Wikipedia
hawiki
https://ha.wikipedia.org/wiki/Babban_shafi
MediaWiki 1.39.0-wmf.21
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Wikipedia:Kofan al'umma
4
2079
161606
159952
2022-07-26T17:44:20Z
Zuz (WMF)
14614
/* Vote for Election Compass Statements */ sabon sashe
wikitext
text/x-wiki
__NEWSECTIONLINK__
<inputbox>
type=create
width=30
bgcolor=#ffffff
preload=Template:Standard content for new page
editintro=Template:Instructions
</inputbox>
<inputbox>
bgcolor=transparent
type=fulltext
break=yes
width=30
searchbuttonlabel=Search articles
</inputbox>
</div></div>
<div style="background:#E3F9DF; padding:0 10px; border:1px solid #AAA;">
* '''ha:''' Anan zaku sanar da buƙatar neman samun tutar [[m:bot|saƙaƙo]]. Wannan wiki ɗin na amfani ne da daidaitacciyar manufa ta [[m:bot policy|standard bot policy]], kuma ya kan ƙyale [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] da [[m:bot policy#Automatic_approval|barin wasu ɗadɗaikun nau'ukan bots]], amma wasu bots ɗin a nema buƙatar samun iko da su a [[m:Steward requests/Bot status|request access]] daga hannun steward idan babu wani matsala.
* '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection.
* '''[[/Archives|Archives]]'''
[[Category:Wikipedia]]
</div>
== Improving the translation support for Hausa Wikipedia ==
{{Int:Hello}}!
Apologies as this message is not in your native language, {{Int:Please-translate}}.
[https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation Content translation] has been successful in supporting the translation process on many Wikipedia communities, and we want to help additional wikis with the potential to grow using translation as part of [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Boost a new initiative].
Content translation facilitates the creation of Wikipedia articles by translating content from other languages. It has been used already to create more than half a million articles. In addition, the tool provides [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Content_translation/Translating/Translation_quality mechanisms to encourage the creation of good quality content], preventing the publication of lightly edited machine translations. In general, our analysis shows that the translations produced are [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Deletion_statistics_comparison less likely to be deleted than the articles started from scratch].
Hausa Wikipedia editors have used Content translation to create [https://ha.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslationStats more than three thousand, two hundred articles]. Given the size of the editing community, we think that there is potential to use translation to create more articles, expand existing ones, and attract new editors that learn how to make productive edits. Translation can help the community to reduce the language gap with other languages and grow the number of editors in a sustainable way. In order to achieve this goal, we want to collaborate with you to make Content translation more visible in the Hausa Wikipedia and support new ways to translate.
As a first step, during the next weeks, we plan to enable Content translation by default on Hausa Wikipedia. That will make it easy for users to discover the tool [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Content_translation/Starting through several entry points]. However, users not interested in translation will still be able to disable it from their preferences.
Please feel free to share any comment in this conversation thread.
Thanks!
[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 20:11, 7 ga Afirilu, 2021 (UTC)
== Covid response project ==
Dear User Group,
My name is Papakow Baiden and I am writing to inform you about a project we are working on here at the Moleskine Foundation. We are gathering a movement of volunteers and professional translators to write the 10 most relevant articles to help spark creative solutions to the pandemic in African languages. So far over 200 volunteers have signed-up to translate the articles into more than 30 languages including Hausa, and our published work has been seen over 30k times. We are in need of experienced wikimedians who can a) help with uploading the articles onto Wikipedia (volunteers are currently collaborating on google docs as they’re new to Wiki) and b) if you see content from our project appear in Hausa, please engage and help improve the article.
Many thanks,
Papa
–[[User:Papa Baiden|Papa Baiden]] ([[User talk:Papa Baiden|talk]]) 21:00, 14 ga Yuni, 2020 (UTC)
== Admin rights request ==
Hello All, after my second one-year administrator access expired, I am planning to request to be given administrator access rights again. My Hausa is still far from perfect but I am able to identify vandalism and you can of course check my admin logs: [https://ha.wikipedia.org/wiki/Special:Log?type=delete&user=DonCamillo&page=&wpdate=&tagfilter=&subtype= deletions], [https://ha.wikipedia.org/wiki/Special:Log?type=block&user=DonCamillo&page=&wpdate=&tagfilter=&subtype= blocks] and [https://ha.wikipedia.org/wiki/Special:Log?type=protect&user=DonCamillo&page=&wpdate=&tagfilter=&subtype= protections]. For instance, over the coming months I am planning to delete step by step all the automated translations in [[:Category:Ingila kwallon kafa players|this category]]. After that the Hausa Wikipedia will be more or less cleaned of automated translations and will only have legitimate content. Kindly type "'''Support'''" below if you support this. Thank you for your trust, na gode sosai, –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 11:22, 30 Mayu 2019 (UTC)
*'''Support''', - DonCamillo is one of the tireless editors in this wikipedia and was admin before on two occassions, Suppose to have been granted permanent admin role. [[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 17:28, 30 Mayu 2019 (UTC)
*'''Support''' it is good to heve him as an admiministrator [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 11:25, 29 Satumba 2019 (UTC)
*'''Support''' hi is well experience Sombody, it's good to have people like him. [[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 08:29, 1 ga Janairu, 2020 (UTC)
*'''Support''' Don CCamillo is ofcourse one of the most hardworking editors on Wikipedia, working tiredless day in day out. I think he deserve another chance [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 08:35, 16 Oktoba 2020 (UTC)Uncle Bash007
*'''Support''' Of couse DonCamillo He deserve it becouse he's hardworker [[User:Aliyu shaba|Aliyu shaba]] ([[User talk:Aliyu shaba|talk]]) 18:55, 19 Nuwamba, 2020 (UTC)
== Wikidata Bridge: edit Wikidata’s data from Wikipedia infoboxes ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
''Sorry for writing this message in English - feel free to help us translating it :)''
Hello all,
Many language versions of Wikipedia use the content of [[Wikidata]], the centralized knowledge base, to fill out the content of infoboxes. The data is stored in Wikidata and displayed, partially or completely, in the Wikipedia’s language, on the articles.
This feature is used by many template editors, but brought several issues that were raised by communities in various places: not being able to edit the data directly from Wikipedia was one of them.
This is the reason why the '''[[mw:Wikidata Bridge|Wikidata Bridge]]''' project started, with the goal of offering a way to Wikipedia editors to edit Wikidata’s data more easily. This will be achieved by an interface, connected to the infobox, that users can access directly from their local wiki.
The project is now at an early stage of development. A lot of [[mw:Wikidata_Bridge/Research|user research]] has been done, and will continue to be done through the different phases of the project. The next steps of [[mw:Wikidata_Bridge/Development|development]] will be achieved by the development team working at Wikimedia Deutschland, starting now until the end of 2019.
In order to make sure that we’re building a tool that is answering editors’ needs, we’re using agile methods in our development process. We don’t start with a fixed idea of the tool we want to deliver: we will build it together with the editors, based on feedback loops that we will regularly organize. The first version will not necessarily have all of the features you want, but it will keep evolving.
Here’s the planned timeline:
* From June to August, we will build the setup and technical groundwork.
* From September to November 2019, we will develop the first version of the feature and publish a test system so you can try it and give feedback.
* Later on, we will test the feature on a few projects, in collaboration with the communities.
** We will first focus on early adopters communities who already implemented a shortcut from their infoboxes to edit Wikidata (for example Russian, Catalan, Basque Wikipedias)
** but we also welcome also communities who [[mw:Wikidata_Bridge/Get_involved|volunteer to be part of the first test round]].
** Then we will reach some of the big Wikipedias (French, German, English) in order to see if the project scales and to address their potentially different needs.
** Even later, we can consider enabling the feature on all the other projects.
In any case, no deployment or big change will be enforced on the projects without talking to the communities first, and helping the template builders to prepare for the changes they will have to do on the infoboxes’ code.
If you want to get involved, there are several ways to help:
* Read and help translating [[mw:Wikidata_Bridge|the documentation pages]]
* Follow the [[mw:Wikidata_Bridge/Updates|updates]] and participate in [[mw:Topic:V1x2lxtu8rgi954a|the first feedback loop]]
* Talk about it with your local community
More ideas will be added [[mw:Wikidata_Bridge/Get_involved|on this page]] along the way
If you have any questions for the development team, feel free to ask them [[mw:Talk:Wikidata_Bridge|on the main talk page]]. You can also ask under this message, but if you expect an answer from me, please make sure to ping me.
Thanks for your attention, [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 13:03, 24 ga Yuni, 2019 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lea_Lacroix_(WMDE)/List_Wikipedias&oldid=19168539 -->
== Editing News #1—July 2019 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''
<div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;">
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
<big>'''Did you know?'''</big>
<div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;">
Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?
Every article has a pencil icon at the top. Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing.
'''<big>Edit Cards</big>'''
[[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]
This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].'''
</div></div>
Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter.
Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more. All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]].
Before talking about the team's recent releases, we have a question for you:
<strong>Are you willing to try a new way to add and change links?</strong>
If you are interested, we would value your input! You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki.
<em>Follow these instructions and share your experience:</em>
<strong>[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].</strong>
=== Recent releases ===
The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]]. The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor:
# [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]]
#* The purpose is to help contributors focus on their edits.
#* The team studied this with an A/B test. [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing.
# [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]]
#* The purpose is to smooth the transition between reading and editing.
Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor.
=== New and active projects ===
This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles. You can try this feature now. <em>Go here to see how:</em> [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 <em>Try Edit Cards</em>]].
*[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize.
*[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks: ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?'' We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use. The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools.
=== Looking ahead ===
* '''Wikimania:''' Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019. They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]]. Talk to the team about how editing can be improved.
* '''Talk Pages:''' In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis.
=== Learning more ===
The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].
[[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
</div> 18:32, 23 ga Yuli, 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=19175117 -->
== Update on the consultation about office actions ==
Hello all,
Last month, the Wikimedia Foundation's Trust & Safety team [[:en:Wikipedia:Village_pump_(policy)/Archive_152#Announcement_of_forthcoming_temporary_and_partial_ban_tool_consultation|announced]] a future consultation about partial and/or temporary [[m:Special:MyLanguage/office actions|office actions]]. We want to let you know that the '''draft version''' of this consultation has now been [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|posted on Meta]].
This is a '''draft'''. It is not intended to be the consultation itself, which will be posted on Meta likely in early September. Please do not treat this draft as a consultation. Instead, we ask your assistance in forming the final language for the consultation.
For that end, we would like your input over the next couple of weeks about what questions the consultation should ask about partial and temporary Foundation office action bans and how it should be formatted. '''[[:m:Talk:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|Please post it on the draft talk page]]'''. Our goal is to provide space for the community to discuss all the aspects of these office actions that need to be discussed, and we want to ensure with your feedback that the consultation is presented in the best way to encourage frank and constructive conversation.
Please visit [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|the consultation draft on Meta-wiki]] and leave your comments on the draft’s talk page about what the consultation should look like and what questions it should ask.
Thank you for your input! -- The [[m:Special:MyLanguage/Trust and Safety|Trust & Safety team]] 08:03, 16 ga Augusta, 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=19175143 -->
== New tools and IP masking ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks">
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Hey everyone,
The Wikimedia Foundation wants to work on two things that affect how we patrol changes and handle vandalism and harassment. We want to make the tools that are used to handle bad edits better. We also want to get better privacy for unregistered users so their IP addresses are no longer shown to everyone in the world. We would not hide IP addresses until we have better tools for patrolling.
We have an idea of what tools ''could'' be working better and how a more limited access to IP addresses would change things, but we need to hear from more wikis. You can read more about the project [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|on Meta]] and [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|post comments and feedback]]. Now is when we need to hear from you to be able to give you better tools to handle vandalism, spam and harassment.
You can post in your language if you can't write in English.
[[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div></div></div> 14:18, 21 ga Augusta, 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tools_and_IP_message/Distribution&oldid=19315232 -->
==Admin Request==
Hello Fellows, I would like to inform you that I'm requesting Administrator right access again after the expiration of my first Temporary access, in order to keep what I have been doing to improve the project. Seeing that we still don't have local permanent Admins yet.
- - - -
Barkan mu da ƙoƙari, biyo bayan ƙarewar wa'adi na na Temporary Admin, ina mai sanar daku cewa inason a ƙara bani dama cigaba da samun ikon Admin karo na biyu, kasantuwar bamu da wani Admin daga cikin mu, ko a gaba nin yanzu dama ni kadai ne, kuma yakasance da bukatan mu sami Admins ne daga cikin mu ne. Idan ka goyi baya zaku iya '''Support''' a ƙasa ta hanyar rubutu kamar haka → <NOWIKI>'''Support'''~~~~</NOWIKI> Nagode.[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 02:23, 16 Satumba 2019 (UTC)
===Support===
;Please sign your support here.
;Zaku iya rubuta goyon bayan Ku anan.
* '''SUPPORT''' [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 05:06, 16 Satumba 2019 (UTC)
* '''SUPPORT''' [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 14:18, 16 Satumba 2019 (UTC)
* '''Support''' [[User:Engr Muhammad Khamis|Engr Muhammad Khamis]] ([[User talk:Engr Muhammad Khamis|talk]]) 09:39, 18 Satumba 2019 (UTC)
* '''Support''' [[User:Mohammed Uba|Mohammed Uba]] ([[User talk:Mohammed Uba|talk]]) 19:30, 19 Satumba 2019 (UTC)
* '''Support''' [[User:Aliyu Dahiru Aliyu| Aliyu Dahiru Aliyu]] ([[user talk:Aliyu Dahiru Aliyu|talk]])
* '''Support''' [[User:Sami At Ferḥat|Sami At Ferḥat]] ([[User talk:Sami At Ferḥat|talk]]) 15:19, Support23 Satumba 2019 (UTC)'''Support'''[[user:hamxo
:;Nagode sosai da goyon bayan Ku, an sake bani iko na shekara daya. Thank you so much for all your supports, I have been granted the right for another one year.[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 13:42, 26 Satumba 2019 (UTC)
*'''support'''--[[User:BASHIR A SANI GWANKI|BASHIR A SANI GWANKI]] ([[User talk:BASHIR A SANI GWANKI|talk]]) 15:28, 5 ga Janairu, 2020 (UTC)
==Yan uwa Wikimedian==
Assalamu Alaikum, ina mai farin cikin sanar daku cewa a kullun ina mai kokaren hada kofofi da kuma makuloli a hausa wikipedia, amman kasan cewa ta wanda bai dade ba da farawa ina aika ta kura kurai da matsaloli, hakan yana faruwa ne a dalilin kasancewa na sabo da kuma rashin gane wasu abubuwan, amman a kullun ina kara fahimtar kan yanda ake abubuwa, saboda haka ne nake rokon ku Dan Allah in kunga wani kuskure nawa to ku sanar dani, ko ku gyara min, domin inason a min gyara saboda hakan ne zai sa in iya sosai da sosai. Ina bukatar ku naagode. daga naku [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 11:21, 20 Satumba 2019 (UTC)
:Maraba kuma barka da ƙoƙari sosai, kamar na fahimci kana amfani da translation tool domin fassara muƙala daga turanci zuwa Hausa, wannan abune mai kyau, amma sai dai har yanzu akwai matsaloli da tool ɗin, na rashin fassara yadda yakamata, da zaka riƙa yin proofreading bayan kayi fassaran don gyara wasu kurakurai, domin wasu fassarar da tool ɗin keyi ba'a ganewa. Dafatan zaka duba ka gani. Nagode[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 13:53, 26 Satumba 2019 (UTC)
Ina kokarin haka, amman zan kara maida hankali sosai Nagode [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 10:26, 30 Satumba 2019 (UTC)
== The consultation on partial and temporary Foundation bans just started ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
<div class="plainlinks">
Hello,
In a [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|recent statement]], the Wikimedia Foundation Board of Trustees [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|requested that staff hold a consultation]] to "re-evaluat[e] or add community input to the two new office action policy tools (temporary and partial Foundation bans)".
Accordingly, the Foundation's Trust & Safety team invites all Wikimedians [[:m:Office actions/Community consultation on partial and temporary office actions/09 2019|to join this consultation and give their feedback]] from 30 September to 30 October.
How can you help?
* Suggest how partial and temporary Foundation bans should be used, if they should (eg: On all projects, or only on a subset);
* Give ideas about how partial and temporary Foundation bans should ideally implemented, if they should be; and/or
* Propose changes to the existing Office Actions policy on partial and temporary bans.
We offer our thanks in advance for your contributions, and we hope to get as much input as possible from community members during this consultation!
</div>
</div>-- [[user:Kbrown (WMF)|Kbrown (WMF)]] 17:14, 30 Satumba 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=19302497 -->
== Feedback wanted on Desktop Improvements project ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
{{Int:Please-translate}}
{{int:Hello}}. The Readers Web team at the WMF will work on some [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|improvements to the desktop interface]] over the next couple of years. The goal is to increase usability without removing any functionality. We have been inspired by changes made by volunteers, but that currently only exist as local gadgets and user scripts, prototypes, and volunteer-led skins. We would like to begin the process of bringing some of these changes into the default experience on all Wikimedia projects.
We are currently in the research stage of this project and are looking for ideas for improvements, as well as feedback on our current ideas and mockups. So far, we have performed interviews with community members at Wikimania. We have gathered lists of previous volunteer and WMF work in this area. We are examining possible technical approaches for such changes.
We would like individual feedback on the following:
* Identifying focus areas for the project we have not yet discovered
* Expanding the list of existing gadgets and user scripts that are related to providing a better desktop experience. If you can think of some of these from your wiki, please let us know
* Feedback on the ideas and mockups we have collected so far
We would also like to gather a list of wikis that would be interested in being test wikis for this project - these wikis would be the first to receive the updates once we’re ready to start building.
When giving feedback, please consider the following goals of the project:
* Make it easier for readers to focus on the content
* Provide easier access to everyday actions (e.g. search, language switching, editing)
* Put things in logical and useful places
* Increase consistency in the interface with other platforms - mobile web and the apps
* Eliminate clutter
* Plan for future growth
As well as the following constraints:
* Not touching the content - no work will be done in terms of styling templates or to the structure of page contents themselves
* Not removing any functionality - things might move around, but all navigational items and other functionality currently available by default will remain
* No drastic changes to the layout - we're taking an evolutionary approach to the changes and want the site to continue feeling familiar to readers and editors
Please give all feedback (in any language) at [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements]]
After this round of feedback, we plan on building a prototype of suggested changes based on the feedback we receive. You’ll hear from us again asking for feedback on this prototype.
{{Int:Feedback-thanks-title}} [[mw:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] ([[mw:User talk:Quiddity (WMF)|talk]])
</div> 07:18, 16 Oktoba 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_4&oldid=19462890 -->
== Beta feature "Reference Previews" ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
A new beta feature will soon be deployed to your wiki: [[m:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews|Reference Previews]]. As you might guess from the name, this feature gives you a preview of references in the article text. That means, you can look up a reference without jumping down to the bottom of the page.
Reference Previews have already been a beta feature on German and Arabic Wikipedia since April. Now they will become available on more wikis. Deployment is planned for October 24. More information can be found [[m:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews|on the project page]].
As always, feedback is highly appreciated. If you want to test Reference Previews, please activate the beta feature in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|user preferences]] and let us know what you think. The best place for feedback is the [[mw:Help talk:Reference Previews|central talk page]]. We hope the feature will serve you well in your work. Thank you from Wikimedia Deutschland's [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes project]].
</div> -- [[User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 09:47, 23 Oktoba 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=19478814 -->
== Editing News #2 – Mobile editing and talk pages ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
<em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em>
Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]].
=== Help ===
<strong>What talk page interactions do you remember?</strong> Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else? Whatever your story is, we want to hear it!
Please tell us a story about how you used a talk page. <mark>Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the <strong>[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]</strong>.</mark> The team wants your examples. These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage.
=== Talk pages project ===
The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools. The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]].
The team needs and wants your help at this early stage. They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>"Getting involved"</strong>]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate.
=== Mobile visual editor ===
The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices. The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].
==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ====
[[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link. The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]]
* On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor.
* There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links. There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]].
* Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]].
==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ====
[[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor. The old system had two different toolbars. Now, all the buttons are together. [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]]
* In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar. Anyone could see these changes in the mobile visual editor.
** <em>One toolbar:</em> All of the editing tools are located in one toolbar. Previously, the toolbar changed when you clicked on different things.
**<em>New navigation:</em> The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed.
**<em>Seamless switching:</em> an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes.
* Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]].
=== Wikimania ===
The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden. They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]]. They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors. You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]].
=== Looking ahead ===
* <strong>Talk Pages Project:</strong> The team is thinking about the first set of proposed changes. The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>Getting involved</strong>]].
* <strong>Testing the mobile visual editor as the default:</strong> The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|<strong>VisualEditor as mobile default project page</strong>]].
* <strong>Measuring the impact of Edit Cards:</strong> This study asks whether the project helped editors add links and citations. The Editing team hopes to share results in November. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|<strong>Edit Cards project page</strong>]].
– [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
</div> 11:12, 29 Oktoba 2019 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/3&oldid=19500848 -->
== Wikipedia Watan Asiya 2019 ==
<div style="border:8px orange ridge;padding:6px;>
[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|frameless]]
::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Muna Gaisuwa!
Mungode zaku iya shiga gasar '''Wikipedia Watan Asiya na 2019''' a Wikipedia ta harshen Hausa. Dan samun tsari da yadda zaku shiga, ku duba nan [[Wikipedia:Wikipedia Watan Asiya 2019|wannan shafi]]. Dan Neman taimako dangane da gasar ko yin tambayoyi, a same mu a shafi [[Wikipedia talk:Wikipedia Watan Asiya 2019|Neman buƙata]]. Mutanen mu na [[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|International Team]] na nan, zasu taimake ku a koda yaushe kuke neman taimako har a kammala gasar. Mungode da ƙoƙarin Ku na ganin wannan aiki ya samu nasara.
Muna matuƙar godiya,
[[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|WAM 2019 International Team]]
::::kasance da shafukan mu a [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/wikiasianmonth/|50x50px]] [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikiasianmonth|50x50px]] dan samun ƙarin bayanai.
</div></div>
--[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 13:18, 2 Nuwamba, 2019 (UTC)
==Hausa ba dabo bace==
Ina mai farin cikin sanar da ku cewa; bayan tsawan lokaci nayi tinani akan hanyar da ya kamata mudinga sanar da juna akan '''<big></big><big>Rikir-kitattun kalmomi</big>'''n dake '''Ruda''' mu a [[Hausa Wikipedia]] a yayin da muke san fassara wata kalma daga [[Turanci]] zuwa [[hausa]], sai nagano cewar ya kamata mudinga saka kalmomi masu '''Sarkakiya''' a wannan shafin na [[Kofan al'umma]], ta yanda zamu samu fassaran kalmomi da yawa masu '''Sarkakiya''' a rubuce, duk lokacin da wani ya gano fassarar wata kalma, sai ya rubuta ta anan, kaga duk wani mai fassara a [[Hausa Wikipedia]] zai ringa amfani dasu a yayin da yake kirkiran '''Makula''', hakan zai sa a samu daidaito a tsakanin kowanne '''Makula'''.
'''Misalin wata matsala''':-Ni ina fassara kalmar [[Refrence]] da '''Diddigin bayanai''' wasu kuma daga cikin ku suna fassara kalmar da '''Manazarta''' ko '''Anarci''', Kunga wannan alama ce dake nuna rashin '''Daidaito''' a cikin Harshen [[Hausa]]. Saboda haka ina bukatar jin ta bakinku:-
* [[User:The Living love]]
* [[User:Ammarpad]]
* [[User:DonCamillo]]
* [[User:Abubakar A Gwanki]]
* [[User talk:Aliyu Dahiru Aliyu]]
* [[User:Maliky|Maliky]] ([[User talk:Maliky|talk]]) 11:56, 7 Satumba 2020 (UTC)
Sai ni, a kullun naku [[User:Anasskoko]] 09:34, 9 Nuwamba, 2019 (UTC)
:Barka da ƙokari [[User:Anasskoko|Anasskoko]], ina matuƙar jin daɗin yadda kake ƙokarin bada gudunmuwa sosai anan, sai dai dangane da Kalmar "References" da kake ganin ya dace a bata fassara wacce kowa zai riƙa amfani da ita dan samun daidaito, wannan abu ne mai kyau, amma babu makawa fassarar da aka ba '''References''' itace '''"Manazarta"''', sannan dangane da Kalmar '''"Sunnah"'''. Idan akace Sunnah ana nufin Akidar mabiya sunnar Annabi(SAW) a duk inda suke a faɗin duniya, ba zaka taɓa jin ankira su da wata suna na daban ba, sai Ahlus-sunnah, wanda sunan akidar itace Sunnah, amma idan kace '''"Sunna"''' ba tare da aɗafin ''h'' ba, to akwai wannan Kalmar a Hausa, kuma tana da ma'anar ta daban, misali kace, ''ya sunna shi'', wacce ke nufin ya bashi Kuɗi, ko yasa yaji kunya, da dai sauransu. kaga wannan ba ana nufin akidar sunnah bane, kaga domin a bab-banta kowannen su, sai ka rubuta kowace yadda aka santa. Dan koda wani nason yin rubutu akan Kalmar itama ba sai anfara neman hanyar da za'a banbanta su ba.
::-Sai kuma wannan, Idan aka ce '''"Bankuna a Najeriya"''', ana nufin ''Bankuna acikin Najeriya'', idan aka ce '''"Bankunan Najeriya "''', ana nufin ''Bankuna mallakin Najeriya''. Haka kuma idan aka ce '''"Jerin Bankuna a Najeriya"''' ana nufin ''Jadawali na sunayen Bankuna dake Najeriya'', kamar yadda ake rubutawa da turanci da ''list of Banks in Nigeria'', ko ''List of Governors of Kaduna state'' da dai sauransu. Yakamata kasan cewa ƙarancin rubutu ba shi bane kyawun aiki, bada cikakkiyar ma'ana da fahimta yadda kowa zai gane, shine mafi muhimmanci, Yakamata muyi taka tsantsan wurin yin rubutu kai tsaye batare da tuntuɓa ba, muyi tambaya duk abunda bamu gane ba, Yafi muyi ta tafiya akan kuskure kafin daga baya mugane duk kuskure muke yi, wanda hakan na iyasa rashin yadda/amincewa ga editor. Nagode, Naka[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 01:36, 12 Nuwamba, 2019 (UTC)
Nagane kuma nagode [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 16:56, 13 Nuwamba, 2019 (UTC)
:Which one looks more natural:
*Jerin harsuna a Najeriya
*Jerin harsunan Najeriya
[[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 20:08, 26 Disamba 2019 (UTC)
Salamu alaikum yan'uwa, barkan mu da war haka.
ina bukatar ayimin baya ni akan menene '''Bot''' [[User:Alamin Tahir|Alamin Tahir]] ([[User talk:Alamin Tahir|talk]]) 04:00, 9 Satumba 2020 (UTC)
== Admin rights request ==
Hello everyone/Barka da rana,
I had only temporary admin rights here and lost them a while ago. My Hausa is still very little (kadan-kadan) but I believe I can help here. I have a lot of experience in editing Wikipedia (mostly the French version but also this one with 5000+ edits and 1000+ stubs created). I need admin rights to be able, for instance, to finally clean [[:Category:Ingila kwallon kafa players|this category]], to update the main page, block vandals who are damaging the project, da dai sauransu. If you agree, kindly sign below and express your support. Nagode sosai, –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 08:06, 17 Disamba 2019 (UTC)
*'''Strong Support''', Yes! [[User:DonCamillo|DonCamillo]] suppose to be granted permanent Administrator as per this project is, he's been supporting each and everyone of us, he is like a guide here specially in areas where we need improvement and I hope if granted the rights would be able to do more of what he's been doing. Regards. [[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 13:17, 17 Disamba 2019 (UTC)
*'''Strong Support''' - I support [[User:DonCamillo|DonCamillo]] as Administrator again, becouse he have helped Hausa Wikipedia by protecting pages, blocking users, rolling back vandalism, helping new editors learn the ropes, and other important tasks. - [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 18:16, 20 Disamba 2019 (UTC)
*'''Strong Support''' - I strongly agree to grant him the permission, DonCamillo is genarous, honest, and kind, also an expert in editing Wikipedia and other sister projects, if the permission is granted to him, he will work morethan he does, he will develope Hausa wiki with best of his effort. given him permission is part of our success all. Yours [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 10:46, 18 Disamba 2019 (UTC)
*'''Strong Support''' - A helpful, amicable user who made my initial experience on Hausa Wikipedia very pleasant. I hope to learn a lot from him in the coming future. He has my full support for adminship. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 16:31, 24 Disamba 2019 (UTC)
== Categorising articles ==
As you may have noticed, I am on a big drive to categorise articles on Hausa Wikipedia. How can I find uncategorised articles other than repeatedly clicking on "random page"? [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 16:34, 24 Disamba 2019 (UTC)
:You're welcome to Hausa Wikipedia, I've noticed your effort to the movement we support and I hope you like the place and wanted to stay, here is a link to almost all the important pages you may be wanting [[Special:SpecialPages|SpecialPages]].[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 19:17, 24 Disamba 2019 (UTC)
::Thank you for the welcome The Living love. I do hope to stay and contribute long-term. I am in the process of starting new articles about the many different languages and peoples of the Middle Belt (Plateau, Kaduna, Bauchi, and surroundings), so it would help if there could be someone who knows how to translate sentences about linguistics from English to Hausa. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 21:28, 24 Disamba 2019 (UTC)
:::What is the state of Hausa Wiktionary now? I want to add word lists and tables of Hausa and other Nigerian languages, some of which may be lengthy. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 21:42, 24 Disamba 2019 (UTC)
==Sentence Translation==
Sannu da zuwa [[User:Sabon Harshe]], dangane da maganan dakayi akan fassaran jumloli, zan taimaka maka wajen ganin cewa na fassara maka kalmomin da kake bukata daga Turanci zuwa Hausa. kasan cewana cikakken bahaushe kuma makaranci Hausa a karamin zango. ka sanar dani a duk lokacin da kake da bukatan fassara. Muna maka marhabun lale da zuwa shafin mu na Hausa Wikipedia. Barka!
::Welcome [[User:Sabon Harshe]], according to your request on sentence tranlation, I will help with a provision of translation from English to Hausa. I'm a native speaker and I study Hausa at a middle level of education. Notify me whenever you need a tranlation, we welcome you to our page Hausa Wikipedia. Welcome!
:[[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 05:22, 25 Disamba 2019 (UTC)
::Na gode sosai! [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 19:21, 26 Disamba 2019 (UTC)
===Sentences to translate===
Here are some basic sentences that I would like to translate, use, and adapt for more language articles, and of course for [[Harshen Mumuye]].
#Mumuye is spoken by 400,000 people. = Mutane 400,000 ne ke magana da Mumuye.
#Mumuye had 400,000 speakers in 1993. = Mumuye nada mutane 400,000 masu magana dashi a 1993.
#Mumuye belongs to the Adamawa branch of the Niger-Congo language family. = Mumuye na daga cikin gidan harshen Naija-Kongo na Adamawa
#It is also called Yoro. = Ana kuma kiran sa da Yoro
#Mumuye is spoken in Jalingo town. = Ana magana da Mumuye a garin Jalingo
#It is spoken in Kugong village. = Ana magana dashi a Ƙauyen Kugong
#It is spoken in Adamawa and Taraba States. = Ana magana dashi a Adamawa da Taraba
#In Adamawa state, Mumuye is spoken in Fufore, Ganye, Mayo Belwa, Numan, and Yola LGAs. = A Jihar Adamawa, ana magana da Mumuye a Ƙananan hukumomin Fufore, Ganye, Mayo Belwa, Numan da Yola.
#In Taraba state, it is spoken in Bali, Jalingo, Karim Lamido, Yorro, and Zing LGAs. = A Jihar Taraba, ana magana dashi a ƙananan hukumomin Bali, Jalingo, Karim Lamido, Yorro da Zing
#Makici was an extinct language. = Makici harshen da ya daina wanzuwa ne
#It was spoken in Makici village, Mariga LGA, Niger State. = An taɓa magana dashi a ƙauyen Makici, Ƙaramar hukumar Mariga, Jihar Neja
#The Central Chadic languages are a branch of Afroasiatic languages. They are spoken in Chad and Cameroon. = Manyan harsunan Chadic dangi ne na harsunan Afroasiya. Ana magana dasu a Cadi da Kameru
Word and phrases to translate:
#Dialect (note that this means language variety, like a subset of a larger language group) =
#Branch (''or'' subgroup) = dangi
#Language family = Gidan harshe
Gidan harshe
#Number of speakers = Adadin masu magana
#Location = Wuri
#Locations = Wurare
#Pronunciation (I have translated this as ''sauti''.) = Furucci ( because '''sauti''' is ''sound'')
#Proto-language =
Geography stub sentences ([[User:DonCamillo]], who has been creating many geography stubs, might be able to help out.):
#Tegina is a town located in Rafi LGA, Niger State. = Tegida gari ne dake ƙaramar hukumar Rafi a Jihar Neja
#Makici is a village located in Mariga LGA, Niger State. = Makici ƙauye ne a ƙaramar hukumar Mariga a Jihar Neja
#Makici is a village located near Igwama town in Mariga LGA, Niger State. = Makici ƙauye ne dake kusa da garin Igwama a Ƙaramar hukumar Mariga a Jihar Neja
There is an academic journal called ''Harsunan Nijeriya'' (''Languages of Nigeria'') that is published in Kano. There are many terms in linguistics have been used in Hausa linguistics publications and textbooks. We can make a list of Hausa linguistics words if we can find those books.
[[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 19:54, 26 Disamba 2019 (UTC)
:Thank you for the suggestions, it would really help if we can get the published journal, I translated the above sentances and would keep on helping you when you need them. And regarding Hausa wikitionary, We are planning to start a project there, to write 1000key important Hausa language words and their meanings.[[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 21:33, 26 Disamba 2019 (UTC)
::Thank you, this is very helpful. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 05:12, 6 ga Janairu, 2020 (UTC)
===Google Translate template===
Roughly what proportion of Hausa Wikipedia articles are copied and pasted from Google Translate? We can make a template to tag such articles. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 20:10, 26 Disamba 2019 (UTC)
:It is difficult to say, a lot of them have been deleted over the years and I believe there are that many left (except [[:Category:Ingila kwallon kafa players|this category]], I'm currently cleaning it and should be done soon...). But having a tag would be very useful. We also need one for articles when a part of the content is in English.
:Could a Hausa native speaker translate these two sentences? I can create these templates very easily. Nagode sosai! –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 06:50, 27 Disamba 2019 (UTC)
:"Parts of this article have probably been written using machine translation. Kindly rephrase them or delete them."
:"Parts of this article are not written in Hausa. Kindly translate them or delete them."
===Articles to translate===
We can also translate these English Wikipedia articles of British linguists who have contributed a lot to Hausa linguistics.
*[[:en:George Percy Bargery]]
*[[:en:Roger Blench]]
[[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 20:31, 26 Disamba 2019 (UTC)
== Language names ==
Thanks to [[User:Abubakar A Gwanki]] and [[User:The Living love]] for their recently article created articles [[Ut-Ma'in]] and [[Shuwa-Zamani]], both of which are endangered languages of the Hausasphere. I would generally recommend using the Hausa names provided in [[Harsunan Najeriya#Sunayen harsuna]] under the ''Harshe (sunan Hausa)'' column. For each Wikipedia language edition, it is generally the standard to use the local exonym (name that the majority ethnic group applies to the local people and language) unless it is derogatory. Language names in Hausa can be identified by the -''anci'' suffix, as with [[Turanci]] and [[Latanci]]. The names used on English Wikipedia are standard ISO 639 standard names that not Hausa locals may not be familiar with. Ultimately, our goal is to make these articles useful to the Hausa community and hopefully attract more contributors.
Similarly, that is why plant names in Hausa rather than the standard scientific names would be more useful on Hausa Wikipedia. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 19:30, 26 Disamba 2019 (UTC)
== Najeriya vs. Nijeriya ==
Should we decide on whether to use the spelling ''Najeriya'' or ''Nijeriya''? We should use whichever one is more commonly used and natural-sounding. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 20:02, 26 Disamba 2019 (UTC)
:There is no agreement on which form to use, even the most important medias in Hausa don't necessarily use a standardized spelling (BBC uses Najeriya and Nijeriya, for instance...). In general I think it is difficult to choose and different spellings can coexist. Moreover very different spellings are used by people who are also English speakers (in Nigeria) and those who are also French speakers (in Niger, Benin, Cameroun, Chad...). The best way to handle this might be to allow different spellings to coexist, using redirects, mentioning alternative spellings at the beginning of articles... –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 06:42, 27 Disamba 2019 (UTC)
::What DonCamillo said is absolutely correct, both the two are often used interchangeably, Hausa people from kaduna,kano,katsina and bauchi they use Najeriya, hausa people from Niger and sahel region use to say Nijeriya, it is just a Hausa dialect [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 13:58, 27 Disamba 2019 (UTC)
== Movement Learning and Leadership Development Project ==
Hello
The Wikimedia Foundation’s Community Development team is seeking to learn more about the way volunteers learn and develop into the many different roles that exist in the movement. Our goal is to build a movement informed framework that provides shared clarity and outlines accessible pathways on how to grow and develop skills within the movement. To this end, we are looking to speak with you, our community to learn about your journey as a Wikimedia volunteer. Whether you joined yesterday or have been here from the very start, we want to hear about the many ways volunteers join and contribute to our movement.
To learn more about the project, [[:m:special:MyLanguage/Movement Learning and Leadership Development Project|please visit the Meta page]]. If you are interested in participating in the project, please complete [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSegM07N1FK_s0VUECM61AlWOthwdn5zQOlVsa2vaKcx13BwZg/viewform?usp=sf_link this simple Google form]. Although we may not be able to speak to everyone who expresses interest, we encourage you to complete this short form if you are interested in participating!
-- [[user:LMiranda (WMF)|LMiranda (WMF)]] ([[user talk:LMiranda (WMF)|talk]]) 19:01, 22 ga Janairu, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=19738989 -->
== Hausa Photographs coverage intake ==
Hello everyone, I wish to inform you that I start uploading pictures that are relevant to Hausa tradition in various aspect, I tend to realize that many pictures in Hausa Wiki are extremely needed, like Hausa;Cuisine, Dressing, Architecture, Art and Culture, so I struggle up and down with the best of my effort to snap pictures within and around. You can check my contributions in Commons to see if there is any picture which you may desire to include it in Hausa wiki article. Visit my contribution in commons [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Anasskoko&ilshowall=1| My pictures contribution in Commons]. Though the pictures I upload lack some potential qualities due to the device I used, but it can be use for a start. I do hope you will multivate me with piece of advice, guidelines or ask if there is any picture you need within hausa scope and locality that is absent in Commons, which you may desire. please I need to hear from you, dont pass without living a message. Yours [[User:Anasskoko|Anasskoko]] ([[User talk:Anasskoko|talk]]) 10:13, 8 ga Faburairu, 2020 (UTC)
<gallery>
Sarki Shehu idris.jpg|
Tallest building in kaduna1.jpg
Shinkafa dafa duka2.jpg
Hausa royal dressing 03.jpg
Tuwon shinkafa miyan taushe.jpg
Sultan bello mosque perspective.jpg
Hausa warrior dressing.jpg
Hausa royal dressing 05.jpg
Hausa warrior.jpg
Bishiyan goriba.jpg
Hausa emirate dress code 01.jpg
Hausa dress4.jpg
</gallery>
:Barka da kokari, haka yayi kyau sosai. [[User:The Living love|The Living love]] ([[User talk:The Living love|talk]]) 11:39, 16 ga Faburairu, 2020 (UTC)
== Additional interface for edit conflicts on talk pages ==
''Sorry, for writing this text in English. If you could help to translate it, it would be appreciated.''
You might know the new interface for edit conflicts (currently a beta feature). Now, Wikimedia Germany is designing an additional interface to solve edit conflicts on talk pages. This interface is shown to you when you write on a discussion page and another person writes a discussion post in the same line and saves it before you do. With this additional editing conflict interface you can adjust the order of the comments and edit your comment. We are inviting everyone to have a look at [[m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Edit conflicts on talk pages|the planned feature]]. Let us know what you think on our [[mw:Help talk:Two Column Edit Conflict View|central feedback page]]! -- For the Technical Wishes Team: [[m:User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 14:14, 26 ga Faburairu, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Max Klemm (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=19845780 -->
== Editing news 2020 #1 – Discussion tools ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
<em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em>
[[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]]
The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]]. The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily. This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]].
[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]]
The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now. This early version can sign and indent comments automatically. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].</strong>
*On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias: [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]]. If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]].
*The team is planning some upcoming changes. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.</strong> The team will test features such as:
**an easy way to mention another editor ("pinging"),
**a rich-text visual editing option, and
**other features identified through user testing or recommended by editors.
To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|<strong>"Get involved"</strong>]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]].
– [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
</div> 19:24, 8 ga Afirilu, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox2&oldid=19967064 -->
==Join us at twitter==
Take a look at Hausa Wikimedian Usergroup (@HausaUsergroup): https://twitter.com/HausaUsergroup?s=09 [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(magana)</sup>]][[Special:Contributions/Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(aiki)</sup>]] 17:52, 16 Mayu 2020 (UTC)
==Urgent Help==
Please help us translate the text (in bold) to your language '''Join WPWP Campaign to improve Wikipedia articles with photos and win a prize'''. Thanks for your help. [[User:T Cells|T Cells]] ([[User talk:T Cells|talk]]) 18:54, 7 ga Yuni, 2020 (UTC)
== Editing news 2020 #2 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
<em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em>
[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar. [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]]
This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|<strong>Reply tool</strong>]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias). The Beta Feature is called "{{int:discussiontools-preference-label}}". The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon. The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing <code>@</code>. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now. Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months.
* [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|<strong>New requirements for user signatures</strong>]]: Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable. Most editors will not be affected.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|<strong>New discussion tool</strong>]]: The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]].
* [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|<strong>Research on the use of talk pages</strong>]]: The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles. We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages.
– [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
</div> 20:33, 17 ga Yuni, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=20184653 -->
== Invitation to participate in the upcoming WPWP Campaign ==
Hello Wikipedians,
This is to invite you to join the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos|WPWP Campaign]] to help improve Wikipedia articles with photos and win prizes. The campaign will run from 1st July 2020 to 31st August 2020.
The campaign primarily aims at using images from Wikimedia Commons on Wikipedia articles that are lacking images. Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years.
Please visit the '''[[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos|campaign page]]''' to learn more about the WPWP Campaign.
With kind regards,
Thank you,
Deborah Schwartz Jacobs, Communities Liaison, On behalf of the Wikipedia Pages Wanting Photos Organizing Team - 21:32, 18 ga Yuni, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Hasley@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=20190228 -->
== [[Dambe]] ==
Does anyone want to help write about [[dambe]] (Hausa boxing)? [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 06:14, 22 ga Yuni, 2020 (UTC)
== Annual contest Wikipedia Pages Wanting Photos ==
[[File:WPWP logo 1.png|150px|right|Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP)]]
This is to invite you to join the Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) campaign to help improve Wikipedia articles with photos and win prizes. The campaign starts today 1st July 2020 and closes 31st August 2020.
The campaign primarily aims at using images from Wikimedia Commons on Wikipedia articles that are lacking images. Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years.
Please visit the '''[[m:Wikipedia Pages Wanting Photos|campaign page]]''' to learn more about the WPWP Campaign.
With kind regards,
Thank you,
Deborah Schwartz Jacobs, Communities Liaison, On behalf of the Wikipedia Pages Wanting Photos Organizing Team - 08:24, 1 ga Yuli, 2020 (UTC)
''feel free to translate this message to your local language when this helps your community''
<!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Romaine/MassMessage&oldid=20232618 -->
== Feedback on movement names ==
{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{int:please-translate}} if necessary. {{Int:Feedback-thanks-title}}
There are a lot of conversations happening about the future of our movement names. We hope that you are part of these discussions and that your community is represented.
Since 16 June, the Foundation Brand Team has been running a [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_9G2dN7P0T7gPqpD survey] in 7 languages about [[m:Special:MyLanguage/Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project/Naming convention proposals|3 naming options]]. There are also community members sharing concerns about renaming in a [[m:Special:MyLanguage/Community open letter on renaming|Community Open Letter]].
Our goal in this call for feedback is to hear from across the community, so we encourage you to participate in the survey, the open letter, or both. The survey will go through 7 July in all timezones. Input from the survey and discussions will be analyzed and published on Meta-Wiki.
Thanks for thinking about the future of the movement, --[[:m:Talk:Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project|The Brand Project team]], 19:44, 2 ga Yuli, 2020 (UTC)
''Note: The survey is conducted via a third-party service, which may subject it to additional terms. For more information on privacy and data-handling, see the [[foundation:Special:MyLanguage/Naming Convention Proposals Movement Feedback Survey Privacy Statement|survey privacy statement]].''
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20238836 -->
== Editing news 2020 #3 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
== Labarai akan Editin na 2020 #3 ==
<em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em>
[[File:50M@2x.png|thumb|alt=Alamar tauraro mai launin zinare tare da ribon mai launin shudi, kuma rubutun 50m|Fiye da <strong>miliyan 50 na editin ne</strong> akayi ta amfani da hanyar editin ta zahiri akan komfuta.|400px]]
Shekaru bakwai da suka wuce a wannan watan, [[mw:Editing team|kungiyar editoci]] suka bayar da ayi editin ta hanyar zahiri ga yawancin editocin wikipedia. Tun wancan lokaci, editoci sun cimma nasara babba:
* Fiye da <strong>miliyan 50 na editin ne</strong> akayi ta amfani da hanyar editin ta zahiri akan komfuta.
* Sama da <strong>miliyan 2 na sabbin mukaloli</strong> aka kirkira ta hanyar editin na zahiri. Sama da 600,000 na wadannan mukalolin an kirkire su ne a 2019.
* Editin ta zahiri <strong>ya cigaba da shahara</strong>. Yawan adadin editin da akayi ta hanyar editin ta zahiri ya karu a duka shekara tun da aka fara shi.
* A 2019, <strong>kashi 35% na editin daga sabbin editoci</strong> (editoci wadanda suka shiga akwatin su da ≤99 edit) sunyi amfani ne da editin ta zahiri. Wannan adadin ya <strong>karu a kowace shekara</strong>.
* Kusan <strong>miliyan 5 na edit din kan wayar hannu</strong> anyi sune tare da hanyar editin na zahiri. Yawancin wadannan edit din anyi sune tunda kungiyar editoci suka fara inganta [[mw:Mobile visual editor|editin ta zahiri na wayar-hannu]] a 2018.
* A 17 Nuwamba 2019, [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 <strong>edit na farko daga sararin samaniya</strong>] anyi sane daga hanyar edit din zahiri ta wayar-hannu. 🚀 👩🚀
* Editoci sunyi fiye da <strong>miliyan bakwai na edit acikin 2017 ta hanyar wikitext editin</strong>, wanda ya hada da fara <strong>sabbin mukaloli 600,000 </strong> aciki. [[mw:2017 wikitext editor|Hanyar editin din Wikitext na 2017]] shine Editin na zahiri da akayi ta yanayin wikitext. Zaku iya [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|aiwatar da samun sa a preferences dinku]].
[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|zance]])
</div> 12:55, 9 ga Yuli, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=20232673 -->
== Announcing a new wiki project! Welcome, Abstract Wikipedia ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
Hi all,
It is my honor to introduce Abstract Wikipedia, a new project that has been unanimously approved by the Wikimedia Foundation Board of Trustees. Abstract Wikipedia proposes a new way to generate baseline encyclopedic content in a multilingual fashion, allowing more contributors and more readers to share more knowledge in more languages. It is an approach that aims to make cross-lingual cooperation easier on our projects, increase the sustainability of our movement through expanding access to participation, improve the user experience for readers of all languages, and innovate in free knowledge by connecting some of the strengths of our movement to create something new.
This is our first new project in over seven years. Abstract Wikipedia was submitted as a project proposal by Denny Vrandečić in May 2020 <ref>[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]</ref> after years of preparation and research, leading to a detailed plan and lively discussions in the Wikimedia communities. We know that the energy and the creativity of the community often runs up against language barriers, and information that is available in one language may not make it to other language Wikipedias. Abstract Wikipedia intends to look and feel like a Wikipedia, but build on the powerful, language-independent conceptual models of Wikidata, with the goal of letting volunteers create and maintain Wikipedia articles across our polyglot Wikimedia world.
The project will allow volunteers to assemble the fundamentals of an article using words and entities from Wikidata. Because Wikidata uses conceptual models that are meant to be universal across languages, it should be possible to use and extend these building blocks of knowledge to create models for articles that also have universal value. Using code, volunteers will be able to translate these abstract “articles” into their own languages. If successful, this could eventually allow everyone to read about any topic in Wikidata in their own language.
As you can imagine, this work will require a lot of software development, and a lot of cooperation among Wikimedians. In order to make this effort possible, Denny will join the Foundation as a staff member in July and lead this initiative. You may know Denny as the creator of Wikidata, a long-time community member, a former staff member at Wikimedia Deutschland, and a former Trustee at the Wikimedia Foundation <ref>[[m:User:Denny|User:Denny]]</ref>. We are very excited that Denny will bring his skills and expertise to work on this project alongside the Foundation’s product, technology, and community liaison teams.
It is important to acknowledge that this is an experimental project, and that every Wikipedia community has different needs. This project may offer some communities great advantages. Other communities may engage less. Every language Wikipedia community will be free to choose and moderate whether or how they would use content from this project.
We are excited that this new wiki-project has the possibility to advance knowledge equity through increased access to knowledge. It also invites us to consider and engage with critical questions about how and by whom knowledge is constructed. We look forward to working in cooperation with the communities to think through these important questions.
There is much to do as we begin designing a plan for Abstract Wikipedia in close collaboration with our communities. I encourage you to get involved by going to the project page and joining the new mailing list <ref>[[mail:abstract-wikipedia|Abstract Wikipedia mailing list]]</ref>. We recognize that Abstract Wikipedia is ambitious, but we also recognize its potential. We invite you all to join us on a new, unexplored path.
Yours,
Katherine Maher (Executive Director, Wikimedia Foundation)
<references/>
</div> <small>Sent by [[:m:User:Elitre (WMF)]] 20:06, 9 ga Yuli, 2020 (UTC) - '''[[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/July 2020 announcement]]''' </small>
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20265889 -->
== Technical Wishes: FileExporter and FileImporter become default features on all Wikis ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
The [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter and FileImporter]] will become a default features on all wikis until August 7, 2020. They are planned to help you to move files from your local wiki to Wikimedia Commons easier while keeping all original file information (Description, Source, Date, Author, View History) intact. Additionally, the move is documented in the files view history.
How does it work?
Step 1: If you are an auto-confirmed user, you will see a link "Move file to Wikimedia Commons" on the local file page.
Step 2: When you click on this link, the FileImporter checks if the file can in fact be moved to Wikimedia Commons. These checks are performed based on the wiki's [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons/Configuration_file_documentation|configuration file]] which is created and maintained by each local wiki community.
Step 3: If the file is compatible with Wikimedia Commons, you will be taken to an import page, at which you can update or add information regarding the file, such as the description. You can also add the 'Now Commons' template to the file on the local wiki by clicking the corresponding check box in the import form. Admins can delete the file from the local wiki by enabling the corresponding checkbox. By clicking on the 'Import' button at the end of the page, the file is imported to Wikimedia Commons.
If you want to know more about the [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileImporter extension]] or the [[m:WMDE_Technical_Wishes|Technical Wishes Project]], follow the links. --For the Technical Wishes Team: </div>[[User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 09:13, 6 ga Augusta, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Max Klemm (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=20343133 -->
== Important: maintenance operation on September 1st ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr"><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Karanta wannan sakon a wani yaren]]
[[foundation:|Wikimedia Foundation]] zata gwada cibiyar data sakandare Wannan zai tabbatar da hakan Wikipedia da sauran Wikimedia wikis na iya zama kan layi koda bayan bala'i Don tabbatar da cewa komai yana aiki, sashen Fasahar Wikimedia yana bukatar yin gwajin da aka shirya. Wannan gwajin zai nuna idan zasu iya dogara da aminci daga wannan cibiyar zuwa wancan. Yana bukatar kungiyoyi da yawa don shirya don gwajin kuma ya kasance don kasancewa don daidaita duk wata matsalar da ba a zata ba.
Za su canza duk zirga-zirga zuwa ciniyar bayanan sakandare ta gaba '''Tuesday, September 1st 2020'''.
Abin takaici, saboda wasu iyakoki a ciki [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], duk gyara dole ne a dakatar yayin da muke juyawa. Muna neman afuwa game da wannan rudani, kuma muna aiki don rage shi a nan gaba.
'''Zaka iya karantawa, amma banda gyara, duk wikis na wani kankanin lokaci.'''
*Ba za ku iya shirya ba har zuwa awa daya a ranar Talata, Satumba 1st. Gwajin zai fara a [lokaci 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, kuma a New Zealand a 02:00 NZST ranar Laraba 2 ga Satumba).
*Idan kayi kokarin gyara ko ajiyewa awannan lokacin, zaku ga sakon kuskure. Muna fatan cewa babu gyara da za ayi asara awannan lokacin, amma ba za mu iya garanti ba. Idan ka ga sakon kuskuren, to don Allah a jira har komai ya koma daidai. Sannan yakamata ku sami damar adana edutarku. Amma, muna ba da shawara cewa kayi kwafin canje-canje naka da farko, idan da hali.
''Sauran sakamakon'':
*Ayyukan bango zasuyi hankali kuma wasu zasu iya faduwa. Ba za a iya sabunta hanyoyin hadin da sauri ba kamar yadda aka saba. Idan ka kirkiri labarin da aka riga aka danganta shi a wani wuri, hanyar hadi zata zauna ja fiye da yadda aka saba. Wasu rubutun dadewa dole ne a tsaya.
*Za a sami daskare lamba na mako na Satumbar 1st, 2020. Kayan aiki marasa mahimmanci na asali baza su faru ba.
Ana iya jinkirta wannan aikin idan ya cancanta. Za ka iya [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2018 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Za a sanar da kowane canje-canje a cikin jadawalin. Za a sami karin sanarwar game da wannan. '''Da fatan za a raba wannan bayanin tare da jama'ar ku.'''
</div></div> <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 13:48, 26 ga Augusta, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20384955 -->
== New Wikipedia Library Collections Now Available (September 2020) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Hello Wikimedians!
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]]
[[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] is announcing new free, full-access, accounts to reliable sources as part of our [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/ research access program]. You can sign up for new accounts and research materials on the [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/ Library Card platform]:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/101/ Al Manhal]''' – Arabic journals and ebooks
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/102/ Ancestry.com]''' – Genealogical and historical records
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/100/ RILM]''' – Music encyclopedias
Many other partnerships are listed on [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/ our partners page], including [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/49/ Adam Matthew], [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/57/ EBSCO], [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/55/ Gale] and [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/54/ JSTOR].
A significant portion of our collection now no longer requires individual applications to access! Read more in our [https://diff.wikimedia.org/2020/06/24/simplifying-your-research-needs-the-wikipedia-library-launches-new-technical-improvements-and-partnerships/ recent blog post].
Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects!
<br>--[[w:en:Wikipedia:TWL/Coordinators|The Wikipedia Library Team]] 09:49, 3 Satumba 2020 (UTC)
:<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small>
</div>
<!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=20418180 -->
== Invitation to participate in the conversation ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
''{{int:Hello}}. Apologies for cross-posting, and that you may not be reading this message in your native language: translations of the following announcement may be available on '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review/Invitation (long version)|Meta]]'''. {{int:please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}''
We are excited to share '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|a draft of the Universal Code of Conduct]]''', which the Wikimedia Foundation Board of Trustees called for earlier this year, for your review and feedback. The discussion will be open until October 6, 2020.
The UCoC Drafting Committee wants to learn which parts of the draft would present challenges for you or your work. What is missing from this draft? What do you like, and what could be improved?
Please join the conversation and share this invitation with others who may be interested to join, too.
To reduce language barriers during the process, you are welcomed to translate this message and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|Universal Code of Conduct/Draft review]]. You and your community may choose to provide your opinions/feedback using your local languages.
To learn more about the UCoC project, see the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] page, and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/FAQ|FAQ]], on Meta.
Thanks in advance for your attention and contributions, [[:m:Talk:Trust_and_Safety|The Trust and Safety team at Wikimedia Foundation]], 17:55, 10 Satumba 2020 (UTC) </div>
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Universal_Code_of_Conduct/Draft_review/Invitation_(long_version)/List&oldid=20440292 -->
== Wiki of functions naming contest ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
{{int:Please-translate}}.
{{int:Hello}}. Please help pick a name for the new Wikimedia wiki project. This project will be a wiki where the community can work together on a library of [[m:Special:MyLanguage/Abstract_Wikipedia/Wiki_of_functions_naming_contest#function|functions]]. The community can create new functions, read about them, discuss them, and share them. Some of these functions will be used to help create language-independent Wikipedia articles that can be displayed in any language, as part of the Abstract Wikipedia project. But functions will also be usable in many other situations.
There will be two rounds of voting, each followed by legal review of candidates, with voting beginning on 29 September and 27 October. Our goal is to have a final project name selected on 8 December. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest|please learn more and vote now]]''' at meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 21:20, 29 Satumba 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_4&oldid=20492310 -->
==Admin renew request==
Hello! I'm requesting renew of my Admin rights in order to keep what I have been doing to improve the project. I was temporary granted the rights twice. Thank you
- - - -
Barkan mu da ƙoƙari, biyo bayan ƙarewar wa'adin Admin dina, ina mai sanar daku cewa ina neman cigaba da samun ikon Admin don cigaba da kula da kuma inganta manhajar a koda yaushe. Idan ka goyi baya za ku iya goyon baya da rubuta '''Support''' ko '''Oppose''' idan baku goya baya ba a ƙasa ta hanyar rubutu kamar haka → <NOWIKI>'''Support'''~~~~</NOWIKI> ko <NOWIKI>'''Oppose'''~~~~</NOWIKI> a kasa ta bayar da gajeren bayani dangane da zabin ku. Nagode. <span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp>Em</samp>[[User:M-Mustapha|-]]</span><span style="font-weight: normal; background-color: #804; color: #5b2;"><samp>mustapha</samp></span> <sup><samp>[[user talk:M-Mustapha|t@lk]]</samp></sup> 16:43, 3 Oktoba 2020 (UTC)
===Zabi===
:Please sign here.
:Zaku iya rubuta goyon bayan Ku anan.
*[[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 21:00, 3 Oktoba 2020 (UTC)Support[[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 21:00, 3 Oktoba 2020 (UTC)
* Strongly '''Support''' He has been very helpful in Hausa Wikipedia to attract more editors and readers as well as help new editors. - [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 05:16, 4 Oktoba 2020 (UTC)
*'''Support''' one of the tireless editors in Hausa WikiPedia, he deserve the rights, to keep doing what he started. [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(magana)</sup>]][[Special:Contributions/Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(aiki)</sup>]] 21:42, 6 Oktoba 2020 (UTC)
== Call for feedback about Wikimedia Foundation Bylaws changes and Board candidate rubric ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}.
Today the Wikimedia Foundation Board of Trustees starts two calls for feedback. One is about changes to the Bylaws mainly to increase the Board size from 10 to 16 members. The other one is about a trustee candidate rubric to introduce new, more effective ways to evaluate new Board candidates. The Board welcomes your comments through 26 October. For more details, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/October 2020 - Call for feedback about Bylaws changes and Board candidate rubric|check the full announcement]].
{{Int:Feedback-thanks-title}} [[m:User:Qgil-WMF|Qgil-WMF]] ([[m:User talk:Qgil-WMF|talk]]) 17:17, 7 Oktoba 2020 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Board&oldid=20519859 -->
==Request for admin right==
Assalamu alaikum and Hello everyone,
Duba da kuma la'akari danayi da cewar Hausa Wikipedia na bukatar admin masu yawan gaske da zasu taimaka wajen gudanar da al'amuran Hausa Wikipedia a bangarori masu yawa, domin saukake aikace-aikace da kuma nauyi akan wasu daidai kun mutane, da kuma zaburar da saurin girman Hausa Wikipedia, hakan ne yasa nayi nazarin cewar ya kamata in nema kasan cewa daya daga cikin admins a Hausa Wikipedia, domin samun taskar ikon gudanar da wasu aikace-aikace da zasu taimaka ma Hausa Wikipedia domin saurin ci gabanta.
:Ra'ayin ku nada matukar muhimmanci a fannin zaban admin, kana da cikakkiyar ikon kada min kuri'a ko kuma manna min raddi, idan kana ganin cewa na cancanta in zama admin zaka iya rantaba min hannu ta hanyar rubuta '''Support'''' sai bayani, sai ka saka hannu <NOWIKI> ~~~~</NOWIKI>, idan kuma kana ganin cewa ban cancanta ba, shima zaka iya fadan ra'ayinka ta hanyar rubuta '''Oppose''' sannan kayi bayani a sarari, kuma ka saka hannu ta hanyar rubuta <NOWIKI> ~~~~</NOWIKI>. Ji da kuma fadan ra'ayoyin ku nada matukar muhimmanci a nan.-- [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(magana)</sup>]][[Special:Contributions/Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(aiki)</sup>]] 22:53, 10 Oktoba 2020 (UTC)
----
Ku saka hannu a nan
----
#
*'''Support''' i have known this user to be a dedicative somebody, hard working, enthusiatic and rigorirous user. Giving him this opportunity will help him in conducting the actuall activity of Wikipedia.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 22:10, 11 Oktoba 2020 (UTC)
*'''Support''' I am very supportive of this [[User:Aliyu shaba|Aliyu shaba]] ([[User talk:Aliyu shaba|talk]]) 21:47, 12 Oktoba 2020 (UTC)
*'''Support''' This user without any doubt have my support because he is an inspiration and a motivator, a tutor, one of the very users who made both Hausa wikipedia and wikipedia at large known to a number of persons in Nigeria especially around the Hausa communities. I therefore support! [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 22:50, 12 Oktoba 2020 (UTC)Uncle Bash007
*'''Support''' I really support this user for being dedicated in improving Hausa norms and tradition on Hausa wikipedia, I therefore, support him to have responsibility of admin in Hausa wikipedia which will also helps in enhancing the literature of the community, this brings respects to Wikipidia Foundation within and outside the Hausa community. [[Abubakar Balarabe]] ([[user talk: Abubakar Balarabe|talk]])
This user has been a nice person of assisting and responding to questions on Wikipedia. He truly shows care about those that ask him question, reviewing notable articles and project base on neutral point. He completely shows the qualities of good leadership. As such, I endorse him to be admin in Hausa Wikipedia.
*'''Support''', kazo a dai-dan lokaci, and the users have already define him. <span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp>Em</samp>[[User:M-Mustapha|-]]</span><span style="font-weight: normal; background-color: #804; color: #5b2;"><samp>mustapha</samp></span> <sup><samp>[[user talk:M-Mustapha|t@lk]]</samp></sup> 08:31, 14 Oktoba 2020 (UTC)
*'''Support''' Of course, very committed user, has been doing great work over the last months. –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 08:41, 14 Oktoba 2020 (UTC)
*'''Support''' [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 18:06, 14 Oktoba 2020 (UTC)
== Important: maintenance operation on October 27 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr"><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Karanta wannan sakon a wani yaren]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|Wikimedia Foundation]] yana gwada sauyawa tsakanin cibiyoyin bayanan sa na farko dana sakandare. Wannan zai tabbatar da hakan Wikipedia da sauran Wikimedia wikis na iya zama kan layi koda bayan bala'i Don tabbatar da cewa komai yana aiki, sashen Fasahar Wikimedia yana bukatar yin gwajin da aka shirya. Wannan gwajin zai nuna idan zasu iya dogara da aminci daga wannan cibiyar zuwa wancan. Yana bukatar kungiyoyi da yawa don shirya don gwajin kuma ya kasance don kasancewa don daidaita duk wata matsalar da ba a zata ba.
Zasu canza duk zirga-zirgar ababen hawa zuwa cibiyar data ta farko akan '''Talata, Oktoba 27 2020'''.
Abin takaici, saboda wasu iyakoki a ciki [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], duk gyara dole ne a dakatar yayin da muke juyawa. Muna neman afuwa game da wannan rudani, kuma muna aiki don rage shi a nan gaba.
'''Zaka iya karantawa, amma banda gyara, duk wikis na wani kankanin lokaci.'''
*Ba za ku iya yin gyara ba har na tsawon awa ɗaya a ranar Talata, 27 ga Oktoba. Gwajin zai fara a [lokaci 14:00 UTC] (14:00WET, 15:00 CET, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, kuma a New Zealand a 03:00 NZDT ranar Laraba 28 ga Oktoba).
*Idan kayi kokarin gyara ko ajiyewa awannan lokacin, zaku ga sakon kuskure. Muna fatan cewa babu gyara da za ayi asara awannan lokacin, amma ba za mu iya garanti ba. Idan ka ga sakon kuskuren, to don Allah a jira har komai ya koma daidai. Sannan yakamata ku sami damar adana edutarku. Amma, muna ba da shawara cewa kayi kwafin canje-canje naka da farko, idan da hali.
''Sauran sakamakon'':
*Ayyukan bango zasuyi hankali kuma wasu zasu iya faduwa. Ba za a iya sabunta hanyoyin hadin da sauri ba kamar yadda aka saba. Idan ka kirkiri labarin da aka riga aka danganta shi a wani wuri, hanyar hadi zata zauna ja fiye da yadda aka saba. Wasu rubutun dadewa dole ne a tsaya.
*Za a sami daskararren lamba na mako na 26 ga Oktoba, 2020. Kayan aiki marasa mahimmanci na asali baza su faru ba.
Ana iya jinkirta wannan aikin idan ya cancanta. Za ka iya [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2020_switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Za a sanar da kowane canje-canje a cikin jadawalin. Za a sami karin sanarwar game da wannan. Za a nuna wata tuta a dukkan wikis mintina 30 kafin wannan aikin ya faru. '''Da fatan za a raba wannan bayanin tare da jama'ar ku.'''</div></div> -- <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 17:10, 21 Oktoba 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20519839 -->
== Wiki of functions naming contest - Round 2 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
{{int:Hello}}.
Reminder: Please help to choose the name for the new Wikimedia wiki project - the library of functions. The finalist vote starts today. The finalists for the name are: <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikicode, Wikicodex, Wikifunctions, Wikifusion, Wikilambda, Wikimedia Functions</span>. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest/Names|please learn more and vote now]]''' at Meta-wiki.
{{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]
</div> 22:10, 5 Nuwamba, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20564572 -->
== [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation|Community Wishlist Survey 2021]] ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]]
'''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Community Wishlist Survey]]''' yanzu ya bude!
Wannan binciken shine tsarin da al'ummomi ke yanke shawarar menene [[m:Community Tech|Community Tech]] ƙungiya ya kamata suyi aiki akan shekara mai zuwa. Muna ƙarfafa kowa da kowa don gabatar da shawarwari har zuwa ranar ƙarshe akan '''{{#time:j xg|2020-11-30|{{PAGELANGUAGE}}}}''', ko tsokaci kan wasu shawarwari don taimakawa inganta su.
Kungiyoyin za su jefa ƙuri'a kan shawarwarin da ke tsakanin {{#time:j xg|2020-12-08|{{PAGELANGUAGE}}}} kuma {{#time:j xg|2020-12-21|{{PAGELANGUAGE}}}}.
Kungiyar Tech tana mai da hankali kan kayan aiki don ƙwararrun editocin Wikimedia.
Kuna iya rubuta shawarwari a cikin kowane yare, kuma za mu fassara muku su. Mun gode, kuma muna fatan ganin shawarwarinku!
</div>
<span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">[[m:user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]</span>
18:09, 20 Nuwamba, 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/1&oldid=20689939 -->
== Wikidata descriptions changes to be included more often in Recent Changes and Watchlist ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
''Sorry for sending this message in English. Translations are available on [[m:Special:MyLanguage/Announcements/Announcement Wikidata descriptions in watchlist|this page]]. Feel free to translate it in more languages!''
As you may know, you can include changes coming from Wikidata in your Watchlist and Recent Changes ([[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist|in your preferences]]). Until now, this feature didn’t always include changes made on Wikidata descriptions due to the way Wikidata tracks the data used in a given article.
Starting on December 3rd, the Watchlist and Recent Changes will include changes on the descriptions of Wikidata Items that are used in the pages that you watch. This will only include descriptions in the language of your wiki to make sure that you’re only seeing changes that are relevant to your wiki.
This improvement was requested by many users from different projects. We hope that it can help you monitor the changes on Wikidata descriptions that affect your wiki and participate in the effort of improving the data quality on Wikidata for all Wikimedia wikis and beyond.
Note: if you didn’t use the Wikidata watchlist integration feature for a long time, feel free to give it another chance! The feature has been improved since the beginning and the content it displays is more precise and useful than at the beginning of the feature in 2015.
If you encounter any issue or want to provide feedback, feel free to use [[Phab:T191831|this Phabricator ticket]]. Thanks!
[[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14:39, 30 Nuwamba, 2020 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lea_Lacroix_(WMDE)/wikis&oldid=20728482 -->
== 2020 Coolest Tool Award Ceremony on December 11th ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
Hello all,
The ceremony of the 2020 [[m:Coolest_Tool_Award|Wikimedia Coolest Tool Award]] will take place virtually on Friday, December 11th, at 17:00 GMT. This award is highlighting tools that have been nominated by contributors to the Wikimedia projects, and the ceremony will be a nice moment to show appreciation to the tools developers and maybe discover new tools!
You will find more information [[m:Coolest_Tool_Award|here]] about the livestream and the discussions channels. Thanks for your attention, [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 10:55, 7 Disamba 2020 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20734978 -->
== Community Wishlist Survey 2021 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]]
'''Muna gayyatar duk masu amfani da sukayi rijista suyi zabe akan [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Community Wishlist Survey]]. Kuna iya yin zabe daga yanzu har zuwa {{#time:j xg|2020-12-21|ha}} don yawan buri daban-daban yadda kuke so.'''
A cikin binciken, ana tattara sabbin abubuwa da ingantattun kayan aiki don gogaggen editoci. Bayan jefa kuri'a, zamu yi iya kokarin mu don biyan bukatun ku. Zamu fara da wadanda suka shahara.
Mu, [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]], muna ɗaya daga cikin ƙungiyoyin [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]]. Muna ƙirƙira da haɓaka gyare-gyare da kayan aikin gyaran wiki. Abinda muke aiki akai an yanke shi ne bisa ga sakamakon binciken Abinda muke aiki akai an yanke shi ne bisa ga sakamakon binciken fata na Al'umma. Sau ɗaya a shekara, zaku iya gabatar da buƙatu. Bayan makonni biyu, zaku iya zaɓar waɗanda kuka fi sha'awar su. Abu na gaba, zamu zaɓi buƙatu daga binciken don aiki akan su. Wasu daga cikin burin na iya samun izini ta hanyar masu haɓaka ayyukan sa kai ko wasu rukunin ƙungiyoyi.
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Tracking|You can view and vote all proposals here.]]'''
</div>
Muna jiran kuri'un ku. Mun gode!
</div>
[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]
00:52, 15 Disamba 2020 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/1&oldid=20689939 -->
== Join the conversation on the Universal Code of Conduct! ==
Greetings / Gaisuwa a gare ku!
After about 3 years of rigorous discussions aimed at shaping the Wikimedia 2030 strategy, the Wikimedia community has come up with ten (10) solid [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations|recommendations]] that would guide our actions from now on in this movement. One very important recommendation in the line-up is to [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations/Provide for Safety and Inclusion|“Provide for Safety and Inclusion”]] and a major action point in this recommendation is to create a universal code of conduct, which would be designed and implemented in conjunction with our communities across the globe.
The universal code of conduct would be a movement-wide policy which seeks to ensure the existence of a universal baseline of acceptable behaviour for everyone participating in our movement, in order to minimize incidents of harassment, bullying, discrimination or even disenfranchisement. This is even more important for much smaller Wikipedia languages like the Hausa Wikipedia, where policies like this do not already exist. A [[:m:Universal Code of Conduct/Draft review|first draft of the Universal Code of Conduct]] was concluded in October 2020.
As a global movement, we aim to further develop and enforce this very important blueprint through an inclusive process, with respect to local contexts and existing structures. Hence, we would like to invite the Hausa Wikipedia community to discuss the different ways that you think that the Universal Code of Conduct should be implemented on this Wikipedia and across the global movement.
You can share your initial thoughts directly under this message, or on the [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Draft review|UCoC meta talk page]]. You can also reach out to me personally on my talkpage or privately through my e-mail (soyeyele-ctr@wikimedia.org). For further general information on the universal code of conduct, please also check out our [[:m:Universal Code of Conduct/FAQ|frequently asked questions page]].--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 12:03, 18 ga Janairu, 2021 (UTC)
== Moving Wikimania 2021 to a Virtual Event ==
<div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikimania_logo_with_text_2.svg|right|alt=Wikimania's logo.|75px]]
''{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}''
[[:m:Wikimania 2021|Wikimania will be a virtual event this year]], and hosted by a wide group of community members. Whenever the next in-person large gathering is possible again, [[:m:ESEAP Hub|the ESEAP Core Organizing Team]] will be in charge of it. Stay tuned for more information about how ''you'' can get involved in the planning
process and other aspects of the event. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2021-January/096141.html Please read the longer version of this announcement on wikimedia-l].
''ESEAP Core Organizing Team, Wikimania Steering Committee, Wikimedia Foundation Events Team'', 15:15, 27 ga Janairu, 2021 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Wikimania21&oldid=21014617 -->
== Project Grant Open Call ==
This is the announcement for the [[m:Grants:Project|Project Grants program]] open call that started on January 11, with the submission deadline of February 10, 2021.<br> This first open call will be focussed on Community Organizing proposals. A second open call focused on research and software proposals is scheduled from February 15 with a submission deadline of March 16, 2021.<br>
For the Round 1 open call, we invite you to propose grant applications that fall under community development and organizing (offline and online) categories. Project Grant funds are available to support individuals, groups, and organizations to implement new experiments and proven ideas, from organizing a better process on your wiki, coordinating a campaign or editathon series to providing other support for community building. We offer the following resources to help you plan your project and complete a grant proposal:<br>
* Weekly proposals clinics via Zoom during the Open Call. Join us for [[m:Grants:Project|#Upcoming_Proposal_Clinics|real-time discussions]] with Program Officers and select thematic experts and get live feedback about your Project Grants proposal. We’ll answer questions and help you make your proposal better. We also offer these support pages to help you build your proposal:
* [[m:Grants:Project/Tutorial|Video tutorials]] for writing a strong application<br>
* General [[m:Grants:Project/Plan|planning page]] for Project Grants <br>
* [[m:Grants:Project/Learn|Program guidelines and criteria]]<br>
Program officers are also available to offer individualized proposal support upon request. Contact us if you would like feedback or more information.<br>
We are excited to see your grant ideas that will support our community and make an impact on the future of Wikimedia projects. Put your idea into motion, and [[m:Grants:Project/Apply|submit your proposal]] by February 10, 2021!<br>
Please feel free to get in touch with questions about getting started with your grant application, or about serving on the Project Grants Committee. Contact us at projectgrants{{email}}wikimedia.org. Please help us translate this message to your local language. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 08:01, 28 ga Janairu, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:RSharma (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20808431 -->
== New Wikipedia Library Collections Available Now (February 2021) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Hello Wikimedians!
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]]
[[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] is announcing new free, full-access, accounts to reliable sources as part of our [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/ research access program]. You can sign up to access research materials on the [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/ Library Card platform]:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/103/ Taxmann]''' – Taxation and law database
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/104/ PNAS]''' – Official journal of the National Academy of Sciences
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/57/ EBSCO]''' – New Arabic and Spanish language databases added
We have a wide array of [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/ other collections available], and a significant number now no longer require individual applications to access! Read more in our [https://diff.wikimedia.org/2020/06/24/simplifying-your-research-needs-the-wikipedia-library-launches-new-technical-improvements-and-partnerships/ blog post].
Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects!
:<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small>
--12:57, 1 ga Faburairu, 2021 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=21022367 -->
== Hausa Wikipedia Edit-a-thon a birnin Kano ==
Muna gabatar ma editocin mu cewa zamu gudanar da Edit-a-thon na Wikipedia a birnin Kano. A wajen zamu gabatar ma da ma halarta taron yadda ake rubutu a Wikipedia da kuma bude shafuka ga sababbin editoci. Shiga [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Abubakar_A_Gwanki/Hausa_Wikipedia_Edit-a-thon_in_Kano_metropolis nan] domin karin bayani. Nagode
- [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 22:35, 10 ga Faburairu, 2021 (UTC)
== Hausa Wikipedia Workshop ==
I wish to inform u that I will be organizing a workshop on how to edit Wikipedia in Kaduna state.
[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 23:09, 13 ga Faburairu, 2021 (UTC)
== Feminism & Folklore 1 February - 31 March ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{{int:please-translate}}
Greetings!
You are invited to participate in '''[[m:Feminism and Folklore 2021|Feminism and Folklore]] writing contest'''. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women's biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia. folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, etc.
You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles centered on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch-hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of [[:m:Feminism and Folklore 2021/List of Articles|suggested articles here]].
You can also support us in translating the [[m:Feminism and Folklore 2021|project page]] and help us spread the word in your native language.
Learn more about the contest and prizes from our [[m:Feminism and Folklore 2021|project page]]. Thank you.
Feminism and Folklore team,
[[m:User:Joy Agyepong|Joy Agyepong]] ([[m:User talk:Joy Agyepong|talk]]) 02:40, 16 ga Faburairu, 2021 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=20421065 -->
== Wikifunctions logo contest ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
{{Int:Hello}}. Ku taimaka a zaɓar fasalin siffar logo ta sabuwar Wikifunctions wiki. Zaɓe a fara a yau kuma zai gudana har makonni biyu. Idan kuna son shiga ciki, toh '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wikifunctions logo concept/Vote|ku shiga dan samun bayani da yin zaɓe yanzu]]''' a meta wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 01:47, 2 ga Maris, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21087740 -->
== Request for Admin ==
Assalam Alaikum, A matsayi na na daɗaɗɗen edita a Hausa Wikipedia, wanda na yi maƙaloli da gyare-gyare masu yawa. Ina neman goyon bayan ku ƴan'uwa editoci na zama mai gudanarwa a wannan shafin. Domin bunƙasa Hausa Wikipedia. Ta hanyar zama mai gudanarwa ne kaɗai zai bani damar yin wasu muhimman ayyukan kamar goge tarin maƙaloli marasa inganci, sassaita wasu bayanai, tallafawa sabbin editoci da bunƙasa editocin da muke da su.
* Assalam Alaikum, As the oldest editor of Hausa Wikipedia, I have published many articles and edits. I seek the support of you fellow editors to be the administrator on this site. To promote Hausa Wikipedia. Only by becoming an administrator I will be able to perform other important tasks such as deleting invalid articles, editing some data, supporting new editors and developing existing editors.
''Kuma kuna iya saka goyon bayan ku a nan ƙasa ko kuma akasin haka''
'''Na gode''' - [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 00:49, 10 ga Maris, 2021 (UTC)
----
'''Domin bani goyon baya ko akasin haka kuna iya rubutawa a ƙasa tare da yin Signing.
----
=== Zaɓi ===
Domin yin zaɓin ka sai ka saka waɗannan kalmomin kamar haka, domin goyon baya '''Support''' ko '''Oppose''' idan baku goya baya.
Ga misalin yadda zakuyi zaɓen → <NOWIKI>'''Support'''~~~~</NOWIKI> ko <NOWIKI>'''Oppose'''~~~~</NOWIKI>
*--- '''Support'''! Wannan yakamata, ka kasance admin ganin irin basira daka tattara amatsayin ka na mafi daɗewan edita anan. [[User:M-Mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-em''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:M-Mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 16:09, 10 ga Maris, 2021 (UTC)
*--'''Support''' Kana da goyon bayana, Allah ya sa mu dace, Allah ya tabbatar da alheri. [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(Yi Magana)</sup>]] 21:44, 10 ga Maris, 2021 (UTC)
* '''Support!''' [[User:Salihu Aliyu|Salihu Aliyu]] ([[User talk:Salihu Aliyu|talk]]) 16:17, 12 ga Maris, 2021 (UTC)
* '''Support''' –[[User:Ammarpad|Ammarpad]] ([[User talk:Ammarpad|talk]]) 11:12, 14 ga Maris, 2021 (UTC)
* '''Support'''_ [[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 22:12, 16 ga Maris, 2021 (UTC)
* '''Support''' - [[User:Hamza DK|Hamza DK]] ([[User talk:Hamza DK|talk]]) 14:55, 18 ga Maris, 2021 (UTC)
== 1Internet 1reference in Hausa Wikipedia ==
I wish to inform the experience editors in Hausa Wikipedia, I will be organizing a 1 Internet 1reference in Hausa Wikipedia that project will help how to edit Wikipedia in Kaduna state. ([[User:Aliyu shaba|Aliyu shaba]] ([[User talk:Aliyu shaba|talk]]) 18:13, 15 ga Maris, 2021 (UTC)
:. <span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 15:28, 12 ga Yuli, 2021 (UTC)
== Gasar Hausa Wikipedia na Shekara Shekara ==
'''Assalamu alaikum,'''
[[File:Hausa Wikipedia Annual Contest Logo 02.png|frameless|right|220x220px]]
Ina mai sanar da daukacin al'umman Hausa Wikipedia cewa nan bada jimawa ba za'a fara gudanar da Gasar Hausa Wikipedia na shekara shekara, gasan zai fara ne a cikin wata mai kamawa, manufar gasar shine inganta Hausa Wikipedia, samun kwarewa a fannin iya gyara Hausa Wikipedia, kirkiran mukaloli masu inganci da kuma samun kyaututtuka masu kauri, kaman Komfuta, wayar hannu, riguna da dai sauran su.
<gallery mode="packed-hover">
File:Hausa Wikipedia Annual Contest Winner 01.png|Na daya
File:Hausa Wikipedia Annual Contest Winner 02.png|Na biyu
File:Hausa Wikipedia Annual Contest Winner 03.png|Na Uku
</gallery>
Duk wanda ya fafata a cikin gasar yana da kyautan da zai samu mai kyau. [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(Yi Magana)</sup>]] 14:25, 31 ga Maris, 2021 (UTC)
== Wikipedia:Wiki For Human Right 2021 ==
Assalamu Alaikum.
Muna sanar da Ƴan'uwa cewa muna shiri na gudanar da horo na musamman game da kare hakkin Dan Adam da koyar da yadda za'ayi rubutu a Wikipedia waɗanda suka shafi kare hakkin Dan Adam. Sannan daga bisani kuma zamu gudanar da gasa ta rubutu wadda zaku samu damar lashe kyaututtuka kamar manyan wayoyi da sauran su. Duka a cikin shirin [[Wikipedia:Wiki For Human Right 2021|Wiki for Human Right]].
Kuna iya Tuntuɓa ta a shafin Tattaunawa ta ko kuma kuyi mana tambaya a shafukan mu na sada zumunta. Mun gode. - [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 05:01, 3 ga Afirilu, 2021 (UTC)
== Gamayyar Tsarin Gudanarwa Kashi na 2 ==
[[:wmf:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''Gamayyar Tsarin Gudanarwa (GTG)''']] ta samar da gamayyar yardadden ɗabi'a ga dukkanin Wikimedia movement da duk sauran manhajojinta. Aikin a yanzu yana a Karo na 2 ne, ta fitar da bayyanannun hanyoyin ƙarfafawa. Zaku iya karanta ƙarin bayani akan dukkanin aikin a [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''shafin aikin''']].
===Kwamitin rubuta Daftari: Kira dan nema===
Gidauniyar Wikimedia tana ɗaukar ma'aikatan sakai da su shiga cikin kwamiti ɗin da zasu nemi hanyar ƙarfafa tsarin. Ma'aikatan sakai a kwamitin zasu bayar da tsakanin awa 2 zuwa awa 6 a kowane sati daga ƙarshen Afrilu har Yuli da kuma sakewa a Oktoba da Nuwamba. Akwai muhimmanci na ganin kwamiti ɗin ya haɗa mabanbanta da ɗaukar kowa, da haɗa ƙwarewa daban-daban, ta haɗa ƙwararrun masu bada gudunmawa da sabbi, da wasu da suka samu ko suka yi martani, da kuma waɗanda aka tuhume su akan ƙarya da cin zarafi.
Dan nema da samun ƙarin sani game da yadda gudanarwar take, duba [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|Gamayyar Tsarin Gudanarwa/Kwamitin Daftari]].
===2021 tuntuɓar al'ummu: Sanarwa da kira ga ƴan sakai / mafassara===
Daga 5 Afrilu – 5 Mayu 2021 akwai tattaunawa akan manhajojin da dama akan yadda za'a ƙarfafa tsarin ta UCoC (GTG). Muna neman masu sakai dasu fassara muhimman abubuwa, da kuma taimakawan gudanar da tuntuɓa a harsunan su ko manhajojin su ta amfani da waɗannan [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations/Discussion|muhimman tambayoyi]]. Idan kuna son ku taimaka da sakai ga ɗaya daga cikin matakan nan, ku [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/2021 consultations|tuntube mu]] acikin kowane irin harshe da kuka fin son amfani da shi.
Domin samun sani sosai game da wannan aiki da sauran tattaunawa dake gudana, duba [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations|Gamayyar Tsarin Gudanarwa/2021 tuntuɓa]].
--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)| magana]]) 20:47, 5 ga Afirilu, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SOyeyele (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SOyeyele_(WMF)/Announcements/Hausa&oldid=21301103 -->
== Line numbering coming soon to all wikis ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Technical_Wishes_–_Line_numbering_-_2010_wikitext_editor.png|thumb|Example]]
From April 15, you can enable line numbering in some wikitext editors - for now in the template namespace, coming to more namespaces soon. This will make it easier to detect line breaks and to refer to a particular line in discussions. These numbers will be shown if you enable the syntax highlighting feature ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror extension]]), which is supported in the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|2010]] and [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017]] wikitext editors.
More information can be found on [[m:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|this project page]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:talk:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|on this talk page]].
</div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 15:08, 12 ga Afirilu, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21329014 -->
== Universal Code of Conduct: Thank You! ==
Greetings!
A big thank you to every person who participated in the enforcement discussions for the Universal Code of Conduct policy. Please note that the summary of our discussions across various platforms is now available on meta, [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Enforcement/Hausa, Igbo and Twi communities|here]]. Please feel free to translate to your local language for a wider reach. Thank you again!--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 22:23, 14 ga Afirilu, 2021 (UTC)
:Muna godiya. [[User:M-Mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-em''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:M-Mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 12:47, 18 ga Afirilu, 2021 (UTC)
== Photo walk a kasar Hausa ==
Assalamu alaikum,
Ina ma daukacin sanar da yan uwa Wikimedian saban [[metawiki:Grants:Project/Rapid/Anasskoko/Photowalk_in_Five_different_states_of_Hausa_land.#Endorsements|Anasskoko/Photowalk a kasar Hausa_]] da zamuyi akan daukan hoto a cikin kasar Hausa, wanda yake da sha'awa ko neman masaniya zai iya min magana domin kasan cewa a cikin furojet din, daga naku.---[[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(Yi Magana)</sup>]] 16:44, 16 ga Afirilu, 2021 (UTC)
== Suggested Values ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
From April 29, it will be possible to suggest values for parameters in templates. Suggested values can be added to [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] and will then be shown as a drop-down list in [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|VisualEditor]]. This allows template users to quickly select an appropriate value. This way, it prevents potential errors and reduces the effort needed to fill the template with values. It will still be possible to fill in values other than the suggested ones.
More information, including the supported parameter types and how to create suggested values: [[mw:Help:TemplateData#suggestedvalues|[1]]] [[m:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters|[2]]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Suggested values for template parameters|on this talk page]].
</div> [[m:User:Timur Vorkul (WMDE)|Timur Vorkul (WMDE)]] 14:08, 22 ga Afirilu, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:Timur Vorkul (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21361904 -->
==Kalmomin Hausa a Wikidata==
Barka! editocin Hausa Wikipedia, Ina mai farin cikin sanar daku cewa ina son gudanar da shiri na editing a Wikidata, wanda zai zo maku a watan Mayu na 2021. Hadafin shirin shine a koyar da editocin wikipedia Hausa yadda ake rubutawa da sanya kalma a wikidata. Kuna iya duba bayanai akan shirin anan [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Hausa_Wikimedians/Hausa_Lexicography_on_Wikidata here] kuma zanyi matukar farin ciki idan kuka bada fahimtar ku mai amfani. Godiya, da karin farin ciki. [[User:M-Mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-em''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:M-Mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 10:21, 26 ga Afirilu, 2021 (UTC)
== Invitation for Wikipedia Pages Wanting Photos 2021 ==
Hello there,
We are inviting you to participate in '''[[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2021|Wikipedia Pages Wanting Photos 2021]]''', a global contest scheduled to run from July through August 2021.
Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years.
In its first year (2020), 36 Wikimedia communities in 27 countries joined the campaign. Events relating to the campaign included training organized by at least 18 Wikimedia communities in 14 countries.
The campaign resulted in the addition of media files (photos, audios and videos) to more than 90,000 Wikipedia articles in 272 languages.
Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) offers an ideal task for recruiting and guiding new editors through the steps of adding content to existing pages. Besides individual participation, the WPWP campaign can be used by user groups and chapters to organize editing workshops and edit-a-thons.
The organizing team is looking for a contact person to coordinate WPWP participation at the Wikimedia user group or chapter level (geographically or thematically) or for a language WP. We’d be glad for you to reply to this message, or sign up directly at [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2021/Participating Communities#Wikimedia affiliate communities|WPWP Participating Communities]].
Please feel free to contact [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2021/Organizing Team|Organizing Team]] if you have any query.
Kind regards,<br/>
[[User:Tulsi Bhagat|Tulsi Bhagat]]<br/>
Communication Manager<br/>
Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign<br/>
<small>Message delivered by [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 06:24, 2 Mayu 2021 (UTC)</small>
<!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=21414265 -->
== Request for admin right once again! ==
Assalamu alaikum and Hello everyone,
Bayan karewan wa'adina na zama Admin, na kara garzayowa karo na biyu domin kara neman Admin a Hausa Wikipedia.
Bayan aikace aikace dana yi masu yawan gaske, kamar fara gyara babban shafin [[WP:Shafin gwaji|Babban shafin Hausa Wikipedia]], kirkiran templates na gyara mukaloli, taskance mukaloli a guri daya, patrolling, goge mukaloli mara sa kyau, gusar da shafuka da kuma sauran aiki masu yawa da baza su kirgu ba.
Ina bukatan kara zama Admin karo na biyu domin kara sa aikin dana fara mai kyau, wanda ku shaida ne akan hakan.
Ra'ayin ku nada matukar muhimmanci a fannin zaban admin, kana da cikakkiyar ikon kada min kuri'a ko kuma manna min raddi, idan kana ganin cewa na cancanta in zama admin zaka iya rantaba min hannu ta hanyar rubuta '''Support'''' sai kayi bayani, sai ka saka hannu <nowiki> ~~~~</nowiki>, idan kuma kana ganin cewa ban cancanta ba, shima zaka iya fadan ra'ayinka ta hanyar rubuta '''Oppose''' sannan kayi bayani a sarari, kuma ka saka hannu ta hanyar rubuta <nowiki> ~~~~</nowiki>. Ji da kuma fadan ra'ayoyin ku nada matukar muhimmanci a nan.--[[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(Yi Magana)</sup>]] 22:56, 7 Mayu 2021 (UTC)
----Ku saka hannu a nan
----
* Bullet list
* '''Support''' -[[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 23:51, 7 Mayu 2021 (UTC)
* '''Srongly Support''' <span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 02:04, 8 Mayu 2021 (UTC)
*''' Support''' A dedicative and hardworking wikipedian. deserve it will all requirements and more. Strongly support.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 04:28, 8 Mayu 2021 (UTC)
*''' Support''' Anas Koko has been a good and a superior wikipedian, very hardworking. Sure deserves it. [[User:Themajidi|Themajidi]] ([[User talk:Themajidi|talk]]) 11:42, 8 Mayu 2021 (UTC)
*'''Support''' Dedicated and experienced Wikipedian. –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 11:54, 8 Mayu 2021 (UTC)
[[User:Yusuf Sa'adu]] '''Support '''<nowiki>~~~~</nowiki>
*'''Support''' Hardworking and experienced[[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 19:03, 8 Mayu 2021 (UTC)
== Wikipedia Awareness in Kano Metropolis ==
Assalamu Alaikum, muna sanar da mambobi cewar Inshallah zamu gudanar da wani shiri na wayar da kawunan mutane dangane da Wikipedia a birnin Kano. Akwai kuma koyarwa da zanyi daga bayan kammala zagayen wayarwar. Ina neman [[User:Hamza DK|Hamza DK]], [[User:Maliky|Maliky]], [[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] da [[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ku zauna cikin shiri daku zamu gudanar da wannan shirin Inshallah. Ina bukatar addu'a da goyon bayan ku. Nagode - [[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 18:36, 24 Mayu 2021 (UTC)
Masha Allah
==Zaɓen Board na Wikimedia Foundation==
Barka, masu aikin sakai a Hausa Wikipedia. Ni Volunteer ne na Zaɓen Kwamitin Amintattun Wikimedia Foundation na 2021.
Ina son sanar daku cewa [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021|Zaɓen Kwamitin amintattu (Board of Trustees) na 2021]] zai zo maku bada jimawa ba, amatsayi na na [[Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Election_Volunteers|Mai-aikin sakai a Wannan Zaɓen]], aiki na shi ne na tabbatar da Hausa Wikipedia nada masaniya sosai dangane da Zaɓen kwamitin amintattu.
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees|Kwamitin Amintattu na Wikimedia Foundation]] suke duba ayyukan da Wikimedia Foundation ke gudanarwa. Amintattu na al'ummu da amintattun da ake zaɓa. Kowane amintacce yana aiki ne na tsawon wa'adin shekaru uku kacal. Al'ummun Wikimedia suna da damar yin zaɓen waɗanda za'a aika su shiga cikin Kwamitin Amintattu daga al'ummu na Wikimedia.
Duba cikakkun lokuta game da tsarin [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021#Timeline|Zaɓen Kwamitin Amintattu]].
Masu taimakawa a Wikimedia zasu yi zaɓe dan cike kujeru huɗu na Kwamitin a 2021. Wannan dama ce da zata ƙara yawan wakilai daga nan, mabanbanta, ƙwarewa na kwamitin amatsayin ƙungiya. [[Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021#Information_for_candidate|Ƴan'takaran al'ummu]] ana buƙatar su nemi zaɓen a wannan karon.
Idan baku da sha'awar yin takara amatsayin ƴantakara, zaku iya shiga dai ayi [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021#Voting_information |zaɓen daku]]. Dan mu ƙara yawan adadin masu kaɗa kuri'u da zasu shiga zaɓen daga wannan al'umma.
Zaku iya tuntuɓa na da duk tambayar da kuke dashi dangane da zaɓen anan, [[User talk:M-Mustapha|Tambaya]]. Nagode! [[User:M-Mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''M-Mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:M-Mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 15:43, 27 Mayu 2021 (UTC)
==Gasar WPWP ta sanya hotuna a shafukan Wikipedia==
Barkan mu da kokari editocin Hausa Wikipedia!
Ina mai farin cikin sanar da ku cewa zamu gudanar da gasar WPWP a wannan shekarar kamar yadda mu kayi a baya, ga link din [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Hausa_Wikimedians/WPWP_Campaign_2021 project grant] din nan. In Allah ya yarda zamu kaddamar da gasar daura/sanya hotuna a shafukan Wikipedia nan da farkon watan Yuli mai zuwa, dafatan zaku kasance tare da mu. Mungode.
[[User:M-Mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''M-Mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:M-Mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 07:19, 2 ga Yuni, 2021 (UTC)
== Universal Code of Conduct News – Issue 1 ==
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 1, June 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1|Read the full newsletter]]</span>
----
Welcome to the first issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct News]]! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code, and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC.
Please note, this is the first issue of UCoC Newsletter which is delivered to all subscribers and projects as an announcement of the initiative. If you want the future issues delivered to your talk page, village pumps, or any specific pages you find appropriate, you need to [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|subscribe here]].
You can help us by translating the newsletter issues in your languages to spread the news and create awareness of the new conduct to keep our beloved community safe for all of us. Please [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|add your name here]] if you want to be informed of the draft issue to translate beforehand. Your participation is valued and appreciated.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
* '''Affiliate consultations''' – Wikimedia affiliates of all sizes and types were invited to participate in the UCoC affiliate consultation throughout March and April 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec1|continue reading]])
* '''2021 key consultations''' – The Wikimedia Foundation held enforcement key questions consultations in April and May 2021 to request input about UCoC enforcement from the broader Wikimedia community. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec2|continue reading]])
* '''Roundtable discussions''' – The UCoC facilitation team hosted two 90-minute-long public roundtable discussions in May 2021 to discuss UCoC key enforcement questions. More conversations are scheduled. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec3|continue reading]])
* '''Phase 2 drafting committee''' – The drafting committee for the phase 2 of the UCoC started their work on 12 May 2021. Read more about their work. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec4|continue reading]])
* '''Diff blogs''' – The UCoC facilitators wrote several blog posts based on interesting findings and insights from each community during local project consultation that took place in the 1st quarter of 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec5|continue reading]])</div>
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 23:05, 11 ga Yuni, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SOyeyele (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SOyeyele_(WMF)/Announcements/Other_languages&oldid=21578291 -->
==Hausa Wikitionary Edit-a-thon==
I wish to inform the experience editors in Hausa Wikipedia, I will be organizing a Hausa Wikitionary Edit-a-thon in Kaduna metropolis.[[<span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 15:37, 15 ga Yuni, 2021 (UTC)
== Wikimania 2021: Individual Program Submissions ==
[[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]]
Dear all,
Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021.
'''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]].
Below are some links to guide you through;
* [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]]
* [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]]
* [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]]
Please note that the deadline for submission is 18th June 2021.
'''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]].
'''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have. Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]]
Best regards,
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 04:18, 16 ga Yuni, 2021 (UTC)
On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team
<!-- Message sent by User:Bodhisattwa@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21597568 -->
==Hausa Wikipedia Workshop in Zaria ==
Barka, Ina Mai farin cikin sanar da daukacin alumman cewa zan gudanar da project a Zaria, Kaduna. Wanda zai ilimantar da mutane akan Wikipedia musamman a yaren Hausa. [[User:Sanusi Gado|Sanusi Gado]] ([[User talk:Sanusi Gado|talk]]) 20:07, 19 ga Yuni, 2021 (UTC)
== Wikipedia 20 years anniversary==
Ina Mai farin Cikin sanar daku cewa zamu kawo muku bikin murnar cika Wikipedia shekara 20.
Nagode[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 12:19, 22 ga Yuni, 2021 (UTC)
== Editing news 2021 #2 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
<em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Karanta wannan a wani yare]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Jerin rajista na wannan wasiƙar ta harsuna da yawa]]</em>
[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Kananan masu ba da gudummawa suna sharhi ƙimar kammalawa a duk ɗaukacin Wikipedia|thumb|296x296px|Lokacin da sababbin shiga suke da kayan Amsa kuma sukayi kokarin sanyawa a shafin magana, sun fi samun nasarar buga tsokaci. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]]
A farkon wannan shekarar, ƙungiyar Editing ta gudanar da babban binciken [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]]. Babban maƙasudin shine gano ko Kayan Amsawa sun taimaka [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] sadarwa a kan wiki. Manufa ta biyu ita ce ganin ko maganganun da sabbin editoci suka yi ta amfani da kayan aikin ana bukatar a mayar da su akai-akai fiye da tsoffin editocin da aka yi tare da editan shafi na wikitext na yanzu.
Sakamakon mahimmanci shine:
* Sabbin editoci waɗanda suke da atomatik ("default on") samun damar amsar kayan aiki sun kasance [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] don gabatar da tsokaci akan shafin magana.
* Bayanan da sababbin editoci suka yi da Kayan Amsa suma sun kasance [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] da za a koma baya fiye da maganganun da sabbin editoci suka yi da gyaran shafi.
Wadannan sakamakon sun baiwa kungiyar Editing kwarin gwiwa cewa kayan aikin na taimakawa.
<strong>Kallon gaba</strong>
Kungiyar tana shirin yin kayan aikin Amsa ga kowa a matsayin zaɓi na ficewa a cikin watanni masu zuwa. Wannan ya riga ya faru a cikin Larabawa, Czech, da Hungary Wikipedia.
Mataki na gaba shine [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Bayan haka, zasu tura kayan aikin Amsa da farko zuwa [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]]. Bayan wannan, za su tura shi, a matakai, zuwa sauran Wikipedias da duk wikis da WMF ta shirya.
Kana iya kunnawa "{{int:discussiontools-preference-label}}" [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|A mafi kyaun fasali]] yanzu. Bayan ka samu manhajar mayar da martanin, kana iya sauya saituttukan ka kowanne lokaci [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].
–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|mataga]])
</div> 14:13, 24 ga Yuni, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21624491 -->
==Wikipedia promotion campaign in Minna Niger state==
Assalamu alaikum ƴan'uwa editocin Hausa Wikipedia masu albarka ina mai farin cikin sanar daku zan gudanar da project a Minna babban birnin jihar Neja. Zaku iya samun ƙarin bayani anan [https://meta.m.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Salihu_Aliyu/Wikipedia_promotion_campaign_in_Minna project Wikipedia promotion campaign in Minna capital city of Niger]. [[User:Salihu Aliyu|Salihu Aliyu]] ([[User talk:Salihu Aliyu|talk]]) 07:43, 25 ga Yuni, 2021 (UTC)
== WPWP Female Contest in 2021 ==
Ina mai farin cikin sanar da ku cewa muna daf da Gudanar da gasar sanya hotuna na farko wanda zai kunshi mata kadai don kara yawan editoci mata a Wikipedia.
Za'a iya bin sahun shafin ta nan https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Bashir/WPWP_Female_Contest_in_2021
[[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 09:35, 26 ga Yuni, 2021 (UTC)
== Server switch ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr"><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Karanta wannan sakon a wani yaren]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|Wikimedia Foundation]] yana gwada sauyawa tsakanin cibiyoyin bayanan sa na farko dana sakandare. Wannan zai tabbatar da hakan Wikipedia da sauran Wikimedia wikis na iya zama kan layi koda bayan bala'i Don tabbatar da cewa komai yana aiki, sashen Fasahar Wikimedia yana bukatar yin gwajin da aka shirya. Wannan gwajin zai nuna idan zasu iya dogara da aminci daga wannan cibiyar zuwa wancan. Yana bukatar kungiyoyi da yawa don shirya don gwajin kuma ya kasance don kasancewa don daidaita duk wata matsalar da ba a zata ba. <!--
Zasu canza duk zirga-zirgar ababen hawa zuwa cibiyar data ta farko akan '''Talata, Oktoba 27 2020'''. -->
Abin takaici, saboda wasu iyakoki a ciki [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], duk gyara dole ne a dakatar yayin da muke juyawa. Muna neman afuwa game da wannan rudani, kuma muna aiki don rage shi a nan gaba.
'''Zaka iya karantawa, amma banda gyara, duk wikis na wani kankanin lokaci.'''
*Ba za ku iya yin gyara ba har na tsawon awa ɗaya a ranar Talata, 2021-06-29. Gwajin zai fara a [lokaci 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, kuma a New Zealand a 02:00 NZST ranar 2021-06-30).
*Idan kayi kokarin gyara ko ajiyewa awannan lokacin, zaku ga sakon kuskure. Muna fatan cewa babu gyara da za ayi asara awannan lokacin, amma ba za mu iya garanti ba. Idan ka ga sakon kuskuren, to don Allah a jira har komai ya koma daidai. Sannan yakamata ku sami damar adana edutarku. Amma, muna ba da shawara cewa kayi kwafin canje-canje naka da farko, idan da hali.
