Википеди inhwiki https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%BE%D0%B0%D0%B3%D3%80%D1%83%D0%B2 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Медиа Гӏулакха Ювцар Доакъашхо Доакъашхочун дувцар Википеди Википеди ювцар Файл Файл ювцар MediaWiki MediaWiki ювцар Ло Ло бувцар Новкъостал Новкъостал дувцар ОагӀат ОагӀат ювцар TimedText TimedText talk Модуль Модуль ювцар Гаджет Гаджет ювцар Гаджета къоастадар Гаджета къоастадар дувцар СоагӀапче 0 1088 54391 53427 2022-08-07T08:30:09Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{НП+Россия | статус = Эйла | русское название = СоагӀапче | оригинальное название = | изображение = | описание изображения = | герб = | флаг = | lat_deg = 43.484685 | lon_deg = 44.588175 | регион = Ингушетия | регион в таблице = ГӀалгӀайче | вид района = Муниципальный район | район = Малгобекский район | район в таблице = Малгобекский район{{!}}МагӀалбика | вид поселения = Сельское поселение | поселение = Сагопши | поселение в таблице = СоагӀапче | внутреннее деление = | вид главы = Юртда | глава = ЦӀоканаькъан (Галай) Макшарипа Къурайш | дата основания = 1863-ча шера | первое упоминание = | прежние имена = {{НП-ПН|1874|Новый Ах-Барзой|1944|СоагӀапче (Сагопши)|1958|Ногцард}} | статус с = | площадь = 160,00 | высота центра НП = 397 | климат = [[Влажный континентальный климат|тӀаьда юккъера (Dfb)]] | население = {{ Население | Сагопши | тс }} | год переписи = {{ Население | Сагопши | г }} | плотность = {{#expr: ( {{ Население | Сагопши | ч }} / 160.00 round 2 ) }} | агломерация = | национальный состав = [[гӀалгӀай]] | конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалба ди|бусалба]] | этнохороним = | часовой пояс = | почтовый индекс = 386340 | телефонный код = 8734 | автомобильный код = 06 | цифровой идентификатор = 26215840001 | категория в Commons = | сайт = }} '''СоагӀапче''' ({{lang-ru|Сагопши}}) — [[ГӀалгӀайче|ГӀалгӀай мехка]] [[МагӀалбика шахьар]]е ула [[юрт]]. == Географи == Юрт [[Алханчуртская долина|Шин аргӀа юкъе]] ул, дукхагӀа [[АргӀа (дукъ)|Шолжа АргӀа]]н [[гӀинбухе]]рча [[босе]] тӀа. Шахьара юкъ йолча [[МагӀалбик]]а зӀилбухехьа латт, иштта [[Магас]]ах гӀинбухе-малхбузехьа 60 км гаьна я. Юхе я́да нах баха моттигаш: гӀинбухехьа — [[МагӀалбик]], гӀинбухен-малхбоалехьа — [[Къулбехьера (ГӀалгӀайче)|Къулбехьера (юрт)]], малхбоалехьа — [[Заьзгакъонгий-Коа]], зӀилбухен-малхбоалехьа — [[Черкъий-Юрт]], зӀилбухе-малхбузехьа — [[Дола-Коа]]и [[Инаркъе]]и<ref>{{cite web|url=http://artofwar.ru/img/z/zagorulxko_w_a/text_0330-1/|title=Карта Чечни и Ингушетии|format=rar|date=не ранее 1995|accessdate=2010-01-02|archiveurl=|archivedate=}}rar. Объём 8 МБ.</ref>. == Тархьар == ХӀанзара СоагӀапче улла моттиг гӀалгӀай лоам хьалбаха́чул тӀехьагӀа [[Малая Кабарда|ЗӀамига ГӀаьбарте]]х лоархӀаш хиннай, Псыгобже хи тӀа ({{Lang-kbd|Псыгъуабжэ — тайша хий}}). Шоайла 3 км гаьна а йолаш ши эйла хьахиннай цига<ref>СПРАВКА "К вопросу о границах Республики Ингушетия с Чеченской Республикой» Назрань, 2012г.</ref>: Боканаькъан {{таржам дац|Цокало}} эйлаи (дукхагӀа [[Илдарха-ГӀала|Илдарха-ГӀалий тӀара]] нах бахаш хинна МагӀара СоагӀапче), Гатагажанаькъан {{таржам дац|Аламкача}} эйлаи ({{таржам дац|заселённый переселенцами из Тарской долины (село Абреково)}} баха ЭгӀара СоагӀапче и<ref>Марьям Яндиева, Адам Мальсагов, "Ингушетия и ингуши", Москва, 1999г.</ref>. 1865-ча шера Боканаькъанчун эйла Ӏойоассаенна хиннай бахархоша [[Хьункархой Импери|Хьункархой мехка]] [[Мухаджирство в среде нахских народов|хӀижрат]] дар бахьан долаш, хӀаьта даьсса цӀенош ГӀалгӀай мехка ба́ха Ӏийнача кхыча [[Оарстхой|оарстхоша]] дизад, хӀаьта эйла керда цӀи тиллай — Керда Ах-Барзой<ref>Иванов М.А., "В горах между рр. Фортангой и Аргуном", 1902г.</ref>.  1874-ча шера низагӀа [[аре|шаьрача]] ӀокӀала а боахаш ши эйла вӀашагӀтехай<ref>Рапорт. Начальник Владикавказского округа, отдел 1-й, 18 июля 1872 года, №4228, г.Владикавказ Начальнику Терской области.</ref>, ишта хӀанзара СоагӀапче хьахиннай. [[Эрсече хинна бӀорахой тӀом|БӀорахой тӀема]] хана [[Деникин]]а чӀоагӀа духьаллаьттай юрт, [[Гарданаькъан Тоаркхо-Хьаж]] хьалха а волаш. [[Боканаькъан Хаме Ахьмад]]а яздаь «Беке къонгаш» цу замах хинначох да. 1944-1957-ча шерашка [[депортация чеченцев и ингушей|вайнах мехках баьккхача ханеи]] [[ЧИАССР|Нохч-ГӀалгӀай АССР]] дӀаяьккхача ханеи эйла Ногцард яхаш а йолаш [[ГӀинбухера-ХӀирий АССР]]а лоаттаме хиннай<ref>[http://www.ingusheti.ge/?cat=ingusheti&cat2=Я.%20ПАТИЕВ.%20ИНГУШИ:%20ДЕПОРТАЦИЯ,%20ВОЗВРАЩЕНИЕ,%20РЕАБИЛИТАЦИЯ.%201944-2004&id=88&name_array=~В%20ОБЪЕКТИВЕ%20ИСТОРИИ~Дзурдзукские%20ворота~Я.%20ПАТИЕВ.%20ИНГУШИ:%20ДЕПОРТАЦИЯ,%20ВОЗВРАЩЕНИЕ,%20РЕАБИЛИТАЦИЯ.%201944-2004&id_array=~47~51~88&read В Президиум Верховного Совета РСФСР. Президиум Верховного Совета Северо-Осетинской АССР просит утвердить его постановление о переименовании населённых пунктов в новых районах, вошедших в состав Северо-Осетинской АССР...] (см. документ № 99)</ref>, бакъда 1958-ча шера эйла ший хинна цӀи меттаоттаяьй — СоагӀапче (Сагопши). == Бахархой == {{ Население | Сагопши }} ; Къамай лоаттам [[Всероссийская перепись населения (2010)|2010-ча шера хьисап деш нах дӀаязбара]] хоамах<ref>{{cite web|url=http://ingstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/ingstat/resources/88de168040471b769f8bdf0fa8517bb1/том+4.+Национальный+состав+и+владение+языками%2C+гражданство+по+Республике+Ингушетия.rar|title=Том 4. Таблица 04-04. Население Ингушетии по национальности и владению русским языком|accessdate=2019-06-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306015147/http://ingstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/ingstat/resources/88de168040471b769f8bdf0fa8517bb1/%D1%82%D0%BE%D0%BC+4.