
| stjórnmálaflokkur = [[Kommúnistaflokkur Sovétríkjanna]]
| orsök_dauða    = 
| þekktur_fyrir  = 
| starf          = Verkfræðingur, stjórnmálamaður
| laun           = 
| trúarbrögð            = 
| maki           = Jefrosínja Khrústsjova (1914–19, lést); Marúsja Khrústsjova (1922, skilin); Nína Kúkharchúk (Khrústsjova) (1923–71)
| börn           = Júlía (1915–81), Leoníd (1917–43), Rada (1929–2016), Sergei (1935–), Elena (1937–72)
| foreldrar      = 
| heimasíða      = 
| háskóli = Iðnháskólinn í Moskvu
| niðurmál       = 
| hæð            = 
| þyngd          = 
| undirskrift = Nikita Khrushchev Signature2.svg
}}
'''Níkíta Sergejevítsj Khrústsjov''' ('''Ники́та Серге́евич Хрущёв''') ([[17. apríl]] [[1894]] — [[11. september]] [[1971]]) var eftirmaður [[Stalín]]s sem [[aðalritari sovéska kommúnistaflokksins]]. Hann var litríkur persónuleiki, lítill, þybbinn og sköllóttur, og vakti oft athygli fyrir óvenjulega framkomu. Frægt varð þegar hann eitt sinn hélt ræðu á allsherjarþingi [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]], fór úr öðrum skónum og lamdi honum í ræðupúltið til að leggja áherslu á orð sín. Khrústsjov stóð fyrir „af-Stalínvæðingu“ Sovétríkjanna, fyrir byrjun sovéskra geimrannsókna og fyrir nokkrum frjálslyndisumbótum í innanríkismálum. Flokksfélagar Khrústsjov steyptu honum af stóli árið 1964 og komu [[Leoníd Bresnjev]] til valda í hans stað.

==Æviágrip==
Khrústsjov fæddist árið 1894 í þorpinu [[Kalínovka]], sem er í dag við landamæri Rússlands og Úkraínu. Hann vann sem járnvinnslumaður á unga aldri og var pólitískur þjóðfulltrúi í hernum á meðan [[rússneska borgarastyrjöldin]] stóð yfir. Með hjálp [[Lazar Kaganóvítsj|Lazars Kaganovítsj]] vann hann sig upp metorðastigann í stjórn Sovétmanna. Hann studdi [[hreinsanir Stalíns]] og staðfesti handtökur á þúsundum meintra andófsmanna. Árið 1938 sendi Stalín hann til þess að stjórna Úkraínu og Khrústsjov hélt þar áfram hreinsununum. Khrústsjov var aftur embættismaður í hernum þegar [[seinni heimsstyrjöldin]] braust út og vann sem milliliður á milli Stalíns og hershöfðingja hans. Eftir stríðið sneri hann aftur til Úkraínu en var síðan kvaddur til Moskvu til að gerast einn helsti ráðgjafi Stalíns.

Dauði Stalíns árið 1953 hratt af stað valdabaráttu sem Khrústsjov vann að endingu. Honum tókst að ryðja keppinautum sínum, [[Lavrentíj Bería]] og [[Georgíj Malenkov]], úr vegi með valdaráni sem hann framdi með aðstoð [[Georgíj Zhúkov]] hermarskálks þann 26. júní.  Þann 25. febrúar 1956 flutti Khrústsjov á 20. flokksþingi kommúnistaflokksins „[[Leyniræðan|leyniræðuna]]“ svokölluðu þar sem hann fordæmdi hreinsanir Stalíns og harðstjórn Stalínstímans og lofaði að innleiða frjálslyndara stjórnarfar í Sovétríkjunum. Innanríkisumbætur hans, sem áttu að bæta líf óbreyttra borgara, höfðu oft lítil áhrif, sérstaklega í landbúnaði. Khrústsjov vonaðist til þess að geta reitt sig á eldflaugar fyrir landvarnir Sovétríkjanna og skar því niður fjármagn til hersins sjálfs. Þrátt fyrir þennan niðurskurð var valdatíð Khrústsjovs spennuþrungnasta tímabil [[Kalda stríðið|kalda stríðsins]] og náði spennan hátindi í [[Kúbudeilan|Kúbudeilunni]] árið 1962.

Kúbudeilan hófst með því að Khrústsjov hugðist koma fyrir langdrægum eldflaugum á [[Kúba|Kúbu]], þar sem kommúnistar höfðu komist til valda í [[Byltingin á Kúbu|byltingu]] þremur árum fyrr. Hugsanlega gerði Khrústsjov þetta til að styrkja stöðu sína eftir ýmis pólitísk vonbrigði heima fyrir og erlendis.&lt;ref name=vísindavefur&gt;{{Vísindavefurinn|51907|Um hvað snerist Kúbudeilan?}}&lt;/ref&gt; Heimurinn rambaði á barmi kjarnorkustyrjaldar þar sem Bandaríkjamenn vildu alls ekki að kjarnorkuvopnum yrði komið fyrir á dyraþrepi þeirra og íhuguðu alvarlega að gera árás þegar sovésk flutningaskip nálguðust Kúbu. Eftir mikla spennu féllst Khrústsjov á að fjarlægja kjarnavopnin frá Kúbu í skiptum fyrir að Bandaríkjamenn fjarlægðu sín eigin kjarnavopn á [[Tyrkland]]i.&lt;ref name=vísindavefur/&gt; Fjarlægingu bandarísku kjarnavopnanna var hins vegar haldið leyndri fyrst um sinn. Því hlaut Khrústsjov engan hróður af málinu heldur var tilfinningin fremur sú að hann hefði lúffað þegar Bandaríkin settu honum úrslitakosti. Deilan veikti mjög stöðu hans innan Sovétríkjanna.&lt;ref name=vísindavefur/&gt;

Vinsældir Khrústsjovs döluðu smám saman vegna vankanta í stefnumálum hans. Við þetta óx andstæðingum hans ásmegin og svo fór að þeir steyptu honum af stóli í október árið 1964. Ólíkt fyrri valdsmönnum sem höfðu beðið ósigur í valdabaráttu Sovétríkjanna var Khrústsjov þó ekki tekinn af lífi, heldur var honum gefið hús á rússnesku landsbyggðinni og íbúð í Moskvu.&lt;ref&gt;[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4456618 „Frá völdum til einangrunar“], ''Vikan'', 3. tbl. (18.01.1968), bls. 22.&lt;/ref&gt; Þar bjó hann á kostnað ríkisins þar til hann lést vegna hjartagalla árið 1971.

== Tengt efni ==
* [[Kalda stríðið]]
* [[Sovétríkin]]
* [[Stalín]]

==Tilvísanir==
&lt;references/&gt;

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla
| titill = [[Aðalritari sovéska kommúnistaflokksins]]
| frá = 1953
| til = 1964
| fyrir = [[Georgij Malenkov]]
| eftir = [[Leoníd Bresnjev]]
}}
{{Erfðatafla
| titill = Forsætisráðherra Sovétríkjanna
| frá = 1958
| til = 1964
| fyrir = [[Nikolaj Búlganín]]
| eftir = [[Alexei Kosygin]]
}}
{{Töfluendir}}
{{Stubbur|æviágrip}}
{{fde|1894|1971|Krústsjov, Nikita}}
{{DEFAULTSORT:Krústsjov, Nikita}}
[[Flokkur:Aðalritarar sovéska kommúnistaflokksins]]
[[Flokkur:Forsætisráðherrar Sovétríkjanna]]
[[Flokkur:Leiðtogar Kalda stríðsins]]</text>
      <sha1>crh2vke6efm0ntulc8o826t559rxgjm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hrææta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45199</id>
    <revision>
      <id>1762100</id>
      <parentid>1379379</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:05:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="167" xml:space="preserve">'''Hrææta''' er í [[dýrafræði]] [[dýr]] sem [[næring|nærist]] á [[hræ]]jum. 

{{stubbur|líffræði}}

== Tengt efni ==
* [[-æta]]

[[Flokkur:Hræætur| ]]</text>
      <sha1>b70129qqwg0xfv9njk5hfnu1f05dprq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grænmetisæta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51403</id>
    <revision>
      <id>1762035</id>
      <parentid>1696311</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:45:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>smálagfæringar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2425" xml:space="preserve">[[Mynd:Soy-whey-protein-diet.jpg|thumb|right|260px|Ýmsir ávextir og grænmeti ásamt mjólkurafurðum.]]
'''Grænmetisæta''' er manneskja sem forðast að borða [[kjöt]] og [[fiskur|fisk]] og önnur [[matvæli]] sem fela í sér [[slátrun]] eða [[dráp]] [[dýr]]a. Grænmetisætur neyta einkum fæðu úr [[plönturíkið|plönturíkinu]], svo sem [[grænmeti]]s, [[Ávöxtur|ávaxta]], [[ber]]ja, [[baun]]a, [[korn]]a, [[hneta]], [[fræ]]ja, og [[Þari|sjávarplantna]]. Sumar grænmetisætur neyta dýraafurða eins og [[mjólkurvara]], [[hunang]]s og [[egg]]ja.

Fjölbreyttar ástæður geta legið að baki því að einhver gerist grænmetisæta. Ástæðurnar geta verið [[siðferði]]legar, [[umhverfi]]slegar, [[heilsa|heilsufarslegar]], [[samfélag|félagslegar]], [[Trúarbrögð|trúarlegar]] eða [[menning]]arlegar.

Vegna mismunandi ástæðna eru grænmetisætur misstrangar í mataræði sínu. Sumar forðast dýraafurðir með öllu (þar á meðal mjólk, egg, hunang og svo framvegis) og kallast þá [[grænkeri|grænkerar]] (''vegan''), meðan aðrar láta nægja að borða ekki kjöt af [[spendýr]]um. Margar grænmetisætur forðast að ganga í fatnaði sem er framleiddur með þeim hætti að hann veldur dauða eða þjáningu dýra, eins og [[leður|leðri]], [[Fjöður|fjöðrum]] og [[loðfeldur|loðfeldum]].&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.vegetus.org/honey/honey.htm |title=Af hverju veganistar leggja sér hunang ekki til munns |access-date=2018-11-05 |archive-date=2019-01-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190105235044/http://www.vegetus.org/honey/honey.htm |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.americanvegan.org/vegan.htm |title=Hvað fellur undir veganisma? |access-date=2018-11-05 |archive-date=2018-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180317065205/http://www.americanvegan.org/vegan.htm |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Tenglar ==
* {{Vísindavefurinn|438|Fá grænmetisætur öll þau næringarefni sem líkaminn þarfnast?}} 
* {{Vísindavefurinn|3448|Hvers vegna borða sumar grænmetisætur ekki venjulegt brauð og af hverju drekka þær ekki mjólk og borða ost?}} 
* {{Vísindavefurinn|849|Hvaða kosti hefur kjötát fram yfir grænmetisát (ef mjólkurvarnings er neytt líka)?}} 
* {{Vísindavefurinn|4833|Gætu ljón lifað á grænmetisfæði?}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>3c6980lxgdoktdj7vn4knaxfwjwpf9j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762036</id>
      <parentid>1762035</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:46:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2421" xml:space="preserve">[[Mynd:Soy-whey-protein-diet.jpg|thumb|right|260px|Ýmsir ávextir og grænmeti ásamt mjólkurafurðum.]]
'''Grænmetisæta''' er manneskja sem forðast að borða [[kjöt]] og [[fiskur|fisk]] og önnur [[matvæli]] sem fela í sér [[slátrun]] eða [[dráp]] [[dýr]]a. Grænmetisætur neyta einkum fæðu úr [[jurtaríkið|jurtaríkinu]], svo sem [[grænmeti]]s, [[Ávöxtur|ávaxta]], [[ber]]ja, [[baun]]a, [[korn]]a, [[hneta]], [[fræ]]ja, og [[Þari|sjávarplantna]]. Sumar grænmetisætur neyta dýraafurða eins og [[mjólkurvara]], [[hunang]]s og [[egg]]ja.

Fjölbreyttar ástæður geta legið að baki því að einhver gerist grænmetisæta. Ástæðurnar geta verið [[siðferði]]legar, [[umhverfi]]slegar, [[heilsa|heilsufarslegar]], [[samfélag|félagslegar]], [[Trúarbrögð|trúarlegar]] eða [[menning]]arlegar.

Vegna mismunandi ástæðna eru grænmetisætur misstrangar í mataræði sínu. Sumar forðast dýraafurðir með öllu (þar á meðal mjólk, egg, hunang og svo framvegis) og kallast þá [[grænkeri|grænkerar]] (''vegan''), meðan aðrar láta nægja að borða ekki kjöt af [[spendýr]]um. Margar grænmetisætur forðast að ganga í fatnaði sem er framleiddur með þeim hætti að hann veldur dauða eða þjáningu dýra, eins og [[leður|leðri]], [[Fjöður|fjöðrum]] og [[loðfeldur|loðfeldum]].&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.vegetus.org/honey/honey.htm |title=Af hverju veganistar leggja sér hunang ekki til munns |access-date=2018-11-05 |archive-date=2019-01-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190105235044/http://www.vegetus.org/honey/honey.htm |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.americanvegan.org/vegan.htm |title=Hvað fellur undir veganisma? |access-date=2018-11-05 |archive-date=2018-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180317065205/http://www.americanvegan.org/vegan.htm |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Tenglar ==
* {{Vísindavefurinn|438|Fá grænmetisætur öll þau næringarefni sem líkaminn þarfnast?}} 
* {{Vísindavefurinn|3448|Hvers vegna borða sumar grænmetisætur ekki venjulegt brauð og af hverju drekka þær ekki mjólk og borða ost?}} 
* {{Vísindavefurinn|849|Hvaða kosti hefur kjötát fram yfir grænmetisát (ef mjólkurvarnings er neytt líka)?}} 
* {{Vísindavefurinn|4833|Gætu ljón lifað á grænmetisfæði?}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>853xsfgbbospc80bfs36zf9sw9eq0p0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762062</id>
      <parentid>1762036</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:49:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1885" xml:space="preserve">[[Mynd:Soy-whey-protein-diet.jpg|thumb|right|260px|Ýmsir ávextir og grænmeti ásamt mjólkurafurðum.]]
'''Grænmetisæta''' er manneskja sem forðast að borða [[kjöt]] og [[fiskur|fisk]] og önnur [[matvæli]] sem fela í sér [[slátrun]] eða [[dráp]] [[dýr]]a. Grænmetisætur neyta einkum fæðu úr [[jurtaríkið|jurtaríkinu]], svo sem [[grænmeti]]s, [[Ávöxtur|ávaxta]], [[ber]]ja, [[baun]]a, [[korn]]a, [[hneta]], [[fræ]]ja, og [[Þari|sjávarplantna]]. Sumar grænmetisætur neyta dýraafurða eins og [[mjólkurvara]], [[hunang]]s og [[egg]]ja.

Fjölbreyttar ástæður geta legið að baki því að einhver gerist grænmetisæta. Ástæðurnar geta verið [[siðferði]]legar, [[umhverfi]]slegar, [[heilsa|heilsufarslegar]], [[samfélag|félagslegar]], [[Trúarbrögð|trúarlegar]] eða [[menning]]arlegar.

Vegna mismunandi ástæðna eru grænmetisætur misstrangar í mataræði sínu.&lt;ref&gt;{{Vísindavefurinn|438|Fá grænmetisætur öll þau næringarefni sem líkaminn þarfnast?}}&lt;/ref&gt; Sumar forðast dýraafurðir með öllu (þar á meðal mjólk, egg, hunang og svo framvegis) og kallast þá [[grænkeri|grænkerar]] (''vegan''),&lt;ref&gt;{{Vísindavefurinn|3448|Hvers vegna borða sumar grænmetisætur ekki venjulegt brauð og af hverju drekka þær ekki mjólk og borða ost?}}&lt;/ref&gt; meðan aðrar láta nægja að borða ekki kjöt af [[spendýr]]um. Margar grænmetisætur forðast að ganga í fatnaði sem er framleiddur með þeim hætti að hann veldur dauða eða þjáningu dýra, eins og [[leður|leðri]], [[Fjöður|fjöðrum]] og [[loðfeldur|loðfeldum]].

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Tenglar == 
* {{Vísindavefurinn|849|Hvaða kosti hefur kjötát fram yfir grænmetisát (ef mjólkurvarnings er neytt líka)?}} 
* {{Vísindavefurinn|4833|Gætu ljón lifað á grænmetisfæði?}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>rpntt0ju6erq4ptb9gkyl64cbrw2auh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hverfisgata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>55173</id>
    <revision>
      <id>1762064</id>
      <parentid>1706569</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:53:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gömul ljósmynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2257" xml:space="preserve">[[Mynd:Hverfisgata.JPG|thumb|Hverfisgata]]
[[Mynd:Reykjavik. Blik vanaf het dak van het Stadstheater over de stad rechts bioscoop, Bestanddeelnr 190-0447.jpg|thumb|Gatan árið 1934.]]
'''Hverfisgata''' er gata í [[Reykjavík]] sem liggur samsíða [[Laugavegur|Laugavegi]] og teygir sig frá [[Hlemmur|Hlemmi]] niður á [[Lækjargata|Lækjargötu]]. Hverfisgata er kennd við [[Skuggahverfi]], og fékk formlega nafn sitt árið [[1898]]. 

Hverfisgata er ein af höfuðgötum miðbæjar Reykjavíkur. Frá því skömmu eftir þarsíðustu aldamót hefur hún ásamt Laugavegi verið aðalsamgönguæðin út úr og inn í bæinn til austurs og á fyrri hluta 20. aldar var hún ein af fjölmennustu götum höfuðstaðarins. 

== Merk hús við Hverfisgötu ==

* [[Þjóðmenningarhúsið]], Hverfisgötu 15.
* [[Þjóðleikhúsið]], Hverfisgötu 19.
* [[Hverfisgata 21]], hús [[Félag bókagerðarmanna|Félags bókagerðarmanna]].
* [[Hverfisgata 29]], hús [[Danmörk|danska]] sendiráðsins.
* Hverfisgata 83, [[Bjarnaborg]] stórhýsi Bjarna Jónssonar snikkara.
* Hverfisgata 115, var reist sem skrifstofur og híbýli forstjóra [[Gasstöð Reykjavíkur|Gasstöðvar Reykjavíkur]], en hýsir nú starfsemi [[Stígamót|Stígamóta]].
* [[Hverfisgata 125]], húsið nefnt Norðurpóll. &lt;ref&gt;[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3440199 Hverfisgata 125 - Norðurpóll; greiní Morgunblaðinu 2002]&lt;/ref&gt;

== Tilvísanir ==
&lt;references/&gt;

== Tenglar ==
{{commonscat}}
* [http://www.timarit.is/?issueID=435645&amp;pageSelected=2&amp;lang=0 Brennivínsberserkir og kotafólk; ''úr sögu Hverfisgötunnar''; 1. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1989]
* [http://www.timarit.is/?issueID=435647&amp;pageSelected=5&amp;lang=0 Fínu húsin á Arnarhólstúni; ''úr sögu Hverfisgötunnar''; 2. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1989]
* [http://www.timarit.is/?issueID=435650&amp;pageSelected=3&amp;lang=0 Verslað á hverju horni; ''úr sögu Hverfisgötunnar''; 3. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1989]
* [http://www.timarit.is/?issueID=435651&amp;pageSelected=2&amp;lang=0 Í fyrrakvöld keyrði um þverbak; ''úr sögu Hverfisgötunnar''; 4. grein í Lesbók Morgunblaðsins 1989]

{{stubbur|Reykjavík}}
[[Flokkur:Miðborg Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Götur í Reykjavík]]</text>
      <sha1>s55nh6drfmz089gbl0cg3q82hlv1zfc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stjórnarráðshúsið</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56145</id>
    <revision>
      <id>1762061</id>
      <parentid>1724126</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:48:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3841" xml:space="preserve">[[Mynd:Iceland-Reykjavik-Stjornarrad-1.jpg|thumb|Stjórnarráðshúsið]]
[[Mynd:Reykjavík. Governor's House. (4558912974).jpg|thumb|Um 1900.]]
[[Mynd:Reykjavik, Laekjargata. Vier mannen en vier IJslandse pony's. Links het Huis van, Bestanddeelnr 190-0445.jpg|thumb|1934.]]
'''Stjórnarráðshúsið''' er veglegt hús sem stendur við [[Lækjargata|Lækjargötu]] í [[Reykjavík]]. Í því er [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytið]] til húsa. Byggingin var upphaflega reist sem fyrsta tugthúsið á Íslandi, upp úr miðri 18. öld.

= Forsaga hússins =

Fyrsta þekkta heimild þar sem birtast vangaveltur um að reisa hegningarhús á Íslandi er í bréfi Henriks Ocksen stiftamtmanns til amtmannsins Joachim Henriksen Lafrenz, frá árinu 1733. Katrín Ingjaldsdóttir nokkur hafði þá verið dæmd til dauða á Íslandi en náðuð af konungi, sem mildaði dóm hennar í ævilanga hegningarhúsvinnu. Slík náðun var ekki óalgeng. Þar sem engin aðstaða var á landinu til að halda mönnum föngnum um aldur og ævi voru fangar sendir til refsivistar í Danmörku.&lt;ref&gt;Björn Þórðarson, Refsivist á Íslandi 1761–1925, Prentsmiðjan Gutenberg 1926.&lt;/ref&gt;

Þann 20. mars 1759 gaf [[Danakonungur]] loks út úrskurð um að byggja þyrfti tugthús á Íslandi. Var það að undirlagi Skúla Magnússonar „fógeta“, meðal annars í leit að lausn á „flakkaraplágunni“ sem svo var nefnd, þ.e. að því fólki fór fjölgandi á landinu sem ekki var í fastri vist á bæjum. Árið 1753 leitaði Skúli eftir styrk frá konungi til að reisa betrunarhús, „sem tekið geti við ungum og hraustum umrenningum og beiningamönnum, sem renni um landið í hópum“.&lt;ref&gt;Björn Þórðarson, 1926.&lt;/ref&gt; Bygging hússins hófst árið 1761 og tóku dæmdir menn þá út refsingu sína með vinnu að byggingu þess. Húsið var tilbúið til notkunar áratug síðar, veturinn 1770–71.

Hegningarhúsið, sem alvanalegt var að nefna ''Múrinn'', varð við það fyrsta og um langa hríð eina tukthús Íslands. Fanga í hegningarhúsinu nýtti Skúli Magnússon sem vinnuafl fyrir [[Innréttingarnar]]. Þegar halla tók undan fæti í rekstri Innréttinganna voru fangarnir leigðir út af tugthúsinu sem vinnuafl innan Reykjavíkur. Innan stjórnsýslu danska konungsveldisins, sem Ísland tilheyrði á þeim tíma, var þeirra ætíð getið sem ''slave'', það er þræla, og stöðu þeirra innan tugthússins sem ''slaverie'', það er þrældóms. Þrælarnir lögðu hönd á plóg við mörg þeirra verka sem vinna þurfti í hinni vaxandi byggð.

Til byggingar og reksturs tugthússins var lagður skattur á fasteignir og [[kúgildi]] til fangahalds ([[Tukthústollurinn]]), og var óvinsæll meðal alþýðunnar. Tugthúsið var lagt niður árið 1816.

= Tugthúsið sem aðsetur stjórnvalda =

Árið 1904 tók fyrsta íslenska ráðuneytið til starfa í húsinu, og síðar stjórnarráðið, sem húsið heitir eftir, 1918. Allar götur síðan hafa starfsstöðvar forsætisráðherra og ríkisstjórnar Íslands verið í húsinu. Þá var skrifstofa embættis forseta Íslands til húsa í Stjórnarráðshúsinu frá 1973-1996. Við Stjórnarráðshúsið var íslenskur [[þjóðfáni]] dreginn fyrst að hún. 

== Tengill ==
* [https://www.stjornarradid.is/media/forsaetisraduneyti-media/media/utgefidefni/2009-08-saga-hussins.pdf Grein á vef forsætisráðuneytis um Stjórnarráðshúsið]
* [http://www.timarit.is/?issueID=418711&amp;pageSelected=5&amp;lang=0 ''Stjórnarráðið er nú 200 ára gamalt''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1959]

{{Friðuð hús í Reykjavík}}

{{Stubbur|mannvirki|Reykjavík}}
[[Flokkur:Byggingar í Reykjavík]]
[[Flokkur:Miðborg Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Ríkisstjórn Íslands]]
[[Flokkur:Síður sem þurfa hnit]]</text>
      <sha1>6ay9bwho5ry59kmi53n1ws9z0nahzhr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bræðraborgarstígur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56261</id>
    <revision>
      <id>1762090</id>
      <parentid>1668607</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:55:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1260" xml:space="preserve">'''Bræðraborgarstígur''' er gata í vesturbæ [[Reykjavík]]ur. Hann liggur milli [[Hringbraut]]ar í suðri og [[Vesturgata|Vesturgötu]] í norðri. Við hann er einkum íbúðarhúsnæði, sum húsin eru með þeim eldri í borginni. Gatan dregur nafn sitt af húsinu Bræðraborg (nú Bræðraborgarstígur 14), sem reist var af bræðrunum Bjarna og Sigurði Sigurðssyni frá Hæðarenda í [[Grímsnes]]i um 1880.&lt;ref&gt;Borgarsögusafn.&lt;sup&gt;[''fulla heimild vantar'']&lt;/sup&gt;&lt;/ref&gt; Götuheitið kemur fyrst fyrir í heimildum árið 1885.

Ýmis bókaforlög hafa á síðari árum valið sér aðsetur á Bræðraborgarstíg. [[Bókaútgáfan Iðunn]] var á Bræðraborgarstíg 16 frá því um 1975-2000, [[Bjartur-Veröld]] er nú á Bræðraborgarstíg 9 og [[Forlagið]] ([[JPV]] útgáfa, [[Mál og menning]], [[Vaka-Helgafell]] og Iðunn) á Bræðraborgarstíg 7.

== Tenglar ==
* [http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3308890 ''Úr sögu Bræðraborgarstígs''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1991]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3308948 ''Þar skemmti Gvendur dúllari''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1991]
{{reflist}}{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Götur í Reykjavík]]
[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]</text>
      <sha1>cv0362yi03ndosy426pyes50ms19upu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Landakotstún</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57159</id>
    <revision>
      <id>1762071</id>
      <parentid>1476026</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:02:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1076" xml:space="preserve">
'''Landakotstún''' er opið svæði í Vesturbæ [[Reykjavík]]ur. Á vestanverðu túninu eru aðalbækistöðvar [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kaþólikka]] á Íslandi, [[Landakotskirkja]] með [[safnaðarheimili]] og íbúðum [[prestur|presta]]. Við túnið standa einnig [[Landakotsskóli]] og [[Landakotsspítali]], sem kirkjan stofnaði en er nú hluti af [[Landspítali|Landspítala]]. Sjálft túnið er [[gras]]i vaxið, með [[tré|trjám]] og [[kjarr]]i, og þar eru göngustígar og [[róluvöllur]]. Loks er [[bílastæði]] í norðausturhorni túnsins. Umhverfis það standa hús við [[Hávallagata|Hávallagötu]] í suðri, [[Hólavallagata|Hólavallagötu]] í austri og [[Túngata|Túngötu]] í norðri, en sú síðastnefnda er kennd við túnið.

Áður fyrr stóð kotið [[Landakot (bær)|Landakot]] á Landakotstúni, og dregur það nafn sitt af því. Umhverfis túnið voru [[Túngarður|túngarðar]], sem [[Garðastræti]] heitir eftir, en þá náði túnið þangað austur.

{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]</text>
      <sha1>ryt5hzgnazda782um79gxrjdxux04me</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762073</id>
      <parentid>1762071</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:04:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1118" xml:space="preserve">
'''Landakotstún''' er opið svæði í Vesturbæ [[Reykjavík]]ur. Á vestanverðu túninu eru aðalbækistöðvar [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kaþólikka]] á Íslandi, [[Landakotskirkja]] með [[safnaðarheimili]] og íbúðum [[prestur|presta]]. Við túnið standa einnig [[Landakotsskóli]] og [[Landakotsspítali]], sem kirkjan stofnaði en er nú hluti af [[Landspítali|Landspítala]]. Sjálft túnið er [[gras]]i vaxið, með [[tré|trjám]] og [[kjarr]]i, og þar eru göngustígar og [[róluvöllur]]. Loks er [[bílastæði]] í norðausturhorni túnsins. Umhverfis það standa hús við [[Hávallagata|Hávallagötu]] í suðri, [[Hólavallagata|Hólavallagötu]] í austri og [[Túngata|Túngötu]] í norðri, en sú síðastnefnda er kennd við túnið.

Áður fyrr stóð kotið [[Landakot (bær)|Landakot]] á Landakotstúni, og dregur það nafn sitt af því. Umhverfis túnið voru [[Túngarður|túngarðar]], sem [[Garðastræti]] heitir eftir, en þá náði túnið þangað austur.

{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Almenningsgarðar á Íslandi]]</text>
      <sha1>6xw0udp9fuhw17bo5bshh8qihcvo9lm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762089</id>
      <parentid>1762073</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:53:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1165" xml:space="preserve">[[Mynd:Landakotstún.jpg|thumb|Landakotstún.]]
'''Landakotstún''' er opið svæði í Vesturbæ [[Reykjavík]]ur. Á vestanverðu túninu eru aðalbækistöðvar [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kaþólikka]] á Íslandi, [[Landakotskirkja]] með [[safnaðarheimili]] og íbúðum [[prestur|presta]]. Við túnið standa einnig [[Landakotsskóli]] og [[Landakotsspítali]], sem kirkjan stofnaði en er nú hluti af [[Landspítali|Landspítala]]. Sjálft túnið er [[gras]]i vaxið, með [[tré|trjám]] og [[kjarr]]i, og þar eru göngustígar og [[róluvöllur]]. Loks er [[bílastæði]] í norðausturhorni túnsins. Umhverfis það standa hús við [[Hávallagata|Hávallagötu]] í suðri, [[Hólavallagata|Hólavallagötu]] í austri og [[Túngata|Túngötu]] í norðri, en sú síðastnefnda er kennd við túnið.

Áður fyrr stóð kotið [[Landakot (bær)|Landakot]] á Landakotstúni, og dregur það nafn sitt af því. Umhverfis túnið voru [[Túngarður|túngarðar]], sem [[Garðastræti]] heitir eftir, en þá náði túnið þangað austur.

{{Stubbur|Reykjavík}}

[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Almenningsgarðar á Íslandi]]</text>
      <sha1>fyp38enx02qb8qe3yk1bogq2pvww5g3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hjarta- og æðasjúkdómar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61910</id>
    <revision>
      <id>1762047</id>
      <parentid>1760650</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T16:54:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1054" xml:space="preserve">'''Hjarta og æðasjúkdómar''' eru flokkur sjúkdóma sem tengjast [[hjarta]]nu eða [[æð]]akerfinu. Þar á meðal eru [[hjartaáfall]], [[kransæðasjúkdómar]], [[hjartabilun]], [[heilablóðfall]], [[hjartagallar]], sjúkdómar í hjartavöðvanum, [[æðakölkun]], [[blóðtappi]], [[háþrýstingur]] og [[hjartsláttartruflanir]].

Mataræði er áhættuþáttur sem tengist 53% dauðfalla í hjarta og æðasjúkdómum. Aðrir áhættuþættir í lífstíl eru m.a. hreyfingarleysi, reykingar og áfengisdrykkja.

==Tenglar==
*[https://www.visindavefur.is/svar.php?id=50567  Vísindavefur - Hvað eru hjarta- og æðasjúkdómar? ]
*[https://www.landlaeknir.is/um-embaettid/greinar/grein/item17742/Um-hjartasjukdoma Landlæknir - Um hjartasjúkdóma]
*[https://doktor.frettabladid.is/sjukdomur/hjartasjukdomar-og-erfdir Doktor.is - Hjartasjúkdómar og erfðir]
*[https://hjartalif.is/hjartasjukdomar-2 Hjartalíf - Hjartasjúkdómar]


{{stubbur|heilsa|dauði}}


[[Flokkur:Hjarta- og æðakerfið]]
[[Flokkur:Hjarta- og æðasjúkdómar]]</text>
      <sha1>0zlhf2iyhup81lndjwmt0sk5z0q31c0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762048</id>
      <parentid>1762047</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T16:55:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1095" xml:space="preserve">'''Hjarta og æðasjúkdómar''' eru flokkur sjúkdóma sem tengjast [[hjarta]]nu eða [[æð]]akerfinu. Þar á meðal eru [[hjartaáfall]], [[kransæðasjúkdómar]], [[hjartabilun]], [[heilablóðfall]], [[hjartagallar]], sjúkdómar í hjartavöðvanum, [[æðakölkun]], [[blóðtappi]], [[háþrýstingur]] og [[hjartsláttartruflanir]].

Mataræði er áhættuþáttur sem tengist 53% dauðfalla í hjarta og æðasjúkdómum. Aðrir áhættuþættir í lífstíl eru m.a. hreyfingarleysi, reykingar og áfengisdrykkja.

==Tengt efni==
*[[Blóðrásarkerfið]]

==Tenglar==
*[https://www.visindavefur.is/svar.php?id=50567  Vísindavefur - Hvað eru hjarta- og æðasjúkdómar? ]
*[https://www.landlaeknir.is/um-embaettid/greinar/grein/item17742/Um-hjartasjukdoma Landlæknir - Um hjartasjúkdóma]
*[https://doktor.frettabladid.is/sjukdomur/hjartasjukdomar-og-erfdir Doktor.is - Hjartasjúkdómar og erfðir]
*[https://hjartalif.is/hjartasjukdomar-2 Hjartalíf - Hjartasjúkdómar]


{{stubbur|heilsa|dauði}}


[[Flokkur:Hjarta- og æðakerfið]]
[[Flokkur:Hjarta- og æðasjúkdómar]]</text>
      <sha1>kylsalngp53nkg017lgoi8d7io0wenb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alibýfluga</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63067</id>
    <revision>
      <id>1762159</id>
      <parentid>1761865</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T01:12:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Svarði2</username>
        <id>42280</id>
      </contributor>
      <comment>um eitrun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17827" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = Alibýfluga
| image = Honeybee landing on milkthistle02.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = Alibýfluga að nálgast blóm [[Maríuþistill|maríuþistils]] &lt;!-- ég veðja bara á að þetta sé Silybum marianum --&gt;
| regnum = [[Dýraríki]] (''[[Animalia]]'')
| phylum = [[Liðdýr]] (''[[Arthropoda]]'')
| classis = [[Skordýr]] (''[[Insecta]]'')
| ordo = [[Æðvængjur]] (''[[Hymenoptera]]'')
| subordo = [[Broddvespur]] (''[[Apocrita]]'')
| superfamilia = ''[[Apoidea]]''
| familia = ''[[Apidae]]''
| subfamilia = ''[[Apinae]]''
| tribus = ''[[Apini]]''
| genus = ''[[Apis]]''
| species = '''''Alibýfluga'''''
| binomial = ''Apis mellifera''
| binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758
| synonyms = 
*''Apis mellifica'' &lt;small&gt;Linnaeus, 1761&lt;/small&gt;
*''Apis gregaria'' &lt;small&gt;Geoffroy, 1762&lt;/small&gt;
*''Apis cerifera'' &lt;small&gt;Scopoli, 1770&lt;/small&gt;
*''Apis daurica'' &lt;small&gt;Fischer von Waldheim, 1843&lt;/small&gt;
*''Apis mellifica germanica'' &lt;small&gt;Pollmann, 1879&lt;/small&gt;
*''Apis mellifica nigrita'' &lt;small&gt;Lucas, 1882&lt;/small&gt;
*''Apis mellifica mellifica lehzeni'' &lt;small&gt;Buttel-Reepen, 1906 (Unav.)&lt;/small&gt;
*''Apis mellifica mellifica silvarum'' &lt;small&gt;Goetze, 1964 (Unav.)&lt;/small&gt;
| subdivision_ranks = [[Undirtegund]]ir
| subdivision =
'''[[Evrópa|Norðvestur Evrópa]]'''
* [[Apis mellifera iberica|''A. m. iberica'']]
* [[Apis mellifera intermissa|''A. m. intermissa'']]
* [[Apis mellifera mellifera|''A. m. mellifera'']]
* [[Apis mellifera sahariensis|''A. m. sahariensis'']]
'''[[Evrópa|Suðvestur Evrópa]]'''
* [[Apis mellifera carnica|''A. m. carnica'']]
* [[Apis mellifera cecropia|''A. m. cecropia'']]
* [[Apis mellifera ligustica|''A. m. ligustica'']]
* [[Apis mellifera macedonica|''A. m. macedonica'']]
* [[Apis mellifera ruttneri|''A.m. ruttneri'']]
* [[Apis mellifera sicula|''A. m. sicula'']]
'''[[Miðausturlönd]]'''
* [[Apis mellifera adamii|''A. m. adamii'']]
* [[Apis mellifera anatoliaca|''A. m. anatoliaca'']]
* [[Apis mellifera armeniaca|''A. m. armeniaca'']]
* [[Apis mellifera caucasica|''A. m. caucasica'']]
* [[Apis mellifera cypria|''A. m. cypria'']]
* [[Apis mellifera meda|''A. m. meda'']]
'''[[Afríka]]'''
* [[Apis mellifera adansonii|''A. m. adansonii'']]
* [[Apis mellifera capensis|''A. m. capensis'']]
* [[Apis mellifera intermissa|''A. m. intermissa'']]
* [[Apis mellifera lamarckii|''A. m. lamarckii'']]
* [[Apis mellifera litorea|''A. m. litorea'']]
* [[Apis mellifera major|''A. m. major'']]
* [[Apis mellifera monticola|''A. m. monticola'']]
* [[Apis mellifera sahariensis|''A. m. sahariensis'']]
* [[Apis mellifera scutellata|''A. m. scutellata'']]
* [[Apis mellifera unicolor|''A. m. unicolor'']]
* [[Apis mellifera jemenitica|''A. m. jemenitica'']]
}}

'''Alibýfluga''' ([[fræðiheiti]]: ''Apis mellifera'') er önnur tveggja tegunda hunangsbýa sem ræktuð er að ráði. Hin er Austurasískt bý ([[Apis cerana]]). Alibýflugan skiftist í allnokkrar undirtegundir (sjá hér að ofan), en nú er stór hluti býræktenda með svonefndan [[Apis mellifera cv. Buckfast|Buckfast stofn]], en hann er upphafnlega blendingur af [[Apis mellifera mellifera|''A. m. mellifera'']] og [[Apis mellifera ligustica|''A. m. ligustica'']], síðar einnig blandaður við fjölda annarra undirtegunda. Það er einmitt sá stofn sem er ræktaður hérlendis. Víða um heim herjar margs konar plágur á alibýflugur (t.d. [[Nosema apis|Nosema]] og [[Varroa]]) en enn sem komið er finnast þær verstu ekki hérlendis. Þess vegna er mikið lagt upp úr ströngu eftirliti með innflutningi og eingöngu frá sjúkdómafríum svæðum.

[[Mynd:EU Apis Mellifera L Map.svg|thumb|vinstri|Upprunaleg útbreiðsla undirtegundanna í Evrópu og Austurlöndum nær (eftir síðustu ísöld).]]
== Aðrar tegundir ==
Auk ''Apis mellifera,'' eru 6 aðrar tegundir í ættkvíslinni ''Apis''. Þær eru ''[[Apis andreniformis]], [[Apis florea]], [[Apis dorsata]], [[Apis cerana]], [[Apis koschevnikovi]], og [[Apis nigrocincta]].''&lt;ref&gt;Winston, Mark L. The biology of the honey bee. Harvard University Press, 1991.&lt;/ref&gt; Þessar tegundir, fyrir utan ''Apis mellifera,'' eiga uppruna sinn í Suður og Suðaustur Asíu. Aðeins ''Apis mellifera'' er talin eiga uppruna sinn í Evrópu, Asíu og Afríku.&lt;ref&gt;Deborah R. Smith, Lynn Villafuerte, Gard Otisc &amp; Michael R. Palmer (2000). &quot;Biogeography of ''Apis cerana'' F. and ''A. nigrocincta'' Smith: insights from mtDNA studies&quot; (PDF). ''Apidologie'' '''31''' (2): 265–279.doi:10.1051/apido:2000121. Archived from the original (PDF) on February 29, 2012.&lt;/ref&gt;

== Lífsferill ==

=== Lífsferill búsins ===
Þegar nýjar drottningar eru við að koma úr púpu, þá tekur gamla drottningin tvo þriðju hluta af vinnuflugum búsins til að stofna nýtt. Nefnist hópurinn svermur og reynir hann að finna heppilegan stað til að hafa nýtt bú á (oft holan trjábol, eða tóman kassa). Gerist þetta vanalega á vorin eða snemmsumars þegar nóg er af blómum með blómasafa og frjói. 
[[Mynd:A_swarm_of_Apis_mellifera_-_20051109.jpg|alt=Swarm of honey bees on a wooden fence rail|vinstri|thumb|Býsvermur. Býflugur eru ekki árásargjarnar á meðan þær sverma, því þær hafa ekkert bú eða birgðir til að verja.]]
Á meðan eru ungu drottningarnar að skríða úr púpu og berjast þær um yfirráð á gamla búinu þar til einungis ein stendur eftir lifandi. Á meðan hún er ófrjóvguð getur hún verpt, en afkvæmin verða þá aðeins druntar (karlar). Hún fer í nokkur mökunarflug þegar hún hefur náð yfirráðum og makast í hvert skifti við 1 til 17 drunta.&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Page|first1=Robert E.|date=1980|title=The Evolution of Multiple Mating Behavior by Honey Bee Queens (Apis mellifera L.)|journal=Genetics|volume=96|issue=1|pages=253–273|doi=10.1093/genetics/96.1.263|pmc=1214294|pmid=7203010}}&lt;/ref&gt; Þegar mökunarflugin eru afstaðin, sem er vanalega innan tveggja vikna eftir að hún braust úr púpu, þá heldur hún sig í búinu til að verpa. 

Yfir sumarið getur fjöldi býa í heilbrigðu búi orðið á milli 40.000 til 80.000.Þær safna vetrarforða sem samanstendur af blómasafa og frjói. Á meðan kalt er eru flugurnar daufar og hreyfa sig lítið nema til að halda hita í búinu (yfir 20–22 °C).

=== Lífsferill einstaklinga ===
Eins og aðrar flugutegundir, þá skiftist líf  alibýflugna í fjóra hluta; egg, lirfa, púpa og fullorðin fluga. Að auki skiftist líf fullorðinna vinnuflugna í tímabil. Drottningin verpir einu eggi í klakhólf í vaxkökunni. Eggið klekst út í augnlausa og fótalausa lirfu sem er fóðruð af fósturflugu (vinnuflugu sem sér um innviði búsins). Eftir um viku er lirfan lokuð af í klakhólfinu af fósturflugunni og lirfan byrjar að púpa sig. Eftir aðra viku brýst hún út úr púpunni sem fullorðin fluga. Algangt er að vaxkakan sé með afmarkaða hluta með klakhólfum og aðrir séu með frjó og/eða hunangsbirgðir. 

Fyrstu 10 dagar vinnuflugna fara í að sjá um að hreinsa búið og fóðra lirfurnar. Þar á eftir myndar mynda þær vax í vaxkökuna. Á 16da til 20ta degi sjá þær um að ganga frá blómasafa og frjói frá eldri flugum. Eftir 20ta dag sjá þær um að leita að og sækja blómasafa og frjó til æviloka.

== Afurðir ==

=== Hunang ===

=== Vax ===

=== Frjó ===

=== Býþéttir ===
Býþéttir er harpixkennd blanda sem flygurnar safna af trjábrumum og ýmsu öðru sem þær nota til að þétta búið.&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Simone-Finstrom|first1=Michael|last2=Spivak|first2=Marla|date=May–June 2010|title=Propolis and bee health: The natural history and significance of resin use by honey bees|journal=Apidologie|volume=41|issue=3|pages=295–311|doi=10.1051/apido/2010016|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; 

=== Royal jelly ===
Royal jelly myndað í kirtlum í höfði vinnubýa og gfið öllum býlirfum, vort sem þær eiga eftir að verða druntar, vinnuflugur eða drottningar. Verðandi druntar og vinnuflugur fá það hinsvegar einungis í þrjá daga, en drottningarlirfurnar fá það allt lirfustigið.&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Jung-Hoffmann|first1=L|year=1966|title=Die Determination von Königin und Arbeiterin der Honigbiene|journal=Z Bienenforsch|volume=8|pages=296–322}}&lt;/ref&gt;  Það hefur verið selt sem undralyf, en engar staðfestar heimildir eru um virkni&lt;ref&gt;{{cite journal|date=2011|title=Scientific Opinion|journal=EFSA Journal|volume=9|issue=4|pages=2083|doi=10.2903/j.efsa.2011.2083|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm207416.htm|title=Federal Government Seizes Dozens of Misbranded Drug Products: FDA warned company about making medical claims for bee-derived products|date=Apr 5, 2010|publisher=[[Food and Drug Administration]]}}&lt;/ref&gt; aðrar en að valda frjókornaofnæmi.&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Leung|first1=R|last2=Ho|first2=A|last3=Chan|first3=J|last4=Choy|first4=D|last5=Lai|first5=CK|date=March 1997|title=Royal jelly consumption and hypersensitivity in the community|journal=Clin. Exp. Allergy|volume=27|issue=3|pages=333–6|doi=10.1111/j.1365-2222.1997.tb00712.x|pmid=9088660|s2cid=19626487}}&lt;/ref&gt;


== Plöntur fyrir býflugur ==
Gildin fyrir blómasafann og frjókornin eru frá 1 (lélegt) til 3 (gott).&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://biplanter.dk/plants/list|title=Plantdb|website=biplanter.dk|access-date=2022-07-22}}&lt;/ref&gt; Ekkert gildi þýðir að upplýsingar vantar eða að að magn sé of lítið til að nýtast.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;http://www.biavl.dk/images/2011/stories/pdf/biplantekalender202007.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }} [https://biplanter.dk/plants/list Uppfærður hlekkur]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://alltombiodling.se/bivaxter/|title=Biväxter – ALLT OM BIODLING|language=sv-SE|access-date=2022-07-22}}&lt;/ref&gt; Einnig hvort tegundin sé heppileg fyrir bý/humlur með langa/stutta tungu.
{| class=&quot;wikitable sortable collapsible collapsed&quot;
|-
! Mynd !!Íslenskt nafn!!Vísindanafn !! Nektar !! Frjó 
!Stutt 
tunga&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite web|url=https://webbutiken.jordbruksverket.se/sv/artiklar/jo226.html|title=Blommor för bin|website=webbutiken.jordbruksverket.se|access-date=2022-07-23}}&lt;/ref&gt;
!Löng
tunga&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
! Tími
|-
| [[Image:Crocus_vernus_1.jpg|120px]]||Krókus|| ''[[Crocus]]'' || 1 || 3 
|1
| ||Apríl, Maí
|-
| [[Image:Blausternchen_2.jpg|120px]]||Síberíulilja|| ''[[Scilla sibirica]]'' || 2 || 1 
|
| ||Maí til Júní
|-
| [[Image:Allium_ursinum0.jpg|120px]]||Bjarnarlaukur|| ''[[Allium ursinum]]'' || 3 || 1 
|1
|1||Júní
|-
| [[Image:Allium_schoenoprasum_in_NH_01.jpg|120px]]||Graslaukur|| ''[[Allium schoenoprasum]]'' || 3 || 1 
|1
|1||Júní
|-
| [[Image:Glory of the Snow.JPG|120px]]||Snæstjarna|| ''[[Chionodoxa]]'' || 2 || 1 
|1
|1||Maí
|-
| [[Image:Prolećno_cveće_3.JPG|120px]]||Lykill|| ''[[Primula]]'' ||  ||  1
|1
|1||Apríl, Maí, Júní, Júlí. Eftir tegundum
|-
| [[Image:Strom1.jpg|120px]]||Heggur|| ''[[Prunus padus]]'' || 3 || 3 
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Sorbus and stone (Kivach Nature Reserve).JPG|120px]]||Reynir|| ''[[Sorbus aucuparia]]'' || 2 || 3 
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Rubus idaeus Oulu, Finland 09.06.2013.jpg|120px]]||Hindber|| ''[[Rubus idaeus]]'' || 3 || 3 
|
| || júní, júlí
|-
| [[Image:Zilverschoon plant Potentilla anserina.jpg|120px]]||Tágamura|| ''[[Potentilla anserina]]'' || 1 || 2 
|1
| ||Júní
|-
| [[Image:Reinroser.JPG|120px]]||Holtasóley|| ''[[Dryas octopetala]]'' ||  ||  
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Potentilla_atrosanguinea.jpg|120px]]||Blendingsmura|| ''[[Potentilla x hybrida]]'' || 1 || 2 
|1
| ||Júlí, Ágúst
|-
| [[Image:Fragaria_vesca_LC0389.jpg|120px]]||Villijarðarber|| ''[[Fragaria vesca]]'' || 2 || 2 
|1
|1||Júlí
|-
| [[Image:Geum_rivale_flowers.jpg|120px]]||Fjalldalafífill|| ''[[Geum rivale]]'' || 2 || 2 
|2
|2||Júní, júlí
|-
| [[Image:Moeraspirea plant Filipendula ulmaria.jpg|120px]]||Mjaðurt|| ''[[Filipendula ulmaria]]'' ||  || 3&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|1
|1||Júní, júlí
|-
| [[Image:Jalokiurunkannus_Corydalis_nobilis_VI08_C_H4791.jpg|120px]]||Lævirkjaspori|| ''[[Corydalis nobilis]]'' ||  ||  
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Bayrischer Wald 9928.JPG|120px]]||Hófsóley|| ''[[Caltha palustris]]'' || 2 || 3&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|1
|1||Júní
|-
| [[Image:Pulsatilla_vulgaris-700px.jpg|120px]]||Geitabjalla|| ''[[Pulsatilla vulgaris]]'' || 2 || 2 
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Anemone_nemorosa_001.JPG|120px]]||Skógarsóley|| ''[[Anemone nemorosa]]'' ||  || 3 
|1
|1||Júní
|-
| [[Image:Aconogonon alaskanum (7833495202).jpg|120px]]||Snæsúra|| ''[[Aconogonon alaskanum]]'' || || 
|1
|2||Júní, júlí Svipuð slöngusúru
|-
| [[Image:PolygonumBistortaBulgaria1.jpg|120px]]||Slöngusúra|| ''[[Bistorta officinalis]]'' || || 
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Diverse fotografier fra Totenåsen og Mjøslandet 34.jpg|120px]]||Rabbabari|| ''[[Rheum officinalis]]'' || || 1
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Anthyllis-vulneraria.JPG|120px]]||Gullkollur|| ''[[Anthyllis vulneraria]]'' || 1 || 2&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Lotus_corniculatus10.JPG|120px]]||Maríuskór|| ''[[Lotus corniculatus]]'' || 3 || 1&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|3
|3||Júní
|-
| [[Image:Trifolium repens 001.JPG|120px]]||Hvítsmári|| ''[[Trifolium repens]]'' || 3 || 3 
|3
|3||Júní, júlí
|-
| [[Image:Hedysarum alpinum.png|120px]]||Lykkjur|| ''[[Hedysarum]]'' || 3 || 2&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Trifolium pratense Oulu, Finland 10.06.2013.jpg|120px]]||Rauðsmári|| ''[[Trifolium pratense]]'' || 3 || 3 
|2
|3||Júlí, ágúst
|-
| [[Image:Trifolium medium 1.jpg|120px]]||Skógarsmári|| ''[[Trifolium medium]]'' || 3|| 3 
|
| ||Ágúst, september
|-
| [[Image:Maitohorsma_(Epilobium_angustifolium).JPG|120px]]||Sigurskúfur|| ''[[Epilobium angustifolium]]'' || 3 || 1 
|
| ||Júlí
|-
| [[Image:Chamerion_latifolium_upernavik_2007-08-06_4.jpg|120px]]||Eyrarrós|| ''[[Epilobium latifolium]]'' || 3 || 1 
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Sedum villosum Moor-Mauerpfeffer.JPG|120px]]||Hnoðrar|| ''[[Sedum]]'' || 2 || 2 
|
| ||Júní til september (eftir tegundum)
|-
| [[Image:Claytonia_sibirica_Eglinton.JPG|120px]]||Síberíublaðka|| ''[[Montia siberica]]'' || 3 || 2 
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Cerastium_alpinum_ssp_lanatum_1.JPG|120px]]||Músareyra|| ''[[Cerastium alpinum]]'' ||  1||  1
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Mertensia ciliata 002.JPG|120px]]||Bláliljur|| ''[[Mertensia]]'' ||  ||  
|
| ||Júní júlí
|-
| [[Image:Pulmonaria saccharata (3497086606).jpg|120px]]||Lyfjajurt|| ''[[Pulmonaria]]'' || 2 || 2 
|2
|3|| Maí, júní
|-
| [[Image:Phacelia.jpg|120px]]||Hunangsjurt|| ''[[Phacelia tanacetifolia]]'' || 3 || 3 
|2
|1||Júlí
|-
| [[Image:Dead Nettle (Lamium album) - geograph.org.uk - 403952.jpg|120px]] || [[Ljósatvítönn]]||''[[Lamium album]]'' || 3 || 2 
|2
|3||Júní - Júlí
|-
| [[Image:Geranium_sylvaticum_(1).JPG|120px]]||Blágresi|| ''[[Geranium sylvaticum]]'' || 2&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;Anna Maurizio &amp; Ina Grafl. 1969. ''Das Trachtpflanzenbuch''. Ehrenwirth Verlag, München. &lt;/ref&gt;|| 2 
|2
|2||Júní
|-
| [[Image:Tuftedsaxifrage-1.jpg|120px]]||Þúfusteinbrjótur|| ''[[Saxifraga cespitosa]]'' ||  ||  
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Rhodiola_rosea_a3.jpg|120px]]||Burnirót|| ''[[Rhodiola rosea]]'' || 2 || 2 
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Draba norvegica IMG 3693 bergrublom longyeardalen.JPG|120px]]||Vorblóm|| ''[[Draba]]'' ||  ||  
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Aurinia saxatilis sl6.jpg|120px]]||Nálablóm|| ''[[Alyssum]]'' || 3 || 1 
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Brassica napus 002.JPG|120px]]||Repja|| ''[[Brassica napus]]'' || 3 || 3 
|
| ||Júní, júlí
|-
| [[Image:Puna-ailakki Silene dioica DSC03011 C.JPG|120px]]||Dagstjarna|| ''[[Silene dioica]]'' || 1||  1
|1
|2||Júní til september
|-
| [[Image:Viola tricolor maritima kz3.jpg|120px]]||Þrenningarfjóla|| ''[[Viola tricolor]]'' || 1 || 1  
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Blackcurrant 1.jpg|120px]]||Sólber|| ''[[Ribes nigrum]]'' || 3 || 2 
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Ribes rubrum 1.jpg|120px]]||Rifs|| ''[[Ribes rubrum]]'' || 3 || 2 
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Gewöhnlicher Löwenzahn Taraxacum officinale agg. big.jpg|120px]]||Túnfífill|| ''[[Taraxacum]]'' || 3 || 3 
|3
|3||Apríl til júní
|-
| [[Image:Hieracium aurantiacum Saarland 07.jpg|120px]]||Roðafífill|| ''[[Hieracium aurantiacum]]'' ||   2||   2
|1
|1&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;||Júlí, ágúst
|-
| [[Image:Achillea millefolium vallee-de-grace-amiens 80 22062007 1.jpg|120px]]||Vallhumall|| ''[[Achillea millefolium]]'' || 1 || 1&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; 
|
| ||Júlí, ágúst
|-
| [[Image:Calluna vulgaris11.jpg|120px]]||Beitilyng|| ''[[Calluna vulgaris]]'' || 3 || 1 
|
| ||Ágúst,september
|-
| [[Image:Baerentraube ML0002.jpg|120px]]||Sortulyng|| ''[[Arctostaphylos uva-ursi]]'' || || 
|
| ||Júní
|-
| [[Image:Vaccinium uliginosum upernavik 2007-07-02 1.jpg|120px]]||Bláberjalyng|| ''[[Vaccinium uliginosum]]'' || 2 || 2 
|
| ||Maí, júní
|-
| [[Image:Salix glauca hg.jpg|120px]]||Víðir|| ''[[Salix]]'' || 3 || 3 
|
| ||Maí, júní
|-
|}

==== Eitraðar plöntur ====
Nokkrar tegundir geta valdið eitrun í býflugum og ekki síst alibýflugum. Er það helst [[Lyngrós|lyngrósi]]&lt;nowiki/&gt;r ''(andromedotoxin'' eða ''acetylandromedol)''  og [[sóleyjar]] (''protoanemonin)'',&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://missapismellifera.com/2014/11/11/winter-studies-the-poison-honey/|title=Winter studies: The poison honey|last=Maund|first=Emma|date=2014-11-11|website=Mrs Apis Mellifera|language=en|access-date=2022-07-28}}&lt;/ref&gt; en einnig [[Senecio jacobaea]] (''pyrrolizidine alkaloids)''. 