''Sauran sakamakon'':
*Ayyukan bango zasuyi hankali kuma wasu zasu iya faduwa. Ba za a iya sabunta hanyoyin hadin da sauri ba kamar yadda aka saba. Idan ka kirkiri labarin da aka riga aka danganta shi a wani wuri, hanyar hadi zata zauna ja fiye da yadda aka saba. Wasu rubutun dadewa dole ne a tsaya.
*Za a sami daskararren lamba na mako na 2021-06-28. Kayan aiki marasa mahimmanci na asali baza su faru ba.
Ana iya jinkirta wannan aikin idan ya cancanta. Za ka iya [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2021_switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Za a sanar da kowane canje-canje a cikin jadawalin. Za a sami karin sanarwar game da wannan. Za a nuna wata tuta a dukkan wikis mintina 30 kafin wannan aikin ya faru. '''Da fatan za a raba wannan bayanin tare da jama'ar ku.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 01:19, 27 ga Yuni, 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21463754 -->
== Hausa Wikipedia Translation Edit-A-Thon ==
ina mai matukar farin cikin sanar da yan uwa editoci [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Aliyu_shaba/Hausa_Wikipedia_Translation_Edit-A-Thon | Hausa Wikipedia Translation Edit-A-Thon] wanda zai gudana a kaduna [[<span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 09:40, 28 ga Yuni, 2021 (UTC)
=== What is Your opinion on This Project ===
*'''Support''' there are hundreds if not thousands of articles that needs to b translated to Hausa which will increase wikipedia usage among Hausa speaking communities. I therefore support. [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 18:40, 12 ga Yuli, 2021 (UTC)
*'''Support''' this is really interesting. It will help loads.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 22:41, 12 ga Yuli, 2021 (UTC)
*'''Support''' What a superb idea, indeed Hausa Wikipedia is in need of more articles. Therefore I support.[[User:Sanusi Gado|Sanusi Gado]] ([[User talk:Sanusi Gado|talk]]) 00:23, 13 ga Yuli, 2021 (UTC)
*'''Support''' akwai maqaloli dayawa dasuke buqatan a fassarasu zuwa hausa wannan project din zai taimaka akan haka ina mai bada cikakken goyon bayan [[User:Sadauki11|Sadauki11]] ([[User talk:Sadauki11|talk]]) 10:18, 13 ga Yuli, 2021 (UTC)
*In '''Support''' of this idea. [[User:Anasskoko|<b style="color:#00BFFF">An@ss_koko</b>]][[User talk:Anasskoko|<sup style="color:#7F007F">(Yi Magana)</sup>]] 14:03, 13 ga Yuli, 2021 (UTC)
*'''Strong support'''. However, make sure not to rely too heavily on Google Translate and to avoid its mistakes. I would also encourage more original content in Hausa. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 19:26, 6 ga Augusta, 2021 (UTC)
==Hausa Wikipedia Edith A Thon Kaduna==
Barkan ku! Ina Mai murnar da zuwanku Shirin mu na edit a thon. Wanda zai gunada a Cikin kwaryar birnin Jihar Kadunan Nigeria. Nagode.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 12:43, 29 ga Yuni, 2021 (UTC)
==Wiki for Kaduna State University.==
Barkan ku! Ina Mai murnar sanar daku zuwan Shirin mu na edit a thon. Wanda zai gudana a Cikin kwaryar birnin Jihar Kadunan Nigeria. Nagode.[[User:Abubakarsadiqahmad2018|Abubakarsadiqahmad2018]] ([[Abubakarsadiqahmad2018|talk]]
==The Activities of Gangsters.==
Barkan ku! Ina Mai murnar sanar daku zuwan Shirin mu na edit a thon. Wanda zai gudana a Cikin kwaryar birnin Jihar Kadunan Nigeria. Nagode.[[User:Abubakarsadiqahmad2018|Abubakarsadiqahmad2018]] ([[Abubakarsadiqahmad2018|talk]]
== Hausa Wikidata Noun, Pronoun and Verb Lexemes create ==
Yan'uwa na editoci barkan ku da war haka, ina farin cikin sanar daku zuwan wani editathon da na hausa community zaizo muku nan bada jimawa ba. Na gode. [[User:Sirryboi|Sirryboi]] ([[User talk:Sirryboi|talk]]) 19:11, 6 ga Yuli, 2021 (UTC)
==Wikiloves sport people==
Inama editocin hausa barka da warhaka da fatan kowa na lfy ina Mai sanar daku cewa zan gudanar da project a jihar Kaduna Wanda zai ilmantar da mutane akan kirkiran mukala na yan wasa Wanda Zaizo muku nan gaba,Kuna iya duba bayanai akan Shirin anan[https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Umar_a_usman/Wikiloves_Sport_people] na gode.
[[User:Umar a usman|Umar a usman]] ([[User talk:Umar a usman|talk]]) 21:47, 6 ga yuli, 2021 (UTC)
== Universal Code of Conduct News – Issue 2 ==
<section begin="ucoc-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 2, July 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the second issue of [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC.
If you haven’t already, please remember to subscribe [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Initial meetings of the drafting committee have helped to connect and align key topics on enforcement, while highlighting prior research around existing processes and gaps within our movement. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]])
*'''Targets of Harassment Research''' - To support the drafting committee, the Wikimedia Foundation has conducted a research project focused on experiences of harassment on Wikimedia projects. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Targets of Harassment Research|continue reading]])
*'''Functionaries’ Consultation''' - Since June, Functionaries from across the various wikis have been meeting to discuss what the future will look like in a global context with the UCoC. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Functionaries’ Consultation|continue reading]])
*'''Roundtable Discussions''' - The UCoC facilitation team once again, hosted another roundtable discussion, this time for Korean-speaking community members and participants of other ESEAP projects to discuss the enforcement of the UCoC. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Roundtable Discussions|continue reading]])
*'''Early Adoption of UCoC by Communities''' - Since its ratification by the Board in February 2021, situations whereby UCoC is being adopted and applied within the Wikimedia community has grown. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Early Adoption of UCoC by Communities|continue reading]])
*'''New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee''' - The CRC was originally expected to conclude by July 1. However, with the UCoC now expected to be in development until December, the timeline for the CRC has also changed. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee|continue reading]])
*'''Wikimania''' - The UCoC team is planning to hold a moderated discussion featuring representatives across the movement during Wikimania 2021. It also plans to have a presence at the conference’s Community Village. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Wikimania Session|continue reading]])
*'''Diff blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Diff Blogs|continue reading]])</div>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:18, 14 ga Yuli, 2021 (UTC)
== Wikipedia Workshop in Funtua ==
Assalamu Alaikum, ina sanar da kowa cewar akwai Workshop da zan gudanar a na Wikipedia a Funtua Inshallah kwanan nan. - [[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 15:54, 20 ga Yuli, 2021 (UTC)
[[User:Hamza DK|Hamza DK]]. Allah ya kaimu lapiya.insha Allah zamu halarta.
== Changing Nijeriya to Najeriya ==
Would it be a good idea to move all categories with "Nijeriya" to "Najeriya"? I think Nijeriya is more commonly used in Niger, not in Nigeria. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 12:43, 23 ga Yuli, 2021 (UTC)
== Wiki 4 education in kaduna ==
Assalamualaikum, Ina sanar da ku zuwan project dina mai suna wiki 4 education in kaduna [[User:Umar Ahmad2345]] ([[User talk:Umar Ahmad2345|talk]])
== wikipedia Editathon in Abuja==
Assalamualaikum, Ina sanar da ku zuwan project dina mai suna wikipedia editathon in abuja [[User:Umar Ahmad2345]] ([[User talk:Umar Ahmad2345|talk]])
== Wikipedia 20 in Kano ==
Assalamualaikum, Ina sanar da kowa da kowa cewar muna da bikin Wikipedia 20 a Kano cikin watan Agusta insha Allah. –[[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 14:46, 27 ga Yuli, 2021 (UTC)
[[User:Hamza DK|Hamza DK]] Allah ya nuna mana lapiya.
== Wiki For Human Right 2021 ==
Assalam Alaikum. Ina farincikin sanar da yan'uwa cewa mun kammala gasar [https://ha.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wiki_For_Human_Right_2021 Wiki For Human Right 2021]. Gasar anyi ta Ne a tsakanin 6 Yuli 2021 zuwa 16 Yuli 2021, Kuma ga sakamakon gasar kamar haka.
{| class="wikitable"
|+ Sakamako
|-
! Yan Gasa !! Makaloli !! Maki
|-
| [[User:Umar-askira|Umar-askira]] || 0 || 0
|-
| [[User:Bello Na'im|Bello Na'im]] || 0 || 0
|-
| [[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] || 69 || 1253
|-
| [[User:Hamza DK|Hamza DK]] || 35 || 610
|-
| [[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] || 144 || 1890
|-
| [[User:Maliky|Maliky]] || 0 || 0
|-
| [[User:Umar a usman|Umar a Usman]] || 4 || 41
|-
| [[User:Abubakar SD|Abubakar SD]] || 2 || 21
|-
| [[User:m I idrees|m I idrees]] || 0 || 0
|}
Domin Karin bayani game da yadda sakamakon gasar ya kasance sai a shiga [https://ha.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wiki_For_Human_Right_2021/Ma%C6%99aloli Shafin jerin makaloli]
–[[User:Abubakar A Gwanki|Abubakar A Gwanki]] ([[User talk:Abubakar A Gwanki|talk]]) 06:46, 28 ga Yuli, 2021 (UTC)
== Improving Quality of Hausa Wikipedia Articles ==
Assalamu Alaikum, ina mai farin cikin sanar daku cewa zan gudanar da project don inganta mukalu musamman wanda ke bukatar manazarta da sauran gyararraki. [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 20:36, 28 ga Yuli, 2021 (UTC)
:Too many Hausa articles are unproofed Google Translate jobs. We need a proofreading WikiProject. [[User:Sabon Harshe|Sabon Harshe]] ([[User talk:Sabon Harshe|talk]]) 19:24, 6 ga Augusta, 2021 (UTC)
== Wikitionary Editathon in Katsina ==
Assalamu alaikum, ina mai sanar da al'umma hausa wikipedia cewa akwai gasa da za'a gudanar a Katsina don gabatar da Wikitionary ga hausa mazauna Katsina da kuma wasu daga cikin sister projects na Wikipedia. Nagode [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 07:59, 8 Satumba 2021 (UTC)
==Commons Wikimedia Workshop==
Assalamualaikum, Ina Mai farin cikin sanar daku cewa zamu gudanar da project akan commons. Inda zamu nunar sheda al'umma yadda ake saka hotuna a wiki commons.
Mungode!
[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 06:52, 11 ga Augusta, 2021 (UTC)
== New Wikipedia Library collections and design update (August 2021) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Hello Wikimedians!
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL OWL says log in today!]]
[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/users/my_library/ The Wikipedia Library] is pleased to announce the addition of new collections, alongside a new interface design. New collections include:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/107/ Cabells]''' – Scholarly and predatory journal database
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/108/ Taaghche]''' - Persian language e-books
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/112/ Merkur]''', '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/111/ Musik & Ästhetik]''', and '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/110/ Psychologie, Psychotherapie, Psychoanalyse]''' - German language magazines and journals published by Klett-Cotta
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/117/ Art Archiv]''', '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/113/ Capital]''', '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/115/ Geo]''', '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/116/ Geo Epoche]''', and '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/114/ Stern]''' - German language newspapers and magazines published by Gruner + Jahr
Additionally, '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/105/ De Gruyter]''' and '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/106/ Nomos]''' have been centralised from their previous on-wiki signup location on the German Wikipedia. Many other collections are freely available by simply logging in to [https://wikipedialibrary.wmflabs.org/ The Wikipedia Library] with your Wikimedia login!
We are also excited to announce that the first version of a new design for My Library was deployed this week. We will be iterating on this design with more features over the coming weeks. Read more on the [[:m:Library Card platform/Design improvements|project page on Meta]].
Lastly, an Echo notification will begin rolling out soon to notify eligible editors about the library ([[Phab:T132084|T132084]]). If you can translate the notification please do so [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&group=ext-thewikipedialibrary at TranslateWiki]!
--The Wikipedia Library Team 13:23, 11 ga Augusta, 2021 (UTC)
:<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small>
</div>
<!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=21851699 -->
== Universal Code of Conduct - Enforcement draft guidelines review ==
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Universal Code of Conduct Phase 2 drafting committee]] would like comments about the '''[[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|enforcement draft guidelines]]''' for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). This review period is planned for 17 August 2021 through 17 October 2021.
These guidelines are not final but you can help move the progress forward. The committee will revise the guidelines based upon community input.
Comments can be shared in any language on the [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|draft review talk page]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Discussions|multiple other venues]]. Community members are encouraged to organize conversations in their communities.
There are planned live discussions about the UCoC enforcement draft guidelines:
:[[wmania:2021:Submissions/Universal_Code_of_Conduct_Roundtable|Wikimania 2021 session]] (recorded 16 August)
:[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions#Conversation hours|Conversation hours]] - 24 August, 31 August, 7 September @ 03:00 UTC & 14:00 UTC
:[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|Roundtable calls]] - 18 September @ 03:00 UTC & 15:00 UTC
Summaries of discussions will be posted every two weeks [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digests|here]].--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 20:35, 18 ga Augusta, 2021 (UTC)
==2021 Board election voting opens!==
Voting for the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|2021 Board of Trustees election]] is now open. Candidates from the community were asked to submit their candidacy. After a three week long Call for Candidates, there are [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Candidate%20Table|19 candidates for the 2021 election]].
The Wikimedia movement has the opportunity to vote for the selection of community-and-affiliate trustees. By voting, you will help to identify those people who have the qualities to best serve the needs of the movement for the next several years. The Board is expected to select the four most voted candidates to serve as trustees. Voting closes 31 August 2021.
The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] oversees the Wikimedia Foundation's operations. The Board wants to improve their competences and diversity as a team. They have shared the [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Skills|areas of expertise]] that they are currently missing and hope to cover with new trustees.
[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Candidate%20Table|Learn more about candidates]]. [[c:File:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees.webm|Learn about the Board of Trustees]]. [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|Vote]].
Read the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/2021-08-18/2021 Voting Opens|full announcement]].
Best,
The Elections Committee
--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 23:27, 18 ga Augusta, 2021 (UTC)
== Have you voted? ==
Hi all,
Kudos! to the Hausa Wikipedia community.
There are 8 eligible voters in Hausa Wikipedia for the ongoing [[:meta:Wikimedia Foundation elections/2021|Wikimedia Board of Trustees elections]]. But only one 5 people have voted so far. It will be great if more people can cast their votes.
The Wikimedia Foundation Board of Trustees election is still ongoing. Votes will be accepted until 23:59 31 August 2021 (UTC).
[https://www.youtube.com/watch?v=6wgyP3fNI4M 2021 Wikimedia Board election video]:Please watch and share this widely so we can motivate more participation from all eligible voters!
Please visit [[:meta:Wikimedia Foundation Board Elections 2021|here]] to cast your vote. You can also read more about the candidates [[:meta:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates|here]]
Best, [[User:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[User talk:Zuz (WMF)|talk]]) 10:11, 26 ga Augusta, 2021 (UTC)
== Universal Code of Conduct News – Issue 3 ==
<section begin="ucoc-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 3, August 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the third issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC.
If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''The Enforcement Draft Guidelines''' - The Enforcement Draft Guidelines for the Universal Code of Conduct has just been published on meta in different languages. These guidelines include some definitions of newly introduced terms and recommendations for local enforcement structures. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#The Enforcement Draft Guidelines|continue reading]])
*'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Before the enforcement guidelines are finalized, they must be reviewed and discussed by the community. The facilitation team has set up various discussion means throughout this review period. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]])
*'''Conversation Hours & Roundtables''' - To listen to community opinions and exchange ideas regarding enforcement draft guidelines proposed by the drafting committee, the UCoC facilitation team will be hosting weekly conversation hours. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Conversation Hours & Roundtables|continue reading]])
*'''Wikimania Wrap-up''' - The facilitation team hosted a Roundtable at Wikimania 2021, featuring some WMF trustees and staff. The session offered some insights on how the Enforcement Draft Guidelines came about, and what next steps are being imagined. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimania Wrap-up|continue reading]])
*'''Translation''' - Because a considerable number of Wikimedians are not English speakers, and that UCoC applies to all members, projects across the wikimedia movement, it’s of a great importance to provide adequate language support throughout this process. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Translation|continue reading]])
*'''Diff blogs''' - Check out some interesting publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Diff Blogs|continue reading]])
*'''WMF's 2021 Board of Trustees election''' - Please read the Candidate Presentations and vote! ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimedia Foundation's Board of Trustees 2021 election|continue reading]])</div>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:54, 27 ga Augusta, 2021 (UTC)
== Science Articles translation in Hausa Wikipedia ==
Yan'uwa editoci barkan ku da war haka, nan bada jimawa ba za gudanar da editathon na translation of science articles a cikin Hausa wikipedia. Nagode.
== 📣 Sauya Software ta Mediawiki zuwa Hausa ==
Sannu! Hausa Wikimedians, Ina fatan wannan sako ya same ku lafiya. Ina son in sanar muku da wani shiri da nake shirin yi wanda zai horar da editocin wikipedia na Hausa da gayyatar masu fassara kan yadda ake fassara software na Mediawiki akan manhajata ta translatewiki.net. Kuna iya bada shawara mai amfani. 👉 [[m:Grants: Project/Rapid/Hausa Wikimedians/Translatewiki | Anan]] kuma zan yi farin ciki idan kun ba mu amsa mai kyau. Godiya, gaisuwa mai kyau. [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 13:00, 3 Satumba 2021 (UTC)
== The 2022 Community Wishlist Survey will happen in January ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
Hello everyone,
We hope all of you are as well and safe as possible during these trying times! We wanted to share some news about a change to the Community Wishlist Survey 2022. We would like to hear your opinions as well.
Summary:
<div style="font-style:italic;">
We will be running the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] 2022 in January 2022. We need more time to work on the 2021 wishes. We also need time to prepare some changes to the Wishlist 2022. In the meantime, you can use a [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|dedicated sandbox to leave early ideas for the 2022 wishes]].
</div>
=== Proposing and wish-fulfillment will happen during the same year ===
In the past, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] team has run the Community Wishlist Survey for the following year in November of the prior year. For example, we ran the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Wishlist for 2021]] in November 2020. That worked well a few years ago. At that time, we used to start working on the Wishlist soon after the results of the voting were published.
However, in 2021, there was a delay between the voting and the time when we could start working on the new wishes. Until July 2021, we were working on wishes from the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Wishlist for 2020]].
We hope having the Wishlist 2022 in January 2022 will be more intuitive. This will also give us time to fulfill more wishes from the 2021 Wishlist.
=== Encouraging wider participation from historically excluded communities ===
We are thinking how to make the Wishlist easier to participate in. We want to support more translations, and encourage under-resourced communities to be more active. We would like to have some time to make these changes.
=== A new space to talk to us about priorities and wishes not granted yet ===
We will have gone 365 days without a Wishlist. We encourage you to approach us. We hope to hear from you in the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]], but we also hope to see you at our bi-monthly Talk to Us meetings! These will be hosted at two different times friendly to time zones around the globe.
We will begin our first meeting '''September 15th at 23:00 UTC'''. More details about the agenda and format coming soon!
=== Brainstorm and draft proposals before the proposal phase ===
If you have early ideas for wishes, you can use the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|new Community Wishlist Survey sandbox]]. This way, you will not forget about these before January 2022. You will be able to come back and refine your ideas. Remember, edits in the sandbox don't count as wishes!
=== Feedback ===
* What should we do to improve the Wishlist pages?
* How would you like to use our new [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|sandbox?]]
* What, if any, risks do you foresee in our decision to change the date of the Wishlist 2022?
* What will help more people participate in the Wishlist 2022?
Answer on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]] (in any language you prefer) or at our Talk to Us meetings.
</div>
[[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 00:23, 7 Satumba 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 -->
== Results for the most contended Wikimedia Foundation Board of Trustees election ==
[[File:Wikimedia-logo black.svg|100px|center]]
Thank you to everyone who participated in the 2021 Board election. The Elections Committee has reviewed the votes of the 2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election, organized to select four new trustees. A record 6,873 people from across 214 projects cast their valid votes. The following four candidates received the most support:
# Rosie Stephenson-Goodknight
# Victoria Doronina
# Dariusz Jemielniak
# Lorenzo Losa
While these candidates have been ranked through the community vote, they are not yet appointed to the Board of Trustees. They still need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. The Board has set a tentative date to appoint new trustees at the end of this month.
Read [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/2021-09-07/2021_Election_Results|the full announcement here]].--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 22:50, 7 Satumba 2021 (UTC)
== Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee ending 14 September 2021 ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="announcement-content"/>Movement Strategy announces [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|the Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee]]. The Call opens August 2, 2021 and closes September 14, 2021.
The Committee is expected to represent [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Diversity_and_Expertise_Matrices|diversity in the Movement]]. Diversity includes gender, language, geography, and experience. This comprises participation in projects, affiliates, and the Wikimedia Foundation.
English fluency is not required to become a member. If needed, translation and interpretation support is provided. Members will receive an allowance to offset participation costs. It is US$100 every two months.
We are looking for people who have some of the following [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|skills]]:
* Know how to write collaboratively. (demonstrated experience is a plus)
* Are ready to find compromises.
* Focus on inclusion and diversity.
* Have knowledge of community consultations.
* Have intercultural communication experience.
* Have governance or organization experience in non-profits or communities.
* Have experience negotiating with different parties.
The Committee is expected to start with 15 people. If there are 20 or more candidates, a mixed election and selection process will happen. If there are 19 or fewer candidates, then the process of selection without election takes place.
Will you help move Wikimedia forward in this important role? Submit your candidacy [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|here]]. Please contact strategy2030[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org with questions.<section end="announcement-content"/>
</div>
[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 17:01, 10 Satumba 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikipedia&oldid=22002240 -->
== Server switch ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr"><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Karanta wannan saƙon a wani yaren]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|Wikimedia Foundation]] za'a gwada chanji tsakanin cibiyoyin bayanai na farko dana sakandare. Wannan zai tabbatar da cewa Wikipedia da sauran wikis na wikimedia na iya tsayuwa akan yanar gizo koda bayan wata ruɗani Don tabbatar da cewa komai yana aiki, sashen Fasahar Wikimedia yana buƙatar yin gwajin da aka shirya. Wannan gwajin zai nuna idan zasu iya dogara da amincewa da chanji daga wannan cibiyar zuwa wancan. Ana buƙatar ƙungiyoyi da su zauna cikin shiri kuma su kasance a kusa don magance duk wata matsala da ke iya tasowa yayin gyaran.
Zasu canza duk zirga-zirgar zuwa cibiyar data ta farko a ranan '''Talata, Oktoba 27 2020'''.
Abin takaici, saboda wasu iyakoki na cikin [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], dole a dakata da duk gyararraki dole ne a yayin da muke yin sauyin. Muna neman afuwa game da wannan tsaiko, kuma muna aiki don raguwarsa nan gaba.
'''Zaka iya karantawa, amma banda gyara, a duka wikis na wani ɗan ƙanƙanin lokaci.'''
*Ba za ku iya yin wani gyara ba har na tsawon awa ɗaya a ranar Talata, 2021-09-13. Gwajin zai fara daga karfe [lokaci 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, kuma a New Zealand a 02:00 NZST ranar 2021-06-30).
*Idan kayi ƙoƙarin gyara ko ajiyewa awannan lokacin, zaku ga saƙon kuskure. Muna fatan cewa babu gyara da za ayi asara awannan lokacin, amma ba za mu iya tabbatar muku ba. Idan ka ga sakon kuskuren, to don Allah a jira har komai ya koma daidai. Sannan ne zaku samu damar adana gyaran ku. Amma, muna ba da shawara cewa ku kwafe canje-canjen ku tun daga farko, idan da hali.
''Wasu sakamakon'':
*Ayyukan bango zasu Kasance a hankalu kuma wasu za'a iya ajiye su. Tana iya kasancewa hanyoyin hadin masu kalar-ja ba zasu dawo ba da sauri kamar yadda aka saba. Idan ka kirkiri labarin da aka riga aka danganta shi a wani wuri, hanyar hadi zata zauna a kalar-ja fiye da yadda aka saba. Dole ne a tsaida duk wasu rubutun masu dadewa
* <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">We expect the code deployments to happen as any other week.</span> <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards.</span>
Ana iya jinkirta wannan aikin dangane da yadda hali ya bada Za ka iya karanta tsarin a [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Za a sanar da duk wanu canji na wannan jadawalin. Za a sami karin sanarwar dangane da wannan. Za a nuna wata tuta a kowace wikis mintina 30 kafin wannan aikin ya faru. '''Ayi kokarin yadda wannan bayanin tare ga jama'ar ku.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 00:45, 11 Satumba 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 -->
== Talk to the Community Tech ==
[[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|frameless|50px]]
[[:m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2021-09 Talk to Us|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Community_Wishlist_Survey/Updates/2021-09_Talk_to_Us&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
Hello!
As we have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|recently announced]], we, the team working on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]], would like to invite you to an online meeting with us. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210915T2300 '''September 15th, 23:00 UTC'''] on Zoom, and will last an hour. [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 '''Click here to join'''].
'''Agenda'''
* [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Status report 1#Prioritization Process|How we prioritize the wishes to be granted]]
* [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|Why we decided to change the date]] from November 2021 to January 2022
* Update on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes
* Questions and answers
'''Format'''
The meeting will not be recorded or streamed. Notes without attribution will be taken and published on Meta-Wiki. The presentation (first three points in the agenda) will be given in English.
We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them [[m:Talk:Community Wishlist Survey|on the Community Wishlist Survey talk page]] or send to sgrabarczuk@wikimedia.org.
[[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] (the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] manager) will be hosting this meeting.
'''Invitation link'''
* [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online]
* Meeting ID: 898 2861 5390
* One tap mobile
** +16465588656,,89828615390# US (New York)
** +16699006833,,89828615390# US (San Jose)
* [https://wikimedia.zoom.us/u/kctR45AI8o Dial by your location]
See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 03:03, 11 Satumba 2021 (UTC)
<!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 -->
== Hausa Wikipedia Edit-a-thon Training &Translation articles ==
Ina mai farin cikin sanar da yan uwa hausawa zuwan project dina Hausa Wikipedia Edit-a-thon Training &Translation articles wanda zai zomaku nan bada dadewa ba insha Allahu. [[User: Umar Ahmad2345]] 03:38, 2 October 2021 2021 (UTC)
== Movement Charter Drafting Committee - Community Elections to take place October 11 - 24 ==
<section begin="announcement-content"/>This is a short message with an update from the Movement Charter process. The call for candidates for the Drafting Committee closed September 14, and we got a diverse range of candidates. The committee will consist of 15 members, and those will be (s)elected via three different ways.
The 15 member committee will be selected with a [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Set Up Process|3-step process]]:
* Election process for project communities to elect 7 members of the committee.
* Selection process for affiliates to select 6 members of the committee.
* Wikimedia Foundation process to appoint 2 members of the committee.
The community elections will take place between October 11 and October 24. The other process will take place in parallel, so that all processes will be concluded by November 1.
For the full context of the Movement Charter, its role, as well the process for its creation, please [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter|have a look at Meta]]. You can also contact us at any time on Telegram or via email (wikimedia2030@wikimedia.org).<section end="announcement-content"/>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 19:35, 23 Satumba 2021 (UTC)
== Select You the question statements for candidates of Drafting Committee Movement Charter ==
Into 2021-10-04 11:59:59 UTC you can select [[:m:Movement Charter/Drafting Committee/Election Compass Statements|question statements]] for the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates|candidates]] of [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|Drafting Committee]] [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter|Movement Charter]]. ✍️ [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] ([[User talk:Dušan Kreheľ|talk]]) 22:44, 29 Satumba 2021 (UTC)
== Universal Code of Conduct Draft Enforcement Guidelines review still needs your ideas and opinions ==
Hello, this is just a reminder that the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|Universal Code of Conduct Draft Enforcement Guidelines]] are open for review and comment. The Drafting Committee will start working on revisions and improvement in '''less than two weeks (October 17)''', so it is important that you give them your ideas and opinions soon!
There is now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review/Abstract|a short, simple version of the Draft Guidelines]] here to make your review easier. If possible, also help translate the short version into more languages!
We will also hold [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|one last conversation hour]] on October 15, 2021 03:00 and 14:00 UTC.
On behalf of the [[m:Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Drafting Committee]], much thanks to everyone who has given ideas so far. We hope to hear from more of you - the Guidelines will be much stronger if more opinions are included.–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:14, 6 Oktoba 2021 (UTC)
== Covid 19 Awareness Campaign Across Social media ==
Barkan ku, Da aiki.
Da fatan Kuna lafiya?
Muna masu farin cikin sanar daku gobe, talata 12 ga watan oktoba zamu Fara gunadar da kamfe na wayar dakai akan Annobar Covid 19. Wanda zai gudana a Facebook da WhatsApp. Harna tsawon sati Biyu.
Muna neman hadin kanku. Mun gode.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 11:33, 11 Oktoba 2021 (UTC)
== Yanzu haka an buɗe kaɗa kuri'a don zaɓen mambobin kwamitin shirya daftarin Yarjejeniyar ==
Yanzu haka an buɗe kaɗa kuri'a don zaɓen mambobin kwamitin shirya daftarin Yarjejeniyar. Gaba ɗaya, 'yan Wikimidiya 70 daga ko'ina cikin duniya suna neman kujeru 7 a waɗannan zaɓukan.
'''Ana buɗe zaɓen daga ranar 12 ga Oktoba zuwa 24 ga Oktoba, 2021 (Ko ina a Duniya).'''
Kwamitin zai ƙunshi membobi 15 gaba ɗaya: Al'ummomin kan layi suna zaɓen membobi 7, membobin Wikimedia ne za su zaɓi mambobi 6 ta hanyar da ta dace, kuma Wikimedia Foundation za ta naɗa mambobi 2. Shirin shine a tattara kwamitin kafin 1 ga Nuwamba, 2021.
*[[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates|Koyi game da kowane ɗan takara don sanar da ƙuri'unku cikin yaren da kuka fi so]]
*[[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|Koyi game da Kwamitin Shirya]]
*Muna gwada aikace -aikacen shawarwarin jefa ƙuri'a don wannan zaɓen. Danna kanku ta hanyar kayan aiki kuma zaku ga wanne ɗan takarar ya fi kusa da ku! [https://mcdc-election-compass.toolforge.org/ Duba a]
*[[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections|Karanta Cikakken Sanarwa]]
*'''[[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections|Tafi Zaɓen a SecurePoll akan!]]'''
–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:41, 13 Oktoba 2021 (UTC)
== Universal Code of Conduct News – Issue 4 ==
<section begin="ucoc-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 4, October 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the fourth issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC.
If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up''' - The Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines Review will come to a close on 17 October 2021, after more than two months of extensive consultations. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up|continue reading]])
*'''Roundtable Discussions and Conversation Hours''' - Another successful roundtable session happened on September 18, 2021 to discuss the EDGR. One last conversation hour will be happening on October 15th, 2021. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Roundtable Discussions and Conversation Hours|continue reading]])
*'''Movement Charter Drafting Committee Elections''' - The Movement Charter Drafting Committee selection process has kicked off and will be open until October 25, 2021. Contributors to Wikimedia projects can elect their favorite candidates on to the committee. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Movement Charter Drafting Committee Elections|continue reading]])
*'''New Direction for the Newsletter''' - As we round-up the consultation processes for the Universal Code of Conduct, the facilitation team is currently envisioning new directions for the newsletter. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#New Direction for the Newsletter|continue reading]])
*'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Diff Blogs|continue reading]])<section end="ucoc-newsletter"/></div>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 21:46, 14 Oktoba 2021 (UTC)
== Buƙatar admin ta dindindin ==
Barkan mu da ƙoƙari. Nine User:Em-mustapha ɗaya daga cikin daɗeɗɗun editoci a wannan manhaja ta Hausa Wikipedia. Ina mai farin cikin sanar da ku cewa ina neman iko na admin a karo na huɗu kenan bayan nayi sau uku a baya na gajerun zango, sai dai a wannan karon ina neman abani buƙatar ne na dindindin ganin cewa zaifi sauƙi idan aka bani hakan bawai sai a koda yaushe in riƙa dawowa ina sake neman buƙatar ba. A ƙarshe dai ina neman wannan damar ce domin ina cigaba da kula da bada kariya ga wannan manhaja, wurin daidaita abubuwa, goge shafuka marasa inganci waɗanda ka iya korar masu zuwa karatu da bincike sanadiyar rashin ingancin su, dakatar da editoci masu rusa manhajar ta hanyar bada gudunmawa marasa inganci, bayar da horo da buɗe akwatin ga sabbin editoci musamman lokacin shiri da sauran ayyuka da zan iya taimakawa.
=== Goyon baya ===
Idan kun bada goyon baya ga wannan buƙatar, sai ku sanya <nowiki>*''' Support'''* ko akasin haka wato *"'''Oppose'''"*</nowiki> da dalilin ku a ƙasar wannan rubutu. Nagode. [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 04:36, 16 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' lailai Wannan edita ya chanchanci wannan matsayi. Duba da jajircewa da ayyukan dayake Yi. Muna goyan baya. [[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 06:24, 17 Oktoba 2021 (UTC)
*''' Support''' Tabbas wannan al'amari ne dake bukatar jajirtattun masu bada gudummawa musamman Em Mustapha da yana cikin manyan jigogin a wannan manhaja, saboda haka muna goyon baya. [[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 09:50, 18 Oktoba 2021 (UTC)
* Duba da yadda wannan edita yake fadi tashi domin ganin cigaban Hausa Wikipedia da editoci da ma ''Hausa Wikimedians User Group'' tabbas ya cancanci zama admin na dindindin. A matsayi na na admin na wucin gadi, tabbas '''Kana da goyon baya na'''.
-[[User:Gwanki|<b style="color:#FF00FF">Gwanki</b>]][[User talk:Gwanki|<sup style="color:#800000">(Yi Min Magana)</sup>]] 09:55, 18 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Tabbas wannan tsohon edita ne, kuma mai ƙoƙarin ganin ya samar da cigaba a cikin wannan manhaja ta '''Hausa Wikipedia''', da kuma '''Hausa Wikimedians User Group''' da kuma inganta ayyukanta, Tabbas ya cancanta ya zama Admin na Dindindin. '''ina goyon bayan ka 100%''' -[[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 12:01, 18 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Tabbas ka cancanci ka zamo admin na dindindin saboda ƙwazon ka da ƙwarewarka a wannan tafiya gami da jajircewar ka akan warware duk wasu matsalolin da suka shafi wannan tafiya a wannan user group na Hausa wikimedians, ina goyon bayan ka ɗari bisa ɗari 💯. [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] 14:17, 18 Oktoba 2021 (UTC)
*''' Support''' Tabbas wannan al'amari ne dake bukatar jajirtattun masu bada gudummawa irin su Em Mustapha dan yana cikin manyan jigogi a wannan manhaja, saboda haka muna goyon bayansa dari bisa Dari [[User:Hamxo|Hamxo]] ([[User talk:Hamxo|talk]]) 10:56,19 ga watan Oktoberfest 2021 (UTC)
*'''support''' Em-mustapha jajirtacce ne kuma haziki. Yana aiki tukuru babu dare babu rana don ganin cigaban Hausa wikipedia ya cigaba da wakana. Ina goyan baya dari-bisa-dari (100%) wajen cigaba da jagorantan Hausa wikipedia na dindindin.[[User:Iliyasu Umar|Iliyasu Umar]] ([[User talk:Iliyasu Umar|talk]]) 22:05, 19 Oktoba 2021 (UTC)
*'''support''' Tabbas wannan edita ya chanchanta wajen bada gudun mawa sosai a Hausa Wikipedia ina goyan baya sosai [[User:Umar a usman|Umar a usman]] ([[User talk:Umar a usman|talk]]) 13:00, 19 Oktoba 2021 (UTC)
*'''"support"'''
Gaskiya saboda wannan edita ne jajirtace wanda ya dade yana bada gudumarsa a hausa Wikipedia muna goyan bayan bashi admin na dindin[[User:Itzedubaba|Itzedubaba]] ([[User talk:Itzedubaba|talk]]) 12:59, 19 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' [[User:Shamsu Musa1|Shamsu Musa1]] ([[User talk:Shamsu Musa1|talk]]) 17:13, 19 Oktoba 2021 (UTC) Shamsu Musa1
*'''Support''' ina goyon baya 100%, duba da yadda wannan editan yake jajircewa akan wannan project din. [[User:Bello Na'im|Bello Na'im]] ([[User talk:Bello Na'im|talk]]) 16:59, 20 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support'''. –[[User:DonCamillo|DonCamillo]] ([[User talk:DonCamillo|talk]]) 08:21, 21 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Tabbas wannan tsoho kuma babban Edita ne dake taimakawa hausa wikipedia ta kowane ɓangare, dan haka muna goyon bayan shi akan wannan kudirin nashi mai albarka *[[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 05:31, 22 Oktoba 2021 (UTC)
*''''SUPPORT'''' Ina goyon bayan ka Em-mustapha a baka admin na dindindin. [[User:Daitu003|Daitu003]] ([[User talk:Daitu003|talk]]) 16:26, 22 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Ina goyon bayan hakan ɗari bisa ɗari(100%)[[User:Hamza DK|Hamza DK]] ([[User talk:Hamza DK|talk]]) 18:28, 22 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' gaskiya wan nan user ya can can ta ina mai matukar goyon bayan hakan[[<span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 11:23, 24 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Ina goyon bayan ka Em-mustapha a baka admin na dindindin [[User:DaSupremo|DaSupremo]] ([[User talk:DaSupremo|talk]]) 00:27, 26 Oktoba 2021 (UTC)
*'''Support''' Ina Goyon baya Em-mustapha ya zama admin na dindin a Hausa Wikipedia.
== Learn how Movement Strategy Implementation Grants can support your Movement Strategy plans ==
Please be informed that the Movement Strategy Implementation grants is back and it now provides more than $2,000 USD to put Movement Strategy plans into action. Find out more about Movement Strategy Implementation grants, the criteria, and how to apply [[:m:Grants:MSIG/About|here]]
Also, the Movement Charter Drafting Committee election is still ongoing. It would be great to increase community participation. If you haven't voted, now is the time. Please [[:m:Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections|vote here]] before October 24.
Thank you!--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:29, 20 Oktoba 2021 (UTC)
== Muna muku maraba da sababbin membobi na Movement Charter Drafting Commitee ==
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Zaben na Kwamitin masu fitar da Tsarin Tafiyar da harkokin Wikipedia ya kammala.
* Acikin 'yan takara 1018 da aka kadawa kuri'u dan zama membobin kwamitin a tsarin $dantakara na daya, na biyu, na uku, na hudu, na biyar, na shida da na bakwai.
* [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|affiliate process]] ya zaɓi mambobi shida: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''.
* Gidauniyar Wikimedia tana da [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|appointed]] membobi biyu: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''.
Kwamitin zai yi zama nan ba da jimawa ba don fara aikinsa. Kwamitin na iya nada wasu mambobi har uku don dinke bambance-bambancen da ke tattare da kwarewa.
Idan kuna sha'awar yin aiki da tsarin tsara [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]], bi sabuntawar [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|on Meta]] sannan ku shiga [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram group].
Tare da godiya daga kungiyar Dabarun Cigaba da Gudanarwa.–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 18:10, 1 Nuwamba, 2021 (UTC)
==Taron Gyaran Wikipedia na ƙarshen Shekara==
Da fatan kowa yana lafiya,
Muna shirin yin taron Gyaran Wikipedia (editathon) da kuma taron karshen shekara a cikin [[:m:Grants:Project/Rapid/Hausa_Wikimedians_User_Group/Wikipedia_Editathon|watan Disamba]] mai zuwa na wannan shekarar da muke ciki. Cikakken sanarwa zai zo a nan gaba kaɗan.
–[[User:Ammarpad|Ammarpad]] ([[User talk:Ammarpad|talk]]) 20:05, 3 Nuwamba, 2021 (UTC)
==Hausa Wiki Women Participation==
Barkan Ku Al'umman Hausa Wikipedia fatan kowa yan lfy ina mai sanar daku cewa zan gudar da taro na mata Wanda za,a kara wayer musu da kai akan Hausa Wikipedia da kara ilmantar dasu Wanda zaizo nan gaba nagode.[https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Umar_A_Usman/Hausa_Wiki_Women_Participation][[User:Umar a usman|Umar a usman]] ([[User talk:Umar a usman|talk]]) 11:48, 24 Nuwamba, 2021 (UTC)
== NCPUG Photowalk In Wiki Loves Africa 2022==
Salam! Ina Mai farin cikin sanar da Yan uwa editoci zuwan Photowalk Wanda zamuyi a saban shekara na 2022. Wanda zaizo ta sanadiyar Wiki Loves Africa 2022.[[User:Musa Vacho77|Musa Vacho77]] ([[User talk:Musa Vacho77|talk]]) 18:48, 15 Disamba 2021 (UTC)
== Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections ==
<section begin="announcement-content />
:''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
The Board of Trustees is preparing a call for feedback about the upcoming Board Elections, from January 7 - February 10, 2022.
While details will be finalized the week before the call, we have confirmed at least two questions that will be asked during this call for feedback:
* What is the best way to ensure fair representation of emerging communities among the Board?
* What involvement should candidates have during the election?
While additional questions may be added, the Movement Strategy and Governance team wants to provide time for community members and affiliates to consider and prepare ideas on the confirmed questions before the call opens. We apologize for not having a complete list of questions at this time. The list of questions should only grow by one or two questions. The intention is to not overwhelm the community with requests, but provide notice and welcome feedback on these important questions.
'''Do you want to help organize local conversation during this Call?'''
Contact the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance team]] on Meta, on [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], or via email at msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org.
Reach out if you have any questions or concerns. The Movement Strategy and Governance team will be minimally staffed until January 3. Please excuse any delayed response during this time. We also recognize some community members and affiliates are offline during the December holidays. We apologize if our message has reached you while you are on holiday.<section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 14:37, 29 Disamba 2021 (UTC)
== Feminism and Folklore 2022 ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{{int:please-translate}}
Greetings! You are invited to participate in '''[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]]''' writing competion. This year Feminism and Folklore will focus on feminism, women biographies and gender-focused topics for the project in league with Wiki Loves Folklore gender gap focus with folk culture theme on Wikipedia.
You can help us in enriching the folklore documentation on Wikipedia from your region by creating or improving articles focused on folklore around the world, including, but not limited to folk festivals, folk dances, folk music, women and queer personalities in folklore, folk culture (folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more. You can contribute to new articles or translate from the list of suggested articles [[:m:Feminism and Folklore 2022/List of Articles|here]].
You can also support us in organizing the contest on your local Wikipedia by signing up your community to participate in this project and also translating the [[m:Feminism and Folklore 2022|project page]] and help us spread the word in your native language.
Learn more about the contest and prizes from our project page. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2022|talk page]] or via Email if you need any assistance...
Thank you.
'''Feminism and Folklore Team''',
[[User:Tiven2240|Tiven2240]]
--05:49, 11 ga Janairu, 2022 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22574381 -->
== Yanzu an buɗe Kira don jin ra'ayi game da Kwamitin amintattu ==
<section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|Zaka iya neman wannan sauƙin fassararre zuwa ƙarin harsuna a shafin Meta-Wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Kiran Raddi: An buɗe Zaɓen Kwamitin Amintattu kuma za'a rufe ranar 7 ga Fabrairu 2022.
Tare da wannan Kira na Jin ra'ayi, Ƙungiyoyin Dabarun gidauniya da Gudanarwa suna ɗaukar wata hanya ta daban. Wannan hanya ta ƙunshi ra'ayoyin al'umma daga 2021.Maimakon jagoranci tare da shawarwari, an tsara kiran a kan muhimman tambayoyi daga Kwamitin Amintattu. Mahimman tambayoyin sun fito ne daga ra'ayoyin game da zaɓen Kwamitin Amintattu na 2021. Manufar ita ce zaburar da zance na gamayya da haɓaka shawarwarin haɗin gwiwa game da waɗannan mahimman tambayoyin.
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Kasance da tattaunawar.]]
Mafifici,
Dabarun Ƙungiya da Gwamnati<section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 23:40, 12 ga Janairu, 2022 (UTC)
== Gasan Wikipedia (biography) a Katsina ==
Ina mai sanar da al'umman hausa wikpedia cewa muna shirin gabatar da gangami na inganta mukalai na mutane da bayanai akan asali da farkon rayuwa a jihar Katsina.
[[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 18:33, 16 ga Janairu, 2022 (UTC)
== Daukar Hotunan (portraits) na Jarumai don Wikipedia ==
Sannan kuma akwai gasar fatucin hotunan jaruman fina-finai mussan na Hausa Films da inganta mukalai akan Hausa film industry(s)
[[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 18:33, 16 ga Janairu, 2022 (UTC)
== Dabarun Harka da Labaran Mulki – Fitowa ta 5 ==
<section begin="ucoc-newsletter"/>
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
<span style="font-size:200%;">'''Dabarun Harka da Labaran Mulki'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Fitowa ta 5, Janairu 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Karanta cikakken wasiƙar''']]</span>
----
Barka da zuwa fitowa ta biyar na Dabarun Motsawa da Labaran Mulki (wanda aka fi sani da Labaran Ka'idodin Ka'idodin Duniya)! Wannan wasiƙar da aka sabunta tana rarraba labarai masu dacewa da abubuwan da suka faru game da Yarjejeniya ta Motsawa, Ka'idar Halayyar Duniya, Tallafin Aiwatar da Dabarun Motsawa, zaɓen hukumar da sauran batutuwan MSG masu dacewa.
Za a rarraba wannan wasiƙar a kowane wata, yayin da za a kuma ƙara sabuntawa akai-akai kowane mako ko mako biyu ga masu biyan kuɗi. Da fatan za a tuna da yin rajistar [[:m:Special:MyLanguage/Isar da saƙon duniya/Targets/Subscribe Newsletter | nan]] idan kuna son samun waɗannan sabuntawa.
<div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''Kira don amsawa game da zabukan hukumar'''- Muna gayyatar ku da ku ba da ra'ayinku game da zaben Kwamitin Amintattu na WMF mai zuwa. Wannan kiran na neman ra'ayin ya gudana a ranar 10 ga Janairu 2022 kuma za a kammala shi a ranar 16 ga Fabrairu 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|ci gaba da karatu]])
*'''Amincewa da Ƙididdiga ta Duniya''' - A cikin 2021, WMF ta tambayi al'ummomi game da yadda za'a tilasta rubutun manufofin da'a na Duniya. Daftarin da aka sabunta na jagororin tilastawa yakamata ya kasance a shirye don kada kuri'ar al'umma a watan Maris. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification | ci gaba da karatu]])
*'''Taimako na Aiwatar da Dabarun Motsawa'''- Yayin da muke ci gaba da yin bitar shawarwari masu ban sha'awa da yawa, muna ƙarfafawa da maraba da ƙarin shawarwari da ra'ayoyi waɗanda ke da manufa ta musamman daga shawarwarin Dabarun Hara. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|ci gaba da karantawa]])
*'''Sabuwar Jagora don Wasikar''' - Yayin da UCoC Newsletter ke canzawa zuwa MSG Newsletter, shiga cikin ƙungiyar gudanarwa a cikin hangen nesa da yanke shawara kan sabbin kwatance na wannan wasiƙar. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|ci gaba da karantawa]])
*'''Blogin Diff''' - Duba sabbin wallafe-wallafe game da MSG akan Diff na Wikimedia. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs | ci gaba da karatu]])</div><section end="ucoc-newsletter"/>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 16:21, 18 ga Janairu, 2022 (UTC)
==Neman Admin a Hausa Wikipedia==
Assalamu alaikum ƴan'uwa editoci masu tarin albarka, Nine user [[User:Salihu Aliyu|Salihu Aliyu]] sannunku da ƙoƙari wajen yaɗa alkhairai ta hanyar ƙirƙirar maƙalai da gyara su don bada bada ilimi kyauta a manhajar Wikipedia, Allah ya saka muku da alkhairi ya biya ku da gidan aljannah ameen.
Ina mai sanar daku cewa ina neman Admin a Hausa Wikipedia don ganin yadda ayyuka yayiwa admins ɗin mu yawa kama daga patrolling ɗin sababbin maƙaloli, taimaka wa sababbin editoci, gami da yaƙi da maƙaloli marasa inganci da dai sauransu. Waɗannan ba ƙananan ayyuka bane gaskiya aiki ya musu yawa nima inaso Inzo don in bada tawa gudummawar a wannan manhaja mai tarin albarka, kasancewar nima Ina ɗaya daga cikin editoci a Hausa da kuma English Wikipedia ina maku fatan alkhairi ƴar'uwa na masu albarka.
===Don goyon baya===
Idan kana goyon baya sai ka sanya '''Support''' don rashin goyon baya sai ka sanya '''Oppose''' na gode sosai. [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] 23:02, 19 ga Janairu, 2022 (UTC)
*'''Support''' [[User:Hamxo|Hamxo]] 05:30,20 ga January,2020 (UTC)
*'''Support''' [[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk: Yusuf Sa'adu|talk]]) 05:12, 20 ga Janairu, 2022 (UTC)
*'''Strong Support''' Tabbas ina goyon bayanka Dari bisa dari saboda kanada kwarewa sosai ta fannin edit dakuma yadda Naga kana kirkiran makaloli masu kyau da inganci hade da manazarta. Saboda haka nake ganin cancantarka da kazamo admin. [[User:M I Idrees|M I Idrees]] ([[User talk:M I Idrees|talk]]) 18:01, 20 ga Janairu, 2022 (UTC)
*'''Support''' [[User:Umar-askira|Umar-askira]] ([[User talk:Umar-askira|talk]])
*'''Support'''! Muna buƙatar admin da zasu yi mana aiki akan abinda aikin Admin ya kunsa. Musamman jan hankalin masu shigowa sabbi, wanda yawanci sai dai kaga an bar mutum yana ta abinda yaga dama. [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 19:39, 20 ga Janairu, 2022 (UTC)
* '''Support''' Akwai bukatan karin masu bin diddigin sauye-sauye musamman yadda Hausa wikpedia ke fadada da samun sabbin editoci wanda basu da cikakken fahimtan ka'idojin wikipedia.[[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 10:35, 22 ga Janairu, 2022 (UTC)
== Tsokaci kan Fassara a Hausa Wikipedia ==
Assalamu alaikum warahmatullah, bayan gaisuwa gareku duka. Akwai abunda na lura dashi game da fassarorin mu wanda zaka ga an fassara Suna (proper noun) daga turanci zuwa furucinsa a Hausa wanda ni a tunani na inaga kuskure ne musamman idan aka fassara su zaka ga ba kasafai ale gane ainihin abinda kalmar ke nufi ba.. misali Cameroon - Kamaru, America - Amurka, London - Landan, Benue - Benuwai da ire-irensu.
Na jawo hankaline saboda;
* dalibai ko baki da zasuyi bitan wadannan shafukan ka iya samun matsalar fahimtar abunda wasu kalmomin ke nufi,
* har wa yau baki wanda basu jin hausa sosai ka iya samun matsalar fahimta
* Sannan a ka'idar rubutu ba'a canza Suna (proper noun)
Shawara ta anan itace,
* A maimakon mu riqa fassara su, mu barsu a yadda suke a turanci ko asalin sunansu, saudai wajen furuci ko karatu za'a iya fassara su (a magana amma ba a rubuce ba).[[User:Uncle Bash007|Uncle Bash007]] ([[User talk:Uncle Bash007|talk]]) 08:48, 24 ga Janairu, 2022 (UTC)
=== Mai karin Bayani zai iya yi anan kasa ===
== WikiForHumanRights 2022 ==
Assalamualaikum, A shekarar 2021 da ta gabata na jagoranci shirin WikiForHumanRights, a wannan shekarar ma Inshallah ina shirin jagorantar wani shirin na WikiForHumanRights 2022. A wannan shekarar ma shirin zai kasance bangare biyu ne, bangare na farko zai zama taro na wayarwa game da Human Rights ɓangare na biyu kuma zai zama Gasar ne wanda za'ayi rubutu game da Hakkokin Yan-adam tare da cinye kyaututtuka wanda suka danganci wayoyi da sauran wasu kyaututtuka. Kuna iya duba Shirin a [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Gwanki/Hausa_Wikipedia_Contest_for_Human_Right_Campaign_2022 Nan] domin ƙarin bayani tare kuma da Yi ma shirin Endorsement. Nagode [[User:Gwanki|<b style="color:#FF00FF">Gwanki</b>]][[User talk:Gwanki|<sup style="color:#800000">(Yi Min Magana)</sup>]] 16:38, 2 ga Faburairu, 2022 (UTC)
== Updates on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines Review ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hello everyone,
The '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]]''' were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] across the movement. Comments about the guidelines can be shared here or [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|the Meta-wiki talk page]].
There will be conversations on Zoom on 4 February 2022 at 15:00 UTC, 25 February 2022 at 12:00 UTC, and 4 March 2022 at 15:00 UTC. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|Join the UCoC project team and drafting committee members to discuss the guidelines and voting process]].'''
The [[m:Universal Code of Conduct/Project#Timeline|timeline is available on Meta-wiki]]. The voting period is March 7 to 21. '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|See the voting information page for more details]].'''
Thank you to everyone who has participated so far.
Sincerely,
Movement Strategy and Governance<br/>
Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" />.--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 00:08, 4 ga Faburairu, 2022 (UTC)
==Canceled: Deployment of FLORES Machine Translation to Hausa Wikipedia ==
<s>Hello Friends!
The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Hausa Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use FLORES machine translation when translating Wikipedia articles to Hausa using the Content Translation tool.
The FLORES Machine Translation service is provided by an AI research team at Meta through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select "FLORES" from the "Initial Translation" dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar.
The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on this page.
Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to:
use it to improve the quality of the Machine Translation service; and
provide feedback about its quality and ask any questions you might have about this addition.
We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Hausa Wikipedia.
na gode!</s>
[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 11:10, 7 ga Faburairu, 2022 (UTC)
Masha Allah aiki mai kyau [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] 11:47, 7 ga Faburairu, 2022 (UTC)
:Please any link on how to access it because I can not see it among the Content Translation tools. Thanks <span style="background-image: linear-gradient(to right, #FF95CA, #F8F8F8); padding:2px 5px; font-size:12px;">[[User:daSupremo|<span style="color:#fff">daSupremo</span>]] [[file:Diversity icon red.svg|20px|link=User talk:daSupremo]]</span> 00:49, 8 ga Faburairu, 2022 (UTC)
::Hi @[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]], You are asked above. [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 16:58, 16 ga Faburairu, 2022 (UTC)
:::Hello [[User:daSupremo|daSupremo]], [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] and [[User:Em-mustapha|Em-mustapha]]
::I apologise for the mistake on my part by making this announcement in Hausa Wikipedia. The Flores was not enabled in Hausa Wikipedia due to a last minute decision and I did not strike it off my list of Wikis to contact. Please accept my apologies and I hope this does not confuse more people. Once again, I apologise for this mistake.
::Thank you for your understanding.
::[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 17:23, 16 ga Faburairu, 2022 (UTC)
::::Alright, thanks. Godiya sosai. [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>''Em-mustapha''</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 20:50, 16 ga Faburairu, 2022 (UTC)
==Gagarumin Kamfen ɗin Fulfulde Wikipedia a Yola==
Assalamu alaikum ƴan'uwa na editocin Wikipedia ina mai farin ciki sanar daku Insha Allah zan gudunar da project a garin mu na Fulani wato Yola jihar Adamawa. Ina alfahari daku ƴan'uwa masu albarka fatan alkhairi na gode [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] 11:54, 7 ga Faburairu, 2022 (UTC)
== Leadership Development Task Force: Your feedback is appreciated! ==
Hello everyone!
The Community Development team at the Wikimedia Foundation is supporting the creation of a global, community-driven Leadership Development Task Force. The purpose of the task force is to advise leadership development work.
The team is looking for feedback about the responsibilities of the Leadership Development Task Force. [[:m:Leadership Development Task Force|This Meta page]] shares the proposal for a Leadership Development Task Force and [[:m:Leadership Development Task Force/Participate|how you can help here]]. Feedback on the proposal will be collected from 7 to 25 February 2022.
Thank you!--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 11:19, 10 ga Faburairu, 2022 (UTC)
== Write for Rights in Hausa Wikipedia ==
Ina sanar da kowa da kowa cewa zan gudanar da Project ɗina mai taken "Write for Rights in Hausa Wikipedia" a cikin watan April insha Allah. @[[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 19:15, 12 ga Faburairu, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />Remember to Participate in the UCoC Conversations and Ratification Vote!<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hello everyone,
A [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting|'''vote in SecurePoll from 7 to 21 March 2022''']] is scheduled as part of the ratification process for the Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement guidelines. Eligible voters are invited to answer a poll question and share comments. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information|Read voter information and eligibility details.]] During the poll, voters will be asked if they support the enforcement of the Universal Code of Conduct based on the proposed guidelines.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|revised enforcement guidelines]] were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. A [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/January_2022_-_Board_of_Trustees_on_Community_ratification_of_enforcement_guidelines_of_UCoC|Wikimedia Foundation Board statement]] calls for a [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting|ratification process]] where eligible voters will have an opportunity to support or oppose the adoption of the UCoC Enforcement guidelines in a vote. Wikimedians are invited to [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information/Volunteer|translate and share important information]]. For more information about the UCoC, please see the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|project page]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/FAQ|frequently asked questions]] on Meta-wiki.
There are events scheduled to learn more and discuss:
* A [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Conversations/Panel_Q&A|community panel]] on 18 February 2022 at 15:00 UTC shares perspectives from small- and medium-sized community participants.
* The [[m:Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team is hosting Conversation Hours on 25 February 2022 at 12:00 UTC and 4 March 2022 at 15:00 UTC. Please [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Conversations|'''sign-up for these conversation hours''']] to interact with the project team and the drafting committee about the updated enforcement guidelines and the ratification process. See the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2022_conversation_hour_summaries|Conversation Hour summaries]] for notes from 4 February 2022.
You can comment on Meta-wiki talk pages in any language. You may also contact either team by email: msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org or ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org
Sincerely,
Movement Strategy and Governance <br />
Wikimedia Foundation <br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 12:20, 21 ga Faburairu, 2022 (UTC)
== Wiki Loves Folklore is extended till 15th March ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]]
Greetings from Wiki Loves Folklore International Team,
We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc.
We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language.
Best wishes,
'''International Team'''<br />
'''Wiki Loves Folklore'''
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 04:50, 22 ga Faburairu, 2022 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 -->
== Coming soon ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="ha" dir="ltr">
=== Yana zuwa nan ba da jimawa ba: Haɓaka da yawa a kusa da samfuri ===
Sannu, daga ranar 9 ga Maris, gyare-gyare da yawa game da samfuran za su kasance akan wiki ɗin ku:
* Muhimman abubuwan ingantawa na [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]),
* Haɓakawa don sauƙaƙe sanya samfuri akan shafi ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (don samfurin tattaunawa a cikin [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] da [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]),
* da haɓakawa a cikin haɓakar haɓakar haɓakawa [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (wanda ke samuwa akan wikis tare da jagorar rubutu hagu zuwa dama).
Duk waɗannan canje-canjen wani ɓangare ne na aikin “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” na [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. Muna fatan za su taimake ku a cikin aikinku, kuma za mu so jin ra'ayoyin ku akan shafukan magana na waɗannan ayyukan. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 12:38, 28 ga Faburairu, 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 -->
== <section begin="announcement-header" />The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now closed <section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Call for Feedback: Board of Trustees elections]] is now closed. This Call ran from 10 January and closed on 16 February 2022. The Call focused on [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions#Questions|three key questions]] and received broad discussion [[m:Talk:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|on Meta-wiki]], during meetings with affiliates, and in various community conversations. The community and affiliates provided many proposals and discussion points. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Reports|reports]] are on Meta-wiki.
This information will be shared with the Board of Trustees and Elections Committee so they can make informed decisions about the upcoming Board of Trustees election. The Board of Trustees will then follow with an announcement after they have discussed the information.
Thank you to everyone who participated in the Call for Feedback to help improve Board election processes.
Best,
Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" />–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 11:21, 5 ga Maris, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />Gayyatar taron Jigogi: Tattaunawar Duniya akan 2022-03-12 a 13:00 UTC<section end="announcement-header" /> ==
:''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|Kuna iya samun wannan sakon da aka fassara zuwa ƙarin harsuna akan Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
<section begin="announcement-content" />Sannu!
Ƙungiyoyin Dabarun Motsi da Gudanarwa na Wikimedia Foundation suna son gayyatar ku zuwa taron na gaba game da "Yanki da Tashoshin Jigogi". Ƙungiyar Wikimedia tana kan aiwatar da fahimtar abin da Yanki da Jigogi ya kamata su kasance. Taron mu a watan Nuwamba ya kasance kyakkyawan farawa ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Documentation/27 November Workshop|karanta rahoton]]), amma ba mu gama ba tukuna.
A cikin makonnin da suka gabata mun gudanar da hirarraki kusan 16 tare da ƙungiyoyin da ke aiki don kafa jigogi sadarwa a cikin mahallinsu ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Dialogue| duba Tattaunawar Hubs]]). Waɗannan tambayoyin sun sanar da rahoton da zai zama tushen tattaunawa a ranar 12 ga Maris. An shirya buga rahoton a ranar 9 ga Maris.
Taron zai gudana ne a ranar 12 ga Maris, 13:00 zuwa 16:00 UTC akan Zuƙowa. Za a bayar da fassarar cikin Faransanci, Sifen, Larabci, Rashanci, da Fotigal. An buɗe rajista, kuma za a rufe ranar 10 ga Maris. Ana gayyatar duk mai sha'awar batun don kasancewa tare da mu. '''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022|Ƙarin bayani kan taron akan Meta-wiki]]'''.
Gaisuwa mafi kyau,
[[m:User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]] 13:46, 10 ga Maris, 2022 (UTC) <br />Dabarun Motsi
<section end="announcement-content" />
== <section begin="announcement-header" />Amincewa da jagororin Dokar Ka'idojin Duniya za a bude zabe daga ranar 7 zuwa 21 ga Maris, 2022<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|Kuna iya samun wannan sakon da aka fassara zuwa ƙarin harsuna akan Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Sannun ku,
Tsarin amincewa da tsarin [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] na [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) ta buɗe yanzu! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|An fara kada kuri'a akan SecurePoll]]''' a ranar 7 ga Maris 2022 kuma za a kammala ranar 21 ga Maris 2022. Da fatan za a [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|karanta ƙarin kan bayanan masu jefa ƙuri'a da cikakkun bayanan cancanta]].
Dokar Ka'idojin Duniya (UCoC) tana ba da tushe na ɗabi'a mai karɓuwa ga ɗaukacin motsi. An buga jagororin tilastawa da aka sake sabunta ranar 24 ga Janairu 2022 azaman hanyar da aka gabatar don amfani da manufofin a cikin motsi. Kuna iya [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|karanta ƙarin game da aikin UCoC]].
Hakanan zaka iya yin sharhi akan shafukan magana na Meta-wiki a kowane harshe. Hakanan kuna iya tuntuɓar ƙungiyar ta imel: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org
Gaskiya,
Dabarun Ƙungiya da Gwamnati
Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 13:53, 10 ga Maris, 2022 (UTC)
== Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow ==
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]]
International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners.
([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram])
The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]]
A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]].
We look forward for your immense co-operation.
Thanks
Wiki Loves Folklore international Team
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 14:40, 14 ga Maris, 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 -->
== Community Notification ==
Barkan ku da aiki, Yan uwa editoci. Muna farin cikin sanar muku da taro na hackathon wanda zaayi a watar May 20 zuwa May 22.
Inda zamu taimaka wajen kawo muku taron Kai tsaye. Insha Allah Mungode [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Local_MeetUp_Hackathon_2022#Resources] <span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup>
== <section begin="announcement-header" />Leadership Development Working Group: Nema shiga ciki! (14 Maris zuwa 10 Afrilu 2022)<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|Kuna iya samun wannan shafi an fassara ta zuwa wasu harsunan a Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Barka dai kowa da kowa,
Mungode wa kowa da ya samu kasancewa acikin bayar da martani na [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group|Leadership Development Working Group]]. [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#5. Summary of Call for Feedback|Taƙaitaccen martanin]] za'a iya samun sa a Meta-wiki. Wannan martanin za'a yaɗa ga masu aikin dan sanin aikin da zasu gudanar. Lokacin neman buƙatar shiga cikin masu aikin yanzu a buɗe yake kuma za'a rufe ne a Afrilu 10, 2022. Ku [[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Purpose_and_Structure#3._How_is_the_working_group_formed_and_structured?|bibiyi bayanai game da masu aikin]], ku yaɗa tare da al'ummar ku da zasu so hakan, kuma '''[[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Participate#1._How_to_participate|ku nema shiga ciki idan kuna so]]'''.
Godiya gare ku.
Daga Ƙungiyar Cigaban Al'umma.<br /><section end="announcement-content" />–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 12:30, 18 ga Maris, 2022 (UTC)
== Neman Admin ==
Assalam Alaikum ƴan uwana editocin Wikipedia.
Ni [[User:Gwanki|<b style="color:#FF00FF">Gwanki</b>]][[User talk:Gwanki|<sup style="color:#800000">(Yi Min Magana)</sup>]] Ina neman goyon bayan ku na sake zama admin a wannan shafin namu na Wikipedia Hausa. Ina neman ƙara zama admin ne saboda na cigaba da gudanar da ayyukan nake yi na cigaban Hausa Wikipedia.
=== Goyon baya ===
Domin bani goyon baya sai kuyi taƙaitaccen bayani sannan kuma sai ku yi signing. Nagode
*Tabbas [[User:Gwanki|Gwanki]] ya cancanci ya ƙara zama admin a Hausa Wikipedia domin kuwa tsohon edita ne , saboda ya yi joining da Wikipedia tun a ranar 17/may/2018. Sannan kuma experience edita ne a Hausa Wikipedia da English Wikipedia dama sauran duk Wikimedia projects. Saboda haka ya cancanta ya ƙara zama admin. Domin burin sa a koda yaushe ya ci gaba da bada gudummawa da kuma inganta ayyukan Wikimedia projects, Ina goyan baya %100. @[[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 11:52, 19 ga Maris, 2022 (UTC)
*Haƙiƙa [[User:Gwanki|Gwanki]] babban edita ne da ya kawo cigaba sosai a Hausa Wikipedia, sannan edita ne mai ƙwarewar aiki, yana bada lokacin shi a Wikimedia dare da rana, dan hake nake goyon bayan shi akan sake zama admin domin hakan zai ƙara taimakawa Wikipedia dama mu sauran editocin Wikipedia baki ɗaya. Ina goyon bayan shi sosai da sosai [[[[User:Yusuf Sa'adu|Yusuf Sa'adu]] ([[User talk:Yusuf Sa'adu|talk]]) 13:03, 19 ga Maris, 2022 (UTC)]]
*Tabbas [[User:Gwanki|Gwanki]] jajirtaccen edita da ya cancanta ya kara kasancewa admin a Hausa wikipedia ta hangar yadda ya tsaya tsayin daka na ganin bunkasa al'umma ta fanni ilimi da kuma wayar da kawuna ga kananan editoci na Hausa wikipedia da ma sauran wikimedia projects Baku days, ina goyon baya dari bisa dari. @[[User:Sulaiman Gwanki|Sulaiman Gwanki]] ([[User talk:Sulaiman Gwanki|talk]]) 7:51, 20 ga Maris, 2022 (UTC)
*Tabbas [[User:Gwanki|Gwanki]] ya chanchanta ya cigaba da zama Admin na Hausa Wikipedia, kasancewarsa tsohon edita kuma kwararre masanin aiki. @Sufie Alyaryasie
*Tabbas [[User:Gwanki|Gwanki]] ya cancanci ya zama admin na dindin din ne bawai na Dan wani lokaci ba a Hausa Wikipedia domin kuwa edita ne mai hazaka da kokari, Ina goyan baya sa. @[[User:Hamxo| Hamxo]] ([[User talk:Hamxo|talk]]) 09:37,21 ga Maris, 2022 (UTC)
*Ni [[User:Hamza DK|Hamza DK]] ([[User talk:Hamza DK|talk]]) 09:14, 21 ga Maris, 2022 (UTC)ina goyan bayan haka.
*Yayi daidai, ina goyon baya. –[[User:Ammarpad|Ammarpad]] ([[User talk:Ammarpad|talk]]) 10:01, 21 ga Maris, 2022 (UTC)
* [[User:Musaddam Idriss|Musaddam Idriss]] ([[User talk:Musaddam Idriss|talk]]) 13:27, 21 ga Maris, 2022 (UTC) He's a hardworking fellow and to me he dully deserves renewal for another term of adminship
* Ina goyon bayan hakan, dafatan za'a ƙara zage damtse akan masu mana fassara marasa inganci! [[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>Em-mustapha</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 18:56, 23 ga Maris, 2022 (UTC)
* Tabbas hakan zai ƙara kawo cigaba sosai saboda a gyara gami da hukunta masu ƙirƙirar maƙaloli marasa kyau da kuma fassara mara inganci da kyau tunba tsofaffin editoci ba. Amma su sababbin editoci za'a iya ɗaga musu ƙafa a kuma koyar dasu....ina fatan kowane Admin zaiyi aikin shi ba sani ba sabo don ciyar da Hausa Wikipedia gaba. Ina goyon bayan ka da fatan zaka ƙara jajircewa a cikin aikin ka! [[User:Salihu Aliyu|S Ahmad Fulani]] 09:23, 24 ga Maris, 2022 (UTC)
** Alhamdulillah, ina godiya ƴan uwa bisa ga goyon bayan da kuka nuna min, a yanzu na sake samun damar zama admin na tsawon shekara ɗaya. Nagode [[User:Gwanki|<b style="color:#FF00FF">Gwanki</b>]][[User talk:Gwanki|<sup style="color:#800000">(Yi Min Magana)</sup>]] 17:59, 27 ga Maris, 2022 (UTC)
==Gyaran shafin Wikipedia:Kofan al'umma==
Assalam,
Ina fatan kuna lafiya.
Ina son sanar daku cewa wannan shafin namu na Kofan al'umma yayi nauyi da yawa a halin yanzu, domin ba'a cire tsaffin sassa na tattaunawa. Hakan yasa yana ɗaukar lokaci kafin yayi loading kuma hakan zai takura ma mutane masamman masu amafani da wayar hannu ko network mara ƙarfi, na tabbata kuma kuna ganin hakan.
A halin yanzu, nauyin shafin ya kai [https://ha.wikipedia.org/w/api.php?action=query&format=jsonfm&prop=revisions&titles=Wikipedia:Kofan_al%27umma&rvprop=size 240 Kibibyte], kuma yana ɗaukar kimanin second 50 kafin ya gama dukkan loading a komfuta ta. Da na gwada a wayata sai na ga ya dauki kimanin sama da minti ɗaya bai gama loading ba. Wasu ma zasu ga fiye da haka.
Saboda haka zamu rage mai girma domin aji sauki tattaunawa baki ɗaya. Amma tunda wannan aiki ne da za'ayi wanda bai da ranar ƙarewa, zansa Robot dina yayi shi kamar yadda akayi a sauran Wikipediyoyi. Robot din, zai dinga cire tattaunawa wanda suka tsufa ne kawai (ma'ana, stale discussions). Misali, in kuka duba sashin farko a halin yanzu zaku ga tattaunawa ce tun watan Afrilu na shekarar bara, wanda bai da wani sauran amfani anan. In ma kuka duba a ƙasan shi, sashe na biyar ( [[#Editing_News_#1—July_2019]]), za ku ga anyi shine tun Yulin shekarar 2019, wanda kimanin shekara ukku da suka wuce kenan.
Duk tsohon tattaunawa da aka cire, za a maida shi a sabon shafin [[Wikipedia:Kofan_al'umma/Tarihi]] wanda robot ɗin zai ƙirƙira. Duk wanda ke son gani waccan tsohon sashen to zai iya zuwa a can ya ganshi, a yadda yake, ba abun da zai canza. Wannan shi ake cema 'Archiving' da turanci, kuma na tabbata mutane da yawa sun shi. In da a kwai mai ƙarin bayani, tambaya ko wata shawara, to ina saurarenku.
Nagode, –[[User:Ammarpad|Ammarpad]] ([[User talk:Ammarpad|talk]]) 08:18, 21 ga Maris, 2022 (UTC)
:<u>Wannan abu ne da ya dace, Ni da kaina a baya nayi tunanin yin hakan amma kuma sai na bari. [[User:Gwanki|<b style="color:#FF00FF">Gwanki</b>]][[User talk:Gwanki|<sup style="color:#800000">(Yi Min Magana)</sup>]] 14:08, 21 ga Maris, 2022 (UTC)</u>
::Yawwa, yayi kyau. –[[User:Ammarpad|Ammarpad]] ([[User talk:Ammarpad|talk]]) 17:26, 2 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== M Bash Ne ==
Hello to everyone!
ina farin ciki sanar da kowa da kowa cewa na yi apply grant na Photowalk at Sokoto. Nagode sosai. ina goyon bayan ku @[[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 00:08, 24 ga Maris, 2022 (UTC)
== Feminism and Folklore 2022 ends soon ==
[[File:Feminism and Folklore 2022 logo.svg|right|frameless|250px]]
[[:m:Feminism and Folklore 2022|Feminism and Folklore 2022]] which is an international writing contest organized at Wikipedia ends soon that is on <b>31 March 2022 11:59 UTC</b>. This is the last chance of the year to write about feminism, women biographies and gender-focused topics such as <i>folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, fairy tales, folk plays, folk arts, folk religion, mythology, folk artists, folk dancers, folk singers, folk musicians, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales and more</i>
Keep an eye on the project page for declaration of Winners.
We look forward for your immense co-operation.
Thanks
Wiki Loves Folklore international Team
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 14:28, 26 ga Maris, 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf&oldid=23060054 -->
== <section begin="announcement-header" />Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Greetings,
The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work.
The final results from the voting process will be announced [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org
Best regards,
Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 17:20, 28 ga Maris, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header />Sakamako akan Tsarin Halayya na Kowa da Kowa da aka gindaya<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
: ''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/UCoC Phase 2 Ratification Results Announcement|Kuna iya samun wannan sakon da aka fassara zuwa ƙarin harsuna akan Meta-wiki.]]''
: ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/UCoC Phase 2 Ratification Results Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/UCoC Phase 2 Ratification Results Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Barkan mu,
Muna so mu gode wa Wikimedians sama da 2,300 waɗanda suka shiga cikin ƙuri'ar da aka kammala kwanan nan a kan [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement Guidelines for the Universal Code of Conduct (UCoC)]]. A wannan lokacin, ƙungiyar masu binciken sa kai ta kammala nazarin sahihancin ƙuri'ar da [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|'''the final results are available on Meta-wiki''']]. Ana iya samun taƙaitaccen taƙaitaccen bayani a ƙasa
* 58.6% Ee, 41.4% A'a
* Masu ba da gudummawa daga wiki na gida 128 sun shiga cikin jefa ƙuri'a
* Sama da harsuna talatin ne aka tallafa a cikin ƙuri'ar.
Abin da wannan sakamakon ke nufi shi ne cewa akwai isasshen tallafi ga Hukumar don sake duba takardar. Ba yana nufin an cika ƙa'idodin tilastawa ta atomatik ba.
Daga nan, ƙungiyar aikin za ta tattara tare da taƙaita sharhin da aka bayar a cikin tsarin jefa ƙuri'a, kuma a buga su akan Meta-wiki. Za a ƙaddamar da ƙa'idodin tilastawa ga Kwamitin Amintattu don la'akari da su. Hukumar za ta yi nazari kan abubuwan da aka bayar yayin jefa kuri'a, kuma ta bincika ko akwai bangarorin Jagororin da ke bukatar karin gyare-gyare. Idan haka ne, waɗannan tsokaci, da shigarwar da aka bayar ta hanyar Meta-wiki da sauran tattaunawar al'umma, za su samar da kyakkyawar mafari don sake fasalin Jagororin don biyan buƙatun da al'ummomin suka bayyana a cikin martanin masu jefa ƙuri'a.
A yayin da Hukumar ta ci gaba tare da tabbatarwa, ƙungiyar ayyukan UCoC za ta fara tallafawa takamaiman shawarwari a cikin Jagororin. Wasu daga cikin waɗannan shawarwari sun haɗa da yin aiki tare da membobin al'umma don kafa Kwamitin Gina U4C, fara shawarwari kan horarwa, da tallafawa tattaunawa kan inganta tsarin rahoton mu. Har yanzu da sauran abubuwa da yawa a yi, amma za mu iya matsawa zuwa mataki na gaba na wannan aikin.
Mutane da yawa sun shiga cikin tabbatar da manufofin da ka'idojin tilasta aiki ga al'ummominmu. Za mu ci gaba da yin aiki tare a kan cikakkun bayanai na shawarwari masu karfi da aka tsara a cikin Jagororin kamar yadda Wikimedians suka gabatar da aikin ta hanyoyi daban-daban a cikin shekarar da ta gabata.
Har ila yau, muna godiya ga duk wanda ya shiga cikin amincewa da Dokokin Tilastawa.
Don ƙarin bayani game da sakamako, da fatan za a koma zuwa [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|the Results page]].
Gaisuwa
[[User:SNg (WMF)]]
Stella Ng a madadin Kungiyar Ayyukan UCoC
Babban Manaja, Dokokin Amincewa da Tsaro<br/><section end="announcement content" />13:22, 8 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />Dabarun Harka da Labaran Mulki – Fitowa ta 6<section end="announcement-header"/> ==
<section begin="ucoc-newsletter"/>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Dabarun Harka da Labaran Mulki'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Fitowa ta 6, Afrilu 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Karanta cikakken wasiƙar''']]</span>
----
Barka da zuwa fitowa ta shida na Dabarun Motsawa da Labaran Mulki (wanda aka fi sani da Labaran Ka'idodin Ka'idodin Duniya)! Wannan wasiƙar da aka sabunta tana rarraba labarai masu dacewa da abubuwan da suka faru game da Yarjejeniya ta Motsawa, Ka'idar Halayyar Duniya, Tallafin Aiwatar da Dabarun Motsawa, zaɓen hukumar da sauran batutuwan MSG masu dacewa.
Za a rarraba wannan wasiƙar a kowane wata, yayin da za a kuma ƙara sabuntawa akai-akai kowane mako ko mako biyu ga masu biyan kuɗi. Da fatan za a tuna da yin rajistar [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|nan]] idan kuna son samun waɗannan sabuntawa.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
*'''Ci gaban Jagoranci -''' Ƙungiyar Aiki tana Ƙaddamarwa! - An rufe aikace-aikacen shiga Rukunin Ayyukan Ci gaban Jagoranci a ranar 10 ga Afrilu, 2022, kuma za a zaɓi membobin al'umma har 12 don shiga ƙungiyar aiki. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|a ci gaba da karantawa]])
*'''Sakamako na Amincewa da Ka'idojin da'a na Duniya ya fito! -''' Tsarin yanke shawara na duniya game da aiwatar da UCoC ta hanyar SecurePoll an gudanar da shi daga 7 zuwa 21 ga Maris. Sama da masu jefa ƙuri'a 2,300 daga aƙalla ayyukan gida 128 daban-daban sun gabatar da ra'ayoyinsu da sharhi. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|a ci gaba da karantawa]])
*'''Tattaunawar Motsawa akan Tashoshi -''' An gudanar da taron Tattaunawa na Duniya akan Yankuna da Jigogi. Asabar 12 ga Maris, kuma ya samu halartar 84 Wikimedians daban-daban daga ko'ina cikin harkar. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|cigaba da karantawa]])
*'''Bayan Tallafin Motsi na Buɗe! -''' Tun farkon shekara, an amince da shawarwari shida tare da jimillar ƙimar kusan dala 80,000. Kuna da ra'ayin aikin dabarun motsi? Kai gare mu! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|a ci gaba da karantawa]])
*'''Kwamitin Zana Yarjejeniya Ta Harka Ta Gabata! -''' Kwamitin membobi goma sha biyar da aka zaba a watan Oktoba 2021, sun amince da muhimman dabi'u da hanyoyin gudanar da aikinsa, kuma sun fara samar da tsarin daftarin Yarjejeniyar Harka. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|cigaba da karantawa]])
*'''Gabatar Da Dabarun Motsi-Mako-''' Ba da Gudunmawa da Biyan kuɗi! - Teamungiyar MSG ta ƙaddamar da tashar sabuntawa, wacce ke da alaƙa da shafuka Dabarun Motsi daban-daban akan Meta-wiki. Subscriber don samun labarai na yau da kullun game da ayyuka daban-daban masu gudana. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|ci gaba da karantawa]])
*'''Diff Blogs -'''Duba wallafe-wallafen kwanan nan game da Dabarun Motsi akan Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|ci gaba da karantawa]])
</div><section end="ucoc-newsletter"/>--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 22:44, 14 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />Join the Wikimedia Foundation Annual Plan conversations with Maryana Iskander<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:[[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']]
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hello,
The [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]''', a plan of record for the Wikimedia Foundation's work.
These conversations continue [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour|Wikimedia Foundation Chief Executive Officer listening tour]].
The conversations are about these questions:
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward "knowledge as a service" and "knowledge equity". The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work?
* The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. What is working well? How can we improve?
* Anyone can contribute to the Movement Strategy process. Let's collect your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities?
You can find [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft/Your Input|'''the schedule of calls on Meta-wiki''']].
The information will be available in multiple languages. Each call will be open to anyone to attend. Live interpretation will be available in some calls.
Best regards,<br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 23:15, 14 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== New Wikipedia Library Collections Available Now - April 2022 ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Hello Wikimedians!
[[File:Wikipedia_Library_owl.svg|thumb|upright|The TWL owl says sign up today!]]
[[m:The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] has free access to new paywalled reliable sources. You can these and dozens more collections at https://wikipedialibrary.wmflabs.org/:
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/128/ Wiley]''' – journals, books, and research resources, covering life, health, social, and physical sciences
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/125/ OECD]''' – OECD iLibrary, Data, and Multimedia published by the Organisation for Economic Cooperation and Development
* '''[https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/129/ SPIE Digital Library]''' – journals and eBooks on optics and photonics applied research
Many other sources are freely available for experienced editors, including collections which recently became accessible to all eligible editors: Cambridge University Press, BMJ, AAAS, Érudit and more.
Do better research and help expand the use of high quality references across Wikipedia projects: log in today!
<br>--The Wikipedia Library Team 13:16, 26 ga Afirilu, 2022 (UTC)
:<small>This message was delivered via the [https://meta.wikimedia.org/wiki/MassMessage#Global_message_delivery Global Mass Message] tool to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library The Wikipedia Library Global Delivery List].</small>
</div>
<!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikipedia_Library&oldid=23036656 -->
== <section begin="announcement-header" />Matakai na gaba: Universal Code of Conduct (UCoC) da UCoC Dokoki na tilastawa<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/April 2022 - Board of Trustees on Next steps: Universal Code of Conduct (UCoC) and UCoC Enforcement Guidelines|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board noticeboard/April 2022 - Board of Trustees on Next steps: Universal Code of Conduct (UCoC) and UCoC Enforcement Guidelines}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Kwamitin Al'umma na Hukumar Amintattu ta Wikimedia Foundation na son gode wa duk wanda ya halarci zaben da aka kammala kwanan nan kan ka'idojin aiwatar da Universal Code of Conduct (UCoC).
Kungiyar sa kai ta sa-ido ta kammala nazarin sahihancin kuri’un tare da bayar da rahoton jimillar kuri’un da aka samu a matsayin 2,283. Daga cikin kuri'u 2,283 da aka samu, jimlar 1,338 (58.6%) mambobin al'umma ne suka kada kuri'a don aiwatar da tsarin, kuma jimlar 945 (41.4%) mambobin al'umma ne suka kada kuri'ar kin amincewa. Bugu da kari, mahalarta 658 sun bar sharhi tare da kashi 77% na maganganun da aka rubuta cikin Ingilishi.
Mun gane kuma mun yaba sha'awar da sadaukarwar da membobin al'umma suka nuna wajen samar da al'ada mai aminci da maraba da ke dakatar da halayen ƙiyayya da guba, da tallafawa mutanen da irin wannan ɗabi'a ke nufi, kuma suna ƙarfafa mutane masu aminci su kasance masu ƙwazo akan ayyukan Wikimedia.
Ko da a wannan matakin da bai cika ba, wannan yana bayyana a cikin maganganun da aka karɓa. Yayin da ka’idojin aiwatar da doka suka kai ga cimma matsaya na goyon bayan da ya wajaba hukumar ta sake dubawa, mun karfafa masu kada kuri’a, ba tare da la’akari da yadda suke zaben ba, da su bayar da ra’ayi kan abubuwan da suka shafi ka’idojin tilastawa da suke ganin akwai bukatar a canza ko gyara, kamar yadda da kuma dalilin da ya sa, idan da alama yana da kyau a ƙaddamar da wani zagaye na gyare-gyare wanda zai magance matsalolin al'umma.
Ma’aikatan gidauniyar da suka yi bitar tsokaci sun shawarce mu kan wasu jigogi da suka kunno kai, don haka ne muka yanke shawarar a matsayinmu na kwamitin al’amuran al’umma da mu nemi gidauniyar ta dawo da kwamitin da aka zayyana tare da sake yin wani aikin na al’umma don daidaita ka’idojin aiwatar da aiki bisa la’akari da yadda ake aiwatar da dokar. ra'ayoyin al'umma da aka samu daga kuri'ar da aka kammala kwanan nan.
Domin a fayyace, an tara wannan ra'ayin zuwa sassa 4 kamar haka:
# Don gano nau'i, manufa, da kuma amfani da horon;
# Don sauƙaƙa harshe don sauƙin fassara da fahimta ta waɗanda ba ƙwararru ba;
# Don bincika manufar tabbatarwa, gami da ribobi da fursunoni;
# Don sake duba ayyukan masu cin karo da juna na keɓantawa/kariyar wanda aka azabtar da kuma haƙƙin saurare.
Wasu batutuwa na iya fitowa a yayin tattaunawa, musamman yayin da daftarin Dokokin Dokoki ke tasowa, amma muna ganin waɗannan a matsayin abubuwan farko da ke damun masu jefa ƙuri'a kuma muna neman ma'aikata su sauƙaƙe nazarin waɗannan batutuwa. Bayan ci gaba da shiga tsakani, Gidauniyar yakamata ta sake gudanar da zaɓen al'umma don tantance ƙa'idodin da aka sabunta don ganin ko sabuwar takardar tana shirye don tabbatar da ita a hukumance.
Bugu da ƙari, muna sane da damuwa tare da bayanin kula 3.1 a cikin Ka'idodin Halayyar Duniya. Muna ba da umarni ga Gidauniyar ta sauƙaƙe nazarin wannan harshe don tabbatar da cewa Manufar ta cika manufofinta na tallafawa al'umma mai aminci da haɗin kai, ba tare da jiran nazarin da aka tsara na gabaɗayan Manufar ba a ƙarshen shekara.
Bugu da ƙari, muna gode wa duk waɗanda suka shiga, suna tunani game da waɗannan ƙalubale masu mahimmanci da wahala da kuma ba da gudummawa ga ingantattun hanyoyi a cikin motsi don yin aiki tare da kyau.
Best,
Rosie
Rosie Stephenson-Goodknight (she/her)<br />
Acting Chair, Community Affairs Committee <br />
Wikimedia Foundation Board of Trustees<br /><section end="announcement-content" />---[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 15:59, 26 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />2022 Board of Trustees Call for Candidates<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
The Board of Trustees seeks candidates for the 2022 Board of Trustees election. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Read more on Meta-wiki.''']]
The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is here! Please consider submitting your candidacy to serve on the Board of Trustees.
The Wikimedia Foundation Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's operations. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees.
The Wikimedia community will vote to fill two seats on the Board in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board as a team.
Who are potential candidates? Are you a potential candidate? Find out more on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Apply to be a Candidate page]].
Thank you for your support,
Movement Strategy and Governance on behalf of the Elections Committee and the Board of Trustees<br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 15:59, 26 ga Afirilu, 2022 (UTC)
== Coming soon: Improvements for templates ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
<!--T:11-->
[[File:Overview of changes in the VisualEditor template dialog by WMDE Technical Wishes.webm|thumb|Fundamental changes in the template dialog.]]
Hello, more changes around templates are coming to your wiki soon:
The [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|'''template dialog''' in VisualEditor]] and in the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 Wikitext Editor]] (beta) will be '''improved fundamentally''':
This should help users understand better what the template expects, how to navigate the template, and how to add parameters.
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|talk page]]
In '''syntax highlighting''' ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] extension), you can activate a '''colorblind-friendly''' color scheme with a user setting.
* [[metawiki:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting#Color-blind_mode|project page]], [[metawiki:Talk:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|talk page]]
Deployment is planned for May 10. This is the last set of improvements from [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes']] focus area “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]”.
We would love to hear your feedback on our talk pages!
</div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 11:13, 29 ga Afirilu, 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=23222263 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Editing news 2022 #1</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="message"/><i>[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</i>
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]
The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages. New editors are more successful with this new tool. You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]]. Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test. You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].<section end="message"/>
</div>
[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18:55, 2 Mayu 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=22019984 -->
== Endorsement and Feedback ==
Good day all, to our experience editors I encourage to view my grant proposal, i need your feedback and endorse it [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants_talk:Programs/Wikimedia_Community_Fund/Rapid_Fund/1Lib1Ref_Training_And_Edithathon_In_Hausa_Wikipedia_(ID:_21873525)]
thanks <span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 07:09, 17 Mayu 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" /><span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">2022 Wikimedia Foundation Board of Trustees Election - Call for Election Volunteers</span><section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
Tawagar Dabarun Motsi da Gudanarwa na neman membobin al'umma da za su yi aikin sa kai na zaɓe a zaɓen Kwamitin Amintattu na gaba.
Tunanin Shirin Sa-kai na Zaɓe ya fito ne a lokacin Zaɓen Kwamitin Amintattu na Wikimedia na 2021. Wannan shirin ya zama mai nasara. Tare da taimakon masu sa kai na Zaɓe mun sami damar ƙara wayar da kan jama'a da shiga cikin zaɓen da masu jefa ƙuri'a 1,753 sama da 2017. Gabaɗaya jama'a sun fito da kashi 10.13%, ƙarin kashi 1.1 cikin ɗari, kuma 214 wikis sun sami wakilci a zaben.
Amma jimillar wikis 74 da ba su shiga ba a 2017 sun samar da masu kada kuri’a a zaben 2021. Za ku iya taimaka canza shiga?
Masu sa kai na zaɓe za su taimaka a fagage masu zuwa:
* Fassara gajerun saƙo da kuma sanar da tsarin zaɓen da ke gudana a tashoshin al'umma
* Na zaɓi: Kula da tashoshi na al'umma don sharhi da tambayoyi
Masusakai zasu yi:
* Kula da manufofin sararin samaniya na abokantaka yayin tattaunawa da abubuwan da suka faru
* Gabatar da jagororin da bayanan zaɓe ga al'umma a cikin tsaka tsaki
Kuna so ku zama mai sa kai na zaɓe kuma ku tabbatar da wakilcin al'ummarku a cikin ƙuri'a? Yi rajista [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] don karɓar sabuntawa. Kuna iya amfani da [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] don tambayoyi game da fassarar.<br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 23:57, 5 Mayu 2022 (UTC)
== Endorsement ==
Good day all,
I encourage you please to view my grant proposal, it's impact to the community and endorse it. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants_talk:Programs/Wikimedia_Community_Fund/Rapid_Fund/Museum_International_Day_Workshop_(ID:_21868595)]
Thanks. <span style="white-space:nowrap;text-shadow:#009200 0.3em 0.4em 1.0em,#009200 -0.2em -0.2em 1.0em;color:#009200"><b>Aliyu shaba</b></span>]]<sup>[[User talk:Aliyu shaba|<span style="color:#ff0000"><b>Talk</b></span>]]</sup> 07:11, 17 Mayu 2022 (UTC)
== <section begin="announcement-header" />Report on Voter Feedback from Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines Ratification <section end="announcement-header" />==
<section begin="announcement-content" />
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hello all,
The Universal Code of Conduct (UCoC) project team has completed the analysis of the feedback accompanying the ratification vote on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines.
Following the completion of the UCoC Enforcement Guidelines Draft in 2022, the guidelines were voted on by the Wikimedian community. Voters cast votes from 137 communities, with the top 9 communities being: English, German, French, Russian, Polish, Spanish, Chinese, Japanese, Italian Wikipedias, and Meta-wiki.
Those voting had the opportunity to provide comments on the contents of the Draft document. 658 participants left comments. 77% of the comments are written in English. Voters wrote comments in 24 languages with the largest numbers in English (508), German (34), Japanese (28), French (25), and Russian (12).
A report will be sent to the Revision Drafting Committee who will refine the enforcement guidelines based on the community feedback received from the recently concluded vote. A public version of the report is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report|'''published on Meta-wiki here''']]. The report is available in translated versions on Meta-wiki. {{int:please-translate}}
Again, we thank all who participated in the vote and discussions. We invite everyone to contribute during the next community discussions. More information about the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines can be found [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|on Meta-wiki]].
On behalf of the Universal Code of Conduct project team<br /><section end="announcement-content" />--[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 15:57, 23 Mayu 2022 (UTC)
== Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2022 ==
Dear Wikimedians,
We are glad to inform you that the 2022 edition of Wikipedia Pages Wanting Photos campaign is coming up in July.
This is a formal invitation to invite individuals and communities to join the campaign to help improve Wikipedia articles with photos and contextual images.
The campaign will run from July 1 to August 31, 2022 and several communities and Wikimedia Affiliates have already indicated interest to organize the campaign in their localities. Please find your community or community closer to you to participate: [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/Participating Communities|WPWP2022 Campaign: Participating Communities]].
The campaign primarily aims to promote using images from Wikimedia Commons to enrich Wikipedia articles that are lacking them. Participants will choose among Wikipedia pages without photos, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In this third edition of the campaign, eligibility criteria have been revised based on feedback and campaign Evaluation Reports of the previous editions. Please find more [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022/FAQ and Contest Rules|details about these changes and our FAQ here on Meta-Wiki]]
For more information, please visit the [[:m:Wikipedia Pages Wanting Photos 2022|campaign page on Meta-Wiki]].
Best,<br/>
[[User:Ammarpad|Ammar A.]]<br/>
Global Coordinator<br/>
Wikipedia Pages Wanting Photos Campaign 2022.<br />
17:39, 31 Mayu 2022 (UTC)
<!-- Message sent by User:Martin Urbanec@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=23230284 -->
== <section begin="announcement-header" /> 2022 Kwamitin Amintattu Na Kira Ga 'Yan Takara<section end="announcement-header" /> ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/2022 Candidates for the Board of Trustees|Kuna iya samun wannan sakon da aka fassara zuwa ƙarin harsuna akan Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/2022 Candidates for the Board of Trustees|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/2022 Candidates for the Board of Trustees}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Zaben [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees]] Yanzu haka an rufe kiran da aka yi na ‘yan takara. Wannan Kiran ya sa 'yan takara 12 daga cikin al'umma su gabatar da aikace-aikacen su. Ƙara koyo game da [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|2022 Board of Trustees candidates]].
Kwamitin Bincike yanzu zai yi la'akari da aikace-aikacen 'yan takara tare da basira da ka'idojin da Hukumar ta bayar. Amintattun suna neman wasu ƙwarewa da ƙwarewa don inganta ƙarfin Hukumar. Bayan Kwamitin Bincike ya kammala nazarin su, za a buga kimar kowane ɗan takara. Waɗannan ƙimar don dalilai ne na bayanai kawai.
Don ƙarin bayani game da zaɓen Hukumar na 2022, kuna iya samun jadawalin lokaci, bayanan zaɓe da sauran hanyoyin shiga [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|on Meta-wiki]].
Mungode da taimakon ku,
Dabarun Motsawa da Gudanarwa a madadin Kwamitin Zabe da Kwamitin Amintattu <br /><section end="announcement-content" />–[[User:SOyeyele (WMF)|SOyeyele (WMF)]] ([[User talk:SOyeyele (WMF)|talk]]) 13:54, 3 ga Yuni, 2022 (UTC)
==Wikipedia Edit-a-thon training at Niger State Polytechnic Zungeru==
Assalamu alaikum jama'a ina mai farin cikin sanar da ku cewa zan gabatar da wani gagarumin taron koyarwa na Wikipedia a Minna a cikin makarantar kimiyya da fasaha ta jihar Neja wato ''Niger State Polytechnic Zungeru'' Wanda insha Allah muke gayyatar kowa da kowa don zuwa a kara ilimi da kuma ƙara sanin yadda za'ayi maƙala mai inganci da kuma fassara, don ƙarin bayani [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Programs/Wikimedia_Community_Fund/Rapid_Fund/Wikipedia_Edit-a-thon_training_at_Niger_State_Polytechnic_Zungeru_(ID:_21885230) shiga nan]
== Deployment of FLORES Machine Translation to Hausa Wikipedia ==
Hello Friends!
The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Hausa Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use [https://ai.facebook.com/blog/the-flores-101-data-set-helping-build-better-translation-systems-around-the-world/ FLORES machine translation] when translating Wikipedia articles to Hausa using [[Special:ContentTranslation|the Content Translation tool]].
The FLORES Machine Translation service is provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta] through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select "FLORES" from the "Initial Translation" dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar.
The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on [[mw:Content_translation/Machine_Translation/Flores#Summary_of_our_agreement_with_Meta|this page]].
Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to:
* use it to improve the quality of the Machine Translation service; and
* [[mw:Talk:Content_translation|provide feedback]] about its quality and ask any questions you might have about this addition.
We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Hausa Wikipedia.
Thank you!
[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 22:56, 21 ga Yuni, 2022 (UTC) On behalf of the WMF Language team.
== Results of Wiki Loves Folklore 2022 is out! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{{int:please-translate}}
[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]
Hi, Greetings
The winners for '''[[c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' is announced!
We are happy to share with you winning images for this year's edition. This year saw over 8,584 images represented on commons in over 92 countries. Kindly see images '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Winners|here]]'''
Our profound gratitude to all the people who participated and organized local contests and photo walks for this project.
We hope to have you contribute to the campaign next year.
'''Thank you,'''
'''Wiki Loves Folklore International Team'''
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 16:12, 4 ga Yuli, 2022 (UTC)
</div>
<!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=23454230 -->
== Propose statements for the 2022 Election Compass ==
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hi all,
Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]]
An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.
Here is the timeline for the Election Compass:
July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision
The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.
Best,
Movement Strategy and Governance
''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''
[[User:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[User talk:Zuz (WMF)|talk]]) 16:05, 11 ga Yuli, 2022 (UTC)
==Samar da jawabai a Kamfas ɗin Zaɓen 2022==
:Kuna iya samun wannan saƙon an fassara zuwa ƙarin wasu yaruka akan Meta-wiki. ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Barkan mu,
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Zaɓen Kwamitin Amintattu na 2022]] Masu sakai ana gayyatar ku da ku gabatar da jawabai da za'a yi amfani da su a [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Kamfas ɗin Zaɓen.]]
Kamfas ɗin Zaɓen wani kayan aiki ne da zai taimaka wa masu kaɗa ƙuri'a zaɓan ƴan takara da suka dace da abinda suka yarda da shi da kuma tunanin su. Mambobin al'umma zasu gabatar da jawabai dan ƴan takara su amsa ta amfani da Lickert scale (agree/neutral/disagree). Amsoshin da ƴan takaran suka bayar na jawaban zai shiga cikin kayan aiki na Kamfas ɗin Zaɓen. Masu kaɗa ƙuri'a zasu yi amfani da kayan aikin ta sanya amsar su ga jawaban da ɗaya daga waɗannan (agree/disagree/neutral). Sakamakon zai nuna ɗan takara da yafi dacewa da abin da mai kaɗa ƙuri'a yake so ko yafi yarda da shi.
Wannan lokuta ne na gudanar da Election Compass ɗin:
Yuli 8 - 20: Masu Aikin Sakai zasu gabatar da jawabai dan Election Compass
Yuli 21 - 22: Kwamitin Zaɓe zasu bincika jawaban dan tantancewa da fitar da jawaban da basu dace ba
Yuli 23 - Augusta 1: Masu Aikin Sakai zasu yi zaɓe akan jawaban
Augusta 2 - 4: Kwamitin Zaɓe zasu zaɓi jawabai 15 da suka fi cancanta
Augusta 5 - 12: ƴan takara zasu rinjayar da kawunan su tare da jawaban
Augusta 15: Za'a buɗe Election Compass dan masu kaɗa ƙuri'a su yi amfani da shi dan taimaka masu yin tunani
Kwamitin Zaɓe zasu zaɓi jawabai mafi cancanta 15 a farkon Augusta. Kwamitin Zaɓe zasu lura da gudanarwan, da taimakon tawagar Tsarin Gudanarwa da Shugabanci (Movement Strategy and Governance team). MSG zasu bincika su ga tambayoyin suna daidai, babu maimaici, babu kurakurai, da sauran su.
Da alkhairi,
Tsarin Gudanarwa da Shugabanci (Movement Strategy and Governance)
Wannan saƙon an aika shi ne a madadin Board Selection Task Force da Kwamitin Zaɓuɓɓuka.
An fassara wannan saƙon zuwa harshen Hausa da yaɗa shi ta hannu mai sakai Em-mustapha.
Mun gode!
[[User:Em-mustapha|<span style="background-color: #804; color: #fa0;"><samp><b><u>Em-mustapha</u></b></samp></span>]] <sup><samp><u>[[User talk:Em-mustapha|'''talk''']]</u></samp></sup> 13:26, 13 ga Yuli, 2022 (UTC)
== Wikipedia Workshop at Bichi Emirate's==
Hello to everyone,
I am happy to inform everyone that I have applied for a Grant on Wikipedia Workshop at Bichi Emirate's which I will present insha Allah. thank you [[User:M Bash Ne|M Bash Ne]] ([[User talk:M Bash Ne|talk]]) 12:54, 14 ga Yuli, 2022 (UTC)
== Movement Strategy and Governance News - Issue 7 ==
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br>
<span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span>
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.
The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
</div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;">
* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
*
'''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
</div><section end="msg-newsletter"/> [[User:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[User talk:Zuz (WMF)|talk]]) 10:56, 19 ga Yuli, 2022 (UTC)
== Announcing the six candidates for the Board of Trustees election ==
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hi everyone,
The Affiliate Representatives have completed their voting period. The selected 2022 Board of Trustees candidates are:
* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])
You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election.
The Affiliate organizations selected representatives to vote on behalf of the Affiliate organization. The Affiliate Representatives proposed questions for the candidates to answer in mid-June. These answers from candidates and the information provided from the Analysis Committee provided support for the representatives as they made their decision.
Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation.
Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia.
What can voters do now?
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Review the results of the Affiliate selection process]].
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|Read more here about the next steps in the 2022 Board of Trustee election]].
Best,
Movement Strategy and Governance
''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''</translate><br /><section end="announcement-content" />
[[User:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[User talk:Zuz (WMF)|talk]]) 19:48, 20 ga Yuli, 2022 (UTC)
== Vote for Election Compass Statements ==
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>''
Hi all,
Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki.
An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.