+%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2+%D0%B8+%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8,+%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%BF%D0%BE+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B5+%D0%98%D0%BD%D0%B3%D1%83%D1%88%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F.rar|archivedate=2016-03-06|deadlink=yes}}</ref>: {{Автонумерация | Столбцов = 4 | Заголовок2 = Къам | Заголовок3 = Дукхал (саг). | Заголовок4 = Да́къа || [[гӀалгӀай]] | 9 940 | 98,93 % | | кхыбараш | 108 | 1,07 % }} == ГӀорбаьнна нах == * [[Боков, Ахмет Хамиевич|Боканаькъан Хаме Ахьмад]] — гӀалгӀай йоазонхо. * [[Гарданаькъан Тоаркхо-Хьаж]] — СоагӀапчен имами, XX-гӀа бӀаьшу долалуш ГӀалгӀайчен [[къаьда|къаьдеи]]. 1917—1923-ча шерарча бӀорахой тӀема турпал<ref>''Боков А.'' Торко-Хаджи Гарданов // Грозненский рабочий. — 1988. — 5 ноября. — С. 3.</ref>. * [[ГӀоандалой Сулумбик]] — цӀихеза хинна гӀалгӀай эбарг. {{См. также категорию|СоагӀапча баьраш}} == Белгалдаккхар == {{белгалдаккхар}} {{Населённые пункты Малгобекского района}} [[Category:МагӀалбика шахьара нах баха моттигаш]] [[ОагӀат:ГӀалгӀай юрташ]] c27hifdq4hhgyth1x3m0ghhl07lsywv Магас 0 1239 54386 54368 2022-08-06T20:43:57Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{значения|Магас (маӀанаш)}} {{НП+Россия | статус = Пхье | оригинальное название = | изображение = RussiaIngushetia2007-07.png | описание изображения = | герб = Coat of arms of Magas (Ingushetia).png | описание герба = Магаса герб | флаг = Flag of Magas (Ingushetia).png | описание флага = Магаса байракх | lat_deg = 43 | lat_min = 10 | lat_sec = | lon_deg = 44 | lon_min = 49 | lon_sec = | CoordScale = 20000 | регион = Ингушетия | регион в таблице = ГӀалгӀайче | вид района = пхье округ | район = Магас | район в таблице = Магас{{!}}Магас | вид поселения = | поселение = | поселение в таблице = | C в регион = нет | внутреннее деление = | вид главы = [[Магаса пхьедай|Пхьеда]] | глава = [[Овшанаькъан Башира Ӏусман]] | дата основания = [[1994 шу|1994 шера]] | первое упоминание = | прежние имена = | статус с = [[2000 шу|2000 шера]] денз | площадь = 12,63<ref name="история">[http://www.adm-magas.ru/index.php/istoriya Официальный сайт муниципального образования «Городской округ город Магас». История]</ref> | высота центра НП = 600 | климат = юккъера | население = {{ Население | Магас | тс }} | год переписи = {{ Население | Магас | г }} | плотность = {{ formatnum: {{ #expr: ( {{ Население | Магас | ч }} / 12.63 round 2 ) }} }} | агломерация = | национальный состав = [[гӀалгӀай]], [[эрсий]], кхыбараш а | конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]], [[православные|православхой]] | этнохороним = мага́схо, магáсхой | почтовый индекс = 386001 | телефонный код = 8734 | цифровой идентификатор = 26401 | категория в Commons = Magas | сайт = http://www.magasonline.ru/ }} [[Файл:Vovnushki-arkhitekturnoe.jpg|мини|Магас йотта йолалуш]] '''Магас''' ''(я)'' (иштта '''Магате''') — [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]]. ХӀанзара Магас йиллай 1992 шера, 700 шерал совгӀа хьалха [[Аланойче]]н нанагӀала а хинна йохаяьчул тӀехьагӀа меттаоттаяьй из. [[Эрсече]]н субъекта административни юкъ йолча [[пхье]]шта юкъера эггара зӀамигагӀеи къонагӀеи я. == Этимологи == ГӀалгӀай Мехка кердача нанагӀалий цӀи «Магас» хургйолаш ювца оттаяьр цӀихеза тархьархо [[Коазой Дауда Нурдин]] ва. Юххера ГӀалгӀайчен Мехкдас кхычарна юкъера из хержа хиннай{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}. [[Тархьар]]а, [[археологи|археологен]], [[лингвистика]]н дараштеи цигарча географе цӀерай топонимикаи бух тӀабодаш тиллай кердача нанагӀалий цӀи<ref>{{cite web |url=http://base.consultant.ru/cons/cgi/online.cgi?req=doc;base=PRJ;n=30119 |title= Пояснительная записка «К проекту Федерального закона «О присвоении столице Республики Ингушетия наименования город Магас»|author= Информационно-справочная правовая система «КонсультантПлюс»|date= |work= |publisher=Consultant.ru|accessdate=2015-11-09|lang=ru }}</ref>. Цу дарашка тӀатайжача [[Даькъасте]] иллача ширача [[Оалойче]]н нанагӀала цӀи хиннай «Магас». «Магас» яхача топонима чу «Ма» гӀалгӀай меттала "[[малх]] яхилга да{{ref+|Дукха ха яц гӀалгӀаша малхах «ма» я́ха. Ма яхар маьлха Даьла цӀи хиннай ширача {{таржам дац|[[Урартийцы|урартийций]]}}. ХӀанзара гӀалгӀай «малх» яха дош шин дешах латт: «ма» («малх»), «алхха» («цаӀ мара доаца, къоастадаь»). [[Базоркин Идрис Муртузович|Байсаранаькъан Муртаза Идриса]] ший [[Из тьмы веков|«БӀаьшерий боадонгара»]] яхача романа чу белгалдоаккхаш яздаьд: «Боккхийча нáха хьаяхачох, хьалха малхах ''ма'' я́ха́д, тӀаккха цу тӀа ''алхха'' ӀотӀакхийттад». Малхах Даьла веш хиннача гӀалгӀаша Ма́лхá те́къача хана даь кхайкар да ''«ма алхха»'' яхар|group="~"}}. ХӀаьта, «га»/«го» («круг», «диск») тӀатехача хьахул «мага»/«маго»{{ref+|Къаьнарча гӀалгӀай оаламо хьаяхачох, цхьадолча тайпай ([[Салгхой]], [[ТӀумахой]], [[Оздой]]) гаьнара да́ ([[этнарх]]) Маго яхаш ва. Маго моцагӀа гӀалгӀаша маьлха Даьла мо лоархӀаш хиннав. ГӀалгӀай лоам хӀанз а латташ да шира ерд [[Маго-Ерды|Маго-Ерд]] яхаш цӀи а йолаш.|group="~"}} — «маьлха гом, маьлха го». Чаккхенга латта «с» — гӀалгӀай «са» (лаьтта, моттиг) яхачох хьадаьнна дола [[топоформант|моттиг белгалъю]] да́къилг да. «Магас» ширача гӀалгӀай меттала «маьлха лаьтта (моттиг)» яхилга да, нагахьа из пхье цӀи яле, «маьлха пхье» аьнна, дашха йиш я из дош{{sfn|Кодзоев|2001|с=44}}{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=117}}{{sfn|Заяц|2001|c=11—12}}. == Тархьар == === Шира зама === Эггара хьалха Магас тептараш тӀа хьоаяьй иттлагӀча бӀаьшера ваьхача [[Аль-Масуди|МасӀуди]] яхача [[Ӏарбе]]чо [[943|943 шера]]{{sfn|Минорский|1963|c=192}}{{sfn|Агусти Алемань|2003|c=569}}. Магас илла моттиг белгалъю кхыча Ӏарбечо, Масуде заманхочо, Ибн Рустас. Цо язду, Аланой мехкагара малхбоалехьа уллача Серир цӀи йолча паччахьалкхен доазон тӀара (хӀанз нохчашкахьа [[Орга]] хий доагӀачара{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}) кхаь дийнахьа малхбузехьа никъ бича, гӀаш воагӀа саг Магасе кхоачаргва, аьнна{{sfn|Минорский|1963|c=204}}. ГӀалгӀай Ӏилманхошта хетачох Оалойчен нанагӀала Магас иллай хӀанз [[Яндаре]], [[ГIаьзе-Коа]], [[СурхотIе]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Iаьлий-Юрт]] ядача айеннача метте, хӀанзара Магаса доазув чу а лоацаш, малхбоалехьа Эса-чӀоже дӀатӀа а йоалаш{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=118, 119}}. ХIII бӀаьшера моалоша йохаяьй Магас. 