== Tilvísanir ==
{{Reflist}}{{commonscat|Apis mellifera}}
{{Wikilífverur|Apis mellifera}}
[[Flokkur:Býflugur]]</text>
      <sha1>o9yk5g98hq79fim90tkz23qqjs4bgou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guðmundur frá Miðdal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>64171</id>
    <revision>
      <id>1762085</id>
      <parentid>1739292</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:23:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gamlar ljósmyndir.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3605" xml:space="preserve">[[Mynd:Guðmundur Einarsson (1934).jpg|thumb|Guðmundur Einarsson (1934)]]
[[Mynd:Guðmundur Einarsson (1895-1963), beeldend kunstenaar uit Miðdal, in diens atelie, Bestanddeelnr 190-0343.jpg|thumb]]
[[Mynd:Guðmundur Einarsson (1895-1963), beeldend kunstenaar uit Miðdal, in diens atelie, Bestanddeelnr 190-0341.jpg|thumb]]
[[Mynd:Gudmundur Einarson tezamen met zijn kind, Bestanddeelnr 190-0345.jpg|thumb]]
'''Guðmundur Einarsson frá Miðdal''' í [[Mosfellssveit]] (f. [[5. ágúst]] [[1895]], d. [[23. maí]] [[1963]]) var íslenskur listamaður sem var allt í senn: teiknari, grafíklistamaður, málari, myndhöggvari, ljósmyndari, kvikmyndagerðarmaður, rithöfundur og fjallgöngumaður. Synir hans, Guðmundur (betur þekktur sem [[Erró]]), er þekktur myndlistarmaður og [[Ari Trausti Guðmundsson|Ari Trausti]] er þekktur jarðfræðingur og rithöfundur.

Guðmundur var á sinni tíð einn af mest áberandi myndlistarmönnum landsins. Kom það til vegna þess að hann fékkst við margar myndlistargreinar, var einkar afkastamikill, hélt margar sýningar heima og heiman, á mörg verk á opinberum stöðum og var mikilvirkur í félagsmálum myndlistarmanna og einnig í víðtækri og oft óvæginni umræðu um menningu og listir. Viðhorf byggðust meðal annars á klassíkri myndlist, rómantík, virðingu fyrir þjóðlegum gildum, áhuga á framandi þjóðum, andlegum hefðum og hlutbundnum verkum en ekki afstrakt list enda þótt hann hneigðist nokkuð langt í þá átt á efri árum. Viðhorfin voru umdeild og málafylgni Guðmundar og um margt öflug en fáguð framkoma vöktu verulega athygli, einkanlega eftir að módernisminn vann á hérlendis upp úr síðaðri heimsstyrjöldinni.

Guðmundur var menntaður í myndlist hér heima (1911–13 hjá Stefáni Eiríkssyni og 1916 hjá [[Ríkarður Jónsson|Ríkarði Jónssyni]] og [[Þórarinn B. Þorláksson|Þórarni B. Þorlákssyni]]), í [[Kaupmannahöfn]] (1919–20) og loks í [[München]] (1920–25).

Guðmundur var umdeildur meðan hans naut við. Um skeið var hans sjaldan minnst á fræðilegum vettvangi en undanfarinn ár hefur áhugi á verkum hans, fjölhæfni og afstöðu vaxið. Eftir Guðmund liggja þúsundir verka; olíumálverk, skúlptúrar, glerlistarverk, vatnslitamyndir, grafík og keramik (í þeim greinum var hann brautryðjandi), teikningar, húsgögn sem hann hannaði, ásamt skartgripum, kopar- og silfurmunum, görðum, stökum húsum og veggskreytingum. Enn fremur liggja eftir hann bækur, ljósmyndir og kvikmyndir. Guðmundur var einn frumherja fjallamennsku á Íslandi, landkönnuður, ötull náttúruverndarmaður, skógræktarmaður, ferðalangur og ferðafrömuður, auk þess að vera meðal slyngari veiðimanna landsins.

Safn ljósmynda eftir Guðmund er geymt í Þjóðminjasafninu, kvikmyndir hans eru geymdar í Kvikmyndasafninu. Árið 1997 kom út ævisagan ''Guðmundur frá Miðdal'' eftir Illuga Jökulsson, æviminningar Lydiu Pálsdóttur Zeitner-Sternberg, seinni eiginkonu hans, komu út árið 1992 í bókinni ''Lífsganga Lydiu''.

== Tenglar ==
*[http://www.mithdalur.com Heimasíða Guðmundar frá Miðdal]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1220550 ''Leirbrennsla''; grein í Morgunblaðinu 1930]
* [http://www.umm.is/UMMIS/Listamenn/Listamadur/64 Guðmundur frá Miðdal á Umm.is] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110818194136/http://www.umm.is/UMMIS/Listamenn/Listamadur/64 |date=2011-08-18 }}
{{fd|1895|1963}}
[[Flokkur:Íslenskir myndlistarmenn]]
[[Flokkur:Handhafar Hinnar íslensku fálkaorðu]]</text>
      <sha1>onfb5qn5qf8p58b4pjt81zgz0orm8ov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vað</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67249</id>
    <revision>
      <id>1762080</id>
      <parentid>1761823</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:14:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1051" xml:space="preserve">[[Mynd:LandCruiserInThorsmoerk.jpg|thumb|right|[[Land Rover]] fer yfir á á vaði]]
[[Mynd:Auto rijdt door een ondiepe beek in een rotsachtig landschap, Bestanddeelnr 190-0295.jpg|thumb|Bíll fer yfir vað á Íslandi 1934.]]
'''Vað''' kallast staður í [[á (landform)|á]] eða [[lækur|læk]] sem er það grunnur að hægt er að komast þar yfir með því að vaða, fara ríðandi á [[hestur|hestbaki]] eða keyrandi á [[ökutæki]].  Orðið ''vað'' er [[hvorugkyn]]s og má ekki rugla saman karlkynsorðið ''vaður'' sem merki færi, taug, reipi kaðall. 

== Orðatiltæki ==
[[Orðatiltæki]]ð að „[[wikt:en:hafa vaðið fyrir neðan sig|hafa vaðið fyrir neðan sig]]“ þýddi upphaflega að sá sem ætlaði sér að fara yfir á ætti að hafa þá fyrirhyggju að grynnri hluti árinnar væri fyrir neðan, en ekki ofan, þegar farið væri yfir. Nú þýðir það að vera aðgætin/n. 

== Tenglar ==
{{commonscat|Fords}}
*[http://www.wetroads.co.uk/ Listi yfir bresk vöð]

[[Flokkur:Vegir]]
[[Flokkur:Ár og fljót]]</text>
      <sha1>f95bchkys3fjj7ajnrnxy4a9b3oum8w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Norðurheimskautsbaugurinn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67757</id>
    <revision>
      <id>1762119</id>
      <parentid>1717881</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:05:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5750" xml:space="preserve">[[Mynd:World map with arctic circle.svg|thumb|350px|Norðurheimskautsbaugurinn merktur með rauðri línu]] 
[[Mynd:Polarkreis - zwischen Narvik &amp; Mo i Rana Norwegen.JPG|300 px|thumb|Varði nálægt heimskautsbaugnum á Saltfjalli í Noregi.]]
'''Norðurheimskautsbauginn''' afmarkar það svæði á norðurhjara jarðar þar sem sólin (eða réttara sagt sólmiðjan) getur horfið undir [[sjóndeildarhringur|sjóndeildarhringinn]] í heilan sólarhring eða lengur að vetrinum en getur þá jafnframt verið sýnileg heilan sólarhring eða lengur að sumrinu, þannig að sjá megi [[miðnætursól]]. Sams konar baugur, [[suðurheimskautsbaugurinn]], er á suðurhvelinu. 

Skilgreiningin sýnist einföld en margt flækir málið. Fólk víða á Norðurlandi getur borið vitni um það að sólin hverfur ekki undir sjónarrönd dögum saman kring um [[sumarsólstöður]], þó liggur baugurinn langt norður í hafi. Ástæðan fyrir þessu er sú að skilgreining baugsins miðast við að athugandinn sé við sjávarmál og tekur ekki tillit til [[ljósbrot]]s í gufuhvolfi jarðar. Ljósbrotið veldur því að miðnætursól getur sést tugi km sunnan heimskautsbaugs og raunar yfir 100 km ef farið er til fjalla.

== Möndulhallinn ==
Það er [[möndulhalli jarðar]] sem ræður legu heimskautsbaugsins. [[Snúningsmöndull jarðar]] liggur ekki hornrétt á [[jarðbrautarflötur|brautarflöt]] hennar. Hornið á milli þeirra er nákvæmlega 66° 33' 46,56&quot; (vorjafndægur 2017). Baugurinn er því á 66°33,5‘ norðlægrar breiddar. Þetta horn er þó ekki stöðugt heldur tekur það hægfara breytingum og er ýmist að vaxa eða minnka og sveiflast á milli hámarks og lágmarks á um 20.000 árum.  Á síðustu ármilljónum hefur hornið mest orðið 68° en minnst 65,5°.  Mismunurinn er 2,5° og samkvæmt þeirri þekktu reglu að hver [[breiddarmínúta]] jafngildi einni [[sjómíla|sjómílu]] má ljóst vera að baugurinn getur flust til um 150 sjómílur frá norðri til suðurs. Sem stendur fer hornið vaxandi en það veldur því að baugurinn færist til norðurs um 14,5 m á ári. Þetta er margfalt meiri tilfærsla en verður við hægfara jarðskorpuhreyfingar eins og t.d. [[landrek]].

== Fleiri óreglur ==
Fleiri þættir koma hér við sögu t.d. hin svokallaða [[pólriða]] (nutation) sem veldur sveiflu frá hámarki til lágmarks á 9,3 árum og flytur bauginn til um hátt í 570 m á sama tíma og síðan til baka á ný á næstu 9,3 árum. Enn fleiri atriði flækja þetta mál. Hreyfingin heimskautsbaugsins er því ekki jöfn frá einum tíma til annars heldur rykkjótt og skrykkjótt. Ekki er hægt að segja nákvæmlega fyrir um hana í smáatriðum því hafstraumar, iðustraumar í iðrum jarðar og jafnvel stórir jarðskjálftar geta haft áhrif þótt í litlu sé. 

== Uppruni hugtaksins ==
Hið landfræðilega hugtak heimskautsbaugur er komið frá [[Forngrikkir|Forngrikkjum]]. Þeir skilgreindu einnig [[hvarfbaugur|hvarfbaugana]] og [[miðbaugur|miðbaug]]. Baugar þessir teljast mikilvægustu breiddarbaugar heimskortsins og þeir afmarka [[loftslagsbelti]] jarðar, [[hitabelti]]ð, tempruðu beltin og [[heimskautabelti]]n. [[Norðurslóðir]] er landfræðilegt hugtak um landsvæðin norðan við og í grennd við heimskautsbauginn.

== Baugurinn við Ísland ==
[[Mynd:Grimsey arctic circle.jpg|300 px|thumb|Merkið við heimskautsbauginn hjá Básum í Grímsey]]
Heimskautsbaugurinn liggur þvert yfir [[Grímsey]].  Á hlaðinu norðan við [[Básar í Grímsey|Bása]], sem er nyrsti bærinn í eynni, er varði sem merkir legu baugsins og þar láta ferðalangar ljósmynda sig og fá síðan áritað skjal því til staðfestingar að þeir hafi stigið fæti norður fyrir heimskautsbaug. Þetta er þó ekki nákvæm staðsetning því hann liggur nokkru norðar.

Í dag er hann nálægt Almannagjá nyrst á eynni og reikar til lengri tíma litið hægt til norðurs. Fyrr á öldum lá hann sunnan eyjarinnar en gekk inn á hana snemma á 18. öld. Hjá Básum var hann á árunum 1880-1920. Um miðja þessa öld mun hann fara norður af eynni. Eftir það verður Grímsey sunnan heimskautsbaugs í nærfellt 20.000 ár en þá mun baugurinn á ný reika yfir eyna en í það skipti á suðurleið.

Áhugamenn um landafræði og ferðaþjónustufólk hafna oft hinni flóknu stjarnfræðilegu skilgreiningu á legu heimskautsbaugsins. Menn vilja fá fasta landfræðilega skilgreiningu þar sem hægt er að setja niður merki og viðkomustað ferðamanna. Víðast hafa menn einfaldlega kosið að marka heimskautsbauginn við 66°33‘ norður. [[Alaska]]búar hafa t.d. gert fallegan áningarstað við Dalton-þjóðveginn þar sem hann fer yfir 66°33‘N og á sömu breidd hafa Norðmenn reist táknrænt hlið á veginum yfir Saltfjallið í [[Nordland]]sfylki. Þeir sem fara í gegn um það eru komnir inn á heimslautasvæðið. Þar er einnig fallegur varði úr graníti og ofan á honum hnattlíkan. Það virðist sanngjörn málamiðlun að marka baugnum fastan sess á þessari breidd, skammt sunnan við hinn stjarnfræðilega rétta stað, hvað sem síðar kann að þykja þegar baugurinn hefur flutt sig norðar.

== Heimildir ==
* Árni Hjartarson 2007: „Norðurheimskautsbaugurinn í Grímsey“. ''[[Náttúrufræðingurinn]]'' 76: 70-72. Sjá einnig leiðréttingu í ''Náttúrufræðingnum'' 76: 146.
* [[Þorsteinn Sæmundsson]] 1991: Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags 1991.
* Þorsteinn Sæmundsson 2008: [http://www.almanak.hi.is/heimsk2.html Almanak Háskóla Íslands - Heimskautsbaugurinn enn]

[[Flokkur:Landafræði Íslands]]
[[Flokkur:Stjörnufræði]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>4c7vprmlwm95viaohfsdujoye3osudm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guðmundur Einarsson (f. 1816)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68605</id>
    <revision>
      <id>1762092</id>
      <parentid>1759747</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:59:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Berserkur færði [[Guðmundur Einarsson]] á [[Guðmundur Einarsson (f. 1816)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2878" xml:space="preserve">'''Guðmundur Einarsson''' (f. í [[Skáleyjar|Skáleyjum]] á [[Breiðafjörður|Breiðafirði]] [[25. mars]] [[1816]] – d. á [[Breiðabólstaður á Skógarströnd|Breiðabólstað á Skógarströnd]] [[31. október]] [[1882]]). Prestur, prófastur, alþingismaður.

== Ævi ==
Foreldrar Guðmundar voru Einar Ólafsson (1770-1843) bóndi í Skáleyjum og meðhjálpari, og kona hans Ástríður Guðmundsdóttir (1771-1865) húsfreyja og ljósmóðir. Guðmundur var móðurbróðir [[Matthías Jochumsson|Matthíasar Jochumssonar]] (1835-1920) prests og sálmaskálds. Lærði fyrst hjá séra Friðriki Jónssyni á Stað á Reykjanesi, síðan tvo vetur hjá Sveinbirni, síðar rektor, Egilssyni; tekinn í efri bekk Bessastaðaskóla 1835, stúdent 1838 með hæstu einkunn, fékk verðlaun á fæðingardegi konungs fyrir iðjusemi. Varð skrifari og kennari hjá Eiríki sýslumanni Sverrissyni. Vígðist 26. júní 1842 aðstoðarprestur séra [[Ólafur Sívertsen|Ólafs Sívertsen]] (1790-1860) í Flatey á Breiðafirði; bjó í Skáleyjum og gegndi Múlasókn á Skálmarnesi; fékk Kvennabrekku 1848, fluttist þangað 1849; fékk Breiðabólstað á Skógartrönd 18. ágúst 1868 og hélt til æviloka. Prófastur í Dalasýslu 1864-1869 . Var 1. þjóðfundarmaður Dalasýslu 1851, þingmaður Dalamanna 1853-1857, og 1869-1881.  „Búhöldur mikill, gáfumaður, skáldmæltur. Ljúfmenni&quot;. (Texti að megni til úr Íslenzkum æviskrám).

== Ritstörf ==
''Um nautpeningsrækt'', Rvk. 1859

''Hugvekjusálmar'', Kh. 1860

''Um bráðapestina'', Rvk. 1876

''Undirstöðuatriði búfjárræktar'', Rvk. 1877

''Um sauðfénað'', v. 1879

Í forstöðunefnd Gests Vestfirðings. Ritaði greinar og grafskriftir og erfiljóð í blöð, og átti Húskveðju í útfararminningu séra Jóns Matthíassonar, Rvk. 1860. Safnaði ýmsu um leiki, skemmtanir, gátur og þjóðsiði o. fl. '''(Þjóðsögur Jóns Árnasonar'''). Á 7 sálma í Sálmabókinni 1871.

== Fjölskylda ==
Kona Guðmundar, 3. nóv. 1843, var Katrín Ólafsdóttir (1823-1903) húsfreyja, dóttir [[Ólafur Sívertsen|Ólafs Sívertsen]] (1790-1860) prófasts i Flatey, og Jóhönnu Friðriku Eyjólfsdóttur (1798-1865) húsfreyju og yfirsetukonu. Börn þeirra urðu 14 að tölu; upp komust, Ásthildur Jóhanna (1857-1938) húsfreyja, síðar kona [[Pétur J. Thorsteinsson|Péturs J. Thorsteinsson]] (1845-1929); Ólafur Sívertsen (1861-1906) héraðslæknir að Stórólfshvoli, kvæntist Margréti Magnúsóttur Ólsen; [[Theodóra Thoroddsen|Theodóra Friðrika]] (1863-1954) skáldkona, giftist [[Skúli Thoroddsen|Skúla Thoroddsen]] sýslumanni, ritstjóra og alþingismanni.

== Heimild ==
Páll Eggert Ólason: Íslenzkar æviskrár, 1948-1976    
__NOTOC__
[[Flokkur:Fólk fætt árið 1816]]
[[Flokkur:Fólk dáið árið 1882]]
[[Flokkur:Íslenskir prestar]]</text>
      <sha1>fcx5mh0t1axza3ucog19bpy25593ou6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Síminn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69791</id>
    <revision>
      <id>1762063</id>
      <parentid>1701058</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:52:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>bæti mynd af Landssímahúsinu, tek burt gamla gagnrýni á Símann.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3597" xml:space="preserve">{{fyrirtæki
|merki=[[File:Siminn Logo.svg|250px|Merki Símans]]
|nafn=Síminn hf.
|gerð=[[Hlutafélag]]
|slagorð=Þú getur meira með Símanum
|stofnað=Upprunalega 1906 (sameinað úr ''Landssíma Íslands'', ''Íslenska sjónvarpsfélaginu'' og ''Skipti'' árið 2005)
|staðsetning=Ármúli 25&lt;br /&gt;108 Reykjavík
|lykilmenn=Jón Sigurðsson,&lt;br /&gt;stjórnarformaður&lt;br /&gt;Orri Hauksson,&lt;br /&gt;forstjóri
|starfsemi=[[Fjarskipti]]
|starfsmenn=
|vefur=[http://siminn.is/ siminn.is]
|hjáheiti=
}}
[[Mynd:Reykjavik Gebouw van de IJslandse staatsradio met op het dak zendmasten, Bestanddeelnr 190-0308.jpg|thumb|Landssímahúsið við Austurvöll.]]
'''Síminn''' er íslenskt [[sími|símafyrirtæki]] í einkaeigu. Fyrirtækið var í ríkiseigu, hét áður ''Landssími Íslands'' og var stofnað árið [[1906]]. Landsíminn var í fyrstu  í gamla barnaskólanum í [[Reykjavík]] á horni [[Pósthússtræti]]s og [[Hafnarstræti (Reykjavík)|Hafnarstrætis]]. Fyrsti yfirmaður Landssímans var Norðmaðurinn [[Olav Forberg]]  en hann  hafði stjórnað lagningu símalína um landið. Fyrstu menntuðu íslensku símamennirnir voru símritarar sem höfðu verið í námi hjá Mikla norræna ritsímafélaginu í [[Kaupmannahöfn]].

Landssími Íslands var stofnaður sama ár og [[sæsímastrengur]] fyrir [[ritsími|ritsíma]] var lagður frá [[Skotland]]i um [[Færeyjar]] til [[Ísland]]s og kom hann á land á [[Seyðisfjörður|Seyðisfirði]]. Skeyta- og talsími var lagður frá Seyðisfirði um [[Akureyri]] og til Reykjavíkur.

Árið [[1935]] var síma- og póstþjónustan sameinuð í eitt fyrirtæki, ''Póstur &amp; sími'', en árið [[1998]] var [[Landssími Íslands hf]] stofnaður. Haustið [[2005]] seldi [[Ríkisstjórn Íslands]] 98,8% eignarhlut sinn í Landssíma Íslands til [[Skipti ehf|Skipta ehf]]. 

15. október 2015 var Síminn formlega skráður á aðalmarkað Nasdaq Iceland. 

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Heimildir ==
* [http://www.skipti.is/um-skipti/saga/ Skipti:Saga] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080925141505/http://skipti.is/um-skipti/saga/ |date=2008-09-25 }}
* [http://wayback.vefsafn.is/wayback/20080324143158/www.siminn.is/um-simann/siminn/saga/ Saga Símans]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3703275 ''Hneyksli skekja Símann''; grein í Fréttablaðinu 05.06.2003]
* [http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=652119 ''Hörð gagnrýni á stjórnun Landssímans'']
* [http://olijon.blog.is/blog/olijon/entry/615475/ ''Má Síminn ljúga og ljúga og ljúga?'']
* [http://okursidan.blogspot.com/search/label/S%C3%ADminn ''Síminn'']
* [http://okursidan.blogspot.com/2010/01/avorun-vegna-virisaukandi-jonusta.html ''Aðvörun vegna &quot;Virðisaukandi þjónusta&quot; tónlist.is hjá Símanum'']

== Tenglar ==
* [http://www.siminn.is/ Heimasíða Símans]
'''Síminn í fjölmiðlum'''
* [http://www.dv.is/frettir/2013/3/26/eigandi-simans-greidir-300-milljona-krona-stjornvaldssekt/ „Eig­andi Símans greiðir 300 milljóna króna stjórn­valds­sekt“; grein af Dv.is 2013] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130327194627/http://www.dv.is/frettir/2013/3/26/eigandi-simans-greidir-300-milljona-krona-stjornvaldssekt/ |date=2013-03-27 }}
* [http://kjarninn.is/kerfi/wp-content/uploads/2014/03/2014_03_20.pdf Viðskiptavild Skipta lækkaði um 33 milljarða frá 2008] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140702011432/http://kjarninn.is/kerfi/wp-content/uploads/2014/03/2014_03_20.pdf |date=2014-07-02 }}

[[Flokkur:Íslensk fyrirtæki]]
[[Flokkur:Fjarskipti]]
{{s|1906}}</text>
      <sha1>0hjqvb7k8sfr47ptie8ps0wgjcphtat</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Þórhallur Bjarnarson</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70070</id>
    <revision>
      <id>1762160</id>
      <parentid>1752917</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T01:15:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.30.201.241</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2671" xml:space="preserve">[[Mynd:ÞorhallurBjarnarsonbiskup.png|alt=Þórhallur Bjarnarson|thumb|Þórhallur Bjarnarson]]
'''Þórhallur Bjarnarson''' ([[2. desember]] [[1855]] - [[15. desember]] [[1916]]) var [[biskup]] [[Íslenska þjóðkirkjan|íslensku Þjóðkirkjunnar]] frá [[1908]] til [[1916]] og alþingismaður.

Hann var fæddur í [[Laufás (Grýtubakkahreppi)|Laufási]] við Eyjafjörð, sonur séra [[Björn Halldórsson í Laufási|Björns Halldórssonar]] og konu hans Sigríðar Einarsdóttur. Hann lauk stúdentsprófi frá [[MR|Lærða skólanum]] [[1877]] og guðfræðiprófi frá [[Kaupmannahafnarháskóli|Kaupmannahafnarháskóla]] [[1883]]. Hann var prestur í [[Reykholt]]i og [[prófastur]] í Borgarfjarðarprófastsdæmi frá 1884 til 1885. Fékk Akureyri í brauðaskiptum við séra Guðmund Helgason 1885. Varð kennari við [[Prestaskólinn|Prestaskólann]] 1885 og forstöðumaður hans 1894. Hann var [[alþingismaður]] [[Borgarfjörður|Borgfirðinga]] 1894-1900 og 1902-1908, fyrst utanflokka en síðan fyrir [[Heimastjórnarflokkurinn|Heimastjórnarflokkinn]]. Einnig sat hann í bæjarstjórn Reykjavíkur 1888-1906. Árið 1908 var hann skipaður biskup yfir Íslandi og gegndi því embætti til dauðadags. 

Þórhallur bjó lengst af í [[Laufás við Laufásveg|Laufási við Laufásveg]] í Reykjavík og rak þar blómlegan búskap. Kona hans var Valgerður Jónsdóttir (27. janúar 1863 - 28. janúar 1913), fósturdóttir [[Tryggvi Gunnarsson|Tryggva Gunnarssonar]] bankastjóra og alþingismanns. Börn þeirra voru [[Tryggvi Þórhallsson|Tryggvi]] forsætisráðherra, Svava, Björn og [[Dóra Þórhallsdóttir|Dóra]], kona [[Ásgeir Ásgeirsson|Ásgeirs Ásgeirssonar]] forseta Íslands.

== Tenglar ==
* {{vefheimild|url=http://www.althingi.is/cv.php4?nfaerslunr=627|titill=Æviágrip á vef Alþingis}}
* [https://timarit.is/page/4321327?iabr=on#page/n7/mode/1up/search/%22Magnús%20Helgason%22 Þórhallur biskup Bjarnarson, æfisaga.] Magnús Helgason skólastjóri, Andvari 1. janúar 1917, bls. 1&amp;ndash;27.
* [https://timarit.is/page/7177642?iabr=on#page/n71/mode/2up/search/%22Steinunn%20magn%C3%BAsd%C3%B3ttir%22 Laufásættin.] Guðjón Friðriksson, Heimsmynd 1. maí 1990, bls. 72&amp;ndash;80 og 94&amp;ndash;97.

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla |
  fyrir=[[Hallgrímur Sveinsson]] |
  titill=[[Biskup Íslands]] |
  frá=[[1908]] |
  til=[[1916]] |
  eftir=[[Jón Helgason (biskup)]]
}}
{{Töfluendir}}

{{stubbur|æviágrip}}
{{Biskupar Íslands}}

[[Flokkur:Biskupar Íslands]]
[[Flokkur:Íslenskir prestar]]
[[Flokkur:Fyrrum Alþingismenn]]
[[Flokkur:Íslendingar sem gengið hafa í Kaupmannahafnarháskóla]]

{{fd|1855|1916}}</text>
      <sha1>kkzrp68oicdv0rnh8g7urjsnoab430x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tannleysingjar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80292</id>
    <revision>
      <id>1762034</id>
      <parentid>1387064</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Carettu</username>
        <id>82575</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1029" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name =Tannleysingjar
| fossil_range = mið[[paleósen]] - nútíma
| image = Choloepus hoffmanni.jpg
| image_width = 299px
| image_caption = [[Letidýr]] (''Choloepus hoffmanni'')
| regnum = [[Dýraríki]] (''Animalia'')
| phylum = [[Seildýr]] (''Chordata'')
| classis = [[Spendýr]] (''Mammalia'')
| infraclassis = [[Fylgjudýr]] (''Eutheria'')
| superordo = '''Xenarthra'''
| superordo_authority = [[Edward Drinker Cope|Cope]], [[1889]]
| subdivision_ranks = Ættbálkar og undirættbálkar
| subdivision = 
* Ættbálkur [[Cingulata]]
* Ættbálkur [[Pilosa]]
:* Undirættbálkur [[Folivora]]
:* Undirættbálkur [[Vermilingua]]
}}

'''Tannleysingjar''' ([[vísindaleg flokkun]]: ''Xenarthra'') er yfir[[ættbálkur]] [[spendýr]]a sem telur [[beltisdýr]], [[mauraæta|mauraætur]] og [[letidýr]]. Þessi ættbálkur er útdauður alls staðar nema í [[Ameríka|Ameríku]]. Tannleysingar eru upprunnir á [[tertíer]]tímabilinu fyrir um 60 milljón árum. 

{{stubbur|líffræði}}

[[Flokkur:Tannleysingjar]]</text>
      <sha1>njzoizrkr3mkcb18xll51q8xwzsytp6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Öxará</title>
    <ns>0</ns>
    <id>80319</id>
    <revision>
      <id>1762030</id>
      <parentid>1602287</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T14:21:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Carettu</username>
        <id>82575</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2039" xml:space="preserve">[[Mynd:Oexarafoss.jpg|thumb|Öxará endar í Öxarárfossi.]]
'''Öxará''' er [[bergvatnsá]] sem rennur um Öxarárdal og [[Þingvellir|Þingvelli]] og í [[Þingvallavatn]]. Áin kemur mjög við sögu Þingvalla. Hún er yfirleitt ekki sérlega vatnsmikil en getur bólgnað mjög upp í flóðum.

Sagt er að áin hafi fengið nafn af því að þegar [[Ketilbjörn gamli]] landnámsmaður á [[Mosfell]]i fór ásamt mönnum sínum í landkönnunarferð hafi þeir gert skála við Skálabrekku. Þar skammt frá komu þeir að ísilagðri á en hjuggu vök á ísinn, misstu öxi í ána og nefndu hana Öxará.

Áin kemur upp í Myrkavatni og er 17 km löng. Hún fellur milli Búrfells og [[Leggjabrjótur|Leggjabrjóts]] og um Biskupsbrekkuhraun innan við Brúsastaði. Hún mun áður hafa runnið suður um Kárastaðahraun og í vatnið rétt hjá Skálabrekku en í [[Sturlunga|Sturlungu]] segir að henni hafi verið veitt í Almannagjá til að þingmenn þyrftu styttra að fara til að sækja sér neysluvatn. Eftir það fellur hún ofan í gjána í fossi, [[Öxarárfoss]]i. 

Um gjána fellur áin nokkurn spöl en síðan úr henni aftur undir brúna við [[Drekkingarhylur|Drekkingarhyl]], sem áður var mun dýpri en grynntist þegar núverandi brú var gerð fyrir [[Alþingishátíðin]]a [[1930]]. Þá var skarðið í gjárbarminn sem áin rennur um sprengt og lækkað til muna. Talið er að brú hafi verið gerð yfir ána þegar á 10. öld. Í Drekkingarhyl var konum áður drekkt fyrir ýmsar sakir og var þeim þá stungið í poka sem þyngdir voru með grjóti og varpað í hylinn.

Nokkrir hólmar eru í Öxará og kallast einn þeirra Einvígishólmi eða Öxarárhólmi. Þar voru [[einvígi|hólmgöngur]] háðar áður fyrr. 

== Heimildir ==
{{vefheimild|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2045860|titill=Rannsókn á hinum forna alþingisstað Íslendinga. Árbók Fornleifafélagsins 1880.}}

[[Flokkur:Árnessýsla]]
[[Flokkur:Þingvellir]]
[[Flokkur:Ár á Íslandi]]</text>
      <sha1>hdk4lweb6ysgnk267o9xv2pph9xusts</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Laufás við Laufásveg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>83465</id>
    <revision>
      <id>1762158</id>
      <parentid>1757665</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T01:10:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.30.201.241</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1504" xml:space="preserve">[[Mynd:Laufasreykjavik.jpg|alt=Laufás við Reykjavík|thumb|Laufás við Laufásveg|350x350px]]
'''Laufás við Laufásveg''' er gamalt biskupssetur og sveitabýli við Tjörnina í [[Reykjavík]]. Íbúðarhúsið er bárujárnsklætt timburhús, byggt árið 1896, sem stendur við [[Laufásvegur|Laufásveg]] (nr. 48) í [[Reykjavík]], og dregur gatan nafn sitt af húsinu. Það var byggt af [[Þórhallur Bjarnarson|Þórhalli Bjarnarsyni]] biskupi Íslands ([[1855]] – [[1916]]) og Valgerði Jónsdóttur eiginkonu hans, og nefndu þau það eftir [[Laufás (Grýtubakkahreppi)|Laufási]] við [[Eyjafjörður|Eyjafjörð]], þar sem Þórhallur var fæddur. Afkomendur Þórhalls og Valgerðar búa enn í húsinu.

Laufás við Laufásveg er elsta bóndabýli Reykjavíkur sem enn stendur. Þar má enn sjá leifar af fornri tíð, til að mynda fornar garðhleðslur og hestastein.

Fyrrum ábúendur í Laufási, ásamt Þórhalli og Valgerði, voru þau [[Ásgeir Ásgeirsson|Ásgeir Ásgeirsson forseti Íslands]] og kona hans [[Dóra Þórhallsdóttir]] forsetafrú, dóttir Þórhalls og Valgerðar. Þá bjó [[Tryggvi Þórhallsson]] forsætisráðherra fyrir [[Framsóknarflokkurinn|Framsóknarflokkinn]] og frú Anna Guðrún Klemensdóttir kona hans í Laufási með hléum. Tryggvi var elstur barna Þórhalls og Valgerðar.

{{stubbur|Reykjavík}}
[[Flokkur:Hús í Reykjavík]]
[[Flokkur:Saga Reykjavíkur]]
[[Flokkur:Örnefni í Reykjavík]]
[[Flokkur:Byggingar í Reykjavík]]</text>
      <sha1>pne96yjq1i17cpfw8jkbatri6iwx3ji</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Staðbundinn matur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>87347</id>
    <revision>
      <id>1762067</id>
      <parentid>1637827</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:57:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Akigka færði [[Næræta]] á [[Staðbundinn matur]] yfir tilvísun: nær en:wp</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="667" xml:space="preserve">'''Næræta''' er einhver sem reynir að borða eingöngu [[matur|mat]] sem framleiddur er í næsta nágrenni og hefur ekki verið fluttur um langa leið. Þessi lífsstíll byggir á aukinni meðvitund um [[umhverfisáhrif]] okkar og kröfunni um [[sjálfbærni]]. Nærætur skilgreina nágrenni sitt með mismunandi hætti; sumir miða við 100 [[míla|mílna]] geisla (160km) meðan aðrir skilgreina svæðið á annan hátt. [[Matjurtagarður|Matjurtagarðar]] í [[þéttbýli]] og [[bændamarkaður|bændamarkaðir]] eru lykilþættir í þróun þessa lífsstíls.

==Tengt efni==
* [[Slow Food]]
* [[Staðbundinn matur]]

{{stubbur}}

[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>c0lucld198kf6duuq0uy5g8psrp82no</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762069</id>
      <parentid>1762067</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:00:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="706" xml:space="preserve">'''Staðbundinn matur''' er [[matur|mat]] sem framleiddur er í næsta nágrenni við neytandann og hefur ekki verið fluttur um langa leið. Hvað telst næsta nágrenni er skilgreint með mismunandi hætti. Sumir miða við 100 [[míla|mílna]] geisla (160km) meðan aðrir skilgreina svæðið á annan hátt.

Næræta er einhver sem reynir að borða eingöngu staðbundinn mat. Þessi lífsstíll byggir á aukinni meðvitund um [[umhverfisáhrif]] okkar og kröfunni um [[sjálfbærni]]. [[Matjurtagarður|Matjurtagarðar]] í [[þéttbýli]] og [[bændamarkaður|bændamarkaðir]] eru lykilþættir í þróun þessa lífsstíls.

==Tengt efni==
* [[Slow Food]]

{{stubbur}}

[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>5z7vfsh16u37t5k5fa7y81t87t39vsd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bændamarkaður</title>
    <ns>0</ns>
    <id>87826</id>
    <revision>
      <id>1762065</id>
      <parentid>1728263</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:56:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="753" xml:space="preserve">[[Mynd:Hindu Holy Man makes purchases at produce market, Debe, Trinidad and Tobago..JPG|thumb|right|Bændamarkaður á Trínidad.]]
'''Bændamarkaður''' er [[markaður]] þar sem [[bóndi|bændur]] selja vöru sína til neytenda milliliðalaust eða nánast milliliðalaust. Oft leggja bændamarkaðir áherslu á [[staðbundinn matur|staðbundna matvöru]], [[árstíðabundinn matur|árstíðabundinn]] og [[lífrænn matur|lífrænan mat]]. Með því að draga úr fjölda milliliða geta bændur fengið hærra verð fyrir vöruna miðað við heildsölu og neytendur hugsanlega sömu vöru á lægra verði en annars staðar. Flestir bændamarkaðir leggja þó fremur áherslu á aukin gæði en lægra verð.

{{stubbur}}

[[Flokkur:Markaðir]]</text>
      <sha1>718hpbyo32uinx91wqxgzrkz7xs6o0i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Norðurá</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88695</id>
    <revision>
      <id>1762075</id>
      <parentid>1560628</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:07:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>gömul ljósmynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1985" xml:space="preserve">[[Mynd:Der Fluss Norðurá (Mýrar) dicht hinter dem Wasserfall Glanni 5564.JPG|thumb|right|Norðurá skammt frá fossinum Glanna.]]
[[Mynd:De Norðurá (Noordrivier), Bestanddeelnr 190-0370.jpg|thumb|Norðurá ,1934]]
:''Norðurá getur líka átt við [[Norðurá í Skagafirði]].
'''Norðurá''' er [[bergvatnsá]] í [[Norðurárdalur (Borgarfirði)|Norðurárdal]]. Hún á upptök sín í [[Holtavörðuvatn|Holtavörðuvatni]] á [[Holtavörðuheiði]] og renna margir lækir og ár í hana. Norðurá rennur um [[Norðurárdalur (Borgarfirði)|Norðurárdal]] uns hún sameinast [[Hvítá (Borgarfirði)|Hvítá]] um 5,6 km frá sjó. [[Vatnasvið]] Norðurár er 518 km og lengd hennar frá Holtavörðuvatni að [[árós|ós]]i í Hvítá er tæpir 61 km. Í Norðurá eru fossarnir [[Laxfoss (Norðurárdal)| Laxfoss]] og [[Glanni]]. Halli árinnar er mjög lítill upp að [[Sanddalsá]] ef undan er skilið svæðið milli Laxfoss og Glanna. 

Þegar [[Grábrókarhraun]] rann til austurs frá [[Grábrók]] fyrir um 3000 árum stíflaði hraunið Norðurá. Þá myndaðist stöðuvatn í dalnum sem smám saman fylltist af framburði árinnar. Áin gróf sig svo með tímanum í gegnum hraunhaftið.

Mikil [[lax]]veiði er í Norðurá og þar eru einnig [[urriði]] og [[bleikja]]. Árið [[1982]] veiddust 1455 laxar í Norðurá. 

== Heimildir ==
* {{vefheimild|url=http://www.nat.is/veidi/nordura.htm|titill=Norðurá|mánuðurskoðað=8.júlí|árskoðað=2010}}
* {{vefheimild|url=http://www.veidimal.is/files/Skra_0034105.pdf|titill=Mat á búsvæðum laxaseiða í Norðurá í Borgarfirði (höf. Friðþjófur Árnason og Sigurjón Einarsson, Veiðimálastofnun, febrúar 2009) |mánuðurskoðað=8.júlí|árskoðað=2010}}
* {{vefheimild|url=http://svfr.is/Veidisvaedi/Laxveidi/nordura1nordura/|titill= Norðurá (svfr.is)|mánuðurskoðað=8.júlí|árskoðað=2010}}

{{stubbur|landafræði|Ísland}}
[[Flokkur:Ár á Íslandi]]
[[Flokkur:Mýrasýsla]]</text>
      <sha1>51op08e5lh6lp37ykz2m8d39f141d28</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Míkhaíl Bakúnín</title>
    <ns>0</ns>
    <id>101443</id>
    <revision>
      <id>1762188</id>
      <parentid>1608652</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:59:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Mikhail Bakunin]] á [[Míkhaíl Bakúnín]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="413" xml:space="preserve">[[Mynd:Bakuninfull.jpg|thumb|Mikhail Bakunin]]
'''Mikhail Bakunin''' ([[30. maí]] [[1814]] – [[1. júlí]] [[1876]])&lt;ref&gt;http://www.marxists.org/reference/archive/bakunin/bio/index.htm&lt;/ref&gt; var [[Rússland|rússneskur]] [[stjórnleysisstefna|stjórnleysingi]].

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

{{stubbur|æviágrip}}
{{fde|1814|1876|Bakunin, Mikhail}}
[[Flokkur:Rússneskir stjórnleysingjar|Bakunin, Mikhail]]</text>
      <sha1>ayvxxejyjoe3vzt0iius2cl9zldahtz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762190</id>
      <parentid>1762188</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T09:00:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="434" xml:space="preserve">[[Mynd:Bakuninfull.jpg|thumb|Mikhail Bakunin]]
'''Míkhaíl Aleksandrovítsj Bakúnín''' ([[30. maí]] [[1814]] – [[1. júlí]] [[1876]])&lt;ref&gt;http://www.marxists.org/reference/archive/bakunin/bio/index.htm&lt;/ref&gt; var [[Rússland|rússneskur]] [[stjórnleysisstefna|stjórnleysingi]].

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

{{stubbur|æviágrip}}
{{fde|1814|1876|Bakunin, Mikhail}}
[[Flokkur:Rússneskir stjórnleysingjar|Bakunin, Mikhail]]</text>
      <sha1>9vzkobsrimjioxgp70gs7ctnqgjhjbw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alla Púgatsjova</title>
    <ns>0</ns>
    <id>104347</id>
    <revision>
      <id>1762170</id>
      <parentid>1760390</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:47:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Alla Pugachova]] á [[Alla Púgatsjova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="853" xml:space="preserve">[[Mynd:Bundesarchiv Bild 183-R0428-0022, Berlin, Palast der Republik, Ala Pugatschowa.jpg|thumb|right|250px|Alla Pugachova  árið [[1976]]]]
'''Alla Borisovna Pugachova''' (rúss.: ''Алла Борисовна Пугачёва''; f. [[15. apríl]] [[1949]]) er rússnesk söngkona. Hún leikur [[djass]] og [[popptónlist|popp]].

Hún keppti fyrir hönd [[Rússland]]s í [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1997]] með laginu „[[Primadonna]]“. Hún náði 15. sæti af 25, með 33 stig.

== Tenglar ==
* [http://allapugacheva.pro/ Heimasíða] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120421082321/http://allapugacheva.pro/ |date=2012-04-21 }}

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
[[Flokkur:Rússneskir söngvarar|Pugachova, Alla]]
[[Flokkur:Þátttakendur í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva]]
{{fe|1949|Pugachova, Alla}}</text>
      <sha1>92nqzgj19pjdcweq0nly9il49w5ae9p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762174</id>
      <parentid>1762170</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:48:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="858" xml:space="preserve">[[Mynd:Bundesarchiv Bild 183-R0428-0022, Berlin, Palast der Republik, Ala Pugatschowa.jpg|thumb|right|250px|Alla Púgatsjova  árið [[1976]]]]
'''Alla Borisovna Púgatsjova''' (rúss.: ''Алла Борисовна Пугачёва''; f. [[15. apríl]] [[1949]]) er rússnesk söngkona. Hún leikur [[djass]] og [[popptónlist|popp]].

Hún keppti fyrir hönd [[Rússland]]s í [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1997]] með laginu „[[Primadonna]]“. Hún náði 15. sæti af 25, með 33 stig.

== Tenglar ==
* [http://allapugacheva.pro/ Heimasíða] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120421082321/http://allapugacheva.pro/ |date=2012-04-21 }}

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
{{DEFAULTSORT:Púgatsjova, Alla}}
[[Flokkur:Rússneskir söngvarar]]
[[Flokkur:Þátttakendur í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva]]
{{f|1949}}</text>
      <sha1>dvmduy7a3lrsr91ym6l1od86rk0vva9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Alla Púgatsjova</title>
    <ns>1</ns>
    <id>104348</id>
    <revision>
      <id>1762172</id>
      <parentid>1169452</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:47:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Alla Pugachova]] á [[Spjall:Alla Púgatsjova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{æviágrip lifandi fólks}}</text>
      <sha1>m3ury9i6epl32g01dltssnpqfw06iwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Júlía Volkova</title>
    <ns>0</ns>
    <id>106994</id>
    <revision>
      <id>1762175</id>
      <parentid>1407319</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:49:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Yulia Volkova]] á [[Júlía Volkova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="256" xml:space="preserve">[[Mynd:Yulia Volkova.jpg|thumb|right|250px|Yulia Volkova]]
'''Yulia Olegovna Volkova''' (f. [[20. febrúar]] [[1985]]) er söngkona [[t.A.T.u.]].

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
{{fe|1985|Volkova, Yulia}}

[[Flokkur:Rússneskir söngvarar|Volkova, Yulia]]</text>
      <sha1>mypoq88vdeopo3goew7pa73nayjlp01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Júlía Volkova</title>
    <ns>1</ns>
    <id>106995</id>
    <revision>
      <id>1762177</id>
      <parentid>1224115</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:49:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Yulia Volkova]] á [[Spjall:Júlía Volkova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{æviágrip lifandi fólks}}</text>
      <sha1>m3ury9i6epl32g01dltssnpqfw06iwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fílípp Kírkorov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>107058</id>
    <revision>
      <id>1762179</id>
      <parentid>1654892</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:50:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Philipp Kirkorov]] á [[Fílípp Kírkorov]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="680" xml:space="preserve">[[Mynd:Philipp Kirkorov in Vitebsk.jpg|thumb|right|250px|Philipp Kirkorov]]
'''Philipp Bedrosovich (Bedrosov) Kirkorov''' (f. [[30. apríl]] [[1967]]) er búlgarskur söngvari.

Hann keppti fyrir hönd [[Rússland]]s í [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1995]] með laginu „[[Kolybel'naya dlya vulkana]]“. Hann náði 17. sæti af 22, með 17 stig.

== Tenglar ==
* [http://www.kirkorov.ru/ Heimasíða]

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
[[Flokkur:Búlgarskir söngvarar|Kirkorov, Philipp]]
[[Flokkur:Rússneskir söngvarar|Kirkorov, Philipp]]
[[Flokkur:Þátttakendur í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Kirkorov, Philipp]]
{{fe|1967|Kirkorov, Philipp}}</text>
      <sha1>8t2lqavaov9d794a7vrymof0pu6tlc0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Fílípp Kírkorov</title>
    <ns>1</ns>
    <id>107059</id>
    <revision>
      <id>1762181</id>
      <parentid>1225212</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:50:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Philipp Kirkorov]] á [[Spjall:Fílípp Kírkorov]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{æviágrip lifandi fólks}}</text>
      <sha1>m3ury9i6epl32g01dltssnpqfw06iwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pjotr Nalítsj</title>
    <ns>0</ns>
    <id>107060</id>
    <revision>
      <id>1762183</id>
      <parentid>1411831</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Peter Nalitch]] á [[Pjotr Nalítsj]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="532" xml:space="preserve">[[Mynd:Peter Nalitch 2009 6.jpg|thumb|right|250px|Peter Nalitch]]
'''Peter Andreyevich Nalitch''' (f. [[30. apríl]] [[1981]]) er rússneskur söngvari.

Hann keppti fyrir hönd [[Rússland]]s í [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2010]] með laginu „[[Lost and Forgotten]]“. Hann náði 11. sæti af 25, með 90 stig.

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
[[Flokkur:Rússneskir söngvarar|Nalitch, Peter]]
[[Flokkur:Þátttakendur í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Nalitch, Peter]]
{{fe|1981|Nalitch, Peter}}</text>
      <sha1>lcvzx5wbnqtazysciqcakwdbxzb75on</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762187</id>
      <parentid>1762183</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:53:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="535" xml:space="preserve">[[Mynd:Peter Nalitch 2009 6.jpg|thumb|right|250px|Peter Nalitch]]
'''Pjotr Andrejevítsj Nalítsj''' (f. [[30. apríl]] [[1981]]) er rússneskur söngvari.

Hann keppti fyrir hönd [[Rússland]]s í [[Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2010]] með laginu „[[Lost and Forgotten]]“. Hann náði 11. sæti af 25, með 90 stig.

{{stubbur|tónlist|æviágrip}}
[[Flokkur:Rússneskir söngvarar|Nalitch, Peter]]
[[Flokkur:Þátttakendur í söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva|Nalitch, Peter]]
{{fe|1981|Nalitch, Peter}}</text>
      <sha1>0ilrc4hpeibrxznf31r0h416581bce2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Pjotr Nalítsj</title>
    <ns>1</ns>
    <id>107061</id>
    <revision>
      <id>1762185</id>
      <parentid>1225217</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Peter Nalitch]] á [[Spjall:Pjotr Nalítsj]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{æviágrip lifandi fólks}}</text>
      <sha1>m3ury9i6epl32g01dltssnpqfw06iwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Blóðbeyki</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116740</id>
    <revision>
      <id>1762054</id>
      <parentid>1549840</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:13:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="499" xml:space="preserve">[[Mynd:Driveway to Clova - geograph.org.uk - 441574.jpg|thumbnail|Trjágöng með blóðbeyki]]
'''Blóðbeyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica Purpurea'') er afbrigði af trjátegundinni [[skógarbeyki]]. Blöðin eru purpuralituð. Blóðbeyki er meðalharðgert, skuggþolið, hægvaxta garðtré sem þarf skjólgóðan og hlýjan vaxtarstað og vel framræstan, frjóan og [[kalk]]ríkan jarðveg.
{{Commonscat|Fagus sylvatica 'Purpurea'}}

{{stubbur|líffræði}}

[[Flokkur:Beykiætt]]</text>
      <sha1>gcurbr74nwecfdue1yforxmcnq6h0zh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2014</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116831</id>
    <revision>
      <id>1762116</id>
      <parentid>1761582</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T21:50:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Keppnin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19125" xml:space="preserve">{{hreingera}}
'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2014''' var haldið í [[Brasilía|Brasilíu]] dagana [[12. júní]] til [[13. júlí]] [[2014]]. Heimsmeistaramótið var það 20. í röðinni en það eru haldin á fjögurra ára fresti. Þetta var í annað skiptið sem keppnin var haldin í Brasilíu en heimsmeistaramótið fór einnig fram þar í landi árið 1950. [[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]] var nálægt því að komast á mótið en tapaði í umspili fyrir Króatíu með 1 marks mun.