Here is the timeline for the Election Compass:
*<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s>
*<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s>
*July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
*August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
*August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
*August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision
The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August
Best,
Movement Strategy and Governance
''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''
[[User:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[User talk:Zuz (WMF)|talk]]) 17:44, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
fpecvq6c2cfs1scpht9vk0omt5zyuaf
Riɗi
0
3061
161512
157195
2022-07-26T14:38:11Z
Aubulama00
13625
Gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:Sesamum indicum 2.jpg|thumb|right|260px|<span style="color:grey;">Riɗi </span>]]
[[File:Sa white sesame seeds.jpg|thumb|ƴaƴan riɗi]]
[[File:Bagel with sesame 3.jpg|thumb|donot da riɗi]]
[[File:Sesame seeds.JPG|thumb|ridi]]
[[File:Sésame récolté dans le désert du Thar (Rajasthan).jpg|thumb|riɗi kafin a kwalɗeta]]
[[File:Sesame(zbior).jpg|thumb|ana tara tara riɗi don a jiddah kwayarsa]]
[[File:SesameSeedOil.png|thumb|man riɗi]]
[[File:Sesame Soup.jpg|thumb|miyan riɗi]]
'''Riɗi''' ''Bene seed'' (''Sesamum indicum, Sesamum orientale''). Tsiro ne da ke da ya'ya kanana, kuma ana amfani da yayan ridi wurin yin mai, ko amfani da shi a matsayin abinci. ridi yana da matukar amfani ga lafiyan Dan Adam. Dan akan sarrafata ta hanyoyi daban daban misali akan soyata dasiga ko gishiri don aci kuma akan yi afani da ganyenta dan yin miya da kuam sauran abubuwa da dama
{{DEFAULTSORT:Ridi}}
[[Category:Shuka]]
7633yazjsxydl8x0ns0ednncgq820au
Nasarawa (Kano)
0
4307
161593
154277
2022-07-26T17:09:26Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nasarawa''' Ƙaramar hukuma ce dake a [[Jihar Kano]], [[Nijeriya]]. Tana ɗaya daga cikin manyan birane a jihar Kano, kuma Nasarawa na ɗaya daga cikin manyan gurare masu tarin ma'aikatun gwamnatin [[jihar Kano]]. Ƙaramar hukumar Nasarawa na da numban sako 700.<ref>"Post Offices- with map of LGA". NIPOST. Archived from the original on 2009-10-07. Retrieved 2021-07-24.</ref>
== Tarihi ==
== Wurare ==
[[File:Kofar Nasarawa - Kano City Gate.jpg|thumb|Kofar Nasarawa -Birnin Kano]]
Ƙofan Nasarawa koface da ke ɗauke da wurare kamar Gadar Nasarawa wacce tsohon gwamna kuma sanata Dr Rabiu Musa Kwankwaso ya kashe miliyoyin nairori wajen ginata.<ref>"Ana ce-ce-ku-ce kan batun rusa gadar Kofar Nasarawa a Kano". BBC News Hausa (in Hausa). Retrieved 2021-07-24.</ref>{{Stub}}
==Manazarta==
{{Kananan Hukumomin Jihar Kano}}
{{DEFAULTSORT:Nasarawa}}
[[Category:Kananan hukumomin jihar Kano]]
or2736two9s43fd97ehz7kfh5aq77vg
Mark Allen
0
4463
161663
56890
2022-07-26T19:55:26Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Mark Allen''' (an haife shi a ranar 18 ga watan Disamban 1983) ya kasance ƙwararren dan wasa ne na [[ƙwallon ƙafa]] daga ƙasar [[Ingila]].
==Manazarta==
{{reflist}}
{{Stub}}
{{DEFAULTSORT:Allen, Mark}}
[[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Ingila]]
sks5nxrffxt8bke3l278oxk01dpxksp
Gurasa
0
5334
161507
153750
2022-07-26T13:28:29Z
Aubulama00
13625
Gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:FD 1.jpg|FD 1|thumb]]
[[File:Four loaves.jpg|Four loaves|thumb]]
[[File:L'embarcadere de GANVIER.jpg|thumb|Gurasa ([[Benin]])]]
[[File:Gurasa.jpg|thumb|Gurasa]]
'''Gurasa''' - Samfurin abinci ne da aka samu ta kwaba flouer da ruwa kamar dai yanda akeyin burodi amma akan gasata ne ta hanyar zuba wuta acikin tukunya sai a dinga manna ta ajikin tukunyan ta haka yake gasuwa ya zama guras. Akan sarrafa gurasa ta hanya daban daban wasu sukan yita da siga wasu kuma akan yi haka dan aci da garin kulikuli da wasu kayan hadin. A mafi yawan lokuta, gishiri an kara da cewa kuma amfani da shi azaman disintegrating wakili kamar yisti. Amfani da su sa gurasa alkama da hatsin rai gari, a kalla - masara, sha'ir da sauransu. Kalmar abinci ne sau da yawa ake magana a kai amfanin gona (alkama, hatsin rai, sha'ir, da dai sauransu), kazalika da sosai hatsi daga cikin waɗa nan albarkatun gona da ake yi daga wani gari (duba. Albarkar Gona). A wasu Breads kuma ƙara kayan yaji, irin su cumin tsaba, kwayoyi, zabibi, tafarnuwa, bushe apricots da kuma hatsi na (sesame tsaba, poppy). Hatsi ma bauta wa ado.
[[File:A 12 years boy Musa.jpg|thumb|gurasa irin wacce yara ke talla]].
Gurasa za a iya ci shi kaɗai, amma sau da yawa akan ci da man shanu, gyada ko sunflower man fetur, jam, margarine, jam, jelly, marmalade, zuma, da yake da gaske a tasa, qazanta da sunan da gurasa. Gurasa ana amfani da dalilin da gurasa. Wannan za a iya browned ko baya gasa (msl, a cikin wani injin ƙyafe burodi) da kuma za a iya ciyar da kusan ba tare da iyaka daga dakin da zazzabi zuwa zafi jihar.A wasu al'adu, gurasa da ake amfani da matsayin cutlery.
Unpackaged abinci za a iya adana a cikin breadbox, sa'an nan kuma zai zama sabo ne ya fi tsayi.
== iri gurasa ==
*Burodi (Rasha, Ukraine, Belarus)
*Bagel (USA)
*Biskit (Yammacin Turai)
*Pretzels (Jamus)
*Brioche (Normandy, France)
*Naan (India)
*Tandoor gurasa (Gabas ta Tsakiya)
*Lavash (Caucasus)
*Juha (Azerbaijan)
*Matza (Isra'ila)
*Pete (Gabas Ta Tsakiya)
*Pizza (Italy)
*Tortilla (Mexico)
*Folar (Portugal)
*Faransa baguette (France)
*Chapatis (India)
*Ciabatta (Italy)
*Hatsin rai gurasa (CIS)
*Gurasa Westphalia (Jamus)
*Matnakash (Armenia)
*Shorty-puri (Georgia)
{{stub}}
[[Category:gurasa]][[Category:Alkama kayayyakin]]
m87cfmbrksmvcxhm8yy5jo9t5bmi4uj
161508
161507
2022-07-26T13:34:55Z
Aubulama00
13625
Gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:FD 1.jpg|FD 1|thumb]]
[[File:Four loaves.jpg|Four loaves|thumb]]
[[File:L'embarcadere de GANVIER.jpg|thumb|Gurasa ([[Benin]])]]
[[File:Gurasa.jpg|thumb|Gurasa]]
'''Gurasa''' - Samfurin abinci ne da aka samu ta kwaba flouer da ruwa kamar dai yanda akeyin burodi amma akan gasata ne ta hanyar zuba wuta acikin tukunya sai a dinga manna ta ajikin tukunyan ta haka yake gasuwa ya zama guras. Akan sarrafa gurasa ta hanya daban daban wasu sukan yita da siga wasu kuma akan yi haka dan aci da garin kulikuli da wasu kayan hadin. A mafi yawan lokuta, gishiri an kara da cewa kuma amfani da shi azaman disintegrating wakili kamar yisti. Amfani da su sa gurasa alkama da hatsin rai gari, a kalla - masara, sha'ir da sauransu. Kalmar abinci ne sau da yawa ake magana a kai amfanin gona (alkama, hatsin rai, sha'ir, da dai sauransu), kazalika da sosai hatsi daga cikin waɗa nan albarkatun gona da ake yi daga wani gari (duba. Albarkar Gona). A wasu Breads kuma ƙara kayan yaji, irin su cumin tsaba, kwayoyi, zabibi, tafarnuwa, bushe apricots da kuma hatsi na (sesame tsaba, poppy). Hatsi ma bauta wa ado.
[[File:A 12 years boy Musa.jpg|thumb|gurasa irin wacce yara ke talla]].
Gurasa za a iya cin shi kaɗai, amma sau da yawa akan ci da man shanu, man gyada ko, zuma, da kuma garin kulikuli Gurasa ana amfani da dalilin da gurasa. Wannan za a iya browned ko baya gasa (msl, a cikin wani injin ƙyafe burodi) da kuma za a iya ciyar da kusan ba tare da iyaka daga dakin da zazzabi zuwa zafi jihar.A wasu al'adu, gurasa da ake amfani da matsayin cutlery.
Unpackaged abinci za a iya adana a cikin breadbox, sa'an nan kuma zai zama sabo ne ya fi tsayi.
== iri gurasa ==
*Burodi (Rasha, Ukraine, Belarus)
*Bagel (USA)
*Biskit (Yammacin Turai)
*Pretzels (Jamus)
*Brioche (Normandy, France)
*Naan (India)
*Tandoor gurasa (Gabas ta Tsakiya)
*Lavash (Caucasus)
*Juha (Azerbaijan)
*Matza (Isra'ila)
*Pete (Gabas Ta Tsakiya)
*Pizza (Italy)
*Tortilla (Mexico)
*Folar (Portugal)
*Faransa baguette (France)
*Chapatis (India)
*Ciabatta (Italy)
*Hatsin rai gurasa (CIS)
*Gurasa Westphalia (Jamus)
*Matnakash (Armenia)
*Shorty-puri (Georgia)
{{stub}}
[[Category:gurasa]][[Category:Alkama kayayyakin]]
ks1xons06n1uos6o6t00r2fxcbnnuez
161509
161508
2022-07-26T13:45:22Z
Aubulama00
13625
Gyra
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:FD 1.jpg|FD 1|thumb]]
[[File:Four loaves.jpg|Four loaves|thumb]]
[[File:L'embarcadere de GANVIER.jpg|thumb|Gurasa ([[Benin]])]]
[[File:Gurasa.jpg|thumb|Gurasa]]
'''Gurasa''' - Samfurin abinci ne da aka samu ta kwaba flouer da ruwa kamar dai yanda akeyin burodi amma akan gasata ne ta hanyar zuba wuta acikin tukunya sai a dinga manna ta ajikin tukunyan ta haka yake gasuwa ya zama guras. Akan sarrafa gurasa ta hanya daban daban wasu sukan yita da siga wasu kuma akan yi haka dan aci da garin kulikuli da wasu kayan hadin. A mafi yawan lokuta, gishiri an kara da cewa kuma amfani da shi azamahargitsa kayan hadi kamar su da gishiri yisti. Amfani da su sa gurasa alkama da hatsin rai gari, a kalla - masara, sha'ir da sauransu. Kalmar abinci ne sau da yawa ake magana a kai amfanin gona (alkama, hatsin rai, sha'ir, da dai sauransu), kazalika da sosai hatsi daga cikin waɗa nan albarkatun gona da ake yi daga wani gari (duba. Albarkar Gona). A wasu Breads kuma ƙara kayan yaji, irin su cumin tsaba, kwayoyi, zabibi, tafarnuwa, bushe apricots da kuma hatsi na (sesame tsaba, poppy). Hatsi ma bauta wa ado.
[[File:A 12 years boy Musa.jpg|thumb|gurasa irin wacce yara ke talla]].
Gurasa za a iya cin shi kaɗai, amma sau da yawa akan ci da man shanu, man gyada ko, zuma, da kuma garin kulikuli Gurasa ana amfani da dalilin da gurasa. Wannan za a iya browned ko baya gasa (msl, a cikin wani injin ƙyafe burodi) da kuma za a iya ciyar da kusan ba tare da iyaka daga dakin da zazzabi zuwa zafi jihar.A wasu al'adu, gurasa da ake amfani da matsayin cutlery.
Unpackaged abinci za a iya adana a cikin breadbox, sa'an nan kuma zai zama sabo ne ya fi tsayi.
== iri gurasa ==
*Burodi (Rasha, Ukraine, Belarus)
*Bagel (USA)
*Biskit (Yammacin Turai)
*Pretzels (Jamus)
*Brioche (Normandy, France)
*Naan (India)
*Tandoor gurasa (Gabas ta Tsakiya)
*Lavash (Caucasus)
*Juha (Azerbaijan)
*Matza (Isra'ila)
*Pete (Gabas Ta Tsakiya)
*Pizza (Italy)
*Tortilla (Mexico)
*Folar (Portugal)
*Faransa baguette (France)
*Chapatis (India)
*Ciabatta (Italy)
*Hatsin rai gurasa (CIS)
*Gurasa Westphalia (Jamus)
*Matnakash (Armenia)
*Shorty-puri (Georgia)
{{stub}}
[[Category:gurasa]][[Category:Alkama kayayyakin]]
qf4z3s6vx41pdu2x8qyeo57i1sazaci
Sarki Sirajo Jan Kado
0
5896
161489
63443
2022-07-26T12:03:33Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Sirajo Jankado Labbo.jpg|alt=|thumb|Sarkin Hausawan Turai Sirajo Jankaɗo Labbo]]
Sarki '''Sirajo Jankaɗo Labbo''' shine sarkin Hausawan Turai na farko.
==Manazarta==
h9nv2uqasbu925rpfdfc3emn198dzug
Ogun
0
6494
161514
159158
2022-07-26T15:50:35Z
Uncle Bash007
9891
/* Dattawa */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
bhqlqgss625f2bfdprbjptpi6yphwpu
161515
161514
2022-07-26T15:53:24Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
deykhvnuttlvs51xkchj68lyoqc1z1t
161516
161515
2022-07-26T15:54:22Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma da yawan jama'a. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
ajx8q9jc1ehe39qyybeb20jhm6ndfar
161517
161516
2022-07-26T15:55:00Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
8dpnq1w12vffigeq9jpmhojw1myslhm
161518
161517
2022-07-26T15:57:09Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
8hoh7e63d4r890srhk56yozy3atpvvo
161519
161518
2022-07-26T15:59:14Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a miliyan uku da dubu ɗari bakwai da hamsin da ɗaya da ɗari ɗaya da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
tcolrvq5pke6swgschxdc9o9ir5i7fa
161520
161519
2022-07-26T16:00:00Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
8yekscw5rg99vha8b3cmh7i1i69l1dg
161521
161520
2022-07-26T16:00:33Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Babban birnin tarayyar jihar ita ce [[Abeokuta]]. [[Ibikunle Amosun]], shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
ihun4u02p215nvbo7dxaknuvi7nyd35
161522
161521
2022-07-26T16:04:11Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
o6je125zi2s1yluacyi6g4am297gi99
161523
161522
2022-07-26T16:05:03Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
prefk7jzlq7eqgpo2t1yx1yuti73fkc
161524
161523
2022-07-26T16:06:22Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun.
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
clc85p7tndy4n9a491wqw69i265dydc
161525
161524
2022-07-26T16:06:40Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun.
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
bbcow7g7tq4n1l4qgscjrr1gbpz46io
161526
161525
2022-07-26T16:07:30Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
6n79zjhd04qblrjr7x3yr5xdv6nhnis
161527
161526
2022-07-26T16:07:49Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
j6yb2w2emga7z9nipzhtmovuctxyne9
161528
161527
2022-07-26T16:08:53Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
s8ny760mxh1uihqot4vc49noarwuvkz
161529
161528
2022-07-26T16:10:39Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta North (Akomoje), Abeokuta south (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) and Odeda (Odeda).
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
tn665l9nwc66a71r3bbyamfzwgbbt2j
161530
161529
2022-07-26T16:11:11Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
bu6518d1cpsa2ae89pz42nl6xf6ddq0
161531
161530
2022-07-26T16:12:26Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara:
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
5bs1b4lbz89qucod2k9g838fg3t8kt6
161532
161531
2022-07-26T16:13:44Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
kpfb1fzmjltiqnqmnna23xokcp7j17b
161533
161532
2022-07-26T16:15:10Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da).
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
k4eyfswqwg0ub73gvte9iyqqz4cpyt7
161534
161533
2022-07-26T16:15:49Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar:
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
5vs5kqy25k9wgbypuzk47qkbmk6wrsp
161535
161534
2022-07-26T16:16:31Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
et7qrpp8pqfqbgt2ypwxzgudgelp2t0
161536
161535
2022-07-26T16:17:38Z
Uncle Bash007
9891
/* Ƙananan Hukumomi */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
c8qtm27a24pwoydfoil67esh0aprsy8
161538
161536
2022-07-26T16:17:58Z
Uncle Bash007
9891
/* Ruwa (kogi) */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
qjida3f4tt264cjv6er2tbd397y17d4
161539
161538
2022-07-26T16:18:31Z
Uncle Bash007
9891
/* Ruwa (kogi) */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya). Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
abjzfe6pna41kmtdat45m7e6nm1sojx
161677
161539
2022-07-26T20:23:07Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya. Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
jxbi9s0eck2t121zn7ctft4546ypv2y
161678
161677
2022-07-26T20:23:44Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55 da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
ap3jht77tsag09tv0gkojz0z676957f
161679
161678
2022-07-26T20:24:25Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Mataimakin gwamnan shi ne [[Yetunde Onanuga]].
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
ixlym5pw2gfpc3vucs3tpkrg6nh40n8
161680
161679
2022-07-26T20:25:09Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
5ydrlc8ss8yd78r3vnf46whna7v2l6e
161681
161680
2022-07-26T20:26:25Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (Gateway of Nigeria).
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
leonhrpjspqja9u3gt6v492dj1rc9sh
161682
161681
2022-07-26T20:27:50Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
imibe47y4s1hyxqrnhjji72bs6de147
161683
161682
2022-07-26T20:28:45Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote,
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
31hkdrqrvxi3nxbjw3xgg899gnx9956
161684
161683
2022-07-26T20:31:39Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu, Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
irbic2ony65b1628gbhwfwmg0vvi0we
161685
161684
2022-07-26T20:32:28Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu, Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]], Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
5bufff3btxu71xmatabd479d6hc9xzs
161686
161685
2022-07-26T20:32:44Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu, Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]], Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]] da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
tiaz53u5lfc56a2bjos9klmnzk0lmft
161687
161686
2022-07-26T20:33:21Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu, Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]], Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
4b54moictqr02xt3no1a12rhgfuhkip
161688
161687
2022-07-26T20:33:51Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu, Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
9fez0vvie13zbr5m048tja4vpgigb1v
161689
161688
2022-07-26T20:34:18Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]], Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
hfpg3o8erfveaadez9xawet4sc3elnr
161690
161689
2022-07-26T20:34:36Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese, Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
o8iledzopphg65ne7a309sen5fa1kdq
161691
161690
2022-07-26T20:35:03Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da Kamfanin Simintin Dangote dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
5gm4z11asrl1wzjqx3wppajpapknj6k
161692
161691
2022-07-26T20:37:04Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
lftf37h1tzto8vdgydd8aymztzpwfh3
161693
161692
2022-07-26T20:39:14Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
k0p17xuxi06i38ut4qm6gabq97fwxjf
161694
161693
2022-07-26T20:40:02Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
63or1rj0j342887w810myczd133bm4s
161695
161694
2022-07-26T20:41:03Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci,
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
q4hko8gss4wp8e25x1c3zw0wafn7kp5
161696
161695
2022-07-26T20:41:41Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
o2u7oa0tmieqy6e2vkavigtx70hfnay
161697
161696
2022-07-26T20:42:43Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar. Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da shinkafar [[Ofada rice|Ofada.]]
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
dz6j0sk7h7g48snwcy43ad79u7s9zjw
161701
161697
2022-07-26T20:45:22Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar. Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da shinkafar [[Ofada rice|Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
7q4wpnbiokl4dhr5yurr3pxpandrihd
161702
161701
2022-07-26T20:46:03Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne, inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da shinkafar [[Ofada rice|Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
im15wnr9n13dg1a7kbepwy7kmov0472
161703
161702
2022-07-26T20:46:43Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da shinkafar [[Ofada rice|Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
omkfzzd8eu7jt1hkr066z1vuksocq25
161704
161703
2022-07-26T20:50:01Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
hqubgk086or0pyzn7i5qqojwsdw7bpg
161705
161704
2022-07-26T20:50:42Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
3l3jr7nf59voz6fcxqqm41xeyjovo1s
161813
161705
2022-07-27T09:43:13Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]]{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
1ckzhgaujwj3fvhkwf3mucao2jem7tg
161815
161813
2022-07-27T09:44:55Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]]{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
6wec44t04vubjz9uhfzkp5na2htz3zn
161816
161815
2022-07-27T09:45:48Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]]{{Jihohin Najeriya}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
26xb97f558xm0f1szni5cmxppiz04nm
161817
161816
2022-07-27T09:46:16Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]].
{{Jihohin Najeriya}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
ap4jk6wng2drhty9lhdisnnzlhhkq3f
161818
161817
2022-07-27T09:46:49Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]].
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
{{Jihohin Najeriya}}
brcwgiydp2zd9ix3z54re043ezxzkxw
161819
161818
2022-07-27T09:47:41Z
Uncle Bash007
9891
/* References */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]].
== References ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
kod5ttnudwj97ufnctx60snfi6wuj8e
161820
161819
2022-07-27T09:48:56Z
Uncle Bash007
9891
/* References */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu|Federal Government College, Odogbolu.]].
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
{{Jihohin Najeriya}}
3boqjcg531b9ewpfwhw07a2k5clsdfp
161822
161820
2022-07-27T09:51:17Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
{{Jihohin Najeriya}}
lqq2x74o96aggwp3d4u9h0yf1cctrsn
161823
161822
2022-07-27T09:51:42Z
Uncle Bash007
9891
/* References */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
dgl95fhwr0tiblswlqudjg3leikzx6l
161824
161823
2022-07-27T09:55:08Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
0gnpwiut3jms7b5f13th2nqzz9mcxra
161825
161824
2022-07-27T09:55:52Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
fjirlad3lr1vc3ybww0ria623rrdw8x
161826
161825
2022-07-27T09:58:22Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
nxerilgtov5ubbncee32lnzyesobmud
161827
161826
2022-07-27T10:02:08Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
lblml0c6dpxowbso80cwrbzzwhn2t7o
161828
161827
2022-07-27T10:04:51Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
em31pu00ucsn3n121cqkpsd2vq8rjp6
161829
161828
2022-07-27T10:07:47Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
630hffwbonkuvl7qj4p4wvwm03lv88l
161830
161829
2022-07-27T10:11:15Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
phvhhfg7rk9gdon8s06w2n4fdsyiv0r
161831
161830
2022-07-27T10:14:52Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
rvtvo192xoos54mthdfhuz88bedx58g
161834
161831
2022-07-27T10:25:01Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]).
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
mfno0kd7zma1x3cwmqot9ok8ef1vbsy
161835
161834
2022-07-27T10:25:50Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
dxlf945nzt7y0eofngepymi50sf3rfu
161836
161835
2022-07-27T10:26:59Z
Uncle Bash007
9891
/* Ilimi da gine-gine */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
j5z7w8ev5k8vbe6yxtszi266rukuxvj
161837
161836
2022-07-27T10:28:09Z
Uncle Bash007
9891
/* Makarantun gaba */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
byyk9j44mbd8mo9rhc4r2jolib43jla
161838
161837
2022-07-27T10:29:06Z
Uncle Bash007
9891
/* Makarantun gaba */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun wuraren bauta ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
2urtebadp7ba5egajj8pyq727sapcmx
161839
161838
2022-07-27T10:29:33Z
Uncle Bash007
9891
/* Makarantun gaba */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Dattawa ==
Dattawan jihar sun hada da: [[Joseph Dada]], [[Lanre Tejuosho]] da [[Buruji Kashamu]], [[Mrs Kemi Adeosun]].
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun wuraren bauta ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
2m1lekxnuvamkgexlane8atiz84mf4v
161840
161839
2022-07-27T11:02:15Z
Uncle Bash007
9891
/* Dattawa */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun wuraren bauta ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
m4p0o7ci98ihaa5xil0iebf5uaso7kf
161841
161840
2022-07-27T11:02:45Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun wuraren bauta */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun wuraren bauta ==
== Sanannun Mutane ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
8f5mpt1c6u2o7vlfz809pehvk7sw9oy
161842
161841
2022-07-27T11:02:52Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun wuraren bauta */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun wuraren bauta ==
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
m4p0o7ci98ihaa5xil0iebf5uaso7kf
161843
161842
2022-07-27T11:03:20Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun wuraren bauta */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), politician
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), economist
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lawyer, investment banker
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], film producer, Olowu of Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], son of George Alaba, a prince of [Ogere Remo], an ancient town in the state
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] musician
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), multi-instrumentalist, bandleader, composer, political activist, Pan-Africanist
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], politician
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, businessman, politician
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-1978), educator, women's rights activist
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), Actress
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), politician
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), businesswoman and politician
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), actor, playwright, theatre manager and musician
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), politician, senator, Governor of Ogun State in 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), jurist, President of the Nigerian Bar Association in 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), aka Skepta, British musician and record producer
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), politician
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), Fuji musician
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), jurist
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), former Finance Minister of Nigeria
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
cru32vpirr9cr3edy71230ze3vqf8gf
161844
161843
2022-07-27T11:07:36Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] musician
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaki, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], politician
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, businessman, politician
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-1978), educator, women's rights activist
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), Actress
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), politician
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), businesswoman and politician
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), actor, playwright, theatre manager and musician
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), politician, senator, Governor of Ogun State in 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), jurist, President of the Nigerian Bar Association in 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), aka Skepta, British musician and record producer
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), politician
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), Fuji musician
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), jurist
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), former Finance Minister of Nigeria
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
o5nzcz8x3dweboj25tfbgjxslb4gzno
161846
161844
2022-07-27T11:12:31Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumjn fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), politician, senator, Governor of Ogun State in 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), jurist, President of the Nigerian Bar Association in 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), aka Skepta, British musician and record producer
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), politician
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), Fuji musician
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), jurist
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), former Finance Minister of Nigeria
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
985dioaxt80zp5y50root7vbmigpg3w
161848
161846
2022-07-27T11:25:34Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019 politician, senator, Governor of Ogun State in 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), jurist, President of the Nigerian Bar Association in 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), aka Skepta, British musician and record producer
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), politician
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), Fuji musician
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), jurist
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), former Finance Minister of Nigeria
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
nwnbg9qvboy3e8xcxaq5n5f3146nye6
161849
161848
2022-07-27T11:28:15Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), politician
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), Fuji musician
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), jurist
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), former Finance Minister of Nigeria
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
n0ve4bvxx8ui71gtgfuklqh291rxxfi
161850
161849
2022-07-27T11:29:36Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), professional name of Olamilekan Moshood Agbeleshe, reality TV personality, rapper, singer and songwriter
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
7k1067kfti0g678tgnmlh3fp56sq8va
161851
161850
2022-07-27T11:32:10Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), sananne ne mai suna Olamilekan Moshood Agbeleshe, dan wasan kwaikwayo na shirin talabijin, mawakin rap, mawaki kuma marubucin wakoki
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), businessman
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
r39xww8v29v5tciy29olledymtjhs92
161852
161851
2022-07-27T11:33:12Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), sananne ne mai suna Olamilekan Moshood Agbeleshe, dan wasan kwaikwayo na shirin talabijin, mawakin rap, mawaki kuma marubucin wakoki
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), ɗan kasuwa
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), educator, author, civil rights activist
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), scholar, administrator, psychiatrist, Deputy Director General of the World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Prophetic-Apostolic Pastor, politician
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), retired general
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 The Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), politician, lawyer
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), Entrepreneur
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
6g8d4rl7ob2u6x065gjpb8csmmoejaq
161853
161852
2022-07-27T11:41:23Z
Uncle Bash007
9891
/* Sanannun mutane */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], Lagos Ibadan ExpresWay Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), sananne ne mai suna Olamilekan Moshood Agbeleshe, dan wasan kwaikwayo na shirin talabijin, mawakin rap, mawaki kuma marubucin wakoki
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), ɗan kasuwa
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), mai koyarwa, mawallafin littafai, mai fafutukar yancin 'yan kasa
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), malami, mai gudanarwa, masanin lafiyar kwakwalwa, mataimakin shugaban kungiyar World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Pasto Apostolika, ɗan siyasa
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), genar mai ritaya
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 mai lambar yabo na rubutu wato Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), ɗan siyasa, lauya
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), ɗan kasuwa
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
bbwrzka6b00et6tb24o4xqahmgpq3kt
161854
161853
2022-07-27T11:43:42Z
Uncle Bash007
9891
/* Makarantun gaba da sakandare */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], babban titin Lagos Ibadan Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Lagos-Ibadan Expressway
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), sananne ne mai suna Olamilekan Moshood Agbeleshe, dan wasan kwaikwayo na shirin talabijin, mawakin rap, mawaki kuma marubucin wakoki
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), ɗan kasuwa
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), mai koyarwa, mawallafin littafai, mai fafutukar yancin 'yan kasa
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), malami, mai gudanarwa, masanin lafiyar kwakwalwa, mataimakin shugaban kungiyar World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Pasto Apostolika, ɗan siyasa
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), genar mai ritaya
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 mai lambar yabo na rubutu wato Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), ɗan siyasa, lauya
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), ɗan kasuwa
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
rjjkj8hsk2np9uq5h0bew1wimlx6xt2
161855
161854
2022-07-27T11:44:11Z
Uncle Bash007
9891
/* Makarantun gaba da sakandare */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ogun'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar ƙofa.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ogun_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ogun cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yarbanci|Yoruba]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Ibikunle Amosun]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Abeokuta]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|16,980.55km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,751,140
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-OG
|}
[[File:Ogun river view from Olumo top in Abeokuta, Ogun State-Nigeria.jpg|thumb|Jihar Ogun]]
[[File:Lafenwa road Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|mutanen Ogun]]
[[File:Neuropsychiatric Hospital, Aro, Ogun state.jpg|thumb|Babbar asibitin ogun]]
'''Jihar Ogun''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. Wacce aka kirkira a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga yankin jihar yammacin Najeriya. Jihar Ogun tana da iyaka da jihar Lagos daga kudu, jihar Oyo da Osun daga arewa, jihar Ondo da kuma Jamhoriyar Benin daga yamma. Babban birnin jihar itace Abeokuta, kuma itace birni mafi girma ta fuskar yawan jama'a. Sauran muhimman birane sun hada da, [[Ijebu Ode]] babban birnin Daular Ijebu, sai kuma [[Sagamu]] (inda akafi samun goro a Najeriya).<ref>"Ogun | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ogun na da yanayi na ''rain forest'' da kuma manyan itace daga arewa maso yamma.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 16,980.55<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2021-12-10.</ref> da yawan jama’a 3,751,140 (a bisa ƙidayar 2006). Inda jihar ta zamo ta 16 a yawan jama'a a Najeriya.<ref>"Ogun State". ''Ogun Smart City''. Retrieved 2020-05-24.</ref> Gwamnan jihar shine [[Dapo Abiodun]] na jam'iyyar APC, wanda aka rantsar a ranar 29 ga watan Mayun, 2019 a babban filin wasan kwallo kafa na MKO Abiola Stadium dake Kuto, Abeokuta.
Ana mata lakabi da "Mashigar Najeriy" wato (''Gateway of Nigeria''), kuma garin tayi fice da manyan gidajen masana'antu da kuma zama tushen kere-kere a Najeriya. Sanannun masana'antun jihar sun hada da [[Kamfanin Siminti na Dangote Plc|Kamfanin Simintin Dangote]] dake Ibese,<ref>"Ibese Cement Plant - Dangote Cement". ''dangote.com''. Archived from the original on 11 June 2016. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Nestle Nigeria|Nestle]],<ref>"Nestlé Flowergate Factory, Ogun". ''Food Processing Technology''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin siminti na Lafarge dake [[Ewekoro]], Kamfanin Memmcol dake Orimerunmu,<ref>"Electricity Meter Manufacturing Company". ''www.memmcol.com''. Retrieved Aug 6, 2020.</ref> Kamfanin Coleman Cables dake [[Sagamu]] da [[Arepo, Nigeria|Arepo]],<ref>"Coleman Wires and Cables". ''www.colemancables.com''. Retrieved 28 May 2017.</ref> Kamfanin [[Procter & Gamble]] dake [[Ado-Odo/Ota|Agbara]]<ref>"P&G in Nigeria". ''www.pgcareers.com''. Retrieved 2020-05-24.</ref> da dai sauransu.
Mafi akasarin mutanen Ogun Yarbawa ne,<ref>"OGUN STATE". ''Ogun State Government Official Website''. Retrieved 2021-03-07.</ref> inda suke amfani da harshen yarbanci a matsayin yaren garin. Addinai dake da mafi yawan mabiya sune Musulunci da Kiristanci, duk da akwai sauran mabiya addinan gargajiya a Jihar.<ref>"Oludare, Ishola (2021-08-15). "Declare public holiday for Ifa festival like Muslims, Christians – Traditionalists tell Abiodun". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2021-12-08.</ref> Jihar Ogun tayi fice a wajen samar da [[Shinkafar Ofada.]] Har wayau, jihar Ogun ta kasance gida ga taurari da manyan mutane daban daban a Najeriya da sassan Afurka gaba daya.
== Iyakoki ==
[[File:Compass Magazine, Ogun State.jpg|thumb|Manyan gine gine Ogun]]
[[File:Ogun state Government house, Abeokuta, Ogun state.jpg|thumb|Gidan gwamnatin Ogun]]
Jihar Ogun tana da iyaka da jihohi huɗu: [[Lagos (jiha)|Lagos]], [[Ondo]], [[Osun]] da kuma [[Oyo (jiha)|Oyo]].
[[File:Fountain at Olumo Rock in Abeokuta, Ogun State Nigeria.jpg|thumb|Dutsun osun masu dubar da ruwa]]
[[File:Railway, Abeokuta ogun state.jpg|thumb|Hanyar jigin kasa ta abekuta ogun]]
== Ƙananan Hukumomi ==
Jihar Ogun nada [[Kananan hukumomin Nijeriya|ƙananan hukumomi]] guda ashirin (20). Sune:
* [[Abeokuta ta Arewa]]
* [[Abeokuta ta Kudu]]
* [[Ado-Odo/Ota]]
* [[Ewekoro]]
* [[Ifo]]
* [[Ijebu ta Gabas]]
* [[Ijebu ta Arewa]]
* [[Ijebu ta Arewa maso Gabas]]
* [[Ijebu Ode]]
* [[Ikenne]]
* [[Imeko Afon]]
* [[Ipokia]]
* [[Obafemi Owode]]
* [[Odogbolu]]
* [[Odeda]]
* [[Ogun Waterside]]
* [[Remo ta Arewa]]
* [[Sagamu]]<br>(Shagamu)
* [[Yewa ta Arewa]]<br>(formerly Egbado North)
* [[Yewa ta Kudu]]<br>(formerly Egbado South)
Asalin yarukan Jihar Ogun sun hada da Ẹgba, the Ijebu, the Remo, the Egbado, the Awori da kuma Egun. Akwai kuma sauran kananan yaruka da kamar su Ikale, the Ketu, the Ohori da kuma Anago.<ref>"6 Important Facts about Ogun State You Probably Didn't Know". ''Vanguard News''. 2017-07-27. Retrieved 2021-12-06.</ref>
Jihar Ogun ta rabu zuwa mazabu guda uku Ogun ta Tsakiya, Ogun ta Gabas da kuma Ogun ta Yamma.
Ogun ta Tsakiya ta kunshi mutanen Egba wanda ta mamaye kananan hukumomi shida: Abeokuta ta Arewa (Akomoje), Abeokuta ta Kudu (Ake), Ewekoro (Itori), Ifo (Ifo), Obafemi owode (Owode ẹgba) da kuma Odeda (Odeda).
Ogun ta Gabas ta kunshi mutanen Ijebu da kuma mutanen Remos wanda ta mamaye kananan hukumomi tara: Ijebu ta Gabas (Ogbẹrẹ), Ijebu ta Arewa (Ijebu Igbo), Ijebu ta Arewa maso Gabas (Attan), Ijebu ode (Ijebu ode), Ikenne (Ikenne remo), Odogbolu (Odogbolu), Ogun waterside (Abigi), Remo ta Arewa (Ilisan Remo) da kuma Sagamu (Sagamu).
Ogun ta Yamma ta kunshi mutanen Yewa (wanda aka sani da mutanen Egbado a da) wacce ta mamaye kananan hukumomi biyar: Ado odo Ota (Otta), Imeko Afon (Imeko), Ipokia (Ipokia), Yewa ta Arewa (Ayetoro) da kuma Yewa ta Kudu (Ilaro).
== Ruwa (kogi) ==
* [[Ogun River]]
* [[Yewa River]]
== Ilimi da gine-gine ==
Jihar Ogun tana da ma yan Makarantun sakandare na gwamnati Tarayya wanda suka hada da Federal Government Girls' College, Sagamu da kuma [[Federal Government College, Odogbolu]] da Federal Science da kuma Technical College, Ijebu-Imushin.
A Jihar Ogun akwai Jami'a ta Gwamnati Tarayya guda daya watau the [[Federal University of Agriculture, Abeokuta|Federal University of Agriculture]], Abeokuta (FUNAAB) da kuma kwalejin ilimi na Gwamnatin Tarayya guda daya, FCE Osiele wanda duka suna nan a karamar hukumar Odeda. Sannan akwai kwalejin ilimi ta jiha watau Tai Solarin College of Education (TASCE) wacce aka fi sani a da da Kwalejin Jihar Ogun. Akwai kuma [[Moshood Abiola Polytechnic]] (MAPOLY), wacce aka fi sani ada da Polytechnic ta jihar Ogun, Ojere, Abeokuta. Sai kuma Gateway Polytechnic Saapade, Remo (GAPOSA), Abraham Adesanya Polytechnic, Ijebu-Igbo (Aapoly) (wanda aka sani ada da 'The Polytechnic Ijebu-Igbo)
Har wayau, akwai jam'oi ƙarƙashin Gwamnatin jihar Ogun: Jami'ar Olabisi Onabanjo, Ago Iwoye (wacce aka fi sani da Jami'ar Jihar Ogun), da kuma Jami'ar Tai Solarin University of Education (TASUED) Ijebu Ode.
Jihar Ogun tana da Jami'oi har guda tara wadda suke da rijista da kungiyar jam'oin Najeriya, wanda haƙan yasa ta zamo jiha mafi yawan jami'i a Najeriya. Sannan akwai jami'oi masu zaman kansu da dama, kamar su [[Chrisland University]], Abeokuta [[Bells University of Technology]] a [[Ota, Ogun|Ota]], [[Covenant University]] da kuma [[Babcock University]] dake Ilisan-Remo, wa ce itace Jami'a ta yan kasuwa ta farko a Najeriya.
Jihar tana da asibitoci da dama waɗanda suka hada dae [[Federal Medical Center, Abeokuta|Federal Medical Center]] dake babban birnin Abeokuta, da kuma [[Olabisi Onabanjo University Teaching Hospital]] a Sagamu. Har ila yau akwai wurin horar masu bauta kasa wato [[National Youth Service Corps]] ([[National Youth Service Corps|NYSC]]) wanda ke karamar hukumar Sagamu.
== Makarantun gaba da sakandare ==
<!---♦♦♦ Only add a university or college to this list if it already has its own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
*[[Babcock University]], Ilisan Remo
* [[Bells University of Technology]], Ota
* [[Chrisland University]], Abeokuta <ref>{{Cite web|url=https://www.chrislanduniversity.edu.ng/|title=Home - Chrisland University|website=www.chrislandtuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Christopher University]], babban titin Lagos Ibadan Makun, Sagamu
* [[Covenant University]], Ota <ref>{{Cite web|url=https://www.covenantuniversity.edu.ng/|title=Home - Covenant University|website=www.covenantuniversity.edu.ng}}</ref>
* [[Crawford University]], Igbesa
* [[Crescent University]], [[Abeokuta]]
* [[Federal Polytechnic, Ilaro]]
* [[Federal University of Agriculture, Abeokuta]]
*[[Hallmark University, Ijebu-Itele|Hallmark University, Ijebu Itele]]
* [[McPherson University]], Seriki-Sotayo <ref>{{Cite web|url=http://www.mcu-edu.ng/|title=McPherson University|date=Jul 15, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715005117/http://www.mcu-edu.ng/|access-date=Aug 6, 2020|archive-date=2014-07-15}}</ref>
* [[Moshood Abiola Polytechnic]], Ojere
* [[Mountain Top University]], Babban titin Lagos-Ibadan
* [[National Open University of Nigeria]], Kobape, [[Abeokuta]]
* [[Ogun State College of Health Technology]], Ilese, [[Ijebu Ode]]
* [[Olabisi Onabanjo University]], [[Ago Iwoye]]
* [[Tai Solarin University of Education]], Ijagun, [[Ijebu Ode|Ijebu-Ode]]
* [[Federal College of Eduation]], Osiele, [[Osiele|Abeokuta]]
* [[Gateway ICT Polytechnic]], Saapade, [[Remo-North LG|Lagos- Ibadan Expressway, Ogun State.]]
== Sanannun mutane ==
<!---♦♦♦ Only add a person to this list if they already have their own article on the English Wikipedia ♦♦♦--->
<!---♦♦♦ Please keep the list in alphabetical order ♦♦♦--->
{{Div col|colwidth=35em}}
*[[Abraham Adesanya]] (1922-2008), ɗan siyasa
*[[Adebayo Adedeji]] (1930-2018), ɗan kashwa
*[[Adebayo Ogunlesi]] (b. 1953), lauya, ma'aikacin banki
*[[Adegboyega Dosunmu Amororo II]], mai shirya fina-finai, Olowu na Daular Owu kingdom
*[[Adewale Oke Adekola]]
*[[Afolabi Olabimtan]]
*[[Anthony Joshua]]
*[[Babafemi Ogundipe]]
*[[Babatunde Osotimehin]]
*[[Bisi Onasanya]]
*[[Bola Ajibola]]
*[[Bola Kuforiji Olubi]]
*[[Olu Oyesanya]]
*[[Cornelius Taiwo]]
*[[Dapo Abiodun]]
*[[David Alaba]], ɗa ga George Alaba, yariman [Ogere Remo], wanj tsohon gari mai dadadden tarihi.
*[[Dimeji Bankole]]
*[[Ebenezer Obey]], [[jùjú]] mawaƙi
*[[Ernest Shonekan]]
*[[Fela Kuti]] (1938-1997), mawaƙi, shugaban gungun mawaƙa, makaɗi, mai fafutukar siyasa, mabiyin shirin Pan-African
*[[Fireboy DML]], singer
*[[Femi Okurounmu]], ɗan siyasa
*[[Fola Adeola]]{{Dubious|Fola Adeola|date=February 2018}}, ɗan kasuwa kuma ɗan siyasa
*[[Funmilayo Ransome-Kuti]] (1900-197 malami, mai fafutukar 'yancin mata
*[[Funke Akindele]] (b. 1977), 'yar wansa kwaikwayo
*[[Gbenga Daniel]] (b. 1956), ɗan siyasa
*[[Hannah Idowu Dideolu Awolowo]] (1915-2015), 'yar kasuwa kuma 'yar siyasa
*[[Hubert Ogunde]] (1916-1990), jarumin fim, marubucin shiri, manajan fage kuma mawaƙi.
*[[Ibikunle Amosun]] (b. 1958), ɗan kasuwa, Sanata, tsohon Gwamnan Jihar Ogun tsakanin 2011-2019
*[[Idowu Sofola]] (1934-1982), alkali, Shugaban ƙungiyan Lauyoyin Najeriya daga 1980-1982
*[[Joseph Adenuga]] (b. 1982), wanda akafi sani da Skepta, mawakin burtaniya kuma mai shirya wakoki.
*[[Jubril Martins-Kuye]] (b. 1942), ɗan siyasa
*[[K1 De Ultimate]] (b. 1957), mawaƙin Fuji
*[[Kehinde Sofola]] (1924-2007), alkali
*[[Kemi Adeosun]] (b. 1967), tsohon ministan Kuɗi na Najeriya
*[[Laycon]] (b. 1993), sananne ne mai suna Olamilekan Moshood Agbeleshe, dan wasan kwaikwayo na shirin talabijin, mawakin rap, mawaki kuma marubucin wakoki
*[[Mike Adenuga]]
*[[Moshood Abiola]]
*[[Oba Otudeko]] (b. 1943), ɗan kasuwa
*[[Obafemi Awolowo]] (1909-1987)
*[[Ola Rotimi]]
*[[Olabisi Onabanjo]]
*[[Oladipo Diya]]
*[[Olamide]]
*[[Olawunmi Banjo]]
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Olusegun Osoba]]
*[[Paul Adefarasin]]
*[[Peter Akinola]]
*[[Salawa Abeni]]
*[[Sara Forbes Bonetta]]
*[[Tai Solarin]] (1922-1994), mai koyarwa, mawallafin littafai, mai fafutukar yancin 'yan kasa
*[[Thomas Adeoye Lambo]] (1923-2004), malami, mai gudanarwa, masanin lafiyar kwakwalwa, mataimakin shugaban kungiyar World Health Organization
*[[Tunde Bakare]] (b. 1954), Pasto Apostolika, ɗan siyasa
*[[Tunji Olurin]] (b. 1944), genar mai ritaya
*[[Wole Soyinka]] (b. 1934), 1986 mai lambar yabo na rubutu wato Nobel Prize for Literature laureate
*[[Yemi Osinbajo]] (b. 1957), ɗan siyasa, lauya
*[[Bosun Tijani]] (b. 1977), ɗan kasuwa
{{Div col end}}
== References ==
{{DEFAULTSORT:Ogun}}
{{Jihohin Najeriya}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
0xdgggw0ln3kpgo6nrcm3w5jplxkkce
Ondo (jiha)
0
6495
161731
161265
2022-07-26T22:45:09Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ondo'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar hasken rana.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ondo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ondo cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yoruba]], [[Ijaw]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Oluwarotimi Odunayo Akeredolu]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Akure]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|15,500km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,440,000
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-ON
|}
[[File:Akure Ondo State Nigeria Taxi(Yellow & Blues).png|thumb|jihar ondo]]
[[File:OLOWO OF OWO AND OJOMO-LUDA OF IJEBU-OWO ONDO STATE.jpg|thumb|mutanen ondo]]
[[File:Short oral history of Ondo in Ondo dialect by a native speaker (non-subtitled)) .webm|thumb|Gajeren zance na tarihin Ondo cikin yaren Ondo daga ɗan asali harshen]]
[[File:Traditional local market in ondo city of Nigeria.jpg|thumb|kasuwa a ondo]]
'''Jihar Ondo''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. An kirkiri jihar Ondo a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga tsohuwar yankin Yammacin Najeriya.<ref>"Ondo Election: 20 things to know about South-west state". 2020-10-09. Retrieved 2022-04-08.</ref> Ondo na da iyaka da jihar Ekiti (wanda a da tana cikin jihar Ondo ne) daga arewa, Jihar Kogi daga arewa maso gabas, jihar Edo daga gabas, Delta daga kudu maso gabas, Ogun daga kudu maso yamma sannan kuma jihar Osun daga arewa maso yamma sai kuma [[Tekun Atalanta|Tekun Atlantic]] daga kudu. Babban birnin jihar itace Akure, babban birnin masarautar [[Akure Kingdom|Akure]] a da.<ref>"Ondo | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ondao na da kasafin daji na [[Mangrove swamp|mangrove-swamp]] [[forest]] kusa da gabar Benin.<ref>"Ondo | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref>
Ana mata lakabi da "Sunshine State" wato "jiha mai haskakawa". Jihar Ondo itace na tara a girma a Najeriya.<ref>(PDF)<nowiki>https://web.archive.org/web/20110519235026/http://www.population.gov.ng/files/nationafinal.pdf</nowiki>. Archived from the original (PDF) on 19 May 2011. Retrieved 2022-04-19.</ref> Kuma itace jiha ta 25 a fadin kasa.<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2022-04-19.</ref> Mafi akasarin mutanen garin yarbawa ne.<ref>"The People Of Ondo Kingdom And Their Culture: A Historical Survey And Political Underpinning – Ondo Connects New Era". Retrieved 2021-03-07.</ref><ref>"Geography and Society", ''The Yoruba from Prehistory to the Present'', Cambridge University Press, pp. 1–28, 2019-07-04, [[Doi (identifier)|doi]]:10.1017/9781107587656.001, [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-107-58765-6|<bdi>978-1-107-58765-6</bdi>]], [[S2CID (identifier)|S2CID]] 131619880, retrieved 2021-03-07</ref> Akasarin mutanen garin yarbawa ne, a yayinda ake amfani da harshen yarbanci a garin. Albarkatun kasan Ondo ya ta'allaka ne akan man fetur, noman cocoa, da makamantansu.<ref>"Ondo State". ''Nigerian Investment Promotion Commission''. 2019-01-09. Retrieved 2021-03-07.</ref> Inda tsaunukan Idenre suke, wanda shine tsauni mafi girma a yankin yammacin Najeriya.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 15,500 da yawan jama’a miliyan uku da dubu dari huɗu da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jahar ita ce [[Akure]]. [[Oluwarotimi Odunayo Akeredolu]], shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Agboola Ajayi]]. Dattijan jihar su ne: [[Yele Omogunwa]], [[Robert Ajayi Boroffice]] da [[Omotayo Donald]].
[[File:Idanre Hill (Ondo State-Nigeria).png|thumb|Jihar ondo]]
Jihar Ondo tana da iyaka da jihohin shida: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Edo]], [[Ekiti]], [[Kogi]], [[Ogun]] kuma da [[Osun]].
== Gwamnati ==
[[Rotimi Akeredolu|Akeredolu Oluwarotimi Odunayo]] daga jam'iyyar APC ne gwamnan Jihar Ondo wanda aka rantsar a ranar 24 ga watan Febrerun 2017,<ref>"Ondo state Governor"</ref> kuma ya karba mulkin daga hannun Olusegun Mimiko.<ref>Jannah, Chijioke (2017-02-24). "PHOTONEWS: Inauguration of Rotimi Akeredolu as Ondo governor". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2022-04-18.</ref> Mataimakinsa shine [[Lucky Aiyedatiwa]].<ref>"TODAY (2021-04-08). "2023: Ondo will go the direction of Governor Akeredolu – deputy". ''TODAY''. Retrieved 2022-04-18.</ref>[[File:Ondo Bridge 20130303-01.JPG|thumb|ondo]]
== Kananan Hukumomi ==
Jihar Ondo nada adadin [[Kananan Hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18) sune:
*[[Akoko ta Arewa maso Gabas]] (cibiyar ta a [[Ikare]])
*[[Akoko ta Arewa maso Yamma]] (cibiyar ta a Okeagbe)
*[[Akoko ta Kudu maso Gabas]] (cibiyar ta a Isua)
*[[Akoko ta Kudu maso Yamma]] (cibiyar ta a [[Oka, Ondo|Oka]])
*[[Akure ta Arewa]]
*[[Akure ta Kudu]]
*[[Ese Odo]]
*[[Idanre]]
*[[Ifedore]]
*[[Ilaje]]
*[[Ile Oluji/Okeigbo]]
*[[Irele]]
*[[Odigbo]]
*[[Okitipupa]]
*[[Ondo ta Gabas]]
*[[Ondo ta Yamma]]
*[[Ose, Nigeria|Ose]]
*[[Owo]]
== Kididdigar Jama'a ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center"
|+ Kididdiga akan yawan al'ummar jihar Ondo<ref>{{cite web|url=http://www.population.gov.ng|title=National Population Commission of Nigeria|publisher=population.gov.ng}}</ref>
|-
! width="37%" class="unsortable" | [[Local Government Areas in Nigeria|Local government area]]
! width="21%" | Male
! width="21%" | Female
! width="21%" | Total
|-
| align="left" | [[Akoko North-West]] || 108,057 || 105,735 || 213,792
|-
| align="left" | [[Akoko North-East]] || 93,060 || 82,349 || 175,409
|-
| align="left" | [[Akoko South-East]] || 41,995 || 40,431 || 82,426
|-
| align="left" | [[Akoko South-West]] || 123,979 || 105,507 || 229,486
|-
| align="left" | [[Ose, Nigeria|Ose]] || 73,395 || 71,506 || 144,901
|-
| align="left" | [[Owo]] || 110,429 || 108,457 || 218,886
|-
| align="left" | [[Akure North]] || 66,878 || 64,709 || 131,587
|-
| align="left" | [[Akure South]] || 175,495 || 177,716 || 353,211
|-
| align="left" | [[Ifedore]] || 92,014 || 84,313 || 176,327
|-
| align="left" | [[Ile Oluji]] || 87,505 || 85,365 || 172,870
|-
| align="left" | [[Ondo West]] || 139,400 || 144,272 || 283,672
|-
| align="left" | [[Ondo East]] || 38,032 || 36,726 || 74,758
|-
| align="left" | [[Idanre]] || 66,996 || 62,028 || 129,024
|-
| align="left" | [[Odigbo]] || 114,814 || 115,537 || 230,351
|-
| align="left" | [[Okitipupa]] || 120,626 || 112,939 || 233,565
|-
| align="left" | [[Irele]] || 75,636 || 69,530 || 145,166
|-
| align="left" | [[Ese Odo]] || 78,100 || 76,878 || 154,978
|-
| align="left" | [[Ilaje]] || 154,852 || 135,763 || 290,615
|-
| align="left" | '''Total''' || '''1,761,263''' || '''1,679,761''' || '''3,441,024'''
|}
== Manazarta ==
{{Jihohin Najeriya}}
{{DEFAULTSORT:Ondo}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
bijo4ztbaa7b9m7un8qfnvioubw4jgl
161732
161731
2022-07-26T22:45:39Z
Uncle Bash007
9891
/* Manazarta */
wikitext
text/x-wiki
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="240" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right"
|align="center" colspan="3" bgcolor="#d3d3d3"|<font size="4">'''Jihar Ondo'''</font><br><font size="1">[[Jerin jihohin Nijeriya|Sunan barkwancin jiha]]: Jihar hasken rana.</font>
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Wuri
|-
!align="center" colspan="3"|[[Image:Nigeria_Ondo_State_map.png|200px|Wurin Jihar Ondo cikin Nijeriya.]]
|-
!align="center" bgcolor="#efefef" colspan="3"|Ƙidaya
|-
|Harsuna|| [[Yoruba]], [[Ijaw]], [[Turanci]]
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin gwamnonin jihohin Nijeriya|Gwamna]]'''
|colspan="2" valign="top"|[[Oluwarotimi Odunayo Akeredolu]] ([[All Progressive Congress|APC]])
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|An kirkiro ta]]
|colspan="2" valign="top"|[[1976]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Baban birnin jiha]]
|colspan="2" valign="top"|[[Akure]]
|-
!align="left" valign="top"|[[Jerin jihohin Nijeriya|Iyaka]]
|colspan="2" valign="top"|15,500km²
|-
|align="left" valign="top"|'''[[Jerin jihohin Nijeriya|Mutunci]]''' <br /> 2006 (ƙidayar yawan jama'a)
|align="left" valign="top"| <br /> 3,440,000
|-
!align="left" valign="top"|'''ISO 3166-2'''
|colspan="2" valign="top"| NG-ON
|}
[[File:Akure Ondo State Nigeria Taxi(Yellow & Blues).png|thumb|jihar ondo]]
[[File:OLOWO OF OWO AND OJOMO-LUDA OF IJEBU-OWO ONDO STATE.jpg|thumb|mutanen ondo]]
[[File:Short oral history of Ondo in Ondo dialect by a native speaker (non-subtitled)) .webm|thumb|Gajeren zance na tarihin Ondo cikin yaren Ondo daga ɗan asali harshen]]
[[File:Traditional local market in ondo city of Nigeria.jpg|thumb|kasuwa a ondo]]
'''Jihar Ondo''' Jiha ce dake kudu maso yammacin [[Najeriya]]. An kirkiri jihar Ondo a ranar 3 ga watan Febrerun 1976 daga tsohuwar yankin Yammacin Najeriya.<ref>"Ondo Election: 20 things to know about South-west state". 2020-10-09. Retrieved 2022-04-08.</ref> Ondo na da iyaka da jihar Ekiti (wanda a da tana cikin jihar Ondo ne) daga arewa, Jihar Kogi daga arewa maso gabas, jihar Edo daga gabas, Delta daga kudu maso gabas, Ogun daga kudu maso yamma sannan kuma jihar Osun daga arewa maso yamma sai kuma [[Tekun Atalanta|Tekun Atlantic]] daga kudu. Babban birnin jihar itace Akure, babban birnin masarautar [[Akure Kingdom|Akure]] a da.<ref>"Ondo | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref> Ondao na da kasafin daji na [[Mangrove swamp|mangrove-swamp]] [[forest]] kusa da gabar Benin.<ref>"Ondo | state, Nigeria". ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 2021-09-23.</ref>
Ana mata lakabi da "Sunshine State" wato "jiha mai haskakawa". Jihar Ondo itace na tara a girma a Najeriya.<ref>(PDF)<nowiki>https://web.archive.org/web/20110519235026/http://www.population.gov.ng/files/nationafinal.pdf</nowiki>. Archived from the original (PDF) on 19 May 2011. Retrieved 2022-04-19.</ref> Kuma itace jiha ta 25 a fadin kasa.<ref>"World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". ''archive.ph''. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2022-04-19.</ref> Mafi akasarin mutanen garin yarbawa ne.<ref>"The People Of Ondo Kingdom And Their Culture: A Historical Survey And Political Underpinning – Ondo Connects New Era". Retrieved 2021-03-07.</ref><ref>"Geography and Society", ''The Yoruba from Prehistory to the Present'', Cambridge University Press, pp. 1–28, 2019-07-04, [[Doi (identifier)|doi]]:10.1017/9781107587656.001, [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-107-58765-6|<bdi>978-1-107-58765-6</bdi>]], [[S2CID (identifier)|S2CID]] 131619880, retrieved 2021-03-07</ref> Akasarin mutanen garin yarbawa ne, a yayinda ake amfani da harshen yarbanci a garin. Albarkatun kasan Ondo ya ta'allaka ne akan man fetur, noman cocoa, da makamantansu.<ref>"Ondo State". ''Nigerian Investment Promotion Commission''. 2019-01-09. Retrieved 2021-03-07.</ref> Inda tsaunukan Idenre suke, wanda shine tsauni mafi girma a yankin yammacin Najeriya.
Tana da yawan fili kimanin kilomita araba’in 15,500 da yawan jama’a miliyan uku da dubu dari huɗu da arba'in (ƙidayar 2006). Babban birnin tarayyar jahar ita ce [[Akure]]. [[Oluwarotimi Odunayo Akeredolu]], shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne [[Agboola Ajayi]]. Dattijan jihar su ne: [[Yele Omogunwa]], [[Robert Ajayi Boroffice]] da [[Omotayo Donald]].
[[File:Idanre Hill (Ondo State-Nigeria).png|thumb|Jihar ondo]]
Jihar Ondo tana da iyaka da jihohin shida: [[Delta (jiha)|Delta]], [[Edo]], [[Ekiti]], [[Kogi]], [[Ogun]] kuma da [[Osun]].
== Gwamnati ==
[[Rotimi Akeredolu|Akeredolu Oluwarotimi Odunayo]] daga jam'iyyar APC ne gwamnan Jihar Ondo wanda aka rantsar a ranar 24 ga watan Febrerun 2017,<ref>"Ondo state Governor"</ref> kuma ya karba mulkin daga hannun Olusegun Mimiko.<ref>Jannah, Chijioke (2017-02-24). "PHOTONEWS: Inauguration of Rotimi Akeredolu as Ondo governor". ''Daily Post Nigeria''. Retrieved 2022-04-18.</ref> Mataimakinsa shine [[Lucky Aiyedatiwa]].<ref>"TODAY (2021-04-08). "2023: Ondo will go the direction of Governor Akeredolu – deputy". ''TODAY''. Retrieved 2022-04-18.</ref>[[File:Ondo Bridge 20130303-01.JPG|thumb|ondo]]
== Kananan Hukumomi ==
Jihar Ondo nada adadin [[Kananan Hukumomin Nijeriya|Kananan hukumomi]] guda goma sha takwas (18) sune:
*[[Akoko ta Arewa maso Gabas]] (cibiyar ta a [[Ikare]])
*[[Akoko ta Arewa maso Yamma]] (cibiyar ta a Okeagbe)
*[[Akoko ta Kudu maso Gabas]] (cibiyar ta a Isua)
*[[Akoko ta Kudu maso Yamma]] (cibiyar ta a [[Oka, Ondo|Oka]])
*[[Akure ta Arewa]]
*[[Akure ta Kudu]]
*[[Ese Odo]]
*[[Idanre]]
*[[Ifedore]]
*[[Ilaje]]
*[[Ile Oluji/Okeigbo]]
*[[Irele]]
*[[Odigbo]]
*[[Okitipupa]]
*[[Ondo ta Gabas]]
*[[Ondo ta Yamma]]
*[[Ose, Nigeria|Ose]]
*[[Owo]]
== Kididdigar Jama'a ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center"
|+ Kididdiga akan yawan al'ummar jihar Ondo<ref>{{cite web|url=http://www.population.gov.ng|title=National Population Commission of Nigeria|publisher=population.gov.ng}}</ref>
|-
! width="37%" class="unsortable" | [[Local Government Areas in Nigeria|Local government area]]
! width="21%" | Male
! width="21%" | Female
! width="21%" | Total
|-
| align="left" | [[Akoko North-West]] || 108,057 || 105,735 || 213,792
|-
| align="left" | [[Akoko North-East]] || 93,060 || 82,349 || 175,409
|-
| align="left" | [[Akoko South-East]] || 41,995 || 40,431 || 82,426
|-
| align="left" | [[Akoko South-West]] || 123,979 || 105,507 || 229,486
|-
| align="left" | [[Ose, Nigeria|Ose]] || 73,395 || 71,506 || 144,901
|-
| align="left" | [[Owo]] || 110,429 || 108,457 || 218,886
|-
| align="left" | [[Akure North]] || 66,878 || 64,709 || 131,587
|-
| align="left" | [[Akure South]] || 175,495 || 177,716 || 353,211
|-
| align="left" | [[Ifedore]] || 92,014 || 84,313 || 176,327
|-
| align="left" | [[Ile Oluji]] || 87,505 || 85,365 || 172,870
|-
| align="left" | [[Ondo West]] || 139,400 || 144,272 || 283,672
|-
| align="left" | [[Ondo East]] || 38,032 || 36,726 || 74,758
|-
| align="left" | [[Idanre]] || 66,996 || 62,028 || 129,024
|-
| align="left" | [[Odigbo]] || 114,814 || 115,537 || 230,351
|-
| align="left" | [[Okitipupa]] || 120,626 || 112,939 || 233,565
|-
| align="left" | [[Irele]] || 75,636 || 69,530 || 145,166
|-
| align="left" | [[Ese Odo]] || 78,100 || 76,878 || 154,978
|-
| align="left" | [[Ilaje]] || 154,852 || 135,763 || 290,615
|-
| align="left" | '''Total''' || '''1,761,263''' || '''1,679,761''' || '''3,441,024'''
|}
== Manazarta ==
{{DEFAULTSORT:Ondo}}
[[Category:Jihohin Nijeriya]]
{{Jihohin Najeriya}}
1xm2c1nzbkc1mmlgy82oz5749c398bd
Tarihi
0
7280
161778
128299
2022-07-27T08:10:19Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Tarihi''' Shine tushe ko asalin abu, Sannan tarihi wani muhimmin abu ne, domin al'ummar da basu zo duniya ba sukan san abinda ya faru idan sunzo duniyar kafin zuwan su, ta hanyar neman sanin dukkan wani abu da ya gabace su. hausawa kan ce ''Kunne ya girmi kaka''. ma`ana, ''Wato yaro da aka haifa kwanannan zai iya sanin abin da kakansa ma bai sani ba ko kuma ba a haifeshi shi ba sanda abun ya faru''. Idan muka duba wannan karin magana za mu ga cewa tabbas tarihi ya na da amfani tunda zai ba ka damar sanin wani abin da ya faru shekara da shekaru. bugu da kari dalilin tarihi ne kaɗai ake sani abubuwan da suke a da chan baya.
==Abin lura==
Dukkan wata al'umma da ba ta damu da tarihi ba, to ba shakka ta na cikin matsala saboda ba za su san su, suwaye ba.
==Hanyoyin sanin tarihi==
Ana sanin tarihi ta hanyoyi da dama kamar;
# Rubutu
# Furta sa baki
# Amfani da kayan zamami. da sauransu.
A cikin waɗannan hanyoyi ingantacciya kuma tabbatacciya ita ce hanyar rubutawa, larabawa su na cewa ''ما كتب قررا وما حفظ فررا'' Wato ''rubutacce tabbatacce ne haddatacce kam ƴatacce ne.'' Idan ba a rubuta abu ba to tabbas wata rana ana iya neman sa a rasa.
==Manazarta==
hfa1v7wzkq86z8flc1teemi7adsz0ut
Masallacin Annabi
0
8385
161622
120407
2022-07-26T18:56:49Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:The Enlightened City.jpg | thumb | Masallacin Annabi]]
'''Masallacin Annabi''' ([[Larabci]] ألمسجذ النبوي '''Al-Masjid An-Nabawi''') [[Masallaci]] ne a birnin [[Madina]] na kasar [[Saudiyya]], wanda Annabi [[Muhammad]] (S.A.W) ya kafa ginin shi kuma shine mallaci na uku da aka gina a tarihi. Yana daga cikin masallatai mafiya girma a [[duniya]]. Shine kuma waje mafi tsarki na biyu a [[Musulunci]] bayan masallacin Harami (ka'aba) dake birnin [[Makka]] na kasar ta Saudi Arabiya. Masallacin koda yaushe a bude yake domin aiwatar da aiyukan bauta ga musulmai.
Asalin wajen shine gidan Annabi (s.a.w) , anan ya zauna bayan yayi hijira daga maka zuwa birnin na Madina a shekarar 623Miladiyya. Shine kuma ya assasa gina shi. Asalin masallacin budadden gini ne. Masallacin ya kasance waje ne na rayuwar al'uma kuma wajen Shari'a sannan kuma Makaranta ta koyar da addinin [[Musulunci]]. Asannu a hankali sarakunan musulunci ne sukai ta kokari wajen fadada shi da kara masa gyara har yakai kyakkyawa kamar yadda yake a yanzu. Shine waje na farko a yankin larabawa da aka fara sakama hasken wutar lantarki. Masallacin na karkashin hukumar dake kula da masallatai biyu masu tsarki ta kasar Saudiyya. Masallacin yana a tsakiyar birnin Madina, akwai manyan Hotel-hotel da tsofaffin kasuwanni a kewaye da shi. Babban waje ne na aiwatar da aikin umara ga
mahajjata da masu ziyarar Umara.
Bayan fadada shi ne da daular Umaiya tayi karkashin sarkin daular Kalifa Al-Walid I, sai ya hado harda makwancin sa (S.A.W) da wasu [[Sahabbai]] nasa guda biyi (kalifofin [[Khulafa'hur-Rashidun]] na farko da na biyu). Daya daga cikin manyan sanannun gurare a masallacin shine babbar koyariyar Hasumiya wadda ananne daidai dakin Ummuna Ai'sha (matar Annabi (s.a w).
A ranar 19 ga watan Maris ne hukumomi a kasar Saudiyya suka bayyana sanarwar rufe kofofin masallacin tare da hana yin dukkan wasu aiyuka na ibada da taruwar jama'a sakamakon kamari da annobar cutar Covid-19 tayi ma duniya.<ref>pic.twitter.com/6Dvoi0tAUc</ref>
== Tarihi ==
=== Tarihin farko ===
[[File:View_of_Masjid-e-Nabawi_Gate_21,_22.jpg|thumb|Hoton masallacin annabi.]]
Annabi Muhammad (s.a.w) ne ya gina masallacin a Madina bayan hijirar sa a shekarar 622miladiyya. Yana tafiya a kan dokin sa maisuna Qaswa sai ya zo daidai inda masallacin yake a yanzu. Asalin gurin mallakin wadansu mutanene ''Sahal'' da ''Suhail'', wajene da ake busar da dabino, daga baya kuma aka maidashi makabarta. Annabi (s.a.w) yaki karbar filin a matsayi sadaka, sai ya sayi filin kuma yakai tsawon wata bakwai kafin a kammala ginin shi. Misalin tsawon masllacin shine, mita 30.5 × 35.62 ( kafa 100.1 × kafa 116.9) , an rufe shi da ganyen kwakwa sa kasa tsawon mita 3.60 (kafa 11.8). Kofofi ukun nasallacin sune Bab-al-Rahma daga kudu sai Bab-al-Jibril daga yamma sai kuma Bab-al-Nisa daga bangin gabas.
Bayan kammala yakin '''Khaibar''' an fadada masallacin da mita 47.32 (kafa 155.2) daga ko wanne bangare. A lokacin Kalifa na farko wato [[Sayyadina Abubakar]] yabar masallacin haka amma daga baya lokacin kalifancin [[Sayyadina Umar]] sai ya rusa sauran gidajen dake makotaka da masallacin banda gidan [[Ummuna Aisha]] domin kara fadadashi. Sabon gyaran ya kasance kamar haka, mita 57.49 × mita 66.14 (kafa 188.6 × 217.0). Anyi amfani da busaaahen tabo da laka wajen gina katangar masallacin. Umar kuma ya kara da gina wadansu kofin ciki harda kofar Al-Bukaiha.
Kalifa na uku wato [[Sayyadina Usman]], ya rushe masallacin a shekara ta 649miladiyya. Inda ya dauki tsawon wata goma domin gina masallacin, ananne kuma ya daidaita fuskar sa ta koma kallon Makka. Ga yadda nasa aikin ginin ya kasance, mita 81.40 × mita 62.48 (kafa 167.1× kafa 205.3). Dukkan kofofin da sunayen su basu canza ba.
=== Shekarun tsaka tsakiya ===
[[File:Medina_Grab_des_Propheten.JPG|thumb|Masallacin Annabi a zamanin daular Usmaniyya, karni na 19.]]
A shekara 707 Kalifa na daular Umayya Al-Walid Ibn Abdal-Malik ya sake gina masallacin. Ya dau shekara uku kafin aikin ya kammala. An kara fadin masallacin da sukwaya 5094.
[[File:Burton_Nabi.gif|thumb|Hoton babbar Hasumaya ta masallacin Annabi lokacin ziyarar Rechard Frances Burton (dan kasar [[Birtaniya]] mai nazari kan yanayin [[duniya]] da halitta, kuma mai fassara, marubuci, soja, mai jawabi, mai daukar hoto, mai nazarin yarurruka kuma jami'in [[Diflomasiyya]]) a 1850.]]
Kalifan Abbasiyya wato Kalifa Al-Mahdi ya kara tsawon masallacin daga arewa da mita 50 (kafa 160). An rubuta sunan sa a katangar masallacin. Ya kuma yi kokarin ya matsar da hawan mimbarin zuwa hawa shida amma daga bisani sai ya fasa.
An gina babbar hasumaya a kan raudha da ta hado daga kudu maso gabashin kwanar masallacin. An gina ta a 1837m. Daga nan ake kiran ta da '''Koriyar Hasumiya'''
Sultan Abdul Majid I ya dauki shekaru goma sha uku wajen sake ginin masallacin, wanda aka fara a 1849. Anyi amfani da jan bulo wajen aikin sake ginin masallacin. An kara fadada daben da tsawon murabba'in sukwaya mita 1293. An kuma rubuta ayoyin Alkur'ani a kan katangun masallacin. An kuma gina makaranta wato '''Madrasah''' domin koyar da Alkur'ani.
=== Saudiyya ===
Lokacin da Sarki '''Saud bin Abdul-Aziz''' ya karbe [[Madina]], ya dauki kudiri tare da aiwatar dashi. Kudirin kuwa shine na sake gina Masallacin tare da gyara da goge dukkannin abubuwan da zasu kawo matsala ga tauhidi, wato bidio'in da akayi kamar gyra ginin da akayi akan kabarin annabi tare da hana mutane yin sallah da adduo'i a wajen.
Bayan kafa masarautar Saudi Arabiya a 1937, masallacin ya fuskanci gyare gyare da dama kamar samar da hanya inda aka yanki wani bangare na shi. Da kuma karin hasumayoyi da samar da dakin karatu na litattafan musulunci.
A shekara 1974, Sarki Faisal ya kara fadin masallacin da sukwaya mita 40,440. An kuma kara fadada harabar sa a zamanin sarki Fahad a 1985. Lokacin da aka kammala aikin masallacin ya kai fadin kafa miliyan 1.7.
Anyi sanarwar fara aikin sabon gyara a masallacin na dalar [[Amurika]] biliyan $6b. a shekarar 2012. Idan an kammala aikin masallacin zai dauki adadin mutane miliyan 1.6.
== Tsarin ginin ==
=== Raudah ===
=== Babbar Hasumaya ===
=== Mihirabi ===
=== Mimbari ===
[[File:Minbar_at_Masjid_Nabvi,_Medina.JPG | thumb | mimbarin masallaci Annabi]]
=== Hasumaya ===
=== Hotunan masallacin Annabi ===
[[File:Entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | wata kofa ta shiga]]
[[File:Qibla Nabvi mosque.jpg | thumb | Saitin Alkibla]]
[[File:Engraving on Main entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | babbar kofar shiga]]
[[File:Nabavi Mosque at Night.jpg | thumb | masallacin Annabi da dare]]
[[Category:Musulunci]]
qq0vzpythvubyhu0uwdsv3v4rsyqxgp
161623
161622
2022-07-26T18:57:23Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:The Enlightened City.jpg | thumb | Masallacin Annabi]]
'''Masallacin Annabi''' ([[Larabci]] ألمسجذ النبوي '''Al-Masjid An-Nabawi''') [[Masallaci]] ne a birnin [[Madina]] na kasar [[Saudiyya]], wanda Annabi [[Muhammad]] (S.A.W) ya kafa ginin shi, kuma shine mallaci na uku da aka gina a tarihi. Yana daga cikin masallatai mafiya girma a [[duniya]]. Shine kuma waje mafi tsarki na biyu a [[Musulunci]] bayan masallacin Harami (ka'aba) dake birnin [[Makka]] na kasar ta Saudi Arabiya. Masallacin koda yaushe a bude yake domin aiwatar da aiyukan bauta ga musulmai.
Asalin wajen shine gidan Annabi (s.a.w) , anan ya zauna bayan yayi hijira daga maka zuwa birnin na Madina a shekarar 623Miladiyya. Shine kuma ya assasa gina shi. Asalin masallacin budadden gini ne. Masallacin ya kasance waje ne na rayuwar al'uma kuma wajen Shari'a sannan kuma Makaranta ta koyar da addinin [[Musulunci]]. Asannu a hankali sarakunan musulunci ne sukai ta kokari wajen fadada shi da kara masa gyara har yakai kyakkyawa kamar yadda yake a yanzu. Shine waje na farko a yankin larabawa da aka fara sakama hasken wutar lantarki. Masallacin na karkashin hukumar dake kula da masallatai biyu masu tsarki ta kasar Saudiyya. Masallacin yana a tsakiyar birnin Madina, akwai manyan Hotel-hotel da tsofaffin kasuwanni a kewaye da shi. Babban waje ne na aiwatar da aikin umara ga
mahajjata da masu ziyarar Umara.
Bayan fadada shi ne da daular Umaiya tayi karkashin sarkin daular Kalifa Al-Walid I, sai ya hado harda makwancin sa (S.A.W) da wasu [[Sahabbai]] nasa guda biyi (kalifofin [[Khulafa'hur-Rashidun]] na farko da na biyu). Daya daga cikin manyan sanannun gurare a masallacin shine babbar koyariyar Hasumiya wadda ananne daidai dakin Ummuna Ai'sha (matar Annabi (s.a w).
A ranar 19 ga watan Maris ne hukumomi a kasar Saudiyya suka bayyana sanarwar rufe kofofin masallacin tare da hana yin dukkan wasu aiyuka na ibada da taruwar jama'a sakamakon kamari da annobar cutar Covid-19 tayi ma duniya.<ref>pic.twitter.com/6Dvoi0tAUc</ref>
== Tarihi ==
=== Tarihin farko ===
[[File:View_of_Masjid-e-Nabawi_Gate_21,_22.jpg|thumb|Hoton masallacin annabi.]]
Annabi Muhammad (s.a.w) ne ya gina masallacin a Madina bayan hijirar sa a shekarar 622miladiyya. Yana tafiya a kan dokin sa maisuna Qaswa sai ya zo daidai inda masallacin yake a yanzu. Asalin gurin mallakin wadansu mutanene ''Sahal'' da ''Suhail'', wajene da ake busar da dabino, daga baya kuma aka maidashi makabarta. Annabi (s.a.w) yaki karbar filin a matsayi sadaka, sai ya sayi filin kuma yakai tsawon wata bakwai kafin a kammala ginin shi. Misalin tsawon masllacin shine, mita 30.5 × 35.62 ( kafa 100.1 × kafa 116.9) , an rufe shi da ganyen kwakwa sa kasa tsawon mita 3.60 (kafa 11.8). Kofofi ukun nasallacin sune Bab-al-Rahma daga kudu sai Bab-al-Jibril daga yamma sai kuma Bab-al-Nisa daga bangin gabas.
Bayan kammala yakin '''Khaibar''' an fadada masallacin da mita 47.32 (kafa 155.2) daga ko wanne bangare. A lokacin Kalifa na farko wato [[Sayyadina Abubakar]] yabar masallacin haka amma daga baya lokacin kalifancin [[Sayyadina Umar]] sai ya rusa sauran gidajen dake makotaka da masallacin banda gidan [[Ummuna Aisha]] domin kara fadadashi. Sabon gyaran ya kasance kamar haka, mita 57.49 × mita 66.14 (kafa 188.6 × 217.0). Anyi amfani da busaaahen tabo da laka wajen gina katangar masallacin. Umar kuma ya kara da gina wadansu kofin ciki harda kofar Al-Bukaiha.
Kalifa na uku wato [[Sayyadina Usman]], ya rushe masallacin a shekara ta 649miladiyya. Inda ya dauki tsawon wata goma domin gina masallacin, ananne kuma ya daidaita fuskar sa ta koma kallon Makka. Ga yadda nasa aikin ginin ya kasance, mita 81.40 × mita 62.48 (kafa 167.1× kafa 205.3). Dukkan kofofin da sunayen su basu canza ba.
=== Shekarun tsaka tsakiya ===
[[File:Medina_Grab_des_Propheten.JPG|thumb|Masallacin Annabi a zamanin daular Usmaniyya, karni na 19.]]
A shekara 707 Kalifa na daular Umayya Al-Walid Ibn Abdal-Malik ya sake gina masallacin. Ya dau shekara uku kafin aikin ya kammala. An kara fadin masallacin da sukwaya 5094.
[[File:Burton_Nabi.gif|thumb|Hoton babbar Hasumaya ta masallacin Annabi lokacin ziyarar Rechard Frances Burton (dan kasar [[Birtaniya]] mai nazari kan yanayin [[duniya]] da halitta, kuma mai fassara, marubuci, soja, mai jawabi, mai daukar hoto, mai nazarin yarurruka kuma jami'in [[Diflomasiyya]]) a 1850.]]
Kalifan Abbasiyya wato Kalifa Al-Mahdi ya kara tsawon masallacin daga arewa da mita 50 (kafa 160). An rubuta sunan sa a katangar masallacin. Ya kuma yi kokarin ya matsar da hawan mimbarin zuwa hawa shida amma daga bisani sai ya fasa.
An gina babbar hasumaya a kan raudha da ta hado daga kudu maso gabashin kwanar masallacin. An gina ta a 1837m. Daga nan ake kiran ta da '''Koriyar Hasumiya'''
Sultan Abdul Majid I ya dauki shekaru goma sha uku wajen sake ginin masallacin, wanda aka fara a 1849. Anyi amfani da jan bulo wajen aikin sake ginin masallacin. An kara fadada daben da tsawon murabba'in sukwaya mita 1293. An kuma rubuta ayoyin Alkur'ani a kan katangun masallacin. An kuma gina makaranta wato '''Madrasah''' domin koyar da Alkur'ani.
=== Saudiyya ===
Lokacin da Sarki '''Saud bin Abdul-Aziz''' ya karbe [[Madina]], ya dauki kudiri tare da aiwatar dashi. Kudirin kuwa shine na sake gina Masallacin tare da gyara da goge dukkannin abubuwan da zasu kawo matsala ga tauhidi, wato bidio'in da akayi kamar gyra ginin da akayi akan kabarin annabi tare da hana mutane yin sallah da adduo'i a wajen.
Bayan kafa masarautar Saudi Arabiya a 1937, masallacin ya fuskanci gyare gyare da dama kamar samar da hanya inda aka yanki wani bangare na shi. Da kuma karin hasumayoyi da samar da dakin karatu na litattafan musulunci.
A shekara 1974, Sarki Faisal ya kara fadin masallacin da sukwaya mita 40,440. An kuma kara fadada harabar sa a zamanin sarki Fahad a 1985. Lokacin da aka kammala aikin masallacin ya kai fadin kafa miliyan 1.7.
Anyi sanarwar fara aikin sabon gyara a masallacin na dalar [[Amurika]] biliyan $6b. a shekarar 2012. Idan an kammala aikin masallacin zai dauki adadin mutane miliyan 1.6.
== Tsarin ginin ==
=== Raudah ===
=== Babbar Hasumaya ===
=== Mihirabi ===
=== Mimbari ===
[[File:Minbar_at_Masjid_Nabvi,_Medina.JPG | thumb | mimbarin masallaci Annabi]]
=== Hasumaya ===
=== Hotunan masallacin Annabi ===
[[File:Entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | wata kofa ta shiga]]
[[File:Qibla Nabvi mosque.jpg | thumb | Saitin Alkibla]]
[[File:Engraving on Main entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | babbar kofar shiga]]
[[File:Nabavi Mosque at Night.jpg | thumb | masallacin Annabi da dare]]
[[Category:Musulunci]]
epkso9qs9v8fcerhoqgz04ws0ctezrm
161624
161623
2022-07-26T18:58:56Z
Ibkt
10164
gyara da kara jimloli domin samun ingantacciyar ma'ana
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:The Enlightened City.jpg | thumb | Masallacin Annabi]]
'''Masallacin Annabi''' ([[Larabci]] ألمسجذ النبوي '''Al-Masjid An-Nabawi''') [[Masallaci]] ne a birnin [[Madina]] na kasar [[Saudiyya]], wanda Annabi [[Muhammad]] (S.A.W) ya kafa ginin shi, kuma shine mallaci na uku da aka gina a tarihi. Yana daya daga cikin masallatai da sukafi girma a [[duniya]]. Shine kuma waje mafi tsarki na biyu a [[Musulunci]] bayan masallacin Harami (ka'aba) dake birnin [[Makka]] na kasar ta Saudi Arabiya. Masallacin koda yaushe a bude yake domin aiwatar da aiyukan bauta ga musulmai.
Asalin wajen shine gidan Annabi (s.a.w) , anan ya zauna bayan yayi hijira daga maka zuwa birnin na Madina a shekarar 623Miladiyya. Shine kuma ya assasa gina shi. Asalin masallacin budadden gini ne. Masallacin ya kasance waje ne na rayuwar al'uma kuma wajen Shari'a sannan kuma Makaranta ta koyar da addinin [[Musulunci]]. Asannu a hankali sarakunan musulunci ne sukai ta kokari wajen fadada shi da kara masa gyara har yakai kyakkyawa kamar yadda yake a yanzu. Shine waje na farko a yankin larabawa da aka fara sakama hasken wutar lantarki. Masallacin na karkashin hukumar dake kula da masallatai biyu masu tsarki ta kasar Saudiyya. Masallacin yana a tsakiyar birnin Madina, akwai manyan Hotel-hotel da tsofaffin kasuwanni a kewaye da shi. Babban waje ne na aiwatar da aikin umara ga
mahajjata da masu ziyarar Umara.
Bayan fadada shi ne da daular Umaiya tayi karkashin sarkin daular Kalifa Al-Walid I, sai ya hado harda makwancin sa (S.A.W) da wasu [[Sahabbai]] nasa guda biyi (kalifofin [[Khulafa'hur-Rashidun]] na farko da na biyu). Daya daga cikin manyan sanannun gurare a masallacin shine babbar koyariyar Hasumiya wadda ananne daidai dakin Ummuna Ai'sha (matar Annabi (s.a w).
A ranar 19 ga watan Maris ne hukumomi a kasar Saudiyya suka bayyana sanarwar rufe kofofin masallacin tare da hana yin dukkan wasu aiyuka na ibada da taruwar jama'a sakamakon kamari da annobar cutar Covid-19 tayi ma duniya.<ref>pic.twitter.com/6Dvoi0tAUc</ref>
== Tarihi ==
=== Tarihin farko ===
[[File:View_of_Masjid-e-Nabawi_Gate_21,_22.jpg|thumb|Hoton masallacin annabi.]]
Annabi Muhammad (s.a.w) ne ya gina masallacin a Madina bayan hijirar sa a shekarar 622miladiyya. Yana tafiya a kan dokin sa maisuna Qaswa sai ya zo daidai inda masallacin yake a yanzu. Asalin gurin mallakin wadansu mutanene ''Sahal'' da ''Suhail'', wajene da ake busar da dabino, daga baya kuma aka maidashi makabarta. Annabi (s.a.w) yaki karbar filin a matsayi sadaka, sai ya sayi filin kuma yakai tsawon wata bakwai kafin a kammala ginin shi. Misalin tsawon masllacin shine, mita 30.5 × 35.62 ( kafa 100.1 × kafa 116.9) , an rufe shi da ganyen kwakwa sa kasa tsawon mita 3.60 (kafa 11.8). Kofofi ukun nasallacin sune Bab-al-Rahma daga kudu sai Bab-al-Jibril daga yamma sai kuma Bab-al-Nisa daga bangin gabas.
Bayan kammala yakin '''Khaibar''' an fadada masallacin da mita 47.32 (kafa 155.2) daga ko wanne bangare. A lokacin Kalifa na farko wato [[Sayyadina Abubakar]] yabar masallacin haka amma daga baya lokacin kalifancin [[Sayyadina Umar]] sai ya rusa sauran gidajen dake makotaka da masallacin banda gidan [[Ummuna Aisha]] domin kara fadadashi. Sabon gyaran ya kasance kamar haka, mita 57.49 × mita 66.14 (kafa 188.6 × 217.0). Anyi amfani da busaaahen tabo da laka wajen gina katangar masallacin. Umar kuma ya kara da gina wadansu kofin ciki harda kofar Al-Bukaiha.
Kalifa na uku wato [[Sayyadina Usman]], ya rushe masallacin a shekara ta 649miladiyya. Inda ya dauki tsawon wata goma domin gina masallacin, ananne kuma ya daidaita fuskar sa ta koma kallon Makka. Ga yadda nasa aikin ginin ya kasance, mita 81.40 × mita 62.48 (kafa 167.1× kafa 205.3). Dukkan kofofin da sunayen su basu canza ba.
=== Shekarun tsaka tsakiya ===
[[File:Medina_Grab_des_Propheten.JPG|thumb|Masallacin Annabi a zamanin daular Usmaniyya, karni na 19.]]
A shekara 707 Kalifa na daular Umayya Al-Walid Ibn Abdal-Malik ya sake gina masallacin. Ya dau shekara uku kafin aikin ya kammala. An kara fadin masallacin da sukwaya 5094.
[[File:Burton_Nabi.gif|thumb|Hoton babbar Hasumaya ta masallacin Annabi lokacin ziyarar Rechard Frances Burton (dan kasar [[Birtaniya]] mai nazari kan yanayin [[duniya]] da halitta, kuma mai fassara, marubuci, soja, mai jawabi, mai daukar hoto, mai nazarin yarurruka kuma jami'in [[Diflomasiyya]]) a 1850.]]
Kalifan Abbasiyya wato Kalifa Al-Mahdi ya kara tsawon masallacin daga arewa da mita 50 (kafa 160). An rubuta sunan sa a katangar masallacin. Ya kuma yi kokarin ya matsar da hawan mimbarin zuwa hawa shida amma daga bisani sai ya fasa.
An gina babbar hasumaya a kan raudha da ta hado daga kudu maso gabashin kwanar masallacin. An gina ta a 1837m. Daga nan ake kiran ta da '''Koriyar Hasumiya'''
Sultan Abdul Majid I ya dauki shekaru goma sha uku wajen sake ginin masallacin, wanda aka fara a 1849. Anyi amfani da jan bulo wajen aikin sake ginin masallacin. An kara fadada daben da tsawon murabba'in sukwaya mita 1293. An kuma rubuta ayoyin Alkur'ani a kan katangun masallacin. An kuma gina makaranta wato '''Madrasah''' domin koyar da Alkur'ani.
=== Saudiyya ===
Lokacin da Sarki '''Saud bin Abdul-Aziz''' ya karbe [[Madina]], ya dauki kudiri tare da aiwatar dashi. Kudirin kuwa shine na sake gina Masallacin tare da gyara da goge dukkannin abubuwan da zasu kawo matsala ga tauhidi, wato bidio'in da akayi kamar gyra ginin da akayi akan kabarin annabi tare da hana mutane yin sallah da adduo'i a wajen.
Bayan kafa masarautar Saudi Arabiya a 1937, masallacin ya fuskanci gyare gyare da dama kamar samar da hanya inda aka yanki wani bangare na shi. Da kuma karin hasumayoyi da samar da dakin karatu na litattafan musulunci.
A shekara 1974, Sarki Faisal ya kara fadin masallacin da sukwaya mita 40,440. An kuma kara fadada harabar sa a zamanin sarki Fahad a 1985. Lokacin da aka kammala aikin masallacin ya kai fadin kafa miliyan 1.7.
Anyi sanarwar fara aikin sabon gyara a masallacin na dalar [[Amurika]] biliyan $6b. a shekarar 2012. Idan an kammala aikin masallacin zai dauki adadin mutane miliyan 1.6.
== Tsarin ginin ==
=== Raudah ===
=== Babbar Hasumaya ===
=== Mihirabi ===
=== Mimbari ===
[[File:Minbar_at_Masjid_Nabvi,_Medina.JPG | thumb | mimbarin masallaci Annabi]]
=== Hasumaya ===
=== Hotunan masallacin Annabi ===
[[File:Entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | wata kofa ta shiga]]
[[File:Qibla Nabvi mosque.jpg | thumb | Saitin Alkibla]]
[[File:Engraving on Main entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | babbar kofar shiga]]
[[File:Nabavi Mosque at Night.jpg | thumb | masallacin Annabi da dare]]
[[Category:Musulunci]]
6r6sbbce53wc5zkypl7esgukkfyfjz7
161625
161624
2022-07-26T18:59:59Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:The Enlightened City.jpg | thumb | Masallacin Annabi]]
'''Masallacin Annabi''' ([[Larabci]] ألمسجذ النبوي '''Al-Masjid An-Nabawi''') [[Masallaci]] ne a birnin [[Madina]] na kasar [[Saudiyya]], wanda Annabi [[Muhammad]] (S.A.W) ya kafa ginin shi, kuma shine mallaci na uku da aka gina a tarihi. Yana daya daga cikin masallatai da sukafi girma a [[duniya]]. Shine kuma waje mafi tsarki na biyu a [[Musulunci]] bayan masallacin Harami (ka'aba) dake birnin [[Makka]] na kasar ta Saudi Arabiya. Masallacin koda yaushe a bude yake domin aiwatar da aiyukan bauta ga musulmai.
Asalin wajen shine gidan Annabi (s.a.w) , anan ya zauna bayan yayi hijira daga maka zuwa birnin na Madina a shekarar 623 Miladiyya. Shine kuma ya assasa gina shi. Asalin masallacin budadden gini ne. Masallacin ya kasance waje ne na rayuwar al'uma kuma wajen Shari'a sannan kuma Makaranta ta koyar da addinin [[Musulunci]]. Asannu a hankali sarakunan musulunci ne sukai ta kokari wajen fadada shi da kara masa gyara har yakai kyakkyawa kamar yadda yake a yanzu. Shine waje na farko a yankin larabawa da aka fara sakama hasken wutar lantarki. Masallacin na karkashin hukumar dake kula da masallatai biyu masu tsarki ta kasar Saudiyya. Masallacin yana a tsakiyar birnin Madina, akwai manyan Hotel-hotel da tsofaffin kasuwanni a kewaye da shi. Babban waje ne na aiwatar da aikin umara ga
mahajjata da masu ziyarar Umara.
Bayan fadada shi ne da daular Umaiya tayi karkashin sarkin daular Kalifa Al-Walid I, sai ya hado harda makwancin sa (S.A.W) da wasu [[Sahabbai]] nasa guda biyi (kalifofin [[Khulafa'hur-Rashidun]] na farko da na biyu). Daya daga cikin manyan sanannun gurare a masallacin shine babbar koyariyar Hasumiya wadda ananne daidai dakin Ummuna Ai'sha (matar Annabi (s.a w).
A ranar 19 ga watan Maris ne hukumomi a kasar Saudiyya suka bayyana sanarwar rufe kofofin masallacin tare da hana yin dukkan wasu aiyuka na ibada da taruwar jama'a sakamakon kamari da annobar cutar Covid-19 tayi ma duniya.<ref>pic.twitter.com/6Dvoi0tAUc</ref>
== Tarihi ==
=== Tarihin farko ===
[[File:View_of_Masjid-e-Nabawi_Gate_21,_22.jpg|thumb|Hoton masallacin annabi.]]
Annabi Muhammad (s.a.w) ne ya gina masallacin a Madina bayan hijirar sa a shekarar 622miladiyya. Yana tafiya a kan dokin sa maisuna Qaswa sai ya zo daidai inda masallacin yake a yanzu. Asalin gurin mallakin wadansu mutanene ''Sahal'' da ''Suhail'', wajene da ake busar da dabino, daga baya kuma aka maidashi makabarta. Annabi (s.a.w) yaki karbar filin a matsayi sadaka, sai ya sayi filin kuma yakai tsawon wata bakwai kafin a kammala ginin shi. Misalin tsawon masllacin shine, mita 30.5 × 35.62 ( kafa 100.1 × kafa 116.9) , an rufe shi da ganyen kwakwa sa kasa tsawon mita 3.60 (kafa 11.8). Kofofi ukun nasallacin sune Bab-al-Rahma daga kudu sai Bab-al-Jibril daga yamma sai kuma Bab-al-Nisa daga bangin gabas.
Bayan kammala yakin '''Khaibar''' an fadada masallacin da mita 47.32 (kafa 155.2) daga ko wanne bangare. A lokacin Kalifa na farko wato [[Sayyadina Abubakar]] yabar masallacin haka amma daga baya lokacin kalifancin [[Sayyadina Umar]] sai ya rusa sauran gidajen dake makotaka da masallacin banda gidan [[Ummuna Aisha]] domin kara fadadashi. Sabon gyaran ya kasance kamar haka, mita 57.49 × mita 66.14 (kafa 188.6 × 217.0). Anyi amfani da busaaahen tabo da laka wajen gina katangar masallacin. Umar kuma ya kara da gina wadansu kofin ciki harda kofar Al-Bukaiha.
Kalifa na uku wato [[Sayyadina Usman]], ya rushe masallacin a shekara ta 649miladiyya. Inda ya dauki tsawon wata goma domin gina masallacin, ananne kuma ya daidaita fuskar sa ta koma kallon Makka. Ga yadda nasa aikin ginin ya kasance, mita 81.40 × mita 62.48 (kafa 167.1× kafa 205.3). Dukkan kofofin da sunayen su basu canza ba.
=== Shekarun tsaka tsakiya ===
[[File:Medina_Grab_des_Propheten.JPG|thumb|Masallacin Annabi a zamanin daular Usmaniyya, karni na 19.]]
A shekara 707 Kalifa na daular Umayya Al-Walid Ibn Abdal-Malik ya sake gina masallacin. Ya dau shekara uku kafin aikin ya kammala. An kara fadin masallacin da sukwaya 5094.
[[File:Burton_Nabi.gif|thumb|Hoton babbar Hasumaya ta masallacin Annabi lokacin ziyarar Rechard Frances Burton (dan kasar [[Birtaniya]] mai nazari kan yanayin [[duniya]] da halitta, kuma mai fassara, marubuci, soja, mai jawabi, mai daukar hoto, mai nazarin yarurruka kuma jami'in [[Diflomasiyya]]) a 1850.]]
Kalifan Abbasiyya wato Kalifa Al-Mahdi ya kara tsawon masallacin daga arewa da mita 50 (kafa 160). An rubuta sunan sa a katangar masallacin. Ya kuma yi kokarin ya matsar da hawan mimbarin zuwa hawa shida amma daga bisani sai ya fasa.
An gina babbar hasumaya a kan raudha da ta hado daga kudu maso gabashin kwanar masallacin. An gina ta a 1837m. Daga nan ake kiran ta da '''Koriyar Hasumiya'''
Sultan Abdul Majid I ya dauki shekaru goma sha uku wajen sake ginin masallacin, wanda aka fara a 1849. Anyi amfani da jan bulo wajen aikin sake ginin masallacin. An kara fadada daben da tsawon murabba'in sukwaya mita 1293. An kuma rubuta ayoyin Alkur'ani a kan katangun masallacin. An kuma gina makaranta wato '''Madrasah''' domin koyar da Alkur'ani.
=== Saudiyya ===
Lokacin da Sarki '''Saud bin Abdul-Aziz''' ya karbe [[Madina]], ya dauki kudiri tare da aiwatar dashi. Kudirin kuwa shine na sake gina Masallacin tare da gyara da goge dukkannin abubuwan da zasu kawo matsala ga tauhidi, wato bidio'in da akayi kamar gyra ginin da akayi akan kabarin annabi tare da hana mutane yin sallah da adduo'i a wajen.
Bayan kafa masarautar Saudi Arabiya a 1937, masallacin ya fuskanci gyare gyare da dama kamar samar da hanya inda aka yanki wani bangare na shi. Da kuma karin hasumayoyi da samar da dakin karatu na litattafan musulunci.
A shekara 1974, Sarki Faisal ya kara fadin masallacin da sukwaya mita 40,440. An kuma kara fadada harabar sa a zamanin sarki Fahad a 1985. Lokacin da aka kammala aikin masallacin ya kai fadin kafa miliyan 1.7.
Anyi sanarwar fara aikin sabon gyara a masallacin na dalar [[Amurika]] biliyan $6b. a shekarar 2012. Idan an kammala aikin masallacin zai dauki adadin mutane miliyan 1.6.
== Tsarin ginin ==
=== Raudah ===
=== Babbar Hasumaya ===
=== Mihirabi ===
=== Mimbari ===
[[File:Minbar_at_Masjid_Nabvi,_Medina.JPG | thumb | mimbarin masallaci Annabi]]
=== Hasumaya ===
=== Hotunan masallacin Annabi ===
[[File:Entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | wata kofa ta shiga]]
[[File:Qibla Nabvi mosque.jpg | thumb | Saitin Alkibla]]
[[File:Engraving on Main entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | babbar kofar shiga]]
[[File:Nabavi Mosque at Night.jpg | thumb | masallacin Annabi da dare]]
[[Category:Musulunci]]
i96bxvuiix4lryryw922ggd0hg8bovl
161626
161625
2022-07-26T19:01:18Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:The Enlightened City.jpg | thumb | Masallacin Annabi]]
'''Masallacin Annabi''' ([[Larabci]] ألمسجذ النبوي '''Al-Masjid An-Nabawi''') [[Masallaci]] ne a birnin [[Madina]] na kasar [[Saudiyya]], wanda Annabi [[Muhammad]] (S.A.W) ya kafa ginin shi, kuma shine mallaci na uku da aka gina a tarihi. Yana daya daga cikin masallatai da sukafi girma a [[duniya]]. Shine kuma waje mafi tsarki na biyu a [[Musulunci]] bayan masallacin Harami (ka'aba) dake birnin [[Makka]] na kasar ta Saudi Arabiya. Masallacin koda yaushe a bude yake domin aiwatar da aiyukan bauta ga musulmai.
Asalin wajen shine gidan Annabi (s.a.w) , anan ya zauna bayan yayi hijira daga maka zuwa birnin na Madina a shekarar 623 Miladiyya. Shine kuma ya assasa gina shi. Asalin masallacin budadden gini ne. Masallacin ya kasance waje ne na rayuwar al'uma kuma wajen Shari'a sannan kuma Makaranta ta koyar da addinin [[Musulunci]]. Asannu a hankali sarakunan musulunci ne sukai ta kokari wajen fadada shi da kara masa gyara har yakai kyakkyawa kamar yadda yake a yanzu. Shine waje na farko a yankin larabawa da aka fara sakama hasken wutar lantarki. Masallacin na karkashin hukumar dake kula da masallatai biyu masu tsarki ta kasar Saudiyya. Masallacin yana a tsakiyar birnin Madina, akwai manyan Hotel-hotel da tsofaffin kasuwanni a kewaye da shi. Babban waje ne na aiwatar da aikin [[umara]] ga
[[mahajjata]] da masu ziyarar Umara.
Bayan fadada shi ne da daular Umaiya tayi karkashin sarkin daular Kalifa Al-Walid I, sai ya hado harda makwancin sa (S.A.W) da wasu [[Sahabbai]] nasa guda biyi (kalifofin [[Khulafa'hur-Rashidun]] na farko da na biyu). Daya daga cikin manyan sanannun gurare a masallacin shine babbar koyariyar Hasumiya wadda ananne daidai dakin Ummuna Ai'sha (matar Annabi (s.a w).
A ranar 19 ga watan Maris ne hukumomi a kasar Saudiyya suka bayyana sanarwar rufe kofofin masallacin tare da hana yin dukkan wasu aiyuka na ibada da taruwar jama'a sakamakon kamari da annobar cutar Covid-19 tayi ma duniya.<ref>pic.twitter.com/6Dvoi0tAUc</ref>
== Tarihi ==
=== Tarihin farko ===
[[File:View_of_Masjid-e-Nabawi_Gate_21,_22.jpg|thumb|Hoton masallacin annabi.]]
Annabi Muhammad (s.a.w) ne ya gina masallacin a Madina bayan hijirar sa a shekarar 622miladiyya. Yana tafiya a kan dokin sa maisuna Qaswa sai ya zo daidai inda masallacin yake a yanzu. Asalin gurin mallakin wadansu mutanene ''Sahal'' da ''Suhail'', wajene da ake busar da dabino, daga baya kuma aka maidashi makabarta. Annabi (s.a.w) yaki karbar filin a matsayi sadaka, sai ya sayi filin kuma yakai tsawon wata bakwai kafin a kammala ginin shi. Misalin tsawon masllacin shine, mita 30.5 × 35.62 ( kafa 100.1 × kafa 116.9) , an rufe shi da ganyen kwakwa sa kasa tsawon mita 3.60 (kafa 11.8). Kofofi ukun nasallacin sune Bab-al-Rahma daga kudu sai Bab-al-Jibril daga yamma sai kuma Bab-al-Nisa daga bangin gabas.
Bayan kammala yakin '''Khaibar''' an fadada masallacin da mita 47.32 (kafa 155.2) daga ko wanne bangare. A lokacin Kalifa na farko wato [[Sayyadina Abubakar]] yabar masallacin haka amma daga baya lokacin kalifancin [[Sayyadina Umar]] sai ya rusa sauran gidajen dake makotaka da masallacin banda gidan [[Ummuna Aisha]] domin kara fadadashi. Sabon gyaran ya kasance kamar haka, mita 57.49 × mita 66.14 (kafa 188.6 × 217.0). Anyi amfani da busaaahen tabo da laka wajen gina katangar masallacin. Umar kuma ya kara da gina wadansu kofin ciki harda kofar Al-Bukaiha.