1238 шу чакхдоалаш, Ӏай, Магаса кӀала эттаб, [[Батый|Бату-хан]] хьалха а волаш, моалой бӀу. Цхьан бетта духьала лаьттаб гӀалгӀай моалошта, дуне цецдоаккхаш денал гойтад, амма моалой сов дукха хиларах дӀаяьккхай Магас моастагӀаша. Из хиннад, 1239 шу долалуш. «ЦӀи мара хӀама йисанзар Магасах», ― язду моалой бӀенаца хиннача йоазонхочо Джувейне{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=125—126}}. === ХӀанзара зама === 1995 шера [[ГIалгIай Мехка Да|ГӀалгӀай Мехкдас]] [[Овшанаькъан Руслан]]а кертера лард еллай ГӀалгӀайчен керттера пхьенна. 2002 шера денз Магас официальни [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]] я. == Сурташ == <gallery> Image:Magas001.jpg|Мехкдаь Лакха-ЦӀа Image:Magas-2.PNG|Аллея Image:Airport Magas.jpg|[[Аэропорт Магас]] Image:Магас (Magas).jpg|[[Барта-гӀала]] тӀара гуш дола сурт </gallery> == Белгалдаккхар == ;Комментареш {{примечания|group="~"}} ;Нормативни бокъон акташ {{примечания|group="-"}} ;Хьасташ {{примечания|33em}} == Хьажа иштта == * [[Магаса пхьедай]] == Литература == * {{книга |автор = Агусти Алемань |заглавие = Аланы в древних и средневековых письменных источниках |место = М. |издательство = Менеджер |год = 2003 |страниц = |ref = Агусти Алемань }} * {{книга |автор = Долгиева М. Б., Картоев М. М., Кодзоев Н. Д., Матиев Т. Х. |заглавие = История Ингушетии |издание = 4-е изд |место = Ростов-на-Дону |ответственный = Отв. ред. [[Коазой Дауда Нурдин|Н. Д. Кодзоев]] |издательство = Южный издательский дом |год = 2013 |страниц = 600 |isbn = 978-5-98864-056-1 |ref = Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев }} * {{статья |автор = Заяц Д. В. |заглавие = Магас — Город Солнца — новая столица Ингушетии |ссылка = |язык = ru |издание = География |тип = журнал |год = 2001 |месяц = |число = |номер = 11 |страницы = 11—12 |ref = Заяц }} * {{статья |автор = [[Коазой Дауда Нурдин|Кодзоев Н. Д.]] |заглавие = Местонахождение и значение названия аланской столицы города Магас |ссылка = http://www.liveinternet.ru/community/2411429/post80498386/ |язык = ru |издание = Вестник Археологического центра |тип = научный журнал |место = Назрань |издательство = |год = 2001 |выпуск = 1 |страницы = 43—52 |isbn = |ref = Кодзоев }} * {{книга |автор = Минорский В. Ф. |заглавие = История Ширвана и Дербента |место = М. |издательство = |год = 1963 |страниц = |ref = Минорский }} * {{статья |автор = [[Ӏарчакханаькъан Сали|Арчаков С.]] |заглавие = Седкъий гулдеш лела саг |ссылка = https://serdalo.ru/sites/default/files/gazette-pdf/serdalo-36-12481-11-03-2021.pdf |язык = inh |издание = [[Сердало (газет)|Сердало]] |тип = газет |год = 2021 |месяц = 03 |число = 11 |номер = 36 (12481) |страницы = |ref = Ӏарчакханаькъан С. }} == ТӀатовжамаш == [[ОагӀат:Пхьеш алапатах]] [[ОагӀат:Магас]] 7st7grf1zirk2nvhdwz2akr0xso8oc8 54387 54386 2022-08-06T20:44:51Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{значения|Магас (маӀанаш)}} {{НП+Россия | статус = Пхье | оригинальное название = | изображение = RussiaIngushetia2007-07.png | описание изображения = | герб = Coat of arms of Magas (Ingushetia).png | описание герба = Магаса герб | флаг = Flag of Magas (Ingushetia).png | описание флага = Магаса байракх | lat_deg = 43 | lat_min = 10 | lat_sec = | lon_deg = 44 | lon_min = 49 | lon_sec = | CoordScale = 20000 | регион = Ингушетия | регион в таблице = ГӀалгӀайче | вид района = пхье округ | район = Магас | район в таблице = Магас{{!}}Магас | вид поселения = | поселение = | поселение в таблице = | C в регион = нет | внутреннее деление = | вид главы = [[Магаса пхьедай|Пхьеда]] | глава = [[Овшанаькъан Башира Ӏусман]] | дата основания = [[1994 шу|1994 шера]] | первое упоминание = | прежние имена = | статус с = [[2000 шу|2000 шера]] денз | площадь = 12,63<ref name="история">[http://www.adm-magas.ru/index.php/istoriya Официальный сайт муниципального образования «Городской округ город Магас». История]</ref> | высота центра НП = 600 | климат = юккъера | население = {{ Население | Магас | тс }} | год переписи = {{ Население | Магас | г }} | плотность = {{ formatnum: {{ #expr: ( {{ Население | Магас | ч }} / 12.63 round 2 ) }} }} | агломерация = | национальный состав = [[гӀалгӀай]], [[эрсий]], кхыбараш а | конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]], [[православные|православхой]] | этнохороним = мага́схо, магáсхой | почтовый индекс = 386001 | телефонный код = 8734 | цифровой идентификатор = 26401 | категория в Commons = Magas | сайт = http://www.magasonline.ru/ }} [[Файл:Vovnushki-arkhitekturnoe.jpg|мини|Магас йотта йолалуш]] '''Магас''' ''(я)'' (иштта '''Магате''') — [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]]. ХӀанзара Магас йиллай 1992 шера, 700 шерал совгӀа хьалха [[Аланойче]]н нанагӀала а хинна йохаяьчул тӀехьагӀа меттаоттаяьй из. [[Эрсече]]н субъекта административни юкъ йолча [[пхье]]шта юкъера эггара зӀамигагӀеи къонагӀеи я. == Этимологи == ГӀалгӀай Мехка кердача нанагӀалий цӀи «Магас» хургйолаш ювца оттаяьр цӀихеза тархьархо [[Коазой Дауда Нурдин]] ва. Юххера ГӀалгӀайчен Мехкдас кхычарна юкъера из хержа хиннай{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}. [[Тархьар]]а, [[археологи|археологен]], [[лингвистика]]н