== Knattspyrnuvellir ==

&lt;center&gt;
{{Clear}}&lt;div style=&quot;max-width:874px; padding-top:1px&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:left; height:917px; text-align:center&quot;
![[Rio de Janeiro]], [[Rio de Janeiro (state)|RJ]]
|-
|[[Maracanã (leikvangur)|Estádio do Maracanã]]
|-
|[[Sætafjöldi]]: '''76.935'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |title=Estadio do Maracana - Rio De Janeiro |publisher=fifa.com |accessdate=2 June 2013 |archive-date=21 október 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211841/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Maracana internal view april 2013.jpg|200px]]
|-
![[Belo Horizonte]], [[Minas Gerais|MG]]
|-
|[[Mineirão|Estádio Mineirão]]
|-
|Sætafjöldi: '''62.547'''
|-
|
|-
![[Salvador, Bahia|Salvador]], [[Bahia|BA]]
|-
|[[Itaipava Arena Fonte Nova|Arena Fonte Nova]]
|-
|Sætafjöldi: '''56.000'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |title=Arena Fonte Nova - Salvador Stadium |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022092451/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Itaipava Arena - March 2013.jpg|200px]]
|-
![[Cuiabá]], [[Mato Grosso|MT]]
|-
|[[Arena Pantanal]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.968'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Cuiaba Arena.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; height:917px; text-align:center&quot;
|-
![[Fortaleza]], [[Ceará|CE]]
|-
|[[Castelão (Ceará)|Estádio Castelão]]
|-
|Sætafjöldi: '''64.846'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |title=Estadio Castelao - Fortaleza |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211839/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Fortaleza Arena.jpg|200px]]
|-
![[Porto Alegre]], [[Rio Grande do Sul|RS]]
|-
|[[Estádio Beira-Rio]]
|-
|Sætafjöldi: '''51.300'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |title=Site oficial do Sport Club Internacional - Projeto Gigante Para Sempre |publisher=Internacional.com.br |date= |accessdate=25 May 2013 |archive-date=7 apríl 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407052335/http://internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Estádio Beira-Rio (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
![[Recife]], [[Pernambuco|PE]]
|-
|[[Itaipava Arena Pernambuco|Arena Pernambuco]]
|-
|Sætafjöldi: '''46.154'''
|-
| [[File:Itaipava Arena Pernambuco 2013.jpg|200px]]
|-
![[Curitiba]], [[Paraná|PR]]
|-
|[[Arena da Baixada]]
|-
|Sætafjöldi: '''43.900'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(uppfærður)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Arenadabaixada2.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; height:917px&quot;
|-
![[Brasilía (borg)|Brasilía]], [[Federal District (Brazil)|DF]]
![[São Paulo]], [[São Paulo-fylki|SP]]
|-
|[[Estádio Nacional Mané Garrincha]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|title=Estádio Nacional Mané Garrincha|author=|date=|publisher=FIFA.com|accessdate=14 de junho de 2013|archive-date=2013-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023002711/http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
|[[Arena de São Paulo]]
|-
|Sætafjöldi: '''70.042'''&lt;ref&gt;[http://copadomundo.uol.com.br/noticias/redacao/2013/05/06/se-brasilia-pedir-fifa-admite-adotar-nome-mane-garrincha-na-copa-2014.htm Fifa admite adotar nome Mané Garrincha em estádio de Brasília na Copa]&lt;/ref&gt;
|Sætafjöldi: '''68.000'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(nýr leikvangur)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Estádio Nacional de Brasília.JPG|200px]]
| [[File:Arena de Itaquera (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
!colspan=2|{{location map+ |float=middle|Brasilía |width=400 |caption= |places=
{{location map~ |Brasilía |lat=-19.5157 |long=-43.5815 |label=[[Belo&amp;nbsp;Horizonte]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-16.00 |long=-47.60 |label=[[Brasília]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.807267 |long=-38.522481 |label=[[Fortaleza]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-30.060420 |long=-51.213338 |label=[[Porto&amp;nbsp;Alegre]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-23.600112 |long=-46.720227 |label=[[São&amp;nbsp;Paulo]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-22.548118 |long=-43.1348 |label=[[Rio&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Janeiro]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-12.919164 |long=-38.427078 |label=[[Salvador, Bahia|Salvador]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-5.47 |long=-35.12 |label=[[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-15.35 |long=-56.05 |label=[[Cuiabá]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-25.25 |long=-49.15 |label=[[Curitiba]] |position=bottom}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.06 |long=-60.01 |label=[[Manaus]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-8.03 |long=-35.00 |label=[[Recife]] |position=left }}}}
|-
![[Manaus]], [[Amazonas (Brazilian state)|AM]]
![[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]], [[Rio Grande do Norte|RN]]
|-
|[[Arena Amazônia]]
|[[Arena das Dunas]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.374'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|Sætafjöldi: '''42.086'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Arena Amazônia (2014) - 2.jpg|200px]]
|
|}&lt;/div&gt; 
&lt;/center&gt;

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í átta riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit.
==== A riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]]||[[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]]||[[Mexíkóska karlalandsliðið í knattspyrnu|Mexíkó]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]]||[[Króatíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Króatía]]||3||1||0||2||6||6||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]]||[[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]||3||0||0||3||1||9||-8||'''0'''
|-
|}

12. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
13. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún
17. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó
18. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún  0 : 4  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
23. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía
23. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía  1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó

==== B riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||10||3||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||2||0||1||5||3||+2||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]]||[[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]]||3||1||0||2||4||7||-3||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Australia.svg|20px]]||[[Ástralska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ástralía]]||3||0||0||3||3||9||-6||'''0'''
|-
|}

13. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn 1 : 5  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
13. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía
18. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
18. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn  0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle
23. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn
23. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle

==== C riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||9||2||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||1||1||1||2||4||-2||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ivory Coast.svg|20px]]||[[Fílabeinsströndin]]||3||1||0||2||4||5||-q||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Japan.svg|20px]]||[[Japanska karlalandsliðið í knattspyrnu|Japan]]||3||0||1||2||2||6||-4||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin
19. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin

==== D riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Costa Rica.svg|20px]]||[[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Uruguay.svg|20px]]||[[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]||3||2||0||1||4||4||0||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]]||[[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of England.svg|20px]]||[[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]||3||0||1||2||2||4||-2||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England
20. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England

==== E riðill ====
*1-{{FRA}}
*2-[[File:Flag of Switzerland.svg|20px]]
*3-{{ECU}}
*4-

15. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
15. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras
20. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 5  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland
20. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
25. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss
25. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland

==== F riðill ====
*1-{{ARG}}
*2-{{NGR}}
*3-{{BIH}}
*4-{{IRN}}

15. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
16. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería
21. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran
21. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
25. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína
25. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía  3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran

==== G riðill ====
*1-{{GER}}
*2-{{USA}}
*3-{{PRT}}
*4-{{GHA}}

16. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 4 : 0  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
16. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin
21. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana
22. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
26. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland
26. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana

==== H riðill ====
Belgar þurftu ekki nema fjögur mörk til að landa þremur sigrum og fullu húsi stiga í H-riðlinum. Suður-Kórea náði aðeins einu stigi, í jafntefli á móti Rússum. Það reyndist þeim síðarnefndu dýrkeypti og Alsír hirti seinna sætið í útsláttarkeppninni.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]]||[[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]||3||3||0||0||4||1||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Algeria.svg|20px]]||[[Alsírska karlalandsliðið í knattspyrnu|Alsír]]||3||1||1||1||6||5||+1||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]]||[[Rússneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rússland]]||3||0||2||1||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]]||[[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]||3||0||1||2||3||6||-3||'''1'''
|-
|}

17. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
17. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea
22. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland
22. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  2 : 4  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
26. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía
26. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland

=== Útsláttarkeppni ===
==== 16. liða úrslit ====
*{{BRA}} 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 3-2 PSO {{CHL}}
*{{COL}} 2-0(1-0) {{URY}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 2-1(0-0) {{MEX}}
*[[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]] 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 5-3 PSO [[File:Flag of Greece.svg|20px]]
*{{FRA}} 2-0(0-0) {{NGR}}
*{{GER}} 2-1 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Algeria.svg|20px]]
*{{ARG}} 1-0 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Switzerland.svg|20px]]
*{{BEL}} 2-1 Prorr. (0-0) {{USA}}

==== Fjórðungsúrslit ====
*{{FRA}} 0-1(0-1) {{GER}}
*{{BRA}} 2-1(1-0) {{COL}}
*{{ARG}} 1-0(1-0) {{BEL}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 4-3 PSO [[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]]

==== Undanúrslit ====
*{{BRA}} 1-7(0-5) {{GER}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 2-4 PSO {{ARG}}

==== Keppni um þriðja sæti ====
*{{BRA}} 0-3(0-2) [[File:Flag of Netherlands.svg|20px]]

==== Úrslitaleikur ====
*{{GER}} 1-0 Prorr. {{ARG}}

== Sigurvegari ==
[[File:Flag_of_Germany.svg|200px]]


== Sjá einnig ==

[[Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2018|Heimsmeistarmót landsliða í knattspyrnu karla 2018]]

== Heimildir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:2014]]</text>
      <sha1>ktqiwligxjwsehunr88wdxgvb304v8n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762117</id>
      <parentid>1762116</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:00:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Riðlakeppnin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21346" xml:space="preserve">{{hreingera}}
'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2014''' var haldið í [[Brasilía|Brasilíu]] dagana [[12. júní]] til [[13. júlí]] [[2014]]. Heimsmeistaramótið var það 20. í röðinni en það eru haldin á fjögurra ára fresti. Þetta var í annað skiptið sem keppnin var haldin í Brasilíu en heimsmeistaramótið fór einnig fram þar í landi árið 1950. [[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]] var nálægt því að komast á mótið en tapaði í umspili fyrir Króatíu með 1 marks mun.

== Knattspyrnuvellir ==

&lt;center&gt;
{{Clear}}&lt;div style=&quot;max-width:874px; padding-top:1px&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:left; height:917px; text-align:center&quot;
![[Rio de Janeiro]], [[Rio de Janeiro (state)|RJ]]
|-
|[[Maracanã (leikvangur)|Estádio do Maracanã]]
|-
|[[Sætafjöldi]]: '''76.935'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |title=Estadio do Maracana - Rio De Janeiro |publisher=fifa.com |accessdate=2 June 2013 |archive-date=21 október 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211841/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Maracana internal view april 2013.jpg|200px]]
|-
![[Belo Horizonte]], [[Minas Gerais|MG]]
|-
|[[Mineirão|Estádio Mineirão]]
|-
|Sætafjöldi: '''62.547'''
|-
|
|-
![[Salvador, Bahia|Salvador]], [[Bahia|BA]]
|-
|[[Itaipava Arena Fonte Nova|Arena Fonte Nova]]
|-
|Sætafjöldi: '''56.000'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |title=Arena Fonte Nova - Salvador Stadium |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022092451/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Itaipava Arena - March 2013.jpg|200px]]
|-
![[Cuiabá]], [[Mato Grosso|MT]]
|-
|[[Arena Pantanal]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.968'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Cuiaba Arena.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; height:917px; text-align:center&quot;
|-
![[Fortaleza]], [[Ceará|CE]]
|-
|[[Castelão (Ceará)|Estádio Castelão]]
|-
|Sætafjöldi: '''64.846'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |title=Estadio Castelao - Fortaleza |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211839/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Fortaleza Arena.jpg|200px]]
|-
![[Porto Alegre]], [[Rio Grande do Sul|RS]]
|-
|[[Estádio Beira-Rio]]
|-
|Sætafjöldi: '''51.300'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |title=Site oficial do Sport Club Internacional - Projeto Gigante Para Sempre |publisher=Internacional.com.br |date= |accessdate=25 May 2013 |archive-date=7 apríl 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407052335/http://internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Estádio Beira-Rio (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
![[Recife]], [[Pernambuco|PE]]
|-
|[[Itaipava Arena Pernambuco|Arena Pernambuco]]
|-
|Sætafjöldi: '''46.154'''
|-
| [[File:Itaipava Arena Pernambuco 2013.jpg|200px]]
|-
![[Curitiba]], [[Paraná|PR]]
|-
|[[Arena da Baixada]]
|-
|Sætafjöldi: '''43.900'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(uppfærður)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Arenadabaixada2.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; height:917px&quot;
|-
![[Brasilía (borg)|Brasilía]], [[Federal District (Brazil)|DF]]
![[São Paulo]], [[São Paulo-fylki|SP]]
|-
|[[Estádio Nacional Mané Garrincha]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|title=Estádio Nacional Mané Garrincha|author=|date=|publisher=FIFA.com|accessdate=14 de junho de 2013|archive-date=2013-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023002711/http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
|[[Arena de São Paulo]]
|-
|Sætafjöldi: '''70.042'''&lt;ref&gt;[http://copadomundo.uol.com.br/noticias/redacao/2013/05/06/se-brasilia-pedir-fifa-admite-adotar-nome-mane-garrincha-na-copa-2014.htm Fifa admite adotar nome Mané Garrincha em estádio de Brasília na Copa]&lt;/ref&gt;
|Sætafjöldi: '''68.000'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(nýr leikvangur)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Estádio Nacional de Brasília.JPG|200px]]
| [[File:Arena de Itaquera (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
!colspan=2|{{location map+ |float=middle|Brasilía |width=400 |caption= |places=
{{location map~ |Brasilía |lat=-19.5157 |long=-43.5815 |label=[[Belo&amp;nbsp;Horizonte]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-16.00 |long=-47.60 |label=[[Brasília]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.807267 |long=-38.522481 |label=[[Fortaleza]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-30.060420 |long=-51.213338 |label=[[Porto&amp;nbsp;Alegre]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-23.600112 |long=-46.720227 |label=[[São&amp;nbsp;Paulo]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-22.548118 |long=-43.1348 |label=[[Rio&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Janeiro]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-12.919164 |long=-38.427078 |label=[[Salvador, Bahia|Salvador]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-5.47 |long=-35.12 |label=[[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-15.35 |long=-56.05 |label=[[Cuiabá]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-25.25 |long=-49.15 |label=[[Curitiba]] |position=bottom}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.06 |long=-60.01 |label=[[Manaus]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-8.03 |long=-35.00 |label=[[Recife]] |position=left }}}}
|-
![[Manaus]], [[Amazonas (Brazilian state)|AM]]
![[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]], [[Rio Grande do Norte|RN]]
|-
|[[Arena Amazônia]]
|[[Arena das Dunas]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.374'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|Sætafjöldi: '''42.086'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Arena Amazônia (2014) - 2.jpg|200px]]
|
|}&lt;/div&gt; 
&lt;/center&gt;

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í átta riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit.
==== A riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]]||[[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]]||[[Mexíkóska karlalandsliðið í knattspyrnu|Mexíkó]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]]||[[Króatíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Króatía]]||3||1||0||2||6||6||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]]||[[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]||3||0||0||3||1||9||-8||'''0'''
|-
|}

12. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
13. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún
17. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó
18. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún  0 : 4  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
23. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía
23. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía  1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó

==== B riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||10||3||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||2||0||1||5||3||+2||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]]||[[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]]||3||1||0||2||4||7||-3||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Australia.svg|20px]]||[[Ástralska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ástralía]]||3||0||0||3||3||9||-6||'''0'''
|-
|}

13. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn 1 : 5  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
13. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía
18. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
18. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn  0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle
23. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn
23. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle

==== C riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||9||2||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||1||1||1||2||4||-2||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ivory Coast.svg|20px]]||[[Fílabeinsströndin]]||3||1||0||2||4||5||-q||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Japan.svg|20px]]||[[Japanska karlalandsliðið í knattspyrnu|Japan]]||3||0||1||2||2||6||-4||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin
19. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin

==== D riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Costa Rica.svg|20px]]||[[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Uruguay.svg|20px]]||[[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]||3||2||0||1||4||4||0||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]]||[[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of England.svg|20px]]||[[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]||3||0||1||2||2||4||-2||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England
20. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England

==== E riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of France.svg|20px]]||[[Franska karlalandsliðið í knattspyrnu|Frakkland]]||3||2||1||0||8||2||+6||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||2||0||1||7||6||+1||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ecuador.svg|20px]]||[[Ekvadorska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ekvador]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Honduras.svg|20px]]||[[Hondúrska karlalandsliðið í knattspyrnu|Hondúras]]||3||0||0||3||1||8||-7||'''0'''
|-
|}

15. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
15. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras
20. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 5  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland
20. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
25. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss
25. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland

==== F riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]]||[[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]]||3||3||0||0||6||3||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Nigeria.svg|20px]]||[[Nígeríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Nígería]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Bosnia and Herzegovina.svg|20px]]||[[Bosníska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bosnía]]||3||1||0||2||4||4||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Iran.svg|20px]]||[[Íranska karlalandsliðið í knattspyrnu|Íran]]||3||0||1||2||1||4||-3||'''1'''
|-
|}

15. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
16. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería
21. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran
21. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
25. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína
25. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía  3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran

==== G riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]]||[[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Þýskaland]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||4||4||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Portugal.svg|20px]]||[[Portúgalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Portúgal]]||3||1||1||1||4||7||-3||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Ghana.svg|20px]]||[[Ganverska karlalandsliðið í knattspyrnu|Gana]]||3||0||1||2||4||6||-2||'''1'''
|-
|}

16. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 4 : 0  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
16. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin
21. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana
22. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
26. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland
26. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana

==== H riðill ====
Belgar þurftu ekki nema fjögur mörk til að landa þremur sigrum og fullu húsi stiga í H-riðlinum. Suður-Kórea náði aðeins einu stigi, í jafntefli á móti Rússum. Það reyndist þeim síðarnefndu dýrkeypti og Alsír hirti seinna sætið í útsláttarkeppninni.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]]||[[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]||3||3||0||0||4||1||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Algeria.svg|20px]]||[[Alsírska karlalandsliðið í knattspyrnu|Alsír]]||3||1||1||1||6||5||+1||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]]||[[Rússneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rússland]]||3||0||2||1||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]]||[[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]||3||0||1||2||3||6||-3||'''1'''
|-
|}

17. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
17. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea
22. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland
22. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  2 : 4  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
26. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía
26. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland

=== Útsláttarkeppni ===
==== 16. liða úrslit ====
*{{BRA}} 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 3-2 PSO {{CHL}}
*{{COL}} 2-0(1-0) {{URY}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 2-1(0-0) {{MEX}}
*[[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]] 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 5-3 PSO [[File:Flag of Greece.svg|20px]]
*{{FRA}} 2-0(0-0) {{NGR}}
*{{GER}} 2-1 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Algeria.svg|20px]]
*{{ARG}} 1-0 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Switzerland.svg|20px]]
*{{BEL}} 2-1 Prorr. (0-0) {{USA}}

==== Fjórðungsúrslit ====
*{{FRA}} 0-1(0-1) {{GER}}
*{{BRA}} 2-1(1-0) {{COL}}
*{{ARG}} 1-0(1-0) {{BEL}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 4-3 PSO [[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]]

==== Undanúrslit ====
*{{BRA}} 1-7(0-5) {{GER}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 2-4 PSO {{ARG}}

==== Keppni um þriðja sæti ====
*{{BRA}} 0-3(0-2) [[File:Flag of Netherlands.svg|20px]]

==== Úrslitaleikur ====
*{{GER}} 1-0 Prorr. {{ARG}}

== Sigurvegari ==
[[File:Flag_of_Germany.svg|200px]]


== Sjá einnig ==

[[Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2018|Heimsmeistarmót landsliða í knattspyrnu karla 2018]]

== Heimildir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:2014]]</text>
      <sha1>laiir34uy4qtvwt1j0lsru3p23mmffo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762134</id>
      <parentid>1762117</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:58:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* G riðill */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21866" xml:space="preserve">{{hreingera}}
'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2014''' var haldið í [[Brasilía|Brasilíu]] dagana [[12. júní]] til [[13. júlí]] [[2014]]. Heimsmeistaramótið var það 20. í röðinni en það eru haldin á fjögurra ára fresti. Þetta var í annað skiptið sem keppnin var haldin í Brasilíu en heimsmeistaramótið fór einnig fram þar í landi árið 1950. [[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]] var nálægt því að komast á mótið en tapaði í umspili fyrir Króatíu með 1 marks mun.

== Knattspyrnuvellir ==

&lt;center&gt;
{{Clear}}&lt;div style=&quot;max-width:874px; padding-top:1px&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:left; height:917px; text-align:center&quot;
![[Rio de Janeiro]], [[Rio de Janeiro (state)|RJ]]
|-
|[[Maracanã (leikvangur)|Estádio do Maracanã]]
|-
|[[Sætafjöldi]]: '''76.935'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |title=Estadio do Maracana - Rio De Janeiro |publisher=fifa.com |accessdate=2 June 2013 |archive-date=21 október 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211841/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Maracana internal view april 2013.jpg|200px]]
|-
![[Belo Horizonte]], [[Minas Gerais|MG]]
|-
|[[Mineirão|Estádio Mineirão]]
|-
|Sætafjöldi: '''62.547'''
|-
|
|-
![[Salvador, Bahia|Salvador]], [[Bahia|BA]]
|-
|[[Itaipava Arena Fonte Nova|Arena Fonte Nova]]
|-
|Sætafjöldi: '''56.000'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |title=Arena Fonte Nova - Salvador Stadium |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022092451/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Itaipava Arena - March 2013.jpg|200px]]
|-
![[Cuiabá]], [[Mato Grosso|MT]]
|-
|[[Arena Pantanal]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.968'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Cuiaba Arena.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; height:917px; text-align:center&quot;
|-
![[Fortaleza]], [[Ceará|CE]]
|-
|[[Castelão (Ceará)|Estádio Castelão]]
|-
|Sætafjöldi: '''64.846'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |title=Estadio Castelao - Fortaleza |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211839/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Fortaleza Arena.jpg|200px]]
|-
![[Porto Alegre]], [[Rio Grande do Sul|RS]]
|-
|[[Estádio Beira-Rio]]
|-
|Sætafjöldi: '''51.300'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |title=Site oficial do Sport Club Internacional - Projeto Gigante Para Sempre |publisher=Internacional.com.br |date= |accessdate=25 May 2013 |archive-date=7 apríl 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407052335/http://internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Estádio Beira-Rio (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
![[Recife]], [[Pernambuco|PE]]
|-
|[[Itaipava Arena Pernambuco|Arena Pernambuco]]
|-
|Sætafjöldi: '''46.154'''
|-
| [[File:Itaipava Arena Pernambuco 2013.jpg|200px]]
|-
![[Curitiba]], [[Paraná|PR]]
|-
|[[Arena da Baixada]]
|-
|Sætafjöldi: '''43.900'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(uppfærður)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Arenadabaixada2.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; height:917px&quot;
|-
![[Brasilía (borg)|Brasilía]], [[Federal District (Brazil)|DF]]
![[São Paulo]], [[São Paulo-fylki|SP]]
|-
|[[Estádio Nacional Mané Garrincha]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|title=Estádio Nacional Mané Garrincha|author=|date=|publisher=FIFA.com|accessdate=14 de junho de 2013|archive-date=2013-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023002711/http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
|[[Arena de São Paulo]]
|-
|Sætafjöldi: '''70.042'''&lt;ref&gt;[http://copadomundo.uol.com.br/noticias/redacao/2013/05/06/se-brasilia-pedir-fifa-admite-adotar-nome-mane-garrincha-na-copa-2014.htm Fifa admite adotar nome Mané Garrincha em estádio de Brasília na Copa]&lt;/ref&gt;
|Sætafjöldi: '''68.000'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(nýr leikvangur)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Estádio Nacional de Brasília.JPG|200px]]
| [[File:Arena de Itaquera (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
!colspan=2|{{location map+ |float=middle|Brasilía |width=400 |caption= |places=
{{location map~ |Brasilía |lat=-19.5157 |long=-43.5815 |label=[[Belo&amp;nbsp;Horizonte]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-16.00 |long=-47.60 |label=[[Brasília]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.807267 |long=-38.522481 |label=[[Fortaleza]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-30.060420 |long=-51.213338 |label=[[Porto&amp;nbsp;Alegre]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-23.600112 |long=-46.720227 |label=[[São&amp;nbsp;Paulo]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-22.548118 |long=-43.1348 |label=[[Rio&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Janeiro]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-12.919164 |long=-38.427078 |label=[[Salvador, Bahia|Salvador]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-5.47 |long=-35.12 |label=[[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-15.35 |long=-56.05 |label=[[Cuiabá]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-25.25 |long=-49.15 |label=[[Curitiba]] |position=bottom}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.06 |long=-60.01 |label=[[Manaus]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-8.03 |long=-35.00 |label=[[Recife]] |position=left }}}}
|-
![[Manaus]], [[Amazonas (Brazilian state)|AM]]
![[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]], [[Rio Grande do Norte|RN]]
|-
|[[Arena Amazônia]]
|[[Arena das Dunas]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.374'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|Sætafjöldi: '''42.086'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Arena Amazônia (2014) - 2.jpg|200px]]
|
|}&lt;/div&gt; 
&lt;/center&gt;

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í átta riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit.
==== A riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]]||[[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]]||[[Mexíkóska karlalandsliðið í knattspyrnu|Mexíkó]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]]||[[Króatíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Króatía]]||3||1||0||2||6||6||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]]||[[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]||3||0||0||3||1||9||-8||'''0'''
|-
|}

12. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
13. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún
17. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó
18. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún  0 : 4  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
23. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía
23. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía  1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó

==== B riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||10||3||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||2||0||1||5||3||+2||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]]||[[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]]||3||1||0||2||4||7||-3||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Australia.svg|20px]]||[[Ástralska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ástralía]]||3||0||0||3||3||9||-6||'''0'''
|-
|}

13. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn 1 : 5  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
13. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía
18. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
18. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn  0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle
23. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn
23. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle

==== C riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||9||2||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||1||1||1||2||4||-2||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ivory Coast.svg|20px]]||[[Fílabeinsströndin]]||3||1||0||2||4||5||-q||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Japan.svg|20px]]||[[Japanska karlalandsliðið í knattspyrnu|Japan]]||3||0||1||2||2||6||-4||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin
19. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin

==== D riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Costa Rica.svg|20px]]||[[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Uruguay.svg|20px]]||[[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]||3||2||0||1||4||4||0||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]]||[[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of England.svg|20px]]||[[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]||3||0||1||2||2||4||-2||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England
20. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England

==== E riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of France.svg|20px]]||[[Franska karlalandsliðið í knattspyrnu|Frakkland]]||3||2||1||0||8||2||+6||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||2||0||1||7||6||+1||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ecuador.svg|20px]]||[[Ekvadorska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ekvador]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Honduras.svg|20px]]||[[Hondúrska karlalandsliðið í knattspyrnu|Hondúras]]||3||0||0||3||1||8||-7||'''0'''
|-
|}

15. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
15. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras
20. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 5  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland
20. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
25. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss
25. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland

==== F riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]]||[[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]]||3||3||0||0||6||3||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Nigeria.svg|20px]]||[[Nígeríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Nígería]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Bosnia and Herzegovina.svg|20px]]||[[Bosníska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bosnía]]||3||1||0||2||4||4||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Iran.svg|20px]]||[[Íranska karlalandsliðið í knattspyrnu|Íran]]||3||0||1||2||1||4||-3||'''1'''
|-
|}

15. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
16. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería
21. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran
21. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
25. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína
25. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía  3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran

==== G riðill ====
Búist var við hörkuviðureign milli Þýskalands og Portúgal í fyrsta leik en annað kom á daginn. Þjóðverjar unnu auðveldlega 4:0 þar sem Thomas Müller skoraði þrennu. Þessi skellur gerði það að verkum að jafntefli við Bandaríkin í næstu umferð setti Portúgali nær örugglega úr leik. [[Aron Jóhannsson]] kom inná fyrir bandaríska liðið í sigurleik á móti Gana í fyrstu umferð. Bandaríkjamenn fylgdu Þjóðverjum áfram en frammistaða Gana og Portúgal olli miklum vonbrigðum.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]]||[[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Þýskaland]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||4||4||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Portugal.svg|20px]]||[[Portúgalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Portúgal]]||3||1||1||1||4||7||-3||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Ghana.svg|20px]]||[[Ganverska karlalandsliðið í knattspyrnu|Gana]]||3||0||1||2||4||6||-2||'''1'''
|-
|}

16. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 4 : 0  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
16. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin
21. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana
22. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
26. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland
26. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana

==== H riðill ====
Belgar þurftu ekki nema fjögur mörk til að landa þremur sigrum og fullu húsi stiga í H-riðlinum. Suður-Kórea náði aðeins einu stigi, í jafntefli á móti Rússum. Það reyndist þeim síðarnefndu dýrkeypti og Alsír hirti seinna sætið í útsláttarkeppninni.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]]||[[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]||3||3||0||0||4||1||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Algeria.svg|20px]]||[[Alsírska karlalandsliðið í knattspyrnu|Alsír]]||3||1||1||1||6||5||+1||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]]||[[Rússneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rússland]]||3||0||2||1||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]]||[[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]||3||0||1||2||3||6||-3||'''1'''
|-
|}

17. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
17. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea
22. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland
22. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  2 : 4  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
26. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía
26. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland

=== Útsláttarkeppni ===
==== 16. liða úrslit ====
*{{BRA}} 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 3-2 PSO {{CHL}}
*{{COL}} 2-0(1-0) {{URY}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 2-1(0-0) {{MEX}}
*[[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]] 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 5-3 PSO [[File:Flag of Greece.svg|20px]]
*{{FRA}} 2-0(0-0) {{NGR}}
*{{GER}} 2-1 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Algeria.svg|20px]]
*{{ARG}} 1-0 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Switzerland.svg|20px]]
*{{BEL}} 2-1 Prorr. (0-0) {{USA}}

==== Fjórðungsúrslit ====
*{{FRA}} 0-1(0-1) {{GER}}
*{{BRA}} 2-1(1-0) {{COL}}
*{{ARG}} 1-0(1-0) {{BEL}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 4-3 PSO [[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]]

==== Undanúrslit ====
*{{BRA}} 1-7(0-5) {{GER}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 2-4 PSO {{ARG}}

==== Keppni um þriðja sæti ====
*{{BRA}} 0-3(0-2) [[File:Flag of Netherlands.svg|20px]]

==== Úrslitaleikur ====
*{{GER}} 1-0 Prorr. {{ARG}}

== Sigurvegari ==
[[File:Flag_of_Germany.svg|200px]]


== Sjá einnig ==

[[Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2018|Heimsmeistarmót landsliða í knattspyrnu karla 2018]]

== Heimildir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:2014]]</text>
      <sha1>c0as7cv3ehbltwnc9gv2j7xxua7w365</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762137</id>
      <parentid>1762134</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:25:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* F riðill */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22256" xml:space="preserve">{{hreingera}}
'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2014''' var haldið í [[Brasilía|Brasilíu]] dagana [[12. júní]] til [[13. júlí]] [[2014]]. Heimsmeistaramótið var það 20. í röðinni en það eru haldin á fjögurra ára fresti. Þetta var í annað skiptið sem keppnin var haldin í Brasilíu en heimsmeistaramótið fór einnig fram þar í landi árið 1950. [[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]] var nálægt því að komast á mótið en tapaði í umspili fyrir Króatíu með 1 marks mun.

== Knattspyrnuvellir ==

&lt;center&gt;
{{Clear}}&lt;div style=&quot;max-width:874px; padding-top:1px&quot;&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:left; height:917px; text-align:center&quot;
![[Rio de Janeiro]], [[Rio de Janeiro (state)|RJ]]
|-
|[[Maracanã (leikvangur)|Estádio do Maracanã]]
|-
|[[Sætafjöldi]]: '''76.935'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |title=Estadio do Maracana - Rio De Janeiro |publisher=fifa.com |accessdate=2 June 2013 |archive-date=21 október 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211841/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=214/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Maracana internal view april 2013.jpg|200px]]
|-
![[Belo Horizonte]], [[Minas Gerais|MG]]
|-
|[[Mineirão|Estádio Mineirão]]
|-
|Sætafjöldi: '''62.547'''
|-
|
|-
![[Salvador, Bahia|Salvador]], [[Bahia|BA]]
|-
|[[Itaipava Arena Fonte Nova|Arena Fonte Nova]]
|-
|Sætafjöldi: '''56.000'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |title=Arena Fonte Nova - Salvador Stadium |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022092451/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5002308/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Itaipava Arena - March 2013.jpg|200px]]
|-
![[Cuiabá]], [[Mato Grosso|MT]]
|-
|[[Arena Pantanal]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.968'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Cuiaba Arena.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; height:917px; text-align:center&quot;
|-
![[Fortaleza]], [[Ceará|CE]]
|-
|[[Castelão (Ceará)|Estádio Castelão]]
|-
|Sætafjöldi: '''64.846'''&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |title=Estadio Castelao - Fortaleza |access-date=2013-06-19 |archive-date=2013-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021211839/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=5025114/index.html |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| [[File:Fortaleza Arena.jpg|200px]]
|-
![[Porto Alegre]], [[Rio Grande do Sul|RS]]
|-
|[[Estádio Beira-Rio]]
|-
|Sætafjöldi: '''51.300'''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |title=Site oficial do Sport Club Internacional - Projeto Gigante Para Sempre |publisher=Internacional.com.br |date= |accessdate=25 May 2013 |archive-date=7 apríl 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407052335/http://internacional.com.br/pagina.php?modulo=16&amp;setor=195&amp;secao=&amp;subsecao= |dead-url=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Estádio Beira-Rio (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
![[Recife]], [[Pernambuco|PE]]
|-
|[[Itaipava Arena Pernambuco|Arena Pernambuco]]
|-
|Sætafjöldi: '''46.154'''
|-
| [[File:Itaipava Arena Pernambuco 2013.jpg|200px]]
|-
![[Curitiba]], [[Paraná|PR]]
|-
|[[Arena da Baixada]]
|-
|Sætafjöldi: '''43.900'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(uppfærður)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Arenadabaixada2.jpg|200px]]
|} 
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; height:917px&quot;
|-
![[Brasilía (borg)|Brasilía]], [[Federal District (Brazil)|DF]]
![[São Paulo]], [[São Paulo-fylki|SP]]
|-
|[[Estádio Nacional Mané Garrincha]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|title=Estádio Nacional Mané Garrincha|author=|date=|publisher=FIFA.com|accessdate=14 de junho de 2013|archive-date=2013-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023002711/http://www.fifa.com/confederationscup/photogallery/gallery=2109607.html#2109523|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
|[[Arena de São Paulo]]
|-
|Sætafjöldi: '''70.042'''&lt;ref&gt;[http://copadomundo.uol.com.br/noticias/redacao/2013/05/06/se-brasilia-pedir-fifa-admite-adotar-nome-mane-garrincha-na-copa-2014.htm Fifa admite adotar nome Mané Garrincha em estádio de Brasília na Copa]&lt;/ref&gt;
|Sætafjöldi: '''68.000'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(nýr leikvangur)&lt;/small&gt;
|-
| [[File:Estádio Nacional de Brasília.JPG|200px]]
| [[File:Arena de Itaquera (2014) - 2.jpg|200px]]
|-
!colspan=2|{{location map+ |float=middle|Brasilía |width=400 |caption= |places=
{{location map~ |Brasilía |lat=-19.5157 |long=-43.5815 |label=[[Belo&amp;nbsp;Horizonte]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-16.00 |long=-47.60 |label=[[Brasília]] |position=right}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.807267 |long=-38.522481 |label=[[Fortaleza]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-30.060420 |long=-51.213338 |label=[[Porto&amp;nbsp;Alegre]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-23.600112 |long=-46.720227 |label=[[São&amp;nbsp;Paulo]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-22.548118 |long=-43.1348 |label=[[Rio&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Janeiro]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-12.919164 |long=-38.427078 |label=[[Salvador, Bahia|Salvador]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-5.47 |long=-35.12 |label=[[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]] |position=left }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-15.35 |long=-56.05 |label=[[Cuiabá]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-25.25 |long=-49.15 |label=[[Curitiba]] |position=bottom}}
{{location map~ |Brasilía |lat=-3.06 |long=-60.01 |label=[[Manaus]] |position=right }}
{{location map~ |Brasilía |lat=-8.03 |long=-35.00 |label=[[Recife]] |position=left }}}}
|-
![[Manaus]], [[Amazonas (Brazilian state)|AM]]
![[Natal, Rio Grande do Norte|Natal]], [[Rio Grande do Norte|RN]]
|-
|[[Arena Amazônia]]
|[[Arena das Dunas]]
|-
|Sætafjöldi: '''42.374'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|Sætafjöldi: '''42.086'''&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(endurbyggður)&lt;/small&gt;
|-
|[[File:Arena Amazônia (2014) - 2.jpg|200px]]
|
|}&lt;/div&gt; 
&lt;/center&gt;

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í átta riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit.
==== A riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]]||[[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]]||[[Mexíkóska karlalandsliðið í knattspyrnu|Mexíkó]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]]||[[Króatíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Króatía]]||3||1||0||2||6||6||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]]||[[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]||3||0||0||3||1||9||-8||'''0'''
|-
|}

12. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
13. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún
17. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó
18. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún  0 : 4  [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía
23. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía
23. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Croatia.svg|20px]] Króatía  1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Mexico.svg|20px]] Mexíkó

==== B riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||10||3||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||2||0||1||5||3||+2||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]]||[[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]]||3||1||0||2||4||7||-3||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Australia.svg|20px]]||[[Ástralska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ástralía]]||3||0||0||3||3||9||-6||'''0'''
|-
|}

13. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn 1 : 5  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
13. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle 3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía
18. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland
18. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn  0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle
23. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Australia.svg|20px]] Ástralía 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn
23. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_Chile.svg|20px]] Síle

==== C riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||3||0||0||9||2||+7||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Chile.svg|20px]]||[[Síleska karlalandsliðið í knattspyrnu|Síle]]||3||1||1||1||2||4||-2||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ivory Coast.svg|20px]]||[[Fílabeinsströndin]]||3||1||0||2||4||5||-q||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Japan.svg|20px]]||[[Japanska karlalandsliðið í knattspyrnu|Japan]]||3||0||1||2||2||6||-4||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin
19. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Japan.svg|20px]] Japan 1 : 4  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Greece.svg|20px]] Grikkland  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ivory Coast.svg|20px]] Fílabeinsströndin

==== D riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Costa Rica.svg|20px]]||[[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||2||1||0||4||1||+3||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Uruguay.svg|20px]]||[[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]||3||2||0||1||4||4||0||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]]||[[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of England.svg|20px]]||[[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]||3||0||1||2||2||4||-2||'''1'''
|-
|}

14. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
14. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía
19. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England
20. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka
24. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ
24. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England

==== E riðill ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of France.svg|20px]]||[[Franska karlalandsliðið í knattspyrnu|Frakkland]]||3||2||1||0||8||2||+6||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||2||0||1||7||6||+1||'''6'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Ecuador.svg|20px]]||[[Ekvadorska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ekvador]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Honduras.svg|20px]]||[[Hondúrska karlalandsliðið í knattspyrnu|Hondúras]]||3||0||0||3||1||8||-7||'''0'''
|-
|}

15. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
15. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland 3 : 0  [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras
20. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss 2 : 5  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland
20. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador
25. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_Honduras.svg|20px]] Hondúras 0 : 3  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss
25. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Ecuador.svg|20px]] Ekvador  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_France.svg|20px]] Frakkland

==== F riðill ====
Bosníumenn skoruðu fljótasta sjálfsmark í sögu HM, eftir tvær mínútur og níu sekúndur í tapleik gegn Argentínu. Argentínska liðið vann alla sína leiki en sigurmarkið gegn Írönum kom þó ekki fyrr en í uppbótartíma. Hinn eiginlegi úrslitaleikur um annað sætið var á milli Nígeríu og Bosníu í annarri umferðinni þar sem Afríkumennirnir unnu góðan sigur.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]]||[[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]]||3||3||0||0||6||3||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Nigeria.svg|20px]]||[[Nígeríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Nígería]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Bosnia and Herzegovina.svg|20px]]||[[Bosníska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bosnía]]||3||1||0||2||4||4||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Iran.svg|20px]]||[[Íranska karlalandsliðið í knattspyrnu|Íran]]||3||0||1||2||1||4||-3||'''1'''
|-
|}

15. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
16. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería
21. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran
21. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía
25. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_Nigeria.svg|20px]] Nígería 2 : 3  [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína
25. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Bosnia and Herzegovina.svg|20px]] Bosnía  3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Iran.svg|20px]] Íran

==== G riðill ====
Búist var við hörkuviðureign milli Þýskalands og Portúgal í fyrsta leik en annað kom á daginn. Þjóðverjar unnu auðveldlega 4:0 þar sem Thomas Müller skoraði þrennu. Þessi skellur gerði það að verkum að jafntefli við Bandaríkin í næstu umferð setti Portúgali nær örugglega úr leik. [[Aron Jóhannsson]] kom inná fyrir bandaríska liðið í sigurleik á móti Gana í fyrstu umferð. Bandaríkjamenn fylgdu Þjóðverjum áfram en frammistaða Gana og Portúgal olli miklum vonbrigðum.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]]||[[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Þýskaland]]||3||2||1||0||7||2||+5||'''7'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||4||4||0||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of Portugal.svg|20px]]||[[Portúgalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Portúgal]]||3||1||1||1||4||7||-3||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Ghana.svg|20px]]||[[Ganverska karlalandsliðið í knattspyrnu|Gana]]||3||0||1||2||4||6||-2||'''1'''
|-
|}

16. júní -   Itaipava Arena Fonte Nova, Salvador
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 4 : 0  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
16. júní -   Arena das Dunas, Natal
* [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin
21. júní -   Estádio Castelão, Fortaleza
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland 2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana
22. júní -   Arena da Amazônia, Manaus
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal
26. júní -   Itaipava Arena Pernambuco, Recife
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Þýskaland
26. júní -   Estádio Nacional Mané Garrincha, Brasília
* [[Mynd:Flag_of_Portugal.svg|20px]] Portúgal  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ghana.svg|20px]] Gana

==== H riðill ====
Belgar þurftu ekki nema fjögur mörk til að landa þremur sigrum og fullu húsi stiga í H-riðlinum. Suður-Kórea náði aðeins einu stigi, í jafntefli á móti Rússum. Það reyndist þeim síðarnefndu dýrkeypti og Alsír hirti seinna sætið í útsláttarkeppninni.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]]||[[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]||3||3||0||0||4||1||+3||'''9'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Algeria.svg|20px]]||[[Alsírska karlalandsliðið í knattspyrnu|Alsír]]||3||1||1||1||6||5||+1||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]]||[[Rússneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rússland]]||3||0||2||1||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]]||[[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]||3||0||1||2||3||6||-3||'''1'''
|-
|}

17. júní -   Estádio Mineirão, Belo Horizonte
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
17. júní -   Arena Pantanal, Cuiabá
* [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea
22. júní -   Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland
22. júní -   Estádio Beira-Rio, Porto Alegre
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  2 : 4  [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír
26. júní -   Arena de São Paulo, São Paulo
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía
26. júní -   Arena da Baixada, Curitiba
* [[Mynd:Flag_of_Algeria.svg|20px]] Alsír  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Russia.svg|20px]] Rússland

=== Útsláttarkeppni ===
==== 16. liða úrslit ====
*{{BRA}} 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 3-2 PSO {{CHL}}
*{{COL}} 2-0(1-0) {{URY}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 2-1(0-0) {{MEX}}
*[[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]] 1-1 Prorr. (1-1, 1-0) 5-3 PSO [[File:Flag of Greece.svg|20px]]
*{{FRA}} 2-0(0-0) {{NGR}}
*{{GER}} 2-1 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Algeria.svg|20px]]
*{{ARG}} 1-0 Prorr. (0-0) [[File:Flag of Switzerland.svg|20px]]
*{{BEL}} 2-1 Prorr. (0-0) {{USA}}

==== Fjórðungsúrslit ====
*{{FRA}} 0-1(0-1) {{GER}}
*{{BRA}} 2-1(1-0) {{COL}}
*{{ARG}} 1-0(1-0) {{BEL}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 4-3 PSO [[File:Flag of Costa Rica.svg|20px]]

==== Undanúrslit ====
*{{BRA}} 1-7(0-5) {{GER}}
*[[File:Flag of Netherlands.svg|20px]] 0-0 Prorr. 2-4 PSO {{ARG}}

==== Keppni um þriðja sæti ====
*{{BRA}} 0-3(0-2) [[File:Flag of Netherlands.svg|20px]]

==== Úrslitaleikur ====
*{{GER}} 1-0 Prorr. {{ARG}}

== Sigurvegari ==
[[File:Flag_of_Germany.svg|200px]]


== Sjá einnig ==

[[Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 2018|Heimsmeistarmót landsliða í knattspyrnu karla 2018]]

== Heimildir ==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:2014]]</text>
      <sha1>so9bmsl5519q4g07ia9cjep1nnusqj9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sinnep</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118816</id>
    <revision>
      <id>1762161</id>
      <parentid>1624764</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T02:00:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mighty Wire</username>
        <id>46626</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1174" xml:space="preserve">[[Mynd:Senf-Variationen edit2.jpg|thumb|250px|[[Mustarðskorn]] og ýmiss konar sinnep]]

'''Sinnep''' er [[bragðbætir]] úr [[mustarður|mustarðskorn]]um. Kornunum er bætt við [[vatn]], [[salt]], [[sítrónusafi|sítrónusafa]] eða aðra vökva, og stundum ýmisleg [[bragðefni]], til að mynda þykkni sem getur verið gult eða brunnt á litinn. Mismunandi meðhöndlun kornanna gefur mismunandi áfurð og bragð. Mustarðskornin má annaðhvort nota heil, möluð, sprungin eða marin.

Oft er sinnep parað saman með [[kjöt]]i eða [[ostur|ost]]i og er vinsælt í [[samloka|samlokur]], [[salat (matargerð)|salöt]], [[hamborgari|hamborgara]] og með [[pylsa|pylsum]]. Sinnep er líka notað sem hráefni í [[dressing]]ar, [[gljái|gljáa]], [[sósa|sósur]], [[súpa|súpur]] og [[marínering]]ar. Sem þykkni og korn er sinnep notað víða í [[Indland]]i, [[Miðjarðarhafið|Miðjarðarhafslöndum]], [[Norður-Evrópa|Norður-Evrópu]] og [[Suðaustur-Evrópa|Suðaustur-Evrópu]], [[Asía|Asíu]], [[Ameríka|Ameríku]] og [[Afríka|Afríku]], sem þýðir að það er eitt vinsælasta kryddið í heimi.

{{stubbur|matur}}

[[Flokkur:Bragðbætar]]</text>
      <sha1>ilrheyv0owan49c81l98sxrmxxfbf4z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Einarsgarður</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125672</id>
    <revision>
      <id>1762053</id>
      <parentid>1749991</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:11:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="889" xml:space="preserve">[[Mynd:KennaraskoliRkvIce.JPG|thumbnail|Einarsgarður er gegnt húsi gamla Kennaraskólans.]]
'''Einarsgarður''' er  lítill almenningsgarður í [[Reykjavík]]. Hann  liggur fyrir ofan Gömlu -[[Hringbraut]] og fyrir neðan mót [[Laufásvegur|Laufásvegar]] og [[Barónsstígur|Barónsstígs]], til móts við hús [[Gamli_kennaraskólinn| gamla Kennaraskólans]]. Þar var gróðrarstöð milli [[1899]] og [[1931]]. Hann varð almenningsgarður árið [[1943]]. Garðurinn heitir eftir [[Einar Helgason|Einari Helgasyni]] garðyrkjufræðingi.

==Tengill==
*[https://reykjavik.is/einarsgardur Einarsgarður - Reykjavík.is]

== Heimild ==
* [http://reykjavik.is/stadir/einarsgardur Einarsgarður] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150325004345/http://reykjavik.is/stadir/einarsgardur |date=2015-03-25 }}

[[flokkur:Skrúðgarðar í Reykjavík]]
[[Flokkur:stofnað 1943]]</text>
      <sha1>0xc51dhvsw2253q3msxq6wkugl5if2s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Flóa- og Skeiðamannaafréttur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>131601</id>
    <revision>
      <id>1762105</id>
      <parentid>1521646</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:13:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="232" xml:space="preserve">'''Flóa og Skeiðamannaafréttur''' er milli [[Stóra-Laxá|Stóru-Laxár]] og Fossár og nær alla leið inn í [[Arnarfell hið mikla]].

{{stubbur|landafræði}}
[[Flokkur:Flóahreppur]]
[[Flokkur:Skeiða- og Gnúpverjahreppur]]</text>
      <sha1>49fzhoednev8y3iw0dnyyqxjp0mhdow</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1990</title>
    <ns>0</ns>
    <id>133486</id>
    <revision>
      <id>1762125</id>
      <parentid>1761217</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:19:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Riðlakeppnin */ laga tengla</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24687" xml:space="preserve">'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1990''' var í 14. sinn sem mótið var haldið. Þetta árið var það í Ítalíu frá 8. til 29. Júní. 116 landslið tóku þátt, útsláttarkeppnin byrjaði í April 1988. 22 lið komust áfram í riðlinum, einnig komst Ítalía áfram þar sem að þeir voru að halda keppnina og einnig komst verjandi bikarsins Argentína. 
Vestur þýskaland vann HM 1990, þriðja skiptið sem þeir unnu HM. Þeir unnu Argentínu 1-0 í úrslitaleik. Italía endaði í 3 sæti, og England í fjórða, bæði liðin töpuðu í vítaspyrnukeppni.
HM 1990 er talið vera eitt slakasta HM fyrr og síðar. Það var aðeins skorað 2.21 mörk í leik að meðaltali – stendur þetta met ennþá  – og einnig voru gefin 16 rauð spjöld sem er einnig met.
Topp Markaskorari og besti leikmaðurinn á HM var Salvatore schillaci sem er frá Ítalíu.
Efnilegasti leikmaðurinn var Robert Prosinečki frá júgóslavíu. 

== Val á gestgjöfum ==
Átta Evrópuþjóðir: [[Austurríki]], [[England]], [[Frakkland]], [[Grikkland]], [[Ítalía]], [[Júgóslavía]], [[Sovétríkin]] og [[Vestur-Þýskaland]], auk [[Íran]] frá Asíu lýstu áhuga sínum á að halda HM 1990. Þegar kom að ákvörðun á FIFA-þinginu 1984 höfðu þau öll nema Ítalía og Sovétríkin dregið umsókn sína til baka. Ítalir höfðu betur í kosningu með 11 atkvæðum gegn 5. Ítalir urðu þar með önnur þjóðin á eftir [[Mexíkó]] til að fá úthlutað HM öðru sinni.

== Þátttökulið ==
24 þjóðir mættu til leiks frá fimm heimsálfum.
{{col-begin}}
{{col-3}}
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] [[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]
* [[Mynd:Flag_of_United Arab Emirates.svg|20px]] [[Sameinuðu arabísku furstadæmin]]
* [[Mynd:Flag_of_Egypt.svg|20px]] [[Egypska karlalandsliðið í knattspyrnu|Egyptaland]]
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] [[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] [[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kosta Ríka]]
* [[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]] [[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]
{{col-3}}
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] [[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]] (meistarar)
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] [[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]] 
* [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] [[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]]
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] [[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]
{{col-3}}
* [[Mynd:Flag_of_Austria.svg|20px]] [[Austurríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Austurríki]]
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] [[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] [[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] [[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]
* [[Mynd:Flag_of_Ireland.svg|20px]] [[Írska karlalandsliðið í knattspyrnu|Írland]]
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] [[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]  (gestgjafar)
* [[Mynd:Flag of Yugoslavia (1946–1992).svg|20px]] [[Júgóslavía]]
{{col-3}}
* [[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]] [[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]]
* [[Mynd:Flag_of_Scotland.svg|20px]] [[Skoska karlalandsliðið í knattspyrnu|Skotland]]
* [[Mynd:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|20px]] [[Sovéska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sovétríkin]]
* [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] [[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]] 
* [[Mynd:Flag_of_Sweden.svg|20px]] [[Sænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Svíþjóð]] 
* [[Mynd:Flag_of_Czechoslovakia.svg|20px]] [[Tékkóslóvakía]]
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] [[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]]
{{col-end}}

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í sex riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit, auk þeirra fjögurra liða í þriðja sæti sem bestum árangri náðu.

