Wikipedia hawiki https://ha.wikipedia.org/wiki/Babban_shafi MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Ronald Reagan 0 4339 166679 78277 2022-08-18T07:33:41Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Ronald Wilson Reagan''' wanda aka sani da '''Ronald Reagan''' (an haife shi ranar 6 ga watan Oguste, 1911) a birnin [[Tampico, Illinois|Tampico]] dake yankin Illinois a ƙasar [[Amurika]]. ==Manazarta== {{Shugabannin Amurka}} [[Category:'Yan siyasan Tarayyar Amurka]] ft650i5dm3u5cy5ws26tisex0m02alj Emil Warburg 0 6116 166698 91814 2022-08-18T08:12:51Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} [[File:Emil Gabriel Warburg (1846-1931).jpg|thumb|200px]] '''Emil Gabriel Warburg''' (9 ga Maris, 1846 - 28 ga Yuli, 1931). ya mai Jamus likita wanda a lokacin da yake aiki ya farfesa kimiyyar lissafi a Jami'o'in na Strassburg, Freiburg da kuma Berlin. Ya kasance uba na [[Otto Heinrich Warburg]]. {{stub}} {{DEFAULTSORT:Warburg, Emil}} ==Manazarta== [[Category:'Yan kimiyyan Jamus]] k79806r2p3hwpldagy5jzfotkqvsvks Katsina (birni) 0 6174 166611 155492 2022-08-17T23:30:31Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104138283|Katsina]]" wikitext text/x-wiki '''Katsina''' (kuma Katsinna da Kachinna, daga Masinna, [Machinna] da Teshinna [Tachinna], mai yiwuwa daga "Tamashek" (ma'ana ɗa ko jini) ko mazza [maza] masu "inna" [uwa] ) <ref>{{Cite journal|url-status=216–236}}</ref> [[Ƙananan hukumomin Najeriya|karamar hukuma]] ce. [[Ƙananan hukumomin Najeriya|Area]] kuma babban birnin [[Katsina (jiha)|jihar Katsina]], a [[Yankin Arewacin Najeriya|arewacin Najeriya]] . <ref name="britannica">[http://www.britannica.com/blackhistory/article-9044857 Katsina] The Encyclopædia Britannica Online. Retrieved February 20, 2007.</ref> Katsina tana da nisan {{Convert|160|mi|km}} gabas da birnin, [[Sokoto (birni)|Sokoto]] da {{Convert|84|mi|km}} arewa maso yammacin [[Kano (birni)|Kano]], kusa da kan iyaka da [[Nijar (ƙasa)|Nijar]], Jamhuriyar. A shekarar 2016, adadin mutanen Katsina ya kai 429,000. <ref name="world gazetteer">[https://www.citypopulation.de/php/nigeria-admin.php?adm1id=NGA021 Katsina (State, Nigeria) - Population Statistics, Charts, Map and Location, on March 21, 2016.]</ref> Birnin shi ne cibiyar yankin noma da ke samar da gyada, [[auduga]], fatu, gero da [[Dawa|masara ta Guinea]] <ref name="britannica">[http://www.britannica.com/blackhistory/article-9044857 Katsina] The Encyclopædia Britannica Online. Retrieved February 20, 2007.</ref> sannan kuma yana da injina na noman man gyada, da karfe, ya kasance cibiyar kiwon kaji da yawa na shanu, awaki., tumaki da kaji. Garin yana da mafi yawan al'ummar musulmi musamman daga kabilar Hausawa da Fulani. Marigayi Shugaban Najeriya [[Umaru Musa Yar'Adua|Umaru 'Yar'aduwa]] ya kasance mai martaba a Katsina. Gwamnan jihar Katsina mai ci [[Aminu Bello Masari]], wanda aka rantsar da shi a matsayin gwamnan jihar a ranar 29 ga Mayu 2015, wanda ya gaji Barista [[Ibrahim Shema]] . [[File:Image_of_emirs_palace_katsina.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Image_of_emirs_palace_katsina.jpg/220px-Image_of_emirs_palace_katsina.jpg|alt=Emirs palace entrance|thumb| Katsina Emirate "Gidan Korau"]] == Masarautar Katsina == Gidan sarautar Katsina wanda aka fi sani da 'Gidan Korau' wani katon katafaren gini ne da ke tsakiyar tsohon birnin. Alama ce ta al'adu, tarihi da al'adun 'Katsinawa'. Kamar yadda tarihi ya nuna, Muhammadu Korau ne ya gina shi a shekarar 1348, wanda ake kyautata zaton shi ne Sarkin Katsina Musulmi na farko. Wannan ya bayyana dalilin da ya sa a al'adance ake kiransa 'Gidan Korau' (Gidan Korau). Yana daya daga cikin tsofaffi kuma a cikin manyan gidajen sarauta, tare da Daura, Kano da Zazzau. An kewaye fadar da katanga mai suna 'Ganuwar Gidan Sarki' (wanda yanzu ya tafi). Babbar kofar da ke kaiwa fadar ana kiranta da 'Kofar Soro', yayin da kofar bayan gida ake kiranta da 'Kofar Bai' (yanzu tafi). Wurin zama na sarki da ke tsakiyar fadar wani babban fili ne da aka gina shi cikin tsarin gine-gine na al'ada[1]. Sarkin Katsina na yanzu shine Alhaji Abdulmumini Kabir Usman. [[Category:Biranen Najeriya]] byfz2shgye1h3u23jxrv83on7m3kb1a Elderson Echiéjilé 0 6396 166674 148218 2022-08-18T07:14:18Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki '''Elderson Uwa Echiéjilé''' (an haife shi 20 Janairu 1988) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ne na Najeriya wanda ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]]. Ya fara aikinsa a Bendel Insurance kuma ya koma Turai a cikin 2007, ya shiga Rennes inda ya kasance wurin ajiyewa. Ya shafe shekaru hudu a gasar Premier ta Portugal tare da Braga kafin ya koma Faransa Ligue 1 a 2014 don komawa Monaco, an ba shi aro sau da yawa har sai an sake shi bayan shekaru hudu. Cikakkun na kasa da kasa a [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|Najeriya]] tun 2009, Echiéjilé ya buga wasanni biyu na gasar cin kofin Afrika, inda ya lashe 2013. Ya kuma taka leda a gasar cin kofin duniya guda biyu. == Aikin kulob == === Rennes === An haife shi a [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], Echiéjilé ya fara babban aikinsa a Bendel Insurance FC . A cikin watan Agusta 2007 an sayar da shi zuwa Stade Rennais FC a Faransa, yana buga wasansa na farko na Ligue 1 a ranar 23 ga Disamba a wasan 0-0 a Toulouse FC . A lokacin da ya yi magana tare da kulob din, duk da haka, ya bayyana mafi yawa ga kungiyar ajiyar . === Braga === A ranar 16 ga Yuni 2010, Echiéjilé ya rattaba hannu kan SC Braga daga Portugal akan Yuro miliyan 2.5, kan kwantiragin shekaru hudu. Ya zira kwallo a wasansa na farko a hukumance a kungiyar, inda ya zura kwallo a bugun daga kai sai mai tsaron gida a wasan da Celtic ta doke Celtic da ci 3-0 a wasannin neman cancantar shiga gasar cin kofin zakarun Turai ta UEFA (4-2 a jimlar). Echiéjilé ya buga wasansa na farko a gasar Premier a ranar 13 ga Agusta 2010, yana nuna cikakkun mintuna 90 a nasarar gida da ci 3–1 akan Portimonense SC . Ya kasance mai maye gurbin da ba a yi amfani da shi ba a 2011 UEFA Europa League Final, ya yi rashin nasara da ci 1-0 a hannun 'yan wasan FC Porto a filin wasa na Aviva da ke Dublin. Bugu da ƙari, ya zira kwallaye huɗu a raga a cikin wasanni 26 a cikin shekara ta biyu, yana taimaka wa Minho gefen gama na uku. === Monaco === A ranar 17 Janairu 2014, Echiéjilé ya koma babban jirgin Faransa bayan ya kulla yarjejeniyar shekaru hudu da rabi tare da AS Monaco FC. Ya zira kwallonsa ta farko a kungiyar a ranar 31 ga Oktoba, inda ya bude 1-1 gida da Stade de Reims. A ranar 31 ga Agusta 2016, Echiéjilé ya koma kulob din Standard Liège na Belgium a kan aro na tsawon kakar wasa. Late a cikin wadannan canja wurin taga, ya bar Spain tare da Sporting de Gijón kuma a cikin wani wucin gadi da yawa. Echiejilé ya ci gaba da ba da lamuni har zuwa tafiyarsa, yana wakiltar Sivasspor da Cercle Brugge KSV a cikin wannan tsari. === HJK === A cikin Maris 2019, Echiejilé ya sanya hannu tare da Helsingin Jalkapalloklubi na Finnish Veikkausliiga. A ranar 28 ga watan Yuni, bangarorin biyu sun amince su soke kwangilar ta hanyar amincewar juna. == Ayyukan kasa da kasa == Echiéjilé dai ya kasance memba a kungiyar ‘yan kasa da shekara 20 ta Najeriya a gasar cin kofin duniya ta FIFA a shekarar 2007 a kasar Canada, inda ya buga wasanni biyar kuma ya zura kwallo daya a wasan daf da karshe. Bayan ya buga wasansa na farko a [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|babban kungiyar]] a shekara ta 2009, an zabe shi a gasar cin kofin duniya ta FIFA da za a yi a Afirka ta Kudu a shekara mai zuwa, inda ya bayyana sau biyu a wasan da aka fitar a matakin rukuni. An kira Echiéjilé zuwa tawagar 'yan wasa 23 na Najeriya a gasar cin kofin Afrika ta 2013, ya ci ta farko a wasan daf da na kusa da na karshe da Mali ta doke su da ci 4-1, yayin da kasar ta ci gaba da lashe gasar. Haka kuma a waccan shekarar an zabe shi a gasar cin kofin zakarun nahiyoyi na FIFA a Brazil, ya zira kwallo a wasan farko da Tahiti . Echiéjilé yana cikin jerin [[Stephen Keshi]] a gasar cin kofin duniya na 2014, amma ya ji rauni a wasan da suka buga da Girka kuma Ejike Uzoenyi ya maye gurbinsa . A cikin watan Yuni 2018, an ba shi suna a cikin 'yan wasa 23 don [[Kofin kwallon kafar duniya ta 2018|buga]] gasar cin kofin duniya ta FIFA mai zuwa a Rasha, amma an bar shi daga gasar cin kofin Afrika na 2019 . == Kididdigar sana'a == === Ƙasashen Duniya === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Fitowa da burin tawagar ƙasa da shekara <ref>{{NFT player|pid=25931}}</ref> ! Tawagar kasa ! Shekara ! Aikace-aikace ! Buri |- | rowspan="11" | [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|Najeriya]] | 2009 | 4 | 0 |- | 2010 | 9 | 0 |- | 2011 | 3 | 0 |- | 2012 | 3 | 0 |- | 2013 | 18 | 2 |- | 2014 | 6 | 0 |- | 2015 | 4 | 0 |- | 2016 | 5 | 0 |- | 2017 | 5 | 0 |- | 2018 | 2 | 0 |- ! Jimlar ! 59 ! 2 |} {| class="wikitable sortable" |+Jerin kwallayen kasa da kasa da Elderson Echiéjilé ya ci ! A'a ! Kwanan wata ! Wuri ! Abokin hamayya ! Ci ! Sakamako ! Gasa |- | 1. | 6 Fabrairu 2013 | Musa Mabhida Stadium, [[Durban]], Afirka ta Kudu |</img> Mali | 1-0 | 4–1 | 2013 Gasar Cin Kofin Afirka |- | 2. | 17 ga Yuni 2013 | Mineirão, Belo Horizonte, Brazil |</img> Tahiti | 6–1 | 6–1 | 2013 FIFA Confederation Cup |} == Girmamawa == '''Braga''' * Taca da Liga : 2012-13 '''Najeriya''' * Gasar cin kofin Afrika : 2013 == Manazarta == 1. ^ a b "2018 FIFA World Cup Russia – List of Players" (PDF). FIFA. 4 June 2018. Archived from the original (PDF) on 19 June 2018. Retrieved 10 June 2018. 2. ^ a b "Chidozie Awaziem" . Eurosport . Retrieved 14 September 2020. 3. ^ "Dragões são campeões nacionais de Sub-19" [Dragons are Under-19 national champions] (in Portuguese). Porto Canal. 16 May 2015. Archived from the original on 8 November 2018. Retrieved 6 June 2018. 4. ^ "Chidozie: o menino lançado às feras num Clássico faz 22 anos" [Chidozie: the kid thrown to the wolves in a Classic turns 22] (in Portuguese). FC Porto. 1 January 2019. Retrieved 15 September 2021. 5. ^ "Eight reserves called for the match against Feirense" . FC Porto. 26 January 2016. Retrieved 21 February 2016. 6. ^ Pires, Sérgio (27 January 2016). "TL: Feirense-FC Porto, 2–0 (crónica)" [LC: Feirense-FC Porto, 2–0 (match report)] (in Portuguese). Mais Futebol. Retrieved 21 February 2016. 7. ^ "Chidozie e Indi são os únicos centrais para a Luz" [Chidozie and Indi are the only stoppers for the Luz ]. O Jogo (in Portuguese). 11 February 2016. Retrieved 21 February 2016. 8. ^ "Benfica 1–2 FC Porto" . ESPN FC . 12 February 2016. Archived from the original on 14 February 2016. Retrieved 13 February 2016. 9. ^ "Nigerian Awaziem joins Nantes" . ESPN . 5 July 2017. Retrieved 6 June 2018. 10. ^ Vadeevaloo, Teddy (6 August 2017). "Ce qu'il faut retenir" [These were the highlights]. Le Figaro (in French). Retrieved 6 June 2018. {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * Elderson Echiéjilé at L'Équipe Football (in French) * Elderson Echiéjilé – French league stats at LFP – also available in French * Elderson Echiéjilé at ForaDeJogo * {{NFT player|25931}} * {{FIFA player|267647}} * {{Soccerway|uwa-elderson-echiejile/21076}} [[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]] [[Category:Rayayyun mutane]] [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] 6wjfqvsxh4vnzo89nc2wqyf9kjpk6ef 166677 166674 2022-08-18T07:29:26Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki '''Elderson Uwa Echiéjilé''' (an haife shi 20 Janairu 1988) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ne na Najeriya wanda ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]].<ref> ^ "Nigerian Awaziem joins Nantes" . ESPN . 5 July 2017. Retrieved 6 June 2018.</ref> Ya fara aikinsa a Bendel Insurance kuma ya koma Turai a cikin 2007, ya shiga Rennes inda ya kasance wurin ajiyewa. Ya shafe shekaru hudu a gasar Premier ta Portugal tare da Braga kafin ya koma Faransa Ligue 1 a 2014 don komawa Monaco, an ba shi aro sau da yawa har sai an sake shi bayan shekaru hudu. Cikakkun na kasa da kasa a [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|Najeriya]] tun 2009, Echiéjilé ya buga wasanni biyu na gasar cin kofin Afrika, inda ya lashe 2013. Ya kuma taka leda a gasar cin kofin duniya guda biyu. == Aikin kulob == === Rennes === An haife shi a [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], Echiéjilé ya fara babban aikinsa a Bendel Insurance FC. A cikin watan Agusta 2007 an sayar da shi zuwa Stade Rennais FC a Faransa, yana buga wasansa na farko na Ligue 1 a ranar 23 ga Disamba a wasan 0-0 a Toulouse FC. A lokacin da ya yi magana tare da kulob din, duk da haka, ya bayyana mafi yawa ga kungiyar ajiyar. === Braga === A ranar 16 ga Yuni 2010, Echiéjilé ya rattaba hannu kan SC Braga daga Portugal akan Yuro miliyan 2.5, kan kwantiragin shekaru hudu. Ya zira kwallo a wasansa na farko a hukumance a kungiyar, inda ya zura kwallo a bugun daga kai sai mai tsaron gida a wasan da Celtic ta doke Celtic da ci 3-0 a wasannin neman cancantar shiga gasar cin kofin zakarun Turai ta UEFA (4-2 a jimlar).<ref>^ a b "Chidozie Awaziem" . Eurosport . Retrieved 14 September 2020.</ref> Echiéjilé ya buga wasansa na farko a gasar Premier a ranar 13 ga Agusta 2010, yana nuna cikakkun mintuna 90 a nasarar gida da ci 3–1 akan Portimonense SC. Ya kasance mai maye gurbin da ba a yi amfani da shi ba a 2011 UEFA Europa League Final, ya yi rashin nasara da ci 1-0 a hannun 'yan wasan FC Porto a filin wasa na Aviva da ke Dublin. Bugu da ƙari, ya zira kwallaye huɗu a raga a cikin wasanni 26 a cikin shekara ta biyu, yana taimaka wa Minho gefen gama na uku. === Monaco === A ranar 17 Janairu 2014, Echiéjilé ya koma babban jirgin Faransa bayan ya kulla yarjejeniyar shekaru hudu da rabi tare da AS Monaco FC. Ya zira kwallonsa ta farko a kungiyar a ranar 31 ga Oktoba, inda ya bude 1-1 gida da Stade de Reims. A ranar 31 ga Agusta 2016, Echiéjilé ya koma kulob din Standard Liège na Belgium a kan aro na tsawon kakar wasa. Late a cikin wadannan canja wurin taga, ya bar Spain tare da Sporting de Gijón kuma a cikin wani wucin gadi da yawa. Echiejilé ya ci gaba da ba da lamuni har zuwa tafiyarsa, yana wakiltar Sivasspor da Cercle Brugge KSV a cikin wannan tsari. === HJK === A cikin Maris 2019, Echiejilé ya sanya hannu tare da Helsingin Jalkapalloklubi na Finnish Veikkausliiga. A ranar 28 ga watan Yuni, bangarorin biyu sun amince su soke kwangilar ta hanyar amincewar juna. == Ayyukan kasa da kasa == Echiéjilé dai ya kasance memba a kungiyar ‘yan kasa da shekara 20 ta Najeriya a gasar cin kofin duniya ta FIFA a shekarar 2007 a kasar Canada, inda ya buga wasanni biyar kuma ya zura kwallo daya a wasan daf da karshe. Bayan ya buga wasansa na farko a [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|babban kungiyar]] a shekara ta 2009, an zabe shi a gasar cin kofin duniya ta FIFA da za a yi a Afirka ta Kudu a shekara mai zuwa, inda ya bayyana sau biyu a wasan da aka fitar a matakin rukuni.<ref> ^ a b "2018 FIFA World Cup Russia – List of Players" (PDF). FIFA. 4 June 2018. Archived from the original (PDF) on 19 June 2018. Retrieved 10 June 2018.</ref> An kira Echiéjilé zuwa tawagar 'yan wasa 23 na Najeriya a gasar cin kofin Afrika ta 2013, ya ci ta farko a wasan daf da na kusa da na karshe da Mali ta doke su da ci 4-1, yayin da kasar ta ci gaba da lashe gasar. Haka kuma a waccan shekarar an zabe shi a gasar cin kofin zakarun nahiyoyi na FIFA a Brazil, ya zira kwallo a wasan farko da Tahiti. Echiéjilé yana cikin jerin [[Stephen Keshi]] a gasar cin kofin duniya na 2014, amma ya ji rauni a wasan da suka buga da Girka kuma Ejike Uzoenyi ya maye gurbinsa. A cikin watan Yuni 2018, an ba shi suna a cikin 'yan wasa 23 don [[Kofin kwallon kafar duniya ta 2018|buga]] gasar cin kofin duniya ta FIFA mai zuwa a Rasha, amma an bar shi daga gasar cin kofin Afrika na 2019 . == Kididdigar sana'a == === Ƙasashen Duniya === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Fitowa da burin tawagar ƙasa da shekara <ref>{{NFT player|pid=25931}}</ref> ! Tawagar kasa ! Shekara ! Aikace-aikace ! Buri |- | rowspan="11" | [[Ƙungiyar ƙwallon ƙafar Najeriya|Najeriya]] | 2009 | 4 | 0 |- | 2010 | 9 | 0 |- | 2011 | 3 | 0 |- | 2012 | 3 | 0 |- | 2013 | 18 | 2 |- | 2014 | 6 | 0 |- | 2015 | 4 | 0 |- | 2016 | 5 | 0 |- | 2017 | 5 | 0 |- | 2018 | 2 | 0 |- ! Jimlar ! 59 ! 2 |} {| class="wikitable sortable" |+Jerin kwallayen kasa da kasa da Elderson Echiéjilé ya ci ! A'a ! Kwanan wata ! Wuri ! Abokin hamayya ! Ci ! Sakamako ! Gasa |- | 1. | 6 Fabrairu 2013 | Musa Mabhida Stadium, [[Durban]], Afirka ta Kudu |</img> Mali | 1-0 | 4–1 | 2013 Gasar Cin Kofin Afirka |- | 2. | 17 ga Yuni 2013 | Mineirão, Belo Horizonte, Brazil |</img> Tahiti | 6–1 | 6–1 | 2013 FIFA Confederation Cup |} == Girmamawa == '''Braga''' * Taca da Liga : 2012-13 '''Najeriya''' * Gasar cin kofin Afrika : 2013 == Manazarta == 1. ^ "Dragões são campeões nacionais de Sub-19" [Dragons are Under-19 national champions] (in Portuguese). Porto Canal. 16 May 2015. Archived from the original on 8 November 2018. Retrieved 6 June 2018. 2. ^ "Chidozie: o menino lançado às feras num Clássico faz 22 anos" [Chidozie: the kid thrown to the wolves in a Classic turns 22] (in Portuguese). FC Porto. 1 January 2019. Retrieved 15 September 2021. 3. ^ "Eight reserves called for the match against Feirense" . FC Porto. 26 January 2016. Retrieved 21 February 2016. 4. ^ Pires, Sérgio (27 January 2016). "TL: Feirense-FC Porto, 2–0 (crónica)" [LC: Feirense-FC Porto, 2–0 (match report)] (in Portuguese). Mais Futebol. Retrieved 21 February 2016. 5. ^ "Chidozie e Indi são os únicos centrais para a Luz" [Chidozie and Indi are the only stoppers for the Luz ]. O Jogo (in Portuguese). 11 February 2016. Retrieved 21 February 2016. 6. ^ "Benfica 1–2 FC Porto" . ESPN FC . 12 February 2016. Archived from the original on 14 February 2016. Retrieved 13 February 2016. 7. ^ Vadeevaloo, Teddy (6 August 2017). "Ce qu'il faut retenir" [These were the highlights]. Le Figaro (in French). Retrieved 6 June 2018. {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * Elderson Echiéjilé at L'Équipe Football (in French) * Elderson Echiéjilé – French league stats at LFP – also available in French * Elderson Echiéjilé at ForaDeJogo * {{NFT player|25931}} * {{FIFA player|267647}} * {{Soccerway|uwa-elderson-echiejile/21076}} [[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]] [[Category:Rayayyun mutane]] [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] a2kzg3rvsmtk0s1otwkr33ba2qqc8kb Delta (jiha) 0 7003 166560 166525 2022-08-17T13:18:27Z Umar Ahmad2345 13400 Gyara wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Delta'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: '''Baba Zuciya'''.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Delta_State_map.png|200px|Wurin Delta (Jihar) cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Arthur Okowa Ifeanyi]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Asaba (Najeriya)| Asaba]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|17,698km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 4,112,445 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3766-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-DE |} [[File:Delta Air Lines New Livery Boeing 757-232 with Winglets N703TW (1850694316).jpg|thumb|Filin jirgin saman jihar delta]] [[File:AZ Delta nieuwbouw.jpg|thumb|Cikin birnin Delta]] '''Jihar Delta''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Jihar ta samo sunanta daga yankin Niger Delta<ref>"Niger Delta | geographical region, Africa | Britannica". ''www.britannica.com''. Retrieved 2022-03-04.</ref> - wacce mafi akasarinta ke cikin jihar. An kirkiri jihar ne daga yankin tsohuwar [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Jihar Bendel]] a ranar 27 ga watan August, shekara ta 1991. Jihar Delta ta hada iyaka da Jihar [[Edo]] daga arewa, daga gabas kuma da jihohin [[Anambra]] da [[Jihar Rivers|Rivers]], sannan daga kudu kuma da Jihar [[Bayelsa]], sannan daga yamma kuma da yankin ''Bright of Benin,''<ref>"Nigeria: Administrative Division (States and Local Government Areas) - Population Statistics, Charts and Map". ''www.citypopulation.de''. Retrieved 2022-03-11.</ref> ''w''acce ta mamaye aƙalla kilomita 160 na yankin ruwayen garin. An ƙirƙiri jihar ne daga farko da ƙananan hukumomi 15 shekarar alif ta 1991 sai daga baya aka kara ta koma 19 sannan daga bisani kuma zuwa ƙananan hukumomi 25. Babban birnin Jihar itace [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] wacce ke yankin Kogin Neje daga karshen arewa maso Gabashin jihar, a yayin da [[Warri]] ke taka rawa a matsayi cibiyar kasuwancin daga kudu maso yammacin gabar ruwan jihar. Acikin jihohi 36 dake Najeriya, Jihar Delta itace ta 23 a faɗin kasa kuma itace ta 12 a yawan jama'a da mutane kimanin miliyan 5.6 a bisa kiyasin shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 14 December 2021.</ref> Jihar, ta fuskar yanayin kasa ta kasu zuwa Mangrove na Afirka ta tsakiya daga yankin ruwa na kudu maso yamma da kuma dazuka masu kwari irin na Najeriya wacce ta mamaye daukakin jihar da kuma dazuka masu fadama daga kuryar Kudancin jihar. Wani muhimmi al'amari a jihar sune gabar [[Neja (kogi)|Kogin Nej]]<nowiki/>a da rassan sa da kuma Sauran ruwayen kaman [[Kogin Forçados]] wanda ke gudana daga yammaci da gabashin iyakokin Jihar Delta kuma ya fada Kogin Neja, da kuma [[Kogin Escravos]] wacce ke kwarara ta [[Warri]] sa'annan kuma yawancin yankunan ruwayen garin na dauke da dimbin ƙananan rafuka waɗanda suka samar da akasarin yammacin [[Niger Delta]]. Mafi akasarin dabbobi da ake samu a yankin sun hada da; kadoji, tsutsayen Parrot, nauyin kerkeci na ''African fish eagle,'' da birai na Mona, da kuma damisan Afirka, da kuma nau'in biran chimpanzee na Najeriya da Kamaru.<ref>Lameed, GA (2009). "Potential impact on biodiversity in kwale's forest reserve by power plant establishments". ''African Journal of Food, Agriculture, Nutrition and Development''. '''9''' (30): 1878–1900. [[Doi (identifier)|doi]]:10.18697/ajfand.30.1750. [[S2CID (identifier)|S2CID]] 240141039. Retrieved 19 December 2021.</ref><ref>Ijeomah, HM; Oruh, EK (2015). "Wildlife based business activities in Ogbe–Ijaw market of Delta state, Nigeria". ''Journal of Agriculture and Social Research''. '''12''' (2). Retrieved 19 December 2021.</ref> Jihar Delta ta yau ta ƙunshi ƙabilu da dama na tsawon lokaci wanda suka hada da [[Mutanen Isoko|kabilar Isoko]] da [[Harshen Eruwa]] wanda suka mamaye yankunan tsakiyar jihar; [[Ƙabilar Ukwuani]] daga gabas; yayinda [[Mutanen Ika|Ƙabilar Ika]], [[Mutanen Olukumi|Olukumi]] da [[Ozanogogo]] suka mamaye arewa maso Gabashin jihar; Anioma daga arewa maso yamma; ƙabilu Ijaw, Itsekiri, Urhobo, da Uvwie daga yankin arewa maso yamma. Kafin zuwan Turawan mulkin mallaka, yankin Jihar Delta ta yau ta kasu zuwa masarautu masu mulkin kansu kamar su [[Masarautar Warri|MasaraWarri]] da [[Masarautar Agbon]] kafin su zamo yankin mulkin mallakar Turawa na Oil River Protectorate a shekara ta 1884. A shekara ta 1900, Turawa sun hade yankin (wato Niger Coast Protectorate) da yankin Mulkin Mallakan Turawa na Kudu wacce daga bisani ta zamo Najeriya ta Burtaniya. Duk da haka, Turawan mulkin mallaka basu gama samun cikakken iko akan yankin ba sai a shekarar alif 1910 a dalilin rikice-rikicen [[Ekumeku Movement]]. Kamar yadda aka sani, acikin Jihar Delta akwai yankunan da ke karkashi ikon kasar Faransa wanda turawan Burtaniya suka sake wa Faransa [[Yankunan Forcados da Badjibo]] a tasakanin shekara ta 1903 zuwa shekara ta 1930. Bayan samun 'yancin kai, yankin Jihar Delta ta yau na daga cikin yankin [[Jihar Yammacin Najeriya]] bayan samun 'yancin Najeriya, har zuwa shekarar 1963, lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya ta Najeriya]]. Haka zalika a shekarar 1967 ne yankin Inyamurai watau tsohuwar [[Yankin Gabashin Najeriya]] ta suka so kafa sabuwar kasar [[Biyafara]] kuma suka kaiwa [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya]] hari tare da nufin kame Jihar [[Lagos]] kuma su kawa karshen [[Yakin basasar Najeriya|Yakin]] amma an hanasu kuma an kora su na dan lokaci amma daga baya suka kame yankin (harda Jihar Delta ta yau) suka rada mata suna [[Jamhuriyar Benin (1967)|Tarayyar Benin]]. Acikin wannan hali, anyi kazamin barna a tsakanin sojojin Biyafara da kuma mutane mazauna yankin Jihar Delta ta yau, tare da kisan gilla da 'yan Bifara ke yiwa 'yan ainihin kabilun [[Hausawa|Hausa]], [[Urhobo]] da kuma [[Mutanen Ijaw|Kabilar Ijaw]]; haka zalika, sojojin Najeriya a yayin amsar jihar sun gudanar da [[Kisan kiyashin Asaba]] ga mutanen asalin yaren Igbo. Yakin ya kawo karshe kuma an mayar da [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya]] cikin Najeriya, har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka sauya mata suna zuwa [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Jihar Bendel]]. A shekarar 1991, an raba Jihar Bendel, arewacinta ta zamo [[Edo|Jihar Edo]], yayinda kudancinta ta zamo Jihar Delta.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December2021.</ref> Tattalin arzikin jihar<ref>"Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide". ''www.nigeriagalleria.com''. Retrieved 2022-03-11.</ref> sun ta'allaka ne akan samar da man fetur da gas, a matsayin daya daga cikin muhimman jihohin dake samar da man fetur a Nejeriya.<ref>Akanbi, Festus (19 September 2021). "As Anambra, Kogi Join Oil-producing States". ''[[ThisDay]]''. Retrieved 15 December 2021.</ref> Kadan daga cikin muhimman masana'antu sun hada da noma yayin da jihar ke samar da isashhen [[manja]], [[doya]] da [[rogo]] dangane da kamun/kiwon kifi da samar da fure. Dangane da albarkacin man fetur, jihar itace ta hudu acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] a kasar; duk da haka, rikice-rikice tsakanin kamfanonin mai da kuma mutanen gari sun kawo cikas dangane da cin hanci da rashawa wanda suka janyo rashin cigaba musamman a yankunan da ake hako man.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref><ref>Ebiri, Kelvin (17 November 2019). "Oil-producing communities reek of poverty despite over N10t 13% derivation". ''The Guardian''. Retrieved 21 December2021.</ref> == Yanayin kasa == Jihar na da fadin fili na kimanin 18,050 km<sup>2</sup> (6,970 sq mi) wanda fiye da kashi 60% doron kasa ne. Jihar na nan a lambobin wuri akalla 5°00' da 6°45' E da kuma 5°00'da 6°30' N.<ref>Ebewore, Solomon Okeoghene (2020-01-01). "Rural Folks Perception of Suicide Drivers in rural communities of Delta State, Nigeria: Implications for Societal and Agricultural Security". ''Open Agriculture''. '''5'''(1): 50–62. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1515/opag-2020-0005. [[ISSN (identifier)|ISSN]] 2391-9531.</ref> Tana nan a [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiyan Najeriya]] kuma ta hada iyaka da Jihar [[Edo]] daga arewa, daga gabas kuma da jihohin [[Anambra]] da  [[Jihar Rivers|Rivers]], sannan daga kudu kuma da Jihar [[Bayelsa]], sannan daga yamma kuma da yankin ''Bright of Benin'' wanda ya mamaye kilomitoci 160km na yankin ruwan jihar. Jihar Delta na kan kwari ne ba tare da tudu ko guda ba. Akwai yankunan ruwa da dama a jihar wadanda suke hade da koramu wanda suka samar da yankin [[Niger Delta|Kogin Niger Delta]].<ref>"Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide". ''www.nigeriagalleria.com''. Retrieved 2021-07-12.</ref> == Tarihi == An kirkiri Jihar Delta ne daga tsohuwar Jihar Bendel a ranar 27 ga watan Augustan 1991.<ref>"Seven sharp facts about Delta State". ''BBC News Pidgin''. 2019-02-06. Retrieved 2020-09-04.</ref> An samar da jihar ne a sanadiyyar riritawa don samar da jiha ta daban da mutanen ainihi na Gundumar Delta suka yi.<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Haka zalika akwai bukata ta sabuwar jihar mai suna "Jihar Anioma" wanda ta hada da yankunan [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] da [[Agbor]] na yankin tsohuwar Yankin Yamma ta Tsakiya.<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Shugaban kasa soja na lokacin Gen. [[Ibrahim Babangida]] ya zaba Jihar Delta tare da [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] wata shahararriyar birnin a yankin arewa maso yammacin [[Niger Delta|Niger]] a matsayin babban birnin jihar. Jihar Delta ta kasance a da daga cikin Yankin Yamma ta Tsakiya daga shekarar 1963 zuwa 1976, daga bisani kum Jihar Bendel a tsakanin shekarar 1976 zuwa 1991. Sunan "Bendel" ta samo asali daga tsaffin gundomomin Benin da Delta na Yankin Yammacin Delta don nuna muhimmancin gundumomin guda biyu (Benin da Delta).<ref>Oseni, Z. I. (1987-01-01). "Modern Arabic and Islamic studies in Bendel state of Nigeria". ''Institute of Muslim Minority Affairs Journal''. '''8''' (1): 183–192. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1080/02666958708716027. [[ISSN (identifier)|ISSN]] 0266-6952.</ref> == Mutane == Mazauna Jihar Delta sun hada da kabilu kamar haka: [[Urhobo]], [[Mutanen Isoko|Isoko]], [[Mutanen Ika|Ika]], Aniocha-Oshimili, [[Mutanen Itsekiri|Itsekiri]], da kuma [[Mutanen Olukumi|Olukumi]].<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Kabilar [[Urhobo-Isoko]] na da mafi rinjayen mutane kuma a yanzu akwai mutum akalla miliyan 2.6 a jihar.<ref>"Unveiling Nigeria - state". ''www.unveilingnigeria.ng''. Retrieved 2022-04-20.</ref> Gungun yaruka na Iboid na jihar sun hada da [[Mutanen Anioma]] (mutanen gari mai kyau).<ref><nowiki>https://www.ajol.info/index.php/ujah/article/view/166014/155449</nowiki><sup>[''[[Wikipedia:Bare URLs|bare URL PDF]]'']</sup></ref> Kabilar Itsekiri na amfani da yare mai kama da yarbanci amma yana da alaka da al'adun [[Mutanen Edo|Kabilar Edo]] na Jihar Edo, hadi da yarukan Urhobo da Ijaw. Kabilar Ijaw mutane ne masu alaka da makwabtansu na Jihar Bayelsa,<ref>"Showcasing The Ijaw Culture and People of Bayelsa from South-South Nigeria - Courtesy The Scout Association of Nigeria". ''www.scout.org'' (in Arabic). Retrieved 2020-09-23.</ref> yayinda yaren Olukumi suka fara bacewa ta fuskar al'ada da yare,<ref>Arokoyo, Bolanle (January 2020). "OLUKUMI DOCUMENTATION AND REVITALIZATION". ''[[ResearchGate]]''. Retrieved 2020-09-23.</ref> a dalilin cudanya da wasu harsunan. == Gwamnati == An zabi [[Arthur Okowa Ifeanyi]], dan takara a karkashin jam'iyyar PDP a matsayin gwamnan Jihar Delta acikin watan Aprelun 2015.<ref>"Okowa wins Delta guber poll, Ogboru threatens suit". ''The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News''. 2015-04-14. Retrieved 2021-06-24.</ref> Mataimakinsa shine [[Kingsley Otuaro]].<ref>"Delta State Government". Retrieved 2021-06-24.</ref> Jihar na da mazabu uku (Arewa, Kudu da Tsakiya). Sanatocin da aka zaba a zaben shekara ta 2011 da 2013 sune [[James Manager]], [[Arthur Okowa Ifeanyi]] da kuma Emmanuel Aguariavwodo wanda ya maye gurbin [[Pius Ewherido Akpor|Pius Ewherido]] wanda ya rasu a shekara ta 2013 a Asibitin Tarayya dake Abuja.<ref>"delta state history". ''MYSCHOOLLIBRARY''. Retrieved 2021-06-24</ref> An zabi Chief Ighoyeta Amori a zaben shekara ta 2015, amma an soke nasa zaben kuma an rantsar da Sanata [[Ovie Omo-Agege]] a matsayin sanata mai wakiltar Delta ta Tsakiya.<ref name=":0">"DELTA POLITICS: How providence smiled on Senator Ovie Omo-Agege". ''Vanguard News''. 2021-04-18. Retrieved 2021-06-24.</ref><ref name=":0" /> [[James Manager]] ya koma kujerarsa kuma an zabi [[Peter Nwaoboshi]] a matsayin sanata mai wakiltar Arewacin jihar. === Gwamnatocin gaba da na baya === [[File:Renovation of Legislative house.png|300px|thumb|Legislative house]] *[[Ifeanyi Okowa]] - 29 Mayu 2015 har zuwa yau PDP<ref>{{Cite web | url=https://deltastate.gov.ng/former-administrations | title=Past Administrations &#124; Delta State Government}}</ref> *[[Emmanuel Uduaghan]] - 29 Mayun 2007 zuwa 29 Mayun 2015 ([[People's Democratic Party (Nigeria)|PDP]])<ref>{{Cite web|date=2020-09-22|title=Ex-Delta gov, Uduaghan, bows to pressure, set to return to PDP|url=https://www.vanguardngr.com/2020/09/ex-delta-gov-uduaghan-bows-to-pressure-set-to-return-to-pdp/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[James Ibori]] - 29 Mayun 1999 zuwa 29 Mayun 2007 ([[People's Democratic Party (Nigeria)|PDP]])<ref>{{Cite web|last=AfricaNews|date=2017-02-04|title=Ex Nigerian governor who stole $250m returns home after release from UK jail|url=https://www.africanews.com/2017/02/04/ex-nigerian-governor-who-stole-250m-returns-home-after-release-from-uk-jail/|access-date=2021-06-24|website=Africanews|language=en}}</ref> *[[Walter Feghabo]] - 12 Augustan 1998 zuwa 29 Mayun 1999 (mulkin soja){{cn|date=June 2022}} *[[John Dungs]] - 22 Augustan 1996 zuwa 12 Augustan 1998 (mulkin soja){{cn|date=June 2022}} *[[Ibrahim Kefas]] - 26 September 1994 zuwa 22 August 1996 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|date=2021-05-21|title=Take A Tour Of Gbagi's Exquisite Villa|url=https://cherrylmedia.com/2021/05/21/take-a-tour-of-gbagis-exquisite-villa/|access-date=2021-06-24|website=CHERRYL MEDIA|language=en-US}}</ref> *[[Bassey Asuquo]] - 10 Decemba 1993 zuwa 26 Satumban 1994 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|last=Emmanuel|first=Odang|date=2021-03-13|title=General Sani Abacha -|url=https://rainbownigeria.com/2021/03/13/general-sani-abacha/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Abdulkadir Shehu]] - 17 November 1993 - 10 December 1993 (mulkin sojay)<ref>{{Cite web|title=Delta State Current Affairs: Delta State Governors (1991 - Date)|url=http://deltastatecurrentaffairs.blogspot.com/p/delta-state-governors-1991-date.html|access-date=2021-06-24|website=Delta State Current Affairs}}</ref> *[[Luke Chijiuba Ochulor]] - 28 August 1991 - January 1992 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|date=2013-04-04|title=Delta 2015 and the Anioma quest for equity|url=https://businessday.ng/analysis/article/delta-2015-and-the-anioma-quest-for-equity/|access-date=2021-06-24|website=Businessday NG|language=en-US}}</ref> *[[Felix Ibru]] - January 1992 - November 1993 ([[Social Democratic Party|SDP]])<ref>{{Cite web|title=Dailytrust News, Sports and Business, Politics {{!}} Dailytrust|url=https://dailytrust.com/|access-date=2021-06-24|website=Daily Trust|language=en}}</ref> == Kananan Hukumomi == [[File:Delta State Athletics logo.png|thumb|logo na jihar Delta]] Jihar Delta nada adadin [[Kananan Hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda ashirin da biyar (25), ankawo su ajere a jadawalin dake kasa tareda kasafin kidayar shekara ta 2006: {| class="wikitable" |- ! Shiyar Sanata na Tsakiyar Jihar Delta !! 1,575,738 !! !! Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Arewa !! 1,293,074 !! !! Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Kudu !! 1,229,282 |- | [[Ethiope ta Gabas]] || 200,942 || || [[Aniocha ta Arewa]] ||104,062|| || [[Bomadi]] || 86,016 |- | [[Ethiope ta Yamma]] || 202,712 || || [[Aniocha ta Kudu]] || 142,045 || || [[Burutu]] || 207,977 |- | [[Okpe]] || 128,398 || || [[Ika ta Arewa maso Gabas]] || 182,819 || || [[Isoko ta Arewa]] || 143,559 |- | [[Sapele, Nigeria|Sapele]] || 174,273 || || [[Ika ta Kudu]] || 167,060 || || [[Isoko ta Kudu]] || 235,147 |- | [[Udu, Nigeria|Udu]] || 142,480 || || [[Ndokwa ta Gabas]] || 103,224 || || [[Patani, Nigeria|Patani]] || 67,391 |- | [[Ughelli ta Arewa]] || 320,687 || || [[Ndokwa ta Yamma]] || 150,024 || || [[Warri ta Arewa]] || 136,149 |- | [[Ughelli ta Kudu]] || 212,638 || || [[Oshimili ta Arewa]] || 118,540 || || [[Warri ta Kudu]] || 311,970 |- | [[Uvwie]] || 188,728 || || [[Oshimili ta Kudu]] || 150,032 || || [[Warri ta Kudu maso Yamma]] || 116,538 |- | || || || [[Ukwuani]] || 119,034 || || || |} ==Kananan hukumomi da harsuna== Harsunan Jihar Delta dangane da kananan hukumominsu:<ref name=e22>{{Cite news|url=https://www.ethnologue.com/country/NG|title=Nigeria|work=Ethnologue|edition=22|access-date=2020-01-10}}</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | [[Aniocha ta Arewa]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Aniocha ta Kudu]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Burutu]] || [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Bomadi]] || [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Ethiope ta Gabas]] || [[Urhobo language|Urhobo]] |- | [[Ethiope ta Yamma]] || [[Urhobo language|Urhobo]] |- | Ika ta Arewa || [[Ika language (Nigeria)|Ika]] |- | [[Ika ta Kudu]] || [[Ika language (Nigeria)|Ika]] |- | [[Isoko ta Arewa]] || [[Isoko language|Isoko]] |- | [[Isoko ta Kudu]] || [[Isoko language|Isoko]] |- | [[Ndokwa ta Gabas]] || [[Ukwuani language|Ukwuani]] |- | [[Ndokwa ta Yamma]] || [[Ukwuani language|Ukwuani]] |- | [[Oshimili ta Arewa]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Oshimili ta Kudu]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | Okpe || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | Patani || [[Harshen Izon|Izon]], [[Urhobo language|Urhobo]] |- | [[Sapele, Delta|Sapele]] || [[Urhobo language|Urhobo]], |- | Udu || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Ughelli ta Arewa]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Ughelli ta Kudu]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | Ukwuani || [[Harshen Ukwuani|Ukwuani]] |- | [[Uvwie]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Warri ta Arewa]] || [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]], [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Warri ta Kudu]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]], [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]] |- | [[Warri ta Kudu maso Yamma]] || [[Harshen Izon|Izon]], [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]] |} == Albarkatun kasa == Akwai ma'adanai iri-iri a jihar kamar su: [[Industrial plasticine|industrial clay]], [[Silicon dioxide|silica]], [[lignite]], [[Kaolinite|kaolin]], [[Oil sands|tar sand]], duwatsu na ado, [[limestone]] da dai sauransu.<ref>"Delta State Government". Retrieved 2021-06-25.</ref> Ana amfani da wadannan ma'adanai a ma'aikatu wajen hada ceramic, kwalba, gilasai, alli, wayoyi, da makamantansu.<ref>"Delta State". ''Commodity Nigeria''. 2017-04-26. Retrieved 2021-06-25.</ref> Har ila yau, akwai tarin arzikin man fetur a Jihar Delta, kuma tana daya daga cikin muhimman garuruwan da ke samar da kayan da ake hadawa daga man fetur a Najeriya. Tattalin arzikin jihar sun ta'allaka ne matuka a wajen cinikin man fetur. == Manyan Makarantu == Makarantun gaba da sakandare na jihar sun hada da:<ref>"Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> *[[Federal University of Petroleum Resources Effurun]]<ref>{{Cite web|title=Federal University of Petroleum Resources|url=https://site.fupre.edu.ng/?fupre=news&id=84|access-date=2021-06-25|website=site.fupre.edu.ng}}</ref> *[[Delta State University, Abraka|Delta State University]]<ref>{{Cite web|title=Delta State University, Abraka, Nigeria. Principal Officers|url=https://www.delsu.edu.ng/administration.aspx|access-date=2021-06-25|website=www.delsu.edu.ng}}</ref> *[[Delta State University of Science and Technology, Ozoro]] *[[University of Delta, Agbor]] *[[Delta State Polytechnic]]s (Polytechnic guda biyu, daya a [[Oghara]], daya a [[Ogwashi Ukwu|Ogwashi-Uku]])<ref>{{Cite web|title=Delta State Polytechnic - Otefe Oghara|url=https://ogharapoly.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=ogharapoly.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=Home|url=https://mydspg.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=Delta State Polytechnic Ogwashi-Uku|language=en-US}}</ref> *Makarantar wasan kwakwayo na Film and Broadcast Academy, [[Ozoro]]<ref>{{Cite web|date=2018-08-18|title=Film and Broadcast Academy holds convocation today|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/weekend-beats/film-and-broadcast-academy-holds-convocation-today/|access-date=2021-06-25|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *Kwalejin Ilimi [[Warri]].<ref>{{Cite web|title=The Imperatives Of Turning Agbor College Of Education To A University Of Education|url=https://independent.ng/the-imperatives-of-turning-agbor-college-of-education-to-a-university-of-education/|access-date=2021-06-25|website=Independent Newspaper Nigeria|language=en-GB}}</ref> *Federal College of Education Technical, [[Asaba, Delta|Asaba]]<ref>{{Cite web|title=Federal College of Education (Technical) Asaba|url=https://portal.fcetasaba.edu.ng//|access-date=2021-06-25|website=portal.fcetasaba.edu.ng}}</ref> *Kwalejin Ilimi, Mosogar<ref>{{Cite web|date=2020-12-01|title=Delta State College of Education Mosogar/DELSU affiliate degree programme matriculates 634 Students|url=https://www.vanguardngr.com/2020/12/delta-state-college-of-education-mosogar-delsu-affiliate-degree-programme-matriculates-634-students/|access-date=2021-06-25|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *Delta State College of Health Technology, [[Ughelli]]{{cn|date=July 2022}} *[[Petroleum Training Institute]], [[Effurun]]<ref>{{cite web |url=http://www.edusbaze.com/tag/www-pti-edu-ng/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118051744/http://www.edusbaze.com/tag/www-pti-edu-ng/ |archive-date=2017-01-18 |title=PETROLEUM TRAINING INSTITUTE (PTI) Archives - Edusbaze}}</ref> *[[Western Delta University]], [[Oghara]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-07|title=Western Delta University Cut Off Mark 2021/2022 Departmental Cut Off|url=https://www.currentschoolnews.com/school-news/western-delta-university-cut-off-mark/|access-date=2021-06-25|website=Current School News|language=en-US}}</ref> *[[Novena University]], Ogume-Amai<ref>{{Cite web|title=Novena University|url=https://novenauniversity.edu.ng/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> *[[National Open University of Nigeria]] (three study centres, one at Asaba, one at [[Emevor]] and another at [[Owhrode]]).<ref>{{Cite web|title=Owhrode Community Study Centre {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://nou.edu.ng/node/2078|access-date=2021-06-25|website=nou.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=Emevor Community Study Centre {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://nou.edu.ng/node/2140|access-date=2021-06-25|website=nou.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=study_centres_view {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://www.nou.edu.ng/study-centres-view?field_geo_political__value=All&page=1|access-date=2021-06-25|website=www.nou.edu.ng}}</ref> *Delta State School of Marine Technology, Burutu<ref>{{Cite web|title=Official Site - DESOMATECH|url=https://www.dsmt.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=www.dsmt.edu.ng}}</ref> *[[Nigeria Maritime University]], Okerenkoko, [[Warri]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-11|title=Homepage|url=https://www.nmu.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=NMU|language=en-US}}</ref> *Conarina School of Maritime & Transport Technology, Oria-[[Abraka]]<ref>{{Cite web|title=Facilities & Location – Conarina Maritime Academy|url=https://conarinamaritimeacademy.com/facilities-location/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> *University of Information and Communication Technology, [[Agbor]]<ref>{{Cite journal|last1=Ololube|first1=Nwachukwu|last2=Agbor|first2=Comfort|last3=Major|first3=Nanighe|last4=Agabi|first4=Chinyere|last5=Wali|first5=Worlu|date=2016-08-17|title=2015 Global Information Technology Report: Consequences on knowledge management in higher education institutions in Nigeria|url=https://www.learntechlib.org/p/173453/|journal=International Journal of Education and Development Using ICT|language=en|volume=12|issue=2|issn=1814-0556}}</ref> *State School of Midwifery, [[Asaba, Delta|Asaba]]<ref>{{Cite web|title=Admission into Delta State Schools of Nursing and Midwifery Programmes{{!}} Nursing World Nigeria - Nursing Jobs, Forum and News|url=https://www.nursingworldnigeria.com/2021/01/admission-into-delta-state-schools-of-nursing-and-midwifery-programmes|access-date=2021-06-25|website=www.nursingworldnigeria.com}}</ref> *School of Nursing (two schools, one at [[Agbor]] and another at [[Warri]])<ref>{{Cite web|last=Metro|first=Asaba|date=2019-02-19|title=Delta State Examination Committees Commence Sales of Forms into State Schools of Nursing and Midwifery|url=https://www.asabametro.com/delta-state-examination-committees-commence-sales-of-forms-into-state-schools-of-nursing-and-midwifery/|access-date=2021-06-25|website=Asaba Metro|language=en-US}}</ref> *Baptist School of Nursing, [[Eku]]<ref>{{Cite web|title=School Of Nursing Eku {{!}} Delta State|url=https://www.africabizinfo.com/NG/school-of-nursing-eku|access-date=2021-06-25|website=AfricaBizInfo|language=en}}</ref> *[[Edwin Clark University]], Kiagbodo<ref>{{Cite web|title=Edwin Clark University Nigeria|url=https://www.campus.africa/university/edwin-clark-university/|access-date=2021-06-25|website=campus.africa|language=en-US}}</ref> *Eagle Heights University, Omadino, Warri<ref>{{Cite web|date=2014-06-21|title=The Warri university and Delta's triangle of development|url=https://www.vanguardngr.com/2014/06/warri-university-deltas-triangle-development/|access-date=2021-06-25|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *Admiralty University of Nigeria at [[Ibusa]] and [[Sapele]]<ref>{{Cite web|title=Overview – Admiralty University Of Nigeria|url=https://adun.edu.ng/overview/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> == Wuraren bude idanu == A Jihar Delta, akwai wuraren tarihi, al'adu da zamantakewa na siyasa, wuraren bude idanu da ken jan hankali 'yan kallo daga ko'ina a fadin duniya.Wasu daga cikin wadannan wurare sun hada da:<ref name=":0" /> * '''Fadar Nana (The Nana's Palace)''' wanda Chief [[Nana Olomu]] na Ebrohim ya gina. Ya shahara a karni na 19, kuma dan kasuwa ne na garin da yayi hulda da turawa. Daga baya huldar ta baci. An mamaye daga baya (ba tare da anyi fada ba) sai ua koma kasar Ghana. Abubuwan da ya bari sun hada da katafaren fadar sa dake gidansa.{{cn|date=June 2022}} * '''Rafin Ethiope ''' iwanda ake iƙirarin cewa shine ruwa mafi zurfi acikin garuruwan Afurka (zurfi 176&nbsp;km). Mabubbugar ruwan na kusa da wani katafaren bishiya silikin auduga dake Umuaja a karamar hukumar Ukwuani sannan tana kwararar ta kananan hukumomin jihar source is at the foot of a giant silk-cotton tree at Umuaja in Ukuami sannan su kwarara zuwa Sauran an ƙananan hukumomin jihar. Wurin bauta ne na addinin gargajiya na Olokun sannan kuma wurin bautar na mabiya addinin Agbe.<ref>{{Cite web|date=2014-08-25|title=River Ethiope: Wonders of river that sprang from cotton tree|url=https://www.vanguardngr.com/2014/08/river-ethiope-wonders-river-sprang-cotton-tree/|access-date=2021-07-12|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * '''Yankin Bible na Araya '''wanda ke dauke da kwafi na Littafin mai tsarki na Bible. An yarda da cewa Littafin Bible ya sauka a wannan yankin cikin al'ajabi daga sama a cikin watan Augusta, 1914. Littafin na bible ya sauko ne acikin wani jikakken doya daga ruwan sama amma bai jike ba. Yankin na janyo dubunnan mabiya addinin kirista duk shekara.<ref>{{Cite web|title=The Araya Bible Site Delta State :: Nigeria Information & Guide|url=https://www.nigeriagalleria.com/Nigeria/States_Nigeria/Delta/Araya-Bible-Site-Delta.html|access-date=2021-07-12|website=www.nigeriagalleria.com}}</ref> * '''Demas Nwoko Edifice '''wanda aka gina da kayan aiki na gargajiya, tsari da salon gini na cigaban mutanen Igbo wanda [[Demas Nwoko]] wani mai zane, ma gini kuma mai fasaha na duniya daga garin Idumuje-Ugboko, a karamar hukumar Aniocha ta Arewa, Jihar Delta.<ref>{{Cite web|last=Sijuwade|first=Amber Croyle|title=A new master's house: The architect decolonising Nigerian design|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/8/10/a-new-masters-house-the-architect-decolonising-nigerian-design|access-date=2021-07-12|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref> * '''Gidan shakatawa na "Mungo Park House"''' wanda a yanzu Gidan Tarihi ne na Kasa, a [[Asaba, Delta|Asaba]]. [[Royal Niger Company]] suka gina gidan a 1886 kuma turawa sunyi amfani dashi a matsayin hedikwatan, gidan sojojin, hedikwatan gidan Gwamnatin turawa, gindin RNC, da kuma mazauni Gundumar Birni a lokuta daban daban.<ref>{{Cite web|date=2017-09-02|title=Destination. . . Mungo Park House|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/destination-mungo-park-house/|access-date=2021-07-12|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * '''Gaɓar tekun [[Ogulagha]] Beach''' * Gadar '''[[River Niger Bridge (Onitsha)|Niger Bridge]]''' wacce ta hade Jihar Delta (daga yammacin Najeriya) zuwa yankin Gabashin Najeriya. Wuri na mai kyawun gani wacce aka kammala a 1995 akan kudi daka miliyan £5. An lalata ta a lokacin yakin basasar Najeriya, amma daga bisani an gyara ta.<ref>{{Cite web|title=Niger Bridge – Channels Television|url=https://www.channelstv.com/tag/niger-bridge/|access-date=2021-07-12}}</ref> * '''Lander Brothers Anchorage, Asaba''' wanda aka gina don tunawa da Turawan Birtaniya da suka fara ziyartar Najeriya. Babban gindin na dauke da gidan tarihi, makabarta, da zane da rubuce-rubuce da dama. Akwai irin jirgin 'Yan uwan suka yi amfani dashi. {{cn|date=June 2022}} * '''Falcorp Mangrove Park''' * '''Maƙabartar ta Musamman na Masarautar Warri''' makabarta ce da ta kai kimanin shekaru 512 kuma tana matsayin makwancin sarakunan Masarautar Warri. Akwai shuka da aka gina a kowanne kabari.<ref>{{Cite web|date=2020-01-08|title=Investigation: Illegal oil exploration destroying Warri Royal Cemetery|url=https://www.vanguardngr.com/2020/01/investigation-illegal-oil-exploration-destroying-warri-royal-cemetery/|access-date=2021-07-12|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> == Shahararrun mutane == <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> *[[I Go Dye|Francis Agoda]] aka I Go Dye, shahararren dan wasan barkwanci na yankin Afurka kuma Jakadan [[United Nations]]' [[Millennium Development Goals]] <ref>{{Cite web|title=STAR COMEDIAN, I GO DYE APPOINTED UN MDGs AMBASSADOR {{!}} Encomium Magazine|url=https://encomium.ng/star-comedian-i-go-dye-appointed-un-mdgs-ambassador/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Alibaba Akpobome]], Dan wasan barkwanci kuma jarumi fim{{cn|date=June 2022}} *[[Venita Akpofure]], 'yar wasan kwaikwayo na Birtaniya da Nan, kuma video vixen{{cn|date=June 2022}} *[[Eyimofe Atake]], Babban alkalin SAN (Senior Advocate of Nigeria)<ref name = Guardian>{{Cite news|title=Congestion in courts is killing advocacy, says Atake|url=https://guardian.ng/features/congestion-in-courts-is-killing-advocacy-says-atake/|language=en-US|access-date=2020-09-30}}</ref><ref name="Atakebirth">{{Cite news|title=EYIMOFE ATAKE CELEBRATES 60TH|url=https://www.thisdaylive.com/index.php/2018/02/25/eyimofe-atake-celebrates-60th/|language=en-US|access-date=2020-09-30}}</ref> *[[FOM Atake]], alkalin Najeriya (1967-1977) kuma Sanatan a gwamnatin tarayyar Najeriya (1979-1982)<ref>{{cite web|url=https://www.thisdaylive.com/index.php/2003/04/13/editorial-franklin-oritse-muyiwa-atake-1926-2003/|title= EDITORIAL: Franklin Oritse-Muyiwa Atake (1926 – 2003)| date=13 April 2003|accessdate=29 January 2022|publisher= [[This Day (Nigeria)|This Day Newspaper]]}}</ref> *[[John Aruakpor|Rt Rev'd John U Aruakpor]] Bishop, Anglican Diocese na Oleh<ref>{{Cite web|title=The Rt Revd John Usiwoma Aruakpor on World Anglican Clerical Directory|url=https://www.worldanglican.com/nigeria/oleh/the-church-of-nigeria-anglican-communion/the-rt-revd-john-usiwoma-aruakpor|access-date=2021-06-24|website=World Anglican Clerical Directory|language=en}}</ref> *[[Michael Ashikodi Agbamuche]], tsohon Attorney General & Ministan Shari'a a Najeriya<ref>{{Cite web|date=2013-05-16|title=Former Nigeria Attorney General's son, others under investigation over N200mn fraud {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/news/134602-former-nigeria-attorney-generals-son-others-under-investigation-over-n200mn-fraud.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Udoka Azubuike]], ƙwararrun dan wasan kwallon kwando na ƙungiyar [[Utah Jazz]], yayi wasa a kwalejin [[University of Kansas]]<ref>{{cite web|title=Played Profile|url=http://kuathletics.com/roster.aspx?rp_id=8612|website=KUAtletics.com|date = 2016-04-14}}</ref> *[[Bovi]], dan wasan barkwanci na Najeriya, mai daukar nauyin wasanni, jarumi kuma mai tsara skit<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Bovi Ugboma Will Speak At NECLive8 On Sunday, April 25|url=https://thenet.ng/bovi-ugboma-will-speak-at-neclive8-on-sunday-april-25/|access-date=2021-06-24|website=Nigerian Entertainment Today|language=en-US}}</ref> *[[J. P. Clark|John Pepper Clark]], farfesan Turanci na farko a Afirka, mahikayanci kuma marubuci.<ref>{{Cite web|title=John Pepper Clark {{!}} Biography, Works, & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/John-Pepper-Clark|access-date=2021-06-24|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}</ref> *[[David Dafinone]], shahararren accounter/ɗan siyasa<ref>{{Cite web|date=2018-10-01|title=David Dafinone (1927-2018): A chartered accountant par excellence|url=https://guardian.ng/features/a-chartered-accountant-par-excellence/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Paul Dike]], tsohon Chief of Defence Staff<ref>{{Cite web|title=Chief of Defence Staff, History of The Highest Commissioned Military Officer in Nigeria – NTA.ng – Breaking News, Nigeria, Africa, Worldwide|url=https://www.nta.ng/uncategorized/20150729-chief-of-defence-staff-history-of-the-highest-commissioned-military-officer-in-nigerian/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Enebeli Elebuwa]], jarumin wasan kwaikwayo na Najeriya<ref>{{Cite web|date=2012-12-17|title=Aftermath of Enebeli Elebuwa's death, Stella Damasus blasts Nollywood - Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/111548-aftermath-of-enebeli-elebuwas-death-stella-damasus-blasts-nollywood.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Tony Elumelu]], [[United Bank for Africa|UBA]] da [[Heirs Holdings]]<ref>{{Cite web|last=Africa|first=United Bank for|date=2020-09-23|title=Tony Elumelu named in "Time 100" list|url=https://www.ubagroup.com/tony-elumelu-named-in-time-100-list/|access-date=2021-06-24|website=UBA Group|language=en-US}}</ref> *[[Godwin Emefiele]] gwamnan CBN na yanzu<ref>{{Cite web|title=Central Bank of Nigeria:: Board of Directors|url=https://www.cbn.gov.ng/aboutcbn/TheBoard.asp?Name=Mr.+Godwin+Emefiele+(CON)&Biodata=emefiele/|access-date=2021-06-24|website=www.cbn.gov.ng}}</ref> *[[Olorogun O'tega Emerhor]], dan siyasa kuma jagora ma'aikatar kudi na Najeriya<ref>{{Cite web|date=2017-11-25|title=O'tega Emerhor at 60: A portrait of redemptive service|url=https://www.vanguardngr.com/2017/11/otega-emerhor-60-portrait-redemptive-service/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Erigga]], [[Nigerian]] [[Hip hop music|Hip hop]] mawakin, marubuci waƙoƙi<ref>{{Cite web|last=The360reporters|date=2021-01-16|title=Erigga Net Worth 2021: Erigga Biography, Musics, Age, Cars, Houses And Net Worth 2021|url=https://the360report.com/erigga-biography-and-net-worth/|access-date=2021-06-24|website=The360Report|language=en-US}}</ref> *[[Oghenekaro Etebo]], ƙwararrun dan wasan kwallon kafa na Najeriya<ref>{{Cite web|title=Football (Sky Sports)|url=https://www.skysports.com/football/player/144194/oghenekaro-etebo|access-date=2021-06-24|website=SkySports|language=en}}</ref> *[[Jeremiah Omoto Fufeyin]], wanda ya ƙirƙiri Christ Mercyland Deliverance Ministry<ref>{{Cite web|date=2021-02-08|title=Suit against Fufeyin beginning of 'blackmail' against popular preachers, Cleric alleges|url=https://thenationonlineng.net/suit-against-fufeyin-beginning-of-blackmail-against-popular-preachers-cleric-alleges/|access-date=2021-06-24|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> *[[Harrysong]], mawaki dan Najeriya, marubuci ln waka kuma mai tsara kida<ref>{{Cite web|date=2020-04-29|title=Harrysong Urges President Buhari To 'Stop Borrowing Money'|url=https://guardian.ng/life/harrysong-urges-president-buhari-to-stop-borrowing-money-to-fund-projects/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[James Ibori]], tsohon Gwamnan Jihar Delta governor of Delta State<ref>{{Cite web|date=2021-05-26|title=£4.2m Ibori loot: Accountant-general claims money still being awaited|url=https://editor.guardian.ng/breakingnews/4-2m-ibori-loot-accountant-general-claims-money-still-being-awaited/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Michael Ibru]], jagora kasuwanci<ref>{{Cite web|date=2016-12-06|title=The amazing life of Olorogun Michael Ibru|url=https://businessday.ng/opinion/article/the-amazing-life-of-olorogun-michael-ibru/|access-date=2021-06-24|website=Businessday NG|language=en-US}}</ref> *[[Alex Iwobi]] tsohon dan wasan kwallon kafa na kungiyar Arsenal kuma dan wasan kungiyar Everton Fc *[[Dumebi Iyamah]] mai kamfanin Andrea Iyamah Brand<ref>{{Cite web|title=Andrea Iyamah – Lagos Fashion Week|url=http://lagosfashionweek.ng/designer-directory/listing/andrea-iyamah/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Don Jazzy]], mawakin Najeriya kuma furodusa<ref>{{Cite news|title=Nigerians react to Don Jazzy revelation say e bin marry 18 years ago|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-56625660|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Emmanuel Ibe Kachikwu]], tsoho Minista na Jiha, kan Albarkatun Manfetur na Najeriya<ref>{{Cite web|title=Emmanuel Ibe Kachikwu,The Federal Republic of Nigeria {{!}} Energy Council|url=https://energycouncil.com/event-speakers/h-e-emmanuel-ibe-kachikwu/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Stephen Keshi]], tsohon ma tsaron baya, tsohon coach na super eagles<ref>{{Cite web|title=Stephen Keshi: Ranking Big Boss's best six Nigeria debutants {{!}} Goal.com|url=https://www.goal.com/en-ng/lists/stephen-keshi-ranking-big-bosss-best-six-nigeria-debutants/dow5it8glejk1ka43c57sm7ga|access-date=2021-06-24|website=www.goal.com}}</ref> *[[Festus Keyamo]], Lauyan Najeriya kuma<ref>{{cite web |title=Festus Egwarewa Adeniyi Keyamo |url=https://www.africa-confidential.com/index.aspx?pageid=118&whoswhoid=2673 |website=africa-confidential.com}}</ref> member na ƙungiyar Senior Advocate of Nigeria SAN *[[Lynxxx]], mawaki, dan kasuwa kuma jakada kamfanin Pepsi na farko a Najeriya<ref>{{Cite web|title=Chukie "Lynxxx" Edozien|url=https://www.africansinyorkshireproject.com/lynxxx-chukie-edozien.html|access-date=2021-06-24|website=African Stories in Hull & East Yorkshire|language=en}}</ref> *[[Rosaline Meurer]], 'yar wasan kwaikwayo na Najeriya haihifaffiyar Kasar Gambiya<ref>{{Cite news|title=Who be Rosaline Meurer, wey Tonto Dike ex-husband call Mrs Churchill?|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-56072140|access-date=2021-06-24}}</ref> <!-- *[[Uba A. Michael]], Nigerian politician and businessman<ref>{{Cite news|date=2012-11-17|title guber hopeful, Uba Michael meets with Reps member, Shina Peller|url=https://www.vanguardngr.com/2021/11/guber-hopeful-uba-michael-meets-with-reps-member-shina-peller/|access-date=2021-06-17|work=[[Vanguard News]]|language=en-US}}</ref> --> *[[Richard Mofe-Damijo]], ƙwararrun dan wasan kwaikwayo na Najeriya, marubuci, furodusa, lauya kuma tsohon kwamishinan al'adu da bude idanu na Jihar Delta.<ref>{{Cite web|date=2021-01-07|title=Autochek unveils RMD as brand Ambassador|url=https://www.vanguardngr.com/2021/01/autochek-unveils-rmd-as-brand-ambassador/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Collins Nweke]], mutum na farko da ba Haifaffun Kasar Belgium ba daka fara zaba a ofishin siyasa a yankin West Flanders na Belgium<ref>{{Cite web|last=Chris|date=2019-06-16|title=Nigerians in Diaspora - Collins Nweke: Belgian-Based Nigerian politician|url=https://leadership.ng/nigerians-in-diaspora-collins-nweke-belgian-based-nigerian-politician/|access-date=2021-06-24|website=Leadership News - Nigeria News, Breaking News, Politics and more|language=en-GB}}</ref> *[[Nduka Obaigbena]] wanda ya kirkiri, ThisDay & AriseTV<ref>{{Cite web|date=2020-12-09|title=Media Mogul Nduka Obaigbena Now Patron of Nigerian Newspaper Owners|url=https://www.arise.tv/media-mogul-nduka-obaigbena-now-patron-of-nigerian-newspaper-owners/|access-date=2021-06-24|website=Arise News|language=en-US}}</ref> *[[Sam Obi]], tsohon speaker kuma tsohon Gwamna na rikon ƙwarya na Jihar Delta<ref>{{Cite web|date=2021-04-03|title=BREAKING: Former Delta Acting Governor, Sam Obi, is dead|url=https://www.vanguardngr.com/2021/04/breaking-former-delta-acting-governor-sam-obi-is-dead/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Sunny Ofehe]], dan fafutuka yancin dan Adam na kasa da kasa kuma mai kare 'yancin muhalli<ref>{{Cite web|title=Comrade Sunny Ofehe {{!}} Niger Delta Consortium|url=https://nigerdeltaconsortium.com/comrade-sunny-ofehe|access-date=2021-06-24|website=nigerdeltaconsortium.com}}</ref> *[[Kenneth Ogba]], dan siyasa<ref>{{cite web|url=https://www.vanguardngr.com/2021/06/breaking-delta-lawmaker-kenneth-ogba-is-dead|title=BREAKING: Delta Lawmaker, Kenneth Ogba is dead|last1=Ahon|first1=Festus|last2=Akuopha|first2=Ochuko|date=27 June 2021|accessdate=28 June 2021|publisher=[[Vanguard (Nigeria)|Vanguard Newspaper]]}}</ref> *[[Joy Ogwu]], tsohon wakili Najeriya na dundundin a Majalisar Dinkin Duniya<ref>{{Cite web|title=Ambassador U. Joy Ogwu {{!}} Permanent Mission of Nigeria to the United Nations, New York|url=https://nigeriaunmission.org/tag/ambassador-joy-ogwu/|access-date=2021-06-24|website=nigeriaunmission.org}}</ref> *[[Tanure Ojaide]], farfesan Turanci kuma shahararren marubuci<ref>{{Cite web|date=2018-05-20|title=When dons gathered in Port Harcourt, Abraka in honour of Tanure Ojaide@70|url=https://guardian.ng/art/when-dons-gathered-in-port-harcourt-abraka-in-honour-of-tanure-ojaide70/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Mandy Ojugbana]], mawaki<ref name="Asobele">{{cite book|last=Timothy|first=Asobele|title=Historical trends of Nigerian indigenous and contemporary music|date=2002|publisher=Rothmed International|location=Lagos|pages=53–56}}</ref> *[[Jay-Jay Okocha|Okocha]], tsohon kyaftin na kungiyar Super Eagles<ref>{{Cite news|title=Adepoju and Okocha: 'Stop looking for the next Jay-Jay'|language=en-GB|work=BBC Sport|url=https://www.bbc.co.uk/sport/africa/55158240|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Blessing Okagbare]], dan wasa, wanda ya lashe kyauta a gasar [[Summer Olympics|Olympic]] da [[World Athletics Championships]] a dogon tsalle, kuma wanda ya lashe kyauta ta duniya a gasar [[200 metres]]<ref>{{Cite news|title=Nigeria Blessing Okagbare don set new Guinness World Record|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/sport-56014988|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Ngozi Okonjo-Iweala]], masanin tattalin arziki, kuma ƙwararren masanin cigaba na kasa da kasa, na kamfanin Boards of Standard Chartered Bank, Twitter, Global Alliance for Vaccines and Immunization, da kuma African Risk Capacity<ref>{{Cite web|date=2021-02-21|title=The World According to Ngozi Okonjo-Iweala {{!