дараштеи цигарча географе цӀерай топонимикаи бух тӀабодаш тиллай кердача нанагӀалий цӀи<ref>{{cite web |url=http://base.consultant.ru/cons/cgi/online.cgi?req=doc;base=PRJ;n=30119 |title= Пояснительная записка «К проекту Федерального закона «О присвоении столице Республики Ингушетия наименования город Магас»|author= Информационно-справочная правовая система «КонсультантПлюс»|date= |work= |publisher=Consultant.ru|accessdate=2015-11-09|lang=ru }}</ref>. Цу дарашка тӀатайжача [[Даькъасте]] иллача ширача [[Оалойче]]н нанагӀала цӀи хиннай «Магас». «Магас» яхача топонима чу «Ма» гӀалгӀай меттала ''[[малх]]'' яхилга да{{ref+|Дукха ха яц гӀалгӀаша малхах «ма» я́ха. Ма яхар маьлха Даьла цӀи хиннай ширача {{таржам дац|[[Урартийцы|урартийций]]}}. ХӀанзара гӀалгӀай «малх» яха дош шин дешах латт: «ма» («малх»), «алхха» («цаӀ мара доаца, къоастадаь»). [[Базоркин Идрис Муртузович|Байсаранаькъан Муртаза Идриса]] ший [[Из тьмы веков|«БӀаьшерий боадонгара»]] яхача романа чу белгалдоаккхаш яздаьд: «Боккхийча нáха хьаяхачох, хьалха малхах ''ма'' я́ха́д, тӀаккха цу тӀа ''алхха'' ӀотӀакхийттад». Малхах Даьла веш хиннача гӀалгӀаша Ма́лхá те́къача хана даь кхайкар да ''«ма алхха»'' яхар|group="~"}}. ХӀаьта, «га»/«го» («круг», «диск») тӀатехача хьахул «мага»/«маго»{{ref+|Къаьнарча гӀалгӀай оаламо хьаяхачох, цхьадолча тайпай ([[Салгхой]], [[ТӀумахой]], [[Оздой]]) гаьнара да́ ([[этнарх]]) Маго яхаш ва. Маго моцагӀа гӀалгӀаша маьлха Даьла мо лоархӀаш хиннав. ГӀалгӀай лоам хӀанз а латташ да шира ерд [[Маго-Ерды|Маго-Ерд]] яхаш цӀи а йолаш.|group="~"}} — «маьлха гом, маьлха го». Чаккхенга латта «с» — гӀалгӀай «са» (лаьтта, моттиг) яхачох хьадаьнна дола [[топоформант|моттиг белгалъю]] да́къилг да. «Магас» ширача гӀалгӀай меттала «маьлха лаьтта (моттиг)» яхилга да, нагахьа из пхье цӀи яле, «маьлха пхье» аьнна, дашха йиш я из дош{{sfn|Кодзоев|2001|с=44}}{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=117}}{{sfn|Заяц|2001|c=11—12}}. == Тархьар == === Шира зама === Эггара хьалха Магас тептараш тӀа хьоаяьй иттлагӀча бӀаьшера ваьхача [[Аль-Масуди|МасӀуди]] яхача [[Ӏарбе]]чо [[943|943 шера]]{{sfn|Минорский|1963|c=192}}{{sfn|Агусти Алемань|2003|c=569}}. Магас илла моттиг белгалъю кхыча Ӏарбечо, Масуде заманхочо, Ибн Рустас. Цо язду, Аланой мехкагара малхбоалехьа уллача Серир цӀи йолча паччахьалкхен доазон тӀара (хӀанз нохчашкахьа [[Орга]] хий доагӀачара{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}) кхаь дийнахьа малхбузехьа никъ бича, гӀаш воагӀа саг Магасе кхоачаргва, аьнна{{sfn|Минорский|1963|c=204}}. ГӀалгӀай Ӏилманхошта хетачох Оалойчен нанагӀала Магас иллай хӀанз [[Яндаре]], [[ГIаьзе-Коа]], [[СурхотIе]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Iаьлий-Юрт]] ядача айеннача метте, хӀанзара Магаса доазув чу а лоацаш, малхбоалехьа Эса-чӀоже дӀатӀа а йоалаш{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=118, 119}}. ХIII бӀаьшера моалоша йохаяьй Магас. 1238 шу чакхдоалаш, Ӏай, Магаса кӀала эттаб, [[Батый|Бату-хан]] хьалха а волаш, моалой бӀу. Цхьан бетта духьала лаьттаб гӀалгӀай моалошта, дуне цецдоаккхаш денал гойтад, амма моалой сов дукха хиларах дӀаяьккхай Магас моастагӀаша. Из хиннад, 1239 шу долалуш. «ЦӀи мара хӀама йисанзар Магасах», ― язду моалой бӀенаца хиннача йоазонхочо Джувейне{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=125—126}}. === ХӀанзара зама === 1995 шера [[ГIалгIай Мехка Да|ГӀалгӀай Мехкдас]] [[Овшанаькъан Руслан]]а кертера лард еллай ГӀалгӀайчен керттера пхьенна. 2002 шера денз Магас официальни [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]] я. == Сурташ == <gallery> Image:Magas001.jpg|Мехкдаь Лакха-ЦӀа Image:Magas-2.PNG|Аллея Image:Airport Magas.jpg|[[Аэропорт Магас]] Image:Магас (Magas).jpg|[[Барта-гӀала]] тӀара гуш дола сурт </gallery> == Белгалдаккхар == ;Комментареш {{примечания|group="~"}} ;Нормативни бокъон акташ {{примечания|group="-"}} ;Хьасташ {{примечания|33em}} == Хьажа иштта == * [[Магаса пхьедай]] == Литература == * {{книга |автор = Агусти Алемань |заглавие = Аланы в древних и средневековых письменных источниках |место = М. |издательство = Менеджер |год = 2003 |страниц = |ref = Агусти Алемань }} * {{книга |автор = Долгиева М. Б., Картоев М. М., Кодзоев Н. Д., Матиев Т. Х. |заглавие = История Ингушетии |издание = 4-е изд |место = Ростов-на-Дону |ответственный = Отв. ред. [[Коазой Дауда Нурдин|Н. Д. Кодзоев]] |издательство = Южный издательский дом |год = 2013 |страниц = 600 |isbn = 978-5-98864-056-1 |ref = Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев }} * {{статья |автор = Заяц Д. В. |заглавие = Магас — Город Солнца — новая столица Ингушетии |ссылка = |язык = ru |издание = География |тип = журнал |год = 2001 |месяц = |число = |номер = 11 |страницы = 11—12 |ref = Заяц }} * {{статья |автор = [[Коазой Дауда Нурдин|Кодзоев Н. Д.]] |заглавие = Местонахождение и значение названия аланской столицы города Магас |ссылка = http://www.liveinternet.ru/community/2411429/post80498386/ |язык = ru |издание = Вестник Археологического центра |тип = научный журнал |место = Назрань |издательство = |год = 2001 |выпуск = 1 |страницы = 43—52 |isbn = |ref = Кодзоев }} * {{книга |автор = Минорский В. Ф. |заглавие = История Ширвана и Дербента |место = М. |издательство = |год = 1963 |страниц = |ref = Минорский }} * {{статья |автор = [[Ӏарчакханаькъан Сали|Арчаков С.]] |заглавие = Седкъий гулдеш лела саг |ссылка = https://serdalo.ru/sites/default/files/gazette-pdf/serdalo-36-12481-11-03-2021.pdf |язык = inh |издание = [[Сердало (газет)|Сердало]] |тип = газет |год = 2021 |месяц = 03 |число = 11 |номер = 36 (12481) |страницы = |ref = Ӏарчакханаькъан С. }} == ТӀатовжамаш == [[ОагӀат:Пхьеш алапатах]] [[ОагӀат:Магас]] dxq4fmlt18kp5e15wmfhkw6l4bviaqc 54388 54387 2022-08-06T20:46:40Z Ӏабдуррашид 1210 /* Хьажа иштта */ wikitext text/x-wiki {{значения|Магас (маӀанаш)}} {{НП+Россия | статус = Пхье | оригинальное название = | изображение = RussiaIngushetia2007-07.png | описание изображения = | герб = Coat of arms of Magas (Ingushetia).png | описание герба = Магаса герб | флаг = Flag of Magas (Ingushetia).png | описание флага = Магаса байракх | lat_deg = 43 | lat_min = 10 | lat_sec = | lon_deg = 44 | lon_min = 49 | lon_sec = | CoordScale = 20000 | регион = Ингушетия | регион в таблице = ГӀалгӀайче | вид района = пхье округ | район = Магас | район в таблице = Магас{{!