Kalifa na uku wato [[Sayyadina Usman]], ya rushe masallacin a shekara ta 649miladiyya. Inda ya dauki tsawon wata goma domin gina masallacin, ananne kuma ya daidaita fuskar sa ta koma kallon Makka. Ga yadda nasa aikin ginin ya kasance, mita 81.40 × mita 62.48 (kafa 167.1× kafa 205.3). Dukkan kofofin da sunayen su basu canza ba.
=== Shekarun tsaka tsakiya ===
[[File:Medina_Grab_des_Propheten.JPG|thumb|Masallacin Annabi a zamanin daular Usmaniyya, karni na 19.]]
A shekara 707 Kalifa na daular Umayya Al-Walid Ibn Abdal-Malik ya sake gina masallacin. Ya dau shekara uku kafin aikin ya kammala. An kara fadin masallacin da sukwaya 5094.
[[File:Burton_Nabi.gif|thumb|Hoton babbar Hasumaya ta masallacin Annabi lokacin ziyarar Rechard Frances Burton (dan kasar [[Birtaniya]] mai nazari kan yanayin [[duniya]] da halitta, kuma mai fassara, marubuci, soja, mai jawabi, mai daukar hoto, mai nazarin yarurruka kuma jami'in [[Diflomasiyya]]) a 1850.]]
Kalifan Abbasiyya wato Kalifa Al-Mahdi ya kara tsawon masallacin daga arewa da mita 50 (kafa 160). An rubuta sunan sa a katangar masallacin. Ya kuma yi kokarin ya matsar da hawan mimbarin zuwa hawa shida amma daga bisani sai ya fasa.
An gina babbar hasumaya a kan raudha da ta hado daga kudu maso gabashin kwanar masallacin. An gina ta a 1837m. Daga nan ake kiran ta da '''Koriyar Hasumiya'''
Sultan Abdul Majid I ya dauki shekaru goma sha uku wajen sake ginin masallacin, wanda aka fara a 1849. Anyi amfani da jan bulo wajen aikin sake ginin masallacin. An kara fadada daben da tsawon murabba'in sukwaya mita 1293. An kuma rubuta ayoyin Alkur'ani a kan katangun masallacin. An kuma gina makaranta wato '''Madrasah''' domin koyar da Alkur'ani.
=== Saudiyya ===
Lokacin da Sarki '''Saud bin Abdul-Aziz''' ya karbe [[Madina]], ya dauki kudiri tare da aiwatar dashi. Kudirin kuwa shine na sake gina Masallacin tare da gyara da goge dukkannin abubuwan da zasu kawo matsala ga tauhidi, wato bidio'in da akayi kamar gyra ginin da akayi akan kabarin annabi tare da hana mutane yin sallah da adduo'i a wajen.
Bayan kafa masarautar Saudi Arabiya a 1937, masallacin ya fuskanci gyare gyare da dama kamar samar da hanya inda aka yanki wani bangare na shi. Da kuma karin hasumayoyi da samar da dakin karatu na litattafan musulunci.
A shekara 1974, Sarki Faisal ya kara fadin masallacin da sukwaya mita 40,440. An kuma kara fadada harabar sa a zamanin sarki Fahad a 1985. Lokacin da aka kammala aikin masallacin ya kai fadin kafa miliyan 1.7.
Anyi sanarwar fara aikin sabon gyara a masallacin na dalar [[Amurika]] biliyan $6b. a shekarar 2012. Idan an kammala aikin masallacin zai dauki adadin mutane miliyan 1.6.
== Tsarin ginin ==
=== Raudah ===
=== Babbar Hasumaya ===
=== Mihirabi ===
=== Mimbari ===
[[File:Minbar_at_Masjid_Nabvi,_Medina.JPG | thumb | mimbarin masallaci Annabi]]
=== Hasumaya ===
=== Hotunan masallacin Annabi ===
[[File:Entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | wata kofa ta shiga]]
[[File:Qibla Nabvi mosque.jpg | thumb | Saitin Alkibla]]
[[File:Engraving on Main entrance Nabvi Mosque.jpg | thumb | babbar kofar shiga]]
[[File:Nabavi Mosque at Night.jpg | thumb | masallacin Annabi da dare]]
[[Category:Musulunci]]
pu083egruc463yp811jl39gvjd6wfyd
Sanata
0
8629
161487
118235
2022-07-26T12:00:01Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Sanata''' ɗan majilisar dattawa dake wakilta al'ummarsa a matakin tarayya dan kula, da yi da kuma gyaran dokokin kasa.
l008qh1qsvhctc5aozfatwegv9xbynm
John Onaiyekan
0
8632
161832
41534
2022-07-27T10:19:44Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''John Onaiyekan''', an haife shi a ranar 29 ga watan Janairu a shekara ta 1944, a garin Kabba wanda ayanzu tana [[Kogi|jihar Kogi]], daga iyayensa Bartholomew da Joann Onaiyekan. Yayi makarantar St. Mary's Catholic School dake garin Kabba daga shekara ta 1949 zuwa 1956, sannan kuma yaje Mount St. Michael's Secondary School dake Aliade, jihar [[Benue]], daga shekara ta 1957 zuwa 1962, da kuma St. Peter & Paul Major Seminary in Bodija, Ibadan, a shekara ta 1963 zuwa 1965. Ya kammala karatun addininsa a kasar [[Roma|Rome]] a shekara ta 1969 kuma aka jagoranta shi a matsayin priest a 3 ga watan Augusta wannan shekara daga Auguste Delisle na garin Ilorin. [[Ahmadu Bello]] Sardaunan Sokoto, firimiya [[Arewacin Nijeriya]] yabashi tallafin zuwa karatu a kasar waje.
==Aiki==
Onaiyekan ya koyar a makarantar St. Kizito's College, Isanlu, a shekara ta 1969. Yazama rector of St. Clement Junior Seminary dake Lokoja a shekara ta 1971. Ya kuma zama Rector a makarantar Ss. Peter & Paul a shekara ta 1977.
==Manazaeta==
{{DEFAULTSORT:Onaiyekan, John}}
sypmmmrd8wljlzv3vyfa8hxy3cp6y5i
161833
161832
2022-07-27T10:19:57Z
BnHamid
12586
/* Manazaeta */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''John Onaiyekan''', an haife shi a ranar 29 ga watan Janairu a shekara ta 1944, a garin Kabba wanda ayanzu tana [[Kogi|jihar Kogi]], daga iyayensa Bartholomew da Joann Onaiyekan. Yayi makarantar St. Mary's Catholic School dake garin Kabba daga shekara ta 1949 zuwa 1956, sannan kuma yaje Mount St. Michael's Secondary School dake Aliade, jihar [[Benue]], daga shekara ta 1957 zuwa 1962, da kuma St. Peter & Paul Major Seminary in Bodija, Ibadan, a shekara ta 1963 zuwa 1965. Ya kammala karatun addininsa a kasar [[Roma|Rome]] a shekara ta 1969 kuma aka jagoranta shi a matsayin priest a 3 ga watan Augusta wannan shekara daga Auguste Delisle na garin Ilorin. [[Ahmadu Bello]] Sardaunan Sokoto, firimiya [[Arewacin Nijeriya]] yabashi tallafin zuwa karatu a kasar waje.
==Aiki==
Onaiyekan ya koyar a makarantar St. Kizito's College, Isanlu, a shekara ta 1969. Yazama rector of St. Clement Junior Seminary dake Lokoja a shekara ta 1971. Ya kuma zama Rector a makarantar Ss. Peter & Paul a shekara ta 1977.
==Manazarta==
{{DEFAULTSORT:Onaiyekan, John}}
tsx2sywno92h1shojfb7f3fzeubh3ld
Usman Dan Fodiyo
0
8698
161510
161314
2022-07-26T13:55:53Z
Bilkisu Abdul
18385
Gyaran
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| name =
| title = [[Sarkin Musulmi]], [[Amir al-Mu'minin]], [[Shehu]]
| image = Usman Ibn Fodio Calligraphy 02.png
| reign =
| coronation =
| predecessor =[[Muhammadu Bello]]
| successor =''Kudancin ([[Sokoto]])'':<br /> [[Muhammed Bello]], Yaro.<br />''Gabashi ([[Gwandu]])'':<br /> [[Abdullahi dan Fodio]], Dan uwa.
| spouse =
| spouse 1 =
| spouse 2 =
| spouse 3 =
| spouse 4 =
| issue =
| dynasty = Masarautar Sokoto
| royal house =
| father = Mallam Muhammadu Fodio
| mother = Maimuna
| birth_date = 15 December 1754
| birth_place = [[Gobir]]
| death_date = 20 April 1817
| death_place = [[Sokoto]]
| place of burial=
|module=
|religion=[[Islam]]
|denomination = [[Sunna]]
|creed = Athari<ref>{{cite book|title=Islam and the Problem of Black Suffering|first=Sherman A.|last=Jackson|isbn=978-0195382068|page=81|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|date=2009}}</ref>
|Maddhab = [[Malikiyya]]
|Sufi_order = [[Ƙadiriya]]<ref>[http://www.africa.upenn.edu/Articles_Gen/Uthm_Fodio.html University of Pennsylvania African Studies Center: "An Interview on Uthman dan Fodio" by Shireen Ahmed] 22 June 1995</ref><ref>{{cite book|title=Islamic Reform and Political Change in Northern Nigeria|last=Loimeier|first=Roman|isbn=978-0810128101|date=2011|page=21|publisher=Northwestern University Press}}</ref>
|founder=Kasar Musulunci|honorific prefix=Shehu Usumanu|children=*[[Nana Asma'u]]
*[[Muhammadu Bello]]|native_name=عثمان بن فودي|jurisprudence=[[Malikiyya]]}}'''Shehu Usman Dan Fodiyo'''
An haife shi a ranar 15 ga watan Disamba a Shekara ta alif 1754 a [[Gobir|garin Gobir]] dake jahar Sakkwato.
Ya rasu a ranar<small>:</small> 20, ga watan Afrilu shekara ta alif 1817 a cikin garin Sokoto.
sunan Shehun mallamin Usman bin Fodiyo da {{Lang-ar|عثمان بن فودي}} ) Fodiyo kalmar fullanci ce wato Mujaddadi.sunan mahaifin sa Malam Muhammadu Bello, mahaifiyar sa mai suna malama Maimunatu.
Yana da ƴaƴa biyu,ɗa namiji da kuma ƴa mace .namijin mai suna Muhammadu Bello da kuma ƴarsa mai suna Nana Asma'u.<ref>Hunwick, John O. 1995. "Arabic Literature in Africa: the Writings of Central Sudanic Africa (pp.</ref> <ref>Hunwick, John O. 1995. "Arabic Literature in Africa: the Writings of Central Sudanic Africa </ref> Ana masa lakabi da Mujaddadi ko Shehu kaɗai shine kuma jagoran jihadi na jaddada addinin musulunci a kasar Hausa. Shehu Usman Dan Fodiyo Malamin addinin [[musulunci]] ne Marubuci, kuma wanda ya kafa [[Daular Sokoto|Daular Musulunci a Sakkwato]].Ya kasance malamin [[Fulani]], malamin addini, mai son kawo sauyi, kuma mai tallata Sunnar Islamah, kuma shine ya kafa kungiyar [[Daular Sokoto|Khalifancin Sakkwato]].<ref>I. Suleiman, ''The African Caliphate: The Life, Works and Teachings of Shaykh Usman Dan Fodio (1757-1817)'' (2009)</ref>.
Shehu Usman Dan Fodiyo ya kasance daya daga cikin wayayyun mutane a cikin [[Fulani]] na farko da wanda yake jaddada zuwa ga addinin Islama Da Shari'a.sha kundim a fannin ilimi da ilimantar wa a dukkan nahiyar fadin [[Afirka|Afirika,]] musamman yankin yammacin [[Afirka|Afirika wato Nigeriya]].Shehu Usman Dan fodiyo malamin [[Sunnah]], mabiyin koyarwa akan tsarin Babban Malamin nan wato [[Malik Ibn Anas|Imam Malik]], wanda ake kira da [[Malikiyya]]. Yayi duk rayuwarsa ne a kasar Najeriya. Ana masa lakabi da Amir al-Mumin
Usman Dan Fodiyo, kuma Sultan na Sakkwato na farko.
A matsayinsa na Malamin addinin [[musulunci]] kuma Mai karantarwa akan [[Malikiyya|Mazhabar Malikiyya]], ya rayu a garin [[Gobir]] har zuwa alif dubu daya da dari takwas da biyu 1802, daga nan ne ya fara yaki da gurbatattun al'adu masu cin karo da addinin [[musulunci]] kuma yayi nasara a yakin, ya kafa daular musuluncin da ta mamaye [[arewacin Najeriya]] na wancan lokacin. Dan Fodiyo yayi rubuce-rubuce akan '''addinin musulunci''', mulki, al'adu, da cigaban al'umman [[Hausawa]] da kuma [[Fulani]].<ref>I.Suleiman, ''The African Caliphate: The Life, Works and Teachings of Shaykh Usman Dan Fodio (1757-1817)'' (2009).</ref>. <ref>https://religiondocbox.com/Islam/68196378-University-of-maiduguri-centre-for-distance-learning.html</ref>Shehu Usman Ɗan Fodiyo: yayi yaki a tsakanin shekarar alif 1804 har zuwa alif dubu daya da dari takwas da sha biyu 1812, ya fito ne daga ƙabilar Toronkawa na fulani.<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.46</ref>.
Shehu Usman Dan Fodiyo ya kasance daga zuriyar ɗaya daga cikin dangin (Toronkawa) na ƙabilar [[Fulani|Fulanin]] dake zaune a cikin [[Hausa Bakwai|Masarautun Hausa]] tun daga farkon shekara ta alif dubu daya da dari hudu 1400.<ref>{{Cite book|title=a Short history of WEST AFRICA A.D 1000-1800|last=T. A. Osae & S. N. Nwabara|publisher=Hodder and Stoughton|year=1968|isbn=0-340-07771-9|location=Great Britain|pages=80}}</ref> a yankin da ke arewacin [[Nijeriya|Najeriya]] a yanzu, ya kasance yana bin karantarwar [[Malikiyya]] makaranta ta [[Fiƙihu|fikhu]] (Islamic fikihu) da kuma nuni wajen bin tsarin Musulunci hakana kuma yana bin darikar Kadiriyya a darikun sufaye.
Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya rubuta littattafai sama da ɗari waɗanda suka shafi [[addini]], [[Gwamnati|mulki]], [[Al'ada|al'adu]], da kuma zamantakewar al'umma. Bayan haka Usman Dan Fodiyo ya ci gaba da sukar manyan musulman Afirika da ke akwai saboda abin da ya gani a matsayin son zuciyarsu da maguzanci da keta [[Shari'a|dokokin Shari'a]], da amfani da haraji mai yawa.{{Ana bukatan hujja|date=May 2020}}. Ya ƙarfafa karatu ga mata har da maza kuma 'ya'yansa mata da yawa sun zama malamai marubuta. An ci gaba da kawo rubuce-rubucensa Usman Dan Fodiyo ne da kuma maganganunsa a yau, kuma galibi ana kiransa da suna Shehu a kasar Hausa Fulani baki daya. Wasu mabiyan suna daukar Usman Dan Fodiyo a matsayin [[Mujaddidi|mujaddadi]], mai wahayi daga Allah "mai gyara addinin Islama".</ref>[http://www.uga.edu/islam/hunwick.html John O. Hunwick. ''African And Islamic Revival'' in ''Sudanic Africa: A Journal of Historical Sources'' : #6 (1995)].</ref>
Tashin ci gaban Shehu Usman Ɗan Fodiyo yayi wani yunkuri ne da aka bayyana a matsayin masu jahadi na Fulani a ƙarni na goma sha bakwai da sha takwas, har zuwa na sha tara. Ya biyo bayan jahadi cikin nasara da aka yi a Futa Bundu, Futa Tooro, da kuma Futa Djallon a tsakanin shekarar alif 1650 zuwa alif 1750,wanda ya haifar da ƙirƙirar waɗannan ƙasashe guda uku na Islama. A nasa bangaren, Shehu Usman Dan Fodiyo ya yi wa wasu da dama daga cikin jahadin Afirika ta yamma wanda daga baya, ciki har da na Shehu Ahmadu, wanda ya kafa daular Massina, da Umar Sa'idu Tall, wanda ya kafa daular Toucouleur, wanda ya auri daya daga cikin jikokin ɗan Fodiyo, da kuma Modibo Adama, wanda ya kafa ta, a masarautar Adamawa cikin Najeriya.
== Farkon rayuwa ==
An haifi Usman Dan Fodiyo ne a cikin garin Maratta a (garin gobir) a ranar lahadi 29 ga watan [[Safar]] a shekarar alif 1168 H.J wanda yayi dai-dai da ranar 15 ga watan [[Disamba|Disamban]] shekarar alif 1754, kuma ya fito ne daga cikin tsatson Fulanin Jakolo ne.<ref name=":0">Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium,100 years in History. p38</ref> Ya kasance Fikihu ne kuma Ɗan ɗariƙa ne a farkon rayuwarsa, Bayan haka kuma yana bin mazahaban [[malikiyya]] ne a fannin [[ilmi|ilimi]] na [[addini]] da [[Faqihi|Fikihu]].
== Ilimi ==
Usman Ɗan Fodiyo ya haddace Qur'ani yana da ƙananan shekaru a rayuwarsa a ƙarƙashin kulawar mahaifinsa.<ref name=":1" />Yayi karatu a ƙarƙashin malamai irinsu: shaykh Jibril B.Umar, Shaykh Uthman Biddur ibn Al-ammin, shaykh Ahmad ibn Muhammad da kuma shaykh Al-hajj Muhammad Raj.<ref name=":1">Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. p39</ref>Ɗan fodiyo ya fara karantarwa ne yana da kimanin shekara ashirin a rayuwarsa.<ref name=":1" /> Ɗan fodiyo yana bin ɗarikancin shaykh [[Abdulƙadir Gilani|Abd-al-Qadir Al-jaylani]], wanda shine ya samar da ɗarikar [[Ƙadiriya]].
== Jihadin Fulani ==
Shehu Usman Dan Fodiyo yayi jihadi ne ta hanyar kira zuwa ga [[musulunci]], da kuma yakan sarakunan Habe, bayan Sarkin [[Gobir]] mai suna [[Yumfa]] yayi masa barazanar kawar da shi saboda da'awar da yake yi zuwa ga '''musulunci''', hakan ne ya tirsasa Shehu Usman Dan Fodiyo yin hijira zuwa wani guri, Shehu Usman Dan Fodiyo yayi yaƙi da yumfa sarkin gobir na wancan lokacin a shekarar alif 1804 a watan(Yuli miladiya ) wanda [[Abdullahi]] ne ya kasan ce kwamandan yaƙin, an karya mulkin yunfa ne a ranar 3 ga watan oktobar alif 1808, inda aka ci garin da yaki aka kuma ƙwace garin [[Alƙalawa]], wanda a lokacin garin Alkalawa shine babban birnin Gobir. Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya yaƙi garin na Gobir a dalilin tabbatar da addinin musulunci a shekarar alif 1804.<sup>(p249)</sup> Bayan shekara 8, yawancin ƙasashen Hausa Fulani sun cisu da yaƙi. Masu sarauta ƴan Haɓe fulani sun karɓa mulki daga gurinsu. An yaƙi gobirawa ne a tafkin kwatto, shi yasa ake kiran yaƙin da yaƙin kwato ko kwatto.<ref>Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''.p.349</ref><ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.249</ref><ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. p.p, 44-45.</ref>.
=== Kano ===
Fulanin kano sun wakilta Ɗan Zabuwa na ƙabilar [[fulani]] na daneji. da yaje [[sakkwato]] ya karɓo tuta, an bashi Tuta amman ba a wakilta sarki ba, a wannan lokacin sarkin Haɓe na [[kano]] mai suna Alwali an yaƙe shi a Ɗan Yahaiya, wani gari ne mil 25 arewa dake garin kano, sai Alwali ya gudu [[Zaria]], da yaga bai samu matsugunni ba sai ya gudu Burum, a inda aka kai mai farmaki aka kashe shi, Mallam Jemo ne ya hallaka shi, bayan mutananshi ƙabilar [[fulani]] suka je gurin Shehu Usman Dan Fodiyo suka buƙace shi da ya naɗa sarki a kano, sai Shehu Usman Dan Fodiyo ya naɗa musu Suleiman Ɗan Modibawa a matsayin sarki a shekarar alif 1809, bayan rasuwarsa ne aka naɗa Mallam Jemo, wanda sananne ne kuma mayaƙi, wanda yake da ɗa mai suna Ibrahim Dabo.<ref>Being a tradition letters found in the house of waziri of sokoto,Bohari,in 1703, Edited by H.F Backwell.p.4</ref>
A ƙarni na goma 10th wasu mafarauta sun zauna a [[Dutsen Dala]], Gwauron Dutse, magwan da fanisau.<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p.73.[[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref> Waɗannan mutanen suna yin tsafi ne da kuma bautawa aljana ko Gunki mai suna [[tsunburbura]], Barbushe shine babban malamin wannan bauta. Duk farkon shekaran kalandan Hijira, [[Barbushe]] yana shiga cikin wannan gidan tsafin yazo ma mutane da sabon saƙo, inda jama’a suke taruwa kewaye da gidan suna jiran saƙo, idan aka gaya musu saƙon, sai suyi yanke-yanke na akuyoyi da karnika ga Tsunburbura. Wata rana sai [[Barbushe]] ya fito yace ma jama’a za ayi wani lokaci da wani zai yaƙe mu yaci garin mu da yaƙi ya gina masallatai ya kawo [[musulunci]].<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p.74. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref>.
=== Katsina ===
'''A Katsina''' kuma sai shehu ya naɗa [[Ummarun Dallaje]] shugaban [[Fulani]] a matsayin mariƙin tutar [[musulunci]] kuma sarki. [[Magaji Halidu]] shine sarkin Haɓe na ƙarshe, wanda Malam Ummaru Dallaji ya amsa garin [[Katsina]] a gurinshi a shekarar alif 1807. Bayan rasuwar. Ummaru a shekarar alif 1835, wani ɗan tsatsan ƙabilar [[Haɓe]] mai suna Ɗan Mari ya haɗa kai da Rumawa, domin ƙwace garin [[Katsina (birni)|Katsina]], inda ya kafa tantinsa a [[Matazu]], amman an yaƙe shi.<ref>Being a tradition letters found in the house of waziri of sokoto,Bohari,in 1703, Edited by H.F Backwell.p.4</ref>
=== Daura ===
Sarkin Daura [[Gwari Abdu]] sarki ne na [[Haɓe]] a shekarar alif 1800 a masarautar Daura, a shekarar alif 1805 har zuwa Shekarar alif 1807, sarkin Daura Gwari Abdu ya gudu ya bar Daura saboda samame da shehu Usman Ɗan Fodiyo ya kawo a Daura. Hakan yasa aka samu sabon sarki mai suna [[Ishi'aku|Malam Ishi'aku]], Abdu gwari ya gudu ne tare da tawagarsa, inda yaɓoye a cikin Ƙasar [[Hausa]], da niyyar zai dawo ya ƙwace ƙasar Daura daga hannun [[Fulani]].<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.70</ref> Daga baya sai ya zauna a yekuwa.<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.72</ref>
== Mulki ==
== Iyali da dangi ==
Shehu Usman Dan Fodiyo tsatson Musa Jakolo ne.<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p. 38. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref>.
An bayyana Usman dan Fodiyo kamar yadda ya wuce ƙafa 6, yana da sihiri kuma yayi kama da mahaifiyarsa Sayda Hauwa Hisan, uwansa [[Abdullahi dan Fodiyo]] (1761-1829) shima ya wuce ƙafa 6 a tsayi kuma an bayyana shi da kamannin mahaifinsu Muhammad Fodiyo, tare da launin fata mai duhu da kuma kyakkyawar ma'amala a rayuwarsa.A cikin Rawd al-Janaan (Makiyayan Aljanna), Waziri Gidado dan Laima (1777-1851) ya lissafa matan Dan Fodiyo kamar haka:
Dan uwan '''mahaifinsa na''' farko Maimuna wanda suka haifa masa yara 11, ciki har da Aliyu (1770s-1790s) da tagwayen Hasan (1793- Nuwamba 1817) da [[Nana Asma'u]] (1793-1864).Maimuna ta mutu wani lokaci bayan haihuwar ƙarama yaranta.
'''Aisha dan Muhammad Sa'ad.''' An kuma san ta da suna "Gaabdo" (Farin Ciki a Fulfulde) da kuma "Iyya Garka" (Hausa ga Uwar gidan / Compound). Iyya Garka ta shahara ne saboda ilimin addinin Musulunci da kasancewarta mahaifin dangi.Ta wuce mijinta shekaru da yawa. Daga cikin wasu, ita ce mahaifiyar:
* Muhammad Sa'ad (1777-kafin 1804). Babban dan Shehu dan Fodiyo da ya rage, an san shi da neman ilimi da mutuwarsa da wuri.
* Khadija (c.1778-1856). Mai kula da yar'uwarta Asma'u da Aisha al-Kammu,matar dan uwanta [[Muhammadu Bello|Muhammad Bello]] . Ta auri malami Mustafa (c.1770-1855), babban sakataren Shaykh Usman dan Fodiyo.Da shi, itace mahaifiyar Sheikh Abdul Qadir dan Tafa (1803-1864), Sufi, malamin addinin Musulunci kuma masanin tarihi.
* Muhammad Sambo (c.1780-1826). Babban malamin Darikar Sufanci na Qadiriyya, Sambo shi ne na farko da ya yi mubaya'a ga kanensa Bello lokacin da na biyun ya zama Khalifa a 1817.
* Muhammad Buhari (1785-1840). Buhari ya kasance masani kuma Laftana ga Sarakunan Sakkwato. Ya kasance Sarkin hamayyar [[Tambuwal]], kuma ya shahara da kamfen a Nupe tare da Sarakunan Gwandu. Muhammad Buhari shine kakan Sarkin Musulmi [[Ibrahim Dasuki]].
'''Hauwa''', wacce aka fi sani da "Inna Garka" (Uwar Gida a Hausance) da Bikaraga. An bayyana ta a matsayin mai saukin kai ga zuhudu. Daga cikin ‘ya’yanta akwai:
* [[Muhammadu Bello|Muhammad Bello]] (1781-1837), Sarkin Musulmi na biyu. Mawallafin littafin tarihin Jihadin Fulani (Infaq al-Maysur) kuma shahararren malami.
* [[Abubakar Atiku|Abu Bakr Atiku]] (1783-1842), Sarkin Musulmi na uku. An san Atiku saboda ya gaji yawancin sirrin mahaifinsa. Ya yi mulki tsakanin 1837 da 1842 kuma ya mutu biyo bayan gazawar Tsibiri.
* Fatima (1787-1838), wacce aka fi sani da "Mo 'Inna" (ɗan Inna, don rarrabe ta da wata Fatima). Ta auri Sarkin Yaki Aliyu Jedo, janar na sojojin Sokoto
'''Hajjo''', wanda mahaifinsa ne ya yi wa Abdulqadir (1807-1836) wanda aka fi sani da daya daga cikin '''fitattun mawaqan Sakkwato.''' AbdulQadir ya mutu ne sakamakon raunin da ya samu a lokacin yakin neman zaben Sultan Bello, a Zamfara. An binne shi a Baraya Zaki.
'''Shatura''', wanda ya kasance shi ne mahaifin [[Ahmadu Rufai|Ahmadu Rufa'i]] (1812-1873). Rufa'i shi ne Sarkin [[Silame]] sannan daga baya ya zama Sarkin Musulmi (1867-1873).
Ta wurin ƙwaraƙwaran sa '''Mariyatu''', Sheykh Dan Fodiyo ya haifi:
* Amina
* Ibrahim Dasuki
* Hajara
* ''Uwar Deji'' Maryam (c.1808- fl. 1880s). Maryam dan Shehu malami ce kamar 'yar uwarta Khadija, Fatima da Asma'u. Bayan rasuwar wannan, ta jagoranci kungiyar 'Yan Taru wacce ta bunkasa ilimin mata. An fara aurenta da Muhammad Adde dan Waziri Gidado, wanda ta haifa masa 'ya'ya mata biyu. Bayan rasuwar marigayiyar, ta auri Sarkin Kano Ibrahim Dabo (r. 1819-1846). Ba ta da yara a cikin ƙungiyarta ta biyu. Maryam tayi tasiri sosai bayan dawowarta Sokoto a cikin shekarun 1840s. Ta kasance mai ba da shawara mai tasiri ga yayanta wadanda suka zama Sarakuna, kuma galibi tana aiki a matsayin mai tuntuɓar mu'amala da Kano. A shekarun 1880 lokacin mulkin Sarkin Musulmi Umar dan Ali dan Bello (r. 1881-1892), ta rubuta wasika zuwa ga dan uwanta Sarkin Kano Muhammad Bello (r. 1883-1893) na Kano, tana mai yin tir da abin da dan uwanta Hayatu ya yi. dan Sai'd dan Sultan Bello (1840-1898), wanda ke tallata yawan kaura zuwa Adamawa, a matsayin "amil" na Sudan din [[Muhammad Ahmad|Muhammad Muhammad Ahmad]].
* Malam Isa (1817-c.17070), wanda ya kasance ɗan ƙarami kuma ɗan Shaykh Dan Fodiyo.Tare da Asma'u, ya fassara cikin harsunan Hausa da Larabci,yawancin ayyukan mahaifinsa waɗanda aka rubuta da Fulfulde.Shi ma Malam Isa ya kasance dan’uwansa Sultan Bello ya sanya masa suna Yamma.Ya mutu wani lokaci a lokacin mulkin Sultan Rufa'i (1867-1873).
== Ayyuka ==
Shehu Usman Ɗan fodiyo ya wallafa littatafai da yawa, musamman domin karantar da mutane haƙiƙanin addinin musulunci. Shehu Usman Dan Fodiyo ya rubuta littatafai da yawa kuma ya umurta mutanensa da su rubuta littatafai, akan addini da kuma tarihin su. Daular Usman Ɗan Fodiyo tayi mulki ne na tsawon shekara Ɗari(100), daga shekarar alif 1804 zuwa shekarar alif 1903, bayan Zuwan turawan mulkin mallaka.<ref>Furniss, Graham. (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.349''</ref> A garin alƙalawa ne da masarautar gobir take, inda Usman yake zuwa domin ganin bawa<ref name=":5">Furniss, Graham (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.372''</ref> Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya rubuta littatafai da yawa, kuma yana umurtan mutanensa da su rubuta littatafai.<ref name=":5" /> A ƙarni na 20th musulman ƙasar hausa sun samu tsaiko da nakasu a kan ilmantar da mata, bayan Shehu Usman Ɗan Fodiyo a ƙarni na 19th ya nuna muhimmancin bama mata ilimi, a inada ya fara jahadi akan neman karatu.<ref name=":6">Furniss, Graham. (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.373''</ref> Shehu Usman Dan Fodiyo yana cewa “shaidancin Illar barin mata a cikin jahilci, ba tare da sun san ilimi akan kawunansu ba harma ya zamana cewa basu san addini kwatakwata ba, yafi girman munin shaiɗanci fiye da cakuɗasu tare da maza”<ref name=":6" /> Shuehu Usman Ɗan Fodiyo yana da littatafai kimanin 73.<ref>Bobboyi,H.,Yakubu Mahmood. 1st Ed, p.385-387</ref>
{| class="wikitable"
|+
!s/n
!Suna
|-
|1
|Al-madkhal<ref name=":1" />
|-
|2
|Wathiqat ahl al-|Wathiqat ahl al-sudan
|-
|3
|Al-farq<ref>Bobboyi, H.,Yakubu Mahmood. 1st Ed, p.351 </ref>
|-
|4
|Bayan wujub al-hijra
|-
|5
|Ihya' as Sunnah wa Ikhmad al-bid'ah
|}{{s-start}}
{{succession box|before=Babu kowa|title=[[Sarkin Musulmi]] na Farko|years=1804–1815|after=[[Muhammed Bello]]}}
{{s-end}}.
== Karin Karatu ko Karin Haske ==
{{refbegin}}
* Writings of Usman dan Fodiyo, in The Human Record: Sources of Global History, Fourth Edition/ Volume II: Since 1500, {{ISBN|978-12858702-43}} (page:233-236)
* Asma'u, Nana. ''Collected Works of Nana Asma'u''.Jean Boyd and Beverly B. Mack,eds. East Lansing, Michigan: University of Michigan Press, 1997.
* Omipidan Teslim [https://oldnaija.wordpress.com/2016/02/04/usman-dan-fodiyo-1754-1817/ Usman Dan Fodiyo (1754–1817)] OldNaija
* Mervyn Hiskett. The Sword of Truth: The Life and Times of the Shehu Usuman Dan Fodiyo. Northwestern Univ Pr; 1973, Reprint edition (March 1994). {{ISBN|0-8101-1115-2}}
* Ibraheem Sulaiman. The Islamic State and the Challenge of History: Ideals, Policies, and Operation of the Sokoto Caliphate. Mansell (1987). {{ISBN|0-7201-1857-3}}
* Ibraheem Sulaiman. A Revolution in History: The Jihad of Usman dan Fodiyo.
* Isam Ghanem. The Causes and Motives of the Jihad in Northern Nigeria. in Man, New Series, Vol. 10, No. 4 (Dec., 1975), pp. 623–624
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Tradition of Tajdeed in West Africa: An Overview''<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/tradtajdid.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114859/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/tradtajdid.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> International Seminar on Intellectual Tradition in the Sokoto Caliphate & Borno. Center for Islamic Studies, University of Sokoto (June 1987)
* Usman Muhammad Bugaje. The Contents, Methods and Impact of Shehu Usman Dan Fodio's Teachings (1774–1804)<ref>{{Cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/udfcontmethimpact.pdf |title=Archived copy |access-date=28 September 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928083049/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/udfcontmethimpact.pdf |archive-date=28 September 2007 |url-status=dead}}</ref>
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Jihad of Shaykh Usman Dan Fodiyo and its Impact Beyond the Sokoto Caliphate''.<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/beyond.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114841/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/beyond.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> A Paper read at a Symposium in Honour of Shaykh Usman Dan Fodiyo at [[International University of Africa]], Khartoum, Sudan, from 19 to 21 November 1995.
* Usman Muhammad Bugaje. ''Shaykh Uthman Ibn Fodiyo and the Revival of Islam in Hausaland'',<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/shyri.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114850/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/shyri.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> (1996).
* Helen Chapin Metz, ed. Nigeria: A Country Study.<ref>{{cite web|url=http://www.country-studies.com/nigeria/usman-dan-fodiyo-and-the-sokoto-caliphate.html|title=Nigeria Usman Dan Fodiyo and the Sokoto Caliphate|access-date=8 October 2014}}</ref> Washington: GPO for the Library of Congress, 1991.
* B. G. Martin. Muslim Brotherhoods in Nineteenth-Century Africa. 1978.
* Jean Boyd. The Caliph's Sister, Nana Asma'u, 1793–1865: Teacher, Poet and Islamic Leader.
*Lapidus, Ira M. A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press, 2014. pg 469–472
* Nikki R. Keddie. The Revolt of Islam, 1700 to 1993: Comparative Considerations & Relations to Imperialism. in Comparative Studies in Society & History, Vol. 36, No. 3 (Jul., 1994), pp. 463–487
* R. A. Adeleye. Power and Diplomacy in Northern Nigeria 1804–1906. 1972.
* Hugh A.S. Johnston . Fulani Empire of Sokoto. Oxford: 1967. {{ISBN|0-19-215428-1}}.
* S. J. Hogben and [[A. H. M. Kirk-Greene]], ''The Emirates of Northern Nigeria'', Oxford: 1966.
* J. S. Trimgham, ''Islam in West Africa'', Oxford, 1959.
* 'Umar al-Nagar. The Asanid of Shehu Dan Fodiyo: How Far are they a Contribution to his Biography?, Sudanic Africa, Volume 13, 2002 (pp. 101–110).
* Paul E. Lovejoy. Transformations in Slavery – A History of Slavery in Africa. No 36 in the African Studies series, Cambridge University Press, {{ISBN|0-521-78430-1}}.
* Paul E. Lovejoy. Fugitive Slaves: Resistance to Slavery in the Sokoto Caliphate, In Resistance: Studies in African, Caribbean, & Afro-American History University of Massachusetts. (1986).
* Paul E. Lovejoy, Mariza C. Soares (Eds). Muslim Encounters With Slavery in Brazil. Markus Wiener Pub ( 2007) {{ISBN|1-55876-378-3}}.
* F. H. El-Masri, "The life of Uthman b. Foduye before the Jihad", Journal of the Historical Society of Nigeria (1963), pp. 435–48.
* M. A. Al-Hajj, "The Writings of Shehu Uthman Dan Fodiyo", Kano Studies,Nigeria (1), 2(1974/77).
* David Robinson. "Revolutions in the Western Sudan," in [[Levtzion, Nehemia]] and Randall L.Pouwels (eds).The History of Islam in Africa Oxford: James Currey Ltd, 2000.
* ''Bunza''<ref>{{cite web |url=http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf |title=Archived copy |access-date=2009-06-20 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100714082345/http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf |archive-date=14 July 2010}}</ref>
{{refend}}.
== Bibiliyo ==
* Bobboyi, H., Yakubu, Mahmud.(2006). The Sokoto Caliphate: history and legacies, 1804-2004, 1st Ed. Kaduna, Nigeria:Arewa House. [[ISBN]] [tel:978-135-166-7 978-135-166-7]
* Hamman, Mahmoud, 1950- (2007). ''The Middle Benue region and the Sokoto Jihad, 1812-1869 : the impact of the establishment of the Emirate of Muri''. Kaduna: Arewa House, Ahmadu Bello University. <nowiki>ISBN 978-125-085-2</nowiki>. OCLC 238787986.
*Asma'u, Nana, 1793-1865. (1999). ''The collected works of Nana Asma'u, daughter of Usman dan Fodiyo, (1793-1864)''. Boyd, Jean., Mack, Beverly B. (Beverly Blow), 1952- (Nigerian ed ed.). Ibadan, Nigeria: Sam Bookman Publishers. <nowiki>ISBN 978-2165-84-0</nowiki>. OCLC 316802318.
*Staudinger, Paul. (1990). ''In the heart of the Hausa states''. Athens, Ohio: Ohio University Center for International Studies. <nowiki>ISBN 0-89680-160-8</nowiki>. OCLC 21559544.
* Writings of Usman dan Fodiyo, in The Human Record: Sources of Global History, Fourth Edition/ Volume II: Since 1500, <nowiki>ISBN 978-12858702-43</nowiki> (page:233-236)
* Asma'u, Nana. ''Collected Works of Nana Asma'u''. Jean Boyd and Beverly B. Mack, eds. East Lansing, Michigan: University of Michigan Press, 1997.
* Omipidan Teslim Usman Dan Fodiyo (1754-1817) OldNaija
* Mervyn Hiskett. The Sword of Truth: The Life and Times of the Shehu Usuman Dan Fodiyo. Northwestern Univ Pr; 1973, Reprint edition (March 1994). <nowiki>ISBN 0-8101-1115-2</nowiki>
* Ibraheem Sulaiman. The Islamic State and the Challenge of History: Ideals, Policies, and Operation of the Sokoto Caliphate. Mansell (1987). <nowiki>ISBN 0-7201-1857-3</nowiki>
* Ibraheem Sulaiman. A Revolution in History: The Jihad of Usman dan Fodio.
* Isam Ghanem. The Causes and Motives of the Jihad in Northern Nigeria. in Man, New Series, Vol. 10, No. 4 (Dec., 1975), pp. 623–624
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Tradition of Tajdeed in West Africa: An Overview'' International Seminar on Intellectual Tradition in the Sokoto Caliphate & Borno. Center for Islamic Studies, University of Sokoto (June 1987)
* Usman Muhammad Bugaje. The Contents, Methods and Impact of Shehu Usman Dan Fodiyo's Teachings (1774-1804)
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Jihad of Shaykh Usman Dan Fodiyo and its Impact Beyond the Sokoto Caliphate''. A Paper read at a Symposium in Honour of Shaykh Usman Dan Fodiyo at International University of Africa, Khartoum, Sudan, from 19 to 21 November 1995.
* Usman Muhammad Bugaje. ''Shaykh Uthman Ibn Fodiyo and the Revival of Islam in Hausaland'', (1996).
* Helen Chapin Metz, ed. Nigeria: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress, 1991.
* B. G. Martin. Muslim Brotherhoods in Nineteenth-Century Africa. 1978.
* Jean Boyd. The Caliph's Sister, Nana Asma'u, 1793–1865: Teacher, Poet and Islamic Leader.
* Lapidus, Ira M. A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press, 2014. pg 469-472
* Nikki R. Keddie. The Revolt of Islam, 1700 to 1993: Comparative Considerations & Relations to Imperialism. in Comparative Studies in Society & History, Vol. 36, No. 3 (Jul., 1994), pp. 463–487
* R. A. Adeleye. Power and Diplomacy in Northern Nigeria 1804–1906. 1972.
* Hugh A.S. Johnston . Fulani Empire of Sokoto. Oxford: 1967. <nowiki>ISBN 0-19-215428-1</nowiki>.
* S. J. Hogben and A. H. M. Kirk-Greene, ''The Emirates of Northern Nigeria'', Oxford: 1966.
* J. S. Trimgham, ''Islam in West Africa'', Oxford, 1959.
* 'Umar al-Nagar. The Asanid of Shehu Dan Fodiyo: How Far are they a Contribution to his Biography?, Sudanic Africa, Volume 13, 2002 (pp. 101–110).
* Paul E. Lovejoy. Transformations in Slavery - A History of Slavery in Africa. No 36 in the African Studies series, Cambridge University Press, <nowiki>ISBN 0-521-78430-1</nowiki>
* Paul E. Lovejoy. Fugitive Slaves: Resistance to Slavery in the Sokoto Caliphate, In Resistance: Studies in African, Caribbean, & Afro-American History. University of Massachusetts. (1986).
* Paul E. Lovejoy, Mariza C. Soares (Eds). Muslim Encounters With Slavery in Brazil. Markus Wiener Pub ( 2007) <nowiki>ISBN 1-55876-378-3</nowiki>
* F. H. El-Masri, "The life of Uthman b. Foduye before the Jihad", Journal of the Historical Society of Nigeria (1963), pp. 435–48.
* M. A. Al-Hajj, "The Writings of Shehu Uthman Dan Fodiyo", Kano Studies, Nigeria (1), 2(1974/77).
* David Robinson. "Revolutions in the Western Sudan," in Levtzion, Nehemia and Randall L. Pouwels (eds). The History of Islam in Africa. Oxford: James Currey Ltd, 2000.
* ''Bunza''<ref>https://web.archive.org/web/20100714082345/http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf</ref>
*Lapidus, Ira M.(2014) A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press.
*Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]
*Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''. Ithaca: Cornell University Press. <nowiki>ISBN 978-0-8014-7010-3</nowiki>. OCLC 624196914.
*·''Warfare in the Sokoto Caliphate : historical and sociological perspectivesISBN0-521-21069-0OCLC2371710''
*·''The Sokoto Caliphate : history and legacies, 1804-2004''. Bobboyi, H., Yakubu, Mahmood. (1st ed ed.). Kaduna, Nigeria: Arewa House. 2006. <nowiki>ISBN 978-135-166-7</nowiki>. OCLC 156890366.
*
== Diddigin bayanai ==
* [http://www.africanlegends.info African Legends]
* [https://web.archive.org/web/20140514005248/http://siiasi.org/?page_id=21 SIIASI Uthman Dan Fodiyo]
* [http://www.webpulaaku.net/ubf/index.html WebPulaaku]
* [http://encyclopedia.jrank.org/SIV_SOU/SOKOTO.html Sokoto Online]
* [[Arewa House]]
== Hadin waje ==
* [http://www.africanlegends.info/ African Legends]
* [https://web.archive.org/web/20140514005248/http://siiasi.org/?page_id=21 SIIASI Uthman Dan Fodiyo]
* [http://www.webpulaaku.net/ubf/index.html WebPulaaku]
* [http://encyclopedia.jrank.org/SIV_SOU/SOKOTO.html Sokoto Online]
== Manazarta ==
{{Reflist|4}}
{{Authority control}}
{{Sarakunan Sokoto}}
{{DEFAULTSORT:Dan Fodiyo}}
[[Category:Mutanen Najeriya]]
[[Category:Sarakunan Hausawa]]
[[Category:Sarakuna]]
[[Category:Sarakunan Sakkwato]]
[[Category:Hausa Fulani]]
[[Category:Mutane]]
[[Category:Marubuta]]
[[Category:Khalifa]]
8wp33211w359zhdwoffjxk4l6awki20
161511
161510
2022-07-26T14:01:59Z
Bilkisu Abdul
18385
Gyaran
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| name =
| title = [[Sarkin Musulmi]], [[Amir al-Mu'minin]], [[Shehu]]
| image = Usman Ibn Fodio Calligraphy 02.png
| reign =
| coronation =
| predecessor =[[Muhammadu Bello]]
| successor =''Kudancin ([[Sokoto]])'':<br /> [[Muhammed Bello]], Yaro.<br />''Gabashi ([[Gwandu]])'':<br /> [[Abdullahi dan Fodio]], Dan uwa.
| spouse =
| spouse 1 =
| spouse 2 =
| spouse 3 =
| spouse 4 =
| issue =
| dynasty = Masarautar Sokoto
| royal house =
| father = Mallam Muhammadu Fodio
| mother = Maimuna
| birth_date = 15 December 1754
| birth_place = [[Gobir]]
| death_date = 20 April 1817
| death_place = [[Sokoto]]
| place of burial=
|module=
|religion=[[Islam]]
|denomination = [[Sunna]]
|creed = Athari<ref>{{cite book|title=Islam and the Problem of Black Suffering|first=Sherman A.|last=Jackson|isbn=978-0195382068|page=81|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|date=2009}}</ref>
|Maddhab = [[Malikiyya]]
|Sufi_order = [[Ƙadiriya]]<ref>[http://www.africa.upenn.edu/Articles_Gen/Uthm_Fodio.html University of Pennsylvania African Studies Center: "An Interview on Uthman dan Fodio" by Shireen Ahmed] 22 June 1995</ref><ref>{{cite book|title=Islamic Reform and Political Change in Northern Nigeria|last=Loimeier|first=Roman|isbn=978-0810128101|date=2011|page=21|publisher=Northwestern University Press}}</ref>
|founder=Kasar Musulunci|honorific prefix=Shehu Usumanu|children=*[[Nana Asma'u]]
*[[Muhammadu Bello]]|native_name=عثمان بن فودي|jurisprudence=[[Malikiyya]]}}'''Shehu Usman Dan Fodiyo'''
An haife shi a ranar 15 ga watan Disamba a Shekara ta alif 1754 a [[Gobir|garin Gobir]] dake jahar Sakkwato.
Ya rasu a ranar<small>:</small> 20, ga watan Afrilu shekara ta alif 1817 a cikin garin Sokoto.
sunan Shehun mallamin Usman bin Fodiyo da {{Lang-ar|عثمان بن فودي}} ) Fodiyo kalmar fullanci ce wato Mujaddadi.sunan mahaifin sa Malam Muhammadu Bello, mahaifiyar sa mai suna malama Maimunatu.
Yana da ƴaƴa biyu,ɗa namiji da kuma ƴa mace .namijin mai suna Muhammadu Bello da kuma ƴarsa mai suna Nana Asma'u.<ref>Hunwick, John O. 1995. "Arabic Literature in Africa: the Writings of Central Sudanic Africa (pp.</ref> <ref>Hunwick, John O. 1995. "Arabic Literature in Africa: the Writings of Central Sudanic Africa </ref> Ana masa lakabi da Mujaddadi ko Shehu kaɗai shine kuma jagoran jihadi na jaddada addinin musulunci a kasar Hausa. Shehu Usman Dan Fodiyo Malamin addinin [[musulunci]] ne Marubuci, kuma wanda ya kafa [[Daular Sokoto|Daular Musulunci a Sakkwato]].Ya kasance malamin [[Fulani]], malamin addini, mai son kawo sauyi, kuma mai tallata Sunnar Islamah, kuma shine ya kafa kungiyar [[Daular Sokoto|Khalifancin Sakkwato]].<ref>I. Suleiman, ''The African Caliphate: The Life, Works and Teachings of Shaykh Usman Dan Fodio (1757-1817)'' (2009)</ref>.
Shehu Usman Dan Fodiyo ya kasance daya daga cikin wayayyun mutane a cikin [[Fulani]] na farko da wanda yake jaddada zuwa ga addinin Islama Da Shari'a.sha kundim a fannin ilimi da ilimantar wa a dukkan nahiyar fadin [[Afirka|Afirika,]] musamman yankin yammacin [[Afirka|Afirika wato Nigeriya]].Shehu Usman Dan fodiyo malamin [[Sunnah]], mabiyin koyarwa akan tsarin Babban Malamin nan wato [[Malik Ibn Anas|Imam Malik]], wanda ake kira da [[Malikiyya]]. Yayi duk rayuwarsa ne a kasar Najeriya. Ana masa lakabi da Amir al-Mumin
Usman Dan Fodiyo, kuma Sultan na Sakkwato na farko.
A matsayinsa na Malamin addinin [[musulunci]] kuma Mai karantarwa akan [[Malikiyya|Mazhabar Malikiyya]], ya rayu a garin [[Gobir]] har zuwa alif dubu daya da dari takwas da biyu 1802, daga nan ne ya fara yaki da gurbatattun al'adu masu cin karo da addinin [[musulunci]] kuma yayi nasara a yakin, ya kafa daular musuluncin da ta mamaye [[arewacin Najeriya]] na wancan lokacin. Dan Fodiyo yayi rubuce-rubuce akan '''addinin musulunci''', mulki, al'adu, da cigaban al'umman [[Hausawa]] da kuma [[Fulani]].<ref>I.Suleiman, ''The African Caliphate: The Life, Works and Teachings of Shaykh Usman Dan Fodio (1757-1817)'' (2009).</ref>. <ref>https://religiondocbox.com/Islam/68196378-University-of-maiduguri-centre-for-distance-learning.html</ref>Shehu Usman Ɗan Fodiyo: yayi yaki a tsakanin shekarar alif 1804 har zuwa alif dubu daya da dari takwas da sha biyu 1812, ya fito ne daga ƙabilar Toronkawa na fulani.<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.46</ref>.
Shehu Usman Dan Fodiyo ya kasance daga zuriyar ɗaya daga cikin dangin (Toronkawa) na ƙabilar [[Fulani|Fulanin]] dake zaune a cikin [[Hausa Bakwai|Masarautun Hausa]] tun daga farkon shekara ta alif dubu daya da dari hudu 1400.<ref>{{Cite book|title=a Short history of WEST AFRICA A.D 1000-1800|last=T. A. Osae & S. N. Nwabara|publisher=Hodder and Stoughton|year=1968|isbn=0-340-07771-9|location=Great Britain|pages=80}}</ref> a yankin da ke arewacin [[Nijeriya|Najeriya]] a yanzu, ya kasance yana bin karantarwar [[Malikiyya]] makaranta ta [[Fiƙihu|fikhu]] (Islamic fikihu) da kuma nuni wajen bin tsarin Musulunci hakana kuma yana bin darikar Kadiriyya a darikun sufaye.
Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya rubuta littattafai sama da ɗari waɗanda suka shafi [[addini]], [[Gwamnati|mulki]], [[Al'ada|al'adu]], da kuma zamantakewar al'umma. Bayan haka Usman Dan Fodiyo ya ci gaba da sukar manyan musulman Afirika da ke akwai saboda abin da ya gani a matsayin son zuciyarsu da maguzanci da keta [[Shari'a|dokokin Shari'a]], da amfani da haraji mai yawa.{{Ana bukatan hujja|date=May 2020}}. Ya ƙarfafa karatu ga mata har da maza kuma 'ya'yansa mata da yawa sun zama malamai marubuta. An ci gaba da kawo rubuce-rubucensa Usman Dan Fodiyo ne da kuma maganganunsa a yau, kuma galibi ana kiransa da suna Shehu a kasar Hausa Fulani baki daya. Wasu mabiyan suna daukar Usman Dan Fodiyo a matsayin [[Mujaddidi|mujaddadi]], mai wahayi daga Allah "mai gyara addinin Islama".</ref>[http://www.uga.edu/islam/hunwick.html John O. Hunwick. ''African And Islamic Revival'' in ''Sudanic Africa: A Journal of Historical Sources'' : #6 (1995)].</ref>
Tashin ci gaban Shehu Usman Ɗan Fodiyo yayi wani yunkuri ne da aka bayyana a matsayin masu jahadi na Fulani a ƙarni na goma sha bakwai da sha takwas, har zuwa na sha tara. Ya
biyo bayan jahadi cikin nasara da aka yi a Futa Bundu, Futa Tooro, da kuma Futa Djallon a tsakanin shekarar alif 1650 zuwa alif 1750,wanda ya haifar da ƙirƙirar waɗannan ƙasashe guda uku na Islama. A nasa bangaren Shehu Usman Dan Fodiyo ya yi wa wasu da dama daga cikin jahadin Afirika ta yamma wanda daga baya, ciki har da na Shehu Ahmadu, wanda ya kafa daular Massina da Umar Sa'idu Tall, wanda ya kafa daular Toucouleur wanda ya auri daya daga cikin jikokin ɗan Fodiyo da kuma Modibo Adama wanda ya kafa ta, a masarautar Adamawa cikin Najeriya.
== Farkon rayuwa ==
An haifi Usman Dan Fodiyo ne a cikin garin Maratta a (garin gobir) a ranar lahadi 29 ga watan [[Safar]] a shekarar alif 1168 H.J wanda yayi dai-dai da ranar 15 ga watan [[Disamba|Disamban]] shekarar alif 1754, kuma ya fito ne daga cikin tsatson Fulanin Jakolo ne.<ref name=":0">Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium,100 years in History. p38</ref> Ya kasance Fikihu ne kuma Ɗan ɗariƙa ne a farkon rayuwarsa, Bayan haka kuma yana bin mazahaban [[malikiyya]] ne a fannin [[ilmi|ilimi]] na [[addini]] da [[Faqihi|Fikihu]].
== Ilimi ==
Usman Ɗan Fodiyo ya haddace Qur'ani yana da ƙananan shekaru a rayuwarsa a ƙarƙashin kulawar mahaifinsa.<ref name=":1" />Yayi karatu a ƙarƙashin malamai irinsu: shaykh Jibril B.Umar, Shaykh Uthman Biddur ibn Al-ammin, shaykh Ahmad ibn Muhammad da kuma shaykh Al-hajj Muhammad Raj.<ref name=":1">Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. p39</ref>Ɗan fodiyo ya fara karantarwa ne yana da kimanin shekara ashirin a rayuwarsa.<ref name=":1" /> Ɗan fodiyo yana bin ɗarikancin shaykh [[Abdulƙadir Gilani|Abd-al-Qadir Al-jaylani]], wanda shine ya samar da ɗarikar [[Ƙadiriya]].
== Jihadin Fulani ==
Shehu Usman Dan Fodiyo yayi jihadi ne ta hanyar kira zuwa ga [[musulunci]], da kuma yakan sarakunan Habe, bayan Sarkin [[Gobir]] mai suna [[Yumfa]] yayi masa barazanar kawar da shi saboda da'awar da yake yi zuwa ga '''musulunci''', hakan ne ya tirsasa Shehu Usman Dan Fodiyo yin hijira zuwa wani guri, Shehu Usman Dan Fodiyo yayi yaƙi da yumfa sarkin gobir na wancan lokacin a shekarar alif 1804 a watan(Yuli miladiya ) wanda [[Abdullahi]] ne ya kasan ce kwamandan yaƙin, an karya mulkin yunfa ne a ranar 3 ga watan oktobar alif 1808, inda aka ci garin da yaki aka kuma ƙwace garin [[Alƙalawa]], wanda a lokacin garin Alkalawa shine babban birnin Gobir. Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya yaƙi garin na Gobir a dalilin tabbatar da addinin musulunci a shekarar alif 1804.<sup>(p249)</sup> Bayan shekara 8, yawancin ƙasashen Hausa Fulani sun cisu da yaƙi. Masu sarauta ƴan Haɓe fulani sun karɓa mulki daga gurinsu. An yaƙi gobirawa ne a tafkin kwatto, shi yasa ake kiran yaƙin da yaƙin kwato ko kwatto.<ref>Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''.p.349</ref><ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.249</ref><ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. p.p, 44-45.</ref>.
=== Kano ===
Fulanin kano sun wakilta Ɗan Zabuwa na ƙabilar [[fulani]] na daneji. da yaje [[sakkwato]] ya karɓo tuta, an bashi Tuta amman ba a wakilta sarki ba, a wannan lokacin sarkin Haɓe na [[kano]] mai suna Alwali an yaƙe shi a Ɗan Yahaiya, wani gari ne mil 25 arewa dake garin kano, sai Alwali ya gudu [[Zaria]], da yaga bai samu matsugunni ba sai ya gudu Burum, a inda aka kai mai farmaki aka kashe shi, Mallam Jemo ne ya hallaka shi, bayan mutananshi ƙabilar [[fulani]] suka je gurin Shehu Usman Dan Fodiyo suka buƙace shi da ya naɗa sarki a kano, sai Shehu Usman Dan Fodiyo ya naɗa musu Suleiman Ɗan Modibawa a matsayin sarki a shekarar alif 1809, bayan rasuwarsa ne aka naɗa Mallam Jemo, wanda sananne ne kuma mayaƙi, wanda yake da ɗa mai suna Ibrahim Dabo.<ref>Being a tradition letters found in the house of waziri of sokoto,Bohari,in 1703, Edited by H.F Backwell.p.4</ref>
A ƙarni na goma 10th wasu mafarauta sun zauna a [[Dutsen Dala]], Gwauron Dutse, magwan da fanisau.<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p.73.[[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref> Waɗannan mutanen suna yin tsafi ne da kuma bautawa aljana ko Gunki mai suna [[tsunburbura]], Barbushe shine babban malamin wannan bauta. Duk farkon shekaran kalandan Hijira, [[Barbushe]] yana shiga cikin wannan gidan tsafin yazo ma mutane da sabon saƙo, inda jama’a suke taruwa kewaye da gidan suna jiran saƙo, idan aka gaya musu saƙon, sai suyi yanke-yanke na akuyoyi da karnika ga Tsunburbura. Wata rana sai [[Barbushe]] ya fito yace ma jama’a za ayi wani lokaci da wani zai yaƙe mu yaci garin mu da yaƙi ya gina masallatai ya kawo [[musulunci]].<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p.74. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref>.
=== Katsina ===
'''A Katsina''' kuma sai shehu ya naɗa [[Ummarun Dallaje]] shugaban [[Fulani]] a matsayin mariƙin tutar [[musulunci]] kuma sarki. [[Magaji Halidu]] shine sarkin Haɓe na ƙarshe, wanda Malam Ummaru Dallaji ya amsa garin [[Katsina]] a gurinshi a shekarar alif 1807. Bayan rasuwar. Ummaru a shekarar alif 1835, wani ɗan tsatsan ƙabilar [[Haɓe]] mai suna Ɗan Mari ya haɗa kai da Rumawa, domin ƙwace garin [[Katsina (birni)|Katsina]], inda ya kafa tantinsa a [[Matazu]], amman an yaƙe shi.<ref>Being a tradition letters found in the house of waziri of sokoto,Bohari,in 1703, Edited by H.F Backwell.p.4</ref>
=== Daura ===
Sarkin Daura [[Gwari Abdu]] sarki ne na [[Haɓe]] a shekarar alif 1800 a masarautar Daura, a shekarar alif 1805 har zuwa Shekarar alif 1807, sarkin Daura Gwari Abdu ya gudu ya bar Daura saboda samame da shehu Usman Ɗan Fodiyo ya kawo a Daura. Hakan yasa aka samu sabon sarki mai suna [[Ishi'aku|Malam Ishi'aku]], Abdu gwari ya gudu ne tare da tawagarsa, inda yaɓoye a cikin Ƙasar [[Hausa]], da niyyar zai dawo ya ƙwace ƙasar Daura daga hannun [[Fulani]].<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.70</ref> Daga baya sai ya zauna a yekuwa.<ref>Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''.p.72</ref>
== Mulki ==
== Iyali da dangi ==
Shehu Usman Dan Fodiyo tsatson Musa Jakolo ne.<ref>Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History.p. 38. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]</ref>.
An bayyana Usman dan Fodiyo kamar yadda ya wuce ƙafa 6, yana da sihiri kuma yayi kama da mahaifiyarsa Sayda Hauwa Hisan, uwansa [[Abdullahi dan Fodiyo]] (1761-1829) shima ya wuce ƙafa 6 a tsayi kuma an bayyana shi da kamannin mahaifinsu Muhammad Fodiyo, tare da launin fata mai duhu da kuma kyakkyawar ma'amala a rayuwarsa.A cikin Rawd al-Janaan (Makiyayan Aljanna), Waziri Gidado dan Laima (1777-1851) ya lissafa matan Dan Fodiyo kamar haka:
Dan uwan '''mahaifinsa na''' farko Maimuna wanda suka haifa masa yara 11, ciki har da Aliyu (1770s-1790s) da tagwayen Hasan (1793- Nuwamba 1817) da [[Nana Asma'u]] (1793-1864).Maimuna ta mutu wani lokaci bayan haihuwar ƙarama yaranta.
'''Aisha dan Muhammad Sa'ad.''' An kuma san ta da suna "Gaabdo" (Farin Ciki a Fulfulde) da kuma "Iyya Garka" (Hausa ga Uwar gidan / Compound). Iyya Garka ta shahara ne saboda ilimin addinin Musulunci da kasancewarta mahaifin dangi.Ta wuce mijinta shekaru da yawa. Daga cikin wasu, ita ce mahaifiyar:
* Muhammad Sa'ad (1777-kafin 1804). Babban dan Shehu dan Fodiyo da ya rage, an san shi da neman ilimi da mutuwarsa da wuri.
* Khadija (c.1778-1856). Mai kula da yar'uwarta Asma'u da Aisha al-Kammu,matar dan uwanta [[Muhammadu Bello|Muhammad Bello]] . Ta auri malami Mustafa (c.1770-1855), babban sakataren Shaykh Usman dan Fodiyo.Da shi, itace mahaifiyar Sheikh Abdul Qadir dan Tafa (1803-1864), Sufi, malamin addinin Musulunci kuma masanin tarihi.
* Muhammad Sambo (c.1780-1826). Babban malamin Darikar Sufanci na Qadiriyya, Sambo shi ne na farko da ya yi mubaya'a ga kanensa Bello lokacin da na biyun ya zama Khalifa a 1817.
* Muhammad Buhari (1785-1840). Buhari ya kasance masani kuma Laftana ga Sarakunan Sakkwato. Ya kasance Sarkin hamayyar [[Tambuwal]], kuma ya shahara da kamfen a Nupe tare da Sarakunan Gwandu. Muhammad Buhari shine kakan Sarkin Musulmi [[Ibrahim Dasuki]].
'''Hauwa''', wacce aka fi sani da "Inna Garka" (Uwar Gida a Hausance) da Bikaraga. An bayyana ta a matsayin mai saukin kai ga zuhudu. Daga cikin ‘ya’yanta akwai:
* [[Muhammadu Bello|Muhammad Bello]] (1781-1837), Sarkin Musulmi na biyu. Mawallafin littafin tarihin Jihadin Fulani (Infaq al-Maysur) kuma shahararren malami.
* [[Abubakar Atiku|Abu Bakr Atiku]] (1783-1842), Sarkin Musulmi na uku. An san Atiku saboda ya gaji yawancin sirrin mahaifinsa. Ya yi mulki tsakanin 1837 da 1842 kuma ya mutu biyo bayan gazawar Tsibiri.
* Fatima (1787-1838), wacce aka fi sani da "Mo 'Inna" (ɗan Inna, don rarrabe ta da wata Fatima). Ta auri Sarkin Yaki Aliyu Jedo, janar na sojojin Sokoto
'''Hajjo''', wanda mahaifinsa ne ya yi wa Abdulqadir (1807-1836) wanda aka fi sani da daya daga cikin '''fitattun mawaqan Sakkwato.''' AbdulQadir ya mutu ne sakamakon raunin da ya samu a lokacin yakin neman zaben Sultan Bello, a Zamfara. An binne shi a Baraya Zaki.
'''Shatura''', wanda ya kasance shi ne mahaifin [[Ahmadu Rufai|Ahmadu Rufa'i]] (1812-1873). Rufa'i shi ne Sarkin [[Silame]] sannan daga baya ya zama Sarkin Musulmi (1867-1873).
Ta wurin ƙwaraƙwaran sa '''Mariyatu''', Sheykh Dan Fodiyo ya haifi:
* Amina
* Ibrahim Dasuki
* Hajara
* ''Uwar Deji'' Maryam (c.1808- fl. 1880s). Maryam dan Shehu malami ce kamar 'yar uwarta Khadija, Fatima da Asma'u. Bayan rasuwar wannan, ta jagoranci kungiyar 'Yan Taru wacce ta bunkasa ilimin mata. An fara aurenta da Muhammad Adde dan Waziri Gidado, wanda ta haifa masa 'ya'ya mata biyu. Bayan rasuwar marigayiyar, ta auri Sarkin Kano Ibrahim Dabo (r. 1819-1846). Ba ta da yara a cikin ƙungiyarta ta biyu. Maryam tayi tasiri sosai bayan dawowarta Sokoto a cikin shekarun 1840s. Ta kasance mai ba da shawara mai tasiri ga yayanta wadanda suka zama Sarakuna, kuma galibi tana aiki a matsayin mai tuntuɓar mu'amala da Kano. A shekarun 1880 lokacin mulkin Sarkin Musulmi Umar dan Ali dan Bello (r. 1881-1892), ta rubuta wasika zuwa ga dan uwanta Sarkin Kano Muhammad Bello (r. 1883-1893) na Kano, tana mai yin tir da abin da dan uwanta Hayatu ya yi. dan Sai'd dan Sultan Bello (1840-1898), wanda ke tallata yawan kaura zuwa Adamawa, a matsayin "amil" na Sudan din [[Muhammad Ahmad|Muhammad Muhammad Ahmad]].
* Malam Isa (1817-c.17070), wanda ya kasance ɗan ƙarami kuma ɗan Shaykh Dan Fodiyo.Tare da Asma'u, ya fassara cikin harsunan Hausa da Larabci,yawancin ayyukan mahaifinsa waɗanda aka rubuta da Fulfulde.Shi ma Malam Isa ya kasance dan’uwansa Sultan Bello ya sanya masa suna Yamma.Ya mutu wani lokaci a lokacin mulkin Sultan Rufa'i (1867-1873).
== Ayyuka ==
Shehu Usman Ɗan fodiyo ya wallafa littatafai da yawa, musamman domin karantar da mutane haƙiƙanin addinin musulunci. Shehu Usman Dan Fodiyo ya rubuta littatafai da yawa kuma ya umurta mutanensa da su rubuta littatafai, akan addini da kuma tarihin su. Daular Usman Ɗan Fodiyo tayi mulki ne na tsawon shekara Ɗari(100), daga shekarar alif 1804 zuwa shekarar alif 1903, bayan Zuwan turawan mulkin mallaka.<ref>Furniss, Graham. (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.349''</ref> A garin alƙalawa ne da masarautar gobir take, inda Usman yake zuwa domin ganin bawa<ref name=":5">Furniss, Graham (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.372''</ref> Shehu Usman Ɗan Fodiyo ya rubuta littatafai da yawa, kuma yana umurtan mutanensa da su rubuta littatafai.<ref name=":5" /> A ƙarni na 20th musulman ƙasar hausa sun samu tsaiko da nakasu a kan ilmantar da mata, bayan Shehu Usman Ɗan Fodiyo a ƙarni na 19th ya nuna muhimmancin bama mata ilimi, a inada ya fara jahadi akan neman karatu.<ref name=":6">Furniss, Graham. (1996).''Poetry,prose and popular culture in Hausa.p.373''</ref> Shehu Usman Dan Fodiyo yana cewa “shaidancin Illar barin mata a cikin jahilci, ba tare da sun san ilimi akan kawunansu ba harma ya zamana cewa basu san addini kwatakwata ba, yafi girman munin shaiɗanci fiye da cakuɗasu tare da maza”<ref name=":6" /> Shuehu Usman Ɗan Fodiyo yana da littatafai kimanin 73.<ref>Bobboyi,H.,Yakubu Mahmood. 1st Ed, p.385-387</ref>
{| class="wikitable"
|+
!s/n
!Suna
|-
|1
|Al-madkhal<ref name=":1" />
|-
|2
|Wathiqat ahl al-|Wathiqat ahl al-sudan
|-
|3
|Al-farq<ref>Bobboyi, H.,Yakubu Mahmood. 1st Ed, p.351 </ref>
|-
|4
|Bayan wujub al-hijra
|-
|5
|Ihya' as Sunnah wa Ikhmad al-bid'ah
|}{{s-start}}
{{succession box|before=Babu kowa|title=[[Sarkin Musulmi]] na Farko|years=1804–1815|after=[[Muhammed Bello]]}}
{{s-end}}.
== Karin Karatu ko Karin Haske ==
{{refbegin}}
* Writings of Usman dan Fodiyo, in The Human Record: Sources of Global History, Fourth Edition/ Volume II: Since 1500, {{ISBN|978-12858702-43}} (page:233-236)
* Asma'u, Nana. ''Collected Works of Nana Asma'u''.Jean Boyd and Beverly B. Mack,eds. East Lansing, Michigan: University of Michigan Press, 1997.
* Omipidan Teslim [https://oldnaija.wordpress.com/2016/02/04/usman-dan-fodiyo-1754-1817/ Usman Dan Fodiyo (1754–1817)] OldNaija
* Mervyn Hiskett. The Sword of Truth: The Life and Times of the Shehu Usuman Dan Fodiyo. Northwestern Univ Pr; 1973, Reprint edition (March 1994). {{ISBN|0-8101-1115-2}}
* Ibraheem Sulaiman. The Islamic State and the Challenge of History: Ideals, Policies, and Operation of the Sokoto Caliphate. Mansell (1987). {{ISBN|0-7201-1857-3}}
* Ibraheem Sulaiman. A Revolution in History: The Jihad of Usman dan Fodiyo.
* Isam Ghanem. The Causes and Motives of the Jihad in Northern Nigeria. in Man, New Series, Vol. 10, No. 4 (Dec., 1975), pp. 623–624
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Tradition of Tajdeed in West Africa: An Overview''<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/tradtajdid.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114859/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/tradtajdid.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> International Seminar on Intellectual Tradition in the Sokoto Caliphate & Borno. Center for Islamic Studies, University of Sokoto (June 1987)
* Usman Muhammad Bugaje. The Contents, Methods and Impact of Shehu Usman Dan Fodio's Teachings (1774–1804)<ref>{{Cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/udfcontmethimpact.pdf |title=Archived copy |access-date=28 September 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928083049/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/udfcontmethimpact.pdf |archive-date=28 September 2007 |url-status=dead}}</ref>
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Jihad of Shaykh Usman Dan Fodiyo and its Impact Beyond the Sokoto Caliphate''.<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/beyond.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114841/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/beyond.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> A Paper read at a Symposium in Honour of Shaykh Usman Dan Fodiyo at [[International University of Africa]], Khartoum, Sudan, from 19 to 21 November 1995.
* Usman Muhammad Bugaje. ''Shaykh Uthman Ibn Fodiyo and the Revival of Islam in Hausaland'',<ref>{{cite web |url=http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/shyri.html |title=Archived copy |access-date=2007-12-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080121114850/http://www.webstar.co.uk/~ubugaje/shyri.html |archive-date=21 January 2008}}</ref> (1996).
* Helen Chapin Metz, ed. Nigeria: A Country Study.<ref>{{cite web|url=http://www.country-studies.com/nigeria/usman-dan-fodiyo-and-the-sokoto-caliphate.html|title=Nigeria Usman Dan Fodiyo and the Sokoto Caliphate|access-date=8 October 2014}}</ref> Washington: GPO for the Library of Congress, 1991.
* B. G. Martin. Muslim Brotherhoods in Nineteenth-Century Africa. 1978.
* Jean Boyd. The Caliph's Sister, Nana Asma'u, 1793–1865: Teacher, Poet and Islamic Leader.
*Lapidus, Ira M. A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press, 2014. pg 469–472
* Nikki R. Keddie. The Revolt of Islam, 1700 to 1993: Comparative Considerations & Relations to Imperialism. in Comparative Studies in Society & History, Vol. 36, No. 3 (Jul., 1994), pp. 463–487
* R. A. Adeleye. Power and Diplomacy in Northern Nigeria 1804–1906. 1972.
* Hugh A.S. Johnston . Fulani Empire of Sokoto. Oxford: 1967. {{ISBN|0-19-215428-1}}.
* S. J. Hogben and [[A. H. M. Kirk-Greene]], ''The Emirates of Northern Nigeria'', Oxford: 1966.
* J. S. Trimgham, ''Islam in West Africa'', Oxford, 1959.
* 'Umar al-Nagar. The Asanid of Shehu Dan Fodiyo: How Far are they a Contribution to his Biography?, Sudanic Africa, Volume 13, 2002 (pp. 101–110).
* Paul E. Lovejoy. Transformations in Slavery – A History of Slavery in Africa. No 36 in the African Studies series, Cambridge University Press, {{ISBN|0-521-78430-1}}.
* Paul E. Lovejoy. Fugitive Slaves: Resistance to Slavery in the Sokoto Caliphate, In Resistance: Studies in African, Caribbean, & Afro-American History University of Massachusetts. (1986).
* Paul E. Lovejoy, Mariza C. Soares (Eds). Muslim Encounters With Slavery in Brazil. Markus Wiener Pub ( 2007) {{ISBN|1-55876-378-3}}.
* F. H. El-Masri, "The life of Uthman b. Foduye before the Jihad", Journal of the Historical Society of Nigeria (1963), pp. 435–48.
* M. A. Al-Hajj, "The Writings of Shehu Uthman Dan Fodiyo", Kano Studies,Nigeria (1), 2(1974/77).
* David Robinson. "Revolutions in the Western Sudan," in [[Levtzion, Nehemia]] and Randall L.Pouwels (eds).The History of Islam in Africa Oxford: James Currey Ltd, 2000.
* ''Bunza''<ref>{{cite web |url=http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf |title=Archived copy |access-date=2009-06-20 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100714082345/http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf |archive-date=14 July 2010}}</ref>
{{refend}}.
== Bibiliyo ==
* Bobboyi, H., Yakubu, Mahmud.(2006). The Sokoto Caliphate: history and legacies, 1804-2004, 1st Ed. Kaduna, Nigeria:Arewa House. [[ISBN]] [tel:978-135-166-7 978-135-166-7]
* Hamman, Mahmoud, 1950- (2007). ''The Middle Benue region and the Sokoto Jihad, 1812-1869 : the impact of the establishment of the Emirate of Muri''. Kaduna: Arewa House, Ahmadu Bello University. <nowiki>ISBN 978-125-085-2</nowiki>. OCLC 238787986.
*Asma'u, Nana, 1793-1865. (1999). ''The collected works of Nana Asma'u, daughter of Usman dan Fodiyo, (1793-1864)''. Boyd, Jean., Mack, Beverly B. (Beverly Blow), 1952- (Nigerian ed ed.). Ibadan, Nigeria: Sam Bookman Publishers. <nowiki>ISBN 978-2165-84-0</nowiki>. OCLC 316802318.
*Staudinger, Paul. (1990). ''In the heart of the Hausa states''. Athens, Ohio: Ohio University Center for International Studies. <nowiki>ISBN 0-89680-160-8</nowiki>. OCLC 21559544.
* Writings of Usman dan Fodiyo, in The Human Record: Sources of Global History, Fourth Edition/ Volume II: Since 1500, <nowiki>ISBN 978-12858702-43</nowiki> (page:233-236)
* Asma'u, Nana. ''Collected Works of Nana Asma'u''. Jean Boyd and Beverly B. Mack, eds. East Lansing, Michigan: University of Michigan Press, 1997.
* Omipidan Teslim Usman Dan Fodiyo (1754-1817) OldNaija
* Mervyn Hiskett. The Sword of Truth: The Life and Times of the Shehu Usuman Dan Fodiyo. Northwestern Univ Pr; 1973, Reprint edition (March 1994). <nowiki>ISBN 0-8101-1115-2</nowiki>
* Ibraheem Sulaiman. The Islamic State and the Challenge of History: Ideals, Policies, and Operation of the Sokoto Caliphate. Mansell (1987). <nowiki>ISBN 0-7201-1857-3</nowiki>
* Ibraheem Sulaiman. A Revolution in History: The Jihad of Usman dan Fodio.
* Isam Ghanem. The Causes and Motives of the Jihad in Northern Nigeria. in Man, New Series, Vol. 10, No. 4 (Dec., 1975), pp. 623–624
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Tradition of Tajdeed in West Africa: An Overview'' International Seminar on Intellectual Tradition in the Sokoto Caliphate & Borno. Center for Islamic Studies, University of Sokoto (June 1987)
* Usman Muhammad Bugaje. The Contents, Methods and Impact of Shehu Usman Dan Fodiyo's Teachings (1774-1804)
* Usman Muhammad Bugaje. ''The Jihad of Shaykh Usman Dan Fodiyo and its Impact Beyond the Sokoto Caliphate''. A Paper read at a Symposium in Honour of Shaykh Usman Dan Fodiyo at International University of Africa, Khartoum, Sudan, from 19 to 21 November 1995.
* Usman Muhammad Bugaje. ''Shaykh Uthman Ibn Fodiyo and the Revival of Islam in Hausaland'', (1996).
* Helen Chapin Metz, ed. Nigeria: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress, 1991.
* B. G. Martin. Muslim Brotherhoods in Nineteenth-Century Africa. 1978.
* Jean Boyd. The Caliph's Sister, Nana Asma'u, 1793–1865: Teacher, Poet and Islamic Leader.
* Lapidus, Ira M. A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press, 2014. pg 469-472
* Nikki R. Keddie. The Revolt of Islam, 1700 to 1993: Comparative Considerations & Relations to Imperialism. in Comparative Studies in Society & History, Vol. 36, No. 3 (Jul., 1994), pp. 463–487
* R. A. Adeleye. Power and Diplomacy in Northern Nigeria 1804–1906. 1972.
* Hugh A.S. Johnston . Fulani Empire of Sokoto. Oxford: 1967. <nowiki>ISBN 0-19-215428-1</nowiki>.
* S. J. Hogben and A. H. M. Kirk-Greene, ''The Emirates of Northern Nigeria'', Oxford: 1966.
* J. S. Trimgham, ''Islam in West Africa'', Oxford, 1959.
* 'Umar al-Nagar. The Asanid of Shehu Dan Fodiyo: How Far are they a Contribution to his Biography?, Sudanic Africa, Volume 13, 2002 (pp. 101–110).
* Paul E. Lovejoy. Transformations in Slavery - A History of Slavery in Africa. No 36 in the African Studies series, Cambridge University Press, <nowiki>ISBN 0-521-78430-1</nowiki>
* Paul E. Lovejoy. Fugitive Slaves: Resistance to Slavery in the Sokoto Caliphate, In Resistance: Studies in African, Caribbean, & Afro-American History. University of Massachusetts. (1986).
* Paul E. Lovejoy, Mariza C. Soares (Eds). Muslim Encounters With Slavery in Brazil. Markus Wiener Pub ( 2007) <nowiki>ISBN 1-55876-378-3</nowiki>
* F. H. El-Masri, "The life of Uthman b. Foduye before the Jihad", Journal of the Historical Society of Nigeria (1963), pp. 435–48.
* M. A. Al-Hajj, "The Writings of Shehu Uthman Dan Fodiyo", Kano Studies, Nigeria (1), 2(1974/77).
* David Robinson. "Revolutions in the Western Sudan," in Levtzion, Nehemia and Randall L. Pouwels (eds). The History of Islam in Africa. Oxford: James Currey Ltd, 2000.
* ''Bunza''<ref>https://web.archive.org/web/20100714082345/http://www.arewahouseabung.org/Bunza.pdf</ref>
*Lapidus, Ira M.(2014) A History of Islamic Societies. 3rd ed. New York, NY: Cambridge University Press.
*Reserch and Documentation Directors Government House, [[Kano]].Kano Millennium:100 years in History. [[ISBN]]: [tel:978-881-0958-6 978-881-0958-6]
*Miles, William F. S. (1994). ''Hausaland divided : colonialism and independence in Nigeria and Niger''. Ithaca: Cornell University Press. <nowiki>ISBN 978-0-8014-7010-3</nowiki>. OCLC 624196914.
*·''Warfare in the Sokoto Caliphate : historical and sociological perspectivesISBN0-521-21069-0OCLC2371710''
*·''The Sokoto Caliphate : history and legacies, 1804-2004''. Bobboyi, H., Yakubu, Mahmood. (1st ed ed.). Kaduna, Nigeria: Arewa House. 2006. <nowiki>ISBN 978-135-166-7</nowiki>. OCLC 156890366.
*
== Diddigin bayanai ==
* [http://www.africanlegends.info African Legends]
* [https://web.archive.org/web/20140514005248/http://siiasi.org/?page_id=21 SIIASI Uthman Dan Fodiyo]
* [http://www.webpulaaku.net/ubf/index.html WebPulaaku]
* [http://encyclopedia.jrank.org/SIV_SOU/SOKOTO.html Sokoto Online]
* [[Arewa House]]
== Hadin waje ==
* [http://www.africanlegends.info/ African Legends]
* [https://web.archive.org/web/20140514005248/http://siiasi.org/?page_id=21 SIIASI Uthman Dan Fodiyo]
* [http://www.webpulaaku.net/ubf/index.html WebPulaaku]
* [http://encyclopedia.jrank.org/SIV_SOU/SOKOTO.html Sokoto Online]
== Manazarta ==
{{Reflist|4}}
{{Authority control}}
{{Sarakunan Sokoto}}
{{DEFAULTSORT:Dan Fodiyo}}
[[Category:Mutanen Najeriya]]
[[Category:Sarakunan Hausawa]]
[[Category:Sarakuna]]
[[Category:Sarakunan Sakkwato]]
[[Category:Hausa Fulani]]
[[Category:Mutane]]
[[Category:Marubuta]]
[[Category:Khalifa]]
lpwkyv4ktq3t0zftxcdwbu9pu7js9yo
Dankali
0
8752
161513
117295
2022-07-26T14:52:30Z
Aubulama00
13625
Gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:sweet potato.jpg|thumb|right|Soyayyen dankali da miya.]]
[[File:Sweet potatoes 2.jpg|thumb|farin dankalin hausa]]
[[File:Potato with sprouts.jpg|thumb|ƙunda dankali]]
[[File:057 Buxoro Markaziy Bozori, mercat central de Bukharà, venedora de patates i cebes.jpg|thumb|ana siyar da dankali a kasuwa]]
[[File:Potato sprout, January 23, 2006.jpg|thumb|dankali ya tsiro]]
'''Dankali''' da turanci ''sweet potato'' da sunan gona kuma (Ipomoea batatas). Dankali akan masa lakabi da Dankalin hausa kuma ana amfani dashi ta hanyoyi da dama. Akan dafa Dankali a ci shi hakanan. Kuma akan soya shi. Amma dai an fi amfani dashi wajen yin mandako kuma akanbyi anfani dashi wajen yin kunun zaƙi . Yadda ake mandako shine akan dafa Dankalin sai a bare shi. Bayan an bare sai a hada shi da garin kuli-kuli.<ref>https://cookpad.com/ng-ha/search/yadda</ref><ref>https://bakandamiya.com/blogs/1423/898/yadda-ake-dankali-mai-kabeji</ref><ref>https://www.muryarhausa24.com.ng/2019/10/karanta-jerin-abincin-hausawa-kafin-zuwan-yar-thailand-kafin-zuwan-shinkafa-yar-kasashen-waje-girke-girken-gargajiya-sunayen-abincin-gargajiya-abincin-zamani-filin-girke-girke-abincin-zamani-filin-girke-girke.html</ref>
==Duba kuma==
*[[File:Sainsbury's potatoes at Low Hall, Chingford, London.jpg|thumb|Dankali]][[File:Yam & Potatoe in Tubers.jpg|thumb|dankalin turawa dana hausa]][[Dankalin turawa]]
*[[Sakata]]
*[[Tumuƙu]]
*[[Tumuƙun biri]]
*[[Rogo]]
==Manazarta==
{{reflist}}
{{Stub}}
{{DEFAULTSORT:Dankali}}
[[Category:Abinci]]
[[Category:Shuka]]
kd10zfjt0d5xvh3tlnpglxauayv8327
Dele Aiyenugba
0
8837
161721
40996
2022-07-26T22:35:02Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Dele Aiyenugba''' (an haife shi a shekara ta 1983) shi ne ɗan wasan [[ƙwallon ƙafa]] ta ƙasar [[Nijeriya]]. Ya buga wasan ƙwallo a Ƙungiyar ƙwallon ƙasar Najeriya daga shekarar 2005.
{{DEFAULTSORT:Aiyenugba, Dele}}
[[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]]
dpvbcoknl9wl8y6piz0r50abqxwvbty
Riyadh
0
8920
161845
128205
2022-07-27T11:11:18Z
CommonsDelinker
75
Removing [[:c:File:SABIC_Product_Application_and_Development_Center_in_Riyadh.jpg|SABIC_Product_Application_and_Development_Center_in_Riyadh.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion re
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Riyadh''' da Larabci|'''''الرياض'''''|, ''ar-Riyāḍ'', <small>[[Najdi Arabic|Najdi]] itace babban birnin kasar [[Saudiya]] kuma garin dakeda mafi yawan al'ummah, fadin Kasar yakai kimanin kilomita 790 km (491 mi), tana nan ne a arewa maso gabashin [[Makkah]]. Kuma harwayau itace babban birnin [[Riyadh Province]] kuma tana cikin garuruwan tarihin [[Najd]] da [[Al-Yamama]]. taba nan ne a tsakiyar [[Arabian Peninsula]] akan wani babban plateau, yawan al'umman garin sunfi miliyan shida (6,000,000).<ref>cite web|url=http://www.arriyadh.com/eng/|title=About arriyadh|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=</ref>
Ankasa birnin zuwa gundumomi 15, wanda shugaban birnin ke kula dasu, wato shugaban Riyadh da kuma hukumar cigaban birnin Riyadh, wanda gwamnan shine [[Faisal bin Bandar Al Saud]]. Shugaban ta na yanzu shine Ibrahim Mohammed Al-Sultan. Riyadh itama tana daga cikin biranen Duniya kyawawa.<ref>cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2016t.html|title=The World According to GaWC 2016</ref>
<gallery>
File:Downtown_Riyadh_Through_A_Dusty_Windshield_(221506271).jpeg|Birnin Riyadh
File:El_Faleh_(221650625).jpeg|El Faleh
File:Fishing_in_Dammam_(5123213813).jpg|Kamun kifi a Riyadh
File:K.K.I.A_-TR-3_-_panoramio.jpg|An hango birnin Riyadh
File:Masmak_Fort_(221650667).jpeg|Masmark Ford
File:Riyadh_(6374689731).jpg|Riyadh
File:Riyadh_02918.JPG|Grain Riyadh
File:Riyadh_fortress_(12753756423).jpg|Ganuwar Riyadh
File:Riyadh_from_kingdom_tower.jpg|Anholango birnin Riyadh daga Kingdom tower
File:Riyadh_Sky_(63768841).jpeg|Samaniyan Riyadh
File:SABIC_Global_Headquarters.jpg|Headquarters din SABIC
File:Stadtautobahn_Riyadh_Saudi_Arabien.jpg
File:The_Main_Water_Reservoir,_Muzahimiyah_(1396514141).jpg|Matattarar ruwa a Riyadh
File:View_Mamlaka_Tower.jpg|Mamlaka tower
File:%D8%A3%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%B2%D9%8A%D8%A9_04.JPG|kasuwa a Riyadh
File:%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A6%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%AF%D9%8A%D8%A9_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%8A%D8%A9_-_panoramio.jpg
</gallery>
==Tarihi==
===Farkon Tarihi===
Lokacin zamanin [[Jahiliyya]] birnin dayake a waccan lokaci a inda ake kira Riyadh ayanzu itace ''Hajr'' (حجر), kuma an ruwaito cewar kabilar [[Banu Hanifa]] ne suka kafa ta. Hajr itace babban birnin yankin [[Al-Yamamah]] Wanda gwamnoninta sukeda hurimin gudanar da yawaicin tsakiya da gabashin [[Arabia]] Lokacin zamanin [[Umayyad]] da [[Abbasid]]. Al-Yamamah ta balle daga cikin [[Daular Abbasid]] a 866 sannan garin yafada karkashin mulkin [[Ukhaydhirites]], Wanda suka canja birnin daga Hajr zuwa kusan da [[Al-Kharj]]. Daga nan garin yashiga cibaya na tsawon lokaci. A karni na 14th, matafiyin nan na Arewacin Afirka [[Ibn Battuta]] yayi rubutu akan ziyararsa zuwa Hajr, inda ya bayyana ta da "Babban birnin Al-Yamamah, kuma sunan ta itace Hajr". Ibn Battuta ya cigaba da bayyana garin a matsayin birnin canals da itatuwa Wanda yawan al'ummah ta ke daga cikin [[Bani Hanifa]], yace yacigaba da tafiya da Shugaban su har zuwa [[Makkah]] da yin aikin [[Hajji]].
Daga baya, garin Hajr ya balle zuwa kananan gidaje da unguwanni, daga cikin shahararrunsu akwai ''Migrin'' (ko ''Muqrin'') da ''Mi'kal'', dukda sunan ''Hajr'' an cigaba da amfani dashi acikin wakokin mawakan garin. Abinda aka dogara dashi dangane da sunan ''Riyadh'' na farko yazone da jerin bukukuwa da aka ruwaito tun a karni na 17th a shekarar 1590. A 1737, Deham ibn Dawwas, Dan gudun hijira dake unguwan [[Manfuha]], ya karbe ikon gudanarwar Riyadh. Ibn Dawwas ya Gina Katanga daya data zagaye the various oasis town in the area, Wanda tazamar dasu cikekken gari dunkulalliya. Sunan "Riyadh," dake nufin "gardens" refers to these earlier oasis towns.
===Kasar Saudiya ta Uku===
[[File:1922 map Riyadh by Philby.png|thumb|1922 map of Riyadh]]
A 1744, [[Muhammad ibn Abdel Wahhab]] yayi hadaka da [[Muhammad ibn Saud]], Shugaban garin dake kusa [[Diriyah]]. Ibn Saud ya shirya kwace sauran yankin da burin shigo da ita karkashin mulkin kasar musulunci daya. Ibn Dawwas na Riyadh led the most determined resistance, da hadin gwiwa da mayaka daga [[al-Kharj|Al Kharj]], [[Al-Hasa|Al Ahsa]], da kuma [[Banu Yam]] clan of [[Najran]]. However, Ibn Dawwas fled and Riyadh capitulated to the Saudiya a 1774, Wanda yakawo karshen dogon Lokacin da akai tayi, kuma yakaiga kaddamar da [[First Saudi State]], tareda Diriyah a matsayin babban birni.
First Saudi State an lalata ta daga sojojin da [[Muhammad Ali of Egypt]] ya turo, kuma sunyi hakan ne karkashin [[Ottoman Empire]]. Mayakan Ottoman razed the Saudi capital [[Diriyah]] in 1818. They had maintained a garrison at [[Najd]]. This marked the decline of the House of Saud for a short time.(sfn|Farsy|1990|p=14) [[Turki bin Abdullah bin Muhammad]] became the first Amir of the [[Second Saudi State]]; the cousin of Saud bin Saud, he ruled for 19 years till 1834, leading to the consolidation of the area though they were notionally under the control of the Muhammad Ali, the Viceroy of Egypt.(sfn|Farsy|1990|p=14) In 1823, Turki ibn Abdallah chose Riyadh as the new capital.<ref name=Report>cite book|title=The Report: Saudi Arabia 2008|url=https://books.google.com/books?id=gMPjxHzG1xQC&pg=PA208|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-00-9|page=208}}</ref> Following the assassination of Turki in 1834, his eldest son Faisal killed the assassin and took control, and refused to be controlled by the [[Viceroy of Egypt]]. Najd was then invaded and Faisal taken captive and held in [[Cairo]]. However, as [[Egypt]] became independent of the Ottoman Empire, Faisal escaped after five years of incarceration, returned to Najd and resumed his reign, ruled till 1865, and consolidated the reign of House of Saud.(sfn|Farsy|1990|p=14)
Following the death of Faisal, there was rivalry among his sons which situation was exploited by [[Rashidi dynasty|Muhammad bin Rashid]] who took most of Najd, signed a treaty with the Ottomans and also captured [[Al-Hasa|Hasa]] in 1871. In 1889, [[Abdul Rahman bin Faisal]], the third son of Faisal again regained control over Najd and ruled till 1891, whereafter the control was regained by Muhammad bin Raschid.(sfn|Farsy|1990|p=14)
Internecine struggles between Turki's grandsons led to the fall of the Second Saudi State in 1891 at the hand of the rival [[Rashidi dynasty|Al Rashid]] clan, which ruled from the northern city of [[Ha'il]]. The [[al-Masmak]] fort dates from that period.<ref name=Report/>
Abdul Rahman bin Faisal al-Saud had sought refuge among a tribal community on the outskirts of Najd and then went to [[Kuwait]] with his family and stayed in exile. However, his son [[Ibn Saud|Abdul Aziz]] retrieved his ancestral kingdom of Najd in 1902 and consolidated his rule by 1926, and further expanded his kingdom to cover "most of the Arabian Peninsula."(sfn|Farsy|1990|p=15) He named his kingdom as [[Saudi Arabia]] in September 1932(sfn|Farsy|1990|p=15) with Riyadh as the capital.(sfn|Facey|1992|p=271) King Abdul Aziz died in 1953 and his son Saud took control as per the established succession rule of father to son from the time Muhammad bin Saud had established the Saud rule in 1744. However, this established line of succession was broken when King Saud was succeeded by his brother King Faisal in 1964. In 1975, Faisal was succeeded by his brother King Khalid. In 1982, King Fahd took the reins from his brother. This new line of succession is among the sons of King Abdul Aziz who has 35 sons; this large family of Ibn Saud hold all key positions in the large kingdom.(sfn|Farsy|1990|p=15)
===Tarihi na Zamani===
daga 1940s, Riyadh "mushroomed" daga wani karamin gari da aka wasar dashi zuwa wani ishashen metropolis.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> sanda sarkin [[Saud of Saudi Arabia|Shah Saud]] ya hau mulki, ya mayar da kudurinsa canja fasalin Riyadh zuwa tazamani, kuma yafara cigaban Annasriyyah, cibiyar fadar sarautar garin, a 1950.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> biyo bayan misalai kamar birnin American, sabbin garuruwan dake dukkanin unguwan nin anyi sune samfarin grid-like squares of a chess board kuma aka sadar dasu da manyan hanyoyi da suka shiga zuwa cikin garin. Samfarin na grid pattern a birnin an shigo dashi a 1953.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> Karin yawan al'ummah garin yacigaba da karuwa daga 1974-1992 averaged 8.2 percent a duk shekara.
Tun a 1990s, ansamu jerin terrorist attacks akan YAN garin da baki da kuma samun zanga-zanga akan gidan masarautar garin. A 13 November 1995, wani bam a mota daya tashi a wajen wani aji na Saudi National Guard yakashe mutane shida, tareda jikkata mutum sama da 60.<ref>cite web|url=http://edition.cnn.com/WORLD/9511/saudi_blast/11am/|title=Ambassador: Car bomb destroyed military building|publisher=CNN|date=13 November 1995|accessdate=22 November 201é</ref> A 12 May 2003, mutum 34 sun mutu a [[Riyadh compound bombings|series of suicide attacks]] harin da akakai kan YAN Amurika. A 8 November 2003, a suicide truck bomb attack in the Muhiya residential area with Saudis and Arab foreigners was responsible for killing 18 and injuring 122 people. [[Al-Qaeda]] has claimed responsibility for the attacks. On 23 June 2006, Saudi security forces stormed a suspected hideout of al-Qaeda in the neighborhood of al-Nakhil; a bloody battle ensued during which six extremists and a policeman were killed.<ref>cite book|title=MEED|url=https://books.google.com/books?id=4uhHAAAAYAAJ|year=2006|publisher=Economic East Economic Digest, Limited|page=3</ref> The current mayor of Riyadh is Ibrahim Mohammed Al Sultan, an experienced transport official. He was appointed mayor in 2015.<ref>cite web|url=http://www.alriyadh.gov.sa/en/members/Pages/member6.aspx|title=ENG. Turki bin Abdullah Al saud|publisher=Riyadh Municipal Government|accessdate=22 November 2013</ref>
Riyadh has the largest all-female university in the world, the [[Princess Nora bint Abdul Rahman University]].<ref>{{cite web|last=Miller|first=David|title=Saudi Arabia opens world's largest women's university|url=http://www.jpost.com/MiddleEast/Article.aspx?id=220949|work=[[The Jerusalem Post]]|accessdate=17 January 2012</ref>
Riyadh is now the administrative and to a great extent the commercial hub of the Kingdom. According to the [[Saudi Real Estate Companion]], most large companies in the country establish either sole headquarters or a large office in the city.<ref>Cite book|url=https://www.amazon.com/Saudi-Real-Estate-Companion-Essential-ebook/dp/B01DTNO0SC|title=Saudi Real Estate Companion: Essential Real Estate Skills for the Saudi Arabian Market|last=Mueller|first=H. E.|last2=Williams|first2=A. D.|date=2016-04-04|publisher=Booktango|language=English</ref> For this reason, there has been a significant growth in high rise developments in all areas of the city. Most notable among these is [[King Abdullah Financial District]] which is fast becoming the key business hub in the city.<ref>cite web|url=http://www.constructionweekonline.com/article-43069-interserve-mena-chief-hopeful-of-saudi-fms-growth/|title=Interserve MENA chief hopeful of Saudi FM's growth {{!}} ConstructionWeekOnline.com|last=Bhatia|first=Neha|website=www.constructionweekonline.com|access-date=2017-05-30}}</ref>
According to the [[Global Financial Centres Index]], Riyadh ranked at 77 in 2016-2017. Though the rank moved up to 69 in 2018, diversification in the economy of the capital is required in order to avoid what the [[World Bank]] called a "looming poverty crisis" brought on by lingering low oil prices and rich state benefits.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/08/21/saudi-arabia-is-backsliding-in-effort-to-build-global-financial-center.html|title=Saudi Arabia is stumbling in its efforts to build a global financial center|publisher=CNBC|accessdate=21 August 2018}}</ref>
Since 2017, Riyadh has been the target of missiles from Yemen.<ref>{{cite news |last=Almosawa |first=Shuaib |first2=Anna |last2=Barnard |date=4 November 2017 |title=Saudis Intercept Missile Fired From Yemen That Came Close to Riyadh |url=https://www.nytimes.com/2017/11/04/world/middleeast/missile-saudi-arabia-riyadh.html |work=New York Times |location=United States |access-date=9 May 2018 }}<br/>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |agency=Associated Press |title=Yemeni rebel ballistic missile targeting Riyadh intercepted, Saudi forces say |url=https://www.cbsnews.com/news/saudi-forces-intercept-ballistic-missile-targeting-riyadh-houthis/ |work=CBS News |location=United States |date=11 April 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> In March 2018, one person died as a result of a missile attack.<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Saudi Arabia: Houthi missile attack kills Egyptian in Riyadh |url=https://www.aljazeera.com/news/2018/03/yemen-houthi-rebels-fire-ballistic-missile-riyadh-180325211734660.html |work=Al Jazeera |location=Qatar |date=26 March 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> The number of missiles which targeted Riyadh are a small portion of the dozens of missiles fired from Yemen at Saudi Arabia due to the [[Saudi Arabian-led intervention in Yemen]].<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |agency=Associated Press |title=Loud booms in Saudi Arabia's capital as military intercepts missiles from Yemen: report |url=http://www.foxnews.com/world/2018/05/09/loud-booms-in-saudi-arabias-capital-as-military-intercepts-missiles-from-yemen-report.html |work=Fox News |location=United States |date=9 May 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> In April 2018, heavy gunfire was heard in Khozama;<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Saudi forces shoot down 'toy drone' near royal palace |url=https://www.aljazeera.com/news/2018/04/saudi-gunfire-police-shoot-toy-drone-royal-palace-180421201413596.html |work= Al Jazeera |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Kareem |last=Fahim |first2=Loveday |last2=Morris |title=After rare gunfire in Saudi capital, officials say they shot down a toy drone |url=https://www.washingtonpost.com/world/after-rare-gunfire-in-saudi-capital-officials-say-they-shot-down-a-toy-drone/2018/04/21/c736c60a-459d-11e8-b2dc-b0a403e4720a_story.html |work=Washington Post |location= |date=21 May 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first1=Rania |last1=El Gamal |first2=Stephen |last2=Kalin |title=Saudi security shoots down recreational drone near royal palace |url=https://www.reuters.com/article/us-saudi-security/saudi-security-shoots-down-recreational-drone-near-royal-palace-idUSKBN1HS0PZ |work=Reuters |location= |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}</ref> this led to rumors of a coup attempt.<ref>{{cite news |first=Sonam |last=Sheth |first2=Michelle |last2=Mark |title=Confusion erupts after a 'small, drone-type' object was apparently shot down near the king's palace in Saudi Arabia |url=http://www.businessinsider.com/saudi-arabia-king-evacuated-gunfire-riyadh-2018-4?r=UK&IR=T |work=Business Insider |location= |date=22 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Mina |last=Aldroubi |title=Saudi Arabia dismisses rumours of coup attempt |url=https://www.thenational.ae/world/mena/saudi-arabia-dismisses-rumours-of-coup-attempt-1.723754 |work=The National |location= |date=22 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Megan |last=Specia |title=Saudi Arabia Says Toy Drone Shot Down in Capital Riyadh |url=https://www.nytimes.com/2018/04/21/world/saudi-drone-riyadh.html |work=New York Times |location= |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}</ref>
<div style="overflow:auto;margin:0 2.5em">
{|style="margin:0 auto;"
|<div style="overflow:auto;height:400px;">[[File:Night_view_of_City_Riyadh_from_Hauptstadt_Saudi_Arabiens_-_panoramio.jpg|center|1200px|Panoramic night view of Riyadh]]</div>
|}
</div>
{{Asiya}}
== Anazarci ==
{{DEFAULTSORT:Riyadh}}
[[Category:Biranen Saudiyya]]
dw5zbbwpul4nfh8s7hp4jtre0dg2gvu
161847
161845
2022-07-27T11:12:44Z
CommonsDelinker
75
Removing [[:c:File:SABIC_Global_Headquarters.jpg|SABIC_Global_Headquarters.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/Files uploaded by JMO3613|]].