}} THISDAY Style|url=https://www.thisdaystyle.ng/the-world-according-to-ngozi-okonjo-iweala/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Chris Okotie]], [[Nigerian]] mawaki, televangelist, dan siyasa<ref>{{Cite web|date=2019-02-13|title=Gospel glamour: how Nigeria's pastors wield political power|url=http://www.theguardian.com/world/2019/feb/13/gospel-glamour-how-nigerias-pastors-wield-political-power|access-date=2021-06-24|website=The Guardian|language=en}}</ref> *[[Ben Okri]], writer, [[Nigerian]] mahikayanci kuma mai rubuta littattafan novel<ref>{{Cite web|title=Ben Okri - Literature|url=https://literature.britishcouncil.org/writer/ben-okri|access-date=2021-06-24|website=literature.britishcouncil.org}}</ref> *[[Sunday Oliseh]], jagora kwallon kafa kuma tsohon dan wasa<ref>{{Cite web|date=2020-04-18|title=The perfect defensive midfield player – Sunday Ogochukwu Oliseh|url=https://t.guardian.ng/sport/the-perfect-defensive-midfield-player-sunday-ogochukwu-oliseh/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Omawumi]], mawakiyar Najeriya, marubuciyar waka, 'yar wasan kwaikwayo, jakadiyar talla na [[Globacom]], [[Konga]], Malta Guinness<ref>{{Cite web|date=2020-09-16|title=We Can't Help But Love Omawumi Even More After This...|url=https://glamsquadmagazine.com/we-cant-help-but-love-omawumi-even-more-after-this/|access-date=2021-06-24|website=GLAMSQUAD MAGAZINE|language=en-US}}</ref> *[[Ovie Omo-Agege]], Lauyan Najeriya, dan siyasa<ref name="vanguardngr.com"/> *[[Dominic Oneya]], Brigadier General mai Rita ya na Sojojin Najeriya, tsohon chairman na ƙungiyar [[Nigeria Football Association]]<ref>{{Cite web|date=2014-10-12|title=Robbers In Delta Kill Daughter Of Former NFA President, Dominic Oneya|url=http://saharareporters.com/2014/10/12/robbers-delta-kill-daughter-former-nfa-president-dominic-oneya|access-date=2021-06-24|website=Sahara Reporters}}</ref> *[[Bruce Onobrakpeya]], wanda ya lashe lambar yabo na 2006 UNESCO Living Human Treasure Award, amintacce a Jami'ar Western Niger Delta University{{cn|date=June 2022}} *[[Gamaliel Onosode]], technocrat dan Najeriya, dan siyasa kuma tsohon dan takarar shugabancin Kasar Najeriya<ref>{{Cite web|date=2015-09-29|title=How boardroom guru, Gamaliel Onosode died at 82|url=https://www.vanguardngr.com/2015/09/how-boardroom-guru-gamaliel-onosode-dies-at-82/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> <!-- *High Chief Dr. [[Stephen Onovughakpor Akpotu]] (JP), Chairman, Movement for the Creation of Delta State, former President-General and Grand Patron of the Isoko Development Union (IDU), <ref>{{Cite web|title=Omo-Agege Mourns Former IDU PG, Onovughakpor Akpotu|url=https://www.heraldngr.com/2021/06/omo-agege-mourns-former-idu-pg.html/|website=Herald News|language=en-US}}</ref> --> *[[Orezi]], mawaki, marubucin wakoki<ref>{{Cite web|date=2017-12-11|title=I have not had sex for about a year - Singer Orezi {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/252176-i-not-sex-year-singer-orezi.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Ayo Oritsejafor]], wanda ya ƙirƙiri Word of Life Bible Church<ref>{{Cite web|title=President of the Christian Association of Nigeria (CAN), and founder of Word of Life Bible Church, Warri, Pastor Ayo Oritsejafor has finally joined the league of wealthy clergy with private universities. {{!}} Encomium Magazine|url=https://encomium.ng/pastor-ayo-oritsejafor-builds-n2-5-billion-private-university-in-warri/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Stephen Oru]], dan siyasa Najeriya, tsohon ministan harkokin Niger Delta<ref>{{Cite web|date=2014-07-13|title=I'll promote N-Delta Ministry mandate —Oru|url=https://www.vanguardngr.com/2014/07/ill-promote-n-delta-ministry-mandate-oru/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Peter Godsday Orubebe]], dan siyasa, tsohon Minista na Jiha akan huldodin Niger Delta akan harkoki na musamman<ref>{{Cite web|date=2015-10-31|title=Ex-Minister, Godsday Orubebe, who almost derailed 2015 election, to face trial for corruption {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/news/headlines/192426-ex-minister-godsday-orubebe-who-almost-derailed-2015-election-to-face-trial-for-corruption.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Dennis Osadebay]], Dan siyasa Najeriya, lauya, mahikayanci, dan jarida <ref>{{Cite web|title=PressReader.com - Your favorite newspapers and magazines.|url=https://www.pressreader.com/nigeria/the-guardian-nigeria/20190922/281921659763954|access-date=2021-06-24|website=www.pressreader.com}}</ref> *[[Onigu Otite|Prof Onigu Otite]], masanin zama take wa da harkokin al'umma<ref>{{Cite web|date=2019-10-30|title=Onigu Otite: A founding father of Nigerian sociology|url=https://www.thecable.ng/onigu-otite-a-founding-father-of-nigerian-sociology|access-date=2021-06-24|website=TheCable|language=en-US}}</ref> *[[Jim Ovia]], dan kasuwan Najeriya, wanda ya ƙirƙiri bankin [[Zenith Bank]]<ref>{{Cite web|title=Jim Ovia|url=https://www.forbes.com/profile/jim-ovia/|access-date=2021-06-24|website=Forbes|language=en}}</ref> *[[Tim Owhefere]], Dan siyasan Najeriya<ref>{{cite web|url=https://www.vanguardngr.com/2021/01/breaking-delta-assembly-majority-leader-tim-ohwefere-is-dead|title=Breaking: Delta Assembly majority leader, Tim Ohwefere is dead|last=Ahon|first=Festus|date=28 January 2021|accessdate=28 June 2021|publisher=[[Vanguard (Nigeria)|Vanguard Newspaper]]}}</ref> *[[Amaju Pinnick]], shugaba kungiyar [[Nigeria Football Federation]]<ref>{{Cite web|title=NFF President Pinnick wins Fifa Council seat by a landslide {{!}} Goal.com|url=https://www.goal.com/en/news/nff-president-pinnick-wins-fifa-council-seat-by-a-landslide/10mlchsamz6fd1gx43jclfjhga|access-date=2021-06-24|website=www.goal.com}}</ref> *[[Igho Sanomi]], Dan kasuwan Najeriya<ref>{{Cite web|last=Nsehe|first=Mfonobong|title=How Nigerian Oilman Igho Charles Sanomi II Built A Commodities Trading Giant|url=https://www.forbes.com/sites/mfonobongnsehe/2017/05/16/how-nigerian-oilman-igho-charles-sanomi-ii-built-a-billion-dollar-commodities-trading-giant/|access-date=2021-06-24|website=Forbes|language=en}}</ref> *[[SHiiKANE]], mawakin Najeriya na Afro-Pop, Pop, Afrobeat, Jazz, Dance, Gungun mawaƙan R&B *[[Zulu Sofola]], marubuciya ta farko da aka fara wallafa littafin ta a Najeriya kuma 'yar wasan drama, farfesan mace ta farko a fannin tsara wasannin a nahiyar Afurka<ref>{{Cite web|title=Nigerian Female Dramatists: Expression, Resistance, Agency|url=https://www.routledge.com/Nigerian-Female-Dramatists-Expression-Resistance-Agency/Afolayan/p/book/9780367616106|access-date=2021-06-24|website=Routledge & CRC Press|language=en}}</ref> *[[:ha:Ojo Taiye|Ojo Taiye]], mawakin fasahan Najeriya, wanda ya lashe kyauta a gasar Wild 2019 Annual Poetry Prize<ref>{{Cite web|last=thehaywriters|date=2021-04-28|title=Nigerian Poet, Ojo Taiye, Wins 2021 Hay Writers Circle Poetry Competition.|url=https://thehaywriters.wordpress.com/2021/04/28/nigerian-poet-ojo-taiye-wins-2021-hay-writers-circle-poetry-competition/|access-date=2021-06-24|website=THE HAY WRITERS|language=en}}</ref> *[[Tompolo]], tsohon kwamadan sojojin Najeriya *[[Abel Ubeku]], Managing Director Bakin fata na farko a kamfanin Guinness Nigeria Plc<ref>{{Cite web|date=2014-06-17|title=Dr. Abel K. Ubeku, 1936-2014: In memoriam|url=https://www.vanguardngr.com/2014/06/dr-abel-k-ubeku-1936-2014-memoriam/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Patrick Utomi]], farfesan Najeriya akan political economy and management expert, Fellow of the Institute of Management Consultants of Nigeria kuma tsohon dan takarar shugabancin Najeriya<ref>{{Cite web|date=2021-02-01|title=Nigeria in mess because of bad leadership, says Utomi|url=https://guardian.ng/politics/nigeria-in-mess-because-of-bad-leadership-says-utomi/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *Senator [[James Manager]] Ebiowou, Dan siyasan Najeriya a mata in Sanata *[[Rachael Oniga]], 'Yar wasan kwaikwayon Najeriya *[[Jeremiah Omoto Fufeyin]], wanda ya ƙirƙiri kuma malamai a Christ Mercyland Deliverance Ministry (CMDM), Warri, Jihar Delta, Najeriya.<ref>{{Cite web |title=Christ Mercyland Deliverance Ministries – Arena of Solutions |url=https://christmercyland.org/ |access-date=2022-03-28 |language=en-US}}</ref> *[[Ayiri Emami]], dan kasuwa, dan siyasa, mai taimako al'umma. *[[Faithia Balogun]], 'Yar wasan kwaikwayon Najeriya, mai tsara Fina-finai, furodusa kuma darekta <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> {{Jihohin Najeriya}} ==Manazarta== {{DEFAULTSORT:Delta}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 2dxkxy4st1cvswby42y2ytb04ddzqg1 166564 166560 2022-08-17T13:25:09Z Umar Ahmad2345 13400 Gyara wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Delta'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: '''Baba Zuciya'''.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Delta_State_map.png|200px|Wurin Delta (Jihar) cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Arthur Okowa Ifeanyi]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Asaba (Najeriya)| Asaba]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|17,698km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 4,112,445 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3766-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-DE |} [[File:Delta Air Lines New Livery Boeing 757-232 with Winglets N703TW (1850694316).jpg|thumb|Filin jirgin saman jihar delta]] [[File:AZ Delta nieuwbouw.jpg|thumb|Cikin birnin Delta]] '''Jihar Delta''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Jihar ta samo sunanta daga yankin Niger Delta<ref>"Niger Delta | geographical region, Africa | Britannica". ''www.britannica.com''. Retrieved 2022-03-04.</ref> - wacce mafi akasarinta ke cikin jihar. An kirkiri jihar ne daga yankin tsohuwar [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Jihar Bendel]] a ranar 27 ga watan August, shekara ta 1991. Jihar Delta ta hada iyaka da Jihar [[Edo]] daga arewa, daga gabas kuma da jihohin [[Anambra]] da [[Jihar Rivers|Rivers]], sannan daga kudu kuma da Jihar [[Bayelsa]], sannan daga yamma kuma da yankin ''Bright of Benin,''<ref>"Nigeria: Administrative Division (States and Local Government Areas) - Population Statistics, Charts and Map". ''www.citypopulation.de''. Retrieved 2022-03-11.</ref> ''w''acce ta mamaye aƙalla kilomita 160 na yankin ruwayen garin. An ƙirƙiri jihar ne daga farko da ƙananan hukumomi 15 shekarar alif ta 1991 sai daga baya aka kara ta koma 19 sannan daga bisani kuma zuwa ƙananan hukumomi 25. Babban birnin Jihar itace [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] wacce ke yankin Kogin Neje daga karshen arewa maso Gabashin jihar, a yayin da [[Warri]] ke taka rawa a matsayi cibiyar kasuwancin daga kudu maso yammacin gabar ruwan jihar. Acikin jihohi 36 dake Najeriya, Jihar Delta itace ta 23 a faɗin kasa kuma itace ta 12 a yawan jama'a da mutane kimanin miliyan 5.6 a bisa kiyasin shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 14 December 2021.</ref> Jihar, ta fuskar yanayin kasa ta kasu zuwa Mangrove na Afirka ta tsakiya daga yankin ruwa na kudu maso yamma da kuma dazuka masu kwari irin na Najeriya wacce ta mamaye daukakin jihar da kuma dazuka masu fadama daga kuryar Kudancin jihar. Wani muhimmi al'amari a jihar sune gabar [[Neja (kogi)|Kogin Nej]]<nowiki/>a da rassan sa da kuma Sauran ruwayen kaman [[Kogin Forçados]] wanda ke gudana daga yammaci da gabashin iyakokin Jihar Delta kuma ya fada Kogin Neja, da kuma [[Kogin Escravos]] wacce ke kwarara ta [[Warri]] sa'annan kuma yawancin yankunan ruwayen garin na dauke da dimbin ƙananan rafuka waɗanda suka samar da akasarin yammacin [[Niger Delta]]. Mafi akasarin dabbobi da ake samu a yankin sun hada da; kadoji, tsutsayen Parrot, nauyin kerkeci na ''African fish eagle,'' da birai na Mona, da kuma damisan Afirka, da kuma nau'in biran chimpanzee na Najeriya da Kamaru.<ref>Lameed, GA (2009). "Potential impact on biodiversity in kwale's forest reserve by power plant establishments". ''African Journal of Food, Agriculture, Nutrition and Development''. '''9''' (30): 1878–1900. [[Doi (identifier)|doi]]:10.18697/ajfand.30.1750. [[S2CID (identifier)|S2CID]] 240141039. Retrieved 19 December 2021.</ref><ref>Ijeomah, HM; Oruh, EK (2015). "Wildlife based business activities in Ogbe–Ijaw market of Delta state, Nigeria". ''Journal of Agriculture and Social Research''. '''12''' (2). Retrieved 19 December 2021.</ref> Jihar Delta ta yau ta ƙunshi ƙabilu da dama na tsawon lokaci wanda suka hada da [[Mutanen Isoko|kabilar Isoko]] da [[Harshen Eruwa]] wanda suka mamaye yankunan tsakiyar jihar; [[Ƙabilar Ukwuani]] daga gabas; yayinda [[Mutanen Ika|Ƙabilar Ika]], [[Mutanen Olukumi|Olukumi]] da [[Ozanogogo]] suka mamaye arewa maso Gabashin jihar; Anioma daga arewa maso yamma; ƙabilu Ijaw, Itsekiri, Urhobo, da Uvwie daga yankin arewa maso yamma. Kafin zuwan Turawan mulkin mallaka, yankin Jihar Delta ta yau ta kasu zuwa masarautu masu mulkin kansu kamar su [[Masarautar Warri|MasaraWarri]] da [[Masarautar Agbon]] kafin su zamo yankin mulkin mallakar Turawa na Oil River Protectorate a shekara ta 1884. A shekara ta 1900, Turawa sun hade yankin (wato Niger Coast Protectorate) da yankin Mulkin Mallakan Turawa na Kudu wacce daga bisani ta zamo Najeriya ta Burtaniya. Duk da haka, Turawan mulkin mallaka basu gama samun cikakken iko akan yankin ba sai a shekarar alif 1910 a dalilin rikice-rikicen [[Ekumeku Movement]]. Kamar yadda aka sani, acikin Jihar Delta akwai yankunan da ke karkashi ikon kasar Faransa wanda turawan Burtaniya suka sake wa Faransa [[Yankunan Forcados da Badjibo]] a tasakanin shekara ta 1903 zuwa shekara ta 1930. Bayan samun 'yancin kai, yankin Jihar Delta ta yau na daga cikin yankin [[Jihar Yammacin Najeriya]] bayan samun 'yancin Najeriya, har zuwa shekarar 1963, lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya ta Najeriya]]. Haka zalika a shekarar 1967 ne yankin Inyamurai watau tsohuwar [[Yankin Gabashin Najeriya]] ta suka so kafa sabuwar kasar [[Biyafara]] kuma suka kaiwa [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya]] hari tare da nufin kame Jihar [[Lagos]] kuma su kawa karshen [[Yakin basasar Najeriya|Yakin]] amma an hanasu kuma an kora su na dan lokaci amma daga baya suka kame yankin (harda Jihar Delta ta yau) suka rada mata suna [[Jamhuriyar Benin (1967)|Tarayyar Benin]]. Acikin wannan hali, anyi kazamin barna a tsakanin sojojin Biyafara da kuma mutane mazauna yankin Jihar Delta ta yau, tare da kisan gilla da 'yan Bifara ke yiwa 'yan ainihin kabilun [[Hausawa|Hausa]], [[Urhobo]] da kuma [[Mutanen Ijaw|Kabilar Ijaw]]; haka zalika, sojojin Najeriya a yayin amsar jihar sun gudanar da [[Kisan kiyashin Asaba]] ga mutanen asalin yaren Igbo. Yakin ya kawo karshe kuma an mayar da [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiya]] cikin Najeriya, har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka sauya mata suna zuwa [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Jihar Bendel]]. A shekarar 1991, an raba Jihar Bendel, arewacinta ta zamo [[Edo|Jihar Edo]], yayinda kudancinta ta zamo Jihar Delta.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December2021.</ref> Tattalin arzikin jihar<ref>"Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide". ''www.nigeriagalleria.com''. Retrieved 2022-03-11.</ref> sun ta'allaka ne akan samar da man fetur da gas, a matsayin daya daga cikin muhimman jihohin dake samar da man fetur a Nejeriya.<ref>Akanbi, Festus (19 September 2021). "As Anambra, Kogi Join Oil-producing States". ''[[ThisDay]]''. Retrieved 15 December 2021.</ref> Kadan daga cikin muhimman masana'antu sun hada da noma yayin da jihar ke samar da isashhen [[manja]], [[doya]] da [[rogo]] dangane da kamun/kiwon kifi da samar da fure. Dangane da albarkacin man fetur, jihar itace ta hudu acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] a kasar; duk da haka, rikice-rikice tsakanin kamfanonin mai da kuma mutanen gari sun kawo cikas dangane da cin hanci da rashawa wanda suka janyo rashin cigaba musamman a yankunan da ake hako man.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref><ref>Ebiri, Kelvin (17 November 2019). "Oil-producing communities reek of poverty despite over N10t 13% derivation". ''The Guardian''. Retrieved 21 December2021.</ref> == Yanayin kasa == Jihar na da fadin fili na kimanin 18,050 km<sup>2</sup> (6,970 sq mi) wanda fiye da kashi 60% doron kasa ne. Jihar na nan a lambobin wuri akalla 5°00' da 6°45' E da kuma 5°00'da 6°30' N.<ref>Ebewore, Solomon Okeoghene (2020-01-01). "Rural Folks Perception of Suicide Drivers in rural communities of Delta State, Nigeria: Implications for Societal and Agricultural Security". ''Open Agriculture''. '''5'''(1): 50–62. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1515/opag-2020-0005. [[ISSN (identifier)|ISSN]] 2391-9531.</ref> Tana nan a [[Yankin Yamma ta Tsakiya, Najeriya|Yankin Yamma ta Tsakiyan Najeriya]] kuma ta hada iyaka da Jihar [[Edo]] daga arewa, daga gabas kuma da jihohin [[Anambra]] da  [[Jihar Rivers|Rivers]], sannan daga kudu kuma da Jihar [[Bayelsa]], sannan daga yamma kuma da yankin ''Bright of Benin'' wanda ya mamaye kilomitoci 160km na yankin ruwan jihar. Jihar Delta na kan kwari ne ba tare da tudu ko guda ba. Akwai yankunan ruwa da dama a jihar wadanda suke hade da koramu wanda suka samar da yankin [[Niger Delta|Kogin Niger Delta]].<ref>"Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide". ''www.nigeriagalleria.com''. Retrieved 2021-07-12.</ref> == Tarihi == An kirkiri Jihar Delta ne daga tsohuwar Jihar Bendel a ranar 27 ga watan Augustan shekara ta 1991.<ref>"Seven sharp facts about Delta State". ''BBC News Pidgin''. 2019-02-06. Retrieved 2020-09-04.</ref> An samar da jihar ne a sanadiyyar riritawa don samar da jiha ta daban da mutanen ainihi na Gundumar Delta suka yi.<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Haka zalika akwai bukata ta sabuwar jihar mai suna "Jihar Anioma" wanda ta hada da yankunan [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] da [[Agbor]] na yankin tsohuwar Yankin Yamma ta Tsakiya.<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Shugaban kasa soja na lokacin Gen. [[Ibrahim Babangida]] ya zaba Jihar Delta tare da [[Asaba (Najeriya)|Asaba]] wata shahararriyar birnin a yankin arewa maso yammacin [[Niger Delta|Niger]] a matsayin babban birnin jihar. Jihar Delta ta kasance a da daga cikin Yankin Yamma ta Tsakiya daga shekarar ta 1963 zuwa 1976, daga bisani kum Jihar Bendel a tsakanin shekara ta 1976 zuwa shekaran ta 1991. Sunan "Bendel" ta samo asali daga tsaffin gundomomin Benin da Delta na Yankin Yammacin Delta don nuna muhimmancin gundumomin guda biyu (Benin da Delta).<ref>Oseni, Z. I. (1987-01-01). "Modern Arabic and Islamic studies in Bendel state of Nigeria". ''Institute of Muslim Minority Affairs Journal''. '''8''' (1): 183–192. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1080/02666958708716027. [[ISSN (identifier)|ISSN]] 0266-6952.</ref> == Mutane == Mazauna Jihar Delta sun hada da kabilu kamar haka: [[Urhobo]], [[Mutanen Isoko|Isoko]], [[Mutanen Ika|Ika]], Aniocha-Oshimili, [[Mutanen Itsekiri|Itsekiri]], da kuma [[Mutanen Olukumi|Olukumi]].<ref>Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> Kabilar [[Urhobo-Isoko]] na da mafi rinjayen mutane kuma a yanzu akwai mutum akalla miliyan 2.6 a jihar.<ref>"Unveiling Nigeria - state". ''www.unveilingnigeria.ng''. Retrieved 2022-04-20.</ref> Gungun yaruka na Iboid na jihar sun hada da [[Mutanen Anioma]] (mutanen gari mai kyau).<ref><nowiki>https://www.ajol.info/index.php/ujah/article/view/166014/155449</nowiki><sup>[''[[Wikipedia:Bare URLs|bare URL PDF]]'']</sup></ref> Kabilar Itsekiri na amfani da yare mai kama da yarbanci amma yana da alaka da al'adun [[Mutanen Edo|Kabilar Edo]] na Jihar Edo, hadi da yarukan Urhobo da Ijaw. Kabilar Ijaw mutane ne masu alaka da makwabtansu na Jihar Bayelsa,<ref>"Showcasing The Ijaw Culture and People of Bayelsa from South-South Nigeria - Courtesy The Scout Association of Nigeria". ''www.scout.org'' (in Arabic). Retrieved 2020-09-23.</ref> yayinda yaren Olukumi suka fara bacewa ta fuskar al'ada da yare,<ref>Arokoyo, Bolanle (January 2020). "OLUKUMI DOCUMENTATION AND REVITALIZATION". ''[[ResearchGate]]''. Retrieved 2020-09-23.</ref> a dalilin cudanya da wasu harsunan. == Gwamnati == An zabi [[Arthur Okowa Ifeanyi]], dan takara a karkashin jam'iyyar PDP a matsayin gwamnan Jihar Delta acikin watan Aprelun 2015.<ref>"Okowa wins Delta guber poll, Ogboru threatens suit". ''The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News''. 2015-04-14. Retrieved 2021-06-24.</ref> Mataimakinsa shine [[Kingsley Otuaro]].<ref>"Delta State Government". Retrieved 2021-06-24.</ref> Jihar na da mazabu uku (Arewa, Kudu da Tsakiya). Sanatocin da aka zaba a zaben shekara ta 2011 zuwa shekaran ta 2013 sune [[James Manager]], [[Arthur Okowa Ifeanyi]] da kuma Emmanuel Aguariavwodo wanda ya maye gurbin [[Pius Ewherido Akpor|Pius Ewherido]] wanda ya rasu a shekara ta 2013 a Asibitin Tarayya dake Abuja.<ref>"delta state history". ''MYSCHOOLLIBRARY''. Retrieved 2021-06-24</ref> An zabi Chief Ighoyeta Amori a zaben shekara ta 2015, amma an soke nasa zaben kuma an rantsar da Sanata [[Ovie Omo-Agege]] a matsayin sanata mai wakiltar Delta ta Tsakiya.<ref name=":0">"DELTA POLITICS: How providence smiled on Senator Ovie Omo-Agege". ''Vanguard News''. 2021-04-18. Retrieved 2021-06-24.</ref><ref name=":0" /> [[James Manager]] ya koma kujerarsa kuma an zabi [[Peter Nwaoboshi]] a matsayin sanata mai wakiltar Arewacin jihar. === Gwamnatocin gaba da na baya === [[File:Renovation of Legislative house.png|300px|thumb|Legislative house]] *[[Ifeanyi Okowa]] - 29 ga wayan Mayu shekaran ta 2015 har zuwa yau PDP<ref>{{Cite web | url=https://deltastate.gov.ng/former-administrations | title=Past Administrations &#124; Delta State Government}}</ref> *[[Emmanuel Uduaghan]] - 29 ga wayan Mayun shekaran ta 2007 zuwa 29 Mayun 2015 ([[People's Democratic Party (Nigeria)|PDP]])<ref>{{Cite web|date=2020-09-22|title=Ex-Delta gov, Uduaghan, bows to pressure, set to return to PDP|url=https://www.vanguardngr.com/2020/09/ex-delta-gov-uduaghan-bows-to-pressure-set-to-return-to-pdp/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[James Ibori]] - 29 Mayun 1999 zuwa 29 Mayun 2007 ([[People's Democratic Party (Nigeria)|PDP]])<ref>{{Cite web|last=AfricaNews|date=2017-02-04|title=Ex Nigerian governor who stole $250m returns home after release from UK jail|url=https://www.africanews.com/2017/02/04/ex-nigerian-governor-who-stole-250m-returns-home-after-release-from-uk-jail/|access-date=2021-06-24|website=Africanews|language=en}}</ref> *[[Walter Feghabo]] - 12 Augustan 1998 zuwa 29 Mayun 1999 (mulkin soja){{cn|date=June 2022}} *[[John Dungs]] - 22 Augustan 1996 zuwa 12 Augustan 1998 (mulkin soja){{cn|date=June 2022}} *[[Ibrahim Kefas]] - 26 September 1994 zuwa 22 August 1996 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|date=2021-05-21|title=Take A Tour Of Gbagi's Exquisite Villa|url=https://cherrylmedia.com/2021/05/21/take-a-tour-of-gbagis-exquisite-villa/|access-date=2021-06-24|website=CHERRYL MEDIA|language=en-US}}</ref> *[[Bassey Asuquo]] - 10 Decemba 1993 zuwa 26 Satumban 1994 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|last=Emmanuel|first=Odang|date=2021-03-13|title=General Sani Abacha -|url=https://rainbownigeria.com/2021/03/13/general-sani-abacha/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Abdulkadir Shehu]] - 17 November 1993 - 10 December 1993 (mulkin sojay)<ref>{{Cite web|title=Delta State Current Affairs: Delta State Governors (1991 - Date)|url=http://deltastatecurrentaffairs.blogspot.com/p/delta-state-governors-1991-date.html|access-date=2021-06-24|website=Delta State Current Affairs}}</ref> *[[Luke Chijiuba Ochulor]] - 28 August 1991 - January 1992 (mulkin soja)<ref>{{Cite web|date=2013-04-04|title=Delta 2015 and the Anioma quest for equity|url=https://businessday.ng/analysis/article/delta-2015-and-the-anioma-quest-for-equity/|access-date=2021-06-24|website=Businessday NG|language=en-US}}</ref> *[[Felix Ibru]] - January 1992 - November 1993 ([[Social Democratic Party|SDP]])<ref>{{Cite web|title=Dailytrust News, Sports and Business, Politics {{!}} Dailytrust|url=https://dailytrust.com/|access-date=2021-06-24|website=Daily Trust|language=en}}</ref> == Kananan Hukumomi == [[File:Delta State Athletics logo.png|thumb|logo na jihar Delta]] Jihar Delta nada adadin [[Kananan Hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda ashirin da biyar (25), ankawo su ajere a jadawalin dake kasa tareda kasafin kidayar shekara ta 2006: {| class="wikitable" |- ! Shiyar Sanata na Tsakiyar Jihar Delta !! 1,575,738 !! !! Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Arewa !! 1,293,074 !! !! Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Kudu !! 1,229,282 |- | [[Ethiope ta Gabas]] || 200,942 || || [[Aniocha ta Arewa]] ||104,062|| || [[Bomadi]] || 86,016 |- | [[Ethiope ta Yamma]] || 202,712 || || [[Aniocha ta Kudu]] || 142,045 || || [[Burutu]] || 207,977 |- | [[Okpe]] || 128,398 || || [[Ika ta Arewa maso Gabas]] || 182,819 || || [[Isoko ta Arewa]] || 143,559 |- | [[Sapele, Nigeria|Sapele]] || 174,273 || || [[Ika ta Kudu]] || 167,060 || || [[Isoko ta Kudu]] || 235,147 |- | [[Udu, Nigeria|Udu]] || 142,480 || || [[Ndokwa ta Gabas]] || 103,224 || || [[Patani, Nigeria|Patani]] || 67,391 |- | [[Ughelli ta Arewa]] || 320,687 || || [[Ndokwa ta Yamma]] || 150,024 || || [[Warri ta Arewa]] || 136,149 |- | [[Ughelli ta Kudu]] || 212,638 || || [[Oshimili ta Arewa]] || 118,540 || || [[Warri ta Kudu]] || 311,970 |- | [[Uvwie]] || 188,728 || || [[Oshimili ta Kudu]] || 150,032 || || [[Warri ta Kudu maso Yamma]] || 116,538 |- | || || || [[Ukwuani]] || 119,034 || || || |} ==Kananan hukumomi da harsuna== Harsunan Jihar Delta dangane da kananan hukumominsu:<ref name=e22>{{Cite news|url=https://www.ethnologue.com/country/NG|title=Nigeria|work=Ethnologue|edition=22|access-date=2020-01-10}}</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | [[Aniocha ta Arewa]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Aniocha ta Kudu]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Burutu]] || [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Bomadi]] || [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Ethiope ta Gabas]] || [[Urhobo language|Urhobo]] |- | [[Ethiope ta Yamma]] || [[Urhobo language|Urhobo]] |- | Ika ta Arewa || [[Ika language (Nigeria)|Ika]] |- | [[Ika ta Kudu]] || [[Ika language (Nigeria)|Ika]] |- | [[Isoko ta Arewa]] || [[Isoko language|Isoko]] |- | [[Isoko ta Kudu]] || [[Isoko language|Isoko]] |- | [[Ndokwa ta Gabas]] || [[Ukwuani language|Ukwuani]] |- | [[Ndokwa ta Yamma]] || [[Ukwuani language|Ukwuani]] |- | [[Oshimili ta Arewa]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | [[Oshimili ta Kudu]] || [[Harshen Ibo|Igbo]] |- | Okpe || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | Patani || [[Harshen Izon|Izon]], [[Urhobo language|Urhobo]] |- | [[Sapele, Delta|Sapele]] || [[Urhobo language|Urhobo]], |- | Udu || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Ughelli ta Arewa]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Ughelli ta Kudu]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | Ukwuani || [[Harshen Ukwuani|Ukwuani]] |- | [[Uvwie]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]] |- | [[Warri ta Arewa]] || [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]], [[Harshen Izon|Izon]] |- | [[Warri ta Kudu]] || [[Harshen Urhobo|Urhobo]], [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]] |- | [[Warri ta Kudu maso Yamma]] || [[Harshen Izon|Izon]], [[Harshen Itsekiri|Itsekiri]] |} == Albarkatun kasa == Akwai ma'adanai iri-iri a jihar kamar su: [[Industrial plasticine|industrial clay]], [[Silicon dioxide|silica]], [[lignite]], [[Kaolinite|kaolin]], [[Oil sands|tar sand]], duwatsu na ado, [[limestone]] da dai sauransu.<ref>"Delta State Government". Retrieved 2021-06-25.</ref> Ana amfani da wadannan ma'adanai a ma'aikatu wajen hada ceramic, kwalba, gilasai, alli, wayoyi, da makamantansu.<ref>"Delta State". ''Commodity Nigeria''. 2017-04-26. Retrieved 2021-06-25.</ref> Har ila yau, akwai tarin arzikin man fetur a Jihar Delta, kuma tana daya daga cikin muhimman garuruwan da ke samar da kayan da ake hadawa daga man fetur a Najeriya. Tattalin arzikin jihar sun ta'allaka ne matuka a wajen cinikin man fetur. == Manyan Makarantu == Makarantun gaba da sakandare na jihar sun hada da:<ref>"Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State". ''Information Nigeria''. Retrieved 2020-09-23.</ref> *[[Federal University of Petroleum Resources Effurun]]<ref>{{Cite web|title=Federal University of Petroleum Resources|url=https://site.fupre.edu.ng/?fupre=news&id=84|access-date=2021-06-25|website=site.fupre.edu.ng}}</ref> *[[Delta State University, Abraka|Delta State University]]<ref>{{Cite web|title=Delta State University, Abraka, Nigeria. Principal Officers|url=https://www.delsu.edu.ng/administration.aspx|access-date=2021-06-25|website=www.delsu.edu.ng}}</ref> *[[Delta State University of Science and Technology, Ozoro]] *[[University of Delta, Agbor]] *[[Delta State Polytechnic]]s (Polytechnic guda biyu, daya a [[Oghara]], daya a [[Ogwashi Ukwu|Ogwashi-Uku]])<ref>{{Cite web|title=Delta State Polytechnic - Otefe Oghara|url=https://ogharapoly.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=ogharapoly.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=Home|url=https://mydspg.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=Delta State Polytechnic Ogwashi-Uku|language=en-US}}</ref> *Makarantar wasan kwakwayo na Film and Broadcast Academy, [[Ozoro]]<ref>{{Cite web|date=2018-08-18|title=Film and Broadcast Academy holds convocation today|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/weekend-beats/film-and-broadcast-academy-holds-convocation-today/|access-date=2021-06-25|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *Kwalejin Ilimi [[Warri]].<ref>{{Cite web|title=The Imperatives Of Turning Agbor College Of Education To A University Of Education|url=https://independent.ng/the-imperatives-of-turning-agbor-college-of-education-to-a-university-of-education/|access-date=2021-06-25|website=Independent Newspaper Nigeria|language=en-GB}}</ref> *Federal College of Education Technical, [[Asaba, Delta|Asaba]]<ref>{{Cite web|title=Federal College of Education (Technical) Asaba|url=https://portal.fcetasaba.edu.ng//|access-date=2021-06-25|website=portal.fcetasaba.edu.ng}}</ref> *Kwalejin Ilimi, Mosogar<ref>{{Cite web|date=2020-12-01|title=Delta State College of Education Mosogar/DELSU affiliate degree programme matriculates 634 Students|url=https://www.vanguardngr.com/2020/12/delta-state-college-of-education-mosogar-delsu-affiliate-degree-programme-matriculates-634-students/|access-date=2021-06-25|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *Delta State College of Health Technology, [[Ughelli]]{{cn|date=July 2022}} *[[Petroleum Training Institute]], [[Effurun]]<ref>{{cite web |url=http://www.edusbaze.com/tag/www-pti-edu-ng/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118051744/http://www.edusbaze.com/tag/www-pti-edu-ng/ |archive-date=2017-01-18 |title=PETROLEUM TRAINING INSTITUTE (PTI) Archives - Edusbaze}}</ref> *[[Western Delta University]], [[Oghara]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-07|title=Western Delta University Cut Off Mark 2021/2022 Departmental Cut Off|url=https://www.currentschoolnews.com/school-news/western-delta-university-cut-off-mark/|access-date=2021-06-25|website=Current School News|language=en-US}}</ref> *[[Novena University]], Ogume-Amai<ref>{{Cite web|title=Novena University|url=https://novenauniversity.edu.ng/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> *[[National Open University of Nigeria]] (three study centres, one at Asaba, one at [[Emevor]] and another at [[Owhrode]]).<ref>{{Cite web|title=Owhrode Community Study Centre {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://nou.edu.ng/node/2078|access-date=2021-06-25|website=nou.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=Emevor Community Study Centre {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://nou.edu.ng/node/2140|access-date=2021-06-25|website=nou.edu.ng}}</ref><ref>{{Cite web|title=study_centres_view {{!}} National Open University of Nigeria|url=https://www.nou.edu.ng/study-centres-view?field_geo_political__value=All&page=1|access-date=2021-06-25|website=www.nou.edu.ng}}</ref> *Delta State School of Marine Technology, Burutu<ref>{{Cite web|title=Official Site - DESOMATECH|url=https://www.dsmt.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=www.dsmt.edu.ng}}</ref> *[[Nigeria Maritime University]], Okerenkoko, [[Warri]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-11|title=Homepage|url=https://www.nmu.edu.ng/|access-date=2021-06-25|website=NMU|language=en-US}}</ref> *Conarina School of Maritime & Transport Technology, Oria-[[Abraka]]<ref>{{Cite web|title=Facilities & Location – Conarina Maritime Academy|url=https://conarinamaritimeacademy.com/facilities-location/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> *University of Information and Communication Technology, [[Agbor]]<ref>{{Cite journal|last1=Ololube|first1=Nwachukwu|last2=Agbor|first2=Comfort|last3=Major|first3=Nanighe|last4=Agabi|first4=Chinyere|last5=Wali|first5=Worlu|date=2016-08-17|title=2015 Global Information Technology Report: Consequences on knowledge management in higher education institutions in Nigeria|url=https://www.learntechlib.org/p/173453/|journal=International Journal of Education and Development Using ICT|language=en|volume=12|issue=2|issn=1814-0556}}</ref> *State School of Midwifery, [[Asaba, Delta|Asaba]]<ref>{{Cite web|title=Admission into Delta State Schools of Nursing and Midwifery Programmes{{!}} Nursing World Nigeria - Nursing Jobs, Forum and News|url=https://www.nursingworldnigeria.com/2021/01/admission-into-delta-state-schools-of-nursing-and-midwifery-programmes|access-date=2021-06-25|website=www.nursingworldnigeria.com}}</ref> *School of Nursing (two schools, one at [[Agbor]] and another at [[Warri]])<ref>{{Cite web|last=Metro|first=Asaba|date=2019-02-19|title=Delta State Examination Committees Commence Sales of Forms into State Schools of Nursing and Midwifery|url=https://www.asabametro.com/delta-state-examination-committees-commence-sales-of-forms-into-state-schools-of-nursing-and-midwifery/|access-date=2021-06-25|website=Asaba Metro|language=en-US}}</ref> *Baptist School of Nursing, [[Eku]]<ref>{{Cite web|title=School Of Nursing Eku {{!}} Delta State|url=https://www.africabizinfo.com/NG/school-of-nursing-eku|access-date=2021-06-25|website=AfricaBizInfo|language=en}}</ref> *[[Edwin Clark University]], Kiagbodo<ref>{{Cite web|title=Edwin Clark University Nigeria|url=https://www.campus.africa/university/edwin-clark-university/|access-date=2021-06-25|website=campus.africa|language=en-US}}</ref> *Eagle Heights University, Omadino, Warri<ref>{{Cite web|date=2014-06-21|title=The Warri university and Delta's triangle of development|url=https://www.vanguardngr.com/2014/06/warri-university-deltas-triangle-development/|access-date=2021-06-25|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *Admiralty University of Nigeria at [[Ibusa]] and [[Sapele]]<ref>{{Cite web|title=Overview – Admiralty University Of Nigeria|url=https://adun.edu.ng/overview/|access-date=2021-06-25|language=en-US}}</ref> == Wuraren bude idanu == A Jihar Delta, akwai wuraren tarihi, al'adu da zamantakewa na siyasa, wuraren bude idanu da ken jan hankali 'yan kallo daga ko'ina a fadin duniya.Wasu daga cikin wadannan wurare sun hada da:<ref name=":0" /> * '''Fadar Nana (The Nana's Palace)''' wanda Chief [[Nana Olomu]] na Ebrohim ya gina. Ya shahara a karni na 19, kuma dan kasuwa ne na garin da yayi hulda da turawa. Daga baya huldar ta baci. An mamaye daga baya (ba tare da anyi fada ba) sai ua koma kasar Ghana. Abubuwan da ya bari sun hada da katafaren fadar sa dake gidansa.{{cn|date=June 2022}} * '''Rafin Ethiope ''' iwanda ake iƙirarin cewa shine ruwa mafi zurfi acikin garuruwan Afurka (zurfi 176&nbsp;km). Mabubbugar ruwan na kusa da wani katafaren bishiya silikin auduga dake Umuaja a karamar hukumar Ukwuani sannan tana kwararar ta kananan hukumomin jihar source is at the foot of a giant silk-cotton tree at Umuaja in Ukuami sannan su kwarara zuwa Sauran an ƙananan hukumomin jihar. Wurin bauta ne na addinin gargajiya na Olokun sannan kuma wurin bautar na mabiya addinin Agbe.<ref>{{Cite web|date=2014-08-25|title=River Ethiope: Wonders of river that sprang from cotton tree|url=https://www.vanguardngr.com/2014/08/river-ethiope-wonders-river-sprang-cotton-tree/|access-date=2021-07-12|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * '''Yankin Bible na Araya '''wanda ke dauke da kwafi na Littafin mai tsarki na Bible. An yarda da cewa Littafin Bible ya sauka a wannan yankin cikin al'ajabi daga sama a cikin watan Augusta, 1914. Littafin na bible ya sauko ne acikin wani jikakken doya daga ruwan sama amma bai jike ba. Yankin na janyo dubunnan mabiya addinin kirista duk shekara.<ref>{{Cite web|title=The Araya Bible Site Delta State :: Nigeria Information & Guide|url=https://www.nigeriagalleria.com/Nigeria/States_Nigeria/Delta/Araya-Bible-Site-Delta.html|access-date=2021-07-12|website=www.nigeriagalleria.com}}</ref> * '''Demas Nwoko Edifice '''wanda aka gina da kayan aiki na gargajiya, tsari da salon gini na cigaban mutanen Igbo wanda [[Demas Nwoko]] wani mai zane, ma gini kuma mai fasaha na duniya daga garin Idumuje-Ugboko, a karamar hukumar Aniocha ta Arewa, Jihar Delta.<ref>{{Cite web|last=Sijuwade|first=Amber Croyle|title=A new master's house: The architect decolonising Nigerian design|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/8/10/a-new-masters-house-the-architect-decolonising-nigerian-design|access-date=2021-07-12|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref> * '''Gidan shakatawa na "Mungo Park House"''' wanda a yanzu Gidan Tarihi ne na Kasa, a [[Asaba, Delta|Asaba]]. [[Royal Niger Company]] suka gina gidan a shekara ta 1886 kuma turawa sunyi amfani dashi a matsayin hedikwatan, gidan sojojin, hedikwatan gidan Gwamnatin turawa, gindin RNC, da kuma mazauni Gundumar Birni a lokuta daban daban.<ref>{{Cite web|date=2017-09-02|title=Destination. . . Mungo Park House|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/destination-mungo-park-house/|access-date=2021-07-12|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * '''Gaɓar tekun [[Ogulagha]] Beach''' * Gadar '''[[River Niger Bridge (Onitsha)|Niger Bridge]]''' wacce ta hade Jihar Delta (daga yammacin Najeriya) zuwa yankin Gabashin Najeriya. Wuri na mai kyawun gani wacce aka kammala a shekara ta1995 akan kudi daka miliyan £5. An lalata ta a lokacin yakin basasar Najeriya, amma daga bisani an gyara ta.<ref>{{Cite web|title=Niger Bridge – Channels Television|url=https://www.channelstv.com/tag/niger-bridge/|access-date=2021-07-12}}</ref> * '''Lander Brothers Anchorage, Asaba''' wanda aka gina don tunawa da Turawan Birtaniya da suka fara ziyartar Najeriya. Babban gindin na dauke da gidan tarihi, makabarta, da zane da rubuce-rubuce da dama. Akwai irin jirgin 'Yan uwan suka yi amfani dashi. {{cn|date=June 2022}} * '''Falcorp Mangrove Park''' * '''Maƙabartar ta Musamman na Masarautar Warri''' makabarta ce da ta kai kimanin shekaru 512 kuma tana matsayin makwancin sarakunan Masarautar Warri. Akwai shuka da aka gina a kowanne kabari.<ref>{{Cite web|date=2020-01-08|title=Investigation: Illegal oil exploration destroying Warri Royal Cemetery|url=https://www.vanguardngr.com/2020/01/investigation-illegal-oil-exploration-destroying-warri-royal-cemetery/|access-date=2021-07-12|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> == Shahararrun mutane == <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> *[[I Go Dye|Francis Agoda]] aka I Go Dye, shahararren dan wasan barkwanci na yankin Afurka kuma Jakadan [[United Nations]]' [[Millennium Development Goals]] <ref>{{Cite web|title=STAR COMEDIAN, I GO DYE APPOINTED UN MDGs AMBASSADOR {{!}} Encomium Magazine|url=https://encomium.ng/star-comedian-i-go-dye-appointed-un-mdgs-ambassador/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Alibaba Akpobome]], Dan wasan barkwanci kuma jarumi fim{{cn|date=June 2022}} *[[Venita Akpofure]], 'yar wasan kwaikwayo na Birtaniya da Nan, kuma video vixen{{cn|date=June 2022}} *[[Eyimofe Atake]], Babban alkalin SAN (Senior Advocate of Nigeria)<ref name = Guardian>{{Cite news|title=Congestion in courts is killing advocacy, says Atake|url=https://guardian.ng/features/congestion-in-courts-is-killing-advocacy-says-atake/|language=en-US|access-date=2020-09-30}}</ref><ref name="Atakebirth">{{Cite news|title=EYIMOFE ATAKE CELEBRATES 60TH|url=https://www.thisdaylive.com/index.php/2018/02/25/eyimofe-atake-celebrates-60th/|language=en-US|access-date=2020-09-30}}</ref> *[[FOM Atake]], alkalin Najeriya (1967-1977) kuma Sanatan a gwamnatin tarayyar Najeriya (1979-1982)<ref>{{cite web|url=https://www.thisdaylive.com/index.php/2003/04/13/editorial-franklin-oritse-muyiwa-atake-1926-2003/|title= EDITORIAL: Franklin Oritse-Muyiwa Atake (1926 – 2003)| date=13 April 2003|accessdate=29 January 2022|publisher= [[This Day (Nigeria)|This Day Newspaper]]}}</ref> *[[John Aruakpor|Rt Rev'd John U Aruakpor]] Bishop, Anglican Diocese na Oleh<ref>{{Cite web|title=The Rt Revd John Usiwoma Aruakpor on World Anglican Clerical Directory|url=https://www.worldanglican.com/nigeria/oleh/the-church-of-nigeria-anglican-communion/the-rt-revd-john-usiwoma-aruakpor|access-date=2021-06-24|website=World Anglican Clerical Directory|language=en}}</ref> *[[Michael Ashikodi Agbamuche]], tsohon Attorney General & Ministan Shari'a a Najeriya<ref>{{Cite web|date=2013-05-16|title=Former Nigeria Attorney General's son, others under investigation over N200mn fraud {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/news/134602-former-nigeria-attorney-generals-son-others-under-investigation-over-n200mn-fraud.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Udoka Azubuike]], ƙwararrun dan wasan kwallon kwando na ƙungiyar [[Utah Jazz]], yayi wasa a kwalejin [[University of Kansas]]<ref>{{cite web|title=Played Profile|url=http://kuathletics.com/roster.aspx?rp_id=8612|website=KUAtletics.com|date = 2016-04-14}}</ref> *[[Bovi]], dan wasan barkwanci na Najeriya, mai daukar nauyin wasanni, jarumi kuma mai tsara skit<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Bovi Ugboma Will Speak At NECLive8 On Sunday, April 25|url=https://thenet.ng/bovi-ugboma-will-speak-at-neclive8-on-sunday-april-25/|access-date=2021-06-24|website=Nigerian Entertainment Today|language=en-US}}</ref> *[[J. P. Clark|John Pepper Clark]], farfesan Turanci na farko a Afirka, mahikayanci kuma marubuci.<ref>{{Cite web|title=John Pepper Clark {{!}} Biography, Works, & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/John-Pepper-Clark|access-date=2021-06-24|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}</ref> *[[David Dafinone]], shahararren accounter/ɗan siyasa<ref>{{Cite web|date=2018-10-01|title=David Dafinone (1927-2018): A chartered accountant par excellence|url=https://guardian.ng/features/a-chartered-accountant-par-excellence/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Paul Dike]], tsohon Chief of Defence Staff<ref>{{Cite web|title=Chief of Defence Staff, History of The Highest Commissioned Military Officer in Nigeria – NTA.ng – Breaking News, Nigeria, Africa, Worldwide|url=https://www.nta.ng/uncategorized/20150729-chief-of-defence-staff-history-of-the-highest-commissioned-military-officer-in-nigerian/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Enebeli Elebuwa]], jarumin wasan kwaikwayo na Najeriya<ref>{{Cite web|date=2012-12-17|title=Aftermath of Enebeli Elebuwa's death, Stella Damasus blasts Nollywood - Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/111548-aftermath-of-enebeli-elebuwas-death-stella-damasus-blasts-nollywood.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Tony Elumelu]], [[United Bank for Africa|UBA]] da [[Heirs Holdings]]<ref>{{Cite web|last=Africa|first=United Bank for|date=2020-09-23|title=Tony Elumelu named in "Time 100" list|url=https://www.ubagroup.com/tony-elumelu-named-in-time-100-list/|access-date=2021-06-24|website=UBA Group|language=en-US}}</ref> *[[Godwin Emefiele]] gwamnan CBN na yanzu<ref>{{Cite web|title=Central Bank of Nigeria:: Board of Directors|url=https://www.cbn.gov.ng/aboutcbn/TheBoard.asp?Name=Mr.+Godwin+Emefiele+(CON)&Biodata=emefiele/|access-date=2021-06-24|website=www.cbn.gov.ng}}</ref> *[[Olorogun O'tega Emerhor]], dan siyasa kuma jagora ma'aikatar kudi na Najeriya<ref>{{Cite web|date=2017-11-25|title=O'tega Emerhor at 60: A portrait of redemptive service|url=https://www.vanguardngr.com/2017/11/otega-emerhor-60-portrait-redemptive-service/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Erigga]], [[Nigerian]] [[Hip hop music|Hip hop]] mawakin, marubuci waƙoƙi<ref>{{Cite web|last=The360reporters|date=2021-01-16|title=Erigga Net Worth 2021: Erigga Biography, Musics, Age, Cars, Houses And Net Worth 2021|url=https://the360report.com/erigga-biography-and-net-worth/|access-date=2021-06-24|website=The360Report|language=en-US}}</ref> *[[Oghenekaro Etebo]], ƙwararrun dan wasan kwallon kafa na Najeriya<ref>{{Cite web|title=Football (Sky Sports)|url=https://www.skysports.com/football/player/144194/oghenekaro-etebo|access-date=2021-06-24|website=SkySports|language=en}}</ref> *[[Jeremiah Omoto Fufeyin]], wanda ya ƙirƙiri Christ Mercyland Deliverance Ministry<ref>{{Cite web|date=2021-02-08|title=Suit against Fufeyin beginning of 'blackmail' against popular preachers, Cleric alleges|url=https://thenationonlineng.net/suit-against-fufeyin-beginning-of-blackmail-against-popular-preachers-cleric-alleges/|access-date=2021-06-24|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> *[[Harrysong]], mawaki dan Najeriya, marubuci ln waka kuma mai tsara kida<ref>{{Cite web|date=2020-04-29|title=Harrysong Urges President Buhari To 'Stop Borrowing Money'|url=https://guardian.ng/life/harrysong-urges-president-buhari-to-stop-borrowing-money-to-fund-projects/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[James Ibori]], tsohon Gwamnan Jihar Delta governor of Delta State<ref>{{Cite web|date=2021-05-26|title=£4.2m Ibori loot: Accountant-general claims money still being awaited|url=https://editor.guardian.ng/breakingnews/4-2m-ibori-loot-accountant-general-claims-money-still-being-awaited/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Michael Ibru]], jagora kasuwanci<ref>{{Cite web|date=2016-12-06|title=The amazing life of Olorogun Michael Ibru|url=https://businessday.ng/opinion/article/the-amazing-life-of-olorogun-michael-ibru/|access-date=2021-06-24|website=Businessday NG|language=en-US}}</ref> *[[Alex Iwobi]] tsohon dan wasan kwallon kafa na kungiyar Arsenal kuma dan wasan kungiyar Everton Fc *[[Dumebi Iyamah]] mai kamfanin Andrea Iyamah Brand<ref>{{Cite web|title=Andrea Iyamah – Lagos Fashion Week|url=http://lagosfashionweek.ng/designer-directory/listing/andrea-iyamah/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Don Jazzy]], mawakin Najeriya kuma furodusa<ref>{{Cite news|title=Nigerians react to Don Jazzy revelation say e bin marry 18 years ago|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-56625660|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Emmanuel Ibe Kachikwu]], tsoho Minista na Jiha, kan Albarkatun Manfetur na Najeriya<ref>{{Cite web|title=Emmanuel Ibe Kachikwu,The Federal Republic of Nigeria {{!}} Energy Council|url=https://energycouncil.com/event-speakers/h-e-emmanuel-ibe-kachikwu/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Stephen Keshi]], tsohon ma tsaron baya, tsohon coach na super eagles<ref>{{Cite web|title=Stephen Keshi: Ranking Big Boss's best six Nigeria debutants {{!}} Goal.com|url=https://www.goal.com/en-ng/lists/stephen-keshi-ranking-big-bosss-best-six-nigeria-debutants/dow5it8glejk1ka43c57sm7ga|access-date=2021-06-24|website=www.goal.com}}</ref> *[[Festus Keyamo]], Lauyan Najeriya kuma<ref>{{cite web |title=Festus Egwarewa Adeniyi Keyamo |url=https://www.africa-confidential.com/index.aspx?pageid=118&whoswhoid=2673 |website=africa-confidential.com}}</ref> member na ƙungiyar Senior Advocate of Nigeria SAN *[[Lynxxx]], mawaki, dan kasuwa kuma jakada kamfanin Pepsi na farko a Najeriya<ref>{{Cite web|title=Chukie "Lynxxx" Edozien|url=https://www.africansinyorkshireproject.com/lynxxx-chukie-edozien.html|access-date=2021-06-24|website=African Stories in Hull & East Yorkshire|language=en}}</ref> *[[Rosaline Meurer]], 'yar wasan kwaikwayo na Najeriya haihifaffiyar Kasar Gambiya<ref>{{Cite news|title=Who be Rosaline Meurer, wey Tonto Dike ex-husband call Mrs Churchill?|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-56072140|access-date=2021-06-24}}</ref> <!-- *[[Uba A. Michael]], Nigerian politician and businessman<ref>{{Cite news|date=2012-11-17|title guber hopeful, Uba Michael meets with Reps member, Shina Peller|url=https://www.vanguardngr.com/2021/11/guber-hopeful-uba-michael-meets-with-reps-member-shina-peller/|access-date=2021-06-17|work=[[Vanguard News]]|language=en-US}}</ref> --> *[[Richard Mofe-Damijo]], ƙwararrun dan wasan kwaikwayo na Najeriya, marubuci, furodusa, lauya kuma tsohon kwamishinan al'adu da bude idanu na Jihar Delta.<ref>{{Cite web|date=2021-01-07|title=Autochek unveils RMD as brand Ambassador|url=https://www.vanguardngr.com/2021/01/autochek-unveils-rmd-as-brand-ambassador/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Collins Nweke]], mutum na farko da ba Haifaffun Kasar Belgium ba daka fara zaba a ofishin siyasa a yankin West Flanders na Belgium<ref>{{Cite web|last=Chris|date=2019-06-16|title=Nigerians in Diaspora - Collins Nweke: Belgian-Based Nigerian politician|url=https://leadership.ng/nigerians-in-diaspora-collins-nweke-belgian-based-nigerian-politician/|access-date=2021-06-24|website=Leadership News - Nigeria News, Breaking News, Politics and more|language=en-GB}}</ref> *[[Nduka Obaigbena]] wanda ya kirkiri, ThisDay & AriseTV<ref>{{Cite web|date=2020-12-09|title=Media Mogul Nduka Obaigbena Now Patron of Nigerian Newspaper Owners|url=https://www.arise.tv/media-mogul-nduka-obaigbena-now-patron-of-nigerian-newspaper-owners/|access-date=2021-06-24|website=Arise News|language=en-US}}</ref> *[[Sam Obi]], tsohon speaker kuma tsohon Gwamna na rikon ƙwarya na Jihar Delta<ref>{{Cite web|date=2021-04-03|title=BREAKING: Former Delta Acting Governor, Sam Obi, is dead|url=https://www.vanguardngr.com/2021/04/breaking-former-delta-acting-governor-sam-obi-is-dead/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Sunny Ofehe]], dan fafutuka yancin dan Adam na kasa da kasa kuma mai kare 'yancin muhalli<ref>{{Cite web|title=Comrade Sunny Ofehe {{!}} Niger Delta Consortium|url=https://nigerdeltaconsortium.com/comrade-sunny-ofehe|access-date=2021-06-24|website=nigerdeltaconsortium.com}}</ref> *[[Kenneth Ogba]], dan siyasa<ref>{{cite web|url=https://www.vanguardngr.com/2021/06/breaking-delta-lawmaker-kenneth-ogba-is-dead|title=BREAKING: Delta Lawmaker, Kenneth Ogba is dead|last1=Ahon|first1=Festus|last2=Akuopha|first2=Ochuko|date=27 June 2021|accessdate=28 June 2021|publisher=[[Vanguard (Nigeria)|Vanguard Newspaper]]}}</ref> *[[Joy Ogwu]], tsohon wakili Najeriya na dundundin a Majalisar Dinkin Duniya<ref>{{Cite web|title=Ambassador U. Joy Ogwu {{!}} Permanent Mission of Nigeria to the United Nations, New York|url=https://nigeriaunmission.org/tag/ambassador-joy-ogwu/|access-date=2021-06-24|website=nigeriaunmission.org}}</ref> *[[Tanure Ojaide]], farfesan Turanci kuma shahararren marubuci<ref>{{Cite web|date=2018-05-20|title=When dons gathered in Port Harcourt, Abraka in honour of Tanure Ojaide@70|url=https://guardian.ng/art/when-dons-gathered-in-port-harcourt-abraka-in-honour-of-tanure-ojaide70/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Mandy Ojugbana]], mawaki<ref name="Asobele">{{cite book|last=Timothy|first=Asobele|title=Historical trends of Nigerian indigenous and contemporary music|date=2002|publisher=Rothmed International|location=Lagos|pages=53–56}}</ref> *[[Jay-Jay Okocha|Okocha]], tsohon kyaftin na kungiyar Super Eagles<ref>{{Cite news|title=Adepoju and Okocha: 'Stop looking for the next Jay-Jay'|language=en-GB|work=BBC Sport|url=https://www.bbc.co.uk/sport/africa/55158240|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Blessing Okagbare]], dan wasa, wanda ya lashe kyauta a gasar [[Summer Olympics|Olympic]] da [[World Athletics Championships]] a dogon tsalle, kuma wanda ya lashe kyauta ta duniya a gasar [[200 metres]]<ref>{{Cite news|title=Nigeria Blessing Okagbare don set new Guinness World Record|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/sport-56014988|access-date=2021-06-24}}</ref> *[[Ngozi Okonjo-Iweala]], masanin tattalin arziki, kuma ƙwararren masanin cigaba na kasa da kasa, na kamfanin Boards of Standard Chartered Bank, Twitter, Global Alliance for Vaccines and Immunization, da kuma African Risk Capacity<ref>{{Cite web|date=2021-02-21|title=The World According to Ngozi Okonjo-Iweala {{!}} THISDAY Style|url=https://www.thisdaystyle.ng/the-world-according-to-ngozi-okonjo-iweala/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Chris Okotie]], [[Nigerian]] mawaki, televangelist, dan siyasa<ref>{{Cite web|date=2019-02-13|title=Gospel glamour: how Nigeria's pastors wield political power|url=http://www.theguardian.com/world/2019/feb/13/gospel-glamour-how-nigerias-pastors-wield-political-power|access-date=2021-06-24|website=The Guardian|language=en}}</ref> *[[Ben Okri]], writer, [[Nigerian]] mahikayanci kuma mai rubuta littattafan novel<ref>{{Cite web|title=Ben Okri - Literature|url=https://literature.britishcouncil.org/writer/ben-okri|access-date=2021-06-24|website=literature.britishcouncil.org}}</ref> *[[Sunday Oliseh]], jagora kwallon kafa kuma tsohon dan wasa<ref>{{Cite web|date=2020-04-18|title=The perfect defensive midfield player – Sunday Ogochukwu Oliseh|url=https://t.guardian.ng/sport/the-perfect-defensive-midfield-player-sunday-ogochukwu-oliseh/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *[[Omawumi]], mawakiyar Najeriya, marubuciyar waka, 'yar wasan kwaikwayo, jakadiyar talla na [[Globacom]], [[Konga]], Malta Guinness<ref>{{Cite web|date=2020-09-16|title=We Can't Help But Love Omawumi Even More After This...|url=https://glamsquadmagazine.com/we-cant-help-but-love-omawumi-even-more-after-this/|access-date=2021-06-24|website=GLAMSQUAD MAGAZINE|language=en-US}}</ref> *[[Ovie Omo-Agege]], Lauyan Najeriya, dan siyasa<ref name="vanguardngr.com"/> *[[Dominic Oneya]], Brigadier General mai Rita ya na Sojojin Najeriya, tsohon chairman na ƙungiyar [[Nigeria Football Association]]<ref>{{Cite web|date=2014-10-12|title=Robbers In Delta Kill Daughter Of Former NFA President, Dominic Oneya|url=http://saharareporters.com/2014/10/12/robbers-delta-kill-daughter-former-nfa-president-dominic-oneya|access-date=2021-06-24|website=Sahara Reporters}}</ref> *[[Bruce Onobrakpeya]], wanda ya lashe lambar yabo na 2006 UNESCO Living Human Treasure Award, amintacce a Jami'ar Western Niger Delta University{{cn|date=June 2022}} *[[Gamaliel Onosode]], technocrat dan Najeriya, dan siyasa kuma tsohon dan takarar shugabancin Kasar Najeriya<ref>{{Cite web|date=2015-09-29|title=How boardroom guru, Gamaliel Onosode died at 82|url=https://www.vanguardngr.com/2015/09/how-boardroom-guru-gamaliel-onosode-dies-at-82/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> <!-- *High Chief Dr. [[Stephen Onovughakpor Akpotu]] (JP), Chairman, Movement for the Creation of Delta State, former President-General and Grand Patron of the Isoko Development Union (IDU), <ref>{{Cite web|title=Omo-Agege Mourns Former IDU PG, Onovughakpor Akpotu|url=https://www.heraldngr.com/2021/06/omo-agege-mourns-former-idu-pg.html/|website=Herald News|language=en-US}}</ref> --> *[[Orezi]], mawaki, marubucin wakoki<ref>{{Cite web|date=2017-12-11|title=I have not had sex for about a year - Singer Orezi {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/252176-i-not-sex-year-singer-orezi.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Ayo Oritsejafor]], wanda ya ƙirƙiri Word of Life Bible Church<ref>{{Cite web|title=President of the Christian Association of Nigeria (CAN), and founder of Word of Life Bible Church, Warri, Pastor Ayo Oritsejafor has finally joined the league of wealthy clergy with private universities. {{!}} Encomium Magazine|url=https://encomium.ng/pastor-ayo-oritsejafor-builds-n2-5-billion-private-university-in-warri/|access-date=2021-06-24|language=en-US}}</ref> *[[Stephen Oru]], dan siyasa Najeriya, tsohon ministan harkokin Niger Delta<ref>{{Cite web|date=2014-07-13|title=I'll promote N-Delta Ministry mandate —Oru|url=https://www.vanguardngr.com/2014/07/ill-promote-n-delta-ministry-mandate-oru/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Peter Godsday Orubebe]], dan siyasa, tsohon Minista na Jiha akan huldodin Niger Delta akan harkoki na musamman<ref>{{Cite web|date=2015-10-31|title=Ex-Minister, Godsday Orubebe, who almost derailed 2015 election, to face trial for corruption {{!}} Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/news/headlines/192426-ex-minister-godsday-orubebe-who-almost-derailed-2015-election-to-face-trial-for-corruption.html|access-date=2021-06-24|language=en-GB}}</ref> *[[Dennis Osadebay]], Dan siyasa Najeriya, lauya, mahikayanci, dan jarida <ref>{{Cite web|title=PressReader.com - Your favorite newspapers and magazines.|url=https://www.pressreader.com/nigeria/the-guardian-nigeria/20190922/281921659763954|access-date=2021-06-24|website=www.pressreader.com}}</ref> *[[Onigu Otite|Prof Onigu Otite]], masanin zama take wa da harkokin al'umma<ref>{{Cite web|date=2019-10-30|title=Onigu Otite: A founding father of Nigerian sociology|url=https://www.thecable.ng/onigu-otite-a-founding-father-of-nigerian-sociology|access-date=2021-06-24|website=TheCable|language=en-US}}</ref> *[[Jim Ovia]], dan kasuwan Najeriya, wanda ya ƙirƙiri bankin [[Zenith Bank]]<ref>{{Cite web|title=Jim Ovia|url=https://www.forbes.com/profile/jim-ovia/|access-date=2021-06-24|website=Forbes|language=en}}</ref> *[[Tim Owhefere]], Dan siyasan Najeriya<ref>{{cite web|url=https://www.vanguardngr.com/2021/01/breaking-delta-assembly-majority-leader-tim-ohwefere-is-dead|title=Breaking: Delta Assembly majority leader, Tim Ohwefere is dead|last=Ahon|first=Festus|date=28 January 2021|accessdate=28 June 2021|publisher=[[Vanguard (Nigeria)|Vanguard Newspaper]]}}</ref> *[[Amaju Pinnick]], shugaba kungiyar [[Nigeria Football Federation]]<ref>{{Cite web|title=NFF President Pinnick wins Fifa Council seat by a landslide {{!}} Goal.com|url=https://www.goal.com/en/news/nff-president-pinnick-wins-fifa-council-seat-by-a-landslide/10mlchsamz6fd1gx43jclfjhga|access-date=2021-06-24|website=www.goal.com}}</ref> *[[Igho Sanomi]], Dan kasuwan Najeriya<ref>{{Cite web|last=Nsehe|first=Mfonobong|title=How Nigerian Oilman Igho Charles Sanomi II Built A Commodities Trading Giant|url=https://www.forbes.com/sites/mfonobongnsehe/2017/05/16/how-nigerian-oilman-igho-charles-sanomi-ii-built-a-billion-dollar-commodities-trading-giant/|access-date=2021-06-24|website=Forbes|language=en}}</ref> *[[SHiiKANE]], mawakin Najeriya na Afro-Pop, Pop, Afrobeat, Jazz, Dance, Gungun mawaƙan R&B *[[Zulu Sofola]], marubuciya ta farko da aka fara wallafa littafin ta a Najeriya kuma 'yar wasan drama, farfesan mace ta farko a fannin tsara wasannin a nahiyar Afurka<ref>{{Cite web|title=Nigerian Female Dramatists: Expression, Resistance, Agency|url=https://www.routledge.com/Nigerian-Female-Dramatists-Expression-Resistance-Agency/Afolayan/p/book/9780367616106|access-date=2021-06-24|website=Routledge & CRC Press|language=en}}</ref> *[[:ha:Ojo Taiye|Ojo Taiye]], mawakin fasahan Najeriya, wanda ya lashe kyauta a gasar Wild 2019 Annual Poetry Prize<ref>{{Cite web|last=thehaywriters|date=2021-04-28|title=Nigerian Poet, Ojo Taiye, Wins 2021 Hay Writers Circle Poetry Competition.|url=https://thehaywriters.wordpress.com/2021/04/28/nigerian-poet-ojo-taiye-wins-2021-hay-writers-circle-poetry-competition/|access-date=2021-06-24|website=THE HAY WRITERS|language=en}}</ref> *[[Tompolo]], tsohon kwamadan sojojin Najeriya *[[Abel Ubeku]], Managing Director Bakin fata na farko a kamfanin Guinness Nigeria Plc<ref>{{Cite web|date=2014-06-17|title=Dr. Abel K. Ubeku, 1936-2014: In memoriam|url=https://www.vanguardngr.com/2014/06/dr-abel-k-ubeku-1936-2014-memoriam/|access-date=2021-06-24|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> *[[Patrick Utomi]], farfesan Najeriya akan political economy and management expert, Fellow of the Institute of Management Consultants of Nigeria kuma tsohon dan takarar shugabancin Najeriya<ref>{{Cite web|date=2021-02-01|title=Nigeria in mess because of bad leadership, says Utomi|url=https://guardian.ng/politics/nigeria-in-mess-because-of-bad-leadership-says-utomi/|access-date=2021-06-24|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> *Senator [[James Manager]] Ebiowou, Dan siyasan Najeriya a mata in Sanata *[[Rachael Oniga]], 'Yar wasan kwaikwayon Najeriya *[[Jeremiah Omoto Fufeyin]], wanda ya ƙirƙiri kuma malamai a Christ Mercyland Deliverance Ministry (CMDM), Warri, Jihar Delta, Najeriya.<ref>{{Cite web |title=Christ Mercyland Deliverance Ministries – Arena of Solutions |url=https://christmercyland.org/ |access-date=2022-03-28 |language=en-US}}</ref> *[[Ayiri Emami]], dan kasuwa, dan siyasa, mai taimako al'umma. *[[Faithia Balogun]], 'Yar wasan kwaikwayon Najeriya, mai tsara Fina-finai, furodusa kuma darekta <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> {{Jihohin Najeriya}} ==Manazarta== {{DEFAULTSORT:Delta}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] tfghpjcjp3ne15bmplil4myc4ya0nli Edo 0 7008 166738 111730 2022-08-18T10:43:16Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 6qsenu9h982bkh63a1zhu7dpirqybe4 166741 166738 2022-08-18T10:46:46Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] r83mp5xm7vofrgmnom4se406sjx56es 166742 166741 2022-08-18T10:48:54Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] drr006dnvd9vsh03pd4u56xxblk7b1y 166745 166742 2022-08-18T10:51:03Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]]. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] in5gxncpirv3b92xbf8h6ficihgzrvi 166748 166745 2022-08-18T10:54:01Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] sxja2a12wwk4swvy4gvq0hfazr2ebem 166749 166748 2022-08-18T10:56:08Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] nz6eq5jz3npn1jozfeli9z0ge2bxeex 166751 166749 2022-08-18T10:59:35Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]]. [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 70bdpeaqugltb484a2wztneow0xhumz 166752 166751 2022-08-18T11:04:26Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da misalin jihohi uku ne: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Kogi (jiha)|Kogi]] kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] bdhz28dn1bbvh9z6gc87xof4umtgfl1 166754 166752 2022-08-18T11:09:38Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, kuma da [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] huvd0ndwicwztir8vgo4d34twu7vdzw 166755 166754 2022-08-18T11:11:35Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Ondo]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] m4nkuvw4fgq1142wmo9hj7uj453uv2f 166756 166755 2022-08-18T11:16:09Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 513g964xcitpl9gqhn45a6wbpsqlvpq 166757 166756 2022-08-18T11:22:06Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] bjjv9wu5ftuf2bp6npnw0fxk5v8c2ny 166758 166757 2022-08-18T11:33:43Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. A shekarar alif 1897, Daular Burtaniya ta kaddamar da wata azzalimar ziyara ga yankin Benin, inda suka tarwatsa tsaffin biranen Edo, inda suka hade su acikin yankin da ta zamo Yankin mulkin mallaka na Kudancin Najeriya. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 5f9a3119tmpb2jhi88bchp2i81yn5ny 166759 166758 2022-08-18T11:41:18Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. A shekarar alif 1897, Daular Burtaniya ta kaddamar da wata azzalimar ziyara ga yankin Benin, inda suka tarwatsa tsaffin biranen Edo, inda suka hade su acikin yankin da ta zamo Yankin mulkin mallaka na Kudancin Najeriya. Edo jiha ce dake dauke da mutane iri-iri musamman [[Harsunan Edoid]] == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] oma3wgvard7ztt78dop97djugnhdsnd 166760 166759 2022-08-18T11:44:57Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. A shekarar alif 1897, Daular Burtaniya ta kaddamar da wata azzalimar ziyara ga yankin Benin, inda suka tarwatsa tsaffin biranen Edo, inda suka hade su acikin yankin da ta zamo Yankin mulkin mallaka na Kudancin Najeriya. Edo jiha ce dake dauke da mutane iri-iri musamman [[Harsunan Edoid]] da kuma [[Mutanen Edo]] ko Bini. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] c49e6i2z991q69hieb17u3um29bi3sm 166761 166760 2022-08-18T11:49:38Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. A shekarar alif 1897, Daular Burtaniya ta kaddamar da wata azzalimar ziyara ga yankin Benin, inda suka tarwatsa tsaffin biranen Edo, inda suka hade su acikin yankin da ta zamo Yankin mulkin mallaka na Kudancin Najeriya. Edo jiha ce dake dauke da mutane iri-iri musamman [[Harsunan Edoid]] da kuma [[Mutanen Edo]] ko Bini, [[Mutanen Esan|Esan]], [[Kabilar Owan]], [[Mutanen Afemai]]. Harshen da yafi fice daga cikin yarukan Edo shine [[Yaren Edo]] == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ka516nndz09gg7e7pppx4tg45qiszvl 166762 166761 2022-08-18T11:51:11Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Edo'''</font><br><font size="1"> .</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Edo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Edo cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Bini]] da [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"| [[Godwin Obaseki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1991]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Benin City]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"| 17,802 km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 3,233,366 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-ED |} [[File:Nigerian number plate Edo.jpg|thumb|Lambar motar jihar edo]] [[File:Auchi central mosque.jpg|thumb|Masallacin unguwar auchi dake birnin Edo]] '''Jihar Edo''' Jiha ce dake kudu maso kudancin [[Najeriya]]. Babban birnin jihar ita ce [[Benin City |Benin]]. Dangane da kidayar shekara ta 2006, Jihar itace ta shida a yawan jama'a da adadin mutane kimanin 3,233,366. Edo itace ta 22 a fadin kasa a Najeriya. Babban birnin jihar itace [[Benin City (Birnin Benin)|Benin City]], itace [[Jerin birane a Nijeriya|birni ta hudu]] a girma a Najeriya, kuma ta kunshi cibiyar masana'antun roba a Najeriya. An kirkire ta a 1991, daga tsohuwar [[Yamma ta tsakiyar Najeriya|Jihar Bendel]], kuma ana kiranta da suna "Heart beat of the Nation" (bugun zuciyan kasa). [[File:Edo state polytechnic Usen.jpg|thumb|Manyan makarantun jihar edo]] Jihar Edo tana da iyaka da [[Kogi (jiha)|Jihar Kogi]] daga arewa maso gabas, [[Anambra|Jihar Anambra]] da ga gabas, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]] daga kudu maso gabas da kudu maso kudancin jihar, [[Ondo|Jihar Ondo]] kuma daga yamma. Yankunan Jihar Edo ta yau sun hada iyaka da masarautun da dauloli da aka kafa tun a karni na 11 miladiyya, harda [[Masarautar Benin]]. A shekarar alif 1897, Daular Burtaniya ta kaddamar da wata azzalimar ziyara ga yankin Benin, inda suka tarwatsa tsaffin biranen Edo, inda suka hade su acikin yankin da ta zamo Yankin mulkin mallaka na Kudancin Najeriya. Edo jiha ce dake dauke da mutane iri-iri musamman [[Harsunan Edoid]] da kuma [[Mutanen Edo]] ko Bini, [[Mutanen Esan|Esan]], [[Kabilar Owan]], [[Mutanen Afemai|Afemai]]. Harshen da yafi fice daga cikin yarukan Edo shine [[Yaren Edo]] wanda akae yawan amfani dashi a Birnin Benin. == Kananan Hukumomi == Jihar Edo nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18). Sune: *[[Akoko-Edo]] *[[Egor]] *[[Esan ta Tsakiya]] *[[Esan ta Arewa maso Gabas]] *[[Esan ta Kudu maso Gabas]] *[[Esan ta Yamma]] *[[Etsako ta Tsakiya]] *[[Etsako ta Gabas]] *[[Etsako ta Yamma]] *[[Igueben]] *[[Ikpoba-Okha]] *[[Oredo]] *[[Orhionmwon]] *[[Ovia ta Arewa maso Gabas]] *[[Ovia ta Kudu maso Yamma]] *[[Owan ta Gabas]] *[[Owan Yamma]] *[[Uhunmwonde]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Edo}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] lpkqxzi1q3koud5fn11c2cm2epg9mik Yola 0 7453 166571 60867 2022-08-17T15:42:23Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki  Yola na iya nufin == Al'adu == 4i0r6fzvnbyujhga8rvj1oo8jsd421g 166572 166571 2022-08-17T15:45:04Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki  Yola na iya nufin == Al'adu == * Mutanen Yola, na Ireland ** Yaren Yola, Yare na Gaba da Bargy, yaren Ingilishi maras kyau na County Wexford, Ireland * Jola, na Afirka === Kiɗa === * <nowiki><i id="mwFQ">Yola</i></nowiki> (album), kundin 2001 na Eleanor McEvoy * YOLA, Mawakan Matasa Los Angeles * Yowlah, raye-rayen jama'a na asali ne a Hadaddiyar Daular Larabawa da Oman == Wurare == * [[Yola|Yola, Adamawa]], babban birnin jihar Adamawa, Nigeria ** [[Filin jirgin saman Yola|Filin jirgin sama na Yola]], filin jirgin sama a jihar Adamawan Najeriya * [[Yola ta Arewa|Yola ta arewa]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * [[Yola ta Kudu|Yola South]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * Yola Diocese, diocese na cocin Anglican na Najeriya a lardin Jos * Gundumar Yola, asalin sunan gundumar Yolo, California h2kb2g5ac8eadxhd70t4zik6x48mm9d 166573 166572 2022-08-17T15:45:41Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki  Yola na iya nufin == Al'adu == * Mutanen Yola, na Ireland ** Yaren Yola, Yare na Gaba da Bargy, yaren Ingilishi maras kyau na County Wexford, Ireland * Jola, na Afirka === Kiɗa === * <nowiki><i id="mwFQ">Yola</i></nowiki> (album), kundin 2001 na Eleanor McEvoy * YOLA, Mawakan Matasa Los Angeles * Yowlah, raye-rayen jama'a na asali ne a Hadaddiyar Daular Larabawa da Oman == Wurare == * [[Yola|Yola, Adamawa]], babban birnin jihar Adamawa, Nigeria ** [[Filin jirgin saman Yola|Filin jirgin sama na Yola]], filin jirgin sama a jihar Adamawan Najeriya * [[Yola ta Arewa|Yola ta arewa]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * [[Yola ta Kudu|Yola ta kudu]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * Yola Diocese, diocese na cocin Anglican na Najeriya a lardin Jos * Gundumar Yola, asalin sunan gundumar Yolo, California eh3cxrq1f2tzm1fznqgl227pqjul38a 166574 166573 2022-08-17T15:48:57Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki   Yola na iya nufin == Al'adu == * Mutanen Yola, na Ireland ** Yaren Yola, Yare na Gaba da Bargy, yaren Ingilishi maras kyau na County Wexford, Ireland * Jola, na Afirka === Kiɗa === * <nowiki><i id="mwFQ">Yola</i></nowiki> (album), kundin 2001 na Eleanor McEvoy * YOLA, Mawakan Matasa Los Angeles * Yowlah, raye-rayen jama'a na asali ne a Hadaddiyar Daular Larabawa da Oman == Wurare == * [[Yola|Yola, Adamawa]], babban birnin jihar Adamawa, Nigeria ** [[Filin jirgin saman Yola|Filin jirgin sama na Yola]], filin jirgin sama a jihar Adamawan Najeriya * [[Yola ta Arewa|Yola ta arewa]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * [[Yola ta Kudu|Yola ta kudu]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * Yola Diocese, diocese na cocin Anglican na Najeriya a lardin Jos * Gundumar Yola, asalin sunan gundumar Yolo, California == Mutane == * Yola (mawaki) (an haife shi a shekara ta 1983), mawaƙin Ingilishi-mawaƙi * Yola Berrocal (an haife shi a shekara ta 1970), ɗan jaridan Sipaniya, ɗan rawa, mawaƙa, kuma ɗan wasan kwaikwayo * Yola Cain (1954–2000), ɗan ƙasar Jamaica ɗan jirgin sama * Yola d'Avril (1906-1984), 'dan wasan kwaikwayo haifaffen Faransa ne * Yola Ramírez (an haife shi a shekara ta 1935), mashahurin ɗan wasan tennis na duniya sw9szhiak34w0fvvcbs7dc44lg0aaw6 166575 166574 2022-08-17T15:50:52Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki   Yola na iya nufin == Al'adu == * Mutanen Yola, na Ireland ** Yaren Yola, Yare na Gaba da Bargy, yaren Ingilishi maras kyau na County Wexford, Ireland * Jola, na Afirka === Kiɗa === * <nowiki><i id="mwFQ">Yola</i></nowiki> (album), kundin 2001 na Eleanor McEvoy * YOLA, Mawakan Matasa Los Angeles * Yowlah, raye-rayen jama'a na asali ne a Hadaddiyar Daular Larabawa da Oman == Wurare == * [[Yola|Yola, Adamawa]], babban birnin jihar Adamawa, Nigeria ** [[Filin jirgin saman Yola|Filin jirgin sama na Yola]], filin jirgin sama a jihar Adamawan Najeriya * [[Yola ta Arewa|Yola ta arewa]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * [[Yola ta Kudu|Yola ta kudu]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * Yola Diocese, diocese na cocin Anglican na Najeriya a lardin Jos * Gundumar Yola, asalin sunan gundumar Yolo, California == Mutane == * Yola (mawaki) (an haife shi a shekara ta 1983), mawaƙin Ingilishi-mawaƙi * Yola Berrocal (an haife shi a shekara ta 1970), ɗan jaridan Sipaniya, ɗan rawa, mawaƙa, kuma ɗan wasan kwaikwayo * Yola Cain (1954–2000), ɗan ƙasar Jamaica ɗan jirgin sama * Yola d'Avril (1906-1984), 'dan wasan kwaikwayo haifaffen Faransa ne * Yola Ramírez (an haife shi a shekara ta 1935), mashahurin ɗan wasan tennis na duniya == Sauran amfani == * <nowiki><i id="mwOQ">Yola</i></nowiki> (kwaro), jinsin beetles * Yola (webhost), kamfanin yanar gizo * Yawl, jirgin ruwa (Sipaniya: ''yola'' ) * Yolanda (rashin fahimta) i1nsalk4n48gx39p7qx2gg7bemivbre 166576 166575 2022-08-17T15:52:36Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1063406249|Yola]]" wikitext text/x-wiki   Yola na iya nufin == Al'adu == * Mutanen Yola, na Ireland ** Yaren Yola, Yare na Gaba da Bargy, yaren Ingilishi maras kyau na County Wexford, Ireland * Jola, na Afirka === Kiɗa === * <nowiki><i id="mwFQ">Yola</i></nowiki> (album), kundin 2001 na Eleanor McEvoy * YOLA, Mawakan Matasa Los Angeles * Yowlah, raye-rayen jama'a na asali ne a Hadaddiyar Daular Larabawa da Oman == Wurare == * [[Yola|Yola, Adamawa]], babban birnin jihar Adamawa, Nigeria ** [[Filin jirgin saman Yola|Filin jirgin sama na Yola]], filin jirgin sama a jihar Adamawan Najeriya * [[Yola ta Arewa|Yola ta arewa]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * [[Yola ta Kudu|Yola ta kudu]], karamar hukuma ce a jihar Adamawa, Najeriya * Yola Diocese, diocese na cocin Anglican na Najeriya a lardin Jos * Gundumar Yola, asalin sunan gundumar Yolo, California == Mutane == * Yola (mawaki) (an haife shi a shekara ta 1983), mawaƙin Ingilishi-mawaƙi * Yola Berrocal (an haife shi a shekara ta 1970), ɗan jaridan Sipaniya, ɗan rawa, mawaƙa, kuma ɗan wasan kwaikwayo * Yola Cain (1954–2000), ɗan ƙasar Jamaica ɗan jirgin sama * Yola d'Avril (1906-1984), 'dan wasan kwaikwayo haifaffen Faransa ne * Yola Ramírez (an haife shi a shekara ta 1935), mashahurin ɗan wasan tennis na duniya == Sauran amfani == * <nowiki><i id="mwOQ">Yola</i></nowiki> (kwaro), jinsin beetles * Yola (webhost), kamfanin yanar gizo * Yawl, jirgin ruwa (Sipaniya: ''yola'' ) == Duba kuma == * Yolanda (rashin fahimta) {{Disambig|geo|given name}} efm2naq7wtefdttlgtkcovdz4pbnjew Ebonyi 0 8473 166538 166537 2022-08-17T12:01:38Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]]. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 7gbl0cjhxkrxu1znadodl0ie83ahb9x 166539 166538 2022-08-17T12:06:02Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]]. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 2u30ioyothh72xmwr8u31jyapc0aaeo 166540 166539 2022-08-17T12:07:43Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]]. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] iykze8h7fmluu7sx0emjr9fw9c269sv 166541 166540 2022-08-17T12:09:29Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]]. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] g3mnxrdz5qyaig6jrsigfsvzotza49o 166542 166541 2022-08-17T12:15:15Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta Gabas. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] i3v5yck2l8xulk9givozu5djznb0738 166543 166542 2022-08-17T12:18:50Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 8tf78zqs66f37jg9towb1q8c02fdht2 166544 166543 2022-08-17T12:49:56Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 5qg1xe3uuxwue3olxm21tkv8carinf7 166545 166544 2022-08-17T12:54:05Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ayb3mtkzlkgeqzwpdlem49gmywawc44 166546 166545 2022-08-17T12:58:38Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 5b7f0yeccto33dc03bspiupnv036dp0 166547 166546 2022-08-17T13:02:57Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anam bra da Imo, inda yankin gabashin jihohin suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] j2bln1xm2tz6tmcrvruz4gj6lcjn1jb 166548 166547 2022-08-17T13:06:03Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] Jihar Ebonyi tana da iyaka da misalin jihhohi hudu su ne: [[Abia|Jihar Abia]], [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] kuma da [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anam bra da Imo, inda yankin gabashin jihohin suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka yanke sashin yankin gabashin Enugu da yankin arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 1wp4xlz7srychgvlazs9aqmcgbhd07g 166551 166548 2022-08-17T13:09:04Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] cffyzj7uu69rbhapk11do93jmiqd2fl 166554 166551 2022-08-17T13:12:26Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] qwl67ow1aodbn4ax4de3wo10tl20jhk 166556 166554 2022-08-17T13:15:34Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] i3hpbjrxzwtlr6az8rh0q7xb4a1nnh4 166558 166556 2022-08-17T13:17:07Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]]. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] lvudp4jk6wrz9y62kwzvlz6ya490h7x 166559 166558 2022-08-17T13:17:59Z Uncle Bash007 9891 /* Kananan Hukumomi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] i6smmstp8tep7ikr3opoc7twsu14klk 166561 166559 2022-08-17T13:20:09Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’i 5,533 da yawan jama’a miliyan biyu da dubu dari da saba'in da shida da dari tara da arba'in da bakwai (ƙidayar yawan jama'a shekara 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abakaliki]]. [[David Umahi]] ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2015 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Eric Kelechi Igwe]]. Dattijan jihar su ne: [[Sam Egwu]], [[Sonni Ogbuoji]] da [[Joseph Ogba]], da kuma Kogin Aroma wacce ke gudana a yankin kudu maso yammacin Ebonyi da yankin iyakokinta ta gabas, yayin da wani reshe na Kogin Cross River; watau Abonyi (Aboine) da rafukan Asu, Eze da Aku ke kwarara daga cikin garin. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] km8m3bg5y1o7fkf8wq1hmakpdhdkq32 166562 166561 2022-08-17T13:22:50Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ajuzqhqz80q2q6yv0uj674g2i0b9cb6 166563 166562 2022-08-17T13:23:56Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] of27ihx5teucrf4drvs0v09hpzpkyfm 166615 166563 2022-08-18T00:47:23Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996.[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] e61wixfkewzvrult0sig18ifkep67k6 166616 166615 2022-08-18T00:48:49Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] hcd4r0y7zvftfm0yyfarvr1u77rsn7w 166617 166616 2022-08-18T00:52:46Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya.[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 3ocvawng2ng5ldxpa2c45kpku8l6eld 166618 166617 2022-08-18T00:58:11Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu.[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 2s6gqk8y93saseypdx2vclv5qnljgg4 166619 166618 2022-08-18T01:01:06Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 4k1zsvxnzxzbcmwgu6acx5hdrt830aq 166620 166619 2022-08-18T01:01:46Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 4j0eo2y7xte66s9muuzv1pny4mozj5l 166621 166620 2022-08-18T01:02:41Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da:[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] jk0kwmqet012vj55lj1ercs233ok5oi 166626 166621 2022-08-18T01:29:43Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]].[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] sf5yqnr4os8f12osjezp03k5ej6quev 166627 166626 2022-08-18T01:32:11Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]],[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] guusrf32887vuhfng95tpjkxizniidh 166628 166627 2022-08-18T01:36:55Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue.[[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ftrkcv9sa9ywpwqnzs6aberg5m5j2ja 166629 166628 2022-08-18T01:37:26Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] n0vstaai1fjq3aj7sb880idc89lz1y6 166630 166629 2022-08-18T01:39:03Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] hxmogeizmkcb6eyrlhwss997xlv4oy4 166631 166630 2022-08-18T01:39:56Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] nd5wip74qyai78rligopnkuwjw0rtju 166632 166631 2022-08-18T01:42:00Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2015. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] qfh41ksisi0c215uszimyb2zx5milqh 166634 166632 2022-08-18T01:48:09Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2015 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] gmuk6ke7izb8btkrsy0syxe7ukx8iz2 166635 166634 2022-08-18T01:51:05Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019 [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 8ozv56qw2opw1d48bl0yzeof9ycc3wd 166636 166635 2022-08-18T01:52:25Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Ma'adanai == == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019 [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 5mkmia0srovnitn0x9a1zjlhmvq8cc9 166637 166636 2022-08-18T01:53:35Z Uncle Bash007 9891 /* Ma'adanai */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019 [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] kmhzipu4r0l485zs30eb4ro40qb2znw 166638 166637 2022-08-18T01:58:23Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019 [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] iutxitb43czabl75htg7dp6u6hp1m0j 166639 166638 2022-08-18T02:05:00Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 32tiiphmpd6imcd3jrdclz283gx4f32 166640 166639 2022-08-18T02:06:33Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas.. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] fne8ex5wkahe32su7sbmmi3hy6ljbma 166641 166640 2022-08-18T02:08:12Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 8pjm0uj8srhwkd1ybg16jol7y13d355 166642 166641 2022-08-18T02:10:34Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] m4zqysfw5bl3b2u8s7lplh3jcuh13g3 166643 166642 2022-08-18T02:15:27Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na Okposi da Uburu Salt Lakes. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 8x6l67d8rdrgor5205pklatemlrybp6 166644 166643 2022-08-18T02:16:05Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 4nwxjqf9jchbbzlhc8zbqfrgjzpfy8t 166645 166644 2022-08-18T02:17:28Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] iu9kmnmhb9sltsfkc6hp7180ohqkmzi 166646 166645 2022-08-18T02:19:16Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] n9asp0igeryfo64zhc1yb8r7ks82x83 166647 166646 2022-08-18T02:20:27Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo. {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] mrrgoegm901fzl0j4z2916d9uqdzqu1 166648 166647 2022-08-18T02:21:29Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ja33ytjtbsg75tbk5si1ppeu0t4qmxd 166649 166648 2022-08-18T02:23:29Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Ezza language|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Ikwo language|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Mgbo language|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 92rphz0xfsmo4rbusv9fjpime9zjj4b 166650 166649 2022-08-18T02:24:43Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezza|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 1o45bx2hpy8grvh12if2f75rkca92x7 166651 166650 2022-08-18T02:26:01Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] orz8ywz49s8nu2e03wkz6kpt3j91je2 166652 166651 2022-08-18T02:27:08Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] faq0e4v6jsbxep59p0l97022pm7fjd4 166653 166652 2022-08-18T02:27:38Z Uncle Bash007 9891 /* Ilimi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] m4u3zbkqielkeuo5j6lnr8u7xcj6y2p 166654 166653 2022-08-18T02:28:41Z Uncle Bash007 9891 /* Ilimi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Manazarta == {{Jihohin Najeriya}} {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] j7q1542bx17c85qtboysy13248mio18 166655 166654 2022-08-18T02:29:06Z Uncle Bash007 9891 /* Manazarta */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] msmd9uelff5nppfojw4tdowtrq9p005 166656 166655 2022-08-18T02:30:12Z Uncle Bash007 9891 /* Ilimi */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] t0hnctf65juca0b513kxctvj2qepery 166657 166656 2022-08-18T02:30:45Z Uncle Bash007 9891 /* Shahararrun mutane */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016. Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 5t7qv20lgcx3z038qi5n2gy6x3vbcjg 166658 166657 2022-08-18T02:33:02Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a JihaEb {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] mqzoniwz66w3f0atda0k0xr9e6ckqbx 166721 166658 2022-08-18T09:53:34Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi. {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 0lb2z6g7h3kjd93et8ih86pffmp2q28 166722 166721 2022-08-18T09:54:24Z Uncle Bash007 9891 /* Harsuna */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] foso7tawz3dswtbmltnq4h32i3k3nxw 166723 166722 2022-08-18T09:55:48Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches. == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 3o6j5uz6tivdbg124jifb7ipf1ljrpv 166724 166723 2022-08-18T09:58:54Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar. == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] n4ysb6304ui4jxybnazdxzclwfuq386 166725 166724 2022-08-18T10:01:01Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019. [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] effpaz4nkhb5rys2f46hzf7cqsulx8i 166726 166725 2022-08-18T10:03:10Z Uncle Bash007 9891 /* Gwamnati */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne. Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 7zmmdksx59zfi17fi2q7xvw5tyv2omn 166727 166726 2022-08-18T10:05:11Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi. Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] t14dxizvoqytl6quyaybdgnyizvqvc3 166728 166727 2022-08-18T10:07:17Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya. Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref>"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] oa1fp6fi7oli25pi7gtfsdkb5zskb3p 166729 166728 2022-08-18T10:08:45Z Uncle Bash007 9891 /* Tattalin arziki */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]]. An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 15mmv47wys48e17v4bjuam8ej7h1sa2 166730 166729 2022-08-18T10:11:30Z Uncle Bash007 9891 /* Yanayin Kasa */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da jami'a da dama. == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] m4zuamlasy55qtsdg85ul7weeg5qmgt 166731 166730 2022-08-18T10:13:56Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi. Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] d0jzqs2vu48l7nn5q2mvsun1lyabbd9 166732 166731 2022-08-18T10:15:22Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi. Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi.<ref>"Abakaliki". ''[[Encyclopædia Britannica]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 23nngqkt6k9s7zowyglnfb0ny4vijxq 166733 166732 2022-08-18T10:18:26Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December 2021.</ref> Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi.<ref>"Abakaliki". ''[[Encyclopædia Britannica]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue. == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] ak83170qzdexjct73t4ufyj19yavsdv 166734 166733 2022-08-18T10:21:11Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December 2021.</ref> Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi.<ref>"Abakaliki". ''[[Encyclopædia Britannica]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukeme na Cross River; da kuma harshen Utokon na Jihar Benue.<ref>"David, Edwin. "CRITICAL ANALYSIS OF UFIA PEOPLE".</ref> == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] trl8euikoqa6mvu3gu7ppkfgoug3a15 166735 166734 2022-08-18T10:23:03Z Uncle Bash007 9891 /* Jama'a */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December 2021.</ref> Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi.<ref>"Abakaliki". ''[[Encyclopædia Britannica]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]], wadanda ke kama da harshen Kukele na Cross River;<ref>Project, Joshua. "Kukele, Ukele in Nigeria". ''joshuaproject.net''. Retrieved 10 June 2021.</ref> da kuma harshen Utokon na Jihar Benue.<ref>"David, Edwin. "CRITICAL ANALYSIS OF UFIA PEOPLE".</ref> == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] hzx8mhg40pfxutgupil10mtfkqhufyy 166736 166735 2022-08-18T10:24:16Z Uncle Bash007 9891 wikitext text/x-wiki {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" |align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ebonyi'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Gishirin Al'ummar.</font> |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri |- !align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria Ebonyi State map.png|200px|Wurin Jihar Ebonyi cikin Nijeriya.]] |- !align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya |- |Harsuna|| [[Igbo (harshe)|Igbo]], [[Turanci]] |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]''' |colspan="2" valign="top"|[[David Umahi]] ([[People's Democratic Party|PDP]]) |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]] |colspan="2" valign="top"|[[1996]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]] |colspan="2" valign="top"|[[Abakaliki]] |- !align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]] |colspan="2" valign="top"|5,533km² |- |align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a) |align="left" valign="top"| <br /> 2,176,947 |- !align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2''' |colspan="2" valign="top"| NG-EB |} [[File:Abakaliki metropolis with Azugwu Hill in background 03.jpg|thumb|cikin ebonyi]] [[File:IMG-20190114-WA0017.jpg|thumb|Mutanen ebonyi a bubukuwan al'ada]] [[File:A flyover.jpg|thumb|Birnin ebonyi]] '''Jihar Ebonyi''' ( [[Harshen Ibo|harshen Igbo]]: ''Ȯra Ebony)'' Jiha ce dake a Kudu maso Gabashin [[Najeriya]], ta hada iyaka daga arewa da [[Benue (jiha)|Jihar Benue]], [[Cross River]] daga gabas da kuma kudu maso gabas, sai kuma [[Abiya|Jihar Abiya]] daga kudu maso yamma. An saka mata suna bayan '''Kogin Abonyi (Aboine)''' wanda mafi akasarin Kogin na yankin kudancin Jihar - an kuma ƙirƙiri Jihar Ebonyi daga sassan jihohin [[Abiya]] da [[Enugu (jiha)|Enugu]] a shekarar 1996 sannan babban birninta na [[Abakaliki]]. Jihar Ebonyi na daga cikin mafi kankantan a girma daga cikin jihohin Najeriya da fili mai faɗin kilomita araba’i 5,533. Ebonyi itace jiha ta 33 uku a girman kasa kuma na 29 a yawan mutane a cikin jihohin Najeriya, tare da kiyasin aƙalla mutum miliyan 2.9 a shekara ta 2016.<ref>"Population 2006-2016". ''[[National Bureau of Statistics, Nigeria|National Bureau of Statistics]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ta fuskar yanayin kasa, jihar ta kasu zuwa gida biyu, dazukan ''Cross–Niger transition forests'' daga can ƙuryar kudancin jihar, sai kuma busasshen daji nau'in ''Guinean forest–savanna mosaic'' a sauran sassan jihar. Sauran muhimman Wurare sun hada da [[Kogin Cross River (Najeriya)|Kogin Cross River]] da rassan ta. Bayan samun 'yancin Najeriya a 1960, yankin jihar Ebonyi ta yau, na daga cikin [[Yankin Gabashin Najeriya]] kafin zuwa shekara ta 1967 lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]], ƙasa da wata ni biyu bayan hakan, Yankin ta Gabas tayi yinkurin balle wa wanda haƙan ya jawo [[Yakin basasar Najeriya|Yakin basasa a Najeriya]] har na tsawon shekaru uku, tare da Ebonyi a matsayi jiha na [[Biyafara|Tarayyar Biyafara]]. Bayan yakin ya kare, an mayar da Ebonyi karkashin [[Jihar Gabas ta Tsakiya]] har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka raba Jihar ta Tsakiya, arewacinta ta zamo Jihar [[Anambra]] a yayinda Kudancin ta ta zamo [[Imo|Jihar Imo]]. Shekaru goma sha biyar bayan yin haƙan, an sake raba yankunan Jihohin Anambra da Imo, inda yankin gabashin jihohin biyu suka zamo Jihar [[Enugu (jiha)|Enugu]] da [[Abiya|Jihar Abiya]]. Sai a shekarar 1996 ne aka sake yanke sashin gabashin Enugu da na arewa maso gashin Imo sannan aka hade su suka samar da Jihar Ebonyi.<ref>"This is how the 36 states were created". ''Pulse.ng''. 24 October 2017. Retrieved 15 December 2021.</ref> Jihar Ebonyi ta fuskar tattalin arziki ta ta'allaka ne akan noma, musamman na [[doya]], [[shinkafa]], [[manja]], da shukan [[rogo]]. Akwai aikin haƙo ma'adanai kadan a dalilin samu war ma'adanai kamar Lead, Zinc, Limestone a yankin Abakalilki da kuma kwando da ake hada wa na Ntezi.<ref>"Abakaliki". ''[[Encyclopædia Britannica]]''. Retrieved 21 December 2021.</ref> Ebonyi itace ta shirin acikin [[Jerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a]] hadu da makarantu na gaba da sakandare da dama.<ref>"Human Development Indices". ''Global Data Lab''. Retrieved 15 December 2021.</ref> == Yanayin Kasa == Jihar Ebonyi na daya daga cikin jihohi shida da aka kirkira a 1996 a lokacin mulkin soja na shugaban kasa Gen. [[Sani Abacha]].<ref>Ibenegbu, George (5 April 2017). "Creation of states in Nigeria and their creators". ''Legit.ng - Nigeria news''. Retrieved 10 June 2021.</ref> An kirkiri jihar ne daga yankunan Enugu da Abiya, insa aka raba daidai Abakaliki daga Enugu da kuma Afikpo daga jihar Abiya. Jihar na da mazabun sanatoci guda uku, Yankin Abakaliki ta kunshi mazabun Ebonyi ta Arewa da kuma Enugu ta Tsakiya, yayinda yankunan Afikpo, Ohaozara, Onicha da Ivo suka hada masabar Ebonyi ta Kudu. Jihar Ebonyi na da kananan hukumomi goma sha uku da kuma cibiyoyin habaka kananan hukumomi da gwamnatin ta samar.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> == Jama'a == Akwai yaruka da dama da ake amfani dasu a Jihar Ebonyi wadanda suka hada da: gungun yaruka na [[Mutanen Edda|Edda]], [[Afikpo|Ehugbo]] (Afikpo), [[Yaren Ezaa|Ezaa]], Izzi, [[Harshen Mgbo|Mgbo]], da kuma [[Harshen Ikwo|Ikwo]], da kuma Oshiri, Unwara, Akpoha, Okposi, Onicha; da hadaddun yarukan Igbo da harsunan Korring da ake amfani dasu a yankunan Amuda-Okpolo, Ntezi-Okpoto da kuma [[Effium]],<ref>"Homepage". ''Orring Historical Society''. Retrieved 10 June 2021.</ref> wadanda ke kama da harshen Kukele na Cross River;<ref>Project, Joshua. "Kukele, Ukele in Nigeria". ''joshuaproject.net''. Retrieved 10 June 2021.</ref> da kuma harshen Utokon na Jihar Benue.<ref>"David, Edwin. "CRITICAL ANALYSIS OF UFIA PEOPLE".</ref> == Tattalin arziki == Jihar Ebonyi ta kasance yanki na noma. Itace ja gaba a wajen noman [[shinkafa]], [[doya]], [[dankali]], [[masara]], [[wake]] da kuma [[rogo]] kuma tana da shahararriyar kasuwar kwando a Najeriya.<ref name=":0" /> Anfi noma shinkafa ne a Ikwo, doya a Izzi da wasu yankuna kamar su Amasiri, Edda da Ezillo, yankunan Effium da Ezzamgo sunyi fice a noman rogo, da kuma hada kwanduna a garin Ntezi.<ref name=":0">"Ebonyi Online - About Ebonyi State". ''www.ebonyionline.com''.</ref> Jihar Ebonyi tana da arzikin ma'adanai kamar Lead, man fetur da gas, amma kuma manyan ma'aikatun haƙo ma'adanai kadan ne a jihar. Duk da haka Gwamnatin jihar ta bada tallafi ga manoma don samar da albarkaci noma mai yawa amma har yanzu ingancin kadan ne.<ref>"Ministry of Agriculture And Natural Resources, Ebonyi State Government". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Retrieved 10 June 2021.</ref> Ana yi wa Ebonyi kirari da "gishirin kasa" (the salt of the nation) saboda albarka dimbin gishiri dake tafkunan gishiri na ''Okposi'' da ''Uburu Salt Lakes''. Akwai kuma wuraren ziyara kamar su Abakaliki Green Lake, Uburu Salt Lake, Unwana ada kuma gabar Ikwo Beaches.<ref>"Ebonyi State". ''www.ebonyistate.gov.ng''. Archivedfrom the original on 14 February 2016. Retrieved 15 June2020.</ref> == Gwamnati == A shekarar 1999 ne aka zabi [[Sam Ominyi Egwu]] a matsayin gwamna na farar hula na farko a Jihar Ebonyi a karkashin jam'iyyar PDP. [[Martin Elechi]] Ne ya gaje shi bayan ya lashe zaben shekara ta 2007 kuma ya sake komawa matsayin sa a shekara ta 2011 duka a karkashin jam'iyyar PDP. [[Dave Umahi]] na ya gaji kujerar gwamna Martin Elechi, bayan ya lashe zaben a watan March 2015 kuma ya sake komawa kujerarsa shima bayan ya sake lashe zabe a watan March, 2019.<ref>"2019 Election: Gov Umahi wins governorship re-election in Ebonyi". ''Pulse Nigeria''. 10 March 2019. Retrieved 10 June 2021.</ref> [[File:Orange sellers.jpg|thumb|Kasuwanci a ebonyi]] [[File:Akanu-Ibiam-Fly-over-Ebonyi.jpg|thumb|Ebonyi]] == Kananan Hukumomi == Jihar Ebonyi nada adadin [[Kananan hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha uku (13). Wadanda Sune: * [[Abakaliki]] * [[Afikpo ta Arewa]] * [[Afikpo ta Kudu]] (Edda) * [[Ebonyi, (Karamar hukuma)|Ebonyi]] * [[Ezza ta Arewa]] * [[Ezza ta Kudu]] * [[Ikwo (Karamar hukuma)|Ikwo]] * [[Ishielu]] * [[Ivo]] * [[Izzi (Ebonyi)|Izzi]] * [[Ohaozara]] * [[Ohaukwu]] * [[Onicha]] == Harsuna == Akwai muhimman yaruka goma na daga harsunan Igbo a Jihar Ebonyi.<ref>"Nigeria". ''Ethnologue'' (22 ed.). Retrieved 10 January2020.</ref> {| class="wikitable" ! LGA !! Languages |- | Abakaliki || Izzi |- | Afikpo North | Afikpo | |- | Afikpo ta Kudu || Afikpo |- | Ebonyi || Izii |- | Ezza ta Arewa ||[[Yaren Ezaa|Ezza]] |- | Ezza ta Kudu || Ezza |- | Ikwo ||[[Harshen Ikwo|Ikwo]], |- | Ishielu || Ezza, Igbo-esa |- | Ivo || Ishiagu |- | Izzi || Izii |- | Ohaukwu || Orring, Ezza, [[Harshen Mgbo|Mgbolizhia]] |- | Ohaozara || Ohaozara |- | Onicha || Ohaozara |} == Ilimi == Jerin sunayen makarantun gaba da sakandsun had da: * [[Akanu Ibiam Federal Polytechnic]]<ref>{{Cite web|title=Akanu Ibiam Federal Polytechnic, Unwana – {{!}}|url=http://akanuibiampoly.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> * [[Federal College of Agriculture, Ishiagu]]<ref>{{Cite book|last=Nigeria)|first=Agricultural Society of Nigeria. Annual Conference (32nd : 1998 : Ishiagu|url=http://worldcat.org/oclc/80017251|title=Sustainable agricultural development in a changing environment : proceedings of the 32nd annual Conference of the Agricultural Society of Nigeria, held at Federal College of Agriculture, Ishiagu, Ebonyi State, 13-16 September 1998|date=1998|publisher=Agricultural Society of Nigeria|oclc=80017251}}</ref><ref>{{Cite web|title=FCA ISHIAGU|url=http://www.fcaishiagu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.fcaishiagu.edu.ng}}</ref> * [[Ebonyi State University|Ebonyi state University]]<ref>{{Cite web|title=Ebonyi State University {{!}} Institution Information {{!}} Research Project Database {{!}} Grantee Research Project {{!}} ORD {{!}} US EPA|url=https://cfpub.epa.gov/ncer_abstracts/index.cfm/fuseaction/display.institutionInfo/institution/5511|access-date=2021-06-30|website=cfpub.epa.gov|language=en}}</ref> * [[Federal University Ndufu Alike Ikwo]]<ref>{{Cite web|title=Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike – Alex Ekwueme Federal University, Ndufu-Alike, Ebonyi State.|url=https://funai.edu.ng/|access-date=2021-06-30|language=en-US}}</ref> *[[Ebonyi State College of Health and Midwifery]], [[Uburu]]<ref>{{Cite web|title=EBSCONMU: Ebonyi State College of Nursing and Midwifery, Uburu|url=https://www.ebsconmu.edu.ng/|access-date=2021-06-30|website=www.ebsconmu.edu.ng}}</ref> * [[Federal College of Education (Technical), Isu]] * [[King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State]]<ref>{{Cite web|title=King David College of Medicine, Uburu, Ebonyi State.|url=https://kdums.edu.ng/access-date=2021-09-14|website=kdums.edu.ng}}</ref> == Shahararrun mutane == {{main|List of people from Ebonyi State}} <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> * [[Anyim Pius Anyim]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-19|title=Pius Anyim Pius: Still Impacting His Milieu At 60, By James Ume|url=https://www.premiumtimesng.com/opinion/443751-pius-anyim-pius-still-impacting-his-milieu-at-60-by-james-ume.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Uche Azikiwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-11|title=How I married Zik aged 26 — Wife|url=https://www.vanguardngr.com/2020/11/how-i-married-zik-aged-26-wife/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Andy Chukwu]]<ref>{{Cite web|date=2016-03-12|title=Andy Chukwu Unveils Street To Skills|url=https://guardian.ng/saturday-magazine/andy-chukwu-unveils-street-to-skills/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Onyebuchi Chukwu]]<ref>{{Cite web|title=Prof. Onyebuchi Chukwu (Profile) {{!}} Afikpo Online|url=https://www.afikpoonline.com/prof-onyebuchi-chukwu-profile/|access-date=2021-06-30|website=www.afikpoonline.com}}</ref> * [[Martin Elechi]]<ref>{{Cite web|date=2017-04-10|title=Why Ebonyi ex-gov, Martin Elechi, defected to APC|url=https://www.vanguardngr.com/2017/04/ebonyi-ex-gov-martin-elechi-defects-apc/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Akanu Ibiam]]<ref>{{Cite web|date=2020-05-31|title=Sir Francis Akanu Ibiam: Advocate of better society|url=https://m.guardian.ng/features/sir-francis-akanu-ibiam-advocate-of-better-society/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Chigozie Ogbu]]<ref>{{Cite web|date=2018-06-27|title=How tortured 13-yr-old boy got scholarship to varsity level|url=https://www.vanguardngr.com/2018/06/tortured-13-yr-old-boy-got-scholarship-varsity-level/|access-date=2021-06-30|website=Vanguard News|language=en-US}}</ref> * [[Frank Ogbuewu]]<ref>{{Cite web|date=2020-12-06|title=Umahi unfair to PDP on reasons for leaving party – Amb. Frank Ogbuewu|url=https://www.sunnewsonline.com/umahi-unfair-to-pdp-on-reasons-for-leaving-party-amb-frank-ogbuewu/|access-date=2021-06-30|website=The Sun Nigeria|language=en-US}}</ref> * [[Ogbonnaya Onu]]<ref>{{Cite web|date=2021-06-01|title=Onu expresses hope, says Nigeria will overcome security challenges soon|url=https://editor.guardian.ng/news/onu-expresses-hope-says-nigeria-will-overcome-security-challenges-soon/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Emmanuel Onwe]]<ref>{{Cite web|date=2020-11-20|title=Nd'Igbo's salvation does not lie in APC, says Onwe|url=https://guardian.ng/politics/ndigbos-salvation-does-not-lie-in-apc-says-onwe/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Nnenna Oti]]<ref>{{Cite web|date=2021-04-15|title=Six things you probably didn't know about new FUTO female VC {{!}} The Nation|url=https://thenationonlineng.net/six-things-you-probably-didnt-know-about-new-futo-female-vc/|access-date=2021-06-30|website=Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics|language=en-US}}</ref> * [[Patoranking]]<ref>{{Cite web|title=Patoranking helps UNICEF 'reimagine' the world with Bob Marley's One Love|url=https://www.unicef.org/nigeria/press-releases/patoranking-helps-unicef-reimagine-world-bob-marleys-one-love|access-date=2021-06-30|website=www.unicef.org|language=en}}</ref> * [[Sinach]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-15|title=Nigerian gospel singer Sinach releases new single 'Greatest Lord'|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/music/442954-nigerian-gospel-singer-sinach-releases-new-single-greatest-lord.html|access-date=2021-06-30|language=en-GB}}</ref> * [[Tekno (musician)|Tekno]]<ref>{{Cite web|date=2020-10-02|title=Watch: Tekno Releases Raunchy Music Video For "Puttin"|url=https://guardian.ng/life/watch-tekno-releases-raunchy-music-video-for-puttin/|access-date=2021-06-30|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|language=en-US}}</ref> * [[Dave Umahi]]<ref>{{Cite news|title=Why I leave PDP join Buhari APC - David Umahi|work=BBC News Pidgin|url=https://www.bbc.com/pidgin/tori-54949168|access-date=2021-06-30}}</ref> <!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦---> <!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order by LAST NAME ♦♦♦---> == Manazarta == {{DEFAULTSORT:Ebonyi}} [[Category:Jihohin Nijeriya]] 15ivccb7tpkdztwdlhqci0h2mbrc5e1 Elsa Pataky 0 13535 166692 120767 2022-08-18T08:00:07Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Elsa Lafuente Medianu''' wacce akafi saninta da '''Elsa Pataky''' (an haife ta ranar 18 ga watan Yuli, 1976). yar fitar '''Sipaniya''' ce, yar wasan kwaikwayo, kuma mai shirya fim. An san Pataky saboda rawar da ta taka amatsayin Elena Neves a <nowiki><i>Fast and Furius Franchise</i></nowiki> . Ta fito a fina-finai kamarsu ''Snakes a on a Plane'' a shekarar(2006), ''Giallo'' da shekara ta (2009) da kuma ''Give 'Em Hell, Malone a shekarar'' (2009). Ta kuma tauraruwa cikin fim din ''Di Di Hollywood'' shekara ta(2010). == Farkon rayuwa da Karatu == Pataky an haife ta Elsa Lafuente Medianu a [[Madrid]], Spain, , 'yar José Francisco Lafuente, wani dan Spanish Masanin ilimin rayuwa, da kuma Cristina Medianu Pataky, a publicist na Romanian da Hungarian zuri'a. Tana da ɗan ƙaramin dan uwanta: Cristian Prieto Medianu, darektan silima. Tana amfani da sunan 'Elsa Pataky' daga kakarta: Rosa Pataky. Pataky ta halarci Universidad CEU San Pablo, karatun aikin jarida da kuma daukar darasi. Ban da yaren Sifeniyanci da Romaniyanci, ta iya Ingilishi da Turanci da Furanci da Faransanci sosai. == Aiki == [[File:Elsa_Pataky_Cutout.png|left|thumb| Pataky a cikin gabatarwar na Lokaci na Tsawan Lokaci a watan Disamba 2007 ]] Pataky memba ne na kamfanin wasan kwaikwayo na Madrid ''Teatro Cámara'' de Ángel Gutiérrez. Daga ƙarshe, ta bar makaranta lokacin da aka jefa ta cikin jerin talabijin ''Al salir de clase'' . Wasu fina-finanta na baya sune haɗin gwiwar tare da Burtaniya da Faransa, waɗanda suka gabatar da ita ga aiki a cikin Ingilishi da Faransanci. Ta kasance a cikin jerin talabijin na ''Sarauniya Sword'' (2000) kamar yadda Señora Vera Hidalgo, matar mai daukar nauyin Gaspar Hidalgo da uwargidan Kyaftin Grisham, waɗanda aka yaba a cikin sunayen farko amma suna bayyana a cikin 14 kawai daga cikin 22 a cikin shirye-shirye. Hakanan tana da rawar gani a cikin jerin talabijin ''Los Serrano'', tana wasa malami Raquel, wanda ya kasance soyayya da ɗalibinsa Marcos ( Fran Perea ). ===Fina-finai== Pataky ta fito a cikin fina-finai sama da 10 na Mutanen Espanya tare da haɗin gwiwa a cikin fim ɗin Faransa ''Iznogoud'' (2004). Hakanan ta kasance a kan rahoton watan Agusta na shekarar 2006 game da ''Maxim'' . An jefa ta a cikin shekara ta 2009 a cikin jerin ''Mujeres Asesinas'' na Mexico kamar Paula Moncada a cikin wasan "Ana y Paula, Ultrajadas". Ta kuma alamar tauraro a cikin aikin noir film ''ba 'em Jahannama, Malone'' da Dario Argento ' s ''Giallo'' . Pataky ta zama fuskar mace don farawa ta jerin layin kayan ado na Forcearfin Forcewallon Forceaƙwalwa na Forcearshe na Ultarshe na Forcearshe, wanda ke gaban tauraron kwallon kafa [[Cristiano Ronaldo]] . Ta yi amfani da Jami'in Elena Neves a cikin fim din ''Fast Five'', tare da Dwayne Johnson a matsayin abokin aikinta, Luka Hobbs. MTV Networks 'NextMovie.com ta sanya mata suna daya daga cikin' Yan Bagogi da za a duba a shekarar 2011. Pataky ta kasance mai tsayawar ne ga Natalie Portman a ƙarshen lamunin yabo na ƙarshe a ''Thor: The Dark World'' . Ta ba da izinin matsayinta na Elena Neves a cikin ''Fast &amp;amp; Furious 6 na shekarar'' (2013), ''Furious 7 na shekarar'' (2015), da kuma ''Fast of the Furious na shekarar'' (2017), kashi na shida, na bakwai, da na takwas na jerin ''Azumi da kuma'' fim ɗin ''Furious'' . A cikin shekarar 2018 ta tauraro a cikin jerin talabijin na gidan talabijin na Australiya mai suna ''Tidelands'' kamar Adrielle Cuthbert. An saki shi ne a ranar 14 ga watan Disamba shekara ta 2018 akan Netflix . ==Rayuwar sirri== Ta fara yin soyayya da Ba’amurke ɗan wasa Amrien Brody a shekarar 2006. Don bikin ranar haihuwar Pataky a ranar 31 ga watan Yuli na shekarar 2007, Brody ya saya mata ginin karni na 19 a [[New York (jiha)|New York]] . Pataky da Brody an nuna su a gidansu na New York a cikin shafi mai shafi 35 don ''HELLO!'' mujallar a watan Oktoba shekarar 2008. Ma'auratan sun watse a shekara ta 2009. Ta fara hulɗa da ɗan wasan Australia Chris Hemsworth a farkon shekarar 2010 bayan ganawa ta hanyar wakilansu. Pataky da Hemsworth sunyi aure fiye da hutun [[Kirsimeti]] a shekara ta 2010. Suna da 'ya'ya uku tare: yarinya, India Rose, wacce aka haifa a watan Mayu na shekarar 2012, da tagwaye, Tristan da Sasha, waɗanda aka haife su a watan Maris na shekarar 2014. A cikin shekara ta 2015, Pataky da Hemsworth sun tashi daga [[Los Angeles]] zuwa Byron Bay a ƙasarsu ta asali Australia. ==Kyautar € 310,000== A watan Satumbar shekarar 2012, Pataky ya lashe € 310,000 a Kotun Koli ta Spain game da buga ƙungiyar Ediciones Zeta. A cikin watan Maris shekarar 2007, mujallar ''Interviu'', mallakar Zeta, ta buga hotuna marasa kyau na Pataky da aka ɗauka tare da dogon tabarau yayin Pataky tana canza tufafi yayin daukar hoto na mujallar ''Elle'' . Kungiyar Zeta ta ce za ta daukaka kara kan hukuncin. == Filmography == === Fim === === Talabijin === {| class="wikitable sortable" ! Shekara ! Take ! Matsayi ! Bayanan kula |- | 1997 | ''Al salir de clase'' | Raquel Alonso | 192 aukuwa |- | rowspan="2" | 1998 | ''Tio Willy'' | | 1 taron |- | ''La vida en el aire'' | | Abubuwa 13 |- | rowspan="2" | 2000 | ''Asibitin Tsakiya'' | Maribel | 2 aukuwa |- | ''Sarauniyar Mawadda'' | Vera Hidalgo | Abubuwa 14 |- | rowspan="2" | 2002 | ''Clara'' | | Fim din TV |- | ''Paraíso'' | Luisa | Episode: "El cebo" |- | rowspan="2" | 2003 | ''7 vidas'' | Cristina | Episode: "La jaula de las locas" |- | ''Los Serrano'' | Raquel Albaladejo | Abubuwa 11 |- | 2005 | ''Filin da zai Biyatar Ka Taka: Labarin Kirsimeti'' | Ekran | Fim din talabijin |- | 2009 | ''Mujeres asesinas'' | Paula Moncada | Episode: "Ana y Paula, ultrajadas" |- | 2018 | ''Ideasashe'' | Adrielle Cuthbert | Babban aiki |} == Haɗin waje == * Official website * Elsa Pataky on IMDb  == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Pages with unreviewed translations]] mwm2t5pgu3hf0tsyigmtdk5cz9hjrzp Enjoli Izidor 0 13777 166708 59133 2022-08-18T08:26:13Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Enjoli Marie Chidebe Izidor'''' (an haife ta ne a 16 ga watan Janairu 1980) yar' Najeriya ce wacce aka sani da suna Enjoli Izidor; ta kasance shahararriyar kwararriyar yar'wasan Kwando ce ta [[Nijeriya]] kuma ta fafata a gasussuka da dama aciki da wajen Najeriya. == Aiki == Enjoli Marie Chidebe Izidor ta fara wasan kwallon kwando ne tun tana yarinya karama, sanadiyar kokarin ta yasa aka zabe ta a buga gasar cin kofin duniya a 2006 tare da Nigeria. == Hanyoyin haɗin waje == * [https://gostanford.com/news/4/17/208442090.aspx] == Manazarta == {{reflist}} 75xx5iav4nu62tw29vv4cceg2pdiiua 166709 166708 2022-08-18T08:26:38Z BnHamid 12586 /* Hanyoyin haɗin waje */ wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Enjoli Marie Chidebe Izidor'''' (an haife ta ne a 16 ga watan Janairu 1980) yar' Najeriya ce wacce aka sani da suna Enjoli Izidor; ta kasance shahararriyar kwararriyar yar'wasan Kwando ce ta [[Nijeriya]] kuma ta fafata a gasussuka da dama aciki da wajen Najeriya. == Aiki == Enjoli Marie Chidebe Izidor ta fara wasan kwallon kwando ne tun tana yarinya karama, sanadiyar kokarin ta yasa aka zabe ta a buga gasar cin kofin duniya a 2006 tare da Nigeria. == Hanyoyin haɗin waje == * https://gostanford.com/news/4/17/208442090.aspx == Manazarta == {{reflist}} 62dqp2o3ho7lwa0idfugqnhll37wxvi 166714 166709 2022-08-18T08:33:00Z Abdulbasid Rabiu 16820 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Enjoli Marie Chidebe Izidor'''' (an haife ta 16 ga watan Junairun 1980) yar' Najeriya ce wacce aka sani da suna Enjoli Izidor; ta kasance shahararriyar kwararriyar yar'wasan Kwando ce ta [[Nijeriya]] kuma ta fafata a gasussuka da dama aciki da wajen Najeriya. == Aiki == Enjoli Marie Chidebe Izidor ta fara wasan kwallon kwando ne tun tana yarinya karama, sanadiyar kokarin ta yasa aka zabe ta a buga gasar cin kofin duniya a 2006 tare da Nigeria. == Hanyoyin haɗin waje == * https://gostanford.com/news/4/17/208442090.aspx == Manazarta == {{reflist}} cxhk4mvdhy8ax17nvk229z1q79prmpj Elizabeth Adjei 0 14516 166688 68604 2022-08-18T07:49:10Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Elizabeth Adjei''' jami'ar diflomasiyyar Ghana ce. A watan Satumbar 2002, an nada ta a matsayin darekta a Hukumar Kula da Shige da Fice ta Ghana, abin da ya sa ta zama mace ta farko da ta fara irin wannan matsayi. A yanzu haka ita ce Jakadiyar Ghana a Spain, mukamin da ta rike tun a shekarar 2015. == Farkon rayuwa da ilimi == An haifi Adjei a Ghana. Don karatun sakandaren ta, ta halarci makarantar sakandaren mata ta Archbishop Porter da ke Takoradi da kuma St. Louis Senior High School a Kumasi. Daga nan ta ci gaba zuwa [[:en:Kwame_Nkrumah_University_of_Science_and_Technology|Kwame Nkrumah University of Science and Technology]] (KNUST) inda ta samu Digiri na farko a Fannin Fasaha. Tana da Digiri na Biyu a Cigaban Kasa da Kasa daga [[:en:Cornell_University|Cornell University]] a [[:en:New_York_(state)|New York]], takaddun shaida a cikin Gudanarwa da Gudanar da Ma'aikata daga [[:en:Ghana_Institute_of_Management_and_Public_Administration|Ghana Institute of Management and Public Administration]] da difloma a Faransanci daga [[:en:University_of_Benin_(Nigeria)|University of Benin]]. == Aiki == Bayan ta kammala jami'a, Adjei ta yi bautar kasa a Ofishin Shige da Fice na Ghana inda ta yi aiki a matsayin mataimakiyar mataimakiya ga shugaban wannan lokacin. Daga baya ta shiga aikin a shekarar 1988 kuma tayi aiki a matsayin mataimakiyar mai gudanarwa. A shekarar 2002, ta zama mace ta farko da aka nada a matsayin darekta a hukumar kula da shige da fice ta Ghana, mukamin da ta rike har zuwa 2011. ===Jakadiya=== Ta zama Jakadan Ghana a Spain a shekarar 2015, mukamin da take rike da shi har zuwa yanzu. == Rayuwar iyali == Adjei ta yi aure da yara uku. ==Manazarta== 7dxda7kzfa79tu62sfmy44elp7x2pah Elikem Kumordzie 0 14626 166685 94520 2022-08-18T07:42:27Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Elikem Kumordzie''' wanda aka fi sani da '''Elikem The Tailor''' (an haife shi a ranar 7 ga watan Nuwamba, 1988). ɗan wasan Ghana ne, mai tsara kayan ado da kuma masaniyar bukukuwa. A cikin shekara ta 2013 Kumordzie ya zo na uku akan shirin gidan talabijin na Big Brother Africa (kakar 8), wakiltar Ghana. == Farkon rayuwa da ilimi == Elikem an haife shi ne a Accra, kuma ya halarci Kay Billie Klaer Academy da Englebert Junior High School. Don karatun sakandare, ya halarci St. Thomas Aquinas SHS, wata makarantar sakandare a Accra. Daga baya ya wuce zuwa Jami'ar Ghana, inda ya sami BSc a Combined Psychology da Theater Arts. == Aiki == A cikin shekarar 2013 Kumordzie ya fito a shirin TV na ainihi Big Brother Africa (kakar 8), wakiltar Ghana. Ya zama na uku kuma na farko a cikin Ghanaan ƙasar Ghana don zuwa matakin ƙarshe. Matsayin da ya taka na taka rawar gani ya kasance a cikin shekarar 2013 lokacin da ya yi fim a cikin fim mai taken 'Yan wasa. Ya kuma yi aiki a cikin Silver Rain (2015), Pauline's Diary (2017), da sauransu. A cikin shekara ta 2019, an zaɓe shi a matsayin "Mafi Kyawun Mashahurin Mai Sanya a Kan Jan Kafet" a Glitz Style Awards. == Filmography da aka zaɓa == === Fina-finai === * ''Cheaters'' (2013) * ''Prince of Brimah'' (2014) * ''The Bachelors'' (2014) * ''Happy Death Day'' (2015) * ''Happy Death Day'' (2015) * ''[[:en:Silver_Rain_(film)|Silver Rain]]'' (2015) * ''Princess Natasha'' (2015) * ''The Joy of Natasha'' (2015) * ''Utopia'' (2016) * ''Pauline's Diary'' (2017) * ''The King with No Culture'' (2018) === Talabijan === * 2016, ''Black and White'' (Ghanaian TV series)[22] * 2018, ''Table of Men'' (Ghanaian TV series) == Rayuwar mutum == A watan Yunin shekara ta 2015, Elikem ya auri Pokello. Su biyun sun sadu a Big Brother Africa (lokacin 8) ainihin TV show, The Chase kuma Hit it off. Ma'auratan sun sake aure a cikin shekarar 2018 kuma suna da ɗa tare. == Kyaututtuka == * 2014 - Gwarzon Dan wasa a Matsayi Na Gaban, Ghana Movie Awards ta 2014 * 2015 - Mafi Kyawun suttura da Mai zane Wardrobe, ni nake yi, 2015 Ghana Movie Awards * 2015 - Kyautar Kyautar Dan Wasan Kwaikwayo, Golden Movie Awards * 2019 - Mafi Kyawun Mashahurin Mai Sanya Kyakkyawan Red Carpet, Glitz Style Awards a Accra * 2019 - Kasuwancin Yan Kasuwa na Shekara, Fashion and Lifestyle Awards ==Manazarta== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Kumordzie, Elikem}} [[Category:Mutatne daga Ghana]] lb2dx252n8ffrola54f638pu53ydkfd Ernest Attuquaye Armah 0 14688 166713 156757 2022-08-18T08:32:59Z BnHamid 12586 /* Nassoshi */ wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Ernest Attuquaye Armah''' (an haife shi 27 ga watan Augustan 1957) Mai tsarawa ne na Ci Gaban, Mai Gine-Gine da kuma yawan Surveyor. Ya kuma kasance dan siyasa kuma tsohon dan majalisa na mazabar Trobu-Amasaman a yankin Greater Accra na Ghana. == Rayuwar farko da ilimi == An haifi Armah a 1957 kuma ya fito daga Afuaman (Yankin Zabe na Manhean) a cikin Babban yankin Accra na Ghana. Ya sami digiri na digiri na biyu a fannin gine-gine daga Kiev Civil Engineering Institute a Ukraine a 1988. == Rayuwar mutum da aiki == Armah kirista ce wacce ke ibada tare da Cocin Fentikos. Yayi aure yana da yara hudu. Yana aiki ne a matsayin Babban Injiniya a Majalisar Dokokin Ga. == Siyasa == An zabi Armah a matsayin dan majalisa mai wakiltar mazabar Ga ta Kudu a majalisar dokoki ta 3 ta jamhuriya ta hudu a babban zaben kasar Ghana na shekarar 2000. An zabe shi ne a kan tikitin jam'iyyar National Democratic Congress. Yankin nasa na daga cikin kujerun majalisar dokoki 6 daga cikin kujeru 22 da National Democratic Congress ta lashe a wancan zaben na yankin Greater Accra. National Democratic Congress ta samu rinjaye na yawan kujerun majalisar dokoki 92 cikin kujeru 200 a majalisar dokoki ta 3 ta jamhuriya ta hudu ta Ghana. An zabe shi da kuri’u 41,745 cikin 78,849 jimillar kuri’un da aka kada. Wannan yayi daidai da kashi 53.8% na yawan kuri'un da aka jefa. An zabe shi a kan Samuel Nii-Aryeetey Attoh na New Patriotic Party, Thelma Lantwei Lamptey na Convention People’s Party, Abraham Lartey Joe na National Reform Party, Daniel Addoquaye Pappoe na taron kasa na Jama'a da kuma Edward Osei Bonsu na United Ghana Movement. Wadannan sun samu kuri'u 30,425, 2,510 ,, 1,556, 1,035 da 335 daidai daga cikin kuri'un da aka kada. Waɗannan sun yi daidai da 39.2%, 3.2%, 2.0%, 1.3 da 0.4% daidai da adadin ƙuri'un da aka kaɗa. Koyaya, a lokacin zaben 2004, bayan da aka soke yankin Ga South, Armah ya wakilci National Democratic Congress a yankin Amasaman amma ya sha kaye a hannun Samuel Nii-Aryeetey Attoh. A shekarar 2008, ya zama memba na majalisar dokoki ta biyar na Jamhuriya ta huɗu ta Ghana. Ya lashe zaben mazabar Trobu-Amasaman a 2008 a tikitin jam'iyyar National Democratic Congress. Ya lashe kujerar ne da jimillar kuri'u 34,797 daga cikin kuri'u 71,093 da aka kada, ya samu kashi 48.9% cikin 100%. A zabukan 2012, an raba mazabarsa gida biyu, yanzu mazabar Trobu da mazabar Amasaman. Duk da haka, bai ci kowace kujera ba a cikin wadannan mazabun biyu. == Manazarta == 067kk8lyou6oqac9zlgs2xcglklj31q 166716 166713 2022-08-18T08:46:36Z Abdulbasid Rabiu 16820 /* Rayuwar farko da ilimi */ wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Ernest Attuquaye Armah''' (an haife shi 27 ga watan Augustan 1957) Mai tsarawa ne na Ci Gaban, Mai Gine-Gine da kuma yawan Surveyor. Ya kuma kasance dan siyasa kuma tsohon dan majalisa na mazabar Trobu-Amasaman a yankin Greater Accra na Ghana. == Rayuwar farko da ilimi == An haifi Armah a 1957 kuma ya fito daga Afuaman (Yankin Zabe na Manhean) a cikin Babban yankin Accra na Ghana. Ya samu digiri na biyu a fannin gine-gine daga Kiev Civil Engineering Institute a Ukraine a 1988. == Rayuwar mutum da aiki == Armah kirista ce wacce ke ibada tare da Cocin Fentikos. Yayi aure yana da yara hudu. Yana aiki ne a matsayin Babban Injiniya a Majalisar Dokokin Ga. == Siyasa == An zabi Armah a matsayin dan majalisa mai wakiltar mazabar Ga ta Kudu a majalisar dokoki ta 3 ta jamhuriya ta hudu a babban zaben kasar Ghana na shekarar 2000. An zabe shi ne a kan tikitin jam'iyyar National Democratic Congress. Yankin nasa na daga cikin kujerun majalisar dokoki 6 daga cikin kujeru 22 da National Democratic Congress ta lashe a wancan zaben na yankin Greater Accra. National Democratic Congress ta samu rinjaye na yawan kujerun majalisar dokoki 92 cikin kujeru 200 a majalisar dokoki ta 3 ta jamhuriya ta hudu ta Ghana. An zabe shi da kuri’u 41,745 cikin 78,849 jimillar kuri’un da aka kada. Wannan yayi daidai da kashi 53.8% na yawan kuri'un da aka jefa. An zabe shi a kan Samuel Nii-Aryeetey Attoh na New Patriotic Party, Thelma Lantwei Lamptey na Convention People’s Party, Abraham Lartey Joe na National Reform Party, Daniel Addoquaye Pappoe na taron kasa na Jama'a da kuma Edward Osei Bonsu na United Ghana Movement. Wadannan sun samu kuri'u 30,425, 2,510 ,, 1,556, 1,035 da 335 daidai daga cikin kuri'un da aka kada. Waɗannan sun yi daidai da 39.2%, 3.2%, 2.0%, 1.3 da 0.4% daidai da adadin ƙuri'un da aka kaɗa. Koyaya, a lokacin zaben 2004, bayan da aka soke yankin Ga South, Armah ya wakilci National Democratic Congress a yankin Amasaman amma ya sha kaye a hannun Samuel Nii-Aryeetey Attoh. A shekarar 2008, ya zama memba na majalisar dokoki ta biyar na Jamhuriya ta huɗu ta Ghana. Ya lashe zaben mazabar Trobu-Amasaman a 2008 a tikitin jam'iyyar National Democratic Congress. Ya lashe kujerar ne da jimillar kuri'u 34,797 daga cikin kuri'u 71,093 da aka kada, ya samu kashi 48.9% cikin 100%. A zabukan 2012, an raba mazabarsa gida biyu, yanzu mazabar Trobu da mazabar Amasaman. Duk da haka, bai ci kowace kujera ba a cikin wadannan mazabun biyu. == Manazarta == o37335yzqetla1pck67k709g28fbnyr Jami'ar Jihar Nasarawa 0 14811 166715 165368 2022-08-18T08:46:07Z Umar Ahmad2345 13400 Gyara wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jami'ar Jihar Nasarawa''' tana cikin [[Keffi]] [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref>[http://www.nsuk.edu.ng/ Nasarawa State University Official Website]</ref> Jami'ar Jihar Nassarawa, Keffi (turanci: <nowiki>'''</nowiki>Nasarawa State University Keffi (NSUK), babbar jami'a ce wacce aka kirkire ta don karfafa ci gaban ilmantarwa a cikin jihar da maƙwabtanta. NSUK an kafa ta ne a karkashin dokar jihar ta Nasarawa mai lamba biyu (2) a shekara ta 2001 kamar yadda majalisar dokokin jihar ta zartar a karkashin zababben gwamnan jihar Nasarawa na farko, Gwamna (Dr.) Abdullahi Adamu ya ƙirƙiri ta a watan Fabrairun shekara ta 2002, a matsayin Kwalejin Fasaha, Kimiyya da Fasaha (CAST), Keffi. An kafa shi ne da babbar manufar samar da hanya ga 'yan asalin jihar Nassarawa don neman da samun ilimin manyan makarantu. Dake cikin garin Keffi. Jami'ar Jihar Nassarawa tana daukar nauyin ɗaliban cikakken lokaci da na lokaci-lokaci. Jami'ar na da Kwalejin Digiri na Post wanda ke ba da Masters a Kasuwanci (MBA) a ƙarƙashin sashen Kasuwanci. == Harabar jami'a == Jami'ar na da cibiyoyi biyu. Babban ɗakin makarantar shine Keffi wanda shine hedkwatar gudanarwa na makarantar. Majalisar dattijai ta makarantar, kwamitin gudanarwa, mataimakin shugaban jami'a da dukkan manyan membobin majalisar dattijan suna harabar Keffi. Kwalejin ta biyu tana cikin Lafia babban birnin jihar. == Ikon tunani == === Babban harabar (Keffi) === ==== Gudanarwa ==== * Gudanar da Kasuwanci * Gudanar da Jama'a * Ingididdiga * Banki da Kudi * Haraji * Nazarin kasuwanci ==== Arts ==== * Tarihi * Harshen Turanci * Harshe * Karatun Addini * Harshen Faransanci * Yaren Larabci * Gidan wasan kwaikwayo da Nazarin Al'adu ==== Kimiyyar Zamani ==== * Sadarwa mai yawa * Kimiyyar Siyasa * Tattalin arziki * Ilimin zamantakewa * Labarin kasa * Ilimin halin dan Adam ==== Kimiyyar Halitta da Aiyuka ==== * Biochemistry da Kwayoyin Halitta * Jiki * Kimiyyar Halittu * Chemistry * Geology da Mining * Kimiyyar lissafi ==== Ilimi ==== * Arts da Kimiyyar Zamani * Gidauniyar Ilimi * Kimiyyar Kimiyya da Lissafi ==== Doka ==== * Doka da Dokar Kasuwanci * Dokar Jama'a da ta Duniya == Sanannun ma'aikata == * [[Zaynab Alkali]] marubuciya, ta koyar da kere kere a nan. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Jami'o'i a Nijeriya]] 5m3j8qcb7fmnze2jds8k44vi16wr6fb 166717 166715 2022-08-18T09:07:08Z Abdulbasid Rabiu 16820 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jami'ar Jihar Nasarawa''' tana cikin [[Keffi]] [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref>[http://www.nsuk.edu.ng/ Nasarawa State University Official Website]</ref> Jami'ar Jihar Nassarawa, Keffi wacce a turance ake kiranta da: <nowiki>'''</nowiki>Nasarawa State University Keffi (NSUK), babbar jami'a ce wacce aka kirkire ta don karfafa ci gaban ilmantarwa a cikin jihar da maƙwabtanta. NSUK an kafa ta ne a karkashin dokar jihar ta Nasarawa mai lamba biyu (2) a shekara ta 2001 kamar yadda majalisar dokokin jihar ta zartar a karkashin zababben gwamnan jihar Nasarawa na farko, Gwamna (Dr.) Abdullahi Adamu ya ƙirƙiri ta a watan Fabrairun shekara ta 2002, a matsayin Kwalejin Fasaha, Kimiyya da Fasaha (CAST), Keffi. An kafa shi ne da babbar manufar samar da hanya ga 'yan asalin jihar Nassarawa don neman da samun ilimin manyan makarantu. Dake cikin garin Keffi. Jami'ar Jihar Nassarawa tana daukar nauyin ɗaliban cikakken lokaci da na lokaci-lokaci. Jami'ar na da Kwalejin Digiri na Post wanda ke ba da Masters a Kasuwanci (MBA) a ƙarƙashin sashen Kasuwanci. == Harabar jami'a == Jami'ar na da cibiyoyi biyu. Babban ɗakin makarantar shine Keffi wanda shine hedkwatar gudanarwa na makarantar. Majalisar dattijai ta makarantar, kwamitin gudanarwa, mataimakin shugaban jami'a da dukkan manyan membobin majalisar dattijan suna harabar Keffi. Kwalejin ta biyu tana cikin Lafia babban birnin jihar. == Ikon tunani == === Babban harabar (Keffi) === ==== Gudanarwa ==== * Gudanar da Kasuwanci * Gudanar da Jama'a * Ingididdiga * Banki da Kudi * Haraji * Nazarin kasuwanci ==== Arts ==== * Tarihi * Harshen Turanci * Harshe * Karatun Addini * Harshen Faransanci * Yaren Larabci * Gidan wasan kwaikwayo da Nazarin Al'adu ==== Kimiyyar Zamani ==== * Sadarwa mai yawa * Kimiyyar Siyasa * Tattalin arziki * Ilimin zamantakewa * Labarin kasa * Ilimin halin dan Adam ==== Kimiyyar Halitta da Aiyuka ==== * Biochemistry da Kwayoyin Halitta * Jiki * Kimiyyar Halittu * Chemistry * Geology da Mining * Kimiyyar lissafi ==== Ilimi ==== * Arts da Kimiyyar Zamani * Gidauniyar Ilimi * Kimiyyar Kimiyya da Lissafi ==== Doka ==== * Doka da Dokar Kasuwanci * Dokar Jama'a da ta Duniya == Sanannun ma'aikata == * [[Zaynab Alkali]] marubuciya, ta koyar da kere kere a nan. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Jami'o'i a Nijeriya]] ktdegmgii0i3typvfy5cc1duwwzimnq 166718 166717 2022-08-18T09:11:02Z Abdulbasid Rabiu 16820 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jami'ar Jihar Nasarawa''' tana cikin [[Keffi]] [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref>[http://www.nsuk.edu.ng/ Nasarawa State University Official Website]</ref> Jami'ar Jihar Nassarawa, Keffi wacce a turance ake kiranta da: <nowiki>'''</nowiki>Nasarawa State University Keffi (NSUK), babbar jami'a ce wacce aka kirkire ta don karfafa ci gaban ilmantarwa a cikin jihar da maƙwabtanta. NSUK an kafa ta ne a karkashin dokar jihar ta Nasarawa mai lamba biyu (2) a shekara ta 2001 kamar yadda majalisar dokokin jihar ta zartar a karkashin zababben gwamnan jihar Nasarawa na farko, Gwamna (Dr.) Abdullahi Adamu ya ƙirƙiri ta a watan Fabrairun shekara ta 2002, a matsayin Kwalejin Kimiyya da Fasaha (CAST), Keffi. An kafa makarantar ne da babbar manufar samar da hanya ga 'yan asalin jihar Nassarawa don nema da samun ilimin manyan makarantun Dake cikin garin Keffi. Jami'ar Jihar Nassarawa tana daukar nauyin ɗaliban cikakken lokaci da na lokaci-lokaci. Jami'ar na da Kwalejin Digiri na Post wanda ke ba da Masters a Kasuwanci (MBA) a ƙarƙashin sashen Kasuwanci. == Harabar jami'a == Jami'ar na da cibiyoyi biyu. Babban ɗakin makarantar shine Keffi wanda shine hedkwatar gudanarwa na makarantar. Majalisar dattijai ta makarantar, kwamitin gudanarwa, mataimakin shugaban jami'a da dukkan manyan membobin majalisar dattijan suna harabar Keffi. Kwalejin ta biyu tana cikin Lafia babban birnin jihar. == Ikon tunani == === Babban harabar (Keffi) === ==== Gudanarwa ==== * Gudanar da Kasuwanci * Gudanar da Jama'a * Ingididdiga * Banki da Kudi * Haraji * Nazarin kasuwanci ==== Arts ==== * Tarihi * Harshen Turanci * Harshe * Karatun Addini * Harshen Faransanci * Yaren Larabci * Gidan wasan kwaikwayo da Nazarin Al'adu ==== Kimiyyar Zamani ==== * Sadarwa mai yawa * Kimiyyar Siyasa * Tattalin arziki * Ilimin zamantakewa * Labarin kasa * Ilimin halin dan Adam ==== Kimiyyar Halitta da Aiyuka ==== * Biochemistry da Kwayoyin Halitta * Jiki * Kimiyyar Halittu * Chemistry * Geology da Mining * Kimiyyar lissafi ==== Ilimi ==== * Arts da Kimiyyar Zamani * Gidauniyar Ilimi * Kimiyyar Kimiyya da Lissafi ==== Doka ==== * Doka da Dokar Kasuwanci * Dokar Jama'a da ta Duniya == Sanannun ma'aikata == * [[Zaynab Alkali]] marubuciya, ta koyar da kere kere a nan. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Jami'o'i a Nijeriya]] ilm99m46v1e3yyht6hmn3qgw1nbs8wv 166719 166718 2022-08-18T09:16:09Z Abdulbasid Rabiu 16820 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jami'ar Jihar Nasarawa''' tana cikin [[Keffi]] [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref>[http://www.nsuk.edu.ng/ Nasarawa State University Official Website]</ref> Jami'ar Jihar Nassarawa, Keffi wacce a turance ake kiranta da: <nowiki>'''</nowiki>Nasarawa State University Keffi (NSUK), babbar jami'a ce wacce aka kirkire ta don karfafa ci gaban ilmantarwa a cikin jihar da maƙwabtanta. NSUK an kafa ta ne a karkashin dokar jihar ta Nasarawa mai lamba biyu (2) a shekara ta 2001 kamar yadda majalisar dokokin jihar ta zartar a karkashin zababben gwamnan jihar Nasarawa na farko, Gwamna (Dr.) Abdullahi Adamu ya ƙirƙiri ta a watan Fabrairun shekara ta 2002, a matsayin Kwalejin Kimiyya da Fasaha (CAST), Keffi. An kafa makarantar ne da babbar manufar samar da hanya ga 'yan asalin jihar Nassarawa don nema da samun ilimin manyan makarantun Dake cikin garin Keffi. Jami'ar Jihar Nassarawa tana daukar nauyin ɗaliban cikakken lokaci da na lokaci-lokaci. Jami'ar na da Kwalejin Digiri na Post graduates wanda ake kira da ilimin Masta a Kasuwanci (MBA) a ƙarƙashin sashen Kasuwanci. == Harabar jami'a == Jami'ar na da cibiyoyi biyu. Babban ɗakin makarantar shine Keffi wanda shine hedkwatar gudanarwa na makarantar. Majalisar dattijai ta makarantar, kwamitin gudanarwa, mataimakin shugaban jami'a da dukkan manyan membobin majalisar dattijan suna harabar Keffi. Kwalejin ta biyu tana cikin Lafia babban birnin jihar. == Ikon tunani == === Babban harabar (Keffi) === ==== Gudanarwa ==== * Gudanar da Kasuwanci * Gudanar da Jama'a * Ingididdiga * Banki da Kudi * Haraji * Nazarin kasuwanci ==== Arts ==== * Tarihi * Harshen Turanci * Harshe * Karatun Addini * Harshen Faransanci * Yaren Larabci * Gidan wasan kwaikwayo da Nazarin Al'adu ==== Kimiyyar Zamani ==== * Sadarwa mai yawa * Kimiyyar Siyasa * Tattalin arziki * Ilimin zamantakewa * Labarin kasa * Ilimin halin dan Adam ==== Kimiyyar Halitta da Aiyuka ==== * Biochemistry da Kwayoyin Halitta * Jiki * Kimiyyar Halittu * Chemistry * Geology da Mining * Kimiyyar lissafi ==== Ilimi ==== * Arts da Kimiyyar Zamani * Gidauniyar Ilimi * Kimiyyar Kimiyya da Lissafi ==== Doka ==== * Doka da Dokar Kasuwanci * Dokar Jama'a da ta Duniya == Sanannun ma'aikata == * [[Zaynab Alkali]] marubuciya, ta koyar da kere kere a nan. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Jami'o'i a Nijeriya]] efj8oxpsqotpdp8rxdmlz9yhwm95bwd 166720 166719 2022-08-18T09:17:01Z Abdulbasid Rabiu 16820 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Jami'ar Jihar Nasarawa''' tana cikin [[Keffi]] [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref>[http://www.nsuk.edu.ng/ Nasarawa State University Official Website]</ref> Jami'ar Jihar Nassarawa, Keffi wacce a turance ake kiranta da: <nowiki>'''</nowiki>Nasarawa State University Keffi (NSUK), babbar jami'a ce wacce aka kirkire ta don karfafa ci gaban ilmantarwa a cikin jihar da maƙwabtanta. (NSUK) an kafa ta ne a karkashin dokar jihar ta Nasarawa mai lamba biyu (2) a shekara ta 2001 kamar yadda majalisar dokokin jihar ta zartar a karkashin zababben gwamnan jihar Nasarawa na farko, Gwamna (Dr.) Abdullahi Adamu ya ƙirƙiri ta a watan Fabrairun shekara ta 2002, a matsayin Kwalejin Kimiyya da Fasaha (CAST), Keffi. An kafa makarantar ne da babbar manufar samar da hanya ga 'yan asalin jihar Nassarawa don nema da samun ilimin manyan makarantun Dake cikin garin Keffi. Jami'ar Jihar Nassarawa tana daukar nauyin ɗaliban cikakken lokaci da na lokaci-lokaci. Jami'ar na da Kwalejin Digiri na Post graduates wanda ake kira da ilimin Masta a Kasuwanci (MBA) a ƙarƙashin sashen Kasuwanci. == Harabar jami'a == Jami'ar na da cibiyoyi biyu. Babban ɗakin makarantar shine Keffi wanda shine hedkwatar gudanarwa na makarantar. Majalisar dattijai ta makarantar, kwamitin gudanarwa, mataimakin shugaban jami'a da dukkan manyan membobin majalisar dattijan suna harabar Keffi. Kwalejin ta biyu tana cikin Lafia babban birnin jihar. == Ikon tunani == === Babban harabar (Keffi) === ==== Gudanarwa ==== * Gudanar da Kasuwanci * Gudanar da Jama'a * Ingididdiga * Banki da Kudi * Haraji * Nazarin kasuwanci ==== Arts ==== * Tarihi * Harshen Turanci * Harshe * Karatun Addini * Harshen Faransanci * Yaren Larabci * Gidan wasan kwaikwayo da Nazarin Al'adu ==== Kimiyyar Zamani ==== * Sadarwa mai yawa * Kimiyyar Siyasa * Tattalin arziki * Ilimin zamantakewa * Labarin kasa * Ilimin halin dan Adam ==== Kimiyyar Halitta da Aiyuka ==== * Biochemistry da Kwayoyin Halitta * Jiki * Kimiyyar Halittu * Chemistry * Geology da Mining * Kimiyyar lissafi ==== Ilimi ==== * Arts da Kimiyyar Zamani * Gidauniyar Ilimi * Kimiyyar Kimiyya da Lissafi ==== Doka ==== * Doka da Dokar Kasuwanci * Dokar Jama'a da ta Duniya == Sanannun ma'aikata == * [[Zaynab Alkali]] marubuciya, ta koyar da kere kere a nan. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Jami'o'i a Nijeriya]] 27qkfi37bf1ndx5zqbeolt7g0de1k2t Emem Edem 0 15726 166697 68243 2022-08-18T08:10:15Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Emem Edem''' (an haife shi a 15 ga Oktoba 1983) ƴar tseren [[Nijeriya|Najeriya]] ve mai ritaya wanda ta ƙware a cikin mita 100. ==Gasar tsere== Ta ƙare a matsayi na biyar a tseren mita 100 a Gasar Matasan Duniya ta 1999, sannan kuma ta fafata a mita 200 a can. A fagen yanki ta kammala a matsayi na shida a cikin mita 100 kuma ta ci lambar zinare a tseren mita 4 × 100 a Wasannin All-Africa na 2003.<ref name=bio>{{iaaf name|170221}}</ref> ==Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Ƴan tsere a Najeriya]] [[Category:Ƴan Najeriya]] gerddrmjip3y7vs69fbtbhtt7k96oeg Endurance Ojokolo 0 15765 166704 68388 2022-08-18T08:21:14Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Endurance Ojokolo''' (an haife ta ranar 29 ga watan Satumbar, 1975) a [[Landan]], [[Birtaniya]]. <ref>https://web.archive.org/web/20200418063656/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/oj/endurance-ojokolo-1.html Sports-Reference profile</ref> tsohuwar ƴar wasan tseren [[Nijeriya|Najeriya]] ve wanda ta ƙware a tseren mita 100. ==Mafi kyawun mutum == * Mita 60 - 7.08 s (1999, cikin gida) * Mita 100 - 11.06 s (2001) * Mita 200 - 23.09 s (1999) == Manazarta == [[Category:Ƴan tsere a Najeriya]] 28or2vae0szx3z13r6f8rlk2y31sfrv Elizabeth Abimbola Awoliyi 0 15828 166687 68762 2022-08-18T07:47:09Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Elizabeth Abimbola Awoliyi''', MBE, OFR ( ''née '''Akerele''''', 1910–14 Satumba 1971) ita ce mace likita ta farko da ta fara aiki a Nijeriya. Ita ce kuma mace ta farko ta Afirka ta Yamma da ta sami lasisin Royal Surgeon a Dublin. A cikin 1938, Elizabeth Awoliyi ta zama mace ta biyu ta [[Afirka ta Yamma|Yammacin Afirka da]] ta cancanci zama likita mai koyar da [[Agnes Yewande Savage|kimiyyar gargajiya]] bayan [[Agnes Yewande Savage]] wacce ta kammala makarantar koyon aikin likita a 1929. Ita ce shugabar ƙasa ta biyu a Majalisar Nationalasa. na Women'sungiyoyin Mata na Nijeriya daga shekarar 1964 har zuwa mutuwarta a shekarar 1971. [4] ta<ref>https://books.google.com/?id=9k4cBwAAQBAJ&pg=PA7</ref> ==Tarihin Rayuwa da Karatu== An haife ta a [[Lagos (birni)|Legas]] ga dangin David da Rufina Akerele. Ta fara karatun ta ne a makarantar St. Mary's Catholic School, da ke Legas daga nan ta wuce Kwalejin Sarauniya, Legas. Ta yi digirinta na likita a 1938 daga Jami'ar Dublin, Kwalejin Cafreys. Ta kammala karatun ta ne daga Dublin tare da karramawa ta aji na farko, gami da lambar yabo a likitanci da kuma rarrabewa a cikin ilimin halittu. Ta zama mace ta farko ta Afirka ta Yamma da aka ba lasisin lasisin Royal Surgeon a Dublin. Ta kasance memba na Royal College of Physicians (United Kingdom) da Royal College of Obstetricians and Gynecology kuma diflomate na Royal College of Paediatrics da Lafiyar Yara. ==Aiki== Ta dawo gida Najeriya kuma ta zama likitar mata da karamar likita a Asibitin Massey Street na Legas. Daga baya ta zama babban mashawarci kuma Daraktar Likita a waccan asibitin, tana rike da mukamin daga 1960 zuwa 1969. Hakanan, Ma’aikatar Lafiya ta Tarayya a Najeriya ta nada ta a matsayin babbar kwararriyar likitar mata da haihuwa a shekarar 1962. Wasu daga cikin kyaututtukan nata sune: Memba na Mafi Kyawun Umarni na Masarautar Birtaniyya (MBE), Iya Abiye na Lagos, Iyalaje na masarautar Oyo, da kuma girmamawa ta kasa ta Najeriya - Jami'in hukumar Tarayyar (OFR). Labarin ''Return to Life'', wanda ɗanta Tunji Awoliyi, ya sadaukar domin ita. == Rayuwar mutum == Elizabeth Abimbola Awoliyi ta auri likita, Dokta SO Awoliyi kuma tana da yara biyu; da da da. Mijinta ya mutu a 1965. Dokta Elizabeth Abimbola Awoliyi ta mutu a ranar 14 ga Satumba 1971, tana da shekara 61. == Kyauta da girmamawa == * Memba na Umurnin Masarautar Burtaniya (MBE) * Iya Abiye na Legas * Iyalaje na Oyo Empire * Honaukaka ta Nigerianasar Nijeriya - Jami'in Dokar Jamhuriyar Tarayyar (OFR). == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Mata]] [[Category:Ƴan Najeriya]] agv8nhd6cru53emcqhetdaht5svv1ps Ramatu Yar'adua 0 15974 166550 144931 2022-08-17T13:07:57Z Umar Ahmad2345 13400 Gyara wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Ramatu Yaradua''' kwamishiniya ce ta Hannun jari, Kasuwanci da Masana'antu na jihar [[Neja]] a [[Najeriya]]<ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=|url=https://www.von.gov.ng/twenty-commissioners-join-niger-state-executive-council/|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=}}</ref><ref>{{Cite web|last=NewNigerianNewsPapers|date=2019-10-31|title=Twenty Commissioners Take Oath Of Office In Niger, None Allocated Information Portfolio|url=https://newnigeriannewspaper.com/2019/10/31/twenty-commissioners-take-oath-of-office-in-niger-none-allocated-information-portfolio/|access-date=2020-11-19|website=New Nigerian Newspaper|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=NewNigerianNewsPapers|date=2019-10-31|title=Twenty Commissioners Take Oath Of Office In Niger, None Allocated Information Portfolio|url=https://newnigeriannewspaper.com/2019/10/31/twenty-commissioners-take-oath-of-office-in-niger-none-allocated-information-portfolio/|access-date=2020-11-19|website=New Nigerian Newspaper|language=en-US}}</ref> == Rayuwa da Ilimi == Ramatu ta taso ne daga wani ƙauye mai suna Enagi na ƙaramar hukumar [[Edati]] a jihar Neja.<ref name=":0">{{Cite web|date=2018-09-16|title=A Brief Biography Of Rahmatu Yar'adua, Current Commissioner And HOR Aspirant.|url=https://ibabanaija.com.ng/2018/09/16/a-brief-biography-of-rahmatu-yaradua/|access-date=2020-11-19|website=IbabaNaija|language=en-US}}</ref> Ta fara karatun firamari a ''Adrao International School'', [[Lagos]], daganan sai ta cigaba a ƙasar [[Birtaniya]] a makarantar ''Ibstock Place School London''.<ref name=":0" /> Ta karanta ilimin harkokin kasashen waje (International Relations) da kuma harshen [[Turanci]] a jami'ar ''Coventry University,'' inda ta gama da sakamakon matakin ''second class upper''. == Aiki == Ramatu ta fara aiki a matsayin mai kula da aiki a ma'aikatar kwantiragi da ake kira ''Platform Nigeria Limited'', sananun ma'aikatar da ta kera gidajen haya na "Gwarimpa Estate", Abuja. Daga bisani an kara mata matsayi zuwa manajan kasuwanci (Marketing Manager), inda take kula da tasirin ayyuka da sakamako na gari na kamfanin. Bayan ta ajiye aiki da kamfanin Platfrom Limited, Rahmatu ta fara aiki da kamfanin MicroAccess Limited, daya daga cikin wadanda suka fara samar da ayyukan bayanai da sadarwa a Najeriya, a matsayin babbar mai kula da harkokin kasuwanci. A yayin da take aiki a wannan kamfanin, ita ke kula da wasu manya manya ayyukan kamfanin kamar su Babban Asibitin Najeriya dake Abuja, Ma'aikatar Corporate Affairs Commission da kuma Tarayyar Najeriya. Har wayau, Ramatu tayi aiki a matsayin darakta a ma'akatar Hamble Group ta kasar Burtaniya, sannan a yayin da ta dawo gida nahiyar Afurka, Ramatu ta cigaba da rike matsayin Darakta na Hamble Group (Afurka). == Siyasa == Ta kasance tsohuwar kwamishiniyar kasuwanci da masana'antu da bada jari na jihar Neja. <ref>{{Cite web|title=My Root: My Pride and Source of Inspiration---Hajiya Yar’adua|url=https://www.thenigerianvoice.com/news/238334/my-root-my-pride-and-source-of-inspiration-hajiya-yaradu.html|access-date=2020-11-19|website=Nigerian Voice}}</ref> == Rayuwar ta == Ta auri Alh Murtala Shehu Yar’adua, tsohon ministan tsaro na Najeriya.<ref>{{Cite web|title=A BREIF ON HAJIYA RAHMATU MOHAMMED YAR’ADUA, NIGER STATE COMMISSIONER FOR INVESTMENT, COMMERCE AND INDUSTRY – Faces International Magazine|url=https://facesinternationalmagazine.org.ng/?p=41165|access-date=2020-11-19|language=en-US}}</ref> == Mahaɗun waje == * https://minvestment.nigerstate.gov.ng == Manazarta == [[Category:Mutanen Najeriya]] [[Category:Mata a Najeriya]] [[Category:Mata ƴaƴanta siyasa]] kw2x8hom1gnaxijbdeoodgui80um5bq Hannatu Salihu 0 16213 166553 144608 2022-08-17T13:10:31Z Umar Ahmad2345 13400 Gyara wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Hannatu Jibrin Salihu''' ita ce Kwamishinar Ilimi ta [[Neja|jihar Neja]].<ref>"Niger government warns against violation of coronavirus protocols as schools reopen". ''TODAY''. 2020-08-17. Retrieved 2020-11-19.</ref><ref>"Niger governor nominates 18 commissioners". ''Punch Newspapers''. 16 November 2017. Retrieved 2020-11-19.</ref><ref>"VVF: 196 patients treated in North East, others for reunion – officials". 6 May 2018.</ref> == Ayyuka == A shekara ta 2020 an gayyace ta zuwa [[Singafora|Singapore]] inda ta gabatar da jawabi a kan kere-kere da kirkire-kirkire a harkar ilimi a Najeriya.<ref>Innovation, Citizen. "Honorable Commissioner of Nigerian Ministry of Education for Niger State to attend AsianInvent Singapore 2020". ''Citizen Innovation''. Retrieved 2020-11-19.</ref> A matsayin Kwamishinar Ilimi Jihar Nijar, ta kafa shirin bayan wani Jimlar N86 miliyan an amince da gwamnatin jihar don rigakafi, bayarwa ciyar da mayar da yara [[Almajiri|almajirai]],<ref>"Niger govt to spend N86m for repatriation, quarantine of Almajiri pupils". ''Pulse Nigeria''. 2020-07-02. Retrieved 2020-11-19.</ref> bayan wasu gwamnatocin jihohi sun mayar da su zuwa ga daban-daban jihohinsu na asali.<ref>"Niger govt. approves N86m for repatriation, quarantine of Almajiri pupils". 2020-07-02. Retrieved 2020-11-19.</ref> Ta kuma yi sanarwa game da tsayayyar ranar da za ta ci gaba da karatu bayan an daɗe da kulle gari a dalilin cutar COVID-19 a ƙasar baki ɗaya.<ref>"School reopening: Niger govt announces date for term academic session - Daily Post Nigeria". ''Ground News''. Retrieved 2020-11-19.</ref> == Haɗin waje == * [https://twitter.com/HannatuJibrinS?s=09 Hannatu Jibrin Salihu] a [[Twitter|shafin Twitter]] == Manazarta == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Salihu, Hannatu}} [[Category:Mata]] [[Category:Ƴan Najeriya]] [[Category:Rayayyun mutane]] 311pk29nx3dnuzvsauw4csnrjt2x3no Eme Ufot Ekaette 0 16224 166695 69952 2022-08-18T08:07:10Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Eme Ufot Ekaette''' (an haife ta ranar 21 ga watan Yuli, 1945) a Nduo Eduo-Eket, a cikin jihar Akwa Ibom. == Farkon rayuwa da iyali == '''Eme Ufot Ekaette''' haifaffiyar 21 ga Yuli 1945 ta fito ne daga Nduo Eduo-Eket, a cikin jihar Akwa Ibom. Tana auren Obong Joseph Ufot-Ekaette tun shekara 1971.<ref>https://blerf.org/index.php/biography/ekaette-lady-erne-ufot-nee-ekwo/</ref> == Ilimi == Eme tayi karatun farko a Banham Memorial School, Port Harcourt tsakanin 1952 da 1958. Ta halarci Kwalejin Queen's, Lagos tsakanin 1958-1963 da kuma Queen's School, Enugu tsakanin 1964 da 1966. Ekaette ta sami B.Pharm (Hons) a Jami'ar Obafemi Awolowo, Ife a 1970. == Sana'a == Masanin harhaɗa magunguna, Mace 'yar siyasa, Politan siyasa, Tsohon makeran majalisa == Siyasa == An zabe ta a matsayin Sanata mai wakiltar mazabar Akwa Ibom ta Kudu ta [[Akwa Ibom|Jihar Akwa Ibom]], [[Nijeriya]], inda ta fara aiki a ranar 29 ga Mayu 2007. Ita [[Peoples Democratic Party|'yar jam'iyyar]] PDP ce. Bayan ta hau kujerar sanata a watan Yunin 2007, an nada Ekaette zuwa kwamitocin Mata da Matasa, Bashi na cikin gida da na waje, Lafiya da Muhalli. A cikin tsaka-tsakin tantance Sanatoci a watan Mayu na 2009, ThisDay ta lura cewa ba ta dauki nauyin kowane kudiri ba amma ta nuna jajircewa ga Kwamitanta na Ci gaban Harkokin Mata. Daga baya ta dauki nauyin kudiri kan sanya tufafin Indecent, wanda ya zama sananne da kudirin tsiraici. Dokar da aka gabatar za ta bayar da umarnin daurin watanni uku ga matan da ke nuna maballin ciki, nono ko sanya kananan siket a wuraren taron jama'a. Wakilan Najeriya sun gabatar da kudurin zuwa zauren [[Majalisar Ɗinkin Duniya|Majalisar Dinkin]] Duniya, inda ya sha suka, kuma ya kasance batun da ake ta cece-kuce a Najeriya. == Ayyuka == Ta zama Manajan Pharmacy a NNPC, Chief Pharmacy a Asibitin Soja, Manajan Darakta a Safi Pharm, Memba a UBEC da kuma Darakta na Bankin Union. Mijinta, Ufot Ekaette, wani babban ma'aikacin gwamnati ne wanda Shugaba [[Olusegun Obasanjo]] ya nada a matsayin Sakataren Gwamnatin Tarayya (SGF) a ranar 29 ga Mayu 1999, sannan daga baya ya yi Ministan Tarayyar Neja Delta a majalisar ministocin Shugaba [[Umaru Musa Yar'Adua|Umar 'Yar' Adua]] . == Daraja da lakabi == An girmama ta a matsayin memba na Orderungiyar Tarayyar (MFR), 2001 da Lady of St. Christopher. Ita ma an yi mata lakabi da lakabin gargajiya kamar Adiaha Ikpaisong Oruk Anam, 1991 da Obonganwan Akwa Ibom, 1991. == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Mata]] [[Category:Ƴan Najeriya]] [[Category:Rayayyun mutane]] 9nruo3ipuwy3rtf9z82zp9a0z3sf0ve Emmanuel Paulker 0 20191 166702 85371 2022-08-18T08:18:56Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Emmanuel Paulker''' (An haifeshi ranar 15 ga watan Octoba, 1955). Zabbenben sanata ne a jihar Bayelsa ta tsakiya inda ya shiga ofis a 29 ga watan Mayu 2007.<ref>https://web.archive.org/web/20160303170831/http://www.nassnig.org/senate/member.php?senator=32&page=1&state=8</ref> ==Karatu== Yayi (Dimeari Grammar School) inda ya samu shedar gama sacandari a shekarar 1973 sannan ya samu digirin sa na farko a jami'ar Potakol a 1983. Kwararren malami ne shi yayin da daga bisani an zabe shi a matsayin kwamishinan kasa da gidaje a jihar Bayelsa daga shekarar 1999 zuwa 2001.<ref>http://allafrica.com/stories/200905250350.html?viewall=1</ref> == Manazarta == 336a1ysx8y6hurqclk2a19ohj33hjb7 Wikipedia:Sabbin editoci 4 21908 166602 166308 2022-08-17T21:02:08Z AmmarBot 13973 Sabunta shafin sabbin editoci wikitext text/x-wiki Wannan shafin ya na ƙunshe da sabbin editocin da sukayi rajista a Hausa Wikipedia. Robot yana sabunta wannan shafin duk bayan wasu sa'o'i. Kada ku gyara wannan shafin, duk chanjin da akayi, robot zaya yi overwriting din shi a lokacin sabunta shafin. {| class="wikitable sortable" !Numba !Edita !Gudummuwa !Lokacin rajista |- |1 |[[User:Akringim|Akringim]] |[[Special:Contributions/Akringim|Gudummuwa]] |Asabar, 13 ga Augusta 2022 |- |2 |[[User:Shakarov.Elnur|Shakarov.Elnur]] |[[Special:Contributions/Shakarov.Elnur|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |3 |[[User:Aliabharisrk|Aliabharisrk]] |[[Special:Contributions/Aliabharisrk|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |4 |[[User:QW22|QW22]] |[[Special:Contributions/QW22|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |5 |[[User:ChoHyeri|ChoHyeri]] |[[Special:Contributions/ChoHyeri|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |6 |[[User:Yuichi Nishimura Atushi1029|Yuichi Nishimura Atushi1029]] |[[Special:Contributions/Yuichi Nishimura Atushi1029|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |7 |[[User:Sadeeq Lahore|Sadeeq Lahore]] |[[Special:Contributions/Sadeeq Lahore|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |8 |[[User:Sugar112|Sugar112]] |[[Special:Contributions/Sugar112|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |9 |[[User:Black Sky83|Black Sky83]] |[[Special:Contributions/Black Sky83|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |10 |[[User:Mateo sou|Mateo sou]] |[[Special:Contributions/Mateo sou|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |11 |[[User:Quuxplusone|Quuxplusone]] |[[Special:Contributions/Quuxplusone|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |12 |[[User:MustGon|MustGon]] |[[Special:Contributions/MustGon|Gudummuwa]] |Lahadi, 14 ga Augusta 2022 |- |13 |[[User:HenkvD|HenkvD]] |[[Special:Contributions/HenkvD|Gudummuwa]] |Litinin, 15 ga Augusta 2022 |- |14 |[[User:Danbotix|Danbotix]] |[[Special:Contributions/Danbotix|Gudummuwa]] |Litinin, 15 ga Augusta 2022 |- |15 |[[User:Markbyu|Markbyu]] |[[Special:Contributions/Markbyu|Gudummuwa]] |Litinin, 15 ga Augusta 2022 |- |16 |[[User:Prabin singh thakuri|Prabin singh thakuri]] |[[Special:Contributions/Prabin singh thakuri|Gudummuwa]] |Litinin, 15 ga Augusta 2022 |- |17 |[[User:Vorziblix|Vorziblix]] |[[Special:Contributions/Vorziblix|Gudummuwa]] |Litinin, 15 ga Augusta 2022 |- |18 |[[User:Amyliciouz|Amyliciouz]] |[[Special:Contributions/Amyliciouz|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |19 |[[User:Galaxy429|Galaxy429]] |[[Special:Contributions/Galaxy429|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |20 |[[User:Taofeeq024|Taofeeq024]] |[[Special:Contributions/Taofeeq024|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |21 |[[User:Ersugo|Ersugo]] |[[Special:Contributions/Ersugo|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |22 |[[User:FavelasMonkey|FavelasMonkey]] |[[Special:Contributions/FavelasMonkey|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |23 |[[User:David Straub|David Straub]] |[[Special:Contributions/David Straub|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |24 |[[User:Alyo|Alyo]] |[[Special:Contributions/Alyo|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |25 |[[User:Dilawbaffa|Dilawbaffa]] |[[Special:Contributions/Dilawbaffa|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |26 |[[User:Cyberpalng|Cyberpalng]] |[[Special:Contributions/Cyberpalng|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |27 |[[User:Rastinrah|Rastinrah]] |[[Special:Contributions/Rastinrah|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |28 |[[User:Public Park|Public Park]] |[[Special:Contributions/Public Park|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |29 |[[User:Artvill|Artvill]] |[[Special:Contributions/Artvill|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |30 |[[User:HamisuMai|HamisuMai]] |[[Special:Contributions/HamisuMai|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |31 |[[User:Yaw tuba|Yaw tuba]] |[[Special:Contributions/Yaw tuba|Gudummuwa]] |Talata, 16 ga Augusta 2022 |- |32 |[[User:Idris Alhassa Babanna|Idris Alhassa Babanna]] |[[Special:Contributions/Idris Alhassa Babanna|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |33 |[[User:Hamzagober|Hamzagober]] |[[Special:Contributions/Hamzagober|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |34 |[[User:Ahmad ibrahim fabe|Ahmad ibrahim fabe]] |[[Special:Contributions/Ahmad ibrahim fabe|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |35 |[[User:Pobednik18|Pobednik18]] |[[Special:Contributions/Pobednik18|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |36 |[[User:Zeddicus47|Zeddicus47]] |[[Special:Contributions/Zeddicus47|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |37 |[[User:אלוניתתתת|אלוניתתתת]] |[[Special:Contributions/אלוניתתתת|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |38 |[[User:Imzadi1979|Imzadi1979]] |[[Special:Contributions/Imzadi1979|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |39 |[[User:Algorerhythms|Algorerhythms]] |[[Special:Contributions/Algorerhythms|Gudummuwa]] |Laraba, 17 ga Augusta 2022 |- |} 0jpbg2yk7ss0ghkev2p8pqs31gasafz Elpídio Silva 0 21979 166691 158581 2022-08-18T07:56:41Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki '''Elpídio Pereira Silva Filho''' wanda aka sani da '''Silva''' (an haife shi ranar 19 ga watan Yuli, 1975). tsohon dan[[Kwallan Kwando|kwallon]] brazil ne da suka buga a matsayin dan wasan. Ya shafe mafi yawan aikinsa a [[Fotigal]], galibi yana wakiltar Boavista da tara jimillar Primeira Liga na wasanni 187 da kwallaye 62 sama da shekaru takwas. Baya ga kasarsa, Silva ya kuma fafata a fagen kwararru a [[Japan]], [[Koriya ta Kudu]] da [[Cyprus]]. == Klub din == An haife shi a Campina Grande, Paraíba, Silva ya fara aikinsa na ƙwallon ƙafa tare da Clube Atlético Mineiro amma da sauri ya ƙaura zuwa ƙasashen waje, inda ya shiga ƙungiyar Kashiwa Reysol ta J1 League . Bayan shekara daya kawai ya sanya hannu tare da SC Braga ta Portugal, inda ya kasance na tsawon shekaru biyu. Lokacin rayuwa mafi amfani da Silva, ya kasance tare da takwaransa na Firayim Minista na Boavista FC, inda ya kasance mai taimakawa wajen cin nasarar gasar ta shekarar 2001 (kadai) ta hanyar zira kwallaye a wasan karshe da aka tashi 3-0 a gidan CD Aves a wasan karshe. <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/1339431.stm Boavista crowned champions]; [[BBC Sport]], 19 May 2001</ref> A bugun gasar cin kofin zakarun Turai na gaba, Silva ya zira kwallaye a wasan da suka tashi kunnen doki 1-1 a [[Liverpool F.C.|Liverpool]], <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/champions_league/1535467.stm Liverpool held by Boavista]; BBC Sport, 11 September 2001</ref> kuma ya samu raga a wasa na biyu tsakanin kungiyoyin biyu, da sakamako iri daya. <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/champions_league/1608871.stm Liverpool held by Boavista]; BBC Sport, 24 October 2001</ref> A wasan Boavista na cin Kofin Uefa na kusa da karshe da aka gudanar a wannan kamfen, ya kira Celtic a matsayin "kungiyar mutum daya" kafin haduwar bangarorin a wasan dab da na karshe; <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/c/celtic/2922499.stm Silva belittles Celtic]; BBC Sport, 6 April 2003</ref> ‘Yan Scots sun ci shi 2-1 jimillar, tare da Henrik Larsson -“ mutum ɗaya ”da ya zira kwallaye a raga - ya ci ƙwallo mafi muhimmanci a [[Porto]] . <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/2965023.stm Larsson strike books final spot]; BBC Sport, 24 April 2003</ref> A move to Sporting CP ensued but, barred by newly signed compatriot Liédson, Silva received few opportunities to shine, although he did net six league goals in his debut season, also being loaned to Vitória S.C. in between. Wanda aka sake shi daga [[Lisbon|kulob din Lisbon]] a cikin Janairu shekara ta 2006, daga baya ya wakilci Derby County, <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/d/derby_county/4661994.stm Derby hand Silva one-month deal]; BBC Sport, 30 January 2006</ref> inda bai bayyana ba saboda matsalolin motsa jiki, Sport Club Corinthians Alagoano, Suwon Samsung Bluewings da Alki Larnaca FC . A cikin Janairu shikara ta 2009, ya koma AEK Larnaca FC kuma a cikin Divisionungiyar Farko ta Cypriot . == Statisticsididdigar kulob == {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! colspan="3" |Club performance ! colspan="2" |League |- !Season !Club !League !Apps !Goals |- ! colspan="3" |Brazil ! colspan="2" |League |- |1997 |Atlético Mineiro |Série A | | |- ! colspan="3" |Japan ! colspan="2" |League |- |1997 | rowspan="2" |Kashiwa Reysol | rowspan="2" |J1 League |12 |8 |- |1998 |10 |2 |- ! colspan="3" |Portugal ! colspan="2" |League |- |1998/99 | rowspan="2" |Braga | rowspan="2" |Primeira Liga |32 |16 |- |1999/00 |25 |5 |- |2000/01 | rowspan="3" |Boavista | rowspan="3" |Primeira Liga |21 |10 |- |2001/02 |27 |8 |- |2002/03 |30 |10 |- |2003/04 |Sporting |Primeira Liga |27 |5 |- |2004/05 |Vitória Guimarães |Primeira Liga |23 |7 |- |2005/06 |Sporting |Primeira Liga |1 |0 |- ! colspan="3" |England ! colspan="2" |League |- |2005/06 |Derby County |Championship |0 |0 |- ! colspan="3" |Brazil ! colspan="2" |League |- |2006 |Corinthians Alagoano | | | |- ! colspan="3" |Korea Republic ! colspan="2" |League |- |2006 |Suwon Samsung Bluewings |K-League |11 |1 |- ! rowspan="5" |Country ! colspan="2" |Brazil ! ! |- ! colspan="2" |Japan !22 !10 |- ! colspan="2" |Portugal !186 !61 |- ! colspan="2" |England !0 !0 |- ! colspan="2" |Korea Republic !11 !1 |- ! colspan="3" |Total !219 !72 |} == Hanyoyin haɗin waje == * Elpídio Silva at ForaDeJogo * Elpídio Silva at J.League (in Japanese) * Elpídio Silva – K League stats at kleague.com (in Korean) ==Manazarta== j81jf3789pp41iziy5mzsbjtd2jwn53 Elijah Chinezim Onyeagba 0 23488 166684 105426 2022-08-18T07:40:56Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Elijah Chinezim Onyeagba''' (an haife shi ranar 2 ga watan Satumba, 1977). masanin tattalin arziƙin Najeriya ne, ma'aikacin banki kuma ɗan siyasa wanda ya yi aiki a matsayin jakadiyar tarayyar Najeriya zuwa jamhuriyar Burundi tun daga 2021.<ref name=":0">https://newstrack.com.ng/2021/05/26/president-of-burundi-receives-elijah-onyeagba-ambassador-of-nigeria-to-burundi/</ref> == Rayuwar Farko da Dangi == Onyeagba ya fito daga ƙauyen Awoovu, Enugwu Ukwu na jihar Anambra cikin dangin marigayi Apostle Raphael da Mabel Onyeagba.<ref name=":0" /> == Ilimi == Onyeagba ya kammala karatunsa a jami’ar Najeriya da digirin farko a fannin tattalin arziki, Nsukka, jihar Enugu. Daga baya ya sami digirin digirgir da dama, ciki har da Master of Business Administration (MBA) a Finance daga Jami'ar Calabar, Master's in Applied Economics daga Jami'ar Amurka, da PhD a Tattalin Arziki (Manufofin Jama'a) daga Jami'ar International Atlantic.<ref>https://aljazirahnews.com/meet-nigerias-new-ambassador-to-the-republic-of-burundi/</ref> == Sana'a == Kafin nadin nasa ya yi aiki da wasu cibiyoyin hada -hadar kudi a Najeriya da suka hada da Bankin Equatorial Trust (yanzu Sterling Bank Plc ), Bond Bank (yanzu Skye Bank ) da Platinum Bank (yanzu Keystone Bank). Haka kuma a matsayin Shugaban Rukunin Kasuwancin Gidaje a Aso Savings & Loans Plc, ɗaya daga cikin bankunan jinginar gida na Najeriya da ke cikin babban birnin tarayya sannan daga baya ya yi aiki tare da Najeriya Securities, Printing and Minting Plc, reshen Babban Bankin Najeriya a matsayin Shugaban Kasuwanci (Kasuwanci & Sayarwa), Ayyukan Arewa.<ref name=":1">https://www.vanguardngr.com/2021/04/tribute-to-amb-elijah-onyeagba-nigerias-ambassador-to-the-republic-of-burundi/</ref> == Siyasa == Onyeagba ne memba na jama'iyyar adawa ta APC (APC) a karkashin abin da ya tsaya takarar Tarayya Majalisar Wakilai Anaocha, Dunukofia da Njikoka tarayya mazabar a jihar Anambra a 2019 babban zabe, wanda aka lashe ta da dan takarar da All Progressives Grand Alliance (APGA). Shugaba Muhammadu Buhari ya nada shi a matsayin jakadan Tarayyar Najeriya a Jamhuriyar Burundi a shekarar 2021 bayan majalisar dattawan Najeriya ta tabbatar da hakan.<ref name=":1" /> == Manazarta == 4421zv8i7niw4plmlmgbu8c4q9n2t1x Edward Akika 0 24903 166663 111364 2022-08-18T06:52:56Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson|birth_date={{birth date and age|1941|7|18|df=y}}|birth_place=|medaltemplates={{MedalSport|Men's [[Athletics (sport)|Athletics]]}} {{MedalCountry | {{NGR}} }} {{MedalCompetition|[[All-Africa Games]]}} {{MedalGold| [[1965 All-Africa Games|1965 Brazzaville]] | Long Jump}}}} '''Edward Akika''' (an haife shi ranar 18 ga watan Yuli, 1941). ɗan wasan tseren-tsere ne na wasannin Olympic [[Najeriya|daga Najeriya]]. Ya qware a cikin hurdling da dogon tsalle events a lokacin da yake aiki. ==Gasa da kyauta== Akika ya wakilci Najeriya a Gasar Olympics ta 1964. Ya lashe lambar zinare ga kasarsa ta [[Afirka ta Yamma|Yammacin Afirka]] a wasan tsalle tsalle na maza a Gasar Wasannin Afirka na 1965 . == Hanyoyin waje == * [https://web.archive.org/web/20121104113225/http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ak/edward-akika-1.html wasanni-tunani] ==Manazarta== bldbnc2h60xifswqv7njmyb71hahbhv Edose Ibadin 0 24935 166662 111412 2022-08-18T06:50:30Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki '''Edose Ibadin''' (an haife shi ranar 27 ga watan Fabrairu, 1993). [[Tarayyar Amurka|Ba'amurke ne]] - [[Najeriya|ɗan tseren Najeriya]] wanda ya ƙware a mita 800. ==Wasa== Ya kammala na bakwai a gasar cin kofin Afirka ta shekarar 2018. Ya fafata a Gasar Cin Kofin Duniya ta shekarar 2017, Wasannin Afirka na shekar 2019 da Gasar Cin Kofin Duniya ta shekarar 2019 ba tare da ya kai karshen wasan ba. ===Kwazonsa=== Mafi kyawun lokacin sa na sirri shine mintuna 1: 44.81, wanda aka samu a gwajin lokaci na 1 ga Agusta a Alexandria . Wannan shine rikodin Najeriya na yanzu. <ref name="bio">{{World Athletics|273615}}</ref> Ya yi gudu tare don Hampton Pirates sannan ya halarci makarantar digiri a Jami'ar Towson daga shekarar 2016 zuwa shekarar 2018 yayin horo tare da District Track Club. yayi Gasa a wasannin Olympics na Amurka na shekarar 2016 a matsayin "ba a haɗa shi ba", daga baya ya canza amincewa ga Najeriya. == Manazarta ==   4xd26e59e6jmels5egeepzgz1380zyh Ene Franca Idoko 0 24988 166705 111483 2022-08-18T08:22:57Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki [[File:Ene_Franca_Idoko.jpg|thumb| Ina Franca Idoko]] '''Ene Franca Idoko''' (an haife ta a 15 ga wata Yuni shekarar 1985, a [[Benue (jiha)|Jihar Benue]] ) yan [[Najeriya|tseren Najeriya]] ne wanda ta ƙware a tseren mita 100. Mafi kyawun lokacin ta na tsawon mita 100 shine dakika 11.14, wanda aka samu a watan Yulin na 2008 a [[Abuja]]. Mafi kyawun lokacin ta sama da 60 m shine sakan 7.09, wanda aka samu a watan Fabrairu 2008 a Chemnitz. ==Lambar tagulla== Ta lashe lambar tagulla tare da tawagar 'yan wasan tseren mita 4 x 100 na Afirka a gasar cin kofin duniya a 2006 IAAF . A cikin mita 60 ta gama na bakwai a gasar IAAF ta Duniya ta 2008 . A Gasar Cin Kofin Afirka ta 2008 ta kammala ta hudu a cikin mita 100. A wasannin Olympics na lokacin bazara na shekarar 2008 a [[Beijing]] ta yi gasa a tseren mita 100. A cikin zafi na zagaye na farko ta sanya ta huɗu, yawanci tana haifar da Kawar wa, amma lokacinta na dakika 11.61 yana daga cikin sauye -sauye 10 mafi sauri, wanda ya ba ta gurbi a zagaye na biyu. A can ta kasa tsallakewa zuwa wasan kusa da na karshe saboda lokacinta na 11.66 shine kawai lokaci na bakwai na zafi. Tare da [[Gloria Kemasuode]], [[Agnes Osazuwa]] da [[Oludamola Osayomi]] ita ma ta shiga tseren mita 4x100 . A cikin zafin su na farko sun sanya na hudu a bayan [[Beljik|Belgium]], Great Britain da [[Brazil]] . Lokacin su na daƙiƙa 43.43 shine mafi kyawun lokacin cancanta ba kai tsaye ba kuma karo na shida gaba ɗaya daga cikin ƙasashe goma sha shida masu halarta. Da wannan sakamakon sun cancanci shiga wasan karshe inda suka maye gurbin Osazuwa da [[Halimat Isma'il|Halimat Ismaila]] . Sun yi tsere har zuwa dakika 43.04, wuri na uku da lambar tagulla a bayan [[Rasha]] da Belgium. A shekara ta 2016, tawagar Rasha ba ta cancanci zuwa gasar ba kuma an cire musu lambar zinare saboda cin zarafin doping da daya daga cikin 'yan tseren Rasha, Yuliya Chermoshanskaya, da haka ta daukaka Najeriya zuwa matsayi na lambar azurfa. == Jadawalin Nasarori == {| {{AchievementTable}} |- !colspan="6"|Representing {{NGA}} |- |2006 |[[2006 African Championships in Athletics|African Championships]] |[[Bambous, Mauritius]] |bgcolor="silver" | 2nd |4 × 100 m relay |[[2006 African Championships in Athletics – Women's 4 × 100 metres relay|44.52]] |- |rowspan=3|2007 |rowspan=2|[[Athletics at the 2007 All-Africa Games|All-Africa Games]] |rowspan=2|[[Algiers, Algeria]] |4th |100 m |[[Athletics at the 2007 All-Africa Games – Women's 100 metres|11.46]] |- |bgcolor="silver" | 2nd |4 × 100 m relay |[[Athletics at the 2007 All-Africa Games – Women's 4 x 100 metres relay|43.85]] |- |[[2007 World Championships in Athletics|World Championships]] |[[Osaka, Japan]] |11th (h) |4 × 100 m relay |[[2007 World Championships in Athletics – Women's 4 × 100 metres relay|43.58]] |- |rowspan=4|2008 |[[2008 IAAF World Indoor Championships|World Indoor Championships]] |[[Valencia, Spain]] |7th |60 m |[[2008 IAAF World Indoor Championships – Women's 60 metres|7.30]] |- |[[2008 African Championships in Athletics|African Championships]] |[[Addis Ababa, Ethiopia]] |4th |100 m |[[2008 African Championships in Athletics – Women's 100 metres|11.47]] |- |rowspan=2|[[Athletics at the 2008 Summer Olympics|Olympic Games]] |rowspan=2|[[Beijing, China]] |35th (qf) |100 m |[[Athletics at the 2008 Summer Olympics – Women's 100 metres|11.66]] |- |bgcolor="silver" | 2nd |4 × 100 m relay |[[Athletics at the 2008 Summer Olympics – Women's 4 × 100 metres relay|43.04]] |} == Hanyoyin waje == * [http://www.athleticsafrica.com/www2/news/2010/02/17/franca_back_after_maternity_break_doha_possibility/427.html Labari game da komawa gasar] daga Athletics Africa * {{World Athletics|id=227862}} ==Manazarta== bznw0se2pt5hkqj2wasaqsc42gp1j41 Efetobor Wesley Apochi 0 25006 166665 111519 2022-08-18T07:00:15Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki   {{Infobox boxer (amateur)|name=Efetobor Apochi|image=|caption=|fullname=Efetobor Wesley Apochi|nickname=|nationality={{NGR}}|birth_date={{birth-date and age|2 November 1987}}|birth_place=[[Orogun]], [[Delta State]], Nigeria|death_date=|death_place=|height=<!--{{convert||m|ftin|abbr=on}}-->|weight=<!--{{convert||kg|lb|0|abbr=on}}-->|weight class=[[Heavyweight]]|club=|show-medals=yes|medaltemplates={{MedalSport| Men's [[amateur boxing]] }} {{MedalCountry| {{NGR}} }} {{MedalCompetition| [[Commonwealth Games]] }} {{MedalBronze| [[2014 Commonwealth Games|2014 Glasgow]] | [[Boxing at the 2014 Commonwealth Games – Heavyweight|Heavyweight]] }} {{MedalCompetition|[[African Games]]}} {{MedalSilver|[[Boxing at the 2011 All-Africa Games|2011 Maputo]]| Heavyweight}} {{MedalSilver|[[Boxing at the 2015 African Games|2015 Brazzaville]]| Heavyweight}}}} '''Efetobor Wesley Apochi''' (an haife shi 2 ga watan Nuwamba 1987 a Orogun, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]], Najeriya) shine kyaftin na ƙungiyar damben Najeriya kuma ya wakilci Najeriya a gasa da dama na duniya a matsayin mai nauyi. ==Farkon rayuwa da Karatu== An haife shi ranar 2 ga watan nuwamba, 1987 aorogun jihar Delta. Apochi ya karanci ilimin halittu a Jami'ar Fasaha ta Tarayya Owerri.<ref>[http://www.prlog.org/11579376-efetobor-apochi-the-new-nigerian-heavy-weight-boxing-champion.html Efetobor Apochi-The New Nigerian Heavy Weight Boxing Champion]</ref> ==Gasar dambe== Efetobor Apochi ya shiga gasar dambe ta duniya a Gasar Wasannin Afirka ta 2011, inda ya ba duniya damben mamaki ta hanyar daukar na biyu. Daga nan Apochi ya wakilci Najeriya a Gasar Cin Kofin Duniya ta 2013, inda ya yi nasara a wasansa na farko kafin daga bisani ya fadi a kan wanda ya lashe lambar zinare, Teymur Mammadov. A watan Janairun 2014, Apochi ya shiga cikin Guerreros na Mexico na jerin dambe na duniya. ===Lambar tagulla=== A wasannin Commonwealth na shiekara ta 2014, Efetobor Apochi ya jagoranci tawagar damben Najeriya. Ya kayar da abokin hamayyarsa na farko a zagaye na farko sannan ya harzuka Jai Opetaia na Australia a wasan kusa da na karshe. A wasan kusa da na karshe, Apochi ya sha kashi a hannun wanda ya lashe lambar zinare, Samir El Mais. A sakamakon haka, Apochi ya sami lambar tagulla. == Rikodin dambe na ƙwararru == {{BoxingRecordSummary|draws=<!-- Draws -->|nc=<!-- No contests -->|ko-wins=11|ko-losses=<!-- Knockout losses -->|dec-wins=|dec-losses=1|dq-wins=<!-- Disqualification wins -->|dq-losses=<!-- Disqualification losses -->}} {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:95%" !{{Abbr|No.|Number}} ! Sakamakon ! Yi rikodi ! Abokin adawa ! Rubuta ! Zagaye, lokaci ! Kwanan wata ! Wuri ! Bayanan kula |- | 12|{{no2}}Loss | 11-1 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Brandon Glanton | SD | 10 | Jun 27, 2021 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|The Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 11|{{yes2}}Win | 11-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Deon Nicholson | KO | 3 (12), {{Small|1:12}} | Afrilu 17, 2021 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Shrine Exposition Theater, Los Angeles, California, U.S.}} | |- | 10|{{yes2}}Win | 10-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Joe Jones | KO | 3 (10) {{Small|0:51}} | Nuwamba 14, 2020 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Microsoft Theater, Los Angeles, California, U.S.}} | |- | 9|{{yes2}}Win | 9-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Larry Pryor | TKO | 4 (4) {{Small|2:09}} | Oktoba 04, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Arena Theatre, Houston, Texas, U.S.}} | |- | 8|{{yes2}}Win | 8-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Earl Newman ne | KO | 7 (8) {{Small|2:12}} | Mayu 25, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}<nowiki></img> {{karami | Beau Rivage Resort & Casino, Biloxi, Mississippi, US}</nowiki> | |- | 7|{{yes2}}Win | 7-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|KEN}}</img> Raymond Ochieng | TKO | 2 (6) {{Small|1:57}} | Feb 23, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Minneapolis Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 6|{{yes2}}Win | 6–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Eric Ibrahim | TKO | 1 (6) {{Small|2:20}} | Disamba 22, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Barclays Center, Brooklyn, New York, U.S.}} | |- | 5|{{yes2}}Win | 5–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Haruna Chavers | TKO | 1 (6) {{Small|0:18}} | Aug 24, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Minneapolis Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 4|{{yes2}}Win | 4–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Cashton Yaron | TKO | 3 (6), {{Small|1:43}} | Mayu 26, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Beau Rivage Resort & Casino, Biloxi, Mississippi, U.S.}} | |- | 3|{{yes2}}Win | 3–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Furen Darrius | TKO | 2 (6) {{Small|2:16}} | Mar 10, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Freeman Coliseum, [[San Antonio, Texas]], U.S.}} | |- | 2|{{yes2}}Win | 2–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Leo Pia | KO | 1 (4), {{Small|1:52}} | Satumba 23, 2017 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Alamodome, [[San Antonio, Texas]], U.S.}} | |- | 1|{{yes2}}Win | 1–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|MEX}}</img> Daniel Mejia Hernandez | TKO | 2 (4), {{Small|2:05}} | 30 ga Yuli, 2017 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Rabobank Theater, [[Bakersfield, California]], U.S.}} | style="text-align:left;" | {{Small|Professional debut}} |} ==Duba kuma== * Dambe a wasannin Commonwealth na 2014 - Mai nauyi * Gasar Dambe ta Duniya ta 2013 AIBA - Mai nauyi * Gasar Wasannin Wasannin Dambe na Afirka na 2012#Nauyi * Damben da aka yi a Wasannin Afrika na 2011 == Hanyoyin waje == * Boxing record for Efetobor Wesley Apochi * [http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/australias-jai-opetaia-fights-nigerias-efetobor-apochi-news-photo/452928510 Hoto: Jai Opetaia ta Australia ta yi fada da dan Najeriya Efetobor Apochi] * [http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/efetobor-apochi-of-nigeria-competes-against-samir-el-mais-news-photo/453044596 Hoto: Efetobor Apochi na Najeriya yana fafatawa da Samir El-Mais na Kanada] ==Manazarta== 66t9nt5gsgkhe5egte9zemalfr6c3tx 166666 166665 2022-08-18T07:00:58Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki   {{Infobox boxer (amateur)|name=Efetobor Apochi|image=|caption=|fullname=Efetobor Wesley Apochi|nickname=|nationality={{NGR}}|birth_date={{birth-date and age|2 November 1987}}|birth_place=[[Orogun]], [[Delta State]], Nigeria|death_date=|death_place=|height=<!--{{convert||m|ftin|abbr=on}}-->|weight=<!--{{convert||kg|lb|0|abbr=on}}-->|weight class=[[Heavyweight]]|club=|show-medals=yes|medaltemplates={{MedalSport| Men's [[amateur boxing]] }} {{MedalCountry| {{NGR}} }} {{MedalCompetition| [[Commonwealth Games]] }} {{MedalBronze| [[2014 Commonwealth Games|2014 Glasgow]] | [[Boxing at the 2014 Commonwealth Games – Heavyweight|Heavyweight]] }} {{MedalCompetition|[[African Games]]}} {{MedalSilver|[[Boxing at the 2011 All-Africa Games|2011 Maputo]]| Heavyweight}} {{MedalSilver|[[Boxing at the 2015 African Games|2015 Brazzaville]]| Heavyweight}}}} '''Efetobor Wesley Apochi''' (an haife shi 2 ga watan Nuwamba 1987 a Orogun, [[Delta (jiha)|Jihar Delta]], Najeriya) shine kyaftin na ƙungiyar damben Najeriya kuma ya wakilci Najeriya a gasa da dama na duniya a matsayin mai nauyi. ==Farkon rayuwa da Karatu== An haife shi ranar 2 ga watan nuwamba, 1987 aorogun jihar Delta. `Apochi ya karanci ilimin halittu a Jami'ar Fasaha ta Tarayya Owerri.<ref>[http://www.prlog.org/11579376-efetobor-apochi-the-new-nigerian-heavy-weight-boxing-champion.html Efetobor Apochi-The New Nigerian Heavy Weight Boxing Champion]</ref> ==Gasar dambe== Efetobor Apochi ya shiga gasar dambe ta duniya a Gasar Wasannin Afirka ta 2011, inda ya ba duniya damben mamaki ta hanyar daukar na biyu. Daga nan Apochi ya wakilci Najeriya a Gasar Cin Kofin Duniya ta 2013, inda ya yi nasara a wasansa na farko kafin daga bisani ya fadi a kan wanda ya lashe lambar zinare, Teymur Mammadov. A watan Janairun 2014, Apochi ya shiga cikin Guerreros na Mexico na jerin dambe na duniya. ===Lambar tagulla=== A wasannin Commonwealth na shiekara ta 2014, Efetobor Apochi ya jagoranci tawagar damben Najeriya. Ya kayar da abokin hamayyarsa na farko a zagaye na farko sannan ya harzuka Jai Opetaia na Australia a wasan kusa da na karshe. A wasan kusa da na karshe, Apochi ya sha kashi a hannun wanda ya lashe lambar zinare, Samir El Mais. A sakamakon haka, Apochi ya sami lambar tagulla. == Rikodin dambe na ƙwararru == {{BoxingRecordSummary|draws=<!-- Draws -->|nc=<!-- No contests -->|ko-wins=11|ko-losses=<!-- Knockout losses -->|dec-wins=|dec-losses=1|dq-wins=<!-- Disqualification wins -->|dq-losses=<!-- Disqualification losses -->}} {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:95%" !{{Abbr|No.|Number}} ! Sakamakon ! Yi rikodi ! Abokin adawa ! Rubuta ! Zagaye, lokaci ! Kwanan wata ! Wuri ! Bayanan kula |- | 12|{{no2}}Loss | 11-1 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Brandon Glanton | SD | 10 | Jun 27, 2021 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|The Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 11|{{yes2}}Win | 11-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Deon Nicholson | KO | 3 (12), {{Small|1:12}} | Afrilu 17, 2021 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Shrine Exposition Theater, Los Angeles, California, U.S.}} | |- | 10|{{yes2}}Win | 10-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Joe Jones | KO | 3 (10) {{Small|0:51}} | Nuwamba 14, 2020 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Microsoft Theater, Los Angeles, California, U.S.}} | |- | 9|{{yes2}}Win | 9-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Larry Pryor | TKO | 4 (4) {{Small|2:09}} | Oktoba 04, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Arena Theatre, Houston, Texas, U.S.}} | |- | 8|{{yes2}}Win | 8-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Earl Newman ne | KO | 7 (8) {{Small|2:12}} | Mayu 25, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}<nowiki></img> {{karami | Beau Rivage Resort & Casino, Biloxi, Mississippi, US}</nowiki> | |- | 7|{{yes2}}Win | 7-0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|KEN}}</img> Raymond Ochieng | TKO | 2 (6) {{Small|1:57}} | Feb 23, 2019 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Minneapolis Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 6|{{yes2}}Win | 6–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Eric Ibrahim | TKO | 1 (6) {{Small|2:20}} | Disamba 22, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Barclays Center, Brooklyn, New York, U.S.}} | |- | 5|{{yes2}}Win | 5–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Haruna Chavers | TKO | 1 (6) {{Small|0:18}} | Aug 24, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Minneapolis Armory, Minneapolis, Minnesota, U.S.}} | |- | 4|{{yes2}}Win | 4–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Cashton Yaron | TKO | 3 (6), {{Small|1:43}} | Mayu 26, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Beau Rivage Resort & Casino, Biloxi, Mississippi, U.S.}} | |- | 3|{{yes2}}Win | 3–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Furen Darrius | TKO | 2 (6) {{Small|2:16}} | Mar 10, 2018 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Freeman Coliseum, [[San Antonio, Texas]], U.S.}} | |- | 2|{{yes2}}Win | 2–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> Leo Pia | KO | 1 (4), {{Small|1:52}} | Satumba 23, 2017 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Alamodome, [[San Antonio, Texas]], U.S.}} | |- | 1|{{yes2}}Win | 1–0 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|MEX}}</img> Daniel Mejia Hernandez | TKO | 2 (4), {{Small|2:05}} | 30 ga Yuli, 2017 | style="text-align:left;" |{{Flagicon|USA}}</img> {{Small|Rabobank Theater, [[Bakersfield, California]], U.S.}} | style="text-align:left;" | {{Small|Professional debut}} |} ==Duba kuma== * Dambe a wasannin Commonwealth na 2014 - Mai nauyi * Gasar Dambe ta Duniya ta 2013 AIBA - Mai nauyi * Gasar Wasannin Wasannin Dambe na Afirka na 2012#Nauyi * Damben da aka yi a Wasannin Afrika na 2011 == Hanyoyin waje == * Boxing record for Efetobor Wesley Apochi * [http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/australias-jai-opetaia-fights-nigerias-efetobor-apochi-news-photo/452928510 Hoto: Jai Opetaia ta Australia ta yi fada da dan Najeriya Efetobor Apochi] * [http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/efetobor-apochi-of-nigeria-competes-against-samir-el-mais-news-photo/453044596 Hoto: Efetobor Apochi na Najeriya yana fafatawa da Samir El-Mais na Kanada] ==Manazarta== m364wpd0z4pnf5e3ocq7b37w6txfynr Emmanuel Appah 0 25039 166701 130562 2022-08-18T08:16:14Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Emmanuel Inemo Appah''' (an haife shi 5 ga watan Nuwamba 1999) ɗan Najeriya ne mai ɗaukar nauyi. A shekarar 2019, ya [[Fafatawar Najeriya a Wasannin Afirika na 2019|wakilci Najeriya]] a wasannin Afirka na 2019 da aka gudanar a Rabat, Morocco kuma ya lashe lambar zinare a maza 61. == Hanyoyin waje == * Emmanuel Appah at IWF ==Manazarta== sczphfiwhl3v5ef6f2vayehr3hss6nz Emily Pickering 0 25528 166699 164978 2022-08-18T08:14:39Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Emily Jo Harner''' ( née Pickering ; an haife shi ranar 1 ga watan Fabrairu, 1963). tsohon ɗan wasan [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙwallon ƙafa]] ne na Amurka, wanda ya taka leda a ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta mata ta Amurka a shekarar 1985, ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta mata ta Amurka ta farko a tarihi. Ta taimaka wa ƙwallon ƙafa ta farko, kuma ta ci ta biyu (duka a kan Denmark). An shigar da Pickering a cikin Babban Playeran Wasan ccan Wasan ƙwallon ƙafa na Long Island a cikin shekara ta 2015. == Duba kuma == * a ciikin shekara ta 1985 Ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta mata ta Amurka == Kara karantawa == * Grainey, Timothawus (2012), ''Beyond Bend It Like Beckham: The Global Phenomenon of Women Soccer'', Jami'ar Nebraska Press,  * Lisi, Clemente A. (2010), ''Ƙungiyar Ƙwallon Ƙwallon Mata ta Amurka: Labarin Nasarar Amurka'', Scarecrow Press,  * Nash, Tim (2016), ''Ba ɗaukaka ba ce: Manyan Shekaru Talatin na Ƙwallon Ƙwallon Mata na Amurka, Lulu Press, '' ==Manazarta== frthg59wtzwzf2njem1lf35csgzipwz Edo Technical College 0 25683 166661 114921 2022-08-18T06:48:41Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki   [[File:Edo_Technical_College_Fence.jpg|thumb| Kwalejin Fasaha ta Edo Fence]] '''Edo Technical College,''' wani lokacin ake magana a kai a matsayin '''Benin Technical College''' ne mai fasaha da kuma na sana'a ma'aikata a [[Edo|Jihar Edo,a Najeriya]]. An fara kafa ta a [[Benin City]] a shekarar 1970 gwamnatin canada ita ta kafa alokacin gwamnatin marigayi Dakta. Samuel Ogbemudia. Makarantar tana ba da sana’o’i ga dalibai da fasaha don haɓaka kasuwanci tsakanin matasa a jihar Edo. == Tsarin harabar == Kwalejin Fasaha ta Edo tana gudanar da tsarin ɗalibai da yawa. Makarantun suna cikin kananan hukumomi daban -daban na jihar. Kwalejojin sun hada da Kwalejin Kimiyyar Kimiyya ta Gwamnati (GSTC), Benin (tsohon Kwalejin Fasaha ta Benin (BTC)); Kwalejin Fasaha ta Igarra; Kwalejin Fasaha ta Afuze da Kwalejin Fasaha ta Uromi. == Manazarta ==   [[Category:Nijeriya]] 4n8uw6sbyj6zhlodertwjp5nrzd4tus Elize Cawood 0 25828 166689 115551 2022-08-18T07:52:19Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Elize Cawood''' (28 ga Yuni 1952 - 18 Yuli 2020) yar wasan kwaikwayo ƴar ƙasar [[Afirka ta Kudu|Afirka ta Kudu.]] Shahararriyar TV ɗin da ta shahara shine na Pop a cikin Verspeelde lente (1984) kuma akan allon azurfa daura da Marius Weyers da Peter Sepuma a matsayin hamshakiyar ƴar Afrikaner a Taxi zuwa Soweto. An kuma gan ta a fina -finai kamar Die wonderwerker (2012) da Lien se lankstaanskoene (2012).<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, {{ISBN|978-1-77578-243-8}}</ref> == Rayuwa da aiki == An haifi Elize Cawood a 1952 kuma ta yi karatu a Hoërskool Sentraal a [[Bloemfontein]]. Daga nan ta karanci wasan kwaikwayo a Jami’ar Free State, inda ta samu digirin ta na BA. Ta fara aikinta a 1974 tare da Sukovs na lokacin. Ta fito a cikin Paul Ziller's The Effect of Gamma Rays (wanda Ernst Eloff ya jagoranta) da Bertolt Brecht's The Good Man of Setzuan (wanda William Egan ya jagoranta). Ta kuma yi shirye-shirye a makaranta da ɗakin karatu. Daga baya ta yi aiki a Truk sannan ta zama mai wasan kwaikwayo mai zaman kanta. A kan mataki, ta zama sanannu mafi kyau a matsayin Olive Schreiner a cikin Stephen Gray's Schreiner - Woman One Play (wanda Lucille Gillwald ya jagoranta), a matsayin Elsa a farkon samar da Athol Fugard's Road to Mecca a cikin gidan wasan kwaikwayo na Kasuwa a [[Johannesburg]], da kuma Stella a Tennessee Sunan Tram na Williams: So (wanda Lucas Malan ya fassara kuma Bobby Heany ya jagoranta). == Rayuwar mutum == Cawood ta auri ɗan wasan kwaikwayo Wilson Dunster a cikin 1982, tare da wanda ta fito a cikin Paul Slabolepszy's The Art of Charf and Dinner For One. Brotheran uwanta Bromley fim ne kuma darektan talabijin, kuma 'yarta, Jenna Dunster, ita ma ƴar wasan kwaikwayo ce.<ref>[http://esat.sun.ac.za/index.php/Elize_Cawood ''Elize Cawood''] in: ''The Encyclopaedia of South African Theatre and Performance'' Department of Drama; [[University of Stellenbosch]]. Abgerufen am 26. Mai 2015 </ref> Elize Cawood Dunster ta mutu a ranar 18 ga Yuli 2020 tana da shekara 68.<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#x5D;</sup> <ref>[https://www.timeslive.co.za/tshisa-live/tshisa-live/2020-07-18-renowned-sa-actress-elize-cawood-dies/ Renowned SA actress Elize Cawood dies], timeslive.co.za, 18 July 2020; accessed 21 July 2020.