==== Riðill 1 ====
Ítalir unnu riðilinn á fullu húsi stiga. Varamaðurinn Salvatore Schillaci skoraði sigurmark þeirra í fyrsta leiknum, sem jafnframt var aðeins hans annar landsleikur. Schillaci reyndist ein af stjörnum keppninnar. Tékkóslóvakía byrjaði með látum og fylgdi Ítölum upp úr riðlinum.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]]||[[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]]||3||3||0||0||4||0||+4||'''6'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]]||[[Tékkóslóvakía]]||3||2||0||1||6||3||+3||'''4'''
|-
|3||[[Mynd:Flag_of_Austria.svg|20px]]||[[Austurríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Austurríki]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_USA.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||0||0||3||2||8||-6||'''0'''
|-
|}

9. júní -   Ólympíuleikvangurinn, Róm
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Austria.svg|20px]] Austurríki

10. júní - Stadio Comunale, Flórens
* [[Mynd:Flag_of_USA.svg|20px]] Bandaríkin 1 : 5  [[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]] Tékkóslóvakía                                                                                

14. júní - Ólympíuleikvangurinn, Róm
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_USA.svg|20px]] Bandaríkin                                                                                      

15. júní -    Stadio Comunale, Flórens
* [[Mynd:Flag_of_Austria.svg|20px]] Austurríki  0 : 1  [[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]] Tékkóslóvakía                                                                              

19. júní -    Ólympíuleikvangurinn, Róm
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] Ítalía  2 : 0  [[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]] Tékkóslóvakía                                                                                    

19. júní -    Stadio Comunale, Flórens
* [[Mynd:Flag_of_Austria.svg|20px]] Austurríki 2 : 1  [[Mynd:Flag_of_USA.svg|20px]] Bandaríkin

==== Riðill 2 ====
Einhver óvæntustu úrslit í sögu HM litu dagsins ljós í opnunarleiknum þar sem Kamerún vann sigur á heimsmeisturum Argentínumanna. 
Afríkuliðið hélt sínu striki og endaði á toppi riðilsins þrátt fyrir stórtap í lokaleiknum. Heimsmeistararnir máttu sætta sig við að skríða í 16-liða úrslitin út á þriðja sætið.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]]||[[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]]||3||2||0||1||3||5||-2||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Romania.svg|20px]]||[[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]]||3||1||1||1||4||3||+1||'''3'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]]||[[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]]||3||1||1||1||3||2||+1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_the Soviet Union.svg|20px]]||[[Sovétríkin]]||3||1||0||2||4||4||0||'''2'''
|-
|}

8. júní -   San Siro, Mílanó
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína  0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún

9. júní - Stadio San Nicola, Bari
* [[Mynd:Flag_of_the Soviet Union.svg|20px]] Sovétríkin 0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                                

13. júní - Stadio San Paolo, Napólí
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_the Soviet Union.svg|20px]] Sovétríkin                                                                                      

14. júní -    Stadio San Nicola, Bari
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                              

18. júní -    Stadio San Paolo, Napólí
* [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] Argentína  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                                    

18. júní -    Stadio San Nicola, Bari
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] Kamerún 0 : 4  [[Mynd:Flag_of_the Soviet Union.svg|20px]] Sovétríkin

==== Riðill 3 ====
Svíar og Skotar ollu stuðningsmönnum sínum vonbrigðum og sátu eftir. Óþekkt lið Kosta Ríka kom mjög á óvart og náði öðru sætinu á eftir Brasilíumönnum.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_ Brazil.svg|20px]]||[[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]]||3||3||0||0||4||1||+3||'''6'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Costa Rica.svg|20px]]||[[Kostaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kosta Ríka]]||3||2||0||1||3||2||+1||'''4'''
|- 
|3||[[Mynd:Flag_of_Scotland.svg|20px]]||[[Skoska karlalandsliðið í knattspyrnu|Skotland]]||3||1||0||2||2||3||-1||'''2'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Sweden.svg|20px]]||[[Sænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Svíþjóð]]||3||0||0||3||3||6||-3||'''0'''
|-
|}

10. júní -   Stadio delle Alpi, Tórínó
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía  2 : 1  [[Mynd:Flag_of_Sweden.svg|20px]] Svíþjóð

11. júní - Stadio Luigi Ferraris, Genúa
* [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka 1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Scotland.svg|20px]] Skotland                                                                                

16. júní - Stadio delle Alpi, Tórínó
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka

16. júní -    Stadio Luigi Ferraris, Genúa
* [[Mynd:Flag_of_Sweden.svg|20px]] Svíþjóð  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Scotland.svg|20px]] Skotland                                                                              

20. júní -    Stadio delle Alpi, Tórínó
* [[Mynd:Flag_of_Brazil.svg|20px]] Brasilía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Scotland.svg|20px]] Skotland                               

20. júní -    Stadio Luigi Ferraris, Genúa
* [[Mynd:Flag_of_Sweden.svg|20px]] Svíþjóð 1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] Kosta Ríka

==== Riðill 4 ====
Flest mörkin voru skoruð í 4. riðli og átti slakur varnarleikur Sameinuðu arabísku furstadæmanna þar stóran hlut að máli. Vestur-Þjóðverjar unnu stórsigur á Júgóslövum í fyrsta leiknum, 4:1 og enduðu á toppnum. Kólumbíumenn fylgdu Evrópuþjóðunum í 16-liða úrslit.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]]||[[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]]||3||2||1||0||10||3||+7||'''5'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Yugoslavia.svg|20px]]||[[Júgóslavía]]||3||2||0||1||6||5||+1||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_ Colombia.svg|20px]]||[[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]]||3||1||1||1||3||2||+1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_United Arab Emirates.svg|20px]]||[[Sameinuðu arabísku furstadæmin]]||3||0||0||3||2||11||-9||'''0'''
|-
|}

9. júní -   Stadio Renato Dall'Ara, Bologna
* [[Mynd:Flag_of_United Arab Emirates.svg|20px]] Sameinuðu arabísku furstadæmin  0 : 2  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía

10. júní - San Siro, Mílanó
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Vestur-Þýskaland 4 : 1  [[Mynd:Flag of Yugoslavia.svg|20px]] Júgóslavía                                                                                

14. júní - Stadio Renato Dall'Ara, Bologna
* [[Mynd:Flag of Yugoslavia.svg|20px]] Júgóslavía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_United Arab Emirates.svg|20px]] Sameinuðu arabísku furstadæmin                                                                                      

15. júní -    San Siro, Mílanó
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Vestur-Þýskaland  5 : 1  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn                                                                              

19. júní -    San Siro, Mílanó
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] Vestur-Þýskaland  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] Kólumbía                              

19. júní -    Stadio Renato Dall'Ara, Bologna
* [[Mynd:Flag of Yugoslavia.svg|20px]] Júgóslavía 4 : 1  [[Mynd:Flag_of_United Arab Emirates.svg|20px]] Sameinuðu arabísku furstadæmin

==== Riðill 5 ====
Spánn og Belgía tylltu sér á topp 5. riðils. Úrúgvæ fylgdi þeim í 16-liða úrslit eftir að skora mark á lokamínútunni gegn Suður-Kóreu sem rak lestina.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]]||[[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]]||3||2||1||0||5||2||+3||'''5'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Belgium.svg|20px]]||[[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]]||3||2||0||1||6||3||+3||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_ Uruguay.svg|20px]]||[[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]]||3||1||1||1||2||3||-1||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]]||[[Suðurkóreska karlalandsliðið í knattspyrnu|Suður-Kórea]]||3||0||0||3||1||6||-5||'''0'''
|-
|}

12. júní -   Stadio Marc'Antonio Bentegodi, Veróna
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía  2 : 0  [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea

13. júní - Stadio Friuli, Udine
* [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ 0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                

17. júní - Stadio Marc'Antonio Bentegodi, Veróna
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía  3 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ                                                                                      

17. júní -    Stadio Friuli, Udine
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  1 : 3  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn                                                                              

21. júní -    Stadio Marc'Antonio Bentegodi, Veróna
* [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] Belgía  1 : 2  [[Mynd:Flag_of_Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                    

21. júní -    Stadio Friuli, Udine
* [[Mynd:Flag_of_South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea 0 : 1  [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] Úrúgvæ

==== Riðill 6 ====
Markaþurrð einkenndi 6. riðilinn. England, Írland og Holland höfðu öll verið saman í riðli á EM 1992 og mættust á ný í riðlakeppninni. Þar sem Holland og Írland luku keppni með sama stigafjölda og markatölu þurfti að varpa hlutkesti um hvort liðið hlyti annað sætið og hvort það þriðja.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]]||[[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]]||3||1||2||0||2||1||+1||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Ireland.svg|20px]]||[[Írska karlalandsliðið í knattspyrnu|Írland]]||3||0||3||0||2||2||0||'''3'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]]||[[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]]||3||0||3||0||2||2||0||'''3'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of_Egypt.svg|20px]]||[[Egypska karlalandsliðið í knattspyrnu|Egyptaland]]||3||0||2||1||1||2||-1||'''2'''
|-
|}

11. júní -   Stadio Sant'Elia, Cagliari
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Ireland.svg|20px]] Írland

12. júní - Stadio La Favorita, Palermo
* [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Egypt.svg|20px]] Egyptaland                                                                                

16. júní - Stadio Sant'Elia, Cagliari
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland                                                                                      

17. júní -    Stadio La Favorita, Palermo
* [[Mynd:Flag_of_Ireland.svg|20px]] Írland  0 : 0  [[Mynd:Flag_of_Egypt.svg|20px]] Egyptaland                                                                              

21. júní -    Stadio Sant'Elia, Cagliari
* [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] England  1 : 0  [[Mynd:Flag_of_Egypt.svg|20px]] Egyptaland                                                                                    

21. júní -    Stadio La Favorita, Palermo
* [[Mynd:Flag_of_Ireland.svg|20px]] Írland 1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] Holland

=== 16-liða úrslit ===
Mark Claudio Canniggia tíu mínútum fyrir leikslok, eftir sendingu [[Diego Maradona]] skildi að Argentínumenn og Brasilíu. Brasilíumenn sökuðu leikmenn Argentínu eftir leikinn um að hafa gefið varnarmanni þeirra sljóvgandi lyf. Leikmennirnir [[Rudi Völler]] og  [[Frank Rijkaard]] voru báðir reknir af velli í sigrði Vestur-Þjóðverja á Hollendingum í miklum hitaleik. Ljót mistök kólumbíska markvarðarins [[René Higuita]] komu Kamerún í fjórðungsúrslit, fyrstu Afríkuliða. Írar sem ekki unnu leik í riðlakeppninni héldu sínu striki og komust áfram eftir sigur á Rúmenum í vítaspyrnukeppni. Engu mátti muna að grípa þyrfti til enn einnar vítakeppninnar í leik Englendinga og Belga, en [[David Platt]] skoraði sigurmark á lokamínútunni.

23. júní - Stadio San Paolo, Napólí, áh. 50.026
* [[Mynd:Flag of Cameroon.svg|20px]] [[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]] 2 : [[Mynd:Flag_of_Colombia.svg|20px]] [[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]] 1 (e.framl.)

23. júní - Stadio San Nicola, Bari, áh. 47.673
* [[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]] [[Tékkóslóvakíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Tékkóslóvakía]] 4 : [[Mynd:Flag_of_Costa Rica.svg|20px]] [[Kostaríkanska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kosta Ríka]] 1

24. júní - Stadio delle Alpi, Tórínó, áh. 61.381
* [[Mynd:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasilíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Brasilía]] 0 : [[Mynd:Flag_of_Argentina.svg|20px]] [[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]] 1

24. júní - San Siro, Mílanó, áh. 74.559
* [[Mynd:Flag of Germany.svg|20px]] [[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]] 2 : [[Mynd:Flag_of_Netherlands.svg|20px]] [[Hollenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Holland]] 1

25. júní - Stadio Luigi Ferraris, Genúa, áh. 31.818
* [[Mynd:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Írska karlalandsliðið í knattspyrnu|Írland]] 0 : [[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]] [[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]] 0 (5:4 e. vítak.)

25. júní - Stadio Olimpico, Róm, áh. 73.303
* [[Mynd:Flag of Italy.svg|20px]] [[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]] 2 : [[Mynd:Flag_of_Uruguay.svg|20px]] [[Úrúgvæska karlalandsliðið í knattspyrnu|Úrúgvæ]] 0

26. júní - Stadio Marc'Antonio Bentegodi, Veróna, áh. 35.500
* [[Mynd:Flag of Spain.svg|20px]] [[Spænska karlalandsliðið í knattspyrnu|Spánn]] 1 : [[Mynd:Flag of Yugoslavia (1946–1992).svg|20px]] [[Júgóslavneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Júgóslavía]] 2 (e.framl.)

26. júní - Stadio Renato Dall'Ara, Bologna, áh. 34.520
* [[Mynd:Flag of England.svg|20px]] [[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]] 1 : [[Mynd:Flag_of_Belgium.svg|20px]] [[Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Belgía]] 0 (e.framl.)

=== Fjórðungsúrslit ===
Viðureign Argentínu og Júgóslavíu lauk með vítakeppni þar sem Argentínumenn unnu þrátt fyrir að Maradona hefði misnotað sína spyrnu. HM-ævintýri írska landsliðsins lauk með 1:0 tapi gegn heimamönnum Ítala. Þjóðverjar og Englendingar voru tvö síðustu liðin í undanúrslitin, þeir síðarnefndu eftir nauman sigur á Kamerún í framlengingu.

30. júní - Stadio Comunale, Flórens, áh. 38.971
* [[Mynd:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]] 0 : [[Mynd:Flag_of_Yugoslavia.svg|20px]] [[Júgóslavneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Júgóslavía]] 0 (3:2 e. framl og vítak.)

30. júní - Stadio Olimpico, Róm, áh. 73.303
* [[Mynd:Flag of Ireland.svg|20px]] [[Írska karlalandsliðið í knattspyrnu|Írland]] 0 : [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] [[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]] 1

1. júlí - San Siro, Mílanó, áh. 73.347
* [[Mynd:Flag of Czechoslovakia.svg|20px]] [[Tékkóslavneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Tékkóslavakía]] 0 : [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] [[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]] 1

1. júlí - Stadio San Paolo, Napólí, áh. 55.205
* [[Mynd:Flag of Cameroon.svg|20px]] [[Kamerúnska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kamerún]] 2 : [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] [[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]] 3 (e. framl)

=== Undanúrslit ===
Báðar undanúrslitaviðureignirnar enduðu með vítakeppni eftir 1:1 jafntefli. Heimamenn og Englendingar máttu bíta í það súra epli að missa af úrslitaleiknum.

3. júlí - Stadio San Paolo, Napólí, áh. 59.978
* [[Mynd:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]] 1 : [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] [[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]] 1 (4:3 e. vítak.)

4. júlí - Stadio delle Alpi, Tórínó, áh. 62.628
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] [[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]] 1 : [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] [[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]] 1 (4:3 e. vítak.)

=== Bronsleikur ===
Ítalir náðu 3. sætinu eftir sigur á Englendingum. Toto Schillaci tryggði sér markakóngstitilinn með sínu sjötta marki úr vítaspyrnu undir lok leiksins.

7. júlí - Stadio San Nicola, Bari, áh. 51.426
* [[Mynd:Flag_of_Italy.svg|20px]] [[Ítalska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ítalía]] 2 : [[Mynd:Flag_of_England.svg|20px]] [[Enska karlalandsliðið í knattspyrnu|England]] 1

=== Úrslitaleikur ===
Úrslitaleikur HM 1990 er almennt talinn einn sá lakasti í sögu HM. Þegar um hálftími var eftir af leiknum varð Argentínumaðurinn Pedro Monzon fyrstur allra til að láta reka sig af velli í úrslitum. Argentínumenn sem neyddust til að tefla fram talsvert veiktu liði vegna meiðsla og leikbanna reyndu lítið að sækja en vörðust af mikilli hörku. Þegar fimm mínútur voru eftir var dæmd vítaspyrna fyrir brot á [[Rudi Völler]] sem [[Andreas Brehme]] nýtti vel. Með sigrinum varð [[Franz Beckenbauer]] fyrstur allra til að sigra á HM bæði sem leikmaður og þjálfari.

8. júlí -  Stadio Olimpico, Róm, áh. 73.603
* [[Mynd:Flag_of_Germany.svg|20px]] [[Þýska karlalandsliðið í knattspyrnu|Vestur-Þýskaland]] 1 : [[Mynd:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Argentínska karlalandsliðið í knattspyrnu|Argentína]] 0

== Markahæstu leikmenn ==
Salvatore Schillaci hreppti gullskó FIFA með sex mörk skoruð. Alls skiptu 75 leikmenn á milli sín 115 mörkum, ekkert þeirra var sjálfsmark.

;6 mörk
* {{ITA}} [[Salvatore Schillaci]]
;5 mörk
* [[Mynd:Flag_of_Czechoslovakia.svg|20px]] [[Tomáš Skuhravý]]
;4 mörk
* [[Mynd:Flag_of_Cameroon.svg|20px]] [[Roger Milla]]
* {{ENG}} [[Gary Lineker]]
* {{ESP}} [[Míchel]]
* {{GER}} [[Lothar Matthäus]]
;3 mörk
* {{GER}} [[Andreas Brehme]]
* {{GER}} [[Jürgen Klinsmann]]
* {{GER}} [[Andreas Brehme]]
* {{ENG}} [[Rudi Völler]]

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:1990]]</text>
      <sha1>do57shxusuqojtozuw2xlprmpiuju5u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Garry Marshall</title>
    <ns>0</ns>
    <id>134534</id>
    <revision>
      <id>1762126</id>
      <parentid>1714822</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:27:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FMSky</username>
        <id>77947</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="395" xml:space="preserve">[[File:Garry Marshall 2013 cropped.jpg|thumb|Marshall árið [[2013]]]]
'''Garry Kent Marshall''' (f. [[13. nóvember]] [[1934]]; d. 19. juli [[2016]]) var [[Bandaríkin|bandarískur]] [[leikari]].

==Tenglar==
{{commons|Garry Marshall}}

* {{imdb nafn|0005190|Garry Marshall}}

{{stubbur|kvikmynd|æviágrip}}

[[Flokkur:Bandarískir leikarar|Marshall, Garry]]
{{fde|1934|2016|Marshall, Garry}}</text>
      <sha1>n03pha3w7vqmlh2irjz09ab0hk3ftuw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Grænkeri</title>
    <ns>1</ns>
    <id>135271</id>
    <revision>
      <id>1762058</id>
      <parentid>1542225</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:44:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="415" xml:space="preserve">Greinin [[Grænmetishyggja]] er til(átti bara eftir að tengja í önnur tungumál)). Réttast væri að bæta hana. Því legg ég til að þessari síðu verði eytt
[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 19. október 2016 kl. 13:50 (UTC)
: Grænkeri og grænmetisæta eru tvennt ólíkt. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 27. júlí 2022 kl. 17:44 (UTC)</text>
      <sha1>gbezdci7621x7ex7s4a6fu5osaaa0oe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Watkinsfjöll</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135776</id>
    <revision>
      <id>1762099</id>
      <parentid>1545738</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:01:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="205" xml:space="preserve">'''Watkinsfjöll''' er risastór fjallgarður á austurströnd [[Grænland]]s. Þar eru mörg fjöll og er [[Gunnbjörnsfjall]] hæsta þeirra.

{{stubbur|landafræði}}
[[Flokkur:Landafræði Grænlands]]</text>
      <sha1>85jxlp567irymuuoiefpw25jlxrbcsz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Skógarbeyki</title>
    <ns>0</ns>
    <id>139417</id>
    <revision>
      <id>1762049</id>
      <parentid>1748508</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:07:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>viðbót</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3292" xml:space="preserve">{{taxobox
| name = ''Fagus sylvatica''&lt;br&gt;Skógarbeyki
| image = Fagus-sylvatica-cansiglio-forest-italy.jpg
| image_caption = Skógarbeyki í ítölskum fjallaskógi
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Beykibálkur]] (''Fagales'')
| familia = [[Beykiætt]] (''Fagaceae'')
| genus = [[Beyki]] (''Fagus'')
| species = '''''F. sylvatica'''''
| binomial = ''Fagus sylvatica''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|range_map = Fagus sylvatica range.svg
|range_map_caption = Útbreiðslukort
| synonyms =
* ''Castanea fagus'' Scop. 
* ''Fagus aenea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus asplenifolia'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cochleata'' (Dippel) Domin
* ''Fagus comptoniifolia''  Desf. 
* ''Fagus crispa'' Dippel 
* ''Fagus cristata'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cucullata'' Dippel 
* ''Fagus cuprea'' Hurter ex A.DC.
* ''Fagus echinata'' Gilib. nom. inval.
* ''Fagus incisa'' Dippel 
* ''Fagus laciniata'' A.DC. nom. inval.
* ''Fagus pendula'' (Lodd.) Dum.Cours.
* ''Fagus purpurea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus quercoides'' (Pers.) Dippel
* ''Fagus salicifolia'' A.DC. 
* ''Fagus sylvestris'' Gaertn. 
* ''Fagus tortuosa'' (Dippel) Domin
* ''Fagus variegata'' A.DC.
| synonyms_ref = &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|title=The Plant List|access-date=2017-07-25|archive-date=2019-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190123105415/http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Mynd:Fagus sylvatica Purpurea JPG4a.jpg|thumb|left|[[Blóðbeyki]] að haustlagi]]
[[Mynd:European Beech.jpg|thumb|left|Beyki með hnotum]]
[[Mynd:HellisgerdiTreArsins2017.jpg|thumb|Beyki í Hellisgerði, Hafnarfirði.]]

'''Skógarbeyki''' einnig nefnt '''beyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica'') er [[lauftré]] af beykiætt með breiða krónu. Skógarbeyki getur náð 50 m hæð og 3 m ummáli stofns en er vanalega 25 til 30 m og 1,5 m að ummáli. Tréð verður vanalega 150 til 200 ára en getur náð 300 ára aldri. Ef það er ræktað til viðarframleiðslu þá er tréð nýtt 80-120 ára.

[[Blóðbeyki]] er afbrigði skógarbeykis. Einnig eru ræktuð súlúlaga afbrigði af beyki.

==Reynsla á Íslandi==
Áforsögulegum tíma uxu beykitegundir á Íslandi (fyrir 8-16 milljónum ára). Beyki er hægvaxta á Íslandi en það þyrfti hlýrra og lengra sumar til að geta vaxið betur. &lt;ref&gt;[https://www.skogur.is/is/nyskograekt/trjategundir-og-trjaheilsa/lauftre/beykitegundir/beyki Beyki]Skógræktin, sótt 27/7 2022&lt;/ref&gt; Tréð hefur ekki verið ræktað mikið en þó finnast nokkur gömul beyki eins og +a Laufásvegi í Reykjavík og í [[Hellisgerði]] í Hafnarfirði sem var valið tré ársins 2017.&lt;ref&gt;[https://www.visir.is/g/20171333922d Beyki er tré mánaðarins 2017] Vísir.is&lt;/ref&gt;

==Tenglar==
*[https://heidmork.is/tre-oktobermanadar-beyki/ Tré mánaðarins - Heiðmörk.is]
*[https://www.bbl.is/frettir/fraedsluhornid/hid-feiknavaena-beykitre Hið feiknavæna beykitré -Hafsteinn Hafliðason, Bændablaðið]
== Heimild ==
{{Commonscat|Fagus sylvatica}}
* [http://www.lystigardur.akureyri.is/default.aspx?modID=16&amp;pId=1880 Fagus sylvatica (Lystigarður Akureyrar)]

[[Flokkur:Beykiætt| ]]</text>
      <sha1>tvk3io8lwuro6bwt13bme8ly5064z4k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762050</id>
      <parentid>1762049</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:08:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3292" xml:space="preserve">{{taxobox
| name = ''Fagus sylvatica''&lt;br&gt;Skógarbeyki
| image = Fagus-sylvatica-cansiglio-forest-italy.jpg
| image_caption = Skógarbeyki í ítölskum fjallaskógi
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Beykibálkur]] (''Fagales'')
| familia = [[Beykiætt]] (''Fagaceae'')
| genus = [[Beyki]] (''Fagus'')
| species = '''''F. sylvatica'''''
| binomial = ''Fagus sylvatica''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|range_map = Fagus sylvatica range.svg
|range_map_caption = Útbreiðslukort
| synonyms =
* ''Castanea fagus'' Scop. 
* ''Fagus aenea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus asplenifolia'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cochleata'' (Dippel) Domin
* ''Fagus comptoniifolia''  Desf. 
* ''Fagus crispa'' Dippel 
* ''Fagus cristata'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cucullata'' Dippel 
* ''Fagus cuprea'' Hurter ex A.DC.
* ''Fagus echinata'' Gilib. nom. inval.
* ''Fagus incisa'' Dippel 
* ''Fagus laciniata'' A.DC. nom. inval.
* ''Fagus pendula'' (Lodd.) Dum.Cours.
* ''Fagus purpurea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus quercoides'' (Pers.) Dippel
* ''Fagus salicifolia'' A.DC. 
* ''Fagus sylvestris'' Gaertn. 
* ''Fagus tortuosa'' (Dippel) Domin
* ''Fagus variegata'' A.DC.
| synonyms_ref = &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|title=The Plant List|access-date=2017-07-25|archive-date=2019-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190123105415/http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Mynd:Fagus sylvatica Purpurea JPG4a.jpg|thumb|left|[[Blóðbeyki]] að haustlagi]]
[[Mynd:European Beech.jpg|thumb|left|Beyki með hnotum]]
[[Mynd:HellisgerdiTreArsins2017.jpg|thumb|Beyki í Hellisgerði, Hafnarfirði.]]

'''Skógarbeyki''' einnig nefnt '''beyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica'') er [[lauftré]] af beykiætt með breiða krónu. Skógarbeyki getur náð 50 m hæð og 3 m ummáli stofns en er vanalega 25 til 30 m og 1,5 m að ummáli. Tréð verður vanalega 150 til 200 ára en getur náð 300 ára aldri. Ef það er ræktað til viðarframleiðslu þá er tréð nýtt 80-120 ára.

[[Blóðbeyki]] er afbrigði skógarbeykis. Einnig eru ræktuð súlúlaga afbrigði af beyki.

==Reynsla á Íslandi==
Áforsögulegum tíma uxu beykitegundir á Íslandi (fyrir 8-16 milljónum ára). Beyki er hægvaxta á Íslandi en það þyrfti hlýrra og lengra sumar til að geta vaxið betur. &lt;ref&gt;[https://www.skogur.is/is/nyskograekt/trjategundir-og-trjaheilsa/lauftre/beykitegundir/beyki Beyki]Skógræktin, sótt 27/7 2022&lt;/ref&gt; Tréð hefur ekki verið ræktað mikið en þó finnast nokkur gömul beyki eins og á Laufásvegi í Reykjavík og í [[Hellisgerði]] í Hafnarfirði sem var valið tré ársins 2017.&lt;ref&gt;[https://www.visir.is/g/20171333922d Beyki er tré mánaðarins 2017] Vísir.is&lt;/ref&gt;

==Tenglar==
*[https://heidmork.is/tre-oktobermanadar-beyki/ Tré mánaðarins - Heiðmörk.is]
*[https://www.bbl.is/frettir/fraedsluhornid/hid-feiknavaena-beykitre Hið feiknavæna beykitré -Hafsteinn Hafliðason, Bændablaðið]
== Heimild ==
{{Commonscat|Fagus sylvatica}}
* [http://www.lystigardur.akureyri.is/default.aspx?modID=16&amp;pId=1880 Fagus sylvatica (Lystigarður Akureyrar)]

[[Flokkur:Beykiætt| ]]</text>
      <sha1>3601ygnvhg7iq7nc1wc3x39n42o70dw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762051</id>
      <parentid>1762050</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:08:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3291" xml:space="preserve">{{taxobox
| name = ''Fagus sylvatica''&lt;br&gt;Skógarbeyki
| image = Fagus-sylvatica-cansiglio-forest-italy.jpg
| image_caption = Skógarbeyki í ítölskum fjallaskógi
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Beykibálkur]] (''Fagales'')
| familia = [[Beykiætt]] (''Fagaceae'')
| genus = [[Beyki]] (''Fagus'')
| species = '''''F. sylvatica'''''
| binomial = ''Fagus sylvatica''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|range_map = Fagus sylvatica range.svg
|range_map_caption = Útbreiðslukort
| synonyms =
* ''Castanea fagus'' Scop. 
* ''Fagus aenea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus asplenifolia'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cochleata'' (Dippel) Domin
* ''Fagus comptoniifolia''  Desf. 
* ''Fagus crispa'' Dippel 
* ''Fagus cristata'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cucullata'' Dippel 
* ''Fagus cuprea'' Hurter ex A.DC.
* ''Fagus echinata'' Gilib. nom. inval.
* ''Fagus incisa'' Dippel 
* ''Fagus laciniata'' A.DC. nom. inval.
* ''Fagus pendula'' (Lodd.) Dum.Cours.
* ''Fagus purpurea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus quercoides'' (Pers.) Dippel
* ''Fagus salicifolia'' A.DC. 
* ''Fagus sylvestris'' Gaertn. 
* ''Fagus tortuosa'' (Dippel) Domin
* ''Fagus variegata'' A.DC.
| synonyms_ref = &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|title=The Plant List|access-date=2017-07-25|archive-date=2019-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190123105415/http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Mynd:Fagus sylvatica Purpurea JPG4a.jpg|thumb|left|[[Blóðbeyki]] að haustlagi]]
[[Mynd:European Beech.jpg|thumb|left|Beyki með hnotum]]
[[Mynd:HellisgerdiTreArsins2017.jpg|thumb|Beyki í Hellisgerði, Hafnarfirði.]]

'''Skógarbeyki''' einnig nefnt '''beyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica'') er [[lauftré]] af beykiætt með breiða krónu. Skógarbeyki getur náð 50 m hæð og 3 m ummáli stofns en er vanalega 25 til 30 m og 1,5 m að ummáli. Tréð verður vanalega 150 til 200 ára en getur náð 300 ára aldri. Ef það er ræktað til viðarframleiðslu þá er tréð nýtt 80-120 ára.

[[Blóðbeyki]] er afbrigði skógarbeykis. Einnig eru ræktuð súlulaga afbrigði af beyki.

==Reynsla á Íslandi==
Áforsögulegum tíma uxu beykitegundir á Íslandi (fyrir 8-16 milljónum ára). Beyki er hægvaxta á Íslandi en það þyrfti hlýrra og lengra sumar til að geta vaxið betur. &lt;ref&gt;[https://www.skogur.is/is/nyskograekt/trjategundir-og-trjaheilsa/lauftre/beykitegundir/beyki Beyki]Skógræktin, sótt 27/7 2022&lt;/ref&gt; Tréð hefur ekki verið ræktað mikið en þó finnast nokkur gömul beyki eins og á Laufásvegi í Reykjavík og í [[Hellisgerði]] í Hafnarfirði sem var valið tré ársins 2017.&lt;ref&gt;[https://www.visir.is/g/20171333922d Beyki er tré mánaðarins 2017] Vísir.is&lt;/ref&gt;

==Tenglar==
*[https://heidmork.is/tre-oktobermanadar-beyki/ Tré mánaðarins - Heiðmörk.is]
*[https://www.bbl.is/frettir/fraedsluhornid/hid-feiknavaena-beykitre Hið feiknavæna beykitré -Hafsteinn Hafliðason, Bændablaðið]
== Heimild ==
{{Commonscat|Fagus sylvatica}}
* [http://www.lystigardur.akureyri.is/default.aspx?modID=16&amp;pId=1880 Fagus sylvatica (Lystigarður Akureyrar)]

[[Flokkur:Beykiætt| ]]</text>
      <sha1>lxtn2ct2we85cinhbjo0i8qm7npt5xn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762052</id>
      <parentid>1762051</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:09:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3306" xml:space="preserve">{{taxobox
| name = ''Fagus sylvatica''&lt;br&gt;Skógarbeyki
| image = Fagus-sylvatica-cansiglio-forest-italy.jpg
| image_caption = Skógarbeyki í ítölskum fjallaskógi
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Beykibálkur]] (''Fagales'')
| familia = [[Beykiætt]] (''Fagaceae'')
| genus = [[Beyki]] (''Fagus'')
| species = '''''F. sylvatica'''''
| binomial = ''Fagus sylvatica''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|range_map = Fagus sylvatica range.svg
|range_map_caption = Útbreiðslukort
| synonyms =
* ''Castanea fagus'' Scop. 
* ''Fagus aenea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus asplenifolia'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cochleata'' (Dippel) Domin
* ''Fagus comptoniifolia''  Desf. 
* ''Fagus crispa'' Dippel 
* ''Fagus cristata'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cucullata'' Dippel 
* ''Fagus cuprea'' Hurter ex A.DC.
* ''Fagus echinata'' Gilib. nom. inval.
* ''Fagus incisa'' Dippel 
* ''Fagus laciniata'' A.DC. nom. inval.
* ''Fagus pendula'' (Lodd.) Dum.Cours.
* ''Fagus purpurea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus quercoides'' (Pers.) Dippel
* ''Fagus salicifolia'' A.DC. 
* ''Fagus sylvestris'' Gaertn. 
* ''Fagus tortuosa'' (Dippel) Domin
* ''Fagus variegata'' A.DC.
| synonyms_ref = &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|title=The Plant List|access-date=2017-07-25|archive-date=2019-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190123105415/http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Mynd:Fagus sylvatica Purpurea JPG4a.jpg|thumb|left|[[Blóðbeyki]] að haustlagi]]
[[Mynd:European Beech.jpg|thumb|left|Beyki með hnotum]]
[[Mynd:HellisgerdiTreArsins2017.jpg|thumb|Beyki í Hellisgerði, Hafnarfirði.]]

'''Skógarbeyki''' einnig nefnt '''beyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica'') er [[lauftré]] af beykiætt með breiða krónu. Skógarbeyki getur náð 50 m hæð og 3 m ummáli stofns en er vanalega 25 til 30 m og 1,5 m að ummáli. Tréð verður vanalega 150 til 200 ára en getur náð 300 ára aldri. Ef það er ræktað til viðarframleiðslu þá er tréð nýtt 80-120 ára.

[[Blóðbeyki]] er afbrigði skógarbeykis. Einnig eru ræktuð súlulaga afbrigði af beyki.

==Reynsla á Íslandi==
Áforsögulegum tíma uxu beykitegundir á Íslandi (fyrir 8-16 milljónum ára). Beyki er hægvaxta á Íslandi en það þyrfti hlýrra og lengra sumar til að geta vaxið betur. &lt;ref&gt;[https://www.skogur.is/is/nyskograekt/trjategundir-og-trjaheilsa/lauftre/beykitegundir/beyki Beyki]Skógræktin, sótt 27/7 2022&lt;/ref&gt; Tréð hefur ekki verið ræktað mikið en þó finnast nokkur gömul beyki eins og á Laufásvegi í Reykjavík og í [[Hellisgerði]] í Hafnarfirði sem var valið tré ársins 2017.&lt;ref&gt;[https://www.visir.is/g/20171333922d Beyki er tré mánaðarins 2017] Vísir.is&lt;/ref&gt;

==Tenglar==
*[https://heidmork.is/tre-oktobermanadar-beyki/ Tré mánaðarins - Heiðmörk.is]
*[https://www.bbl.is/frettir/fraedsluhornid/hid-feiknavaena-beykitre Hið feiknavæna beykitré -Hafsteinn Hafliðason, Bændablaðið]
== Heimild ==
{{Commonscat|Fagus sylvatica}}
* [http://www.lystigardur.akureyri.is/default.aspx?modID=16&amp;pId=1880 Fagus sylvatica (Lystigarður Akureyrar)]
==Tilvísanir==
[[Flokkur:Beykiætt| ]]</text>
      <sha1>havdcrj1iejwedroa48bu70u2449z1d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762148</id>
      <parentid>1762052</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:32:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>31.209.240.202</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3307" xml:space="preserve">{{taxobox
| name = ''Fagus sylvatica''&lt;br&gt;Skógarbeyki
| image = Fagus-sylvatica-cansiglio-forest-italy.jpg
| image_caption = Skógarbeyki í ítölskum fjallaskógi
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Beykibálkur]] (''Fagales'')
| familia = [[Beykiætt]] (''Fagaceae'')
| genus = [[Beyki]] (''Fagus'')
| species = '''''F. sylvatica'''''
| binomial = ''Fagus sylvatica''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|range_map = Fagus sylvatica range.svg
|range_map_caption = Útbreiðslukort
| synonyms =
* ''Castanea fagus'' Scop. 
* ''Fagus aenea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus asplenifolia'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cochleata'' (Dippel) Domin
* ''Fagus comptoniifolia''  Desf. 
* ''Fagus crispa'' Dippel 
* ''Fagus cristata'' Dum.Cours. 
* ''Fagus cucullata'' Dippel 
* ''Fagus cuprea'' Hurter ex A.DC.
* ''Fagus echinata'' Gilib. nom. inval.
* ''Fagus incisa'' Dippel 
* ''Fagus laciniata'' A.DC. nom. inval.
* ''Fagus pendula'' (Lodd.) Dum.Cours.
* ''Fagus purpurea'' Dum.Cours. 
* ''Fagus quercoides'' (Pers.) Dippel
* ''Fagus salicifolia'' A.DC. 
* ''Fagus sylvestris'' Gaertn. 
* ''Fagus tortuosa'' (Dippel) Domin
* ''Fagus variegata'' A.DC.
| synonyms_ref = &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|title=The Plant List|access-date=2017-07-25|archive-date=2019-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190123105415/http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-83891|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;
}}

[[Mynd:Fagus sylvatica Purpurea JPG4a.jpg|thumb|left|[[Blóðbeyki]] að haustlagi]]
[[Mynd:European Beech.jpg|thumb|left|Beyki með hnotum]]
[[Mynd:HellisgerdiTreArsins2017.jpg|thumb|Beyki í Hellisgerði, Hafnarfirði.]]

'''Skógarbeyki''' einnig nefnt '''beyki''' ([[fræðiheiti]]: ''Fagus sylvatica'') er [[lauftré]] af beykiætt með breiða krónu. Skógarbeyki getur náð 50 m hæð og 3 m ummáli stofns en er vanalega 25 til 30 m og 1,5 m að ummáli. Tréð verður vanalega 150 til 200 ára en getur náð 300 ára aldri. Ef það er ræktað til viðarframleiðslu þá er tréð nýtt 80-120 ára.

[[Blóðbeyki]] er afbrigði skógarbeykis. Einnig eru ræktuð súlulaga afbrigði af beyki.

==Reynsla á Íslandi==
Á forsögulegum tíma uxu beykitegundir á Íslandi (fyrir 8-16 milljónum ára). Beyki er hægvaxta á Íslandi en það þyrfti hlýrra og lengra sumar til að geta vaxið betur. &lt;ref&gt;[https://www.skogur.is/is/nyskograekt/trjategundir-og-trjaheilsa/lauftre/beykitegundir/beyki Beyki]Skógræktin, sótt 27/7 2022&lt;/ref&gt; Tréð hefur ekki verið ræktað mikið en þó finnast nokkur gömul beyki eins og á Laufásvegi í Reykjavík og í [[Hellisgerði]] í Hafnarfirði sem var valið tré ársins 2017.&lt;ref&gt;[https://www.visir.is/g/20171333922d Beyki er tré mánaðarins 2017] Vísir.is&lt;/ref&gt;

==Tenglar==
*[https://heidmork.is/tre-oktobermanadar-beyki/ Tré mánaðarins - Heiðmörk.is]
*[https://www.bbl.is/frettir/fraedsluhornid/hid-feiknavaena-beykitre Hið feiknavæna beykitré -Hafsteinn Hafliðason, Bændablaðið]
== Heimild ==
{{Commonscat|Fagus sylvatica}}
* [http://www.lystigardur.akureyri.is/default.aspx?modID=16&amp;pId=1880 Fagus sylvatica (Lystigarður Akureyrar)]
==Tilvísanir==
[[Flokkur:Beykiætt| ]]</text>
      <sha1>7jarga0fdzyzys8a0sxn0lfqtderm5b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1994</title>
    <ns>0</ns>
    <id>144784</id>
    <revision>
      <id>1762124</id>
      <parentid>1624825</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:16:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2654" xml:space="preserve">{{hreingera}}

'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1994''' var í 15. sinn sem heimsmeistaramótið var haldið. Keppnin var haldin í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] 17. júní til 17. júlí árið 1994.

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í sex riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit, auk þeirra fjögurra liða í þriðja sæti sem bestum árangri náðu.

==== Riðill A ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]]||[[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]]||3||2||0||1||5||5||0||'''6'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||1||1||1||5||4||+1||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]]||[[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]]||3||1||0||2||4||5||-1||'''3'''
|-
|}

18. júní -   Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss

18. júní - Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]] Kólumbía 1 : 3  [[Mynd:Flag of Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                                

22. júní - Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía  1 : 4  [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss                                                                                      

22. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 1  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                              

26. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss  0 : 2  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                                    

26. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía

==== Riðill B ====
==== Riðill C ====
==== Riðill D ====
==== Riðill E ====
==== Riðill F ====

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:1994]]</text>
      <sha1>rpvx35oz4go1nju3mt8owb4b34lg1rf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762127</id>
      <parentid>1762124</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:30:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Riðlakeppnin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5002" xml:space="preserve">{{hreingera}}

'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1994''' var í 15. sinn sem heimsmeistaramótið var haldið. Keppnin var haldin í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] 17. júní til 17. júlí árið 1994.

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í sex riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit, auk þeirra fjögurra liða í þriðja sæti sem bestum árangri náðu.

==== Riðill A ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]]||[[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]]||3||2||0||1||5||5||0||'''6'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||1||1||1||5||4||+1||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]]||[[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]]||3||1||0||2||4||5||-1||'''3'''
|-
|}

18. júní -   Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss

18. júní - Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]] Kólumbía 1 : 3  [[Mynd:Flag of Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                                

22. júní - Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía  1 : 4  [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss                                                                                      

22. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 1  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                              

26. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss  0 : 2  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                                    

26. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía

==== Riðill B ====
19. júní -   Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Cameroon.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Svíþjóð

20. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Kólumbía 2 : 0  [[Mynd:Flag of Russia.svg|20px]] Rússland                                                                                

24. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Rúmenía  3 : 0  [[Mynd:Flag_of Cameroon.svg|20px]] Kamerún                                                                                      

24. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Bandaríkin  3 : 1  [[Mynd:Flag of Russia.svg|20px]] Rússland                                                                              

28. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Russia.svg|20px]] Rússland  6 : 1  [[Mynd:Flag of Cameroon.svg|20px]] Kamerún                                                                                    

28. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Brasilía 1 : 1  [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Svíþjóð

==== Riðill C ====
17. júní -   Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland  1 : 0  [[Mynd:Flag_of Bolivia.svg|20px]] Bólivía

17. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]] Spánn 2 : 2  [[Mynd:Flag of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea                                                                                

21. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland  1 : 1  [[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                      

23. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  0 : 0  [[Mynd:Flag of Bolivia.svg|20px]] Bólivía                                                                              

27. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Bolivia.svg|20px]] Bólivía  1 : 3  [[Mynd:Flag of Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                    

27. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland 3 : 2  [[Mynd:Flag_of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea

==== Riðill D ====
==== Riðill E ====
==== Riðill F ====

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:1994]]</text>
      <sha1>qe7voxfhndyuovrj2m8j2e424csy89c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762129</id>
      <parentid>1762127</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:48:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.160.233.104</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Riðlakeppnin */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8520" xml:space="preserve">{{hreingera}}

'''Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1994''' var í 15. sinn sem heimsmeistaramótið var haldið. Keppnin var haldin í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] 17. júní til 17. júlí árið 1994.

== Keppnin ==
=== Riðlakeppnin ===
Keppt var í sex riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í 16-liða úrslit, auk þeirra fjögurra liða í þriðja sæti sem bestum árangri náðu.

==== Riðill A ====
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
!width=30|Sæti
!width=25|
!width=80|Lið
!width=30|L
!width=30|U
!width=30|J
!width=30|T
!width=30|Sk
!width=30|Fe
!width=30|M.munur
!width=30|Stig
|-
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|1||[[Mynd:Flag_of_Romania.svg|20px]]||[[Rúmenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Rúmenía]]||3||2||0||1||5||5||0||'''6'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|2||[[Mynd:Flag of Switzerland.svg|20px]]||[[Svissneska karlalandsliðið í knattspyrnu|Sviss]]||3||1||1||1||5||4||+1||'''4'''
|- ! style=&quot;background:#00FF00;&quot;
|3||[[Mynd:Flag_of_United States.svg|20px]]||[[Bandaríska karlalandsliðið í knattspyrnu|Bandaríkin]]||3||1||1||1||3||3||0||'''4'''
|-
|4||[[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]]||[[Kólumbíska karlalandsliðið í knattspyrnu|Kólumbía]]||3||1||0||2||4||5||-1||'''3'''
|-
|}

18. júní -   Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  1 : 1  [[Mynd:Flag_of_Switzerland.svg|20px]] Sviss

18. júní - Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Colombia.svg|20px]] Kólumbía 1 : 3  [[Mynd:Flag of Romania.svg|20px]] Rúmenía                                                                                

22. júní - Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía  1 : 4  [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss                                                                                      

22. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 1  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                              

26. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Switzerland.svg|20px]] Sviss  0 : 2  [[Mynd:Flag of Colombia.svg|20px]] Kólumbía                                                                                    

26. júní -    Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of United States.svg|20px]] Bandaríkin 0 : 1  [[Mynd:Flag_of Romania.svg|20px]] Rúmenía

==== Riðill B ====
19. júní -   Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Cameroon.svg|20px]] Bandaríkin  2 : 2  [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Svíþjóð

20. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Kólumbía 2 : 0  [[Mynd:Flag of Russia.svg|20px]] Rússland                                                                                

24. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Rúmenía  3 : 0  [[Mynd:Flag_of Cameroon.svg|20px]] Kamerún                                                                                      

24. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Bandaríkin  3 : 1  [[Mynd:Flag of Russia.svg|20px]] Rússland                                                                              

28. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Russia.svg|20px]] Rússland  6 : 1  [[Mynd:Flag of Cameroon.svg|20px]] Kamerún                                                                                    

28. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Brazil.svg|20px]] Brasilía 1 : 1  [[Mynd:Flag_of Sweden.svg|20px]] Svíþjóð

==== Riðill C ====
17. júní -   Rose Bowl, Pasadena
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland  1 : 0  [[Mynd:Flag_of Bolivia.svg|20px]] Bólivía

17. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]] Spánn 2 : 2  [[Mynd:Flag of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea                                                                                

21. júní - Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland  1 : 1  [[Mynd:Flag_of Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                      

23. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea  0 : 0  [[Mynd:Flag of Bolivia.svg|20px]] Bólivía                                                                              

27. júní -    Stanford Stadium, Stanford
* [[Mynd:Flag_of Bolivia.svg|20px]] Bólivía  1 : 3  [[Mynd:Flag of Spain.svg|20px]] Spánn                                                                                    

27. júní -    Pontiac Silverdome, Pontiac
* [[Mynd:Flag_of Germany.svg|20px]] Þýskaland 3 : 2  [[Mynd:Flag_of South Korea.svg|20px]] Suður-Kórea

==== Riðill D ====
21. júní -   Foxboro Stadium, Foxborough
* [[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]] Argentína  4 : 0  [[Mynd:Flag_of Greece.svg|20px]] Grikkland

21. júní - Cotton Bowl, Dallas
* [[Mynd:Flag_of Nigeria.svg|20px]] Nígería 3 : 0  [[Mynd:Flag of Bulgaria.svg|20px]] Búlgaría                                                                               

25. júní - Foxboro Stadium, Foxborough
* [[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]] Argentína  2 : 1  [[Mynd:Flag_of Nigeria.svg|20px]] Nígería                                                                                      

26. júní -    Soldier Field, Chicago
* [[Mynd:Flag_of Bulgaria.svg|20px]] Búlgaría 4 : 0  [[Mynd:Flag of Greece.svg|20px]] Grikkland                                                                              

30. júní -    Cotton Bowl, Dallas
* [[Mynd:Flag_of Argentina.svg|20px]] Argentína  0 : 2  [[Mynd:Flag of Bulgaria.svg|20px]] Búlgaría                                                                                    

30. júní -    Foxboro Stadium, Foxborough
* [[Mynd:Flag_of Greece.svg|20px]] Grikklands 0 : 2  [[Mynd:Flag_of Nigeria.svg|20px]] Nígería

==== Riðill E ====
18. júní -   Giants Stadium, East Rutherford
* [[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]] Ítalía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of Republic of Ireland.svg|20px]] Írland

19. júní - RFK Stadium, Washington
* [[Mynd:Flag_of Norway.svg|20px]] Noregur 1 : 0  [[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]] Mexíkó                                                                               

23. júní - Giants Stadium, East Rutherford
* [[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]] Ítalía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of Norway.svg|20px]] Noregur                                                                                      

24. júní -    Citrus Bowl, Orlando
* [[Mynd:Flag_of Mexico.svg|20px]] Mexíkó 2 : 1  [[Mynd:Flag of Republic of Ireland.svg|20px]] Írland                                                                              

28. júní -    RFK Stadium, Washington
* [[Mynd:Flag_of Italy.svg|20px]] Ítalía  1 : 1  [[Mynd:Flag of Mexico.svg|20px]] Mexíkó                                                                                    

28. júní -    Giants Stadium, East Rutherford
* [[Mynd:Flag_of Republic of Ireland.svg|20px]] Írland 0 : 0  [[Mynd:Flag_of Norway.svg|20px]] Noregur

==== Riðill F ====
19. júní -   Citrus Bowl, Orlando
* [[Mynd:Flag_of Belgium.svg|20px]] Belgía  0 : 1  [[Mynd:Flag_of Morocco.svg|20px]] Marokkó

20. júní - RFK Stadium, Washington
* [[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]] Holland 1 : 0  [[Mynd:Flag of Saudi Arabia.svg|20px]] Sádi-Arabía                                                                               

25. júní - Giants Stadium, East Rutherford
* [[Mynd:Flag_of Saudi Arabia.svg|20px]] Sádi-Arabía  1 : 0  [[Mynd:Flag_of Morocco.svg|20px]] Marokkó                                                                                      

25. júní -    Citrus Bowl, Orlando
* [[Mynd:Flag_of Belgium.svg|20px]] Belgía 2 : 1  [[Mynd:Flag of Netherlands.svg|20px]] Holland                                                                              

29. júní -    RFK Stadium, Washington
* [[Mynd:Flag_of Belgium.svg|20px]] Belgía  1 : 1  [[Mynd:Flag of Saudi Arabia.svg|20px]] Sádi-Arabía                                                                                    

29. júní -    Citrus Bowl, Orlando
* [[Mynd:Flag_of Morocco.svg|20px]] Marokkó 0 : 0  [[Mynd:Flag_of Netherlands.svg|20px]] Holland

[[Flokkur:Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla]]
[[Flokkur:1994]]</text>
      <sha1>a8u1apr2lptpagjp4mes8syhmiqd040</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Laugarvatn (þorp)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>144947</id>
    <revision>
      <id>1762074</id>
      <parentid>1598863</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:05:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="572" xml:space="preserve">[[Mynd:Aerial panorama of Laugarvatn.jpg|thumb|Laugarvatn.]]
[[Mynd:Laugarvatn. Winterschool voor meisjes. De jonge vrouw links is Valgerður Tryggva, Bestanddeelnr 190-0361.jpg|thumb|Laugarvatn, 1934.]]
'''Laugarvatn''' er þorp við samnefnt vatn, [[Laugarvatn]] í [[Bláskógabyggð]] í uppsveitum [[Árnessýsla|Árnessýslu]]. Íbúar voru 163 árið 2015.

Í þorpinu er [[Menntaskólinn að Laugarvatni]], tjaldsvæði, sundlaugar og ýmis ferðaþjónusta.

{{stubbur|Ísland|landafræði}}

[[Flokkur:Þéttbýlisstaðir Íslands]]
[[Flokkur:Bláskógabyggð]]</text>
      <sha1>fvohn68xy5pbwcuefzzyhy44qmh9t5w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sagnadans</title>
    <ns>0</ns>
    <id>148674</id>
    <revision>
      <id>1762153</id>
      <parentid>1760874</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:54:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.30.201.241</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6801" xml:space="preserve">[[Mynd:Færeyskur dans.png|thumb|Færeyskur hringdans. Sagnadansahefðin lifir enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Á Íslandi hefur hún átt í vök að verjast, m.a. vegna mótstöðu kirkjunnar gagnvart dansinum fyrr á öldum. |alt=Færeyskur hringdans|400x400px]]
[[Mynd:Tófukvæði.ogg|thumb|[[Tófukvæði]]. Íslenskur sagnadans. Brynjólfur Sigurðsson frá Starmýri (Álftaf.) syngur.]]
'''Sagnadansar''' (líka kallaðir '''íslensk fornkvæði, fornir dansar''' eða '''danskvæði''') eru [[Söguljóð|epísk]] miðaldadanskvæði sem sungin voru hér á landi við hópdans eða [[hringdans]] fyrr á öldum. Sagnadansar, sem í raun eru samevrópskur arfur, urðu afar vinsælir á [[Norðurlöndin|Norðurlöndunum]] og lifa enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Í Færeyjum kallast sagnadansar einfaldlega „kvæði&quot;. Á Íslandi eru sagnadansar einnig gjarnan þekktir undir nafninu [[vikivaki|vikivakar]] en ekki má rugla þeim saman við svokölluð [[vikivakakvæði]] þar sem slík danskvæði eru lýrísk.

Höfundar kvæðanna eru nær undantekningalaust óþekktir en kvæðin eiga sér hliðstæður á [[Norðurlöndin|Norðurlöndum]], [[Bretland|Bretlandi]] og víðar. Lítið er um [[Ljóðstafir|stuðlasetningu]] nema í viðlagi en sérhljóða hálfrím tíðkast.

== Uppruni og varðveisla ==
Varðveittir sagnadansar á Íslandi eru u.þ.b. 110 talsins og fjallaði Vésteinn Ólason bókmenntafræðingur (prófessor emeritus) um þá flesta í doktorsritgerð sinni sem hann varði árið 1982. Einstakir sagnadansar teljast séríslenskir og má sem dæmi nefna [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] og [[Tristrams kvæði]]. Vinsælasti sagnadansinn hér á landi er þó vafalaust [[Ólafur liljurós]].

Óvíst er hvenær Íslendingar kynntust fyrst sagnadönsum en talið er að það hafi verið á kaþólskum tíma eða fyrir [[siðaskiptin|siðaskiptin.]] Þeir voru þó ekki skráðir á bækur fyrr en á [[17. öld]] og síðar. Þeir voru því hluti af munnlegri hefð í nokkrar aldir.

== Efni og flokkun sagnadansa á Íslandi ==
Sögusvið sagnadansa eru oft ástir og samskipti kynjanna. Þá voru kvæði af riddurum og frúm sérstaklega vinsæl hér á landi en mun minna er til af svokölluðum [[Kappakvæði|kappakvæðum]]. Talið er að kvæði af köppum hafi mun fremur fallið undir hatt [[Ríma|rímna]] hér á landi, ólíkt í Færeyjum. Þar eru þau geysimörg og má þar t.d. nefna [[Ormurinn langi|Orminn langa]] sem Færeyingar dansa á [[Ólafsvaka|Ólafsvöku]] og [[Regin smiður|Regin smið]]. 

Sagnadansar eru ein af fimm tegundum [[Íslensk þjóðkvæði|íslenskra þjóðkvæða]] ásamt [[Vikivaki|vikivökum]], [[Þula|þulum]], [[sagnakvæði|sagnakvæðum]] og [[Barnagæla|barnagælum]].

Hefð er fyrir því að flokka íslenska sagnadansa í þrjá eftirfarandi flokka:
*Kvæði af riddurum og frúm
*Kvæði af köppum og helgum mönnum
*Gamankvæði

== Þjóðlög við sagnadansa á Íslandi ==
Nokkur sagnadansalög birti [[Bjarni Þorsteinsson]], prestur á [[Siglufjörður|Siglufirði]] og þjóðlagasafnari, í riti sínu [[Íslensk þjóðlög (safn)|Íslenzkum þjóðlögum]].

Sagnadansar lifðu enn á vörum örfárra Íslendinga til sveita um miðja 20. öld þegar þjóðfræðingar á vegum [[Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum|Stofnunar Árna Magnússonar]] ferðuðust um landið með segulbandstæki að vopni sem þá var nýjung. Segulböndin eru nú varðveitt í [[Háskóli Íslands|Árnagarði]]. Þá gátu sumir þessara heimildarmanna sýnt tóndæmi. Dæmi um sagnadansa og sagnadansalög sem lifðu enn á vörum einstaklinga um miðja 20. öld, samkvæmt þessum rannsóknum, má nefna [[Ásukvæði]], [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)|Draumkvæði]], [[Harmabótarkvæði]], [[Konuríki]], [[Ólafur liljurós|Ólaf liljurós]], [[Prestkonukvæði]], [[Tófukvæði]], [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]], ofl.  

Í byrjun og um miðja 20. öld voru gerðar tilraunir til þess að endurvekja nokkra sagnadansa með gömlum vikivakalögum sem komu annars staðar frá, þar á meðal úr gömlum tónlistarhandritum (þ.á.m. [[Melódía (handrit)|Melodiu]] og ritverki Thomas Laubs: ''Danske Folkeviser med gamle Melodier''). Þar var fremstur í flokki Bjarni Þorsteinsson þjóðlagasafnari. Dæmi um slíka sagnadansa sem reynt var að endurvekja á þessum tíma voru [[Ásu dans|Ásudans]], [[Eljakvæði]], [[Gunnhildarkvæði]], [[Karlamagnúsarkvæði]], [[Ólöfarkvæði]], [[Soffíukvæði]], [[Taflkvæði]] ofl.  