}}Магас | вид поселения = | поселение = | поселение в таблице = | C в регион = нет | внутреннее деление = | вид главы = [[Магаса пхьедай|Пхьеда]] | глава = [[Овшанаькъан Башира Ӏусман]] | дата основания = [[1994 шу|1994 шера]] | первое упоминание = | прежние имена = | статус с = [[2000 шу|2000 шера]] денз | площадь = 12,63<ref name="история">[http://www.adm-magas.ru/index.php/istoriya Официальный сайт муниципального образования «Городской округ город Магас». История]</ref> | высота центра НП = 600 | климат = юккъера | население = {{ Население | Магас | тс }} | год переписи = {{ Население | Магас | г }} | плотность = {{ formatnum: {{ #expr: ( {{ Население | Магас | ч }} / 12.63 round 2 ) }} }} | агломерация = | национальный состав = [[гӀалгӀай]], [[эрсий]], кхыбараш а | конфессиональный состав = [[сунний]] [[бусалбаш]], [[православные|православхой]] | этнохороним = мага́схо, магáсхой | почтовый индекс = 386001 | телефонный код = 8734 | цифровой идентификатор = 26401 | категория в Commons = Magas | сайт = http://www.magasonline.ru/ }} [[Файл:Vovnushki-arkhitekturnoe.jpg|мини|Магас йотта йолалуш]] '''Магас''' ''(я)'' (иштта '''Магате''') — [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]]. ХӀанзара Магас йиллай 1992 шера, 700 шерал совгӀа хьалха [[Аланойче]]н нанагӀала а хинна йохаяьчул тӀехьагӀа меттаоттаяьй из. [[Эрсече]]н субъекта административни юкъ йолча [[пхье]]шта юкъера эггара зӀамигагӀеи къонагӀеи я. == Этимологи == ГӀалгӀай Мехка кердача нанагӀалий цӀи «Магас» хургйолаш ювца оттаяьр цӀихеза тархьархо [[Коазой Дауда Нурдин]] ва. Юххера ГӀалгӀайчен Мехкдас кхычарна юкъера из хержа хиннай{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}. [[Тархьар]]а, [[археологи|археологен]], [[лингвистика]]н дараштеи цигарча географе цӀерай топонимикаи бух тӀабодаш тиллай кердача нанагӀалий цӀи<ref>{{cite web |url=http://base.consultant.ru/cons/cgi/online.cgi?req=doc;base=PRJ;n=30119 |title= Пояснительная записка «К проекту Федерального закона «О присвоении столице Республики Ингушетия наименования город Магас»|author= Информационно-справочная правовая система «КонсультантПлюс»|date= |work= |publisher=Consultant.ru|accessdate=2015-11-09|lang=ru }}</ref>. Цу дарашка тӀатайжача [[Даькъасте]] иллача ширача [[Оалойче]]н нанагӀала цӀи хиннай «Магас». «Магас» яхача топонима чу «Ма» гӀалгӀай меттала ''[[малх]]'' яхилга да{{ref+|Дукха ха яц гӀалгӀаша малхах «ма» я́ха. Ма яхар маьлха Даьла цӀи хиннай ширача {{таржам дац|[[Урартийцы|урартийций]]}}. ХӀанзара гӀалгӀай «малх» яха дош шин дешах латт: «ма» («малх»), «алхха» («цаӀ мара доаца, къоастадаь»). [[Базоркин Идрис Муртузович|Байсаранаькъан Муртаза Идриса]] ший [[Из тьмы веков|«БӀаьшерий боадонгара»]] яхача романа чу белгалдоаккхаш яздаьд: «Боккхийча нáха хьаяхачох, хьалха малхах ''ма'' я́ха́д, тӀаккха цу тӀа ''алхха'' ӀотӀакхийттад». Малхах Даьла веш хиннача гӀалгӀаша Ма́лхá те́къача хана даь кхайкар да ''«ма алхха»'' яхар|group="~"}}. ХӀаьта, «га»/«го» («круг», «диск») тӀатехача хьахул «мага»/«маго»{{ref+|Къаьнарча гӀалгӀай оаламо хьаяхачох, цхьадолча тайпай ([[Салгхой]], [[ТӀумахой]], [[Оздой]]) гаьнара да́ ([[этнарх]]) Маго яхаш ва. Маго моцагӀа гӀалгӀаша маьлха Даьла мо лоархӀаш хиннав. ГӀалгӀай лоам хӀанз а латташ да шира ерд [[Маго-Ерды|Маго-Ерд]] яхаш цӀи а йолаш.|group="~"}} — «маьлха гом, маьлха го». Чаккхенга латта «с» — гӀалгӀай «са» (лаьтта, моттиг) яхачох хьадаьнна дола [[топоформант|моттиг белгалъю]] да́къилг да. «Магас» ширача гӀалгӀай меттала «маьлха лаьтта (моттиг)» яхилга да, нагахьа из пхье цӀи яле, «маьлха пхье» аьнна, дашха йиш я из дош{{sfn|Кодзоев|2001|с=44}}{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=117}}{{sfn|Заяц|2001|c=11—12}}. == Тархьар == === Шира зама === Эггара хьалха Магас тептараш тӀа хьоаяьй иттлагӀча бӀаьшера ваьхача [[Аль-Масуди|МасӀуди]] яхача [[Ӏарбе]]чо [[943|943 шера]]{{sfn|Минорский|1963|c=192}}{{sfn|Агусти Алемань|2003|c=569}}. Магас илла моттиг белгалъю кхыча Ӏарбечо, Масуде заманхочо, Ибн Рустас. Цо язду, Аланой мехкагара малхбоалехьа уллача Серир цӀи йолча паччахьалкхен доазон тӀара (хӀанз нохчашкахьа [[Орга]] хий доагӀачара{{sfn|Ӏарчакханаькъан С.|2021|c=}}) кхаь дийнахьа малхбузехьа никъ бича, гӀаш воагӀа саг Магасе кхоачаргва, аьнна{{sfn|Минорский|1963|c=204}}. ГӀалгӀай Ӏилманхошта хетачох Оалойчен нанагӀала Магас иллай хӀанз [[Яндаре]], [[ГIаьзе-Коа]], [[СурхотIе]], [[Экажакъонгий-Юрт]], [[Iаьлий-Юрт]] ядача айеннача метте, хӀанзара Магаса доазув чу а лоацаш, малхбоалехьа Эса-чӀоже дӀатӀа а йоалаш{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=118, 119}}. ХIII бӀаьшера моалоша йохаяьй Магас. 1238 шу чакхдоалаш, Ӏай, Магаса кӀала эттаб, [[Батый|Бату-хан]] хьалха а волаш, моалой бӀу. Цхьан бетта духьала лаьттаб гӀалгӀай моалошта, дуне цецдоаккхаш денал гойтад, амма моалой сов дукха хиларах дӀаяьккхай Магас моастагӀаша. Из хиннад, 1239 шу долалуш. «ЦӀи мара хӀама йисанзар Магасах», ― язду моалой бӀенаца хиннача йоазонхочо Джувейне{{sfn|Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев|2013|c=125—126}}. === ХӀанзара зама === 1995 шера [[ГIалгIай Мехка Да|ГӀалгӀай Мехкдас]] [[Овшанаькъан Руслан]]а кертера лард еллай ГӀалгӀайчен керттера пхьенна. 