</ref> Dalilin mutuwarta shine [[Ciwon huhun daji|cutar kansa ta huhu]], wacce aka gano a watan Satumba na 2019. <ref>[https://www.iol.co.za/the-star/news/covid-19-and-cancer-claim-lives-of-two-of-sa-film-tv-giants-51206644 Covid-19 and cancer claim lives of two of SA film, TV giants]</ref> == Fina-finai == * 1979: Wat Jy Saai * 1980: Masu ziyartar Les * 1981: Oh George! * 1983: Verspeelde Lente * 1983: Koöperasiestories * 1986: Arme moordenaar * 1987: Wolwedans a cikin mutuwar Skemer * 1990: Reich na Hudu * 1991: Taxi zuwa Soweto * 1993: Daisy de Melker * 1999: Labarin Tsohuwar Matar * 2001: Der lange Weg zum Sieg ''(The Long Run)'' * 2001: Lyklollery (Kinofilm; Südafrika) * 2004: Red Dust * 2004: Der weiße Afrikaner * 2007: Villa Rosa * 2007: Andries Plak * 2009: Zama * 2010: Gabatarwa * 2010: Mutu Uwe Pottie Potgieter * 2010: Fim ɗin Liefling * 2012: Mutuwa Mai Girma * 2013: Lien se Lankstaanskoene * 2014: Labarin Pandjieswinkel ''(Labarun Pawnshop)'' * 2015: Dis ek, Anna * 2016: Vir Altyd * 2016: Na yi farin ciki sosai * 2016: Vir mutu Voëls * 2018: Stroomop ==Mutuwa== Ranar 18 Yuli 2020 == Manazarta == [[Category:Haifaffun 1952]] [[Category:Mata yan Fim]] l0rmauglyaicob4uoqhj9lh81h70l01 Emeka Esogbue 0 26044 166696 116850 2022-08-18T08:09:18Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki [[File:EmekaL.jpg|thumb| Da yake gabatar da lacca a wani taron da Kungiyar Matasan Matasa ta Ibusa ta shirya a Legas, Najeriya]] '''Dattijon Emeka Esogbue''' (an haife shi 6 ga watan Yuni 1970), '''(Pen Master)''' ɗan Najeriya ne daga [[Mutanen Anioma|zuriyar Anioma]] wanda ɗan tarihi ne, ɗan jarida, ne mai bincike, [[marubuci]], kuma mai fafutukar haƙƙoƙin Anioma. == Rayuwar farko == Yea An haifi Esogbue a Isieke, Umuekea a Ibusa (Igbuzo), Jihar Delta, [[Najeriya]] . Iyayensa sune Patrick Chukwudumebi da Theresa Nwasiwe Esogbue. Ana zargin mahaifinsa memba ne a rukunin Commando na [[Biyafara|Biafra]] yayin yakin basasar Najeriya. Kakansa shine Joseph Ozoemezie Esogbue, direban injin farko da Ibusa ya samar, al'ummarsa. Augustine Onwuyalim Esogbue, wani dan uwa, ya taba aiki a NASA a Amurka. ==Aiki== ===Marubuci=== Esogbue shine Marubucin ''Nazarin Asali da Hijira na Anioma Settlements'' (2015), ''A Short History of Omu'' (2016), ''Essentials of Anioma History'', and ''A History of Ibusa'' (2021). ===Edita=== A halin yanzu Esogbue shi ne Babban Editan Babban ''Jami'in Tsaro'' da Editan Bincike tare da Ƙungiyar Ci gaban Al'adun Anioma (OFAAC). Shi ne kuma Mataimakin Editan ''Mujallar Homage''. ==Fafutika== Esogbue ya yi fafutukar ganin an samar da wata jiha ta daban a Najeriya ga mutanen Anioma. == Manazarta  == b6q06izzuzptrdqubolxy3icwjfo97e Edwin Ume-Ezeoke 0 26372 166664 124882 2022-08-18T06:55:00Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''Edwin Ume Ezeoke-''' CFR (8 ga watan Satumba shekarar 1935 - 1 ga watan Augusta, shekarar 2011) ya kasance [[Ɗan Nijeriya|Dan Siyasan Najeriya]] da kuma [[Lauya]] da sana'a. Yayi aiki matsayin kakakin majalisa na farko, a karkashin tsarin gwamnati mai mulkin Shugaban Kasa, na Majalisar Wakilan Najeriya a lokacin jamhuriya ta biyu (shekarar 1979 - shekarar 1983). Ya rike mukamai da dama a Najeriya kamar Shugaban Jam'iyyar, All Nigeria Peoples Party . He was 4th Degree Knight of St. Mulumba and also held the traditional titles of Ezenwakaenyi 1 and Ihe anyi jiri ka mba of Amichi, Nnewi South LGA of Anambra State. == Rayuwar farko da ilimi == Edwin Ume-Ezeoke shine ɗa na tara ga 'ya'yan mahaifinsa maza goma sha huɗu kuma an haife shi a ƙauyen Obiagu, Amichi ga Igwe Umeorimili Orji Ezeoke da Lolo Ugbana Umeorimili Ezeoke (daga baya yayi bafftisma kuma aka canza masa suna Elizabeth). Mahaifinsa ya zama [https://encyclopedia.com/history/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/warrant-chiefs-africa babban jami'in garantin] a 1914 kuma ya rike wannan matsayin har zuwa mutuwarsa a ranar 23 ga Yuni 1952. Mahaifiyarsa diya ce ga Igwe Dim Oriaku Udensi na Ihitenansa na yanzu a jihar Imo. Yaro mai tunani mai 'yanci, mai kirki da sada zumunci na musamman tare da 'yan'uwansa da ma'aurata shekaru, Edwin an kewaye shi da ƙauna. Mahaifinsa kasancewar shine Shugaban Kotun Al'ada ta dalilin matsayin sa na sarautar garin, ya yi tafiye -tafiye da yawa kuma koyaushe yana ɗaukar ɗansa Edwin. A lokacin waɗannan tafiye-tafiye zuwa Kotun Al'adu haɗe da kasancewarsa lokaci-lokaci a sasanta rikice-rikicen ƙauyuka ne ya haifar da sha'awar nazarin Shari'a. Ilimin Matasa Edwin ya fara a Makarantar Firmare ta Katolika ta St. Eugenia, Kauyen Obiagu, Amichi a shekarara 1943. Nuna alamun farkon ikon jagoranci, an maida shimai kula da aji kuma an ɗaure shi da alhakin zama mai kula da makaranta/ƙararrawa. Ya jagoranci kungiyar kwallon kafa ta makaranta kuma ya shiga cikin wasannin motsa jiki, inda ya lashe lambobin yabo da yawa yayin wasannin daular da ake gudanarwa kowace shekara a Nnewi lokacin mulkin mallaka na Burtaniya. Ya rasu a 1951 tare da Takaddar Shaida ta Farko. Edwin Ume-Ezeoke ya ci jaranawar shiga babbar kwalejin St. Patrick, Calabar a shekarar 1952 kuma shugaban makarantar na lokacin, Rev. Fr. Keans. Kwalejin ta fallasa shi kuma ta ba shi damar yin hulɗa da sauran ɗalibai na ƙabilu daban -daban. Ba da daɗewa ba aka sake gano halayen jagorancirsa da gane su. Ya zama shugaban dakunan kwanan dalibai da Kyaftin Wasannin kwaleji kuma ya jagoranci tawagarsa zuwa nasara a 1955 yayin gasar wasannin guje guje na lardin Calabar na Winston Parnaby na kwalejoji a Calabar. Ya rasu daga Kwalejin St. Patrick a shekarar 1956 kuma ya sami Takddar Makarantar Yammacin Afirka. Domin yawanci yakan dauki shekara guda kafin a bayyana sakamakon, ya nemi aiki kuma ya dauke shi aiki a matsayin malami a Makarantar Katolika ta St. Micheal, Ezinifite, karamar hukumar Nnewi ta kudu a jihar Anambra. ==Murabus== Edwin yayi murabus daga aikin koyarwa kuma ya tafi PortHarcourt a shekarar 1958 inda ya samu nadi a sashen Kwastam da Kwastam.Yanayin aikinsa shine tattara kudaden shiga kamar haraji da harajin gwamnati akan kayan da ake shigowa dasu Najeriya. A lokacin da yake aiki a Kwastam ya ci gaba da karatunsa ta wata ƙungiya mai zaman kanta kuma ya sami Advanced Level Pass a Tarihi. Ya yi murabus daga mukaminsa tare da Ma'aikatar Kwastam da Haraji kuma kokarin neman karin ilimi ya kai shi Ingila a 1960 da babban dan uwansa, Geoffrey ya tallafa masa. ==Matsayi== A Landan, Edwin Ume-Ezeoke da farko ya halarci Kwalejin Kimiyya da Fasaha ta Arewa maso Yamma daga shekarar 1960 zuwa shekarar 1962. Daga nan ya sami Babban Matsayin GCE a Tattalin Arziki, Tarihi da Tsarin Mulkin Burtaniya. Tare da babban matakinsa, an shigar da shi cikin Inns of Court Middle Temple don yin nazarin Shari'a. . Ya ci gaba zuwa Kwalejin Shari'a ta Holburn, Jami'ar London kuma ya kammala cikin nasara a 1966 tare da lambar yabo ta LLB (Hons) kuma ya dawo Najeriya. Bayan haka an kira shi zuwa mashaya. == Manazarta ==   == Hanyoyin waje == * [http://www.vanguardngr.com/2011/08/ume-ezeoke-dies-finally-tribute/ Haraji]{{Dead link|date=November 2017|fix-attempted=yes}} akan ''Jaridar Vanguard'' js1t1y6a4qf204sxclovkkmv6dyi0ho Hon. Yusuf Abdullahi Falgore 0 26856 166579 125318 2022-08-17T17:43:12Z Sufie Alyaryasie 13902 wikitext text/x-wiki ===Farkon Rayuwa=== An haifi Yusuf Abdullahi a garin Falgore dake karamar hukumar [[Rogo]] ta [[jihar Kano]] (1953). ===Karatu=== Yayi makarantar Falgore Central primary a 1963 – 1969 sannan ya halarci [[Gwarzo]] Senior Primary School. Daga nan ya wuce Kwalejin Malamai ta [[Bichi]] a shekarar 1970 kuma ya kammala a shekarar 1974. <ref>https://allafrica.com/stories</ref> Daga 1975 – 1978 ya halarci Makarantar Advance Teachers College, Zariya, ya kuma fito da takardar shaidar karatu ta kasa (NCE). Daga nan ya wuce babbar [[jami’ar Ahmadu Bello]] da ke Zariya (1981 – 1983) don yin digiri a fannin Ilimi. ===Aiki=== Kafin ya shiga siyasa Yusuf Falgore ma’aikaci ne a [[ma’aikatar ilimi]] ta jihar Kano. <ref>https://www.premiumtimesng.com/tag/yusuf-abdullahi-falgore</ref> Falgore tsohon kakakin shi ne Shugaban Kwamitin Gudanarwa da Nasiha tsakanin 2011-2015 ya jagoranci Kwamitin Majalisar kan Ilimin Sakandare. ===Siyasa=== An zabi Falgore a matsayin Shugaban Karamar Hukuma batare da Jam’iyya ba, sannan ya zama Shugaban riko (Sau biyu) 1991 – 1993, 2002 – 2003 bi da bi. <ref>https://www.bbc.com/hausa/news/2011/12/111220_tsigekaki</ref> An zabe shi a matsayin dan Majalisar Dokoki ta Jihar kano sau biyu, 2011 – 2015 sai 2015 – 2019 bi da bi, kuma ya rike kakakin majalisar jahar kano na yan watanni kafin a tsigeshi a maye gurbinsa da [[Gambo Sallau]] a shekarar 2011. === MANAZARTA=== exrwj7mpc9szhxcsaauviirr16mm2e9 166580 166579 2022-08-17T17:51:45Z Sufie Alyaryasie 13902 wikitext text/x-wiki ===Farkon Rayuwa=== An haifi Yusuf Abdullahi a garin Falgore dake karamar hukumar [[Rogo]] ta [[jihar Kano]] (1953). ===Karatu=== Yayi makarantar Falgore Central primary a 1963 – 1969 sannan ya halarci [[Gwarzo]] Senior Primary School. Daga nan ya wuce Kwalejin Malamai ta [[Bichi]] a shekarar 1970 kuma ya kammala a shekarar 1974. <ref>https://allafrica.com/stories</ref> Daga 1975 – 1978 ya halarci Makarantar Advance Teachers College, Zariya, ya kuma fito da takardar shaidar karatu ta kasa (NCE). Daga nan ya wuce babbar [[jami’ar Ahmadu Bello Zariya]] (1981 – 1983) don yin digiri a fannin Ilimi. ===Aiki=== Kafin ya shiga siyasa Yusuf Falgore ma’aikaci ne a [[ma’aikatar ilimi]] ta jihar Kano. <ref>https://www.premiumtimesng.com/tag/yusuf-abdullahi-falgore</ref> Falgore shine tsohon kakakin majalisar Jihar kano kuma shi ne Shugaban Kwamitin Gudanarwa da Nasiha tsakanin 2011-2015 ya jagoranci Kwamitin Majalisar kan Ilimin Sakandare. ===Siyasa=== An zabi Falgore a matsayin Shugaban Karamar Hukuma batare da Jam’iyya ba, sannan ya zama Shugaban riko (Sau biyu) 1991 – 1993, 2002 – 2003 bi da bi. <ref>https://www.bbc.com/hausa/news/2011/12/111220_tsigekaki</ref> An zabe shi a matsayin dan Majalisar Dokoki ta Jihar kano sau biyu, 2011 – 2015 sai 2015 – 2019 bi da bi, kuma ya rike kakakin majalisar jahar kano na yan watanni kafin a tsigeshi a maye gurbinsa da [[Gambo Sallau]] a shekarar 2011. === MANAZARTA=== eyk4447ydbt2h53jr9u0sk02hypcv8t Entre désir et incertitude 0 26962 166711 122857 2022-08-18T08:28:58Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''''Entre Désir et incertitude''''' ('''''Tsakanin Sha'awa da Rashin tabbas''''') fim ne na ƙasar [[Moroko|Morokoa]] na shekarar 2010.<ref>http://www.film-documentaire.fr/4DACTION/w_fiche_film/40691_1</ref> == Taƙaitaccen bayani == Wannan shi ne fim na farko na shirin da aka sadaukar don [[Sinima a Moroko|Sinimar Morocco]] ; ''Tsakanin sha'awa da rashin tabbas suna'' miƙa makirufo ga masu yin fim da masu sukar fim. Bayan bayar da taƙaitaccen tsarin tarihi, wannan shirin na ƙoƙarta don gano ƙungiyoyi daban-daban waɗanda ke tura sinimar Morocco. Hakazalika, ya kuma bayyana a fili hatsarori da ke barazana ga juyin halittar sinima. ==Yan wasa== == Manazarta == [[Category:Fina-finai]] 1f70r6rbufmbnxigsrrz3x1g7grvfea Ein Shams (fim) 0 26986 166670 122936 2022-08-18T07:08:27Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''''Ein Shams''''' fim ne na ƙasar Moroko wanda akayi a shekarar 2007. == Takaitaccen bayani == Daga lokacin da ya kasance babban birnin [[Misra|Masar]] a zamanin Fir'auna kuma wuri mai tsarki da ke nuna ziyarar [[Isa Almasihu|Yesu]] da [[Maryamu, mahaifiyar Yesu|Budurwa Maryamu]], Ein Shams ya zama ɗaya daga [[Kairo|cikin ƙauyukan Alkahira]] mafi talauci da rashin kulawa. Ta idon Shams, wata yarinya ‘yar shekara goma sha daya da ke zaune a wannan unguwa, fim din ya dauki nauyin bakin ciki da tsafi da ke tattare da rayuwar yau da kullum a Masar. A cikin jerin al'amura masu ratsa zuciya, mabambantan jaruman fim ɗin sun baje kolin sarƙaƙiya na tsarin siyasa da tsarin zamantakewar al'ummar Masar, tare da yin hangen nesa kan korafe-korafen yankin Gabas ta Tsakiya da kuma sarƙaƙiyar dangantakar ƙasashe su. ==Yan wasa== == Kyauta == * Taormina 2008 * Cine árabe Róterdam 2008 * Shekarar 2008 == Manazarta == [[Category:Fina-finai]] 9q5plq3m1ftncijibdpyzvm0pxufdcb Eldridge Cleaver, Black Panther 0 27149 166678 123738 2022-08-18T07:31:27Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} '''''Eldridge Cleaver, Black Panther''''' fim ne na labarin gaskiya na [[Aljeriya]] wanda aka yi a cikin 1969 kuma William Klein ya ba da umarni. Fim ɗin ya shafi ɗan gwagwarmayar Black Panther Eldridge Cleaver lokacin da yake gudun hijira a Aljeriya. Cleaver ya koma Algeria ne bayan da jihar [[California|California ta Amurka ta]] yi yunkurin tuhume shi da laifin kisan kai. A cikin shirin gaskiya, Cleaver ya tattauna juyin juya hali a Amurka kuma ya yi tir da jiga-jigan siyasa Richard Nixon, Spiro Agnew, [[Ronald Reagan]] da Richard J. Daley . == Yan wasa == == Hanyoyin haɗi na waje == * {{IMDb title|id=0196528}} ==Manazarta== [[Category:Sinima a Afrika]] [[Category:Fina-finai]] rsozdt36kxtvfdnrgnkcpss1yk50ogf Else Fichter 0 27903 166693 128086 2022-08-18T08:01:51Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{databox}} [[File:Else_Fichter_Dachgarten.jpg|thumb| Else Fichter a cikin lambun rufinta akan Theodor-Heuss-Allee a cikin Trier]] [[File:Porträt_von_Else_Fichter.jpg|thumb| Hoton Else Fichter]] '''Else Fichter''' (25 Janairu 1927 a Trier ; mutuwa 20. Fabrairu 2015 a cikin Trier)<ref name="Volksfreund"> Marcus Stölb: [https://www.volksfreund.de/region/trier-trierer-land/abschied-von-solar-else_aid-6378954 Nachruf im Trierischen Volksfreund] </ref><ref name="Grüne"> [https://uns-gruener-trier.de/startseite/einzelansicht-news/article/nachruf_auf_else_fichter/ Nachruf der Trierer Grünen] (26. Februar 2015) </ref> ta kasance mai fafutukar kare muhalli daga Trier tare da sunan barkwanci "Solar-Else". Tun daga lokacin da ta yi ritaya har zuwa karshen rayuwarta, ta yi gwagwarmaya don dorewa, kuzari mai sabuntawa, kare muhalli da kuma kiyaye halitta. == Iyali == An haife Else Fichter a ranar 25 ga Janairu, 1927 a Trier. Mahaifinta shi ne dan kasuwa Ernst Fichter daga Freiburg. Daga baya ya mallaki kasuwancin talla a Trier, wanda ya ɓace sakamakon Yaƙin Duniya na II. Ya gabatar da ginshiƙan talla a Trier. Mahaifiyar Else Fichter ita ce Trier da ta dace da Berta Mönicke, wacce ta bar aikinta bayan auren. Else Fichter tana da 'yan'uwa mata biyu, Grete da Adele. Else Fichter ta mutu a ranar 20 ga Fabrairu, 2015 yana da shekara 88 a Mutter-Rosa-Altenzentrum a Trier. An binne ta a babban kabarin a Trier. == Ilimi da sana'a == Daga 1933 zuwa 1937 Else Fichter ta halarci makarantar firamare ta Dewora, sannan har zuwa 1944 makarantar Auguste Viktoria da ke Trier. Daga 1944 zuwa 1945 dole ne ta daina zuwa makaranta don yin aikin soja; Ta fara aiki a matsayin mataimakiyar mai jagoranci a kan layin tram 1 da 3, sannan a matsayinta na ma'aikaci na wucin gadi a cikin gidan dafa abinci na asibiti kuma a karshe a matsayinta na ma'aikaci a masana'antar mustard. Bayan yakin Else Fichter ta yi shekara ta 13 a makaranta kuma ta sami Abitur a 1946. A wannan shekarar ce ta fara nazarin labarin ƙasa, Jamusanci da tarihi a Mainz. A shekarar 1952 ta wuce jarabawar farko ta jihar don koyarwa a makarantu sannan ta fara yin karatun lauya a makarantar nahawu a Saarburg da kuma kwalejin gundumar (daga baya makarantar Treveris, wacce aka rufe a yau) a Trier. A shekarar 1954 ta wuce jarabawar jiha ta biyu don koyarwa a makarantu sannan ta fara aikinta a matsayin malamin makarantar sakandare don koyar da Jamusanci, labarin kasa da tarihi a Saarburg, inda ta yi aiki har zuwa lokacin da Else Fichter ta yi ritaya a 1988. Bayan ta yi ritaya, sannu a hankali ta shiga cikin ƙungiyoyi sama da 20 na muhalli, gami da yunƙurin ƙungiyar hana Anti-Atom-Bewegung, da ƙungiyar 'Bund für Umwelt- und Naturschutz Deutschland (BUND), Greenpeace, Ökologisch-Demokratischen Partei da Lokalen Agenda 21. Ta rayu a Theodor-Heuss-Allee (kusurwar Roon- da Göbenstraße); a saman gidan yana daya daga cikin lambunan rufin farko na birni. [[File:Else_Fichter_Gedenktafel.jpg|thumb| Alamar tunawa don girmama Else Fichter]] == Alƙawarin kare muhalli == Dangane da bayanin Else Fichter nata, muhimmin abin da ya sa aka yanke shawarar Else Fichter na muhalli shi ne karanta littafin The Limits to Growth, wanda kungiyar Rome ta buga a 1972 wanda kuma ya nuna sakamakon masana'antu da ci gaban tattalin arziki ga duniya. Shekaru, Else Fichter tana halartar tarurrukan majalissar birni a kai a kai har ma da abubuwan hawa da abubuwan da suka shafi muhalli don yin sharhi a kansu cikin abokantaka amma galibi mawuyacin hali. Ta dauki nauyin shirye-shiryen manufofin muhalli da makamashi da yawa kuma ta sanya hannun jari a cikin rufin hasken rana da kuma iska mai iska a yankin tun kafin jama'a su amince da wadannan fasahohin. Else Fichter ta yi fama da rashin gajiyawa kuma tare da gudummawar da take bayarwa sau da yawa ta tabbata cewa ayyukan sun ci gaba. Hakanan yana da mahimmanci a gare ta don jawo hankali da haɓaka matasa don kare muhalli da dorewa. Shekaru da yawa ta tallafawa Ma'aikatar Ci gaban Spatial da Tsarin Yanki a Jami'ar Trier da kayan tarihinta don tsara birane da sufuri, wanda ɗalibai da yawa suka amfana. Adana Weißhauses akan Moselle tare da gandun daji ya kasance damuwa ta musamman game da ita; i.a. ta kasance memba na shirin 'yan ƙasa wanda ya yi yaƙi da gina babban yankin hutu a Weißhaus a farkon 1980s. Ta kwashe shekaru na ƙarshe a cikin gidan mahaifiyar Rosa mai ritaya, inda ta ci gaba da aiki ba tare da wata wahala ba don ƙarfafa mutanen da ke kusa da ita don kula da yanayinmu da gaskiya. [[File:Straßenschild_der_nach_Else_Fichter_benannten_Straße_in_Trier.jpg|thumb| Shiga kan titi mai suna Else Fichter a cikin Trier]] == Kyaututtuka da karramawa == * An ba da Ring of Honor na City of Trier, 1995 * Wanda ya ci lambar yabo ta Jihar Rhineland-Palatinate, 2000 * Sunan titi tsakanin Trier-Nord da Trier-Ruwer a matsayin "Else-Fichter-Straße", 2018 == Mutuwa == Ranar 20 ga watan Faburairu, 2015 == Manazarta == ov6vfo6buax00voxc5a6eh6xjpyv7jy 166694 166693 2022-08-18T08:02:42Z BnHamid 12586 /* Iyali */ wikitext text/x-wiki {{databox}} [[File:Else_Fichter_Dachgarten.jpg|thumb| Else Fichter a cikin lambun rufinta akan Theodor-Heuss-Allee a cikin Trier]] [[File:Porträt_von_Else_Fichter.jpg|thumb| Hoton Else Fichter]] '''Else Fichter''' (25 Janairu 1927 a Trier ; mutuwa 20. Fabrairu 2015 a cikin Trier)<ref name="Volksfreund"> Marcus Stölb: [https://www.volksfreund.de/region/trier-trierer-land/abschied-von-solar-else_aid-6378954 Nachruf im Trierischen Volksfreund] </ref><ref name="Grüne"> [https://uns-gruener-trier.de/startseite/einzelansicht-news/article/nachruf_auf_else_fichter/ Nachruf der Trierer Grünen] (26. Februar 2015) </ref> ta kasance mai fafutukar kare muhalli daga Trier tare da sunan barkwanci "Solar-Else". Tun daga lokacin da ta yi ritaya har zuwa karshen rayuwarta, ta yi gwagwarmaya don dorewa, kuzari mai sabuntawa, kare muhalli da kuma kiyaye halitta. ==Farkon rayuwa da Iyali == An haife Else Fichter a ranar 25 ga Janairu, 1927 a Trier. Mahaifinta shi ne dan kasuwa Ernst Fichter daga Freiburg. Daga baya ya mallaki kasuwancin talla a Trier, wanda ya ɓace sakamakon Yaƙin Duniya na II. Ya gabatar da ginshiƙan talla a Trier. Mahaifiyar Else Fichter ita ce Trier da ta dace da Berta Mönicke, wacce ta bar aikinta bayan auren. Else Fichter tana da 'yan'uwa mata biyu, Grete da Adele. Else Fichter ta mutu a ranar 20 ga Fabrairu, 2015 yana da shekara 88 a Mutter-Rosa-Altenzentrum a Trier. An binne ta a babban kabarin a Trier. == Ilimi da sana'a == Daga 1933 zuwa 1937 Else Fichter ta halarci makarantar firamare ta Dewora, sannan har zuwa 1944 makarantar Auguste Viktoria da ke Trier. Daga 1944 zuwa 1945 dole ne ta daina zuwa makaranta don yin aikin soja; Ta fara aiki a matsayin mataimakiyar mai jagoranci a kan layin tram 1 da 3, sannan a matsayinta na ma'aikaci na wucin gadi a cikin gidan dafa abinci na asibiti kuma a karshe a matsayinta na ma'aikaci a masana'antar mustard. Bayan yakin Else Fichter ta yi shekara ta 13 a makaranta kuma ta sami Abitur a 1946. A wannan shekarar ce ta fara nazarin labarin ƙasa, Jamusanci da tarihi a Mainz. A shekarar 1952 ta wuce jarabawar farko ta jihar don koyarwa a makarantu sannan ta fara yin karatun lauya a makarantar nahawu a Saarburg da kuma kwalejin gundumar (daga baya makarantar Treveris, wacce aka rufe a yau) a Trier. A shekarar 1954 ta wuce jarabawar jiha ta biyu don koyarwa a makarantu sannan ta fara aikinta a matsayin malamin makarantar sakandare don koyar da Jamusanci, labarin kasa da tarihi a Saarburg, inda ta yi aiki har zuwa lokacin da Else Fichter ta yi ritaya a 1988. Bayan ta yi ritaya, sannu a hankali ta shiga cikin ƙungiyoyi sama da 20 na muhalli, gami da yunƙurin ƙungiyar hana Anti-Atom-Bewegung, da ƙungiyar 'Bund für Umwelt- und Naturschutz Deutschland (BUND), Greenpeace, Ökologisch-Demokratischen Partei da Lokalen Agenda 21. Ta rayu a Theodor-Heuss-Allee (kusurwar Roon- da Göbenstraße); a saman gidan yana daya daga cikin lambunan rufin farko na birni. [[File:Else_Fichter_Gedenktafel.jpg|thumb| Alamar tunawa don girmama Else Fichter]] == Alƙawarin kare muhalli == Dangane da bayanin Else Fichter nata, muhimmin abin da ya sa aka yanke shawarar Else Fichter na muhalli shi ne karanta littafin The Limits to Growth, wanda kungiyar Rome ta buga a 1972 wanda kuma ya nuna sakamakon masana'antu da ci gaban tattalin arziki ga duniya. Shekaru, Else Fichter tana halartar tarurrukan majalissar birni a kai a kai har ma da abubuwan hawa da abubuwan da suka shafi muhalli don yin sharhi a kansu cikin abokantaka amma galibi mawuyacin hali. Ta dauki nauyin shirye-shiryen manufofin muhalli da makamashi da yawa kuma ta sanya hannun jari a cikin rufin hasken rana da kuma iska mai iska a yankin tun kafin jama'a su amince da wadannan fasahohin. Else Fichter ta yi fama da rashin gajiyawa kuma tare da gudummawar da take bayarwa sau da yawa ta tabbata cewa ayyukan sun ci gaba. Hakanan yana da mahimmanci a gare ta don jawo hankali da haɓaka matasa don kare muhalli da dorewa. Shekaru da yawa ta tallafawa Ma'aikatar Ci gaban Spatial da Tsarin Yanki a Jami'ar Trier da kayan tarihinta don tsara birane da sufuri, wanda ɗalibai da yawa suka amfana. Adana Weißhauses akan Moselle tare da gandun daji ya kasance damuwa ta musamman game da ita; i.a. ta kasance memba na shirin 'yan ƙasa wanda ya yi yaƙi da gina babban yankin hutu a Weißhaus a farkon 1980s. Ta kwashe shekaru na ƙarshe a cikin gidan mahaifiyar Rosa mai ritaya, inda ta ci gaba da aiki ba tare da wata wahala ba don ƙarfafa mutanen da ke kusa da ita don kula da yanayinmu da gaskiya. [[File:Straßenschild_der_nach_Else_Fichter_benannten_Straße_in_Trier.jpg|thumb| Shiga kan titi mai suna Else Fichter a cikin Trier]] == Kyaututtuka da karramawa == * An ba da Ring of Honor na City of Trier, 1995 * Wanda ya ci lambar yabo ta Jihar Rhineland-Palatinate, 2000 * Sunan titi tsakanin Trier-Nord da Trier-Ruwer a matsayin "Else-Fichter-Straße", 2018 == Mutuwa == Ranar 20 ga watan Faburairu, 2015 == Manazarta == ik2allgvaha9y4b04huxg08goj2razt Efrat Abramov 0 28601 166668 158599 2022-08-18T07:05:01Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki [[File:Efrat_Abramov_courtesy_photo.jpg|thumb| Efrat Abramov]] '''Efrat Abramov''' ( {{Lang-he|אפרת אברמוב}} , an haife ta Maris 3, 1980) mai gabatar da gidan talabijin na Isra'ila, [[Ɗan jarida|yar jarida]] kuma marubuciyar allo.<ref>[https://web.archive.org/web/20131012101837/http://www.in.com/efrat-abramov/profile-83035.html]</ref> ==Aiki== Tana zaune a [[Tel Abib|Tel Aviv]], Abramov itace mai watsa shirye-shiryen tashar wasan kwaikwayo ta Bip na yau da kullun "Mahadoora Mugbelet" (Turanci: "Limited Edition"). Sai aka zaɓe ta don ta rubuta kuma ta dauki nauyin shirin TV bayan wasan “Ƙanwarta” ( {{Lang-he|האחות הקטנה}} ) – wani satire na daren da ya biyo bayan abubuwan da suka faru na nunin "HaAh HaGadol " (Babban Brother) a Isra'ila. Abramov ta dauki nauyin wasan kwaikwayon na yanayi na 3, (150 episodes) wanda ya shafi yanayi 1, 2 da kuma lokacin VIP na farko. Nunin ya ƙare saboda rufe tashar Bip a ƙarshen 2010. Tun 2008 Abramov yan jarida ce a jaridar Isra'ila ''Globes'' .   ==Manazarta== 0p2oh9nv6nb63b71oybpbllgidugc8l 166669 166668 2022-08-18T07:05:31Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki [[File:Efrat_Abramov_courtesy_photo.jpg|thumb| Efrat Abramov]] '''Efrat Abramov''' ( {{Lang-he|אפרת אברמוב}} , an haife ta Maris 3, 1980) mai gabatar da gidan talabijin na Isra'ila, [[Ɗan jarida|yar jarida]] kuma marubuciyar allo.<ref>https://web.archive.org/web/20131012101837/http://www.in.com/efrat-abramov/profile-83035.html</ref> ==Aiki== Tana zaune a [[Tel Abib|Tel Aviv]], Abramov itace mai watsa shirye-shiryen tashar wasan kwaikwayo ta Bip na yau da kullun "Mahadoora Mugbelet" (Turanci: "Limited Edition"). Sai aka zaɓe ta don ta rubuta kuma ta dauki nauyin shirin TV bayan wasan “Ƙanwarta” ( {{Lang-he|האחות הקטנה}} ) – wani satire na daren da ya biyo bayan abubuwan da suka faru na nunin "HaAh HaGadol " (Babban Brother) a Isra'ila. Abramov ta dauki nauyin wasan kwaikwayon na yanayi na 3, (150 episodes) wanda ya shafi yanayi 1, 2 da kuma lokacin VIP na farko. Nunin ya ƙare saboda rufe tashar Bip a ƙarshen 2010. Tun 2008 Abramov yan jarida ce a jaridar Isra'ila ''Globes'' .   ==Manazarta== f9dlz03p6wvmavmgsq6s7z2ntqgi4zf Eliezer Rivlin 0 29204 166683 133480 2022-08-18T07:39:57Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki [[File:Eliezer_Rivlin.jpg|right|thumb|262x262px| Eliezer Rivlin, 2010]] '''Eliezer Rivlin''' ( {{Lang-he|אליעזר ריבלין}} ; an haife shi Mayu 28, 1942) masanin shari'a ne na Isra'ila wanda ya yi aiki a matsayin alkali na Kotun Koli ta Isra'ila. ==Mataimaki== Tun daga shekarar 2006 har zuwa lokacin da ya yi ritaya Eliezer Rivlin ya kasance mataimakin shugaban Kotun Koli ta Isra'ila kuma shi ne shugaban Kwamitin Zaɓe na Tsakiya na Zaɓen ' Yan Majalisu na shekarar 2009 . An nada Rivlin a Kotun Koli a shekarar 2000. Ya zama mataimakin shugaban kasa a shekarar 2006. Yana aiki a kan kwamitin ba da shawara na Florida Journal of International Law, wata jarida ta doka da Jami'ar Florida Levin College of Law ta buga. == Manazarta == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * [https://www.webcitation.org/6AX9xcy5x?url=http://elyon1.court.gov.il/heb/cv/fe_html_out/judges/k_hayim/17393234.htm Gidan yanar gizon Kotun Koli] {{In lang|he}} [[Category:Rayayyun mutane]] e67v9jzy0uz539jc2rkb9tud9d1lbh6 Eney 0 30339 166706 140148 2022-08-18T08:23:54Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[Category:Articles with hCards]] [[Category:Infobox musical artist with missing or invalid Background field| ]] '''Eney''' ( Ukrainian ) wani gungun mawakan rock ne na Ukraine wanda sukayi nasu wakokin. An ba kungiyar suna bayan sanannen jarumi, Aeneas, daga ɗaya daga cikin ayyukan gaske na Ivan Kotlyarevsky . == Tarihi == A lokacin 1960s dalibai daga makarantar kiɗa ta musamman ta Kievan sun kafa ƙungiya mai suna bayan mawakin Ukraine Mykola Lysenko. Da farko sun buga fassarori na musamman na waƙoƙin gargajiya na Ukrainian. Daga baya membobinta sun fallasa ga ƙarshen ayyukan The Beatles kuma sun fara sake tsara ayyukan [[Johann Sebastian Bach|Bach]] da Khachaturian . A cikin 1971 ƙungiyar ta rabu yayin da Petrynenko da Blinov suka bar ta don ƙirƙirar sabon rukunin da ake kira ''Dzvony'' . Ƙungiyar ta fara gwaji a cikin sababbin nau'o'in: blues da rai. A 1972 band da kuma music inda aka dakatar a cikin Tarayyar Soviet da labeled "bourgeois-na kasa". A sakamakon haka, an lalata duk bayanan da aka yi da rikodin. Bayan haka, ƙungiyar ta shiga ƙarƙashin ƙasa har zuwa 1974. Membobin sai sun haɗu tare da ''Dzvony'' a cikin sabon tarin kayan aikin murya na ''Kayan Ado'' . Bayan an karɓi ƙungiyar zuwa ''Ukr-kontsert'' ta canza suna zuwa ''Hrono''. A cikin 1977 rukunin ya zama sananne da ''Eney'' kuma. Bayan wani lokaci, Kungiyar ''Eney ta'' rabu kuma membobinsa ko dai sun shiga ƙungiyoyi daban-daban ko kuma sun koma wakokin solo. Petrynenko daga baya ya kirkiro nasa gungun watau Hrono. == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://kmstudio.com.ua/index.php?nma=cherem&fla=stat&nm=eney Takaitaccen bayani] ==Manazarta== [[Category:Mawakan rock na kasar Ukraine]] [[Category:Mawakan rock na daular Soviet]] dia2dv1rgdbspzhyjtlllwo1qctjwku Elisabeth Ekoué Pognon 0 30758 166686 142389 2022-08-18T07:44:18Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki '''Elisabeth Kaissan Ekoué Pognon''' (an haife ta a shekara ta 1937) ita ce alkali mace ta farko a [[Benin]], mace ta farko a kotun kolin ta, kuma mace ta farko da aka zaba a matsayin shugabar kotun tsarin mulkin kasar mai zaman kanta. == Rayuwar farko da Karatu == An haife ta Elisabeth Kayissan Ekoué (Pognon shine sunan aurenta) a cikin 1937. Ta yi karatun sakandare a [[Lomé]], Togo, da [[Dakar]], Senegal. Ta sami digiri na farko a fannin shari'a daga Jami'ar Poitiers a Faransa, sannan ta sami digiri na biyu a fannin shari'a daga Jami'ar Panthéon-Assas da ke Paris, a 1962. == Aiki == A shekara ta 1965, Pognon ta shiga majalisar majistare a Benin, inda ta zama mace ta farko mai shari'a a kasar. Bayan ta yi aiki a kotuna na yau da kullun, ta zama shugabar kotun shari'ar farko a Cotonou, sannan ta zama kotun daukaka kara da sauran manyan kotuna kafin ta zama alkali a zauren gudanarwa na kotun kolin Benin, kuma mace ta farko da ta zama mamba a waccan kotun. kotu. A shekarar 1993, ta zama mace ta farko da aka nada a matsayin alkali a sabuwar kotun tsarin mulkin kasar ta Benin, kuma daga baya 'yan uwanta suka zabe ta a matsayin shugabar ta, inda ta rike har zuwa shekarar 1998, lokacin da take rike da mukamin. Conceptia Denis Ouinsou ya gaje ta. ===Ritaya=== Ta yi ritaya daga aikin shari’a. ==Manazarta== 106pnp4a39uflgzyaeud3z89vtjarrs Edith Yah Brou 0 31030 166659 144452 2022-08-18T06:46:17Z BnHamid 12586 gyara wikitext text/x-wiki '''Edith Yah Brou''' (an haife ta a shekara ta 1984) marubuciya 'yar [[Ivory Coast|ƙasar Ivory Coast]] ce kuma 'yar gwagwarmaya. Mai haɗin gwiwa na kungiyar sa kai na Akendewa da kuma mujallar mata ta yanar gizo ''Ayana'', an dauke ta daya daga cikin masu gwagwarmayar dijital a [[Ivory Coast]] da kuma "fitaccen mai rubutun ra'ayin yanar gizo na Ivory Coast." == Tarihin rayuwa == An haifi Brou a Cocody, wani yanki na babban birnin tattalin arzikin Ivory Coast [[Abidjan]], Maris 1, 1984. Ta kammala karatun digiri a fannin tattalin arziki da gudanarwa daga Jami'ar Félix Houphouët-Boigny a Cocody. ==Marubuciya da Ayyuka== An san Brou don aikinta a matsayin marubucin dijital, mai fafutuka, kuma mai sarrafa al'umma. A cikin 2009, ita da abokanta tara sun kafa ƙungiyar sa kai mai zaman kanta Akendewa, ƙungiyar sa kai da ke shirya kamfen na ayyukan zamantakewa na zamani. Shekara ta gaba, a lokacin rikicin 2010-2011 na Ivory Coast, Brou ta taimaka wajen daidaita ayyukan agaji ta amfani da hashtags da sauran kayan aikin dijital. A cikin 2011, ta haɗu da ''Ayana'', mujallar mata ta dijital ta farko a Ivory Coast. Ta samo asali "Mousser contre Ebola" ("Lather Against Ebola") a watan Agusta 2014.ilham daga "Ice Bucket Challenge," da nufin wayar da kan jama'a game da cutar Ebola.<ref name=":1" /> Ta kuma shirya raba bayanai a lokacin da aka yi ambaliyar ruwa a watan Yunin 2014 a cikin ƙasarta, tare da taimakawa wajen ba da labarai na yau da kullun kan wuraren haɗari da kuma hanyoyin da ambaliyar ruwa ta mamaye.<ref name=":0" /> ===Shugabar marubuta== A cikin 2015 an nada ta a matsayin shugabar kungiyar masu rubutun ra'ayin yanar gizo ta Ivory Coast. A wannan shekarar, an kira ta daya daga cikin 50 mafi tasiri a [[Ivory Coast]] ta ''Jeune Afrique.''<ref name=":0" /> Brou ta kuma kafa wani kamfani mai suna Africa Contents Group, wanda ta hanyarsa ta ke haɓaka abubuwan da ta ke samarwa, musamman jerin gidan yanar gizon "Divan numérique" ("Digital Divan") akan YouTube.<ref name=":2" /> ==Tasiri== A shekarar 2020, kamfanin Avance Media ya nada ta daya daga cikin mata 100 masu tasiri a Afirka. == Manazarta == qxloeobzjrdc6arn3wgsc970ub2w85f 166660 166659 2022-08-18T06:46:35Z BnHamid 12586 /* =Shugabar marubuta */ wikitext text/x-wiki '''Edith Yah Brou''' (an haife ta a shekara ta 1984) marubuciya 'yar [[Ivory Coast|ƙasar Ivory Coast]] ce kuma 'yar gwagwarmaya. Mai haɗin gwiwa na kungiyar sa kai na Akendewa da kuma mujallar mata ta yanar gizo ''Ayana'', an dauke ta daya daga cikin masu gwagwarmayar dijital a [[Ivory Coast]] da kuma "fitaccen mai rubutun ra'ayin yanar gizo na Ivory Coast." == Tarihin rayuwa == An haifi Brou a Cocody, wani yanki na babban birnin tattalin arzikin Ivory Coast [[Abidjan]], Maris 1, 1984. Ta kammala karatun digiri a fannin tattalin arziki da gudanarwa daga Jami'ar Félix Houphouët-Boigny a Cocody. ==Marubuciya da Ayyuka== An san Brou don aikinta a matsayin marubucin dijital, mai fafutuka, kuma mai sarrafa al'umma. A cikin 2009, ita da abokanta tara sun kafa ƙungiyar sa kai mai zaman kanta Akendewa, ƙungiyar sa kai da ke shirya kamfen na ayyukan zamantakewa na zamani. Shekara ta gaba, a lokacin rikicin 2010-2011 na Ivory Coast, Brou ta taimaka wajen daidaita ayyukan agaji ta amfani da hashtags da sauran kayan aikin dijital. A cikin 2011, ta haɗu da ''Ayana'', mujallar mata ta dijital ta farko a Ivory Coast. Ta samo asali "Mousser contre Ebola" ("Lather Against Ebola") a watan Agusta 2014.ilham daga "Ice Bucket Challenge," da nufin wayar da kan jama'a game da cutar Ebola.<ref name=":1" /> Ta kuma shirya raba bayanai a lokacin da aka yi ambaliyar ruwa a watan Yunin 2014 a cikin ƙasarta, tare da taimakawa wajen ba da labarai na yau da kullun kan wuraren haɗari da kuma hanyoyin da ambaliyar ruwa ta mamaye.<ref name=":0" /> ===Shugabar marubuta=== A cikin 2015 an nada ta a matsayin shugabar kungiyar masu rubutun ra'ayin yanar gizo ta Ivory Coast. A wannan shekarar, an kira ta daya daga cikin 50 mafi tasiri a [[Ivory Coast]] ta ''Jeune Afrique.''<ref name=":0" /> Brou ta kuma kafa wani kamfani mai suna Africa Contents Group, wanda ta hanyarsa ta ke haɓaka abubuwan da ta ke samarwa, musamman jerin gidan yanar gizon "Divan numérique" ("Digital Divan") akan YouTube.<ref name=":2" /> ==Tasiri== A shekarar 2020, kamfanin Avance Media ya nada ta daya daga cikin mata 100 masu tasiri a Afirka. == Manazarta == apb2i9cx2kpqi5yr4rd027te0m599zi Effiong Okon 0 33655 166667 161028 2022-08-18T07:02:52Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki '''Effiong Okon''' (an haife shi ranar 22 ga watan Mayu, 1985). ɗan dambe ne daga [[Najeriya]], wanda ya halarci gasar Olympics ta bazara ta 2004 a ƙasarsa. A can ne ya yi fice a zagayen farko na nauyin nauyi na maza (men's light flyweight) ( &#x2013; 48&nbsp;kg) Alfonso Pinto na [[Italiya]].<ref>Evans, Hilary; Gjerde, Arild; Heijmans, Jeroen; Mallon, Bill ; et al. "[[Effiong Okon]]". [[Olympias (Herodian)|Olympics]] atnSports-Reference.com. Sports Reference LLC. Archived from the original on 18 April 2020.</ref> ==Farkon rayuwa da Karatu== ==Gasa== Okon ya samu gurbin shiga gasar Athens ta shekarar 2004 inda ya kare a matsayi na biyu a gasar neman cancantar shiga gasar Olympic ta Afirka ta shekarar 2004 na AIBA a [[Gaborone]], [[Botswana]]. A wasan karshe ya sha kashi a hannun Lalaina Rabenarivo ta Madagascar.<ref>Evans, Hilary; Gjerde, Arild; Heijmans, Jeroen; Mallon, Bill ; et al. "[[Effiong Okon]]" Olympics at [[Sports-Reference.com]]. Sports Reference LLC. Archived from the original on 18 April 2020.</ref> == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Rayayyun mutane]] [[Category:Haifaffun 1985]] hrgerbe6catx44iwt3a7rhgf7xx7ooo 166676 166667 2022-08-18T07:15:52Z Muhammad Idriss Criteria 15878 wikitext text/x-wiki '''Effiong Okon''' (an haife shi a ranar 22 ga watan Mayu, 1985) ɗan dambe ne daga [[Najeriya]], wanda ya halarci gasar Olympics ta bazara ta 2004 a ƙasarsa. A can ne ya yi fice a zagayen farko na nauyin nauyi na maza (men's light flyweight) ( &#x2013; 48&nbsp;kg) Alfonso Pinto na [[Italiya]].<ref>Evans, Hilary; Gjerde, Arild; Heijmans, Jeroen; Mallon, Bill ; et al. "[[Effiong Okon]]". [[Olympias (Herodian)|Olympics]] atnSports-Reference.com. Sports Reference LLC. Archived from the original on 18 April 2020.</ref> ==Farkon rayuwa da Karatu== ==Gasa== Okon ya samu gurbin shiga gasar Athens ta shekarar 2004 inda ya kare a matsayi na biyu a gasar neman cancantar shiga gasar Olympic ta Afirka ta shekarar 2004 na AIBA a [[Gaborone]], [[Botswana]]. A wasan karshe ya sha kashi a hannun Lalaina Rabenarivo ta Madagascar.<ref>Evans, Hilary; Gjerde, Arild; Heijmans, Jeroen; Mallon, Bill ; et al. "[[Effiong Okon]]" Olympics at [[Sports-Reference.com]]. Sports Reference LLC. Archived from the original on 18 April 2020.</ref> == Manazarta == {{Reflist}} [[Category:Rayayyun mutane]] [[Category:Haifaffun 1985]] lxervid0hits78h50f2ajfd2t9t03ev Eric Moran 0 34293 166712 160187 2022-08-18T08:31:33Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Infobox NFL biography|name=|image=|image_size=|alt=|caption=|number=76|position=[[Offensive tackle]]|birth_date={{Birth date and age|1960|6|10|mf=y}}|birth_place=[[Spokane, Washington]]|height_ft=6|height_in=5|weight_lb=285|high_school=[[Foothill High School (Pleasanton, California)|Foothill (CA)]]|college=[[Washington Huskies football|Washington]]|draftyear=1983|draftround=10|draftpick=273|pastteams=* [[Los Angeles Express (USFL)|Los Angeles Express]] ({{USFL Year|1983}}) * [[Dallas Cowboys]] ({{NFL Year|1984}})* * [[Houston Oilers]] ({{NFL Year|1984}}–{{NFL Year|1986}})|pastteamsnote=yes|highlights=* Second-team [[Pacific-10 Conference|All-Pac-10]] ([[1982 All-Pacific-10 Conference football team|1982]]) * All-Pacific Coast (1982)|statlabel1=Games played|statvalue1=37|nflnew=ericmoran/2521568|pfr=MoraEr20}} '''Eric Michael Moran''' (an haife shi a watan Yuni 10, 1960) tsohon ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na Amurka a gasar ƙwallon ƙafa ta ƙasa don Houston Oilers. Ya kuma kasance memba na Los Angeles Express a cikin Hukumar Kwallon Kafa ta Amurka. Ya buga kwallon kafa na kwaleji a Jami'ar Washington. == Shekarun farko == Moran ya halarci makarantar sakandare ta Foothill, inda ya buga wasan tsaro. Ya karɓi tallafin ƙwallon ƙafa daga Jami'ar Washington, inda aka canza shi zuwa wani mugun nufi. Tun yana ƙarami, an ba shi suna mai farawa a dama . A matsayinsa na babban jami'in, ya sami lambar yabo ta All-Pac-10 da All-Pacific Coast. == Sana'ar sana'a == === Los Angeles Express (USFL) === Dallas Cowboys ne ya zaɓi Moran a zagaye na 10th (273rd gabaɗaya) na 1983 NFL Draft . Har ila yau, Invaders na Oakland sun zaɓe shi a zagaye na 16th (186th gaba ɗaya) na 1983 USFL Draft. An yi ciniki da shi zuwa Los Angeles Express na Hukumar Kwallon Kafa ta Amurka. An yi watsi da shi a ranar 16 ga Fabrairu, 1984. === Dallas Cowboys === A cikin 1984, ya sanya hannu tare da Dallas Cowboys. An gwada shi duka biyu a cikin masu gadi da kuma mummuna . An yafe shi a ranar 27 ga Agusta. === Houston Oilers === A cikin 1984, Houston Oilers ya sanya hannu a matsayin wakili na kyauta . A matsayinsa na rookie, ya bayyana a cikin wasanni 8 kuma ya fara gasa ɗaya a tuntuɓar mummuna, a madadin Dean Steinkuhler wanda ya ji rauni. A cikin 1985, ya bayyana a cikin wasanni 15 (3 farawa). A cikin 1986, ya bayyana a cikin wasanni 14 (4 farawa). Ba a sake sanya hannu ba bayan kakar wasa. == Rayuwa ta sirri == Mahaifinsa Jim Moran da ɗan'uwansa Rich Moran sun taka leda a cikin NFL . == Manazarta == {{Reflist|30em}}{{Cowboys1983DraftPicks}} [[Category:Rayayyun mutane]] nckcd6gv3p69a6ryff2c7uur6bq26yw Enarj Enawga 0 34469 166703 161114 2022-08-18T08:19:41Z BnHamid 12586 /* Bayanan kula */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Enarj Enawga|native_name=እናርጅ እናውጋ|image_flag=Flag of the Amhara Region.svg|type=[[Woredas of Ethiopia|Woreda]]|image_map=|subdivision_type=Zone|subdivision_name=[[Misraq Gojjam Zone|Misraq Gojjam]]|subdivision_type1=Region|subdivision_name1=[[Amhara Region]]|population_as_of=2012 est.|population_total=182,332 [https://web.archive.org/web/20120805184429/http://www.geohive.com/cntry/ethiopia.aspx]|population_density_km2=auto|population footnotes=<ref name=geohive/>|area_total_km2=932.87|area_footnotes=<ref name=geohive>[http://www.geohive.com/cntry/ethiopia.aspx Geohive: Ethiopia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120805184429/http://www.geohive.com/cntry/ethiopia.aspx |date=2012-08-05 }}</ref>|official_name=|image_skyline=}} '''Enarj Enawga''' ( Amharic : INArj Inawga ) ɗaya daga cikin gundumomi a yankin Amhara na [[Itofiya|Habasha]] . Wani bangare na shiyyar Misraq Gojjam, Enarj Enawga yana da iyaka da Enemay daga kudu, daga kudu maso yamma da Debay Telatgen, a yamma da Hulet Ej Enese, a arewa da Goncha Siso Enese, a arewa maso gabas da Enbise Sar Midir, a wajen gabas kusa da kogin Abbay wanda ya raba shi da shiyyar Debub Wollo, sai kuma kudu maso gabas da Shebel Berenta . Garuruwan Enarj Enawga sun hada da Debre Werq da Felege Berhan . == Dubawa == A cikin 2002, an yanke hukuncin Enarg Enawga a matsayin ɗaya daga cikin gundumomi huɗu da ke fama da matsalar rashin abinci a wannan yanki na yankin Amhara, saboda yawancin filayen nomansu da ake “ƙasasshe, sare dazuka da zazzagewa”. Shirin Raya Karkara na SIDA-Amhara ya sanar a shekarar 2006 cewa, ya bude hanyar tsakuwa mai tsawon kilomita 31 a wannan gundumar, wadda ta hada unguwanni 15 a cikin Enarj Enawga. Wannan aikin yana da kasafin kudin gini na Biliyan 3.2, wanda bai hada da Naira 46,300 na aiki da kayan aikin da jama'a suka bayar ba. <ref>[https://web.archive.org/web/20071007234539/http://www.waltainfo.com/EnNews/2006/Dec/14Dec06/21770.htm SIDA-Amhara, woreda inhabitants build 31 km road in Enarj Enawga] [[Walta Information Center]]</ref> == Alkaluma == Bisa kidayar jama'a a shekarar 2007 da hukumar kididdiga ta kasar Habasha (CSA) ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 167,402, wanda ya karu da kashi 34.22 bisa dari bisa kidayar shekarar 1994, wadanda 82,958 maza ne da mata 84,444; 13,623 ko 8.14% mazauna birane ne. Yana da fadin murabba'in kilomita 932.87, Enarj Enawga yana da yawan jama'a 179.45, wanda ya fi matsakaicin yanki na mutane 153.8 a kowace murabba'in kilomita. An ƙidaya gidaje 39,564 a wannan gundumar, wanda ya haifar da matsakaicin mutum 4.23 ga gida ɗaya, da gidaje 38,243. Yawancin mazaunan sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 97.62% sun ba da rahoton cewa a matsayin addininsu, yayin da 2.34% na yawan jama'a suka ce su musulmi ne . Ƙididdigar ƙasa ta 1994 ta ba da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 124,720 a cikin gidaje 26,519, waɗanda 61,861 maza ne kuma 62,859 mata; 10,009 ko 8.03% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Ƙabilar mafi girma da aka ruwaito a Enarj Enawga ita ce Amhara (99.96%). Yawancin mazaunan sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 97.36% sun ba da rahoton cewa a matsayin addininsu, yayin da 2.61% Musulmai ne . == Manazarta == {{Reflist}}{{Coord|10|50|N|38|05|E|type:adm3rd_region:ET}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|10|50|N|38|05|E|type:adm3rd_region:ET}}{{Districts of the Amhara Region}}} f17kq1txr9vopcoki9i1ks185b8gl1k Elekere 0 34479 166680 161132 2022-08-18T07:34:33Z BnHamid 12586 /* Bayanan kula */ wikitext text/x-wiki '''Elekere''' (kuma an fassara shi '''El Kere''' ) ko '''Serer''' ɗaya daga cikin gundumomi a yankin Somaliya na [[Itofiya|Habasha]] . Wani yanki na shiyyar Afder kuwa, Elekere yana kudu maso gabas da [[Afder (woreda)|Afder]], daga kudu maso yamma da Cherti, daga yamma kuma yayi iyaka da Goro Bekeksa, a arewa kuma yayi iyaka da Mirab Imi, daga gabas kuma yayi iyaka da shiyyar Gode . Babban garin Elekere shine El Kere . Manyan wurare a cikin wannan gundumomi sun haɗa da kololuwar Ramin Audo, wanda ya taso daga arewa maso yamma zuwa kudu maso gabas daidai da kogin Shebelle. == Alkaluma == Bisa kidayar jama'a a shekarar 2007 da hukumar kididdiga ta kasar Habasha (CSA) ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 108,735, wadanda 32,696 maza ne da mata 25,039. Yayin da 1,777 ko 3.08% mazauna birni ne, sauran 13,261 ko kuma 22.97% makiyaya ne. Kashi 98.88% na al'ummar kasar sun ce musulmi ne . Kididdiga ta kasa a shekarar 1997 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan gundumar mai mutane 33,034, wadanda 17,720 maza ne, 15,314 kuma mata; 1,1023 ko 3.1% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Ƙabilu biyu mafi girma da aka ruwaito a Elekere su ne mutanen Somaliya a matsayin babban ƙabilar gariire na dir (92.71%) da Oromo (7.24%); Rahoton kidayar da aka ware kashi 0.05% duk wadanda aka bayyana a matsayin Afar, Amhara, da Shita . == Manazarta == {{Reflist}}{{Coord|6|00|N|42|05|E|type:adm3rd_region:ET}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|6|00|N|42|05|E|type:adm3rd_region:ET}}{{Districts of the Somali Region}} 0x07hgut5fd4tiy8kgvysibv2qhgsqa Elfata 0 34530 166681 161283 2022-08-18T07:35:44Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki '''Elfata''' daya ne daga cikin gundumomi a yankin Oromia na [[Itofiya|kasar Habasha]] . Yana cikin shiyyar Shewa ta Yamma . Wani yanki ne na gundumar Dendi . == Alkaluma == Kididdiga ta kasa ta shekara ta 2007 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 57,389, daga cikinsu 28,630 maza ne, 28,759 mata; 1,898 ko 3.31% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Yawancin mazaunan sun ce suna yin addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 47.53% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa sun lura da wannan imani, yayin da 43.41% na yawan jama'ar Furotesta ne, kuma 8.7% suna bin addinin gargajiya. == Manazarta == {{Reflist}}{{Districts of the Oromia Region}} rznttpufwp1y0cgwoflbmf9j5sldf4a Ensaro 0 34561 166710 161365 2022-08-18T08:27:57Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Ensaro|native_name=እንሳሮ|image_flag=Flag of the Amhara Region.svg|type=[[Woredas of Ethiopia|Woreda]]|image_map=|subdivision_type=Zone|subdivision_name=[[Semien Shewa Zone (Amhara)|Semien Shewa]]|subdivision_type1=Region|subdivision_name1=[[Amhara Region]]|population_as_of=2012 est.|population_total=63,154|population_density_km2=auto|population_footnotes=<ref name=geohive/>|area_total_km2=442.10|area_footnotes=<ref name=geohive>[http://www.geohive.com/cntry/ethiopia.aspx Geohive: Ethiopia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120805184429/http://www.geohive.com/cntry/ethiopia.aspx |date=2012-08-05 }}</ref>|official_name=|image_skyline=}} '''Ensaro''' (Amharic: ensaro ) yanki ne a yankin Amhara, [[Itofiya|Habasha]] . Wani bangare na shiyyar Semien Shewa, Ensaro yana iyaka da kudu da yamma da yankin Oromia, daga arewa kuma yana iyaka da kogin Jamma wanda ya raba shi da Merhabiete, a arewa maso gabas da Moretna Jiru, daga gabas kuma Siyadebrina Wayu . Garuruwan Ensaro sun hada da Lemi . Asalin wannan '''gundumar ana kiranta Ensaro''', wanda shine sunan da aka yi amfani da shi a cikin ƙidayar ƙasa ta 1994, kuma an canza ta zuwa '''Ensaro Wayu''' kafin Binciken Samfurin Noma na Habasha a cikin Oktoba 2001. An raba Siyadebrina Wayu daga Ensaro Wayu tsakanin 2004 zuwa 2007. == Alkaluma == Dangane da kidayar jama'a ta kasa a shekarar 2007 da hukumar kididdiga ta kasar Habasha (CSA) ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 58,203, wadanda 29,888 maza ne da mata 28,315; 3,164 ko 5.44% mazauna birane ne. Yawancin mazaunan sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 99.89% suna ba da rahoton hakan a matsayin addininsu. Kididdiga ta kasa ta shekarar 1994 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan gundumar mai mutane 122,473 a cikin gidaje 24,069, wadanda 62,057 maza ne, 60,416 mata; 5,464 ko 4.46% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Manyan kabilu biyu da aka ruwaito a Ensaro sune Amhara (70.27%), da Oromo (29.58%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 0.15% na yawan jama'a. An yi amfani da Amharic a matsayin yaren farko da kashi 68.97%, kuma Oromifa ana magana da kashi 30.98%; sauran 0.05% sun yi magana duk sauran yarukan farko da aka ruwaito. Yawancin mazaunan sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 99.87% suna ba da rahoton cewa a matsayin addininsu. == Manazarta == {{Reflist}}{{Coord|9|50|N|39|00|E|type:adm3rd_region:ET}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|9|50|N|39|00|E|type:adm3rd_region:ET}}{{Districts of the Amhara Region}} g1zk7iwi108rixv0o9hd36yge16mnu9 Elbow, Saskatchewan 0 35157 166672 165412 2022-08-18T07:09:55Z BnHamid 12586 /* Nassoshi */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||name=Elbow|official_name=Village of Elbow|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=Elbow grain elevator 2022.jpg|imagesize=|image_caption=[[Grain elevator]] in ''Elbow'', Note: original [[Saskatchewan Wheat Pool]] logo|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of Elbow in [[Saskatchewan]]|coordinates={{coord|51.144|-106.559|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=Elbow|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name={{flag|Canada}}|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1={{flag|Saskatchewan}}|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=South-central|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 11, Saskatchewan|11]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Loreburn No. 254, Saskatchewan|Loreburn No. 254]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing&nbsp;body|leader_name=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1948 Elbow Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Colleen Hoppenreys|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Andrea Mundreon|leader_title3=[[List of House members of the 42nd Parliament of Canada#Saskatchewan|MP]]|leader_name3=[[Kelly Block]]|leader_title4=[[Legislative Assembly of Saskatchewan|MLA]]|leader_name4=[[Jim Reiter]]|established_title=Post office Founded|established_date=1906-04-01|established_title2=Incorporated (Village)|established_date2=|established_title3=Incorporated (Town)|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=3.92|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=337|population_density_km2=86.0|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0H 1J0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|19}} <br> {{jct|state=SK|Mun|749}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian National Railway]]|website=[http://www.villageofelbow.com] Official Website|footnotes=<ref>{{Citation |last=National Archives |first=Archivia Net |title=Post Offices and Postmasters |url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |access-date=2013-09-25 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |archive-date=2006-10-06 }}</ref><ref>{{Cite web |last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx |access-date=2013-09-25 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx |archive-date=2016-01-15 }}</ref><ref>{{Citation|last=Canadian Textiles Institute.|title=CTI Determine your provincial constituency|year=2005|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|archive-date=2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation |last = Commissioner of Canada Elections |first = Chief Electoral Officer of Canada |title = Elections Canada On-line |year = 2005 |url = http://www.elections.ca/home.asp |url-status = dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp |archive-date = 2007-04-21 }}</ref>}} '''Elbow''' ( yawan jama'a 2016 : 337 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Loreburn No. 254 da Rarraba Ƙididdiga Na 11 . An kafa Elbow a cikin 1909, kusa da abin da ke yanzu Lake Diefenbaker . Yana da 8&nbsp;km arewa maso yammacin [[Mistusinne]], 10&nbsp;km arewa maso yammacin Douglas Lardin Park da 16&nbsp;km kudu maso gabashin Loreburn . Ƙauyen ya sami sunansa daga matsayinsa akan gwiwar Kogin Kudancin Saskatchewan . Ƙauyen ya ƙunshi marina don ajiyar jirgin ruwa da hayar jirgin ruwa na gida, filin wasan golf, dillalin jirgin ruwa da gidajen abinci guda biyu. Akwai kuma gidan sod (yanzu gidan kayan gargajiya ), da ɗakin karatu . == Tarihi == Elbow an haɗa shi azaman ƙauye ranar 6 ga Afrilu, 1909. == Alkaluma ==   A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Elbow yana da yawan jama'a 341 da ke zaune a cikin 165 daga cikin jimlar gidaje 246 masu zaman kansu, canjin 1.2% daga yawan jama'arta na 2016 na 337 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|3.96|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 86.1/km a cikin 2021. A cikin ƙidayar jama'a ta 2016, ƙauyen Elbow ya ƙididdige yawan jama'a 337 da ke zaune a cikin 163 daga cikin 243 na gidaje masu zaman kansu. 6.8% ya canza daga yawan 2011 na 314 . Tare da yanki na {{Convert|3.92|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 86.0/km a cikin 2016. == Yanayi == Hannun gwiwar hannu yana fuskantar yanayi na Nahiyar Humid (Dfb). Mafi girman zafin jiki da aka taɓa samu a gwiwar hannu shine {{Convert|43.3|C|0}} ranar 24 ga Yuni 1941. Mafi yawan zafin jiki da aka yi rikodin shine {{Convert|-43.3|C|0}} ranar 25 ga Janairu, 1972. {{Weather box}} == Duba kuma == * Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan * Ƙauyen Saskatchewan ==Manazarta == {{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Loreburn, Saskatchewan|Loreburn]]|Northeast=|West=[[Lake Diefenbaker]]|Centre=Elbow|East=|Southwest=[[Lake Diefenbaker]]|South=[[Mistusinne, Saskatchewan|Mistusinne]], [[Douglas Provincial Park]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision11}}{{Coord|51.144|N|106.559|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|51.144|N|106.559|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}} a0hi4ov6c1ihy2f69x34x77q6vf0tnh Elk Point, Alberta 0 35177 166690 165451 2022-08-18T07:53:05Z BnHamid 12586 /* Nassoshi */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Elk Point|official_name=Town of Elk Point|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=Town<!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->|motto=|image_skyline=Elk Point, Alberta (28288278410).jpg|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Canada Alberta<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Elk Point in [[Alberta]]|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Alberta|Region]]|subdivision_name2=[[Central Alberta]]|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 12, Alberta|12]]|subdivision_type4=[[List of municipal districts in Alberta|Municipal district]]|subdivision_name4=[[County of St. Paul No. 19]]|government_footnotes=<ref>{{Cite web | url= http://www.elkpoint.ca/council.html | title= Town Council | author= Town of Elk Point | access-date= 2007-06-22 | archive-date= 2007-08-19 | archive-url= https://web.archive.org/web/20070819053150/http://www.elkpoint.ca/council.html | url-status= dead }}</ref>|government_type=|leader_title=Mayor|leader_name=Tung, Parrish|leader_title1=Governing&nbsp;body|leader_name1=Elk Point Town Council|leader_title2=[[Members of the Canadian House of Commons|MP]]|leader_name2=|leader_title3=[[Legislative Assembly of Alberta|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Founded|established_date=|established_title1=Incorporated<ref name=AMATownProfiles>{{cite web | url=http://www.municipalaffairs.alberta.ca/cfml/MunicipalProfiles/basicReport/TOWN.PDF | publisher=[[Alberta Municipal Affairs]] | title=Location and History Profile: Town of Elk Point | page=232 | date=October 7, 2016 | access-date=October 13, 2016}}</ref>|established_date1=&nbsp;|established_title2=&nbsp;•&nbsp;[[List of villages in Alberta|Village]]|established_date2=May 31, 1938|established_title3=&nbsp;•&nbsp;[[List of towns in Alberta|Town]]|established_date3=January 1, 1962|area_footnotes=&nbsp;(2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=4.91|area_urban_km2=|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/><ref name=2021censusPC>{{cite web | url=https://www150.statcan.gc.ca/t1/tbl1/en/tv.action?pid=9810001101 | title=Population and dwelling counts: Canada and population centres | publisher=[[Statistics Canada]] | date=February 9, 2022 | accessdate=February 13, 2022}}</ref>|population_note=|population_total=1399 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=284.7|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Mountain Standard Time|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|coordinates={{coord|53|53|48|N|110|53|50|W|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<ref>{{cite web | url=http://www.safetycodes.ab.ca/Public/Documents/PSSSOP_Handbook_Version_12_Online_Feb_21_2012b.pdf | title=Alberta Private Sewage Systems 2009 Standard of Practice Handbook: Appendix A.3 Alberta Design Data (A.3.A. Alberta Climate Design Data by Town) | publisher=Safety Codes Council | type=PDF | pages=212–215 (PDF pages 226–229) | date=January 2012 | access-date=October 8, 2013}}</ref>|elevation_m=598|elevation_ft=|postal_code_type=Postal code span|postal_code=[[List of T Postal Codes of Canada|T0A 1A0]]|area_code=[[Area code 780|+1-780]]|blank_name=[[List of Alberta provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Alberta Highway 41|Highway 41]]<br>[[Alberta Highway 646|Highway 646]]|blank1_name=Waterway|blank1_info=[[North Saskatchewan River]]|website={{official website|www.elkpoint.ca}}|footnotes=}} '''Elk Point''' birni ne, da ke a gabashin tsakiyar Alberta, Kanada. Yana kan Highway 41 . Yawancin kasuwancin da suka shafi mai sun kasance a Elk Point. Har ila yau [[noma]] yana da mahimmanci a yankin Elk Point. Elk Point yana kan kogin Saskatchewan ta Arewa wanda hanya ce ta cinikin gashi . Dukansu Kamfanin Hudson's Bay da Kamfanin North West suna da matsayi a kan kogin kusa da Elk Point. Al'adun Alberta ya gina cibiyar fassara kusa da ragowar Fort George da Gidan Buckingham .   Akwai babban mutum-mutumi na Peter Fidler (wani adadi daga kwanakin cinikin fur) kusa da Elk Point da bangon tarihin Elk Point kusa da tsakiyar gari. Hanyar dokin ƙarfe, hanyar dogo, yana kusa. Elk Point ya kasance wurin ciniki na Jawo a cikin kwanakin cinikin Jawo. Elk Point ya yi bikin cika shekaru ɗari a Yuni 30 da Yuli 1, 2007. == Geography == === Yanayi === Elk Point yana da busasshiyar sauyin yanayi na nahiyar ( Köppen weather classification ''Dfb'' ). Mafi zafi da aka yi rikodin shine {{Convert|38.9|C|1}} ranar 14 ga Yuli, 1941. Mafi yawan zafin jiki da aka rubuta shine {{Convert|-55.6|C|1}} ranar 13 ga Disamba, 1911. <div style="width:75%"> {{Weather box}}</div> == Alkaluma == A cikin ƙidayar jama'a ta 2021 da Statistics Kanada ta gudanar, Garin Elk Point yana da yawan jama'a 1,399 da ke zaune a cikin 591 daga cikin jimlar gidaje 683 masu zaman kansu, canjin -3.7% daga yawanta na 2016 na 1,452. Tare da yanki na ƙasa na 4.91 km2 , tana da yawan yawan jama'a 284.9/km a cikin 2021. A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Statistics Kanada ta gudanar, garin Elk Point ya ƙididdige yawan jama'a 1,452 da ke zaune a cikin 534 daga cikin 642 na gidaje masu zaman kansu. 2.8% ya canza daga yawanta na 2011 na 1,412. Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|4.91|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 295.7/km a cikin 2016. Ƙididdiga na garin Elk Point na 2012 ya ƙidaya yawan jama'a 1,571, ya karu da kashi 3.9% sama da ƙidayar jama'arta ta 2007 na 1,512. == Fitattun mutane == * Adam Kleeberger - Dan wasan rugby na Kanada * Mark Letestu - ƙwararren ɗan wasan hockey kankara * Audrey Poitras - shugaban Metis Nation na Alberta tun 1996{{Ana bukatan hujja|date=January 2012}}<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2012)">abubuwan da ake bukata</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> * Sheldon Souray - ƙwararren ɗan wasan hockey kankara == Duba kuma == * Jerin al'ummomi a Alberta * Jerin garuruwa a Alberta == Manazarta == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * {{Official website}} {{Geographic location|Centre=Elk Point|North=[[Glendon, Alberta|Glendon]]|Northeast=[[Bonnyville, Alberta|Bonnyville]]|East=[[Loon Lake, Saskatchewan|Loon Lake]]|Southeast=[[Dewberry, Alberta|Dewberry]]|South=[[Vermilion, Alberta|Vermilion]]|Southwest=[[Myrnam, Alberta|Myrnam]]|West=[[Two Hills, Alberta|Two Hills]]|Northwest=[[St. Paul, Alberta|St. Paul]]}}{{Subdivisions of Alberta|towns=yes}}{{Authority control}} ep3g7dyujznv04wdh6vzratqnbx0fr9 Englefeld, Saskatchewan 0 35203 166707 165606 2022-08-18T08:25:11Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||name=Englefeld|official_name=Village of Englefeld|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=Englefeld Saskatchewan Main Street.jpg|image_caption=Main Street, ''Englefeld''|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of Englefeld in Saskatchewan|coordinates={{coord|52|09|40|N|104|39|13|W|display=title,inline}}|pushpin_label_position=none|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name={{flag|Canada}}|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1={{flag|Saskatchewan}}|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Central|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 15, Saskatchewan|15]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[St. Peter No. 369, Saskatchewan|St. Peter No. 369]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing&nbsp;body|leader_name=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1953 Englefeld Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Darrell Athmer|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Lani Rae Best|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=February 1, 1907|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=June 13, 1916|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.65|area_land_km2=|area_water_km2=|area_water_percent=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=285|population_density_km2=439.3|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0K 1N0|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 / 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|5}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian National Railway]]|website=[http://www.englefeld.ca Village of Englefeld]|footnotes=<ref>{{Citation |last=National Archives |first=Archivia Net |title=Post Offices and Postmasters |url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |archive-date=2006-10-06 }}</ref><ref>{{Citation|last=Canadian Textiles Institute.|title=CTI Determine your provincial constituency|year=2005|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|archive-date=2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation |last=Commissioner of Canada Elections |first=Chief Electoral Officer of Canada |title=Elections Canada On-line |year=2005 |url=http://www.elections.ca/home.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp |archive-date=2007-04-21 }}</ref>}} '''Englefeld''' ( yawan jama'a na 2016 : 285 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar St. Peter No. 369 da Sashen Ƙidaya Na 15 . Kauyen yana da nisan kilomita 32 gabas da birnin Humboldt akan Babbar Hanya 5 . == Tarihi == An ba wa al'ummar sunan Peter Engel, abbot na Saint John's Abbey, wanda ke Collegeville, Minnesota . Ba a san dalilin da ya sa aka rubuta sunan Engel daban da sunan kauyen ba. Baƙi na Katolika na Jamus sun zauna a yankin da ke kewaye a cikin 1902-1903 waɗanda suka isa ta jirgin ƙasa a Rosthern . Daga can ya yi tafiyar mil 125 da doki zuwa yankin da ke kusa da Englefeld. Englefeld yana ɗaya daga cikin al'ummomi da yawa a cikin filin da aka sani da St. Peter's Colony . A shekara ta 1904, layin dogo na Arewacin Kanada ya bi ta cikin yankin, kamar yadda tashoshi tare da tarho ya isa a 1916. A cikin 1905, an gina coci na farko, sannan babban kantin sayar da katako da katako a 1906 da gidan waya a cikin Fabrairu 1907. An gina otal a cikin 1909 kuma an kafa gundumar makarantar Englefeld. Na'urar hawan hatsi ta farko a cikin al'umma ta haura a cikin 1910 tare da tashar jirgin ƙasa a cikin 1912. A cikin 1910 an gina manyan tituna na farko a cikin al'umma kuma a wannan shekarar an gina sito mai haƙori. An gina zauren al'umma a cikin 1912 kuma hasken lantarki ya fara farawa a cikin al'umma a cikin 1915. An haɗa Englefeld azaman ƙauye ranar 13 ga Yuni, 1916. == Alkaluma ==   A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Englefeld yana da yawan jama'a 259 da ke zaune a cikin 105 daga cikin 114 na gidaje masu zaman kansu. -9.1% daga yawanta na 2016 na 285 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.66|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 392.4/km a cikin 2021. A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Englefeld ya ƙididdige yawan jama'a 285 da ke zaune a cikin 107 daga cikin 117 na gidaje masu zaman kansu. 13.3% ya canza daga yawan 2011 na 247 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.65|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 438.5/km a cikin 2016. == Tattalin Arziki == * [http://koendersmfg.com/index.html Koenders Mfg] * [http://www.schulte.ca/ Schulte Industries] == Arts da al'adu == '''Hog Fest''' - Englefeld Hog Fest Uba Florian Renneberg ne ya shirya shi a 1972. Taron tara kuɗi na shekara-shekara na 40 ya kawo mutane 1270 a cikin ƙarshen ƙarshen Yuli (Yuli 1 – 3, 2011) wanda ya haɗa da wasan wuta na ranar Kanada, bukukuwan kasuwar carnival / manoma, wanda ya ƙare a cikin biki tare da aladu 16 kyafaffen, da rufewa tare da karin kumallo na pancake. <ref name="Solomon" /> A matsayin wani ɓangare na 25th Hog Fest (wanda aka yi bikin a 1996) a 7&nbsp;tsayi (17&nbsp;ft dogon) alade fiberglass an gina shi a saman ginin Koenders Manufacturing da ke Englefeld tare da Babbar Hanya 5. '''Englefeld Gallery'''<gallery perrow="10"> File:Welcome sign in Englefeld Saskatchewan.jpg|Alamar maraba a wajen Englefeld File:Fibreglass pig in Englefeld Saskatchewan.jpg|Zaune a Englefeld File:Tree Little Pigs' House in Englefeld Saskatchewan.jpg|Gidan Ƙananan Aladu Uku a Englefeld File:Englefeld Saskatchewan Main Street.jpg|Garin Englefeld </gallery> == Duba kuma == * I Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan * Ƙauyen Saskatchewan == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://www.mds.gov.sk.ca/apps/pub/mds/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1953 Darakta na Municipal Saskatchewan - Ƙauyen Englefeld] * [http://www.rootsweb.com/~cansk/school/ Saskatchewan Gen Web - Aikin Makarantar Daki Daya] * [http://www.rootsweb.com/~cansk Yankin Yanar Gizo na Saskatchewan Gen] * [http://www.rootsweb.com/~canmaps/index.html Aikin Digitization na Taswirorin Tarihi na Kan layi] * [https://web.archive.org/web/20080207051525/http://geonames.nrcan.gc.ca/search/search_e.php Tambayar GeoNames] * [http://www.ourroots.ca/e/toc.aspx?id=4440 Filayen wadata : tarihin Englefeld 1903-1987] {{Geographic location|Northwest=|North=[[Naicam, Saskatchewan|Naicam]]|Northeast=|West=[[St. Gregor, Saskatchewan|St. Gregor]]|Centre=Englefeld|East= [[Watson, Saskatchewan|Watson]]|Southwest=|South=[[Romance, Saskatchewan|Romance]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision15}} == Manazarta == {{Reflist}} 6tu9vee7jywasq5iol48acr8dpviy49 Elfros 0 35204 166682 165607 2022-08-18T07:37:17Z BnHamid 12586 wikitext text/x-wiki  {{Infobox settlement||name=Elfros|official_name=Village of Elfros|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=DElfrosIcelandicSettlers.JPG|image_caption=Icelandic settler statue in ''Elfros''|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of Elfros in Saskatchewan|coordinates={{coord|51|44|30|N|103|51|50|W|display=title,inline}}|pushpin_label_position=none|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name={{flag|Canada}}|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1={{flag|Saskatchewan}}|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Central|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 10, Saskatchewan|10]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Elfros No. 307|Elfros]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing&nbsp;body|leader_name=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1949 Elfros Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Arleigh Helgason|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Tina Heistad Douglas|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=2.52|area_land_km2=|area_water_km2=|area_water_percent=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=90|population_density_km2=37.5|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0A 0V0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|16}}<br>{{jct|state=SK|Hwy|35}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian Pacific Railway]]|website=|footnotes=<ref>{{Citation |last=National Archives |first=Archivia Net |title=Post Offices and Postmasters |url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php |archive-date=2006-10-06 }}</ref><ref>{{Citation|last=Canadian Textiles Institute.