== Dæmi um sagnadansa á Íslandi ==
* [[Ásu dans|Ásudans]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ásukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Bjarnasonakvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Elenar ljóð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] (''kvæði af köppum og helgum mönnum'')
* [[Gunnbjarnarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólafur liljurós]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólöfar kvæði|Ólöfarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm)''
* [[Harmabótarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Hildibrandskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Húfukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Hörpukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Karlamagnúsarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Klerkskvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Konuríki]] (''gamankvæði'')
* [[Kvæði af Loga í Vallarhlíð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Prestkonukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Svíalín og hrafninn]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Taflkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tófukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tristramskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]] (''kvæði af riddurum og frúm'')

== Tengt efni ==

* [[Vikivaki]]
* [[Vikivakakvæði]]
* [[Vikivakaleikir]]
* [[Þjóðdans]]
* [[Sagnakvæði]]
* [[Ríma|Rímur]]
* [[Þula|Þulur]]
* [[Lausavísa]]

==Heimildir==
* {{bókaheimild|höfundur=Jón Samsonarson|titill=Ljóðmál : fornir þjóðlífsþættir|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=2002|ISBN=9979-819-79-0}}
* {{vefheimild|höfundur=Vésteinn Ólason|titill=The Traditional Ballads of Iceland|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=1982|ISBN=9979-819-38-3|url=http://hdl.handle.net/10802/9300}}
* {{bókaheimild|höfundur=Sigríður Þ. Valgeirsdóttir |titill=Íslenskir söngdansar í þúsund ár |útgefandi=Háskólaútgáfan |ár=2010|ISBN=}}
[[Flokkur:Íslensk þjóðkvæði]]
[[Flokkur:Sagnadansar]]
[[Flokkur:Kvæði]]</text>
      <sha1>gihhjk7m3a2ef11ysv6ny78zx8wfp72</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762155</id>
      <parentid>1762153</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:56:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.30.201.241</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6805" xml:space="preserve">[[Mynd:Færeyskur dans.png|thumb|Færeyskur hringdans. Sagnadansahefðin lifir enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Á Íslandi hefur hún átt í vök að verjast, m.a. vegna mótstöðu kirkjunnar gagnvart dansinum fyrr á öldum. |alt=Færeyskur hringdans|400x400px]]
[[Mynd:Tófukvæði.ogg|thumb|[[Tófukvæði]]. Íslenskur sagnadans. Brynjólfur Sigurðsson frá Starmýri (Álftaf.) syngur.]]
'''Sagnadansar''' (líka kallaðir '''íslensk fornkvæði, fornir dansar''' eða '''danskvæði''') eru [[Söguljóð|epísk]] miðaldadanskvæði sem sungin voru hér á landi við hópdans eða [[hringdans]] fyrr á öldum. Sagnadansar, sem í raun eru samevrópskur arfur, urðu afar vinsælir á [[Norðurlöndin|Norðurlöndunum]] og lifa enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Í Færeyjum kallast sagnadansar einfaldlega „[[kvæði]]&quot;. Á Íslandi eru sagnadansar einnig gjarnan þekktir undir nafninu [[vikivaki|vikivakar]] en ekki má rugla þeim saman við svokölluð [[vikivakakvæði]] þar sem slík danskvæði eru lýrísk.

Höfundar kvæðanna eru nær undantekningalaust óþekktir en kvæðin eiga sér hliðstæður á [[Norðurlöndin|Norðurlöndum]], [[Bretland|Bretlandi]] og víðar. Lítið er um [[Ljóðstafir|stuðlasetningu]] nema í viðlagi en sérhljóða hálfrím tíðkast.

== Uppruni og varðveisla ==
Varðveittir sagnadansar á Íslandi eru u.þ.b. 110 talsins og fjallaði Vésteinn Ólason bókmenntafræðingur (prófessor emeritus) um þá flesta í doktorsritgerð sinni sem hann varði árið 1982. Einstakir sagnadansar teljast séríslenskir og má sem dæmi nefna [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] og [[Tristrams kvæði]]. Vinsælasti sagnadansinn hér á landi er þó vafalaust [[Ólafur liljurós]].

Óvíst er hvenær Íslendingar kynntust fyrst sagnadönsum en talið er að það hafi verið á kaþólskum tíma eða fyrir [[siðaskiptin|siðaskiptin.]] Þeir voru þó ekki skráðir á bækur fyrr en á [[17. öld]] og síðar. Þeir voru því hluti af munnlegri hefð í nokkrar aldir.

== Efni og flokkun sagnadansa á Íslandi ==
Sögusvið sagnadansa eru oft ástir og samskipti kynjanna. Þá voru kvæði af riddurum og frúm sérstaklega vinsæl hér á landi en mun minna er til af svokölluðum [[Kappakvæði|kappakvæðum]]. Talið er að kvæði af köppum hafi mun fremur fallið undir hatt [[Ríma|rímna]] hér á landi, ólíkt í Færeyjum. Þar eru þau geysimörg og má þar t.d. nefna [[Ormurinn langi|Orminn langa]] sem Færeyingar dansa á [[Ólafsvaka|Ólafsvöku]] og [[Regin smiður|Regin smið]]. 

Sagnadansar eru ein af fimm tegundum [[Íslensk þjóðkvæði|íslenskra þjóðkvæða]] ásamt [[Vikivaki|vikivökum]], [[Þula|þulum]], [[sagnakvæði|sagnakvæðum]] og [[Barnagæla|barnagælum]].

Hefð er fyrir því að flokka íslenska sagnadansa í þrjá eftirfarandi flokka:
*Kvæði af riddurum og frúm
*Kvæði af köppum og helgum mönnum
*Gamankvæði

== Þjóðlög við sagnadansa á Íslandi ==
Nokkur sagnadansalög birti [[Bjarni Þorsteinsson]], prestur á [[Siglufjörður|Siglufirði]] og þjóðlagasafnari, í riti sínu [[Íslensk þjóðlög (safn)|Íslenzkum þjóðlögum]].

Sagnadansar lifðu enn á vörum örfárra Íslendinga til sveita um miðja 20. öld þegar þjóðfræðingar á vegum [[Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum|Stofnunar Árna Magnússonar]] ferðuðust um landið með segulbandstæki að vopni sem þá var nýjung. Segulböndin eru nú varðveitt í [[Háskóli Íslands|Árnagarði]]. Þá gátu sumir þessara heimildarmanna sýnt tóndæmi. Dæmi um sagnadansa og sagnadansalög sem lifðu enn á vörum einstaklinga um miðja 20. öld, samkvæmt þessum rannsóknum, má nefna [[Ásukvæði]], [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)|Draumkvæði]], [[Harmabótarkvæði]], [[Konuríki]], [[Ólafur liljurós|Ólaf liljurós]], [[Prestkonukvæði]], [[Tófukvæði]], [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]], ofl.  

Í byrjun og um miðja 20. öld voru gerðar tilraunir til þess að endurvekja nokkra sagnadansa með gömlum vikivakalögum sem komu annars staðar frá, þar á meðal úr gömlum tónlistarhandritum (þ.á.m. [[Melódía (handrit)|Melodiu]] og ritverki Thomas Laubs: ''Danske Folkeviser med gamle Melodier''). Þar var fremstur í flokki Bjarni Þorsteinsson þjóðlagasafnari. Dæmi um slíka sagnadansa sem reynt var að endurvekja á þessum tíma voru [[Ásu dans|Ásudans]], [[Eljakvæði]], [[Gunnhildarkvæði]], [[Karlamagnúsarkvæði]], [[Ólöfarkvæði]], [[Soffíukvæði]], [[Taflkvæði]] ofl.  

== Dæmi um sagnadansa á Íslandi ==
* [[Ásu dans|Ásudans]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ásukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Bjarnasonakvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Elenar ljóð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] (''kvæði af köppum og helgum mönnum'')
* [[Gunnbjarnarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólafur liljurós]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólöfar kvæði|Ólöfarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm)''
* [[Harmabótarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Hildibrandskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Húfukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Hörpukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Karlamagnúsarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Klerkskvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Konuríki]] (''gamankvæði'')
* [[Kvæði af Loga í Vallarhlíð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Prestkonukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Svíalín og hrafninn]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Taflkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tófukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tristramskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]] (''kvæði af riddurum og frúm'')

== Tengt efni ==

* [[Vikivaki]]
* [[Vikivakakvæði]]
* [[Vikivakaleikir]]
* [[Þjóðdans]]
* [[Sagnakvæði]]
* [[Ríma|Rímur]]
* [[Þula|Þulur]]
* [[Lausavísa]]

==Heimildir==
* {{bókaheimild|höfundur=Jón Samsonarson|titill=Ljóðmál : fornir þjóðlífsþættir|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=2002|ISBN=9979-819-79-0}}
* {{vefheimild|höfundur=Vésteinn Ólason|titill=The Traditional Ballads of Iceland|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=1982|ISBN=9979-819-38-3|url=http://hdl.handle.net/10802/9300}}
* {{bókaheimild|höfundur=Sigríður Þ. Valgeirsdóttir |titill=Íslenskir söngdansar í þúsund ár |útgefandi=Háskólaútgáfan |ár=2010|ISBN=}}
[[Flokkur:Íslensk þjóðkvæði]]
[[Flokkur:Sagnadansar]]
[[Flokkur:Kvæði]]</text>
      <sha1>njjnksvp9xtpucgwzqhgyuizgk1no5w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762156</id>
      <parentid>1762155</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:57:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>212.30.201.241</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6801" xml:space="preserve">[[Mynd:Færeyskur dans.png|thumb|Færeyskur hringdans. Sagnadansahefðin lifir enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Á Íslandi hefur hún átt í vök að verjast, m.a. vegna mótstöðu kirkjunnar gagnvart dansinum fyrr á öldum. |alt=Færeyskur hringdans|400x400px]]
[[Mynd:Tófukvæði.ogg|thumb|[[Tófukvæði]]. Íslenskur sagnadans. Brynjólfur Sigurðsson frá Starmýri (Álftaf.) syngur.]]
'''Sagnadansar''' (líka kallaðir '''íslensk fornkvæði, fornir dansar''' eða '''danskvæði''') eru [[Söguljóð|epísk]] miðaldadanskvæði sem sungin voru hér á landi við hópdans eða [[hringdans]] fyrr á öldum. Sagnadansar, sem í raun eru samevrópskur arfur, urðu afar vinsælir á [[Norðurlöndin|Norðurlöndunum]] og lifa enn góðu lífi í [[Færeyjar|Færeyjum]]. Í Færeyjum kallast sagnadansar einfaldlega „kvæði&quot;. Á Íslandi eru sagnadansar einnig gjarnan þekktir undir nafninu [[vikivaki|vikivakar]] en ekki má rugla þeim saman við svokölluð [[vikivakakvæði]] þar sem slík danskvæði eru lýrísk.

Höfundar kvæðanna eru nær undantekningalaust óþekktir en kvæðin eiga sér hliðstæður á [[Norðurlöndin|Norðurlöndum]], [[Bretland|Bretlandi]] og víðar. Lítið er um [[Ljóðstafir|stuðlasetningu]] nema í viðlagi en sérhljóða hálfrím tíðkast.

== Uppruni og varðveisla ==
Varðveittir sagnadansar á Íslandi eru u.þ.b. 110 talsins og fjallaði Vésteinn Ólason bókmenntafræðingur (prófessor emeritus) um þá flesta í doktorsritgerð sinni sem hann varði árið 1982. Einstakir sagnadansar teljast séríslenskir og má sem dæmi nefna [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] og [[Tristrams kvæði]]. Vinsælasti sagnadansinn hér á landi er þó vafalaust [[Ólafur liljurós]].

Óvíst er hvenær Íslendingar kynntust fyrst sagnadönsum en talið er að það hafi verið á kaþólskum tíma eða fyrir [[siðaskiptin|siðaskiptin.]] Þeir voru þó ekki skráðir á bækur fyrr en á [[17. öld]] og síðar. Þeir voru því hluti af munnlegri hefð í nokkrar aldir.

== Efni og flokkun sagnadansa á Íslandi ==
Sögusvið sagnadansa eru oft ástir og samskipti kynjanna. Þá voru kvæði af riddurum og frúm sérstaklega vinsæl hér á landi en mun minna er til af svokölluðum [[Kappakvæði|kappakvæðum]]. Talið er að kvæði af köppum hafi mun fremur fallið undir hatt [[Ríma|rímna]] hér á landi, ólíkt í Færeyjum. Þar eru þau geysimörg og má þar t.d. nefna [[Ormurinn langi|Orminn langa]] sem Færeyingar dansa á [[Ólafsvaka|Ólafsvöku]] og [[Regin smiður|Regin smið]]. 

Sagnadansar eru ein af fimm tegundum [[Íslensk þjóðkvæði|íslenskra þjóðkvæða]] ásamt [[Vikivaki|vikivökum]], [[Þula|þulum]], [[sagnakvæði|sagnakvæðum]] og [[Barnagæla|barnagælum]].

Hefð er fyrir því að flokka íslenska sagnadansa í þrjá eftirfarandi flokka:
*Kvæði af riddurum og frúm
*Kvæði af köppum og helgum mönnum
*Gamankvæði

== Þjóðlög við sagnadansa á Íslandi ==
Nokkur sagnadansalög birti [[Bjarni Þorsteinsson]], prestur á [[Siglufjörður|Siglufirði]] og þjóðlagasafnari, í riti sínu [[Íslensk þjóðlög (safn)|Íslenzkum þjóðlögum]].

Sagnadansar lifðu enn á vörum örfárra Íslendinga til sveita um miðja 20. öld þegar þjóðfræðingar á vegum [[Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum|Stofnunar Árna Magnússonar]] ferðuðust um landið með segulbandstæki að vopni sem þá var nýjung. Segulböndin eru nú varðveitt í [[Háskóli Íslands|Árnagarði]]. Þá gátu sumir þessara heimildarmanna sýnt tóndæmi. Dæmi um sagnadansa og sagnadansalög sem lifðu enn á vörum einstaklinga um miðja 20. öld, samkvæmt þessum rannsóknum, má nefna [[Ásukvæði]], [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)|Draumkvæði]], [[Harmabótarkvæði]], [[Konuríki]], [[Ólafur liljurós|Ólaf liljurós]], [[Prestkonukvæði]], [[Tófukvæði]], [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]], ofl.  

Í byrjun og um miðja 20. öld voru gerðar tilraunir til þess að endurvekja nokkra sagnadansa með gömlum vikivakalögum sem komu annars staðar frá, þar á meðal úr gömlum tónlistarhandritum (þ.á.m. [[Melódía (handrit)|Melodiu]] og ritverki Thomas Laubs: ''Danske Folkeviser med gamle Melodier''). Þar var fremstur í flokki Bjarni Þorsteinsson þjóðlagasafnari. Dæmi um slíka sagnadansa sem reynt var að endurvekja á þessum tíma voru [[Ásu dans|Ásudans]], [[Eljakvæði]], [[Gunnhildarkvæði]], [[Karlamagnúsarkvæði]], [[Ólöfarkvæði]], [[Soffíukvæði]], [[Taflkvæði]] ofl.  

== Dæmi um sagnadansa á Íslandi ==
* [[Ásu dans|Ásudans]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ásukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Bjarnasonakvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Draumkvæði (Stjúpmóðurkvæði)]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Elenar ljóð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Gunnars kvæði á Hlíðarenda]] (''kvæði af köppum og helgum mönnum'')
* [[Gunnbjarnarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólafur liljurós]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Ólöfar kvæði|Ólöfarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm)''
* [[Harmabótarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Hildibrandskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Húfukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Hörpukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Karlamagnúsarkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Klerkskvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Konuríki]] (''gamankvæði'')
* [[Kvæði af Loga í Vallarhlíð]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Prestkonukvæði]] (''gamankvæði'')
* [[Svíalín og hrafninn]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Taflkvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tófukvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Tristramskvæði]] (''kvæði af riddurum og frúm'')
* [[Vallarakvæði|Vallarakvæði systrabana]] (''kvæði af riddurum og frúm'')

== Tengt efni ==

* [[Vikivaki]]
* [[Vikivakakvæði]]
* [[Vikivakaleikir]]
* [[Þjóðdans]]
* [[Sagnakvæði]]
* [[Ríma|Rímur]]
* [[Þula|Þulur]]
* [[Lausavísa]]

==Heimildir==
* {{bókaheimild|höfundur=Jón Samsonarson|titill=Ljóðmál : fornir þjóðlífsþættir|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=2002|ISBN=9979-819-79-0}}
* {{vefheimild|höfundur=Vésteinn Ólason|titill=The Traditional Ballads of Iceland|útgefandi=Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi|ár=1982|ISBN=9979-819-38-3|url=http://hdl.handle.net/10802/9300}}
* {{bókaheimild|höfundur=Sigríður Þ. Valgeirsdóttir |titill=Íslenskir söngdansar í þúsund ár |útgefandi=Háskólaútgáfan |ár=2010|ISBN=}}
[[Flokkur:Íslensk þjóðkvæði]]
[[Flokkur:Sagnadansar]]
[[Flokkur:Kvæði]]</text>
      <sha1>gihhjk7m3a2ef11ysv6ny78zx8wfp72</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Major League Soccer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>149112</id>
    <revision>
      <id>1762095</id>
      <parentid>1753963</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T19:27:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bofs</username>
        <id>10708</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Íslendingar sem hafa leikið í MLS */ Uppfært vegna kaupa D.C. United á leikmanninum Guðlaugi Victor Pálssyni sumarið 2022</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9502" xml:space="preserve">{{Deild keppnisíþrótta
|titill=Major League Soccer
|mynd=MLS_crest_logo_RGB_gradient.svg
|stofnár=1993
|ríki={{USA}} [[Bandaríkin]] &lt;br /&gt; {{CAN}} [[Kanada]]
|efri deild=
|neðri deild=''færist ekki niður um deild''
|liðafjöldi=28
|píramída stig=Stig 1
|bikarar=[[Champeones Cup]] &lt;br /&gt; [[CONCACAF Campions League]] &lt;br /&gt; [[Leagues Cup]] &lt;br /&gt; [[U.S. Open Cup]]
|núverandi meistarar=[[New York City FC]] (2021)
|sigursælasta lið=[[LA Galaxy]] (5 titlar)
|heimasíða=[http://mlssoccer.com/ Opinber heimasíða]
}}

[[Mynd:Red Bull Arena on the First Day.jpg|thumb|Red Bull Arena í New Jersey var reistur sérstaklega fyrir knattspyrnu.]]
'''Bandaríska úrvalsdeildin í knattspyrnu''' eða '''Major League Soccer''' ('''MLS''') er hæsta atvinnumannadeild í [[knattspyrna|knattspyrnu]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]].

Deildin var stofnuð árið [[1993]] í tengslum við [[HM 1994]] sem haldin var í BNA. Fyrsta tímabilið var árið 1996 og hófu þá 10 lið keppni. Deildin átti erfitt uppdráttar fyrstu árin og var tap á rekstrinum. Spilað var að mestu á amerískum fótboltavöllum ([[amerískur fótbolti]]) en síðar voru byggðir sérstakir knattspyrnuvellir. 

Í dag eru hins vegar 24 lið og skiptast þau í vestur- og austurdeild. Tímabilið er frá mars og út október. 14 lið spila svo í úrslitakeppni (''playoffs'' líkt og í [[NBA]]) og er úrslitaleikur í nóvember. Lið falla ekki um deild.

Ætlunin er að fjölga liðum enn frekar og eru fyrirhuguð lið frá [[Miami]], [[Nashville]], [[Austin]] og [[Cincinnati]]. Þrjú lið í deildinni eru frá [[Kanada]] (Vancouver, Toronto og Montreal).

Höfuðstöðvar MLS eru í [[New York]]. Alþjóðlegar stjörnur hafa spilað í MLS eins og [[David Beckham]], [[Zlatan Ibrahimovic]], [[Frank Lampard]], [[Steven Gerrard]], [[Didier Drogba]] og [[Wayne Rooney]].


== Félög 2022 ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left&quot;
|-
! style=&quot;background:white&quot;|Félag !! style=&quot;background:white&quot;|Bær/Borg !! style=&quot;background:white&quot;|Heimavöllur !! style=&quot;background:white&quot;|Tímabil
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:#1A2D5B;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Austurdeild&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Atlanta United FC|Atlanta United]]''' || [[Atlanta]], [[Georgia|GA]] || [[Mercedes-Benz Stadium]] || align=center | 2017–
|-
| '''[[Charlotte FC|Charlotte]]''' || [[Charlotte]], [[North Carolina|NC]] || [[Bank of America Stadium]] || align=&quot;center&quot; | 2022–&lt;ref name=&quot;expansion&quot; /&gt;
|-
| '''[[Chicago Fire]]''' || [[Chicago]], [[Illinois|IL]] || [[Soldier Field]] || align=center | 1998–
|-
| '''[[FC Cincinnati|Cincinnati]]''' || [[Cincinnati]], [[Ohio|OH]] || [[Nippert Stadium]] || align=center | 2019–
|-
| '''[[Columbus Crew SC|Columbus Crew]]''' || [[Columbus, Ohio|Columbus]], [[Ohio|OH]] || [[Mapfre Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[DC United]]''' || [[Washington, D.C.|Washington]], [[District of Columbia|DC]] || [[Audi Field]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Inter Miami CF|Inter Miami]]''' || [[Miami]] ([[Fort Lauderdale]]), [[Florida|FL]] || [[Inter Miami CF Stadium]] || align=center | 2020–
|-
| '''[[CF Montreal]]''' || [[Montreal]], [[Québec|QC]] || [[Stade Saputo]] || align=center | 2012–
|-
| '''[[New England Revolution]]''' || [[Boston]] ([[Foxborough]]), [[Massachusetts|MA]] || [[Gillette Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[New York City FC|New York City]]''' || [[New York]], [[New York-fylki|NY]] || [[Yankee Stadium]] || align=center | 2015–
|-
|'''[[New York Red Bulls]]''' || [[New York]], [[New York-fylki]] ([[Harrison, New Jersey|Harrison]], [[New Jersey|NJ]]) || [[Red Bull Arena]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Orlando City SC|Orlando City]]''' || [[Orlando]], [[Flórida|FL]] || [[Exploria Stadium]] || align=center | 2015–
|-
|'''[[Philadelphia Union]]''' || [[Philadelphia]] ([[Chester, Pennsylvania|Chester]]), [[Pennsylvania|PA]] || [[Subaru Park]] || align=center | 2010–
|-
| '''[[Toronto FC|Toronto]]''' || [[Toronto]], [[Ontario|ON]] || [[BMO Field]] || align=center | 2007–
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:#DB3131;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Vesturdeild&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Austin FC|Austin]]''' || [[Austin]], [[Texas|TX]] || [[Austin FC Stadium]] || align=&quot;center&quot; | 2021–&lt;ref name=&quot;expansion&quot;&gt;{{Webbref | url=https://www.mlssoccer.com/post/2020/07/17/mls-expansion-new-timeline-released-inaugural-season-newest-clubs | titel=MLS Expansion: New timeline released for inaugural season of newest clubs | språk=engelska | utgivare=Major League Soccer | datum=17 juli 2020 | hämtdatum=24 juli 2020 | arkivurl=https://web.archive.org/web/20200720164126/https://www.mlssoccer.com/post/2020/07/17/mls-expansion-new-timeline-released-inaugural-season-newest-clubs | arkivdatum=20 juli 2020}}&lt;/ref&gt;
|-
| '''[[Colorado Rapids]]''' || [[Denver]] ([[Commerce City]]), [[Colorado|CO]] || [[Dick's Sporting Goods Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[FC Dallas|Dallas]]''' || [[Dallas]] ([[Frisco]]), [[Texas|TX]] || [[Toyota Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Houston Dynamo]]''' || [[Houston]], [[Texas|TX]] || [[BBVA Stadium]] || align=center | 2006–
|-
| '''[[Los Angeles FC]]''' || [[Los Angeles]], [[Kalifornía|CA]] || [[Banc of California Stadium]] || align=center | 2018–
|-
| '''[[LA Galaxy]]''' || [[Los Angeles]] ([[Carson]]), [[Kalifornía|CA]] || [[Dignity Health Sports Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Minnesota United FC|Minnesota United]]''' || [[Saint Paul]], [[Minnesota|MN]] || [[Allianz Field]] || align=center | 2017–
|-
| '''[[Nashville SC|Nashville]]''' || [[Nashville]], [[Tennessee|TN]] || [[Nissan Stadium, Nashville|Nissan Stadium]] || align=center | 2020–
|-
| '''[[Portland Timbers]]''' || [[Portland]], [[Oregon|OR]] || [[Providence Park]] || align=center | 2011–
|-
| '''[[Real Salt Lake]]''' || [[Salt Lake City]] ([[Sandy, Utah|Sandy]]), [[Utah|UT]] || [[Rio Tinto Stadium]] || align=center | 2005–
|-
| '''[[San Jose Earthquakes]]''' || [[San Jose]], [[Kalifornía|CA]] || [[Earthquakes Stadium]] || align=center | 1996–2005,&lt;br&gt;2008–
|-
| '''[[Seattle Sounders FC|Seattle Sounders]]''' || [[Seattle]], [[Washington-fylki|WA]] || [[CenturyLink Field]] || align=center | 2009–
|-
| '''[[Sporting Kansas City]]''' || [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]], [[Missouri|MO]] ([[Kansas City, Kansas|Kansas City]], [[Kansas|KS]]) || [[Children's Mercy Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Vancouver Whitecaps FC|Vancouver Whitecaps]]''' || [[Vancouver]], [[British Columbia|BC]] || [[BC Place]] || align=center | 2011–
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:black;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Framtíðar félög&lt;/span&gt;
|-
| '''Las Vegas'''|| [[Las Vegas|Las Vegas, NV]]|| nafn ekki komið || align=&quot;center&quot; | 2023–&lt;ref name=&quot;expansion&quot; /&gt;
|-
| '''St. Louis'''&lt;br&gt;(nafn ekki komið) || [[Saint Louis|St. Louis]], [[Missouri|MO]] || nafn ekki komið || align=center | 2023–&lt;ref name=&quot;expansion&quot;/&gt;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:gray;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Félög sem hafa verið lögð niður&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Tampa Bay Mutiny]]''' || [[Tampa]], [[Florida|FL]] || [[Tampa Stadium]]&lt;br&gt;[[Raymond James Stadium]] || align=center | 1996–2001
|-
| '''[[Miami Fusion FC|Miami Fusion]]''' || [[Miami]] ([[Fort Lauderdale]]), [[Florida|FL]] || [[Lockhart Stadium]] || align=center | 1998–2001
|-
| '''[[Club Deportivo Chivas USA|Chivas USA]]''' || [[Los Angeles]] ([[Carson, Kalifornien|Carson]]), [[Kalifornien|CA]] || [[StubHub Center]] || align=center | 2005–2014
|}

==Sigurvegarar==

* '''[[1996]]''': [[D.C. United]]
* '''[[1997]]''': [[D.C. United]]
* '''[[1998]]''': [[Chicago Fire]]
* '''[[1999]]''': [[D.C. United]]
* '''[[2000]]''': [[Sporting Kansas City|Kansas City Wizards]]
* '''[[2001]]''': [[San Jose Earthquakes]]
* '''[[2002]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2003]]''': [[San Jose Earthquakes]]
* '''[[2004]]''': [[D.C. United]]
* '''[[2005]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2006]]''': [[Houston Dynamo]]
* '''[[2007]]''': [[Houston Dynamo]]
* '''[[2008]]''': [[Columbus Crew]]
* '''[[2009]]''': [[Real Salt Lake]]
* '''[[2010]]''': [[Colorado Rapids]]
* '''[[2011]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2012]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2013]]''': [[Sporting Kansas City]]
* '''[[2014]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2015]]''': [[Portland Timbers]]
* '''[[2016]]''': [[Seattle Sounders FC]]
* '''[[2017]]''': [[Toronto FC]]
* '''[[2018]]''': [[Atlanta FC]]
* '''[[2019]]''': [[Seattle Sounders FC]]
* '''[[2020]]''': [[Columbus Crew]]
* '''[[2021]]''': [[New York City FC]]

==Íslendingar sem hafa leikið í MLS==
*[[Guðlaugur Victor Pálsson]] ([[New York Red Bulls]] 2012, [[D.C. United]] 2022-)
*[[Kristinn Steindórsson]] ([[Columbus Crew]] 2015)
*[[Guðmundur Þórarinsson]] ([[New York City FC|New York City]] 2020-2021)
*[[Arnór Ingvi Traustason]] ([[New England Revolution]] 2021-)
*[[Róbert Orri Þorkelsson]] ([[CF Montreal]] 2021-)
*[[Þor­leif­ur Úlfars­son]] ([[Houston Dynamo]] 2022-)
Auk þeirra var Jökull Elísabetarson valinn af Chicago Fire í nýliðavali 2009 en ekki varð af því að hann léki með félaginu.

==Tengt efni==
*[[Kanadíska úrvalsdeildin í knattspyrnu]]

==Heimild==
{{commonscat|Major League Soccer}}
{{wpheimild|tungumál= en|titill= Major League Soccer|mánuðurskoðað= 17. feb.|árskoðað= 2019 }}

{{s|1993}}
[[Flokkur:Knattspyrna]]
[[Flokkur:Íþróttir í Bandaríkjunum]]</text>
      <sha1>tfujap3lbt34wdf3llwz4rxi9y2155q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762096</id>
      <parentid>1762095</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T19:33:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Bofs</username>
        <id>10708</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Uppfærðar upplýsingar um lið sem er fyrirhugað að bætist við deildina</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9492" xml:space="preserve">{{Deild keppnisíþrótta
|titill=Major League Soccer
|mynd=MLS_crest_logo_RGB_gradient.svg
|stofnár=1993
|ríki={{USA}} [[Bandaríkin]] &lt;br /&gt; {{CAN}} [[Kanada]]
|efri deild=
|neðri deild=''færist ekki niður um deild''
|liðafjöldi=28
|píramída stig=Stig 1
|bikarar=[[Champeones Cup]] &lt;br /&gt; [[CONCACAF Campions League]] &lt;br /&gt; [[Leagues Cup]] &lt;br /&gt; [[U.S. Open Cup]]
|núverandi meistarar=[[New York City FC]] (2021)
|sigursælasta lið=[[LA Galaxy]] (5 titlar)
|heimasíða=[http://mlssoccer.com/ Opinber heimasíða]
}}

[[Mynd:Red Bull Arena on the First Day.jpg|thumb|Red Bull Arena í New Jersey var reistur sérstaklega fyrir knattspyrnu.]]
'''Bandaríska úrvalsdeildin í knattspyrnu''' eða '''Major League Soccer''' ('''MLS''') er hæsta atvinnumannadeild í [[knattspyrna|knattspyrnu]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]].

Deildin var stofnuð árið [[1993]] í tengslum við [[HM 1994]] sem haldin var í BNA. Fyrsta tímabilið var árið 1996 og hófu þá 10 lið keppni. Deildin átti erfitt uppdráttar fyrstu árin og var tap á rekstrinum. Spilað var að mestu á amerískum fótboltavöllum ([[amerískur fótbolti]]) en síðar voru byggðir sérstakir knattspyrnuvellir. 

Í dag eru hins vegar 24 lið og skiptast þau í vestur- og austurdeild. Tímabilið er frá mars og út október. 14 lið spila svo í úrslitakeppni (''playoffs'' líkt og í [[NBA]]) og er úrslitaleikur í nóvember. Lið falla ekki um deild.

Ætlunin er að fjölga liðum enn frekar og meðal annars eru fyrirhuguð lið frá [[St. Louis]] og [[Las Vegas]]. Þrjú lið í deildinni eru frá [[Kanada]] (Vancouver, Toronto og Montreal).

Höfuðstöðvar MLS eru í [[New York]]. Alþjóðlegar stjörnur hafa spilað í MLS eins og [[David Beckham]], [[Zlatan Ibrahimovic]], [[Frank Lampard]], [[Steven Gerrard]], [[Didier Drogba]] og [[Wayne Rooney]].


== Félög 2022 ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left&quot;
|-
! style=&quot;background:white&quot;|Félag !! style=&quot;background:white&quot;|Bær/Borg !! style=&quot;background:white&quot;|Heimavöllur !! style=&quot;background:white&quot;|Tímabil
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:#1A2D5B;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Austurdeild&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Atlanta United FC|Atlanta United]]''' || [[Atlanta]], [[Georgia|GA]] || [[Mercedes-Benz Stadium]] || align=center | 2017–
|-
| '''[[Charlotte FC|Charlotte]]''' || [[Charlotte]], [[North Carolina|NC]] || [[Bank of America Stadium]] || align=&quot;center&quot; | 2022–&lt;ref name=&quot;expansion&quot; /&gt;
|-
| '''[[Chicago Fire]]''' || [[Chicago]], [[Illinois|IL]] || [[Soldier Field]] || align=center | 1998–
|-
| '''[[FC Cincinnati|Cincinnati]]''' || [[Cincinnati]], [[Ohio|OH]] || [[Nippert Stadium]] || align=center | 2019–
|-
| '''[[Columbus Crew SC|Columbus Crew]]''' || [[Columbus, Ohio|Columbus]], [[Ohio|OH]] || [[Mapfre Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[DC United]]''' || [[Washington, D.C.|Washington]], [[District of Columbia|DC]] || [[Audi Field]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Inter Miami CF|Inter Miami]]''' || [[Miami]] ([[Fort Lauderdale]]), [[Florida|FL]] || [[Inter Miami CF Stadium]] || align=center | 2020–
|-
| '''[[CF Montreal]]''' || [[Montreal]], [[Québec|QC]] || [[Stade Saputo]] || align=center | 2012–
|-
| '''[[New England Revolution]]''' || [[Boston]] ([[Foxborough]]), [[Massachusetts|MA]] || [[Gillette Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[New York City FC|New York City]]''' || [[New York]], [[New York-fylki|NY]] || [[Yankee Stadium]] || align=center | 2015–
|-
|'''[[New York Red Bulls]]''' || [[New York]], [[New York-fylki]] ([[Harrison, New Jersey|Harrison]], [[New Jersey|NJ]]) || [[Red Bull Arena]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Orlando City SC|Orlando City]]''' || [[Orlando]], [[Flórida|FL]] || [[Exploria Stadium]] || align=center | 2015–
|-
|'''[[Philadelphia Union]]''' || [[Philadelphia]] ([[Chester, Pennsylvania|Chester]]), [[Pennsylvania|PA]] || [[Subaru Park]] || align=center | 2010–
|-
| '''[[Toronto FC|Toronto]]''' || [[Toronto]], [[Ontario|ON]] || [[BMO Field]] || align=center | 2007–
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:#DB3131;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Vesturdeild&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Austin FC|Austin]]''' || [[Austin]], [[Texas|TX]] || [[Austin FC Stadium]] || align=&quot;center&quot; | 2021–&lt;ref name=&quot;expansion&quot;&gt;{{Webbref | url=https://www.mlssoccer.com/post/2020/07/17/mls-expansion-new-timeline-released-inaugural-season-newest-clubs | titel=MLS Expansion: New timeline released for inaugural season of newest clubs | språk=engelska | utgivare=Major League Soccer | datum=17 juli 2020 | hämtdatum=24 juli 2020 | arkivurl=https://web.archive.org/web/20200720164126/https://www.mlssoccer.com/post/2020/07/17/mls-expansion-new-timeline-released-inaugural-season-newest-clubs | arkivdatum=20 juli 2020}}&lt;/ref&gt;
|-
| '''[[Colorado Rapids]]''' || [[Denver]] ([[Commerce City]]), [[Colorado|CO]] || [[Dick's Sporting Goods Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[FC Dallas|Dallas]]''' || [[Dallas]] ([[Frisco]]), [[Texas|TX]] || [[Toyota Stadium]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Houston Dynamo]]''' || [[Houston]], [[Texas|TX]] || [[BBVA Stadium]] || align=center | 2006–
|-
| '''[[Los Angeles FC]]''' || [[Los Angeles]], [[Kalifornía|CA]] || [[Banc of California Stadium]] || align=center | 2018–
|-
| '''[[LA Galaxy]]''' || [[Los Angeles]] ([[Carson]]), [[Kalifornía|CA]] || [[Dignity Health Sports Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Minnesota United FC|Minnesota United]]''' || [[Saint Paul]], [[Minnesota|MN]] || [[Allianz Field]] || align=center | 2017–
|-
| '''[[Nashville SC|Nashville]]''' || [[Nashville]], [[Tennessee|TN]] || [[Nissan Stadium, Nashville|Nissan Stadium]] || align=center | 2020–
|-
| '''[[Portland Timbers]]''' || [[Portland]], [[Oregon|OR]] || [[Providence Park]] || align=center | 2011–
|-
| '''[[Real Salt Lake]]''' || [[Salt Lake City]] ([[Sandy, Utah|Sandy]]), [[Utah|UT]] || [[Rio Tinto Stadium]] || align=center | 2005–
|-
| '''[[San Jose Earthquakes]]''' || [[San Jose]], [[Kalifornía|CA]] || [[Earthquakes Stadium]] || align=center | 1996–2005,&lt;br&gt;2008–
|-
| '''[[Seattle Sounders FC|Seattle Sounders]]''' || [[Seattle]], [[Washington-fylki|WA]] || [[CenturyLink Field]] || align=center | 2009–
|-
| '''[[Sporting Kansas City]]''' || [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]], [[Missouri|MO]] ([[Kansas City, Kansas|Kansas City]], [[Kansas|KS]]) || [[Children's Mercy Park]] || align=center | 1996–
|-
| '''[[Vancouver Whitecaps FC|Vancouver Whitecaps]]''' || [[Vancouver]], [[British Columbia|BC]] || [[BC Place]] || align=center | 2011–
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:black;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Framtíðar félög&lt;/span&gt;
|-
| '''Las Vegas'''|| [[Las Vegas|Las Vegas, NV]]|| nafn ekki komið || align=&quot;center&quot; | 2023–&lt;ref name=&quot;expansion&quot; /&gt;
|-
| '''St. Louis'''&lt;br&gt;(nafn ekki komið) || [[Saint Louis|St. Louis]], [[Missouri|MO]] || nafn ekki komið || align=center | 2023–&lt;ref name=&quot;expansion&quot;/&gt;
|-
! colspan=&quot;4&quot; style=&quot;background:gray;&quot; |&lt;span style=&quot;color:white;&quot;&gt;Félög sem hafa verið lögð niður&lt;/span&gt;
|-
| '''[[Tampa Bay Mutiny]]''' || [[Tampa]], [[Florida|FL]] || [[Tampa Stadium]]&lt;br&gt;[[Raymond James Stadium]] || align=center | 1996–2001
|-
| '''[[Miami Fusion FC|Miami Fusion]]''' || [[Miami]] ([[Fort Lauderdale]]), [[Florida|FL]] || [[Lockhart Stadium]] || align=center | 1998–2001
|-
| '''[[Club Deportivo Chivas USA|Chivas USA]]''' || [[Los Angeles]] ([[Carson, Kalifornien|Carson]]), [[Kalifornien|CA]] || [[StubHub Center]] || align=center | 2005–2014
|}

==Sigurvegarar==

* '''[[1996]]''': [[D.C. United]]
* '''[[1997]]''': [[D.C. United]]
* '''[[1998]]''': [[Chicago Fire]]
* '''[[1999]]''': [[D.C. United]]
* '''[[2000]]''': [[Sporting Kansas City|Kansas City Wizards]]
* '''[[2001]]''': [[San Jose Earthquakes]]
* '''[[2002]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2003]]''': [[San Jose Earthquakes]]
* '''[[2004]]''': [[D.C. United]]
* '''[[2005]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2006]]''': [[Houston Dynamo]]
* '''[[2007]]''': [[Houston Dynamo]]
* '''[[2008]]''': [[Columbus Crew]]
* '''[[2009]]''': [[Real Salt Lake]]
* '''[[2010]]''': [[Colorado Rapids]]
* '''[[2011]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2012]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2013]]''': [[Sporting Kansas City]]
* '''[[2014]]''': [[LA Galaxy|Los Angeles Galaxy]]
* '''[[2015]]''': [[Portland Timbers]]
* '''[[2016]]''': [[Seattle Sounders FC]]
* '''[[2017]]''': [[Toronto FC]]
* '''[[2018]]''': [[Atlanta FC]]
* '''[[2019]]''': [[Seattle Sounders FC]]
* '''[[2020]]''': [[Columbus Crew]]
* '''[[2021]]''': [[New York City FC]]

==Íslendingar sem hafa leikið í MLS==
*[[Guðlaugur Victor Pálsson]] ([[New York Red Bulls]] 2012, [[D.C. United]] 2022-)
*[[Kristinn Steindórsson]] ([[Columbus Crew]] 2015)
*[[Guðmundur Þórarinsson]] ([[New York City FC|New York City]] 2020-2021)
*[[Arnór Ingvi Traustason]] ([[New England Revolution]] 2021-)
*[[Róbert Orri Þorkelsson]] ([[CF Montreal]] 2021-)
*[[Þor­leif­ur Úlfars­son]] ([[Houston Dynamo]] 2022-)
Auk þeirra var Jökull Elísabetarson valinn af Chicago Fire í nýliðavali 2009 en ekki varð af því að hann léki með félaginu.

==Tengt efni==
*[[Kanadíska úrvalsdeildin í knattspyrnu]]

==Heimild==
{{commonscat|Major League Soccer}}
{{wpheimild|tungumál= en|titill= Major League Soccer|mánuðurskoðað= 17. feb.|árskoðað= 2019 }}

{{s|1993}}
[[Flokkur:Knattspyrna]]
[[Flokkur:Íþróttir í Bandaríkjunum]]</text>
      <sha1>0c9w173o7gwbk5q0otzk55iakubupo5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tsiárta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>154484</id>
    <revision>
      <id>1762098</id>
      <parentid>1672240</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:00:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="169" xml:space="preserve">'''Tsiárta''' (gríska: Τσιάρτα) er fjall við þorpið [[Tsada]] í Paphos héraði á Kýpur og er í 605 m hæð.

{{stubbur|landafræði}}
[[Flokkur:Kýpur]]</text>
      <sha1>adh96cdaps24idjir0zeejdwewjoyd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Victor Pálsson</title>
    <ns>0</ns>
    <id>154570</id>
    <revision>
      <id>1762114</id>
      <parentid>1737791</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:40:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1535" xml:space="preserve">
{{Knattspyrnumaður
|mynd= [[File:Palsson Feb2011.jpg|250px]]
|nafn= Victor Pálsson
|fullt nafn= Guðlaugur Victor Pálsson
|fæðingardagur={{Fæðingardagur og aldur|1991|4|30}}
|fæðingarbær=[[Reykjavík]]
|fæðingarland=Ísland
|hæð= 1,86 m
|staða= Miðjumaður
|núverandi lið= [[DC United]]
|númer= 4
|ár í yngri flokkum=
|yngriflokkalið= Fjölnir, Fylkir, AGF og Liverpool 
|ár=2010-2011&lt;br&gt;2010-2011&lt;br&gt;2011-2012&lt;br&gt;2012&lt;br&gt;2012&lt;br&gt;2013-2014&lt;br&gt;2014-2015&lt;br&gt;2015-2017&lt;br&gt;2017-2019&lt;br&gt;2019-2021&lt;br&gt;2021-2022&lt;br&gt;2022-
|lið=[[Liverpool FC]]&lt;br&gt; →[[ Dagenham &amp; Redbridge (lán)]]&lt;br&gt;[[Hibernian FC]]&lt;br&gt;[[New York Red Bulls]]&lt;br&gt;→[[NEC]] (lán)&lt;br&gt;[[NEC]]&lt;br&gt;[[Helsingborgs IF]]&lt;br&gt;[[Esbjerg fB]]&lt;br&gt;[[FC Zürich]]&lt;br&gt;[[Darmstadt 98]]&lt;br&gt;[[Schalke 04]]&lt;br&gt;[[DC United]]
|leikir (mörk)=0 (0) &lt;br&gt; 2 (0) &lt;br&gt; 31 (1)&lt;br&gt;16 (0)&lt;br&gt;12 (2)&lt;br&gt;38 (2)&lt;br&gt;33 (3) &lt;br&gt;35 (3)&lt;br&gt;47 (1)&lt;br&gt; 67 (6) &lt;br&gt; 14 (0)
|landsliðsár=2007&lt;br&gt;2008-2009&lt;br&gt;2009-2012&lt;br&gt;2012-
|landslið=Ísland U17&lt;br&gt; Ísland U19&lt;br&gt;Ísland U21&lt;br&gt;[[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ísland]]
|landsliðsleikir (mörk)=7 (0)&lt;br&gt;6 (0)&lt;br&gt;11 (0)&lt;br&gt;29 (1)
|mfuppfært= des. 2021
|lluppfært= des. 2021
}}
'''Guðlaugur Victor Pálsson''' er íslenskur knattspyrnumaður sem spilar sem miðjumaður fyrir [[DC United]] í [[MLS]] og fyrir íslenska landsliðið. 
Guðlaugur getur einnig leyst af sem varnarmaður. 
Guðlaugur Victor er portúgalskur í föðurætt.

[[Flokkur:Fólk fætt árið 1991]]
[[Flokkur:Íslenskir knattspyrnumenn]]</text>
      <sha1>db0pzobs4b4ybiaizpszlkxj3tv7rlw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>David Trimble</title>
    <ns>0</ns>
    <id>155523</id>
    <revision>
      <id>1762168</id>
      <parentid>1761901</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T07:56:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10377" xml:space="preserve">{{Forsætisráðherra
| forskeyti = 
| nafn =  David Trimble
| mynd = Official portrait of Lord Trimble crop 2.jpg
| myndastærð= 250px
| titill= Fyrsti ráðherra Norður-Írlands
| stjórnartíð_start = [[1. júlí]] [[1998]]
| stjórnartíð_end = [[14. október]] [[2002]]
| myndatexti1 = {{small|David Trimble árið 2018.}}
| fæddur = [[15. október]] [[1944]]
| fæðingarstaður = [[Bangor (Norður-Írlandi)|Bangor]], [[Norður-Írland]]i, [[Bretland]]i
| dánardagur = {{dauðadagur og aldur|2022|7|25|1944|10|15}}
| dánarstaður = 
| þjóderni = [[Bretland|Breskur]] ([[Norður-Írland|norður-írskur]])
| maki = Heather McComb (1968–1976)&lt;br&gt;Daphne Orr (1978–)
| stjórnmálaflokkur = [[Sambandsflokkur Ulster]] (fyrir 1973; 1978–2005)&lt;br&gt;[[Íhaldsflokkurinn (Bretland)|Íhaldsflokkurinn]] (2007–)
| börn = 4
| bústaður = 
| atvinna = 
| trúarbrögð = 
| háskóli = [[Drottningarháskólinn í Belfast]]
| starf = Lögfræðingur, kennari, stjórnmálamaður
| verðlaun =[[File:Nobel prize medal.svg|15px]] [[Friðarverðlaun Nóbels]] (1998)
| undirskrift =
}}
'''William David Trimble, Trimble barón''' (15. október 1944 – 25. júlí 2022) var [[Norður-Írland|norður-írskur]] stjórnmálamaður sem var fyrsti ráðherra heimastjórnar Norður-Írlands, fyrstur manna, frá 1998 til 2002. Trimble var leiðtogi [[Sambandsflokkur Ulster|Sambandsflokks Ulster]], sem aðhyllist áframhaldandi aðild Norður-Írlands að [[Bretland|breska konungdæminu]], frá 1995 til 2005. Árið 1998 var Trimble, ásamt [[John Hume]], sæmdur [[Friðarverðlaun Nóbels|friðarverðlaunum Nóbels]] fyrir að vinna að gerð [[Föstudagssáttmálinn|Föstudagssáttmálans]], sem batt enda á [[átökin á Norður-Írlandi]] milli sambandssinna og lýðveldissinna.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Friðarverðlaunin til N-Írlands|url=https://timarit.is/page/2422110|útgefandi=''[[Dagur (dagblað 1997)|Dagur]]''|ár=1998|mánuður=17. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=9. janúar}}&lt;/ref&gt;

==Æviágrip==
David Trimble fæddist í bænum [[Bangor (Norður-Írlandi)|Bangor]] á [[Norður-Írland]]i árið 1944. Hann gekk í [[Drottningarháskólinn í Belfast|Drottningarháskólann í Belfast]] og útskrifaðist þaðan með BA-gráðu í lögfræði árið 1968.&lt;ref name=&quot;warwicklawsociety2004&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.warwicklawsociety.com/obiter_dicta/obiterdicta_v4_2_2003-2004.pdf |title=Obiter Dicta |date=Spring 2004 |accessdate=30 June 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120308181855/http://www.warwicklawsociety.com/obiter_dicta/obiterdicta_v4_2_2003-2004.pdf |archivedate=8 March 2012 |df=dmy-all|publisher=Warwick Law Society|language=en }}&lt;/ref&gt; Á áttunda áratugnum var Trimble virkur í baráttusamtökum norður-írskra mótmælenda sem nefndust Framvörðurinn (e. ''Vanguard'') og börðust gegn nánari tengslum Norður-Írlands við [[írska lýðveldið]]. Eftir að Framvörðurinn var leystur upp árið 1978 gekk Trimble í [[Sambandsflokkur Ulster|Sambandsflokk Ulster]] og var kjörinn einn af fjórum riturum flokksins.&lt;ref name=&quot;warwicklawsociety2004&quot;/&gt;

Trimble var kjörinn á [[breska þingið]] árið 1990 og var kjörinn formaður Sambandsflokks Ulster árið 1995. Á þeim tíma var Trimble talinn meðal harðlínumanna í flokknum. Áður en hann var kjörinn á þing kenndi hann við lögfræðideild Drottningarháskólans í Belfast.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Vonast til að verðlaunin festi friðarferlið í sessi|url=https://timarit.is/page/1917046|útgefandi=''[[Morgunblaðið]]''|ár=1998|mánuður=17. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=9. janúar|höfundur=Davíð Logi Sigurðsson}}&lt;/ref&gt;

Stuttu eftir að vera kjörinn til formanns varð Trimble fyrsti leiðtogi Sambandsflokks Ulster í 30 ár til að eiga fund með forsætisráðherra [[Írska lýðveldið|írska lýðveldisins]] í [[Dyflinn]]i.&lt;ref name=&quot;google3&quot;&gt;{{cite web|url=https://news.google.com/newspapers?id=hQsiAAAAIBAJ&amp;sjid=NnMFAAAAIBAJ&amp;pg=2634,167130&amp;dq=david-trimble&amp;hl=en|title=Irish leader in U.S. for talks|work=The Day|via=Google News|date=2 November 1995}}&lt;/ref&gt; Árið 1997 varð Trimble jafnframt fyrsti leiðtogi írskra sambandssinna frá [[Skipting Írlands|skiptingu Írlands]] árið 1921 sem féllst á að eiga samningaviðræður við [[Sinn Féin]], flokk lýðveldissinna.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://news.google.com/newspapers?id=A4MfAAAAIBAJ&amp;sjid=FqYEAAAAIBAJ&amp;pg=6959,3294826&amp;dq=david-trimble&amp;hl=en|title=Key Ulster Protestant agrees to join talks with Sinn Fein|work=Tuscaloosa News|via=Google News Archive|author=James F Clarity|date=18 September 1997}}&lt;/ref&gt;

Trimble leiddi Ulster-sambandssinna í samningaviðræðum allra flokka sem hófust 1997, en ræddi þó aldrei augliti til auglitis við [[Gerry Adams]], formann Sinn Féin. Viðræðurnar leiddu til undirritunar [[Föstudagssáttmálinn|Föstudagssáttmálans]] þann 10. apríl 1998, en með honum var fallist á fyrirkomulag þar sem sambandssinnar og lýðveldissinnar fengu að deila völdum í heimastjórn Norður-Írlands.&lt;ref name=&quot;warwicklawsociety2004&quot;/&gt; Samningurinn var samþykktur með 71% atkvæða í þjóðaratkvæðagreiðslu þann 22. maí 1998.&lt;ref name=&quot;nobelprize1998&quot;&gt;{{Cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1998/trimble-bio.html |title=David Trimble – Biography |work=NobelPrize.org |accessdate=29 June 2010|publisher=Nobel Prize Organisation}}&lt;/ref&gt;

Eftir að samningurinn tók gildi var Trimble kjörinn á þing Norður-Írlands þann 25. júní 1998 og var síðan kjörinn fyrsti ráðherra heimastjórnar Norður-Írlands þann 1. júlí.&lt;ref name=&quot;nobelprize1998&quot;/&gt; Ráðherratíð Trimble einkenndist af deilum um það hvernig afvopnunarferli [[Írski lýðveldisherinn|tímabundna írska lýðveldishersins]] skyldi háttað. Meðal annars sagði Trimble af sér sem fyrsti ráðherra þann 1. júlí árið 2001 vegna pattstöðu í viðræðum við írska lýðveldisherinn um eyðingu vopna þeirra í samræmi við samninginn,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nio.gov.uk/agreement.pdf |title=The Agreement |accessdate=3 November 2011|url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111003065655/http://www.nio.gov.uk/agreement.pdf |archivedate=3 October 2011 |df=dmy|publisher=Northern Ireland Office }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.belfasttelegraph.co.uk/news/local-national/the-long-and-arduous-road-to-paramilitary-decommissioning-14345877.html |title=The long and arduous road to paramilitary decommissioning |publisher=Independent News and Media|work=Belfast Telegraph|date=19 June 2009 |accessdate=29 June 2010}}&lt;/ref&gt; en var endurkjörinn þann 5. nóvember sama ár.