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Riyadh''' da Larabci|'''''الرياض'''''|, ''ar-Riyāḍ'', <small>[[Najdi Arabic|Najdi]] itace babban birnin kasar [[Saudiya]] kuma garin dakeda mafi yawan al'ummah, fadin Kasar yakai kimanin kilomita 790 km (491 mi), tana nan ne a arewa maso gabashin [[Makkah]]. Kuma harwayau itace babban birnin [[Riyadh Province]] kuma tana cikin garuruwan tarihin [[Najd]] da [[Al-Yamama]]. taba nan ne a tsakiyar [[Arabian Peninsula]] akan wani babban plateau, yawan al'umman garin sunfi miliyan shida (6,000,000).<ref>cite web|url=http://www.arriyadh.com/eng/|title=About arriyadh|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=</ref>
Ankasa birnin zuwa gundumomi 15, wanda shugaban birnin ke kula dasu, wato shugaban Riyadh da kuma hukumar cigaban birnin Riyadh, wanda gwamnan shine [[Faisal bin Bandar Al Saud]]. Shugaban ta na yanzu shine Ibrahim Mohammed Al-Sultan. Riyadh itama tana daga cikin biranen Duniya kyawawa.<ref>cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2016t.html|title=The World According to GaWC 2016</ref>
<gallery>
File:Downtown_Riyadh_Through_A_Dusty_Windshield_(221506271).jpeg|Birnin Riyadh
File:El_Faleh_(221650625).jpeg|El Faleh
File:Fishing_in_Dammam_(5123213813).jpg|Kamun kifi a Riyadh
File:K.K.I.A_-TR-3_-_panoramio.jpg|An hango birnin Riyadh
File:Masmak_Fort_(221650667).jpeg|Masmark Ford
File:Riyadh_(6374689731).jpg|Riyadh
File:Riyadh_02918.JPG|Grain Riyadh
File:Riyadh_fortress_(12753756423).jpg|Ganuwar Riyadh
File:Riyadh_from_kingdom_tower.jpg|Anholango birnin Riyadh daga Kingdom tower
File:Riyadh_Sky_(63768841).jpeg|Samaniyan Riyadh
File:Stadtautobahn_Riyadh_Saudi_Arabien.jpg
File:The_Main_Water_Reservoir,_Muzahimiyah_(1396514141).jpg|Matattarar ruwa a Riyadh
File:View_Mamlaka_Tower.jpg|Mamlaka tower
File:%D8%A3%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%B2%D9%8A%D8%A9_04.JPG|kasuwa a Riyadh
File:%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A6%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%AF%D9%8A%D8%A9_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%8A%D8%A9_-_panoramio.jpg
</gallery>
==Tarihi==
===Farkon Tarihi===
Lokacin zamanin [[Jahiliyya]] birnin dayake a waccan lokaci a inda ake kira Riyadh ayanzu itace ''Hajr'' (حجر), kuma an ruwaito cewar kabilar [[Banu Hanifa]] ne suka kafa ta. Hajr itace babban birnin yankin [[Al-Yamamah]] Wanda gwamnoninta sukeda hurimin gudanar da yawaicin tsakiya da gabashin [[Arabia]] Lokacin zamanin [[Umayyad]] da [[Abbasid]]. Al-Yamamah ta balle daga cikin [[Daular Abbasid]] a 866 sannan garin yafada karkashin mulkin [[Ukhaydhirites]], Wanda suka canja birnin daga Hajr zuwa kusan da [[Al-Kharj]]. Daga nan garin yashiga cibaya na tsawon lokaci. A karni na 14th, matafiyin nan na Arewacin Afirka [[Ibn Battuta]] yayi rubutu akan ziyararsa zuwa Hajr, inda ya bayyana ta da "Babban birnin Al-Yamamah, kuma sunan ta itace Hajr". Ibn Battuta ya cigaba da bayyana garin a matsayin birnin canals da itatuwa Wanda yawan al'ummah ta ke daga cikin [[Bani Hanifa]], yace yacigaba da tafiya da Shugaban su har zuwa [[Makkah]] da yin aikin [[Hajji]].
Daga baya, garin Hajr ya balle zuwa kananan gidaje da unguwanni, daga cikin shahararrunsu akwai ''Migrin'' (ko ''Muqrin'') da ''Mi'kal'', dukda sunan ''Hajr'' an cigaba da amfani dashi acikin wakokin mawakan garin. Abinda aka dogara dashi dangane da sunan ''Riyadh'' na farko yazone da jerin bukukuwa da aka ruwaito tun a karni na 17th a shekarar 1590. A 1737, Deham ibn Dawwas, Dan gudun hijira dake unguwan [[Manfuha]], ya karbe ikon gudanarwar Riyadh. Ibn Dawwas ya Gina Katanga daya data zagaye the various oasis town in the area, Wanda tazamar dasu cikekken gari dunkulalliya. Sunan "Riyadh," dake nufin "gardens" refers to these earlier oasis towns.
===Kasar Saudiya ta Uku===
[[File:1922 map Riyadh by Philby.png|thumb|1922 map of Riyadh]]
A 1744, [[Muhammad ibn Abdel Wahhab]] yayi hadaka da [[Muhammad ibn Saud]], Shugaban garin dake kusa [[Diriyah]]. Ibn Saud ya shirya kwace sauran yankin da burin shigo da ita karkashin mulkin kasar musulunci daya. Ibn Dawwas na Riyadh led the most determined resistance, da hadin gwiwa da mayaka daga [[al-Kharj|Al Kharj]], [[Al-Hasa|Al Ahsa]], da kuma [[Banu Yam]] clan of [[Najran]]. However, Ibn Dawwas fled and Riyadh capitulated to the Saudiya a 1774, Wanda yakawo karshen dogon Lokacin da akai tayi, kuma yakaiga kaddamar da [[First Saudi State]], tareda Diriyah a matsayin babban birni.
First Saudi State an lalata ta daga sojojin da [[Muhammad Ali of Egypt]] ya turo, kuma sunyi hakan ne karkashin [[Ottoman Empire]]. Mayakan Ottoman razed the Saudi capital [[Diriyah]] in 1818. They had maintained a garrison at [[Najd]]. This marked the decline of the House of Saud for a short time.(sfn|Farsy|1990|p=14) [[Turki bin Abdullah bin Muhammad]] became the first Amir of the [[Second Saudi State]]; the cousin of Saud bin Saud, he ruled for 19 years till 1834, leading to the consolidation of the area though they were notionally under the control of the Muhammad Ali, the Viceroy of Egypt.(sfn|Farsy|1990|p=14) In 1823, Turki ibn Abdallah chose Riyadh as the new capital.<ref name=Report>cite book|title=The Report: Saudi Arabia 2008|url=https://books.google.com/books?id=gMPjxHzG1xQC&pg=PA208|publisher=Oxford Business Group|isbn=978-1-902339-00-9|page=208}}</ref> Following the assassination of Turki in 1834, his eldest son Faisal killed the assassin and took control, and refused to be controlled by the [[Viceroy of Egypt]]. Najd was then invaded and Faisal taken captive and held in [[Cairo]]. However, as [[Egypt]] became independent of the Ottoman Empire, Faisal escaped after five years of incarceration, returned to Najd and resumed his reign, ruled till 1865, and consolidated the reign of House of Saud.(sfn|Farsy|1990|p=14)
Following the death of Faisal, there was rivalry among his sons which situation was exploited by [[Rashidi dynasty|Muhammad bin Rashid]] who took most of Najd, signed a treaty with the Ottomans and also captured [[Al-Hasa|Hasa]] in 1871. In 1889, [[Abdul Rahman bin Faisal]], the third son of Faisal again regained control over Najd and ruled till 1891, whereafter the control was regained by Muhammad bin Raschid.(sfn|Farsy|1990|p=14)
Internecine struggles between Turki's grandsons led to the fall of the Second Saudi State in 1891 at the hand of the rival [[Rashidi dynasty|Al Rashid]] clan, which ruled from the northern city of [[Ha'il]]. The [[al-Masmak]] fort dates from that period.<ref name=Report/>
Abdul Rahman bin Faisal al-Saud had sought refuge among a tribal community on the outskirts of Najd and then went to [[Kuwait]] with his family and stayed in exile. However, his son [[Ibn Saud|Abdul Aziz]] retrieved his ancestral kingdom of Najd in 1902 and consolidated his rule by 1926, and further expanded his kingdom to cover "most of the Arabian Peninsula."(sfn|Farsy|1990|p=15) He named his kingdom as [[Saudi Arabia]] in September 1932(sfn|Farsy|1990|p=15) with Riyadh as the capital.(sfn|Facey|1992|p=271) King Abdul Aziz died in 1953 and his son Saud took control as per the established succession rule of father to son from the time Muhammad bin Saud had established the Saud rule in 1744. However, this established line of succession was broken when King Saud was succeeded by his brother King Faisal in 1964. In 1975, Faisal was succeeded by his brother King Khalid. In 1982, King Fahd took the reins from his brother. This new line of succession is among the sons of King Abdul Aziz who has 35 sons; this large family of Ibn Saud hold all key positions in the large kingdom.(sfn|Farsy|1990|p=15)
===Tarihi na Zamani===
daga 1940s, Riyadh "mushroomed" daga wani karamin gari da aka wasar dashi zuwa wani ishashen metropolis.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> sanda sarkin [[Saud of Saudi Arabia|Shah Saud]] ya hau mulki, ya mayar da kudurinsa canja fasalin Riyadh zuwa tazamani, kuma yafara cigaban Annasriyyah, cibiyar fadar sarautar garin, a 1950.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> biyo bayan misalai kamar birnin American, sabbin garuruwan dake dukkanin unguwan nin anyi sune samfarin grid-like squares of a chess board kuma aka sadar dasu da manyan hanyoyi da suka shiga zuwa cikin garin. Samfarin na grid pattern a birnin an shigo dashi a 1953.<ref>sfn|Elsheshtawy|2008|p=124</ref> Karin yawan al'ummah garin yacigaba da karuwa daga 1974-1992 averaged 8.2 percent a duk shekara.
Tun a 1990s, ansamu jerin terrorist attacks akan YAN garin da baki da kuma samun zanga-zanga akan gidan masarautar garin. A 13 November 1995, wani bam a mota daya tashi a wajen wani aji na Saudi National Guard yakashe mutane shida, tareda jikkata mutum sama da 60.<ref>cite web|url=http://edition.cnn.com/WORLD/9511/saudi_blast/11am/|title=Ambassador: Car bomb destroyed military building|publisher=CNN|date=13 November 1995|accessdate=22 November 201é</ref> A 12 May 2003, mutum 34 sun mutu a [[Riyadh compound bombings|series of suicide attacks]] harin da akakai kan YAN Amurika. A 8 November 2003, a suicide truck bomb attack in the Muhiya residential area with Saudis and Arab foreigners was responsible for killing 18 and injuring 122 people. [[Al-Qaeda]] has claimed responsibility for the attacks. On 23 June 2006, Saudi security forces stormed a suspected hideout of al-Qaeda in the neighborhood of al-Nakhil; a bloody battle ensued during which six extremists and a policeman were killed.<ref>cite book|title=MEED|url=https://books.google.com/books?id=4uhHAAAAYAAJ|year=2006|publisher=Economic East Economic Digest, Limited|page=3</ref> The current mayor of Riyadh is Ibrahim Mohammed Al Sultan, an experienced transport official. He was appointed mayor in 2015.<ref>cite web|url=http://www.alriyadh.gov.sa/en/members/Pages/member6.aspx|title=ENG. Turki bin Abdullah Al saud|publisher=Riyadh Municipal Government|accessdate=22 November 2013</ref>
Riyadh has the largest all-female university in the world, the [[Princess Nora bint Abdul Rahman University]].<ref>{{cite web|last=Miller|first=David|title=Saudi Arabia opens world's largest women's university|url=http://www.jpost.com/MiddleEast/Article.aspx?id=220949|work=[[The Jerusalem Post]]|accessdate=17 January 2012</ref>
Riyadh is now the administrative and to a great extent the commercial hub of the Kingdom. According to the [[Saudi Real Estate Companion]], most large companies in the country establish either sole headquarters or a large office in the city.<ref>Cite book|url=https://www.amazon.com/Saudi-Real-Estate-Companion-Essential-ebook/dp/B01DTNO0SC|title=Saudi Real Estate Companion: Essential Real Estate Skills for the Saudi Arabian Market|last=Mueller|first=H. E.|last2=Williams|first2=A. D.|date=2016-04-04|publisher=Booktango|language=English</ref> For this reason, there has been a significant growth in high rise developments in all areas of the city. Most notable among these is [[King Abdullah Financial District]] which is fast becoming the key business hub in the city.<ref>cite web|url=http://www.constructionweekonline.com/article-43069-interserve-mena-chief-hopeful-of-saudi-fms-growth/|title=Interserve MENA chief hopeful of Saudi FM's growth {{!}} ConstructionWeekOnline.com|last=Bhatia|first=Neha|website=www.constructionweekonline.com|access-date=2017-05-30}}</ref>
According to the [[Global Financial Centres Index]], Riyadh ranked at 77 in 2016-2017. Though the rank moved up to 69 in 2018, diversification in the economy of the capital is required in order to avoid what the [[World Bank]] called a "looming poverty crisis" brought on by lingering low oil prices and rich state benefits.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/08/21/saudi-arabia-is-backsliding-in-effort-to-build-global-financial-center.html|title=Saudi Arabia is stumbling in its efforts to build a global financial center|publisher=CNBC|accessdate=21 August 2018}}</ref>
Since 2017, Riyadh has been the target of missiles from Yemen.<ref>{{cite news |last=Almosawa |first=Shuaib |first2=Anna |last2=Barnard |date=4 November 2017 |title=Saudis Intercept Missile Fired From Yemen That Came Close to Riyadh |url=https://www.nytimes.com/2017/11/04/world/middleeast/missile-saudi-arabia-riyadh.html |work=New York Times |location=United States |access-date=9 May 2018 }}<br/>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |agency=Associated Press |title=Yemeni rebel ballistic missile targeting Riyadh intercepted, Saudi forces say |url=https://www.cbsnews.com/news/saudi-forces-intercept-ballistic-missile-targeting-riyadh-houthis/ |work=CBS News |location=United States |date=11 April 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> In March 2018, one person died as a result of a missile attack.<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Saudi Arabia: Houthi missile attack kills Egyptian in Riyadh |url=https://www.aljazeera.com/news/2018/03/yemen-houthi-rebels-fire-ballistic-missile-riyadh-180325211734660.html |work=Al Jazeera |location=Qatar |date=26 March 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> The number of missiles which targeted Riyadh are a small portion of the dozens of missiles fired from Yemen at Saudi Arabia due to the [[Saudi Arabian-led intervention in Yemen]].<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |agency=Associated Press |title=Loud booms in Saudi Arabia's capital as military intercepts missiles from Yemen: report |url=http://www.foxnews.com/world/2018/05/09/loud-booms-in-saudi-arabias-capital-as-military-intercepts-missiles-from-yemen-report.html |work=Fox News |location=United States |date=9 May 2018 |access-date=9 May 2018 }}</ref> In April 2018, heavy gunfire was heard in Khozama;<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Saudi forces shoot down 'toy drone' near royal palace |url=https://www.aljazeera.com/news/2018/04/saudi-gunfire-police-shoot-toy-drone-royal-palace-180421201413596.html |work= Al Jazeera |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Kareem |last=Fahim |first2=Loveday |last2=Morris |title=After rare gunfire in Saudi capital, officials say they shot down a toy drone |url=https://www.washingtonpost.com/world/after-rare-gunfire-in-saudi-capital-officials-say-they-shot-down-a-toy-drone/2018/04/21/c736c60a-459d-11e8-b2dc-b0a403e4720a_story.html |work=Washington Post |location= |date=21 May 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first1=Rania |last1=El Gamal |first2=Stephen |last2=Kalin |title=Saudi security shoots down recreational drone near royal palace |url=https://www.reuters.com/article/us-saudi-security/saudi-security-shoots-down-recreational-drone-near-royal-palace-idUSKBN1HS0PZ |work=Reuters |location= |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}</ref> this led to rumors of a coup attempt.<ref>{{cite news |first=Sonam |last=Sheth |first2=Michelle |last2=Mark |title=Confusion erupts after a 'small, drone-type' object was apparently shot down near the king's palace in Saudi Arabia |url=http://www.businessinsider.com/saudi-arabia-king-evacuated-gunfire-riyadh-2018-4?r=UK&IR=T |work=Business Insider |location= |date=22 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Mina |last=Aldroubi |title=Saudi Arabia dismisses rumours of coup attempt |url=https://www.thenational.ae/world/mena/saudi-arabia-dismisses-rumours-of-coup-attempt-1.723754 |work=The National |location= |date=22 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}<br/>{{cite news |first=Megan |last=Specia |title=Saudi Arabia Says Toy Drone Shot Down in Capital Riyadh |url=https://www.nytimes.com/2018/04/21/world/saudi-drone-riyadh.html |work=New York Times |location= |date=21 April 2018 |access-date=23 May 2018 }}</ref>
<div style="overflow:auto;margin:0 2.5em">
{|style="margin:0 auto;"
|<div style="overflow:auto;height:400px;">[[File:Night_view_of_City_Riyadh_from_Hauptstadt_Saudi_Arabiens_-_panoramio.jpg|center|1200px|Panoramic night view of Riyadh]]</div>
|}
</div>
{{Asiya}}
== Anazarci ==
{{DEFAULTSORT:Riyadh}}
[[Category:Biranen Saudiyya]]
2antfkxlsib0hopjq0kl9jmg5sblrul
Annabi Isah
0
9892
161779
103966
2022-07-27T08:27:24Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:Aqsa Mosque 1856.JPG|thumb|masallacin Qudus a shekarar 1856]]
[[File:Al-Aqsa Mosque-Jerusalem.jpg|thumb|Masallacin Qudus a yanzu]]
[[File:Brooklyn Museum - Jesus Went Out into a Desert Place (Jésus va dans un endroit désert) - James Tissot - overall.jpg|thumb|wani wajen tarihi a jorisalam]]
[[File:Jerusalem-2013-Temple Mount-Domes of Yusuf Agha and the Rock.jpg|thumb|matan palasɗinawa a gefen Masallacin su]]
==Nasabar Annabi Isah Alaihissalam (A.S)==
Sunan Babarsa Maryam Imrana. Sunan Mahaifiyarta Hannatu, Babanta yana cikin manyan mutane a cikin jama'ar Banu-Isra'ila harma shi ne yake limanci a Masallacin Qudus.
Yayin da matar Imrana ta sami ciki sata rika fatan abinda zata haifa ya zama namiji har ma ta yi bakance idan ta haifi namiji zai zama hadimin masallaci, amma data tashi haihuwa sai Allah ya bata 'ya mace.
Hannatu babar Maryam ta damu qwarai saboda bakancen da ta yi, amma duk da haka sai ta yi wa Allah godiya kuma ta ambace ta da suna Maryam, Ma'anarsa shi ne, '''WADDA BATA DA AIBI'''.
Iyayen Maryam sun rasu tana qarama saboda haka sai Annabi Zakariyya ya dauke ta ya cigaba da renonta, har ma ya gina mata daki na musamman a cikin Masallaci. Babu wanda yake shiga dakin sai shi. Nana Maryam tun tasowarta bata da wani aiki sai ibada dare da rana. Duk sanda Annabi Zakariyya ya kawo mata ziyara sai ya tarar da abinci da kayan marmari a wajenta, idan ya tambayeta wa ya kawo mata wannan sai ta ce: Daga Allah ne, domin Allah yana arzuta wanda ya so ba tare da hisabi ba.
[[File:The Birth Place of Jesus.jpg|thumb|kamar yadda tarihi ya nuna cewa nanne gurin da aka haifa Annabi Isah Alaihissalam]]
==Annabi Isah (A.S)==
Yayin da Nana Maryamu ta kai munzalin mata sai al'ada ta zo mata, saboda haka sai ta fita bayan gari wajen wata qorama don ta yi tsarki, sai Mala'ika Jibrilu ya zo mata a siffar wani saurayi daga Banu Isra'ila mais una Taqiyyu, shi wannan mutum ya yi qaurin suna da varna a wannan lokaci.
Allah Madaukakin Sarki ya ce, "Sai muka aika mata da ruhu (shi ne Ma'aika Jibrilu) ya je mata a surar saurayi, sai ta ce "Ni ina neman tsari da Ubangiji Rahamu daga gareka idan kai ne Taqiyyu."Sai Mala'ika Jibrilu ya ce, mata "Ni Manzon Ubangijinki ne, Allah ne ya aiko ni. Domin in ba ki kyautar da mai qwazo.
"Sai ta ce da shi: Ta ya ya zan sami xa, bayan wani mutum bai shafe ni ba, kuma ni ban tava yin alfasha ba? Sai ya ce: Haka al'amarin yake, haka Allah Ya hukunta, kuma wannan abu ne mai sauqi a wajen Allah.
Allah ya ce: "Za mu sanya shi ya zama izina a wajen mutane, kuma Rahama daga garemu, wannan lamari ne zartacce." (Surar Maryam, Aya ta 17)
Mala'ika Jibrilu yana gama wannan bayanin sai ya kama gefen rigarta ya yi busa a ciki, nan take sai Allah ya halicci Annabi Isah a cikin cikinta.
Malam wahabu ya ce: Tsakanin xaukar cikin Annabi isah da haife shi sa'a guda ne kawai, saboda faxin Allah Ta'ala ya ce, "Sai ta xauki cikinsa, sai ta tafi da shi wuri mai nisa, sai naquda ta zo mata a wajen kututturen dabino, sai ta ce: Ya kaitona dama na mutu kafin faruwar wanann na zama mantacciya abar mantawa."
Sai Allah ya ce; Sai muka kirata ta qarqashinta muka ce: Kada ki yi baqin ciki Allah ya gudano da qoramar ruwa a kusa da ke ki girgiza kututturen dabinon nan zai zubo miki da lubiya nunanniya, ki ci, ki sha, ki wakntar da hankalinki.
An ce wannan dabinon da ta girgiza shekararsa saba'in bai yi 'ya'ya ba, amma ana haihuwar Annabi Isah a kusa da shi nan take sai ya yi ganye ya fitar da 'ya'ya saboda mu'ujizar Annabi Isah (A.S.)
'''Ruwaya'''
* An ruwaito cewa; Yayin da Maryam ta je wajen mutanenta tana xauke da Annabi Isah (A.S.) sai suka ce; Ya ke Maryam lallai kin zo da babban lamari, ya 'yar'uwar Haruna mahaifinki ba mutumin banza ba ne, mahaifiyarki ma ba mutuniyar banza ba ce. Yayin da ta ji wannan zargi daga mutanenta sai ta yi musu nuni da Annabi Isah tana nufin su tambaye shi. Sai suka ce: Ta ya ya zamu yi magana da jariri a cikin zanin goyo?
Sai Allah ya buxi bakin Annabi Isah ya ce da su:
"Ni bawan Allah ne ya bani littafi yasan yani Manzo yayi albarka a gareni duk inda nake yayimin wasiyya da sallah da Zakka matukar ina raye, sannan da yin biyayya ga Mahaifiyata. Bai san yani shakiyyi mai tsaurin kai ba, farkon Kalmar da Annabi Isah ya fara magana da ita itace, ni bawan Allah ne domin yanke hanzari ga wadanda za suce shi dan Allah ne.
* Anruwaito cewea yayin da Annabi Isah ya girma sai yarika yawo aba yan kasa, baya zama da waje daya, saboda haka ma bai taba mallakar dakin kwana ba. Bare gida ko mata, ko abun hawa tufafinsa kuma jubbace ta sufi. Baya cin abinci sai daga kasabin Mahaifiyarsa ta kasance tana saka tufafi tasiyar suci abinci. a irin wayace-wayacen da yake yi ya je wani gari da ake cewa Nasira a qasar Sham, shida mahaifiyarsa suka zauna a can.
Saboda haka ne ake dan ganta mutanensa da sunan wannan garin ake ce musu '''NASARA'''.
==Mu'ujizar Raya Uzairu (A.S.)==
Malam Wahabu ya ce; Yayin da lamarin Annabi Isah ya shahara da cewa yana raya matacce ya warkar da makaho, da izinin Allah sai Yahudawa suka taru suka je wajensa suka ce, mu ba zamu yi imani da kai ba har sai ka raya mana Uzairu. Sai ya ce da su: A ina kabarinsa yake? Sai suka kai shi inda kabarin yake, sai ya yi sallah raka'a biyu ya roqi Allah ya raya masa Uzairu.
Saiu aka ga kabarin yana buxewa a hankali a hankali, sai ga Uzairu ya bayyana.
Gashin kansa da gemunsa sun yi fari, sai ya cewa Annabi Isah, :Ya xan Maryamu wannan shi ne abinda zaka yi min? Sai Annabi Isah ya ce: Mutanenka ne suka ce ba za su bada gaskiya da ni ba sai na tashe ka.
To daga nan sai Uzairu ya tashi zaune, ya ce: Ya ku jama'ar Banu Isra'ila ku yi imandi da Manzancin Annabi Isah, ku bi addininsa, shi a kan gaskiya yake,d aga Ubangijinsa, sai Yahudawa suka ce da shi: To ai mu kafin ka mutu mun san saurayi ne kai matashi mai baqin gashi ya ya muka ganka yanzu kanka ya yi fari fat? Sai ya ce: Yayin da Annabi Isah ya ce min tashi da izinin Allah na zaci tashin kiyama ce, saboda haka ya sa nan take kaina da gemuna suka yi fari, yayin da Annabi Isah ya raya Uzairu da mu'ujiza, sai mutane da ywa daga cikinsu suka bada gaskiya da shi, sannan daga bisani sai ya roqi Allah ya mayar da Uzairu matacce kamar yadda yake.
'''Ambaton saukar ma'ida'''
# An ruwaito daga Salmanul Farisi (R.A.) ya ce: hawariyawa sun faxa ga Annabi Isah suka ce shin Ubangijinka zai iya suako mana da Ma'ida daga sama? Sai yaamsa musu ya ce, ku dai ku ji tsoron Allah in kun kasance muminai, sai suka ce lallai muna da buqatar haka, sai Annabi Isah ya fita ya shiga sahara ya yi ta kuka yana qanqan da kai ga Allah yana cewa: "Ya Ubangiji ka saukar mana da Ma'ida daga sama domin ta zama idi ga na farkonmu da na qarshenmu, ta kasance aya daga gareka, ka arzurtamu kai ne fiyayen mai arzutawa."
Sai Allah ya yi wahayi gare shi ya ce: "Ni zan saukar da ita gareku, amma wanda duk ya kafirta a cikinku bayan wannan haqiqa zan masa azaba irin wadda ban tava yiwa wani irinta ba, a cikin talikai."
# Imamutturmuzi ya ce: Sai Allah ya saukar musu da teburin abinci daga sama a tsakanin giragizai guda biyu, yayin da Annabi Isah ya ganta sai ya ce: Ya Ubangiji ka sanya ta zama Rahama, kada ta zama azaba.
Ba ta gushe ba tana saukowa a hankali a hankali har sai da teburin abincin nan ya sauko qasa mutane na kallo an lulluve shi da mayafi, sai Annabi Isah ya faxi ya yi sujjada ga Allah ya yi godiya. Hawariyawa suma suka yi sujjada tare da shi, sannans uka ce Annabi Isah ya tashi ya bude su ga abinda yake ciki. da aka bude sai ga soyayyen kifi da zaitun da dabino da gurasa, da wani nau'in kayan marmari. Sannan sai Annabi Isah ya cewa kifin nan tashi da izinin Allah, sai Allah ya raya kifin ya riqa juyawa yana kallon jama'ar Banu Isra'ila, sannan sai ya cewa kifin ya koma yadda yake da izinin Allah. sai Hawariyawa suka cewa Annabi Isah shi ya kamata ya fara cin abincin nan. Sai ya ce: A'a wanda ya nemi a kawo shi zai ci. sai duk suka qi ci, suna tsoron kada ta zama fitina, sai ya sa aka kirawo talakawa da miskinai da guragu da makafi, ya ce su ci. A cikinsu har da marasa lafiya da masu cutar albasar da sauransu duk suka haxu suka ci abincin. Suna gama ci marasa lafiyar nan sai duk suka warke, nan take. Yayin da mutanen gari suka ji labari sai suma suka zo suka ci, har suka riqa turereniya, da Annabi Isah ya ga haka sai ya sa aka kasa mutane kashi biyu, rana daya ta talakawa, rana daya kuma ta mawadata.
Sai Ma'idar ta zama tana sauka sau daya bayan kwanaki biyu.
Sannan kuma wannan tebur idan ya sauka duk yawan mutanen da suke wajen kowa zia ci ya qoshi, ya bari sannan ya tashi ya koma sama kamar yadda ya sauko. An ce haka Ma'idar nan ta riqa sauka har tsawon kwana arba'in. Sannan sai wata jama'a daga Bani Isra'ila suka aibata Ma'idar suka ce ba Allah ne yake saukar da ita ba, da suka faxi haka, sai Allah ya mayar da wasunsu aladu, wasu kuma birori. An ce adadin waxanda suka haxu da wannan matsala sun kai mutum talatin, suka zuana a cikin wannan hali tsawon kwanaki bakwai sannan sai qasa ta haxiye su.
==Yuqurin kashe Annabi Isah (A.S.)==
Ka'abur Akabari ya ce; Yayin da addinin Annabi isah ya yaxu ya cika ko'ina, mutane suka yi ta shiga addinin daga ko'ina, sai addinin Yahudanci ya yi rauni, Allah ya saukarwa Annabi Isah Littafin Linjila, ya zama yana raya matattu da ikon Allah, yayin da wani sarki mai suna HArdusa ya ga haka sia ya yi nufin zai kashe Annabi Isah (A.S.) ya sami goyon bayan wasu daga manyan malaman Yahudawa.
Sai suka shirya suka ki masa hari a lokacin yana tare da mahaifiyarsa suka wakilta wani daga cikinsu don ya shiga xakin ya kashe shi.
Kafin ya shiga sai Allah ya xauke Annabi zuwa sama, ya shiga yanan ta dube-dube bai gan shi ba, sauran waxanda suke waje da suka ga ya daxe bai fito ba sai suka bi shi suna shiga sai suka ga xan uwansu, Allah ya sa masa kamannin Annabi Isah komai da komai, sai suka kama shi suka xaure suka sa masa hular gashi, suka kewaye gari da shi, sannans uka kafa azarori guda biyu suka gicciye shi a kanta, suka kashe xan uwansu, suna zaton Annabi Isah suka kashe.
Allah Madaukakin Sarki ya ce; "Ba su kashe shi ba, ba su gicciye shi ba, sai dai cewa Allah ya xuakaka shi ya zuwa gare shi.
An ruwaito cewa: A lokacin da suka kashe xan uwansu ya kasnace ranar Juma'a ne da misalin qarfe uku na rana, sai duniyad ta yi duhu, tsawon kwanaki uku, a kai girgizar qasa a wanan rana.
Malam Sa'alabi ya ruwaito cewa: Lokacin da aka xauke Annabi Isah zuwa sama shekarunsa talatin da biyar a duniya.
Sai Allah Ta'ala ya sara masa xabi'a irin ta Mala'iku ya zama baya buqatar ci da sha, kuma har yau yana nan a raya kamar yadda Hadisai ingantattu suka tabbatar.
Malam Sa'alabi ya qara da cewa: nana Maryam Allah ya qara mata yarda ta yi wafati bayan xauke Annabi Isah da shekara shida. An ce ta rayu tsawon shekara sittin. Kabarinta a yanzu haka yana masallacin qudus ana ziyararsa.
==Saukowar Annabi isah (A.S) zuwa Kasa==
Malam Uwaisu Assakafi ya ruwaito cewa: Na ji Manzon Allah (S.A.W.) yana cewa: "Annabi Isah dan Maryam zia sauko daf da tashin alqiyama, zai sauka a kan wata hasumiya fara da take a gabashin masallacin Dimashka.
Annabi Isah mutum ne mai madaidaicin tsawo mai baqin gashi, mai farin launi, idan ya sauka zai shiga masallaci ya zuana a kanmubari sai mutane su ji labarin saukarsa, sai su yi ta shiga masallacin, ta ko'ina Musulmai da Kirista da Yahudawa, aka cika masallacin har ta kaid wasu akan wasu, saboda ci kowa.
Sannan sai mai kiran sallah daga Musulmi ya kira sallah, sai Annabi isah ya shige gaba ya yi limanci, a sannan Imamu Mahadi, ya bayyana kuma yana cikin masallacin sai ya bi sallar ita ce sallar Asuba.
==Bayyanar Dujal==
An ruwaito cewa a lokacin da Dujal zai bayyana zai fito daga garin Asfihan tsawonsa zira'i goma, kuma ido xaya ne da shi, an rubuta (KAFIR) a fuskarsa. A qasan wannan kuma an rubuta: DUK WNADA YA BI SHI YA TAVE, WANDA YA QI SHI YA YI ARZIQI, ya na nunawa mutane yana da wuta da aljanna, amma a haqiqa wutarsa aljannace, aljannarsa kuma wuta ce. Zai kewaye duniya yana kashe mutane yana cewa shi ne Ubangiji. Yana tafe da dubunnan xaruruwan sojoji, zia biyo ta Asfihan ya zo Dimashqa. A cikin kwana arba'in, ya yi ta kashe mutane yana ribace su, to a sannan Mahadi zai bayyana sai mutane su taru a qarqashinsa ya xaura xamarar yaqar Dujal.
Ana cikin haka sai Annabi Isah ya sauka sai su haxu da Mahadi, a wannan maslalaci su yi sallah tare, kamar yadda bayani ya gabata.
Sai Dujal ya fito da rundunarsa don ya yaqe su, yanayin arba da Annabi Isah sai ya narke kamar yadda darma take narkewa a kan wuta, sai Annabi Isah ya kashe shi da takobinsa.
An ruwaito cewa bayan kashe Dujal Annabi Isah zai shimfixa mulki na adalci a bayan qasa, ba zai bar wani Bayahude ko Banasare akan addininsa ba, sai Musulunci kawai, zai yi hukunci da adalci a tsakanin mutane, gabas da yamma, kudu da arewa. Asannan Allah zai umarci qasa da ta fito da alheranta ga mutane, kamar yadda ta kasance tun da farko, har ta kai ga mutane da yawa za su haxu a kan curi xaya na inibi su ci har su qoshi amma ba zai qare ba, yaro ya xauko maciji yana wasa da shi, amma ba zai cuce shi ba, akuya ta haxu da aki amman ba zai kulata ba. Mutane kowa zai rayu a cikin yalwa da wadata har ta kai za a ba mutum kyautar kuxi ya ce, baya buqata. Mutum zai ga kabari sai ya ce: Ina ma dai wannan yana raye ya ga irin adalcin da yake gudana a bayan qasa. Za a kasance a wannan hali tsawon shekara arba'in. Sannan sai Annabi Isah ya auri wata mata daga mutanen Askalan ta haifa masa 'ya maza guda biyu, sai ya tafi Makka ya yi aikin Hajji, ya je Madina ya ziyarci Annabi (S.A.W) Sai ya yi rashin lafiya, sai Allah ya karvi ransa, anan Madina, sai a binne shi a cikin Raudah kusa da Annabi (S.A.W.).
'''Fa`ida'''
Idan Dujal ya bayyana zia shiga ko'ina amma ban da Makka da Madina, duk sadda ya zo zai shiga sai ya ga Mala'iku sun tsaitsaya suna gadin garin sai ya koma.
'''Tsari daga Dujal'''
Sannan ya inganta a Hadisi Annabi (S.A.W) ya ce: Duk wanda ya haddace ayoyi goma na farkon Suratul Kahfi, Allah zia kiyaye shi daga fitinar Dujal.
==Manazarta==
5prg10ho5mp92u4ococrgug3d7sj50y
161780
161779
2022-07-27T08:32:11Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Aqsa Mosque 1856.JPG|thumb|masallacin Qudus a shekarar 1856]]
[[File:Al-Aqsa Mosque-Jerusalem.jpg|thumb|Masallacin Qudus a yanzu]]
[[File:Brooklyn Museum - Jesus Went Out into a Desert Place (Jésus va dans un endroit désert) - James Tissot - overall.jpg|thumb|wani wajen tarihi a jorisalam]]
[[File:Jerusalem-2013-Temple Mount-Domes of Yusuf Agha and the Rock.jpg|thumb|matan palasɗinawa a gefen Masallacin su]]
'''Annabi Isa (A.S)''' Na daya daga cikin [[Annabawa a Musulunci]]
==Nasabar Annabi Isah Alaihissalam (A.S)==
Sunan Babarsa Maryam Imrana. Sunan Mahaifiyarta Hannatu, Babanta yana cikin manyan mutane a cikin jama'ar Banu-Isra'ila harma shi ne yake limanci a Masallacin Qudus.
Yayin da matar Imrana ta sami ciki sata rika fatan abinda zata haifa ya zama namiji har ma ta yi bakance idan ta haifi namiji zai zama hadimin masallaci, amma data tashi haihuwa sai Allah ya bata 'ya mace.
Hannatu babar Maryam ta damu qwarai saboda bakancen da ta yi, amma duk da haka sai ta yi wa Allah godiya kuma ta ambace ta da suna Maryam, Ma'anarsa shi ne, '''WADDA BATA DA AIBI'''.
Iyayen Maryam sun rasu tana qarama saboda haka sai Annabi Zakariyya ya dauke ta ya cigaba da renonta, har ma ya gina mata daki na musamman a cikin Masallaci. Babu wanda yake shiga dakin sai shi. Nana Maryam tun tasowarta bata da wani aiki sai ibada dare da rana. Duk sanda Annabi Zakariyya ya kawo mata ziyara sai ya tarar da abinci da kayan marmari a wajenta, idan ya tambayeta wa ya kawo mata wannan sai ta ce: Daga Allah ne, domin Allah yana arzuta wanda ya so ba tare da hisabi ba.
[[File:The Birth Place of Jesus.jpg|thumb|kamar yadda tarihi ya nuna cewa nanne gurin da aka haifa Annabi Isah Alaihissalam]]
==Annabi Isah (A.S)==
Yayin da Nana Maryamu ta kai munzalin mata sai al'ada ta zo mata, saboda haka sai ta fita bayan gari wajen wata qorama don ta yi tsarki, sai Mala'ika Jibrilu ya zo mata a siffar wani saurayi daga Banu Isra'ila mais una Taqiyyu, shi wannan mutum ya yi qaurin suna da varna a wannan lokaci.
Allah Madaukakin Sarki ya ce, "Sai muka aika mata da ruhu (shi ne Ma'aika Jibrilu) ya je mata a surar saurayi, sai ta ce "Ni ina neman tsari da Ubangiji Rahamu daga gareka idan kai ne Taqiyyu."Sai Mala'ika Jibrilu ya ce, mata "Ni Manzon Ubangijinki ne, Allah ne ya aiko ni. Domin in ba ki kyautar da mai qwazo.
"Sai ta ce da shi: Ta ya ya zan sami xa, bayan wani mutum bai shafe ni ba, kuma ni ban tava yin alfasha ba? Sai ya ce: Haka al'amarin yake, haka Allah Ya hukunta, kuma wannan abu ne mai sauqi a wajen Allah.
Allah ya ce: "Za mu sanya shi ya zama izina a wajen mutane, kuma Rahama daga garemu, wannan lamari ne zartacce." (Surar Maryam, Aya ta 17)
Mala'ika Jibrilu yana gama wannan bayanin sai ya kama gefen rigarta ya yi busa a ciki, nan take sai Allah ya halicci Annabi Isah a cikin cikinta.
Malam wahabu ya ce: Tsakanin xaukar cikin Annabi isah da haife shi sa'a guda ne kawai, saboda faxin Allah Ta'ala ya ce, "Sai ta xauki cikinsa, sai ta tafi da shi wuri mai nisa, sai naquda ta zo mata a wajen kututturen dabino, sai ta ce: Ya kaitona dama na mutu kafin faruwar wanann na zama mantacciya abar mantawa."
Sai Allah ya ce; Sai muka kirata ta qarqashinta muka ce: Kada ki yi baqin ciki Allah ya gudano da qoramar ruwa a kusa da ke ki girgiza kututturen dabinon nan zai zubo miki da lubiya nunanniya, ki ci, ki sha, ki wakntar da hankalinki.
An ce wannan dabinon da ta girgiza shekararsa saba'in bai yi 'ya'ya ba, amma ana haihuwar Annabi Isah a kusa da shi nan take sai ya yi ganye ya fitar da 'ya'ya saboda mu'ujizar Annabi Isah (A.S.)
'''Ruwaya'''
* An ruwaito cewa; Yayin da Maryam ta je wajen mutanenta tana xauke da Annabi Isah (A.S.) sai suka ce; Ya ke Maryam lallai kin zo da babban lamari, ya 'yar'uwar Haruna mahaifinki ba mutumin banza ba ne, mahaifiyarki ma ba mutuniyar banza ba ce. Yayin da ta ji wannan zargi daga mutanenta sai ta yi musu nuni da Annabi Isah tana nufin su tambaye shi. Sai suka ce: Ta ya ya zamu yi magana da jariri a cikin zanin goyo?
Sai Allah ya buxi bakin Annabi Isah ya ce da su:
"Ni bawan Allah ne ya bani littafi yasan yani Manzo yayi albarka a gareni duk inda nake yayimin wasiyya da sallah da Zakka matukar ina raye, sannan da yin biyayya ga Mahaifiyata. Bai san yani shakiyyi mai tsaurin kai ba, farkon Kalmar da Annabi Isah ya fara magana da ita itace, ni bawan Allah ne domin yanke hanzari ga wadanda za suce shi dan Allah ne.
* Anruwaito cewea yayin da Annabi Isah ya girma sai yarika yawo aba yan kasa, baya zama da waje daya, saboda haka ma bai taba mallakar dakin kwana ba. Bare gida ko mata, ko abun hawa tufafinsa kuma jubbace ta sufi. Baya cin abinci sai daga kasabin Mahaifiyarsa ta kasance tana saka tufafi tasiyar suci abinci. a irin wayace-wayacen da yake yi ya je wani gari da ake cewa Nasira a qasar Sham, shida mahaifiyarsa suka zauna a can.
Saboda haka ne ake dan ganta mutanensa da sunan wannan garin ake ce musu '''NASARA'''.
==Mu'ujizar Raya Uzairu (A.S.)==
Malam Wahabu ya ce; Yayin da lamarin Annabi Isah ya shahara da cewa yana raya matacce ya warkar da makaho, da izinin Allah sai Yahudawa suka taru suka je wajensa suka ce, mu ba zamu yi imani da kai ba har sai ka raya mana Uzairu. Sai ya ce da su: A ina kabarinsa yake? Sai suka kai shi inda kabarin yake, sai ya yi sallah raka'a biyu ya roqi Allah ya raya masa Uzairu.
Saiu aka ga kabarin yana buxewa a hankali a hankali, sai ga Uzairu ya bayyana.
Gashin kansa da gemunsa sun yi fari, sai ya cewa Annabi Isah, :Ya xan Maryamu wannan shi ne abinda zaka yi min? Sai Annabi Isah ya ce: Mutanenka ne suka ce ba za su bada gaskiya da ni ba sai na tashe ka.
To daga nan sai Uzairu ya tashi zaune, ya ce: Ya ku jama'ar Banu Isra'ila ku yi imandi da Manzancin Annabi Isah, ku bi addininsa, shi a kan gaskiya yake,d aga Ubangijinsa, sai Yahudawa suka ce da shi: To ai mu kafin ka mutu mun san saurayi ne kai matashi mai baqin gashi ya ya muka ganka yanzu kanka ya yi fari fat? Sai ya ce: Yayin da Annabi Isah ya ce min tashi da izinin Allah na zaci tashin kiyama ce, saboda haka ya sa nan take kaina da gemuna suka yi fari, yayin da Annabi Isah ya raya Uzairu da mu'ujiza, sai mutane da ywa daga cikinsu suka bada gaskiya da shi, sannan daga bisani sai ya roqi Allah ya mayar da Uzairu matacce kamar yadda yake.
'''Ambaton saukar ma'ida'''
# An ruwaito daga Salmanul Farisi (R.A.) ya ce: hawariyawa sun faxa ga Annabi Isah suka ce shin Ubangijinka zai iya suako mana da Ma'ida daga sama? Sai yaamsa musu ya ce, ku dai ku ji tsoron Allah in kun kasance muminai, sai suka ce lallai muna da buqatar haka, sai Annabi Isah ya fita ya shiga sahara ya yi ta kuka yana qanqan da kai ga Allah yana cewa: "Ya Ubangiji ka saukar mana da Ma'ida daga sama domin ta zama idi ga na farkonmu da na qarshenmu, ta kasance aya daga gareka, ka arzurtamu kai ne fiyayen mai arzutawa."
Sai Allah ya yi wahayi gare shi ya ce: "Ni zan saukar da ita gareku, amma wanda duk ya kafirta a cikinku bayan wannan haqiqa zan masa azaba irin wadda ban tava yiwa wani irinta ba, a cikin talikai."
# Imamutturmuzi ya ce: Sai Allah ya saukar musu da teburin abinci daga sama a tsakanin giragizai guda biyu, yayin da Annabi Isah ya ganta sai ya ce: Ya Ubangiji ka sanya ta zama Rahama, kada ta zama azaba.
Ba ta gushe ba tana saukowa a hankali a hankali har sai da teburin abincin nan ya sauko qasa mutane na kallo an lulluve shi da mayafi, sai Annabi Isah ya faxi ya yi sujjada ga Allah ya yi godiya. Hawariyawa suma suka yi sujjada tare da shi, sannans uka ce Annabi Isah ya tashi ya bude su ga abinda yake ciki. da aka bude sai ga soyayyen kifi da zaitun da dabino da gurasa, da wani nau'in kayan marmari. Sannan sai Annabi Isah ya cewa kifin nan tashi da izinin Allah, sai Allah ya raya kifin ya riqa juyawa yana kallon jama'ar Banu Isra'ila, sannan sai ya cewa kifin ya koma yadda yake da izinin Allah. sai Hawariyawa suka cewa Annabi Isah shi ya kamata ya fara cin abincin nan. Sai ya ce: A'a wanda ya nemi a kawo shi zai ci. sai duk suka qi ci, suna tsoron kada ta zama fitina, sai ya sa aka kirawo talakawa da miskinai da guragu da makafi, ya ce su ci. A cikinsu har da marasa lafiya da masu cutar albasar da sauransu duk suka haxu suka ci abincin. Suna gama ci marasa lafiyar nan sai duk suka warke, nan take. Yayin da mutanen gari suka ji labari sai suma suka zo suka ci, har suka riqa turereniya, da Annabi Isah ya ga haka sai ya sa aka kasa mutane kashi biyu, rana daya ta talakawa, rana daya kuma ta mawadata.
Sai Ma'idar ta zama tana sauka sau daya bayan kwanaki biyu.
Sannan kuma wannan tebur idan ya sauka duk yawan mutanen da suke wajen kowa zia ci ya qoshi, ya bari sannan ya tashi ya koma sama kamar yadda ya sauko. An ce haka Ma'idar nan ta riqa sauka har tsawon kwana arba'in. Sannan sai wata jama'a daga Bani Isra'ila suka aibata Ma'idar suka ce ba Allah ne yake saukar da ita ba, da suka faxi haka, sai Allah ya mayar da wasunsu aladu, wasu kuma birori. An ce adadin waxanda suka haxu da wannan matsala sun kai mutum talatin, suka zuana a cikin wannan hali tsawon kwanaki bakwai sannan sai qasa ta haxiye su.
==Yuqurin kashe Annabi Isah (A.S.)==
Ka'abur Akabari ya ce; Yayin da addinin Annabi isah ya yaxu ya cika ko'ina, mutane suka yi ta shiga addinin daga ko'ina, sai addinin Yahudanci ya yi rauni, Allah ya saukarwa Annabi Isah Littafin Linjila, ya zama yana raya matattu da ikon Allah, yayin da wani sarki mai suna HArdusa ya ga haka sia ya yi nufin zai kashe Annabi Isah (A.S.) ya sami goyon bayan wasu daga manyan malaman Yahudawa.
Sai suka shirya suka ki masa hari a lokacin yana tare da mahaifiyarsa suka wakilta wani daga cikinsu don ya shiga xakin ya kashe shi.
Kafin ya shiga sai Allah ya xauke Annabi zuwa sama, ya shiga yanan ta dube-dube bai gan shi ba, sauran waxanda suke waje da suka ga ya daxe bai fito ba sai suka bi shi suna shiga sai suka ga xan uwansu, Allah ya sa masa kamannin Annabi Isah komai da komai, sai suka kama shi suka xaure suka sa masa hular gashi, suka kewaye gari da shi, sannans uka kafa azarori guda biyu suka gicciye shi a kanta, suka kashe xan uwansu, suna zaton Annabi Isah suka kashe.
Allah Madaukakin Sarki ya ce; "Ba su kashe shi ba, ba su gicciye shi ba, sai dai cewa Allah ya xuakaka shi ya zuwa gare shi.
An ruwaito cewa: A lokacin da suka kashe xan uwansu ya kasnace ranar Juma'a ne da misalin qarfe uku na rana, sai duniyad ta yi duhu, tsawon kwanaki uku, a kai girgizar qasa a wanan rana.
Malam Sa'alabi ya ruwaito cewa: Lokacin da aka xauke Annabi Isah zuwa sama shekarunsa talatin da biyar a duniya.
Sai Allah Ta'ala ya sara masa xabi'a irin ta Mala'iku ya zama baya buqatar ci da sha, kuma har yau yana nan a raya kamar yadda Hadisai ingantattu suka tabbatar.
Malam Sa'alabi ya qara da cewa: nana Maryam Allah ya qara mata yarda ta yi wafati bayan xauke Annabi Isah da shekara shida. An ce ta rayu tsawon shekara sittin. Kabarinta a yanzu haka yana masallacin qudus ana ziyararsa.
==Saukowar Annabi isah (A.S) zuwa Kasa==
Malam Uwaisu Assakafi ya ruwaito cewa: Na ji Manzon Allah (S.A.W.) yana cewa: "Annabi Isah dan Maryam zia sauko daf da tashin alqiyama, zai sauka a kan wata hasumiya fara da take a gabashin masallacin Dimashka.
Annabi Isah mutum ne mai madaidaicin tsawo mai baqin gashi, mai farin launi, idan ya sauka zai shiga masallaci ya zuana a kanmubari sai mutane su ji labarin saukarsa, sai su yi ta shiga masallacin, ta ko'ina Musulmai da Kirista da Yahudawa, aka cika masallacin har ta kaid wasu akan wasu, saboda ci kowa.
Sannan sai mai kiran sallah daga Musulmi ya kira sallah, sai Annabi isah ya shige gaba ya yi limanci, a sannan Imamu Mahadi, ya bayyana kuma yana cikin masallacin sai ya bi sallar ita ce sallar Asuba.
==Bayyanar Dujal==
An ruwaito cewa a lokacin da Dujal zai bayyana zai fito daga garin Asfihan tsawonsa zira'i goma, kuma ido xaya ne da shi, an rubuta (KAFIR) a fuskarsa. A qasan wannan kuma an rubuta: DUK WNADA YA BI SHI YA TAVE, WANDA YA QI SHI YA YI ARZIQI, ya na nunawa mutane yana da wuta da aljanna, amma a haqiqa wutarsa aljannace, aljannarsa kuma wuta ce. Zai kewaye duniya yana kashe mutane yana cewa shi ne Ubangiji. Yana tafe da dubunnan xaruruwan sojoji, zia biyo ta Asfihan ya zo Dimashqa. A cikin kwana arba'in, ya yi ta kashe mutane yana ribace su, to a sannan Mahadi zai bayyana sai mutane su taru a qarqashinsa ya xaura xamarar yaqar Dujal.
Ana cikin haka sai Annabi Isah ya sauka sai su haxu da Mahadi, a wannan maslalaci su yi sallah tare, kamar yadda bayani ya gabata.
Sai Dujal ya fito da rundunarsa don ya yaqe su, yanayin arba da Annabi Isah sai ya narke kamar yadda darma take narkewa a kan wuta, sai Annabi Isah ya kashe shi da takobinsa.
An ruwaito cewa bayan kashe Dujal Annabi Isah zai shimfixa mulki na adalci a bayan qasa, ba zai bar wani Bayahude ko Banasare akan addininsa ba, sai Musulunci kawai, zai yi hukunci da adalci a tsakanin mutane, gabas da yamma, kudu da arewa. Asannan Allah zai umarci qasa da ta fito da alheranta ga mutane, kamar yadda ta kasance tun da farko, har ta kai ga mutane da yawa za su haxu a kan curi xaya na inibi su ci har su qoshi amma ba zai qare ba, yaro ya xauko maciji yana wasa da shi, amma ba zai cuce shi ba, akuya ta haxu da aki amman ba zai kulata ba. Mutane kowa zai rayu a cikin yalwa da wadata har ta kai za a ba mutum kyautar kuxi ya ce, baya buqata. Mutum zai ga kabari sai ya ce: Ina ma dai wannan yana raye ya ga irin adalcin da yake gudana a bayan qasa. Za a kasance a wannan hali tsawon shekara arba'in. Sannan sai Annabi Isah ya auri wata mata daga mutanen Askalan ta haifa masa 'ya maza guda biyu, sai ya tafi Makka ya yi aikin Hajji, ya je Madina ya ziyarci Annabi (S.A.W) Sai ya yi rashin lafiya, sai Allah ya karvi ransa, anan Madina, sai a binne shi a cikin Raudah kusa da Annabi (S.A.W.).
'''Fa`ida'''
Idan Dujal ya bayyana zia shiga ko'ina amma ban da Makka da Madina, duk sadda ya zo zai shiga sai ya ga Mala'iku sun tsaitsaya suna gadin garin sai ya koma.
'''Tsari daga Dujal'''
Sannan ya inganta a Hadisi Annabi (S.A.W) ya ce: Duk wanda ya haddace ayoyi goma na farkon Suratul Kahfi, Allah zia kiyaye shi daga fitinar Dujal.
==Manazarta==
5anmojvn73g71t4kf15jg81m9qtsj9v
161781
161780
2022-07-27T08:33:45Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Tarihin Annabi Isa]] to [[Annabi Isah]]: Gyaran sunan makala
wikitext
text/x-wiki
[[File:Aqsa Mosque 1856.JPG|thumb|masallacin Qudus a shekarar 1856]]
[[File:Al-Aqsa Mosque-Jerusalem.jpg|thumb|Masallacin Qudus a yanzu]]
[[File:Brooklyn Museum - Jesus Went Out into a Desert Place (Jésus va dans un endroit désert) - James Tissot - overall.jpg|thumb|wani wajen tarihi a jorisalam]]
[[File:Jerusalem-2013-Temple Mount-Domes of Yusuf Agha and the Rock.jpg|thumb|matan palasɗinawa a gefen Masallacin su]]
'''Annabi Isa (A.S)''' Na daya daga cikin [[Annabawa a Musulunci]]
==Nasabar Annabi Isah Alaihissalam (A.S)==
Sunan Babarsa Maryam Imrana. Sunan Mahaifiyarta Hannatu, Babanta yana cikin manyan mutane a cikin jama'ar Banu-Isra'ila harma shi ne yake limanci a Masallacin Qudus.
Yayin da matar Imrana ta sami ciki sata rika fatan abinda zata haifa ya zama namiji har ma ta yi bakance idan ta haifi namiji zai zama hadimin masallaci, amma data tashi haihuwa sai Allah ya bata 'ya mace.
Hannatu babar Maryam ta damu qwarai saboda bakancen da ta yi, amma duk da haka sai ta yi wa Allah godiya kuma ta ambace ta da suna Maryam, Ma'anarsa shi ne, '''WADDA BATA DA AIBI'''.
Iyayen Maryam sun rasu tana qarama saboda haka sai Annabi Zakariyya ya dauke ta ya cigaba da renonta, har ma ya gina mata daki na musamman a cikin Masallaci. Babu wanda yake shiga dakin sai shi. Nana Maryam tun tasowarta bata da wani aiki sai ibada dare da rana. Duk sanda Annabi Zakariyya ya kawo mata ziyara sai ya tarar da abinci da kayan marmari a wajenta, idan ya tambayeta wa ya kawo mata wannan sai ta ce: Daga Allah ne, domin Allah yana arzuta wanda ya so ba tare da hisabi ba.
[[File:The Birth Place of Jesus.jpg|thumb|kamar yadda tarihi ya nuna cewa nanne gurin da aka haifa Annabi Isah Alaihissalam]]
==Annabi Isah (A.S)==
Yayin da Nana Maryamu ta kai munzalin mata sai al'ada ta zo mata, saboda haka sai ta fita bayan gari wajen wata qorama don ta yi tsarki, sai Mala'ika Jibrilu ya zo mata a siffar wani saurayi daga Banu Isra'ila mais una Taqiyyu, shi wannan mutum ya yi qaurin suna da varna a wannan lokaci.
Allah Madaukakin Sarki ya ce, "Sai muka aika mata da ruhu (shi ne Ma'aika Jibrilu) ya je mata a surar saurayi, sai ta ce "Ni ina neman tsari da Ubangiji Rahamu daga gareka idan kai ne Taqiyyu."Sai Mala'ika Jibrilu ya ce, mata "Ni Manzon Ubangijinki ne, Allah ne ya aiko ni. Domin in ba ki kyautar da mai qwazo.
"Sai ta ce da shi: Ta ya ya zan sami xa, bayan wani mutum bai shafe ni ba, kuma ni ban tava yin alfasha ba? Sai ya ce: Haka al'amarin yake, haka Allah Ya hukunta, kuma wannan abu ne mai sauqi a wajen Allah.
Allah ya ce: "Za mu sanya shi ya zama izina a wajen mutane, kuma Rahama daga garemu, wannan lamari ne zartacce." (Surar Maryam, Aya ta 17)
Mala'ika Jibrilu yana gama wannan bayanin sai ya kama gefen rigarta ya yi busa a ciki, nan take sai Allah ya halicci Annabi Isah a cikin cikinta.
Malam wahabu ya ce: Tsakanin xaukar cikin Annabi isah da haife shi sa'a guda ne kawai, saboda faxin Allah Ta'ala ya ce, "Sai ta xauki cikinsa, sai ta tafi da shi wuri mai nisa, sai naquda ta zo mata a wajen kututturen dabino, sai ta ce: Ya kaitona dama na mutu kafin faruwar wanann na zama mantacciya abar mantawa."
Sai Allah ya ce; Sai muka kirata ta qarqashinta muka ce: Kada ki yi baqin ciki Allah ya gudano da qoramar ruwa a kusa da ke ki girgiza kututturen dabinon nan zai zubo miki da lubiya nunanniya, ki ci, ki sha, ki wakntar da hankalinki.
An ce wannan dabinon da ta girgiza shekararsa saba'in bai yi 'ya'ya ba, amma ana haihuwar Annabi Isah a kusa da shi nan take sai ya yi ganye ya fitar da 'ya'ya saboda mu'ujizar Annabi Isah (A.S.)
'''Ruwaya'''
* An ruwaito cewa; Yayin da Maryam ta je wajen mutanenta tana xauke da Annabi Isah (A.S.) sai suka ce; Ya ke Maryam lallai kin zo da babban lamari, ya 'yar'uwar Haruna mahaifinki ba mutumin banza ba ne, mahaifiyarki ma ba mutuniyar banza ba ce. Yayin da ta ji wannan zargi daga mutanenta sai ta yi musu nuni da Annabi Isah tana nufin su tambaye shi. Sai suka ce: Ta ya ya zamu yi magana da jariri a cikin zanin goyo?
Sai Allah ya buxi bakin Annabi Isah ya ce da su:
"Ni bawan Allah ne ya bani littafi yasan yani Manzo yayi albarka a gareni duk inda nake yayimin wasiyya da sallah da Zakka matukar ina raye, sannan da yin biyayya ga Mahaifiyata. Bai san yani shakiyyi mai tsaurin kai ba, farkon Kalmar da Annabi Isah ya fara magana da ita itace, ni bawan Allah ne domin yanke hanzari ga wadanda za suce shi dan Allah ne.
* Anruwaito cewea yayin da Annabi Isah ya girma sai yarika yawo aba yan kasa, baya zama da waje daya, saboda haka ma bai taba mallakar dakin kwana ba. Bare gida ko mata, ko abun hawa tufafinsa kuma jubbace ta sufi. Baya cin abinci sai daga kasabin Mahaifiyarsa ta kasance tana saka tufafi tasiyar suci abinci. a irin wayace-wayacen da yake yi ya je wani gari da ake cewa Nasira a qasar Sham, shida mahaifiyarsa suka zauna a can.
Saboda haka ne ake dan ganta mutanensa da sunan wannan garin ake ce musu '''NASARA'''.
==Mu'ujizar Raya Uzairu (A.S.)==
Malam Wahabu ya ce; Yayin da lamarin Annabi Isah ya shahara da cewa yana raya matacce ya warkar da makaho, da izinin Allah sai Yahudawa suka taru suka je wajensa suka ce, mu ba zamu yi imani da kai ba har sai ka raya mana Uzairu. Sai ya ce da su: A ina kabarinsa yake? Sai suka kai shi inda kabarin yake, sai ya yi sallah raka'a biyu ya roqi Allah ya raya masa Uzairu.
Saiu aka ga kabarin yana buxewa a hankali a hankali, sai ga Uzairu ya bayyana.
Gashin kansa da gemunsa sun yi fari, sai ya cewa Annabi Isah, :Ya xan Maryamu wannan shi ne abinda zaka yi min? Sai Annabi Isah ya ce: Mutanenka ne suka ce ba za su bada gaskiya da ni ba sai na tashe ka.
To daga nan sai Uzairu ya tashi zaune, ya ce: Ya ku jama'ar Banu Isra'ila ku yi imandi da Manzancin Annabi Isah, ku bi addininsa, shi a kan gaskiya yake,d aga Ubangijinsa, sai Yahudawa suka ce da shi: To ai mu kafin ka mutu mun san saurayi ne kai matashi mai baqin gashi ya ya muka ganka yanzu kanka ya yi fari fat? Sai ya ce: Yayin da Annabi Isah ya ce min tashi da izinin Allah na zaci tashin kiyama ce, saboda haka ya sa nan take kaina da gemuna suka yi fari, yayin da Annabi Isah ya raya Uzairu da mu'ujiza, sai mutane da ywa daga cikinsu suka bada gaskiya da shi, sannan daga bisani sai ya roqi Allah ya mayar da Uzairu matacce kamar yadda yake.
'''Ambaton saukar ma'ida'''
# An ruwaito daga Salmanul Farisi (R.A.) ya ce: hawariyawa sun faxa ga Annabi Isah suka ce shin Ubangijinka zai iya suako mana da Ma'ida daga sama? Sai yaamsa musu ya ce, ku dai ku ji tsoron Allah in kun kasance muminai, sai suka ce lallai muna da buqatar haka, sai Annabi Isah ya fita ya shiga sahara ya yi ta kuka yana qanqan da kai ga Allah yana cewa: "Ya Ubangiji ka saukar mana da Ma'ida daga sama domin ta zama idi ga na farkonmu da na qarshenmu, ta kasance aya daga gareka, ka arzurtamu kai ne fiyayen mai arzutawa."
Sai Allah ya yi wahayi gare shi ya ce: "Ni zan saukar da ita gareku, amma wanda duk ya kafirta a cikinku bayan wannan haqiqa zan masa azaba irin wadda ban tava yiwa wani irinta ba, a cikin talikai."
# Imamutturmuzi ya ce: Sai Allah ya saukar musu da teburin abinci daga sama a tsakanin giragizai guda biyu, yayin da Annabi Isah ya ganta sai ya ce: Ya Ubangiji ka sanya ta zama Rahama, kada ta zama azaba.
Ba ta gushe ba tana saukowa a hankali a hankali har sai da teburin abincin nan ya sauko qasa mutane na kallo an lulluve shi da mayafi, sai Annabi Isah ya faxi ya yi sujjada ga Allah ya yi godiya. Hawariyawa suma suka yi sujjada tare da shi, sannans uka ce Annabi Isah ya tashi ya bude su ga abinda yake ciki. da aka bude sai ga soyayyen kifi da zaitun da dabino da gurasa, da wani nau'in kayan marmari. Sannan sai Annabi Isah ya cewa kifin nan tashi da izinin Allah, sai Allah ya raya kifin ya riqa juyawa yana kallon jama'ar Banu Isra'ila, sannan sai ya cewa kifin ya koma yadda yake da izinin Allah. sai Hawariyawa suka cewa Annabi Isah shi ya kamata ya fara cin abincin nan. Sai ya ce: A'a wanda ya nemi a kawo shi zai ci. sai duk suka qi ci, suna tsoron kada ta zama fitina, sai ya sa aka kirawo talakawa da miskinai da guragu da makafi, ya ce su ci. A cikinsu har da marasa lafiya da masu cutar albasar da sauransu duk suka haxu suka ci abincin. Suna gama ci marasa lafiyar nan sai duk suka warke, nan take. Yayin da mutanen gari suka ji labari sai suma suka zo suka ci, har suka riqa turereniya, da Annabi Isah ya ga haka sai ya sa aka kasa mutane kashi biyu, rana daya ta talakawa, rana daya kuma ta mawadata.
Sai Ma'idar ta zama tana sauka sau daya bayan kwanaki biyu.
Sannan kuma wannan tebur idan ya sauka duk yawan mutanen da suke wajen kowa zia ci ya qoshi, ya bari sannan ya tashi ya koma sama kamar yadda ya sauko. An ce haka Ma'idar nan ta riqa sauka har tsawon kwana arba'in. Sannan sai wata jama'a daga Bani Isra'ila suka aibata Ma'idar suka ce ba Allah ne yake saukar da ita ba, da suka faxi haka, sai Allah ya mayar da wasunsu aladu, wasu kuma birori. An ce adadin waxanda suka haxu da wannan matsala sun kai mutum talatin, suka zuana a cikin wannan hali tsawon kwanaki bakwai sannan sai qasa ta haxiye su.
==Yuqurin kashe Annabi Isah (A.S.)==
Ka'abur Akabari ya ce; Yayin da addinin Annabi isah ya yaxu ya cika ko'ina, mutane suka yi ta shiga addinin daga ko'ina, sai addinin Yahudanci ya yi rauni, Allah ya saukarwa Annabi Isah Littafin Linjila, ya zama yana raya matattu da ikon Allah, yayin da wani sarki mai suna HArdusa ya ga haka sia ya yi nufin zai kashe Annabi Isah (A.S.) ya sami goyon bayan wasu daga manyan malaman Yahudawa.
Sai suka shirya suka ki masa hari a lokacin yana tare da mahaifiyarsa suka wakilta wani daga cikinsu don ya shiga xakin ya kashe shi.
Kafin ya shiga sai Allah ya xauke Annabi zuwa sama, ya shiga yanan ta dube-dube bai gan shi ba, sauran waxanda suke waje da suka ga ya daxe bai fito ba sai suka bi shi suna shiga sai suka ga xan uwansu, Allah ya sa masa kamannin Annabi Isah komai da komai, sai suka kama shi suka xaure suka sa masa hular gashi, suka kewaye gari da shi, sannans uka kafa azarori guda biyu suka gicciye shi a kanta, suka kashe xan uwansu, suna zaton Annabi Isah suka kashe.
Allah Madaukakin Sarki ya ce; "Ba su kashe shi ba, ba su gicciye shi ba, sai dai cewa Allah ya xuakaka shi ya zuwa gare shi.
An ruwaito cewa: A lokacin da suka kashe xan uwansu ya kasnace ranar Juma'a ne da misalin qarfe uku na rana, sai duniyad ta yi duhu, tsawon kwanaki uku, a kai girgizar qasa a wanan rana.
Malam Sa'alabi ya ruwaito cewa: Lokacin da aka xauke Annabi Isah zuwa sama shekarunsa talatin da biyar a duniya.
Sai Allah Ta'ala ya sara masa xabi'a irin ta Mala'iku ya zama baya buqatar ci da sha, kuma har yau yana nan a raya kamar yadda Hadisai ingantattu suka tabbatar.
Malam Sa'alabi ya qara da cewa: nana Maryam Allah ya qara mata yarda ta yi wafati bayan xauke Annabi Isah da shekara shida. An ce ta rayu tsawon shekara sittin. Kabarinta a yanzu haka yana masallacin qudus ana ziyararsa.
==Saukowar Annabi isah (A.S) zuwa Kasa==
Malam Uwaisu Assakafi ya ruwaito cewa: Na ji Manzon Allah (S.A.W.) yana cewa: "Annabi Isah dan Maryam zia sauko daf da tashin alqiyama, zai sauka a kan wata hasumiya fara da take a gabashin masallacin Dimashka.
Annabi Isah mutum ne mai madaidaicin tsawo mai baqin gashi, mai farin launi, idan ya sauka zai shiga masallaci ya zuana a kanmubari sai mutane su ji labarin saukarsa, sai su yi ta shiga masallacin, ta ko'ina Musulmai da Kirista da Yahudawa, aka cika masallacin har ta kaid wasu akan wasu, saboda ci kowa.
Sannan sai mai kiran sallah daga Musulmi ya kira sallah, sai Annabi isah ya shige gaba ya yi limanci, a sannan Imamu Mahadi, ya bayyana kuma yana cikin masallacin sai ya bi sallar ita ce sallar Asuba.
==Bayyanar Dujal==
An ruwaito cewa a lokacin da Dujal zai bayyana zai fito daga garin Asfihan tsawonsa zira'i goma, kuma ido xaya ne da shi, an rubuta (KAFIR) a fuskarsa. A qasan wannan kuma an rubuta: DUK WNADA YA BI SHI YA TAVE, WANDA YA QI SHI YA YI ARZIQI, ya na nunawa mutane yana da wuta da aljanna, amma a haqiqa wutarsa aljannace, aljannarsa kuma wuta ce. Zai kewaye duniya yana kashe mutane yana cewa shi ne Ubangiji. Yana tafe da dubunnan xaruruwan sojoji, zia biyo ta Asfihan ya zo Dimashqa. A cikin kwana arba'in, ya yi ta kashe mutane yana ribace su, to a sannan Mahadi zai bayyana sai mutane su taru a qarqashinsa ya xaura xamarar yaqar Dujal.
Ana cikin haka sai Annabi Isah ya sauka sai su haxu da Mahadi, a wannan maslalaci su yi sallah tare, kamar yadda bayani ya gabata.
Sai Dujal ya fito da rundunarsa don ya yaqe su, yanayin arba da Annabi Isah sai ya narke kamar yadda darma take narkewa a kan wuta, sai Annabi Isah ya kashe shi da takobinsa.
An ruwaito cewa bayan kashe Dujal Annabi Isah zai shimfixa mulki na adalci a bayan qasa, ba zai bar wani Bayahude ko Banasare akan addininsa ba, sai Musulunci kawai, zai yi hukunci da adalci a tsakanin mutane, gabas da yamma, kudu da arewa. Asannan Allah zai umarci qasa da ta fito da alheranta ga mutane, kamar yadda ta kasance tun da farko, har ta kai ga mutane da yawa za su haxu a kan curi xaya na inibi su ci har su qoshi amma ba zai qare ba, yaro ya xauko maciji yana wasa da shi, amma ba zai cuce shi ba, akuya ta haxu da aki amman ba zai kulata ba. Mutane kowa zai rayu a cikin yalwa da wadata har ta kai za a ba mutum kyautar kuxi ya ce, baya buqata. Mutum zai ga kabari sai ya ce: Ina ma dai wannan yana raye ya ga irin adalcin da yake gudana a bayan qasa. Za a kasance a wannan hali tsawon shekara arba'in. Sannan sai Annabi Isah ya auri wata mata daga mutanen Askalan ta haifa masa 'ya maza guda biyu, sai ya tafi Makka ya yi aikin Hajji, ya je Madina ya ziyarci Annabi (S.A.W) Sai ya yi rashin lafiya, sai Allah ya karvi ransa, anan Madina, sai a binne shi a cikin Raudah kusa da Annabi (S.A.W.).
'''Fa`ida'''
Idan Dujal ya bayyana zia shiga ko'ina amma ban da Makka da Madina, duk sadda ya zo zai shiga sai ya ga Mala'iku sun tsaitsaya suna gadin garin sai ya koma.
'''Tsari daga Dujal'''
Sannan ya inganta a Hadisi Annabi (S.A.W) ya ce: Duk wanda ya haddace ayoyi goma na farkon Suratul Kahfi, Allah zia kiyaye shi daga fitinar Dujal.
==Manazarta==
5anmojvn73g71t4kf15jg81m9qtsj9v
Techapella
0
10253
161785
46428
2022-07-27T08:46:53Z
BnHamid
12586
/* Anazarci */
wikitext
text/x-wiki
'''Techapella''' wasane wanda masu fasahar kampanin SilconValley,California.Wanda ya fara wannan nunin shine Laolee Xiong a 2013 da Aaron Roan, da wadanda suka samar da facebook wato (The Vocal Network and Google's Googapella), a jere<ref>
Lee, Wendy (2015-12-07). "Techies tune up for 'Pitch Perfect'-style a cappella showcase". San Francisco Chronicle. Retrieved 2018-10-14.</ref><ref> Justus, Matthew (2017-12-17). "Watch Silicon Valley Nerds Face Off A Capella". Vice News. Retrieved 2018-10-15.</ref><ref>Pressler, Jessica (2017-10-05). "Silicon Valley Has Gone All-In on A Cappella". New York Magazine. Retrieved 2018-10-15.</ref>
masu Cappella sune suke tsara wanda shirya-shiryen tare da prodosan Sing-Off, Deke Sharon.<ref>Solon, Olivia (2017-12-19). "Welcome to Techapella, where top firms trade hashtags for harmonies". The Guardian. Retrieved 2018-10-15.</ref>
Masu zuwa wannan shagalin sun hada Googapella da Alphabeat (wanda ya kunshi ma'aikatan Google), Vocal Network (ma'aikatan Facebook),Pintunes (ma'aikatan Pinterest), InTune (ma'aikatan LinkedIn), Songbirds (ma'aikatan Twitter), The Square Registers (ma'aikatan Square), Syncopation (ma'aikatan Dropbox), AirBnBeats (ma'aikatan AirBnB), Keynotes (ma'aikatan Apple), Chromotones (ma'aikatan 23andMe), da Scalesforce (ma'aikatan Salesforce).<ref>"Welcome". Techapella. Retrieved 2018-10-15.</ref>
==Manazarta==
5nxsehgcybergu1igp9ulhqektibi2z
Hadiza Aliyu
0
10494
161794
149908
2022-07-27T08:54:37Z
Uncle Bash007
9891
/* Hotuna */
wikitext
text/x-wiki
{{Mukala mai kyau}}
{{Infobox person
|birth_place=[[Gabon]]
|birth_date={{birth date and age|mf=yes|1989|06|1|df=y}}
|birth_name= Hadiza Aliyu
|image= [[File:Hadiza Aliyu Gabon.jpg|thumb|Hadiza Aliyu Gabon a cikin waƙar "Adnan"]]
|caption= Hadiza Gabon
|education= Sakandiri
|nationality=[[Nigeria|Nigerian]]
|residence=[[Kaduna]], [[Nigeria]]
|years_active=2009–present
|awards=[[#Awards|See below]]
|children=
|relatives=
|spouse=
|credits= Ta shahara a fim ɗin ''Ali ya ga Ali''
|occupation= Mai haɗa fim * Ƴar fim
|alma mater=
|website={{url|http://hadizaaliyu.com/}}}}
'''Hadiza Aliyu''' an fi saninta da '''Hadiza Gabon''' (An haife ta a ranar ɗaya ga watan Yunin shekara ta 1989) a ƙasar Gabon,<ref>{{Cite web|title=Hadiza Aliyu|url=http://www.hadizaaliyu.com/about/}}</ref> Hadiza Aliyu ta kasance shahararriyar 'yar wasan kwaikwayo ce a Hausa film a [[Najeriya]], a ƙarƙashin masana'antar fim ta [[Kannywood]].
== Farkon Rayuwa ==
An haifi Hadiza Aliyu Gabon ne a ƙasar [[Libreville]] da ke ƙasar [[Gabon]], ta dawo [[Najeriya]] daga bisani domin wasu dalilai, inda tayo karatu, sannan ta fara harkan fim, Haifaffiyar garin [[Libreville]], [[Gabon|Jamhuriyar Gabon]],<ref>{{cite web|url=http://allafrica.com/stories/201312300834.html|title=Nigeria: I Had to Learn Hausa to Feature in Kannywood - Hadiza Gabon|author=All Africa|publisher=Amina Alhassan and Mulikat Mukaila|accessdate=28 December 2013}}</ref> Hadiza Aliyu ‘yar gidan Malam Aliyu ne wanda dattijo ne. A ɓangaren mahaifinta, Hadiza 'yar asalin ƙasar Gabon ce, kuma a bangaren mahaifiyarta, asalin ta Fulani ce daga [[Adamawa|jihar Adamawa]], [[Nijeriya|Najeriya]].<ref>{{cite web|title=I want to settle down – Gabon - Blueprint|url=http://www.blueprint.ng/2014/10/06/i-want-to-settle-down-gabon/|access-date=2015-03-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402131520/http://www.blueprint.ng/2014/10/06/i-want-to-settle-down-gabon/|archive-date=2015-04-02|url-status=dead}}</ref>
== Ilimi ==
Hadiza Aliyu ta halarci makarantun firamare da sakandare a ƙasar haihuwarta inda ta rubuta jarabawarta ta A-Level tare da burin zama lauya sannan daga baya ta zabi Lauya a matsayin kwas din da ta fi so. Ta fara karatun jami'a a matsayinta na daliba, amma dole ta daina zuwa makaranta saboda wasu matsaloli da suka dabaibaye karatunta. Karatun nata ya tsaya a lokacin kuma hakan ya ba ta damar halartar shirin difloma a cikin Harshen Faransanci kuma daga baya ta zama malama mai koyar da Faransanci a wata makarantar sirri.<ref>{{cite web|url=http://www.gabonofficial.com/|title=Gabon Official|archive-url=https://web.archive.org/web/20150324024235/http://www.gabonofficial.com/#!/biography/|archive-date=2015-03-24|url-status=bot: unknown}}</ref>
== Shahara ==
Tana daya daga cikin manyan jarumai mata a masana'antar fim ta kannywood.
==Fim==
Hadiza Aliyu ta shiga [[Kannywood]] ba da dadewa ba bayan ta shigo daga [[Gabon]] zuwa [[Adamawa|jihar Adamawa]], [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta tashi daga [[Adamawa]] zuwa [[Kaduna (birni)|Kaduna]] yayin da take sha'awar shiga masana'antar fim ta [[kannywood]] tare da dan uwan ta. Ta samu damar ganawa da [[Ali Nuhu]] kuma ta nemi taimakonsa don kaddamar da ita a matsayin 'yar fim. Hadiza ta fara fitowa ne a shekarar 2009, inda aka sanya ta a Artabu, ta samu shiga masana'antar fim ta [[kannywood]] a matsayin daya daga cikin manyan jarumai mata tare da taimakon [[Ali Nuhu]] da kuma jagorancin Aminu Shariff . Ta kasance shahararriyar 'yar wasan Hausa ce. Mutane da dama na gani da daukan ta a matsayin jarumar 'yar wasan [[Kannywood]] kuma abar koyi musamman yadda take fitowa cikin sutura na al'ada da kyau.<ref>{{Cite web|title=Hadiza Gabon - HausaFilms.tv|url=http://www.hausafilms.tv/actress/hadiza_gabon}}</ref> Hadiza ta kasance ita ce jakadiyar da ta daga cikin kamfanin sadarwa na Najeriya MTN Nigeria da kuma kamfanin abincin Indomie, ta karbi kyautar Best Actress Jury Award a 2nd Kannywood Award wanda kamfanin MTN Najeriya suka dauki nauyin bayarwa. Ita ce wacce ta kafa gidauniyar HAG Foundation.<ref>{{cite web|url=http://www.gabonofficial.com/|title=Gabon Official|archive-url=https://web.archive.org/web/20150324024235/http://www.gabonofficial.com/#!/filmography/|archive-date=2015-03-24|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{cite web|last1=Elites|first1=The|title=Famous Kannywood Actress Hadiza Aliyu Gabon, Debuts In Nollywood Movie|url=http://www.theelitesng.com/famous-kannywood-actress-hadiza-aliyu-gabon-febuts-in-nollywood-movie/|website=The Elites Nigeria|accessdate=24 October 2019|date=21 September 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=The trailer for Mike Ezuruonye's new movie ‘Lagos Real Fake Life’ isn't quite there yet » YNaija|url=https://ynaija.com/the-trailer-for-mike-ezuruonyes-new-movie-lagos-real-fake-life-isnt-quite-there-yet/|website=YNaija|accessdate=24 October 2019|date=10 October 2018}}</ref><ref>{{cite web|last1=Husseini|first1=Shuaibu|title=Gold for Kannywood’s shinning star, Hadiza Gabon, from Queensland|url=https://m.guardian.ng/saturday-magazine/gold-for-kannywoods-shinning-star-hadiza-gabon-from-queensland/|website=The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News|accessdate=24 October 2019|date=12 November 2016}}</ref><ref>{{cite web|last1=Lere|first1=Muhammad|title=Kannywood: Hadiza Gabon features in first Nollywood movie - Premium Times Nigeria|url=https://www.premiumtimesng.com/entertainment/kannywood/243849-kannywood-hadiza-gabon-features-first-nollywood-movie.html|website=Premiumtimenews|accessdate=24 October 2019|date=21 September 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Hadiza Gabon - HausaFilms.tv|url=http://www.hausafilms.tv/actress/hadiza_gabon/}}</ref>
Hadiza ta yanke shawarar shiga Nollywood a shekarar 2017, biyo bayan [[Ali Nuhu]], [[Sani Musa Danja]], [[Yakubu Muhammad|Yakubu Muhammed]], Maryam Booth da [[Rahama Sadau]] . An saka ta a fim dinta na farko na Nollywood kusa da Mike Ezuruonye, Mike Angel da Emmanuella a fim mai taken ''Lagos Real Fake Life .''
== Jakadanci ==
A watan Disambar 2018 ne, kamfanin NASCON Allied Plc,<ref>{{cite web|url=http://www.hagfoundation.com/|title=HAG Foundation - Committed to Serving Humanity|work=|publisher=HAG Foundation|accessdate=22 January 2017}}</ref> wanda ke reshen rukunin kamfanonin [[Dangote Group|Dangote]] ya bayyana Hadiza Aliyu a matsayin jakadiyar jakadancin Dangote Classic Seasoning a yayin kaddamar da kayan hada kayan a [[Kano#Tarihin%20Kano|Kano]].<ref>{{cite news|title=NASCON introduces Dangote classic seasoning into Kano market|url=https://businessday.ng/companies/article/nascon-introduces-dangote-classic-seasoning-into-kano-market|work=Businessday NG|date=17 December 2018}}</ref><ref>{{cite web|title=NASCON launches New Dangote Classic Seasoning Cubes|url=https://www.proshareng.com/news/Products%20&%20Services/NASCON-launches-New-Dangote-Classic-Seasoning-Cubes/43162#:~:text=The%20Company%20used%20the%20occasion,to%20all%20women%20in%20Nigeria|website=NASCON launches New Dangote Classic Seasoning Cubes|language=en}}</ref><ref>{{cite web|title=Brand Ambassador Market Tour|url=https://www.nasconplc.com/2019/07/16/brand-ambassador-market-tour/|website=NASCON|date=16 July 2019}}</ref>
== Taimako ==
A shekara ta 2016, Hadiza ta kafa ƙungiyar agaji mai suna HAG Foundation Da nufin inganta rayuwar talakawa ta hanyar samar da taimako a bangarorin ilimi da kiwon lafiya gami da wadatar abinci. Ta zama daya daga cikin ‘yan wasa mata na farko a tarihin [[Kannywood]] da ta gabatar da irin wannan taimakon jin kai.
A watan Maris na shekara ta 2016, ta ziyarci sansanonin ‘yan gudun hijirar da ke cikin [[Kano (jiha)|jihar Kano]] inda ta ba da gudummawar kayayyakin abinci, kayan masaka da sauran kayan masarufi da mazauna sansanin suke bukata saboda rikicin arewacin Najeriya.<ref>{{cite web|url=http://www.dailytrust.com.ng/news/entertainment/hadiza-gabon-enlivens-idp-camp/138523.html|title=Hadiza Gabon enlivens IDP camp|work=Daily Trust|publisher=Ibrahim Musa Giginyu|accessdate=19 March 2016}}</ref>
== Lamban girma ==
Hadiza Aliyu ta samu kyaututtuka da girmamawa da dama wadanda suka hada da 2013 Best of Nollywood Awards da [[Kyaututtukan Kannywood|2nd Kannywood / MTN Awards]] a 2014. Saboda karramawar da ta yi a matsayin 'yar fim, Hadiza ta karrama a shekarar 2013 daga tsohon Gwamnan [[Kano (jiha)|Jihar Kano]], [[Rabi'u Musa Kwankwaso|Dakta Rabi'u Musa Kwankwaso]] . An kuma ba ta lambar yabo ta Hollywood ta Afirka a matsayin Jarumar Jarumai.<gallery mode="packed-overlay" heights="140">
|Hadiza Gabon tana karban lamban girma
</gallery>
=== Awad ===
Lamban girman da Hadiza Aliyu Gabon ta samu<ref>{{cite web|url=http://www.gabonofficial.com/|title=Gabon Official|archive-url=https://web.archive.org/web/20150324024235/http://www.gabonofficial.com/#!/awards-and-projects/|archive-date=2015-03-24|url-status=bot: unknown}}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
! Year
! Lamban girma
! Rukuni
! Fim
! Sakamako
|-
! scope="row" | 2013
| Kwankwasiyya Award
| Recognition Award
|Kwankwasiyya Award
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2013
| 2013 Best of Nollywood Awards
| Best Actress (Hausa)
| ''Babban Zaure''
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2014
| City People Entertainment Awards
| ''Best Actress (Hausa)''<ref>{{cite web |title=Kannywood at the 2014 City People Entertainment Awards - Winners and Nominees [HausaFilms.TV - Kannywood, Fina-finai, Hausa Movies, TV and Celebrities] |url=http://hausafilms.tv/awards/city-people-entertainment-awards-june-2014 |website=hausafilms.tv |accessdate=24 October 2019}}</ref>
| ''Babban Zaure''
| {{Nom}}
|-
! scope="row" | 2014
| 2nd Kannywood/MTN Awards<ref>{{cite web|title=Linda Ikeji's Blog|url=http://lindaikeji.blogspot.com/2015/02/kannywood-awards-when-mtn-celebrates.html}}</ref>
| Best Actress of the Year(Jury Choice)<ref>{{cite web|title=Premium Times Nigeria|url=http://www.premiumtimesng.com/arts-entertainment/176070-late-ibro-honoured-mtn-kannywood-awards-2015.html}}</ref>
| ''Daga Ni Sai Ke''
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2015
| Kannywood AWA 24 Film & Merit Award
| Best Supporting Actress
| ''Ali Yaga Ali''
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2016
| African Hollywood Awards
| Best Actress<ref>{{cite web
|url=https://www.premiumtimesng.com/arts-entertainment/hausa-movies-arts-entertainment/214643-hadiza-gabon-usman-uzee-honoured-african-hollywood-awards.html
|title=Hadiza Gabon, Usman Uzee honoured at African Hollywood Awards
|work =Premium Times Nigeria
|publisher=Mohammed Lere
|accessdate=6 November 2016}}</ref>
| ''African Films in Hausa Language''
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2017
| Arewa Night Award
| Recognition Award
|
| {{won}}
|-
! scope="row" | 2017
| 2017 Best of Kannywood Award
| Best Actress (Hausa)<ref>{{cite web |last1=Agbon |first1=Ehis |title=2017 CITY PEOPLE MOVIE AWARDS (NOMINEES FOR KANNYWOOD) |url=https://procyonnews.com/2017-city-people-movie-awards-nominees-for-kannywood/ |website=Procyon News |accessdate=24 October 2019 |date=16 September 2017}}</ref>
|
| {{Nom}}
|-
|}
=== Kyaututuka ===
Jadawalin kyaututtukan martabawa da Hadiza Aliyu Gabon ta samu
{| class="wikitable sortable"
!Year
!Girmamawa
!Rukuni
!Bangare
|-
! scope="row" |2016
|Kano State Senior Secondary Schools Management Board
|Certificate of Appreciation<ref>{{cite web|url=https://www.instagram.com/p/BNwVKYBhVtd/|title=Hadiza Aliyu Gabon on Instagram: Alhamdulillah ✌🏼️👌👌🏻|work=Instagram|publisher=Hadiza Aliyu Gabon|accessdate=10 December 2016}}</ref>
|''Educational Support''
|-
! scope="row" |2016
|Statup Kano
|Certificate of Appreciation<ref>{{cite web|url=https://twitter.com/AdizatouGabon/status/809842395844149252|title=Was honored to be part of Startup Kano Women Conference.. Women empowerment gives me so much joy. Alhamdulillah.|work=Twitter|publisher=Hadiza Aliyu|accessdate=16 December 2016}}</ref>
|''Empowerment Support''
|-
! scope="row" |2016
|Billycares Charity Foundation
|Recognition Award
| ''Philanthropy''
|-
! scope="row" |2019
|Hausa Students Association of Nigeria (BUK)
|Recognition Award
|''Educational Support''
|-
|}
=== Fina finai ===
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed"
|+
Fina finan ta
|- style="background:#b0c4de; text-align:center;"
! Shekara
! Sunan Fim
! Matsayin
! Nau'i
|-
|
| ''Daina Kuka''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Farar Saka''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Fataken Dare''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Kolo(film)|Kolo''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Mukaddari''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Sakayya''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Umarnin Uwa''
| Jaruma
| Fim
|-
|
| ''Ziyadat''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2009
| ''Artabu''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2010
| ''Wasila(film)|Wasila''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2010
| ''Umarnin Uwa''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| ''Aisha Humaira''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| '''Yar Maye''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| ''Badi Ba Rai''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| ''Akirizzaman''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| ''Dare Daya''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2012
| ''Wata Tafi Wata''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2013
| ''Da Kai Zan Gana''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2013
| ''Haske''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2013
| ''Ban Sani Ba''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Mai Dalilin Aure''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Daga Ni Sai Ke''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Ali Yaga Ali''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Basaja''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Uba Da 'Da''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Indon Kauye''
| Jaruma
| Comedy/Fim
|-
| 2014
| ''Ba'asi''
| Jaruma
| Fim
|-
| 2014
| ''Jarumta''
| Jaruma
| Fim
|-
|2017
| ''Gida da waje''
| Jaruma
| Fim
|-
|2017
| ''Ciki Da Raino''
|Jaruma
|Comedy/Fim
|-
|2019
| ''Hawwa Kulu''
| Jaruma
| Fim
|-
|2019
| ''Wakili''
| Jaruma
| Fim
|-
|2019
| ''Dan Birnin''
| Jaruma
| Fim
|-
|2019
| ''Gidan Badamasi''
| Jaruma
| Comedy/Fim
|}
== Hotuna ==
<gallery mode="packed-overlay" heights="140" caption="Hotunan Hadiza Gabon">
||Taci kwalliya
File:Hadiza Aliyu on Dandalina.jpg||Sanye da farin kaya
</gallery>
[[File:Hadiza Gabon.jpg|thumb|Hadiza Aliyu Gabon ]]
== Duba nan ==
* [[Rahama Sadau]]
* [[Hafsat Idris]]
* [[Jamila Umar Nagudu]]
* [[Fati Washa]]
* [[Maryam Booth]]
* [[Maryam Yahaya]]
* [[Aisha Aliyu Tsamiya]]
== Manazarta ==
{{reflist|2}}
<references />
{{DEFAULTSORT:Aliyu,Hadiza}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Mata]]
[[Category:Mata yan fim]]
[[Category:Yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Haihuwan 1989]]
qcax05a44bnwymef7oavvmv016ookmj
Jerin ƙasashen Afirka
0
12189
161496
153485
2022-07-26T12:29:22Z
CommonsDelinker
75
Removing [[:c:File:Bamakomali.jpg|Bamakomali.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Bamakomali.jpg|]].
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
Wannan shine jeri na Kasashen [[Afrika|Nahiyar Afrika]].
===kasashe===
Wadannan kasashen guda 54 sune sanannun kasashe da [[Majalisar Dinkin Duniya|MDD]] ta amince da su.