|title=CTI Determine your provincial constituency|year=2005|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts&sectionID=7601.cfm|archive-date=2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation |last=Commissioner of Canada Elections |first=Chief Electoral Officer of Canada |title=Elections Canada On-line |year=2005 |url=http://www.elections.ca/home.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp |archive-date=2007-04-21 }}</ref>}} '''Elfros''' ( yawan jama'a na 2016 : 90 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Elfros Lamba 307 da Sashen Ƙididdiga na No. 10 . Yana arewa maso gabas na Regina da kudu maso gabas na tafkin Quill a mahadar Babbar Hanya 16 da Babbar Hanya 35 . Garin mahaifa ne na jarumi a cikin fim ɗin ban tsoro na Kanada na 2018 Archons. == Tarihi == Baƙi na Iceland ne suka fara zama Elfros, kuma yawancin mazaunan yanzu 'yan asalin Iceland ne. An buɗe gidan waya a shekara ta 1909. An haɗa Elfros azaman ƙauye a ranar 1 ga Disamba, 1909. Daga Bikin Tunawa da Majagaba na Icelandic a Elfros ya zo magana mai zuwa. {{Blockquote|"There were two waves of Icelandic settlement to and within Saskatchewan. The first group came directly from Iceland, paused briefly in Winnipeg, then moved on to Saskatchewan. The second group trekked north and west from older settlements in North Dakota and Manitoba. In June 1882, the first Icelandic families came to Fishing Lake. The magnets were hay and water. Settlements followed at [[Foam Lake, Saskatchewan|Foam Lake]], [[Kristnes, Saskatchewan|Kristnes]], [[Leslie, Saskatchewan|Leslie]], Mt Hecla, [[Holar, Saskatchewan|Holar]], Elfros, [[Mozart, Saskatchewan|Mozart]], [[Wynyard, Saskatchewan|Wynyard]], [[Kandahar, Saskatchewan|Kandahar]] and [[Dafoe, Saskatchewan|Dafoe]], creating the largest Icelandic settlement outside of Iceland. Icelanders were not natural farmers. They were poets, musicians and visionaries, people who saw work as a means to an end. Icelandic communities became cultural centres with bands, choirs and libraries. Icelanders built community halls. Many schools in the Vatnabyggd area have Icelandic names. Important celebrations included [[Þorrablót|Torrablot]], the First Day of Summer, and Independence Day celebrations on [[Founding of the Republic of Iceland|June 17]] and August 2. For spiritual nourishment, Icelanders relied on traveling preachers, meeting in homes and community halls. The Icelanders who came to Saskatchewan became competent farmers but saw the land as a means to improve conditions both for themselves and for their children. Aware of the value of family and community, they left a legacy of art, literacy, music and social responsibility." [http://www.flickriver.com/places/Canada/Saskatchewan/Elfros/ Elfros at Flickriver]}} == Alkaluma ==   A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Elfros yana da yawan jama'a 90 da ke zaune a cikin 48 daga cikin jimlar gidaje 56 masu zaman kansu, canjin 0% daga yawan 2016 na 90 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.48|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 36.3/km a cikin 2021. A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Elfros ya ƙididdige yawan jama'a 90 da ke zaune a cikin 52 daga cikin 58 na yawan gidaje masu zaman kansu, a -6.7% ya canza daga yawan 2011 na 96 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.52|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 35.7/km a cikin 2016. == Duba kuma == * Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan * Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan == Manazarta == {{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision10}} 6q37obbyzbk8xumfwkz42q6qrjomynt Bagley, Iowa 0 35379 166549 2022-08-17T13:06:58Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1077523425|Bagley, Iowa]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Bagley, Iowa|settlement_type=[[Town]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=Guthrie_County_Iowa_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Bagley_Highlighted.svg|mapsize=250px|map_caption=Location of Bagley, Iowa|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name={{USA}}|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1={{flag|Iowa}}|subdivision_type2=[[List of counties in Iowa|County]]|subdivision_name2=[[Guthrie County, Iowa|Guthrie]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=[[Municipal corporation|Incorporated]]|established_date=June 16, 1891<ref name="CData">{{cite web|url= http://www.city-data.com/city/Bagley-Iowa.html|title= Bagley-Iowa|publisher= City-Data|accessdate=March 19, 2011}}</ref> <!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2020">{{cite web|title=2020 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_place_19.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=March 16, 2022}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=0.81|area_land_km2=0.81|area_water_km2=0.00|area_total_sq_mi=0.31|area_land_sq_mi=0.31|area_water_sq_mi=0.00 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_footnotes=|population_total=233|population_density_km2=287.22|population_density_sq_mi=744.41|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=|elevation_m=338|elevation_ft=1109|coordinates={{coord|41|50|48|N|94|25|44|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=50026|area_code=[[Area code 641|641]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=19-04240|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0454316|website=|footnotes=|pop_est_footnotes=}} '''Bagley''' birni ne, da ke a gundumar Guthrie, [[Iowa]], a ƙasar Amurka. Yawan jama'a ya kai 233 a cikin ƙidayar 2020, raguwa daga 354 a cikin ƙidayar 2000 . Yana daga cikin yankin Des Moines – West Des Moines Metropolitan Area Statistical Area . == Tarihi == Bagley ya fara ne a cikin shekara ta 1881 ta hanyar ginin titin jirgin kasa na Chicago, Milwaukee & St. Paul ta wannan yanki. == Geography == Bagley yana nan a{{Coord|41|50|48|N|94|25|44|W|type:city}} (41.846675, -94.428814). A cewar Ofishin Kidayar Amurka, birnin yana da jimlar {{Convert|0.31|sqmi|sqkm|2}} , duk ta kasa. == Alkaluma == {{US Census population|1900=355|1910=483|1920=505|1930=477|1940=427|1950=392|1960=406|1970=365|1980=370|1990=303|2000=354|2010=303|2020=233|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2015|df=mdy }}</ref><ref name=cen2020/>}} [[File:BagleyIowaPopPlot.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/BagleyIowaPopPlot.png/220px-BagleyIowaPopPlot.png|alt=The population of Bagley, Iowa from US population data|thumb| Yawan jama'ar Bagley, Iowa daga bayanan yawan jama'ar Amurka]] === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 303, gidaje 123, da iyalai 81 da ke zaune a cikin birni. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|977.4|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 147 a matsakaicin yawa na {{Convert|474.2|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na birnin ya kasance 93.4% Fari, 1.7% Ba'amurke, 0.3% Asiya, 2.3% daga sauran jinsi, da 2.3% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 7.3% na yawan jama'a. Magidanta 123 ne, kashi 28.5% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 51.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.3% na da mace mai gida babu miji, kashi 7.3% na da mai gida ba tare da matar aure ba. kuma 34.1% ba dangi bane. Kashi 29.3% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.8% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.46 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.99. Tsakanin shekarun birni ya kasance shekaru 41.4. 25.4% na mazauna kasa da shekaru 18; 9% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 21.1% sun kasance daga 25 zuwa 44; 29.5% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 15.2% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na birni ya kasance 53.1% na maza da 46.9% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 354, gidaje 144, da iyalai 96 da ke zaune a cikin birni. Yawan jama'a ya kasance mutane 1,158.2 a kowace murabba'in mil ( <sup>440.9</sup> /km2). Akwai rukunin gidaje 157 a matsakaicin yawa na 513.6 a kowace murabba'in mil (195.5/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na birnin ya kasance 96.89% Fari, 0.28% Ba'amurke, 2.26% daga sauran jinsi, da 0.56% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 5.93% na yawan jama'a. I Akwai gidaje 144, daga cikinsu kashi 29.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 51.4% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 9.7% na da mace mai gida babu miji, kashi 33.3% kuma ba iyali ba ne. Kashi 30.6% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 16.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.46 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.01. A cikin birni, yawan jama'a ya bazu, tare da 27.1% 'yan ƙasa da shekaru 18, 9.6% daga 18 zuwa 24, 26.3% daga 25 zuwa 44, 19.2% daga 45 zuwa 64, da 17.8% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 37. Ga kowane mata 100, akwai maza 87.3. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 84.3. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin birni shine $29,219, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $38,036. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $26,875 sabanin $16,429 na mata. Kudin shiga kowane mutum na birnin shine $13,754. Kimanin kashi 9.7% na iyalai da 16.1% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 14.1% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 9.8% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Gwamnati == An zabi Greg Irving magajin gari a cikin 2015 kuma zai yi aiki har zuwa 2019. == Ilimi == Gundumar Makarantun Panorama tana hidima ga al'umma. An kafa gundumar a ranar 1 ga Yuli, 1989 a matsayin haɗewar gundumomin Panora-Linden da YJB. == Fitattun mutane == * Jordan Carstens (1981-) ɗan wasan ƙwallon ƙafa na Amurka don Carolina Panthers na NFL == Duba kuma ==   * Krushchev a cikin Iowa Trail * Lemonade Ride == Magana == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje ==   * Cikakken Bayanan Ƙididdiga [http://www.city-data.com/city/Bagley-Iowa.html na City-Bayanai] da ƙari game da Bagley {{Guthrie County, Iowa}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] 2h9z5ew9xbam0hpiigci3crmr6m8zs7 Otho, Iowa 0 35380 166552 2022-08-17T13:10:20Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1077529987|Otho, Iowa]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Otho, Iowa|settlement_type=[[City]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=Webster_County_Iowa_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Otho_Highlighted.svg|mapsize=250px|map_caption=Location of Otho, Iowa|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name={{USA}}|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1={{flag|Iowa}}|subdivision_type2=[[List of counties in Iowa|County]]|subdivision_name2=[[Webster County, Iowa|Webster]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2020">{{cite web|title=2020 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_place_19.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=March 16, 2022}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=1.15|area_land_km2=1.15|area_water_km2=0.00|area_total_sq_mi=0.44|area_land_sq_mi=0.44|area_water_sq_mi=0.00 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_footnotes=|population_total=429|population_density_km2=374.13|population_density_sq_mi=968.40|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=|elevation_m=342|elevation_ft=1122|coordinates={{coord|42|25|29|N|94|8|59|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=50569|area_code=[[Area code 515|515]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=19-60105|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0459915|website=|footnotes=|pop_est_footnotes=}} '''Otho''' birni ne, da ke a gundumar Webster, [[Iowa]], a ƙasar Amurka. Yawan jama'a ya kasance 429 a lokacin ƙidayar 2020 . == Geography == Otho yana nan a{{Coord|42|25|29|N|94|8|59|W|type:city}} (42.424739, -94.149588). Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, birnin yana da jimillar yanki na {{Convert|0.46|sqmi|sqkm|2}} , duk kasa. == Alkaluma == {{Historical populations|1960|593|1970|581|1980|692|1990|529|2000|571|2010|542|2020|429}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 542, gidaje 237, da iyalai 152 da ke zaune a cikin birni. Yawan jama'a ya kasance {{Convert|1178.3|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 260 a matsakaicin yawa na {{Convert|565.2|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na birnin ya kasance 97.6% Fari, 0.6% Ba'amurke, 0.4% Ba'amurke, 0.2% Ba'amurke, 0.6% daga sauran jinsi, da 0.7% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 2.0% na yawan jama'a. Magidanta 237 ne, kashi 28.7% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 50.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 8.9% na da mace mai gida babu miji, kashi 5.1% na da mai gida ba tare da matar aure ba. kuma 35.9% ba dangi bane. Kashi 29.1% na duk gidaje sun kasance mutane ne, kuma 12.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.29 kuma matsakaicin girman dangi ya kasance 2.80. Tsakanin shekarun birni ya kasance shekaru 42.6. 22.1% na mazauna kasa da shekaru 18; 8.5% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 22.2% sun kasance daga 25 zuwa 44; 30.3% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 17% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na birni ya kasance 52.2% na maza da 47.8% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 571, gidaje 240, da iyalai 155 da ke zaune a cikin birni. Yawan jama'a ya kasance mutane 1,281.2 a kowace murabba'in mil (489.9/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 245 a matsakaicin yawa na 549.7 a kowace murabba'in mil (210.2/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na birnin ya kasance 97.20% Fari, 1.23% Ba'amurke, 0.18% Ba'amurke, 0.18% Asiya, 0.18% daga sauran jinsi, da 1.05% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.88% na yawan jama'a. Akwai gidaje 240, daga cikinsu kashi 30.4% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 54.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.1% na da mace mai gida babu miji, kashi 35.4% kuma ba iyali ba ne. Kashi 30.0% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 12.9% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.38 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.96. 26.3% sun kasance a ƙarƙashin shekaru 18, 7.2% daga 18 zuwa 24, 27.5% daga 25 zuwa 44, 25.4% daga 45 zuwa 64, kuma 13.7% sun kasance shekaru 65 ko fiye. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 39. Ga kowane mata 100, akwai maza 100.4. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 97.7. Matsakaicin kuɗin shiga na iyali a cikin birni shine $34,318, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $43,750. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $30,179 sabanin $22,375 na mata. Kudin shiga kowane mutum na birni shine $14,907. Kimanin kashi 7.2% na iyalai da 9.5% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 11.6% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 12.8% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Ilimi == Otho yana cikin gundumar Fort Dodge Community School . An kebe mazauna Otho zuwa Makarantar Elementary ta Butler. Makarantun sakandare na gundumar su ne Fort Dodge Middle School da Fort Dodge Senior High School . == Nassoshi == <references /> {{Webster County, Iowa}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] azqm7bahin2flgyge2mkzggskl3bwck Stow, Maine 0 35381 166555 2022-08-17T13:14:31Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1074233884|Stow, Maine]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||official_name=Stow, Maine|settlement_type=[[New England town|Town]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=StowME CornerStore.jpg|imagesize=|image_caption=The Corner Store|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|pushpin_map=Maine|pushpin_label_position=left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location within the state of Maine|pushpin_mapsize=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Maine]]|subdivision_type2=[[List of counties in Maine|County]]|subdivision_name2=[[Oxford County, Maine|Oxford]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name ="Gazetteer files"/>|area_magnitude=|area_total_km2=63.04|area_land_km2=62.70|area_water_km2=0.34|area_total_sq_mi=24.34|area_land_sq_mi=24.21|area_water_sq_mi=0.13 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_footnotes=|population_total=393|population_density_km2=6.3|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=187|elevation_ft=614|coordinates={{coord|44|11|55|N|70|58|30|W|region:US-ME|display=inline}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=04037|area_code=[[Area code 207|207]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=23-74685|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0582752|website=|footnotes=}} '''Stow''' birni ne, da ke a gundumar Oxford, Maine, a ƙasar Amurka. Yawan jama'a ya kasance 393 a ƙidayar 2020 . == Geography == Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|24.34|sqmi|sqkm|2}} wanda, {{Convert|24.21|sqmi|sqkm|2}} ƙasa ce kuma {{Convert|0.13|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. Ruwan ruwan Bickford Slides yana kan Bickford Brook a cikin garin. == Alkaluma == {{US Census population|1820=129|1830=165|1840=376|1850=471|1860=551|1870=427|1880=401|1890=291|1900=270|1910=224|1920=199|1930=161|1940=153|1950=147|1960=108|1970=100|1980=186|1990=283|2000=288|2010=385|2020=393|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|access-date=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === A ƙidayar 2010, akwai mutane 385, gidaje 149 da iyalai 109 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|15.9|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 232 a matsakaicin yawa na {{Convert|9.6|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na garin ya kasance 97.7% Fari, 0.8% Ba'amurke, 0.3% Ba'amurke, da 1.3% daga jinsi biyu ko fiye. Magidanta 149 ne, kashi 27.5% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 59.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.4% na da mace mai gida babu miji, kashi 6.7% na da mai gida namiji ba mace ba. kuma 26.8% ba dangi bane. Kashi 21.5% na duk gidaje sun kasance na mutane ne, kuma 6.1% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko fiye. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.47 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.82. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 44. 22.3% na mazauna kasa da shekaru 18; 7.6% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 21.2% sun kasance daga 25 zuwa 44; 34.6% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 14.3% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na garin ya kasance 52.2% na maza da 47.8% mata. === Ƙididdigar 2000 === A ƙidayar 2000, akwai mutane 288, gidaje 115 da iyalai 80 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance 11.8 a kowace murabba'in mil (4.6/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 181 a matsakaicin yawa na 7.4 a kowace murabba'in mil (2.9/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 97.22% Fari, 0.35% Ba'amurke, 1.04% Ba'amurke, 0.69% Asiya, da 0.69% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.35% na yawan jama'a. Akwai gidaje 115, daga cikinsu kashi 33.9% na da yara ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 62.6% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 3.5% na da mace mai gida babu miji, kashi 30.4% kuma ba iyali ba ne. Kashi 25.2% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.6% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.50 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.03. 25.0% na yawan jama'ar kasa da shekaru 18, 4.9% daga 18 zuwa 24, 30.6% daga 25 zuwa 44, 27.4% daga 45 zuwa 64, da 12.2% wadanda shekarunsu suka kai 65 ko fiye. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 40. Ga kowane mata 100, akwai maza 101.4. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 94.6. Matsakaicin kuɗin shiga gida shine $27,125 kuma matsakaicin kuɗin shiga iyali shine $35,417. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $28,750 kuma mata $18,750. Kudin shiga kowane mutum ya kasance $15,122. Kusan 2.8% na iyalai da 6.1% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 8.5% na waɗanda ba su kai shekara sha takwas ba da 15.8% na waɗanda 65 ko sama da haka. [[File:StowME_TownHall.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/StowME_TownHall.jpg/220px-StowME_TownHall.jpg|left|thumb| Gidan Gari na Stow]] {{Clear left}} == Nassoshi == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == {{Commonscat}} * [https://www.stowmaine.us/ Gidan yanar gizon garin Stow] * [http://www.mainegenealogy.net/individual_place_record.asp?place=stow Genealogy Maine: Stow, Oxford County, Maine] {{Geographic location|Centre=Stow|North=[[South Oxford, Maine|South Oxford]]|Northeast=[[Stoneham, Maine|Stoneham]]|East=[[Lovell, Maine|Lovell]]|Southeast=[[Fryeburg, Maine|Fryeburg]]|South=[[Fryeburg, Maine|Fryeburg]]|Southwest=[[Chatham, New Hampshire]]|West=[[Chatham, New Hampshire]]|Northwest=[[Chatham, New Hampshire]]}}{{Oxford County, Maine}}{{Saco River}}{{Coord|44|09|38|N|70|59|06|W|type:city_region:US-ME}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44|09|38|N|70|59|06|W|type:city_region:US-ME}} {{Authority control}} n02mqmg1df98xg9fpacm2ygw5x12454 Sweden, Maine 0 35382 166557 2022-08-17T13:16:53Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1074331387|Sweden, Maine]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||official_name=Sweden, Maine|settlement_type=[[New England town|Town]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|pushpin_map=Maine|pushpin_label_position=left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location within the state of Maine|pushpin_mapsize=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=Country|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Maine]]|subdivision_type2=[[List of counties in Maine|County]]|subdivision_name2=[[Oxford County, Maine|Oxford]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=Incorporated|established_date=1813 <!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name ="Gazetteer files"/>|area_magnitude=|area_total_km2=77.03|area_land_km2=74.64|area_water_km2=2.38|area_total_sq_mi=29.74|area_land_sq_mi=28.82|area_water_sq_mi=0.92 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_footnotes=|population_total=406|population_density_km2=5.4|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=202|elevation_ft=663|coordinates={{coord|44|7|54|N|70|48|34|W|region:US-ME|display=inline,title}}|postal_code_type=|postal_code=|area_code=[[Area code 207|207]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=23-75595|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0582759|website=|footnotes=}} '''Sweden''' birni ne, da ke a gundumar Oxford, Maine, a ƙasar Amurka. Yawan jama'a ya kasance 406 a ƙidayar 2020 . Saita tsakanin tsaunuka, dazuzzuka da tafkuna, Sweden ta ƙunshi ƙauyen Gabashin Sweden. == Tarihi == Wannan yanki ne na kabilar Abenaki wanda babban ƙauyen ya kasance a Pequawket (yanzu Fryeburg ). An kai wa Pequawket hari a lokacin Yaƙin Dummer a ranar 8 ga Mayu, 1725 daga Kyaftin John Lovewell da rundunarsa. An kashe Lovewell a yakin, bayan da kabilar suka gudu zuwa Kanada don tsira. Da ake kira New Suncook Plantation, Babban Kotun Massachusetts ta ba da shi a 1774 ga hafsoshi da sojoji (ko magada) don ayyukansu ga jihar. A cikin 1800, an haɗa garin azaman Lovell bayan Kyaftin Lovewell. Yankin kudu maso gabas na Lovell (wanda zai zama Sweden) ya fara zama a cikin 1794 ta Colonel Samuel Nevers daga Burlington, Massachusetts . An bi shi a cikin 1795–1796 ta Benjamin Webber daga Bedford, Yakubu Stevens daga Rowley, Andrew Woodbury da Micah Trull daga Tewksbury, da Peter Holden daga Malden . A kan shirin wanda ya raka takardar shigar da yankin kudu maso gabas, an yi masa lakabi da Southland. An saita shi azaman "Sweden" ranar 26 ga Fabrairu, 1813. Saman garin ya ɗan karye, amma yana da ƙasa mai kyau don noma, musamman ma noman hatsi. Sauran masana'antu sun haɗa da injin katako wanda ke samar da gajere da dogon katako, baya ga girgiza. Garin kuma yana da masana'antar jigilar kaya . <ref>[http://history.rays-place.com/me/sweden-me.htm George J. Varney, "History of Sweden, Maine" (1886)]</ref> == Geography == Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|29.74|sqmi|sqkm|2}} wanda, {{Convert|28.82|sqmi|sqkm|2}} nasa ƙasa ne kuma {{Convert|0.92|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. Plummer Brook da Kogin Kezar ne ke zubar da shi. An ketare garin ta hanyar jiha ta 93. Tana iyaka da garuruwan Waterford zuwa arewa maso gabas, Lovell zuwa arewa maso yamma, Fryeburg zuwa kudu maso yamma, da Bridgton zuwa kudu maso gabas. == Alkaluma == {{US Census population|1820=249|1830=487|1840=670|1850=696|1860=728|1870=549|1880=474|1890=338|1900=282|1910=266|1920=225|1930=189|1940=225|1950=212|1960=119|1970=110|1980=163|1990=222|2000=324|2010=391|2020=406|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|access-date=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 391, gidaje 178, da iyalai 122 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|13.6|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 331 a matsakaicin yawa na {{Convert|11.5|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na garin ya kasance 95.9% Fari, 0.3% Ba'amurke, 0.5% Ba'amurke, 0.3% Asiya, 0.3% daga sauran jinsi, da 2.8% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.8% na yawan jama'a. Magidanta 178 ne, kashi 24.7% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 56.7% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 5.6% na da mace mai gida babu miji, kashi 6.2% na da mai gida ba tare da matar aure ba. kuma 31.5% ba dangi bane. Kashi 26.4% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.6% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.20 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.61. Tsakanin shekarun garin ya kai shekaru 50.9. 17.6% na mazauna kasa da shekaru 18; 4.1% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 17.4% sun kasance daga 25 zuwa 44; 38.9% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 22% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na garin ya kasance 48.1% na maza da 51.9% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 324, gidaje 132, da iyalai 97 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 11.3 a kowace murabba'in mil (4.4/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 266 a matsakaicin yawa na 9.3 a kowace murabba'in mil (3.6/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 98.77% Fari, da 1.23% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.31% na yawan jama'a. Akwai gidaje 132, daga cikinsu kashi 31.1% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 62.9% ma’aurata ne da ke zaune tare, kashi 7.6% na da mace mai gida babu miji, kashi 25.8% kuma ba iyali ba ne. Kashi 19.7% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 8.3% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.45 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.79. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 24.4% 'yan ƙasa da shekaru 18, 4.3% daga 18 zuwa 24, 25.6% daga 25 zuwa 44, 28.7% daga 45 zuwa 64, da 17.0% waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 42. Ga kowane mata 100, akwai maza 89.5. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 96.0. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $30,781, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $40,625. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $30,000 a kan $24,375 na mata. Kudin kowa da kowa na garin shine $14,991. Kimanin kashi 12.9% na iyalai da 19.5% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 25.6% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 35.0% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Wurin sha'awa == * [http://swedenhistoricalsociety.org/ Ƙungiyar Tarihi ta Sweden] == Nassoshi == {{Reflist|colwidth=30em}} == Hanyoyin haɗi na waje == * [https://swedenmaine.org/ Garin Sweden, Maine] * [http://www.maine.gov/local/town2.php?t=Sweden Maine.gov - Sweden, Maine] * [http://www.mainegenealogy.net/individual_place_record.asp?place=sweden Maine Genealogy: Sweden, Oxford County, Maine] {{Oxford County, Maine}}{{Saco River}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] n9rcwzk5g49vjgkon02wgxyqsie0lb9 Custar, Ohio 0 35383 166565 2022-08-17T13:34:55Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1069901446|Custar, Ohio]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Custar, Ohio|settlement_type=[[Village (United States)|Village]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=Defiance east of Superior, Custar.jpg|imagesize=250px|image_caption=[[Ohio State Route 281|Defiance Street]] in central Custar|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=OHMap-doton-Custar.png|mapsize=250px|map_caption=Location of Custar, Ohio|image_map1=Map of Wood County Ohio Highlighting Custar Village.png|mapsize1=250px|map_caption1=Location of Custar in Wood County <!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Ohio]]|subdivision_type2=[[List of counties in Ohio|County]]|subdivision_name2=[[Wood County, Ohio|Wood]]|subdivision_type3=[[List of townships in Ohio|Township]]|subdivision_name3=[[Milton Township, Wood County, Ohio|Milton]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=[[Town council]]|leader_title=Mayor|leader_name=Robert F. Cavin|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_39.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=July 27, 2020}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=0.65|area_land_km2=0.65|area_water_km2=0.00|area_total_sq_mi=0.25|area_land_sq_mi=0.25|area_water_sq_mi=0.00 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_est=184|pop_est_as_of=2019|population_footnotes=<ref name ="wwwcensusgov"/>|population_total=179|population_density_km2=283.47|population_density_sq_mi=733.07 <!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|accessdate=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|elevation_m=211|elevation_ft=692|coordinates={{coord|41|17|3|N|83|50|40|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=43511|area_code=[[Area code 419|419]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=39-19750<ref name="GR2">{{cite web |url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |accessdate=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1056856<ref name="GR3" />|website=|footnotes=|pop_est_footnotes=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse"/>}} '''Custar''' ƙauye ne a cikin gundumar Wood, [[Ohio (jiha)|Ohio]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 179 a ƙidayar 2010 . == Tarihi == An fara kiran Custar Lewisburg, kuma a ƙarƙashin sunan na ƙarshe an sanya shi a cikin 1865, kuma mai suna Frederick Lewis, mai mallakar. Wani gidan waya da ake kira Custar yana aiki tun 1866. An haɗa ƙauyen a cikin 1881. A ƙarshen 2019, silos ɗin hatsi uku a Custar sun sha wahala daga gobara da fashewa. == Geography == Custar yana nan a{{Coord|41|17|3|N|83|50|40|W|type:city}} (41.284188, -83.844376). A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, ƙauyen yana da {{Convert|0.25|sqmi|sqkm|2}} , duk kasa. == Alkaluma == {{US Census population|1880=248|1890=329|1900=293|1910=345|1920=316|1930=257|1940=250|1950=263|1960=246|1970=277|1980=254|1990=209|2000=208|2010=179|estyear=2019|estimate=184|estref=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/popest/data/tables.2019.html|date=May 24, 2020|title=Population and Housing Unit Estimates|publisher=United States Census Bureau|accessdate=May 27, 2020}}</ref>|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 179, gidaje 73, da iyalai 45 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|716.0|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 83 a matsakaicin yawa na {{Convert|332.0|/sqmi|/km2|1}} . Kayayyakin launin fata na ƙauyen ya kasance 94.4% Fari, 0.6% Ba'amurke, 2.2% daga sauran jinsi, da 2.8% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 6.1% na yawan jama'a. Magidanta 73 ne, kashi 31.5% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 52.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 4.1% na da mace mai gida babu miji, kashi 5.5% na da namiji mai gida ba ya da mata. kuma 38.4% ba dangi bane. Kashi 30.1% na duk gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.6% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.45 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.13. Tsakanin shekarun ƙauyen ya kai shekaru 32.2. 25.7% na mazauna kasa da shekaru 18; 7.2% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 33.5% sun kasance daga 25 zuwa 44; 22.8% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 10.6% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na ƙauyen ya kasance 52.0% na maza da 48.0% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 208, gidaje 72, da iyalai 58 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 830.2 a kowace murabba'in mil (321.2/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 73 a matsakaicin yawa na 291.4 a kowace murabba'in mil (112.7/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 98.08% Fari, 0.48% Ba'amurke, 1.44% daga sauran jinsi . Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 3.37% na yawan jama'a. Akwai gidaje 72, daga cikinsu kashi 40.3% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 65.3% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 13.9% na da mace mai gida babu miji, kashi 19.4% kuma ba iyali ba ne. Kashi 19.4% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 12.5% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.86 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.22. A cikin ƙauyen, yawan jama'a ya bazu, tare da 27.4% 'yan ƙasa da shekaru 18, 11.5% daga 18 zuwa 24, 33.2% daga 25 zuwa 44, 16.8% daga 45 zuwa 64, da 11.1% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 35. Ga kowane mata 100 akwai maza 89.1. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 86.4. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a ƙauyen shine $37,813, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $39,583. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $32,083 sabanin $21,964 na mata. Kudin shiga kowane mutum na ƙauyen shine $16,508. Kusan 8.3% na iyalai da 12.9% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 23.1% na waɗanda ba su kai shekara sha takwas ba da 16.7% na waɗanda 65 ko sama da haka. == Nassoshi == <references /> {{Wood County, Ohio}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] dwc7bajqerdwul900q5blvefuwelvtx Redings Mill, Missouri 0 35384 166566 2022-08-17T13:37:10Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/973049260|Redings Mill, Missouri]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Redings Mill, Missouri|settlement_type=[[Village (United States)|Village]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=Newton_County_Missouri_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Redings_Mill_Highlighted.svg|mapsize=250px|map_caption=Location of Redings Mill, Missouri|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Missouri]]|subdivision_type2=[[List of counties in Missouri|County]]|subdivision_name2=[[Newton County, Missouri|Newton]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_29.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=July 26, 2020}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=0.54|area_land_km2=0.52|area_water_km2=0.02|area_total_sq_mi=0.21|area_land_sq_mi=0.20|area_water_sq_mi=0.01 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_est=150|pop_est_as_of=2019|population_footnotes=<ref name ="wwwcensusgov"/>|population_total=151|population_density_km2=288.41|population_density_sq_mi=746.27 <!-- General information -->|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=|elevation_m=321|elevation_ft=1053|coordinates={{coord|37|1|9|N|94|31|1|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=29-60986<ref name="GR2">{{cite web|url=https://www.census.gov|publisher=[[United States Census Bureau]]|accessdate=2008-01-31|title=U.S. Census website}}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0729953<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|accessdate=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|website=|footnotes=|pop_est_footnotes=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse"/>}} '''Redings Mill''' ƙauye ne a cikin gundumar Newton, [[Missouri (jiha)|Missouri]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 151 a ƙidayar 2010 . Yana daga cikin Joplin, Missouri Metropolitan Area Statistical Area . == Tarihi == An ba wa Redings Mill suna don millwright John S. Reding (1816–1892). Ya gina injin niƙa na farko a gundumar Newton kafin yakin basasar Amurka . Bambancin suna shine "Shoalsburgh". An kafa gidan waya mai suna Shoalsburg a cikin 1867, kuma ya ci gaba da aiki har zuwa 1883. == Geography == Redings Mill yana nan a{{Coord|37|1|9|N|94|31|1|W|type:city}} (37.019111, -94.516906). A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, ƙauyen yana da {{Convert|0.21|sqmi|sqkm|2}} , wanda daga cikinsu {{Convert|0.20|sqmi|sqkm|2}} ƙasa ce kuma {{Convert|0.01|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. == Alkaluma == {{US Census population|1960=202|1970=179|1980=222|1990=204|2000=159|2010=151|align=|estyear=2019|estimate=150|estref=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/popest/data/tables.2019.html|date=May 24, 2020|title=Population and Housing Unit Estimates|publisher=United States Census Bureau|accessdate=May 27, 2020}}</ref>|footnote=[https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html U.S. Decennial Census]}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 151, gidaje 64, da iyalai 42 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|755.0|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 74 a matsakaicin yawa na {{Convert|370.0|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 98.0% Fari, 0.7% Ba'amurke, da 1.3% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 2.0% na yawan jama'a. Akwai gidaje 64, wanda kashi 31.3% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 da suke zaune tare da su, kashi 57.8% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 34.4% kuma ba iyali ba ne. Kashi 29.7% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.4% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.36 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.95. Tsakanin shekarun ƙauyen ya kai shekaru 48.5. 22.5% na mazauna kasa da shekaru 18; 3.9% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 20.5% sun kasance daga 25 zuwa 44; 32.4% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 20.5% sun kasance shekaru 65 ko fiye. Tsarin jinsi na ƙauyen ya kasance 49.0% na maza da 51.0% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 159, gidaje 69, da iyalai 44 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 773.1 a kowace murabba'in mil (292.3/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 76 a matsakaicin yawa na 369.5 a kowace murabba'in mil (139.7/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 91.19 % Fari, 5.03% Ba'amurke, 0.63% Ba'amurke, da 3.14% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 1.89% na yawan jama'a. Akwai gidaje 69, daga cikinsu kashi 31.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 52.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 13.0% na da mace mai gida babu miji, kashi 34.8% kuma ba iyali ba ne. Kashi 29.0% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 8.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.30 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.91. A cikin ƙauyen, yawan jama'a ya bazu, tare da 23.3% 'yan ƙasa da shekaru 18, 6.9% daga 18 zuwa 24, 27.0% daga 25 zuwa 44, 32.1% daga 45 zuwa 64, da 10.7% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 41. Ga kowane mata 100, akwai maza 87.1. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 82.1. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a ƙauyen shine $35,938, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $45,313. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $30,417 sabanin $27,500 na mata. Kudin shiga kowane mutum na ƙauyen shine $18,629. Babu daya daga cikin iyalai da 4.6% na yawan jama'a da ke zaune a ƙasa da layin talauci . == Gallery == <gallery> File:Redings Mill Inn.jpg|Hoton Gidan Wuta na Redings, wanda aka gina a cikin ƙarni na 19 </gallery> == Nassoshi == {{Reflist}} * https://web.archive.org/web/20131013222920/http://2010.census.gov/2010census/popmap/ {{Newton County, Missouri}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] 2k44bohbuktov41enxy9jn6lf1ei209 Prentice, Wisconsin 0 35385 166567 2022-08-17T13:40:04Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1038079091|Prentice, Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Prentice|settlement_type=[[Village]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=File:Price County Wisconsin Incorporated and Unincorporated areas Prentice Highlighted.svg|mapsize=250px|map_caption=Location of Prentice in Price County, Wisconsin.|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name={{flag|United States}}|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1={{flag|Wisconsin}}|subdivision_type2=[[List of counties in Wisconsin|County]]|subdivision_name2=[[Price County, Wisconsin|Price]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_55.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=August 7, 2020}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=5.29|area_land_km2=5.23|area_water_km2=0.06|area_total_sq_mi=2.04|area_land_sq_mi=2.02|area_water_sq_mi=0.03 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_est=597|pop_est_as_of=2019|population_footnotes=<ref name ="wwwcensusgov"/>|population_total=660|population_density_km2=114.15|population_density_sq_mi=295.69 <!-- General information -->|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|accessdate=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|elevation_m=469|elevation_ft=1539|coordinates={{coord|45|31|20|N|90|16|54|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=Zip Code|postal_code=54556|area_code=[[Area codes 715 and 534|715 & 534]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=55-65350<ref name="GR2">{{cite web|url=https://www.census.gov|publisher=[[United States Census Bureau]]|accessdate=2008-01-31|title=U.S. Census website}}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1571914<ref name="GR3" />|website={{URL|http://www.vil.prentice.wi.gov/}}|footnotes=|pop_est_footnotes=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse"/>}} '''Prentice''' ƙauye ne a cikin gundumar Price, [[Wisconsin]], Amurka. Yawan jama'a ya kai 660 a ƙidayar 2010 . Kauyen yana cikin garin Prentice . == Tarihi == Prentice ya fara a matsayin garin katako, lokacin da Alexander Prentice na Portage ya kafa Kamfanin Jump River Lumber a 1882. Kamfanin niƙa da ke wurin ya kai kusan ƙafa 100,000 na katako a rana har sai katako a ƙasar da ke kewaye ya ragu a cikin 1890s. Bayan rufe katako, kamfanin fata na gida na Amurka ya yi aiki har zuwa 1915, ta yin amfani da bawon hemlock na gida don aikin tanning. Kuma da yawan manoman sun zauna a kan wuraren da ake yankan gonakin da ke kewaye da su suka bari. Around 1903 wani creamery a garin fara siyan madara daga gare su da kuma sayar da man shanu. == Geography == Prentice yana nan a{{Coord|45|32|43|N|90|17|21|W|type:city}} (45.545499, -90.289413). A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, ƙauyen yana da {{Convert|2.02|sqmi|sqkm|2}} wanda, {{Convert|1.99|sqmi|sqkm|2}} nasa ƙasa ne kuma {{Convert|0.03|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. == Alkaluma == {{US Census population|1890=365|1900=939|1910=606|1920=588|1930=437|1940=452|1950=477|1960=427|1970=519|1980=605|1990=571|2000=626|2010=660|align=left|estyear=2019|estimate=597|estref=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/popest/data/tables.2019.html|date=May 24, 2020|title=Population and Housing Unit Estimates|publisher=United States Census Bureau|accessdate=May 27, 2020}}</ref>|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 660, gidaje 293, da iyalai 180 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|331.7|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 340 a matsakaicin yawa na {{Convert|170.9|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 97.1% Fari, 0.9% Ba'amurke 0.9%, 0.9% Ba'amurke, da 1.1% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 1.1% na yawan jama'a. Magidanta 293 ne, kashi 31.7% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 42.0% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 14.3% na da mace mai gida babu miji, kashi 5.1% na da mai gida namiji ba mace a wurin. kuma 38.6% ba dangi bane. Kashi 33.8% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 14.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.25 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.87. Tsakanin shekarun ƙauyen ya kai shekaru 39.4. 25.6% na mazauna kasa da shekaru 18; 7.5% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 22.3% sun kasance daga 25 zuwa 44; 27.9% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 16.8% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na ƙauyen ya kasance 45.8% na maza da 54.2% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 626, gidaje 285, da iyalai 167 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 312.8 a kowace murabba'in mil (120.8/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 316 a matsakaicin yawa na 157.9 a kowace murabba'in mil (61.0/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 97.28% Fari, 0.48% Baƙar fata ko Ba'amurke, 1.12% Ba'amurke, 0.00% Asiya, 0.00% Pacific Islander, 0.48% daga sauran jinsi, da 0.64% daga jinsi biyu ko fiye. 2.08% na yawan jama'ar Hispanic ne ko Latino na kowace kabila. Akwai gidaje 285, daga cikinsu kashi 29.8% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 45.6% [[Aure|ma’aurata ne da suke]] zaune tare, kashi 8.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 41.4% kuma ba iyali ba ne. Kashi 35.8% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 19.3% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.20 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.91. A cikin ƙauyen, yawan jama'a ya bazu, tare da 25.2% 'yan ƙasa da shekaru 18, 6.2% daga 18 zuwa 24, 27.3% daga 25 zuwa 44, 23.6% daga 45 zuwa 64, da 17.6% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 39. Ga kowane mata 100, akwai maza 98.7. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 85.7. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a ƙauyen shine $26,563, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $46,406. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $31,944 sabanin $23,750 na mata. Kudin shiga kowane mutum na ƙauyen shine $16,216. 16.4% na yawan jama'a da 13.5% na iyalai sun kasance ƙasa da layin talauci . Kashi 25.9% na waɗanda basu kai shekara 18 da 10.7% na waɗanda shekarunsu suka wuce 65 ko sama da haka suna rayuwa ƙasa da layin talauci. == Sufuri == Filin jirgin sama na Prentice (5N2). Filin jirgin saman yana mil ɗaya gabas da ƙauyen, filin jirgin yana ɗaukar kusan ayyuka 1,500 a kowace shekara, tare da kusan 99% na jirgin sama na gabaɗaya da 1% taksi na iska. Filin jirgin saman yana da titin jirgin kwalta mai ƙafa 3,250 (Runway 9-27). == Sanannen ƴan ƙasar == * Albin C. Bro, Shugaban Kwalejin Shimer * Donal Hord, sculptor * Dennis Morgan, actor kuma tenor * Leo Heikkinen, ɗan kasuwa * Oscar V. Peterson, Medal of Honor == Duba kuma == * Jerin ƙauyuka a cikin Wisconsin * Hanyar Layin Pine == Nassoshi == {{Reflist|22em}} == Hanyoyin haɗi na waje == {{Commonscat|Prentice, Wisconsin}} * {{Official website|http://www.vil.prentice.wi.gov}} * Sanborn fire insurance maps: [http://content.wisconsinhistory.org/cdm/ref/collection/maps/id/9508 1906] [http://content.wisconsinhistory.org/cdm/ref/collection/maps/id/9511 1919] {{Price County, Wisconsin}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] 3n8l1k8byvz6tn5es83nyh8zc84vtl8 Alvo, Nebraska 0 35386 166568 2022-08-17T13:42:11Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1003936443|Alvo, Nebraska]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Alvo, Nebraska|settlement_type=[[Village (United States)|Village]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=Alvo, Nebraska downtown (1).JPG|imagesize=|image_caption=Downtown Alvo|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=Cass_County_Nebraska_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Alvo_Highlighted.svg|mapsize=250px|map_caption=Location of Alvo, Nebraska|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Nebraska]]|subdivision_type2=[[List of counties in Nebraska|County]]|subdivision_name2=[[Cass County, Nebraska|Cass]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_31.txt|publisher=United States Census Bureau|access-date=July 26, 2020}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=0.26|area_land_km2=0.26|area_water_km2=0.00|area_total_sq_mi=0.10|area_land_sq_mi=0.10|area_water_sq_mi=0.00 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_est=137|pop_est_as_of=2019|population_footnotes=<ref name ="wwwcensusgov"/>|population_total=132|population_density_km2=528.75|population_density_sq_mi=1370.00 <!-- General information -->|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=|elevation_m=408|elevation_ft=1339|coordinates={{coord|40|52|20|N|96|23|8|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=68304|area_code=[[Area code 402|402]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=31-01150<ref name="GR2">{{cite web|url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |access-date=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0826972<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|access-date=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|website=http://www.AlvoNebraska.com|footnotes=|pop_est_footnotes=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse"/>}} '''Alvo''' ƙauye ne a cikin Cass County, [[Nebraska]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 132 a ƙidayar 2010 . == Tarihi == An kafa Alvo ''kusan'' 1892 lokacin da aka tsawaita titin Chicago, Rock Island da Pacific Railroad zuwa wannan batu. Bisa ga al'ada, an ba wa al'ummar sunan Alvo, ɗan fari fari na farko da aka haifa a sabon mazaunin, wanda aka ruwaito 'yar wani jami'in layin dogo ce. == Geography == Alvo yana nan a{{Coord|40|52|20|N|96|23|8|W|type:city}} (40.872257, -96.385574). A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, ƙauyen yana da {{Convert|0.10|sqmi|sqkm|2}} , duk kasa. == Alkaluma == {{US Census population|1920=208|1930=163|1940=215|1950=190|1960=159|1970=151|1980=144|1990=164|2000=142|2010=132|estyear=2019|estimate=137|estref=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/popest/data/tables.2019.html|date=May 24, 2020|title=Population and Housing Unit Estimates|publisher=United States Census Bureau|access-date=May 27, 2020}}</ref>|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|access-date=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 132, gidaje 52, da iyalai 37 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|1320.0|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 60 a matsakaicin yawa na {{Convert|600.0|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance fari 100.0%. Magidanta 52 ne, kashi 42.3% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 51.9% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 11.5% na da mace mai gida babu miji, kashi 7.7% na da mai gida ba tare da matar aure ba. kuma 28.8% ba dangi bane. Kashi 25.0% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 5.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.54 kuma matsakaicin girman dangi ya kai 3.00. Tsakanin shekarun ƙauyen ya kai shekaru 30.7. 29.5% na mazauna kasa da shekaru 18; 6.1% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 28% sun kasance daga 25 zuwa 44; 26.5% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 9.8% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na ƙauyen ya kasance kashi 49.2% na maza da kashi 50.8% na mace. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 142, gidaje 58, da iyalai 41 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 1,418.7 a kowace murabba'in mil ( <sup>548.3</sup> /km2). Akwai rukunin gidaje 63 a matsakaicin yawa na 629.4 a kowace murabba'in mil (243.2/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 97.89% Fari, da 2.11% daga jinsi biyu ko fiye. Akwai gidaje 58, daga cikinsu kashi 32.8% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 63.8% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 5.2% na da mace mai gida babu miji, kashi 27.6% kuma ba iyali ba ne. Kashi 25.9% na dukkan gidaje sun kasance na mutane ne, kuma 15.5% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko fiye. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.45 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.90. A cikin ƙauyen, yawan jama'a ya bazu, tare da 24.6% 'yan ƙasa da shekaru 18, 4.2% daga 18 zuwa 24, 34.5% daga 25 zuwa 44, 22.5% daga 45 zuwa 64, da 14.1% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 38. Ga kowane mata 100, akwai maza 105.8. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 94.5. Ya zuwa 2000 matsakaicin kuɗin shiga na gida a ƙauyen ya kasance $36,250, kuma matsakaicin kuɗin shiga na iyali shine $50,208. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $38,750 sabanin $22,188 na mata. Kudin shiga kowane mutum na ƙauyen shine $15,069. Akwai 16.3% na iyalai da 16.8% na yawan jama'ar da ke zaune a ƙasa da layin talauci, gami da 23.5% na 'yan ƙasa da sha takwas da 13.6% na waɗanda suka haura 64. == Nassoshi == <references /> {{Cass County, Nebraska}}{{Omaha-Council Bluffs metro}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] htwlz9ilgjdep0yby3hhdgq0f574ngg Sumner, Maine 0 35387 166569 2022-08-17T13:44:30Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1094234501|Sumner, Maine]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||official_name=Sumner, Maine|settlement_type=[[New England town|Town]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=Bird's-eye View of West Sumner, ME.jpg|imagesize=|image_caption=West Sumner {{circa|1910}}|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|pushpin_map=Maine|pushpin_label_position=left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location within the state of Maine|pushpin_mapsize=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Maine]]|subdivision_type2=[[List of counties in Maine|County]]|subdivision_name2=[[Oxford County, Maine|Oxford]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=[[Incorporation (municipal government)|Incorporated]]|established_date=1798 <!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name ="Gazetteer files"/>|area_magnitude=|area_total_km2=116.21|area_land_km2=114.66|area_water_km2=1.55|area_total_sq_mi=44.87|area_land_sq_mi=44.27|area_water_sq_mi=0.60 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_footnotes=|population_total=994|population_density_km2=8.7|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=146|elevation_ft=479|coordinates={{coord|44|21|53|N|70|27|11|W|region:US-ME|display=inline}}|postal_code_type=[[ZIP code]]s|postal_code=04220, 04292|area_code=[[Area code 207|207]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=23-75035|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0582755|website=|footnotes=}} '''Sumner''' birni ne, da ke cikin gundumar Oxford, [[Maine (Tarayyar Amurka)|Maine]], a Amurka. An haɗa Sumner a cikin Lewiston - Auburn, Maine babban birni na New England da yankin gari . Yawan jama'a ya kasance 994 a ƙidayar 2020 . Garin ya hada da kauyukan West Sumner da Gabashin Sumner. == Tarihi == Asalin da ake kira West Butterfield Plantation, Nuhu Bosworth ya fara zama a cikin 1783 daga Plympton, [[Massachusetts]] . Yawancin mutanen farko sun kasance sojojin juyin juya hali daga Plymouth County, Massachusetts . Babban Kotun ne ya shigar da garin a ranar 13 ga Yuni, 1798, kuma aka sanya masa suna don Increase Sumner, wanda a lokacin shine gwamnan Massachusetts . Duk da rashin daidaito da ɗan karye, babban aikin garin ya zama [[noma]] . Rassan kogin Nezinscot guda biyu sun ba da wutar lantarki ga injina . A shekara ta 1859, lokacin da yawan jama'a ya kasance 1,151, Sumner yana da katako guda uku, gristmills biyu, masana'antar shingle guda biyu, masana'antar sitaci, injin clover (don tsabtace tsaba na clover, abinci ga shanu ), da injin foda . Rumford Falls da Buckfield Railroad sun buɗe tashar kusa da Gabashin Sumner a cikin 1878. <ref>[http://history.rays-place.com/me/sumner-me.htm George J. Varney, ''History of Sumner, Maine;'' Boston, Massachusetts 1886]</ref> == Geography == Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|44.87|sqmi|sqkm|2}} wanda, {{Convert|44.27|sqmi|sqkm|2}} nasa ƙasa ne da {{Convert|0.60|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. Gabas da yamma rassan Kogin Nezinscot ne ke zubar da shi. Garin yana da iyaka da Peru zuwa arewa, Hartford zuwa gabas, Buckfield zuwa kudu, da Paris da Woodstock zuwa yamma. Sumner yana aiki ne ta hanyoyin jihar 140 da 219 . == Alkaluma == {{US Census population|1800=330|1810=611|1820=1055|1830=1098|1840=1269|1850=1151|1860=1154|1870=1170|1880=1014|1890=901|1900=802|1910=762|1920=670|1930=867|1940=541|1950=526|1960=481|1970=525|1980=613|1990=761|2000=854|2010=939|2020=994|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|access-date=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === [[File:SumnerME_FirstUniversalistSocietyOfEastSumner.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/SumnerME_FirstUniversalistSocietyOfEastSumner.jpg/170px-SumnerME_FirstUniversalistSocietyOfEastSumner.jpg|left|thumb| Cocin Congregational Church of East Sumner]] Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 939, gidaje 383, da iyalai 266 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|21.2|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 565 a matsakaicin yawa na {{Convert|12.8|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na garin ya kasance 97.4% Fari, 0.4% Ba'amurke, 0.5% Ba'amurke, 0.3% Asiya, 0.5% daga sauran jinsi, da 0.7% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 2.0% na yawan jama'a. Magidanta 383 ne, kashi 26.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 59.3% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 4.7% na da mace mai gida babu miji, kashi 5.5% na da mai gida ba tare da matar aure ba. kuma 30.5% ba dangi bane. Kashi 21.9% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.7% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.45 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.85. Tsakanin shekarun garin ya kai shekaru 45.5. 20.7% na mazauna kasa da shekaru 18; 6.7% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 21.4% sun kasance daga 25 zuwa 44; 36.5% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 14.7% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na garin ya kasance 50.9% na maza da 49.1% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 854, gidaje 330, da iyalai 248 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 19.3 a kowace murabba'in mil (7.5/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 488 a matsakaicin yawa na 11.0 a kowace murabba'in mil (4.3/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 98.59% Fari, 0.12% Ba'amurke, 0.47% Ba'amurke, 0.23% daga sauran jinsi, da 0.59% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.47% na yawan jama'a. Akwai gidaje 330, daga cikinsu kashi 28.8% na da yara ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 61.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.9% na da mace mai gida babu miji, kashi 24.8% kuma ba iyali ba ne. Kashi 18.2% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 7.6% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.59 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.87. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 23.4% 'yan ƙasa da shekaru 18, 6.2% daga 18 zuwa 24, 28.2% daga 25 zuwa 44, 31.5% daga 45 zuwa 64, da 10.7% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 40. Ga kowane mata 100, akwai maza 98.1. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 101.2. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $39,196, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $41,786. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $31,806 sabanin $23,500 na mata. Kudin shiga kowane mutum na garin shine $17,370. Kimanin kashi 7.7% na iyalai da 11.0% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 26.1% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 2.4% na waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko sama da haka. == Fitattun mutane == * Samuel F. Hersey, dan majalisar dokokin Amurka; katako baron == Nassoshi == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://www.sumnermaine.us/ Garin Sumner, Maine] * [http://www.mainegenealogy.net/individual_place_record.asp?place=sumner Genealogy Maine: Sumner, Oxford County, Maine] * [https://books.google.com/books?id=lLtvPekMJYsC&lpg=PA162&ots=rZfdJ0OTXa&dq=Sumner%2C%20ME%20library&pg=PA3#v=onepage&q&f=false Kwamitin ''Ƙarni, Tarihin Ƙarni na Garin Sumner, Maine 1798–1898;'' Charles E. Handy, Jr., West Sumner, Maine 1899] * [http://www.maine.gov/local/oxford/sumner/ Maine.gov - Sumner, Maine] {{Oxford County, Maine}}{{Androscoggin River}}{{Coord|44|23|31|N|70|26|18|W|type:city_region:US-ME}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44|23|31|N|70|26|18|W|type:city_region:US-ME}} {{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] m4eva8m3mrwyqhluydmw8gscbjthynu Brownsville, Wisconsin 0 35388 166570 2022-08-17T13:46:33Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1089986799|Brownsville, Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Brownsville, Wisconsin|settlement_type=[[Village (United States)|Village]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=Brownsville Wisconsin Looking East on WIS49.jpg|imagesize=200px|image_caption=Looking east in Brownsville on [[Wisconsin Highway 49]]|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=File:Dodge County Wisconsin Incorporated and Unincorporated areas Brownsville Highlighted.svg|mapsize=200px|map_caption=Location of Brownsville in Dodge County, Wisconsin.|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=[[United States]]|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Wisconsin]]|subdivision_type2=[[List of counties in Wisconsin|County]]|subdivision_name2=[[Dodge County, Wisconsin|Dodge]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_55.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=August 7, 2020}}</ref>|area_magnitude=|area_total_km2=1.59|area_land_km2=1.59|area_water_km2=0.00|area_total_sq_mi=0.61|area_land_sq_mi=0.61|area_water_sq_mi=0.00 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_est=584|pop_est_as_of=2019|population_footnotes=<ref name ="wwwcensusgov"/>|population_total=581|population_density_km2=367.70|population_density_sq_mi=952.69 <!-- General information -->|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=<ref name=gnis>{{GNIS|1562277}}</ref>|elevation_m=|elevation_ft=997|coordinates={{coord|43|36|59|N|88|29|26|W|region:US_type:city|display=inline,title}}<ref name=gnis/>|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=55-10450<ref name="GR2">{{cite web |url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |accessdate=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1562277<ref name=gnis/>|website={{URL|http://www.villageofbrownsvilletoday.com}}|footnotes=|pop_est_footnotes=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse"/>}} '''Brownsville''' ƙauye ne a cikin Dodge County, [[Wisconsin]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 581 a ƙidayar 2010 . == Tarihi == An kafa Brownsville a kusa da 1878. An fara sanin ƙauyen da tashar Thetis kuma yana da ƙunƙarar hanyar jirgin ƙasa zuwa Fond du Lac da Iron Ridge. Cocin Lutheran yana kusa da makabartar. A ranar Talata 28 ga watan Agusta, 2018, guguwar EF1 ta yi mummunar barna a kauyen da suka hada da bishiyun da aka tumbuke su, da yage su, da lalata rufin gidaje, da layukan wutar lantarki. An sanya ƙauyen cikin dokar ta-baci, inda kawai mazauna garin suka ba da izinin kwanaki bayan karkatar. == Geography == [[File:Brownsville_Wisconsin_Sign_looking_east_on_WIS49.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Brownsville_Wisconsin_Sign_looking_east_on_WIS49.jpg/220px-Brownsville_Wisconsin_Sign_looking_east_on_WIS49.jpg|left|thumb| Shiga don Brownsville]] Brownsville yana mil biyu daga US Hwy 41 da Wisconsin Highway 175 . Babban titin Wisconsin 49 yana bi ta ƙauyen. Kummel Creek, wani yanki na Kogin Rock, yana farawa ne a arewacin ƙauyen kuma ya ratsa cikin ƙauyen. A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, ƙauyen yana da {{Convert|0.52|sqmi|sqkm|2}} , duk ta kasa. == Alkaluma == {{US Census population|1960=276|1970=374|1980=433|1990=415|2000=570|2010=581|estyear=2019|estimate=584|estref=<ref name="USCensusEst2019CenPopScriptOnlyDirtyFixDoNotUse">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/popest/data/tables.2019.html|date=May 24, 2020|title=Population and Housing Unit Estimates|publisher=United States Census Bureau|accessdate=May 27, 2020}}</ref>|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2015}}</ref>}} === ƙidayar 2010 === Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 581, gidaje 221, da iyalai 175 da ke zaune a ƙauyen. Yawan jama'a ya kasance {{Convert|1117.3|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 233 a matsakaicin yawa na {{Convert|448.1|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 98.6% Fari, 0.3% Ba'amurke, 0.3% Ba'amurke, 0.3% Asiya, da 0.3% Ba'amurke . Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.5% na yawan jama'a. Magidanta 221 ne, kashi 37.6% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 70.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.2% na da mace mai gida babu miji, kashi 1.8% na da mai gida da ba mace a wurin. kuma 20.8% ba dangi bane. Kashi 18.6% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 5.9% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.63 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.99. Tsakanin shekarun ƙauyen ya kai shekaru 40.1. 25% na mazauna kasa da shekaru 18; 7.9% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 25.4% sun kasance daga 25 zuwa 44; 30.6% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 11% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na ƙauyen ya kasance 50.6% na maza da 49.4% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 570, gidaje 209, da iyalai 166 da ke zaune a ƙauyen. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 1,467.3 a kowace murabba'in mil (564.3/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 213 a matsakaicin yawa na 548.3 a kowace murabba'in mil (210.9/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na ƙauyen ya kasance 99.30% Fari, 0.18% daga sauran jinsi, da 0.53% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.35% na yawan jama'a. Akwai gidaje 209, daga cikinsu kashi 37.8% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 73.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 4.3% na da mace mai gida babu miji, kashi 20.1% kuma ba iyali ba ne. Kashi 17.7% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 7.2% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.73 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.11. A cikin ƙauyen, yawan jama'a ya bazu, tare da 26.7% 'yan ƙasa da shekaru 18, 7.5% daga 18 zuwa 24, 33.7% daga 25 zuwa 44, 20.9% daga 45 zuwa 64, da 11.2% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 36. Ga kowane mata 100, akwai maza 104.3. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 100.0. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a ƙauyen shine $62,679, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $65,441. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $40,625 sabanin $26,071 na mata. Kudin shiga kowane mutum na ƙauyen shine $22,452. Babu wani daga cikin jama'a ko iyalai da ke ƙasa da layin talauci . [[File:Michels_Corporation_in_Brownsville_WI.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Michels_Corporation_in_Brownsville_WI.jpg/220px-Michels_Corporation_in_Brownsville_WI.jpg|thumb| Michels Corporation girma]] == Kasuwanci == Kamfanin Michels yana da hedkwatar kamfani a Brownsville. == Nassoshi == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == {{Commonscat|Brownsville, Wisconsin}} * [http://www.brownsville.lib.wi.us Brownsville, Wisconsin Public Library] {{Dodge County, Wisconsin}}{{Authority control}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] n0y7qgg5os0ch3sqk8auvz2gn0sosjs Jiragen saman Amurka 0 35389 166577 2022-08-17T15:58:20Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. American Airlines memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yanki ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . kvqtmrzfdfrhvja9bl0edsur3cuadwz 166578 166577 2022-08-17T17:22:28Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na American Airlines a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin American Airways. A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna American Airlines. Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. o3vc25wa6vlrfhkhnuobhswbvil4yer 166583 166578 2022-08-17T19:04:05Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na Amurka a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin "American Airways". A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna "American Airlines". Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. <nowiki>;</nowiki>Ba'amurke yana da rawar kai tsaye a cikin haɓaka DC-3, wanda ya samo asali daga kiran wayar marathon daga shugaban kamfanin jirgin saman Amurka CR Smith zuwa Douglas Aircraft Company wanda ya kafa Donald Wills Douglas Sr. a kan DC-2 don maye gurbin jirgin saman Curtiss Condor II na Amurka. (Gidan DC-2 na yanzu shine {{Convert|66|in|m}} fadi, kunkuntar don wuraren kwana na gefe-da-gefe. ) Douglas ya yarda ya ci gaba da ci gaba ne kawai bayan Smith ya sanar da shi niyyar Amurkawa na siyan jiragen sama 20. Samfurin DST ( Douglas Sleeper Transport ) ya fara tashi ne a ranar 17 ga Disamba, 1935, (bikin cika shekaru 32 na jirgin Wright Brothers a Kitty Hawk). Gidansa ya kasance inci {{Convert|92|in|m}} fadi, kuma sigar da ke da kujeru 21 maimakon wuraren kwana 14-16 na DST an ba da suna DC-3. Babu samfurin DC-3; na farko da aka gina DC-3 ya biyo bayan DST guda bakwai daga layin samarwa kuma an kai shi ga Jirgin Saman Amurka. <ref>Pearcy, Arthur. </ref> American Airlines ya ƙaddamar da sabis na fasinja a ranar 26 ga Yuni, 1936, tare da jirage guda ɗaya daga Newark, New Jersey, da [[Chicago|Chicago, Illinois]] . <ref>Holden, Henry. </ref> le9udczcooo5bg5gwjja48ha9re6job 166585 166583 2022-08-17T19:29:57Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na Amurka a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin "American Airways". A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna "American Airlines". Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. Ba'amurke yana da rawar kai tsaye a cikin haɓaka DC-3, wanda ya samo asali daga kiran wayar marathon daga shugaban kamfanin jirgin saman Amurka CR Smith zuwa Douglas Aircraft Company wanda ya kafa Donald Wills Douglas Sr. a kan DC-2 don maye gurbin jirgin saman Curtiss Condor II na Amurka. (Gidan DC-2 na yanzu shine {{Convert|66|in|m}} fadi, kunkuntar don wuraren kwana na gefe-da-gefe. ) Douglas ya yarda ya ci gaba da ci gaba ne kawai bayan Smith ya sanar da shi niyyar Amurkawa na siyan jiragen sama 20. Samfurin DST ( Douglas Sleeper Transport ) ya fara tashi ne a ranar 17 ga Disamba, 1935, (bikin cika shekaru 32 na jirgin Wright Brothers a Kitty Hawk). Gidansa ya kasance inci {{Convert|92|in|m}} fadi, kuma sigar da ke da kujeru 21 maimakon wuraren kwana 14-16 na DST an ba da suna DC-3. Babu samfurin DC-3; na farko da aka gina DC-3 ya biyo bayan DST guda bakwai daga layin samarwa kuma an kai shi ga Jirgin Saman Amurka. <ref>Pearcy, Arthur. </ref> Jirgin saman amurka ya ƙaddamar da sabis na fasinja a ranar 26 ga Yuni, 1936, tare da jirage guda ɗaya daga Newark, New Jersey, da [[Chicago|Chicago, Illinois]] . <ref>Holden, Henry. </ref> Har ila yau, Amurka tana da rawar kai tsaye a cikin ci gaban DC-10, wanda ya samo asali daga ƙayyadaddun bayanai daga Jiragen saman amurka zuwa masana'antun a 1966 don bayar da wani jirgin sama mai fadi wanda ya kasance karami fiye da Boeing 747, amma yana iya tashi irin wannan hanyoyi masu tsawo daga filayen jiragen sama masu guntun titin jirgin sama. McDonnell Douglas ya amsa da DC-10 trijet jim kadan bayan hadewar kamfanonin biyu. <ref name="Waddington_p06">Waddington 2000, pp. 6–18.</ref> A ranar 19 ga Fabrairu, 1968, shugaban kamfanin jiragen sama na Amurka, George A. Spater, da James S. McDonnell na McDonnell Douglas sun sanar da aniyar Amirkawa na sayen DC-10. jiragen saman amurka ya ba da umarnin 25 DC-10s a cikin tsari na farko. <ref>Endres 1998, p. 16.</ref> <ref>[https://news.google.com/newspapers?id=Yd0yAAAAIBAJ&sjid=0lwDAAAAIBAJ&pg=7174,6365434&dq=airbus&hl=en "American Orders 25 'Airbus' Jets"]. </ref> DC-10 ya yi tashinsa na farko a ranar 29 ga Agusta, 1970, <ref>Endres 1998, pp. 25–26.</ref> kuma ya karɓi irin takardar shaidarsa daga FAA a ranar 29 ga Yuli, 1971. <ref>Endres 1998, p. 28.</ref> Ranar 5 ga Agusta, 1971, DC-10 ya shiga sabis na kasuwanci tare da jiragen saman amurka a kan tafiya mai tafiya tsakanin [[Los Angeles]] da Chicago. <ref>Endres 1998, p. 52.</ref> mt26m1f6qfn8m0k23kvjnpcnh0sss3y 166586 166585 2022-08-17T19:48:13Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na Amurka a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin "American Airways". A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna "American Airlines". Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. Ba'amurke yana da rawar kai tsaye a cikin haɓaka DC-3, wanda ya samo asali daga kiran wayar marathon daga shugaban kamfanin jirgin saman Amurka CR Smith zuwa Douglas Aircraft Company wanda ya kafa Donald Wills Douglas Sr. a kan DC-2 don maye gurbin jirgin saman Curtiss Condor II na Amurka. (Gidan DC-2 na yanzu shine {{Convert|66|in|m}} fadi, kunkuntar don wuraren kwana na gefe-da-gefe. ) Douglas ya yarda ya ci gaba da ci gaba ne kawai bayan Smith ya sanar da shi niyyar Amurkawa na siyan jiragen sama 20. Samfurin DST ( Douglas Sleeper Transport ) ya fara tashi ne a ranar 17 ga Disamba, 1935, (bikin cika shekaru 32 na jirgin Wright Brothers a Kitty Hawk). Gidansa ya kasance inci {{Convert|92|in|m}} fadi, kuma sigar da ke da kujeru 21 maimakon wuraren kwana 14-16 na DST an ba da suna DC-3. Babu samfurin DC-3; na farko da aka gina DC-3 ya biyo bayan DST guda bakwai daga layin samarwa kuma an kai shi ga Jirgin Saman Amurka. <ref>Pearcy, Arthur. </ref> Jirgin saman amurka ya ƙaddamar da sabis na fasinja a ranar 26 ga Yuni, 1936, tare da jirage guda ɗaya daga Newark, New Jersey, da [[Chicago|Chicago, Illinois]] . <ref>Holden, Henry. </ref> Har ila yau, Amurka tana da rawar kai tsaye a cikin ci gaban DC-10, wanda ya samo asali daga ƙayyadaddun bayanai daga Jiragen saman amurka zuwa masana'antun a 1966 don bayar da wani jirgin sama mai fadi wanda ya kasance karami fiye da Boeing 747, amma yana iya tashi irin wannan hanyoyi masu tsawo daga filayen jiragen sama masu guntun titin jirgin sama. McDonnell Douglas ya amsa da DC-10 trijet jim kadan bayan hadewar kamfanonin biyu. <ref name="Waddington_p06">Waddington 2000, pp. 6–18.</ref> A ranar 19 ga Fabrairu, 1968, shugaban kamfanin jiragen sama na Amurka, George A. Spater, da James S. McDonnell na McDonnell Douglas sun sanar da aniyar Amirkawa na sayen DC-10. jiragen saman amurka ya ba da umarnin 25 DC-10s a cikin tsari na farko. <ref>Endres 1998, p. 16.</ref> <ref>[https://news.google.com/newspapers?id=Yd0yAAAAIBAJ&sjid=0lwDAAAAIBAJ&pg=7174,6365434&dq=airbus&hl=en "American Orders 25 'Airbus' Jets"]. </ref> DC-10 ya yi tashinsa na farko a ranar 29 ga Agusta, 1970, <ref>Endres 1998, pp. 25–26.</ref> kuma ya karɓi irin takardar shaidarsa daga FAA a ranar 29 ga Yuli, 1971. <ref>Endres 1998, p. 28.</ref> Ranar 5 ga Agusta, 1971, DC-10 ya shiga sabis na kasuwanci tare da jiragen saman amurka a kan tafiya mai tafiya tsakanin [[Los Angeles]] da Chicago. <ref>Endres 1998, p. 52.</ref> A cikin 2011, saboda koma baya a masana'antar jirgin sama, iyayen kamfanin jiragen sama na American Airlines AMR Corporation sun shigar da karar kariya ta fatarar kudi. A cikin 2013, Jiragen saman akurka ya haɗu da US Airways amma ya kiyaye sunan "American Airlines", saboda shi ne mafi kyawun sananne a duniya; Haɗin gwiwar kamfanonin jiragen sama guda biyu ya haifar da samar da jirgin sama mafi girma a Amurka, kuma a ƙarshe na duniya. == Wuraren da wuraren zama == === Wuraren === Tun daga watan Yulin 2022, Jirgin saman Amurka ya tashi zuwa wurare 269 na cikin gida da kuma wurare 81 na duniya a cikin kasashe 48 (tun daga Janairu 2022) a cikin nahiyoyi biyar. A halin yanzu Amurka tana aiki da cibiyoyi goma. * Charlotte – Cibiyar Ba'amurke ta kudu maso gabashin Amurka da kuma babbar hanyar Caribbean. Ayyukansa a cikin Concourse E sune mafi girman aikin jirgin yanki a duniya. Ba'amurke yana da kusan kashi 91% na hannun jari a CLT, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="ReferenceB" /> Tsohuwar tashar jirgin saman US Airways . * Chicago-O'Hare - Cibiyar Amurka don Midwest. Ba'amurke yana da kusan kashi 35% na kason kasuwa a O'Hare, wanda ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin sama bayan United. <ref name="ReferenceC" /> * Dallas/Fort Worth – Cibiyar Amurka ta Kudancin Amurka kuma babbar cibiya gabaɗaya. A halin yanzu Ba'amurke yana da kusan kashi 87% na kason kasuwa a DFW, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> Hedikwatar kamfanonin Amurka kuma tana cikin Fort daraja kusa da filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> DFW tana aiki azaman ƙofa ta farko ta Amurka zuwa Mexico, da kuma ƙofar sakandare zuwa Latin Amurka. <ref name="hub.aa.com" /> * Los Angeles – Cibiyar Amurka don Yammacin Tekun Yamma da ƙofa mai buɗe ido. Ba'amurke yana da kusan kashi 19% na hannun jari a LAX, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama, kodayake Amurkawa, [[Delta Air Lines|Delta]] da [[United Airlines|United]] kowannensu yana da zirga-zirgar fasinja iri ɗaya. <ref name="aa.com4" /> * Miami – cibiyar farko ta Latin Amurka da Caribbean. Ba'amurke yana da kusan kashi 68% na kasuwa a "Miami International", wanda ya sa ya zama babban jirgin sama a filin jirgin sama. <ref name="aa.com2" /> * New York–JFK – Cibiyar Tattalin Arziki ta Amurka ta Tsakiya da Kudancin Amurka. Galibi yana hidimar wuraren zuwa tare da yawan zirga-zirgar kasuwanci. Ba'amurke yana da kusan kashi 12% na hannun jari a JFK, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya na uku mafi girma a filin jirgin sama bayan Delta da JetBlue. <ref name="aa.com5" /> * New York–LaGuardia – Cibiyar New York ta biyu ta Amurka. Filin jirgin saman amurka kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 27% na kason kasuwa a LGA, kuma shine na biyu mafi girma a bayan Delta. <ref name="aa.com6" /> * Philadelphia – Cibiyar gida ta farko ta Arewa maso Gabas ta Amurka da cibiyar transatlantic ta farko, da farko don wuraren shakatawa. Ba'amurke yana da kusan kashi 70% na kason kasuwa a PHL, wanda ya sa ya zama babban jirgin sama na filin jirgin sama. <ref name="aa.com" /> * Phoenix-Sky Harbor - Dutsen Rocky na Amurka. A halin yanzu Amurka tana da kusan kashi 33% na kason kasuwa a PHX, wanda hakan ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin. * Washington–Reagan – Cibiyar amurkawa ta babban birnin Amurka. Filin jirgin saman kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 49% na kasuwar kasuwa a DCA, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="aa.com3" /> qrc0cre9vdcat190z0q6xr5aoc2s2hk 166587 166586 2022-08-17T19:54:17Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na Amurka a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin "American Airways". A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna "American Airlines". Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. Ba'amurke yana da rawar kai tsaye a cikin haɓaka DC-3, wanda ya samo asali daga kiran wayar marathon daga shugaban kamfanin jirgin saman Amurka CR Smith zuwa Douglas Aircraft Company wanda ya kafa Donald Wills Douglas Sr. a kan DC-2 don maye gurbin jirgin saman Curtiss Condor II na Amurka. (Gidan DC-2 na yanzu shine {{Convert|66|in|m}} fadi, kunkuntar don wuraren kwana na gefe-da-gefe. ) Douglas ya yarda ya ci gaba da ci gaba ne kawai bayan Smith ya sanar da shi niyyar Amurkawa na siyan jiragen sama 20. Samfurin DST ( Douglas Sleeper Transport ) ya fara tashi ne a ranar 17 ga Disamba, 1935, (bikin cika shekaru 32 na jirgin Wright Brothers a Kitty Hawk). Gidansa ya kasance inci {{Convert|92|in|m}} fadi, kuma sigar da ke da kujeru 21 maimakon wuraren kwana 14-16 na DST an ba da suna DC-3. Babu samfurin DC-3; na farko da aka gina DC-3 ya biyo bayan DST guda bakwai daga layin samarwa kuma an kai shi ga Jirgin Saman Amurka. <ref>Pearcy, Arthur. </ref> Jirgin saman amurka ya ƙaddamar da sabis na fasinja a ranar 26 ga Yuni, 1936, tare da jirage guda ɗaya daga Newark, New Jersey, da [[Chicago|Chicago, Illinois]] . <ref>Holden, Henry. </ref> Har ila yau, Amurka tana da rawar kai tsaye a cikin ci gaban DC-10, wanda ya samo asali daga ƙayyadaddun bayanai daga Jiragen saman amurka zuwa masana'antun a 1966 don bayar da wani jirgin sama mai fadi wanda ya kasance karami fiye da Boeing 747, amma yana iya tashi irin wannan hanyoyi masu tsawo daga filayen jiragen sama masu guntun titin jirgin sama. McDonnell Douglas ya amsa da DC-10 trijet jim kadan bayan hadewar kamfanonin biyu. <ref name="Waddington_p06">Waddington 2000, pp. 6–18.</ref> A ranar 19 ga Fabrairu, 1968, shugaban kamfanin jiragen sama na Amurka, George A. Spater, da James S. McDonnell na McDonnell Douglas sun sanar da aniyar Amirkawa na sayen DC-10. jiragen saman amurka ya ba da umarnin 25 DC-10s a cikin tsari na farko. <ref>Endres 1998, p. 16.</ref> <ref>[https://news.google.com/newspapers?id=Yd0yAAAAIBAJ&sjid=0lwDAAAAIBAJ&pg=7174,6365434&dq=airbus&hl=en "American Orders 25 'Airbus' Jets"]. </ref> DC-10 ya yi tashinsa na farko a ranar 29 ga Agusta, 1970, <ref>Endres 1998, pp. 25–26.</ref> kuma ya karɓi irin takardar shaidarsa daga FAA a ranar 29 ga Yuli, 1971. <ref>Endres 1998, p. 28.</ref> Ranar 5 ga Agusta, 1971, DC-10 ya shiga sabis na kasuwanci tare da jiragen saman amurka a kan tafiya mai tafiya tsakanin [[Los Angeles]] da Chicago. <ref>Endres 1998, p. 52.</ref> A cikin 2011, saboda koma baya a masana'antar jirgin sama, iyayen kamfanin jiragen sama na American Airlines AMR Corporation sun shigar da karar kariya ta fatarar kudi. A cikin 2013, Jiragen saman akurka ya haɗu da US Airways amma ya kiyaye sunan "American Airlines", saboda shi ne mafi kyawun sananne a duniya; Haɗin gwiwar kamfanonin jiragen sama guda biyu ya haifar da samar da jirgin sama mafi girma a Amurka, kuma a ƙarshe na duniya. == Wuraren da wuraren zama == === Wuraren === Tun daga watan Yulin 2022, Jirgin saman Amurka ya tashi zuwa wurare 269 na cikin gida da kuma wurare 81 na duniya a cikin kasashe 48 (tun daga Janairu 2022) a cikin nahiyoyi biyar. A halin yanzu Amurka tana aiki da cibiyoyi goma. * Charlotte – Cibiyar Ba'amurke ta kudu maso gabashin Amurka da kuma babbar hanyar Caribbean. Ayyukansa a cikin Concourse E sune mafi girman aikin jirgin yanki a duniya. Ba'amurke yana da kusan kashi 91% na hannun jari a CLT, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="ReferenceB" /> Tsohuwar tashar jirgin saman US Airways . * Chicago-O'Hare - Cibiyar Amurka don Midwest. Ba'amurke yana da kusan kashi 35% na kason kasuwa a O'Hare, wanda ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin sama bayan United. <ref name="ReferenceC" /> * Dallas/Fort Worth – Cibiyar Amurka ta Kudancin Amurka kuma babbar cibiya gabaɗaya. A halin yanzu Ba'amurke yana da kusan kashi 87% na kason kasuwa a DFW, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> Hedikwatar kamfanonin Amurka kuma tana cikin Fort daraja kusa da filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> DFW tana aiki azaman ƙofa ta farko ta Amurka zuwa Mexico, da kuma ƙofar sakandare zuwa Latin Amurka. <ref name="hub.aa.com" /> * Los Angeles – Cibiyar Amurka don Yammacin Tekun Yamma da ƙofa mai buɗe ido. Ba'amurke yana da kusan kashi 19% na hannun jari a LAX, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama, kodayake Amurkawa, [[Delta Air Lines|Delta]] da [[United Airlines|United]] kowannensu yana da zirga-zirgar fasinja iri ɗaya. <ref name="aa.com4" /> * Miami – cibiyar farko ta Latin Amurka da Caribbean. Ba'amurke yana da kusan kashi 68% na kasuwa a "Miami International", wanda ya sa ya zama babban jirgin sama a filin jirgin sama. <ref name="aa.com2" /> * New York–JFK – Cibiyar Tattalin Arziki ta Amurka ta Tsakiya da Kudancin Amurka. Galibi yana hidimar wuraren zuwa tare da yawan zirga-zirgar kasuwanci. Ba'amurke yana da kusan kashi 12% na hannun jari a JFK, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya na uku mafi girma a filin jirgin sama bayan Delta da JetBlue. <ref name="aa.com5" /> * New York–LaGuardia – Cibiyar New York ta biyu ta Amurka. Filin jirgin saman amurka kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 27% na kason kasuwa a LGA, kuma shine na biyu mafi girma a bayan Delta. <ref name="aa.com6" /> * Philadelphia – Cibiyar gida ta farko ta Arewa maso Gabas ta Amurka da cibiyar transatlantic ta farko, da farko don wuraren shakatawa. Ba'amurke yana da kusan kashi 70% na kason kasuwa a PHL, wanda ya sa ya zama babban jirgin sama na filin jirgin sama. <ref name="aa.com" /> * Phoenix-Sky Harbor - Dutsen Rocky na Amurka. A halin yanzu Amurka tana da kusan kashi 33% na kason kasuwa a PHX, wanda hakan ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin. * Washington–Reagan – Cibiyar amurkawa ta babban birnin Amurka. Filin jirgin saman kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 49% na kasuwar kasuwa a DCA, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="aa.com3" /> === Yarjejeniyar kungiya da codeshare === Jiragen saman amurka memba ne na kawancen Oneworld kuma yana da codeshares tare da kamfanonin jiragen sama masu zuwa: === Harkokin haɗin gwiwa === Bugu da kari ga codeshares na sama, Jiragen saman amurka ya shiga cikin kamfanonin haɗin gwiwa tare da kamfanonin jiragen sama masu zuwa: == Jirgin ruwa == Tun daga Afrilu 2022, Jiragen saman amurka yana aiki da manyan jiragen kasuwanci mafi girma a duniya, wanda ya ƙunshi jirage 911 daga duka Boeing da [[Airbus]], tare da ƙarin 161 da aka tsara ko kan tsari. [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] apvg7ucv08ivlaiyq4pms9cfbuv57ym 166591 166587 2022-08-17T20:43:27Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104790874|American Airlines]]" wikitext text/x-wiki '''Jiragen saman Amurka, Inc. girma''' ( '''AA''' ko '''AAL''' ), babban jirgin sama ne na Amurka wanda ke da hedikwata a Fort Worth, Texas, a cikin metroplex Dallas–Fort Worth . Shi ne jirgin sama mafi girma a duniya idan aka auna ta da girman jiragen ruwa, fasinjojin da aka tsara ɗauka, da mil fasinja na kudaden shiga. Ba'amurke, tare da abokan haɗin gwiwarsa na yanki da masu haɗin gwiwa, suna aiki da babbar hanyar sadarwa ta ƙasa da ƙasa tare da kusan jirage 6,800 a kowace rana zuwa kusan wurare 350 a cikin ƙasashe sama da 50. Jiragen saman amurka memba ne wanda ya kafa kungiyar Oneworld, kawancen jiragen sama na uku mafi girma a duniya. Ana gudanar da sabis na yankin ta masu zaman kansu da masu zaman kansu a ƙarƙashin alamar sunan Amurka Eagle . Jiragen saman amurka da American Eagle suna aiki ne daga cibiyoyi 10, tare da Dallas/Fort Worth (DFW) shine mafi girma. Kamfanin jirgin na daukar fasinjoji sama da miliyan 200 a duk shekara tare da matsakaita sama da fasinjoji 500,000 a kullum. Tun daga 2019, kamfanin yana ɗaukar mutane kusan 130,000. An Kafa kamfanin jiragen sama na Amurka a shekarar 1930 ta hanyar haɗin gwiwar ƙananan kamfanonin jiragen sama sama da tamanin. Ƙungiyoyin biyu da aka samo asali daga kamfanin jiragen sama na Amurka sune Robertson Aircraft Corporation da Colonial Air Transport . An fara ƙirƙirar tsohon a Missouri a cikin 1921, tare da haɗa su duka a cikin 1929 zuwa kamfani mai riƙe da Kamfanin Jirgin Sama . Wannan, bi da bi, an yi shi a cikin 1930 ya zama kamfani mai aiki kuma an sake masa suna a matsayin "American Airways". A cikin 1934, lokacin da sababbin dokoki da ƙaddamar da kwangilar wasiku suka tilasta yawancin kamfanonin jiragen sama su sake tsarawa, kamfanin ya sake yin hanyoyinsa zuwa tsarin da aka haɗa kuma aka sake masa suna "American Airlines". Tsakanin 1970 da 2000, kamfanin ya girma ya zama mai jigilar kayayyaki na duniya, yana siyan jirgin saman Trans World Airlines a 2001. Ba'amurke yana da rawar kai tsaye a cikin haɓaka DC-3, wanda ya samo asali daga kiran wayar marathon daga shugaban kamfanin jirgin saman Amurka CR Smith zuwa Douglas Aircraft Company wanda ya kafa Donald Wills Douglas Sr. a kan DC-2 don maye gurbin jirgin saman Curtiss Condor II na Amurka. (Gidan DC-2 na yanzu shine {{Convert|66|in|m}} fadi, kunkuntar don wuraren kwana na gefe-da-gefe. ) Douglas ya yarda ya ci gaba da ci gaba ne kawai bayan Smith ya sanar da shi niyyar Amurkawa na siyan jiragen sama 20. Samfurin DST ( Douglas Sleeper Transport ) ya fara tashi ne a ranar 17 ga Disamba, 1935, (bikin cika shekaru 32 na jirgin Wright Brothers a Kitty Hawk). Gidansa ya kasance inci {{Convert|92|in|m}} fadi, kuma sigar da ke da kujeru 21 maimakon wuraren kwana 14-16 na DST an ba da suna DC-3. Babu samfurin DC-3; na farko da aka gina DC-3 ya biyo bayan DST guda bakwai daga layin samarwa kuma an kai shi ga Jirgin Saman Amurka. <ref>Pearcy, Arthur. </ref> Jirgin saman amurka ya ƙaddamar da sabis na fasinja a ranar 26 ga Yuni, 1936, tare da jirage guda ɗaya daga Newark, New Jersey, da [[Chicago|Chicago, Illinois]] . <ref>Holden, Henry. </ref> Har ila yau, Amurka tana da rawar kai tsaye a cikin ci gaban DC-10, wanda ya samo asali daga ƙayyadaddun bayanai daga Jiragen saman amurka zuwa masana'antun a 1966 don bayar da wani jirgin sama mai fadi wanda ya kasance karami fiye da Boeing 747, amma yana iya tashi irin wannan hanyoyi masu tsawo daga filayen jiragen sama masu guntun titin jirgin sama. McDonnell Douglas ya amsa da DC-10 trijet jim kadan bayan hadewar kamfanonin biyu. <ref name="Waddington_p06">Waddington 2000, pp. 6–18.</ref> A ranar 19 ga Fabrairu, 1968, shugaban kamfanin jiragen sama na Amurka, George A. Spater, da James S. McDonnell na McDonnell Douglas sun sanar da aniyar Amirkawa na sayen DC-10. jiragen saman amurka ya ba da umarnin 25 DC-10s a cikin tsari na farko. <ref>Endres 1998, p. 16.</ref> <ref>[https://news.google.com/newspapers?id=Yd0yAAAAIBAJ&sjid=0lwDAAAAIBAJ&pg=7174,6365434&dq=airbus&hl=en "American Orders 25 'Airbus' Jets"]. </ref> DC-10 ya yi tashinsa na farko a ranar 29 ga Agusta, 1970, <ref>Endres 1998, pp. 25–26.</ref> kuma ya karɓi irin takardar shaidarsa daga FAA a ranar 29 ga Yuli, 1971. <ref>Endres 1998, p. 28.</ref> Ranar 5 ga Agusta, 1971, DC-10 ya shiga sabis na kasuwanci tare da jiragen saman amurka a kan tafiya mai tafiya tsakanin [[Los Angeles]] da Chicago. <ref>Endres 1998, p. 52.</ref> A cikin 2011, saboda koma baya a masana'antar jirgin sama, iyayen kamfanin jiragen sama na American Airlines AMR Corporation sun shigar da karar kariya ta fatarar kudi. A cikin 2013, Jiragen saman akurka ya haɗu da US Airways amma ya kiyaye sunan "American Airlines", saboda shi ne mafi kyawun sananne a duniya; Haɗin gwiwar kamfanonin jiragen sama guda biyu ya haifar da samar da jirgin sama mafi girma a Amurka, kuma a ƙarshe na duniya. == Wuraren da wuraren zama == === Wuraren === Tun daga watan Yulin 2022, Jirgin saman Amurka ya tashi zuwa wurare 269 na cikin gida da kuma wurare 81 na duniya a cikin kasashe 48 (tun daga Janairu 2022) a cikin nahiyoyi biyar. A halin yanzu Amurka tana aiki da cibiyoyi goma. * Charlotte – Cibiyar Ba'amurke ta kudu maso gabashin Amurka da kuma babbar hanyar Caribbean. Ayyukansa a cikin Concourse E sune mafi girman aikin jirgin yanki a duniya. Ba'amurke yana da kusan kashi 91% na hannun jari a CLT, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="ReferenceB" /> Tsohuwar tashar jirgin saman US Airways . * Chicago-O'Hare - Cibiyar Amurka don Midwest. Ba'amurke yana da kusan kashi 35% na kason kasuwa a O'Hare, wanda ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin sama bayan United. <ref name="ReferenceC" /> * Dallas/Fort Worth – Cibiyar Amurka ta Kudancin Amurka kuma babbar cibiya gabaɗaya. A halin yanzu Ba'amurke yana da kusan kashi 87% na kason kasuwa a DFW, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> Hedikwatar kamfanonin Amurka kuma tana cikin Fort daraja kusa da filin jirgin sama. <ref name="hub.aa.com" /> DFW tana aiki azaman ƙofa ta farko ta Amurka zuwa Mexico, da kuma ƙofar sakandare zuwa Latin Amurka. <ref name="hub.aa.com" /> * Los Angeles – Cibiyar Amurka don Yammacin Tekun Yamma da ƙofa mai buɗe ido. Ba'amurke yana da kusan kashi 19% na hannun jari a LAX, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama, kodayake Amurkawa, [[Delta Air Lines|Delta]] da [[United Airlines|United]] kowannensu yana da zirga-zirgar fasinja iri ɗaya. <ref name="aa.com4" /> * Miami – cibiyar farko ta Latin Amurka da Caribbean. Ba'amurke yana da kusan kashi 68% na kasuwa a "Miami International", wanda ya sa ya zama babban jirgin sama a filin jirgin sama. <ref name="aa.com2" /> * New York–JFK – Cibiyar Tattalin Arziki ta Amurka ta Tsakiya da Kudancin Amurka. Galibi yana hidimar wuraren zuwa tare da yawan zirga-zirgar kasuwanci. Ba'amurke yana da kusan kashi 12% na hannun jari a JFK, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya na uku mafi girma a filin jirgin sama bayan Delta da JetBlue. <ref name="aa.com5" /> * New York–LaGuardia – Cibiyar New York ta biyu ta Amurka. Filin jirgin saman amurka kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 27% na kason kasuwa a LGA, kuma shine na biyu mafi girma a bayan Delta. <ref name="aa.com6" /> * Philadelphia – Cibiyar gida ta farko ta Arewa maso Gabas ta Amurka da cibiyar transatlantic ta farko, da farko don wuraren shakatawa. Ba'amurke yana da kusan kashi 70% na kason kasuwa a PHL, wanda ya sa ya zama babban jirgin sama na filin jirgin sama. <ref name="aa.com" /> * Phoenix-Sky Harbor - Dutsen Rocky na Amurka. A halin yanzu Amurka tana da kusan kashi 33% na kason kasuwa a PHX, wanda hakan ya sa ya zama jirgin sama na biyu mafi girma a filin jirgin. * Washington–Reagan – Cibiyar amurkawa ta babban birnin Amurka. Filin jirgin saman kuma yana aiki a matsayin tushe na Jirgin. Jirgin Sama na Amurka . Ba'amurke yana da kusan kashi 49% na kasuwar kasuwa a DCA, wanda ya sa ya zama mai jigilar kaya mafi girma a filin jirgin sama. <ref name="aa.com3" /> === Yarjejeniyar kungiya da codeshare === Jiragen saman amurka memba ne na kawancen Oneworld kuma yana da codeshares tare da kamfanonin jiragen sama masu zuwa: === Harkokin haɗin gwiwa === Bugu da kari ga codeshares na sama, Jiragen saman amurka ya shiga cikin kamfanonin haɗin gwiwa tare da kamfanonin jiragen sama masu zuwa: == Jirgin ruwa == Tun daga Afrilu 2022, Jiragen saman amurka yana aiki da manyan jiragen kasuwanci mafi girma a duniya, wanda ya ƙunshi jirage 911 daga duka Boeing da [[Airbus]], tare da ƙarin 161 da aka tsara ko kan tsari. Sama da kashi 80% na jiragen Amurka kunkuntar jiki ne, galibi jerin Airbus A320 da Boeing 737-800 . Shi ne mafi girma A320 mai gudanar da jirgin sama a duniya, da kuma mafi girma aiki na bambance-bambancen A319 da A321 . Shine mai aiki na huɗu mafi girma na jirgin sama na iyali 737 kuma mafi girma na biyu mafi girma na bambance-bambancen 737-800. Jiragen saman Amurkan duk jiragen Boeing ne. Shi ne na uku mafi girma na ma'aikata na jerin Boeing 787 kuma mafi girma na shida na jerin Boeing 777 . Ba'amurke ke ba da odar jirgin Boeing na musamman a cikin 2000s. Wannan dabarar ta canza ne a ranar 20 ga Yuli, 2011, lokacin da Amurka ta ba da sanarwar haɗe-haɗen odar jiragen sama mafi girma a tarihi don jiragen kunkuntar jiki 460 ciki har da jiragen sama 260 daga jerin Airbus A320. Ƙarin jirgin sama na Airbus ya shiga cikin rundunar a cikin 2013 yayin haɗin gwiwar jiragen saman US Airways, wanda ke gudanar da kusan dukkanin jiragen Airbus. VA ranar 16 ga Agusta, 2022, Ba'amurke ya ba da sanarwar cewa an tabbatar da yarjejeniya tare da "Boom Supersonic" don siyan aƙalla 20 daga cikin manyan jiragen sama na su na "Overture" & mai yuwuwa har zuwa 60 gabaɗaya. Kamfanin jiragen sama na Amurka yana gudanar da gyaran jiragen sama da sansanonin gyarawa a Charlotte, Dallas–Fort daraja, Pittsburgh (inda ake kula da dukkan jiragen saman kunkuntar Airbus), da filayen jirgin saman Tulsa . [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] 0c77hrg6hboynaez5tzaj64jcpy6ec8 Blanchard, Wisconsin 0 35390 166581 2022-08-17T18:30:24Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1013970484|Blanchard, Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Blanchard, Wisconsin|settlement_type=[[Town]] <!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=<!-- Maps -->|image_map=WIMap-doton-Blanchard.png|mapsize=250px|map_caption=Location of Blanchard, Wisconsin|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name={{flag|United States}}|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1={{flag|Wisconsin}}|subdivision_type2=[[List of counties in Wisconsin|County]]|subdivision_name2=[[Lafayette County, Wisconsin|Lafayette]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2020">{{cite web |title=2020 U.S. Gazetteer Files – Wisconsin|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_cousubs_55.txt |publisher=United States Census Bureau |access-date=March 24, 2021}}</ref>|area_total_km2=45.47|area_land_km2=45.41|area_water_km2=0.06|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=<!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_footnotes=<ref name="Census 2010">{{cite web| url=https://data.census.gov/cedsci/table?g=0600000US5506508100&tid=DECENNIALSF12010.P1| title=Total Population: 2010 Census DEC Summary File 1 (P1), Blanchard town, Lafayette County, Wisconsin| publisher=U.S. Census Bureau| website=data.census.gov| accessdate=March 24, 2021}}</ref>|population_total=264|population_density_km2=5.8|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Central Time Zone|Central (CST)]]|utc_offset=-6|timezone_DST=CDT|utc_offset_DST=-5|elevation_footnotes=<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|accessdate=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|elevation_m=282|elevation_ft=925|coordinates={{coord|42|47|36|N|89|53|20|W|region:US-WI|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP Code]]|postal_code=53516 ([[Blanchardville, Wisconsin|Blanchardville]])|area_code=[[Area code 608|608]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=55-08100<ref name="GR2">{{cite web |url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |accessdate=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1582827<ref name="GR3" />}} '''Blanchard''' birni ne, da ke cikin Lafayette County, [[Wisconsin]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 264 a ƙidayar 2010 . An kafa garin a cikin 1840s ta wani reshe na Cocin Yesu Kristi na Waliyai na Ƙarshe karkashin jagorancin James Jesse Strang . An ba shi suna don Alvin Blanchard, wanda ya mallaki rukunin tare da Cyrus Newkirk. == Geography == Blanchard ya mamaye kusurwar arewa maso gabas na gundumar Lafayette. Yankin Iowa yana da iyaka zuwa arewa kuma daga gabas ta Green County . Ƙauyen Blanchardville yana yankin arewa maso gabas na garin. Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|45.5|sqkm}} , wanda girman {{Convert|0.06|sqkm|2}} , ko 0.12%, ruwa ne. Kogin Pecatonica na Gabas yana gudana zuwa kudu ta gefen gabas na garin. == Alkaluma == Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 261, gidaje 96, da iyalai 74 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 14.9 a kowace murabba'in mil (5.8/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 103 a matsakaicin yawa na 5.9 a kowace murabba'in mil (2.3/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 98.47% Fari, 0.38% daga sauran jinsi, da 1.15% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 0.38% na yawan jama'a. Akwai gidaje 96, daga cikinsu kashi 35.4% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 71.9% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 3.1% na da mace mai gida babu miji, kashi 21.9% kuma ba iyali ba ne. Kashi 16.7% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 9.4% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.72 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.04. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 27.2% 'yan ƙasa da shekaru 18, 6.5% daga 18 zuwa 24, 32.6% daga 25 zuwa 44, 19.5% daga 45 zuwa 64, da 14.2% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 37. Ga kowane mata 100, akwai maza 97.7. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 106.5. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $48,068, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $48,295. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $28,472 sabanin $22,344 na mata. Kudin shiga kowane mutum na garin shine $20,160. Kusan 2.5% na iyalai da 3.1% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da babu ɗaya daga cikin waɗanda ke ƙasa da shekara sha takwas da 10.3% na waɗanda 65 ko sama da su. == Fitattun mutane == * Melvin Olson, manomi, ɗan kasuwa, kuma ɗan majalisa <ref>'Wisconsin Blue Book 1954,' Biographical Sketch of Melvin Olson, pg. 28</ref> == Nassoshi == <references /> {{Lafayette County, Wisconsin}} ea85x11z00v1ru50faa3q1qsgo4zj4i Star Prairie (town), Wisconsin 0 35392 166588 2022-08-17T20:29:09Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1077003640|Star Prairie (town), Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki '''Star Prairie''' birni ne, da ke cikin gundumar St. Croix, [[Wisconsin]], [[Tarayyar Amurka|a ƙasar Amurka]] . Yawan jama'a ya kai 2,944 a ƙidayar 2000. Ƙauyen Star Prairie yana kan iyakar gabashin garin. Ƙungiyoyin da ba su da haɗin kai na Huntington da Johannesburg suna cikin garin. == Geography == [[File:WIMap-doton-Star_Prairie-town.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/WIMap-doton-Star_Prairie-town.png|alt=Location of Star Prairie (town), Wisconsin|right| Wuri na Star Prairie (gari), Wisconsin]] Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na 32.7&nbsp;murabba'in kilomita (84.7&nbsp;km <sup>2</sup> ), daga ciki, 31.5&nbsp;murabba'in mil (81.5&nbsp;km <sup>2</sup> ) nata kasa ne da 1.2&nbsp;murabba'in mil (3.2&nbsp;km <sup>2</sup> ) daga ciki (3.79%) ruwa ne. == Alkaluma == {{USCensusPop|2010=561|estimate=559|estyear=2012}} Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 2,944, gidaje 1,006, da iyalai 777 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 93.6 a kowace murabba'in mil (36.1/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 1,079 a matsakaicin yawa na 34.3 a kowace murabba'in mil (13.2/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 96.71% Fari, 1.53% Baƙar fata ko Ba'amurke, 0.44% Ba'amurke, 0.58% Asiya, 0.03% Pacific Islander, 0.14% daga sauran jinsi, da 0.58% daga jinsi biyu ko fiye. 0.82% na yawan jama'ar Hispanic ne ko Latino na kowace kabila. Akwai gidaje 1,006, daga cikinsu kashi 42.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 66.2% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 6.7% na da mace mai gida babu miji, kashi 22.7% kuma ba iyali ba ne. Kashi 17.6% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 3.3% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.82 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.22. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 29.4% 'yan ƙasa da shekaru 18, 9.1% daga 18 zuwa 24, 34.6% daga 25 zuwa 44, 21.0% daga 45 zuwa 64, da 5.8% waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 32. Ga kowane mata 100, akwai maza 114.7. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 118.5. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $53,468, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $58,796. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $41,013 sabanin $30,300 na mata. Kudin kowa da kowa na garin shine $21,052. Kusan 4.6% na iyalai da 5.7% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 8.8% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 7.9% na waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko sama da haka. == Tarihi == An kafa garin Star Prairie, Wisconsin a ranar 28 ga Yuli, 1856. == Nassoshi == <references /> == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://www.townofstarprairie.com Garin Star Prairie, Wisconsin] {{St. Croix County, Wisconsin}}{{Coord|45|10|22|N|92|36|04|W|region:US_type:city_source:kolossus-eswiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|45|10|22|N|92|36|04|W|region:US_type:city_source:kolossus-eswiki}} d8yl7yn7z8es64v0phgk3w7azwl81br Deerfield (town), Dane County, Wisconsin 0 35393 166589 2022-08-17T20:30:32Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1090813107|Deerfield (town), Dane County, Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Deerfield|settlement_type=Town|image_skyline=Dane County Wisconsin incorporated and unincorporated areas Deerfield (town) highlighted.svg|imagesize=260|image_alt=|image_caption=Location in [[Dane County, Wisconsin|Dane County]] and the state of [[Wisconsin]].|etymology=|nickname=|motto=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=|pushpin_label_position=|pushpin_map_alt=|pushpin_map_caption=|coordinates={{coord|43|4|1|N|89|4|26|W|region:US-WI_type:city(1585)_source:kolossus-dewiki|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|subdivision_type=Country|subdivision_name=USA|subdivision_type1=State|subdivision_name1=[[Wisconsin]]|subdivision_type2=County|subdivision_name2=[[Dane County, Wisconsin|Dane County]]|subdivision_type3=|subdivision_name3=|established_title=|established_date=|founder=|seat_type=|seat=|government_footnotes=|leader_party=|leader_title=|leader_name=|unit_pref=US <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> <!-- square miles -->|area_total_sq_mi=34.5|area_land_sq_mi=34.3|area_water_sq_mi=0.2|area_urban_sq_mi=|area_rural_sq_mi=|area_metro_sq_mi=|length_mi=|width_mi=|dimensions_footnotes=|elevation_footnotes=|elevation_ft=|population_as_of=2000|population_footnotes=|population_total=1470|population_density_sq_mi=auto|population_note=|population_demonym=|timezone1=|utc_offset1=|timezone1_DST=|utc_offset1_DST=|postal_code_type=|postal_code=|area_code_type=|area_code=|iso_code=|website={{URL|http://www.town.deerfield.wi.us/}}|footnotes=}} '''Deerfield''' birni ne, da ke cikin gundumar Dane, a cikin [[Wisconsin]], [[Tarayyar Amurka|a ƙasar Amurka]] . Yawan jama'a ya kai 1,470 a ƙidayar 2000. Ƙauyen Deerfield yana cikin garin. Ƙungiyoyin da ba a haɗa su ba na London da Old Deerfield suna cikin garin. == Tarihi == An ambaci sunan garin don yawan barewa a cikin filayen da ke kewaye. == Geography == Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na 34.5&nbsp;murabba'in mil (89.3&nbsp;km <sup>2</sup> ), wanda, 34.3&nbsp;murabba'in kilomita (88.9&nbsp;km <sup>2</sup> ) nasa kasa ne da 0.2&nbsp;murabba'in mil (0.4&nbsp;km <sup>2</sup> ) daga ciki (0.44%) ruwa ne. == Alkaluma == Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 1,470, gidaje 486, da iyalai 404 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 42.8 a kowace murabba'in mil (16.5/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 503 a matsakaicin yawa na 14.7 a kowace murabba'in mil (5.7/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 93.47% Fari, 3.74% Baƙar fata ko Ba'amurke, 0.34% Ba'amurke, 0.88% Asiya, 0.82% daga sauran jinsi, da 0.75% daga biyu ko fiye da jinsi. 1.50% na yawan jama'ar Hispanic ne ko Latino na kowace kabila. Akwai gidaje 486, daga cikinsu kashi 41.6% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 da ke zaune tare da su, kashi 73.5% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 5.3% na da mace mai gida babu miji, kashi 16.7% kuma ba iyali ba ne. Kashi 12.6% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 4.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.77 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.03. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 26.6% 'yan ƙasa da shekaru 18, 5.7% daga 18 zuwa 24, 33.6% daga 25 zuwa 44, 25.4% daga 45 zuwa 64, da 8.6% waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 38. Ga kowane mata 100, akwai maza 120.7. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 133.0. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $63,125, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $66,359. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $41,786 sabanin $32,404 na mata. Kudin kowa da kowa na garin shine $24,763. Kusan 1.0% na iyalai da 2.2% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da babu ɗayan waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 6.7% na waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko sama da haka. == Fitattun mutane == * Nels Holman, Wakilin Jihar Wisconsin, dan kasuwa, da jarida, an haife shi a garin; Holman ya yi aiki a matsayin shugaban Hukumar Garin Deerfield <ref>'Wisconsin Blue Book 1891,' Biographical Sketch of Nels Holman, pg. 638</ref> == Nassoshi == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://www.town.deerfield.wi.us/ Garin Deerfield, Wisconsin] {{Dane County, Wisconsin}}{{Authority control}} kqcvf6jedd0yqkw17mowmvinjauixbt Casco (town), Wisconsin 0 35394 166590 2022-08-17T20:35:50Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1087789167|Casco (town), Wisconsin]]" wikitext text/x-wiki '''Casco''' birni ne, da ke cikin gundumar Kewaunee, [[Wisconsin]], [[Tarayyar Amurka|a ƙasar Amurka]] . Yawan jama'a ya kai 1,165 a ƙidayar 2010. Ƙauyen Casco, wani yanki na daban, yana cikin yankin arewa maso yammacin garin, kuma yankunan da ba a haɗa su ba na Clyde, Ryans Corner, Slovan, da Rio Creek suna cikin garin. == Geography == [[File:WIMap-doton-Casco.png|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/WIMap-doton-Casco.png|alt=Location of Casco, Wisconsin|right| Wuri na Casco, Wisconsin]] Dangane da Ofishin Kididdiga ta Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|92.2|sqkm}} , duk ta kasa. == Alkaluma == Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 1,153, gidaje 385, da iyalai 329 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 32.3 a kowace murabba'in mil (12.5/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 404 a matsakaicin yawa na 11.3 a kowace murabba'in mil (4.4/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 98.27% Fari, 0.26% Ba'amurke, 0.09% Asiya, da 1.39% daga jinsi biyu ko fiye. 1.04% na yawan jama'ar Hispanic ne ko Latino na kowace kabila. Akwai gidaje 385, daga cikinsu kashi 37.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 73.5% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 6.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 14.5% kuma ba iyali ba ne. Kashi 12.5% na dukkan gidaje sun kasance na mutane ne, kuma 5.2% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.98 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.19. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 28.4% 'yan ƙasa da shekaru 18, 8.8% daga 18 zuwa 24, 27.3% daga 25 zuwa 44, 23.9% daga 45 zuwa 64, da 11.4% waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 36. Ga kowane mata 100, akwai maza 104.4. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 105.2. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $46,250, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $48,036. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $35,323 sabanin $23,977 na mata. Kudin shiga kowane mutum na garin shine $17,605. Kusan 4.4% na iyalai da 4.1% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 2.4% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 11.6% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Nassoshi == <references /> {{Kewaunee County, Wisconsin}}{{Coord|44|32|52|N|87|35|04|W|region:US_type:city_source:kolossus-eswiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44|32|52|N|87|35|04|W|region:US_type:city_source:kolossus-eswiki}} 64wzagm11aov45x944senk2wwdrby9p User talk:Algorerhythms 3 35395 166592 2022-08-17T21:00:28Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Algorerhythms! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Algorerhythms|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) 3xzlmrw3ozkbkex7bgbxwd0yu6apkrm User talk:Imzadi1979 3 35396 166593 2022-08-17T21:00:38Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Imzadi1979! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Imzadi1979|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) l9vtpt2j4hc97f74gu3krebl6gc9o46 User talk:אלוניתתתת 3 35397 166594 2022-08-17T21:00:48Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, אלוניתתתת! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/אלוניתתתת|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) iqgnvj9pe31tdkshaazcmt4g5nenet9 User talk:Zeddicus47 3 35398 166595 2022-08-17T21:00:58Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Zeddicus47! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Zeddicus47|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) 5kijcdb3cj5kjv5v19vu671y5r205ur User talk:Pobednik18 3 35399 166596 2022-08-17T21:01:08Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Pobednik18! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Pobednik18|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) 5x4dukqm3btaqgx6hw7qiv3jbzmfa1i User talk:Ahmad ibrahim fabe 3 35400 166597 2022-08-17T21:01:18Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Ahmad ibrahim fabe! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Ahmad ibrahim fabe|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) s6598z7qznd2t9y0slhp4jgbjhh4v23 User talk:Hamzagober 3 35401 166598 2022-08-17T21:01:28Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Hamzagober! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Hamzagober|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) 0u34z1pw7y284s20obea6s53hxcx9dm User talk:Idris Alhassa Babanna 3 35402 166599 2022-08-17T21:01:38Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Idris Alhassa Babanna! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Idris Alhassa Babanna|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) bhesim41rez77fgdtestc5tftxa2hwa User talk:Yaw tuba 3 35403 166600 2022-08-17T21:01:48Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Yaw tuba! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Yaw tuba|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) 35ydwkpcrkrlb9u9glxk6iydy5n6qfx User talk:HamisuMai 3 35404 166601 2022-08-17T21:01:58Z AmmarBot 13973 Barka da zuwa! wikitext text/x-wiki == Barka da zuwa! == Ni Robot ne ba mutum ba. [[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]] Barka da zuwa Hausa Wikipedia, HamisuMai! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/HamisuMai|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta: * [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]] * [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] * [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]] * [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]] * [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]] * [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]] Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 17 ga Augusta, 2022 (UTC) eetcnqsrr7t494h9saug5c72vegv583 Kwallon kwando 0 35407 166606 2022-08-17T23:14:08Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1102444108|Basketball]]" wikitext text/x-wiki   '''kwallo n kwando''' wasa ne na ƙungiya wanda ƙungiyoyi biyu, galibin ƴan wasa biyar kowanne, suna adawa da juna akan filin wasa na rectangular, suna fafatawa da babban manufar harbin ƙwallon kwando (kimanin {{Convert|9.4|in|cm}} a diamita) ta cikin hoop mai tsaron gida (kwando {{Convert|18|in|cm}} a diamita wanda aka ɗora {{Convert|10|ft|m}} mai tsayi zuwa allon baya a kowane ƙarshen kotun, yayin da suke hana ƙungiyar adawa harbi ta hanyar nasu hoop. Maƙasudin filin yana da daraja maki biyu, sai dai idan an yi shi daga bayan layin maki uku, lokacin da ya cancanci uku. Bayan wasa, lokacin wasa ya tsaya kuma mai kunnawa ya yi kuskure ko wanda aka nada don harbin fasaha ana ba shi maki daya, biyu ko uku kyauta . Ƙungiyar da ke da mafi yawan maki a ƙarshen wasan ta yi nasara, amma idan ƙa'idar wasa ta ƙare tare da maki ɗaya, an ba da izinin ƙarin lokacin wasa ( karin lokaci ). 'Yan wasa suna ciyar da kwallon ta hanyar buga ta yayin tafiya ko gudu (dribbling) ko kuma ta hanyar mika ta ga abokin wasansu, dukkansu suna bukatar fasaha sosai. A kan laifi, 'yan wasan na iya amfani da Shots iri-iri - da layup, harbi, ko dunk; a kan tsaro, za su iya satar kwallon daga dribbler, satar wucewa, ko toshe harbi; ko dai laifi ko tsaro na iya tattara koma baya, wato harbin da aka rasa wanda ya billa daga baki ko allon baya. Cin zarafi ne mutum ya ɗaga ko ja ƙafar ƙafar ƙafa ba tare da ɗibar ƙwallon ba, ɗaukar ta, ko riƙe ƙwallon da hannaye biyu sannan a ci gaba da dribling. sjpqkzi61akoe2wypjb17ba8wemaog6 166607 166606 2022-08-17T23:15:49Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1102444108|Basketball]]" wikitext text/x-wiki   '''kwallo n kwando''' wasa ne na ƙungiya wanda ƙungiyoyi biyu, galibin ƴan wasa biyar kowanne, suna adawa da juna akan filin wasa na rectangular, suna fafatawa da babban manufar harbin ƙwallon kwando (kimanin {{Convert|9.4|in|cm}} a diamita) ta cikin hoop mai tsaron gida (kwando {{Convert|18|in|cm}} a diamita wanda aka ɗora {{Convert|10|ft|m}} mai tsayi zuwa allon baya a kowane ƙarshen kotun, yayin da suke hana ƙungiyar adawa harbi ta hanyar nasu hoop. Maƙasudin filin yana da daraja maki biyu, sai dai idan an yi shi daga bayan layin maki uku, lokacin da ya cancanci uku. Bayan wasa, lokacin wasa ya tsaya kuma mai kunnawa ya yi kuskure ko wanda aka nada don harbin fasaha ana ba shi maki daya, biyu ko uku kyauta . Ƙungiyar da ke da mafi yawan maki a ƙarshen wasan ta yi nasara, amma idan ƙa'idar wasa ta ƙare tare da maki ɗaya, an ba da izinin ƙarin lokacin wasa ( karin lokaci ). 'Yan wasa suna ciyar da kwallon ta hanyar buga ta yayin tafiya ko gudu (dribbling) ko kuma ta hanyar mika ta ga abokin wasansu, dukkansu suna bukatar fasaha sosai. A kan laifi, 'yan wasan na iya amfani da Shots iri-iri - da layup, harbi, ko dunk; a kan tsaro, za su iya satar kwallon daga dribbler, satar wucewa, ko toshe harbi; ko dai laifi ko tsaro na iya tattara koma baya, wato harbin da aka rasa wanda ya billa daga baki ko allon baya. Cin zarafi ne mutum ya ɗaga ko ja ƙafar ƙafar ƙafa ba tare da ɗibar ƙwallon ba, ɗaukar ta, ko riƙe ƙwallon da hannaye biyu sannan a ci gaba da dribling. 'Yan wasa biyar a kowane gefe sun faɗi cikin wuraren wasa biyar. Mafi tsayin dan wasa yawanci shine tsakiya, na biyu mafi tsayi kuma mafi ƙarfi shine ƙarfin gaba, ɗan gajeren ɗan gajere amma mafi fa'ida shine ɗan wasan gaba kaɗan, kuma mafi guntu 'yan wasa ko mafi kyawun ƙwallo su ne mai gadin harbi da mai gadi, wanda ya kasance mai gadi. yana aiwatar da tsarin wasan kociyan ta hanyar gudanar da aiwatar da wasan zage-zage da na tsaro (matsayin yan wasa). A bisa ƙa'ida, 'yan wasa na iya yin wasa uku-kan-uku, biyu-kan-biyu, da ɗaya-kan-ɗaya. 8qtk64wfj2xkizunagcpfhi2qzcjdn7 166608 166607 2022-08-17T23:20:42Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1102444108|Basketball]]" wikitext text/x-wiki   '''kwallo n kwando''' wasa ne na ƙungiya wanda ƙungiyoyi biyu, galibin ƴan wasa biyar kowanne, suna adawa da juna akan filin wasa na rectangular, suna fafatawa da babban manufar harbin ƙwallon kwando (kimanin {{Convert|9.4|in|cm}} a diamita) ta cikin hoop mai tsaron gida (kwando {{Convert|18|in|cm}} a diamita wanda aka ɗora {{Convert|10|ft|m}} mai tsayi zuwa allon baya a kowane ƙarshen kotun, yayin da suke hana ƙungiyar adawa harbi ta hanyar nasu hoop. Maƙasudin filin yana da daraja maki biyu, sai dai idan an yi shi daga bayan layin maki uku, lokacin da ya cancanci uku. Bayan wasa, lokacin wasa ya tsaya kuma mai kunnawa ya yi kuskure ko wanda aka nada don harbin fasaha ana ba shi maki daya, biyu ko uku kyauta . Ƙungiyar da ke da mafi yawan maki a ƙarshen wasan ta yi nasara, amma idan ƙa'idar wasa ta ƙare tare da maki ɗaya, an ba da izinin ƙarin lokacin wasa ( karin lokaci ). 'Yan wasa suna ciyar da kwallon ta hanyar buga ta yayin tafiya ko gudu (dribbling) ko kuma ta hanyar mika ta ga abokin wasansu, dukkansu suna bukatar fasaha sosai. A kan laifi, 'yan wasan na iya amfani da Shots iri-iri - da layup, harbi, ko dunk; a kan tsaro, za su iya satar kwallon daga dribbler, satar wucewa, ko toshe harbi; ko dai laifi ko tsaro na iya tattara koma baya, wato harbin da aka rasa wanda ya billa daga baki ko allon baya. Cin zarafi ne mutum ya ɗaga ko ja ƙafar ƙafar ƙafa ba tare da ɗibar ƙwallon ba, ɗaukar ta, ko riƙe ƙwallon da hannaye biyu sannan a ci gaba da dribling. 'Yan wasa biyar a kowane gefe sun faɗi cikin wuraren wasa biyar. Mafi tsayin dan wasa yawanci shine tsakiya, na biyu mafi tsayi kuma mafi ƙarfi shine ƙarfin gaba, ɗan gajeren ɗan gajere amma mafi fa'ida shine ɗan wasan gaba kaɗan, kuma mafi guntu 'yan wasa ko mafi kyawun ƙwallo su ne mai gadin harbi da mai gadi, wanda ya kasance mai gadi. yana aiwatar da tsarin wasan kociyan ta hanyar gudanar da aiwatar da wasan zage-zage da na tsaro (matsayin yan wasa). A bisa ƙa'ida, 'yan wasa na iya yin wasa uku-kan-uku, biyu-kan-biyu, da ɗaya-kan-ɗaya. An ƙirƙira shi a cikin 1891 ta malamin motsa jiki ɗan ƙasar Kanada-Ba-Amurke James Naismith a Springfield, Massachusetts, Amurka, ƙwallon kwando ya samo asali ya zama ɗayan shahararrun wasanni na duniya da ake kallo.[1][2] Ƙungiyar ƙwallon kwando ta ƙasa (NBA) ita ce babbar ƙungiyar ƙwallon kwando mafi mahimmanci a duniya ta fuskar shahara, albashi, hazaka, da matakin gasa.[3][4] A wajen Arewacin Amurka, manyan kungiyoyi daga gasar lig-lig na ƙasa sun cancanci zuwa gasar zakarun nahiyoyi irin su EuroLeague da kuma gasar zakarun ƙwallon kwando na Amurka. Gasar Kwallon Kwando ta FIBA ​​da Gasar Kwallon Kwando ta maza sune manyan al'amuran wasanni na kasa da kasa kuma suna jan hankalin manyan kungiyoyin kasa daga ko'ina cikin duniya. Kowace nahiya tana karbar bakuncin gasa na yanki don ƙungiyoyin ƙasa, kamar EuroBasket da FIBA ​​AmeriCup. 5ql8eyzyrnd99uw1fu4xodo5qay2u7b House (TV series) 0 35408 166609 2022-08-17T23:23:50Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104887154|House (TV series)]]" wikitext text/x-wiki House (wanda kuma ake kira House, MD) jerin wasan kwaikwayo ne na likitancin Amurka wanda ya fara gudana akan hanyar sadarwa ta Fox har tsawon yanayi takwas, daga Nuwamba 16, 2004, zuwa Mayu 21, 2012. Babban jigon jerin shine Dr. Gregory House (Hugh) Laurie), ƙwararren likita wanda ba na al'ada ba, wanda, duk da dogaron da yake da shi akan maganin ciwo, yana jagorantar ƙungiyar masu bincike a asibitin koyarwa na Princeton-Plainsboro (PPTH) a New Jersey. Jigon shirin ya samo asali ne da Paul Attanasio, yayin da David Shore, wanda aka yi la'akari da shi a matsayin mahalicci, shine babban alhakin tunanin halin take. 8cxnbmlds0i6ondt0503m7u6isrujon 166610 166609 2022-08-17T23:25:22Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1104887154|House (TV series)]]" wikitext text/x-wiki House (wanda kuma ake kira House, MD) jerin wasan kwaikwayo ne na likitancin Amurka wanda ya fara gudana akan hanyar sadarwa ta Fox har tsawon yanayi takwas, daga Nuwamba 16, 2004, zuwa Mayu 21, 2012. Babban jigon jerin shine Dr. Gregory House (Hugh) Laurie), ƙwararren likita wanda ba na al'ada ba, wanda, duk da dogaron da yake da shi akan maganin ciwo, yana jagorantar ƙungiyar masu bincike a asibitin koyarwa na Princeton-Plainsboro (PPTH) a New Jersey. Jigon shirin ya samo asali ne da Paul Attanasio, yayin da David Shore, wanda aka yi la'akari da shi a matsayin mahalicci, shine babban alhakin tunanin halin take. Shirye-shiryen zartarwa na jerin sun haɗa da Shore, Attanasio, abokin kasuwancin Attanasio Katie Jacobs, da darektan fim Bryan Singer. An yi fim ɗin sosai a wata unguwa da kasuwanci a gundumar Los Angeles ta Westside mai suna Century City. Nunin ya sami babban yabo, kuma koyaushe yana ɗaya daga cikin jerin mafi girman ƙima a cikin Amurka. 