Norður-írska heimastjórnin var leyst upp þann 14. október árið 2002 vegna innbyrðis deilna.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Írska heimastjórnin svipt völdum|url=https://timarit.is/page/3696852|útgefandi=''[[Morgunblaðið]]''|ár=2002|mánuður=15. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=14. janúar}}&lt;/ref&gt; Trimble hafði farið fram á að meðlimum Sinn Féin yrði vísað úr stjórninni vegna ásakana um að þeir hefðu látið viðkvæmar upplýsingar renna til forystumanna írska lýðveldishersins og hafði hótað að segja annars af sér.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Trimble vill síður að heimastjórnin verði leyst upp|url=https://timarit.is/page/3454904|útgefandi=''[[Morgunblaðið]]''|ár=2002|mánuður=12. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=14. janúar}}&lt;/ref&gt; Norður-Írland fékk ekki heimastjórn aftur fyrr en árið 2007. Í kosningum árið 2005 galt Sambandsflokkur Ulster afhroð og Trimble sjálfur datt út af breska þinginu. Hann sagði í kjölfarið af sér sem formaður flokksins. Þann 11. apríl 2006 gekk Trimble á [[lávarðadeild breska þingsins]] sem „Trimble [[barón]] af Lisnagarvey í Antrim-sýslu“.&lt;ref&gt;{{cite news | title = New working life peers unveiled | date = 11 April 2006 | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/4896620.stm | accessdate =18 April 2007 |work=BBC News}}&lt;/ref&gt;

Árið 2007 tilkynnti Trimble að hann hefði sagt skilið við Ulster-sambandsflokkinn og gengið í [[Íhaldsflokkurinn (Bretland)|Íhaldsflokkinn]] til þess að geta haft meiri áhrif í breskum stjórnmálum.&lt;ref name=&quot;conservatives&quot;&gt;{{cite web|title=Statement by the Rt. Hon. The Lord Trimble, Tuesday, 17 April 2007 |publisher=David Trimble|work=Official website |date=17 April 2007 |url=http://www.davidtrimble.org/latestnews_joinstories.htm |accessdate=17 April 2007 |quote=Consequently I have decided to join the Conservatives. |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070703082821/http://www.davidtrimble.org/latestnews_joinstories.htm |archivedate=3 July 2007 }}&lt;/ref&gt; Í [[Þjóðaratkvæðagreiðslan um aðild Bretlands að ESB 2016|þjóðaratkvæðagreiðslunni um aðild Bretlands að Evrópusambandinu]] árið 2016 studdi Trimble [[Útganga Breta úr Evrópusambandinu|útgöngu úr ESB]].&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/eu-isn-t-working-on-economic-grounds-trimble-1-7297563|title=EU isn't working on economic grounds: Trimble|publisher=Johnston Publishing|author=Sam McBride|work=The Newsletter|date=26 March 2016|access-date=14 janúar 2020|archive-date=29 mars 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160329003413/http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/eu-isn-t-working-on-economic-grounds-trimble-1-7297563|dead-url=yes}}&lt;/ref&gt;

Trimble lést eftir stutta sjúkdómslegu þann 25. júlí árið 2022.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=David Trimble látinn|url=https://www.ruv.is/frett/2022/07/26/david-trimble-latinn-0|útgefandi=[[RÚV]]|ár=2022|mánuður=26. júlí|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=28. júlí|höfundur=Ævar Örn Jósepsson}}&lt;/ref&gt;

==Tilvísanir==
&lt;references/&gt;

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla|
titill=Fyrsti ráðherra Norður-Írlands |
frá=[[1. júlí]] [[1998]]|
til=[[14. október]] [[2002]]|
fyrir=Fyrstur í embætti|
eftir=[[Ian Paisley]]&lt;br&gt;{{small|(2007)}}|
}}
{{Töfluendir}}
{{Friðarverðlaun Nóbels}}
{{DEFAULTSORT:Trimble, David}}
{{fd|1944|2022}}
[[Flokkur:Breskir barónar]]
[[Flokkur:Fyrstu ráðherrar Norður-Írlands]]
[[Flokkur:Handhafar friðarverðlauna Nóbels]]
[[Flokkur:Stjórnmálamenn í breska Íhaldsflokknum]]</text>
      <sha1>3fsdmjew51gng8e4ph6ee2ftekwlza0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sólvangur (Fnjóskadal)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>155541</id>
    <revision>
      <id>1762097</id>
      <parentid>1660360</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T19:59:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="168" xml:space="preserve">'''Sólvangur''' er bær í [[Fnjóskadalur|Fnjóskadal]] í [[Suður-Þingeyjarsýsla|Suður-Þingeyjarsýslu]].

{{stubbur|landafræði}}
[[Flokkur:Íslenskir bæir]]</text>
      <sha1>3q99pn4w57keg8ya1rpi9xvjz1yb2ul</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kais Saied</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158187</id>
    <revision>
      <id>1762169</id>
      <parentid>1759015</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T08:09:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14256" xml:space="preserve">{{Forsætisráðherra
| forskeyti = 
| nafn =  Kais Saied&lt;br&gt;{{small|قيس سعيد}}
| mynd =President Kais Saïed cropped.jpg
| myndatexti1 = {{small|Kais Saied árið 2019.}}
| titill= Forseti Túnis
| stjórnartíð_start = [[23. október]] [[2019]]
| stjórnartíð_end = 
| fæddur = {{fæðingardagur og aldur|1958|2|22}}
| fæðingarstaður = [[Túnis (borg)|Túnis]], [[Túnis]]
| þjóderni = [[Túnis]]kur
| maki = Ichraf Chebil
| börn = 3
| foreldrar =
| stjórnmálaflokkur = Óflokksbundinn
| bústaður = 
| atvinna = 
| háskóli = Túnisarháskóli&lt;br&gt;International Institute of Humanitarian Law
| starf = Lögfræðingur
|undirskrift =Signature Kais Saied.svg
}}
'''Kais Saied''' (f. 22. febrúar 1958) er núverandi forseti [[Túnis]]. Hann var kjörinn forseti í annarri umferð túnisku forsetakosninganna í október árið 2019. Saied hafði ekki tekið þátt í stjórnmálum áður en hann gaf kost á sér til forseta en hafði starfað sem lagaprófessor&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.ruv.is/frett/nyr-forseti-tekinn-vid-i-tunis|titill=Nýr forseti tekinn við í Túnis|útgefandi=RÚV|ár=2019|mánuður=23. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=3. júlí|höfundur=Kristján Róbert Kristjánsson}}&lt;/ref&gt; og verið varaforseti túniska Stjórnarskrárréttarfélagsins frá 1995 til 2019. Í kosningabaráttu sinni hafði hann komið fram sem andstæðingur sitjandi stjórnvalda og hafði lagt áherslu á baráttu gegn spillingu í Túnis. Saied hefur stundum verið kallaður „vélmennið“ (eða „RoboCop“, með vísun til [[RoboCop|samnefndrar kvikmyndapersónu]]) vegna stífrar framkomu sinnar og áherslu sinnar á lög og reglu.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.visir.is/g/20191036594d|titill=Enn á ný er kosið í Túnis|útgefandi=''[[Vísir (vefmiðill)|Vísir]]''|ár=2019|mánuður=5. október|árskoðað=2020|mánuðurskoðað=3. júlí|höfundur=Davíð Stefánsson}}&lt;/ref&gt; 

==Æviágrip==
Kais Saied fæddist árið 1958 í höfuðborginni [[Túnis (borg)|Túnis]] og er kominn af miðstéttarfólki.&lt;ref name=&quot;portr&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Présidentielle en Tunisie : Kais Saied, la révolution austère|url=https://www.lepoint.fr/monde/presidentielle-en-tunisie-kais-saied-la-revolution-austere-09-10-2019-2340351_24.php|mánuður=9. október 2019|vefsíða=lepoint.fr|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Að loknu grunnnámi gekk hann í Sadiki-háskólann í Túnis.&lt;ref name=&quot;serm&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Le nouveau président Kaïs Saïed appelle les Tunisiens à &quot;s'unir contre le terrorisme&quot;|url=https://www.france24.com/fr/20191023-tunisie-direct-live-nouveau-president-kais-saied-prestation-serment|mánuður=23. október|ár=2019|website=france24.com|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Hann nam lögfræði með áherslu á [[Stjórnarskrárréttur|stjórnarskrárrétt]] &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Biographie de Kaïs Saïed|url=https://www.businessnews.com.tn/Biographie-de-Kais-Sa%C3%AFed,520,91020,3|mánuður=15. september|ár=2019|vefsíða=businessnews.com.tn|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; og varð aðalritari túniska Stjórnarskrárréttarfélagsins frá 1990 til 1995. Hann varð síðan varaforseti félagsins frá 1995 til 2019.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|höfundur=Frida Dahmani|titill=Kaïs Saïed, la vigie|url=http://www.jeuneafrique.com/135717/politique/kaes-saeed-la-vigie/|mánuður=4. nóvember|ár=2013|vefsíða=jeuneafrique.com|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt;

Saied var forstöðumaður lagadeildar Háskólans í Súsa frá 1994 til 1999&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Biographie de Kais Saied, candidat à la présidentielle anticipée du 15 septembre 2019|url=http://kapitalis.com/tunisie/2019/09/03/biographie-de-kais-saied-candidat-aux-presidentielles-anticipees-du-15-septembre/|mánuður=3. september|2019|vefsíða=kapitalis.com|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; og síðan laga- og stjórnvísindastofnunarinnar í Túnis frá 1999 til 2018.&lt;ref name=&quot;portr&quot;/&gt; Hann var meðal lagasérfræðinga sem störfuðu hjá aðalskrifstofu hjá [[Arababandalagið|Arababandalaginu]] frá 1989 til 1990 og hjá Arabísku mannréttindastofnuninni frá 1993 til 1995.&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;

Árin 2010 til 2011 tók Saied þátt í [[Byltingin í Túnis|túnisku byltingunni]] gegn einræðisstjórn [[Zine El Abidine Ben Ali]]&lt;ref&gt;{{Vefheimild|langue=fr|titill=Avec l'austère Kaïs Saïed, la Tunisie sur la corde raide|url=https://www.liberation.fr/planete/2019/09/16/avec-l-austere-kais-saied-la-tunisie-sur-la-corde-raide_1751698|mánuður=16. september|ár=2019|vefsíða=liberation.fr|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Eftir flótta Ben Ali frá Túnis hvatti Saied til þess að kallað yrði saman stjórnlagaráð.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|höfundur=Laurent Ribadeau Dumas|titill=Tunisie : Kaïs Saïed est &quot;conservateur sur le plan des convictions personnelles. Mais pour le reste, c'est un révolutionnaire !&quot;|url=https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/tunisie/tunisie-kais-saied-est-conservateur-sur-le-plan-des-convictions-personnelles-mais-pour-le-reste-c-est-un-revolutionnaire_3661675.html|mánuður=17. október|ár=2019|vefsíða=francetvinfo.fr|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Árið 2014 sat hann í nefnd sérfræðinga sem var falið að endurskoða stjórnarskrá Túnis.&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;

Saied ákvað að gefa kost á sér sem óháður frambjóðandi í forsetakosningum sem haldnar voru árið 2019 og mældist snemma með forskot í skoðanakönnunum.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Tunisie : Kais Saied en tête, selon des résultats portant sur 27 % des votes|url=http://www.lefigaro.fr/flash-actu/tunisie-kais-saied-en-tete-selon-des-resultats-portant-sur-27-des-votes-20190916|mánuður=16. september2019|website=lefigaro.fr|útgefandi=''[[Le Figaro]]''|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Í kosningaherferð sinni lagði Saied áherslu á baráttu gegn [[spilling]]u og á virðingu við stjórnarskrá og lög Túnis, auk þess sem hann vakti athygli á hófsömum meinlætalifnaði sínum.&lt;ref name=&quot;LePoint 2019&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|höfundur=Benoît Delmas|titill=Tunisie : Kaïs Saïed, un Robespierre en campagne|url=https://www.lepoint.fr/afrique/tunisie-kais-saied-un-robespierre-en-campagne-11-09-2019-2335234_3826.php|mánuður=11. september|ár=2019|vefsíða=lepoint.fr|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Kaïs Saïed : une campagne électorale atypique|url=https://www.leaders.com.tn/article/27926-kais-saied-une-campagne-electorale-atypique-album-photos|mánuður=10. september|ár=2019|vefsíða=leaders.com.tn|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Mest fylgi sótti Saied til ungra landsmanna með háskólagráður.&lt;ref name=&quot;LePoint 2019&quot;/&gt;

Saied lenti í fyrsta sæti með 18,40 % atkvæða í fyrri umferð forsetakosninganna þann 15. september. Í öðru sæti var fjölmiðlajöfurinn [[Nabil Karoui]] með 15,58 %. Kosið var á milli Saied og Karoui í annarri kosningaumferð þann 13. október en þar vann Saied yfirburðasigur og hlaut 72,71 % atkvæða.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Kais Saied président de la République avec 72,71 % des voix annonce l'ISIE|url=https://www.huffpostmaghreb.com/entry/kais-saied-president-de-la-republique-avec-72-71-des-voix-annonce-lisie_mg_5da4a557e4b080c90e3cdcc3|mánuður=14. október|ár=2019|vefsíða=huffpostmaghreb.com|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Kjör hans þótti bera merki um óánægju Túnisa með ríkjandi stjórnvöld í landinu og brostnar vonir um fyrirheit byltingarinnar 2011.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|höfundur=Agnès Gruda|titill=Kaïs Saïed, le président tunisien inattendu|url=https://www.lapresse.ca/international/afrique/201910/16/01-5245671-kais-saied-le-president-tunisien-inattendu.php|mánuðir=16. október2019|vefsíða=lapresse.ca|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt;

Saied var svarinn í embætti þann 23. október 2019. Í innsetningarræðu sinni hvatti hann Túnisa til að sameinast gegn hryðjuverkum og til að tryggja áunnin réttindi túniskra kvenna, auk þess sem hann lofaði að vernda og efla efnahags- og samfélagsleg réttindi landsmanna.&lt;ref name=&quot;serm&quot;/&gt;

Í júlí árið 2021 vék Saied forsætisráðherra sínum, [[Hichem Mechichi]], úr embætti í kjölfar mótmæla og lét gera hlé á störfum þingsins. Hann skipaði sjálfan sig í kjölfarið forsætisráðherra og sagðist munu fara fyrir ríkisstjórn í samstarfi við bandamenn sína. Mechichi og flokksmenn hans sögðu útspil forsetans ólöglegt og sökuðu hann um að fremja valdarán.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Forseti gerir sjálfan sig að forsætisráðherra líka|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2021/07/25/forseti_gerir_sjalfan_sig_ad_forsaetisradherra_lika/|mánuður=25. júlí|ár=2021|útgefandi=[[mbl.is]]|mánuðurskoðað=25. júlí|árskoðað=2021}}&lt;/ref&gt;

Eftir að Saied leysti upp þingið hefur hann stjórnað Túnis með tilskipunum og hefur rekið fjölda dómara og embættismanna.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Ætlar að stjórna Túnis með tilskipunum|url=https://www.ruv.is/frett/2021/09/23/aetlar-ad-stjorna-tunis-med-tilskipunum|mánuður=25. júlí|ár=2021|útgefandi=[[RÚV]]|mánuðurskoðað=28. júlí|árskoðað=2022|höfundur=Róbert Jóhannsson}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=For­seti Túnis hreinsar til í dóms­kerfinu – dómarar og sak­sóknara látnir fara|url=https://www.frettabladid.is/frettir/forseti-tunis-hvitthvaer-domskerfid-domarar-og-saksoknara-latnir-fara/|mánuður=28. júlí|ár=2021|útgefandi=''[[Fréttablaðið]]''|mánuðurskoðað=28. júlí|árskoðað=2022|höfundur=Magnús H. Jónasson}}&lt;/ref&gt; Saied hefur boðað til þess að atkvæðagreiðsla um nýja stjórnarskrá fari fram í júlí 2022 og að þingkosningar verði haldnar í desember sama ár. Útspil hans naut í upphafi talsverðs stuðnings túniskrar alþýðu en hefur frá því um áramótin 2021-22 mætt fjöldamótmælum.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Þúsundir mótmæla valdaráni forseta Túnis|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2021/11/14/thusundir_motmaela_valdarani_forseta_tunis/|mánuður=14. nóvember|ár=2021|útgefandi=[[mbl.is]]|mánuðurskoðað=28. júlí|árskoðað=2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Dómarar í verkfalli til að mótmæla forseta Túnis|url=https://www.frettabladid.is/frettir/domarar-i-verkfalli-til-ad-motmaela-forseta-tunis/|mánuður=19. júní|ár=2021|útgefandi=''[[Fréttablaðið]]''|mánuðurskoðað=28. júlí|árskoðað=2022|höfundur=Þorgrímur Kári Snævarr}}&lt;/ref&gt;

Þjóðaratkvæðagreiðsla um nýja stjórnarskrá fór fram þann 26. júlí 2022. Samkvæmt opinberum talningum samþykktu um 95 prósent kjósenda að taka upp nýju stjórnarskrána. Kjörsókn var hins vegar aðeins um þrjátíu prósent þar sem stjórnarandstæðingar hvöttu til sniðgöngu á atkvæðagreiðslunni og sögðu hana ólýðræðislega og ógilda þar sem Saied réð yfir yfirkjörstjórninni.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Forseti Túnis fær nær alræðisvald í nýrri stjórnarskrá|url=https://www.ruv.is/frett/2022/07/27/forseti-tunis-faer-naer-alraedisvald-i-nyrri-stjornarskra|mánuður=27. júlí|ár=2022|útgefandi=[[RÚV]]|mánuðurskoðað=28. júlí|árskoðað=2022|höfundur=Markús Þ. Þórhallsson}}&lt;/ref&gt;

Samkvæmt stjórnarskrárbreytingunum deilir forsetinn ekki lengur völdum sínum með þingi eða ríkisstjórn. Breytingarnar færa Saied því nálægt [[alræði]]svaldi og gagnrýnendur þeirra segja þær hafa skert lýðræði í Túnis.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Stjórnarskrárbreyting veitir forseta Túnis nær alræðisvald|url=https://www.visir.is/g/20222290940d|mánuður=27. júlí|ár=2022|útgefandi=''[[Vísir (vefmiðill)|Vísir]]''|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022|höfundur=Ólafur Björn Sverrisson}}&lt;/ref&gt;

==Stjórnmálaskoðanir==
Saied er mótfallinn því að taka upp eðlilegt stjórnarsamband við [[Ísrael]], sem hann segir eiga í „stríði“ við hinn íslamska heim. Hann hefur jafnað mögulegu samstarfi múslima og [[Zíonismi|zíonista]] við „landráð“.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=La victoire du conservateur Kaïs Saïed à la présidence tunisienne est lourde d'interrogations|útgefandi=[[Le Monde]]|mánuður=14. október|ár=2019|issn=0395-2037|url=https://www.lemonde.fr/idees/article/2019/10/14/la-victoire-du-conservateur-kais-saied-a-la-presidence-tunisienne-est-lourde-d-interrogations_6015417_3232.html|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; 

Hann hefur lýst yfir að [[samkynhneigð]] ætti ekki að vera tjáð opinberlega og hefur sakað erlend öfl um að reyna að breiða hana út.&lt;ref name=&quot;homosexualité&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|titill=Kaïs Saïed : j'éliminerai les élections législatives et je suis pour la peine de mort|url=http://www.businessnews.com.tn/Kaïs-Saïed--j'éliminerai-les-élections-législatives-et-je-suis-pour-la-peine-de-mort,520,88453,3|mánuður=11. júní|ár=2019|vefsíða=businessnews.com.tn|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt; Hann er þó ekki fylgjandi því að menn séu fangelsaðir fyrir samkynhneigð.&lt;ref name=&quot;passala&quot;&gt;{{Vefheimild|tungumál=fr|höfundur=Salsabil Chellali|titill=Le candidat à la présidentielle tunisienne, Kaïs Saied, un &quot;islamiste intégriste&quot; ?|url=https://factuel.afp.com/le-candidat-la-presidentielle-tunisienne-kais-saied-un-islamiste-integriste|mánuður=19. september|ár=2019|vefsíða=factuel.afp.com|mánuðurskoðað=3. júlí|árskoðað=2020}}&lt;/ref&gt;

Saied er fylgjandi [[dauðarefsing]]um.&lt;ref name=&quot;homosexualité&quot;/&gt;

==Tilvísanir==
&lt;references/&gt;

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla
|titill = Forseti Túnis
| frá = [[23. október]] [[2019]]
| til = 
| fyrir = [[Mohamed Ennaceur]]&lt;br&gt;{{small|(til bráðabirgða)}}
| eftir = Enn í embætti
}}
{{töfluendir}}
{{Forsetar Túnis}}
{{DEFAULTSORT:Saied, Kais}}
{{f|1958}}
[[Flokkur:Forsetar Túnis]]</text>
      <sha1>d7es0kvinefsga8hpecbf5x7v8r3iii</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Beint í bílinn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158519</id>
    <revision>
      <id>1762056</id>
      <parentid>1761624</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T17:35:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Moniadda</username>
        <id>82710</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4975" xml:space="preserve">'''Beint í bílinn''' er íslenskur [[Hlaðvarp|hlaðvarpsþáttur]] með [[Sverrir Þór Sverrisson|Sverri Þór Sverrissyni]] og [[Pétur Jóhann Sigfússon|Pétri Jóhann Sigfússyni]]. Fyrsti þátturinn kom út [[17. apríl]] [[2020]] og hafa komið út 104 þættir. 

Þættirnir byggjast upp á símaötum, símaspjöllum, lúgugríni, földum mæk, Grill grill grill grill grill grill grill grill grill grill, Brandarahorninu, ljóðahorninu og spjalli. Þættirnir eru styrktir af ''[[Aktu taktu]]'' og ''[[Samsung]]'' en áður voru það ''[[Frumherji]]'', ''[[Doritos]]'' og ''[[Zo-on]]'' sem styrktu þættina með ''[[Aktu taktu]]''.

Kjörorð þáttarins eru ''Upp, upp og áfram'' og ''Aldrei líta í baksýnisspegilinn.''

Í dagskráliðinum grillinu var ''Hjólbörukarlinn'' frægastur en þeir gerðu at í honum oft.

Nokkrir gestir hafa verið í þáttunum í gegnum tíðina, [[Jón Jónsson (tónlistarmaður)|Jón Jónson]] var með innlit, [[Saga Garðarsdóttir]] var fyrsti alvöru gestur þáttarins. [[Emmsjé Gauti]] var síðan leynigestur. 

Í lok ársins [[2021]] gerðu strákarnir Pylsukönnun yjá [[Aktu taktu]], en þar fengu þeir sér [[Pylsa|pylsu]] á öllum fjórum [[Aktu taktu]] stöðum landsins.

Strákarnir keyrðu líka um [[Reykjanes|Reykjanesið]] í þætti en þar keyrðu þeir um [[Vogar|Voga]], [[Njarðvík]], [[Keflavík]], [[Sveitarfélagið Garður|Garð]], [[Sandgerði]] og [[Grindavík]].

Í 100sta þættinum leigðu strákarnir bíl frá Hertz og mættu sem gamla 70 mínútna þríeikið í þáttinn [[Auðunn Blöndal]],[[Sverrir Þór Sverrisson]] og [[Pétur Jóhann Sigfússon]]
Safi í Sigfússon, Rautt, Stjórnun og margt fleira.

== Beint í húsbílinn ==
Í [[nóvember]] [[2020]] voru gerðir aukaþættir af [[Podify]] sem hétu ''Beint í húsbílinn'' þar sem [[Sverrir Þór Sverrisson|Sverrir]] og [[Pétur Jóhann Sigfússon|Pétur]] fóru í húsbíl og fengu gesti. Sex þættir komu út af því.

Þáttur 1 er tekinn upp á Akranesi og keyra þeir um og skoða skagann,strákarnir ákveða svo að banka upp á hjá fólki og sjá hvort þeir geti fengið kvöldmat. Það vill svo skemmtilega til að Pétur bankar upp á hjá konu sem passaði Sveppa þegsr hann var lítill og gaf honum pulsu þegar bróðir hans dó.
Þátturinn endar á að Strákarnir yfirgefa Akranes og keyra í Borganes

Þáttur 2 framhald af þætti 1 
Strákarnir komnir í Borganes og byrja að vesenast að tengja bílinn við rafmagn og koma gasinu í gang fyrir hita í bílinn, þátturinn er svo bara létt spjall um allt og ekkert

Þáttur 3 Tjaldsvæðið í Laugardal
Leiðindaveður á öllu landinu þannig að strákarnir fá leyfi til að planta sér á tjaldsvæðið í Laugardal, spjall um heima og geyma, strákarnir panta pizzu frá ''[[Domino’s]]'' og endar þátturinn á bið eftir henni

Þáttur 4 framhald af þætti 3
Pizzusendilinn kemur og Sveppi er gífurlega ánægður með það, strákarnir borða pizzuna drekka rauðvín og hringja í Steinda jr. 

Þáttur 5 Tjaldsvæðið í Mosfellsbæ
Strákarnir mættir á Tjaldsvæðið í Mosó, eru fyrst í vandræðum með að tengjast við rafmagn þar sem að staurinn er rafmagnslaus, þeir taka pásu og finna annan staur. Sverrir sér einhver mau mestu og flottustu Norðurljós sem hann hefur séð. Strákarnir hringja í Steinda Jr. og fara heim til hans og sækja hann. Strákarnir ásamt Steinda ákveða að fara fyrir utan ''[[Domino’s]]'' og elta annað hvort sendil eða einhvern að kaupa pizzu. Þeir enda á að elta aðila sem kaupir pizzu heim til hans og ætla að hringja í nágranna þess aðila og segjast hafa keyft of mikið af pizzu og hvort hann vilji ekki skottast yfir og grípa eina. Þeim tekst þó að hringja í aðila í vitlausri götu og fá hann til að fara yfir til nágrannans sem var ekki með neina pizzu. 

Þáttur 6 Framhald af þætti 5
Komnir aftur á tjaldsvæðið með Steinda Jr. Spjall umm heima og geyma, símaöt m.a geturðu geymt 6 milljónir fyrir mig bara fram á mánudag. Ódauðlegt efni

Strákarnir breyttu svo þeim þáttum í 
' ' Beint í bílskúrinn ' ' þar sem að erfitt var að fá húsbíl leigðan utan hefðbundins leigutíma og þurftu þeir að fara til Keflavíkur til að sækja hann

Þættirnir eru teknir upp í bílskúr sem Pétur hafði leigt á yngri árum og reyndist vera “Hórubílskúrinn” þar sem ákveðin starfsemi hafði verið starfrækt þar nokkrum árum áður en hann leigði

Þættirnir eru bara spjall um allt og ekkert Pétur opnar sig um SMSið “Ertu tilbúinn”
Sóli Hólm er gestur í þætti 3 og 4 

Podify fór svo á hausinn og duttu þættirnir þá út en eru til á hörðum disk sem strákarnir munu vonandi sækja og koma þáttunum aftur inn þar sem þetta er of gott efni til að deyja út

[[Flokkur:Hlaðvörp]]
[[Flokkur:Íslenskir hlaðvarpsþættir]]
[[Flokkur:Stofnað 2020]]</text>
      <sha1>3nnqa2lu6zusrutig09z37x1gpxm1dd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hreyfill</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159339</id>
    <revision>
      <id>1762109</id>
      <parentid>1685982</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:18:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="165" xml:space="preserve">Hreyfill er [[tæki]] sem tekur inn orku og kemur af stað einhvers konar hreyfingu með orkunni.

{{stubbur|eðlisfræði}}
[[Flokkur:Ferjald]]
[[Flokkur:Hreyflar]]</text>
      <sha1>790kmcdfyujhf0qdsed5yash49sv3t9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lansing</title>
    <ns>0</ns>
    <id>166043</id>
    <revision>
      <id>1762102</id>
      <parentid>1739885</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:06:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Snævar</username>
        <id>16586</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="166" xml:space="preserve">'''Lansing''' er höfuðborg [[Michigan]] með 113.000 íbúa (2019).

{{Fylkishöfuðborgir Bandaríkjanna}}
{{stubbur|landafræði}}

[[Flokkur:Borgir í Michigan]]</text>
      <sha1>6sfs7s2582bqi6b7wf1c07fij0occvz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Borgir Kína eftir fólksfjölda</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168064</id>
    <revision>
      <id>1762041</id>
      <parentid>1762014</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:51:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14322" xml:space="preserve">[[Mynd:Guangzhou_Twin_Towers.jpg|thumb|right|400px|Skýjakljúfar [[Guangzhou]] borgar með um 18,7 milljónir íbúa. Borgin er í [[Guangdong]], ríkasta héraði Kína.|alt=Skýjakljúfar Guangzhou borgar með um 18,7 milljónir íbúa. Borgin er í Guangdong, ríkasta héraði Kína.]]

[[Kína]] er [[Listi yfir lönd eftir mannfjölda|fjölmennasta land heims]] með um 1.4 milljarða íbúa. Samkvæmt manntali Kína árið 2020 voru 105 kínverskar borgir með meira en 1 milljón manns. Alls eru 380 borgir á meginlandi Kína sem hafa fleiri íbúa en 312,000&lt;ref&gt;{{Citation|title=中華人民共和國城市人口排名|date=2022-05-24|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E5%9F%8E%E5%B8%82%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E6%8E%92%E5%90%8D&amp;oldid=71802627|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;. Um 63,6% kínverja býr í þéttbýli (2022)&lt;ref&gt;{{Citation|title=China|date=2022-06-10|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/china/|work=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|language=en|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;. Mannfjöldatalning fer fram á 10 ára fresti, nú síðast 2020.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.stats.gov.cn/english/PressRelease/202105/t20210510_1817188.html|title=Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3)|website=www.stats.gov.cn|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt; 

== Skilgreiningar og stjórnsýsluflokkun ==
Kínversk stjórnsýsla telur '''þrjú stig borga'''. Í fyrsta lagi eru það borgir sem ''lúta sjálfstæðri stjórn sem sveitarfélag'' (直辖市); í öðru lagi eru það borgir sem er ''stjórnað af fylkisstjórnum'' (县级市); og í þriðja lagi eru það ''borgir sem teljast hluti af sýslum'' (县级市). Þess utan eru borgirnar [[Hong Kong]] og [[Makaó]] sem teljast ''„sérstök sérstjórnarhéruð“'' (特别行政区).

Borgir sem eru sveitarfélög og borgir fylkisstjórna eru ekki „borgir“ í ströngum skilningi hugtaksins, heldur fremur stjórnsýslueiningar sem samanstanda af bæði þéttbýlum kjarna (''það er'' ''borg í ströngum skilningi'') umlukið [[dreifbýli]] eða minna þéttbýlli svæðum.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Zhang|first=L.|last2=Zhao|first2=Simon X. B.|date=June 1998|title=Re-examining China's &quot;Urban&quot; Concept and the Level of Urbanization|journal=The China Quarterly|language=en|volume=154|pages=330–381|doi=10.1017/S030574100000206X}}&lt;/ref&gt;

Borgum sem stjórnað er af fylkisstjórnum er oftast skipt upp í margar sýslur. Til að greina slíkar borgir frá raunverulegum þéttbýlisvæðum (''borg í ströngum skilningi'') er notast við stjórnsýsluhugtakið &quot;市区&quot; (&quot;shì qū&quot; eða „borgarhverfi“). Slík úthverfi geta verið mjög stór eða meira en 3.000 ferkílómetrar.

== Listi yfir helstu borgir Kína eftir íbúafjölda ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
| style=&quot;background:#ffff99; width:1em&quot; |
|Lýtur sjálfstæðri stjórn sveitarfélags
|-
| style=&quot;background:#E0CEF2; width:1em&quot; |
|Sveitarfélag með sjálfstæða skipulagsstöðu
|-
| style=&quot;background:#CEF2E0; width:1em&quot; |
|Borg stjórnað af fylkisstjórn
|-
| style=&quot;background:#ff9999; width:1em&quot; |
|Borg stjórnað af sýslu
|}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+
Stærstu borgir á meginlandi Kína eftir íbúafjölda
!Stétt
!Borgin
![[Héruð Kína|Hérað]]
!Síðasta áætlun (2020)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://populationstat.com/china/|title=China Population (2020)|website=PopulationStat|access-date=2022-02-12}}&lt;/ref&gt;
!Manntalið 2010&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.citypopulation.de/China-UA.html|title=China: Provinces and Major Cities - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information|website=www.citypopulation.de|access-date=2022-03-07}}&lt;/ref&gt;
|-
|1
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Sjanghæ]]
|—
|24.870.895
|20.217.748
|-
|2
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Peking]]
|—
|21.167.303
|16.704.306
|-
|3
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Guangzhou]]
|[[Guangdong]]
|18.810.600
|10.641.408
|-
|4
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Shenzhen]]
|[[Guangdong]]
|17.633.800
|10.358.381
|-
|5
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Chengdu]]
|[[Sesúan]]
|15.025.554
|7.791.692
|-
|6
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Tianjin]]
|—
|13.929.152
|9.528.277
|-
|7
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Chongqing]]
|—
|12.313.714
|6.263.790
|-
|8
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Nanjing]]
|[[Jiangsu]]
|9.320.689
|5.827.888
|-
|9
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Wuhan]]
|[[Hubei]]
|8.546.775
|7.541.527
|-
|10
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Xian|Xi'an]]
|[[Shaanxi]]
|8.438.050
|5.403.052
|-
|11
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Hangzhou]]
|[[Zhejiang]]
|7.969.372
|5.849.537
|-
|12
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Shenyang]]
|[[Liaoning]]
|7.469.474
|5.718.232
|-
|13
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Dongguan]]
|[[Guangdong]]
|7.489.198
|7.271.322
|-
|14
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Foshan]]
|[[Guangdong]]
|7.462.797
|6.771.895
|-
|15
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Harbin]]
|[[Heilongjiang]]
|6.612.795
|4.596.313
|-
|16
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Dalian]]
|[[Shandong]]
|5.871.474
|3.902.467
|-
|17
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Qingdao]]
|[[Shandong]]
|5.818.255
|4.556.077
|-
|18
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Zhengzhou]]
|[[Henan]]
|5.621.593
|3.677.032
|-
|19
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Jinan]]
|[[Shandong]]
|5.606.374
|3.641.562
|-
|20
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Changsha]]
|[[Hunan]]
|4.766.296
|3.193.354
|-
|21
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Kunming]]
|[[Yunnan]]
|4.422.686
|3.385.363
|-
|22
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Changchun]]
|[[Jilin]]
|4.408.154
|3.411.209
|-
|23
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Urumqi]]
|[[Xinjiang]]
|4.335.017
|2.853.398
|-
|24
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Shantou]]
|[[Guangdong]]
|4.312.192
|3.644.017
|-
|25
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |
Suzhou
|[[Jiangsu]]
|4.330.000
|3.721.700
|-
|26
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Hefei]]
|[[Anhui]]
|4.216.940
|3.098.727
|-
|27
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Shijiazhuang]]
|[[Hebei]]
|4.098.243
|3.095.219
|-
|28
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Ningbo]]
|[[Zhejiang]]
|4.087.523
|2.583.073
|-
|29
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Taiyuan]]
|[[Shansi]]
|3.875.053
|3.154.157
|-
|30
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Nanning]]
|[[Guangxi]]
|3.837.978
|2.660.833
|-
|31
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[:en:Xiamen|Xiamen]]
|[[Fujian]]
|3.707.090
|3119,110
|-
|32
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Fuzhou]]
|[[Fujian]]
|3.671.192
|3.102.421
|-
|33
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Wenzhou
|[[Zhejiang]]
|3.604.446
|2.686.825
|-
|34
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Changzhou
|[[Jiangsu]]
|3.601.079
|2.257.376
|-
|35
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Nanchang]]
|[[Jiangxi]]
|3.576.547
|2.614.380
|-
|36
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Tangshan
|[[Hebei]]
|3.399.231
|2.128.191
|-
|37
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Guiyang]]
|[[Guizhou]]
|3.299.724
|2.520.061
|-
|38
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Wuxi
|[[Jiangsu]]
|3.245.179
|2.757.736
|-
|39
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Lanzhou]]
|[[Gansu]]
|3.067.141
|2.438.595
|-
|40
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Zhongshan
|[[Guangdong]]
|2.909.633
|2.740.994
|-
|41
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Handan
|[[Hebei]]
|2.708.015
|1.830.000
|-
|42
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Weifang
|[[Shandong]]
|2.636.154
|2.044.028
|-
|43
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Huai'an
|[[Jiangsu]]
|2.632.788
|2.494.013
|-
|44
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Zibo
|[[Shandong]]
|2.631.647
|2.261.717
|-
|45
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Shaoxing
|[[Zhejiang]]
|2.521.964
|1.725.726
|-
|46
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Yantai
|[[Shandong]]
|2.511.053
|1.797.861
|-
|47
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Huizhou
|[[Guangdong]]
|2.509.243
|1.807.858
|-
|48
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Luoyang
|[[Henan]]
|2.372.571
|1.584.463
|-
|49
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Nantong
|[[Jiangsu]]
|2.261.382
|1.612.385
|-
|50
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Baotou
|[[Innri-Mongólía]]
|2.181.077
|1.900,373
|-
|51
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Liuzhou
|[[Guangxi]]
|2.153.419
|1.624.571
|}

== Borgir og bæir eftir íbúafjölda (2020-2021) ==

* 1. [[Sjanghæ]] - 24.870.895
* 2. [[Peking]] - 21.893.095
* 3. [[Guangzhou]] - 18.810.600
* 4. [[Shenzhen]] - 17.560.000
* 5. [[Chengdu]] - 16.935.567
* 6. [[Chongqing]] - 16.382.000
* 7. [[Tianjin]] - 13.866.009
* 8. [[Wuhan]] - 10.892.900
* 9. [[Nanjing]] - 9.314.685
* 10. [[Xian|Xi'an]] - 8.989.000
* 11. [[Dongguan]] - 8.342.500
* 12. [[Hangzhou]] - 7.603.270
* 13. [[Foshan]] - 7.313.711
* 14. [[Shenyang]] - 7.195.000
* 15. [[Harbin]] - 6.360.991
* 16. [[Jinan]] - 5.918.147
* 17. [[Qingdao]] - 5.764.384
* 18. [[Dalian]] - 5.587.814
* 19. [[Zhengzhou]] - 5.286.549
* 20. [[Xiamen]] - 4.617.251
* 21. [[Changsha]] - 4.555.788
* 22. [[Taiyuan]] - 4.529.141
* 23. [[Ningbo]] - 4.479.635
* 24. [[Kunming]] - 4.422.686
* 25. Zhongshan - 4.418.060
* 26. [[Changchun]] - 4.408.154
* 27. [[Urumqi]] - 4.335.017
* 28. Suzhou - 4.330.000
* 29. [[Shantou]] - 4.312.192
* 30. [[Hefei]] - 4.216.940
* 31. [[Shijiazhuang]] - 4.098.243
* 32. [[Fuzhou]] - 4.094.491
* 33. [[Nanning]] - 3.839.800
* 34. Wenzhou - 3.604.446
* 35. Changzhou - 3.601.079
* 36. [[Nanchang]] - 3.576.547
* 37. [[Guiyang]] - 3.483.100
* 38. Tangshan - 3.399.231
* 39. Wuxi - 3.256.000
* 40. [[Lanzhou]] - 3.072.100
* 41. Handan - 2.845.790
* 42. [[Hohhot]] - 2.681.758
* 43. Weifang - 2.659.938
* 44. Jiangmen - 2.657.662
* 45. Zibo - 2.640.000
* 46. Huai'an - 2.632.788
* 47. Xuzhou - 2.623.066
* 48. Maoming - 2,539,148
* 49. Shaoxing - 2,521,964
* 50. Yantai - 2.511,053
* 51. Huizhou - 2.509.243
* 52. Zhuhai - 2.439.585
* 53. Luoyang - 2.372.571
* 54. Linyi - 2.303.648
* 55. Nantong - 2.273.326
* 56. [[Haikou]] - 2.250.000
* 57. Baotou - 2.181.077
* 58. Liuzhou - 2.153.419
* 59. Datong - 2,030,203
* 60. Pútían - 2.003.000
* 61. Lianyungang - 2.001.009
* 62. Baoding - 1.976.000
* 63. [[Xining]] - 1.954.795
* 64. Zhanjiang - 1.931.455
* 65. Wuhu - 1.870.000
* 66. Chaozhou - 1.750.945
* 67. Qingyuan - 1.738.424
* 68. Tai'an - 1.735.425
* 69. Yichang - 1.698.400
* 70. Yangzhou - 1.665.000
* 71. [[Yinchuan]] - 1.662.968
* 72. Xiangyang - 1.658.000
* 73. Anshan - 1.647.000
* 74. Jilin borg - 1.623.000
* 75. Yancheng - 1.615.717
* 76. Taizhou - 1.607.108
* 77. Qinhuangdao - 1.586.000
* 78. Ganzhou - 1.585.000
* 79. Daqing - 1.574.389
* 80. Guilin - 1.572.300
* 81. Huzhou - 1.558.826
* 82. Zhaoqing - 1.553.109
* 83. Jiaxing - 1.518.654
* 84. Jining - 1.518.000
* 85. Jinhua - 1.463.990
* 86. Changde - 1.457.519
* 87. Hengyang - 1.453.000
* 88. Suqian - 1.440.000
* 89. Baoji - 1.437.802
* 90. Zhangjiakou - 1.435.000
* 91. Mianyang - 1.355.331
* 92. Qiqihar - 1.350.434
* 93. Heze - 1.346.717
* 94. Fushun - 1.307.200
* 95. Yangjiang - 1.292.987
* 96. Liaocheng - 1.229.768
* 97. Tianshui - 1.212.791
* 98. Benxi - 1.176.490
* 99. Chifeng - 1.175.391
* 100. Jiujiang - 1.164.268
* 101. Anyang - 1.146.839
* 102. Huaibei - 1.142.000
* 103. Yulin - 1.117.800
* 104. Xinxiang - 1.047.088
* 105. Shaoguan - 1.028.460
* 106. Dongying - 998.968
* 107. Luzhou - 998.900
* 108. Meizhou - 992.351
* 109. Leshan - 987.000
* 110. Dezhou - 986.192
* 111. Xingtai - 971.300
* 112. Chenzhou - 960.000
* 113. Mudanjiang - 930,105
* 114. Tongliao - 921.808
* 115. Chengde - 920,395
* 116. Laiwu - 907.839
* 117. Taishan - 907.354
* 118. Quzhou - 902.767
* 119. Zhoushan - 882.932
* 120. Suihua - 877.114
* 121. Langfang - 868.066
* 122. Hengshui - 856.705
* 123. Yingkou - 848.100
* 124. Panjin - 846.500
* 125. Weihai - 844.310
* 126. Anqing - 804.493
* 127. Liaoyang - 793.700
* 128. Puyang - 760.300
* 129. Fuxin - 759.100
* 130. Jieyang - 741.674
* 131. Yangquan - 731.228
* 132. Jiamusi - 726.622
* 133. Huludao - 724.800
* 134. Zhumadian - 721.670
* 135. Kashgar - 711.300
* 136. Dazhou - 705.321
* 137. Heyuan - 703.607
* 138. Longyan - 703.524
* 139. Aksu borg - 695.000
* 140. Ordos borg - 693.038
* 141. Hegang - 690.000
* 142. Binzhou - 682.717
* 143. Síping - 680.600
* 144. Sanmenxia - 669.307
* 145. Dandong - 659.400
* 146. [[Sanya]] - 644.727
* 147. Cangzhou - 621.300
* 148. Qitaihe - 620.935
* 149. Yichun - 598.000
* 150. Tonghua - 584.209
* 151. Jixi - 580.000
* 152. Korla - 549.324
* 153. Chaoyang - 537.800
* 154. Dingxi - 525.044
* 155. Shuangyashan - 507.257
* 156. Songyuan - 495.900
* 157. Nanping - 491.287
* 158. Liaoyuan - 475.400
* 159. [[Lasa]] - 464.736
* 160. Karamay - 462.347
* 161. Shanwei - 437.000
* 162. Tieling - 434.799
* 163. Suihua - 428.795
* 164. Ulanqab - 425.059
* 165. Hami - 412.305
* 166. Huangshan-borg - 410.973
* 167. Hotan - 408.894
* 168. Wuwei - 408.000
* 169. Baishan - 402.600
* 170. Sanming - 379.701
* 171. Yunfu - 369.321
* 172. Hailar - 365.012
* 173. Zhaotong - 352.831
* 174. Ningde - 343.262
* 175. Baicheng - 332.826
* 176. Hunchun - 271.000
* 177. Zhangjiajie - 225.700
* 178. Golmud - 205.700
* 179. Yumen-borg - 168.300
* 180. Altay-borg - 114.995

== Tengt efni ==
* [[Kína|Alþýðurlýðveldið Kína]]
* [[Héruð Kína]]
* [[Listi yfir fjölmennustu borgir heims|Listi yfir stærstu borgir í heimi]]
== Heimildir ==
{{Reflist}}

== Ytri tenglar==
* Vefur [http://www.stats.gov.cn/english/ Þjóðskrár Kína]
[[Flokkur:Kína]]
[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>p87gclke1tuumhyxuwn76o9a7d2xpr9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762162</id>
      <parentid>1762041</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T02:52:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bætti við tenglum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14330" xml:space="preserve">[[Mynd:Guangzhou_Twin_Towers.jpg|thumb|right|400px|Skýjakljúfar [[Guangzhou]] borgar með um 18,7 milljónir íbúa. Borgin er í [[Guangdong]], ríkasta héraði Kína.|alt=Skýjakljúfar Guangzhou borgar með um 18,7 milljónir íbúa. Borgin er í Guangdong, ríkasta héraði Kína.]]

[[Kína]] er [[Listi yfir lönd eftir mannfjölda|fjölmennasta land heims]] með um 1.4 milljarða íbúa. Samkvæmt manntali Kína árið 2020 voru 105 kínverskar borgir með meira en 1 milljón manns. Alls eru 380 borgir á meginlandi Kína sem hafa fleiri íbúa en 312,000&lt;ref&gt;{{Citation|title=中華人民共和國城市人口排名|date=2022-05-24|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E5%9F%8E%E5%B8%82%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E6%8E%92%E5%90%8D&amp;oldid=71802627|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;. Um 63,6% kínverja býr í þéttbýli (2022)&lt;ref&gt;{{Citation|title=China|date=2022-06-10|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/china/|work=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|language=en|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt;. Mannfjöldatalning fer fram á 10 ára fresti, nú síðast 2020.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.stats.gov.cn/english/PressRelease/202105/t20210510_1817188.html|title=Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3)|website=www.stats.gov.cn|access-date=2022-06-20}}&lt;/ref&gt; 

== Skilgreiningar og stjórnsýsluflokkun ==
Kínversk stjórnsýsla telur '''þrjú stig borga'''. Í fyrsta lagi eru það borgir sem ''lúta sjálfstæðri stjórn sem sveitarfélag'' (直辖市); í öðru lagi eru það borgir sem er ''stjórnað af fylkisstjórnum'' (县级市); og í þriðja lagi eru það ''borgir sem teljast hluti af sýslum'' (县级市). Þess utan eru borgirnar [[Hong Kong]] og [[Makaó]] sem teljast ''„sérstök sérstjórnarhéruð“'' (特别行政区).

Borgir sem eru sveitarfélög og borgir fylkisstjórna eru ekki „borgir“ í ströngum skilningi hugtaksins, heldur fremur stjórnsýslueiningar sem samanstanda af bæði þéttbýlum kjarna (''það er'' ''borg í ströngum skilningi'') umlukið [[dreifbýli]] eða minna þéttbýlli svæðum.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Zhang|first=L.|last2=Zhao|first2=Simon X. B.|date=June 1998|title=Re-examining China's &quot;Urban&quot; Concept and the Level of Urbanization|journal=The China Quarterly|language=en|volume=154|pages=330–381|doi=10.1017/S030574100000206X}}&lt;/ref&gt;

Borgum sem stjórnað er af fylkisstjórnum er oftast skipt upp í margar sýslur. Til að greina slíkar borgir frá raunverulegum þéttbýlisvæðum (''borg í ströngum skilningi'') er notast við stjórnsýsluhugtakið &quot;市区&quot; (&quot;shì qū&quot; eða „borgarhverfi“). Slík úthverfi geta verið mjög stór eða meira en 3.000 ferkílómetrar.