<ref>{{cite web |url=https://www.un.org/en/members/ |title=Member States |publisher=United Nations |accessdate=28 July 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110207190946/http://www.un.org/en/members/# |archive-date=2011-02-07 |url-status=live }}</ref> and the [[African Union]].<ref>{{cite web |url=http://www.au.int/en/member_states/countryprofiles |title=Member States |publisher=African Union |accessdate=15 July 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150109054331/http://www.au.int/en/member_states/countryprofiles |archivedate=9 January 2015 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.starafrica.com/en/news/detail-news/view/african-union-welcomes-south-sudan-as-th-180441.html |title=African Union Welcomes South Sudan as the 54th Member State of the Union |publisher=StarAfrica.com |date=27 July 2011 |accessdate=28 July 2011 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111223204621/http://www.starafrica.com/en/news/detail-news/view/african-union-welcomes-south-sudan-as-th-180441.html |archivedate=23 December 2011 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://articles.latimes.com/2013/mar/25/world/la-fg-central-african-republic-20130326 |title=African Union suspends Central African Republic after coup |publisher=Los Angeles Times |date=25 March 2013 |accessdate=14 March 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141231071827/http://articles.latimes.com/2013/mar/25/world/la-fg-central-african-republic-20130326# |archive-date=2014-12-31 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.worldometers.info/world-population/africa-population/ |title=Africa Population (LIVE) |publisher=www.worldometers.info |accessdate=31 July 2019}}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
! class="unsortable" | Tuta
! class="unsortable" | Taswira
! Sunan kasa<br><ref name="CIA Names">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2142.html |title=Field Listing :: Names |publisher=CIA |accessdate=28 July 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170701201536/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2142.html# |archive-date=2017-07-01 |url-status=live }}</ref><ref name="UN Names">{{cite web |url=http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/9th-uncsgn-docs/UNGEGN%20WG%20Country%20Names%20Document%20-%20August%202009.pdf |title=UNGEGN List of Country Names |publisher=United Nations Group of Experts on Geographical Names |year=2007 |accessdate=28 July 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728144159/http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/UNGEGN/docs/9th-uncsgn-docs/UNGEGN%20WG%20Country%20Names%20Document%20-%20August%202009.pdf# |archive-date=2011-07-28 |url-status=live }}</ref><ref name="Europa">{{cite web |url=http://publications.europa.eu/code/en/en-5000500.htm#fn-tw1 |title=List of countries, territories and currencies |publisher=Europa |date=9 August 2011 |accessdate=10 August 2011 |archive-url=https://www.webcitation.org/6I93W113s?url=http://publications.europa.eu/code/en/en-5000500.htm#fn-tw1#fn-tw1 |archive-date=2013-07-16 |url-status=live }}</ref>
! Sunan kasa da harshen gida<ref name="CIA Names"/><ref name="UN Names"/>
! Babban birni<br><ref name="Europa"/><ref name="Capital">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2057.html |title=Field Listing :: Capital |publisher=CIA |accessdate=3 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629164805/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2057.html# |archive-date=2011-06-29 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/geonames/ |title=UNGEGN World Geographical Names |publisher=United Nations Group of Experts on Geographical Names |date=29 July 2011 |accessdate=3 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110801231428/http://unstats.un.org/unsd/geoinfo/geonames/# |archive-date=2011-08-01 |url-status=live }}</ref>
! Hoto
! Jimillar Mutane<br><ref name="Population">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html |title=Country Comparison :: Population |publisher=CIA |date=July 2012 |accessdate=2 September 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927165947/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html# |archive-date=2011-09-27 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.worldometers.info/world-population/africa-population/ |title=Africa Population (LIVE) |publisher=www.worldometers.info |accessdate=31 July 2019}}</ref>
! Fadin kasa (km2)<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html The World Factbook] (Turanci)</ref>
|-
| [[File:Flag of Algeria.svg|centre|100px|border|link=Flag of Algeria|alt=Flag of Algeria]]
| [[File:Location Algeria AU Africa.svg|150px]]
| [[Aljeriya]]<br><br>People's Democratic Republic of Algeria
| [[Larabci]]: الجزائر — الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية <small>(''al-Jazāʼir—al-Jumhūriyya al-Jazāʾiriyya d-Dimuqrāṭiyya al-Šaʾbiyya'')</small>
| [[Aljir]]<br><br>[[Larabci]]: الجزائر <small>(''al-Jazā’er'')</small>
| [[File:Algeria-alger-16-16.jpg|Algiers, Algeria|center|250px|alt=Aljir, Aljeriya|thumb]]
| 42,734,474
| 2,381,740
|-
| [[File:Flag of Angola.svg|centre|100px|border|link=Tutar Angola]]
| [[File:Location Angola AU Africa.svg|150px]]
| [[Angola]]<br><br>Jamhuriyar Angola
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''Angola—República de Angola''
| [[Luanda]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Luanda''
| [[File:Night in Luanda, Angola.jpg|Luanda, Angola|alt=Luanda, Angola|thumb]]
| 31,850,503
| 1,246,700
|-
| [[File:Flag of Benin.svg|centre|100px|border|link=Tutar Benin]]
| [[File:Location Benin AU Africa.svg|150px]]
| [[Benin]]<br><br>Jamhuriyar Benin
| [[Faransanci]]: ''Bénin—République du Bénin''
| [[Porto-Novo]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Porto-Novo''
| [[File:Grande Mosquee Porto-Novo Benin Joseph Herve Ahissou.jpg|Porto-Novo, Benin|alt=Porto-Novo, Benin|thumb]]
| 11,822,102
| 112,622
|-
| [[File:Flag of Botswana.svg|centre|100px|border|link=Tutar Botswana]]
| [[File:Location Botswana AU Africa.svg|150px]]
| [[Botswana]]<br><br>Jamhuriyar Botswana
| [[Turanci]]: Botswana—Republic of Botswana<br><br>[[Tswana language|Tswana]]: ''Botswana—Lefatshe la Botswana''
| [[Gaborone]]<br><br>[[Turanci]]: Gaborone<br><br>[[Tswana language|Tswana]]: ''Gaborone''
| [[File:Ministry of health, Gaborone, Botswana 3.jpg|Gaborone, Botswana|alt=Gaborone, Botswana|thumb]]
| 2,378,064
| 581,726
|-
| [[File:Flag of Burkina Faso.svg|centre|100px|border|link=Tutar Burkina Faso]]
| [[File:Location Burkina Faso AU Africa.svg|150px]]
| [[Burkina Faso]]
| [[Faransanci]]: ''Burkina Faso''
| [[Ouagadougou]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Ouagadougou''
| [[File:Ouagadougou BCEAO.JPG|Ouagadougou, Burkina Faso|alt=Ouagadougou, Burkina Faso|thumb]]
| 20,368,357
| 274,000
|-
| [[File:Flag of Burundi.svg|centre|100px|border|link=Tutar Burundi]]
| [[File:Location Burundi AU Africa.svg|150px]]
| [[Burundi]]<br><br>Jamhuriyar Burundi
| [[Kirundi language|Kirundi]]: ''Burundi—Republika y'u Burundi''<br><br>[[Faransanci]]: ''Burundi—République du Burundi''
| [[Gitega]]<br><br>[[Kirundi language|Kirundi]]: ''Gitega''<br><br>[[Faransanci]]: ''Gitega''
| [[File:Road between Burundi Gitega and Bujumbura - Flickr - Dave Proffer (3).jpg|Gitega, Burundi|alt=Gitega, Burundi|thumb]]
| 11,605,933
| 27,830
|-
| [[File:Flag of Cameroon.svg|centre|100px|border|link=Tutar Kameru]]
| [[File:Location Cameroon AU Africa.svg|150px]]
| [[Kamaru]]<br><br>Jamhuriyar Kamero
| [[Turanci]]: Cameroon—Republic of Cameroon<br><br>[[Faransanci]]: ''Cameroun—République du Cameroun''
| [[Yaoundé]]<br><br>[[Turanci]]: Yaoundé<br><br>[[Faransanci]]: ''Yaoundé''
| [[File:Warda a Yaounde.jpg|Yaounde, Cameroon|alt=Yaoundé|thumb]]
| 25,312,993
| 475,442
|-
| [[File:Flag of Cape Verde.svg|centre|100px|border|link=Tutar Cabo Verde]]
| [[File:Location Cape Verde AU Africa.svg|150px]]
| [[Cabo Verde]]<br><br>Jamhuriyar Cabo Verde
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''Cabo Verde—República de Cabo Verde''
| [[Praia]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Praia''
| [[File:Praia, Cape Verde.jpg|Praia, Cape Verde|alt=Praia, Cape Verde|thumb]]
| 560,928
| 4,033
|-
| [[File:Flag of the Central African Republic.svg|centre|100px|border|link=Tutar Afirka ta Tsakiya]]
| [[File:Location Central African Republic AU Africa.svg|150px]]
| [[Afirka ta Tsakiya (ƙasa)|Afirka ta Tsakiya]]
| [[Sango language|Sango]]: ''Ködörösêse tî Bêafrîka''<br><br>[[Faransanci]]: ''République centrafricaine''
| [[Bangui]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Bangui''
| [[File:Traffic in main streets of Bangui, CAR, 2014.jpg|Bangui, Afirka ta Tsakiya|alt=Bangui, Afirka ta Tsakiya|thumb]]
| 4,825,711
| 622,984
|-
| [[File:Flag of Chad.svg|centre|100px|border|link=Tutar Cadi]]
| [[File:Location Chad AU Africa.svg|150px]]
| [[Cadi]]<br><br>Jamhuriyar Cadi
| [[Larabci]]: تشاد — جمهورية تشاد <small>(''Tšād—Jumhūriyyat Tšād'')</small><br><br>[[Faransanci]]: ''Tchad—République du Tchad''
| [[N'Djamena]]<br><br>[[Larabci]]: نجامينا <small>(''Nijāmīnā'')</small><br><br>[[Faransanci]]: ''Ndjamena''
| [[File:Chad,N'djamena2.JPG|N'djamena, Chad|alt=N'djamena, Cadi|thumb]]
| 15,814,345
| 1,284,000
|-
| [[File:Flag of Comoros.svg|centre|100px|border|link=Tutar Komoros]]
| [[File:Location Comoros AU Africa.svg|150px]]
| [[Komoros]]<br><br>Tarayyar Komoros
| [[Arabic language|Arabic]]: جزر القمر — جمهورية القمر المتحدة <small>(''Juzur al-Qamar—Jumhūriyyat al-Qamar al-Muttaḥida'')</small><br><br>[[Comorian language|Comorian]]: ''Komori—Udzima wa Komori''<br><br>[[Faransanci]]: ''Comores—Union des Comores''
| [[Moroni]]<br><br>[[Larabci]]: موروني <small>(''Mūrūnī'')</small><br><br>[[Faransanci]]: ''Moroni''
| [[File:Moroni City Comoros.JPG|Moroni, Komoros|alt=Moroni, Komoros|thumb]]
| 850,910
| 2,235
|-
| [[File:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|centre|100px|border|link=Tutar Jamhuriyar dimokuradiyya Kwango]]
| [[File:Location DR Congo AU Africa.svg|150px]]
| [[Jamhuriyar dimokuradiyya Kwango]]<ref group="n">Ko ''Congo-Kinshasa''. Tsohon suna: ''Zaire''.</ref>
| [[Faransanci]]: ''République démocratique du Congo''
| [[Kinshasa]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Kinshasa''
| [[File:Kinshasa downtown.jpg|Kinshasa, Jamhuriyar dimokuradiyya Kwango|alt=Kinshasa, Jamhuriyar dimokuradiyya Kwango|thumb]]
| 86,727,573
| 2,344,858
|-
| [[File:Flag of the Republic of the Congo.svg|centre|100px|border|link=Tutar Jamhuriyar Kwango]]
| [[File:Location Republic of the Congo AU Africa.svg|150px]]
| [[Jamhuriyar Kwango]]<ref group="n">Also known as ''Congo-Brazzaville''.</ref>
| [[Faransanci]]: ''République du Congo''
| [[Brazzaville]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Brazzaville''
|
| 5,542,197
| 342,000
|-
| [[File:Flag of Côte d'Ivoire.svg|centre|100px|border|link=Tutar Côte d'Ivoire]]
| [[File:Location Côte d'Ivoire AU Africa.svg|150px]]
| [[Côte d'Ivoire]]<br><br>Jamhuriyar Côte d'Ivoire
| [[Faransanci]]: ''Côte d'Ivoire—République de Côte d'Ivoire''
| [[Yamoussoukro]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Yamoussoukro''
|
| 25,531,083
| 322,460
|-
| [[File:Flag of Djibouti.svg|centre|100px|border|link=Tutar Jibuti]]
| [[File:Location Djibouti AU Africa.svg|150px]]
| [[Jibuti (ƙasa)|Jibuti]]<br><br>Jamhuriyar Jibuti
| [[Larabci]]: جيبوتي — جمهورية جيبوتي <small>(''Jibūti—Jumhūrīyat Jibūti'')</small><br><br>[[Faransanci]]: ''Djibouti—République de Djibouti''
| [[Jibuti (birni)|Jibuti]]<br><br>[[Larabci]]: مدينة جيبوتي <small>(''Jibūti Madīna'')</small><br><br>[[French language|French]]: ''Ville de Djibouti''
| [[File:Djibouti city corner building.jpg|Djibouti City, Djibouti|alt=Djibouti City, Djibouti |thumb]]
| 971,408
| 23,200
|-
| [[File:Flag of Egypt.svg|centre|100px|border|link=Tutar Misra]]
| [[File:Location Egypt AU Africa.svg|150px]]
| [[Misra]]<br><br>Arab Republic of Egypt<ref group="n">Some territory could be argued to be a part of [[Asia]] or Africa.</ref>
| [[Larabci]]: مصر — جمهورية مصر العربية <small>(''Miṣr—Jumhūrīyat Miṣr al-ʿArabiyya'')</small>
| [[Kairo]]<br><br>[[Larabci]]: القاهرة <small>(''al-Qāhirah'')</small>
| [[File:Cairo from Cairo Tower-Egypt.jpg|Cairo, Egypt|alt=Cairo, Egypt|thumb]]
| 101,168,745
| 1,001,449
|-
| [[File:Flag of Equatorial Guinea.svg|centre|100px|border|link=Flag of Equatorial Guinea]]
| [[File:Location Equatorial Guinea AU Africa.svg|150px]]
| [[Gini Ikwatoriya]]<br><br>Republic of Equatorial Guinea
| [[Faransanci]]: ''Guinée équatoriale—République de Guinée équatoriale''<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Guiné Equatorial—República da Guiné Equatorial''<br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''Guinea Ecuatorial—República de Guinea Ecuatorial''
| [[Malabo]]<ref group="n">[[Oyala]] is to be the future capital of Equatorial Guinea; currently under construction.</ref><br><br>[[Faransanci]]: ''Malabo''<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Malabo''<br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''Malabo''
| [[File:View from my apartment1.jpg|Malabo, Equatorial Guinea|alt=Malabo, Equatorial Guinea|thumb]]
| 1,360,104
| 28,051
|-
| [[File:Flag of Eritrea.svg|centre|100px|border|link=Flag of Eritrea]]
| [[File:Location Eritrea AU Africa.svg|150px]]
| [[Eritrea]]<br><br>State of Eritrea
| [[Larabci]]: إرتريا — دولة إرتريا <small>(''ʾIritriyā—Dawlat ʾIritriyā'')</small><br><br>[[Turanci]]: ''Eritrea—State of Eritrea''<br><br>[[Tigrinya language|Tigrinya]]: ኤርትራ — ሃገረ ኤርትራ <small>(''ʾErtra—Hagere ʾErtra'')</small>
| [[Asmara]]<br><br>[[Larabci]]: أسمرة <small>(''ʾAsmara'')</small><br><br>[[Tigrinya language|Tigrinya]]: ''ኣስመራ''<small>(''Asmera'')</small>
| [[File:Asmara-New Building.jpeg|Asmera, Eritrea|alt=Asmera, Eritrea|thumb]]
| 5,309,659
| 117,600
|-
| [[File:Flag of Swaziland.svg|centre|100px|border|link=Tutar Swaziland]]
| [[File:Location Swaziland AU Africa.svg|150px]]
| [[Eswatini]]<br><br>Kingdom of Eswatini
| [[Turanci]]: Eswatini—Kingdom of Eswatini<br><br>[[Swazi language|Swazi]]: ''eSwatini—Umbuso weSwatini''
| [[Lobamba]] <small>(royal and legislative)</small><br>[[Mbabane]] <small>(administrative)</small><br><br>[[Turanci]]: Lobamba, Mbabane <br><br>[[Swazi language|Swazi]]: Lobamba, ÉMbábáne
| [[File:Parliament building of Eswatini, Lobamba.jpg|Lobamba, Eswatini|alt=Lobamba, Eswatini|thumb]]<br>[[File:Central Bank of Eswatini.jpg|Mbabane, Eswatini|alt=Mbabane, Eswatini|thumb]]
| 1,415,414
| 17,364
|-
| [[File:Flag of Ethiopia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Habasha]]
| [[File:Location Ethiopia AU Africa.svg|150px]]
| [[Habasha]]<br><br>Federal Democratic Republic of Ethiopia
| [[Amharic]]: Iትዮጵያ — የIትዮጵያ ፈደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ <small>(''Ītyōṗṗyā—Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dēmōkrāsīyāwī Rīpeblīk'')</small>
| [[Addis Ababa]]<br><br>[[Amharic]]: ''አዲስ አበባ'' <small>(''Addis Abäba'')</small>
| [[File:Addis Ababa (16314616596).jpg|Addis Ababa, Habasha|alt=Addis Ababa, Habasha|thumb]]
| 110,135,635
| 1,104,300
|-
| [[File:Flag of Gabon.svg|centre|100px|border|link=Flag of Gabon]]
| [[File:Location Gabon AU Africa.svg|150px]]
| [[Gabon]]<br><br>Gabonese Republic
| [[Faransanci]]: ''Gabon—République gabonaise''
| [[Libreville]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Libreville''
| [[File:Libreville beachfront 2.JPG|Libreville, Gabon|alt=Libreville, Gabon |thumb]]
| 2,109,099
| 267,668
|-
| [[File:Flag of The Gambia.svg|centre|100px|border|link=Flag of The Gambia]]
| [[File:Location Gambia AU Africa.svg|150px]]
| [[Gambiya]]<br><br> Jamhuriyar Gambiya
| [[Turanci]]: ''The Gambia—Republic of the Gambia''
| [[Banjul]]<br><br>[[English language|English]]: ''Banjul''
| [[File:Banjul-uitzicht.jpg|Banjul, Gambiya|alt=Banjul, Gambiya|thumb]]
| 2,228,075
| 10,380
|-
| [[File:Flag of Ghana.svg|centre|100px|border|link=Flag of Ghana]]
| [[File:Location Ghana AU Africa.svg|150px]]
| [[Gana]]<br><br>Jamhuriyar Gana
| [[Turanci]]: Ghana—Republic of Ghana
| [[Accra]]<br><br>[[Turanci]]: Accra
|[[File:Accra Skyline - Ghana.jpg|Accra, Ghana|alt=Accra, Ghana|thumb]]
| 30,096,970
| 238,534
|-
| [[File:Flag of Guinea.svg|centre|100px|border|link=Flag of Guinea]]
| [[File:Location Guinea AU Africa.svg|150px]]
| [[Gini]]<ref group="n">Ko ''Gine'' ko ''Gine/i-Conakry''.</ref><br><br>Jamhuriyar Gini
| [[Faransanci]]: ''Guinée—République de Guinée''
| [[Conakry]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Conakry''
| [[File:2013 Conakry Guinea 14418728438.jpg|Conakry Guinea|alt=Conakry, Gini|thumb]]
| 13,398,180
| 245,857
|-
| [[File:Flag of Guinea-Bissau.svg|centre|100px|border|link=Flag of Guinea-Bissau]]
| [[File:Location Guinea Bissau AU Africa.svg|150px]]
| [[Guinea-Bissau]]<br><br>Republic of Guinea-Bissau
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''Guiné-Bissau—República da Guiné-Bissau''
| [[Bissau]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Bissau''
| [[File:20130610 - Monumento aos Heróis da Independência.jpg|Bissau, Guinea-Bissau|alt=Bissau, Guinea-Bissau |thumb]]
| 1,953,723
| 36,125
|-
| [[File:Flag of Kenya.svg|centre|100px|border|link=Flag of Kenya]]
| [[File:Location Kenya AU Africa.svg|150px]]
| [[Kenya]]<br><br>Jamhuriyar Kenya
| [[Turanci]]: Kenya—Republic of Kenya<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Kenya—Jamhuri ya Kenya''
| [[Nairobi]]<br><br>[[Turanci]]: Nairobi<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Nairobi''
| [[File:Nairobi, Kenya (16703357583).jpg|Nairobi, Kenya|alt=Nairobi, Kenya|thumb]]
| 52,214,791
| 580,367
|-
| [[File:Flag of Lesotho.svg|centre|100px|border|link=Flag of Lesotho]]
| [[File:Location Lesotho AU Africa.svg|150px]]
| [[Lesotho]]<br><br>Kingdom of Lesotho
| [[English language|English]]: Lesotho—Kingdom of Lesotho<br><br>[[Sotho language|Sotho]]: ''Lesotho—Muso oa Lesotho''
| [[Maseru]]<br><br>[[English language|English]]: Maseru<br><br>[[Sotho language|Sotho]]: ''Maseru''
| [[File:Maseru, Lesotho - panoramio.jpg|Maseru, Lesotho|alt=Maseru, Lesotho |thumb]]
| 2,292,682
| 30,355
|-
| [[File:Flag of Liberia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Liberia]]
| [[File:Location Liberia AU Africa.svg|150px]]
| [[Liberia]]<br><br>Jamhuriyar Liberia
| [[Turanci]]: Liberia—Republic of Liberia
| [[Monrovia]]<br><br>[[Turanci]]: Monrovia
| [[File:Monrovia, Liberia - panoramio (48).jpg|Monrovia, Liberia|alt=Monrovia, Liberia |thumb]]
| 4,977,720
| 111,369
|-
| [[File:Flag of Libya.svg|centre|100px|border|link=Tutar Libya]]
| [[File:Location Libya AU Africa.svg|150px]]
| [[Libya]]<br><br>State of Libya
| [[Larabci]]: ليبيا <small>(''Lībiyā'')</small><br><br>[[Berber language|Berber]]: ⵍⵉⴱⵢⴰ <small>(''Libya'')</small>
| [[Tripoli]]<br><br>[[Larabci]]: طرابلس <small>(''Ṭarābulus'')</small><br><br>[[Berber languages|Berber]]: ⵟⵔⴰⴱⵍⴻⵙ <small>(''Ṭrables'')</small>
| [[File:Beirut Street Tripoli Libya.JPG|Tripoli, Libya|alt=Tripoli, Libya |thumb]]
| 6,569,864
| 1,759,540
|-
| [[File:Flag of Madagascar.svg|centre|100px|border|link=Tutar Madagascar]]
| [[File:Location Madagascar AU Africa.svg|150px]]
| [[Madagaskar]]<br><br>Republic of Madagascar
| [[Faransanci]]: ''Madagascar—République de Madagascar<br><br>[[Malagasy language|Malagasy]]: ''Repoblikan'i Madagasikara''
| [[Antananarivo]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Antananarivo''<br><br>[[Malagasy language|Malagasy]]: ''Antananarivo''
| [[File:Cinemas in Antananarivo Madagascar.JPG|Antananarivo, Madagascar|alt=Antananarivo, Madagascar |thumb]]
| 26,969,642
| 587,041
|-
| [[File:Flag of Malawi.svg|centre|100px|border|link=Tutar Malawi]]
| [[File:Location Malawi AU Africa.svg|150px]]
| [[Malawi]]<br><br>Republic of Malawi
| [[Chewa language|Chichewa]]: ''Malaŵi—Dziko la Malaŵi''<br><br>English: Malawi—Republic of Malawi
| [[Lilongwe]]<br><br>[[Chewa language|Chichewa]]: ''Lilongwe''<br><br>[[English language|English]]: Lilongwe
|
| 19,718,743
| 118,484
|-
| [[File:Flag of Mali.svg|centre|100px|border|link=Tutar Mali]]
| [[File:Location Mali AU Africa.svg|150px]]
| [[Mali]]<br><br>Jamhuriyar Mali
| [[Faransanci]]: ''Mali—République du Mali''
| [[Bamako]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Bamako''
|
| 19,689,140
| 1,240,192
|-
| [[File:Flag of Mauritania.svg|centre|100px|border|link=Tutar Mauritania]]
| [[File:Location Mauritania AU Africa.svg|150px]]
| [[Muritaniya]]<br><br>Islamic Republic of Mauritania
| [[Larabci]]: موريتانيا — الجمهورية الإسلامية الموريتانية <small>(''Mūrītānīyya—al-Jumhūriyya al-ʾIslāmiyya al-Mūrītānīyya'')</small>
| [[Nouakchott]]<br><br>[[Larabci]]: نواكشوط <small>(''Nuwākshūṭ'')</small>
|
| 4,661,149
| 1,030,700
|-
| [[File:Flag of Mauritius.svg|centre|100px|border|link=Tutar Moris]]
| [[File:Location Mauritius AU Africa.svg|150px]]
| [[Moris]]<br><br>Jamhuriyar Moris
| [[Turanci]]: Mauritius—Republic of Mauritius<br><br>[[Faransanci]]: ''Maurice—République de Maurice''<br><br>[[Mauritian Creole]] ''Moris—Repiblik Moris''
| [[Port Louis]]<br><br>[[Turanci]]: Port Louis<br><br>[[Faransanci]]: ''Port-Louis''<br><br>[[Mauritian Creole]]: ''Porlwi''
| [[File:Port Louis, Mauritius at night.jpg|Port Louis, Moris|alt=Port Louis, Moris|thumb]]
| 1,271,368
| 2,040
|-
| [[File:Flag of Morocco.svg|centre|100px|border|link=Tutar Moroko]]
| [[File:Morocco WS-included (orthographic projection).svg|150px]]
| [[Moroko]]<br><br>Kingdom of Morocco
| [[Larabci]] : المغرب — المملكة المغربية <small>(''al-Maḡrib—al-Mamlaka al-Maḡribiyya'')</small><br><br>[[Berber languages|Berber]]: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ <small>(''Tageldit n-Elmaġrib'')</small>
| [[Rabat]]<br><br>[[Arabic language|Arabic]]: الرباط <small>(''ar-Ribaaṭ'')</small><br><br>[[Berber language|Berber]]: ⴰⵕⴱⴰⵟ <small>(''Aṛbaṭ'')</small>
| [[File:Pedestrians and Kasbah Walls - Rabat - Morocco.jpg|Rabat, Morocco|alt=Rabat, Morocco |thumb]]
| 36,635,156
| 446,550 excludes all disputed territories; 710,850 includes the Moroccan-administered parts of [[Western Sahara]] (claimed as the [[Sahrawi Arab Democratic Republic]] by the [[Polisario Front]]).
|-
| [[File:Flag of Mozambique.svg|centre|100px|border|link=Tutar Mozambique]]
| [[File:Location Mozambique AU Africa.svg|150px]]
| [[Mozambique]]<br><br>Republic of Mozambique
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''Moçambique—República de Moçambique''
| [[Maputo]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Maputo''
| [[File:Maputo, Mozambique view.jpg|Maputo, Mozambique|alt=Maputo, Mozambique |thumb]]
| 31,408,823
| 801,590
|-
| [[File:Flag of Namibia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Namibiya]]
| [[File:Location Namibia AU Africa.svg|150px]]
| [[Namibiya]]<br><br>Jamhuriyar Namibiya
| [[Turanci]]: Namibia—Republic of Namibia
| [[Windhoek]]<br><br>[[Turanci]]: Windhoek
| [[File:Windhoek Central, Windhoek, Namibia - panoramio (13).jpg|Windhoek, Namibia|alt=Windhoek, Namibia |thumb]]
| 2,641,996
| 825,418
|-
| [[File:Flag of Niger.svg|centre|100px|border|link=Tutar Nijar]]
| [[File:Location Niger AU Africa.svg|150px]]
| [[Nijar (ƙasa)|Nijar]]<br><br>Jamhuriyar Nijar
| [[Faransanci]]: ''Niger—République du Niger''
| [[Niamey]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Niamey''
| [[File:Niamey harobanda.jpg|Niamey, Niger|thumb]]
| 23,176,691
| 1,267,000
|-
| [[File:Flag of Nigeria.svg|centre|100px|border|link=Tutar Nijeriya]]
| [[File:Location Nigeria AU Africa.svg|150px]]
| [[Nijeriya]]<br><br>Jamhuriyar Tarayyar Nijeriya
| [[Turanci]]: Nigeria—Federal Republic of Nigeria
| [[Abuja]]<br><br>[[Turanci]]: Abuja
| [[File:Abuja, Nigeria - panoramio.jpg|Abuja, Nigeria|thumb]]
| 200,962,417
| 923,768
|-
| [[File:Flag of Rwanda.svg|centre|100px|border|link=Tutar Rwanda]]
| [[File:Location Rwanda AU Africa.svg|150px]]
| [[Rwanda]]<br><br>Jamhuriyar Rwanda
| [[Turanci]]: Rwanda—Republic of Rwanda<br><br>[[Faransanci]]: ''Rwanda—République du Rwanda''<br><br>[[Kinyarwanda language|Kinyarwanda]] ''Rwanda—Repubulika y'u Rwanda''
| [[Kigali]]<br><br>[[Turanci]]: Kigali<br><br>[[Faransanci]]: ''Kigali''<br><br>[[Kinyarwanda language|Kinyarwanda]] ''Kigali''
| [[File:Kigali's Convention Center.jpg|Kigali, Rwanda|thumb]]
| 12,794,412
| 26,798
|-
| [[File:Flag of Sao Tome and Principe.svg|centre|100px|border|link=Tutar Sao Tome and Principe]]
| [[File:Location São Tomé and Príncipe AU Africa.svg|150px]]
| [[Sao Tome da Prinsipe]]<br><br>Democratic Republic of São Tomé and Príncipe
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''São Tomé e Príncipe—República Democrática de São Tomé e Príncipe''
| [[São Tomé]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''São Tomé''
| [[File:Vue aérienne du nord de l'île de Sao Tomé (3).jpg|Sào Tomé, Sáo Tomé and Principe|thumb]]
| 213,379
| 964
|-
| [[File:Flag of Senegal.svg|centre|100px|border|link=Tutar Senegal]]
| [[File:Location Senegal AU Africa.svg|150px]]
| [[Senegal]]<br><br>Jamhuriyar Senegal
| [[Faransanci]]: ''Sénégal—République du Sénégal''
| [[Dakar]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Dakar''
| [[File:Dakar Senegal - Looking North (5274051599).jpg|Dakar, Senegal|thumb]]
| 16,743,859
| 196,723
|-
| [[File:Flag of Seychelles.svg|centre|100px|border|link=Tutar Seychelles]]
| [[File:Location Seychelles AU Africa.svg|150px]]
| [[Seychelles]]<br><br>Republic of Seychelles
| [[English language|English]]: Seychelles—Republic of Seychelles<br><br>[[French language|French]]: ''Seychelles—République des Seychelles''<br><br>[[Seychellois Creole]]: ''Sesel— Repiblik Sesel''
| [[Victoria, Seychelles|Victoria]]<br><br>[[English language|English]]: Victoria<br><br>[[French language|French]]: ''Victoria''<br><br>[[Seychellois Creole]]: ''Victoria''
| [[File:Market Street Victoria Seychelles.jpg|Victoria, Seychelles|thumb]]
| 95,702
| 451
|-
| [[File:Flag of Sierra Leone.svg|centre|100px|border|link=Tutar Sierra Leone]]
| [[File:Location Sierra Leone AU Africa.svg|150px]]
| [[Sierra Leone]]<br><br>Republic of Sierra Leone
| [[Turanci]]: Sierra Leone—Republic of Sierra Leone
| [[Freetown]]<br><br>[[Turanci]]: Freetown
| [[File:Freetown, Sierra Leone (1429746128).jpg|Freetown, Sierra Leone|thumb]]
| 7,883,123
| 71,740
|-
| [[File:Flag of Somalia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Somaliya]]
| [[File:Location Somalia AU Africa.svg|150px]]
| [[Somaliya]]<br><br>Jamhuriyar Tarayyar Somaliya
| [[Larabci]]: الصومال — جمهورية الصومال الديموقراطية <small>(''Aṣ-Ṣomāl—Jumhūriyya aṣ-Ṣomāl al-Fidrāliyya'')</small><br><br>[[Somali language|Somali]]: Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya
| [[Mogadishu]]<br><br>[[Somali language|Somali]]: [[Muqdisho]]<br><br>[[Larabci]]: مقديشو <small>(''Maqadīshū'')</small>
| [[File:Mogadishu Somalia.jpg|Mogadishu, Somaliya|thumb]]
| 15,636,171
| 637,657
|-
| [[File:Flag of South Africa.svg|centre|100px|border|link=Tutar Afirka ta Kudu]]
| [[File:Location South Africa AU Africa.svg|150px]]
| [[Afirka ta Kudu]]<br><br>Jamhuriyar Afirka ta Kudu
| [[Afrikaans]]: ''Suid-Afrika—Republiek van Suid-Afrika''<br>
{{collapsible list
|titlestyle = background:transparent;text-align:left;padding-left:2.5em;font-size:85%;<!--size of [show]/[hide] link-->
|title = 10 other official names
|[[Turanci]]: South Africa—Republic of South Africa<br>[[Tsonga language|Tsonga]]: ''Afrika Dzonga—Riphabliki ra Afrika Dzonga''<br>[[Tswana language|Tswana]]: ''Aforika Borwa—Rephaboliki ya Aforika Borwa''<br>[[Southern Ndebele language|Southern Ndebele]]: ''Sewula Afrika—iRiphabliki yeSewula Afrika''<br>[[Northern Sotho language|Northern Sotho]]: ''Afrika-Borwa—Repabliki ya Afrika-Borwa''<br>[[Sotho language|(Southern) Sotho]]: ''Afrika Borwa—Rephaboliki ya Afrika Borwa''<br>[[Swazi language|Swati]]: ''Ningizimu Afrika—iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika''<br>[[Xhosa language|Xhosa]]: ''uMzantsi Afrika—iRiphabliki yomZantsi Afrika''<br>[[Venda language|Venda]]: ''Afurika Tshipembe—Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe''<br>[[Zulu language|Zulu]]: ''Ningizimu Afrika—iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika'' }}
| [[Bloemfontein]] <small>(judicial)</small>,<br> [[Cape Town]] <small>(legislative)</small>,<br> and [[Pretoria]] <small>(executive)</small>
| [[File:Bloemfontein panorama.jpg|Bloemfontein, South Africa|thumb]]<br> [[File:Skyscrapers in Cape Town City.jpg|Cape Town, South Africa|thumb]]<br> [[File:Pretoria Old Raadsaal with Kruger Monument.jpeg|Pretoria, South Africa|thumb]]
| 58,065,097
| 1,221,037
|-
| [[File:Flag of South Sudan.svg|centre|100px|border|link=Tutar Sudan ta Kudu]]
| [[File:Location South Sudan AU Africa.svg|150px]]
| [[Sudan ta Kudu]]<br><br>Jamhuriyar Sudan ta Kudu
| [[Turanci]]: South Sudan—Republic of South Sudan
| [[Juba]]<br><br>Turanci: Juba
| [[File:JUBA @ PEACE , SOUTH SUDAN.jpg|Juba, Sudan ta Kudu|thumb]]
| 13,263,184
| 644,329
|-
| [[File:Flag of Sudan.svg|centre|100px|border|link=Tutar Sudan]]
| [[File:Location Sudan AU Africa.svg|150px]]
| [[Sudan]]<br><br>Jamhuriyar Sudan
| [[Larabci]]: السودان — جمهورية السودان <small>(''As-Sūdān—Jumhūriyya as-Sūdān'')</small><br><br>[[Turanci]]: Republic of the Sudan
| [[Khartoum]]<br><br>[[Larabci]]: ''الخرطوم'' <small>(''al-Kharṭūm'')</small><br>
| [[File:Khartoum City View.jpg|Khartoum, Sudan|thumb]]
| 42,514,094
| 1,861,484
|-
| [[File:Flag of Tanzania.svg|centre|100px|border|link=Tutar Tanzaniya]]
| [[File:Location Tanzania AU Africa.svg|150px]]
| [[Tanzaniya]]<br><br>Jamhuriyar Tarayyar Tanzaniya
| [[Turanci]]: Tanzania—United Republic of Tanzania<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Tanzania—Jamhuri ya Muungano wa Tanzania''
| [[Dodoma]] (official)<br>[[Dar es Salaam]] ([[seat of government]])<br><br>[[Turanci]]: Dodoma<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Dodoma''
| [[File:Sede del Chama Cha Mapinduzi (CCM) a Dodoma (Tanzania).jpg|Dodoma, Tanzaniya|thumb]]
| 60,913,557
| 945,203
|-
| [[File:Flag of Togo.svg|centre|100px|border|link=Tutar Togo]]
| [[File:Location Togo AU Africa.svg|150px]]
| [[Togo]]<br><br>Jamhuriyar Togo
| [[Faransanci]]: ''Togo—République Togolaise''
| [[Lomé]]<br><br>[[Faransanci]]: ''Lomé''
| [[File:Sunset of Togo.jpg|Lomé, Togo|thumb]]
| 8,186,384
| 56,785
|-
| [[File:Flag of Tunisia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Tunisiya]]
| [[File:Location Tunisia AU Africa.svg|150px]]
| [[Tunisiya]]<br><br>Jamhuriyar Tunisiya
| [[Larabci]]: تونس — الجمهورية التونسية <small>(''Tūnis—al-Jumhūriyya at-Tūnisīyya'')</small>
| [[Tunis]]<br><br>[[Larabci]]: تونس <small>(''Tūnis'')</small>
| [[File:Tunis Bab El Bhar.JPG|Tunis, Tunisiya|thumb]]
| 11,783,168
| 163,610
|-
| [[File:Flag of Uganda.svg|centre|100px|border|link=Tutar Uganda]]
| [[File:Location Uganda AU Africa.svg|150px]]
| [[Uganda]]<br><br>Jamhuriyar Uganda
| [[Turanci]]: Uganda—Republic of Uganda<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Uganda—Jamhuri ya Uganda''
| [[Kampala]]<br><br>[[Turanci]]: Kampala<br><br>[[Swahili language|Swahili]]: ''Kampala''
| [[File:KampalaRd Uganda house Kampala.JPG|Kampala, Uganda|thumb]]
| 45,711,874
| 236,040
|-
| [[File:Flag of Zambia.svg|centre|100px|border|link=Tutar Zambiya]]
| [[File:Location Zambia AU Africa.svg|150px]]
| [[Zambiya]]<br><br>Jamhuriyar Zambiya
| [[Turanci]]: Zambia—Republic of Zambia
| [[Lusaka]]<br><br>[[Turanci]]: Lusaka
| [[File:Lusaka, Zambia at Night.jpg|Lusaka, Zambiya|thumb]]
| 18,137,369
| 752,614
|-
| [[File:Flag of Zimbabwe.svg|centre|100px|border|link=Tutar Zimbabwe]]
| [[File:Location Zimbabwe AU Africa.svg|150px]]
| [[Zimbabwe]]<br><br>Jamhuriyar Zimbabwe
| [[Turanci]]: Zimbabwe—Republic of Zimbabwe
| [[Harare]]<br><br>[[Turanci]]: Harare
| [[File:Harare, Zimbabwe. 04.JPG|Harare, Zimbabwe|thumb]]
| 17,297,495
| 390,757
|}
===Wanda amincewar su bata kammalu ba===
Wannan shine jeri na kasashen da suka aiyana yancin kai amma kuma basu samu amincewar wasu kasashe ba, amma kuma wasu kasashen na kallon su a matsayin masu cin gashin Kansu. Kuma such ba mammbobi bane ba a [[Majalisar Dinkin Duniya|MDD]] kuma basu a mamba na kungiyar Taraiyar Afrika. Misali na irin wannan kasa itace ta [[Yammacin Sahara]] wadda keda babban birni a [[Tifariti]] and [[government in exile]]
====Kasai====
{| class="wikitable sortable"
|-
! class="unsortable" | Tuta
! class="unsortable" | Taswira
! Sunan kasa
! Matsayu
! Sunan kasa a harshen gida
! Babbab birni
! Jimillar mutane
! Fadin kasa
|-
| [[File:Flag of the Sahrawi Arab Democratic Republic.svg|centre|100px|border|link=Flag of the Sahrawi Arab Democratic Republic]]
| [[File:Location Western Sahara AU Africa.svg|150px]]
| Jamhuriyyar Demokadiyyar Larabawan Sahrawi.<ref group="n">Occupies part of the territory of [[Western Sahara]], disputed with Morocco.</ref>
| Yankin Kudancin [[Moroko]] yana da'awar yankin a matsayin kasa ce mai cin gashin kai. Kuma Taraiyar Afrika ma ta amince da ta. Kuma kashe 47 na Majalisar dinkin duniya sun amince da wakilcin ta a majalisar.
| [[Larabci]]: الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية <small>(''al-Jumhūrīyah al-‘Arabīyah aṣ-Ṣaḥrāwīyah ad-Dīmuqrāṭīyah'')</small><br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''República Árabe Saharaui Democrática''
| [[El Aaiún]] <small>(proclaimed)</small><ref group="n">Currently under Moroccan administration. [[Tifariti]] is the factual [[temporary capital]], but [[Tindouf]] located in [[Algeria]] is the place of some government and military facilities.</ref><br><br>[[Arabic language|Arabic]]: العيون <small>(''al-ʿuyūn'')</small><br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''El Aaiún''
| 582,478
| {{sort|267405|{{convert|267405|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|}
===Wanda ba'a amince da ita ba===
Wannan itace kasar da ta aiyana yancin kai amma kuma babu kasar da ta amince da ita kuma Majalisar dinkin duniya ma bata amince mata ba hakama kungiyar taraiyar Afrika.
{| class="wikitable sortable"
|-
! class="unsortable" | Tuta
! class="unsortable" | Taswira
! Sunan kasa
! Matsayi
! Sunan kasa a harshen gida
! Babban birni
! Jimillar mutane
! Fadin kasa
|-
| [[File:Flag of Somaliland.svg|centre|100px|border|link=Flag of Somaliland]]
| [[File:Location Somaliland AU Africa.svg|150px]]
| [[Somaliland]]<br><br>Jamhuriyar Somaliland<ref name="SomalilandConstitution">Name used in [http://www.somalilandlaw.com/Somaliland_Constitution/body_somaliland_constitution.htm#Heading The Constitution of the Republic of Somaliland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924103731/http://www.somalilandlaw.com/Somaliland_Constitution/body_somaliland_constitution.htm#Heading#Heading |date=2015-09-24 }}</ref><ref name="Hassig">Susan M. Hassig, Zawiah Abdul Latif, ''Somalia'', (Marshall Cavendish: 2007), p.10.</ref>
| Kasa a yankin kasar [[Somaliya]].<ref name="Tukpmorttsep">{{cite web|title=The Transitional Federal Charter of the Somali Republic |publisher=[[University of Pretoria]] |date=1 February 2004 |url=http://www.chr.up.ac.za/hr_docs/countries/docs/charterfeb04.pdf |accessdate=2 February 2010 |url-status=unfit |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081218004011/http://www.chr.up.ac.za/hr_docs/countries/docs/charterfeb04.pdf |archivedate=December 18, 2008 }} "The Somali Republic shall have the following boundaries. (a) North; Gulf of Aden. (b) North West; Djibouti. (c) West; Ethiopia. (d) South south-west; Kenya. (e) East; Indian Ocean."</ref> Recognized by no [[Foreign relations of Somaliland|UN member]].<ref name="NYT">Lacey, Marc (5 June 2006). [https://www.nytimes.com/2006/06/05/world/africa/05somaliland.html The Signs Say Somaliland, but the World Says Somalia] {{Webarchive|url=https://www.webcitation.org/5z4NpH8Zd?url=http://www.nytimes.com/2006/06/05/world/africa/05somaliland.html# |date=2011-05-30 }}. ''The New York Times''. Retrieved 2010-05-25.</ref><ref>{{cite web |url=https://www.un.org/webcast/pdfs/unia991.pdf |title=UN in Action: Reforming Somaliland's Judiciary |format=PDF |accessdate=2012-05-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120121075522/http://www.un.org/webcast/pdfs/unia991.pdf# |archive-date=2012-01-21 |url-status=live }}</ref>
| [[Arabic language|Arabic]]: جمهورية أرض الصومال — أرض الصومال <small>(''Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl'')</small><br><br>[[Somali language|Somali]]: ''Jamhuuriyadda Somaliland''
| [[Hargeisa]]<br><br>[[Larabci]]: هرجيسا <br><br>[[Somali language|Somali]]: ''Hargeysa''
| 4,000,000
| {{sort|137600|{{convert|137600|km2|sqmi|0|abbr=on}}}}
|}
==Kasashen da basu samu yanci ba==
Akwai kasashe guda goma wadanda basu samu yancin kansu ba. Yawancin su tsuburai ne.
===Kasashen da suka dogara da Kansu===
Wadannan sune jerin kasashen da bash samu cikakken iko ba amma kuma suna gudanar da gwamnatin su.
{| class="wikitable sortable"
|-
! class="unsortable" | Tuta
! class="unsortable" | Taswira
! Sunan kasa
! Matsayi<ref name="Field Listing :: Dependency Status">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2006.html |title=Field Listing :: Dependency Status |publisher=CIA |accessdate=8 August 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629164914/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2006.html# |archive-date=2011-06-29 |url-status=live }}</ref>
! Sunan kasa da harshen gida
! Babban birni
! Jimillar mutane
! Fadin kasa<ref name="Area"/>
|-
| [[File:Flag of the French Southern and Antarctic Lands.svg|centre|100px|border|link=Flag of the French Southern and Antarctic Lands]]
| [[File:French Southern and Antarctic Lands in its region (Scattered islands in the Indian Ocean only) (small islands magnified).svg|150px]]
| French Southern and Antarctic Lands.<ref group="n">Only the [[Scattered Islands in the Indian Ocean|Îles Éparses]] are considered part of the African continent. The remaining four districts lie outside the continental shelf in the [[List of islands in the Indian Ocean|Indian Ocean]] or [[Territorial claims in Antarctica|Antarctica]].</ref>
| [[Overseas departments and territories of France|French overseas territory]]
| <!-- Names in Native Languages-->
| [[Saint-Pierre, Réunion|Saint-Pierre]]<ref group="n">The main station on the Îles Éparses is on [[Tromelin Island|Tromelin]]. The headquarters of the district chief, however, is [[Saint-Pierre, Réunion|Saint-Pierre]], in [[Réunion]].</ref>
| No permanent population<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fs.html|title=French Southern and Antarctic Lands|accessdate=5 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20070814210412/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fs.html#|archive-date=2007-08-14|url-status=live}}</ref>
| {{convert|38.60|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of the United Kingdom.svg|centre|100px|border|link=Union Jack]]
| [[File:LocationStHelena.png|150px]]
| [[Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha]]
| [[British Overseas Territories|British overseas territory]]
| <!-- Names in Native Languages-->
| [[Jamestown, Saint Helena|Jamestown]]
| 5,633
| {{convert|420|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|}
==Wasu Kasashen==
Akwai wasu kasashen kuma wadanda suke a karkashin ikon gudanarwar wasu kasashen da ba'a nahiyar ta [[Afrika]] suke ba.
{| class="wikitable sortable"
|-
! class="unsortable" | Tuta
! class="unsortable" | Taswira
! Sunan kasa
! Matsayi<ref name="Field Listing :: Dependency Status"/>
! Sunan kasa da harshen gida
! Babban birni
! Jimillar mutane
! Area<ref name="Area"/>
|-
| [[File:Flag of the Canary Islands.svg|centre|100px|border|link=Flag of the Canary Islands]]
| [[File:Location Canary Islands Africa.svg|150px]]
| [[Canary Islands]]
| [[Autonomous communities of Spain|Spanish autonomous community]]
| [[Spanish language|Spanish]]: ''Islas Canarias''
| [[Santa Cruz de Tenerife|Santa Cruz]] and [[Las Palmas de Gran Canaria|Las Palmas]]<ref>{{cite web|url=http://www2.gobiernodecanarias.org/tuestatuto/principios_generales.html |title=Estatuto de Autonomía de Canarias en la Página Web Oficial del Gobierno de Canarias |publisher=.gobiernodecanarias.org |accessdate=2010-09-20 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110120074726/http://www2.gobiernodecanarias.org/tuestatuto/principios_generales.html |archivedate=2011-01-20 }}</ref><br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''Santa Cruz de Tenerife'' and ''Las Palmas de Gran Canaria''
| 2,207,225
| {{convert|7447|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Ceuta.svg|centre|100px|border|link=Flag of Ceuta]]
| [[File:Ceuta-melilla.png|150px]]
| [[Ceuta]]<br><br>Autonomous City of Ceuta
| [[Autonomous cities of Spain|Spanish autonomous city]]
| [[Spanish language|Spanish]]: ''Ceuta—Ciudad autónoma de Ceuta''
| Ceuta<br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''Ceuta''
| 84,843
| {{convert|28|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Madeira.svg|centre|100px|border|link=Flag of Madeira]]
| [[File:Location Madeira Africa.svg|150px]]
| [[Madeira]]<br><br>Autonomous Region of Madeira
| [[Autonomous regions of Portugal|Portuguese autonomous region]]
| [[Portuguese language|Portuguese]]: ''Madeira—Região Autónoma da Madeira''
| [[Funchal]]<br><br>[[Portuguese language|Portuguese]]: ''Funchal''
| 267,785
| {{convert|828|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Mayotte (local).svg|centre|100px|border|link=Flag of Mayotte]]
| [[File:Location Mayotte Africa.svg|150px]]
| [[Mayotte]]<br><br>Department of Mayotte
| [[Overseas departments and territories of France|French overseas department]]
| [[French language|French]]: ''Mayotte—Département de Mayotte''
| [[Dzaoudzi]] (official)<br>[[Mamoudzou]] (seat of prefect and departmental council)<br><br>[[French language|French]]: ''Mamoudzou''
| 266,380
| {{convert|374|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Melilla.svg|centre|100px|border|link=Flag of Melilla]]
| [[File:Ceuta-melilla.png|150px]]
| [[Melilla]]<br><br>Autonomous City of Melilla
| [[Autonomous cities of Spain|Spanish autonomous city]]
| [[Spanish language|Spanish]]: ''Melilla—Ciudad autónoma de Melilla''
| Melilla<br><br>[[Spanish language|Spanish]]: ''Melilla''
| 84,714
| {{convert|20|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Spain.svg|centre|100px|border|link=Flag of Spain]]
| [[File:Mapa del sur de España neutral.png|150px]]
| [[Plazas de soberanía]]
| Spanish overseas territory
| [[Spanish language|Spanish]]: ''Plazas de soberanía''
| N/A
| 74
|
|-
| [[File:Flag of France.svg|100px|border|link=Flag of Réunion]]
| [[File:Location Réunion Africa.svg|150px]]
| [[Réunion]]<br><br>Réunion Island
| [[Overseas departments and territories of France|French overseas region]]
| [[French language|French]]: ''Réunion—Îles Réunion''
| [[Saint-Denis, Réunion|Saint-Denis]]<br><br>[[French language|French]]: ''Saint-Denis''
| 889,918
| {{convert|2512|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|-
| [[File:Flag of Italy.svg|centre|100px|border|link=Flag of Italy]]
| [[File:Pelagie Islands map.png|150px]]
| [[Pelagie Islands]]
| Italian territory
| [[Italian language|Italian]]: ''Isole Pelagie''<br><br>[[Sicilian language|Sicilian]]: ''Ìsuli Pilaggî''
| [[Lampedusa e Linosa]]<ref group="n">Geographically part of the archipelago ([[Lampedusa]] and [[Lampione]]) belongs to the African continent; politically and administratively, the islands fall within the [[Province of Agrigento]] in [[Sicily]]</ref><br><br>[[Italian language|Italian]]: ''Lampedusa e Linosa''<br><br>[[Sicilian language|Sicilian]]: ''Lampidusa e Linusa''
| 6,304
| {{convert|21.4|km2|sqmi|0|abbr=on}}
|}
== Manazarta ==
plxcupodi6n02otou6n4gimen1ix011
Sheikh Ahmad Abulfathi Alyarwawee
0
12638
161498
55671
2022-07-26T12:46:33Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Sheikh Ahmad Abulfathi (RTA)''' babban malami ne wanda ya koyar kuma yayi umurni da a koyar da addinin islama ta hanyar sufaye. Shehi (Murshid) ne na darikar Tijjaniya wanda ya rayu a Nigeria, Niger, Chadi da Senegal tsakanin shekarun 1919 da 2003 miladiya. Shi mutumin Konduga ne a Borno State, Nigeria.
==Tarihin sa==
Maula Sheikh Abulfathi (al kunyarsa da Shehu Ibrahim RTA ya sa masa) dan Aliyu ne, bin Ahmad bin Aliyu bin Muhammad Mustapha bin Muhammad Mukhtar bin Adam bin Dawud bin Abdulganiyyu bin Zubair bin Abbas bin Hissain bin Sulaiman bin Ishaq bin Ali Zainnul Abideen bin Ahmad bin Muhammad Nafsu-Zakiyya bin Abdullahi Kamill bin Hassanul Musanna bin Hassannul Sibdi bin Aliyu bin Abi-Dalib (RTA).
==Littattafan da ya Wallafa==
Ya wallafa litatafai ma su yawa, a cikin su akwai;
# Ifadatul Kiram Fi’tarih Maulid Khairul Anam
# Al’ajiwiba Ahmadiyya Limasa’il Duniya Wa Tariqa Ahmadiiyya Tijaniyya
# Al’ajiwiba Ahmadiyya Fi Mas’ala Ibrahamiyya
# Alqatamas Fi sharhi suratul Ikhlas
# Tuhfatul Adfal Fi Nahwu
# Takrib Qawa’id Irab Limubta’idina Minal Dulab
# Jawahir Rasa’il
# Hilasatu Jawhar Fi Qawa’id ilmi Ma’ani Wal Bayan
# Rihilatu Ahmad Yarwa Litalbiyati Da’awatu Turk Sufiyah Fi Biladi Maghribiyah
# Risalatu Faydha Rabaniya Fi Taqyid Shrud Tariqa Tijaniyya
# Risatu Fi Sujud Sahwu
# Rihilatu BaRriya Wa Bahriya Liziyarutu Sahibil Asar
# Ziyadatu jawahir
# Shaddu Rihal Fi Hajj Wa Umrah
# Sharhu Jawharatu Kamal
# Fathu Al’ali Kareem Fi Salati Ala Nabiyul Azeem
# Kanzul Rashad Fi Wa’azu Wal Irshad
# Mu’ayin Dalib Alragib Fi Ma’arifatu Mustala’a Hadith
# Nata’ij Asfar Fi Salati Ala Sayedina Muhammad Nabiyi Mukhtar
# 2Wamdatu Min Durar Sheikh Abulfathi
==Wafati/Rasuwa==
Shehi yayi wafati a ranar Laraba 21 ga watan Safar 1424 A.H. wanda yayi daidai da 23 ga watan April 2003. Ya bar matan aure hudu da yaya arbain da uku.
==Manazarta==
nijdm5w3h2xbfp9lj10qpzry8ag7b0t
Oluremi Oyo
0
13757
161643
92045
2022-07-26T19:32:33Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba shekarar 1952 - 1 Oktoba 2014) yar' jaridar ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Nijeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci Jami'ar Legas ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
1pyg8hkfiq8zi1yizz15hct2tejoayq
161644
161643
2022-07-26T19:33:00Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 - 1 Oktoba 2014) yar' jaridar ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Nijeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci Jami'ar Legas ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
nngawg1hdior7lwknq3dgbw0uw90uf5
161645
161644
2022-07-26T19:33:44Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 kuma ta mutu a ranar 1 ga watan Oktoban 2014) yar' jaridar ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Nijeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci Jami'ar Legas ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
6th1rhqy8wj970b6bdvhlpkiayyqoow
161646
161645
2022-07-26T19:34:10Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 kuma ta mutu a ranar 1 ga watan Oktoban 2014) yar' jarida ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Nijeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci Jami'ar Legas ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
fbfc7911ld7kz7clh8rhkc99sn77cy2
161647
161646
2022-07-26T19:34:47Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 kuma ta mutu a ranar 1 ga watan Oktoban 2014) yar' jarida ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci Jami'ar Legas ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
b2rnp0kp7jkmlrzz3hik0sbuesqadjn
161648
161647
2022-07-26T19:35:42Z
Ibkt
10164
/* Farkon rayuwa da aiki */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 kuma ta mutu a ranar 1 ga watan Oktoban 2014) yar' jarida ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci [[Jami'ar Legas]] ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nigeriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
3el5fxoj5r8iu4s3ku1x0ii5o9qv04q
161649
161648
2022-07-26T19:36:30Z
Ibkt
10164
/* Farkon rayuwa da aiki */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Oluremi Oyo''' OON (An haife ta a ranar 12 ga watan Oktoba, shekarar 1952 kuma ta mutu a ranar 1 ga watan Oktoban 2014) yar' jarida ce a [[Ɗan Nijeriya|Najeriya]] kuma tsohuwar manajan darakta a [[Hukumar Labarai ta Najeriya|Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya]] Kuma itace mai taimakawa tsohon shugaban kasar Najeriya [[Olusegun Obasanjo]] akan watsa labarai.<ref>{{cite web|url=http://icirnigeria.org/former-managing-director-of-nan-oluremi-oyo-is-dead/|title=Former Managing Director of NAN, Oluremi Oyo Is Dead ‹ International Centre for Investigative Reporting|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62 {{!}} Sahara Reporters|last=siteadmin|date=2014-10-02|work=Sahara Reporters|access-date=2017-12-22}}</ref>
== Farkon rayuwa da aiki ==
Remi Oyo an haife ta ne a cikin shekarar 1954 a [[Ilorin]], [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]], arewacin tsakiyar [[Nijeriya|Najeriya]] . Ta halarci [[Jami'ar Legas]] ta sami digiri na farko a fannin sadarwa da aikin jarida.<ref>{{cite news|url=http://www.thisdaylive.com/articles/jonathan-obasanjo-mark-others-extol-remi-oyo-s-virtues-mourn-her-passing/190453/|publisher=Thisday|title=Jonathan, Obasanjo, Mark, others extol Remi Oyo's Virtues, Mourn her}}</ref> Ta kasance kakakin shugaban kasa [[Olusegun Obasanjo]], tsohon shugaban [[Nijeriya|tarayyar Najeriya]] (2003-2007)..<ref name="auto">{{Cite web|url=http://saharareporters.com/2014/10/02/former-president-obasanjo%E2%80%99s-spokesperson-remi-oyo-dies-62|title=Former President Obasanjo’s spokesperson, Remi Oyo, Dies At 62|date=October 2, 2014|website=Sahara Reporters}}</ref> Ta mutu a [[Birtaniya|Burtaniya]] a 1 ga watan Oktoba, shekarar 2014, bayan ta yi rashin nasara a kansa da cutar kansa An binne ta ne a makabartar Yaba, a jihar Legas Najeriya.
An nada Oyoamatsayin Managing Director na News Agency na Nageriya a watan Juli shekarar 2007.<ref>{{cite web|url=http://m.irinnews.org/report/47551/liberia-sierra-leone-interpol-warrant-for-taylor-illegal-says-defence-lawyer|title=IRIN Africa - LIBERIA-SIERRA LEONE: Interpol warrant for Taylor illegal, says defence lawyer - Liberia - Sierra Leone - Conflict|work=IRINnews|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3293613.stm|title=BBC NEWS - Africa - Nigeria rules out Taylor arrest|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref> Oyo ba memba bace na kowane irin kongiyar jinsi na kungiyar yan'jarida. Tana da ganin cewa kwarewa da ilimi da kokarin mutuum sune zasu bayyana shi bawai wata kungiya ba, koda ko waye mutuum namiji ko mace. Takan kira kanta a koda yaushe da suna ‘pressman’.<ref>{{Cite web|url=https://punchng.com/mum-was-the-force-that-held-us-together-oluremi-oyos-son/|title=Mum was the force that held us together – Oluremi Oyo’s son}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/168926-breaking-oluremi-oyo-dies.html|title=Oluremi Oyo, former News Agency of Nigeria boss dies - Premium Times Nigeria|date=October 2, 2014}}</ref>.
Ta mutu a [[United Kingdom]] a watan October 1,shekarar 2014, bayan fama data tayi da cutar cancer<ref>{{cite news|url=http://www.sunnewsonline.com/new/?p=84406m|publisher=The Sun|title=Remi Oyo is dead|date=October 3, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.africanewshub.com/news/2020759-my-last-moment-with-remi-oyo-in-uk-hospital-nephew|title=My last moment with Remi Oyo in UK hospital – Nephew :: The Nation|publisher=|accessdate=4 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|title=President Jonathan Mourns Ex-Nan Boss, Remi Oyo|publisher=|accessdate=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006114007/http://www.ereporter.com.ng/index.php/national-news/item/228-president-jonathan-mourns-ex-nan-boss-remi-oyo|archive-date=6 October 2014|url-status=dead}}</ref> She was laid to rest at the Yaba Cemetery, Lagos<ref>{{cite web|url=http://sunnewsonline.com/new/?p=87780|title=Tears, tributes as Remi Oyo is buried in Lagos|publisher=The Sun|date=October 25, 2014|accessdate=November 14, 2014}}</ref>
== Kyautuka da martabawa ==
* Ta karbi kyautar National Council of Catholic Women Organisation of Nigeria merit award.<ref>{{cite web |title=Former Obasanjo's Media Aide, Oluremi Oyo Dies Of Cancer In UK |url=http://www.africanexaminer.com/former-obasanjos-media-aide-oluremi-oyo-dies-of-cancer-in-uk |website=African Examiner |accessdate=22 May 2020 |date=2 October 2014}}</ref>
* She was Fellow of the Nigerian Guild of Editors (NGE), Nigerian Institute of Management (NIM), and the Nigerian Institute of Public Administrators<ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyat a national award of Officer of the Order of Niger, OON, in 2006. <ref name="auto"/>
* Oyo an bata kyauta a Fellow of the Nigerian Guild of Editors and the first female president of the Guild, she also served as the Senior Special Assistant to President Olusegun Obasanjo for media and publicity.<ref>{{Cite web|url=https://www.ndr.org.ng/remi-oyos-death-another-blow-to-the-media-ipc/|title=Remi Oyo’s Death: Another blow to the Media – IPC – Nigerian Democratic Report}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theplatformnigeria.com/sites/2012/oct/mrs-oluremi-oyo/|title=Mrs. Oluremi Oyo}}</ref>
== A duba kuma==
*[[Olusegun Obasanjo]]
*[[Moji Makanjuola]]
== Manazarta ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Oyo, Oluremi}}
al8tfdw4zwuu02kq3ciuuti8vr45s5s
Grace Garba
0
13921
161671
126904
2022-07-26T20:10:19Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Grace Garba''' ita ce mace ta farko da ta kasance Babban Jami'in Hukumar (SNCO) wanda aka daukaka zuwa matsayi mafi girma a cikin jami'ai masu zaman kansu tun lokacin da aka kafa rundunar Sojan Sama a ranar 18 ga watan Afrilu, shekara ta alif 1964. <ref>{{Cite web|url=https://airforce.mil.ng/news/iwd-2020:-naf-female-personnel-inspire-students-of-its-girls%E2%80%99-schools-to-break-barriers,-strive-for-greatness1175667584|title=Nigerian Air Force | IWD 2020: NAF FEMALE PERSONNEL INSPIRE STUDENTS OF ITS GIRLS' SCHOOLS TO BREAK BARRIERS, STRIVE FOR GREATNESS}}</ref><ref name="auto3">{{Cite web|url=https://www.pulse.ng/bi/lifestyle/grace-garba-breaks-55-year-old-jinx-to-become-the-nigerian-air-forces-first-female/nb5kt50|title=Grace Garba breaks 55-year-old jinx to become the Nigerian Air Force's first female Air Warrant Officer|date=October 7, 2019|website=www.pulse.ng}}</ref> <ref name="auto">{{Cite web|url=https://face2faceafrica.com/article/meet-kafayat-sanni-first-female-fighter-pilot-in-nigerian-air-forces-55-year-history|title=Meet Kafayat Sanni; First female fighter pilot in Nigerian Air Force's 55-year-history|date=October 21, 2019}}</ref>
== Farkon rayuwa da ilimi ==
An haifi Grace Garba ne a ranar 14 ga Fabrairun shekarar 1966 a Garkida, karamar hukumar Gombi ta [[Adamawa|jihar Adamawa]] . Ta shiga rundunar Sojan Sama ta Najeriya ne a 1986 a matsayinta na memba a makarantar koyon aikin soja (BMTC) 10.<ref>{{Cite web|url=https://www.pulse.ng/bi/lifestyle/grace-garba-breaks-55-year-old-jinx-to-become-the-nigerian-air-forces-first-female/nb5kt50|title=Grace Garba breaks 55-year-old jinx to become the Nigerian Air Force's first female Air Warrant Officer|date=7 October 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ripplesnigeria.com/air-force-gets-first-female-airr-warrant-officer-grace-garba/|title=Air Force gets first female Air Warrant Officer, Grace Garba | Ripples Nigeria|date=October 1, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.today.ng/news/nigeria/nigerian-air-force-appoints-female-air-warrant-officer-254535|title=Nigerian Air Force appoints first female air warrant officer|first=Olusola|last=Adeoye|date=October 2, 2019|website=TODAY}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://dailynigerian.com/nigerian-air-force-gets-first-ever-female-air-warrant-officer/|title=Nigerian Air Force gets first ever female Air Warrant Officer|date=October 1, 2019}}</ref><ref name="auto2">{{Cite web|url=https://www.thecable.ng/grace-garba-become-nigeria-first-female-air-warrant-officer|title=Grace Garba becomes Nigeria's first female air warrant officer|date=October 2, 2019|website=TheCable}}</ref> yayin da take cikin hidimar, ta yi karatun ta kuma sami takaddun shaida hudu wadanda digiri ne. a cikin aikin jinya daga Makarantar Nursing, Maiduguri, [[Borno|jihar Borno]], [[Nijeriya|Najeriya]] ; takardar shaidar ungozoma daga asibitin koyarwa na jami’ar Ahmadu Bello [[Zariya]], [[Kaduna (jiha)|jihar Kaduna]], [[Nijeriya|Najeriya]] ; takardar shaida ce a cikin Kiwan lafiyar Jama'a daga Makarantar Kimiyyar Kiwon Lafiya, ta [[Kaduna (jiha)|Jihar Kaduna]] a [[Nijeriya|Najeriya]] da kuma Diploma mai zurfi a takardar shaidar gudanar da aikin Jama'a daga Jami'ar Fasaha ta Tarayya, Yola, [[Adamawa|Jihar Adamawa]], [[Nijeriya|Najeriya]] . <ref name="auto4">{{Cite web|url=https://face2faceafrica.com/article/meet-kafayat-sanni-first-female-fighter-pilot-in-nigerian-air-forces-55-year-history|title=Meet Kafayat Sanni; First female fighter pilot in Nigerian Air Force's 55-year-history|date=October 21, 2019}}</ref><ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.concise.ng/2019/10/02/air-force-appoints-first-female-air-warrant-officer/|title=Air Force Appoints First Female Air Warrant Officer|date=October 2, 2019}}</ref><ref name="auto4" /> <ref>{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/more-news/355485-nigerian-air-force-gets-first-ever-female-air-warrant-officer.html|title=Nigerian Air Force gets first ever female Air Warrant Officer - Premium Times Nigeria|date=October 1, 2019}}</ref><ref name="auto22">{{Cite web|url=https://www.thecable.ng/grace-garba-become-nigeria-first-female-air-warrant-officer|title=Grace Garba becomes Nigeria's first female air warrant officer|date=October 2, 2019|website=TheCable}}</ref>
== Aiki ==
An sanya Grace Garba a matsayin Regimental Sergeant Manyan (RSM) a Makarantar Sojan Sama ta Makarantar Ilimin Kimiyya da Nazarin Jirgin Sama (NAFSMSAM) [[Kaduna (jiha)|jihar Kaduna]] . Ta kasance tana aiki a wannan matsayin kafin haɓakawarta ga mukamin Babban Jami'in Tsaro. <ref name="auto32">{{Cite web|url=https://www.pulse.ng/bi/lifestyle/grace-garba-breaks-55-year-old-jinx-to-become-the-nigerian-air-forces-first-female/nb5kt50|title=Grace Garba breaks 55-year-old jinx to become the Nigerian Air Force's first female Air Warrant Officer|date=October 7, 2019|website=www.pulse.ng}}</ref><ref name="auto5">{{Cite web|url=https://face2faceafrica.com/article/meet-kafayat-sanni-first-female-fighter-pilot-in-nigerian-air-forces-55-year-history|title=Meet Kafayat Sanni; First female fighter pilot in Nigerian Air Force's 55-year-history|date=October 21, 2019}}</ref><ref name="auto12">{{Cite web|url=https://www.concise.ng/2019/10/02/air-force-appoints-first-female-air-warrant-officer/|title=Air Force Appoints First Female Air Warrant Officer|date=October 2, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://guardian.ng/news/naf-wings-first-female-fighter-helicopter-pilot/|title=NAF wings first female fighter, helicopter pilots|date=15 October 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://megaiconmagazine.com/air-force-wings-nigerian-first-female-combat-pilot-others/|title=Air Force Wings Nigerian First Female Combat Pilot, Others|date=October 16, 2019}}</ref> AWO Grace Garba aka yi wa ado da ta sabon daraja a kan Oktoba 15, 2019 a [[ Sojojin Sama na Najeriya|Najeriya Air Force]] Headquarters [[Abuja]] [[Nijeriya|Najeriya]] . Babban Hafsan Hafsoshin Sama, Air Marshal Sadique Abubakar da Ministan Harkokin Mata da Ci gaban Jama'a, Dame [[ Pauline Tallen|Pauline Tallen ta]] yi mata ado da sabon mukamin nata. Tare da haɓakawarta, ta zama mace ta farko na Babban Jami'in da ba Kwamiti ba (SNCO) da aka inganta zuwa matsayi mafi girma a cikin Jami'an Jami'an da ba Kwamiti ba tun lokacin da aka kafa rundunar Sojan Sama a ranar 18 Afrilu, 1964.
<ref>{{Cite web|url=https://www.legit.ng/1266123-naf-decorates-female-fighter-pilot-helicopter-pilot-warrant-officer.html|title=NAF releases video of 3 women who just made history in the Nigerian Armed Forces|first=Akinyemi|last=Akinrujomu|date=October 13, 2019|website=Legit.ng - Nigeria news.}}</ref><ref name="auto42">{{Cite web|url=https://newsexpressngr.com/news/83704-Meet-NAFs-first-ever-female-Air-Warrant-Officer|title=Meet NAF's first ever female Air Warrant Officer|website=News Express Nigeria Website}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.vanguardngr.com/2019/10/naf-wings-two-female-pilots-air-warrant-officer/|title=NAF wings two female pilots, female Air Warrant officer|date=October 15, 2019}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.dailytrust.com.ng/grace-garba-becomes-first-female-air-warrant-officer-in-nigeria.html|title=Grace Garba becomes first female Air Warrant Officer in Nigeria|date=October 2019}}</ref>
== Duba wannan ==
* [[:en:Blessing_Liman|Blessing Liman]]
* [[:en:Sadique_Abubakar|Sadique Abubakar]]
* [[:en:Tolulope_Arotile|Tolulope Arotile]]
* [[:en:Kafayat_Sanni|Kafayat Sanni]]
== Manazarta ==
kohikrfqtq5kk4reggy8jwx0vfsyif4
Sunayen Kasashen Afurka da Manyan Biranansu da kuma Tutocinsu Tutocinsu
0
14227
161741
84846
2022-07-27T06:51:25Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Nahiyar Afirka''' ko '''Afruka''' na ɗaya daga cikin Nahiyoyi Bakwai (7) na duniya kuma itace na biyu a girman kasa haka zalika itace ta biyu a yawan mutane.
[[File:Africa2.PNG|thumb|Taswirar Afrika ]]
Afurka na da kasashe 54 kamar haka: -
# [[File:Flag of Cape Verde.svg|thumb|Tutar Kasar Cape verde]][[File:Flag of Algeria (bordered).svg|thumb|Tutar Algeria]]Algeria - Algiers
# [[File:Flag of Angola.svg|thumb|Tutar Angola]]Angola - Luanda
# [[File:Flag of the Republic of Benin.svg|thumb|Tutar Kasar Benin]]Benin - Porto-Novo
# [[File:Flag of Botswana.svg|thumb|Tutar Kasar Botswana]]Botswana - Gaborone
# [[File:Flag of Burundi.svg|thumb|Tutar Kasar Burundi]]Burundi - Bujumbura
# [[File:Flag of Burkina Faso.svg|thumb|Tutar Kasar Burkina Faso]]Burkina Faso - ouagadougou
# [[File:Flag of Cameroon.svg|thumb|Tutar Kasar Kamaru]]Cameroon - Yaounde
# Cape-Verde - Priar
# [[File:Flag of the Central African Republic.svg|thumb|Tutar Kasar Afrika ta tsakiya]]Central African Republic - Bangui
# [[File:Flag of Chad.svg|thumb|Tutar Kasar Chadi]]Chad - Djamena
# [[File:Flag of the Comoros.svg|thumb|Tutar Kasar Comoros]]Comoros - Moroni
# [[File:Flag of Côte d'Ivoire.svg|thumb|Tutar Kasar Cote d'vowa]]Cote d'ivoire - Yamoussoukro
# [[File:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|thumb|Tutar Kasar Kongo]]D R Congo - Kinshasha
# [[File:Flag of Djibouti.svg|thumb|Tutar Kasar Djibouti]]Djibouti - Djibouti City
# [[File:Flag of Egypt.svg|thumb|Tutar Kasar Egypt]]Egypt - Cairo
# [[File:Flag of Equatorial Guinea.svg|thumb|Tutar Equatorial Guinea]]Equatorial Guinea - Malabo
# [[File:Flag of Eritrea.svg|thumb|Tutar Kasar Eritrea]]Eritrea - Asmara
# [[File:Flag of Gabon.svg|thumb|Tutar Kasar Gabon]]Gabon - Libreville
# [[File:Flag of The Gambia.svg|thumb|Tutar Kasar Gabon]]Gambia - Banjul
# [[File:Flag of Ghana.png|thumb|Tutar Kasar Ghana]]Ghana - Accra
# [[File:Flag of Guinea.svg|thumb|Tutar Kasar Guinea]]Guinea - Conakry
# [[File:Flag of Guinea-Bissau.svg|thumb|Tutar Guinea Bissau]]Guinea Bissau - Bissau
# [[File:Flag of Kenya.svg|thumb|Tutar Kasar Kenya]]Kenya - Nairobi
# [[File:Flag of Lesotho.svg|thumb|Tutar Lesotho]]Lesotho - Maseru
# [[File:Flag of Liberia.svg|thumb|Tutar Kasar Liberia]]Liberia - Monrovia
# [[File:Flag of Libya.svg|thumb|Tutar Libya]]Libya - Tripoli
# [[File:Flag of Madagascar.svg|thumb|Tutar Kasar Madagaska]]Madagascar - Antananarivo
# [[File:Flag of Malawi.svg|thumb|Tutar Kasar Malawi]]Malawi - Lilongwe
# [[File:Flag of Mali.svg|thumb|Tutar Kasar Mali]]Mali - Bamako
# [[File:Flag of Mauritania.svg|thumb|Tutar Kasar Mauritaniya]]Mauritania - Nouakchott
# [[File:Mauritius flag 300.png|thumb|Tutar Mauritious]]Mauritius - Port Louis
# [[File:Flag of Morocco.svg|thumb|Tutar Kasar Moroko]]Morocco - Rabbat
# [[File:Flag of Mozambique.svg|thumb|Tutar Mozambique]]Mozambique - Maputo
# [[File:Flag of Namibia.svg|thumb|Tutar Namibia]]Namibia - Windhock
# [[File:Flag of Niger.svg|thumb|Tutar Kasar Niger]]Niger - Niamey
# [[File:Flag of Nigeria.png|thumb|Tutar Najieriya]]Nigeria - Abuja
# [[File:Congo-DR flag icon.png|thumb|Tutan Kasar Kongo]]Republic of Congo - Brazzaville
# [[File:Flag of Reunion.gif|thumb|Tutar Réunion]]Reunion - Saint-Denis
# [[File:Flag of Rwanda.svg|thumb|Tutan Rwanda]]Rwanda - Kigali
# [[File:Flag of Sao Tome and Principe.svg|thumb|Tutar Sao Tome da Principe]]Sao Tome & Principe - Sao Tome
# [[File:Flag of Senegal.svg|thumb|Tutan Senegal]]Senegal - Dakar
# [[File:Flag of Seychelles.svg|thumb|Tutan Seychelles]]Seychelles - Victoria
# Sierra Leone - Freetown
# Somalia - Mogadishu
# South Africa - Pretoria
# South Sudan - Juba
# Sudan - Khartoum
# swaziland - Mbabane
# Tanzania - Dodoma
# Togo - Lomé
# Tunusia - Tunis
# Uganda - Kampala
# Zambia - Lusaka
# Zimbabwe - Harare
o1cl0zjzfx5y6aas7frxzluwrbikmv6
161742
161741
2022-07-27T06:51:54Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Nahiyar Afirka''' ko '''Afruka''' na ɗaya daga cikin Nahiyoyi Bakwai (7) na duniya kuma itace ta biyu a girman kasa haka zalika itace ta biyu a yawan mutane.
[[File:Africa2.PNG|thumb|Taswirar Afrika ]]
Afurka na da kasashe 54 kamar haka: -
# [[File:Flag of Cape Verde.svg|thumb|Tutar Kasar Cape verde]][[File:Flag of Algeria (bordered).svg|thumb|Tutar Algeria]]Algeria - Algiers
# [[File:Flag of Angola.svg|thumb|Tutar Angola]]Angola - Luanda
# [[File:Flag of the Republic of Benin.svg|thumb|Tutar Kasar Benin]]Benin - Porto-Novo
# [[File:Flag of Botswana.svg|thumb|Tutar Kasar Botswana]]Botswana - Gaborone
# [[File:Flag of Burundi.svg|thumb|Tutar Kasar Burundi]]Burundi - Bujumbura
# [[File:Flag of Burkina Faso.svg|thumb|Tutar Kasar Burkina Faso]]Burkina Faso - ouagadougou
# [[File:Flag of Cameroon.svg|thumb|Tutar Kasar Kamaru]]Cameroon - Yaounde
# Cape-Verde - Priar
# [[File:Flag of the Central African Republic.svg|thumb|Tutar Kasar Afrika ta tsakiya]]Central African Republic - Bangui
# [[File:Flag of Chad.svg|thumb|Tutar Kasar Chadi]]Chad - Djamena
# [[File:Flag of the Comoros.svg|thumb|Tutar Kasar Comoros]]Comoros - Moroni
# [[File:Flag of Côte d'Ivoire.svg|thumb|Tutar Kasar Cote d'vowa]]Cote d'ivoire - Yamoussoukro
# [[File:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|thumb|Tutar Kasar Kongo]]D R Congo - Kinshasha
# [[File:Flag of Djibouti.svg|thumb|Tutar Kasar Djibouti]]Djibouti - Djibouti City
# [[File:Flag of Egypt.svg|thumb|Tutar Kasar Egypt]]Egypt - Cairo
# [[File:Flag of Equatorial Guinea.svg|thumb|Tutar Equatorial Guinea]]Equatorial Guinea - Malabo
# [[File:Flag of Eritrea.svg|thumb|Tutar Kasar Eritrea]]Eritrea - Asmara
# [[File:Flag of Gabon.svg|thumb|Tutar Kasar Gabon]]Gabon - Libreville
# [[File:Flag of The Gambia.svg|thumb|Tutar Kasar Gabon]]Gambia - Banjul
# [[File:Flag of Ghana.png|thumb|Tutar Kasar Ghana]]Ghana - Accra
# [[File:Flag of Guinea.svg|thumb|Tutar Kasar Guinea]]Guinea - Conakry
# [[File:Flag of Guinea-Bissau.svg|thumb|Tutar Guinea Bissau]]Guinea Bissau - Bissau
# [[File:Flag of Kenya.svg|thumb|Tutar Kasar Kenya]]Kenya - Nairobi
# [[File:Flag of Lesotho.svg|thumb|Tutar Lesotho]]Lesotho - Maseru
# [[File:Flag of Liberia.svg|thumb|Tutar Kasar Liberia]]Liberia - Monrovia
# [[File:Flag of Libya.svg|thumb|Tutar Libya]]Libya - Tripoli
# [[File:Flag of Madagascar.svg|thumb|Tutar Kasar Madagaska]]Madagascar - Antananarivo
# [[File:Flag of Malawi.svg|thumb|Tutar Kasar Malawi]]Malawi - Lilongwe
# [[File:Flag of Mali.svg|thumb|Tutar Kasar Mali]]Mali - Bamako
# [[File:Flag of Mauritania.svg|thumb|Tutar Kasar Mauritaniya]]Mauritania - Nouakchott
# [[File:Mauritius flag 300.png|thumb|Tutar Mauritious]]Mauritius - Port Louis
# [[File:Flag of Morocco.svg|thumb|Tutar Kasar Moroko]]Morocco - Rabbat
# [[File:Flag of Mozambique.svg|thumb|Tutar Mozambique]]Mozambique - Maputo
# [[File:Flag of Namibia.svg|thumb|Tutar Namibia]]Namibia - Windhock
# [[File:Flag of Niger.svg|thumb|Tutar Kasar Niger]]Niger - Niamey
# [[File:Flag of Nigeria.png|thumb|Tutar Najieriya]]Nigeria - Abuja
# [[File:Congo-DR flag icon.png|thumb|Tutan Kasar Kongo]]Republic of Congo - Brazzaville
# [[File:Flag of Reunion.gif|thumb|Tutar Réunion]]Reunion - Saint-Denis
# [[File:Flag of Rwanda.svg|thumb|Tutan Rwanda]]Rwanda - Kigali
# [[File:Flag of Sao Tome and Principe.svg|thumb|Tutar Sao Tome da Principe]]Sao Tome & Principe - Sao Tome
# [[File:Flag of Senegal.svg|thumb|Tutan Senegal]]Senegal - Dakar
# [[File:Flag of Seychelles.svg|thumb|Tutan Seychelles]]Seychelles - Victoria
# Sierra Leone - Freetown
# Somalia - Mogadishu
# South Africa - Pretoria
# South Sudan - Juba
# Sudan - Khartoum
# swaziland - Mbabane
# Tanzania - Dodoma
# Togo - Lomé
# Tunusia - Tunis
# Uganda - Kampala
# Zambia - Lusaka
# Zimbabwe - Harare
0y5sfr2aptq8hc87uf7xz4hh2tz599w
Kwame Nkrumah
0
14497
161638
66019
2022-07-26T19:24:27Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kwame Nkrumah''' PC (an haifeshi a ranar 21 Satumba 1909-27 Afrilu 1972) ɗan siyasan Ghana ne kuma mai son kawo sauyi. Shi ne Firayim Minista na farko kuma shugaban kasar Ghana, bayan ya jagoranci Gold Coast zuwa samun 'yanci daga Turawan mulkin mallaka a shekarar 1957. Nkrumah ya kasance babban dan gwagwarmaya na nuna wariyar launin fata a [[Afirka]], Nkrumah ya kasance memba ne na kungiyar Hadin Kan Afirka kuma ya samu lambar yabo ta Lenin daga Tarayyar Soviet a shekarar 1962.
Bayan shekaru goma sha biyu a kasashen waje yana neman ilimi, bunkasa falsafar siyasarsa da shiryawa tare da wasu masu fada aji a [[Afirka|Afirka,]] Nkrumah ya koma Gold Coast don fara aikinsa na siyasa a matsayin mai neman 'yanci na kasa. Ya kafa Jam'iyyar Mutane ta Yarjejeniyar, wacce ta sami nasarar cikin sauri ta hanyar kiran ta da ba a taba yin ta ba ga masu jefa kuri'a gama gari. Ya zama Firayim Minista a 1952 kuma ya ci gaba da rike matsayin lokacin da Ghana ta ayyana yancin kai daga [[Birtaniya|Birtaniyya]] a 1957. A shekarar 1960, mutanen Gana suka amince da sabon kundin tsarin mulki suka kuma zabi Nkrumah Shugaba.
Gwamnatin sa ta kasance mai ra'ayin gurguzu da kishin ƙasa . Tana tallafawa ayyukan masana'antu da makamashi na ƙasa, ta haɓaka ingantaccen tsarin ilimin ƙasa da haɓaka al'adun gargajiya na Afirka. A karkashin Nkrumah, Ghana ta taka rawar gani a dangantakar ƙasashen Afirka a lokacin mulkin mallaka.
A shekarar 1964, kwaskwarimar tsarin mulki ta sanya Ghana ta zama kasa mai jam'iyya daya, tare da Nkrumah a matsayin shugaban rayuwar dukkan al'ummar kasar da kuma jam'iyyarta. Nkrumah ya sauke shi a cikin 1966 ta Hukumar 'Yanci ta Kasa wacce a karkashin kulawar cibiyoyin hada-hadar kudi na duniya suka mayar da yawancin kamfanonin kasar. Nkrumah ya rayu tsawon rayuwarsa a [[Gini|Guinea]], inda aka sanya masa sunan mataimakin shugaban kasa mai martaba.
== Farkon rayuwa da ilimi ==
=== Kogin Zinariya ===
Kwame Nkrumah an haife shi ne a ranar 21 ga Satumba 1909 a Nkroful, Gold Coast (yanzu a Ghana) ga dangin talauci da rashin karatu. Nkroful wani ƙaramin ƙauye ne a yankin Nzema, a can kudu maso yamma na Gold Coast, kusa da iyaka tare da mulkin mallakar Faransa na [[Côte d'Ivoire|Ivory Coast]] . Mahaifinsa bai zauna tare da dangin ba, amma ya yi aiki a Half Assini inda ya ke bin kasuwancin maƙerin sa na zinariya har zuwa rasuwarsa. Kwame Nkrumah ya tashi daga mahaifiyarsa da danginsa, wadanda suka rayu tare cikin al'adun gargaji, tare da dangin da ke nesa suna yawan ziyarta..Ya yi rayuwar yara ba tare da kulawa ba, ya yi rayuwa a ƙauye, a cikin daji, da kuma kusa da teku. Ta hanyar sunan kwastomomin sunayen mutanen Akan, aka sanya masa suna Kwame, sunan da aka ba wa mazan da aka haifa a ranar Asabar. A shekarun da ya yi yana dalibi a Amurka, duk da haka, an san shi da sunan Francis Nwia Kofi Nkrumah, Kofi sunan da aka ba wa maza da aka haifa a ranar Juma'a. Daga baya ya sauya suna zuwa Kwame Nkrumah a shekarar 1945 a Burtaniya, ya fifita sunan "Kwame". A cewar Ebenezer Obiri Addo a cikin bincikensa na shugaban kasa na gaba, sunan "Nkrumah", sunan da aka saba bayarwa ga ɗa na tara, ya nuna cewa mai yiwuwa Kwame ya riƙe wannan wurin a gidan mahaifinsa, wanda ke da mata da yawa.
Mahaifinsa, Opanyin Kofi Nwiana Ngolomah, ya fito ne daga Nkroful, na ɗan asalin kabilar Akan ne. Bayanai sun nuna cewa Ngolomah ya tsaya a Tarkwa-Nsuaem kuma ya yi kasuwanci a harkar gwal.Bugu da kari, wadanda suka nemi shawararsa kan al'adun gargajiya da lamuran cikin gida sun girmama Ngolomah saboda nasihar sa. Ya mutu a 1927.
Kwame shine kadai ɗa ga mahaifiyarsa. Mahaifiyar Nkrumah ta tura shi makarantar firamare ta wata bishara ta mabiya darikar Katolika da ke Half Assini, inda ya tabbatar da cewa dalibi ne mai kwazo. Wani malamin Katolika na Roman Katolika mai suna George Fischer an ce ya yi tasiri sosai kan ilimin makarantar firamare. Duk da cewa mahaifiyarsa, mai suna Elizabeth Nyanibah (1876 / 77–1979), daga baya ya bayyana shekarar haihuwarsa 1912, Nkrumah ya rubuta cewa an haife shi ne 21 ga Satumba 1909. Nyanibah, wacce ta fito daga Nsuaem da na dangin Agona ne, ya kasance dan kasuwa ne mai fatauci yayin da ta auri mahaifinsa. Bayan kwana takwas da haifuwarsa, mahaifinsa ya sanya masa suna Francis Nwia-Kofi bayan dangi amma daga baya iyayensa suka sanya masa suna Francis Kwame Ngolomah. Ya ci gaba ta hanyar karatun shekaru goma a cikin shekaru takwas. A kusan 1925 ya kasance malamin dalibi a makarantar, kuma an yi masa baftisma cikin imanin Katolika. Yayin da yake makarantar, Reverend Alec Garden Fraser, shugaban Kwalejin Horar da Gwamnati (ba da daɗewa ba zai zama Makarantar Achimota) a babban birnin Gold Coast, [[Accra]] . Fraser ya shirya Nkrumah ya sami horo a matsayin malami a makarantarsa. A nan, Kolumbia mai ilimi mataimakin kyaun gaske Kwegyir Aggrey fallasa shi ga ideas na Marcus Garvey da W.E.B. Du Bois. Aggrey, Fraser, da sauran su a Achimota sun koyar da cewa ya kamata a samu hadin kai sosai tsakanin jinsi a cikin mulkin Gold Coast, amma Nkrumah, da yake amsa kira ga Garvey, ba da daɗewa ba ya yi imani da cewa sai lokacin da launin fatar ya yi mulkin kansa ne kawai za a sami jituwa tsakanin jinsi.
Bayan samun takardar shaidar malamin daga Kwalejin Yariman Wales a Achimota a cikin 1930, An ba Nkrumah mukamin koyarwa a makarantar firamaren Roman Katolika da ke Elmina a 1931, kuma bayan shekara guda a wurin, aka yi shugaban makarantar a Axim. A cikin Axim, ya fara shiga harkokin siyasa kuma ya kafa kungiyar adabi ta Nzima. A cikin 1933, an nada shi malami a makarantar hauza ta Katolika a Amissano. Kodayake rayuwar can ta kasance mai tsauri, ya so shi, kuma yayi la'akari da zama Jesuit. Nkrumah ya ji dan jarida kuma shugaban Najeriya na gaba Nnamdi Azikiwe yana magana yayin da yake dalibi a Achimota; mutanen biyu sun hadu kuma tasirin Azikiwe ya karawa Nkrumah sha'awar kishin kasa. Matashin malamin ya yanke shawarar ci gaba da karatunsa. Azikiwe ya halarci jami'ar Lincoln, wata kwaleji mai baƙar fata ta tarihi a Chester County, Pennsylvania, yamma da Philadelphia, kuma ya shawarci Nkrumah da ya shiga can. Nkrumah, wanda ya fadi jarabawar shiga Jami’ar London, ya sami kuɗin tafiyar da karatunsa daga danginsa. Ya yi tafiya ta hanyar [[Birtaniya|Birtaniyya]], inda ya koya, don fushinsa game da mamayar da [[Italiya|Italia]] ta yi wa [[Itofiya|Habasha]], ɗayan tsirarun ƙasashen Afirka masu cin gashin kansu. Ya isa [[Amurka]], a watan Oktoba 1935.
=== Amurka ===
A cewar masanin tarihi John Henrik Clarke a cikin labarinsa game da zaman Amruka na Nkrumah, "tasirin shekaru goma da ya kwashe a Amurka zai yi tasiri cikin sauran rayuwarsa." Nkrumah ya nemi shiga jami'ar Lincoln na wani lokaci kafin ya fara karatu a can. A ranar 1 ga Maris 1935, ya aika wa makaranta da wasika cewa abin da yake nema ya wuce sama da shekara guda. Lokacin da ya isa New York a watan Oktoba 1935, ya yi tafiya zuwa Pennsylvania, inda ya yi rajista duk da rashin kuɗaɗen karatun. Ba da daɗewa ba ya sami digiri wanda ya ba shi karatunsa a Lincoln. Ya kasance yana da karancin kuɗi har zuwa lokacinsa a Amurka. Don samun abin biyan bukatunsa, yayi aiki a cikin ayyuka marasa ƙima, gami da aikin wanki. A ranar Lahadi, ya ziyarci majami'un Presbyterian bakar fata a Philadelphia da New York.
Nkrumah ya kammala digirin sa na farko a fannin ilmin tattalin arziki da zamantakewar al'umma a shekarar 1939. Daga nan Lincoln ya nada shi mataimakin malami a falsafa, kuma ya fara karbar gayyata don zama bako mai wa’azi a majami’un Presbyteria a Philadelphia da New York. A cikin 1939, Nkrumah ya shiga makarantar sakandaren Lincoln da kuma Ivy League University of Pennsylvania a Philadelphia kuma a 1942, an fara shi a cikin Mu babin 'yan uwantaka na Phi Beta Sigma a Jami'ar Lincoln. Nkrumah ya sami digiri na farko na ilimin tiyoloji daga Lincoln a 1942, babban dalibi a cikin karatun. Ya sami aiki daga Penn a shekara mai zuwa Jagora na Arts a fannin falsafa da kuma Masanin Kimiyya a fannin ilimi. Yayin da yake a Penn, Nkrumah ya yi aiki tare da William Everett Welmers masanin ilimin harshe, yana ba da kayan magana wanda ya zama asalin harshe na farko na fassarar yaren Fante na asali na harshen Akan.
Nkrumah ya yi rani a lokacin bazara a Harlem, cibiyar baƙar fata, tunani da al'ada. Ya sami gida da aiki a cikin New York City da wahala kuma ya shiga cikin al'umma. Ya kasance yana yin maraice da yawa yana saurara da jayayya tare da masu magana a kan titi, kuma a cewar Clarke, Kwame Nkrumah a shekarun da ya yi a Amurka ya ce;
{{quote|These evenings were a vital part of Kwame Nkrumah's American education. He was going to a university – the university of the Harlem Streets. This was no ordinary time and these street speakers were no ordinary men ...The streets of Harlem were open forums, presided over [by] master speakers like Arthur Reed and his protege Ira Kemp. The young Carlos Cook, founder of the Garvey oriented African Pioneer Movement was on the scene, also bringing a nightly message to his street followers. Occasionally Suji Abdul Hamid, a champion of Harlem labour, held a night rally and demanded more jobs for blacks in their own community ...This is part of the drama on the Harlem streets as the student Kwame Nkrumah walked and watched.{{sfn|Clarke|p=11}}}}
Nkrumah dalibi ne mai gwagwarmaya, ya shirya kungiyar daliban Afirka da ke kasashen waje a Pennsylvania kuma ya gina ta cikin kungiyar Daliban Afirka na Amurka da Kanada, ya zama shugabanta. Wasu mambobin suna ganin cewa yakamata kungiyar ta nemi kowace masarauta ta sami yanci da kanta; Nkrumah ya bukaci dabarun Afirka. Nkrumah ya taka muhimmiyar rawa a taron Pan-Afirka da aka gudanar a New York a 1944, wanda ya bukaci Amurka, a karshen yakin duniya na biyu, da ta taimaka wajen tabbatar da Afirka ta ci gaba da 'yanci.
Tsohon malamin sa Aggrey ya mutu a 1929 a Amurka, kuma a 1942 Nkrumah ya jagoranci addu'o'in gargajiya ga Aggrey a makabartar. Wannan ya haifar da hutu tsakaninsa da Lincoln, kodayake bayan ya zama mai girma a cikin Gold Coast, ya dawo a 1951 don karɓar digirin girmamawa. Duk da haka, karatun digiri na biyu na Nkrumah bai kasance ba. Ya sami sunan laƙabi da sunan Francis yayin makarantar hauhawa ta Amissano; a shekarar 1945 ya dauki sunan Kwame Nkrumah.
{{Quote box|quote=Kamar dai yadda yake a zamanin Masarawa, haka nan a yau Allah ya kaddara cewa wasu daga cikin 'yan Afirka su yi tafiya zuwa yamma don su ba da kansu ga ilimi da gogewa don ranar da za a kira su su koma ƙasarsu ta asali kuma su yi amfani da ilimin da suka samu sun samu don taimakawa inganta ofan uwansu. ... Ban farga a lokacin ba cewa zan bada gudummawa sosai wajen cikar wannan annabcin.|source=— Kwame Nkrumah, ''The Autobiography of Kwame Nkrumah'' (1957)<ref name=Hagan2>George P. Hagan, "Nkrumah's Leadership Style—An Assessment from a Cultural Perspective", in Arhin (1992), ''The Life and Work of Kwame Nkrumah''.</ref>|align=right|width=26em}}
Nkrumah ya karanta littattafai game da siyasa da allahntaka, kuma ya koyar da ɗalibai ilimin falsafa. A cikin 1943 Nkrumah ya sadu da Markisist Trinidiyan C. L. R. James, Ba'amurke Raya Dunayevskaya, da Ba'amurke Ba'amurke Grace Lee Boggs, dukkansu membobin kungiyar Marxist ne da ke zaune a Amurka. Daga baya Nkrumah ya yaba wa James da koya masa "yadda harkar karkashin kasa ta yi aiki". Fayil na Ofishin Bincike na Tarayya a kan Nkrumah, wanda aka ajiye daga Janairu zuwa Mayu 1945, ya nuna shi mai yuwuwar kwaminisanci. Nkrumah ya kuduri niyyar zuwa Landan, yana son ci gaba da karatunsa a can yanzu da yakin duniya na biyu ya kare. James, a cikin wasikar 1945 da yake gabatar da Nkrumah ga haifaffen Trinidad George Padmore a Landan, ya rubuta: "Wannan saurayin yana zuwa wurinku. Ba shi da haske sosai, amma duk da haka ku yi masa abin da za ku iya saboda ya kuduri aniyar fitar da Turawa daga Afirka."
[[File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|thumb|60 Burghley Road, Kentish Town, London, inda Nkrumah ya zauna lokacin da yake Landan tsakanin 1945 da 1947]]
Nkrumah ya koma Landan ne a watan Mayu na shekarar 1945 kuma ya yi karatu a Makarantar Tattalin Arziki ta London a matsayin dan takarar PhD a fannin ilimin halittar dan adam. Ya janye bayan wa'adi ɗaya kuma shekara mai zuwa ya shiga Kwalejin Jami'a, da niyyar rubuta takaddar falsafa a kan "Ilimi da Ingantaccen Hankali". Mai kulawa da shi, A. J. Ayer, ya ki amincewa da Nkrumah a matsayin "mai falsafa ta farko", yana mai cewa, "Ina son shi kuma na ji daɗin magana da shi amma bai ga ni da tunani mai nazari ba. Yana son amsoshi da sauri. Ina tsammanin wani ɓangare na matsalar na iya kasancewa bai mai da hankali sosai kan rubutun nasa ba. Hanya ce ta sanya alamar lokaci har sai dama ta samu a gare shi na komawa Ghana." Nkrumah ya shiga cikin, amma bai kammala ba, karatun shari'a a Gray's Inn.
Nkrumah ya yi amfani da lokacinsa wajen shirya siyasa. Shi da Padmore suna cikin manyan masu shiryawa, da masu ba da kuɗi, na Biyar na Pan-Afirka Congress a Manchester (15-19 Oktoba 1945). Majalisar ta ba da cikakken bayani kan dabarun maye gurbin mulkin mallaka tare da gurguzu. Sun amince da bin Tarayyar Amurka ta Afirka, tare da cuwa-cuwa da kungiyoyin yanki, masu mulki ta hanyar jihohi daban daban na iyakance ikon mallaka. Sun shirya bin sabon al'adun Afirka ba tare da kabilanci ba, dimokiradiyya a cikin tsarin gurguzu ko tsarin kwaminisanci, hada al'adun gargajiya tare da tunanin zamani, kuma don cimma wannan ta hanyoyin da ba na nuna bambanci ba idan zai yiwu. Daga cikin wadanda suka halarci taron har da mai girma W. E. B. Dubois tare da wasu wadanda daga baya suka jagoranci jagoranci wajen jagorantar kasashensu zuwa samun 'yanci, ciki har da Hastings Banda na Nyasaland (wanda ya zama [[Malawi]]), [[Jomo Kenyatta]] na [[Kenya]] da [[Obafemi Awolowo]] na [[Nijeriya|Najeriya]].
Majalisar ta nemi kafa kungiyar gwagwarmayar Afirka a Burtaniya tare da hadin gwiwar Sakatariyar Kasashen Afirka ta Yamma (WANS) don aiki zuwa mulkin mallaka na Afirka.
rgp2eglp0cj4m0xqamdbpf7p54viqv6
161639
161638
2022-07-26T19:24:54Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kwame Nkrumah''' PC (an haifeshi a ranar 21 ga watan Satumban 1909-27 Afrilu 1972) ɗan siyasan Ghana ne kuma mai son kawo sauyi. Shi ne Firayim Minista na farko kuma shugaban kasar Ghana, bayan ya jagoranci Gold Coast zuwa samun 'yanci daga Turawan mulkin mallaka a shekarar 1957. Nkrumah ya kasance babban dan gwagwarmaya na nuna wariyar launin fata a [[Afirka]], Nkrumah ya kasance memba ne na kungiyar Hadin Kan Afirka kuma ya samu lambar yabo ta Lenin daga Tarayyar Soviet a shekarar 1962.
Bayan shekaru goma sha biyu a kasashen waje yana neman ilimi, bunkasa falsafar siyasarsa da shiryawa tare da wasu masu fada aji a [[Afirka|Afirka,]] Nkrumah ya koma Gold Coast don fara aikinsa na siyasa a matsayin mai neman 'yanci na kasa. Ya kafa Jam'iyyar Mutane ta Yarjejeniyar, wacce ta sami nasarar cikin sauri ta hanyar kiran ta da ba a taba yin ta ba ga masu jefa kuri'a gama gari. Ya zama Firayim Minista a 1952 kuma ya ci gaba da rike matsayin lokacin da Ghana ta ayyana yancin kai daga [[Birtaniya|Birtaniyya]] a 1957. A shekarar 1960, mutanen Gana suka amince da sabon kundin tsarin mulki suka kuma zabi Nkrumah Shugaba.
Gwamnatin sa ta kasance mai ra'ayin gurguzu da kishin ƙasa . Tana tallafawa ayyukan masana'antu da makamashi na ƙasa, ta haɓaka ingantaccen tsarin ilimin ƙasa da haɓaka al'adun gargajiya na Afirka. A karkashin Nkrumah, Ghana ta taka rawar gani a dangantakar ƙasashen Afirka a lokacin mulkin mallaka.
A shekarar 1964, kwaskwarimar tsarin mulki ta sanya Ghana ta zama kasa mai jam'iyya daya, tare da Nkrumah a matsayin shugaban rayuwar dukkan al'ummar kasar da kuma jam'iyyarta. Nkrumah ya sauke shi a cikin 1966 ta Hukumar 'Yanci ta Kasa wacce a karkashin kulawar cibiyoyin hada-hadar kudi na duniya suka mayar da yawancin kamfanonin kasar. Nkrumah ya rayu tsawon rayuwarsa a [[Gini|Guinea]], inda aka sanya masa sunan mataimakin shugaban kasa mai martaba.
== Farkon rayuwa da ilimi ==
=== Kogin Zinariya ===
Kwame Nkrumah an haife shi ne a ranar 21 ga Satumba 1909 a Nkroful, Gold Coast (yanzu a Ghana) ga dangin talauci da rashin karatu. Nkroful wani ƙaramin ƙauye ne a yankin Nzema, a can kudu maso yamma na Gold Coast, kusa da iyaka tare da mulkin mallakar Faransa na [[Côte d'Ivoire|Ivory Coast]] . Mahaifinsa bai zauna tare da dangin ba, amma ya yi aiki a Half Assini inda ya ke bin kasuwancin maƙerin sa na zinariya har zuwa rasuwarsa. Kwame Nkrumah ya tashi daga mahaifiyarsa da danginsa, wadanda suka rayu tare cikin al'adun gargaji, tare da dangin da ke nesa suna yawan ziyarta..Ya yi rayuwar yara ba tare da kulawa ba, ya yi rayuwa a ƙauye, a cikin daji, da kuma kusa da teku. Ta hanyar sunan kwastomomin sunayen mutanen Akan, aka sanya masa suna Kwame, sunan da aka ba wa mazan da aka haifa a ranar Asabar. A shekarun da ya yi yana dalibi a Amurka, duk da haka, an san shi da sunan Francis Nwia Kofi Nkrumah, Kofi sunan da aka ba wa maza da aka haifa a ranar Juma'a. Daga baya ya sauya suna zuwa Kwame Nkrumah a shekarar 1945 a Burtaniya, ya fifita sunan "Kwame". A cewar Ebenezer Obiri Addo a cikin bincikensa na shugaban kasa na gaba, sunan "Nkrumah", sunan da aka saba bayarwa ga ɗa na tara, ya nuna cewa mai yiwuwa Kwame ya riƙe wannan wurin a gidan mahaifinsa, wanda ke da mata da yawa.
Mahaifinsa, Opanyin Kofi Nwiana Ngolomah, ya fito ne daga Nkroful, na ɗan asalin kabilar Akan ne. Bayanai sun nuna cewa Ngolomah ya tsaya a Tarkwa-Nsuaem kuma ya yi kasuwanci a harkar gwal.Bugu da kari, wadanda suka nemi shawararsa kan al'adun gargajiya da lamuran cikin gida sun girmama Ngolomah saboda nasihar sa. Ya mutu a 1927.
Kwame shine kadai ɗa ga mahaifiyarsa. Mahaifiyar Nkrumah ta tura shi makarantar firamare ta wata bishara ta mabiya darikar Katolika da ke Half Assini, inda ya tabbatar da cewa dalibi ne mai kwazo. Wani malamin Katolika na Roman Katolika mai suna George Fischer an ce ya yi tasiri sosai kan ilimin makarantar firamare. Duk da cewa mahaifiyarsa, mai suna Elizabeth Nyanibah (1876 / 77–1979), daga baya ya bayyana shekarar haihuwarsa 1912, Nkrumah ya rubuta cewa an haife shi ne 21 ga Satumba 1909. Nyanibah, wacce ta fito daga Nsuaem da na dangin Agona ne, ya kasance dan kasuwa ne mai fatauci yayin da ta auri mahaifinsa. Bayan kwana takwas da haifuwarsa, mahaifinsa ya sanya masa suna Francis Nwia-Kofi bayan dangi amma daga baya iyayensa suka sanya masa suna Francis Kwame Ngolomah. Ya ci gaba ta hanyar karatun shekaru goma a cikin shekaru takwas. A kusan 1925 ya kasance malamin dalibi a makarantar, kuma an yi masa baftisma cikin imanin Katolika. Yayin da yake makarantar, Reverend Alec Garden Fraser, shugaban Kwalejin Horar da Gwamnati (ba da daɗewa ba zai zama Makarantar Achimota) a babban birnin Gold Coast, [[Accra]] . Fraser ya shirya Nkrumah ya sami horo a matsayin malami a makarantarsa. A nan, Kolumbia mai ilimi mataimakin kyaun gaske Kwegyir Aggrey fallasa shi ga ideas na Marcus Garvey da W.E.B. Du Bois. Aggrey, Fraser, da sauran su a Achimota sun koyar da cewa ya kamata a samu hadin kai sosai tsakanin jinsi a cikin mulkin Gold Coast, amma Nkrumah, da yake amsa kira ga Garvey, ba da daɗewa ba ya yi imani da cewa sai lokacin da launin fatar ya yi mulkin kansa ne kawai za a sami jituwa tsakanin jinsi.
Bayan samun takardar shaidar malamin daga Kwalejin Yariman Wales a Achimota a cikin 1930, An ba Nkrumah mukamin koyarwa a makarantar firamaren Roman Katolika da ke Elmina a 1931, kuma bayan shekara guda a wurin, aka yi shugaban makarantar a Axim. A cikin Axim, ya fara shiga harkokin siyasa kuma ya kafa kungiyar adabi ta Nzima. A cikin 1933, an nada shi malami a makarantar hauza ta Katolika a Amissano. Kodayake rayuwar can ta kasance mai tsauri, ya so shi, kuma yayi la'akari da zama Jesuit. Nkrumah ya ji dan jarida kuma shugaban Najeriya na gaba Nnamdi Azikiwe yana magana yayin da yake dalibi a Achimota; mutanen biyu sun hadu kuma tasirin Azikiwe ya karawa Nkrumah sha'awar kishin kasa. Matashin malamin ya yanke shawarar ci gaba da karatunsa. Azikiwe ya halarci jami'ar Lincoln, wata kwaleji mai baƙar fata ta tarihi a Chester County, Pennsylvania, yamma da Philadelphia, kuma ya shawarci Nkrumah da ya shiga can. Nkrumah, wanda ya fadi jarabawar shiga Jami’ar London, ya sami kuɗin tafiyar da karatunsa daga danginsa. Ya yi tafiya ta hanyar [[Birtaniya|Birtaniyya]], inda ya koya, don fushinsa game da mamayar da [[Italiya|Italia]] ta yi wa [[Itofiya|Habasha]], ɗayan tsirarun ƙasashen Afirka masu cin gashin kansu. Ya isa [[Amurka]], a watan Oktoba 1935.
=== Amurka ===
A cewar masanin tarihi John Henrik Clarke a cikin labarinsa game da zaman Amruka na Nkrumah, "tasirin shekaru goma da ya kwashe a Amurka zai yi tasiri cikin sauran rayuwarsa." Nkrumah ya nemi shiga jami'ar Lincoln na wani lokaci kafin ya fara karatu a can. A ranar 1 ga Maris 1935, ya aika wa makaranta da wasika cewa abin da yake nema ya wuce sama da shekara guda. Lokacin da ya isa New York a watan Oktoba 1935, ya yi tafiya zuwa Pennsylvania, inda ya yi rajista duk da rashin kuɗaɗen karatun. Ba da daɗewa ba ya sami digiri wanda ya ba shi karatunsa a Lincoln. Ya kasance yana da karancin kuɗi har zuwa lokacinsa a Amurka. Don samun abin biyan bukatunsa, yayi aiki a cikin ayyuka marasa ƙima, gami da aikin wanki. A ranar Lahadi, ya ziyarci majami'un Presbyterian bakar fata a Philadelphia da New York.
Nkrumah ya kammala digirin sa na farko a fannin ilmin tattalin arziki da zamantakewar al'umma a shekarar 1939. Daga nan Lincoln ya nada shi mataimakin malami a falsafa, kuma ya fara karbar gayyata don zama bako mai wa’azi a majami’un Presbyteria a Philadelphia da New York. A cikin 1939, Nkrumah ya shiga makarantar sakandaren Lincoln da kuma Ivy League University of Pennsylvania a Philadelphia kuma a 1942, an fara shi a cikin Mu babin 'yan uwantaka na Phi Beta Sigma a Jami'ar Lincoln. Nkrumah ya sami digiri na farko na ilimin tiyoloji daga Lincoln a 1942, babban dalibi a cikin karatun. Ya sami aiki daga Penn a shekara mai zuwa Jagora na Arts a fannin falsafa da kuma Masanin Kimiyya a fannin ilimi. Yayin da yake a Penn, Nkrumah ya yi aiki tare da William Everett Welmers masanin ilimin harshe, yana ba da kayan magana wanda ya zama asalin harshe na farko na fassarar yaren Fante na asali na harshen Akan.
Nkrumah ya yi rani a lokacin bazara a Harlem, cibiyar baƙar fata, tunani da al'ada. Ya sami gida da aiki a cikin New York City da wahala kuma ya shiga cikin al'umma. Ya kasance yana yin maraice da yawa yana saurara da jayayya tare da masu magana a kan titi, kuma a cewar Clarke, Kwame Nkrumah a shekarun da ya yi a Amurka ya ce;
{{quote|These evenings were a vital part of Kwame Nkrumah's American education. He was going to a university – the university of the Harlem Streets. This was no ordinary time and these street speakers were no ordinary men ...The streets of Harlem were open forums, presided over [by] master speakers like Arthur Reed and his protege Ira Kemp. The young Carlos Cook, founder of the Garvey oriented African Pioneer Movement was on the scene, also bringing a nightly message to his street followers. Occasionally Suji Abdul Hamid, a champion of Harlem labour, held a night rally and demanded more jobs for blacks in their own community ...This is part of the drama on the Harlem streets as the student Kwame Nkrumah walked and watched.{{sfn|Clarke|p=11}}}}
Nkrumah dalibi ne mai gwagwarmaya, ya shirya kungiyar daliban Afirka da ke kasashen waje a Pennsylvania kuma ya gina ta cikin kungiyar Daliban Afirka na Amurka da Kanada, ya zama shugabanta. Wasu mambobin suna ganin cewa yakamata kungiyar ta nemi kowace masarauta ta sami yanci da kanta; Nkrumah ya bukaci dabarun Afirka. Nkrumah ya taka muhimmiyar rawa a taron Pan-Afirka da aka gudanar a New York a 1944, wanda ya bukaci Amurka, a karshen yakin duniya na biyu, da ta taimaka wajen tabbatar da Afirka ta ci gaba da 'yanci.
Tsohon malamin sa Aggrey ya mutu a 1929 a Amurka, kuma a 1942 Nkrumah ya jagoranci addu'o'in gargajiya ga Aggrey a makabartar. Wannan ya haifar da hutu tsakaninsa da Lincoln, kodayake bayan ya zama mai girma a cikin Gold Coast, ya dawo a 1951 don karɓar digirin girmamawa. Duk da haka, karatun digiri na biyu na Nkrumah bai kasance ba. Ya sami sunan laƙabi da sunan Francis yayin makarantar hauhawa ta Amissano; a shekarar 1945 ya dauki sunan Kwame Nkrumah.
{{Quote box|quote=Kamar dai yadda yake a zamanin Masarawa, haka nan a yau Allah ya kaddara cewa wasu daga cikin 'yan Afirka su yi tafiya zuwa yamma don su ba da kansu ga ilimi da gogewa don ranar da za a kira su su koma ƙasarsu ta asali kuma su yi amfani da ilimin da suka samu sun samu don taimakawa inganta ofan uwansu. ... Ban farga a lokacin ba cewa zan bada gudummawa sosai wajen cikar wannan annabcin.|source=— Kwame Nkrumah, ''The Autobiography of Kwame Nkrumah'' (1957)<ref name=Hagan2>George P. Hagan, "Nkrumah's Leadership Style—An Assessment from a Cultural Perspective", in Arhin (1992), ''The Life and Work of Kwame Nkrumah''.</ref>|align=right|width=26em}}
Nkrumah ya karanta littattafai game da siyasa da allahntaka, kuma ya koyar da ɗalibai ilimin falsafa. A cikin 1943 Nkrumah ya sadu da Markisist Trinidiyan C. L. R. James, Ba'amurke Raya Dunayevskaya, da Ba'amurke Ba'amurke Grace Lee Boggs, dukkansu membobin kungiyar Marxist ne da ke zaune a Amurka. Daga baya Nkrumah ya yaba wa James da koya masa "yadda harkar karkashin kasa ta yi aiki". Fayil na Ofishin Bincike na Tarayya a kan Nkrumah, wanda aka ajiye daga Janairu zuwa Mayu 1945, ya nuna shi mai yuwuwar kwaminisanci. Nkrumah ya kuduri niyyar zuwa Landan, yana son ci gaba da karatunsa a can yanzu da yakin duniya na biyu ya kare. James, a cikin wasikar 1945 da yake gabatar da Nkrumah ga haifaffen Trinidad George Padmore a Landan, ya rubuta: "Wannan saurayin yana zuwa wurinku. Ba shi da haske sosai, amma duk da haka ku yi masa abin da za ku iya saboda ya kuduri aniyar fitar da Turawa daga Afirka."