0163mu9pf7dhq09ckfmz19ihxoqs8xg Tank 0 35409 166612 2022-08-17T23:36:55Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1102833364|Tank]]" wikitext text/x-wiki [[File:Leopard_2_A7.JPG|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Leopard_2_A7.JPG/220px-Leopard_2_A7.JPG|alt=|thumb| Tankin Leopard 2 A7 a Jamus.]] Tanki mota ce mai sulke da aka yi niyya a matsayin makami na farko a fagen yaƙin ƙasa. Zane-zanen tanki ma'auni ne na ƙarfin wuta mai nauyi, sulke mai ƙarfi, da kuma motsin fagen fama mai kyau da aka samar ta hanyar waƙoƙi da injin ƙarfi; yawanci manyan kayan aikinsu suna hawa a cikin turret. Su ne ginshiƙan sojojin ƙasa na zamani na ƙarni na 20 da na 21 da kuma wani mahimmin ɓangaren yaƙi da makamai. lty0680b0h692erg3rewhcky538us8k Ku Klux Klan 0 35410 166613 2022-08-17T23:46:57Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1103194497|Ku Klux Klan]]" wikitext text/x-wiki Klan ya wanzu a cikin zamani daban-daban guda uku. Kowannensu ya ba da shawarar matsayi na masu tsattsauran ra'ayi irin su fararen kishin kasa, anti-hijira da kuma-musamman a cikin abubuwan da suka gabata- Nordicism, <ref name="petersen">{{Cite book|last3=William Petersen (demographer)}}</ref> antisemitism, anti-Katolika, Haramtacce, populism dama-reshe, anti- gurguzu, luwaɗi, Islamophobia, anti-progressiveism and anti-atheism . Klans biyu na farko sun yi amfani da ta'addanci - duka harin jiki da kisan kai - a kan bakar fata masu fafutuka na siyasa da abokansu a Kudancin Amurka a ƙarshen 1860s. Dukkan ƙungiyoyin uku sun yi kira da a tsarkake al'ummar Amurka, kuma ana ɗaukarsu ƙungiyoyin masu tsattsauran ra'ayi na dama. {{Sfn|McVeigh|2009}} <ref>Matthew N. Lyons, ''Right-Wing Populism in America'' (2000), ch. 3, 5, 13.</ref> {{Sfn|Chalmers|2003}} {{Sfn|Quarles|1999}} A kowane zamani, zama memba na sirri ne kuma kiyasi na jimlar duka abokai da abokan gaba sun wuce gona da iri. An kafa Klan na farko bayan yakin basasar Amurka kuma kungiya ce mai ma'ana ta zamanin Sake Ginawa. An tsara shi a cikin surori da yawa a cikin Kudancin Amurka, jami'an tsaro na tarayya sun danne shi a kusa da 1871. Ta nemi hambarar da gwamnatocin jam'iyyar Republican a Kudu, musamman ta hanyar yin amfani da tursasawa masu jefa kuri'a da cin zarafi ga shugabannin Afirka-Amurka. Kowane babi ya kasance mai cin gashin kansa kuma yana da sirri sosai game da zama memba da tsare-tsare. Membobin sun yi nasu, sau da yawa masu launi, kayayyaki: riguna, abin rufe fuska da huluna, waɗanda aka tsara don su zama masu ban tsoro da kuma ɓoye sunayensu.[1][59] en7ohrexb8ypbszi5qbwb7tv6h28oh9 166614 166613 2022-08-17T23:50:01Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1103194497|Ku Klux Klan]]" wikitext text/x-wiki Klan ya wanzu a cikin zamani daban-daban guda uku. Kowannensu ya ba da shawarar matsayi na masu tsattsauran ra'ayi irin su fararen kishin kasa, anti-hijira da kuma-musamman a cikin abubuwan da suka gabata- Nordicism, <ref name="petersen">{{Cite book|last3=William Petersen (demographer)}}</ref> antisemitism, anti-Katolika, Haramtacce, populism dama-reshe, anti- gurguzu, luwaɗi, Islamophobia, anti-progressiveism and anti-atheism . Klans biyu na farko sun yi amfani da ta'addanci - duka harin jiki da kisan kai - a kan bakar fata masu fafutuka na siyasa da abokansu a Kudancin Amurka a ƙarshen 1860s. Dukkan ƙungiyoyin uku sun yi kira da a tsarkake al'ummar Amurka, kuma ana ɗaukarsu ƙungiyoyin masu tsattsauran ra'ayi na dama. {{Sfn|McVeigh|2009}} <ref>Matthew N. Lyons, ''Right-Wing Populism in America'' (2000), ch. 3, 5, 13.</ref> {{Sfn|Chalmers|2003}} {{Sfn|Quarles|1999}} A kowane zamani, zama memba na sirri ne kuma kiyasi na jimlar duka abokai da abokan gaba sun wuce gona da iri. An kafa Klan na farko bayan yakin basasar Amurka kuma kungiya ce mai ma'ana ta zamanin Sake Ginawa. An tsara shi a cikin surori da yawa a cikin Kudancin Amurka, jami'an tsaro na tarayya sun danne shi a kusa da 1871. Ta nemi hambarar da gwamnatocin jam'iyyar Republican a Kudu, musamman ta hanyar yin amfani da tursasawa masu jefa kuri'a da cin zarafi ga shugabannin Afirka-Amurka. Kowane babi ya kasance mai cin gashin kansa kuma yana da sirri sosai game da zama memba da tsare-tsare. Membobin sun yi nasu, sau da yawa masu launi, kayayyaki: riguna, abin rufe fuska da huluna, waɗanda aka tsara don su zama masu ban tsoro da kuma ɓoye sunayensu.[1][59] Klan na biyu ya fara a 1915 a matsayin ƙaramin rukuni a Jojiya. Ya girma bayan 1920 kuma ya bunƙasa a duk faɗin ƙasar a farkon da tsakiyar 1920s, gami da yankunan biranen Midwest da West. Samun wahayi daga fim ɗin shiru na DW Griffith na 1915 Haihuwar Ƙasa, wanda ya ƙididdige kafuwar Klan na farko, ya yi amfani da dabarun tallace-tallace da kuma sanannen tsarin ƙungiyar 'yan'uwa. An kafa shi a cikin al'ummomin Furotesta na gida, yana neman kiyaye fifikon farar fata, galibi ya ɗauki matakin haramtawa da ilimin jama'a na wajibi [1] [2] [3], kuma yana adawa da Yahudawa, yayin da yake jaddada adawarsa ga zargin siyasa. ikon Paparoma da Cocin Katolika. Wannan Klan na biyu ya bunƙasa duka a jihohin kudu da arewa; an biya ta ne ta kudaden farawa da kuma sayar da membobinta daidaitaccen fararen kaya. Surori ba su da haƙƙi. Ya yi amfani da kalmomin K waɗanda suka yi kama da waɗanda Klan na farko ya yi amfani da su, yayin da ake ƙara ƙona giciye da faretin taro don tsoratar da wasu. Ya ragu da sauri a ƙarshen rabin 1920s. 9gr99c9bo9s40dk5zj5r3hykugwr1v8 Afikpo 0 35411 166622 2022-08-18T01:10:45Z Uncle Bash007 9891 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1060991150|Afikpo]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> <!-- Basic info ---------------->|official_name=Afikpo|other_name=<small>Ehugbo</small>|native_name=<small>Ali Ehugbo Omaka-ejali</small>|nickname=|settlement_type=City|motto=<!-- images and maps ----------->|image_skyline=|imagesize=300px|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Nigeria<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=bottom|pushpin_map_caption=Location in Nigeria <!-- Location ------------------>|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Image:Flag of Nigeria.svg|25px]] [[Nigeria]]|subdivision_type1=[[States of Nigeria|State]]|subdivision_name1=[[Ebonyi State]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->|leader_name1=|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=<!-- Settled -->|established_date=|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Imperial <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->|area_land_km2=<!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=2006|population_footnotes=|population_note=|population_total=156,611|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=Ethnicities|population_blank1=|population_blank2_title=Religions|population_blank2=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|5|53|N|7|56|E|region:NG|display=inline}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=|blank_name=|blank_info=|blank1_name=|blank1_info=|website=|footnotes=}} '''Ehugbo''' wanda aka fi sani da '''Afikpo''', shine yanki na biyu mafi girma a birni a [[Ebonyi|Jihar Ebonyi]], [[Najeriya]]. Itace cibiyar karamar hukumar [[Afikpo ta Arewa]]. Tana nan kudancin jihar Ebonyi kuma tana da iyaka daga arewa garin Akpoha, daga kudu kuma da Unwana, daga kudu maso yamma da karamar hukumar [[Afikpo ta Kudu|Edda]], daga gabas da Jihar [[Cross River|Cross River,]] daga yamma kuma ta yi iyaka da Amasiri. gari. Afikpo yana da fadin fili kimanin murabba'in kilomita 164. Tana kan latitude 6 digiri na arewa da 8 digiri na gabas longitude. Ya mamaye wani yanki na kusan murabba'in mil 64 (164&nbsp;<sup>km2 ku</sup> ). Afikpo yanki ne mai tudu duk da cewa ya mamaye yankin da yake kasa da tsayin teku, wanda ya dara kafa 350 saman da matakin teku. Wuri ne na tsaka-tsaki tsakanin buɗaɗɗen ciyayi da gandun daji masu zafi kuma tana da matsakaicin ruwan sama na shekara-shekara na inci saba'in da bakwai (198)&nbsp;cm. ) Adadin mutanen Afikpo ya kai 156,611, bisa ga kidayar mutanen Najeriya na shekara ta 2006. == Yanayi == Tsarin rarrabuwar yanayi na Köppen-Geiger ya rarraba yanayinsa azaman tropical wet season(Aw). [[File:IMG-20190114-WA0012.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/IMG-20190114-WA0012.jpg/220px-IMG-20190114-WA0012.jpg|left|thumb| Ehugbo masu rawa]] [[File:Afikpo,_Ebonyi_State.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Afikpo%2C_Ebonyi_State.jpg/220px-Afikpo%2C_Ebonyi_State.jpg|left|thumb| Tsarin ƙasa a kusa da Afikpo]] {{Weather box}} == Duba kuma == * [[Inyamurai|Mutanen Igbo]] * Okumkpa, Rawar Afirka na kabilar Igbo Afikpo == Manazarta == {{Reflist}}{{Coord|5|53|N|7|56|E|region:NG_type:city(672000)}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|5|53|N|7|56|E|region:NG_type:city(672000)}}{{Authority control}} [[Category:Birane a Ebonyi]] gdbv1agdt7xsr05oh2itw5pusas55nq Yaren Ezaa 0 35412 166623 2022-08-18T01:19:58Z Uncle Bash007 9891 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1015951568|Ezaa language]]" wikitext text/x-wiki   '''Ezaa''' (Ezza, Eza) harshe ne na Igboid da ake magana da shi a [[Ebonyi|jihar Ebonyi]] dake [[Najeriya]]. Yana samar da gungu yaruka mai alaƙa da Izii, Ikwo, da Mgbo, ko da yake alakar su kadanne. == Manazarta == <references /> {{Igbo topics}}{{Volta-Niger languages}} [[Category:Yaren Igbo]] nkbe874efhgx4ruclorv7vrk4lrln5f Harshen Mgbo 0 35413 166624 2022-08-18T01:24:06Z Uncle Bash007 9891 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1004736477|Mgbo language]]" wikitext text/x-wiki   Harshen '''Mgbo''', ' '''Mgbolizhia'''', yare ne na Igboid da 'yan kabilar Mgbo ke magana da ita a [[Ebonyi|jihar Ebonyi]] ta [[Najeriya]]. Yana samar da gungu na yare mai alaƙa da Izii, [[Yaren Ezaa|Ezza]], da harsunan Ikwo duk da cewa suna iya fahimtar juna kadan-kadan. == Manazarta == <references /> {{Igbo topics}}{{Volta-Niger languages}} [[Category:Yaren Igbo]] fnpeksriddmp780pnygwtjodt3253av Harshen Ikwo 0 35414 166625 2022-08-18T01:28:10Z Uncle Bash007 9891 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1004739790|Ikwo language]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox language|name=Ikwo|altname=|region=[[Ebonyi State]], [[Nigeria]]|ethnicity=[[Ikwo people]]|speakers=260,000|date=2012|ref=e18|familycolor=Niger-Congo|fam2=[[Atlantic–Congo languages|Atlantic–Congo]]|fam3=[[Volta-Congo]]|fam4=[[Volta–Niger languages|Volta–Niger]]|fam5={{sm|yeai}}|fam6=[[Igboid languages|Igboid]]|fam7=Nuclear Igboid|fam8=Izi–Ezaa–Ikwo–Mgbo|iso3=iqw|glotto=ikwo1238|glottorefname=Ikwo}} '''Ikwo''' yare ne na Igboid da ake magana da shi a [[Ebonyi|jihar Ebonyi]], [[Najeriya]]. Yaren sun samar da gungu na yare tare da Izii, [[Yaren Ezaa|Ezza]], da [[Harshen Mgbo|Mgbo]], ko da yake ba su kadan-kadan suke fahimtar juna . == Manazarta == <references /> {{Igbo topics}}{{Volta-Niger languages}} [[Category:Harsunan Igbo]] f01l69xbwtx07vkmgw8neixzi550ngn Martin Elechi 0 35415 166633 2022-08-18T01:45:46Z Uncle Bash007 9891 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1091629874|Martin Elechi]]" wikitext text/x-wiki   '''Martin Elechi''' masanin tattalin arziki ne dan Najeriya kuma dan siyasa. Ya yi Gwamnan Jihar Ebonyi daga 2007 zuwa 2015. Ya tsaya takara a zaben Najeriya na 2007 akan tikitin [[Peoples Democratic Party|jam'iyyar People's Democratic Party]] (PDP) kuma ya karbi mukamin a ranar 29 ga watan Mayun, 2007, inda ya gaji Sam Egwu. Elechi ya yi nasarar sake tsayawa takara a ranar 26 ga Afrilu, 2011. A shekarar 2017 Elechi ya fice daga jam’iyyar People Democratic Party (PDP) zuwa [[All Progressives Congress|jam’iyyar All Progressives Congress]] (APC). == Duba kuma == * Jerin mutanen jihar Ebonyi * [[Gwamnonin Najeriya|Jerin gwamnonin jihohin Najeriya]] * Jerin Gwamnonin Jihar Ebonyi == Manazarta == {{Reflist}}{{EbonyiStateGovernors}}{{Nigerian state governors 2007-2011 term}}{{Nigerian state governors 2011-2015 term}} [[Category:Rayayyun mutane]] 8p77aw3zim0gbzfrmnzxdho6j1lh1e2 Gilead, Maine 0 35416 166671 2022-08-18T07:09:09Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1085019721|Gilead, Maine]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||official_name=Gilead, Maine|settlement_type=[[New England town|Town]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=GileadMaine.jpg|imagesize=|image_caption=A view of Gilead in 1892|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|pushpin_map=Maine|pushpin_label_position=left <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location within the state of Maine|pushpin_mapsize=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Maine]]|subdivision_type2=[[List of counties in Maine|County]]|subdivision_name2=[[Oxford County, Maine|Oxford]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name ="Gazetteer files"/>|area_magnitude=|area_total_km2=50.95|area_land_km2=48.90|area_water_km2=2.05|area_total_sq_mi=19.67|area_land_sq_mi=18.88|area_water_sq_mi=0.79 <!-- Population -->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_est=|pop_est_as_of=|population_total=195|population_density_km2=4.0|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=202|elevation_ft=663|coordinates={{coord|44|24|1|N|70|57|46|W|region:US-ME|display=inline}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=04217|area_code=[[Area code 207|207]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=23-27505|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0582490|website=|footnotes=}} '''Gilead''' birni ne, da ke a gundumar Oxford, [[Maine (Tarayyar Amurka)|Maine]], a ƙasar Amirka. Bayan haɗawa a cikin 1804, an ba shi suna don yawancin itatuwan Balm na Gileyad a cikin gari. Yawan jama'a ya kasance 195 a ƙidayar 2020 . == Tarihi == A ƙarshen 1700s, [[Massachusetts]] ya sayar da ƙasa a cikin abin da yake yanzu [[Maine (Tarayyar Amurka)|Maine]] don ƙarfafa daidaitawar yankin. A cikin 1772, Oliver da John Peabody, na Andover, Massachusetts, da John da Samuel Bodwell na Methuen, Massachusetts, sun sayi kadada 6000 sama da Sudbury Kanada . An fara ba da Gileyad a matsayin Patent na Peabody. A cikin 1804, akwai iyalai 20 kuma buƙatun makarantu, coci-coci, hanyoyi da sauran abubuwan buƙatun al'umma sun bayyana. Lokaci ya yi da za a tara kuɗi don kawo wannan. An ba da takardar koken a ranar 23 ga Yuni, 1804 kuma Peabody's Patent ya zama Gileyad. == Geography == [[File:GileadME_TownHall.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/GileadME_TownHall.jpg/200px-GileadME_TownHall.jpg|left|thumb|200x200px| Ma'aikatar magajin gari]] [[File:Gilead_station.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Gilead_station.jpg/220px-Gilead_station.jpg|left|thumb| Gidan Gileyad na 1851 wanda aka gina tsohon tashar jirgin ƙasa na Grand Trunk . A shekara ta 2001, an mayar da ita Gileyad daga Auburn, inda ta yi shekaru 20.]] Dangane da Ofishin Kididdiga na Amurka, garin yana da jimillar yanki na {{Convert|19.67|sqmi|sqkm|2}} wanda, {{Convert|18.88|sqmi|sqkm|2}} nasa ƙasa ne kuma {{Convert|0.79|sqmi|sqkm|2}} ruwa ne. Gileyad shine gari na farko da aka fara cin karo da shi lokacin tsallakawa zuwa Maine daga [[New Hampshire]] akan Hanyar Amurka ta 2, wacce ita ce babbar hanya a garin. == Alkaluma == {{US Census population|1810=215|1820=328|1830=377|1840=313|1850=359|1860=347|1870=329|1880=293|1890=336|1900=340|1910=233|1920=196|1930=220|1940=160|1950=140|1960=136|1970=153|1980=191|1990=204|2000=156|2010=209|2020=195|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web |url=https://www.census.gov/programs-surveys/decennial-census.html |title=Census of Population and Housing |publisher=Census.gov |access-date=June 4, 2015 }}</ref>}}Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 209, gidaje 98, da iyalai 59 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance {{Convert|11.1|PD/sqmi|PD/km2|1}} . Akwai rukunin gidaje 151 a matsakaicin yawa na {{Convert|8.0|/sqmi|/km2|1}} . Tsarin launin fata na garin ya kasance fari 100.0%. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 1.9% na yawan jama'a. Magidanta 98 ne, kashi 19.4% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 54.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 2.0% na da mace mai gida babu miji, kashi 4.1% na da mai gida da ba mace a wurin. kuma 39.8% ba dangi bane. Kashi 30.6% na dukkan gidaje sun kasance na mutane ne, kuma 17.4% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko fiye. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.13 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.64. Tsakanin shekarun garin ya kai shekaru 46.5. 16.7% na mazauna kasa da shekaru 18; 5.3% sun kasance tsakanin shekarun 18 zuwa 24; 26.8% sun kasance daga 25 zuwa 44; 29.2% sun kasance daga 45 zuwa 64; kuma 22% sun kasance shekaru 65 ko sama da haka. Tsarin jinsi na garin ya kasance 55.5% na maza da 44.5% mata. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 156, gidaje 70, da iyalai 45 da ke zaune a garin. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 8.2 a kowace murabba'in mil (3.2/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 125 a matsakaicin yawa na 6.6 a kowace murabba'in mil (2.5/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na garin ya kasance 98.72% Fari da 1.28% Ba'amurke . Akwai gidaje 70, daga cikinsu kashi 28.6% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 51.4% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 8.6% na da mace mai gida babu miji, kashi 34.3% kuma ba iyali ba ne. Kashi 25.7% na dukkan gidaje sun kasance na mutane ne, kuma kashi 10.0% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.23 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.61. A cikin garin, yawan jama'a ya bazu, tare da 19.2% 'yan ƙasa da shekaru 18, 12.2% daga 18 zuwa 24, 26.9% daga 25 zuwa 44, 29.5% daga 45 zuwa 64, da 12.2% waɗanda shekarunsu suka kai 65 ko kuma mazan. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 41. Ga kowane mata 100, akwai maza 108.0. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 106.6. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin garin shine $25,000, kuma matsakaicin kuɗin shiga na dangi shine $34,250. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $17,188 sabanin $15,208 na mata. Kudin kowa da kowa na garin shine $13,489. Kimanin kashi 9.4% na iyalai da 11.4% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 13.3% na waɗanda ba su kai shekara sha takwas ba da 9.5% na waɗanda 65 ko sama da haka. == A cikin shahararrun al'adu == Gileyad shine wuri na fim din ''The Spitfire Grill'', ko da yake an yi fim a [[Vermont]] . Gileyad ɗan asalin garin Mainer Stephen King ne wanda ya kafa mahaifar Roland Deschain a kan, jarumin jerin ''Hasumiyar Dark'' . == Duba kuma == * Louise Manny : Masanin tarihi daga Gileyad. * Tsohon tashar jirgin kasa ta Gileyad == Nassoshi == {{Reflist}} == Hanyoyin haɗi na waje == * [http://www.mainegenealogy.net/individual_place_record.asp?place=gilead Genealogy Maine: Gileyad, Oxford County, Maine] {{Geographic location|Centre=Gilead|North=[[North Oxford, Maine|North Oxford]]|Northeast=[[Newry, Maine|Newry]]|East=[[Bethel, Maine|Bethel]]|Southeast=[[South Oxford, Maine|South Oxford]]|South=[[South Oxford, Maine|South Oxford]]|Southwest=[[Shelburne, New Hampshire]]|West=[[Shelburne, New Hampshire]]|Northwest=[[Shelburne, New Hampshire]]}}{{Oxford County, Maine}}{{Androscoggin River}}{{Authority control}} {{Coord|44|23|39|N|70|58|22|W|type:city_region:US-ME}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44|23|39|N|70|58|22|W|type:city_region:US-ME}} [[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]] t2xboa7ukdzfw9f1qomluax7crsdxar Bennington (CDP), Vermont 0 35417 166673 2022-08-18T07:10:48Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/961801085|Bennington (CDP), Vermont]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Bennington, Vermont|settlement_type=[[Census-designated place]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|pushpin_map=USA Vermont|pushpin_label=Bennington <!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Vermont]]|subdivision_type2=[[List of counties in Vermont|County]]|subdivision_name2=[[Bennington County, Vermont|Bennington]]|subdivision_type3=[[New England town|Town]]|subdivision_name3=[[Bennington, Vermont|Bennington]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|area_footnotes=|area_magnitude=|area_total_km2=12.53|area_land_km2=12.44|area_water_km2=0.09|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=<!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_footnotes=|population_total=9074|population_density_km2=729.7|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=207|elevation_ft=679|coordinates={{coord|42|52|42|N|73|11|26|W|region:US-VT|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=05201|area_code=[[Area code 802|802]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=50-04750<ref name="GR2">{{cite web |url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |accessdate=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=2378120<ref>{{cite gnis| id = 2378120 | name = Bennington Census Designated Place }}</ref>|website=|footnotes=}} '''Bennington''' wuri ne da aka keɓe (CDP) a cikin gundumar Bennington, [[Vermont]], Amurka. Tana gaba ɗaya a cikin garin Bennington . Yawan jama'ar CDP ya kasance 9,074 a ƙidayar 2010, ko 57.6% na yawan mutanen garin gaba ɗaya. == Geography == Bennington CDP ya ƙunshi yankin tsakiyar garin Bennington, kama daga Kogin Walloomsac / Reshen Roaring/Walloomsac Brook a arewa, zuwa ƙauyen Old Bennington da Monument Avenue a yamma, zuwa Jewett Brook, Morgan Street, South Stream. Hanya da Gore Road a kudu, kuma zuwa layin garin Woodford a gabas. Bisa ga Cibiyar Ƙididdiga ta Amurka, CDP tana da yawan yanki na {{Convert|12.53|sqkm}} , wanda girman {{Convert|12.44|sqkm}} ƙasa ce kuma {{Convert|0.09|sqkm}} , ko 0.74%, ruwa ne. == Alkaluma == Dangane da ƙidayar na 2010, akwai mutane 9,074, gidaje 3,833, da iyalai 2,145 da ke zaune a cikin CDP. Yawan yawan jama'a ya kasance 720.2/km <sup>2</sup> (1,851.8/mi <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 4,122 a matsakaicin yawa na 327.1/km <sup>2</sup> (841.2/mi <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na CDP ya kasance 96.2% Fari, 1.0% Baƙar fata ko Ba'amurke, 0.5% Ba'amurke, 0.6% Asiya, 0.1% Pacific Islander, 0.4% daga sauran jinsi, da 1.3% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 1.7% na yawan jama'a. Akwai gidaje 3,833, daga cikinsu kashi 25.3% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 da ke zaune tare da su, kashi 36.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 14.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 44.0% kuma ba na iyali ba ne. Kashi 27.7% na duk gidaje sun kasance mutane ne tare da wanda bai kai shekara 18 ba yana zaune tare da su, kuma kashi 29.0% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.22 kuma matsakaicin girman dangi ya kasance 2.85. A cikin CDP, yawan jama'a ya bazu, tare da 23.1% a ƙarƙashin shekaru 19, 6.2% daga 20 zuwa 24, 23.2% daga 25 zuwa 44, 27.2% daga 45 zuwa 64, da 20.3% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 43. Ga kowane mata 100, akwai maza 89.7. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 87.2. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin CDP shine $38,803, kuma matsakaicin kuɗin shiga na iyali shine $50,805. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $30,451 sabanin $22,135 na mata. Kudin shiga kowane mutum na CDP shine $25,285. Kusan 13.1% na iyalai da 13.0% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 19.4% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 7.6% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Nassoshi == {{Reflist}}{{Bennington County, Vermont}}{{Authority control}} qg7z7xfprkvbllce0fmqpbj1j7gerz2 Puako, Hawaii 0 35418 166675 2022-08-18T07:14:32Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1093242481|Puako, Hawaii]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- Basic info ---------------->|official_name=Puako, Hawaii|other_name=|native_name=Puakō|nickname=|settlement_type=[[Census-designated place]]|motto=<!-- images and maps ----------->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=Hawaii_County_Hawaii_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Puako_Highlighted.svg|mapsize=|map_caption=Location in [[Hawaii County, Hawaii|Hawaii County]] and the state of [[Hawaii]]|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|pushpin_map=<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=<!-- Location ------------------>|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[Hawaii]]|subdivision_type2=[[List of counties in Hawaii|County]]|subdivision_name2=[[Hawaii County, Hawaii|Hawaii]]|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=|established_date=|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2020">{{cite web|title=2020 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_place_15.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=December 18, 2021}}</ref>|area_total_km2=14.09|area_land_km2=8.31|area_water_km2=5.78|area_total_sq_mi=5.44|area_land_sq_mi=3.21|area_water_sq_mi=2.23|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_footnotes=|population_note=|population_total=267|population_density_km2=32.15|population_density_sq_mi=83.26|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=[[Hawaii-Aleutian Standard Time Zone|Hawaii-Aleutian]]|utc_offset=-10|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|19|58|3|N|155|50|48|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|elevation_footnotes=|elevation_m=0|elevation_ft=0 <!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=|postal_code=|area_code=[[Area code 808|808]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=15-65150|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0363460|website=|footnotes=|pop_est_as_of=|pop_est_footnotes=|population_est=}} '''Puako''' ( Hawaiian ) wuri ne da aka keɓe (CDP) a cikin gundumar ʻ, [[Hawaii]], Amurka. Yawan jama'a ya kasance 772 a ƙidayar 2010, ya tashi daga 429 a ƙidayar 2000 . Wurin girgizar kasa na Kiholo Bay a shekara ta 2006 ya kai {{Convert|10|km|0}} a gefen ƙauyen. == Geography == Puako yana gefen yamma na tsibirin Hawaii a{{Coord|19|58|3|N|155|50|48|W|type:city}} (19.967500, -155.846667). Ya yi iyaka da yamma ta Tekun Pasifik sannan daga gabas da Kauyen Waikoloa . Hanyar Hawaii ta 19 tana kan iyakar gabashin Puako kuma tana kaiwa arewa maso gabas {{Convert|14|mi}} zuwa Waimea da kudu maso yamma {{Convert|28|mi}} a Kailua-Kona . A cewar Hukumar Kididdiga ta Amurka, Puako CDP tana da yawan fadin {{Convert|45.7|km2}} , wanda daga ciki {{Convert|26.7|km2}} ƙasa ne da {{Convert|19.0|km2}} , ko 41.56%, ruwa ne. == Alkaluma == {{US Census population|2020=267|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/www/decennial.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2016}}</ref>}} [[File:Beach69Hawaii.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Beach69Hawaii.jpg/220px-Beach69Hawaii.jpg|left|thumb| Tekun Waialea a cikin Puako, wanda aka fi sani da "Beach 69" a cikin gida dangane da lambar da ke kan sandar kayan aiki wacce a da ta tsaya kusa da wurin ajiye motoci.]] Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 429, gidaje 215, da iyalai 118 da ke zaune a cikin CDP. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 41.6 a kowace murabba'in mil (16.1/km <sup>2</sup> ). Akwai rukunin gidaje 702 a matsakaicin yawa na 68.1 a kowace murabba'in mil (26.3/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na CDP ya kasance 71.56% Fari, 11.42% Asiya, 4.43% Pacific Islander, da 12.59% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 3.26% na yawan jama'a. Akwai gidaje 215, daga cikinsu kashi 14.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 42.3% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.9% na da mace mai gida babu miji, kashi 45.1% kuma ba iyali ba ne. Kashi 31.6% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma 4.7% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.00 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.43. [[File:Hokuloa_Church,_Puako,_Hawaii.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Hokuloa_Church%2C_Puako%2C_Hawaii.jpg/250px-Hokuloa_Church%2C_Puako%2C_Hawaii.jpg|right|thumb|250x250px| Cocin Hokuloa a Puako, an gina shi a cikin 1856]] A cikin CDP yawan jama'a ya bazu, tare da 11.7% a ƙarƙashin shekaru 18, 4.9% daga 18 zuwa 24, 26.6% daga 25 zuwa 44, 41.7% daga 45 zuwa 64, da 15.2% waɗanda ke da shekaru 65 ko fiye. . Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 48. Ga kowane mata 100, akwai maza 109.3. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 111.7. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin CDP shine $60,250, kuma matsakaicin kuɗin shiga na iyali shine $81,176. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $37,500 sabanin $31,250 na mata. Kudin shiga kowane mutum na CDP shine $63,857. Babu daya daga cikin iyalai da 3.1% na yawan jama'ar da ke zaune a ƙasa da layin talauci, gami da ba ƙasa da goma sha takwas ba da 4.2% na waɗanda suka haura 64. == Duba kuma == * Orchid na Fairmont * Cocin Hokuloa (Puako) == Nassoshi == {{Reflist}} == Kara karantawa == * ''Puakō: Tarihi Mai Soyayya'' (  ) == Hanyoyin haɗi na waje ==  {{Hawaii County, Hawaii}}{{Authority control}} errkj0xmjqgi9w3x4llufnpv72slxbj National Semiconductor PACE 0 35419 166700 2022-08-18T08:14:58Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1095491818|National Semiconductor PACE]]" wikitext text/x-wiki IPC-16A '''PACE''' na Semiconductor na ƙasa, gajere don "Tsarin Kayan Aiki da Sarrafa", shine farkon kasuwanci guda-guntu 16-bit microprocessor, wanda aka sanar a ƙarshen 1974. Aiwatar da guntu guda ɗaya ce ta farkon 1973 mai guntu IMP-16 mai guntu biyar, wanda hakan kuma ya sami wahayi daga Data General Nova minicomputer. Zuwa ainihin IMP-16, PACE ya ƙara sabon yanayin aiki, "yanayin byte", wanda ke da amfani don aiki tare da bayanan 8-bit kamar rubutun ASCII . An aiwatar da shi a cikin pMOS, kamar yadda aka saba don zamanin, PACE yana buƙatar ƙarfin samar da wutar lantarki guda uku da agogon waje tare da isasshiyar sigina don fitar da dabaru na ciki. Ana ba da wannan ta hanyar guntuwar STE. Yawancin tsarin PACE kuma suna buƙatar guntu BTE don canza siginar wutar lantarki mafi girma na ciki zuwa matakan TTL waɗanda sauran tsarin ke amfani da su. Adireshin sa mai yawa da fil ɗin bayanai shima yana buƙatar ƙarin dabaru. Kodayake Semiconductor na ƙasa yana da yarjejeniyar tushe ta biyu tare da Signetics da Rockwell Semiconductor, babu kamfani da ya samar da ƙirar PACE. PACE ya biyo bayan INS8900, wanda ke da gine-gine iri ɗaya amma an aiwatar dashi a nMOS. Wannan juzu'in ya sauƙaƙe mu'amalar wutar lantarki kuma ya gyara kurakurai da yawa a cikin dabaru na PACE kuma ya ƙara saurin kusan 50%.[1] A lokacin da yake samuwa, CPUs 16-bit mafi girma suna bayyana, kuma kamfanin ya fara ƙaddamar da tallace-tallace na layin. == Bayani == An shirya PACE a cikin fakitin in-line mai 40-pin dual in-line pack (DIP), asali a cikin yumbu. Kamar yadda ya dogara da ma'anar pMOS, jerin PACE suna buƙatar ƙarfin samar da wutar lantarki guda uku, + 5V (V <sub>SS</sub>, fil 20), + 8V (V <sub>BB</sub>, fil 23) da -12V a matsayin matakin ƙasa (V <sub>GG</sub>, fil 29). Ana ba da matakin +8V ta hanyar amfani da na'urorin lantarki masu sauƙi waɗanda ke ciyar da su ta hanyar layin +5V, don haka rage sarkar wutar lantarki . si6ueoo5q4k5iu5oqiqkwz251d3w94a Laho 0 35420 166737 2022-08-18T10:39:26Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/830835701|Laho]]" wikitext text/x-wiki '''Laho''' na iya koma zuwa: Laho, Põlva Parish, ƙauyen a Mooste Parish, gundumar Põlva, Estonia Laho, Räpina Parish, ƙauye a cikin Räpina Parish, gundumar Põlva, Estonia Lake Laho, tafkin a ƙauyen Säässaare, Põlva Parish, gundumar Põlva, Estonia Marc Laho (an haife shi a shekara ta 1965), mawaƙin opera ɗan ƙasar Belgium Lahu, ƙabilar kudu maso gabashin Asiya da China * Laho, Põlva Parish, ƙauye a cikin Mooste Parish, gundumar Põlva, Estonia * Laho, Räpina Parish, ƙauye a cikin Räpina Parish, gundumar Põlva, Estonia * Lake Laho, tafkin a ƙauyen Säässaare, Põlva Parish, gundumar Põlva, Estonia * Marc Laho (an haife shi a shekara ta 1965), mawaƙin opera ɗan ƙasar Belgium * Lahu, ƙabilar kudu maso gabashin Asiya da Sin 2sn5ah21lcbe5qnoptpf2ppxoo87zp2 Dinki 0 35421 166739 2022-08-18T10:44:48Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1101534233|Sewing]]" wikitext text/x-wiki '''Yin dinki''' sana'a ce ta ɗaure ko haɗa abubuwa ta amfani da ɗinki da aka yi da allurar ɗinki da zare . dinki yana daya daga cikin tsofaffin fasahar yadi, wanda ya taso a zamanin Paleolithic . Kafin ƙirƙirar yadudduka na kadi ko saƙa, masana ilimin kimiya na kayan tarihi sun yi imanin mutanen zamanin Dutse a duk faɗin Turai da Asiya sun dinka gashin gashi da kayan fata ta amfani da kashi, antler ko na hauren giwa da allura da “zaren” da aka yi da sassa daban-daban na jikin dabba ciki har da sinew, catgut, da veins. . <ref>Anawalt (2007), pp. 80–81</ref> Tsawon shekaru dubbai, duk ɗinki ana yin su da hannu. Ƙirƙirar na'urar ɗinki a ƙarni na 19 da haɓakar na'ura mai kwakwalwa a ƙarni na 20 ya haifar da yawan samarwa da fitar da kayan ɗinki zuwa waje, amma har yanzu ana yin ɗinkin hannu a duniya.[1] Kyakkyawar ɗinkin hannu wata siffa ce ta tela mai inganci, kayan kwalliyar kwalliya, da yin suturar al'ada, kuma masu fasahar masaku da masu sha'awar sha'awa suna bi da su azaman hanyar ƙirƙira. [abubuwan da ake bukata] 5ro0t4tm1vye7p1biqgcga4a6enr57h 166740 166739 2022-08-18T10:46:32Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1101534233|Sewing]]" wikitext text/x-wiki '''Yin dinki''' sana'a ce ta ɗaure ko haɗa abubuwa ta amfani da ɗinki da aka yi da allurar ɗinki da zare . dinki yana daya daga cikin tsofaffin fasahar yadi, wanda ya taso a zamanin Paleolithic . Kafin ƙirƙirar yadudduka na kadi ko saƙa, masana ilimin kimiya na kayan tarihi sun yi imanin mutanen zamanin Dutse a duk faɗin Turai da Asiya sun dinka gashin gashi da kayan fata ta amfani da kashi, antler ko na hauren giwa da allura da “zaren” da aka yi da sassa daban-daban na jikin dabba ciki har da sinew, catgut, da veins. . <ref>Anawalt (2007), pp. 80–81</ref> Tsawon shekaru dubbai, duk ɗinki ana yin su da hannu. Ƙirƙirar na'urar ɗinki a ƙarni na 19 da haɓakar na'ura mai kwakwalwa a ƙarni na 20 ya haifar da yawan samarwa da fitar da kayan ɗinki zuwa waje, amma har yanzu ana yin ɗinkin hannu a duniya.[1] Kyakkyawar ɗinkin hannu wata siffa ce ta tela mai inganci, kayan kwalliyar kwalliya, da yin suturar al'ada, kuma masu fasahar masaku da masu sha'awar sha'awa suna bi da su azaman hanyar ƙirƙira. [abubuwan da ake bukata] Sanin farko da aka yi amfani da kalmar “dinki” shi ne a ƙarni na 14.[1] 2en9uslsnfgnp374jrtwxvmq7h025am 166743 166740 2022-08-18T10:49:05Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1101534233|Sewing]]" wikitext text/x-wiki '''Yin dinki''' sana'a ce ta ɗaure ko haɗa abubuwa ta amfani da ɗinki da aka yi da allurar ɗinki da zare . dinki yana daya daga cikin tsofaffin fasahar yadi, wanda ya taso a zamanin Paleolithic . Kafin ƙirƙirar yadudduka na kadi ko saƙa, masana ilimin kimiya na kayan tarihi sun yi imanin mutanen zamanin Dutse a duk faɗin Turai da Asiya sun dinka gashin gashi da kayan fata ta amfani da kashi, antler ko na hauren giwa da allura da “zaren” da aka yi da sassa daban-daban na jikin dabba ciki har da sinew, catgut, da veins. . <ref>Anawalt (2007), pp. 80–81</ref> Tsawon shekaru dubbai, duk ɗinki ana yin su da hannu. Ƙirƙirar na'urar ɗinki a ƙarni na 19 da haɓakar na'ura mai kwakwalwa a ƙarni na 20 ya haifar da yawan samarwa da fitar da kayan ɗinki zuwa waje, amma har yanzu ana yin ɗinkin hannu a duniya.[1] Kyakkyawar ɗinkin hannu wata siffa ce ta tela mai inganci, kayan kwalliyar kwalliya, da yin suturar al'ada, kuma masu fasahar masaku da masu sha'awar sha'awa suna bi da su azaman hanyar ƙirƙira. [abubuwan da ake bukata] Sanin farko da aka yi amfani da kalmar “dinki” shi ne a ƙarni na 14.[1] == Tarihi == === Asalin === dinki yana da tsohon tarihi da aka kiyasta zai fara a zamanin Paleolithic[1]. An yi amfani da dinki wajen dinke fatun dabbobi wuri guda domin sutura da matsuguni. Inuit, alal misali, sun yi amfani da sinew daga caribou don zaren zaren da allura da aka yi da kashi;[2] ’yan asalin yankin Amurka da Prairies na Kanada sun yi amfani da ingantattun hanyoyin dinki don harhada matsugunan tipi.[3] An hada dinki da saƙar ganyen tsiro a Afirka don ƙirƙirar kwanduna, irin waɗanda masu saƙa Zulu suka yi, waɗanda suka yi amfani da siraran lefen dabino a matsayin “zaren” wajen ɗinke fiɗaɗɗen ganyen dabino da aka saƙa a cikin nada. 4] Saƙar kyalle daga filaye na halitta ya samo asali ne a Gabas ta Tsakiya a wajajen shekara ta 4000 BC, kuma wataƙila a farkon zamanin Neolithic, da ɗinkin zane ya kasance tare da wannan ci gaba.[5] b9hho9asqcephpaecj375revh1aefyn 166750 166743 2022-08-18T10:57:42Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1101534233|Sewing]]" wikitext text/x-wiki '''Yin dinki''' sana'a ce ta ɗaure ko haɗa abubuwa ta amfani da ɗinki da aka yi da allurar ɗinki da zare . dinki yana daya daga cikin tsofaffin fasahar yadi, wanda ya taso a zamanin Paleolithic . Kafin ƙirƙirar yadudduka na kadi ko saƙa, masana ilimin kimiya na kayan tarihi sun yi imanin mutanen zamanin Dutse a duk faɗin Turai da Asiya sun dinka gashin gashi da kayan fata ta amfani da kashi, antler ko na hauren giwa da allura da “zaren” da aka yi da sassa daban-daban na jikin dabba ciki har da sinew, catgut, da veins. . <ref>Anawalt (2007), pp. 80–81</ref> Tsawon shekaru dubbai, duk ɗinki ana yin su da hannu. Ƙirƙirar na'urar ɗinki a ƙarni na 19 da haɓakar na'ura mai kwakwalwa a ƙarni na 20 ya haifar da yawan samarwa da fitar da kayan ɗinki zuwa waje, amma har yanzu ana yin ɗinkin hannu a duniya.[1] Kyakkyawar ɗinkin hannu wata siffa ce ta tela mai inganci, kayan kwalliyar kwalliya, da yin suturar al'ada, kuma masu fasahar masaku da masu sha'awar sha'awa suna bi da su azaman hanyar ƙirƙira. [abubuwan da ake bukata] Sanin farko da aka yi amfani da kalmar “dinki” shi ne a ƙarni na 14.[1] == Tarihi == === Asalin === dinki yana da tsohon tarihi da aka kiyasta zai fara a zamanin Paleolithic[1]. An yi amfani da dinki wajen dinke fatun dabbobi wuri guda domin sutura da matsuguni. Inuit, alal misali, sun yi amfani da sinew daga caribou don zaren zaren da allura da aka yi da kashi;[2] ’yan asalin yankin Amurka da Prairies na Kanada sun yi amfani da ingantattun hanyoyin dinki don harhada matsugunan tipi.[3] An hada dinki da saƙar ganyen tsiro a Afirka don ƙirƙirar kwanduna, irin waɗanda masu saƙa Zulu suka yi, waɗanda suka yi amfani da siraran lefen dabino a matsayin “zaren” wajen ɗinke fiɗaɗɗen ganyen dabino da aka saƙa a cikin nada. 4] Saƙar kyalle daga filaye na halitta ya samo asali ne a Gabas ta Tsakiya a wajajen shekara ta 4000 BC, kuma wataƙila a farkon zamanin Neolithic, da ɗinkin zane ya kasance tare da wannan ci gaba.[5] A lokacin tsakiyar zamanai, Turawa da za su iya ba da ita sun yi aikin dinki da dinki. Muhimmancin mahimmancin ɗinki an nuna shi ta wurin matsayi mai daraja na "Ubangiji Sewer" a yawancin nadin sarauta na Turai daga tsakiyar zamanai. Misali shi ne Robert Radcliffe, 1st Earl na Sussex wanda aka nada Lord Sewer a nadin sarautar Henry VIII na Ingila a shekara ta 1509. Yin dinki a galibi sana'ar mace ce, kuma yawancin dinki kafin karni na 19 yana da amfani. Tufafi ya kasance jari mai tsada ga yawancin mutane, kuma mata suna da muhimmiyar rawa wajen tsawaita tsawon rayuwar kayan tufafi. An yi amfani da dinki don gyarawa. Tufafin da suka shuɗe za a juye su a ciki don a ci gaba da sawa, wani lokacin kuma sai an ware su a sake haɗa su don dacewa da wannan manufa. Da zarar tufafin ya lalace ko kuma a yayyage, za a cire shi kuma a dinka zanen da za a sake amfani da shi a cikin sababbin tufafi, a yi shi zuwa ƙwanƙwasa, ko kuma a yi amfani da shi. Yawancin matakan da ake amfani da su wajen yin tufafi daga karce (saƙa, yin ƙira, yankewa, gyare-gyare, da sauransu) na nufin cewa mata sukan yi musayar ƙwarewarsu ta wata fasaha da juna.[1] Ayyukan allura na ado irin su ƙwanƙwasa fasaha ce mai ƙima, kuma 'yan mata masu lokaci da hanyoyin za su yi aiki don gina ƙwarewar su a wannan yanki. Tun daga tsakiyar zamanai zuwa karni na 17, kayan aikin dinki irin su allura, fil, da pincushions sun kasance a cikin wando na yawancin matan turawa.[2] An yi amfani da tsuntsun ɗinki ko ɗinkin ɗinki a matsayin hannu na uku kuma sun kasance mashahurin kyaututtuka ga masu sana'a a ƙarni na 19.[3][4] <ref>Munro, Heather, [http://www.wimuseum.org/a-little-token-of-love-the-sewing-bird/ "A Little Token of Love: The Sewing Bird,"] Western Illinois Museum, February 2014</ref><ref>[https://americanhistory.si.edu/collections/search/object/nmah_639795 Sewing Bird]. National Museum of American History. Patented 15 February 1853, to Charles Waterman of Meridan, Connecticut</ref> 7wdpeyuh7yblzwyviax7wq6wk7yy0w0 166753 166750 2022-08-18T11:05:28Z SIRTEE1 14849 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1101534233|Sewing]]" wikitext text/x-wiki '''Yin dinki''' sana'a ce ta ɗaure ko haɗa abubuwa ta amfani da ɗinki da aka yi da allurar ɗinki da zare . dinki yana daya daga cikin tsofaffin fasahar yadi, wanda ya taso a zamanin Paleolithic . Kafin ƙirƙirar yadudduka na kadi ko saƙa, masana ilimin kimiya na kayan tarihi sun yi imanin mutanen zamanin Dutse a duk faɗin Turai da Asiya sun dinka gashin gashi da kayan fata ta amfani da kashi, antler ko na hauren giwa da allura da “zaren” da aka yi da sassa daban-daban na jikin dabba ciki har da sinew, catgut, da veins. . <ref>Anawalt (2007), pp. 80–81</ref> Tsawon shekaru dubbai, duk ɗinki ana yin su da hannu. Ƙirƙirar na'urar ɗinki a ƙarni na 19 da haɓakar na'ura mai kwakwalwa a ƙarni na 20 ya haifar da yawan samarwa da fitar da kayan ɗinki zuwa waje, amma har yanzu ana yin ɗinkin hannu a duniya.[1] Kyakkyawar ɗinkin hannu wata siffa ce ta tela mai inganci, kayan kwalliyar kwalliya, da yin suturar al'ada, kuma masu fasahar masaku da masu sha'awar sha'awa suna bi da su azaman hanyar ƙirƙira. [abubuwan da ake bukata] Sanin farko da aka yi amfani da kalmar “dinki” shi ne a ƙarni na 14.[1] == Tarihi == === Asalin === dinki yana da tsohon tarihi da aka kiyasta zai fara a zamanin Paleolithic[1]. An yi amfani da dinki wajen dinke fatun dabbobi wuri guda domin sutura da matsuguni. Inuit, alal misali, sun yi amfani da sinew daga caribou don zaren zaren da allura da aka yi da kashi;[2] ’yan asalin yankin Amurka da Prairies na Kanada sun yi amfani da ingantattun hanyoyin dinki don harhada matsugunan tipi.[3] An hada dinki da saƙar ganyen tsiro a Afirka don ƙirƙirar kwanduna, irin waɗanda masu saƙa Zulu suka yi, waɗanda suka yi amfani da siraran lefen dabino a matsayin “zaren” wajen ɗinke fiɗaɗɗen ganyen dabino da aka saƙa a cikin nada. 4] Saƙar kyalle daga filaye na halitta ya samo asali ne a Gabas ta Tsakiya a wajajen shekara ta 4000 BC, kuma wataƙila a farkon zamanin Neolithic, da ɗinkin zane ya kasance tare da wannan ci gaba.[5] A lokacin tsakiyar zamanai, Turawa da za su iya ba da ita sun yi aikin dinki da dinki. Muhimmancin mahimmancin ɗinki an nuna shi ta wurin matsayi mai daraja na "Ubangiji Sewer" a yawancin nadin sarauta na Turai daga tsakiyar zamanai. Misali shi ne Robert Radcliffe, 1st Earl na Sussex wanda aka nada Lord Sewer a nadin sarautar Henry VIII na Ingila a shekara ta 1509. Yin dinki a galibi sana'ar mace ce, kuma yawancin dinki kafin karni na 19 yana da amfani. Tufafi ya kasance jari mai tsada ga yawancin mutane, kuma mata suna da muhimmiyar rawa wajen tsawaita tsawon rayuwar kayan tufafi. An yi amfani da dinki don gyarawa. Tufafin da suka shuɗe za a juye su a ciki don a ci gaba da sawa, wani lokacin kuma sai an ware su a sake haɗa su don dacewa da wannan manufa. Da zarar tufafin ya lalace ko kuma a yayyage, za a cire shi kuma a dinka zanen da za a sake amfani da shi a cikin sababbin tufafi, a yi shi zuwa ƙwanƙwasa, ko kuma a yi amfani da shi. Yawancin matakan da ake amfani da su wajen yin tufafi daga karce (saƙa, yin ƙira, yankewa, gyare-gyare, da sauransu) na nufin cewa mata sukan yi musayar ƙwarewarsu ta wata fasaha da juna.[1] Ayyukan allura na ado irin su ƙwanƙwasa fasaha ce mai ƙima, kuma 'yan mata masu lokaci da hanyoyin za su yi aiki don gina ƙwarewar su a wannan yanki. Tun daga tsakiyar zamanai zuwa karni na 17, kayan aikin dinki irin su allura, fil, da pincushions sun kasance a cikin wando na yawancin matan turawa.[2] An yi amfani da tsuntsun ɗinki ko ɗinkin ɗinki a matsayin hannu na uku kuma sun kasance mashahurin kyaututtuka ga masu sana'a a ƙarni na 19.[3][4] <ref>Munro, Heather, [http://www.wimuseum.org/a-little-token-of-love-the-sewing-bird/ "A Little Token of Love: The Sewing Bird,"] Western Illinois Museum, February 2014</ref><ref>[https://americanhistory.si.edu/collections/search/object/nmah_639795 Sewing Bird]. National Museum of American History. Patented 15 February 1853, to Charles Waterman of Meridan, Connecticut</ref> An daraja kayan ado na ado a al'adu da yawa a duniya. Ko da yake mafi yawan ɗinkin ɗinki a cikin waƙar Yamma a al'adance na Biritaniya, Irish ko Yammacin Turai asalinsu, ɗinkin da ya samo asali daga al'adu daban-daban an san su a duk faɗin duniya a yau. Wasu misalan su ne madaidaicin Buɗaɗɗen Cikewa na Cretan, Couching Romania ko Couching Oriental, da ɗinkin Jafananci.[1] Dinkin da ke da alaƙa da yin ado ya bazu ta hanyar hanyoyin kasuwanci waɗanda ke aiki a lokacin Tsakiyar Tsakiya. Hanyar siliki ta kawo fasahohin yin ado na kasar Sin zuwa yammacin Asiya da gabashin Turai, yayin da fasahohin da suka samo asali daga Gabas ta Tsakiya suka yadu zuwa Kudancin da Yammacin Turai ta hanyar Maroko da Spain.[2] Matsugunan daular Turawa kuma sun yada fasahohin sakawa da dinki a duk duniya. Duk da haka, akwai misalan fasahar ɗinki na asali ga al'adu a wurare masu nisa daga juna, inda sadarwar al'adu ta kasance mai wuyar tarihi. Misali, hanyar juyawa appliqué da aka sani ga yankunan Kudancin Amurka kuma an san shi zuwa kudu maso gabashin Asiya.[2] <ref name="leslie20072">{{cite book|last=Leslie|first=Catherine Amoroso|title=Needlework Through History: An Encyclopedia|year=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=9780313335488|pages=xii}}</ref> gz26qhibmrquh7tb4f87041edvicwct Lely, Florida 0 35422 166744 2022-08-18T10:49:50Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1093240682|Lely, Florida]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- Basic info ---------------->|name=Lely, Florida|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[Census-designated place]]|motto=<!-- images and maps ----------->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=Collier_County_Florida_Incorporated_and_Unincorporated_areas_Lely_Highlighted.svg|mapsize=250x200px|map_caption=Location in [[Collier County, Florida|Collier County]] and the state of [[Florida]]|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=<!-- Location ------------------>|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name={{nowrap|{{flag|United States of America|size=23px}}}}|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1={{flag|Florida|size=23px}}|subdivision_type2=[[List of counties in Florida|County]]|subdivision_name2={{flagicon image|Flag of Collier County, Florida.png|size=23px}} [[Collier County, Florida|Collier]]|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->|leader_name1=|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=<!-- Settled -->|established_date=|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=<ref name="CenPopGazetteer2020">{{cite web|title=2020 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2020_Gazetteer/2020_gaz_place_12.txt|publisher=United States Census Bureau|accessdate=October 31, 2021}}</ref>|area_total_km2=3.82|area_land_km2=3.55|area_water_km2=0.27|area_total_sq_mi=1.48|area_land_sq_mi=1.37|area_water_sq_mi=0.10|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=[[2020 United States Census|2020]]|population_footnotes=|population_note=|population_total=3694|population_density_km2=1039.49|population_density_sq_mi=2692.42|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|coordinates={{coord|26|6|10|N|81|43|59|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> tags-->|elevation_m=2|elevation_ft=7 <!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=12-39987<ref name="GR2">{{cite web|url=https://www.census.gov|publisher=[[United States Census Bureau]]|accessdate=2008-01-31|title=U.S. Census website}}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1867168<ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|accessdate=2008-01-31|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=2007-10-25}}</ref>|website=|footnotes=|pop_est_as_of=|pop_est_footnotes=|population_est=}} '''Lely''' wuri ne da aka keɓe (CDP) a cikin Collier County, [[Florida]], Amurka. Yawan jama'a ya kai 3,451 a ƙidayar 2010. Yana daga cikin Naples &#x2013; Marco Island Metropolitan Area Statistical Area . == Geography == Lely yana cikin yammacin Collier County a{{Coord|26|6|10|N|81|43|59|W|type:city}} (26.102802, -81.733125). Tana iyaka da kudu maso yamma ta hanyar US Route 41, a kudu ta Naples Manor, a kudu maso gabas ta Lely Resort . Garin Naples yana da {{Convert|5|mi|0}} zuwa arewa maso yamma akan US 41. A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, Lely CDP tana da yawan yanki na {{Convert|3.8|km2}} , wanda daga ciki {{Convert|3.5|km2}} ƙasa ce kuma {{Convert|0.3|sqkm}} , ko 7.04%, ruwa ne. == Alkaluma == {{US Census population|2020=3694|footnote=U.S. Decennial Census<ref name="DecennialCensus">{{cite web|url=http://www.census.gov/prod/www/decennial.html|title=Census of Population and Housing|publisher=Census.gov|accessdate=June 4, 2016}}</ref>}} === ƙidayar 2020 === {| class="wikitable" |+'''Lely abun da ke ciki na launin fata'''<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> (An cire 'yan Hispanic daga nau'ikan launin fata)<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ( ''NH = Ba Hispanic'' ) ! Race ! Lamba ! Kashi |- | Fari (NH) | 3,051 | 82.59% |- | [[Afirkawan Amurka|Bakar fata ko Ba'amurke]] (NH) | 176 | 4.76% |- | Ba'amurke ko Alaska (NH) | 5 | 0.14% |- | Asiya (NH) | 28 | 0.76% |- | Dan Tsibirin Pacific (NH) | 1 | 0.03% |- | Wasu Gasar (NH) | 7 | 0.19% |- | Ganawa/Kabilanci (NH) | 65 | 1.76% |- | Hispanic ko Latino | 361 | 9.77% |- | '''Jimlar''' | '''3,694''' | |} Ya zuwa ƙidayar Amurka ta 2020, akwai mutane 3,694, gidaje 1,795, da iyalai 1,030 da ke zaune a cikin CDP. === Ƙididdigar 2000 === Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 3,857, gidaje 2,037, da iyalai 1,179 da ke zaune a cikin CDP. Yawan yawan jama'a ya kasance mutane 2,638.9 a kowace murabba'in mil ( {{Sup|2}} /km2). Akwai rukunin gidaje 2,641 a matsakaicin yawa na 1,806.9/sq&nbsp;mi (698.4/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na CDP ya kasance 97.41% Fari, 0.70% Ba'amurke, 0.16% Ba'amurke, 0.44% Asiya, 0.91% daga sauran jinsi, da 0.39% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 3.71% na yawan jama'a. Akwai gidaje 2,037, daga cikinsu kashi 8.7% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 52.7% [[Aure|ma’aurata ne da suke]] zaune tare, kashi 3.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 42.1% kuma ba iyali ba ne. Kashi 37.8% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 26.3% suna da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 1.82 kuma matsakaicin girman dangi shine 2.33. A cikin CDP, yawan jama'a ya bazu, tare da 8.1% a ƙarƙashin shekaru 18, 2.8% daga 18 zuwa 24, 13.1% daga 25 zuwa 44, 25.8% daga 45 zuwa 64, da 50.2% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 65. Ga kowane mata 100, akwai maza 82.2. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 80.2. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin CDP shine $45,170, kuma matsakaicin kuɗin shiga na iyali shine $57,361. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $40,719 sabanin $31,139 na mata. Kudin shiga kowane mutum na CDP shine $ 32,430. Kusan 5.1% na iyalai da 6.3% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 6.2% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 8.9% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Nassoshi == {{Reflist}}{{Collier County, Florida}}{{Authority control}} c4vv5wnestomt8rk6wh6bv5cxr81r0o Berea, South Carolina 0 35423 166746 2022-08-18T10:51:54Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1078219894|Berea, South Carolina]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Berea, South Carolina|settlement_type=[[Census-designated place|CDP]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|image_map=SCMap-doton-Berea.PNG|mapsize=250px|map_caption=Location of Berea, South Carolina|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=Country|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[South Carolina]]|subdivision_type2=[[List of counties in South Carolina|County]]|subdivision_name2=[[Greenville County, South Carolina|Greenville]] <!-- Government -->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|unit_pref=Imperial|area_footnotes=|area_magnitude=|area_total_km2=|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=8.0|area_land_sq_mi=7.7|area_water_sq_mi=0.3 <!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_footnotes=|population_total=14,295|population_density_km2=|population_density_sq_mi=1,855.5 <!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=&minus;5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=&minus;4|elevation_footnotes=<ref name="GR3"/>|elevation_m=|elevation_ft=1040|coordinates={{coord|34|52|44|N|82|27|39|W|region:US-SC_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=|postal_code=29617|area_code=|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=45-05770<ref name="GR2">{{cite web |url=https://www.census.gov |publisher=[[United States Census Bureau]] |access-date=2008-01-31 |title=U.S. Census website }}</ref>|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=1246746<ref name="GR3">{{GNIS|1246746}}</ref>|website=|footnotes=}} '''Berea''' wuri ne da aka keɓe (CDP) a cikin gundumar Greenville, [[South Carolina]], Amurka. Yawan jama'a ya kai 14,295 a ƙidayar 2010. Yana daga cikin Greenville &#x2013; Mauldin &#x2013; Easley Metropolitan Area Statistical Area . == Geography == Berea yana nan a{{Coord|34|52|44|N|82|27|39|W|type:city}} (34.878845, -82.460751). A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, CDP tana da yawan yanki na {{Convert|8.0|sqmi|km2}} , wanda daga ciki {{Convert|7.7|sqmi|km2}} (96.25%) ƙasa ce kuma {{Convert|0.3|sqmi|km2}} (3.75%) ruwa ne. == Alkaluma == === ƙidayar 2020 === {| class="wikitable" |+Ƙungiyoyin launin fata na Berea ! Race ! Lambobi ! Perc. |- | Fari (wanda ba Hispanic ba) | 7,100 | 45.58% |- | Baƙar fata ko Ba'amurke Ba'amurke (wanda ba Hispanic ba) | 3,044 | 19.54% |- | Ba'amurke ɗan asalin | 31 | 0.2% |- | Asiya | 193 | 1.24% |- | Dan Tsibirin Pacific | 15 | 0.1% |- | Wani/Gauraye | 596 | 3.83% |- | Hispanic ko Latino | 4,599 | 29.52% |} Ya zuwa ƙidayar Amurka ta 2020, akwai mutane 15,578, gidaje 5,624, da iyalai 3,543 da ke zaune a cikin CDP. === ƙidayar 2010 === A ƙidayar 2010 akwai mutane 14,295, gidaje 5,441, da iyalai 3,728 da ke zaune a cikin CDP. Yawan jama'a ya kasance mutane 1,855.5 a kowace murabba'in mil (716.4/km {{Sup|2}} ). Akwai rukunin gidaje 6,093 a matsakaicin yawa na 761.6 a kowace murabba'in mil (290.1/km {{Sup|2}} ). Tsarin launin fata na CDP ya kasance 60.6% Fari, 18.1% Ba'amurke, 0.51% Ba'amurke, 1.2% Asiya, 0.007% Pacific Islander, 16.9% daga sauran jinsi, da 2.7% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowane jinsi sun kasance 25.4%. Mutanen zuriyar Mexico sun sami kaso mafi girma na jama'ar Hispanic ko Latino na CDP, a kashi 14.1%. Daga cikin gidaje 5,441 kashi 29.4% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 da ke zaune tare da su, kashi 43.9% ma’aurata ne da ke zaune tare, kashi 17.8% na da mace mai gida babu miji, kashi 31.5% kuma ba iyali ba ne. 25.5% na gidaje mutum ɗaya ne kuma 10.4% mutum ɗaya ne mai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gida shine 2.58 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.05. Rarraba shekarun ya kasance 24.1% a ƙarƙashin shekarun 18, 9.4% daga 18 zuwa 24, 27.3% daga 25 zuwa 44, 22.6% daga 45 zuwa 64, da 15.9% 65 ko fiye. Tsakanin shekarun ya kasance shekaru 36.2. Ga kowane mata 100, akwai maza 94.9. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 92.0. Matsakaicin kuɗin shiga gidan shine $29,964 kuma matsakaicin kuɗin shiga iyali shine $37,955. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $32,387 sabanin $30,692 na mata. Kudin shiga kowane mutum na CDP shine $17,257. Kusan 25.1% na iyalai da 31.7% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 49.8% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 da 13.6% na waɗanda shekaru 65 ko sama da haka. == Ilimi == Berea yana da ɗakin karatu na jama'a, reshe na Tsarin Laburare na gundumar Greenville. == Nassoshi == {{Reflist}}{{Greenville County, South Carolina}}{{Authority control}} nbpc8uz6ccp01ln7jonvjnkpch7icxf Pleasant Valley (CDP), New York 0 35424 166747 2022-08-18T10:53:48Z S.H Ningi 17885 An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1057235018|Pleasant Valley (CDP), New York]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=Pleasant Valley, New York|settlement_type=[[Census-designated place]]|nickname=|motto=<!-- Images -->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|image_seal=<!-- Maps -->|pushpin_map=|pushpin_label_position=|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=|image_map=Dutchess County New York incorporated areas Pleasant Valley CDP highlighted.svg|mapsize=220px|map_caption=Location of Pleasant Valley, New York|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=<!-- Location -->|subdivision_type=[[List of sovereign states|Country]]|subdivision_name=United States|subdivision_type1=[[U.S. state|State]]|subdivision_name1=[[New York (state)|New York]]|subdivision_type2=[[List of counties in New York|County]]|subdivision_name2=[[Dutchess County, New York|Dutchess]]|subdivision_type3=[[Town (New York)|Town]]|subdivision_name3=[[Pleasant Valley (town), New York|Pleasant Valley]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|established_title=|established_date=<!-- Area -->|area_footnotes=|area_magnitude=|area_total_km2=2.48|area_land_km2=2.42|area_water_km2=0.06|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=<!-- Population -->|population_as_of=[[2010 United States Census|2010]]|population_footnotes=|population_total=1145|population_density_km2=473.1|population_density_sq_mi=<!-- General information -->|timezone=[[North American Eastern Time Zone|Eastern (EST)]]|utc_offset=-5|timezone_DST=EDT|utc_offset_DST=-4|elevation_footnotes=|elevation_m=57|elevation_ft=187|coordinates={{coord|41|44|43|N|73|49|24|W|region:US_type:city|display=inline,title}}|postal_code_type=[[ZIP code]]|postal_code=12569|area_code=[[Area code 845|845]]|blank_name=[[Federal Information Processing Standard|FIPS code]]|blank_info=36-58684|blank1_name=[[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID|blank1_info=0960718|website={{URL|www.pleasantvalley-ny.gov}}|footnotes=}} '''Pleasant Valley''' wuri ne da aka keɓe (CDP) a yankin kudu maso yamma na garin Pleasant Valley a cikin gundumar Dutchess, [[New York (jiha)|New York]], Amurka. Yawan jama'a ya kai 1,145 a ƙidayar 2010 . Yana daga cikin Poughkeepsie &#x2013; Newburgh &#x2013; Middletown, NY Metropolitan Area Statistical Area da kuma mafi girma [[New York (birni)|New York]] &#x2013; Newark &#x2013; Bridgeport, NY- [[New Jersey|NJ]] - [[Connecticut|CT]] - [[Pennsylvania|PA]] Combined Statistical Area . == Geography == Pleasant Valley CDP yana cikin yankin kudu maso yammacin garin Pleasant Valley a{{Coord|41|44|42|N|73|49|24|W|type:city}} (41.745205, -73.823395). Wappinger Creek, wani yanki na Kogin Hudson, yana gudana ta tsakiyar al'umma. Hanyar US 44 ta wuce ta CDP azaman Babban Titin kuma tana jagorantar kudu maso yamma {{Convert|7|mi|0}} zuwa Poughkeepsie da arewa maso gabas {{Convert|8|mi|0}} zuwa Millbrook . A cewar Ofishin Kididdiga na Amurka, Pleasant Valley CDP yana da yawan yanki na {{Convert|2.48|sqkm}} , wanda daga ciki {{Convert|2.42|sqkm}} ƙasa ce kuma {{Convert|0.06|sqkm|2}} , ko 2.56%, ruwa ne. == Alkaluma == Dangane da ƙidayar na 2000, akwai mutane 1,839, gidaje 753, da iyalai 502 da ke zaune a cikin CDP. Yawan yawan jama'a ya kasance 1,172.7 a kowace murabba'in <sup>mil</sup> (452.3/km2). Akwai rukunin gidaje 775 a matsakaicin yawa na 494.2/sq&nbsp;mi (190.6/km <sup>2</sup> ). Tsarin launin fata na CDP ya kasance 94.13% Fari, 3.15% Baƙar fata ko Ba'amurke, 0.05% Ba'amurke, 1.09% Asiya, 0.05% Pacific Islander, 0.82% daga sauran jinsi, da 0.71% daga jinsi biyu ko fiye. Hispanic ko Latino na kowace kabila sun kasance 2.61% na yawan jama'a. Akwai gidaje 753, daga cikinsu kashi 33.9% na da ‘ya’ya ‘yan kasa da shekara 18 suna zaune tare da su, kashi 55.1% [[Aure|ma’aurata ne da]] ke zaune tare, kashi 7.3% na da mace mai gida babu miji, kashi 33.3% kuma ba iyali ba ne. Kashi 27.8% na dukkan gidaje sun kasance mutane ne, kuma kashi 10.2% na da wanda ke zaune shi kaɗai wanda ya kai shekaru 65 ko sama da haka. Matsakaicin girman gidan ya kasance 2.44 kuma matsakaicin girman dangi shine 3.00. A cikin CDP, yawan jama'a ya bazu, tare da 24.5% a ƙarƙashin shekaru 18, 6.0% daga 18 zuwa 24, 31.7% daga 25 zuwa 44, 24.6% daga 45 zuwa 64, da 13.2% waɗanda ke da shekaru 65 ko kuma mazan. Matsakaicin shekarun ya kasance shekaru 38. Ga kowane mata 100, akwai maza 94.2. Ga kowane mata 100 masu shekaru 18 zuwa sama, akwai maza 95.2. Matsakaicin kuɗin shiga na gida a cikin CDP shine $50,353, kuma matsakaicin kuɗin shiga na iyali shine $57,888. Maza suna da matsakaicin kudin shiga na $41,992 sabanin $32,436 na mata. Kudin shiga kowane mutum na CDP shine $24,598. Kusan 2.7% na iyalai da 2.7% na yawan jama'a sun kasance ƙasa da layin talauci, gami da 1.0% na waɗanda ke ƙasa da shekaru 18 kuma babu ɗayan waɗanda ke da shekaru 65 ko sama da haka. == Nassoshi == <references />  {{Dutchess County, New York}} lv7o4mx2a0f8npkhysjr9ozhmkkfkud