2002 шера денз Магас официальни [[ГӀалгӀай Мохк|ГӀалгӀай Мехка]] [[нанагӀала]] я. == Сурташ == <gallery> Image:Magas001.jpg|Мехкдаь Лакха-ЦӀа Image:Magas-2.PNG|Аллея Image:Airport Magas.jpg|[[Аэропорт Магас]] Image:Магас (Magas).jpg|[[Барта-гӀала]] тӀара гуш дола сурт </gallery> == Белгалдаккхар == ;Комментареш {{примечания|group="~"}} ;Нормативни бокъон акташ {{примечания|group="-"}} ;Хьасташ {{примечания|33em}} == Хьажа иштта == * [[Магаса пхьедай]] * [[Заьзганаькъан Идриса урам]] == Литература == * {{книга |автор = Агусти Алемань |заглавие = Аланы в древних и средневековых письменных источниках |место = М. |издательство = Менеджер |год = 2003 |страниц = |ref = Агусти Алемань }} * {{книга |автор = Долгиева М. Б., Картоев М. М., Кодзоев Н. Д., Матиев Т. Х. |заглавие = История Ингушетии |издание = 4-е изд |место = Ростов-на-Дону |ответственный = Отв. ред. [[Коазой Дауда Нурдин|Н. Д. Кодзоев]] |издательство = Южный издательский дом |год = 2013 |страниц = 600 |isbn = 978-5-98864-056-1 |ref = Долгиева, Картоев, Кодзоев, Матиев }} * {{статья |автор = Заяц Д. В. |заглавие = Магас — Город Солнца — новая столица Ингушетии |ссылка = |язык = ru |издание = География |тип = журнал |год = 2001 |месяц = |число = |номер = 11 |страницы = 11—12 |ref = Заяц }} * {{статья |автор = [[Коазой Дауда Нурдин|Кодзоев Н. Д.]] |заглавие = Местонахождение и значение названия аланской столицы города Магас |ссылка = http://www.liveinternet.ru/community/2411429/post80498386/ |язык = ru |издание = Вестник Археологического центра |тип = научный журнал |место = Назрань |издательство = |год = 2001 |выпуск = 1 |страницы = 43—52 |isbn = |ref = Кодзоев }} * {{книга |автор = Минорский В. Ф. |заглавие = История Ширвана и Дербента |место = М. |издательство = |год = 1963 |страниц = |ref = Минорский }} * {{статья |автор = [[Ӏарчакханаькъан Сали|Арчаков С.]] |заглавие = Седкъий гулдеш лела саг |ссылка = https://serdalo.ru/sites/default/files/gazette-pdf/serdalo-36-12481-11-03-2021.pdf |язык = inh |издание = [[Сердало (газет)|Сердало]] |тип = газет |год = 2021 |месяц = 03 |число = 11 |номер = 36 (12481) |страницы = |ref = Ӏарчакханаькъан С. }} == ТӀатовжамаш == [[ОагӀат:Пхьеш алапатах]] [[ОагӀат:Магас]] irx7t2ur3vghdy6hcjxr2mustnc4100 ГӀалгӀай Википеди 0 3074 54396 51105 2022-08-07T08:37:21Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki [[Файл:Wikipedia-logo-v2-inh.svg|thumb|250px|ГIалгIай меттал йолча Википеден раздела логотип]] '''ГӀалгӀай Википеди''' ({{lang-ru|Ингушская Википедия}}) — [[гӀалгӀай меттала]] йола [[Википеди|Википеден]] официальни [[раздел|ралс]]. Хьайийлай 2018 шера Тушол бетта 18 дийнахьа, цу хана денз болх беш я укх цIайна тIа: [[w:inh:|inh.wikipedia.org]]. Цул кхо бутт хьалхагIа [[Фонд Викимедиа]] Метта комитето могадаьдар из проект хьакхолла<ref>[https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Requests_for_new_languages/Wikipedia_Ingush&diff=17616045&oldid=17556349 Requests for new languages/Wikipedia Ingush]</ref>. 2018 шера Тушол бетта 20 дийнахь чакхбаьлар [[incubator:Wp/inh|«Викимедиа Инкубатор»]] яхача моттигера гIалгIай меттал статьяш хьаараяхара болх. Цу инкубатора чу гIалгIай проекто 10 шу совгIа ха яккхар дегIайоагIаш. == ТIатовжамаш == [[ОагӀат:Википеди]] [[ОагӀат:ГӀалгӀай мотт]] rxznth7x585ike329w6gzsbsk1526ky Турс-гӀадж 0 6288 54397 48747 2022-08-07T08:41:25Z Ӏабдуррашид 1210 Ӏабдуррашид доакъашхочо [[Турс-гIадж]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Турс-гӀадж]] wikitext text/x-wiki '''Турс-гIадж''' ''(я)'' — «[[Турс]]» ({{lang-ru|Гордóвина}}, {{lang-ru2|Калина-гордóвина}}) яхача кIóтаргах хьаяьккхача ткъовронах йола Ӏа́са. <gallery> 20140216Schneeball Neulussheim1.jpg|Турса ткъовро Файл:20130729Schneeball Hockenheim02.jpg|[[Турс (кIотарг)|Турс]] </gallery> == Белгалдаккхар == {{примечания}} [[Category:Вахар-лелара хIамаш]] [[Category:ГIаджамаш]] [[ОагӀат:ГIалгIай дешаши каламаши фразеологизмаши]] 3gm1uyp4xc6ae3vmm4szg554vdzv7b7 54399 54397 2022-08-07T08:41:58Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki '''Турс-гIадж''' ''(я)'' — «[[Турс]]» ({{lang-ru|Гордóвина}}, {{lang-ru2|Калина-гордóвина}}) яхача кIóтаргах хьаяьккхача ткъовронах йола [[Ӏаса|Ӏа́са]]. <gallery> 20140216Schneeball Neulussheim1.jpg|Турса ткъовро Файл:20130729Schneeball Hockenheim02.jpg|[[Турс (кIотарг)|Турс]] </gallery> == Белгалдаккхар == {{примечания}} [[Category:Вахар-лелара хIамаш]] [[Category:ГIаджамаш]] [[ОагӀат:ГIалгIай дешаши каламаши фразеологизмаши]] 0j804dg985wumiupazvelm9hvrdxaq9 ГӀоандалой Сулумбик 0 11037 54393 53987 2022-08-07T08:33:06Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Персона |имя = ГӀоандалой Сулумбик |оригинал имени = {{lang-ru|Сулумбек Сагопшинский, Сулумбек Гаравожев}} |имя при рождении = |полное имя = ГӀоандалой Гоаража Сулумбик |изображение = Ingush abrek Sulumbek.jpg |ширина = |описание изображения = Сулумбика цаӀ мара доаца сурт, велехьа массехк ди хьалха даьккхад <ref>Газета «Кубанский край», Екатеринодар, 1911 г.