[[File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|thumb|60 Burghley Road, Kentish Town, London, inda Nkrumah ya zauna lokacin da yake Landan tsakanin 1945 da 1947]]
Nkrumah ya koma Landan ne a watan Mayu na shekarar 1945 kuma ya yi karatu a Makarantar Tattalin Arziki ta London a matsayin dan takarar PhD a fannin ilimin halittar dan adam. Ya janye bayan wa'adi ɗaya kuma shekara mai zuwa ya shiga Kwalejin Jami'a, da niyyar rubuta takaddar falsafa a kan "Ilimi da Ingantaccen Hankali". Mai kulawa da shi, A. J. Ayer, ya ki amincewa da Nkrumah a matsayin "mai falsafa ta farko", yana mai cewa, "Ina son shi kuma na ji daɗin magana da shi amma bai ga ni da tunani mai nazari ba. Yana son amsoshi da sauri. Ina tsammanin wani ɓangare na matsalar na iya kasancewa bai mai da hankali sosai kan rubutun nasa ba. Hanya ce ta sanya alamar lokaci har sai dama ta samu a gare shi na komawa Ghana." Nkrumah ya shiga cikin, amma bai kammala ba, karatun shari'a a Gray's Inn.
Nkrumah ya yi amfani da lokacinsa wajen shirya siyasa. Shi da Padmore suna cikin manyan masu shiryawa, da masu ba da kuɗi, na Biyar na Pan-Afirka Congress a Manchester (15-19 Oktoba 1945). Majalisar ta ba da cikakken bayani kan dabarun maye gurbin mulkin mallaka tare da gurguzu. Sun amince da bin Tarayyar Amurka ta Afirka, tare da cuwa-cuwa da kungiyoyin yanki, masu mulki ta hanyar jihohi daban daban na iyakance ikon mallaka. Sun shirya bin sabon al'adun Afirka ba tare da kabilanci ba, dimokiradiyya a cikin tsarin gurguzu ko tsarin kwaminisanci, hada al'adun gargajiya tare da tunanin zamani, kuma don cimma wannan ta hanyoyin da ba na nuna bambanci ba idan zai yiwu. Daga cikin wadanda suka halarci taron har da mai girma W. E. B. Dubois tare da wasu wadanda daga baya suka jagoranci jagoranci wajen jagorantar kasashensu zuwa samun 'yanci, ciki har da Hastings Banda na Nyasaland (wanda ya zama [[Malawi]]), [[Jomo Kenyatta]] na [[Kenya]] da [[Obafemi Awolowo]] na [[Nijeriya|Najeriya]].
Majalisar ta nemi kafa kungiyar gwagwarmayar Afirka a Burtaniya tare da hadin gwiwar Sakatariyar Kasashen Afirka ta Yamma (WANS) don aiki zuwa mulkin mallaka na Afirka.
o7tscv5ewcf17grc76ybsbloe9qgcfq
161640
161639
2022-07-26T19:25:57Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kwame Nkrumah''' PC (an haifeshi a ranar 21 ga watan Satumban 1909 kuma ya mutu a ranar 27 ga watan Afrilun 1972) ɗan siyasan Ghana ne kuma mai son kawo sauyi. Shi ne Firayim Minista na farko kuma shugaban kasar Ghana, bayan ya jagoranci Gold Coast zuwa samun 'yanci daga Turawan mulkin mallaka a shekarar 1957. Nkrumah ya kasance babban dan gwagwarmaya na nuna wariyar launin fata a [[Afirka]], Nkrumah ya kasance memba ne na kungiyar Hadin Kan Afirka kuma ya samu lambar yabo ta Lenin daga Tarayyar Soviet a shekarar 1962.
Bayan shekaru goma sha biyu a kasashen waje yana neman ilimi, bunkasa falsafar siyasarsa da shiryawa tare da wasu masu fada aji a [[Afirka|Afirka,]] Nkrumah ya koma Gold Coast don fara aikinsa na siyasa a matsayin mai neman 'yanci na kasa. Ya kafa Jam'iyyar Mutane ta Yarjejeniyar, wacce ta sami nasarar cikin sauri ta hanyar kiran ta da ba a taba yin ta ba ga masu jefa kuri'a gama gari. Ya zama Firayim Minista a 1952 kuma ya ci gaba da rike matsayin lokacin da Ghana ta ayyana yancin kai daga [[Birtaniya|Birtaniyya]] a 1957. A shekarar 1960, mutanen Gana suka amince da sabon kundin tsarin mulki suka kuma zabi Nkrumah Shugaba.
Gwamnatin sa ta kasance mai ra'ayin gurguzu da kishin ƙasa . Tana tallafawa ayyukan masana'antu da makamashi na ƙasa, ta haɓaka ingantaccen tsarin ilimin ƙasa da haɓaka al'adun gargajiya na Afirka. A karkashin Nkrumah, Ghana ta taka rawar gani a dangantakar ƙasashen Afirka a lokacin mulkin mallaka.
A shekarar 1964, kwaskwarimar tsarin mulki ta sanya Ghana ta zama kasa mai jam'iyya daya, tare da Nkrumah a matsayin shugaban rayuwar dukkan al'ummar kasar da kuma jam'iyyarta. Nkrumah ya sauke shi a cikin 1966 ta Hukumar 'Yanci ta Kasa wacce a karkashin kulawar cibiyoyin hada-hadar kudi na duniya suka mayar da yawancin kamfanonin kasar. Nkrumah ya rayu tsawon rayuwarsa a [[Gini|Guinea]], inda aka sanya masa sunan mataimakin shugaban kasa mai martaba.
== Farkon rayuwa da ilimi ==
=== Kogin Zinariya ===
Kwame Nkrumah an haife shi ne a ranar 21 ga Satumba 1909 a Nkroful, Gold Coast (yanzu a Ghana) ga dangin talauci da rashin karatu. Nkroful wani ƙaramin ƙauye ne a yankin Nzema, a can kudu maso yamma na Gold Coast, kusa da iyaka tare da mulkin mallakar Faransa na [[Côte d'Ivoire|Ivory Coast]] . Mahaifinsa bai zauna tare da dangin ba, amma ya yi aiki a Half Assini inda ya ke bin kasuwancin maƙerin sa na zinariya har zuwa rasuwarsa. Kwame Nkrumah ya tashi daga mahaifiyarsa da danginsa, wadanda suka rayu tare cikin al'adun gargaji, tare da dangin da ke nesa suna yawan ziyarta..Ya yi rayuwar yara ba tare da kulawa ba, ya yi rayuwa a ƙauye, a cikin daji, da kuma kusa da teku. Ta hanyar sunan kwastomomin sunayen mutanen Akan, aka sanya masa suna Kwame, sunan da aka ba wa mazan da aka haifa a ranar Asabar. A shekarun da ya yi yana dalibi a Amurka, duk da haka, an san shi da sunan Francis Nwia Kofi Nkrumah, Kofi sunan da aka ba wa maza da aka haifa a ranar Juma'a. Daga baya ya sauya suna zuwa Kwame Nkrumah a shekarar 1945 a Burtaniya, ya fifita sunan "Kwame". A cewar Ebenezer Obiri Addo a cikin bincikensa na shugaban kasa na gaba, sunan "Nkrumah", sunan da aka saba bayarwa ga ɗa na tara, ya nuna cewa mai yiwuwa Kwame ya riƙe wannan wurin a gidan mahaifinsa, wanda ke da mata da yawa.
Mahaifinsa, Opanyin Kofi Nwiana Ngolomah, ya fito ne daga Nkroful, na ɗan asalin kabilar Akan ne. Bayanai sun nuna cewa Ngolomah ya tsaya a Tarkwa-Nsuaem kuma ya yi kasuwanci a harkar gwal.Bugu da kari, wadanda suka nemi shawararsa kan al'adun gargajiya da lamuran cikin gida sun girmama Ngolomah saboda nasihar sa. Ya mutu a 1927.
Kwame shine kadai ɗa ga mahaifiyarsa. Mahaifiyar Nkrumah ta tura shi makarantar firamare ta wata bishara ta mabiya darikar Katolika da ke Half Assini, inda ya tabbatar da cewa dalibi ne mai kwazo. Wani malamin Katolika na Roman Katolika mai suna George Fischer an ce ya yi tasiri sosai kan ilimin makarantar firamare. Duk da cewa mahaifiyarsa, mai suna Elizabeth Nyanibah (1876 / 77–1979), daga baya ya bayyana shekarar haihuwarsa 1912, Nkrumah ya rubuta cewa an haife shi ne 21 ga Satumba 1909. Nyanibah, wacce ta fito daga Nsuaem da na dangin Agona ne, ya kasance dan kasuwa ne mai fatauci yayin da ta auri mahaifinsa. Bayan kwana takwas da haifuwarsa, mahaifinsa ya sanya masa suna Francis Nwia-Kofi bayan dangi amma daga baya iyayensa suka sanya masa suna Francis Kwame Ngolomah. Ya ci gaba ta hanyar karatun shekaru goma a cikin shekaru takwas. A kusan 1925 ya kasance malamin dalibi a makarantar, kuma an yi masa baftisma cikin imanin Katolika. Yayin da yake makarantar, Reverend Alec Garden Fraser, shugaban Kwalejin Horar da Gwamnati (ba da daɗewa ba zai zama Makarantar Achimota) a babban birnin Gold Coast, [[Accra]] . Fraser ya shirya Nkrumah ya sami horo a matsayin malami a makarantarsa. A nan, Kolumbia mai ilimi mataimakin kyaun gaske Kwegyir Aggrey fallasa shi ga ideas na Marcus Garvey da W.E.B. Du Bois. Aggrey, Fraser, da sauran su a Achimota sun koyar da cewa ya kamata a samu hadin kai sosai tsakanin jinsi a cikin mulkin Gold Coast, amma Nkrumah, da yake amsa kira ga Garvey, ba da daɗewa ba ya yi imani da cewa sai lokacin da launin fatar ya yi mulkin kansa ne kawai za a sami jituwa tsakanin jinsi.
Bayan samun takardar shaidar malamin daga Kwalejin Yariman Wales a Achimota a cikin 1930, An ba Nkrumah mukamin koyarwa a makarantar firamaren Roman Katolika da ke Elmina a 1931, kuma bayan shekara guda a wurin, aka yi shugaban makarantar a Axim. A cikin Axim, ya fara shiga harkokin siyasa kuma ya kafa kungiyar adabi ta Nzima. A cikin 1933, an nada shi malami a makarantar hauza ta Katolika a Amissano. Kodayake rayuwar can ta kasance mai tsauri, ya so shi, kuma yayi la'akari da zama Jesuit. Nkrumah ya ji dan jarida kuma shugaban Najeriya na gaba Nnamdi Azikiwe yana magana yayin da yake dalibi a Achimota; mutanen biyu sun hadu kuma tasirin Azikiwe ya karawa Nkrumah sha'awar kishin kasa. Matashin malamin ya yanke shawarar ci gaba da karatunsa. Azikiwe ya halarci jami'ar Lincoln, wata kwaleji mai baƙar fata ta tarihi a Chester County, Pennsylvania, yamma da Philadelphia, kuma ya shawarci Nkrumah da ya shiga can. Nkrumah, wanda ya fadi jarabawar shiga Jami’ar London, ya sami kuɗin tafiyar da karatunsa daga danginsa. Ya yi tafiya ta hanyar [[Birtaniya|Birtaniyya]], inda ya koya, don fushinsa game da mamayar da [[Italiya|Italia]] ta yi wa [[Itofiya|Habasha]], ɗayan tsirarun ƙasashen Afirka masu cin gashin kansu. Ya isa [[Amurka]], a watan Oktoba 1935.
=== Amurka ===
A cewar masanin tarihi John Henrik Clarke a cikin labarinsa game da zaman Amruka na Nkrumah, "tasirin shekaru goma da ya kwashe a Amurka zai yi tasiri cikin sauran rayuwarsa." Nkrumah ya nemi shiga jami'ar Lincoln na wani lokaci kafin ya fara karatu a can. A ranar 1 ga Maris 1935, ya aika wa makaranta da wasika cewa abin da yake nema ya wuce sama da shekara guda. Lokacin da ya isa New York a watan Oktoba 1935, ya yi tafiya zuwa Pennsylvania, inda ya yi rajista duk da rashin kuɗaɗen karatun. Ba da daɗewa ba ya sami digiri wanda ya ba shi karatunsa a Lincoln. Ya kasance yana da karancin kuɗi har zuwa lokacinsa a Amurka. Don samun abin biyan bukatunsa, yayi aiki a cikin ayyuka marasa ƙima, gami da aikin wanki. A ranar Lahadi, ya ziyarci majami'un Presbyterian bakar fata a Philadelphia da New York.
Nkrumah ya kammala digirin sa na farko a fannin ilmin tattalin arziki da zamantakewar al'umma a shekarar 1939. Daga nan Lincoln ya nada shi mataimakin malami a falsafa, kuma ya fara karbar gayyata don zama bako mai wa’azi a majami’un Presbyteria a Philadelphia da New York. A cikin 1939, Nkrumah ya shiga makarantar sakandaren Lincoln da kuma Ivy League University of Pennsylvania a Philadelphia kuma a 1942, an fara shi a cikin Mu babin 'yan uwantaka na Phi Beta Sigma a Jami'ar Lincoln. Nkrumah ya sami digiri na farko na ilimin tiyoloji daga Lincoln a 1942, babban dalibi a cikin karatun. Ya sami aiki daga Penn a shekara mai zuwa Jagora na Arts a fannin falsafa da kuma Masanin Kimiyya a fannin ilimi. Yayin da yake a Penn, Nkrumah ya yi aiki tare da William Everett Welmers masanin ilimin harshe, yana ba da kayan magana wanda ya zama asalin harshe na farko na fassarar yaren Fante na asali na harshen Akan.
Nkrumah ya yi rani a lokacin bazara a Harlem, cibiyar baƙar fata, tunani da al'ada. Ya sami gida da aiki a cikin New York City da wahala kuma ya shiga cikin al'umma. Ya kasance yana yin maraice da yawa yana saurara da jayayya tare da masu magana a kan titi, kuma a cewar Clarke, Kwame Nkrumah a shekarun da ya yi a Amurka ya ce;
{{quote|These evenings were a vital part of Kwame Nkrumah's American education. He was going to a university – the university of the Harlem Streets. This was no ordinary time and these street speakers were no ordinary men ...The streets of Harlem were open forums, presided over [by] master speakers like Arthur Reed and his protege Ira Kemp. The young Carlos Cook, founder of the Garvey oriented African Pioneer Movement was on the scene, also bringing a nightly message to his street followers. Occasionally Suji Abdul Hamid, a champion of Harlem labour, held a night rally and demanded more jobs for blacks in their own community ...This is part of the drama on the Harlem streets as the student Kwame Nkrumah walked and watched.{{sfn|Clarke|p=11}}}}
Nkrumah dalibi ne mai gwagwarmaya, ya shirya kungiyar daliban Afirka da ke kasashen waje a Pennsylvania kuma ya gina ta cikin kungiyar Daliban Afirka na Amurka da Kanada, ya zama shugabanta. Wasu mambobin suna ganin cewa yakamata kungiyar ta nemi kowace masarauta ta sami yanci da kanta; Nkrumah ya bukaci dabarun Afirka. Nkrumah ya taka muhimmiyar rawa a taron Pan-Afirka da aka gudanar a New York a 1944, wanda ya bukaci Amurka, a karshen yakin duniya na biyu, da ta taimaka wajen tabbatar da Afirka ta ci gaba da 'yanci.
Tsohon malamin sa Aggrey ya mutu a 1929 a Amurka, kuma a 1942 Nkrumah ya jagoranci addu'o'in gargajiya ga Aggrey a makabartar. Wannan ya haifar da hutu tsakaninsa da Lincoln, kodayake bayan ya zama mai girma a cikin Gold Coast, ya dawo a 1951 don karɓar digirin girmamawa. Duk da haka, karatun digiri na biyu na Nkrumah bai kasance ba. Ya sami sunan laƙabi da sunan Francis yayin makarantar hauhawa ta Amissano; a shekarar 1945 ya dauki sunan Kwame Nkrumah.
{{Quote box|quote=Kamar dai yadda yake a zamanin Masarawa, haka nan a yau Allah ya kaddara cewa wasu daga cikin 'yan Afirka su yi tafiya zuwa yamma don su ba da kansu ga ilimi da gogewa don ranar da za a kira su su koma ƙasarsu ta asali kuma su yi amfani da ilimin da suka samu sun samu don taimakawa inganta ofan uwansu. ... Ban farga a lokacin ba cewa zan bada gudummawa sosai wajen cikar wannan annabcin.|source=— Kwame Nkrumah, ''The Autobiography of Kwame Nkrumah'' (1957)<ref name=Hagan2>George P. Hagan, "Nkrumah's Leadership Style—An Assessment from a Cultural Perspective", in Arhin (1992), ''The Life and Work of Kwame Nkrumah''.</ref>|align=right|width=26em}}
Nkrumah ya karanta littattafai game da siyasa da allahntaka, kuma ya koyar da ɗalibai ilimin falsafa. A cikin 1943 Nkrumah ya sadu da Markisist Trinidiyan C. L. R. James, Ba'amurke Raya Dunayevskaya, da Ba'amurke Ba'amurke Grace Lee Boggs, dukkansu membobin kungiyar Marxist ne da ke zaune a Amurka. Daga baya Nkrumah ya yaba wa James da koya masa "yadda harkar karkashin kasa ta yi aiki". Fayil na Ofishin Bincike na Tarayya a kan Nkrumah, wanda aka ajiye daga Janairu zuwa Mayu 1945, ya nuna shi mai yuwuwar kwaminisanci. Nkrumah ya kuduri niyyar zuwa Landan, yana son ci gaba da karatunsa a can yanzu da yakin duniya na biyu ya kare. James, a cikin wasikar 1945 da yake gabatar da Nkrumah ga haifaffen Trinidad George Padmore a Landan, ya rubuta: "Wannan saurayin yana zuwa wurinku. Ba shi da haske sosai, amma duk da haka ku yi masa abin da za ku iya saboda ya kuduri aniyar fitar da Turawa daga Afirka."
[[File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|thumb|60 Burghley Road, Kentish Town, London, inda Nkrumah ya zauna lokacin da yake Landan tsakanin 1945 da 1947]]
Nkrumah ya koma Landan ne a watan Mayu na shekarar 1945 kuma ya yi karatu a Makarantar Tattalin Arziki ta London a matsayin dan takarar PhD a fannin ilimin halittar dan adam. Ya janye bayan wa'adi ɗaya kuma shekara mai zuwa ya shiga Kwalejin Jami'a, da niyyar rubuta takaddar falsafa a kan "Ilimi da Ingantaccen Hankali". Mai kulawa da shi, A. J. Ayer, ya ki amincewa da Nkrumah a matsayin "mai falsafa ta farko", yana mai cewa, "Ina son shi kuma na ji daɗin magana da shi amma bai ga ni da tunani mai nazari ba. Yana son amsoshi da sauri. Ina tsammanin wani ɓangare na matsalar na iya kasancewa bai mai da hankali sosai kan rubutun nasa ba. Hanya ce ta sanya alamar lokaci har sai dama ta samu a gare shi na komawa Ghana." Nkrumah ya shiga cikin, amma bai kammala ba, karatun shari'a a Gray's Inn.
Nkrumah ya yi amfani da lokacinsa wajen shirya siyasa. Shi da Padmore suna cikin manyan masu shiryawa, da masu ba da kuɗi, na Biyar na Pan-Afirka Congress a Manchester (15-19 Oktoba 1945). Majalisar ta ba da cikakken bayani kan dabarun maye gurbin mulkin mallaka tare da gurguzu. Sun amince da bin Tarayyar Amurka ta Afirka, tare da cuwa-cuwa da kungiyoyin yanki, masu mulki ta hanyar jihohi daban daban na iyakance ikon mallaka. Sun shirya bin sabon al'adun Afirka ba tare da kabilanci ba, dimokiradiyya a cikin tsarin gurguzu ko tsarin kwaminisanci, hada al'adun gargajiya tare da tunanin zamani, kuma don cimma wannan ta hanyoyin da ba na nuna bambanci ba idan zai yiwu. Daga cikin wadanda suka halarci taron har da mai girma W. E. B. Dubois tare da wasu wadanda daga baya suka jagoranci jagoranci wajen jagorantar kasashensu zuwa samun 'yanci, ciki har da Hastings Banda na Nyasaland (wanda ya zama [[Malawi]]), [[Jomo Kenyatta]] na [[Kenya]] da [[Obafemi Awolowo]] na [[Nijeriya|Najeriya]].
Majalisar ta nemi kafa kungiyar gwagwarmayar Afirka a Burtaniya tare da hadin gwiwar Sakatariyar Kasashen Afirka ta Yamma (WANS) don aiki zuwa mulkin mallaka na Afirka.
s7w241h9r3d5yomk8fxq3c0mjy67686
161641
161640
2022-07-26T19:26:29Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kwame Nkrumah''' PC (an haifeshi a ranar 21 ga watan Satumban 1909 kuma ya mutu a ranar 27 ga watan Afrilun 1972) ɗan siyasan Ghana ne, kuma mai son kawo sauyi. Shi ne Firayim Minista na farko kuma shugaban kasar Ghana, bayan ya jagoranci Gold Coast zuwa samun 'yanci daga Turawan mulkin mallaka a shekarar 1957. Nkrumah ya kasance babban dan gwagwarmaya na nuna wariyar launin fata a [[Afirka]], Nkrumah ya kasance memba ne na kungiyar Hadin Kan Afirka kuma ya samu lambar yabo ta Lenin daga Tarayyar Soviet a shekarar 1962.
Bayan shekaru goma sha biyu a kasashen waje yana neman ilimi, bunkasa falsafar siyasarsa da shiryawa tare da wasu masu fada aji a [[Afirka|Afirka,]] Nkrumah ya koma Gold Coast don fara aikinsa na siyasa a matsayin mai neman 'yanci na kasa. Ya kafa Jam'iyyar Mutane ta Yarjejeniyar, wacce ta sami nasarar cikin sauri ta hanyar kiran ta da ba a taba yin ta ba ga masu jefa kuri'a gama gari. Ya zama Firayim Minista a 1952 kuma ya ci gaba da rike matsayin lokacin da Ghana ta ayyana yancin kai daga [[Birtaniya|Birtaniyya]] a 1957. A shekarar 1960, mutanen Gana suka amince da sabon kundin tsarin mulki suka kuma zabi Nkrumah Shugaba.
Gwamnatin sa ta kasance mai ra'ayin gurguzu da kishin ƙasa . Tana tallafawa ayyukan masana'antu da makamashi na ƙasa, ta haɓaka ingantaccen tsarin ilimin ƙasa da haɓaka al'adun gargajiya na Afirka. A karkashin Nkrumah, Ghana ta taka rawar gani a dangantakar ƙasashen Afirka a lokacin mulkin mallaka.
A shekarar 1964, kwaskwarimar tsarin mulki ta sanya Ghana ta zama kasa mai jam'iyya daya, tare da Nkrumah a matsayin shugaban rayuwar dukkan al'ummar kasar da kuma jam'iyyarta. Nkrumah ya sauke shi a cikin 1966 ta Hukumar 'Yanci ta Kasa wacce a karkashin kulawar cibiyoyin hada-hadar kudi na duniya suka mayar da yawancin kamfanonin kasar. Nkrumah ya rayu tsawon rayuwarsa a [[Gini|Guinea]], inda aka sanya masa sunan mataimakin shugaban kasa mai martaba.
== Farkon rayuwa da ilimi ==
=== Kogin Zinariya ===
Kwame Nkrumah an haife shi ne a ranar 21 ga Satumba 1909 a Nkroful, Gold Coast (yanzu a Ghana) ga dangin talauci da rashin karatu. Nkroful wani ƙaramin ƙauye ne a yankin Nzema, a can kudu maso yamma na Gold Coast, kusa da iyaka tare da mulkin mallakar Faransa na [[Côte d'Ivoire|Ivory Coast]] . Mahaifinsa bai zauna tare da dangin ba, amma ya yi aiki a Half Assini inda ya ke bin kasuwancin maƙerin sa na zinariya har zuwa rasuwarsa. Kwame Nkrumah ya tashi daga mahaifiyarsa da danginsa, wadanda suka rayu tare cikin al'adun gargaji, tare da dangin da ke nesa suna yawan ziyarta..Ya yi rayuwar yara ba tare da kulawa ba, ya yi rayuwa a ƙauye, a cikin daji, da kuma kusa da teku. Ta hanyar sunan kwastomomin sunayen mutanen Akan, aka sanya masa suna Kwame, sunan da aka ba wa mazan da aka haifa a ranar Asabar. A shekarun da ya yi yana dalibi a Amurka, duk da haka, an san shi da sunan Francis Nwia Kofi Nkrumah, Kofi sunan da aka ba wa maza da aka haifa a ranar Juma'a. Daga baya ya sauya suna zuwa Kwame Nkrumah a shekarar 1945 a Burtaniya, ya fifita sunan "Kwame". A cewar Ebenezer Obiri Addo a cikin bincikensa na shugaban kasa na gaba, sunan "Nkrumah", sunan da aka saba bayarwa ga ɗa na tara, ya nuna cewa mai yiwuwa Kwame ya riƙe wannan wurin a gidan mahaifinsa, wanda ke da mata da yawa.
Mahaifinsa, Opanyin Kofi Nwiana Ngolomah, ya fito ne daga Nkroful, na ɗan asalin kabilar Akan ne. Bayanai sun nuna cewa Ngolomah ya tsaya a Tarkwa-Nsuaem kuma ya yi kasuwanci a harkar gwal.Bugu da kari, wadanda suka nemi shawararsa kan al'adun gargajiya da lamuran cikin gida sun girmama Ngolomah saboda nasihar sa. Ya mutu a 1927.
Kwame shine kadai ɗa ga mahaifiyarsa. Mahaifiyar Nkrumah ta tura shi makarantar firamare ta wata bishara ta mabiya darikar Katolika da ke Half Assini, inda ya tabbatar da cewa dalibi ne mai kwazo. Wani malamin Katolika na Roman Katolika mai suna George Fischer an ce ya yi tasiri sosai kan ilimin makarantar firamare. Duk da cewa mahaifiyarsa, mai suna Elizabeth Nyanibah (1876 / 77–1979), daga baya ya bayyana shekarar haihuwarsa 1912, Nkrumah ya rubuta cewa an haife shi ne 21 ga Satumba 1909. Nyanibah, wacce ta fito daga Nsuaem da na dangin Agona ne, ya kasance dan kasuwa ne mai fatauci yayin da ta auri mahaifinsa. Bayan kwana takwas da haifuwarsa, mahaifinsa ya sanya masa suna Francis Nwia-Kofi bayan dangi amma daga baya iyayensa suka sanya masa suna Francis Kwame Ngolomah. Ya ci gaba ta hanyar karatun shekaru goma a cikin shekaru takwas. A kusan 1925 ya kasance malamin dalibi a makarantar, kuma an yi masa baftisma cikin imanin Katolika. Yayin da yake makarantar, Reverend Alec Garden Fraser, shugaban Kwalejin Horar da Gwamnati (ba da daɗewa ba zai zama Makarantar Achimota) a babban birnin Gold Coast, [[Accra]] . Fraser ya shirya Nkrumah ya sami horo a matsayin malami a makarantarsa. A nan, Kolumbia mai ilimi mataimakin kyaun gaske Kwegyir Aggrey fallasa shi ga ideas na Marcus Garvey da W.E.B. Du Bois. Aggrey, Fraser, da sauran su a Achimota sun koyar da cewa ya kamata a samu hadin kai sosai tsakanin jinsi a cikin mulkin Gold Coast, amma Nkrumah, da yake amsa kira ga Garvey, ba da daɗewa ba ya yi imani da cewa sai lokacin da launin fatar ya yi mulkin kansa ne kawai za a sami jituwa tsakanin jinsi.
Bayan samun takardar shaidar malamin daga Kwalejin Yariman Wales a Achimota a cikin 1930, An ba Nkrumah mukamin koyarwa a makarantar firamaren Roman Katolika da ke Elmina a 1931, kuma bayan shekara guda a wurin, aka yi shugaban makarantar a Axim. A cikin Axim, ya fara shiga harkokin siyasa kuma ya kafa kungiyar adabi ta Nzima. A cikin 1933, an nada shi malami a makarantar hauza ta Katolika a Amissano. Kodayake rayuwar can ta kasance mai tsauri, ya so shi, kuma yayi la'akari da zama Jesuit. Nkrumah ya ji dan jarida kuma shugaban Najeriya na gaba Nnamdi Azikiwe yana magana yayin da yake dalibi a Achimota; mutanen biyu sun hadu kuma tasirin Azikiwe ya karawa Nkrumah sha'awar kishin kasa. Matashin malamin ya yanke shawarar ci gaba da karatunsa. Azikiwe ya halarci jami'ar Lincoln, wata kwaleji mai baƙar fata ta tarihi a Chester County, Pennsylvania, yamma da Philadelphia, kuma ya shawarci Nkrumah da ya shiga can. Nkrumah, wanda ya fadi jarabawar shiga Jami’ar London, ya sami kuɗin tafiyar da karatunsa daga danginsa. Ya yi tafiya ta hanyar [[Birtaniya|Birtaniyya]], inda ya koya, don fushinsa game da mamayar da [[Italiya|Italia]] ta yi wa [[Itofiya|Habasha]], ɗayan tsirarun ƙasashen Afirka masu cin gashin kansu. Ya isa [[Amurka]], a watan Oktoba 1935.
=== Amurka ===
A cewar masanin tarihi John Henrik Clarke a cikin labarinsa game da zaman Amruka na Nkrumah, "tasirin shekaru goma da ya kwashe a Amurka zai yi tasiri cikin sauran rayuwarsa." Nkrumah ya nemi shiga jami'ar Lincoln na wani lokaci kafin ya fara karatu a can. A ranar 1 ga Maris 1935, ya aika wa makaranta da wasika cewa abin da yake nema ya wuce sama da shekara guda. Lokacin da ya isa New York a watan Oktoba 1935, ya yi tafiya zuwa Pennsylvania, inda ya yi rajista duk da rashin kuɗaɗen karatun. Ba da daɗewa ba ya sami digiri wanda ya ba shi karatunsa a Lincoln. Ya kasance yana da karancin kuɗi har zuwa lokacinsa a Amurka. Don samun abin biyan bukatunsa, yayi aiki a cikin ayyuka marasa ƙima, gami da aikin wanki. A ranar Lahadi, ya ziyarci majami'un Presbyterian bakar fata a Philadelphia da New York.
Nkrumah ya kammala digirin sa na farko a fannin ilmin tattalin arziki da zamantakewar al'umma a shekarar 1939. Daga nan Lincoln ya nada shi mataimakin malami a falsafa, kuma ya fara karbar gayyata don zama bako mai wa’azi a majami’un Presbyteria a Philadelphia da New York. A cikin 1939, Nkrumah ya shiga makarantar sakandaren Lincoln da kuma Ivy League University of Pennsylvania a Philadelphia kuma a 1942, an fara shi a cikin Mu babin 'yan uwantaka na Phi Beta Sigma a Jami'ar Lincoln. Nkrumah ya sami digiri na farko na ilimin tiyoloji daga Lincoln a 1942, babban dalibi a cikin karatun. Ya sami aiki daga Penn a shekara mai zuwa Jagora na Arts a fannin falsafa da kuma Masanin Kimiyya a fannin ilimi. Yayin da yake a Penn, Nkrumah ya yi aiki tare da William Everett Welmers masanin ilimin harshe, yana ba da kayan magana wanda ya zama asalin harshe na farko na fassarar yaren Fante na asali na harshen Akan.
Nkrumah ya yi rani a lokacin bazara a Harlem, cibiyar baƙar fata, tunani da al'ada. Ya sami gida da aiki a cikin New York City da wahala kuma ya shiga cikin al'umma. Ya kasance yana yin maraice da yawa yana saurara da jayayya tare da masu magana a kan titi, kuma a cewar Clarke, Kwame Nkrumah a shekarun da ya yi a Amurka ya ce;
{{quote|These evenings were a vital part of Kwame Nkrumah's American education. He was going to a university – the university of the Harlem Streets. This was no ordinary time and these street speakers were no ordinary men ...The streets of Harlem were open forums, presided over [by] master speakers like Arthur Reed and his protege Ira Kemp. The young Carlos Cook, founder of the Garvey oriented African Pioneer Movement was on the scene, also bringing a nightly message to his street followers. Occasionally Suji Abdul Hamid, a champion of Harlem labour, held a night rally and demanded more jobs for blacks in their own community ...This is part of the drama on the Harlem streets as the student Kwame Nkrumah walked and watched.{{sfn|Clarke|p=11}}}}
Nkrumah dalibi ne mai gwagwarmaya, ya shirya kungiyar daliban Afirka da ke kasashen waje a Pennsylvania kuma ya gina ta cikin kungiyar Daliban Afirka na Amurka da Kanada, ya zama shugabanta. Wasu mambobin suna ganin cewa yakamata kungiyar ta nemi kowace masarauta ta sami yanci da kanta; Nkrumah ya bukaci dabarun Afirka. Nkrumah ya taka muhimmiyar rawa a taron Pan-Afirka da aka gudanar a New York a 1944, wanda ya bukaci Amurka, a karshen yakin duniya na biyu, da ta taimaka wajen tabbatar da Afirka ta ci gaba da 'yanci.
Tsohon malamin sa Aggrey ya mutu a 1929 a Amurka, kuma a 1942 Nkrumah ya jagoranci addu'o'in gargajiya ga Aggrey a makabartar. Wannan ya haifar da hutu tsakaninsa da Lincoln, kodayake bayan ya zama mai girma a cikin Gold Coast, ya dawo a 1951 don karɓar digirin girmamawa. Duk da haka, karatun digiri na biyu na Nkrumah bai kasance ba. Ya sami sunan laƙabi da sunan Francis yayin makarantar hauhawa ta Amissano; a shekarar 1945 ya dauki sunan Kwame Nkrumah.
{{Quote box|quote=Kamar dai yadda yake a zamanin Masarawa, haka nan a yau Allah ya kaddara cewa wasu daga cikin 'yan Afirka su yi tafiya zuwa yamma don su ba da kansu ga ilimi da gogewa don ranar da za a kira su su koma ƙasarsu ta asali kuma su yi amfani da ilimin da suka samu sun samu don taimakawa inganta ofan uwansu. ... Ban farga a lokacin ba cewa zan bada gudummawa sosai wajen cikar wannan annabcin.|source=— Kwame Nkrumah, ''The Autobiography of Kwame Nkrumah'' (1957)<ref name=Hagan2>George P. Hagan, "Nkrumah's Leadership Style—An Assessment from a Cultural Perspective", in Arhin (1992), ''The Life and Work of Kwame Nkrumah''.</ref>|align=right|width=26em}}
Nkrumah ya karanta littattafai game da siyasa da allahntaka, kuma ya koyar da ɗalibai ilimin falsafa. A cikin 1943 Nkrumah ya sadu da Markisist Trinidiyan C. L. R. James, Ba'amurke Raya Dunayevskaya, da Ba'amurke Ba'amurke Grace Lee Boggs, dukkansu membobin kungiyar Marxist ne da ke zaune a Amurka. Daga baya Nkrumah ya yaba wa James da koya masa "yadda harkar karkashin kasa ta yi aiki". Fayil na Ofishin Bincike na Tarayya a kan Nkrumah, wanda aka ajiye daga Janairu zuwa Mayu 1945, ya nuna shi mai yuwuwar kwaminisanci. Nkrumah ya kuduri niyyar zuwa Landan, yana son ci gaba da karatunsa a can yanzu da yakin duniya na biyu ya kare. James, a cikin wasikar 1945 da yake gabatar da Nkrumah ga haifaffen Trinidad George Padmore a Landan, ya rubuta: "Wannan saurayin yana zuwa wurinku. Ba shi da haske sosai, amma duk da haka ku yi masa abin da za ku iya saboda ya kuduri aniyar fitar da Turawa daga Afirka."
[[File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:KWAME_NKRUMAH_-_60_Burghley_Road_Kentish_Town_London_NW5_1UN.jpg|thumb|60 Burghley Road, Kentish Town, London, inda Nkrumah ya zauna lokacin da yake Landan tsakanin 1945 da 1947]]
Nkrumah ya koma Landan ne a watan Mayu na shekarar 1945 kuma ya yi karatu a Makarantar Tattalin Arziki ta London a matsayin dan takarar PhD a fannin ilimin halittar dan adam. Ya janye bayan wa'adi ɗaya kuma shekara mai zuwa ya shiga Kwalejin Jami'a, da niyyar rubuta takaddar falsafa a kan "Ilimi da Ingantaccen Hankali". Mai kulawa da shi, A. J. Ayer, ya ki amincewa da Nkrumah a matsayin "mai falsafa ta farko", yana mai cewa, "Ina son shi kuma na ji daɗin magana da shi amma bai ga ni da tunani mai nazari ba. Yana son amsoshi da sauri. Ina tsammanin wani ɓangare na matsalar na iya kasancewa bai mai da hankali sosai kan rubutun nasa ba. Hanya ce ta sanya alamar lokaci har sai dama ta samu a gare shi na komawa Ghana." Nkrumah ya shiga cikin, amma bai kammala ba, karatun shari'a a Gray's Inn.
Nkrumah ya yi amfani da lokacinsa wajen shirya siyasa. Shi da Padmore suna cikin manyan masu shiryawa, da masu ba da kuɗi, na Biyar na Pan-Afirka Congress a Manchester (15-19 Oktoba 1945). Majalisar ta ba da cikakken bayani kan dabarun maye gurbin mulkin mallaka tare da gurguzu. Sun amince da bin Tarayyar Amurka ta Afirka, tare da cuwa-cuwa da kungiyoyin yanki, masu mulki ta hanyar jihohi daban daban na iyakance ikon mallaka. Sun shirya bin sabon al'adun Afirka ba tare da kabilanci ba, dimokiradiyya a cikin tsarin gurguzu ko tsarin kwaminisanci, hada al'adun gargajiya tare da tunanin zamani, kuma don cimma wannan ta hanyoyin da ba na nuna bambanci ba idan zai yiwu. Daga cikin wadanda suka halarci taron har da mai girma W. E. B. Dubois tare da wasu wadanda daga baya suka jagoranci jagoranci wajen jagorantar kasashensu zuwa samun 'yanci, ciki har da Hastings Banda na Nyasaland (wanda ya zama [[Malawi]]), [[Jomo Kenyatta]] na [[Kenya]] da [[Obafemi Awolowo]] na [[Nijeriya|Najeriya]].
Majalisar ta nemi kafa kungiyar gwagwarmayar Afirka a Burtaniya tare da hadin gwiwar Sakatariyar Kasashen Afirka ta Yamma (WANS) don aiki zuwa mulkin mallaka na Afirka.
quachemvlnw2p52bas75r6stf28rg9p
Sujada
0
14671
161736
100879
2022-07-27T06:35:50Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Egyptian Type e Scenes. - The great prayer. (n.d.) - front - TIMEA.jpg|thumb]]
'''Sujada''' ko '''sujjada''' wata rukuni ce da ake aiwatar da ita a cikin sallah,ana karanta addu'a kamar haka "subhannalli wa bi hamdidi"
auqomaoyusaa2y25gack0sy88zbb0wr
Total
0
14736
161809
65748
2022-07-27T09:32:33Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Total''' Na ɗaya daga cikin manyan kamfanonin da ke safarar man fetur a duniya.
emixjtqhh1sl9lbqx286ixa6tbi2wll
Salma Phillips
0
15019
161570
121019
2022-07-26T16:47:12Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Salma Phillips''' ita ce mai gabatar da shirye-shiryen talabijin, marubuciya kuma mai gabatarwa daga arewacin Najeriya. Cikakken sunanta Ummu Salma Nabila Phillips. An san ta da yawa da fuskar talabijin ta arewa.<ref>{{cite web|last1=The Editor|title=Salma Phillips: The face of northern television|url=http://guardian.ng/guardian-woman/salma-phillips-the-face-of-northern-television/|publisher=The Guardian|accessdate=5 September 2016}}</ref> Ta samu difloma a fannin shari'a daga [[Jami'ar Jos]], Najeriya da kuma BSc. a cikin doka daga Jami'ar Kimiyya da Fasaha ta Jihar Ribas, [[Port Harcourt|Fatakwal]]. Burinta shi ne ta zama wakiliyan CNN.
== Bayan Fage ==
Salma rabin [[Fulani|bafulatani]] ne kuma rabin [[Calabar|Calabari]] ne daga yankin arewacin Najeriya kuma mai son wakokin hip hop.<ref name="cosmopolitan">{{cite web|title=15 interesting things you didn't know about Salma Phillips.|url=http://www.cosmopolitan.com/ng/celebrity/a1791/15-interesting-things-you-didnt-know-about-salma-phillips/|publisher=Cosmopolitan|accessdate=5 September 2016}}</ref>
== Ayyuka ==
Salma ta kammala karatun lauya ne a Jami'ar Jos, Najeriya, sannan kuma ta sami BSc a fannin shari'a daga Jami'ar Kimiyya da Fasaha, Fatakwal. Salma da [[Asa (Nijeriya)|Aṣa]], fitaccen mawaƙin Nijeriya, sun halarci kwaleji ɗaya.<ref name="cosmopolitan2">{{cite web|title=15 interesting things you didn't know about Salma Phillips.|url=http://www.cosmopolitan.com/ng/celebrity/a1791/15-interesting-things-you-didnt-know-about-salma-phillips/|publisher=Cosmopolitan|accessdate=5 September 2016}}</ref> A ranar 7 ga Fabrairu 2016, ta fara ''Salma Show'' tare da mai da hankali kan al'amuran yau da kullun.<ref>{{cite web|last1=Bella Naija.com|first1=|title=Watch "The Salma Show" today! Meet Salma Phillips, TV's New Northern Star|url=https://www.bellanaija.com/2016/02/watch-the-salma-show-today-meet-salma-phillips-tvs-new-northern-star/|publisher=Bella Naija|accessdate=5 September 2016}}</ref> A cewar BellaNaija ta ce: "Kasancewar ni mai gabatar da shirin magana ne buri na ya zama gaskiya a gare ni. A ko yaushe ina son samun dandamali inda zan gabatar da ra'ayina game da batutuwan da nake sha'awar su. Wannan tafiyar ta faro ne shekaru 3 da suka gabata lokacin da na harbe wani matukin jirgi na, a cikin matsaloli iri iri da karaya. Na ƙuduri aniyar ba da duk abin da ya kamata don cin nasara. Yana jin daɗi matuƙar ganin haɗuwa tare." Wadanda za ta yi koyi da su sun hada da Oprah Winfrey, Christian Amanpour, Funmi Iyanda da Femi Oke.<ref>{{cite web|last1=Princess Irede Abumere|title=Northern TV presenter to host "The Salma Show"|url=http://pulse.ng/movies/salma-phillips-northern-tv-presenter-to-host-the-salma-show-id4581140.html|publisher=Pulse.ng|accessdate=5 September 2016}}</ref>
== Nassoshi ==
{{DEFAULTSORT:Phillips, Salma}}
[[Category:Marubutan Najeriya]]
1ggx0zlpw5dcqns9toyx15kurgjlcpr
Vivian Chukwuemeka
0
15214
161725
67043
2022-07-26T22:39:58Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Vivian Chukwuemeka''' (an haife ta a ranar 4 ga watan Mayun 1975) ɗan Najeriya ne mai harbi da ɗan wasa sau biyu. Ta ci lambar zinare a bugun da aka saka a wasannin Commonwealth na 2002 kuma ta lashe lambobi uku a jere a wasannin Afirka gaba daya daga 1999 zuwa 2007.<ref>{{Cite web|title=Vivian CHUKWUEMEKA - Shot Put Gold at 2002 Commonwealth Games. - Nigeria|url=http://www.sporting-heroes.net/|website=Sporting Heroes|access-date=2020-05-30}}</ref> Ta kasance Gwarzon Afirka a taron a 2002, 2006 da 2008. Ta kuma shiga gasar jefa kwalliya da guduma, amma ba a matakin duniya ba.
Mafi kyawun jifa nata shine mita 18.43, wanda aka samu a watan Afrilu 2003 a Walnut. Wannan shi ne rikodin Afirka.<ref>[http://www.iaaf.org/statistics/records/gender=W/location=O/recordsType=AR/eventCatCode=/junior=N/area=AFR/index.html IAAF.org statistics - Area Outdoor Records - Women - Africa]</ref>
Ta shiga gasar Olympics ta bazara ta 2000 da kuma Gasar Cin Kofin Duniya a 2003 da 2005 ba tare da ta kai matakin karshe ba. Ta ci lambar azurfa a Wasannin Commonwealth na 2006.<ref>{{Cite journal|last=Gregor|first=Robert J.|last2=Whiting|first2=William C.|last3=McCoy|first3=Raymond W.|date=May 1985|title=Kinematic Analysis of Olympic Discus Throwers|url=http://dx.doi.org/10.1123/ijsb.1.2.131|journal=International Journal of Sport Biomechanics|volume=1|issue=2|pages=131–138|doi=10.1123/ijsb.1.2.131|issn=0740-2082}}</ref>
Ta kammala karatun digiri daga Jami'ar Azusa Pacific a 2006 tare da Bachelor of Social Work.<ref>{{Cite journal|last=Gregor|first=Robert J.|last2=Whiting|first2=William C.|last3=McCoy|first3=Raymond W.|date=May 1985|title=Kinematic Analysis of Olympic Discus Throwers|url=http://dx.doi.org/10.1123/ijsb.1.2.131|journal=International Journal of Sport Biomechanics|volume=1|issue=2|pages=131–138|doi=10.1123/ijsb.1.2.131|issn=0740-2082}}</ref>
Ta samu haramcin shiga wasanni na shekaru biyu daga wasannin motsa jiki saboda gwajin gwajin kwaya da ta fadi a gasar cin kofin Najeriyar na 2009. Chukwuemeka tana da tsattsauran ra'ayi tare da Athungiyar Wasannin Wasanni ta Najeriya. Samfurin ta "B" yana da kurakurai da yawa na malamai, gami da rashin daidaiton lambobin kwalba da taron da aka ɗauki samfurin, kuma an hana ta izinin samun wakilci a gwajin na biyu a Afirka ta Kudu. Ta zargi jami'an shan kwayoyi na Najeriya da rashawa da cin zarafin mata, kamar yadda kuma ya zargi shugaban tarayyar Solomon Ogba da tursasawa Amaka Ogoegbunam don ya sa ta cikin rarraba magunguna. Kwamitin daukaka kara ya yi watsi da ikirarin nata kuma dakatarwar da ta yi na shekara biyu daga IAAF ya kasance.<ref>[http://www.iaaf.org/mm/Document/News/GeneralNews/05/65/77/20100427082001_httppostedfile_NEWS112_20049.pdf IAAF Newsletter Edition 112]. [[IAAF]] (2010-04-27). Retrieved on 2010-04-27.</ref><ref>[http://ndn.nigeriadailynews.com/templates/?a=26241 What Vivian Chukwuemeka said]. Nigeria Daily News. Retrieved on 2011-09-11.</ref>
Chukwuemeka ta dawo gasar ne a shekarar 2012 kuma ta fadi a gwajin magunguna na biyu - don maganin kaifin kwakwalwa stanozolol - jim kaɗan kafin gasar wasannin Olympics. Bayan haka, an ba ta izinin dakatar da rayuwa daga gasa.<ref>Efe, Ben (2012-10-31). [http://www.vanguardngr.com/2012/10/doping-latest-chukwuemeka-faces-life-ban/ Doping latest: Chukwuemeka faces life ban]. [Vanguard (Nigeria)]. Retrieved on 2014-07-15.</ref><ref>[http://www.iaaf.org/download/download?filename=64099fcf-1e9a-444d-97d9-ea03d79fd4c5.pdf Athletes currently suspended from all competitions in athletics following an Anti-Doping Rule Violation as at: 26.06.14]. IAAF. Retrieved on 2014-07-15.</ref>
== Nasarori ==
{| {{AchievementTable|Event=yes}}
!Shekara
!Gasa
!Wuri
!Matsayi
!Taron
!Bayanun Kula
|-
! colspan="6" |Wakiltar Najeriya
|-
|2000
|Olympic Games
|Sydney, Australia
|14th
|harbi sa
|17.47 m
|-
| rowspan="5" |2002
| rowspan="2" |Commonwealth Games
| rowspan="2" |[[Manchester]], Ingila
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.53 m
|-
|9th
|Discus jefa
|53.44 m
|-
| rowspan="2" |African Championships
| rowspan="2" |Radès, Tunisia
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
|World Cup
|Madrid, Spain
|7th
|harbi sa
|
|-
| rowspan="3" |2003
| rowspan="3" |All-Africa Games
| rowspan="3" |[[Abuja]], [[Nigeria|Najeriya]]
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
| bgcolor="cc9966" | 3rd
|Guduma jefa
|
|-
| rowspan="5" |2006
| rowspan="2" |Commonwealth Games
| rowspan="2" |[[Melbourne]], Australia
| bgcolor="silver" | 2nd
|harbi sa
|
|-
|9th
|Discus jefa
|
|-
| rowspan="2" |African Championships
| rowspan="2" |Bambous, Mauritius
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
|World Cup
|[[Athens]], Greece
|8th
|harbi sa
|
|-
| rowspan="3" |2007
| rowspan="3" |All-Africa Games
| rowspan="3" |[[Algiers]], Algeria
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.60 m
|-
| bgcolor="cc9966" | 3rd
|Discus jefa
|52.52 m
|-
|4th
|Guduma jefa
|58.15 m
|-
| rowspan="2" |2008
|African Championships
|Addis Ababa, Ethiopia
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.50 m
|-
|Olympic Games
|Beijing, China
|24th (q)
|harbi sa
|17.15 m
|}
== Duba kuma ==
* [[:en:List_of_doping_cases_in_athletics|Jerin shari'oin doping a guje guje]]
== Hanyoyin haɗin waje ==
* {{iaaf name|id=136792}}
== Nassoshi ==
{{DEFAULTSORT:Chukwuemeka, Vivian}}
7f538pvxi2n67i5cchkeg10lrncnmqt
161726
161725
2022-07-26T22:40:33Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Vivian Chukwuemeka''' (an haife ta a ranar 4 ga watan Mayun 1975) ɗan Najeriya ne mai harbi da ɗan wasa sau biyu. Ta ci lambar zinare a bugun da aka saka a wasannin Common wealth na 2002 kuma ta lashe lambobi uku a jere a wasannin Afirka gaba daya daga 1999 zuwa 2007.<ref>{{Cite web|title=Vivian CHUKWUEMEKA - Shot Put Gold at 2002 Commonwealth Games. - Nigeria|url=http://www.sporting-heroes.net/|website=Sporting Heroes|access-date=2020-05-30}}</ref> Ta kasance Gwarzon Afirka a taron a 2002, 2006 da 2008. Ta kuma shiga gasar jefa kwalliya da guduma, amma ba a matakin duniya ba.
Mafi kyawun jifa nata shine mita 18.43, wanda aka samu a watan Afrilu 2003 a Walnut. Wannan shi ne rikodin Afirka.<ref>[http://www.iaaf.org/statistics/records/gender=W/location=O/recordsType=AR/eventCatCode=/junior=N/area=AFR/index.html IAAF.org statistics - Area Outdoor Records - Women - Africa]</ref>
Ta shiga gasar Olympics ta bazara ta 2000 da kuma Gasar Cin Kofin Duniya a 2003 da 2005 ba tare da ta kai matakin karshe ba. Ta ci lambar azurfa a Wasannin Commonwealth na 2006.<ref>{{Cite journal|last=Gregor|first=Robert J.|last2=Whiting|first2=William C.|last3=McCoy|first3=Raymond W.|date=May 1985|title=Kinematic Analysis of Olympic Discus Throwers|url=http://dx.doi.org/10.1123/ijsb.1.2.131|journal=International Journal of Sport Biomechanics|volume=1|issue=2|pages=131–138|doi=10.1123/ijsb.1.2.131|issn=0740-2082}}</ref>
Ta kammala karatun digiri daga Jami'ar Azusa Pacific a 2006 tare da Bachelor of Social Work.<ref>{{Cite journal|last=Gregor|first=Robert J.|last2=Whiting|first2=William C.|last3=McCoy|first3=Raymond W.|date=May 1985|title=Kinematic Analysis of Olympic Discus Throwers|url=http://dx.doi.org/10.1123/ijsb.1.2.131|journal=International Journal of Sport Biomechanics|volume=1|issue=2|pages=131–138|doi=10.1123/ijsb.1.2.131|issn=0740-2082}}</ref>
Ta samu haramcin shiga wasanni na shekaru biyu daga wasannin motsa jiki saboda gwajin gwajin kwaya da ta fadi a gasar cin kofin Najeriyar na 2009. Chukwuemeka tana da tsattsauran ra'ayi tare da Athungiyar Wasannin Wasanni ta Najeriya. Samfurin ta "B" yana da kurakurai da yawa na malamai, gami da rashin daidaiton lambobin kwalba da taron da aka ɗauki samfurin, kuma an hana ta izinin samun wakilci a gwajin na biyu a Afirka ta Kudu. Ta zargi jami'an shan kwayoyi na Najeriya da rashawa da cin zarafin mata, kamar yadda kuma ya zargi shugaban tarayyar Solomon Ogba da tursasawa Amaka Ogoegbunam don ya sa ta cikin rarraba magunguna. Kwamitin daukaka kara ya yi watsi da ikirarin nata kuma dakatarwar da ta yi na shekara biyu daga IAAF ya kasance.<ref>[http://www.iaaf.org/mm/Document/News/GeneralNews/05/65/77/20100427082001_httppostedfile_NEWS112_20049.pdf IAAF Newsletter Edition 112]. [[IAAF]] (2010-04-27). Retrieved on 2010-04-27.</ref><ref>[http://ndn.nigeriadailynews.com/templates/?a=26241 What Vivian Chukwuemeka said]. Nigeria Daily News. Retrieved on 2011-09-11.</ref>
Chukwuemeka ta dawo gasar ne a shekarar 2012 kuma ta fadi a gwajin magunguna na biyu - don maganin kaifin kwakwalwa stanozolol - jim kaɗan kafin gasar wasannin Olympics. Bayan haka, an ba ta izinin dakatar da rayuwa daga gasa.<ref>Efe, Ben (2012-10-31). [http://www.vanguardngr.com/2012/10/doping-latest-chukwuemeka-faces-life-ban/ Doping latest: Chukwuemeka faces life ban]. [Vanguard (Nigeria)]. Retrieved on 2014-07-15.</ref><ref>[http://www.iaaf.org/download/download?filename=64099fcf-1e9a-444d-97d9-ea03d79fd4c5.pdf Athletes currently suspended from all competitions in athletics following an Anti-Doping Rule Violation as at: 26.06.14]. IAAF. Retrieved on 2014-07-15.</ref>
== Nasarori ==
{| {{AchievementTable|Event=yes}}
!Shekara
!Gasa
!Wuri
!Matsayi
!Taron
!Bayanun Kula
|-
! colspan="6" |Wakiltar Najeriya
|-
|2000
|Olympic Games
|Sydney, Australia
|14th
|harbi sa
|17.47 m
|-
| rowspan="5" |2002
| rowspan="2" |Commonwealth Games
| rowspan="2" |[[Manchester]], Ingila
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.53 m
|-
|9th
|Discus jefa
|53.44 m
|-
| rowspan="2" |African Championships
| rowspan="2" |Radès, Tunisia
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
|World Cup
|Madrid, Spain
|7th
|harbi sa
|
|-
| rowspan="3" |2003
| rowspan="3" |All-Africa Games
| rowspan="3" |[[Abuja]], [[Nigeria|Najeriya]]
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
| bgcolor="cc9966" | 3rd
|Guduma jefa
|
|-
| rowspan="5" |2006
| rowspan="2" |Commonwealth Games
| rowspan="2" |[[Melbourne]], Australia
| bgcolor="silver" | 2nd
|harbi sa
|
|-
|9th
|Discus jefa
|
|-
| rowspan="2" |African Championships
| rowspan="2" |Bambous, Mauritius
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|
|-
| bgcolor="silver" | 2nd
|Discus jefa
|
|-
|World Cup
|[[Athens]], Greece
|8th
|harbi sa
|
|-
| rowspan="3" |2007
| rowspan="3" |All-Africa Games
| rowspan="3" |[[Algiers]], Algeria
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.60 m
|-
| bgcolor="cc9966" | 3rd
|Discus jefa
|52.52 m
|-
|4th
|Guduma jefa
|58.15 m
|-
| rowspan="2" |2008
|African Championships
|Addis Ababa, Ethiopia
| bgcolor="gold" | 1st
|harbi sa
|17.50 m
|-
|Olympic Games
|Beijing, China
|24th (q)
|harbi sa
|17.15 m
|}
== Duba kuma ==
* [[:en:List_of_doping_cases_in_athletics|Jerin shari'oin doping a guje guje]]
== Hanyoyin haɗin waje ==
* {{iaaf name|id=136792}}
== Nassoshi ==
{{DEFAULTSORT:Chukwuemeka, Vivian}}
keursmms47vajvabzotz5oaak67inv6
Chi-Chi Igbo
0
15257
161557
85629
2022-07-26T16:39:13Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''"Chi-Chi" Igbo''' (an haife ta ne a 1 ga watan Mayun shekarar 1986) itace yar wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya daga ƙasar Denmark. Tsohon dan wasan na Super Falcons mai shekaru 30, Chichi Igbo, dan Najeriya ne na Pro Soccerr da ke zaune a Denmark. <ref>{{Cite web|last=admin|date=2016-06-17|title=Chichi Igbo: Meet Nigeria's lesbian Female Footballer Known For Her Boyish Looks|url=http://nigerianfootballer.com/2016/06/meet-nigerias-lesbian-female-footballer.html|access-date=2021-04-26|website=Nigerian Footballer|language=en-US}}</ref> Tana taka leda a gaba ne ga Fortuna [http://nigerianfootballer.com/2016/06/meet-nigerias-lesbian-female-footballer.html Hjørring] .Lokacin da ta kasance a filin wasan ƙwallon ƙafa ba, Chichi yana ƙirƙirar bidiyon bidiyo da isasshen dariya, tana da ƙarancin jin daɗin Youtube. Da alama mutane sun fi birge ta saboda a bayyane take game da jima'i wanda ba batun 'yan luwadi da yawa na Najeriya ba gida da waje. Chichi <ref>{{Cite web|last=admin|date=2016-06-17|title=Chichi Igbo: Meet Nigeria's lesbian Female Footballer Known For Her Boyish Looks|url=http://nigerianfootballer.com/2016/06/meet-nigerias-lesbian-female-footballer.html|access-date=2021-04-26|website=Nigerian Footballer|language=en-US}}</ref> duk da haka ta nuna alfaharin kasancewa mace duk da yarinta. An san ta da salon rayuwarta na samari wanda ya sa mutane da yawa ma suka yi tambaya game da jinsi. <ref>[http://www.uefa.com/womenschampionsleague/season=2013/clubs/player=69786/index.html UEFA Women's Champions League - Chichi Igbo – UEFA.com]</ref>
== Kariyan kulub ==
Igbo ta fara aiki a 2000 tare da FCT Queens na Abuja. A lokacin bazara 2002, ta kammala karatunta tare da ƙungiyarta ta Capital Queens a gasar matasa a Denmark wanda ɗayan zai iya cin nasara. Ita kanta Igbo an zaba ta mafi kyawun dan wasa sannan ta koma shekara daya daga baya zuwa Fortuna Hjørring da ke Denmark. A cikin Hjørring tana da shekaru 15 kawai, ta fara fitowa a babbar gasar ƙwallon ƙafa ta Denmark, a lokacin bazara na jerin zakarun 2003 a gaban Hjørring. An zabe ta a cikin 2005 da 2011 dan wasan kakar gasar cin Kofin. <ref>[https://archive.today/20130914220642/http://tema.3f.dk/article/20130605/FODBOLD/130609973/1862/fodboldportal&template=fodboldportal 3F / Fodbold]</ref> A lokutan yanayi 2008/09 da 2009/10 ita tare da ƙungiyarta Fortuna Hjørring suka ci taken Danish.
Ta yanke shawarar yin ritaya a shekarar 2016, bayan ta shafe shekaru 14 a Fortuna Hjørring, inda ta buga wasanni 270 kuma ta ci kofunan gasar hudu da kofuna uku.
== Kariyan ta na duniyaa ==
Tun a shekarar 2004, ta yi wasa a kungiyar kwallon kafa ta mata ta Najeriya . Ta wakilci kasarta a gasar cin kofin duniya ta mata ta FIFA a 2007 a kasar Sin. <ref>[https://web.archive.org/web/20080522140756/http://de.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=277820/index.html FIFA Spielerstatistik Chi-Chi IGBO - FIFA.com] </ref>
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
m34yn27aydli4vdwrzsyt4xx0xjp5as
Nkechi Justina Nwaogu
0
15272
161574
67131
2022-07-26T16:49:28Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Nkechi Justina Nwaogu''', CON PhD ƴar siyasa ce kuma ma'aikaciyar '''Banki ta''' Najeriya, ta ƙirƙiro kuma ta shugabanci [[Libra Investment]]. Yanzu haka ita ce Shugabar Kwamitin Gudanarwa da kuma cansalo a jami'ar Calabar. Sanata Nkechi Nwaogu ta kasance Mamba mai wakiltar [[Osisioma Ngwa]], [[Ugwunagbo]] da Obingwa na Tarayya a Majalisar Wakilai ta Tarayya daga 2003/2007. A 2007 aka zabe ta a matsayin Sanata mai wakiltar Abia Central Senatorial District. A shekarar 2011 aka sake zabenta a karo na biyu.<ref name="Ruling on Tenure">{{cite news|title=Senator Faults Appeal Court Ruling on Tenure|url=http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097/|access-date=5 November 2012|newspaper=This Day Live|date=15 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120185648/http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097|archive-date=20 January 2012|url-status=dead}}</ref>
A shekarar 2016, Nwaogu a hukumance ta bayyana kasancewa mamba a jam’iyya mai mulki ta [[All Progressives Congress]] (APC).
== Bayan Fage ==
Sanata Nkechi Nwaogu PhD CON, ta zama Sanata sau biyu kuma a halin yanzu itace babbar Shugabar Jami’ar Calabar. Babban masanin harkokin kudi. Sanata Nkechi Justina Nwaogu ta auri Dr Roland Nwaogu mai cike da alkhairi
== Siyasa da sana’a ==
A matsayinta na sanata mai wakiltar gundumar sanata ta biyu ta Abia ta Tsakiya, sanata Nkechi Nwaogu ta kasance mai fada a ji a duk lokacin da take rike da mukaman. A zamanta na farko a zauren majalisa, ta kasance Shugabar Majalisar Dattawa kan Banki, Inshora da sauran Cibiyoyin Kudi. Ta sami damar maido da bin doka da oda a bangaren hadahadar kudade na kasar.
A matsayinta na shugabar Kwamitin Majalisar Dattawa kan Albarkatun Gas, ta tursasa don kara nuna gaskiya, rikon amana da kuma bunkasa cikin sauri a masana'antar iskar gas ta kasar.
Ta kasance mamba a Majalisar ECOWAS daga 2005 zuwa yau sannan kuma ta kasance Darakta Darakta a Yankin Afirka ta Yamma, Kungiyar 'Yan Majalisun Afirka ta Hanyar Yaki da Cin Hanci da Rashawa, APNAC.
Ta sami lambar farko a cikin kamfanonin hada-hadar kudi a Ingila daga 1979 zuwa 1987. A shekara ta 1987 Nwaogu ya sake komawa Najeriya don kammala aikin bautar kasa na Matasa na bautar kasa shekara guda. Nan da nan Bankin Kasuwanci na Kasa da Kasa Plc ya dauke ta a matsayin Manajan Bincike. Bayan haka ta shiga Commerce Bank Ltd a matsayin Mataimakin Manaja daga baya kuma bankin Diamond a matsayin Manajan Reshe. Saboda sha'awar da take da ita na bayar da bashi ga talakawan karkara masu himma, sai ta kafa Kamfanin Zuba Jari - Libra Investments Ltd, wanda ke da tarihin samar da lamuni ga yawancin 'yan kasuwar karkara da masu sana'a don ci gaban kasuwancinsu daban-daban.
A watan Disambar 2011 Kotun Daukaka Kara ta Najeriya ta soke zaben Nwaogu na Afrilu.
== Shugabar Jami'ar Calabar ==
Nwaogu an naɗa ta Kansila kuma Shugaban Hukumar Gudanarwa, Jami'ar Calabar . Nasarorin da ta samu a mulkinta sun haɗa da zaben mace ta farko da ta zama Mataimakin Shugaban Jami’ar, Farfesa Florence Obi .
== Kyaututtuka da sakewa ==
Kwamandan umarnin na Neja, CON ta tsohon shugaban kasa Goodluck Ebele Jonathan
Ugo Nwanyi Ndigbo na Eze Nri.
Kyautar Kyautar Shugabanci ta Inasashen Cikin Gida na Duniya, Nijeriya
Kyautar Kwarewa a Ayyukan Al'umma ta Rotary Club na Aba
Kyautar girmamawa daga Kungiyar Matan Ibo
Ambasada Ngwa ta Kungiyar Matan Mata ta Al'adu, Lagos
Amincewa ta musamman da matan Ngwa na Los Angeles, California, Amurka
Da sauran su.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* "Senator Nkechi J. Nwaogu (website)" . Sanata Nkechi J. Nwaogu. An adana daga asali ranar 19 ga Yuli, 2009 . An dawo cikin 2009-09-14 .
* [https://www.sunnewsonline.com/my-late-husband-drafted-me-into-politics-sen-nwaogu Ganawa, "Mijina da ya rasu ya tsara ni cikin siyasa", Nigerian Sun, 2018]
* [https://www.vanguardngr.com/2015/06/the-ugly-reasons-i-said-bye-to-pdp-senator-nwaogu Ganawa, "Mummunan dalilan da na fada ban gai da PDP", Vanguard, 2015]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
9zu5ssr62w5i2xt4a1matkr355z8jw5
161575
161574
2022-07-26T16:50:00Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Nkechi Justina Nwaogu''', CON PhD ƴar siyasa ce kuma ma'aikaciyar '''Banki ta''' Najeriya, ta ƙirƙiro kuma ta shugabanci [[Libra Investment]]. Yanzu haka ita ce Shugabar Kwamitin Gudanarwa da kuma cansalo a [[jami'ar Calabar]]. Sanata Nkechi Nwaogu ta kasance Mamba mai wakiltar [[Osisioma Ngwa]], [[Ugwunagbo]] da Obingwa na Tarayya a Majalisar Wakilai ta Tarayya daga 2003/2007. A 2007 aka zabe ta a matsayin Sanata mai wakiltar Abia Central Senatorial District. A shekarar 2011 aka sake zabenta a karo na biyu.<ref name="Ruling on Tenure">{{cite news|title=Senator Faults Appeal Court Ruling on Tenure|url=http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097/|access-date=5 November 2012|newspaper=This Day Live|date=15 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120185648/http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097|archive-date=20 January 2012|url-status=dead}}</ref>
A shekarar 2016, Nwaogu a hukumance ta bayyana kasancewa mamba a jam’iyya mai mulki ta [[All Progressives Congress]] (APC).
== Bayan Fage ==
Sanata Nkechi Nwaogu PhD CON, ta zama Sanata sau biyu kuma a halin yanzu itace babbar Shugabar Jami’ar Calabar. Babban masanin harkokin kudi. Sanata Nkechi Justina Nwaogu ta auri Dr Roland Nwaogu mai cike da alkhairi
== Siyasa da sana’a ==
A matsayinta na sanata mai wakiltar gundumar sanata ta biyu ta Abia ta Tsakiya, sanata Nkechi Nwaogu ta kasance mai fada a ji a duk lokacin da take rike da mukaman. A zamanta na farko a zauren majalisa, ta kasance Shugabar Majalisar Dattawa kan Banki, Inshora da sauran Cibiyoyin Kudi. Ta sami damar maido da bin doka da oda a bangaren hadahadar kudade na kasar.
A matsayinta na shugabar Kwamitin Majalisar Dattawa kan Albarkatun Gas, ta tursasa don kara nuna gaskiya, rikon amana da kuma bunkasa cikin sauri a masana'antar iskar gas ta kasar.
Ta kasance mamba a Majalisar ECOWAS daga 2005 zuwa yau sannan kuma ta kasance Darakta Darakta a Yankin Afirka ta Yamma, Kungiyar 'Yan Majalisun Afirka ta Hanyar Yaki da Cin Hanci da Rashawa, APNAC.
Ta sami lambar farko a cikin kamfanonin hada-hadar kudi a Ingila daga 1979 zuwa 1987. A shekara ta 1987 Nwaogu ya sake komawa Najeriya don kammala aikin bautar kasa na Matasa na bautar kasa shekara guda. Nan da nan Bankin Kasuwanci na Kasa da Kasa Plc ya dauke ta a matsayin Manajan Bincike. Bayan haka ta shiga Commerce Bank Ltd a matsayin Mataimakin Manaja daga baya kuma bankin Diamond a matsayin Manajan Reshe. Saboda sha'awar da take da ita na bayar da bashi ga talakawan karkara masu himma, sai ta kafa Kamfanin Zuba Jari - Libra Investments Ltd, wanda ke da tarihin samar da lamuni ga yawancin 'yan kasuwar karkara da masu sana'a don ci gaban kasuwancinsu daban-daban.
A watan Disambar 2011 Kotun Daukaka Kara ta Najeriya ta soke zaben Nwaogu na Afrilu.
== Shugabar Jami'ar Calabar ==
Nwaogu an naɗa ta Kansila kuma Shugaban Hukumar Gudanarwa, Jami'ar Calabar . Nasarorin da ta samu a mulkinta sun haɗa da zaben mace ta farko da ta zama Mataimakin Shugaban Jami’ar, Farfesa Florence Obi .
== Kyaututtuka da sakewa ==
Kwamandan umarnin na Neja, CON ta tsohon shugaban kasa Goodluck Ebele Jonathan
Ugo Nwanyi Ndigbo na Eze Nri.
Kyautar Kyautar Shugabanci ta Inasashen Cikin Gida na Duniya, Nijeriya
Kyautar Kwarewa a Ayyukan Al'umma ta Rotary Club na Aba
Kyautar girmamawa daga Kungiyar Matan Ibo
Ambasada Ngwa ta Kungiyar Matan Mata ta Al'adu, Lagos
Amincewa ta musamman da matan Ngwa na Los Angeles, California, Amurka
Da sauran su.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* "Senator Nkechi J. Nwaogu (website)" . Sanata Nkechi J. Nwaogu. An adana daga asali ranar 19 ga Yuli, 2009 . An dawo cikin 2009-09-14 .
* [https://www.sunnewsonline.com/my-late-husband-drafted-me-into-politics-sen-nwaogu Ganawa, "Mijina da ya rasu ya tsara ni cikin siyasa", Nigerian Sun, 2018]
* [https://www.vanguardngr.com/2015/06/the-ugly-reasons-i-said-bye-to-pdp-senator-nwaogu Ganawa, "Mummunan dalilan da na fada ban gai da PDP", Vanguard, 2015]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
smpkq9hp5444v8b0xp0ybo8ak1cygc1
161576
161575
2022-07-26T16:50:25Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Nkechi Justina Nwaogu''', CON PhD ƴar siyasa ce kuma ma'aikaciyar '''Banki ta''' Najeriya, ta ƙirƙiro kuma ta shugabanci [[Libra Investment]]. Yanzu haka ita ce Shugabar Kwamitin Gudanarwa da kuma cansalo a [[jami'ar Calabar]]. Sanata Nkechi Nwaogu ta kasance Memba mai wakiltar [[Osisioma Ngwa]], [[Ugwunagbo]] da Obingwa na Tarayya a Majalisar Wakilai ta Tarayya daga 2003/2007. A 2007 aka zabe ta a matsayin Sanata mai wakiltar Abia Central Senatorial District. A shekarar 2011 aka sake zabenta a karo na biyu.<ref name="Ruling on Tenure">{{cite news|title=Senator Faults Appeal Court Ruling on Tenure|url=http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097/|access-date=5 November 2012|newspaper=This Day Live|date=15 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120185648/http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097|archive-date=20 January 2012|url-status=dead}}</ref>
A shekarar 2016, Nwaogu a hukumance ta bayyana kasancewa mamba a jam’iyya mai mulki ta [[All Progressives Congress]] (APC).
== Bayan Fage ==
Sanata Nkechi Nwaogu PhD CON, ta zama Sanata sau biyu kuma a halin yanzu itace babbar Shugabar Jami’ar Calabar. Babban masanin harkokin kudi. Sanata Nkechi Justina Nwaogu ta auri Dr Roland Nwaogu mai cike da alkhairi
== Siyasa da sana’a ==
A matsayinta na sanata mai wakiltar gundumar sanata ta biyu ta Abia ta Tsakiya, sanata Nkechi Nwaogu ta kasance mai fada a ji a duk lokacin da take rike da mukaman. A zamanta na farko a zauren majalisa, ta kasance Shugabar Majalisar Dattawa kan Banki, Inshora da sauran Cibiyoyin Kudi. Ta sami damar maido da bin doka da oda a bangaren hadahadar kudade na kasar.
A matsayinta na shugabar Kwamitin Majalisar Dattawa kan Albarkatun Gas, ta tursasa don kara nuna gaskiya, rikon amana da kuma bunkasa cikin sauri a masana'antar iskar gas ta kasar.
Ta kasance mamba a Majalisar ECOWAS daga 2005 zuwa yau sannan kuma ta kasance Darakta Darakta a Yankin Afirka ta Yamma, Kungiyar 'Yan Majalisun Afirka ta Hanyar Yaki da Cin Hanci da Rashawa, APNAC.
Ta sami lambar farko a cikin kamfanonin hada-hadar kudi a Ingila daga 1979 zuwa 1987. A shekara ta 1987 Nwaogu ya sake komawa Najeriya don kammala aikin bautar kasa na Matasa na bautar kasa shekara guda. Nan da nan Bankin Kasuwanci na Kasa da Kasa Plc ya dauke ta a matsayin Manajan Bincike. Bayan haka ta shiga Commerce Bank Ltd a matsayin Mataimakin Manaja daga baya kuma bankin Diamond a matsayin Manajan Reshe. Saboda sha'awar da take da ita na bayar da bashi ga talakawan karkara masu himma, sai ta kafa Kamfanin Zuba Jari - Libra Investments Ltd, wanda ke da tarihin samar da lamuni ga yawancin 'yan kasuwar karkara da masu sana'a don ci gaban kasuwancinsu daban-daban.
A watan Disambar 2011 Kotun Daukaka Kara ta Najeriya ta soke zaben Nwaogu na Afrilu.
== Shugabar Jami'ar Calabar ==
Nwaogu an naɗa ta Kansila kuma Shugaban Hukumar Gudanarwa, Jami'ar Calabar . Nasarorin da ta samu a mulkinta sun haɗa da zaben mace ta farko da ta zama Mataimakin Shugaban Jami’ar, Farfesa Florence Obi .
== Kyaututtuka da sakewa ==
Kwamandan umarnin na Neja, CON ta tsohon shugaban kasa Goodluck Ebele Jonathan
Ugo Nwanyi Ndigbo na Eze Nri.
Kyautar Kyautar Shugabanci ta Inasashen Cikin Gida na Duniya, Nijeriya
Kyautar Kwarewa a Ayyukan Al'umma ta Rotary Club na Aba
Kyautar girmamawa daga Kungiyar Matan Ibo
Ambasada Ngwa ta Kungiyar Matan Mata ta Al'adu, Lagos
Amincewa ta musamman da matan Ngwa na Los Angeles, California, Amurka
Da sauran su.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* "Senator Nkechi J. Nwaogu (website)" . Sanata Nkechi J. Nwaogu. An adana daga asali ranar 19 ga Yuli, 2009 . An dawo cikin 2009-09-14 .
* [https://www.sunnewsonline.com/my-late-husband-drafted-me-into-politics-sen-nwaogu Ganawa, "Mijina da ya rasu ya tsara ni cikin siyasa", Nigerian Sun, 2018]
* [https://www.vanguardngr.com/2015/06/the-ugly-reasons-i-said-bye-to-pdp-senator-nwaogu Ganawa, "Mummunan dalilan da na fada ban gai da PDP", Vanguard, 2015]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
oca9168aifdz7s34quybrk1832ounyg
161578
161576
2022-07-26T16:51:03Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Nkechi Justina Nwaogu''', CON PhD ƴar siyasa ce kuma ma'aikaciyar '''Banki ta''' Najeriya, ta ƙirƙiro kuma ta shugabanci [[Libra Investment]]. Yanzu haka ita ce Shugabar Kwamitin Gudanarwa da kuma cansalo a [[jami'ar Calabar]]. Sanata Nkechi Nwaogu ta kasance Memba mai wakiltar [[Osisioma Ngwa]], [[Ugwunagbo]] da Obingwa na Tarayya a Majalisar Wakilai ta Tarayya daga 2003/2007. A 2007 aka zabe ta a matsayin Sanata mai wakiltar [[Abia Central Senatorial District]]. A shekarar 2011 aka sake zabenta a karo na biyu.<ref name="Ruling on Tenure">{{cite news|title=Senator Faults Appeal Court Ruling on Tenure|url=http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097/|access-date=5 November 2012|newspaper=This Day Live|date=15 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120120185648/http://www.thisdaylive.com/articles/senator-faults-appeal-court-ruling-on-tenure/105097|archive-date=20 January 2012|url-status=dead}}</ref>
A shekarar 2016, Nwaogu a hukumance ta bayyana kasancewa mamba a jam’iyya mai mulki ta [[All Progressives Congress]] (APC).
== Bayan Fage ==
Sanata Nkechi Nwaogu PhD CON, ta zama Sanata sau biyu kuma a halin yanzu itace babbar Shugabar Jami’ar Calabar. Babban masanin harkokin kudi. Sanata Nkechi Justina Nwaogu ta auri Dr Roland Nwaogu mai cike da alkhairi
== Siyasa da sana’a ==
A matsayinta na sanata mai wakiltar gundumar sanata ta biyu ta Abia ta Tsakiya, sanata Nkechi Nwaogu ta kasance mai fada a ji a duk lokacin da take rike da mukaman. A zamanta na farko a zauren majalisa, ta kasance Shugabar Majalisar Dattawa kan Banki, Inshora da sauran Cibiyoyin Kudi. Ta sami damar maido da bin doka da oda a bangaren hadahadar kudade na kasar.
A matsayinta na shugabar Kwamitin Majalisar Dattawa kan Albarkatun Gas, ta tursasa don kara nuna gaskiya, rikon amana da kuma bunkasa cikin sauri a masana'antar iskar gas ta kasar.
Ta kasance mamba a Majalisar ECOWAS daga 2005 zuwa yau sannan kuma ta kasance Darakta Darakta a Yankin Afirka ta Yamma, Kungiyar 'Yan Majalisun Afirka ta Hanyar Yaki da Cin Hanci da Rashawa, APNAC.
Ta sami lambar farko a cikin kamfanonin hada-hadar kudi a Ingila daga 1979 zuwa 1987. A shekara ta 1987 Nwaogu ya sake komawa Najeriya don kammala aikin bautar kasa na Matasa na bautar kasa shekara guda. Nan da nan Bankin Kasuwanci na Kasa da Kasa Plc ya dauke ta a matsayin Manajan Bincike. Bayan haka ta shiga Commerce Bank Ltd a matsayin Mataimakin Manaja daga baya kuma bankin Diamond a matsayin Manajan Reshe. Saboda sha'awar da take da ita na bayar da bashi ga talakawan karkara masu himma, sai ta kafa Kamfanin Zuba Jari - Libra Investments Ltd, wanda ke da tarihin samar da lamuni ga yawancin 'yan kasuwar karkara da masu sana'a don ci gaban kasuwancinsu daban-daban.
A watan Disambar 2011 Kotun Daukaka Kara ta Najeriya ta soke zaben Nwaogu na Afrilu.
== Shugabar Jami'ar Calabar ==
Nwaogu an naɗa ta Kansila kuma Shugaban Hukumar Gudanarwa, Jami'ar Calabar . Nasarorin da ta samu a mulkinta sun haɗa da zaben mace ta farko da ta zama Mataimakin Shugaban Jami’ar, Farfesa Florence Obi .
== Kyaututtuka da sakewa ==
Kwamandan umarnin na Neja, CON ta tsohon shugaban kasa Goodluck Ebele Jonathan
Ugo Nwanyi Ndigbo na Eze Nri.
Kyautar Kyautar Shugabanci ta Inasashen Cikin Gida na Duniya, Nijeriya
Kyautar Kwarewa a Ayyukan Al'umma ta Rotary Club na Aba
Kyautar girmamawa daga Kungiyar Matan Ibo
Ambasada Ngwa ta Kungiyar Matan Mata ta Al'adu, Lagos
Amincewa ta musamman da matan Ngwa na Los Angeles, California, Amurka
Da sauran su.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* "Senator Nkechi J. Nwaogu (website)" . Sanata Nkechi J. Nwaogu. An adana daga asali ranar 19 ga Yuli, 2009 . An dawo cikin 2009-09-14 .
* [https://www.sunnewsonline.com/my-late-husband-drafted-me-into-politics-sen-nwaogu Ganawa, "Mijina da ya rasu ya tsara ni cikin siyasa", Nigerian Sun, 2018]
* [https://www.vanguardngr.com/2015/06/the-ugly-reasons-i-said-bye-to-pdp-senator-nwaogu Ganawa, "Mummunan dalilan da na fada ban gai da PDP", Vanguard, 2015]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
h60v3hko2ojgxvvyy5z2kpd2wpoispy
Sharifat Aregbesola
0
15360
161492
67320
2022-07-26T12:15:52Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Sherifat Aregbesola''' (An haife ta a shekarar 1960). ita ce matar Tsohon Gwamnan, na jihar Osun, Ogbeni [[Rauf Aregbesola]]. ta kammala karatunta ne a fannin koyar da abinci da sarrafa otal a kwalejin kimiyya da fasaha ta jihar Legas. Kwarewar Mrs Aregbesola ya shafi masana’antu da suka hada da Gidaje, Buga da kari, Jirgin Sama da kuma bangaren Ilimi.
==Farkon rayuwa da karatu==
==Mai masukin baki==
Har zuwa lokacin da ta fito a matsayin matar Gwamnan jihar Osun, Misis Aregbesola ta kasance wata alama ce ta uwa da kuma mata masu matukar taimakawa mijinta. Tun lokacin da aka fara mulkin, Sherifat Aregbesola ta ba da cikakkiyar darajar Uwa ga kowa. Ta kasance cikakkiyar kulawa da soyayya a matsayinta na babbar '''mai masaukin baki''' a gidan Gwamnatin Jiha.
==Gidauniyar ta==
Damuwarta da walwala da jin daɗin mutane yasa ta kafa Gidauniyar da ta dace da suna Sheri Care Foundation tare da taƙaice (SCARF), tare da ayyukanta da suka shafi kula da tsofaffi, mabukata, mutanen da ke da ƙalubalen jiki, zawarawa da matasa . Hakanan tana da sha'awa ta musamman kan al'amuran da suka shafi Muhalli musamman Canjin Yanayi da Tsabtar Muhalli.
==Jajircewa a fagen siyasa==
Ta dukufa da yawan kuzarinta, albarkatunta da lokacinta ga yakin neman zabe a fadin jihar don kawo canjin halaye tsakanin mutane a yankin Tsabtace Al'adar Jama'a. Manufarta a matsayinta na Matar Gwamnan ita ce Nuna Tsabtace kumunitin Al'umma. Wannan ya taimaka wajen sanya al'ummomi da yawa a cikin jihar aiwatar da matakan gyara kansu ta hanyar gina yan asalin ƙasa da tsada a bayan gida a cikin gidajensu da kuma al'ummomin ta haka rage cututtukan da ke da alaƙa da ƙazamar aikin Buɗe Fitsari.
Kokarin da ta yi a bangaren tsaftar muhalli ya samu karbuwa daga Asusun Tallafawa Kananan Yara na Majalisar Dinkin Duniya (UNICEF), A yanzu haka ita ce kadai Jakadiyar UNICEF ta CLTS (Community Led Total Sanitation) a Najeriya.
==Manazarta==
{{DEFAULTSORT:Aregbesola, Sharifat}}
4lv61tjruby42t398zd9tkm63n0uyjr
161493
161492
2022-07-26T12:17:28Z
BnHamid
12586
/* Jajircewa a fagen siyasa */
wikitext
text/x-wiki
'''Sherifat Aregbesola''' (An haife ta a shekarar 1960). ita ce matar Tsohon Gwamnan, na jihar Osun, Ogbeni [[Rauf Aregbesola]]. ta kammala karatunta ne a fannin koyar da abinci da sarrafa otal a kwalejin kimiyya da fasaha ta jihar Legas. Kwarewar Mrs Aregbesola ya shafi masana’antu da suka hada da Gidaje, Buga da kari, Jirgin Sama da kuma bangaren Ilimi.
==Farkon rayuwa da karatu==
==Mai masukin baki==
Har zuwa lokacin da ta fito a matsayin matar Gwamnan jihar Osun, Misis Aregbesola ta kasance wata alama ce ta uwa da kuma mata masu matukar taimakawa mijinta. Tun lokacin da aka fara mulkin, Sherifat Aregbesola ta ba da cikakkiyar darajar Uwa ga kowa. Ta kasance cikakkiyar kulawa da soyayya a matsayinta na babbar '''mai masaukin baki''' a gidan Gwamnatin Jiha.
==Gidauniyar ta==
Damuwarta da walwala da jin daɗin mutane yasa ta kafa Gidauniyar da ta dace da suna Sheri Care Foundation tare da taƙaice (SCARF), tare da ayyukanta da suka shafi kula da tsofaffi, mabukata, mutanen da ke da ƙalubalen jiki, zawarawa da matasa . Hakanan tana da sha'awa ta musamman kan al'amuran da suka shafi Muhalli musamman Canjin Yanayi da Tsabtar Muhalli.
==Jajircewa a fagen siyasa==
Ta dukufa da yawan kuzarinta, albarkatunta da lokacinta ga yakin neman zabe a fadin jihar don kawo canjin halaye tsakanin mutane a yankin Tsabtace Al'adar Jama'a. Manufarta a matsayinta na Matar Gwamnan ita ce Nuna Tsabtace kumunitin Al'umma. Wannan ya taimaka wajen sanya al'ummomi da yawa a cikin jihar aiwatar da matakan gyara kansu ta hanyar gina yan asalin ƙasa da tsada a bayan gida a cikin gidajensu da kuma al'ummomin ta haka rage cututtukan da ke da alaƙa da ƙazamar aikin Buɗe Fitsari.
==Jakadiya==
Kokarin da ta yi a bangaren tsaftar muhalli ya samu karbuwa daga Asusun Tallafawa Kananan Yara na Majalisar Dinkin Duniya (UNICEF), A yanzu haka ita ce kadai '''Jakadiyar''' UNICEF ta CLTS (Community Led Total Sanitation) a Najeriya.
==Manazarta==
{{DEFAULTSORT:Aregbesola, Sharifat}}
kn2m9jn3e6cd97cthh7l4cvz6oxecrh
Joseph Nanven Garba
0
16061
161666
120784
2022-07-26T20:04:58Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
Manjo Janar '''Joseph Nanven Garba''' (an haife shi a ranar 17 ga watan Yulin shekarar 1943 ya mutu a ranar 1 ga watan Yuni shekarar 2002) Dan [[Nijeriya]] ne kuma general ne, yayi difloma kuma dan siyyar, ne wanda yayi aiki a matsayin shugaban kasa na Majalisa a [[:en:United_Nations_General_Assembly|United Nations General Assembly]] daga shekarar 1989 zuwa shekara ta 1990.
== Rayuwar farko da aikin soja ==
An haife shi a [[:en:Langtang,_Nigeria|Langtang]], Nijeriya, Garba ya yi karatu a Sacred Heart School, [[Shendam]] daga shekarar 1952 zuwa shekarar 1957. Farkon aikinsa na soja ya fara ne a makarantar [[:en:Nigerian_Military_School|Nigerian Military School]] da [[Zariya|ke Zariya]] a shekarar 1957, inda ya yi karatu har zuwa shekarar 1961. A shekarar 1961 ya shiga aikin sojan Najeriya sannan kuma aka tura shi makarantar [[:en:Mons_Officer_Cadet_School|Mons Officer Cadet School]] da ke [[:en:Aldershot|Aldershot]], a Ingila, kafin a ba shi mukamin hafsan sojoji a shekarar 1962. Garba ya tashi cikin sauri da sauri: daga cikin kwamandojin sa na soja da yawa <ref name="Online Nigeria">{{cite news|url=http://www.onlinenigeria.com/links/adv.asp?blurb=79|title=End of a Diplomatic Guru|work=Online Nigeria|date=2002-06-14|accessdate=2006-07-28}}</ref> sun hada da kwamandan bataliya ta 44 a shekarar 1963, kwamandan kamfanin daga shekarar 1963 zuwa 1964, da kwamandan turmi a shekarar 1964. Ya halarci Ofishin Jakadancin Majalisar Dinkin Duniya a Indiya / Pakistan wato [[:en:UNIPOM|United Nations Military Observer Mission in India/Pakistan]](UNIPOM) daga shekarar 1965 zuwa shekarar 1966 <ref name="Guardian">{{cite news|url=http://news.biafranigeriaworld.com/archive/ngguardian/2002/jun/04/article27.html|title=Joseph Garba: 1943-2002|work=[[The Guardian (Nigeria)|The Guardian]]|date=2002-06-04|accessdate=2006-07-28}}</ref> kafin a ba shi kwamandan [[:en:Presidential_Guard_Brigade_(Nigeria)|Brigade of Guards]] a shekarar 1968. Ya yi karatu a [[:en:Staff_College,_Camberley|Staff College, Camberley]] dake, England, a shekarar 1973.
== Kasancewa cikin Juyin mulkin Najeriya na watan Yulin shekarar 1966 ==
Garba, lokacin yana Kaftin tare da Jami'an Tsaron Tarayya a jihar Legas, yana daya daga cikin manyan jami'an asalin na arewacin Najeriya (da suka hada da Laftanar Kanar [[Murtala Mohammed|Murtala Muhammed]], Manjo Theophilus Danjuma, Laftanar [[Muhammadu Buhari]], Laftanar [[Ibrahim Babangida]], Laftanar Ibrahim Bako, Laftanar ta biyu [[Sani Abacha]] daga cikinsu. wasu), wadanda suka shirya abin da ya zama sananne da Juyin mulkin Najeriya na shekarar 1966 saboda korafi <ref name="Online Nigeria2">{{cite news|url=http://www.onlinenigeria.com/links/adv.asp?blurb=79|title=End of a Diplomatic Guru|work=Online Nigeria|date=2002-06-14|accessdate=2006-07-28}}</ref>suka ji kan gwamnatin Janar Aguiyi Ironsi wanda ya dakatar da juyin mulkin 15 ga watan Janairu, shekarar 1966.
== Kasancewa cikin juyin mulkin soja na 1975 ==
Garba ya fara jan hankalin kasa ne a Najeriya lokacin da, a ranar 29 ga watan Yulin, shekarar 1975, ya ba da sanarwar juyin mulkin da aka yi wa shugaban kasa, Janar [[Yakubu Gowon]] <ref name="Online Nigeria3">{{cite news|url=http://www.onlinenigeria.com/links/adv.asp?blurb=79|title=End of a Diplomatic Guru|work=Online Nigeria|date=2002-06-14|accessdate=2006-07-28}}</ref>. Jawabin Garba, wanda aka watsa a Rediyon Najeriya, ya fara da bayani kamar haka:
Garba babban aminin Gowon ne. Juyin mulkin kananan sojoji ne suka jagoranta wadanda ba suji dadin. ci gaban Janar Gowon ba, wajen ciyar da kasar nan zuwa [[Dimokaraɗiyya|mulkin dimokradiyya]] ba, kuma ana jinjinawa rawar da Garba yake takawa a matsayin mai kutsawa tare da tabbatar da cewa juyin mulkin ba da jini a jika. Daga baya Garba da Gowon sun sasanta har Gowon ya halarci jana’izar Garba a Langtang a shekarar 2002.<ref name="Ogbaru">{{cite web|url=http://www.ogbaru.org/garbarememberd.html|title=Joe Garba: A Man Before His Time|accessdate=2006-07-28|last=Obaze|first=Oseloka|date=2003-06-01|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060504003348/http://www.ogbaru.org/garbarememberd.html|archivedate=May 4, 2006}}</ref>
== Aikin diflomasiyya ==
Bayan juyin mulkin, Garba ya sauya sheka daga soja zuwa siyasa da diflomasiyya. A shekarar 1975 aka nada shi a matsayin Ministan Harkokin Wajen Najeriya (Kwamishinan Harkokin Wajen Tarayya) na [[Murtala Mohammed]], kuma ya ci gaba da wannan aikin a karkashin [[Olusegun Obasanjo|Olusègun Obasanjọ]] bayan an kashe na farko a shekarar 1976. Garba shi ne shugaban tawagar Nijeriya zuwa Majalisar Dinkin Duniya daga shekarar 1975, har ya zuwa nada shi Shugaban Kwamitin Tsaro na Majalisar Dinkin Duniya a watan Janairun shekarar 1978.<ref name="UN bio">{{cite web|url=https://www.un.org/ga/55/president/bio44.htm|title=Joseph N. Garba (Nigeria) Elected President of the Forty-Fourth Session of the General Assembly|accessdate=2006-07-28}}</ref>
A shekarar 1978, yayin da Obasanjọ ke shirin mika mulkin Najeriya ga farar hula, an mayar da Garba matsayin Kwamandan [[Jami'ar Tsaron Nijeriya|Makarantar Kwalejin Tsaro ta Najeriya]] . Ya rike wannan mukamin har zuwa shekarar 1980, lokacin da ya tafi karatu a Kwalejin Tsaro ta Kasa da ke [[New Delhi]], Indiya. Bayan wannan, Garba ya yi karatu a matsayin abokin aiki a Makarantar Kennedy ta Gwamnatin Jami'ar Harvard, inda ya samu digiri na biyu a fannin Gudanar da Jama'a .<ref name="UN bio2">{{cite web|url=https://www.un.org/ga/55/president/bio44.htm|title=Joseph N. Garba (Nigeria) Elected President of the Forty-Fourth Session of the General Assembly|accessdate=2006-07-28}}</ref>
Komawa ga rayuwar diflomasiyya, an nada Garba a matsayin Wakilin Dindindin a [[Majalisar Ɗinkin Duniya|Majalisar Dinkin Duniya]] a shekarar 1984, matsayin da ya ci gaba har zuwa shekarar 1989. A cikin shekarar 1989, an zabe shi Shugaban Majalisar Dinkin Duniya don taronta na arba'in da hudu . A lokacinsa, an amince da Yarjejeniyar kan Hakkokin Yaro cikin dokar duniya. A mukamin shugaban kasa, Garba shi ma ya kasance mai adawa da mulkin wariyar launin fata a Afirka ta Kudu.<ref name="UN commemoration">{{cite web|url=https://www.un.org/ga/president/57/pages/speeches/statement021028-GeneralGarba.htm|title=Commemoration Ceremony for Major-General Joseph Nanven Garba|accessdate=2006-07-28|last=Kavan|first=Jan|authorlink=Jan Kavan|date=2002-10-28}}</ref> Garba ya kasance shugaban kasa na sha shida, sha bakwai, da sha takwas na musamman na taron, kan wariyar launin fata, shan miyagun kwayoyi, da kuma hadin gwiwar tattalin arzikin kasa da kasa.
== Daga baya rayuwa ==
A cikin shekarar 1979, an ba Garba lambar yabo na Kwamandan Umurnin Tarayyar, kuma ya zama Babban Jami'in ''Ordre National Du Bénin'' ("National Order of [[Benin]] "). Ya rubuta litattafai da dama, ciki har da ''juyin juya hali a Najeriya: Wani Duba'' (1982), ''Sojan diflomasiyya'' (1987), da ''Fractured History: Elite Shifts da Manufofin Canje-canje a Nijeriya'' (1995), kuma an ba shi digirin digirin digirgir na girmamawa daga Jami'ar Jiha. na New York a shekarar 1991.<ref name="Online Nigeria4">{{cite news|url=http://www.onlinenigeria.com/links/adv.asp?blurb=79|title=End of a Diplomatic Guru|work=Online Nigeria|date=2002-06-14|accessdate=2006-07-28}}</ref>
Garba ya kwashe shekaru hudu (1992-1995) a cikin New York yana jagorantar The Southern Africa Peacekeeping and Peace and Peace, wanda ya maida hankali kan kalubalen tsaro da ke fuskantar yankin kudancin Afirka da ke sauyawa.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=FZ30qyqIguoC&q=garba+directing+South+Africa++peace+making&pg=PA13|title=Toward a New Africa Policy|last=Jacqz|first=Jane Wilder|date=1977-01-01|publisher=Transaction Publishers|isbn=9780878557547|language=en}}</ref> Babban abin da aka fi mayar da hankali a kan aikin shi ne sake fasalin jami'an tsaro don sabon Afirka ta Kudu da kuma bayan wariyar launin fata. Sakamakon ayyukan da sakamakon aikin an buga su cikin kundin biyu a cikin shekarar 1993 da shekarar 1994. A ranakun 26 zuwa 28 ga watan Janairun shekarar 1994, a Harare, Zimbabwe, ya haɗu a karon farko kwamandojin soja daga Afirka ta Kudu da takwarorinsu na ANC da yankin Afirka ta kudu, da ƙwararrun masanan tsaro na duniya don taron kan sake fasalin tsaron Afirka ta Kudu. sojojin. Sai shigar, rawar da alkawari da wasu manyan jami'an kasar Afrika ta Kudu soja da 'yan sanda kwamandojin a Afirka ta Kudu, ciki har da Laftanar Janar Pierre Steyn, Janar JJ Geldenhuys, Manjo-Janar Bantu Holomisa da kuma Laftanar Janar Sebastian J. Smit, Major- Janar George Fivas, da kwamandoji daga ƙasashe maƙwabta za su ba da gudummawa ga canjin canjin na sojan Afirka ta Kudu cikin kwanciyar hankali bayan mulkin wariyar launin fata. [duba, Sake fasalin rundunonin tsaro don sabuwar Afirka ta Kudu.
A shekarun baya, an ruwaito Garba yana da sha'awar shugabantar Najeriya, kuma ya fadi haka ne a bainar jama'a a shekarar 1995.<ref name="Ogbaru2">{{cite web|url=http://www.ogbaru.org/garbarememberd.html|title=Joe Garba: A Man Before His Time|accessdate=2006-07-28|last=Obaze|first=Oseloka|date=2003-06-01|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060504003348/http://www.ogbaru.org/garbarememberd.html|archivedate=May 4, 2006}}</ref> A lokacin shirin mika mulki na Abacha ya kasance memba na United Nigeria Congress Party (UNCP), A jamhuriya ta hudu ya koma jam'iyyar All Nigeria People Party, duk da cewa ba a taba zabar shi a mukamin gwamnati ba. Daga shekarar 1999, ya kasance Darakta Janar na Cibiyar Nazarin Manufofin Kasa da Nazari a Nijeriya, yayin da yake gudanar da ayyukan wannan ofishin a [[Abuja]] ya mutu a ranar 1 ga watan Yuni, shekarar 2002. Garba ya bar mata da yara shida.
Bayan rasuwarsa shugaban majalisar dattijan Najeriya, Anyim Pius, ya bayyana Garba a matsayin "daya daga cikin nagartattun jami'an diflomasiyya, masu kishin kasa da kuma ba da fata ga wani bangare na Afirka da ba za a iya raba shi ba"<ref name="Allafrica">{{cite web|url=http://allafrica.com/stories/200206030715.html|title=Nigeria: Tributes Pour in For Garba|accessdate=2006-07-28|last=Cobb Jr.|first=Charlie|date=2002-06-03}}</ref>, yana magana ne kan karfin imani da Garba yake da shi [[:en:Pan-Africanism|Pan-Africanism]]. .
== Littattafai ==
** {{cite book|last=Garba|first=Joseph Nanven|title=Revolution in Nigeria: Another View|year=1982|publisher=Africa Books|location=London|isbn=0-903274-15-9}}
** {{cite book|last=Garba|first=Joseph Nanven|title=Diplomatic Soldiering: Nigerian Foreign Policy, 1975-1979|year=1987|publisher=Spectrum Books|location=Ibadan|isbn=978-2461-76-8}}
** Garba, Joseph Nanven (1993). The ''Honour To Serve: reflections On Nigeria’s Presidency of the 44th U.N. General Assembly''. Ibadan: Heinemann Educational Books (Nigeria). {{ISBN|978-129-285-7}}[[:en:ISBN (identifier)|ISBN]] [[:en:Special:BookSources/978-129-285-7|978-129-285-7]]
** Garba, Joseph Nanven (1993). ''Towards Sustainable Peace and Security in Southern Africa''. New York, N.Y.: Institute of International Education.
** Garba, Joseph Nanven (1994). ''Restructuring the security forces for a new South Africa'', New York, N.Y.: Institute of International Education {{ISBN|978-0-87206-210-8}}
** {{cite book|last=Garba|first=Joseph Nanven|title=Fractured History: Elite Shifts and Policy Changes in Nigeria|year=1995|publisher=Sungai Books|location=Princeton|isbn=0-9635245-4-2}}
== Manazarta ==
{{Reflist|2}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* Appearances on C-SPAN
{{S-start}}
{{s-dip}}
{{succession box|before=[[Dante Maria Caputo]]|title=[[President of the United Nations General Assembly]]|years=1989–1990|after=[[Guido de Marco]]}}
{{s-off}}
{{succession box|before=[[Arikpo Okoi]]|title=[[Foreign Minister of Nigeria]]|years=1975–1978|after=[[Henry Adefope]]}}
{{S-end}}
[[Category:Rayayyun Mutane]]
[[Category:Sojojin Najeriya]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
nhbt2q462ropn24dlwdh7wwnp9tn787
Maryam Yahaya
0
16185
161788
156220
2022-07-27T08:50:52Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:Maryam Yahya.jpg|thumb|Maryam Yahaya]]
'''Maryam Yahaya''' (An haife ta a ranar 23 ga watan yunin shekara ta alif 1997) 'yar fim din [[Nijeriya|Najeriya ce]] a masana'antar [[Kannywood]]. Ta sami yabo ne saboda tana cikin fim din Taraddadi, fim ɗin da elnass ajenda ya shirya. Saboda rawar da ta taka, an zabi Maryam Yahaya a matsayin kyakkyawar yar wasa mai kwazo daga City People Entertainment Awards a shekara ta 2017. Hakanan an zabe ta a matsayin yar wasan kwaikwaiyo ta City People Entertainment Awards a shekara ta 2018.<ref>https://www.dailytrust.com.ng/young-artistes-making-waves-in-kannywood-261912.html</ref>
== Ayyuka ==
== Filmography ==
{| class="wikitable sortable"
!Take
! Shekara
|-
| Gidan Abinci
| 2016
|-
| Barauniya
| 2016
|-
| Tabo
| 2017
|-
| Mijin Yarinya
| 2017
|-
| Mansoor
| 2017
|-
| Mariya
| 2018
|-
| Wutar Kara
| 2018
|-
| Jummai Ko Larai
| 2018
|-
| Matan Zamani
| 2018
|-
| Hafiz
| 2018
|-
| Gidan Kashe Awo
| 2018
|-
| Gurguwa
| 2018
|-
| Mujadala
| 2018
|-
| Sareenah
| 2019
|-
|-
|}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Hausawa]]
[[Category:Mata]]
[[Category:Ƴan Najeriya]]
aq0hy5xpdxocefmz0iguer04a10g9b5
161790
161788
2022-07-27T08:52:11Z
Uncle Bash007
9891
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:Maryam Yahya.jpg|thumb|Maryam Yahaya]]
'''Maryam Yahaya''' (An haife ta a ranar 23 ga watan yunin shekara ta alif 1997) 'yar fim din [[Nijeriya|Najeriya ce]] a masana'antar [[Kannywood]]. Ta sami yabo ne a dalilin rawar da ta taka acikin fim din Taraddadi, fim ɗin da elnass ajenda ya shirya. Saboda rawar da ta taka, an zabi Maryam Yahaya a matsayin kyakkyawar yar wasa mai kwazo daga City People Entertainment Awards a shekara ta 2017. Hakanan an zabe ta a matsayin yar wasan kwaikwaiyo ta City People Entertainment Awards a shekara ta 2018.<ref>https://www.dailytrust.com.ng/young-artistes-making-waves-in-kannywood-261912.html</ref>
== Ayyuka ==
== Filmography ==
{| class="wikitable sortable"
!Take
! Shekara
|-
| Gidan Abinci
| 2016
|-
| Barauniya
| 2016
|-
| Tabo
| 2017
|-
| Mijin Yarinya
| 2017
|-
| Mansoor
| 2017
|-
| Mariya
| 2018
|-
| Wutar Kara
| 2018
|-
| Jummai Ko Larai
| 2018
|-
| Matan Zamani
| 2018
|-
| Hafiz
| 2018
|-
| Gidan Kashe Awo
| 2018
|-
| Gurguwa
| 2018
|-
| Mujadala
| 2018
|-
| Sareenah
| 2019
|-
|-
|}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Hausawa]]
[[Category:Mata]]
[[Category:Ƴan Najeriya]]
d9o034nc0o2qqwc2c0mer0ru0nbx06s
Garin Kakihum
0
16503
161769
71162
2022-07-27T07:47:45Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Kakihum''' Kauye ne dake karamar hukumar mariga, a jihar neja, najeriya.