== Listi yfir helstu borgir Kína eftir íbúafjölda ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
| style=&quot;background:#ffff99; width:1em&quot; |
|Lýtur sjálfstæðri stjórn sveitarfélags
|-
| style=&quot;background:#E0CEF2; width:1em&quot; |
|Sveitarfélag með sjálfstæða skipulagsstöðu
|-
| style=&quot;background:#CEF2E0; width:1em&quot; |
|Borg stjórnað af fylkisstjórn
|-
| style=&quot;background:#ff9999; width:1em&quot; |
|Borg stjórnað af sýslu
|}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+
Stærstu borgir á meginlandi Kína eftir íbúafjölda
!Stétt
!Borgin
![[Héruð Kína|Hérað]]
!Síðasta áætlun (2020)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://populationstat.com/china/|title=China Population (2020)|website=PopulationStat|access-date=2022-02-12}}&lt;/ref&gt;
!Manntalið 2010&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.citypopulation.de/China-UA.html|title=China: Provinces and Major Cities - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information|website=www.citypopulation.de|access-date=2022-03-07}}&lt;/ref&gt;
|-
|1
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Sjanghæ]]
|—
|24.870.895
|20.217.748
|-
|2
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Peking]]
|—
|21.167.303
|16.704.306
|-
|3
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Guangzhou]]
|[[Guangdong]]
|18.810.600
|10.641.408
|-
|4
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Shenzhen]]
|[[Guangdong]]
|17.633.800
|10.358.381
|-
|5
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Chengdu]]
|[[Sesúan]]
|15.025.554
|7.791.692
|-
|6
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Tianjin]]
|—
|13.929.152
|9.528.277
|-
|7
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ffff99&quot; |[[Chongqing]]
|—
|12.313.714
|6.263.790
|-
|8
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Nanjing]]
|[[Jiangsu]]
|9.320.689
|5.827.888
|-
|9
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Wuhan]]
|[[Hubei]]
|8.546.775
|7.541.527
|-
|10
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Xian|Xi'an]]
|[[Shaanxi]]
|8.438.050
|5.403.052
|-
|11
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Hangzhou]]
|[[Zhejiang]]
|7.969.372
|5.849.537
|-
|12
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Shenyang]]
|[[Liaoning]]
|7.469.474
|5.718.232
|-
|13
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Dongguan]]
|[[Guangdong]]
|7.489.198
|7.271.322
|-
|14
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Foshan]]
|[[Guangdong]]
|7.462.797
|6.771.895
|-
|15
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Harbin]]
|[[Heilongjiang]]
|6.612.795
|4.596.313
|-
|16
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Dalian]]
|[[Shandong]]
|5.871.474
|3.902.467
|-
|17
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Qingdao]]
|[[Shandong]]
|5.818.255
|4.556.077
|-
|18
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Zhengzhou]]
|[[Henan]]
|5.621.593
|3.677.032
|-
|19
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Jinan]]
|[[Shandong]]
|5.606.374
|3.641.562
|-
|20
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Changsha]]
|[[Hunan]]
|4.766.296
|3.193.354
|-
|21
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Kunming]]
|[[Yunnan]]
|4.422.686
|3.385.363
|-
|22
| style=&quot;text-align:left;background-color:#CEF2E0&quot; |[[Changchun]]
|[[Jilin]]
|4.408.154
|3.411.209
|-
|23
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Urumqi]]
|[[Xinjiang]]
|4.335.017
|2.853.398
|-
|24
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Shantou]]
|[[Guangdong]]
|4.312.192
|3.644.017
|-
|25
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |
[[Suzhou]]
|[[Jiangsu]]
|4.330.000
|3.721.700
|-
|26
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Hefei]]
|[[Anhui]]
|4.216.940
|3.098.727
|-
|27
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Shijiazhuang]]
|[[Hebei]]
|4.098.243
|3.095.219
|-
|28
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[Ningbo]]
|[[Zhejiang]]
|4.087.523
|2.583.073
|-
|29
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Taiyuan]]
|[[Shansi]]
|3.875.053
|3.154.157
|-
|30
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Nanning]]
|[[Guangxi]]
|3.837.978
|2.660.833
|-
|31
| style=&quot;text-align:left;background-color:#E0CEF2&quot; |[[:en:Xiamen|Xiamen]]
|[[Fujian]]
|3.707.090
|3119,110
|-
|32
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Fuzhou]]
|[[Fujian]]
|3.671.192
|3.102.421
|-
|33
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Wenzhou
|[[Zhejiang]]
|3.604.446
|2.686.825
|-
|34
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Changzhou
|[[Jiangsu]]
|3.601.079
|2.257.376
|-
|35
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Nanchang]]
|[[Jiangxi]]
|3.576.547
|2.614.380
|-
|36
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Tangshan
|[[Hebei]]
|3.399.231
|2.128.191
|-
|37
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Guiyang]]
|[[Guizhou]]
|3.299.724
|2.520.061
|-
|38
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Wuxi
|[[Jiangsu]]
|3.245.179
|2.757.736
|-
|39
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |[[Lanzhou]]
|[[Gansu]]
|3.067.141
|2.438.595
|-
|40
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Zhongshan
|[[Guangdong]]
|2.909.633
|2.740.994
|-
|41
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Handan
|[[Hebei]]
|2.708.015
|1.830.000
|-
|42
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Weifang
|[[Shandong]]
|2.636.154
|2.044.028
|-
|43
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Huai'an
|[[Jiangsu]]
|2.632.788
|2.494.013
|-
|44
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Zibo
|[[Shandong]]
|2.631.647
|2.261.717
|-
|45
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Shaoxing
|[[Zhejiang]]
|2.521.964
|1.725.726
|-
|46
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Yantai
|[[Shandong]]
|2.511.053
|1.797.861
|-
|47
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Huizhou
|[[Guangdong]]
|2.509.243
|1.807.858
|-
|48
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Luoyang
|[[Henan]]
|2.372.571
|1.584.463
|-
|49
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Nantong
|[[Jiangsu]]
|2.261.382
|1.612.385
|-
|50
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Baotou
|[[Innri-Mongólía]]
|2.181.077
|1.900,373
|-
|51
| style=&quot;text-align:left;background-color:#ff9999&quot; |Liuzhou
|[[Guangxi]]
|2.153.419
|1.624.571
|}

== Borgir og bæir eftir íbúafjölda (2020-2021) ==

* 1. [[Sjanghæ]] - 24.870.895
* 2. [[Peking]] - 21.893.095
* 3. [[Guangzhou]] - 18.810.600
* 4. [[Shenzhen]] - 17.560.000
* 5. [[Chengdu]] - 16.935.567
* 6. [[Chongqing]] - 16.382.000
* 7. [[Tianjin]] - 13.866.009
* 8. [[Wuhan]] - 10.892.900
* 9. [[Nanjing]] - 9.314.685
* 10. [[Xian|Xi'an]] - 8.989.000
* 11. [[Dongguan]] - 8.342.500
* 12. [[Hangzhou]] - 7.603.270
* 13. [[Foshan]] - 7.313.711
* 14. [[Shenyang]] - 7.195.000
* 15. [[Harbin]] - 6.360.991
* 16. [[Jinan]] - 5.918.147
* 17. [[Qingdao]] - 5.764.384
* 18. [[Dalian]] - 5.587.814
* 19. [[Zhengzhou]] - 5.286.549
* 20. [[Xiamen]] - 4.617.251
* 21. [[Changsha]] - 4.555.788
* 22. [[Taiyuan]] - 4.529.141
* 23. [[Ningbo]] - 4.479.635
* 24. [[Kunming]] - 4.422.686
* 25. Zhongshan - 4.418.060
* 26. [[Changchun]] - 4.408.154
* 27. [[Urumqi]] - 4.335.017
* 28. [[Suzhou]] - 4.330.000
* 29. [[Shantou]] - 4.312.192
* 30. [[Hefei]] - 4.216.940
* 31. [[Shijiazhuang]] - 4.098.243
* 32. [[Fuzhou]] - 4.094.491
* 33. [[Nanning]] - 3.839.800
* 34. Wenzhou - 3.604.446
* 35. Changzhou - 3.601.079
* 36. [[Nanchang]] - 3.576.547
* 37. [[Guiyang]] - 3.483.100
* 38. Tangshan - 3.399.231
* 39. Wuxi - 3.256.000
* 40. [[Lanzhou]] - 3.072.100
* 41. Handan - 2.845.790
* 42. [[Hohhot]] - 2.681.758
* 43. Weifang - 2.659.938
* 44. Jiangmen - 2.657.662
* 45. Zibo - 2.640.000
* 46. Huai'an - 2.632.788
* 47. Xuzhou - 2.623.066
* 48. Maoming - 2,539,148
* 49. Shaoxing - 2,521,964
* 50. Yantai - 2.511,053
* 51. Huizhou - 2.509.243
* 52. Zhuhai - 2.439.585
* 53. Luoyang - 2.372.571
* 54. Linyi - 2.303.648
* 55. Nantong - 2.273.326
* 56. [[Haikou]] - 2.250.000
* 57. Baotou - 2.181.077
* 58. Liuzhou - 2.153.419
* 59. Datong - 2,030,203
* 60. Pútían - 2.003.000
* 61. Lianyungang - 2.001.009
* 62. Baoding - 1.976.000
* 63. [[Xining]] - 1.954.795
* 64. Zhanjiang - 1.931.455
* 65. Wuhu - 1.870.000
* 66. Chaozhou - 1.750.945
* 67. Qingyuan - 1.738.424
* 68. Tai'an - 1.735.425
* 69. Yichang - 1.698.400
* 70. Yangzhou - 1.665.000
* 71. [[Yinchuan]] - 1.662.968
* 72. Xiangyang - 1.658.000
* 73. Anshan - 1.647.000
* 74. Jilin borg - 1.623.000
* 75. Yancheng - 1.615.717
* 76. Taizhou - 1.607.108
* 77. Qinhuangdao - 1.586.000
* 78. Ganzhou - 1.585.000
* 79. Daqing - 1.574.389
* 80. Guilin - 1.572.300
* 81. Huzhou - 1.558.826
* 82. Zhaoqing - 1.553.109
* 83. Jiaxing - 1.518.654
* 84. Jining - 1.518.000
* 85. Jinhua - 1.463.990
* 86. Changde - 1.457.519
* 87. Hengyang - 1.453.000
* 88. Suqian - 1.440.000
* 89. Baoji - 1.437.802
* 90. Zhangjiakou - 1.435.000
* 91. Mianyang - 1.355.331
* 92. Qiqihar - 1.350.434
* 93. Heze - 1.346.717
* 94. Fushun - 1.307.200
* 95. Yangjiang - 1.292.987
* 96. Liaocheng - 1.229.768
* 97. Tianshui - 1.212.791
* 98. Benxi - 1.176.490
* 99. Chifeng - 1.175.391
* 100. Jiujiang - 1.164.268
* 101. Anyang - 1.146.839
* 102. Huaibei - 1.142.000
* 103. Yulin - 1.117.800
* 104. Xinxiang - 1.047.088
* 105. Shaoguan - 1.028.460
* 106. Dongying - 998.968
* 107. Luzhou - 998.900
* 108. Meizhou - 992.351
* 109. Leshan - 987.000
* 110. Dezhou - 986.192
* 111. Xingtai - 971.300
* 112. Chenzhou - 960.000
* 113. Mudanjiang - 930,105
* 114. Tongliao - 921.808
* 115. Chengde - 920,395
* 116. Laiwu - 907.839
* 117. Taishan - 907.354
* 118. Quzhou - 902.767
* 119. Zhoushan - 882.932
* 120. Suihua - 877.114
* 121. Langfang - 868.066
* 122. Hengshui - 856.705
* 123. Yingkou - 848.100
* 124. Panjin - 846.500
* 125. Weihai - 844.310
* 126. Anqing - 804.493
* 127. Liaoyang - 793.700
* 128. Puyang - 760.300
* 129. Fuxin - 759.100
* 130. Jieyang - 741.674
* 131. Yangquan - 731.228
* 132. Jiamusi - 726.622
* 133. Huludao - 724.800
* 134. Zhumadian - 721.670
* 135. Kashgar - 711.300
* 136. Dazhou - 705.321
* 137. Heyuan - 703.607
* 138. Longyan - 703.524
* 139. Aksu borg - 695.000
* 140. Ordos borg - 693.038
* 141. Hegang - 690.000
* 142. Binzhou - 682.717
* 143. Síping - 680.600
* 144. Sanmenxia - 669.307
* 145. Dandong - 659.400
* 146. [[Sanya]] - 644.727
* 147. Cangzhou - 621.300
* 148. Qitaihe - 620.935
* 149. Yichun - 598.000
* 150. Tonghua - 584.209
* 151. Jixi - 580.000
* 152. Korla - 549.324
* 153. Chaoyang - 537.800
* 154. Dingxi - 525.044
* 155. Shuangyashan - 507.257
* 156. Songyuan - 495.900
* 157. Nanping - 491.287
* 158. Liaoyuan - 475.400
* 159. [[Lasa]] - 464.736
* 160. Karamay - 462.347
* 161. Shanwei - 437.000
* 162. Tieling - 434.799
* 163. Suihua - 428.795
* 164. Ulanqab - 425.059
* 165. Hami - 412.305
* 166. Huangshan-borg - 410.973
* 167. Hotan - 408.894
* 168. Wuwei - 408.000
* 169. Baishan - 402.600
* 170. Sanming - 379.701
* 171. Yunfu - 369.321
* 172. Hailar - 365.012
* 173. Zhaotong - 352.831
* 174. Ningde - 343.262
* 175. Baicheng - 332.826
* 176. Hunchun - 271.000
* 177. Zhangjiajie - 225.700
* 178. Golmud - 205.700
* 179. Yumen-borg - 168.300
* 180. Altay-borg - 114.995

== Tengt efni ==
* [[Kína|Alþýðurlýðveldið Kína]]
* [[Héruð Kína]]
* [[Listi yfir fjölmennustu borgir heims|Listi yfir stærstu borgir í heimi]]
== Heimildir ==
{{Reflist}}

== Ytri tenglar==
* Vefur [http://www.stats.gov.cn/english/ Þjóðskrár Kína]
[[Flokkur:Kína]]
[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>6xxuo9ociho20bwd11mizcng2qidfbz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofkæling</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168613</id>
    <revision>
      <id>1762020</id>
      <parentid>1761760</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:32:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alvaldi</username>
        <id>71791</id>
      </contributor>
      <comment>Heimildir</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4622" xml:space="preserve">[[Mynd:Napoleons_retreat_from_moscow.jpg|thumb|Napóleon Bonaparte hörfaði frá Rússlandi veturinn 1812 dóu margir hermenn úr ofkælingu.]]
{{hreingera}}
'''Ofkæling''' er óeðlilegt ástand þar sem er lækkað miðhitastig í heitu dýri og er ekki lengur hægt að tryggja rétt lífshitastig. Ofkæling er skilgreind sem líkamskjarnahiti undir 35,0 °C (95,0 °F) hjá mönnum. Einkenni eru háð hitastigi. Í vægri ofkælingu er skjálfti og andlegt rugl. Í meðallagi ofkælingu hættir skjálfti og ruglástand eykst.&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Fears|first=J. Wayne|url=https://books.google.com/books?id=tF2CDwAAQBAJ|title=The Pocket Outdoor Survival Guide: The Ultimate Guide for Short-Term Survival|date=2011-02-14|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-62636-680-0|language=en}}&lt;/ref&gt; Í alvarlegri ofkælingu geta komið fram ofskynjanir þar sem einstaklingur fer úr fötunum, auk aukinnar hættu á að hjartað stöðvist. &lt;ref name=&quot;NEJM 2012&quot;&gt;{{cite journal | vauthors=Brown DJ, Brugger H, Boyd J, Paal P | title=Accidental hypothermia | journal=The New England Journal of Medicine | volume=367 | issue=20 | pages=1930–8 | date=November 2012 | pmid=23150960 | doi=10.1056/NEJMra1114208 | s2cid=205116341 | url=https://semanticscholar.org/paper/4c5b95c9b5072760e9117b6aa4de6dd90717cb29 }}&lt;/ref&gt;

Ofkæling hefur tvær megingerðir af orsökum.  Það gerist í klassískum stíl við útsetningu fyrir köldu veðri og köldu vatni.  Það getur einnig komið fram vegna hvers kyns ástands sem dregur úr varmaframleiðslu eða eykur varmatap. Ofkæling getur verið greind út frá einkennum einstaklings í nærveru áhættuþátta eða með því að mæla kjarnahita einstaklings. 

Meðferð við vægri ofkælingu felur í sér heita drykki, hlý föt og hreyfingu. Hjá þeim sem eru með í meðallagi mikla ofkælingu er mælt með hitateppi og upphituðum vökva í bláæð. Fólk með miðlungsmikla eða alvarlega ofkælingu ætti að hreyfa varlega. Við alvarlega ofkælingu getur súrefnisgjöf utan líkama himnunnar (ECMO) eða hjarta- og lungahjáveitu verið gagnleg. Hjá þeim sem eru án púls er hjarta- og lungnaendurlífgun ábending ásamt ofangreindum ráðstöfunum.  Endurhitun er venjulega haldið áfram þar til hitastig einstaklings er hærra en 32 °C.

Ofkæling er orsök að minnsta kosti 1.500 dauðsfalla á ári í Bandaríkjunum. Hún er algengari hjá eldra fólki og körlum. Einn lægsti skjalfesti líkamshiti sem einstaklingur með ofkælingu hefur lifað af er 13,0 °C (55,4 °F) þegar 7 ára stúlka drukknaði næstum í Svíþjóð.

Í spendýrum og fuglum, er innri kjarnahiti sem er yfirleitt sem er hærri en umhverfið. Þau framleiða sjálf hita (thermogenesis) og nota orku sem er fengin úr eigin efnaskiptum.&lt;ref&gt;{{Harvard citation no brackets|Malan|1991}}.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvard citation no brackets|Sherwood|2016}}.&lt;/ref&gt;
==Flokkun==
Ofkæling er oft skilgreind sem líkamshiti undir 35,0 °C. Með þessari aðferð er henni skipt í alvarleikagráður miðað við kjarnahita.

Annað flokkunarkerfi, svissneska sviðsetningarkerfið, skiptir ofkælingu út frá einkennum sem koma fram sem er æskilegt þegar ekki er hægt að ákvarða nákvæman kjarnahita.
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;max-width: 22em; float: right; clear: right; margin: 0 0 0.5em 1em;&quot; 
|+ Hypothermia classification
|-
!Swiss system&lt;ref name=&quot;NEJM 2012&quot; /&gt;!!Symptoms!!By degree&lt;ref name=&quot;Rosen 2006&quot;&gt;{{cite book |title=Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice |last=Marx |first=John |name-list-style=vanc |year=2006 |publisher=Mosby/Elsevier |isbn=978-0-323-02845-5 |page=2239 |url=https://archive.org/details/rosensemergencym0002unse |url-access=registration }}&lt;/ref&gt;!!Temperature
|-
|Stage 1
|Awake and shivering
| Mild
| {{convert|32|-|35|C|F|1}}
|-
|Stage 2
|Drowsy and not shivering
| Moderate
| {{convert|28|-|32|C|F|1}}
|-
|Stage 3
|[[Unconsciousness|Unconscious]], not shivering
| Severe
| {{convert|20|-|28|C|F|1}}
|-
|Stage 4
|No [[vital signs]]
| Profound
| &lt;{{convert|20|C|F|1}} 
|}
Venjulegur líkamshiti manna er oft gefinn upp sem 36,5–37,5 °C. Ofurhiti og hiti eru skilgreind sem hitastig sem er hærra en 37,5–38,3 °C.{{heimild vantar}}

==Merki og einkenni==
Einkenni og einkenni eru mismunandi eftir því hversu mikil ofkæling er og þeim má deila með þremur stigum alvarleika.  Ungbörn með ofkælingu geta fundið fyrir kulda þegar þau eru snert, með skærrauða húð og óvenjulegt orkuleysi. Fólk með ofkælingu getur virst fölt.{{heimild vantar}}

==Heimildir==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heilsa]]</text>
      <sha1>25ho7sveax9kiton6dvp81cboxxowuq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762027</id>
      <parentid>1762020</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T13:27:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>/* Flokkun */  Tek burt ensku</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3798" xml:space="preserve">[[Mynd:Napoleons_retreat_from_moscow.jpg|thumb|Napóleon Bonaparte hörfaði frá Rússlandi veturinn 1812 dóu margir hermenn úr ofkælingu.]]
{{hreingera}}
'''Ofkæling''' er óeðlilegt ástand þar sem er lækkað miðhitastig í heitu dýri og er ekki lengur hægt að tryggja rétt lífshitastig. Ofkæling er skilgreind sem líkamskjarnahiti undir 35,0 °C (95,0 °F) hjá mönnum. Einkenni eru háð hitastigi. Í vægri ofkælingu er skjálfti og andlegt rugl. Í meðallagi ofkælingu hættir skjálfti og ruglástand eykst.&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Fears|first=J. Wayne|url=https://books.google.com/books?id=tF2CDwAAQBAJ|title=The Pocket Outdoor Survival Guide: The Ultimate Guide for Short-Term Survival|date=2011-02-14|publisher=Simon and Schuster|isbn=978-1-62636-680-0|language=en}}&lt;/ref&gt; Í alvarlegri ofkælingu geta komið fram ofskynjanir þar sem einstaklingur fer úr fötunum, auk aukinnar hættu á að hjartað stöðvist. &lt;ref name=&quot;NEJM 2012&quot;&gt;{{cite journal | vauthors=Brown DJ, Brugger H, Boyd J, Paal P | title=Accidental hypothermia | journal=The New England Journal of Medicine | volume=367 | issue=20 | pages=1930–8 | date=November 2012 | pmid=23150960 | doi=10.1056/NEJMra1114208 | s2cid=205116341 | url=https://semanticscholar.org/paper/4c5b95c9b5072760e9117b6aa4de6dd90717cb29 }}&lt;/ref&gt;

Ofkæling hefur tvær megingerðir af orsökum.  Það gerist í klassískum stíl við útsetningu fyrir köldu veðri og köldu vatni.  Það getur einnig komið fram vegna hvers kyns ástands sem dregur úr varmaframleiðslu eða eykur varmatap. Ofkæling getur verið greind út frá einkennum einstaklings í nærveru áhættuþátta eða með því að mæla kjarnahita einstaklings. 

Meðferð við vægri ofkælingu felur í sér heita drykki, hlý föt og hreyfingu. Hjá þeim sem eru með í meðallagi mikla ofkælingu er mælt með hitateppi og upphituðum vökva í bláæð. Fólk með miðlungsmikla eða alvarlega ofkælingu ætti að hreyfa varlega. Við alvarlega ofkælingu getur súrefnisgjöf utan líkama himnunnar (ECMO) eða hjarta- og lungahjáveitu verið gagnleg. Hjá þeim sem eru án púls er hjarta- og lungnaendurlífgun ábending ásamt ofangreindum ráðstöfunum.  Endurhitun er venjulega haldið áfram þar til hitastig einstaklings er hærra en 32 °C.

Ofkæling er orsök að minnsta kosti 1.500 dauðsfalla á ári í Bandaríkjunum. Hún er algengari hjá eldra fólki og körlum. Einn lægsti skjalfesti líkamshiti sem einstaklingur með ofkælingu hefur lifað af er 13,0 °C (55,4 °F) þegar 7 ára stúlka drukknaði næstum í Svíþjóð.

Í spendýrum og fuglum, er innri kjarnahiti sem er yfirleitt sem er hærri en umhverfið. Þau framleiða sjálf hita (thermogenesis) og nota orku sem er fengin úr eigin efnaskiptum.&lt;ref&gt;{{Harvard citation no brackets|Malan|1991}}.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvard citation no brackets|Sherwood|2016}}.&lt;/ref&gt;
==Flokkun==
Ofkæling er oft skilgreind sem líkamshiti undir 35,0 °C. Með þessari aðferð er henni skipt í alvarleikagráður miðað við kjarnahita.

Annað flokkunarkerfi, svissneska sviðsetningarkerfið, skiptir ofkælingu út frá einkennum sem koma fram sem er æskilegt þegar ekki er hægt að ákvarða nákvæman kjarnahita.

Venjulegur líkamshiti manna er oft gefinn upp sem 36,5–37,5 °C. Ofurhiti og hiti eru skilgreind sem hitastig sem er hærra en 37,5–38,3 °C.{{heimild vantar}}

==Merki og einkenni==
Einkenni og einkenni eru mismunandi eftir því hversu mikil ofkæling er og þeim má deila með þremur stigum alvarleika.  Ungbörn með ofkælingu geta fundið fyrir kulda þegar þau eru snert, með skærrauða húð og óvenjulegt orkuleysi. Fólk með ofkælingu getur virst fölt.{{heimild vantar}}

==Heimildir==
{{reflist}}

[[Flokkur:Heilsa]]</text>
      <sha1>f3fmz7b9t4q802sz7ioyf1pnc86l335</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shantou</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168627</id>
    <revision>
      <id>1762017</id>
      <parentid>1762010</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:17:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Saga */ Bætti við mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10693" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==

[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.
Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.


== Landafræði ==

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
 
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==
Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;

== Efnahagur ==

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;

== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>gn3z44obdnnvoj994kuzg77034w7svz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762018</id>
      <parentid>1762017</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:19:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Efnahagur */ bætti við mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11142" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==

[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.
Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.


== Landafræði ==

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
 
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==
Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;

== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>erijk44pzbg0zqyerxhr7o557net5xa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762019</id>
      <parentid>1762018</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:20:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Efnahagur */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11421" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==

[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
 
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==
Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;

== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>17j2wsghzmuf7mc5oz7g9pfr6tpz1o3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762021</id>
      <parentid>1762019</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:38:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Saga */ Bætti við mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12144" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]]
 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.


== Landafræði ==

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
 
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==
Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;

== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>m20ee1j15dtlpsj3h6c9m3uoflwfwh9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762022</id>
      <parentid>1762021</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:42:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Stjórnsýsla */ Bætti við mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12582" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]]
 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.


== Landafræði ==

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
 
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>6q4fju0l1dv9yqj3ffvc7vvr6erk4vm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762023</id>
      <parentid>1762022</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:54:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Landafræði */ Bætti við  mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13061" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]]
 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>n23j5w8y6bf5bv46bt9jic1ltes7zdc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762024</id>
      <parentid>1762023</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T12:59:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Veðurfar */ Bætti við mynd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13433" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]]
 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.


== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;


== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>k3lltzi0gl5yfye4due8qh4o195ag4w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762025</id>
      <parentid>1762024</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T13:00:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13425" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldi]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja frá fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt Tientsin-sáttmála, kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  var síðan opnuð þremur árum síðar sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við hafið. Þar eru sandrifi sem eru mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af þeim 65.000 sem þá bjuggu í borginni. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Í það heila fórust um 50.000 manns á svæðinu umhverfis borgina. Heildartala látinna hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið mun hærri eða um 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist höfnin alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann 21. júní 1939 réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].
Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd Suður-Kínahafs skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma Han-fljótsins. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í Guangdong, um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetrum norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum, heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]] (hvirfilbylir), sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Mánaðarlegur sólarhringsmeðalhiti er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar bær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Það er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúar 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>4bbunr8w2p3fwkdu2byyllim9fx4yw1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762031</id>
      <parentid>1762025</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T14:38:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Saga */ leiðrétti stafsetningu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13460" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt; Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]
 
[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum Tientsin-sáttmála kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;  Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfnin til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning á [[Sykur|sykri]], [[Ávöxtur|ávöxtum]], niðursoðnum vörum og sjávarafurðum. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun í borginni. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, og rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjalli á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum og löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestanvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textíl, framleiðslu véla, rafeindatækni, plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantou'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]]
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]]
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>6iq35q4dc95rkfzfrduiqxezr7kilzg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762037</id>
      <parentid>1762031</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:47:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Fór yfir stafsetningu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13518" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga ==

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]
 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>67ezrljsgdyca63xjvx0leq4b1gqi0w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762038</id>
      <parentid>1762037</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:48:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13517" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.
== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>szg0gnl55osz7v4ixddrswihb9v7edy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762039</id>
      <parentid>1762038</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:49:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Saga */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13239" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.

== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>4d4zix2x8g2uwe2xbzlv2mhczjed3p6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762040</id>
      <parentid>1762039</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T15:50:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Saga */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13518" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.

== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
 
== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>cgaiutdz8haxkl0iio0cnsjz4xm2iy1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762042</id>
      <parentid>1762040</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T16:01:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Heimildir */ bætti við tengli</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13701" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.

== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. Krabbabaugur liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
* Vefsíða Travel China Guide [https://www.travelchinaguide.com/cityguides/guangdong/shantou/  Almennar upplýsingar um borgina], áhugaverðustu ferðamannastaði, samgöngur o.fl.


== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>f8ij3mwhrar8ezdp8sonysq0xmwbz22</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762104</id>
      <parentid>1762042</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:08:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Bætti við tengli</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13705" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.

== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. [[Krabbabaugur]] liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|höfundur=Shan-t’ou, Swato|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
* Vefsíða Travel China Guide [https://www.travelchinaguide.com/cityguides/guangdong/shantou/  Almennar upplýsingar um borgina], áhugaverðustu ferðamannastaði, samgöngur o.fl.


== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>6o3ofc6jad7mz3zud5grml3ip48lsgu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762164</id>
      <parentid>1762104</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T03:05:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Heimildir */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13675" xml:space="preserve">[[Mynd:Shantou_Montage.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Myndir frá '''Shantou borg'''. Að ofan: Zhengguo hofið; Renmin torg; Queshi brúin; og borgarsýn.&lt;/small&gt;|alt= Myndir frá Shantou borg. Að ofan:Zhengguo hofið, Renmin torg, Queshi brúin, og borgarsýn.]]

[[Mynd:Shantou in China.png|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (rauðmerkt) í [[Guangdong]] héraði (gulmerkt) í Kína.]]

'''Shantou''' ''([[kínverska]]:汕頭; [[Pinyin|rómönskun:]] Shàntóu; einnig þekkt sem Swatow og Santow)'' er stórborg á austurströnd [[Guangdong|Guangdong-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Íbúafjöldi árið 2020 var um 5.5 milljónir. 

Borgin er við ósa [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Hún situr við þrönga enda inntaks fljótsins við hafið, þar sem óshólmar á norðurströndinni nálgast klettanes í suðri. Þrátt fyrir að höfnin sé hindruð af sandrifi og er háð veðrum og fellibyljum er Shantou svæðismiðstöð og aðalhöfn í austurhluta [[Guangdong]] héraðsins.

Shantou borg er mikilvæg í kínverskri sögu 19. aldar sem ein „sáttmálahafna“ sem komið var á fót fyrir vestræn viðskipti og samskipti. Borgin var einnig eitt fyrsta svokallaðra sérstöku efnahagssvæða Kína sem komið var á laggirnar á níunda áratug síðustu aldar. Sem slík hefur hún þó ekki blómstraði á þann hátt sem borgir s.s. [[Shenzhen]], [[Xiamen]] og [[Zhuhai]] gerðu. Hins vegar er það enn mikilvæg efnahagsmiðstöð austurhluta Guangdong.

== Saga == 
[[Mynd:Chaoyang Wenguang Ta 2014.01.19 17-23-11.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Wenguang búddista pagóðan''' í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur oft verið endurreist.&lt;ref&gt;{{Citation|title=潮陽文光塔|date=2018-01-30|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%BD%AE%E9%99%BD%E6%96%87%E5%85%89%E5%A1%94&amp;oldid=48077178|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Wenguang er búddista pagóða í Chaoyang hverfi borgarinnar. Hún var reist árið 1131 á valdatíma Gaozong keisara Suður-Songveldisins (1127–1279). Hún hefur verið margendurreist.]] 
 
[[Mynd:Chaoyang mingdynasty.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Kort af Chaoyang frá tímum í [[Mingveldið|Mingveldisins]] (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.&lt;/small&gt;|alt=Kort af Chaoyang frá tímum í Mingveldisins (1368–1644). Það er nú er hverfi í Shantou.]]

[[Mynd:Shantou map2005.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.&lt;/small&gt;|alt= Landakort er sýnir staðsetningu Shantou borgar (gulmerkt) í [[Guangdong]] héraði (grámerkt) í Kína.]]

Á tíma [[Songveldið|Songveldisins]] (960–1279) var Shantou lítið sjávarþorp sem var hluti af Jieyang-sýslu. Þéttbýlið varð síðan þekkt sem Xialing á valdatíma hins mongólska [[Júanveldið|Júanveldis]] (1271–1368). Árið 1563 varð Shantou hluti af Chenghai-sýslu í Chao-héraði. Strax árið 1574 hafði Shantou verið nefnt Shashanping. Á sautjándu öld var settur upp fallbyssupallur sem kenndur var við Shashantou og síðan var það stytt í „Shantou“.  Bókstafleg merking Shantou í kínversku er „Fiskikörfuhöfði“.

Við Han-fljótið liggur Queshi sem áður var þekkt af heimamönnum sem Kakchio. Á 19. öld voru þar bandarísku og bresku ræðismannsskrifstofurnar vegna utanríkisviðskipta. Í dag er það svæði fallegur garður en sum mannvirkja fyrri sögu eru varðveitt.

Árið 1858 var Chaozhou sem liggur um 32 kílómetrum upp með Han-fljóti, útnefnd „sáttmálahöfn“ og opnuð fyrir erlend viðskipti samkvæmt svokölluðum ''Tientsin-sáttmála'' kínverskra stjórnvalda og ýmissa erlendra stórvelda.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Treaty of Tientsin|date=2022-06-16|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Treaty_of_Tientsin&amp;oldid=1093340127|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-26}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Þremur árum síðar var Shantou opnuð sem úthöfn þess. Staðurinn þróaðist síðan hratt í stórhöfn og miðstöð flutninga og viðskipta.

Shantou varð formlega gerða að borg árið 1919 og var aðskilin frá Chenghai árið 1921.

Shantou var ein helsta höfn til brottflutnings Kínverja til Suðaustur-Asíu. Á áætlað er að um 2,5 milljónir brottfluttra Kínverja hafi farið frá borgina á árunum 1880–1909.

Þéttbýlið við Shantou stendur við þrönga enda inntaks óshólmar [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]] við [[Suður-Kínahaf]]. Þar eru sandrif sem eru vegna vatnshæðar mjög háð veðrum og [[Fellibylur|fellibyljum]]. Árið 1922 skall á borgina mikill fellibylur, sem drap 5.000 af 65.000 borgarbúum. Sum nærliggjandi þorp eyðilögðust algerlega, sem og skip er lágu nálægt ströndinni. Heildartala látinna á svæðinu umhverfis borgina hefur verið áætluð yfir 60.000 en gæti hafa verið allt að 100.000 manns.

Á þriðja áratug síðustu aldar, var borgin flutninga- og vörudreifingarmiðstöð í Suðaustur-Kína. Farmflutningur Shantou hafnar voru þá þeir þriðju mestu í Kína.

Árið 1938, í [[Seinna stríð Kína og Japans|seinna kínverska-japanska stríðinu]] (1937–45) skemmdist Shantou-höfn alvarlega í sprengjuárásum Japana. Þann [[21. júní]] [[1939]] réðust japanskir ​​hermenn inn í borgina og hernámu hana allt til 15. ágúst 1945.

Her [[Kommúnistaflokkur Kína|kommúnista]] hertók Shantou 24. október 1949, 23 dögum eftir stofnun Alþýðulýðveldisins Kína.

Shantou var eitt sinn aðallega þekkt fyrir útflutning [[Sykur|sykurs]], [[Ávöxtur|ávaxta]], niðursoðinna vara og sjávarafurða. Hins vegar hefur mikil og fjölbreytt iðnþróun átt sér stað eftir 1949.

Árið 1981 var stofnað sérstakt efnahagssvæði í Shantou. Það var síðar stækkaði til allra þéttbýlishverfa borgarinnar. Ýtti það mjög undir efnahagsþróun. Margvíslegur iðnaður þróaðist á borð við ljósefnatækni, úthljóðstækni, rafeindavörur, leikföng, vefnaðarvöru og unnin matvæli.

Járnbraut sem var fullgerð árið 1995 sem tengir borgina við [[Hong Kong]] og [[Guangzhou]] og önnur járnbraut tengist austur til [[Fujian]]-héraðs. Hraðbrautir veita skjótan aðgang til [[Shenzhen]] og lengra til [[Guangzhou]].

Hafnir borgarinnar tengjast nú sjóflutningum til meira en 200 innlendra og erlendra hafna.

== Landafræði ==

[[Mynd:Shantou harbour and skyline viewed from Double Island June 2022.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Byggingar við strönd Shantou''', séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Mayu Island|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mayu_Island&amp;oldid=1100138560|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Byggingar við strönd Shantou, séð frá Mayu-eyju sem stendur um kílómetra frá landi.]]

Shantou er staðsett í austurhluta [[Guangdong]] héraðs í Kína. [[Krabbabaugur]] liggur í gegnum norðurhluta borgarinnar. Þar er einnig austasti punktur meginlands Kína. Hæsti tindur í borgarlandinu er Dajian fjall á Nan'ao eyju, í 587 metra hæð en hæsti tindur á meginlandinu er Lianhua fjall, í 562 metra hæð. Það er staðsett í Chenghai borgarhverfinu.

Borgin liggur við strönd [[Suður-Kínahaf|Suður-Kínahafs]] skammt vestan við mynni [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljóts]], sem með þveránni sinni, Mei-fljót, dregur mest af austurhluta Guangdong. Borgin er við inntak fljótsins sem nær um 16 kílómetra inn í landið á suðvesturhluta sandrifa óshólma [[Han-fljót (Guangdong)|Han-fljótsins]]. Fljótið er fært bátum með grunna djúpristu, allt til Meizhou borgar í [[Guangdong]], um 55 kílómetra fyrir ofan Xingning borg.

Shantou borg er um 301 kílómetra norðaustur af [[Hong Kong]].
== Veðurfar ==

[[Mynd:Shantouharbor.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Höfnin í Longhu hverfi''' Shantou-borgar að næturlagi.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Longhu District|date=2022-07-24|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Longhu_District&amp;oldid=1100137070|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Höfnin í Longhu hverfi Shantou-borgar að næturlagi.]]
 
Shantou hefur rakt loftslag heittempraðra [[Monsún|misserisvinda]] (monsún) Austur-Asíu, með stuttum, mildum vetrum en löngum en heitum og rökum sumrum. Þetta blaut-þurra loftslag er dæmigert fyrir suðausturhluta Kína. 

Sumartímabilið, frá maí til október, er langt, blautt, heitt og rakt. Þessum sunnan- og suðvestan misserisvindum fylgja oft [[Fellibylur|fellibylir]], sem geta verið hættulegir eins og saga borgarinnar ber með sér.

Vetur í Shantou byrjar jafnan sólríkur og þurr en verður smám saman vætusamari og skýjaðri. Vorið er almennt skýjað, en sumarið sem ber með sér mestu rigningar ársins, er þó mun sólríkara. Þá er að meðaltali 8,2 dagar á ári með 50 mm úrkomu. Haustið er sólríkt og þurrt.

Meðalhiti á sólarhring er á bilinu 14,7 °C í janúarmánuði til 29,1 °C í júlí. Ársmeðaltalið hita er 22,58 °C. Árleg úrkoma er um 1.618 mm, þar af um 60% frá maí til ágúst.
== Stjórnsýsla ==

[[Mynd:汕头南澳岛_Nan-Ao_Island_-_panoramio.jpg|thumb|right |&lt;small&gt;'''Frá Nan'ao eyju'''. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.&lt;ref&gt;{{Citation|title=Nan'ao County|date=2021-12-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nan%27ao_County&amp;oldid=1062527518|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt= Frá Nan'ao eyju. Það er fámennasta hverfi Shantou með um 64.000 íbúa.]]

Shantou er borg á héraðsstigi. Stjórnsýslusvæði borgarinnar nær yfir 2.248 ferkílómetra. 

Borgin hefur lögsögu yfir sex hverfum og einni sýslu: Longhu hverfi, Jinping hverfi, Haojiang hverfi, Chaoyang hverfi, Chaonan hverfi, og Chenghai hverfi.  Að auki er Nan'ao sýsla sem er 115 ferkílómetra eyja.

Elsti hluti Shantou er Jinping hverfi þar sem borgarstjórnin situr. Þar er jafnframt viðskiptahverfi borgarinnar. Íbúar í þessu þéttbýlasta hverfi borgarinnar voru árið 2020 um 777.000. Fjölmennasta borgarhverfið er Chaoyang með 1.654.000 íbúa 2020 en það fámennasta er Nan'ao eyjan með um 64.000 íbúa.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=汕头市|date=2022-07-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B1%95%E5%A4%B4%E5%B8%82&amp;oldid=72689628|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Efnahagur ==

[[Mynd:Shantou_Queshi_suspension_bridge_in_China_during_sunset.JPG|thumb|right |&lt;small&gt;'''Queshi [[Hengibrú|hengibrúin]] '''við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.&lt;ref&gt;{{Citation|title=礐石大桥|date=2022-01-15|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E7%A4%90%E7%9F%B3%E5%A4%A7%E6%A1%A5&amp;oldid=69677156|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|alt=Queshi hengibrúin við sólsetur. Hún er eitt helsta kennileiti Shantou. Brúarhaf milli meginstöpla eru 518 metrar og lengd brúarinnar er 2.865 kílómetrar.]]

Framleiðsla í Shantou er stór hluti atvinnusköpunar í borginni. Atvinnugreinarnar byggja aðallega á textílframleiðslu, smíði véla, rafeindatækni, og framleiðslu plast- og handverksvara.  Tréskurður og skeljaútskurður, litað postulín, rafhljóðhljóðfæri, niðursoðinn matur og ljósnæm efni eru dæmi um afurðir borgarinnar. Leikfangaframleiðsla er mjög umfangsmikil í borginni.

''Fríverslunarsvæði Shantoum,'' sem nær yfir 2,34 ferkílómetra, er staðsett í suðurhluta borgarinnar.&lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Shantou Special Economic Zone|date=2021-12-05|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shantou_Special_Economic_Zone&amp;oldid=1058694557|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt; Til þess var stofnað árið 1993 þegar Kína opnaði fyrir þróun sérstakra fríverslunarsvæða til útflutningsvinnslu, alþjóðaviðskipti, fjármála- og upplýsingaiðnað. &lt;small&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|title=Deng Xiaoping|date=2022-06-25|url=https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Deng_Xiaoping&amp;oldid=1758715|work=Wikipedia, frjálsa alfræðiritið|language=is|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;
== Tengt efni ==
 
* [[Borgir Kína eftir fólksfjölda]].
* [[Guangdong]] héraðið í sunnanverðu [[Kína]].
* [https://www.shantou.gov.cn/ Opinber upplýsingarvefur] Shantou borgar - Á kínversku og ensku. Upplýsingar um borgaryfirvöld fyrir íbúa og fyrirtæki. Gagnlegar upplýsingar fyrir ferðamenn um áhugaverða áfangastaði, gistingu o.fl.


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Shantou|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Shantou|titill=Britannica: Shantou|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=4. febrúar|ár=2014|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
* Vefsíða Travel China Guide [https://www.travelchinaguide.com/cityguides/guangdong/shantou/  Almennar upplýsingar um borgina], áhugaverðustu ferðamannastaði, samgöngur o.fl.

== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>c534u4hgsovlep6zd52qtb7vr0zmgxf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Háskólinn í Strasbourg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168636</id>
    <redirect title="Strassborgarháskóli" />
    <revision>
      <id>1762026</id>
      <timestamp>2022-07-27T13:26:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>Tilvísun á [[Strassborgarháskóli]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35" xml:space="preserve">#TILVÍSUN[[Strassborgarháskóli]]</text>
      <sha1>a9gflr1e9u81d2h9j18haq4azzswa7g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Blóðrásarkerfi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168637</id>
    <redirect title="Blóðrásarkerfið" />
    <revision>
      <id>1762044</id>
      <timestamp>2022-07-27T16:41:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Berserkur færði [[Blóðrásarkerfi]] á [[Blóðrásarkerfið]] yfir tilvísun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" xml:space="preserve">#tilvísun [[Blóðrásarkerfið]]</text>
      <sha1>imlsrs4h4bisx8noxcjnwq4act5wket</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hjarta- og æðakerfið</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168638</id>
    <redirect title="Blóðrásarkerfið" />
    <revision>
      <id>1762046</id>
      <timestamp>2022-07-27T16:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Circulatory system beinist í Cardiovascular system á ensku...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#TILVÍSUN[[Blóðrásarkerfið]]</text>
      <sha1>5d7bhkfg3ckv5yoo8bmj6epjkuy9avw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Grænkeri</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168639</id>
    <revision>
      <id>1762057</id>
      <timestamp>2022-07-27T17:44:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: '''Grænkeri''' er manneskja sem forðast að neyta afurða úr [[dýr]]aríkinu, sérstaklega [[matvæli|matvæla]], en líka [[fatnaður|fatnaðar]] og annarra [[neysluvara]] sem fengin eru með hagnýtingu dýra. Grænkerar hafna hvers kyns misnotkun á dýrum, þar með talið [[maður|fólki]]. Hvað varðar mataræði eru grænkerar strangar [[grænmetisæta|grænmetisætur]] að því leyti að þeir neyta ekki dýraafurða á borð við [[mjólk]], [[hunang]] og [[egg]],...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="980" xml:space="preserve">'''Grænkeri''' er manneskja sem forðast að neyta afurða úr [[dýr]]aríkinu, sérstaklega [[matvæli|matvæla]], en líka [[fatnaður|fatnaðar]] og annarra [[neysluvara]] sem fengin eru með hagnýtingu dýra. Grænkerar hafna hvers kyns misnotkun á dýrum, þar með talið [[maður|fólki]]. Hvað varðar mataræði eru grænkerar strangar [[grænmetisæta|grænmetisætur]] að því leyti að þeir neyta ekki dýraafurða á borð við [[mjólk]], [[hunang]] og [[egg]], en oftast er mataræði aðeins einn þáttur í grænkeralífstíl. Grænkerar hafna líka fatnaði úr efnum sem fengin eru af dýrum, jafnvel þótt ekki felist í því þjáningar eða dráp, eins og [[silki]] og [[ull]]. Ástæður þess að fólk gerist grænkerar eru margvíslegar, en algengt er að fólk nefni siðferðilegar eða umhverfislegar ástæður. 

==Tenglar==
* [https://graenkeri.is Samtök grænkera á Íslandi]
{{stubbur}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Dýravernd]]</text>
      <sha1>j31ug97vurlecgrfbs7aexpoxow5bg9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762072</id>
      <parentid>1762057</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:04:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1003" xml:space="preserve">'''Grænkeri''' er manneskja sem forðast að neyta afurða úr [[dýr]]aríkinu, sérstaklega [[matvæli|matvæla]], en líka [[fatnaður|fatnaðar]] og annarra [[neysluvara]] sem fengin eru með hagnýtingu dýra. Grænkerar hafna hvers kyns misnotkun á dýrum, þar með talið [[maður|fólki]]. Hvað varðar mataræði eru grænkerar strangar [[grænmetisæta|grænmetisætur]] að því leyti að þeir neyta ekki dýraafurða á borð við [[mjólk]], [[hunang]] og [[egg]], en oftast er mataræði aðeins einn þáttur í grænkeralífstíl. Grænkerar hafna líka fatnaði úr efnum sem fengin eru af dýrum, jafnvel þótt ekki felist í því þjáningar eða dráp, eins og [[silki]] og [[ull]]. Ástæður þess að fólk gerist grænkerar eru margvíslegar, en algengt er að fólk nefni siðferðilegar eða umhverfislegar ástæður. 

==Tenglar==
* [https://graenkeri.is Samtök grænkera á Íslandi]
{{stubbur}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Dýravernd]]
[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>dq2e8b9abs7kahzwtukdfmkdkwc3zed</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762106</id>
      <parentid>1762072</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:14:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1089" xml:space="preserve">[[Mynd:Vegan friendly icon.svg|thumb|right|Algengt tákn fyrir grænkeravæna vöru.]]
'''Grænkeri''' er manneskja sem forðast að neyta afurða úr [[dýr]]aríkinu, sérstaklega [[matvæli|matvæla]], en líka [[fatnaður|fatnaðar]] og annarra [[neysluvara]] sem fengin eru með hagnýtingu dýra. Grænkerar hafna hvers kyns misnotkun á dýrum, þar með talið [[maður|fólki]]. Hvað varðar mataræði eru grænkerar strangar [[grænmetisæta|grænmetisætur]] að því leyti að þeir neyta ekki dýraafurða á borð við [[mjólk]], [[hunang]] og [[egg]], en oftast er mataræði aðeins einn þáttur í grænkeralífstíl. Grænkerar hafna líka fatnaði úr efnum sem fengin eru af dýrum, jafnvel þótt ekki felist í því þjáningar eða dráp, eins og [[silki]] og [[ull]]. Ástæður þess að fólk gerist grænkerar eru margvíslegar, en algengt er að fólk nefni siðferðilegar eða umhverfislegar ástæður.

==Tenglar==
* [https://graenkeri.is Samtök grænkera á Íslandi]
{{stubbur}}

[[Flokkur:Lífstíll]]
[[Flokkur:Dýravernd]]
[[Flokkur:Mataræði]]</text>
      <sha1>ihdgee7hesohafk5c7du28r26ktrfq2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ásvallagata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168640</id>
    <revision>
      <id>1762059</id>
      <timestamp>2022-07-27T17:45:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Mynd:Reykjavik. Nieuwbouw in de wijk Ásvallagötu, Bestanddeelnr 190-0395.jpg|thumb|Ásvallagata, nýbyggingar árið 1934.]] '''Ásvallagata''' er gata í [[Vesturbær Reykjavíkur|Vesturbæ Reykjavíkur]]. [[Verkamannabústaðirnir við Hringbraut]] teygja sig á Ásvallagötu. Gatan nær til austurs að [[Hólavallakirkjugarður|Hólavallakirkjugarði]]. [[Kjötborg]], gömul hverfisverslun er við miðja götuna.   {{stubbur}} [[Flokkur:Götur í Reykjavík]] Flokkur:Ve...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="506" xml:space="preserve">[[Mynd:Reykjavik. Nieuwbouw in de wijk Ásvallagötu, Bestanddeelnr 190-0395.jpg|thumb|Ásvallagata, nýbyggingar árið 1934.]]
'''Ásvallagata''' er gata í [[Vesturbær Reykjavíkur|Vesturbæ Reykjavíkur]]. [[Verkamannabústaðirnir við Hringbraut]] teygja sig á Ásvallagötu. Gatan nær til austurs að [[Hólavallakirkjugarður|Hólavallakirkjugarði]]. [[Kjötborg]], gömul hverfisverslun er við miðja götuna.


{{stubbur}}
[[Flokkur:Götur í Reykjavík]]
[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]</text>
      <sha1>m6kzuyylbzilld5gqxhtwm7ljq5ffbq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Næræta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168642</id>
    <redirect title="Staðbundinn matur" />
    <revision>
      <id>1762068</id>
      <timestamp>2022-07-27T17:57:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <comment>Akigka færði [[Næræta]] á [[Staðbundinn matur]] yfir tilvísun: nær en:wp</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#tilvísun [[Staðbundinn matur]]</text>
      <sha1>44i004bz4iv6mh7th0hipkmpnqlbso1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hávallagata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168643</id>
    <revision>
      <id>1762070</id>
      <timestamp>2022-07-27T18:01:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Mynd:Reykjavik Aanleg van een wegdek aan de Garðastræti en de Hávallagata Langs de , Bestanddeelnr 190-0392.jpg|thumb|Á mótum Hávallagötu og Garðastrætis árið 1934.]] '''Hávallagata''' er gata í [[Vesturbær Reykjavíkur|Vesturbæ Reykjavíkur]]. Gatan nær frá [[Bræðraborgarstígur|Bræðraborgarstíg]] í vestri til austurs að [[Landakotstún]]i og [[Garðastræti]]. [[Hávallagata 24]] er sögulegt hús við götuna.    {{stubbur}} Flokkur:Götur í Reykj...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="526" xml:space="preserve">[[Mynd:Reykjavik Aanleg van een wegdek aan de Garðastræti en de Hávallagata Langs de , Bestanddeelnr 190-0392.jpg|thumb|Á mótum Hávallagötu og Garðastrætis árið 1934.]]
'''Hávallagata''' er gata í [[Vesturbær Reykjavíkur|Vesturbæ Reykjavíkur]]. Gatan nær frá [[Bræðraborgarstígur|Bræðraborgarstíg]] í vestri til austurs að [[Landakotstún]]i og [[Garðastræti]]. [[Hávallagata 24]] er sögulegt hús við götuna.


{{stubbur}}
[[Flokkur:Götur í Reykjavík]]
[[Flokkur:Vesturbær Reykjavíkur]]</text>
      <sha1>6of2bxcclstjozzurfqi7y11rcp9g7n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Háskólinn í Árósum</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168644</id>
    <revision>
      <id>1762083</id>
      <timestamp>2022-07-27T18:17:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.150.136.133</ip>
      </contributor>
      <comment>Lengdi greinina</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="851" xml:space="preserve">Árósaháskóli eða Háskólinn í Árósum (d. ''Aarhus Universitet'') er annar stærsti háskóli Danmerkur og einn af þeim fremstu í Evrópu&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://international.au.dk/about|title=About AU|last=133242@au.dk|website=international.au.dk|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Hann var stofnaður árið 1928&lt;ref&gt;{{Citation|title=Aarhus University|date=2022-07-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aarhus_University&amp;oldid=1096740356|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Þó helsta háskólaþorpið sé staðsett í Árósum er hann dreifður um alla Danmörku. 


Háskólasvæðið í Árósum er þekkt fyrir afar fallegan byggingarstíl.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.au.dk/om/profil/arkitektur|title=Arkitektur og kunst|website=www.au.dk|language=da|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>892ptegaasfdqdn6wn0p7bf6o1o9bie</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762084</id>
      <parentid>1762083</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:18:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>89.150.136.133</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="864" xml:space="preserve">Árósaháskóli eða Háskólinn í [[Árósar|Árósum]] (d. ''Aarhus Universitet'') er annar stærsti háskóli Danmerkur og einn af þeim fremstu í Evrópu&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://international.au.dk/about|title=About AU|last=133242@au.dk|website=international.au.dk|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Hann var stofnaður árið 1928&lt;ref&gt;{{Citation|title=Aarhus University|date=2022-07-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aarhus_University&amp;oldid=1096740356|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Þó helsta háskólaþorpið sé staðsett í Árósum er hann dreifður um alla Danmörku. 


Háskólasvæðið í Árósum er þekkt fyrir afar fallegan byggingarstíl.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.au.dk/om/profil/arkitektur|title=Arkitektur og kunst|website=www.au.dk|language=da|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>gee67vbmdp71ofuig9zza0zjto96ejc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762087</id>
      <parentid>1762084</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:49:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="948" xml:space="preserve">'''Árósaháskóli''' eða '''Háskólinn í [[Árósar|Árósum]]''' (d. ''Aarhus Universitet'') er annar stærsti háskóli Danmerkur og einn af þeim fremstu í Evrópu&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://international.au.dk/about|title=About AU|last=133242@au.dk|website=international.au.dk|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Hann var stofnaður árið 1928&lt;ref&gt;{{Citation|title=Aarhus University|date=2022-07-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aarhus_University&amp;oldid=1096740356|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Þó helsta háskólaþorpið sé staðsett í Árósum er hann dreifður um alla Danmörku. 

Háskólasvæðið í Árósum er þekkt fyrir afar fallegan byggingarstíl.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.au.dk/om/profil/arkitektur|title=Arkitektur og kunst|website=www.au.dk|language=da|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;
==Tilvísanir==
[[Flokkur:Árósar]]
[[Flokkur:Háskólar í Danmörku]]</text>
      <sha1>bd3wj3gx4d0jvsruw6whk1368et73bw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762088</id>
      <parentid>1762087</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T18:50:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Jahérna Árósar eru undir landslagsþætti.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="945" xml:space="preserve">'''Árósaháskóli''' eða '''Háskólinn í [[Árósar|Árósum]]''' (d. ''Aarhus Universitet'') er annar stærsti háskóli Danmerkur og einn af þeim fremstu í Evrópu&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://international.au.dk/about|title=About AU|last=133242@au.dk|website=international.au.dk|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Hann var stofnaður árið 1928&lt;ref&gt;{{Citation|title=Aarhus University|date=2022-07-06|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aarhus_University&amp;oldid=1096740356|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;. Þó helsta háskólaþorpið sé staðsett í Árósum er hann dreifður um alla Danmörku. 

Háskólasvæðið í Árósum er þekkt fyrir afar fallegan byggingarstíl.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.au.dk/om/profil/arkitektur|title=Arkitektur og kunst|website=www.au.dk|language=da|access-date=2022-07-27}}&lt;/ref&gt;
==Tilvísanir==
[[Flokkur:Arhus]]
[[Flokkur:Háskólar í Danmörku]]</text>
      <sha1>ch0ye6jle4bpprxxhcd0tqxel75beag</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Guðmundur Einarsson</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168645</id>
    <revision>
      <id>1762093</id>
      <timestamp>2022-07-27T18:59:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Berserkur færði [[Guðmundur Einarsson]] á [[Guðmundur Einarsson (f. 1816)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">#tilvísun [[Guðmundur Einarsson (f. 1816)]]</text>
      <sha1>ftdwclxt4t1fk4aftpxe6nnvom0mdv5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762094</id>
      <parentid>1762093</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T19:02:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <comment>Fjarlægði endurbeiningu á [[Guðmundur Einarsson (f. 1816)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="220" xml:space="preserve">'''Guðmundur Einarsson''' getur átt við:

*[[Guðmundur Einarsson (f. 1816)|Guðmund Einarsson]] prest og alþingismann.
*[[Guðmundur frá Miðdal|Guðmund frá Miðdal]], listamann.

[[Flokkur:aðgreiningarsíður]]</text>
      <sha1>glzp4jnb4nhl0ck5f687bzsqmuu7yog</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hvarfbaugur nyrðri</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168646</id>
    <revision>
      <id>1762101</id>
      <timestamp>2022-07-27T20:06:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Stofna síðu um hvarfbaug nyrðri</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2645" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt ''Krabbabaugur'', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>l7uhuih0w0sd7tt91gb6x6nydmi9pyh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762107</id>
      <parentid>1762101</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:16:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2728" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt ''Krabbabaugur'', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri er ''Hvarfbaugur syrðri'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>3qfww4odsxr2nfd2c53v3mkz63kvupg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762108</id>
      <parentid>1762107</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:16:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2727" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt ''Krabbabaugur'', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri er ''Hvarfbaugur syðri'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>n6wxh42fglfsc64e5rz411s5gqo65qc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762110</id>
      <parentid>1762108</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:26:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2731" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt ''Krabbabaugur'', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>e6xewo7pgx9ceinpem7wwk0un3uk3pp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762122</id>
      <parentid>1762110</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:08:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2759" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt ''Krabbabaugur'', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>d4xdy4x7fubgg6dmfuvin2cab5lw1xp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762130</id>
      <parentid>1762122</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:48:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2803" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt '''''Krabbabaugur''''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar norðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>5kd2ktky04fud0biuha56m7xy39og3v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762131</id>
      <parentid>1762130</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:49:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2821" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefnt '''''Krabbabaugur''''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>r2h0auxg3hedhyug0tcswd28k97jhlu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762132</id>
      <parentid>1762131</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:50:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2819" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefndur '''Krabbabaugur''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>hfm3uqbxjhd0f4eoe6bdl4cn0tz5oac</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762145</id>
      <parentid>1762132</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:12:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Setti inn snið</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17746" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefndur '''Krabbabaugur''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|
y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>pekn28c5ynqxf41u2hew5y0xypi8au0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762146</id>
      <parentid>1762145</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:16:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17745" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefndur '''Krabbabaugur''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|
y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>lo52jksb7823rsxawf5zvhlsuw1xhru</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762147</id>
      <parentid>1762146</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Bætti við texta um NATO og nyrðri hvarfbaug</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18431" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefndur '''Krabbabaugur''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

Hvarfbaugar geta einnig komið fyrir í samspili stjórnmála og landafræði sem landfræðileg afmörkun. Hvarfbaugur nyrðri er þannig notaður til takmörkunar á gagnkvæmri varnarskyldu Atlantshagsbandalagsins, í stofnsáttamála bandalagsins (grein 6.). Þar eru aðildarríki NATO ''ekki skuldbundin'' til að koma til varnar öðrum bandalagsríkjum á land- eða hafsvæði ''sunnan við Hvarfbaugs nyrðri''.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_17120.htm|titill=The North Atlantic Treaty|höfundur=NATO|útgefandi=NATO|mánuður=4. apríl|ár=1949|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}&lt;/ref&gt; 

{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|
y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>4jg9mvgzunw51etgl18mponzuq80j89</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762149</id>
      <parentid>1762147</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:33:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18430" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_cancer.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur nyrðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar '''hvarfbaugur nyrðri''' liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt= Skilti sem sýnir mörk hvarfbaugs nyrðri í Madhya Pradesh fylkisins á Indlandi.|hægri|thumb|&lt;small&gt; Skilti sem sýnir '''mörk hvarfbaugs nyrðri''' í Madhya Pradesh fylki á Indlandi.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halla jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]

'''Hvarfbaugur nyrðri''', sem einnig er nefndur '''Krabbabaugur''', er norðlægasta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir. Þetta gerist á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar [[norðurhvel]] jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.  

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan [[Heimskaut|heimskautsbauganna]] (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Jafngildi Hvarfbaugs nyrðri á [[Suðurhvel|suðurhveli]] er ''[[Hvarfbaugur syðri]]'' (eða Steingeitarbaugur).

Hvarfbaugar geta einnig komið fyrir í samspili stjórnmála og landafræði sem landfræðileg afmörkun. Hvarfbaugur nyrðri er þannig notaður til takmörkunar á gagnkvæmri varnarskyldu Atlantshagsbandalagsins, í stofnsáttamála bandalagsins (grein 6.). Þar eru aðildarríki NATO ''ekki skuldbundin'' til að koma til varnar öðrum bandalagsríkjum á land- eða hafsvæði ''sunnan við Hvarfbaug nyrðri''.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_17120.htm|titill=The North Atlantic Treaty|höfundur=NATO|útgefandi=NATO|mánuður=4. apríl|ár=1949|mánuðurskoðað=26. júlí|árskoðað=2022}}&lt;/ref&gt; 

{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|
y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Cancer|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).

== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>i71io5j7kj3xcj7hzcbgy4kvyt68lpa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Krabbabaugur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168647</id>
    <redirect title="Hvarfbaugur nyrðri" />
    <revision>
      <id>1762103</id>
      <timestamp>2022-07-27T20:08:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Stofna tilvísunarsíðu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" xml:space="preserve">#tilvísun [[Hvarfbaugur nyrðri]]</text>
      <sha1>nzxg7tabamt48qflbyvymao0ok4se7u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hvarfbaugur syðri</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168648</id>
    <revision>
      <id>1762111</id>
      <timestamp>2022-07-27T20:28:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Stofna síðu um Hvarfbaugur syðri</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2937" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Tropic_of_cancer_passes_through_Madhay_Pradesh.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]
[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syrðri''', sem einnig er nefnt ''Steingeitarbaugur'', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðuhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi Hvarfbaugur syðri á norðuhveli er [[Hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syrðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>em4tx6fheohfrsmyjwso1yw7lhgc7c9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762112</id>
      <parentid>1762111</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T20:30:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2922" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syrðri''', sem einnig er nefnt ''Steingeitarbaugur'', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðuhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi Hvarfbaugur syðri á norðuhveli er [[Hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syrðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).</text>
      <sha1>lzyym1enpezrkzcax9yrsqw8ucchnaj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762118</id>
      <parentid>1762112</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:00:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Berserkur</username>
        <id>10188</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2960" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syrðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]</text>
      <sha1>skupvemnhof6obnpew0c50ci69ee4p0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762123</id>
      <parentid>1762118</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:09:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2987" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syrðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>b12h6eiyh3lnt3zbrnw4fri4m07xicy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762133</id>
      <parentid>1762123</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T22:57:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2985" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>9lepnj56r79garp7b4bi0j52hw5xzlx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762138</id>
      <parentid>1762133</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:43:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Snið sett inn</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16200" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdarbaugur]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[ Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[ Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[ Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[ Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[ Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[西半球|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经60度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经90度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经120度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经150度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经30度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经60度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经90度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经120度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经150度线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经5度线|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经15度线|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经25度线|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经35度线|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经45度线|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经55度线|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经65度线|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经75度线|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经85度线|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经95度线|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经105度线|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经115度线|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经125度线|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经135度线|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经145度线|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经155度线|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经165度线|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[东经175度线|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经5度线|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经15度线|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经25度线|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经35度线|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经45度线|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经55度线|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经65度线|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经75度线|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经85度线|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经95度线|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经105度线|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经115度线|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经125度线|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经135度线|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经145度线|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经155度线|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经165度线|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[西经175度线|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经10度线|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经20度线|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经40度线|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经50度线|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经70度线|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经80度线|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经100度线|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经110度线|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经130度线|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经140度线|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经160度线|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[东经170度线|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经10度线|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经20度线|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经40度线|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经50度线|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经70度线|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经80度线|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经100度线|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经110度线|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经130度线|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经140度线|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经160度线|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[西经170度线|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[赤道|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬10度线|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬20度线|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬30度线|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬40度线|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬50度线|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬60度线|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬70度线|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬80度线|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[北极点|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬10度线|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬20度线|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬30度线|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬40度线|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬50度线|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬60度线|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬70度线|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬80度线|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[南极点|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬5度线|5°]] '''[[北半球|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬15度线|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬25度线|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬35度线|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬45度线|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬55度线|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬65度线|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[北纬75度线|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[北冰洋|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬5度线|5°]] '''[[南半球|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬15度线|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬25度线|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬35度线|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬45度线|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬55度线|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬65度线|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[南纬75度线|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[南极洲|85°]]}}

{{Image label small|x=0.245|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.245|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>3c8ew3ai2k2iehdodcp5hlbhcch2qdr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762139</id>
      <parentid>1762138</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:53:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Bæti við sniði um breiddar- og lengdargráður fengið af kínversku Wikipedia síðunni</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18525" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdarbaugur]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[南极点|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}

{{Image label small|x=0.245|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.245|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>668y4onqu7anhx72or7k0ge18caycng</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762140</id>
      <parentid>1762139</parentid>
      <timestamp>2022-07-27T23:54:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18526" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[南极点|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}

{{Image label small|x=0.245|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.245|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.745|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[45×90点|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot; size=&quot;2&quot;&gt;45x90&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>s0m1o6516mnpwzttqeq32torxdvnb1o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762141</id>
      <parentid>1762140</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:00:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Snið lagað</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17906" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[南极点|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>t97y1y7x53vo0dtn9gup26wvfemqugm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762142</id>
      <parentid>1762141</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:05:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17917" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}


== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>10rb5ezpvku82950enil0ik910lhxju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762143</id>
      <parentid>1762142</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:08:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18009" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* {{Wpheimild|tungumál=zh|titill=南回归线|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>dui67gxwfyidbejs6oecw1fmovz93gx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762144</id>
      <parentid>1762143</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:11:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Heimildir */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17913" xml:space="preserve">[[Mynd:World_map_with_tropic_of_capricorn.svg|alt=Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.|hægri|thumb|500x500dp|&lt;small&gt;Heimskort er sýnir hvar hvarfbaugur syðri liggur.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Tropic_of_capricorn_Australia.jpg|alt=Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syrðri í Vestur-Ástralíu.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Vegaskilti sem sýnir mörk hvarfbaugs syðri í Vestur-Ástralíu.&lt;/small&gt;]]

[[Mynd:Axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|alt= Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.|hægri|thumb|&lt;small&gt;Mynd (með enskum texta) er skýrir tengsl halli jarðmönduls við hvarfbaugana og heimskautabaugana.&lt;/small&gt;]]
'''Hvarfbaugur syðri''', sem einnig er nefndur '''Steingeitarbaugur''', er syðsta [[breiddargráða]] [[Jörðin|jarðar]] þar sem [[sólin]] getur verið beint yfir.

Þetta gerist á [[Vetrarsólstöður|vetrarsólstöðum]], þegar suðurhvel jarðar hallar að sólu að hámarki og sólargangurinn er lengstur. Það nær einnig 90 gráðum undir sjóndeildarhringinn á miðnætti sólar á [[Sumarsólstöður|sumarsólstöðum]], þegar sólargangurinn er stystur.

Þegar sólin er hæst á lofti á jafndægri á hausti og vori stendur sólin í hvirfilpunkti á [[Miðbaugur|miðbaug]]. Þá er hún á miðjum himni og skín beint ofan á hvirfilinn þannig að hvergi er skugga að sjá. Vegna halla [[Jarðmöndull|jarðmöndulsins]] um 23,5° er sól í hvirfilpunkti á mismunandi um breiddargráðum eftir því hvenær ársins er.

Jafngildi hvarfbaugs syðri á norðuhveli er [[hvarfbaugur nyrðri]] (Krabbabaugur).

[[Breiddargráða]] er hornrétt mæling á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[Miðbaugur|''miðbaug'']], en 90° við heimskautin. Aðrar mikilvægar breiddargráður eru ''hvarfbaugur nyrðri'' (einnig nefndur krabbabaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ norður) og ''hvarfbaugur syðri'' (einnig kallaður steingeitarbaugur; sólin í hvirfilpunkti á hádegi, breiddargráða 23°27′ suður); ''norðurheimskautsbaugur'' (66°33′ norður), og ''suðurheimskautsbaugur'' (66°33′ suður).

Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Hvarfbaugur syðri er einn af fimm helstu breiddargráðum sem eru merktir á kortum af jörðinni. Breidd hennar er eins og er 23°26′10,9″ (eða 23,43636°) sunnan miðbaugs, en hún færist mjög smám saman norður á bóginn.


{{Navbox
|name    = Geographical coordinates
|state = {{{state|autocollapse}}}
|title   = [[Breiddargráða]]／[[Lengdargráða]]
|listclass = hlist
|list1   = &lt;div style=&quot;padding: 2.5em 9em 0em 3em; font-size:80%; margin:0 auto; text-align:left; width:{{{width|720}}}px;&quot;&gt;

{{Image label begin|image=Earthmap720x360 grid.jpg|link=|width={{{width|720}}}|center}}
{{Image label|x=0.1|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.1|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text=[[Miðbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Miðbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur nyrðri &lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Hvarfbaugur syðri&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Norðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=0.65|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur|&lt;font color=&quot;#FFFFFF&quot; size=&quot;2&quot;&gt;Suðurheimskautsbaugur&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.2500|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur]]'''}}
{{Image label|x=1.01|y=0.1849|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur nyrðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.3151|scale={{{width|720}}}|text=[[Hvarfbaugur syðri]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.0651|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurheimskautsbaugur]]}}
{{Image label|x=1.01|y=0.4230|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurheimskautsbaugur]]}}

{{Image label small|x=0.495|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text='''[[Vesturhveli jarðar|W]] [[IERSTilvísun lengdarbaugur|0°]] [[Austurhvel jarðar|E]]'''}}

{{Image label small|x=0.585|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[ Austur lengdargráða 30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.67|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.75|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.83|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.915|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=1.00|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[180度经线|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.42|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður30Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;30°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.335|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður60Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;60°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.25|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður90Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''90°'''&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.165|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður120Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;120°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.0825|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður150Gráða lína|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;150°&lt;/font&gt;]]}}
{{Image label small|x=0.00|y=-0.007|scale={{{width|720}}}|text=[[180lengdargráður|&lt;font face=&quot;Arial Narrow&quot;&gt;'''180°'''&lt;/font&gt;]]}}

{{Image label small|x=0.52|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.545|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.575|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.6|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.625|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.655|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.685|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.71|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.74|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.765|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.79|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.82|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.845|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.875|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.90|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.93|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.955|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.985|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.49|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður5Gráða lína|5°]]}}
{{Image label small|x=0.46|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=0.435|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=0.405|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=0.375|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður45Gráða lína|45°]]}}
{{Image label small|x=0.35|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=0.32|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=0.295|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=0.265|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður85Gráða lína|85°]]}}
{{Image label small|x=0.24|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður95Gráða lína|95°]]}}
{{Image label small|x=0.21|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður105Gráða lína|105°]]}}
{{Image label small|x=0.18|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður115Gráða lína|115°]]}}
{{Image label small|x=0.15|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður125Gráða lína|125°]]}}
{{Image label small|x=0.125|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður135Gráða lína|135°]]}}
{{Image label small|x=0.095|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður145Gráða lína|145°]]}}
{{Image label small|x=0.07|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður155Gráða lína|155°]]}}
{{Image label small|x=0.04|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður165Gráða lína|165°]]}}
{{Image label small|x=0.015|y=-0.02|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður175Gráða lína|175°]]}}

{{Image label small|x=0.53|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.56|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.61|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.64|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.695|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.725|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.775|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.805|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.86|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.89|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.945|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.97|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Austur lengdargráðu170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=0.475|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=0.45|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=0.39|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=0.36|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=0.31|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=0.28|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=0.22|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður100Gráða lína|100°]]}}
{{Image label small|x=0.195|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður110Gráða lína|110°]]}}
{{Image label small|x=0.14|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður130Gráða lína|130°]]}}
{{Image label small|x=0.11|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður140Gráða lína|140°]]}}
{{Image label small|x=0.055|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður160Gráða lína|160°]]}}
{{Image label small|x=0.025|y=-0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Vestlægar lengdargráður170Gráða lína|170°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.255|scale={{{width|720}}}|text='''[[Miðbaugur|0°]]'''}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.225|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.20|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.17|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.145|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.115|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.09|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.06|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.03|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.005|scale={{{width|720}}}|text=[[Norðurpóll|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.01|y=0.285|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar10Gráða lína|10°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.31|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar20Gráða lína|20°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.34|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar30Gráða lína|30°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.365|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar40Gráða lína|40°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.395|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar50Gráða lína|50°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.42|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar60Gráða lína|60°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.45|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar70Gráða lína|70°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.48|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar80Gráða lína|80°]]}}
{{Image label small|x=-0.01|y=0.505|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurpóllinn|90°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.239|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Norðurhveli jarðar|N]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.215|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.185|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.155|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.13|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.1025|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0725|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.045|scale={{{width|720}}}|text=[[norðlægrar breiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.0175|scale={{{width|720}}}|text=[[Íshaf|85°]]}}

{{Image label small|x=-0.03|y=0.27|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar5Gráða lína|5°]] '''[[Suðurhveli jarðar|S]]'''}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.295|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar15Gráða lína|15°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.325|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar25Gráða lína|25°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.35|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar35Gráða lína|35°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.38|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar45Gráða lína|'''45°''']]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.405|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar55Gráða lína|55°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.435|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar65Gráða lína|65°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.465|scale={{{width|720}}}|text=[[suðurbreiddar75Gráða lína|75°]]}}
{{Image label small|x=-0.03|y=0.49|scale={{{width|720}}}|text=[[Suðurskautslandið|85°]]}}


{{Image label end}}
&lt;/div&gt;
}}

== Heimildir ==

* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Tropic of Capricorn|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}

* Sævar Helgi Bragason (2010). Árstíðir. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/solkerfid-large/jordin/arstidir (sótt: 26. júlí 2022).


[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Breiddarbaugar]]</text>
      <sha1>bdfpdfhp6ts8t8x1yowcc3u26gc6k5y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Steingeitarbaugur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168649</id>
    <redirect title="Hvarfbaugur syðri" />
    <revision>
      <id>1762113</id>
      <timestamp>2022-07-27T20:31:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Stofna tilvísunarsíðu</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#tilvísun [[Hvarfbaugur syðri]]</text>
      <sha1>s9w3m02o1gtxnq5e5ictj8z576o8sce</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Flokkur:Breiddarbaugar</title>
    <ns>14</ns>
    <id>168650</id>
    <revision>
      <id>1762120</id>
      <timestamp>2022-07-27T22:07:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Akigka</username>
        <id>183</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Flokkur:Kortagerð]] [[Flokkur:Hringir]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" xml:space="preserve">[[Flokkur:Kortagerð]]
[[Flokkur:Hringir]]</text>
      <sha1>mp3cn7bpf04gemqxhk4jawmczzclew1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Thomas Sankara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168651</id>
    <revision>
      <id>1762150</id>
      <timestamp>2022-07-28T00:51:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: {{Forsætisráðherra | nafn           = Thomas Sankara | mynd           = Thomas-sankara-dessin.jpg | myndatexti1     = {{small|Teikning af Sankara.}} | titill= Forseti Búrkína Fasó | stjórnartíð_start = [[4. ágúst]] [[1983]] | stjórnartíð_end = [[15. október]] [[1987]] | forveri = [[Jean-Baptiste Ouédraogo]] | eftirmaður = [[Blaise Compaoré]] | titill2= Forsætisráðherra Efri-Volta | stjórnartíð_start2 = [[10. janúar]] [[1983]] | stjórnartíð_end2 = 17...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11794" xml:space="preserve">{{Forsætisráðherra
| nafn           = Thomas Sankara
| mynd           = Thomas-sankara-dessin.jpg
| myndatexti1     = {{small|Teikning af Sankara.}}
| titill= Forseti Búrkína Fasó
| stjórnartíð_start = [[4. ágúst]] [[1983]]
| stjórnartíð_end = [[15. október]] [[1987]]
| forveri = [[Jean-Baptiste Ouédraogo]]
| eftirmaður = [[Blaise Compaoré]]
| titill2= Forsætisráðherra Efri-Volta
| stjórnartíð_start2 = [[10. janúar]] [[1983]]
| stjórnartíð_end2 = [[17. maí]] [[1983]]
| forseti2 = [[Jean-Baptiste Ouédraogo]]
| forveri2 = [[Saye Zerbo]]
| eftirmaður2 = ''Enginn''
| fæddur = [[21. desember]] [[1949]]
| fæðingarstaður = [[Yako]], [[Efri-Volta]]
| dánardagur     = {{dauðadagur og aldur|1987|10|15|1949|12|17}}
| dánarstaður    = [[Ouagadougou]], [[Búrkína Fasó]]
| orsök_dauða    = Myrtur
| stjórnmálaflokkur = [[Afríski sjálfstæðisflokkurinn]]
| maki           = [[Mariam Sankara]]
| börn           = 2
| undirskrift = Signature of Thomas Sankara.png
}}
'''Thomas Isidore Noël Sankara''' (21. desember 1949 – 15. október 1987) var [[Búrkína Fasó|búrkínskur]] hermaður og byltingarmaður sem var forseti Búrkína Fasó frá 1983 þar til hann var drepinn í valdaráni árið 1987. Sankara var fygjandi [[Marxismi|marxisma]] og [[Afríkueiningarstefnan|Afríkueiningarstefnunni]] og naut mikillar alþýðuhylli á stjórnartíð sinni. Hann er eitt helsta [[bylting]]artákn [[Afríka|Afríku]] og er gjarnan kallaður „[[Che Guevara]] Afríku.“

==Æviágrip==
Árið 1970, þegar Sankara var 20 ára gamall, fór hann frá Efri-Volta til herskóla á [[Madagaskar]] til þess að hljóta þjálfun sem liðsforingi í her Efri-Volta. Hann varð þar fyrir áhrifum af pólitískum tíðaranda og varð vitni að því þegar tugþúsundir íbúa Madagaskar [[Rotaka|fjölmenntu út á götur höfuðborgarinnar]] í maí 1972 og hröktu ríkisstjórn landsins frá völdum.&lt;ref name=þjóðviljinn&gt;{{Tímarit.is|2919690|Pólitísk arfleifð Sankara|útgáfudagsetning=4. apríl 1989|blað=[[Þjóðviljinn]]|blaðsíða=5}}&lt;/ref&gt;

Eftir nám sitt á Madagaskar dvaldi Sankara um skeið í [[Frakkland]]i og kynntist þar ýmsum [[Vinstristefna|vinstrisinnuðum]] stjórnmálastefnum. Þegar hann sneri aftur til Efri-Volta árið 1974 braust út landamærastríð gegn [[Malí]] þar sem Sankara vann sér lof með hetjulegri framgöngu. Hann gagnrýndi þó stríðið og kallaði það „tilgangslaust og óréttlátt.“&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Snemma árs 1983 var Sankara skipaður forsætisráðherra í stjórn [[Jean-Baptiste Ouédraogo]], forseta Efri-Volta. Í því embætti talaði Sankara opinberlega gegn [[Heimsvaldastefna|heimsvaldastefnu]] og hvatti alþýðu landsins til að verja sig gegn erlendum og innlendum fjármálahagsmunum. Sankara og aðrir róttækir herforingjar lentu fljótt í ágreiningi við íhaldsöfl innan ríkisstjórnarinnar og svo fór að þann 13. maí 1983 var Sankara bolað úr embætti og hann tekinn fastur.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Innan fáeinna daga frá handtöku Sankara þyrptust þúsundir ungs fólks út á götur til að krefjast lausnar hans. Sumt stuðningsfólk Sankara fór til [[Pô]] nærri landamærunum við [[Gana]] og hlaut þar herþjálfun hjá bandamanni Sankara, herforingjanum [[Blaise Compaoré]]. Þann 4. ágúst gerðu 250 hermenn áhlaup á höfuðborgina [[Ouagadougou]], steyptu Ouédraogo af stóli og frelsuðu Sankara. Sankara varð í kjölfarið forseti nýs „Þjóðarráðs byltingarinnar.“&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

==Stjórnartíð (1983–1987)==
Eftir að Sankara tók við völdum lét hann breyta nafni Efri-Volta í Búrkína Fasó, sem „merkir land hinna keiku manna“&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|4193151|Ouagadougou|útgáfudagsetning=26. júlí 2008|blað=[[Lesbók Morgunblaðsins]]|blaðsíða=2|höfundur=Kristján B. Jónasson}}&lt;/ref&gt; eða land „hinna heiðarlegu.“ Nafnabreytingin var liður í viðleitni Sankara til að má út ummerki nýlendutímans.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|2493741|Nýlendutíminn máður út|útgáfudagsetning=23. ágúst 1984|blað=[[Dagblaðið Vísir]]|blaðsíða=10}}&lt;/ref&gt;

Sankara tók við lélegu þjóðarbúi þegar hann settist á forsetastól. [[Ungbarnadauði]] var um 208 af hverjum 1.000, sem var hæsta hlutfall í heimi. Hlutfall sjúkrahúsrúma var aðeins eitt á hverja 1.200 landsmenn og aðeins einn læknir á hverja 50.000, sem olli því að hlutfall dauðsfalla úr sjúkdómum í Búrkína Fasó var einnig með því hæsta á heimsvísu. Hlutfall [[ólæsi]]s var yfir níutíu prósentum landsmanna og spilling í stjórkerfinu var útbreitt og mikill hluti ríkisútgjalda fór í greiðslur til embættismanna.&lt;ref name=réttur&gt;{{Tímarit.is|4107423|Sankara heyrir ekki sögunni til, hann tilheyrir vinnandi fólki alls staðar|útgáfudagsetning=1. janúar 1989|blað=[[Réttur]]|höfundur=Doug Cooper|blaðsíða=24-30}}&lt;/ref&gt; Mikill hluti smábændastéttarinnar varð auk þess að vinna þegnskylduvinnu fyrir stórhöfðingja og greiða ríkisstjórninni [[Nefskattur|nefskatt]] sem hafði viðhaldist allt frá nýlendutímanum.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Á stjórnartíð sinni stóð Sankara fyrir stórtækum [[bólusetning]]arherferðum og virkjaði alþýðu í svokölluðum „Varnarnefndum byltingarinnar“ til að hleypa af stað byggingu [[Áveita|áveitukerfa]], skóla og vegakerfa. Hann stóð jafnframt fyrir [[Lestur|lestrarátaki]] á þremur megintungumálum og lét stofna samtök fyrir konur, æskulýð og eldra fólk.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Sankara lét leggja af nefskattinn og banna þegnþjónustu fyrir þorpshöfðingjana. Hann lét einnig [[Þjóðnýting|þjóðnýta]] landeignir til þess að tryggja smábændum aðgengi að ræktarlandi. Hann gerði heilsugæslu einnig aðgengilegri fyrir búrkínsku landsbyggðina og stóð fyrir átaki til að stemma stigu við [[Árblinda|árblindu]], sem hafði haldið þúsundum landsmanna frá ræktanlegu landi. Heilsuátök á stjórnarárum Sankara stuðluðu að því að árið 1987 hafði ungbarnadauði í landinu minnkað niður í 145 af hverjum 1.000 börnum.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Sankara var innblásinn af [[Byltingin á Kúbu|kúbversku byltingunni]], sem hann kallaði „tákn hugdirfsku og staðfestu.“ Hann var ötull andstæðingur [[Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku|aðskilnaðarstefnunnar í Suður-Afríku]] og reyndi að virkja alþýðu Búrkína Fasó í samstöðuaðgerðum með þjóðunum í sunnanverðri Afríku. Sankara beitti sér einnig gegn stjórn Suður-Afríku á vettvangi [[Afríska einingarbandalagið|Afríska einingarbandalagsins]] og hvatti önnur Afríkuríki til að gerast aðilar að viðskiptabanni gegn henni. Hann sýndi jafnframt samstöðu á alþjóðavettvangi með [[Þjóðfrelsisfylking sandínista|sandínistum]] í [[Níkaragva]], [[SWAPO]] í [[Namibía|Namibíu]], [[Frelsissamtök Palestínu|PLO]] í [[Palestína|Palestínu]] og [[Polisario-hreyfingin|Polisario-hreyfingunni]] í [[Vestur-Sahara]].&lt;ref name=réttur/&gt;

Ólíkt mörgum marxistaleiðtogum þessa tíma lét Sankara sig [[náttúruvernd]] einnig miklu varða. Frá tíma frönsku nýlendustjórnarinnar hafði Búrkína Fasó smám saman verið að glata ræktanlegu landi vegna [[eyðimerkurmyndun]]ar. Sankara leit á eyðimerkurmyndinina sem arfleifð ræktunarhátta sem heimsvaldasinnar hefðu innleitt í landinu og kallaði umhverfisbaráttu „baráttu sem [væri] umfram allt pólitísk.“ Á stjórnartíð sinni virkjaði Sankara þúsundir fólks til þess að gróðursetja tré til þess að stemma stigu við eyðimerkurmynduninni.&lt;ref name=réttur/&gt;

Sankara talaði jafnframt gegn kúgun kvenna og setti kvenfrelsisbaráttu í stéttarsamhengi í ræðum sínum.&lt;ref name=réttur/&gt; Á stjórnartíð sinni lét Sankara banna [[Umskurður kvenna|umskurð kvenna]], þvinguð hjónabönd og [[fjölkvæni]].&lt;ref&gt;{{Vefheimild|höfundur=Pierre Lepidi|titill=Thomas Sankara, le féministe|útgefandi=''[[Le Monde]]''|ár=2020|mánuður=4. janúar|url=https://www.lemonde.fr/afrique/article/2020/01/04/thomas-sankara-le-feministe_6024805_3212.html|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=28. júlí}}&lt;/ref&gt;

==Dauði Sankara og eftirmálar==
Þann 15. október 1987 gerði hópur herforingja undir forystu [[Blaise Compaoré]] hallarbyltingu gegn Sankara. Valdaránið leiddi til átaka þar sem Sankara var drepinn ásamt um hundrað stuðningsmönnum sínum.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|1666028|Sankara forseti féll ásamt 100 mönnum|útgáfudagsetning=17. október 1987|blað=[[Morgunblaðið]]|blaðsíða=30}}&lt;/ref&gt; Compaoré lýsti sjálfan sig nýjan forseta landsins í kjölfarið og fordæmdi Sankara í fyrstu sem „liðhlaupa og svikahrapp“ og „einræðissegg sem vildi gera landið að hálfnýlendu.“ Stuttu síðar mildaði Compaoré þó orðræðuna um Sankara og sagði hann hafa verið „byltingarsinna sem fór villur vegar“ og lagði áherslu á að ætlunin hefði ekki verið að drepa forsetann.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|2912131|Sankaras er saknað|útgáfudagsetning=22. október 1987|blað=[[Þjóðviljinn]]|blaðsíða=10}}&lt;/ref&gt; Sankara var grafinn í snarhasti í kirkjugarði í [[Dagnoen]]-héraði en fjölskylda hans dró lengi í efa að jarðneskar leifar hans væru í raun að finna þar.

Compaoré réð yfir Búrkína Fasó þar til hann var rekin frá völdum eftir fjöldamótmæli árið 2014 og flúði til [[Fílabeinsströndin|Fílabeinsstrandarinnar]]. Alla stjórnartíð sína neitaði Compaoré að rannsaka dauða Sankara en eftir að honum var steypt af stóli lögðu stjórnvöld aukna áherslu á uppgjör við morðið. Samþykkt var árið 2015 að grafa upp lík Sankara til að rannsaka það.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Grafa upp lík fyrrverandi forseta|útgefandi=[[mbl.is]]|ár=2015|mánuður=26. maí|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2015/05/26/grafa_upp_lik_fyrrverandi_forseta/|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=28. júlí}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Leifar Sankara verða grafnar upp|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2015/03/07/leifar_sankara_verda_grafnar_upp/|ár=2015|mánuður=7. mars|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=[[mbl.is]]}}&lt;/ref&gt;

Réttarhöld vegna morðsins á Sankara hófust árið 2021. Compaoré og tíu aðrir voru ákærðir vegna dauða hans.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Réttar­höld vegna ára­tuga gamals for­seta­morðs|url=https://www.frettabladid.is/frettir/rettarhold-vegna-aratuga-gamals-forsetamords/|ár=2021|mánuður=9. október|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=''[[Fréttablaðið]]''|höfundur=Þorvarður Pálsson}}&lt;/ref&gt; Þann 6. apríl 2022 var Compaoré dæmdur að sér fjarstöddum í lífstíðarfangelsi fyrir morðið.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.lemonde.fr/afrique/article/2022/04/06/burkina-faso-l-ancien-president-blaise-compaore-condamne-par-contumace-a-la-prison-a-perpetuite-pour-l-assassinat-de-thomas-sankara_6120859_3212.html |titill= Burkina Faso : l’ancien président Blaise Compaoré condamné par contumace à la prison à perpétuité pour l’assassinat de Thomas Sankara |mánuður=6. apríl|ár=2022|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=''[[Le Monde]]''}}&lt;/ref&gt;

==Tilvísanir==
&lt;references/&gt;

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla|
titill=Forseti Búrkína Fasó |
frá=[[4. ágúst]] [[1983]]|
til=[[15. október]] [[1987]]|
fyrir=[[Jean-Baptiste Ouédraogo]]|
eftir=[[Blaise Compaoré]]|
}}
{{Töfluendir}}
{{DEFAULTSORT:Sankara, Thomas}}
{{fd|1949|1987}}
[[Flokkur:Forsetar Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Forsætisráðherrar Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Kommúnistaleiðtogar]]
[[Flokkur:Myrtir þjóðhöfðingjar]]</text>
      <sha1>8su5kty7jgnln6gt0jx009fbc6dtsne</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762154</id>
      <parentid>1762150</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T00:56:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>/* Æviágrip */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11798" xml:space="preserve">{{Forsætisráðherra
| nafn           = Thomas Sankara
| mynd           = Thomas-sankara-dessin.jpg
| myndatexti1     = {{small|Teikning af Sankara.}}
| titill= Forseti Búrkína Fasó
| stjórnartíð_start = [[4. ágúst]] [[1983]]
| stjórnartíð_end = [[15. október]] [[1987]]
| forveri = [[Jean-Baptiste Ouédraogo]]
| eftirmaður = [[Blaise Compaoré]]
| titill2= Forsætisráðherra Efri-Volta
| stjórnartíð_start2 = [[10. janúar]] [[1983]]
| stjórnartíð_end2 = [[17. maí]] [[1983]]
| forseti2 = [[Jean-Baptiste Ouédraogo]]
| forveri2 = [[Saye Zerbo]]
| eftirmaður2 = ''Enginn''
| fæddur = [[21. desember]] [[1949]]
| fæðingarstaður = [[Yako]], [[Efri-Volta]]
| dánardagur     = {{dauðadagur og aldur|1987|10|15|1949|12|17}}
| dánarstaður    = [[Ouagadougou]], [[Búrkína Fasó]]
| orsök_dauða    = Myrtur
| stjórnmálaflokkur = [[Afríski sjálfstæðisflokkurinn]]
| maki           = [[Mariam Sankara]]
| börn           = 2
| undirskrift = Signature of Thomas Sankara.png
}}
'''Thomas Isidore Noël Sankara''' (21. desember 1949 – 15. október 1987) var [[Búrkína Fasó|búrkínskur]] hermaður og byltingarmaður sem var forseti Búrkína Fasó frá 1983 þar til hann var drepinn í valdaráni árið 1987. Sankara var fygjandi [[Marxismi|marxisma]] og [[Afríkueiningarstefnan|Afríkueiningarstefnunni]] og naut mikillar alþýðuhylli á stjórnartíð sinni. Hann er eitt helsta [[bylting]]artákn [[Afríka|Afríku]] og er gjarnan kallaður „[[Che Guevara]] Afríku.“

==Æviágrip==
Árið 1970, þegar Sankara var 20 ára gamall, fór hann frá [[Efri-Volta]] til herskóla á [[Madagaskar]] til þess að hljóta þjálfun sem liðsforingi í her Efri-Volta. Hann varð þar fyrir áhrifum af pólitískum tíðaranda og varð vitni að því þegar tugþúsundir íbúa Madagaskar [[Rotaka|fjölmenntu út á götur höfuðborgarinnar]] í maí 1972 og hröktu ríkisstjórn landsins frá völdum.&lt;ref name=þjóðviljinn&gt;{{Tímarit.is|2919690|Pólitísk arfleifð Sankara|útgáfudagsetning=4. apríl 1989|blað=[[Þjóðviljinn]]|blaðsíða=5}}&lt;/ref&gt;

Eftir nám sitt á Madagaskar dvaldi Sankara um skeið í [[Frakkland]]i og kynntist þar ýmsum [[Vinstristefna|vinstrisinnuðum]] stjórnmálastefnum. Þegar hann sneri aftur til Efri-Volta árið 1974 braust út landamærastríð gegn [[Malí]] þar sem Sankara vann sér lof með hetjulegri framgöngu. Hann gagnrýndi þó stríðið og kallaði það „tilgangslaust og óréttlátt.“&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Snemma árs 1983 var Sankara skipaður forsætisráðherra í stjórn [[Jean-Baptiste Ouédraogo]], forseta Efri-Volta. Í því embætti talaði Sankara opinberlega gegn [[Heimsvaldastefna|heimsvaldastefnu]] og hvatti alþýðu landsins til að verja sig gegn erlendum og innlendum fjármálahagsmunum. Sankara og aðrir róttækir herforingjar lentu fljótt í ágreiningi við íhaldsöfl innan ríkisstjórnarinnar og svo fór að þann 13. maí 1983 var Sankara bolað úr embætti og hann tekinn fastur.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Innan fáeinna daga frá handtöku Sankara þyrptust þúsundir ungs fólks út á götur til að krefjast lausnar hans. Sumt stuðningsfólk Sankara fór til [[Pô]] nærri landamærunum við [[Gana]] og hlaut þar herþjálfun hjá bandamanni Sankara, herforingjanum [[Blaise Compaoré]]. Þann 4. ágúst gerðu 250 hermenn áhlaup á höfuðborgina [[Ouagadougou]], steyptu Ouédraogo af stóli og frelsuðu Sankara. Sankara varð í kjölfarið forseti nýs „Þjóðarráðs byltingarinnar.“&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

==Stjórnartíð (1983–1987)==
Eftir að Sankara tók við völdum lét hann breyta nafni Efri-Volta í Búrkína Fasó, sem „merkir land hinna keiku manna“&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|4193151|Ouagadougou|útgáfudagsetning=26. júlí 2008|blað=[[Lesbók Morgunblaðsins]]|blaðsíða=2|höfundur=Kristján B. Jónasson}}&lt;/ref&gt; eða land „hinna heiðarlegu.“ Nafnabreytingin var liður í viðleitni Sankara til að má út ummerki nýlendutímans.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|2493741|Nýlendutíminn máður út|útgáfudagsetning=23. ágúst 1984|blað=[[Dagblaðið Vísir]]|blaðsíða=10}}&lt;/ref&gt;

Sankara tók við lélegu þjóðarbúi þegar hann settist á forsetastól. [[Ungbarnadauði]] var um 208 af hverjum 1.000, sem var hæsta hlutfall í heimi. Hlutfall sjúkrahúsrúma var aðeins eitt á hverja 1.200 landsmenn og aðeins einn læknir á hverja 50.000, sem olli því að hlutfall dauðsfalla úr sjúkdómum í Búrkína Fasó var einnig með því hæsta á heimsvísu. Hlutfall [[ólæsi]]s var yfir níutíu prósentum landsmanna og spilling í stjórkerfinu var útbreitt og mikill hluti ríkisútgjalda fór í greiðslur til embættismanna.&lt;ref name=réttur&gt;{{Tímarit.is|4107423|Sankara heyrir ekki sögunni til, hann tilheyrir vinnandi fólki alls staðar|útgáfudagsetning=1. janúar 1989|blað=[[Réttur]]|höfundur=Doug Cooper|blaðsíða=24-30}}&lt;/ref&gt; Mikill hluti smábændastéttarinnar varð auk þess að vinna þegnskylduvinnu fyrir stórhöfðingja og greiða ríkisstjórninni [[Nefskattur|nefskatt]] sem hafði viðhaldist allt frá nýlendutímanum.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Á stjórnartíð sinni stóð Sankara fyrir stórtækum [[bólusetning]]arherferðum og virkjaði alþýðu í svokölluðum „Varnarnefndum byltingarinnar“ til að hleypa af stað byggingu [[Áveita|áveitukerfa]], skóla og vegakerfa. Hann stóð jafnframt fyrir [[Lestur|lestrarátaki]] á þremur megintungumálum og lét stofna samtök fyrir konur, æskulýð og eldra fólk.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Sankara lét leggja af nefskattinn og banna þegnþjónustu fyrir þorpshöfðingjana. Hann lét einnig [[Þjóðnýting|þjóðnýta]] landeignir til þess að tryggja smábændum aðgengi að ræktarlandi. Hann gerði heilsugæslu einnig aðgengilegri fyrir búrkínsku landsbyggðina og stóð fyrir átaki til að stemma stigu við [[Árblinda|árblindu]], sem hafði haldið þúsundum landsmanna frá ræktanlegu landi. Heilsuátök á stjórnarárum Sankara stuðluðu að því að árið 1987 hafði ungbarnadauði í landinu minnkað niður í 145 af hverjum 1.000 börnum.&lt;ref name=þjóðviljinn/&gt;

Sankara var innblásinn af [[Byltingin á Kúbu|kúbversku byltingunni]], sem hann kallaði „tákn hugdirfsku og staðfestu.“ Hann var ötull andstæðingur [[Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku|aðskilnaðarstefnunnar í Suður-Afríku]] og reyndi að virkja alþýðu Búrkína Fasó í samstöðuaðgerðum með þjóðunum í sunnanverðri Afríku. Sankara beitti sér einnig gegn stjórn Suður-Afríku á vettvangi [[Afríska einingarbandalagið|Afríska einingarbandalagsins]] og hvatti önnur Afríkuríki til að gerast aðilar að viðskiptabanni gegn henni. Hann sýndi jafnframt samstöðu á alþjóðavettvangi með [[Þjóðfrelsisfylking sandínista|sandínistum]] í [[Níkaragva]], [[SWAPO]] í [[Namibía|Namibíu]], [[Frelsissamtök Palestínu|PLO]] í [[Palestína|Palestínu]] og [[Polisario-hreyfingin|Polisario-hreyfingunni]] í [[Vestur-Sahara]].&lt;ref name=réttur/&gt;

Ólíkt mörgum marxistaleiðtogum þessa tíma lét Sankara sig [[náttúruvernd]] einnig miklu varða. Frá tíma frönsku nýlendustjórnarinnar hafði Búrkína Fasó smám saman verið að glata ræktanlegu landi vegna [[eyðimerkurmyndun]]ar. Sankara leit á eyðimerkurmyndinina sem arfleifð ræktunarhátta sem heimsvaldasinnar hefðu innleitt í landinu og kallaði umhverfisbaráttu „baráttu sem [væri] umfram allt pólitísk.“ Á stjórnartíð sinni virkjaði Sankara þúsundir fólks til þess að gróðursetja tré til þess að stemma stigu við eyðimerkurmynduninni.&lt;ref name=réttur/&gt;

Sankara talaði jafnframt gegn kúgun kvenna og setti kvenfrelsisbaráttu í stéttarsamhengi í ræðum sínum.&lt;ref name=réttur/&gt; Á stjórnartíð sinni lét Sankara banna [[Umskurður kvenna|umskurð kvenna]], þvinguð hjónabönd og [[fjölkvæni]].&lt;ref&gt;{{Vefheimild|höfundur=Pierre Lepidi|titill=Thomas Sankara, le féministe|útgefandi=''[[Le Monde]]''|ár=2020|mánuður=4. janúar|url=https://www.lemonde.fr/afrique/article/2020/01/04/thomas-sankara-le-feministe_6024805_3212.html|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=28. júlí}}&lt;/ref&gt;

==Dauði Sankara og eftirmálar==
Þann 15. október 1987 gerði hópur herforingja undir forystu [[Blaise Compaoré]] hallarbyltingu gegn Sankara. Valdaránið leiddi til átaka þar sem Sankara var drepinn ásamt um hundrað stuðningsmönnum sínum.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|1666028|Sankara forseti féll ásamt 100 mönnum|útgáfudagsetning=17. október 1987|blað=[[Morgunblaðið]]|blaðsíða=30}}&lt;/ref&gt; Compaoré lýsti sjálfan sig nýjan forseta landsins í kjölfarið og fordæmdi Sankara í fyrstu sem „liðhlaupa og svikahrapp“ og „einræðissegg sem vildi gera landið að hálfnýlendu.“ Stuttu síðar mildaði Compaoré þó orðræðuna um Sankara og sagði hann hafa verið „byltingarsinna sem fór villur vegar“ og lagði áherslu á að ætlunin hefði ekki verið að drepa forsetann.&lt;ref&gt;{{Tímarit.is|2912131|Sankaras er saknað|útgáfudagsetning=22. október 1987|blað=[[Þjóðviljinn]]|blaðsíða=10}}&lt;/ref&gt; Sankara var grafinn í snarhasti í kirkjugarði í [[Dagnoen]]-héraði en fjölskylda hans dró lengi í efa að jarðneskar leifar hans væru í raun að finna þar.

Compaoré réð yfir Búrkína Fasó þar til hann var rekin frá völdum eftir fjöldamótmæli árið 2014 og flúði til [[Fílabeinsströndin|Fílabeinsstrandarinnar]]. Alla stjórnartíð sína neitaði Compaoré að rannsaka dauða Sankara en eftir að honum var steypt af stóli lögðu stjórnvöld aukna áherslu á uppgjör við morðið. Samþykkt var árið 2015 að grafa upp lík Sankara til að rannsaka það.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Grafa upp lík fyrrverandi forseta|útgefandi=[[mbl.is]]|ár=2015|mánuður=26. maí|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2015/05/26/grafa_upp_lik_fyrrverandi_forseta/|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=28. júlí}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Leifar Sankara verða grafnar upp|url=https://www.mbl.is/frettir/erlent/2015/03/07/leifar_sankara_verda_grafnar_upp/|ár=2015|mánuður=7. mars|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=[[mbl.is]]}}&lt;/ref&gt;

Réttarhöld vegna morðsins á Sankara hófust árið 2021. Compaoré og tíu aðrir voru ákærðir vegna dauða hans.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|titill=Réttar­höld vegna ára­tuga gamals for­seta­morðs|url=https://www.frettabladid.is/frettir/rettarhold-vegna-aratuga-gamals-forsetamords/|ár=2021|mánuður=9. október|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=''[[Fréttablaðið]]''|höfundur=Þorvarður Pálsson}}&lt;/ref&gt; Þann 6. apríl 2022 var Compaoré dæmdur að sér fjarstöddum í lífstíðarfangelsi fyrir morðið.&lt;ref&gt;{{Vefheimild|url=https://www.lemonde.fr/afrique/article/2022/04/06/burkina-faso-l-ancien-president-blaise-compaore-condamne-par-contumace-a-la-prison-a-perpetuite-pour-l-assassinat-de-thomas-sankara_6120859_3212.html |titill= Burkina Faso : l’ancien président Blaise Compaoré condamné par contumace à la prison à perpétuité pour l’assassinat de Thomas Sankara |mánuður=6. apríl|ár=2022|árskoðað=2022|mánuðurskoðað=26. júlí|útgefandi=''[[Le Monde]]''}}&lt;/ref&gt;

==Tilvísanir==
&lt;references/&gt;

{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla|
titill=Forseti Búrkína Fasó |
frá=[[4. ágúst]] [[1983]]|
til=[[15. október]] [[1987]]|
fyrir=[[Jean-Baptiste Ouédraogo]]|
eftir=[[Blaise Compaoré]]|
}}
{{Töfluendir}}
{{DEFAULTSORT:Sankara, Thomas}}
{{fd|1949|1987}}
[[Flokkur:Forsetar Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Forsætisráðherrar Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Kommúnistaleiðtogar]]
[[Flokkur:Myrtir þjóðhöfðingjar]]</text>
      <sha1>i9q887xal0ypsx81hhj8o0lpe4opj3m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Flokkur:Forsetar Búrkína Fasó</title>
    <ns>14</ns>
    <id>168652</id>
    <revision>
      <id>1762151</id>
      <timestamp>2022-07-28T00:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Flokkur:Afrískir þjóðhöfðingjar|Búrkína Fasó]] [[Flokkur:Búrkínskir stjórnmálamenn]] [[Flokkur:Forsetar eftir löndum|Búrkína Fasó]] [[Flokkur:Þjóðhöfðingjar eftir löndum|Búrkína Fasó]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="212" xml:space="preserve">[[Flokkur:Afrískir þjóðhöfðingjar|Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Búrkínskir stjórnmálamenn]]
[[Flokkur:Forsetar eftir löndum|Búrkína Fasó]]
[[Flokkur:Þjóðhöfðingjar eftir löndum|Búrkína Fasó]]</text>
      <sha1>g25jcksdpzw9dyh8uszc2o2f4h2jqg3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Flokkur:Búrkínskir stjórnmálamenn</title>
    <ns>14</ns>
    <id>168653</id>
    <revision>
      <id>1762152</id>
      <timestamp>2022-07-28T00:54:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Flokkur:Búrkínar|Stjórnmálamenn]] [[Flokkur:Stjórnmálamenn eftir löndum]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">[[Flokkur:Búrkínar|Stjórnmálamenn]]
[[Flokkur:Stjórnmálamenn eftir löndum]]</text>
      <sha1>oxrx59z99808z1f8phs3q5wc510xqak</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Flokkur:Forsætisráðherrar Búrkína Fasó</title>
    <ns>14</ns>
    <id>168654</id>
    <revision>
      <id>1762157</id>
      <timestamp>2022-07-28T00:57:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>Ný síða: [[Flokkur:Búrkínskir stjórnmálamenn]] [[Flokkur:Forsætisráðherrar eftir löndum|Búrkína Fasó]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="104" xml:space="preserve">[[Flokkur:Búrkínskir stjórnmálamenn]]
[[Flokkur:Forsætisráðherrar eftir löndum|Búrkína Fasó]]</text>
      <sha1>fjkj3yzdao30jb0i7ltfl1lbmp4lt4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Suzhou</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168655</id>
    <revision>
      <id>1762163</id>
      <timestamp>2022-07-28T03:00:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>Stofna síðu um Suzhou stórborg í suðurhluta Kína. Í þessari vatnaborg við Jangtse búa 7,4 milljónir í borginni sjálfri en á stjórnsýslusvæðinu öllu eru um 12.7 milljónir manna.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1355" xml:space="preserve">'''Suzhou''' ''([[kínverska]]:苏州; [[Pinyin|rómönskun:]] Sūzhōu; einnig þekkt sem Soo-chow)'' er stórborg á austurhluta [[Jiangsu|Jiangsu-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Í þessari vatnaborg við suðurhluta [[Jangtse|Jangtse-fljóts]] voru 7,4 milljónir íbúar í borginni sjálfri í lok árs 2020, en íbúafjöldi á stjórnsýslusvæðinu öllu voru þó mun fleiri eða um 12.7 milljónir.

Suzhou situr á fremur flatri, láglendri sléttu milli hins fræga Tai-vatns í vestri og hinnar víðáttumiklu stórborgar [[Sjanghæ]] í austri. Borgin þekur 8.657 ferkílómetra svæði með ám, vötnum og sjávarföllum sem eru 36,6% af heildarflatarmálinu. Hún er staðsett á suðurhluta [[Mikliskurður|Mikliskurðar]], manngerðra skipa- og áveituskurða í Austur Kína; er tengir saman tvö helstu fljót Kína: [[Gulafljót]] og [[Jangtse]], auk annarra fljóta og vatna. 

Umkringd skurðum á öllum fjórum hliðum og skorin þvert með minni síkjum, stjórnar borgin Jangtse óshólmasvæðinu norðan og norðaustur af Tai-vatni. Suzhou er staður mikillar fegurðar, með vötnum, ám, tjörnum, frægum görðum og röð fallegra hæða meðfram austurströnd vatnsins. Borgin liggur einnig í miðju eins gjöfulasta landbúnaðarhéraðs Kína.

== Heimildir ==

== Tilvísanir ==</text>
      <sha1>1omd2ckwrpieuiy233fw4v7u68pkwhl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1762165</id>
      <parentid>1762163</parentid>
      <timestamp>2022-07-28T03:11:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dagvidur</username>
        <id>4656</id>
      </contributor>
      <comment>/* Heimildir */ Bætti við heimildum og flokkun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2088" xml:space="preserve">'''Suzhou''' ''([[kínverska]]:苏州; [[Pinyin|rómönskun:]] Sūzhōu; einnig þekkt sem Soo-chow)'' er stórborg á austurhluta [[Jiangsu|Jiangsu-héraðs]] í suðurhluta [[Kína|Alþýðulýðveldisins Kína]]. Í þessari vatnaborg við suðurhluta [[Jangtse|Jangtse-fljóts]] voru 7,4 milljónir íbúar í borginni sjálfri í lok árs 2020, en íbúafjöldi á stjórnsýslusvæðinu öllu voru þó mun fleiri eða um 12.7 milljónir.

Suzhou situr á fremur flatri, láglendri sléttu milli hins fræga Tai-vatns í vestri og hinnar víðáttumiklu stórborgar [[Sjanghæ]] í austri. Borgin þekur 8.657 ferkílómetra svæði með ám, vötnum og sjávarföllum sem eru 36,6% af heildarflatarmálinu. Hún er staðsett á suðurhluta [[Mikliskurður|Mikliskurðar]], manngerðra skipa- og áveituskurða í Austur Kína; er tengir saman tvö helstu fljót Kína: [[Gulafljót]] og [[Jangtse]], auk annarra fljóta og vatna. 

Umkringd skurðum á öllum fjórum hliðum og skorin þvert með minni síkjum, stjórnar borgin Jangtse óshólmasvæðinu norðan og norðaustur af Tai-vatni. Suzhou er staður mikillar fegurðar, með vötnum, ám, tjörnum, frægum görðum og röð fallegra hæða meðfram austurströnd vatnsins. Borgin liggur einnig í miðju eins gjöfulasta landbúnaðarhéraðs Kína.

== Heimildir ==
* {{Wpheimild|tungumál=en|titill=Suzhou|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022}}
* {{Vefheimild|url=https://www.britannica.com/place/Suzhou|titill=Britannica: Suzhou|útgefandi=The Editors of Encyclopaedia|mánuður=29. ágúst|ár=2013|mánuðurskoðað=27. júlí|árskoðað=2022|Britannica}}
* Vefur ''borgarstjórnar Suzhou'' [http://www.suzhou.gov.cn/szsenglish/index.shtml Almennar upplýsingar um borgina], sögu, skipulag, áhugaverða ferðamannastaði, samgöngur o.fl.á ensku og kínversku.
* Vefsíða ''Travel China Guide'' [https://www.travelchinaguide.com/cityguides/suzhou.htm Almennar upplýsingar um borgina], áhugaverðustu ferðamannastaði, samgöngur o.fl.

== Tilvísanir ==
{{Reflist|3}}

[[Flokkur:Borgir í Kína]]</text>
      <sha1>16n0r657tknbuzy9x22buvzzdh0wr51</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alla Pugachova</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168656</id>
    <redirect title="Alla Púgatsjova" />
    <revision>
      <id>1762171</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:47:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Alla Pugachova]] á [[Alla Púgatsjova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#tilvísun [[Alla Púgatsjova]]</text>
      <sha1>9bakmqykl7wzj3mb436ibp4iu5ndi36</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Alla Pugachova</title>
    <ns>1</ns>
    <id>168657</id>
    <redirect title="Spjall:Alla Púgatsjova" />
    <revision>
      <id>1762173</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:47:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Alla Pugachova]] á [[Spjall:Alla Púgatsjova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" xml:space="preserve">#tilvísun [[Spjall:Alla Púgatsjova]]</text>
      <sha1>d93jgtpuhckflrgk50wu4idnp9vrd7c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yulia Volkova</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168658</id>
    <redirect title="Júlía Volkova" />
    <revision>
      <id>1762176</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:49:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Yulia Volkova]] á [[Júlía Volkova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" xml:space="preserve">#tilvísun [[Júlía Volkova]]</text>
      <sha1>cftc2in96iz2ynqdf1p182k2yao9vre</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Yulia Volkova</title>
    <ns>1</ns>
    <id>168659</id>
    <redirect title="Spjall:Júlía Volkova" />
    <revision>
      <id>1762178</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:49:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Yulia Volkova]] á [[Spjall:Júlía Volkova]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">#tilvísun [[Spjall:Júlía Volkova]]</text>
      <sha1>89whi03cvlvgeeaw97jj9rn03f5c0sv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Philipp Kirkorov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168660</id>
    <redirect title="Fílípp Kírkorov" />
    <revision>
      <id>1762180</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:50:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Philipp Kirkorov]] á [[Fílípp Kírkorov]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#tilvísun [[Fílípp Kírkorov]]</text>
      <sha1>65k5itc5ix8sg3hlh4p01e036jah7ea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Philipp Kirkorov</title>
    <ns>1</ns>
    <id>168661</id>
    <redirect title="Spjall:Fílípp Kírkorov" />
    <revision>
      <id>1762182</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:50:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Philipp Kirkorov]] á [[Spjall:Fílípp Kírkorov]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" xml:space="preserve">#tilvísun [[Spjall:Fílípp Kírkorov]]</text>
      <sha1>2j6meh7y8i75rxwsejvqhc5srdkybtd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Peter Nalitch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168662</id>
    <redirect title="Pjotr Nalítsj" />
    <revision>
      <id>1762184</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Peter Nalitch]] á [[Pjotr Nalítsj]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#tilvísun [[Pjotr Nalítsj]]</text>
      <sha1>3d131aqlbnzshm7n3rb1hw4ebrtqths</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spjall:Peter Nalitch</title>
    <ns>1</ns>
    <id>168663</id>
    <redirect title="Spjall:Pjotr Nalítsj" />
    <revision>
      <id>1762186</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Spjall:Peter Nalitch]] á [[Spjall:Pjotr Nalítsj]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36" xml:space="preserve">#tilvísun [[Spjall:Pjotr Nalítsj]]</text>
      <sha1>j4n53uzpf86agvy4a65vklqqq0f6cp4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mikhail Bakunin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168664</id>
    <redirect title="Míkhaíl Bakúnín" />
    <revision>
      <id>1762189</id>
      <timestamp>2022-07-28T08:59:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Mikhail Bakunin]] á [[Míkhaíl Bakúnín]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34" xml:space="preserve">#tilvísun [[Míkhaíl Bakúnín]]</text>
      <sha1>qnbczra1cs981t0cqnxmagz8wfwlf5u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nikita Krústsjov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168665</id>
    <redirect title="Níkíta Khrústsjov" />
    <revision>
      <id>1762192</id>
      <timestamp>2022-07-28T09:11:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>TKSnaevarr</username>
        <id>53243</id>
      </contributor>
      <comment>TKSnaevarr færði [[Nikita Krústsjov]] á [[Níkíta Khrústsjov]] yfir tilvísun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35" xml:space="preserve">#tilvísun [[Níkíta Khrústsjov]]</text>
      <sha1>nksrtudwlzb5b03omlilmb4p96kpgqk</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>