</ref> |ваь ха = 1878 |ваь моттиг = {{Место Рождения|СоагӀапче|СоагӀапча}}, [[Владикавказский округ|Бурон округ]][[Тийрка область]], [[Российская империя|Россе импери]] |дата смерти = 25.08.1911 |место смерти = {{МестоСмерти|Буро|Буро тӀа}} |гражданство = {{Россе импери}} |подданство = |род деятельности = [[эбарг]] |отец = |мать = |супруг = |супруга = |дети = |награды и премии = |автограф = |сайт = |викисклад = }} '''ГӀоандалой Гоаража Сулумбик''', дукхагӀа яьха́ цӀи: '''СоагӀапчера Сулумбик''' ({{lang-ru|Сулумбек Сагопшинский}}{{Sfn|Гешаев|2003|с=141}}), иштта '''Гоаража Сулумбик''' ({{lang-ru|Сулумбек Горовожев}}{{Sfn|Гешаев|2003|с=141}}) ([[1878]], [[СоагӀапче]] — [[Маьцхали 25]], [[1911]], [[Буро]]) — цӀихеза [[Ингуши|гӀалгӀай]] [[абрек|эбарг]]. [[Гандалой|ГӀоандалой]] [[тайпа]]н хиннав. [[Зелимхан Гушмазукаев|Заьлмахаца]] цхьана Николай паччахь хиннача хана эрсий Ӏаьдала́ дукха зе даь саг хиннав. Сулумбик а, Заьлмах а турпалаш мо лоархӀ Кавказе, ӀотоӀабаьча на́ха́ еча харцонна духьалбаьнна хилар бахьан долаш. == Белгалдаккхар == {{белгалдаккхар}} == Литература == * {{статья | автор = | заглавие = Казнь «правой руки» Зелимхана | язык = ru | издание = «Кавказская копейка» | тип = газета | год = 1911 | месяц = 08 | число = 25 | номер = | страницы = 4 | ref = «Кавказская копейка» }} * {{статья | автор = | заглавие = Арест абрека Соламбека Горваджiева | язык = ru | издание = «Русское слово» | тип = газета | год = 1910 | месяц = 11 | число = 5 | номер = 244 | страницы = | ref = «Русское слово» }} * {{книга |автор = |заглавие = Возвращение к истокам: История Ингушетии в лицах и фактах |ответственный = С. А. Хамчиев |место = Саратов |издательство = |год = 2000 |том = |страниц = 573 |страницы = |тираж = |ref = Хамчиев }} * {{книга |автор = [[Гешаев, Муса Баутдинович|Муса Гешаев]] |заглавие = Знаменитые ингуши |место = [[Турин]] |издательство = STIG |год = 2003 |том = 1 |страниц = 620 |страницы = 141—144 |тираж = 2000 |ref = Гешаев }} == ТӀатовжамаш == * [http://abrek.org/1258-ingushskiy-abrek-sulumbek-gorovozhev-sagopshinskiy.html Ингушский абрек Сулумбек Горовожев] // «Абрек», 18.12.2016 * {{Youtube|GZJJ7ewpsHk|«Папаха ингуша: Абрек Сулумбек», Д/ф}} // [[Лейла Гагиева]], 1.04.2019 qy1s2axr97qjon6yih2n5e4xl4tilwl Аль-МасӀуди 0 12714 54370 2022-08-06T12:17:25Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «{{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттада...» wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Золотые копи и россыпи самоцветов» ([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола эоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} lze1ttsuubfkd2num1ue2jcr20841ja 54371 54370 2022-08-06T12:19:28Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Золотые копи и россыпи самоцветов» ([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола эоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. [[Абуль-Хасан Али ибн-Хусейн аль-Масуди]] [[Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀуди]] [[Ал-Масуди]] [[Ал-МасӀуди]] [[Масуди]] [[МасӀуди]] == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} 9htr60b345mwdmle2fjer6q2wnc7m16 54372 54371 2022-08-06T12:44:54Z Ӏабдуррашид 1210 Ӏабдуррашид доакъашхочо [[Аль-Масуди]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Аль-МасӀуди]] wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Золотые копи и россыпи самоцветов» ([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола эоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. [[Абуль-Хасан Али ибн-Хусейн аль-Масуди]] [[Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀуди]] [[Ал-Масуди]] [[Ал-МасӀуди]] [[Масуди]] [[МасӀуди]] == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} 9htr60b345mwdmle2fjer6q2wnc7m16 54374 54372 2022-08-06T12:48:20Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = Al Masudi's Map of the World.JPG |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Золотые копи и россыпи самоцветов» ([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола эоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. [[Абуль-Хасан Али ибн-Хусейн аль-Масуди]] [[Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀуди]] [[Ал-Масуди]] [[Ал-МасӀуди]] [[Масуди]] [[МасӀуди]] == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} lnprodh5p5bthdvgyibs0ohg8v006i9 54381 54374 2022-08-06T12:50:39Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = Al Masudi's Map of the World.JPG |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Золотые копи и россыпи самоцветов» ([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола эоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} ry5ycq29hjqjr650t9wxy3dmvkgz2fw 54384 54381 2022-08-06T19:48:18Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = Al Masudi's Map of the World.JPG |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Дошо баьши жовхьарий гувнаши» ({{lang-ar|مُرُوج ٱلذَّهَب وَمَعَادِن ٱلْجَوْهَر}} Муру́дж аль-ЗахӀаь ва маӀадзин аль-жавхӀар)([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола хоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} dlcbtukoxhwgj3kb82c55t7h8f369km 54385 54384 2022-08-06T19:48:42Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{Арабское имя|лакаб=|кунья=Абу аль-Хьасан|имя=Ӏали (имя)|нисба=МасӀуди}}{{Учёный |Имя = Ӏали аль-МасӀуди |Оригинал имени = {{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}} |Изображение = Al Masudi's Map of the World.JPG |Ширина = |Описание изображения = аль-МасӀудичо оттадаь дунен сурт |Дата рождения = 896 |Место рождения = {{МестоРождения|БагӀдад|БагӀдаде}}, [[Аббасидский халифат|Ӏаббасидий халифат]] |Дата смерти = 956 |Место смерти = [[Фустат|ФустӀат]], {{МС|государство Ихшидидов|в Египте|Ихшидиды}} |Гражданство = |Научная сфера = [[тархьар]], [[географи]] |Место работы = |Учёная степень = |Учёное звание = |Альма-матер = |Научный руководитель = |Знаменитые ученики = |Известен как = яздаьд «Дошо баьши жовхьарий гувнаши» ({{lang-ar|مُرُوج ٱلذَّهَب وَمَعَادِن ٱلْجَوْهَر}} Муру́дж аз-ЗахӀаб ва маӀадзин аль-жавхӀар)([[947]]), «Книга указания и наблюдения» ([[956]]) |Награды и премии = |Роспись = |Ширина росписи = |Сайт = }} '''Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀу́ди''' ({{lang-ar|أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي}}, [[896 год|896]] гаргга шу, [[Багдад|БагӀдад]], — сентябрь [[956 год|956]]<ref>{{книга |автор = {{nobr|Крачковский И. Ю.}} |часть = |заглавие = Избранные сочинения |оригинал = |ссылка = |издание = |ответственный = |место = М., Л. |издательство = Издательство Академии Наук СССР |год = 1957 |том = 4 |страницы = 171 |страниц = |isbn = }}</ref>, [[Фустат|ФустӀат]]) — Ӏарбий {{историк|X века|ислама}}, {{географ|X века}} и {{путешественник|X века}}. Хьалха къаьст-къаьстта хинна беррига тархьарахи географехи бола хоам гулбеш геттара боккха лоадам болаш юолх цо барах «Ӏарбий [[Геродот]]» аьнна цӀи яьккхай. [[Ибн Халдун]]а берригача тархьархой «[[имам]]» аьнна цӀи яьккхай цох. == Белгалдаккхар== {{белгалдаккхар}} 7unny9bztsp98bhhqzn72ps52s686dm Аль-Масуди 0 12715 54373 2022-08-06T12:44:54Z Ӏабдуррашид 1210 Ӏабдуррашид доакъашхочо [[Аль-Масуди]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Аль-МасӀуди]] wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Абуль-Хасан Али ибн-Хусейн аль-Масуди 0 12716 54375 2022-08-06T12:49:02Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Абу аль-Хьасан Ӏали ибн аль-Хьусайн аль-МасӀуди 0 12717 54376 2022-08-06T12:49:14Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao МасӀуди 0 12718 54377 2022-08-06T12:49:27Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Масуди 0 12719 54378 2022-08-06T12:49:38Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Ал-Масуди 0 12720 54379 2022-08-06T12:49:53Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Ал-МасӀуди 0 12721 54380 2022-08-06T12:50:03Z Ӏабдуррашид 1210 [[Аль-МасӀуди]] яхача оагIонгахьа дола ластар wikitext text/x-wiki #ластар [[Аль-МасӀуди]] 3m9uj5os0n0c4mfm9h0kns77eobicao Доакъашхочун дувцар:MdsShakil/header 3 12722 54382 2022-08-06T16:14:02Z Pathoschild 220 create header for talk page ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]]) wikitext text/x-wiki <div style="display: flex; flex-wrap: wrap; justify-content: center; align-items: center; margin: 16px 0; border: 1px solid #aaaaaa;"> <div style="padding: 12px;">[[File:Circle-icons-megaphone.svg|75px|link=[[m:User_talk:MdsShakil]]]]</div> <div style="flex: 1; padding: 12px; background-color: #dddddd; color: #555555;"> <div style="font-weight: bold; font-size: 150%; color: red; font-family: 'Comic Sans MS'">Welcome to my talk page!</div> <div style="max-width: 700px">Hey! I am Shakil Hosen. I patrol many projects, and where I don't know the language I only act in cases of serious vandalism. If you think I have done anything wrong, feel free to [[m:User talk:MdsShakil|message me]] on Meta wiki. If you don't like that you can leave me messages here too, but since I do not watch all of my talk pages, your message might not get a timely response. Thanks! [[File:Face-smile.svg|18px|link=[[m:User:MdsShakil]]]]</div> </div> </div> 6ns6eellkw7iqc4yteyjnszfjmo2yio Доакъашхочун дувцар:MdsShakil 3 12723 54383 2022-08-06T17:53:39Z Pathoschild 220 add talk page header ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]]) wikitext text/x-wiki {{User talk:MdsShakil/header}} tbo8m2n1p4y1shpmyu07h1k0g9pq65d Ло:Potd/2022-08-07 10 12724 54389 2022-08-06T20:54:41Z Frhdkazan 139 Керда оагIув: «Ernst Ludwig Kirchner - Poster for the exhibition for the artists' group "Die Brücke" at the Arnold Gallery Dresden - Google Art Project.jpg» wikitext text/x-wiki Ernst Ludwig Kirchner - Poster for the exhibition for the artists' group "Die Brücke" at the Arnold Gallery Dresden - Google Art Project.jpg 47t7go4lujkphe32dpectuqrmjynac5 Ло:Motd/2022-08-07 10 12725 54390 2022-08-06T20:55:42Z Frhdkazan 139 Керда оагIув: «Indianhomerule 00 gandhi 128kb.mp3» wikitext text/x-wiki Indianhomerule 00 gandhi 128kb.mp3 557jxm5wealqqml208ghj3n0otp32ev ОагӀат:Баьб СоагӀапча 14 12726 54392 2022-08-07T08:32:12Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «[[ОагӀат:Баьб МагӀалбика шахьаре]] [[ОагӀат:Нах:СоагӀапче]]» wikitext text/x-wiki [[ОагӀат:Баьб МагӀалбика шахьаре]] [[ОагӀат:Нах:СоагӀапче]] gmqscg6v214wphof1qtkm44fpri9dzi ОагӀат:Кхелхаб 1983 шера 14 12727 54394 2022-08-07T08:35:18Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «{{deathyr|198|3}}» wikitext text/x-wiki {{deathyr|198|3}} 0teypnz2vpv95wc881eu7x80q7wvs5z ОагӀат:Кхелхаб 1935 шера 14 12728 54395 2022-08-07T08:35:53Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «{{deathyr|193|5}}» wikitext text/x-wiki {{deathyr|193|5}} 8c523ci8isivwf4eu5pj4mgwqwukyvb Турс-гIадж 0 12729 54398 2022-08-07T08:41:26Z Ӏабдуррашид 1210 Ӏабдуррашид доакъашхочо [[Турс-гIадж]] яхача оагӏон цӀи хийцай укх цӏерах → [[Турс-гӀадж]] wikitext text/x-wiki #ластар [[Турс-гӀадж]] cfext0iop7eo3pt18owt8a953sajpy6 Ӏаса 0 12730 54400 2022-08-07T08:48:53Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «{{кхыдола маӀанаш|Ӏаса}} '''Ӏа{{subst:тохарг}}са''' ''(я)'' ({{Lang-ru|посох}}) — лаьрххӀа цхьан гӀулакха лелаеш йола [[гӏадж]]. Ӏаса ӀотаӀаш а, жа-доахан дӀалоахкаш а атта доландаь [[Ӏу]]наша а лелаю, цхьабакъда сийлен белгало мо а хул из.» wikitext text/x-wiki {{кхыдола маӀанаш|Ӏаса}} '''Ӏа́са''' ''(я)'' ({{Lang-ru|посох}}) — лаьрххӀа цхьан гӀулакха лелаеш йола [[гӏадж]]. Ӏаса ӀотаӀаш а, жа-доахан дӀалоахкаш а атта доландаь [[Ӏу]]наша а лелаю, цхьабакъда сийлен белгало мо а хул из. 8qffkifhq6wbgotr17ocpmx8s6jgwjl 54401 54400 2022-08-07T08:57:26Z Ӏабдуррашид 1210 wikitext text/x-wiki {{кхыдола маӀанаш|Ӏаса (маӀанаш)}} '''Ӏа́са''' ''(я)'' ({{Lang-ru|посох}}) — лаьрххӀа цхьан гӀулакха лелаеш йола [[гӏадж]]. Ӏаса ӀотаӀаш а, жа-доахан дӀалоахкаш а атта доландаь [[Ӏу]]наша а лелаю, цхьабакъда сийлен белгало мо а хул из. rwrgcy5cp9b8w2ocsygzvfklngw3yo9 Ӏаса (маӀанаш) 0 12731 54402 2022-08-07T08:59:14Z Ӏабдуррашид 1210 Керда оагIув: «'''[[Ӏаса]]''' ''(я)'' — цу тӀа ӀотаӀаргволаш лелаю [[гӀадж]]. '''Ӏаса''' ''(да)'' — [[етт|Ӏатта]] [[кӀориг]]. {{массехк маӀан хилар}}» wikitext text/x-wiki '''[[Ӏаса]]''' ''(я)'' — цу тӀа ӀотаӀаргволаш лелаю [[гӀадж]]. '''Ӏаса''' ''(да)'' — [[етт|Ӏатта]] [[кӀориг]]. {{массехк маӀан хилар}} fccg7g8iaxko861wai3gi5q9swtu6sg