==Tarihi==
Garin kakihum garine daya samo asali tareda mazauna masu yawa tun kakanni da kakanni. Garin na girkene a tsakiyar tsaunuka hudu, wadanda suka hada da Dutsen mailamba, a gabashin garin, dutsen yamma, a yammacin gari, da kuma duwatsun kudu da arewa. Garin ya samo asaline daga kabilun kambari, acifawa, da hausawa. Wanda kuma hausawa sune suka gaje garin a yanzu. Harwayau akwai kambari da dama wadanda kambarin sun hada da kambarin Kishina. Akwai bangarorin cigaba, musamman bangaren ilimi, noma dakuma kasuwanci. Masarautar kakihum na daya daga cikin masarautun da sukayi yaki a lokacin sarki Nagwamatse dake kontagora. Sarki Sale shine sarki na farko a masarautar kakihum.
==Yanki==
Garin Kakihum yana ayankin da ya haɗa magama da kumbashi, maburya, bangi da kuma shadadi, duk a jihar neja din.
==Manazarta==
rpqiotry1g0fetm7gyouz55qjwj4xj8
161770
161769
2022-07-27T07:49:29Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Takaitaccen tarihin garin Kakihum]] to [[Garin Kakihum]]: Gyaran sunan makala
wikitext
text/x-wiki
'''Kakihum''' Kauye ne dake karamar hukumar mariga, a jihar neja, najeriya.
==Tarihi==
Garin kakihum garine daya samo asali tareda mazauna masu yawa tun kakanni da kakanni. Garin na girkene a tsakiyar tsaunuka hudu, wadanda suka hada da Dutsen mailamba, a gabashin garin, dutsen yamma, a yammacin gari, da kuma duwatsun kudu da arewa. Garin ya samo asaline daga kabilun kambari, acifawa, da hausawa. Wanda kuma hausawa sune suka gaje garin a yanzu. Harwayau akwai kambari da dama wadanda kambarin sun hada da kambarin Kishina. Akwai bangarorin cigaba, musamman bangaren ilimi, noma dakuma kasuwanci. Masarautar kakihum na daya daga cikin masarautun da sukayi yaki a lokacin sarki Nagwamatse dake kontagora. Sarki Sale shine sarki na farko a masarautar kakihum.
==Yanki==
Garin Kakihum yana ayankin da ya haɗa magama da kumbashi, maburya, bangi da kuma shadadi, duk a jihar neja din.
==Manazarta==
rpqiotry1g0fetm7gyouz55qjwj4xj8
Salamatu Garba
0
16654
161673
116331
2022-07-26T20:12:05Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
'''Salamatu Garba''' (An haife ta a watan Aprilu, shekarar alib 1960) a cikin Jihar Kaduna.Yar gwagwarmaya ce.<ref name=":0">Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''. International African Institute. Edinburgh: Edinburgh University Press for the International African Institute. p.p 184-185 ISBN <bdi>978-1-4744-6829-9</bdi>. </ref>
== Karatu ==
Tayi primary a Our Lady’s Primary School a Kaduna, inda tayi secondary a St. Faith’s College Kawo, Kaduna. Tayi digirinta a Jami’ar Ahmadu Bello akan rayuwar shuka.
Tayi masta dinta a fannin da kuma dactarin digiri duk a Jami’ar Ahmadu Bello.<ref name=":0" />
== Rayuwa ==
Ta karantar a Jami’ar Ahmadu Bello daga shekarar alib 1984 zuwa shekara ta alib 1989, kuma ta karantar a Jami’ar Bayero daga shekarar 1990 zuwa shekara ta 1998.
Ta kafa wata kungiya wacce zata taimaka ma mata manoma a shekarata 1993.
Tayi aiki da UNICEF daga shekarar 2006 zuwa shekara ta 2008.<ref name=":0" />
== Bibiliyo ==
* Kabir, Hajara Muhammad,. ''Northern women development''. [Nigeria]. <nowiki>ISBN 978-978-906-469-4</nowiki>. OCLC 890820657.
*Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''. International African Institute. Edinburgh: Edinburgh University Press for the International African Institute. ISBN <bdi>978-1-4744-6829-9</bdi>. OCLC 648578425.
== Manazarta ==
[[Category:Hausawa]]
[[Category:Mata]]
njefmrvqwfbdlr3bl4fjhzdujnlx4uw
161715
161673
2022-07-26T21:53:43Z
Abdulbasid Rabiu
16820
/* Karatu */
wikitext
text/x-wiki
'''Salamatu Garba''' (An haife ta a watan Aprilu, shekarar alib 1960) a cikin Jihar Kaduna.Yar gwagwarmaya ce.<ref name=":0">Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''. International African Institute. Edinburgh: Edinburgh University Press for the International African Institute. p.p 184-185 ISBN <bdi>978-1-4744-6829-9</bdi>. </ref>
== Karatu ==
Tayi karatun firaimari a wata makaranta da ake kira da ( Our Lady’s Primary School) a cikin jihar Kaduna, inda taci gaba da makaranta a matakin sakanderi a (St. Faith’s College Kawo, Kaduna). Tayi digirinta a Jami’ar Ahmadu Bello dake Zaria akan rayuwar shuka.
Tayi masta dinta a fannin da kuma dactarin digiri duk a Jami’ar Ahmadu Bello.<ref name=":0" />
== Rayuwa ==
Ta karantar a Jami’ar Ahmadu Bello daga shekarar alib 1984 zuwa shekara ta alib 1989, kuma ta karantar a Jami’ar Bayero daga shekarar 1990 zuwa shekara ta 1998.
Ta kafa wata kungiya wacce zata taimaka ma mata manoma a shekarata 1993.
Tayi aiki da UNICEF daga shekarar 2006 zuwa shekara ta 2008.<ref name=":0" />
== Bibiliyo ==
* Kabir, Hajara Muhammad,. ''Northern women development''. [Nigeria]. <nowiki>ISBN 978-978-906-469-4</nowiki>. OCLC 890820657.
*Furniss, Graham. (1996). ''Poetry, prose and popular culture in Hausa''. International African Institute. Edinburgh: Edinburgh University Press for the International African Institute. ISBN <bdi>978-1-4744-6829-9</bdi>. OCLC 648578425.
== Manazarta ==
[[Category:Hausawa]]
[[Category:Mata]]
b87ievfa21jyldp2xfr5v2x460ibs66
Tanta
0
17415
161664
82573
2022-07-26T19:56:19Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Tanta''' ya kasan ce wani birni ne a cikin [[Misira]] tare da yanki mafi girma na biyar a ƙasar, kuma mazauna 658,798 kamar na 2018. Tanta yana tsakanin [[Alkahira]] da [[Alexandria]]: kilomita 94 (58 mi) arewacin Alkahira da kuma kilomita 130 (81 mi) kudu maso gabashin Alexandria. Babban birnin Gharbia Governorate, cibiya ce ta masana'antar [[auduga]]. Ofayan manyan layukan jirgin ƙasa sun ratsa ta Tanta. Ana gudanar da bukukuwa na shekara-shekara a cikin garin Tanta na tsawon mako guda wanda zai fara daga ranar 11 ga watan Oktoba don murnar zagayowar ranar haihuwar [[Ahmad al-Badawi]], wani adinin Sufaye na karni na 13, wanda ya kafa [[Badawiyya Tariqa]] a [[Misira]] kuma aka binne shi a [[Masallacin Ahmad Al-Badawi]], babban masallacin Tanta. An san Tanta da shagunan alawa da kuma gasasshen kaji.
== Yadda garin yake ==
Sunan babban garin shine <nowiki><big>Tandata<big> wanda ya zo daga sunanta na Koftik. </nowiki>
Tare da manyan gonakin auduga, a cikin 1856, Tanta ya zama tasha a kan hanyar [[jirgin ƙasa]], da farko don amfanin fitar da audugar zuwa kasuwannin [[Turai]]. Yankin da ke kusa da Tanta galibi filaye ne amma Tanta ya girma ya zama babban birni mai cunkoson jama'a.
Wannan birni cibiya ce ta biki a ƙarshen Oktoba a ƙarshen girbin auduga. Mutane miliyan uku, daga kewayen Delta da sauran sassan [[Larabawa]], sun zo don Moulid na Sayid Ahmed el-Badawi, wanda ke da launuka iri-iri, na [[addini]], na kwana takwas. Moulid din yana tsakiyar masallaci da kabarin sayyid Ahmad al-Badawi, wanda ya kafa daya daga cikin manyan darikun Sufaye na [[Masar]] da aka fi sani da [[Ahmadiyyah]] ko [[Badawiyya]]. An haife shi a [[Maroko]], amma ya yi hijira zuwa [[Arabiya]], daga baya aka tura shi zuwa Tanta a AD 1234 a matsayin wakilin umarnin daga [[Iraki]]. An ba shi izini don fara sabon tsari a cikin Tanta kuma ba da daɗewa ba ya zama ɗaya daga cikin manyan brotheran uwantaka ta Sufi a Masar.
==Manazarta==
https://archive.today/20121208211630/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=gamelan&geo=-69&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=434865100
l0h0g1qg9zapyj3fsorzllf5mowvznd
161665
161664
2022-07-26T19:57:04Z
Ibkt
10164
/* Yadda garin yake */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Tanta''' ya kasan ce wani birni ne a cikin [[Misira]] tare da yanki mafi girma na biyar a ƙasar, kuma mazauna 658,798 kamar na 2018. Tanta yana tsakanin [[Alkahira]] da [[Alexandria]]: kilomita 94 (58 mi) arewacin Alkahira da kuma kilomita 130 (81 mi) kudu maso gabashin Alexandria. Babban birnin Gharbia Governorate, cibiya ce ta masana'antar [[auduga]]. Ofayan manyan layukan jirgin ƙasa sun ratsa ta Tanta. Ana gudanar da bukukuwa na shekara-shekara a cikin garin Tanta na tsawon mako guda wanda zai fara daga ranar 11 ga watan Oktoba don murnar zagayowar ranar haihuwar [[Ahmad al-Badawi]], wani adinin Sufaye na karni na 13, wanda ya kafa [[Badawiyya Tariqa]] a [[Misira]] kuma aka binne shi a [[Masallacin Ahmad Al-Badawi]], babban masallacin Tanta. An san Tanta da shagunan alawa da kuma gasasshen kaji.
== Yadda garin yake ==
Sunan babban garin shine <nowiki><big>Tandata<big> wanda ya zo daga sunanta na Koftik. </nowiki> Tare da manyan gonakin auduga, a cikin 1856, Tanta ya zama tasha a kan hanyar [[jirgin ƙasa]], da farko don amfanin fitar da audugar zuwa kasuwannin [[Turai]]. Yankin da ke kusa da Tanta galibi filaye ne amma Tanta ya girma ya zama babban birni mai cunkoson jama'a.
Wannan birni cibiya ce ta biki a ƙarshen Oktoba a ƙarshen girbin auduga. Mutane miliyan uku, daga kewayen Delta da sauran sassan [[Larabawa]], sun zo don Moulid na Sayid Ahmed el-Badawi, wanda ke da launuka iri-iri, na [[addini]], na kwana takwas. Moulid din yana tsakiyar masallaci da kabarin sayyid Ahmad al-Badawi, wanda ya kafa daya daga cikin manyan darikun Sufaye na [[Masar]] da aka fi sani da [[Ahmadiyyah]] ko [[Badawiyya]]. An haife shi a [[Maroko]], amma ya yi hijira zuwa [[Arabiya]], daga baya aka tura shi zuwa Tanta a AD 1234 a matsayin wakilin umarnin daga [[Iraki]]. An ba shi izini don fara sabon tsari a cikin Tanta kuma ba da daɗewa ba ya zama ɗaya daga cikin manyan brotheran uwantaka ta Sufi a Masar.
==Manazarta==
https://archive.today/20121208211630/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=gamelan&geo=-69&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=434865100
euq40z0wfzp2nrcfw3i0m3d64ean1oh
Stephen Fagbemi
0
17450
161735
75505
2022-07-27T06:34:48Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Stephen Ayodeji Akinwale Fagbemi''' bishop ne na darikar Anglican a Najeriya shi ne Bishop na Owo a yanzu.<ref>https://anglicandioceseofowo.org/about/</ref>
==Farkon rayuwa da karatu==
An haifi Fagbemi a Oba-Ile, jihar Ondo. Ya yi karatu a Kwalejin Imanuel da Ilimin Addini da Ilimin Kirista, a Ibadan da kuma Jami'ar Kent. Bayan kulawa a Owo da Iyere ya kasance Firist mai kula a Wakajaye-Etile. Ya kasance Vicar na Emure-Ile daga 1996 zuwa 2000; kuma ya sami izinin yin aiki a Diocese na Canterbury daga 2000 zuwa 2003. Ya kasance Co-ordinating Chaplain a Sunderland daga 2004 zuwa 2011; da Dean na Archbishop Vining College of Theology daga 2011 zuwa 2016. Ya kasance Babban Sakatare na Cocin na Najeriya daga 2016 har zuwa hawarsa zuwa Bishop a shekarar 2017.<ref>https://www.crockford.org.uk/clergydetail?clergyid=26068</ref>
== Manazarta ==
m8lo4jbghh8fanzj7srd9hto9juh915
Abdulkadir Ahmed
0
17507
161723
156822
2022-07-26T22:37:06Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Abdulkadir Ahmed''' (An haifeshi a ranar 31 ga watan Oktoban 1940, kuma ya mutu ashekarar 1997) ya kasance ɗan kasuwar Nijeriya kuma ma'aikacin gwamnati wanda ya kasance Gwamnan Babban Bankin Najeriya tsakanin 1982 da 1993.
== Tarihi ==
An haifi Ahmed a ranar 31 ga Oktoba 1940 a garin Jama'are, jihar Bauchi. Ya halarci kwalejin Barewa, Zariya a 1955. Ya shiga kamfanin New Nigerian Development Company a watan Janairu, 1960. Ahmed ya yi karatu a Jami’ar Ife a 1961. Ya kammala Kwalejin Kudu maso Yammacin London a 1972. Ahmed ya zama Kwamishinan Kudi na jihar Bauchi ( Maris 1976 - Yuni 1977). An nada shi Mataimakin Gwamna tare da Babban Bankin Najeriya a shekarar 1977. Kafin ya zama Kwamishinan Kudi, Ahmed yana da kwarewar zartarwa a kamfanin bunkasa cigaban Arewacin Najeriya (NNDC) kuma ya wakilci kamfanin a hukumomin kamfanonin da ke hade da su kamar Arewa Textiles Mills, na Arewa Nigeria Textiles Mills, Kamfanin Siminti na Arewacin Najeriya da Arewa Hotels. Ya shiga NNDC a 1960 kuma an dauki nauyin horar da shi a hukumomi a Najeriya da kasashen waje. Ya yi aiki a matsayin akawun kungiyar na kungiyar kuma a cikin 1974, ya zama mai kula da harkokin kudi na kungiyar.
Ahmed ya kasance fellow a Kwalejin kwararru da Sharuɗɗan Akantoci da kuma Institute of Chartered Accountants of Nigeria.
== Gwamnan Babban Banki ==
Ahmed an nada shi Gwamnan Bankin ne a ranar 27 ga Yuni 1982 kuma ya yi ritaya a 30 ga Satumba 1993. Ya rike mukamin na tsawon shekaru 11 a lokacin mulkin dimokiradiyya na Shehu Shagari da na rikon kwarya na Ernest Shonekan, da gwamnatocin soja na Janar Janar Buhari da Ibrahim Babangida .
Shi ne shugaban farko na kwamitin hukumar inshora na Najeriya lokacin da aka kafa shi a ranar 15 ga Yuni 1988
== Manazarta ==
http://www.cenbank.org/AboutCBN/RetiredExecutive.asp?Name=Alhaji+Abdulkadir+Ahmed
q2vsi419dv8p4x8axnj6v5quugjjgl5
161724
161723
2022-07-26T22:37:38Z
Ibkt
10164
/* Tarihi */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Abdulkadir Ahmed''' (An haifeshi a ranar 31 ga watan Oktoban 1940, kuma ya mutu ashekarar 1997) ya kasance ɗan kasuwar Nijeriya kuma ma'aikacin gwamnati wanda ya kasance Gwamnan Babban Bankin Najeriya tsakanin 1982 da 1993.
== Tarihi ==
An haifi Ahmed a ranar 31 ga Oktoba 1940 a garin Jama'are, a jihar Bauchi. Ya halarci kwalejin Barewa, Zariya a 1955. Ya shiga kamfanin New Nigerian Development Company a watan Janairu, 1960. Ahmed ya yi karatu a Jami’ar Ife a 1961. Ya kammala Kwalejin Kudu maso Yammacin London a 1972. Ahmed ya zama Kwamishinan Kudi na jihar Bauchi ( Maris 1976 - Yuni 1977). An nada shi Mataimakin Gwamna tare da Babban Bankin Najeriya a shekarar 1977. Kafin ya zama Kwamishinan Kudi, Ahmed yana da kwarewar zartarwa a kamfanin bunkasa cigaban Arewacin Najeriya (NNDC) kuma ya wakilci kamfanin a hukumomin kamfanonin da ke hade da su kamar Arewa Textiles Mills, na Arewa Nigeria Textiles Mills, Kamfanin Siminti na Arewacin Najeriya da Arewa Hotels. Ya shiga NNDC a 1960 kuma an dauki nauyin horar da shi a hukumomi a Najeriya da kasashen waje. Ya yi aiki a matsayin akawun kungiyar na kungiyar kuma a cikin 1974, ya zama mai kula da harkokin kudi na kungiyar.
Ahmed ya kasance fellow a Kwalejin kwararru da Sharuɗɗan Akantoci da kuma Institute of Chartered Accountants of Nigeria.
== Gwamnan Babban Banki ==
Ahmed an nada shi Gwamnan Bankin ne a ranar 27 ga Yuni 1982 kuma ya yi ritaya a 30 ga Satumba 1993. Ya rike mukamin na tsawon shekaru 11 a lokacin mulkin dimokiradiyya na Shehu Shagari da na rikon kwarya na Ernest Shonekan, da gwamnatocin soja na Janar Janar Buhari da Ibrahim Babangida .
Shi ne shugaban farko na kwamitin hukumar inshora na Najeriya lokacin da aka kafa shi a ranar 15 ga Yuni 1988
== Manazarta ==
http://www.cenbank.org/AboutCBN/RetiredExecutive.asp?Name=Alhaji+Abdulkadir+Ahmed
15rm1eu69f1hjv4cyijos4u65jqxk8e
Qasim Umar Sokoto
0
17531
161562
95433
2022-07-26T16:41:42Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Qasim Umar Sokoto''' (ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018) ya kasance mai ba da gudummawa ga Harkar Musulunci ta Nijeriya. shugaban addu'a kuma malamin addinin musulunci a Sokoto, arewacin Najeriya
A ranar Talata, 9 ga watan Janairun shekara ta 2018, yayin zanga-zangar ‘yan Shi’a a Abuja, suna neman a saki jagoran Harkar Musulunci a Nijeriya Ibrahim Zakzaky,’ Yan sandan Nijeriya sun harbe Qasim da raunata shi, yayin da aka kashe wasu biyu. Bayan ya kwashe kwanaki 26 yana jinya a wani gida mai zaman kansa a Kano, ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018.
== Manazarta ==
[http://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html Hutton://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html]
qi89cvx8fmbe0x375senrx9gnapug8z
161563
161562
2022-07-26T16:42:14Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Qasim Umar Sokoto''' (ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018) ya kasance mai ba da gudummawa ga Harkar Musulunci ta Najeriya. shugaban addu'a kuma malamin addinin musulunci a Sokoto, arewacin Najeriya
A ranar Talata, 9 ga watan Janairun shekara ta 2018, yayin zanga-zangar ‘yan Shi’a a Abuja, suna neman a saki jagoran Harkar Musulunci a Nijeriya Ibrahim Zakzaky,’ Yan sandan Nijeriya sun harbe Qasim da raunata shi, yayin da aka kashe wasu biyu. Bayan ya kwashe kwanaki 26 yana jinya a wani gida mai zaman kansa a Kano, ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018.
== Manazarta ==
[http://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html Hutton://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html]
173eu2jwotmb623psr3stl6i1coh57s
161564
161563
2022-07-26T16:42:36Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Qasim Umar Sokoto''' (ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018) ya kasance mai ba da gudummawa ga Harkar Musulunci ta [[Najeriya]]. shugaban addu'a kuma malamin addinin musulunci a Sokoto, arewacin Najeriya
A ranar Talata, 9 ga watan Janairun shekara ta 2018, yayin zanga-zangar ‘yan Shi’a a Abuja, suna neman a saki jagoran Harkar Musulunci a Nijeriya Ibrahim Zakzaky,’ Yan sandan Nijeriya sun harbe Qasim da raunata shi, yayin da aka kashe wasu biyu. Bayan ya kwashe kwanaki 26 yana jinya a wani gida mai zaman kansa a Kano, ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018.
== Manazarta ==
[http://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html Hutton://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html]
cx9avvv4vfk0barh6svoim4s21oilcd
161565
161564
2022-07-26T16:43:03Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Qasim Umar Sokoto''' (ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018) ya kasance mai ba da gudummawa ga Harkar Musulunci ta [[Najeriya]]. shugaban addu'a kuma malamin addinin musulunci a Sokoto, arewacin Najeriya.
A ranar Talata, 9 ga watan Janairun shekara ta 2018, yayin zanga-zangar ‘yan Shi’a a Abuja, suna neman a saki jagoran Harkar Musulunci a Nijeriya Ibrahim Zakzaky,’ Yan sandan Nijeriya sun harbe Qasim da raunata shi, yayin da aka kashe wasu biyu. Bayan ya kwashe kwanaki 26 yana jinya a wani gida mai zaman kansa a Kano, ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018.
== Manazarta ==
[http://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html Hutton://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html]
inpg18fdtj2s43gdux38n6h4jidh202
161567
161565
2022-07-26T16:45:24Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Qasim Umar Sokoto''' (ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018) ya kasance mai ba da gudummawa ga Harkar Musulunci ta [[Najeriya]]. shugaban addu'a kuma malamin addinin musulunci a Sokoto, arewacin Najeriya.
A ranar Talata, 9 ga watan Janairun shekara ta 2018, yayin zanga-zangar ‘yan Shi’a a Abuja, suna neman a saki jagoran Harkar Musulunci a Nijeriya Ibrahim Zakzaky,’ Yan sandan Nijeriya sun harbi Qasim kuma sun raunata shi, yayin da aka kashe wasu biyu. Bayan ya kwashe kwanaki 26 yana jinya a wani gida mai zaman kansa a Kano, ya mutu a ranar 5 ga watan Fabrairun shekarar 2018.
== Manazarta ==
[http://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html Hutton://en.abna24.com/news/africa/nigerian-forces-kill-shiite-scholar-sheikh-qaseem-umar-in-a-peaceful-free-zakzaky-protest_880863.html]
1dj13sed3cltjb7qxh4b0w4ozspd8f4
Shari’a
0
17614
161494
75643
2022-07-26T12:19:02Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Shari'a''' itace dukkan wata iyaka da aka iyakance wa dan'adam tareda dokoki wanda idan ya ketare su, to zai fuskanci hukunci akan abinda ya aikata laifin da ya aikata.Kuma ita shari'a kala-kala ce, akwai shari'a addini Musulunci da Kuma shari'a gargajiya da Kuma shari'a addini kiristanci da dai sauran shari'o'i.
hpgsmcsrwdrz039u49j3in4n0ml8si6
Mouloud Kacem Naît Belkacem
0
17814
161553
76310
2022-07-26T16:34:53Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Mouloud Kacem Naît Belkacem''' (An haife shi ne a ranar 6 ga watan Janairu 1927 a Belaâyane, Ighil Ali - 27 August 1992), ya kasan ce ɗan siyasan Algeria ne, masanin falsafa, masanin tarihi, kuma marubuci. Ya kasance sanannen mai kare harshen Larabci, Musulunci da kishin kasa na Aljeriya, kuma ya jaddada mahimmancin kasancewar Larabawa a duniya. Ya yi karatu a biranen Tunis da Alkahira, inda ya samu digiri a fannin falsafa. Sannan ya halarci Sorbonne, kuma ya kasance memba na makarantar koyon larabci a kasashen Jordan, Egypt da Syria, kafin ya shiga juyin juya halin Algeria a 1954. A cikin 1970s ya rike mukamai daban-daban na gwamnati, ciki har da Ministan Habous a 1970, Ministan Harkokin Addini da Na Asiri daga 1970 zuwa 1977, da kuma Ministan Shugaban Jamhuriyar, mai kula da harkokin addini daga 1977 zuwa 1979. Ya kuma kasance mai kula da High Council of the Arabic language.
== Manazarta ==
[[Category:Siyasa]]
cxlahg788fbgfs3rvx0dc1pgfh4athx
161555
161553
2022-07-26T16:35:14Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Mouloud Kacem Naît Belkacem''' (An haife shi ne a ranar 6 ga watan Janairun 1927 a Belaâyane, Ighil Ali - 27 August 1992), ya kasan ce ɗan siyasan Algeria ne, masanin falsafa, masanin tarihi, kuma marubuci. Ya kasance sanannen mai kare harshen Larabci, Musulunci da kishin kasa na Aljeriya, kuma ya jaddada mahimmancin kasancewar Larabawa a duniya. Ya yi karatu a biranen Tunis da Alkahira, inda ya samu digiri a fannin falsafa. Sannan ya halarci Sorbonne, kuma ya kasance memba na makarantar koyon larabci a kasashen Jordan, Egypt da Syria, kafin ya shiga juyin juya halin Algeria a 1954. A cikin 1970s ya rike mukamai daban-daban na gwamnati, ciki har da Ministan Habous a 1970, Ministan Harkokin Addini da Na Asiri daga 1970 zuwa 1977, da kuma Ministan Shugaban Jamhuriyar, mai kula da harkokin addini daga 1977 zuwa 1979. Ya kuma kasance mai kula da High Council of the Arabic language.
== Manazarta ==
[[Category:Siyasa]]
h9j8clvi6iihgav8d4janrbk5cn95vn
Shu'aibu Lawal Kumurci
0
17834
161499
79950
2022-07-26T12:59:48Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Shu'aibu lawal Kumurci''' wanda aka fi sani da '''Kumurci'''. shahararren dan wasan kwai-kwayo ne na masana`antar [[kannywood]]
==Aikin Fim==
Kumurci dai tsohon jarumin masana'antar shirya fina-finai ta Kannywood ne kuma ya ƙware a ɓangaren jarumta ta mugunta a cikin shirin film.
<ref>http://hausafilms.tv/actor/shuaibu_lawan</ref>
'''Fina-finai'''
Ya fito a cikin fina-finai da dama ga wasu daga cikin su;
* Dare Ɗaya
* Ban shirya ba
* Farida
* Galaba
* Inda rai
* Gadan ga
* Macijiya
* Basaja
* Aure Ibada ne
* Aduniya (Mai dogon zango)
* Katanga
* Jani mu je
* Kundin tsari da dai sauran su
==Manazarta==
l0r1z0w3zdqmrdl6mzj6u548f287d3d
Template:A rana mai kamar ta yau
10
17850
161787
117371
2022-07-27T08:50:35Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
<!--Kwayar cutar korona-->
{{A wasu ranaku}}
'''Yau 27 ga watan Yuli na 2022'''
Ga wasu muhimman abubuwa na tarihi da suka faru a wannan rana.
<noinclude>
[[Category:Template na babban shafi ]]</noinclude>
gv6y3jdqpenqqg4veibah8pjf6rmgpt
161789
161787
2022-07-27T08:51:59Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
<!--Kwayar cutar korona-->
{{A wasu ranaku}}
'''Yau 27 ga watan Yuli na 2022'''
Ga wasu muhimman abubuwa na tarihi da suka faru a wannan rana.
* 1996- A rana irin ta yau a shekara ta 1996 wani bututun mai ya fashe a filin shakatawa na Olympic Centennial da ke birnin Atlanta na kasar Georgia, inda ya kashe mutum 1 tare da raunata mutane 111 a harin ta'addanci na farko da aka yi a gasar Olympics tun bayan gasar 1972 a birnin Munich na yammacin Jamus.
* 1953 - An rattaba hannu kan yarjejeniyar samar da makamai da za ta kawo karshen yakin Koriya a P'anmunjŏm da ke tsakiyar Koriya.
* 1919 - Rikici ya ɓalle a Chicago bayan da aka sace tare da ɓatar da wani matashi Bakar fata kuma aka nutsar da shi a tafkin Michigan saboda yin iyo a wani yanki da aka kebe don farar fata kaɗai
* 1214 - A yakin Bouvines, Sarkin Faransa Philip II ya yi nasara a kan kawancen kasa da kasa karkashin jagorancin Sarkin Roma mai tsarki Otto IV.
* 2012 - Sarauniya Elizabeth ta biyu a hukumance ta bude gasar Olympics ta lokacin bazara ta 2012 a London
Wannan dai shi ne karo na 3 da birnin Landan ke karɓar baƙuncin gasar wasanni ta ƙasa da ƙasa da dama. An kira bikin ne Isles of Wonder kuma Danny Boyle ne ya ba da umarni
* 1985 - juyin mulki a Uganda Tito Lutwa Okello, wani hafsan sojan Uganda ya yi nasarar yin juyin mulki kan shugaba Milton Obote. Shugaban kasar mai ci Yoweri Museveni ya hambarar da shi bayan watanni 6.
<noinclude>
[[Category:Template na babban shafi ]]</noinclude>
a9mjnmqonyx0u46kecv5b78oq3weayk
161793
161789
2022-07-27T08:53:47Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
<!--Kwayar cutar korona-->
{{A wasu ranaku}}
'''Yau 27 ga watan Yuli na 2022'''
Ga wasu muhimman abubuwa na tarihi da suka faru a wannan rana.
* 1996 - A rana irin ta yau a shekara ta 1996 wani bututun mai ya fashe a filin shakatawa na Olympic Centennial da ke birnin '''[[Atlanta]]''' na kasar '''[[Georgia]]''', inda ya kashe mutum 1 tare da raunata mutane 111 a harin ta'addanci na farko da aka yi a gasar Olympics tun bayan gasar 1972 a birnin '''[[Munich]]''' na '''[[Yammacin Jamus]]'''.
* 1953 - An rattaba hannu kan yarjejeniyar samar da makamai da za ta kawo karshen yakin Koriya a P'anmunjŏm da ke tsakiyar Koriya.
* 1919 - Rikici ya ɓalle a Chicago bayan da aka sace tare da ɓatar da wani matashi Bakar fata kuma aka nutsar da shi a tafkin Michigan saboda yin iyo a wani yanki da aka kebe don farar fata kaɗai
* 1214 - A yakin Bouvines, Sarkin Faransa Philip II ya yi nasara a kan kawancen kasa da kasa karkashin jagorancin Sarkin Roma mai tsarki Otto IV.
* 2012 - Sarauniya Elizabeth ta biyu a hukumance ta bude gasar Olympics ta lokacin bazara ta 2012 a London
Wannan dai shi ne karo na 3 da birnin Landan ke karɓar baƙuncin gasar wasanni ta ƙasa da ƙasa da dama. An kira bikin ne Isles of Wonder kuma Danny Boyle ne ya ba da umarni
* 1985 - juyin mulki a Uganda Tito Lutwa Okello, wani hafsan sojan Uganda ya yi nasarar yin juyin mulki kan shugaba Milton Obote. Shugaban kasar mai ci Yoweri Museveni ya hambarar da shi bayan watanni 6.
<noinclude>
[[Category:Template na babban shafi ]]</noinclude>
2m73jej5ck4mk7fw01djt0xr58iy80k
161795
161793
2022-07-27T08:55:06Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
<!--Kwayar cutar korona-->
{{A wasu ranaku}}
'''Yau 27 ga watan Yuli na 2022'''
Ga wasu muhimman abubuwa na tarihi da suka faru a wannan rana.
* 1996 - A rana irin ta yau a shekara ta 1996 wani bututun mai ya fashe a filin shakatawa na Olympic Centennial da ke birnin '''[[Atlanta]]''' na kasar '''[[Georgia]]''', inda ya kashe mutum 1 tare da raunata mutane 111 a harin ta'addanci na farko da aka yi a gasar Olympics tun bayan gasar 1972 a birnin '''[[Munich]]''' na '''[[Yammacin Jamus]]'''.
* 1953 - An rattaba hannu kan yarjejeniyar samar da makamai da za ta kawo karshen yakin '''[[Koriya]]''' a P'anmunjŏm da ke tsakiyar Koriya.
* 1919 - Rikici ya ɓalle a '''[[Chicago]]''' bayan da aka sace tare da ɓatar da wani matashi Bakar fata kuma aka nutsar da shi a tafkin '''[[Michigan]]''' saboda yin iyo a wani yanki da aka kebe don farar fata kaɗai
* 1214 - A yakin Bouvines, Sarkin Faransa Philip II ya yi nasara a kan kawancen kasa da kasa karkashin jagorancin Sarkin Roma mai tsarki Otto IV.
* 2012 - Sarauniya Elizabeth ta biyu a hukumance ta bude gasar Olympics ta lokacin bazara ta 2012 a London
Wannan dai shi ne karo na 3 da birnin Landan ke karɓar baƙuncin gasar wasanni ta ƙasa da ƙasa da dama. An kira bikin ne Isles of Wonder kuma Danny Boyle ne ya ba da umarni
* 1985 - juyin mulki a Uganda Tito Lutwa Okello, wani hafsan sojan Uganda ya yi nasarar yin juyin mulki kan shugaba Milton Obote. Shugaban kasar mai ci Yoweri Museveni ya hambarar da shi bayan watanni 6.
<noinclude>
[[Category:Template na babban shafi ]]</noinclude>
4qb0idhl6lkl5d0e00gh9ajcirduugn
161796
161795
2022-07-27T08:56:20Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
<!--Kwayar cutar korona-->
{{A wasu ranaku}}
'''Yau 27 ga watan Yuli na 2022'''
Ga wasu muhimman abubuwa na tarihi da suka faru a wannan rana.
* 1996 - A rana irin ta yau a shekara ta 1996 wani bututun mai ya fashe a filin shakatawa na Olympic Centennial da ke birnin '''[[Atlanta]]''' na kasar '''[[Georgia]]''', inda ya kashe mutum 1 tare da raunata mutane 111 a harin ta'addanci na farko da aka yi a gasar Olympics tun bayan gasar 1972 a birnin '''[[Munich]]''' na '''[[Yammacin Jamus]]'''.
* 1953 - An rattaba hannu kan yarjejeniyar samar da makamai da za ta kawo karshen yakin '''[[Koriya]]''' a P'anmunjŏm da ke tsakiyar Koriya.
* 1919 - Rikici ya ɓalle a '''[[Chicago]]''' bayan da aka sace tare da ɓatar da wani matashi Bakar fata kuma aka nutsar da shi a tafkin '''[[Michigan]]''' saboda yin iyo a wani yanki da aka kebe don farar fata kaɗai
* 1214 - A yakin Bouvines, Sarkin Faransa Philip II ya yi nasara a kan kawancen kasa da kasa karkashin jagorancin Sarkin Roma mai tsarki Otto IV.
* 2012 - Sarauniya Elizabeth ta biyu a hukumance ta bude gasar Olympics ta lokacin bazara ta 2012 a London
Wannan dai shi ne karo na 3 da birnin Landan ke karɓar baƙuncin gasar wasanni ta ƙasa da ƙasa da dama. An kira bikin ne Isles of Wonder kuma Danny Boyle ne ya ba da umarni
* 1985 - juyin mulki a '''[[Uganda]]''' Tito Lutwa Okello, wani hafsan sojan Uganda ya yi nasarar yin juyin mulki kan shugaba Milton Obote. Shugaban kasar mai ci '''[[Yoweri Museveni]]''' ya hambarar da shi bayan watanni 6.
<noinclude>
[[Category:Template na babban shafi ]]</noinclude>
idvyxpnc0uh7am3qrkdd51yawvz4es5
Garba Tula
0
17864
161668
120425
2022-07-26T20:07:02Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Garba Tula''' (shima ana rubuta shi da sunan Garbatulla) wani gari ne a cikin gundumar Isiolo, Arewacin [[Kenya]]. Garin yana da yawan birane kimanin 5,500 [https://web.archive.org/web/20110718022538/http://www.ilri.cgiar.org/html/Urban%20Poverty%20all%20Kenya%20Province%20through%20Location%20Final.xls] . A shekara ta 2007 an daga darajar shi zuwa matsayin Gundumar. Amma tare da sabbin rukunin gudanarwa na Kenya, Garba Tula karamar hukuma ce ta Isiolo County, kazalika da yankin mulki.
Mazaunin Indiyawan farko ya dawo acikin shekarar 1900. A cikin shekara ta 1940 Garba Tulla wani ƙaramin ƙauye ne kuma yana da shaguna uku kawai a kan babbar hanyar. Mista Joseph Onyango ya zama kwamishina na farko a ranar 17 ga watan Nuwamba shekara ta 2007. Garin ya shahara da shahararren Makarantar Kasa da (NCCK) ke jagoranta.
Garba Tula yana cikin 120 km Gabas da garin Isiolo. Garin Mado Gashi yana cikin gari kusan 100 km arewa maso gabas na Garba Tula. Yana da game da 90 kilomita zuwa garin Maua ta hanyar Kinna, wanda titin ya kasance yana da yanayi duka, sannan kuma kwalta wanda zai fara daidai a ƙofar Meru National Park wanda yake kusan 60 kilomita nesa da garin Garba Tula kuma kusan 14 kilomita daga garin Kinna. Mazauna garin sune Boran mutanen galibi [[Musulmi|musulmai]].
== Bayani ==
{{Reflist}}
[[Category:Guraren da sukai suna a Kasar Isoilo]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
1ufo8kynrxtyi0h88vbs87yui34bxqr
Tijjani Asase
0
17869
161800
110240
2022-07-27T09:14:28Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{{databox}}}
'''Tijjani Abdullahi Asase''' wanda aka sani da '''Tijjani Asase''' Jarumi ne kuma furudusa wato mai shirya fina-finai a masana'antar [[Kannywood]].
==Aikin Fim==
Jarumin ya daɗe ana damawa da shi a masana'antar ta kannywood kuma yayi fice wajen fitowa a matsayin ɗan daba a cikin fina finan hausa na kannywood. Mutane sun fi saninsa da alkunya '''(DAMUSA).''' Yana da abokanan damawa a wasan hausa na kannywood irn su '''''Kumurci, Momo, Kazaza, Dubadis''''' da sauransu.
==Fina-finanai==
Jarumin yayi fina-finai da dama ga wasu daga ciki;
* Larai
* Namamajo
* Bazan Barki Ba
* Gidan Badamasi (Fim Mai dogon zango)
* Ƙarangiya<ref>http://hausafilms.tv/producer/tijjani_asase</ref>
* Alkibla
* Sarauniya
* Gwaska
* Aduniya (Fim Mai dogon zango)
* Yar gatan baba. da sauransu.
==Manazarta==
sxj2os5bqlvgsl02plepao7qbgbexgs
161802
161800
2022-07-27T09:19:50Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
|birth_place=[[Kano]], [[Nigeria]]
|birth_name= Tijjani
|caption= Tijjani
|education=
|nationality=[[Nigeria|Nigerian]]
|residence=[[Kano]], [[Nigeria]]
|years_active=
|occupation= Furodusa * Jarumi
}}
'''Tijjani Abdullahi Asase''' wanda aka sani da '''Tijjani Asase''' Jarumi ne kuma furodusa wato mai shirya fina-finai a masana'antar [[Kannywood]].
==Aikin Fim==
Jarumin ya daɗe ana damawa da shi a masana'antar ta kannywood kuma yayi fice wajen fitowa a matsayin ɗan daba a cikin fina finan hausa na kannywood. Mutane sun fi saninsa da alkunya '''(DAMUSA).''' Yana da abokanan damawa a wasan hausa na kannywood irn su '''''Kumurci, Momo, Kazaza, Dubadis''''' da sauransu.
==Fina-finanai==
Jarumin yayi fina-finai da dama ga wasu daga ciki;
* Larai
* Namamajo
* Bazan Barki Ba
* Gidan Badamasi (Fim Mai dogon zango)
* Ƙarangiya<ref>http://hausafilms.tv/producer/tijjani_asase</ref>
* Alkibla
* Sarauniya
* Gwaska
* Aduniya (Fim Mai dogon zango)
* Yar gatan baba. da sauransu.
==Iyali==
Yana da mata da `ya`ya
==Manazarta==
to8ce45pzjieabngf15idhvsgn0jwjt
161803
161802
2022-07-27T09:20:32Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
|birth_place=[[Kano]], [[Nigeria]]
|caption= Tijjani
|education=
|nationality=[[Nigeria|Nigerian]]
|residence=[[Kano]], [[Nigeria]]
|years_active=
|occupation= Furodusa * Jarumi
}}
'''Tijjani Abdullahi Asase''' wanda aka sani da '''Tijjani Asase''' Jarumi ne kuma furodusa wato mai shirya fina-finai a masana'antar [[Kannywood]].
==Aikin Fim==
Jarumin ya daɗe ana damawa da shi a masana'antar ta kannywood kuma yayi fice wajen fitowa a matsayin ɗan daba a cikin fina finan hausa na kannywood. Mutane sun fi saninsa da alkunya '''(DAMUSA).''' Yana da abokanan damawa a wasan hausa na kannywood irn su '''''Kumurci, Momo, Kazaza, Dubadis''''' da sauransu.
==Fina-finanai==
Jarumin yayi fina-finai da dama ga wasu daga ciki;
* Larai
* Namamajo
* Bazan Barki Ba
* Gidan Badamasi (Fim Mai dogon zango)
* Ƙarangiya<ref>http://hausafilms.tv/producer/tijjani_asase</ref>
* Alkibla
* Sarauniya
* Gwaska
* Aduniya (Fim Mai dogon zango)
* Yar gatan baba. da sauransu.
==Iyali==
Yana da mata da `ya`ya
==Manazarta==
srner8h81cc7ovww5gks827m1gdd6qs
Suna
0
17950
161739
151936
2022-07-27T06:41:38Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Suna''' kalma ce ta nahawu wadda ke bayanin suna ko lokaci ko wani abu mai rai ko mara rai, mai motsi ko mara motsi, da wannan da wannan kalma ce ake kiran kowane abu.
==Rassan suna==
'''Kalmar suna mai sigar aiki''' wannan kalma ce dake nuna suna mai siffar aiki wato suna ne mai siffar aiki. Misali, Tafiya, Karatu, Noma, Rawa
'''Kalmar suna mara sigar aiki''' waɗannan sune waɗanda ake amfani da su wajen kiran abubuwa. Watau waɗanda ake amfani dasu wajen abubuwan da suka kasance sunan abubuwa ne masu rai ko marasa rai<ref>https://www.rumbunilimi.com.ng/HausaNahawuSuna.html</ref>
==Manazarta==
q8kulsh5uorw1phksdea20nq4l3cylm
Tsadar rayuwa
0
18046
161810
109682
2022-07-27T09:34:38Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Tsadar rayuwa''' wani yanayi ne da kan sanya mutane cikin halin matsi da rugujewar jari ko dukiyoyin mutane, domin mutane kan ga canjin yanayi ta kowane hali saboda sauyawar tsadar rayuwa.
==Matsalolin tsadar rayuwa==
# Zaman banza
# Aikata miyagun laifuka
# Lalacewar kasuwanci.
# Karancin abinci
# Rashe-rashen lafiya
==Inda akafi fama da tsadar rayuwa==
Inda akafi fama da tsadar rayuwa shi ne guraren da suke da ƙarancin samun huɗaɗe da kuma ƙarancin kasuwanci.
<ref>https://www.trt.net.tr/hausa/tattalin-arziki/2016/03/11/an-bayyana-birnin-da-ya-fi-kowanne-tsadar-rayuwa-a-duniya-448911</ref>
==Manazarta==
2yc72ummoq2apacbjtv1n1u9jimozlc
Siminti
0
18090
161501
148820
2022-07-26T13:09:16Z
BnHamid
12586
/* Kamfanonin siminti */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:Current Prices Of Rod And Cement In Nigeria.jpg|thumb|buhunan siminti]]
[[File:Cement Worker.jpg|thumb|ya dauki siminti]]
[[File:JK Cement Works (Fujairah) FZC 06.JPG|thumb|Yan dakon siminti a mota]]
'''Siminti''' wani abu ne da aka haɗa wani sinadari da kuma dutse domin ayi gini da shi, galibin wasu gine-gine manya da akayi su kuma ake da buƙatar suyi ƙarko da Siminti ake yin shi.
==Kamfanonin siminti==
# Dongote
# BUA<ref>https://hausa.premiumtimesng.com/2017/03/kamfanin-siminti-na-dangote-ta-yi-rawar-gani-wajen-wadata-kasa-da-siminti-ministan-maadinai/</ref>
==Manazarta==
nfpyzrsheyhvuw4b9ozcfb2fujeu6xu
Takarda
0
18119
161773
79044
2022-07-27T07:53:19Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Takarda''' wata abu ce fara tas da galibi ake rubutu da ita, duk da a wani lokaci akanyi wasu abubuwan da takarda ba dole sai rubutu ba to amman galibin takardu anyi su ne domin rubutu.<ref>https://ha.kasahorow.org/app/d/takarda/en</ref>
==Manazarta==
7zqjcf73z6pzr0f8a9mchu0pbcjapqs
Arif Abd ar-Razzaq
0
18247
161556
91190
2022-07-26T16:36:41Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
<nowiki></br></nowiki>'''Arif Abd ar-Razzaq,''' ko '''Aref Abdel Razzak''' (an haife shi a shekarar 1921 kuma ya mutu a ranar 30 ga watan Maris, shekara ta 2007; {{Lang-ar|عارف عبد الرزاق}} ) ya kasan ce Firayim Ministan [[Iraƙi|Iraki ne]] na kwanaki 11 ga watan Satumbar shekarar 1965. A ranar 17 ga watan Satumba ya tsere zuwa Masar, bayan da ya shiga juyin mulkin da bai yi nasara ba ga Shugaba Abdul Salam Arif . A ranar 12 ga watan Yuni shekarar 1966 ya sake jagorantar wani yunƙuri na kifar da sabuwar gwamnatin Firimiya Abd ar-Rahman al-Bazzaz da Shugaba Abdul Rahman Arif . <ref>David Lea, [https://books.google.com/books?id=f25h1qJLtnAC&pg=PA73&lpg=PA73 A Political Chronology of the Middle East], Europa Publications Limited, 2001, page 73</ref>
== Mutumin da akayiwa juyin mulki a Iraq ==
Ya halarci galibin juyin mulkin da ya faru a Iraki yayin aikinsa na soja:
# The 14th of July 1958 coup Although he was the pilot of the royal family at that time.
# Ramadan Revolution 1963
# November 1963 Iraqi coup d'état. From November 1963 until March 1964 he was Minister of Agriculture for Iraq. From March 1964 until July 1965 he was Commander of the Air Forces.
# Arif Abd ar-Razzaq first coup 1965
# Arif Abd ar-Razzaq second coup 1966 which was foiled in Mosul by Khaleel Jassim and Kareem Shindana.
== Manazarta ==
6e7888c0ghb5jwkmau3vhv6i3apimer
Tsintsiya
0
18462
161812
148925
2022-07-27T09:42:26Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:20140418 broom2.jpg|thumb]]
[[File:Banaue Philippines Handmade-brooms-01.jpg|thumb|An rataye tsinyiyu]]
[[File:Simple turkey tail brooms.png|thumb|Tsintsiyan laushi]]
[[File:Brooms for sale in Tbilisi.jpg|thumb|Damin tdintsiyan laushi]]
'''Tsintsiya''' Wata na'uin kalar ciyawa ce da ake amfani da ita wajen shara a cikin gida ko wajajen da mutane kanyi mu'amulla da su.<ref>https://www.rumbunilimi.com.ng/tsintsiya</ref>
==Asalin tsintsiya==
Tsintsiya dai wata ana shuka ta ne, wata kuma takan fito ne batare da an shukata ba Allah ne ke fito da ita.
==Ire-iren tsinshiya==
1. Tsintsiyar kwa-kwa
2. Tsintsiyar laushi
<ref>http://kamus.com.ng/hausa/tsintsiya.html</ref>
==Amfani==
Ana amfani da ita wajen shara ko tsabtace wuri agida, ko kasuwa da sauransu.
==Manazarta==
1w48nd69yui4s1uou89ar7y637t7o2o
Umkhonto we Sizwe
0
18561
161543
92434
2022-07-26T16:25:08Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:ANC_UmkhontoweSizwe.png|right|thumb|200x200px| Tutar Umkhonto mu Sizwe]]
'''Umkhonto we Sizwe''' ( Xhosa ), Ƙungiya ce ta masu ɗauke da makamai a [[Afirka ta Kudu|Afrika ta Kudu]] guerilla wadda aka kafa a shekarar 1961 da [[Nelson Mandela]], Walter Sisulu da sauran mutane daga [[African National Congress]] . An ƙirƙira shi lokacin da [[Gwamnati|gwamnati ta]] fara kashewa da cutar da mutanen da suka yi zanga-zangar adawa da mulkin wariyar launin fata . Mandela ya fara son ƴantar da Afirka ta Kudu ba tare da tashin hankali ba, amma gwamnati ta kirkiro dokoki don hana hakan. Daga nan sai Mandela ya yanke shawarar cewa idan baƙaƙen fata ba su yi amfani da tashin hankali ba, ba za su taba dawowa da hakkinsu ba. Sun kai hare-hare da yawa, ciki har da tashin bama-bamai . Mafi munin wannan shi ne tashin bam din da ya auku a [[Pretoria|titin Church a Pretoria]] .
Umkhonto we Sizwe ya daina aiki a shekarar 1990 kafin ƙarshen mulkin wariyar launin fata, a shekarar 1991.
[[Category:Rikici]]
[[Category:Tarihin Afrika]]
[[Category:Afirka ta kudu]]
4u92utf3piaq92tbjoofz42a4bx4k0t
Hashimu Garba
0
18658
161669
120067
2022-07-26T20:07:52Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}'''Mast Hashimu Garba''' (an haife shi a ranar 14 ga watan Afrilun shekarar 1980) ya kasance tsohon ɗan [[Kwallan Kwando|wasan ƙwallon ƙafa]] ne na [[Nijeriya]] wanda aka san shi da buga ƙwallon ƙafa ta Porto Viro.
== Wasanni ==
A cikin shekara ta 1997, Garba ya sanya hannu kan kungiyar kwallon kafa ta Padova ta rukuni na biyu na kasar Italia, amma ya tafi bayan shugaban ya jefa kuri'a don yanke shawarar wanda zai saki, tsakaninsa da wani dan Najeriya Mohammed Aliyu Datti, saboda Padova ya riga ya cika kasonsu na 'yan wasan da ba EU ba.
A cikin shekara ta 1998, Garba ya sanya hannu kan AC ChievoVerona a rukuni na biyu na Italiya, inda ya buga wasanni uku kuma ya ci kwallaye 0. A cikin shekara ta 2000, Garba ya sanya hannu kan kulob din Pistoiese na rukuni na biyu na Italiya, inda ya buga wasanni 4 kuma ya ci kwallaye 1. Kafin rabi na biyu na shekara ta 2000/01, an aika Garba a matsayin aro zuwa Winterthur a Switzerland, inda ya buga wasanni 14 kuma ya ci kwallaye 5. Kafin rabi na biyu na shekara ta 2001/02, ya sanya hannu kan ƙungiyar Martina ta rukuni na uku na Italiya.
A cikin shekara ta 2008, Garba ya sanya hannu kan Copparese a cikin ƙananan wasannin Italiya. A shekarar 2019, an nada shi manajan kungiyar Wikki Tourists ta Najeriya. Ya shiga gasar cin kofin duniya ta matasa ta FIFA a shekara ta 1999.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗin waje ==
* Hashimu Garba at TuttoCalciatori.net (in Italian)
* Hashimu Garba at WorldFootball.net
[[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]]
[[Category:Haifaffun 1980]]
[[Category:Wasanni]]
[[Category:Wasa]]
[[Category:Mutane]]
[[Category:Mutum]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
5wdnfcjmis5eatczty2m56ju4m52vr5
Sharo
0
18771
161495
79304
2022-07-26T12:23:16Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Sharo''' wata al'ada ce da mutane keyi musamman a lokacin sallah ko wasu bukukuwa domin nuna farin ciki da murnar su a shagulgulan bukukuwan.<ref>https://www.britannica.com/topic/sharo</ref>
==Manazarta==
qsbvqjwi3smopxyownckmdp9wwmzpct
Tsirrai na abinci
0
18840
161821
102676
2022-07-27T09:50:26Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:6588Maize in the Philippines 02.jpg|thumb|masara na daga cikin abincin Hausawa]]
[[File:Maize field.jpg|thumb|gonar masara]]
[[File:Millet-1697117 1920.jpg|thumb|zangarniyar gero kafin a girbe shi]]
[[File:Local way of Grazing of Guinea corn.Photo 2.jpg|thumb|gonar dawa kafin a girbe ta]]
[[File:Woman in the market selling cassava.jpg|thumb|kasuwar rogo, shima yana daga abincin Hausawa]]
[[File:Cassava (2).jpg|thumb|qundar rogo ]]
[[File:Cassava on a Sunny Afternoon.jpg|thumb|wata mata na sayar rogo kasuwa]]
[[File:Four Different Varieties of Green Beans (Phaseolus vulgaris).jpg|thumb|ɗanyen wake wanda ake jimɓiri dashi]]
[[File:Maine Yellow Eye beans.jpg|thumb|farin wake]]
[[File:Beans on toast2.jpg|thumb|jollof ɗin wake, dafa duka na wake]]
[[File:Sa white sesame seeds.jpg|thumb|farin riɗi ]]
[[File:EGUSI.JPG|thumb|ƴaƴan agushi]]
[[File:Picture of Cocoyam inside rectangular plastic.jpg|thumb|Ƴaƴan makani]]
[[File:Colocasia esculenta var. illustris 3zz.jpg|thumb|shukar makani]]
[[File:Cocoyam.jpeg|thumb|makani a tire]]
[[File:Groundnut 2.jpg|thumb|jar gyaɗa]]
[[File:Bread With Sesame.JPG|thumb|Haɗaɗɗen riɗi]]
'''Tsiro ko tsirrai''' suma halitta Allah ne wanda yake fitowa bayan anyi ruwan sama, ko kuma wanda ake bawa ruwa. A takaice da wadanda ake nomawa don abincin mutane.
==Ire-iren Tsirran da ake nomawa==
# [[Masara]]
# [[Dawa]]
# [[Wake]]
# [[Gero]]
# [[Dauro]]
# [[Maiwa]]
# [[Agushi]]
# [[Dankali]]
# [[Gyaɗa]]
# [[Rogo]]
# [[Makani]]
# [[Riɗi]]
# [[Doya]]. Da dai sauran su.
==Manazarta==
2sjr0n34terf0yo2e1t860lanymzgkg
Tamaddun Majlish
0
18995
161734
79272
2022-07-27T05:45:07Z
Mashkawat.ahsan
18167
hoto kara #WPWP
wikitext
text/x-wiki
[[File:Pakistaner Rashtra Bhasha Bangla Na Urdu.JPG|thumb|200px|right|Tamaddun Majlish labarai]]
'''Tamaddun Majlish''' ( Bengali ) ƙungiya ce ta al'adun [[Musulunci]] [[Bangladesh|a Gabashin Bengal]] . Tamddun Majlish shi ne ya kafa tarihi na cigaban Harshe.
[[Category:Musulmai]]
[[Category:Musulunci]]
[[Category:Addini]]
80y87nbadfeyl6x33prengsq3cvo5m6
Rahat Indori
0
19061
161627
79429
2022-07-26T19:02:24Z
Ibkt
10164
gyara da kara jimloli domin samun ingantacciyar ma'ana
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1ga watan Janairun 1950 – 11 Ogusta 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] .
Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore daga [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
9xlzybpxpfpn5l68g6xj05flsvaa47p
161628
161627
2022-07-26T19:02:46Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1 ga watan Janairun 1950 – 11 Ogusta 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] .
Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore daga [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
bc1jws61glocycaumaeb2qnzgrb76j7
161629
161628
2022-07-26T19:04:09Z
Ibkt
10164
gyara da kara jimloli domin samun ingantacciyar ma'ana
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1 ga watan Janairun 1950 kuma ya mutu a ranar 11 ga watan Augustan 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] .
Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore daga [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
9b9fdq1ayniunqhhadltlb7fs1l3xm8
161630
161629
2022-07-26T19:04:43Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1 ga watan Janairun 1950 kuma ya mutu a ranar 11 ga watan Augustan 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya, kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] .
Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore daga [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
gnkq7wqobh1b8lc9ltrg1ykaj8s06xk
161631
161630
2022-07-26T19:05:54Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1 ga watan Janairun 1950 kuma ya mutu a ranar 11 ga watan Augustan 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya, kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] . Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore, daga [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
jinnk1v7pfj0lcum2xmn5id4shbo1od
161632
161631
2022-07-26T19:06:48Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Rahat Indori''' (an haifeshi a ranar 1 ga watan Janairun 1950 kuma ya mutu a ranar 11 ga watan Augustan 2020) ya kasance mawakin waƙoƙin masana'antar finafinai ta Bollywood na Indiya, kuma mawaƙin [[Urdu|Urdu.]] Ya kuma kasance tsohon farfesa a [[Urdu|yaren Urdu]] kuma mai zane. Ya kasance malamin harshe a Jami'ar Devi Ahilya, Indore . A matsayinsa na mai shirya fim, ''fitattun'' ayyukan da ya yi sun haɗa da Khuddar, ''Mission Kashmir'' da ''Meenaxi: Tatsuniyoyin Garuruwa Uku'' . An haifi Indori a cikin [[Indore]], [[Madhya Pradesh]] . Indori ya mutu a ranar 11 ga watan Agusta 2020 a wani asibiti a cikin Indore, a sakamakon annobar [[Koronavirus 2019|COVID-19]], yana da shekaru 70. An gwada shi tabbatacce don kamuwa da cutar daren da ya gabata.
== Manazarta ==
[[Category:Mawaƙa]]
[[Category:Mutanen Indiya]]
hli7a2sft9zelryu6tnt9q1g24jcwk2
Sunan banza
0
19244
161740
79849
2022-07-27T06:49:14Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Sunan banza''' suna ne da akan laƙabawa mutum musamman lokacin da yake yaron shi da galibi abokai ne ke sanya shi wanda wani sunan kan bishi har girman shi, kuma sunan banza zamu iya cewa suna ne gama gari wanda kan kira mutum dashi amman ba asalin sunan shi ba ne.
==Ire-iren Sunan Banza==
Ire-iren sunayen banza basu da adadi kasancewar wani sunan banzan aka sama wani shi la`akari da wani abu da ya faru dashi ko ya aikata abin. ga wasu kaɗan daga cikin sunayen;
* Baho
* Duna
* Dan mutuwa
* Yoyo
* Namamajo. da sauran su.
==Illar sunan banza==
# Sunan banza na sanyawa mutum jin kunya a gaban ƴaƴanda
# Sunan banza yakan kawo raini. Da dai sauran su<ref>https://glosbe.com/ha/ha/a%20banza</ref>
==Manazarta==
75beyat4pl7xl5sd7w45n8l4hbi31ix
Taɗi
0
19352
161784
152175
2022-07-27T08:46:10Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Taɗi''' wata al'ada ce ta fira tsakanin ƴan mata da kuma samari ko tsakanin budurwa da saurayin ta, inda saurayi kan rinƙa zuwa gidan su budurwar shi domin taɗi hakan ne zai baiwa iyayen yarinyar damar fahimtar saurayin auren yarinyar su zaiyi.
==lokacin zuwa taɗi==
# Da rana
# Da yamma
# Da daddare<ref>https://hausaroom1.blogspot.com/2019/01/hira-tsakanin-saurayi-da-budurwa.html?m=1</ref>
==Manazarta==
ox5x85c0kwnxmmyqcr043zl4c0vyqvr
Abubakar Alhaji
0
20161
161733
120010
2022-07-26T22:46:22Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Abubakar Alhaji''' wani mai gudanarwa ne, a [[Najeriya]] wanda ya kasance tsohon Ministan Tsare-tsare da [[Ma'aikatar Kudin Tarayyar Najeriya|Kudi]]. A yanzu haka shi ne ke riƙe da muƙamin [[Masarautar Sarkin Musulmi, Sokoto|Sardaunan Sakkwato]] . <ref>https://allafrica.com/stories/200708140105.html</ref> Alhaji ya kasance babban Sakatare na dindindin wanda ya yi aiki da shugabannin Najeriya da dama.<ref name=":0">{{Cite web|last=IV|first=Editorial|date=2018-11-22|title=Abubakar Alhaji: The Sardauna of Sokoto at 80 By Ibrahim Muye Yahaya|url=https://www.blueprint.ng/abubakar-alhaji-the-sardauna-of-sokoto-at-80-by-ibrahim-muye-yahaya/|access-date=2020-09-27|website=Blueprint Newspapers Limited|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ahmad|first=Ayuba|date=2018-10-28|title=Celebrating Sardaunan Sakkwato, Alhaji Alhaji at 80|url=https://dailytrust.com/celebrating-sardaunan-sakkwato-alhaji-alhaji-at-80|access-date=2020-09-27|website=Daily Trust|language=en}}</ref>
== Tarihin Rayuwa ==
An haife Alhaji ne ga dangin Muhammed Sani wanda aka fi sani da Alhaji [[Alhaji]] saboda an haife shi ranar [[Sallar Idi ƙarama|Sallah]] kuma ya tafi aikin hajji a [[Makkah|Makka]], ana kuma kiransa Dogon Daji, Sarkin Shanu. <ref name="ibraheem">{{cite news |last=Muhammad |first=Ibraheem |date=February 1, 2015 |title=I was close to General Murtala and even those who killed him in 1976 coup – Alhaji Mu’azu Alhaji |url=http://www.dailytrust.com.ng/sunday/index.php/interview/19517-i-was-close-to-general-murtala-and-even-those-who-killed-him-in-1976-coup-alhaji-mu-azu-alhaji |newspaper=Daily Trust |location=Abuja |archive-url=https://web.archive.org/web/20160923223329/http://www.dailytrust.com.ng/sunday/index.php/interview/19517-i-was-close-to-general-murtala-and-even-those-who-killed-him-in-1976-coup-alhaji-mu-azu-alhaji |archive-date=September 23, 2016 |url-status=dead }}</ref> Alhaji ya halarci makarantar sakandare a [[Kano (birni)|Kano]] kafin ya koma Kwalejin Gwamnati ta Katsina. Daga baya ya halarci Kwalejin Kasuwanci da Bournemouth da Jami'ar Karatu, Berkshire ya sami digiri a tattalin arzikin siyasa. Alhaji ya yi kwasa-kwasai a Cibiyar Hague ta Ayyukan Soja da Cibiyar IMF, Washington.
== Aiki ==
Ya shiga aikin gwamnati a shekara ta 1964 kuma ya kasance Mataimakin Sakatare a Ma’aikatar Kudi ta Tarayya a karshen shekarun 1960. Bayan halartar kwasa kwata a Hague, an ɗan tura shi zuwa Ma'aikatar Masana'antu inda ya zama Babban Mataimakin Sakatare. A shekara ta 1971, aka sake tura shi Ma'aikatar Kudi. A shekara ta 1975, ya zama Babban Sakatare a Ma’aikatar Ciniki ta Tarayya kuma ya kasance a cikin ma’aikatar har zuwa 1978. A 1979, aka tura shi Ma'aikatar Kudi a matsayin Babban Sakatare. A cikin aikin sa a ma'aikatar kudi, ya tsunduma cikin kula da alakar Najeriya da wadanda ke bin ta bashi kuma yana cikin tawagar tattaunawar Najeriya don yarjejeniyar Lome II . Daga baya aka tura Alhaji ma’aikatar tsare-tsare kafin [[Ibrahim Babangida|Babangida ya]] daga matsayinsa na karamin minista, kasafi da tsare-tsare a shekara ta 1988. Tsakanin shekara ta 1990 zuwa shekara ta 1991, ya kasance Ministan Kudi . A tsakiyar shekarun 1990, ya kasance Babban Kwamishina a [[Birtaniya|Kasar Ingila]] .<ref name="kehinde">{{cite news|last=Kehinde|first=Seye|last2=Ojudu|first2=Babafemi|date=April 9, 1990|title=The Prince with Power in his Pocket|newspaper=African Concord|location=Lagos}}</ref>
Alhaji an nada shi Sardauna a shekara ta 1990, wanda ya rike mukamin, [[Ahmadu Bello]] ya mutu a shekara ta 1966. Babban yaya ne ga marigayi Aliyu Dasuki wanda [[Ibrahim Dasuki|Ibrahim Dasuki ya tashi]] . Yana da jika, Ibraheem Dasuki Aminu-Alhaji.
== Manazarta ==
[[Category:Fulani]]
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:ND]]
[[Category:Sarakunan Sokoto]]
[[Category:Sarakunan Fulani]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
0dts2fu35s7fa9gdpoljptkyrb6gckq
Nelson Enwerem
0
20510
161614
89993
2022-07-26T18:49:50Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin Najeriya ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Nigeria a 2018 Ya wakilci Nijeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar Big Brother Naija karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
2av6szxlm36x00vxyzp1yua7xiz8wxv
161615
161614
2022-07-26T18:50:09Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin [[Najeriya]] ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Nigeria a 2018 Ya wakilci Nijeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar Big Brother Naija karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
dvv8nwdezzrt2d74zv5j8rzry1y238a
161616
161615
2022-07-26T18:51:28Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin [[Najeriya]] ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Najeriya, a 2018 Ya wakilci Nijeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar Big Brother Naija karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
kr45k8qbb2kuil9ooyi4nb41l0ydw5w
161617
161616
2022-07-26T18:51:50Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin [[Najeriya]] ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Najeriya, a 2018 Ya wakilci Najeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar Big Brother Naija karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
mdg3f8rrgw46ywkz49hh7c3lcd13vla
161618
161617
2022-07-26T18:52:38Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin [[Najeriya]] ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Najeriya, a 2018 Ya wakilci Najeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar [[Big Brother Naija]] karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
owf9rjjiqp4vix5mnnw1dqbfxfo5ibl
161620
161618
2022-07-26T18:55:44Z
Ibkt
10164
/* Tarihin Rayuwa */
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Nelson Enwerem da''' aka sani da laƙabin '''Prince''', ɗan asalin [[Najeriya]] ne kuma mai aikin ado da kwalliya wanda ya ci gasar Mista Najeriya, a 2018 Ya wakilci Najeriya a gasar Mister World 2019 kuma an sanya shi cikin zababbu 26. A ranar 19 ga watan Yulin 2020, ya zo a matsayin mutum na uku da suka shiga cikin gasar [[Big Brother Naija]] karo na 5 kuma ya kare a matsayi na tara.
== Tarihin Rayuwa ==
Enwerem an haife shi kuma ya girma a [[Aba|Aba, jihar Abia]] . Ya tafi Kwalejin Gwamnati ta Umuahia don karatun sakandare, kafin ya wuce zuwa Jami'ar Calabar inda ya yi karatu a tsangayar kimiyyar lissafi. Yayin da yake cikin jami'a, Enwerem yayi takara kuma yaci gasar Face of University Nigeria 2016.
== Aiki ==
=== Mr Nigeria 2018 ===
A cikin shekarar 2018, Enwerem ya fafata kuma ya lashe gasar kyau ta maza mai suna Mr Nigeria 2018 wadda aka gudanar a ranar 28 ga watan Oktoban shekarar 2018 a Silverbird Galleria, Victoria Island, Lagos, Nigeria. Ya kuma lashe kyautar Mafi kyawun baiwa a gasar. Bayan haka, Enwerem ya sami damar wakiltar Najeriya a gasar maza ta duniya wato Mister World 2019.
== Iyali ==
Enwerem ya fito ne daga garin Umuebie, Ugirinna, [[Isiala Mbano]], [[Imo|jihar Imo]], Najeriya kuma dan gidan sarauta ne . Mahaifinsa wato HRH Eze Leo Mike Enwerem, Ebi I shi ne sarkin garin Umuebie, Ugirinna Isiala Mbano. Mahaifiyarsa kuma sunanta Ugoeze Catherine Chika Enwerem.
== Finafinai ==
=== Talabijan ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2020
| ''Babban Brotheran'uwan kakar 5''
| Kansa
| Gaskiya nuna
|}
== Manazarta ==
* Nelson Enwerem on Instagram
[[Category:Yan Najeriya]]
[[Category:Maza yan wasan kwaikwayo]]
[[Category:Maza]]
[[Category:Najeriya a 2006]]
[[Category:Rayayyu]]
irkfjxiinpjhsyd5zyx25be8kqpqi84
Idris Garba
0
20553
161667
122494
2022-07-26T20:05:55Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
Manjo Janar '''Idris Garba''' ya kasance Gwamnan Soja na Jihar Benuwe daga shekara ta 1987 zuwa shekara ta alif 1988 da kuma [[Jerin gwamnonin Kano|Gwamnan Jihar Kano]] daga shekara ta alif 1989 zuwa shekara ta 1992.
== Tarihin Rayuwa ==
Idris Garba an haife shi ne a watan Yuli na shekara ta 1947 agarin Gulu, Nigeria, [[Lapai]] [[Ƙananan hukumomin Nijeriya|karamar]] (karamar Hukuma) a [[Neja|Jihar Niger]] . Yayi karatun sakandare a makarantar Sojan Najeriya, [[Zariya|Zaria]] daga shekara ta 1963 zuwa shekara ta 1967.
== Horon Soja ==
Ya shiga [[Jami'ar Tsaron Nijeriya|Kwalejin Tsaro ta Najeriya]], [[Kaduna (birni)|Kaduna]], kuma an ayyana shi a matsayin laftanal na biyu a shekara ta 1968. Ya halarci kwasa-kwasai da dama kamar yadda yake a jerin layuka masu zuwa kamar haka:
* Artillery Troop Commanders Course USSR, July 1970 - September 1971
* Young Officers Course Nowshera, Pakistan, July - December, 1972
* Technical Gunnery Course Larkhill, Salisbury, UK, May - August, 1975.
* Field Artillery Officers Advanced Course, Forstill, Oklahoma, USA June 1977 to February 1978;
* Command and Staff College, Jaji August 1978 to September, 1979
* Regiment Battalion Commanders Course, Nigerian Army School of Infantry, Jaji in 1981.
== Gwamnan soja ==
A shekara ta 1988, Janar [[Ibrahim Babangida|Ibrahim Babangida ya]] nada shi Gwamnan Soja na Jihar Benuwe. Daga nan aka nada shi gwamnan [[Kano (jiha)|jihar Kano]] a watan Agusta 1988, yayi aiki har zuwa 1992 lokacin da ya mika mulki ga farar hula Kabiru Ibrahim Gaya har aka kai ga shiga Jamhuriya ta Uku ta Najeriya . Col. Idris Garba ya zartar da wata doka wacce ta soke dokokin da suka gabata tare da bai wa ma'aikatar wasanni ta jihar Kano damar daukar nauyin bunkasa harkokin wasanni a jihar.
== Manazarta ==
{{Gwamnonin Jihar Kano}}
[[Category:Gwamnonin jihar Kano]]
[[Category:Sojojin najeriya]]
[[Category:Mutanen Najeriya]]
[[Category:Mutanen Afirka]]
[[Category:Kano (jiha)]]
[[Category:Jihar Kano]]
[[Category:Mutane Jihar kano]]
[[Category:Mutane Kano]]
gq7jcjpjg6um14glu8p85hbjzi2cwmo
Ibrahim Taiwo
0
20573
161722
126347
2022-07-26T22:35:40Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kanal''' '''Ibrahim Taiwo''' ya rasu a ranar 13 ga watan Fabrairu, a shekara ta alif 1976 ya kasance Gwamnan Soja na [[Kwara (jiha)|Jihar Kwara]] daga watan Yulin shekarar alif 1975 zuwa watan Fabrairu shekarar 1976 a lokacin mulkin soja na Janar [[Murtala Mohammed]].Ya taimaka wajen kafa [[Jami'ar Ilorin]],wacce aka kafa ta bisa doka ga watan Agusta, a shekara ta 1975.
== Rayuwa ==
An haifi Taiwo a [[Wushishi]], [[Neja|dake jihar Neja]] ga dangin Adeosun da Emily Taiwo. Ya girma ne a Kagara kuma wani lokacin ana kiransa Ibrahim Kagara yayin da yake makaranta. Mahaifin Taiwo dan asalin kakannin [[Ogbomosho|Ogbomosho ne.]] Ibrahim Taiwo ya yi karatu a Babbar Firamari,[[Minna]] Makarantar tsakiya , Bida, kuma a takaice ya halarci Sakandirin, Okene don takardar shedar kammala makarantar sakandari.
=== Aikin soja ===
Taiwo ya shiga aikin soja ne a shekara ta alif 1961, ya fara horon [[Jami'ar Tsaron Nijeriya|soja a Kwalejin Horar da Sojoji ta Najeriya]], Kaduna sannan ya halarci makarantar Mons Officer Cadet School, Aldershot . Yayin da yake aikin soja, ya yi aiki a matsayin jami'in kula da harkokin sufuri, Jami'in da ke Ba da Umurnin 2 Brigade Sufuri a Apapa, Kyaftin Staff, Hedikwatar Sojoji, Legas, Jami'i mai kula da Birged 8, Asaba sannan kuma Jami'in kula da Kamfanin Sufuri, Kaduna. A lokacin yakin basasa, ya kasance shugaban sashen jigilar kayayyaki da kayayyaki na sojojin Najeriya.
==== Kasancewa cikin yaƙin cin amanar Nijeriya na watan Yulin 1966 ====
Taiwo, sannan Kyaftin ne tare da Lagos Garrison a Yaba, yana daya daga cikin manyan jami'ai (ciki har da Laftanar ta biyu [[Sani Abacha]], Laftanar [[Muhammadu Buhari]], Laftanar Ibrahim Bako, Laftanar Kanar [[Murtala Mohammed|Murtala Muhammed]], da Mejo Theophilus Danjuma da sauransu), wadanda suka shirya abin da ya zama wanda aka fi sani da juyin-juya-halin Najeriya na shekarar 1966 saboda korafi suka ji game da gwamnatin Janar Aguiyi Ironsi wanda ya dakatar da juyin mulkin 15 ga watan Janairun shekarar 1966.
A lokacin yakin basasar Najeriya, Taiwo na daga cikin wadanda suka taka rawa a kisan Asaba . Shi ne babban dan wasan kwaikwayo wanda ya ba da umarnin kashe dubban 'yan asalin marasa tsaro a cikin hanyar kisan. Wannan shi ne mafi girman abin da Nijeriya ta aikata na kisan kare dangi yayin yakin basasa.
==== Kasancewa cikin Juyin mulkin Sojan Najeriya na shekarar 1975 ====
Taiwo ya taka muhimmiyar rawa a juyin mulkin da ya kori [[Yakubu Gowon]] kuma ya kawo Murtala Mohammed kan karagar mulki,a karkashin aikinsa na Kaya da Sufuri a cikin rundunar, yana aiki tare da Laftanar Kanar. [[Muhammadu Buhari]].
==== Rashin lafiyar juyin mulkin soja na shekarar 1976 ====
An kashe Kanal Ibrahim Taiwo a ranar 13 ga watan Fabrairu shekarar 1976 a lokacin wani juyin mulkin da bai yi nasara ba inda Shugaban kasa na wancan lokacin Gen. Murtala Mohammed shi ma an kashe shi. Janar [[Olusegun Obasanjo]] daga baya an nada shi a matsayin Shugaban kasa yana rike da sauran Gen. Murtala Mohammed's Chain of command in wuri.
== Manazarta ==
1."Nigerian States". WorldStatesmen. Retrieved 2010-01-02.
2. "Welcome to the University of Ilorin". University of Ilorin. Retrieved 2010-01-02.
3.Siollun, Max. Oil, Politics and Violence: Nigeria's Military Coup Culture (1966 - 1976). Algora. p. 97. ISBN 9780875867090.
4.Nowa Omoigui. "Military Rebellion of July 29, 1975: The coup against Gowon - Part 6". Dawodu. Retrieved 2010-01-02.
5.Max Siollun (2009). Oil, Politics and Violence: Nigeria's Military Coup Culture (1966-1976). Algora Publishing. ISBN 0-87586-708-1.
[[Category:Musulman Najeriya]]
[[Category:Sojojin Najeriya]]
[[Category:Yarbawa]]
[[Category:Mulki]]
[[Category:Yan Najeriya Musulmai]]
0lqkqp433pp35qjlyquf4urn9upduei
Sunusi Mamman
0
20649
161652
115891
2022-07-26T19:39:31Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Farfesa Sunusi''' ko '''Sanusi Mamman''' shi ne mataimakin shugaban jami’ar [[Jami'ar Umaru Musa Yar'adua|Umaru Musa Yar’adua]] . An nada shi a matsayin mataimakin shugaban jami'a bayan wa'adin tsohon mataimakin shugaban jami'ar, Farfesa Idris Isa Funtua ya kare. Farfesa Sunusi Mamman ya kasance mukaddashin shugaban jami’ar daga watan Fabrairu zuwa watan Yunin shekara ta 2015, da kuma mataimakin shugaban jami’ar (mulki) na jami’ar daga shekara ta 2014 zuwa shekara ta 2016. Wani Farfesa na Ilimi na Musamman na Musamman tare da keɓaɓɓiyar sha'awa ga Musamman na warewa. Mulkinsa a matsayin mukaddashin mataimakin shugaban jami'a yana tattare da ci gaban tsarin wanda ya haifar da amfani da kudaden binciken kimar Buƙatun a shekara ta 2013 na Asusun Ilimin Manyan Makarantu (tetfund) wanda aka ba da kuɗin gina ƙarin ɗakunan kwanan mata da na mata, Dakunan kwanan dalibai na Digiri na biyu da sauransu. tsarin ci gaba. Ya kuma gabatar da gine-gine da yawa a cikin dukkanin fannoni biyar na jami'ar. Ya dauki nauyin ma'aikatan ilimi da wadanda ba na koyarwa ba don neman digiri na farko a jami'o'i da yawa a gida da waje don haka ya bunkasa ma'aikata a jami'ar.
<ref>{{Cite web|date=2020-07-05|title=UMYU Appoints Sanusi Mamman as New Vice Chancellor|url=https://allschool.com.ng/umyu-vice-chancellor/|access-date=2021-04-14|website=Allschool|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Appointment of the New UMYU Vice-Chancellor|url=https://www.umyu.edu.ng/index.php/2017-03-26-10-25-31/university-news/454-appointment-of-the-new-umyu-vice-chancellor|access-date=2020-07-06|website=www.umyu.edu.ng}}</ref><ref>{{cite web|url=https://umyu.edu.ng/index.php/user-profile/000185 |title=User Profile - Professor Sunusi Mamman |publisher=Umyu.edu.ng |date= |accessdate=2020-01-16}}</ref><ref>{{cite web|url=https://feducation.umyu.edu.ng/index.php/component/jsn/000185?Itemid= |title=Umaru Musa Yaradua University - Professor Sunusi Mamman |publisher=Feducation.umyu.edu.ng |date=2019-04-24 |accessdate=2020-01-16}}</ref>
== Koyarwar aiki ==
Bayan ya kammala karatun NCE, Mamman ya zama malamin aji kuma yayi aiki a Makarantun Sakandiren Gwamnati da yawa a cikin Kaduna sannan daga baya ya wuce Jihar Katsina. Ya yi aiki a Makarantar Kurame ta Gwamnati, Malumfashi tsawon shekaru. Daga baya an tura shi zuwa Ofishin Shiyya na Malumfashi don zama Babban Jami'in Jarabawa (Jagora da Nasiha). Ya yi aiki a matsayin malami na ɗan lokaci tare da Sashin Ilimi na Musamman, Jami'ar Bayero, Kano daga 2014 zuwa 2015 da Kwalejin Ilimi ta Tarayya, Kano (Daraktan Ci gaba da Ilimi daga 2008 zuwa 2011. Lokacin da Gwamnatin Jihar Katsina ta kafa Jami’ar Jihar Katsina, yana ɗaya daga cikin manyan ma’aikatan sashen ilimi. A watan Satumba,n, shekara ta 2008, an dauki nauyin sa don halartar wani taron karawa juna sani kan Gudanar da Jami’o’i a Cibiyar Bunkasa Gudanarwa Ikeja Lagos mai taken: Taron bita kan Shugabanci don Shugabanci nagari na Jami’o’in Najeriya. Bayan dawowarsa a watan Oktoba na shekarar 2008, ya zama shugaban tsangayar harkokin dalibai - mukamin da ya rike har zuwa watan Yulin, 2014 lokacin da Majalisar Dattawa ta Jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina ta zabe shi ya zama mataimakin mataimakin shugaban jami'a (mulki) . A lokacin da yake matsayin shugaban jami'a, shi ne ya fara shigar da daliban farko da suka kammala karatu daga jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina don bautar kasa (NYSC a shekarar 2009). Shi ne na farko da ya gudanar da zaben kungiyar dalibai a tsakanin bangarorin ilimi guda uku wanda shugaban kungiyar dalibai na farko ya fito a cikin 2009. Daga baya ya gudanar da zaɓen ƙungiyar ɗalibai don shekarun da suka gabata 2010, 2011, 2012, 2013 da 2014 ba tare da kyauta ba. A matsayinsa na shugaban daliban, ya shugabanci dakin kwanan dalibai mata daya tilo wanda a dakunan kwanan dalibai mata aka sanya musu ido sosai kuma aka basu tsaro a duk tsawon lokacinsa kuma babu wani rahoton keta haddi ko wani abu mara kyau.
Farfesa Mamman ya hau kan mukamai daga malami na I zuwa babban malami a shekara ta 2010 sannan mataimakin farfesa a shekara ta 2013 kuma ya zama cikakken farfesa a watan Oktoban shekara ta 2016 tare da keɓaɓɓen ilimi na musamman.
Farfesa Sunusi Mamman shi ne mai rikon mukamin darakta, Directorate of Consultancy Services (2011-2013), Ya kasance mamba ne a Kwamitin Kasuwanci na Majalisar Dattawa kuma daga baya ya zama shugaban kasa (2007-2016), shugaban, Kwamitin Wasannin Jami'a, mukaddashin shugaban sashen ilimi na jami'a. Ya kasance memba na farko na kwamitin Makarantar Post-Graduate (2011-2019). Farfesa ya zama darekta, UMYU Consult Ltd a shekara ta 2015; Wakilin Majalisar Dattawa kan Majalisar UMYU (2013-2016) memba, Kwamitin Zuba Jari na Jami'a kuma memba na wani kwamiti da ke aiki a kan ka'idojin aiki na Bayanin Benchmark kan Sabis na Taimakon Dalibi da kayan aiki (NUC, 2013) da sauran kwamitocin jami'a da yawa.
Farfesa Sunusi Mamman ya halarci taruka daban-daban da bitar a duk duniya ciki har da NUC (2009), Daventure Global Ltd Dubai (2015) mai taken: Dynamics of Administration, Leadership da fasaha don nasarar kungiyar; Cibiyar gyara manufofin tattalin arziki Abuja, {2015} Jami'ar Dayton USA wani taron karawa juna sani na kasa da kasa kan bincike da ci gaba da kirkire-kirkire (2015) Kwalejin Gudanar da Najeriya Badagry-Damar Ci gaban Shugabanci. (2018)
== Mukaddashin kansila na riko ==
A lokacinsa a matsayin mukaddashin shugaban jami'ar, ya yi aiki tukuru don samun cikakkiyar cancanta a cikin shirye-shiryen ilimi na 25 a duk fannoni guda biyar da suka hada da: Dokar, Kimiyyar Halitta da Kwarewa, Ilimin Bil'adama, Ilimi da Ilimin Zamani da Gudanarwa a cikin wata biyar. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma’aikatan ilimi guda 26 da ma’aikatan da ba na koyarwa ba don karatun digirin farko, goma sha takwas daga cikinsu na karatun PhD da kuma ma’aikata takwas na digiri na biyu. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma'aikata don taron kasa da kasa don fadada su kan ayyukan duniya don bunkasa ba da sabis a jami'a.
== Lakca da wallafe-wallafe ==
Farfesa Mamman ya dauki nauyin shirin jagoranci da nasiha a Gidan Talabijin na Jihar Katsina, inda Dokta Mamman na wancan lokacin ya fadakar da iyayen gida a kan mummunan illolin da ke tattare da barin ‘ya’yansu su tafi jami’a ba tare da cikakken kulawa ba. Ya ba da shawarar dabaru da yawa na sa ido sosai kan ɗalibai a cikin shekarun bayanan. Shirin ya samu mabanbantan ra'ayi yayin da iyaye da yawa suka yi maraba da yaba wa bakon mai jawabi.
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
bjt8f61tncxt4e780yfzcgn8qqlhblz
161653
161652
2022-07-26T19:40:21Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Farfesa Sunusi''' ko '''Sanusi Mamman''' shi ne mataimakin shugaban jami’ar [[Jami'ar Umaru Musa Yar'adua|Umaru Musa Yar’adua]] . An nada shi a matsayin mataimakin shugaban jami'a bayan wa'adin tsohon mataimakin shugaban jami'ar, Farfesa Idris Isa Funtua ya kare. Farfesa Sunusi Mamman ya kasance mukaddashin shugaban jami’ar daga watan Fabrairu zuwa watan Yunin shekara ta 2015, da kuma mataimakin shugaban jami’ar (mulki) na jami’ar daga shekara ta 2014 zuwa shekara ta 2016. Wani Farfesa na Ilimi na Musamman tare da keɓaɓɓiyar sha'awa ga Musamman na warewa. Mulkinsa a matsayin mukaddashin mataimakin shugaban jami'a yana tattare da ci gaban tsarin wanda ya haifar da amfani da kudaden binciken kimar Buƙatun a shekara ta 2013 na Asusun Ilimin Manyan Makarantu (tetfund) wanda aka ba da kuɗin gina ƙarin ɗakunan kwanan mata da na mata, Dakunan kwanan dalibai na Digiri na biyu da sauransu. tsarin ci gaba. Ya kuma gabatar da gine-gine da yawa a cikin dukkanin fannoni biyar na jami'ar. Ya dauki nauyin ma'aikatan ilimi da wadanda ba na koyarwa ba don neman digiri na farko a jami'o'i da yawa a gida da waje don haka ya bunkasa ma'aikata a jami'ar.
<ref>{{Cite web|date=2020-07-05|title=UMYU Appoints Sanusi Mamman as New Vice Chancellor|url=https://allschool.com.ng/umyu-vice-chancellor/|access-date=2021-04-14|website=Allschool|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Appointment of the New UMYU Vice-Chancellor|url=https://www.umyu.edu.ng/index.php/2017-03-26-10-25-31/university-news/454-appointment-of-the-new-umyu-vice-chancellor|access-date=2020-07-06|website=www.umyu.edu.ng}}</ref><ref>{{cite web|url=https://umyu.edu.ng/index.php/user-profile/000185 |title=User Profile - Professor Sunusi Mamman |publisher=Umyu.edu.ng |date= |accessdate=2020-01-16}}</ref><ref>{{cite web|url=https://feducation.umyu.edu.ng/index.php/component/jsn/000185?Itemid= |title=Umaru Musa Yaradua University - Professor Sunusi Mamman |publisher=Feducation.umyu.edu.ng |date=2019-04-24 |accessdate=2020-01-16}}</ref>
== Koyarwar aiki ==
Bayan ya kammala karatun NCE, Mamman ya zama malamin aji kuma yayi aiki a Makarantun Sakandiren Gwamnati da yawa a cikin Kaduna sannan daga baya ya wuce Jihar Katsina. Ya yi aiki a Makarantar Kurame ta Gwamnati, Malumfashi tsawon shekaru. Daga baya an tura shi zuwa Ofishin Shiyya na Malumfashi don zama Babban Jami'in Jarabawa (Jagora da Nasiha). Ya yi aiki a matsayin malami na ɗan lokaci tare da Sashin Ilimi na Musamman, Jami'ar Bayero, Kano daga 2014 zuwa 2015 da Kwalejin Ilimi ta Tarayya, Kano (Daraktan Ci gaba da Ilimi daga 2008 zuwa 2011. Lokacin da Gwamnatin Jihar Katsina ta kafa Jami’ar Jihar Katsina, yana ɗaya daga cikin manyan ma’aikatan sashen ilimi. A watan Satumba,n, shekara ta 2008, an dauki nauyin sa don halartar wani taron karawa juna sani kan Gudanar da Jami’o’i a Cibiyar Bunkasa Gudanarwa Ikeja Lagos mai taken: Taron bita kan Shugabanci don Shugabanci nagari na Jami’o’in Najeriya. Bayan dawowarsa a watan Oktoba na shekarar 2008, ya zama shugaban tsangayar harkokin dalibai - mukamin da ya rike har zuwa watan Yulin, 2014 lokacin da Majalisar Dattawa ta Jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina ta zabe shi ya zama mataimakin mataimakin shugaban jami'a (mulki) . A lokacin da yake matsayin shugaban jami'a, shi ne ya fara shigar da daliban farko da suka kammala karatu daga jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina don bautar kasa (NYSC a shekarar 2009). Shi ne na farko da ya gudanar da zaben kungiyar dalibai a tsakanin bangarorin ilimi guda uku wanda shugaban kungiyar dalibai na farko ya fito a cikin 2009. Daga baya ya gudanar da zaɓen ƙungiyar ɗalibai don shekarun da suka gabata 2010, 2011, 2012, 2013 da 2014 ba tare da kyauta ba. A matsayinsa na shugaban daliban, ya shugabanci dakin kwanan dalibai mata daya tilo wanda a dakunan kwanan dalibai mata aka sanya musu ido sosai kuma aka basu tsaro a duk tsawon lokacinsa kuma babu wani rahoton keta haddi ko wani abu mara kyau.
Farfesa Mamman ya hau kan mukamai daga malami na I zuwa babban malami a shekara ta 2010 sannan mataimakin farfesa a shekara ta 2013 kuma ya zama cikakken farfesa a watan Oktoban shekara ta 2016 tare da keɓaɓɓen ilimi na musamman.
Farfesa Sunusi Mamman shi ne mai rikon mukamin darakta, Directorate of Consultancy Services (2011-2013), Ya kasance mamba ne a Kwamitin Kasuwanci na Majalisar Dattawa kuma daga baya ya zama shugaban kasa (2007-2016), shugaban, Kwamitin Wasannin Jami'a, mukaddashin shugaban sashen ilimi na jami'a. Ya kasance memba na farko na kwamitin Makarantar Post-Graduate (2011-2019). Farfesa ya zama darekta, UMYU Consult Ltd a shekara ta 2015; Wakilin Majalisar Dattawa kan Majalisar UMYU (2013-2016) memba, Kwamitin Zuba Jari na Jami'a kuma memba na wani kwamiti da ke aiki a kan ka'idojin aiki na Bayanin Benchmark kan Sabis na Taimakon Dalibi da kayan aiki (NUC, 2013) da sauran kwamitocin jami'a da yawa.
Farfesa Sunusi Mamman ya halarci taruka daban-daban da bitar a duk duniya ciki har da NUC (2009), Daventure Global Ltd Dubai (2015) mai taken: Dynamics of Administration, Leadership da fasaha don nasarar kungiyar; Cibiyar gyara manufofin tattalin arziki Abuja, {2015} Jami'ar Dayton USA wani taron karawa juna sani na kasa da kasa kan bincike da ci gaba da kirkire-kirkire (2015) Kwalejin Gudanar da Najeriya Badagry-Damar Ci gaban Shugabanci. (2018)
== Mukaddashin kansila na riko ==
A lokacinsa a matsayin mukaddashin shugaban jami'ar, ya yi aiki tukuru don samun cikakkiyar cancanta a cikin shirye-shiryen ilimi na 25 a duk fannoni guda biyar da suka hada da: Dokar, Kimiyyar Halitta da Kwarewa, Ilimin Bil'adama, Ilimi da Ilimin Zamani da Gudanarwa a cikin wata biyar. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma’aikatan ilimi guda 26 da ma’aikatan da ba na koyarwa ba don karatun digirin farko, goma sha takwas daga cikinsu na karatun PhD da kuma ma’aikata takwas na digiri na biyu. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma'aikata don taron kasa da kasa don fadada su kan ayyukan duniya don bunkasa ba da sabis a jami'a.
== Lakca da wallafe-wallafe ==
Farfesa Mamman ya dauki nauyin shirin jagoranci da nasiha a Gidan Talabijin na Jihar Katsina, inda Dokta Mamman na wancan lokacin ya fadakar da iyayen gida a kan mummunan illolin da ke tattare da barin ‘ya’yansu su tafi jami’a ba tare da cikakken kulawa ba. Ya ba da shawarar dabaru da yawa na sa ido sosai kan ɗalibai a cikin shekarun bayanan. Shirin ya samu mabanbantan ra'ayi yayin da iyaye da yawa suka yi maraba da yaba wa bakon mai jawabi.
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
2otrifasda0sm1t9v11vgw2l2mhm8zj
161654
161653
2022-07-26T19:41:28Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Farfesa Sunusi''' ko '''Sanusi Mamman''' shi ne mataimakin shugaban jami’ar [[Jami'ar Umaru Musa Yar'adua|Umaru Musa Yar’adua]] . An nada shi a matsayin mataimakin shugaban jami'a bayan wa'adin tsohon mataimakin shugaban jami'ar, Farfesa Idris Isa Funtua ya kare. Farfesa Sunusi Mamman ya kasance mukaddashin shugaban jami’ar daga watan Fabrairu zuwa watan Yunin shekara ta 2015, da kuma mataimakin shugaban jami’ar (mulki) na jami’ar daga shekara ta 2014 zuwa shekara ta 2016. Wani Farfesa na Ilimi na Musamman tare da keɓaɓɓiyar sha'awa ga Musamman na warewa. Mulkinsa a matsayin mukaddashin mataimakin shugaban jami'a yana tattare da ci gaban tsarin wanda ya haifar da amfani da kudaden binciken kimar Buƙatun a shekarar ta 2013 na Asusun Ilimin Manyan Makarantu (tetfund) wanda aka ba da kuɗin gina ƙarin ɗakunan kwanan mata da na mata, Dakunan kwanan dalibai na Digiri na biyu da sauransu. tsarin ci gaba. Ya kuma gabatar da gine-gine da yawa a cikin dukkanin fannoni biyar na jami'ar. Ya dauki nauyin ma'aikatan ilimi da wadanda ba na koyarwa ba don neman digiri na farko a jami'o'i da yawa a gida da waje don haka ya bunkasa ma'aikata a jami'ar.
<ref>{{Cite web|date=2020-07-05|title=UMYU Appoints Sanusi Mamman as New Vice Chancellor|url=https://allschool.com.ng/umyu-vice-chancellor/|access-date=2021-04-14|website=Allschool|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Appointment of the New UMYU Vice-Chancellor|url=https://www.umyu.edu.ng/index.php/2017-03-26-10-25-31/university-news/454-appointment-of-the-new-umyu-vice-chancellor|access-date=2020-07-06|website=www.umyu.edu.ng}}</ref><ref>{{cite web|url=https://umyu.edu.ng/index.php/user-profile/000185 |title=User Profile - Professor Sunusi Mamman |publisher=Umyu.edu.ng |date= |accessdate=2020-01-16}}</ref><ref>{{cite web|url=https://feducation.umyu.edu.ng/index.php/component/jsn/000185?Itemid= |title=Umaru Musa Yaradua University - Professor Sunusi Mamman |publisher=Feducation.umyu.edu.ng |date=2019-04-24 |accessdate=2020-01-16}}</ref>
== Koyarwar aiki ==
Bayan ya kammala karatun NCE, Mamman ya zama malamin aji kuma yayi aiki a Makarantun Sakandiren Gwamnati da yawa a cikin Kaduna sannan daga baya ya wuce Jihar Katsina. Ya yi aiki a Makarantar Kurame ta Gwamnati, Malumfashi tsawon shekaru. Daga baya an tura shi zuwa Ofishin Shiyya na Malumfashi don zama Babban Jami'in Jarabawa (Jagora da Nasiha). Ya yi aiki a matsayin malami na ɗan lokaci tare da Sashin Ilimi na Musamman, Jami'ar Bayero, Kano daga 2014 zuwa 2015 da Kwalejin Ilimi ta Tarayya, Kano (Daraktan Ci gaba da Ilimi daga 2008 zuwa 2011. Lokacin da Gwamnatin Jihar Katsina ta kafa Jami’ar Jihar Katsina, yana ɗaya daga cikin manyan ma’aikatan sashen ilimi. A watan Satumba,n, shekara ta 2008, an dauki nauyin sa don halartar wani taron karawa juna sani kan Gudanar da Jami’o’i a Cibiyar Bunkasa Gudanarwa Ikeja Lagos mai taken: Taron bita kan Shugabanci don Shugabanci nagari na Jami’o’in Najeriya. Bayan dawowarsa a watan Oktoba na shekarar 2008, ya zama shugaban tsangayar harkokin dalibai - mukamin da ya rike har zuwa watan Yulin, 2014 lokacin da Majalisar Dattawa ta Jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina ta zabe shi ya zama mataimakin mataimakin shugaban jami'a (mulki) . A lokacin da yake matsayin shugaban jami'a, shi ne ya fara shigar da daliban farko da suka kammala karatu daga jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina don bautar kasa (NYSC a shekarar 2009). Shi ne na farko da ya gudanar da zaben kungiyar dalibai a tsakanin bangarorin ilimi guda uku wanda shugaban kungiyar dalibai na farko ya fito a cikin 2009. Daga baya ya gudanar da zaɓen ƙungiyar ɗalibai don shekarun da suka gabata 2010, 2011, 2012, 2013 da 2014 ba tare da kyauta ba. A matsayinsa na shugaban daliban, ya shugabanci dakin kwanan dalibai mata daya tilo wanda a dakunan kwanan dalibai mata aka sanya musu ido sosai kuma aka basu tsaro a duk tsawon lokacinsa kuma babu wani rahoton keta haddi ko wani abu mara kyau.
Farfesa Mamman ya hau kan mukamai daga malami na I zuwa babban malami a shekara ta 2010 sannan mataimakin farfesa a shekara ta 2013 kuma ya zama cikakken farfesa a watan Oktoban shekara ta 2016 tare da keɓaɓɓen ilimi na musamman.
Farfesa Sunusi Mamman shi ne mai rikon mukamin darakta, Directorate of Consultancy Services (2011-2013), Ya kasance mamba ne a Kwamitin Kasuwanci na Majalisar Dattawa kuma daga baya ya zama shugaban kasa (2007-2016), shugaban, Kwamitin Wasannin Jami'a, mukaddashin shugaban sashen ilimi na jami'a. Ya kasance memba na farko na kwamitin Makarantar Post-Graduate (2011-2019). Farfesa ya zama darekta, UMYU Consult Ltd a shekara ta 2015; Wakilin Majalisar Dattawa kan Majalisar UMYU (2013-2016) memba, Kwamitin Zuba Jari na Jami'a kuma memba na wani kwamiti da ke aiki a kan ka'idojin aiki na Bayanin Benchmark kan Sabis na Taimakon Dalibi da kayan aiki (NUC, 2013) da sauran kwamitocin jami'a da yawa.
Farfesa Sunusi Mamman ya halarci taruka daban-daban da bitar a duk duniya ciki har da NUC (2009), Daventure Global Ltd Dubai (2015) mai taken: Dynamics of Administration, Leadership da fasaha don nasarar kungiyar; Cibiyar gyara manufofin tattalin arziki Abuja, {2015} Jami'ar Dayton USA wani taron karawa juna sani na kasa da kasa kan bincike da ci gaba da kirkire-kirkire (2015) Kwalejin Gudanar da Najeriya Badagry-Damar Ci gaban Shugabanci. (2018)
== Mukaddashin kansila na riko ==
A lokacinsa a matsayin mukaddashin shugaban jami'ar, ya yi aiki tukuru don samun cikakkiyar cancanta a cikin shirye-shiryen ilimi na 25 a duk fannoni guda biyar da suka hada da: Dokar, Kimiyyar Halitta da Kwarewa, Ilimin Bil'adama, Ilimi da Ilimin Zamani da Gudanarwa a cikin wata biyar. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma’aikatan ilimi guda 26 da ma’aikatan da ba na koyarwa ba don karatun digirin farko, goma sha takwas daga cikinsu na karatun PhD da kuma ma’aikata takwas na digiri na biyu. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma'aikata don taron kasa da kasa don fadada su kan ayyukan duniya don bunkasa ba da sabis a jami'a.
== Lakca da wallafe-wallafe ==
Farfesa Mamman ya dauki nauyin shirin jagoranci da nasiha a Gidan Talabijin na Jihar Katsina, inda Dokta Mamman na wancan lokacin ya fadakar da iyayen gida a kan mummunan illolin da ke tattare da barin ‘ya’yansu su tafi jami’a ba tare da cikakken kulawa ba. Ya ba da shawarar dabaru da yawa na sa ido sosai kan ɗalibai a cikin shekarun bayanan. Shirin ya samu mabanbantan ra'ayi yayin da iyaye da yawa suka yi maraba da yaba wa bakon mai jawabi.
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
r3kw8ai3tna5vg02pncgawzkq5zy4sc
161655
161654
2022-07-26T19:42:30Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Farfesa Sunusi''' ko '''Sanusi Mamman''' shi ne mataimakin shugaban jami’ar [[Jami'ar Umaru Musa Yar'adua|Umaru Musa Yar’adua]] . An nada shi a matsayin mataimakin shugaban jami'a bayan wa'adin tsohon mataimakin shugaban jami'ar, Farfesa Idris Isa Funtua ya kare. Farfesa Sunusi Mamman ya kasance mukaddashin shugaban jami’ar daga watan Fabrairu zuwa watan Yunin shekara ta 2015, da kuma mataimakin shugaban jami’ar (mulki) na jami’ar daga shekara ta 2014 zuwa shekara ta 2016. Wani Farfesa na Ilimi na Musamman tare da keɓaɓɓiyar sha'awa ga Musamman na warewa. Mulkinsa a matsayin mukaddashin mataimakin shugaban jami'a yana tattare da ci gaban tsarin wanda ya haifar da amfani da kudaden binciken kimar Buƙatun a shekarar ta 2013 na Asusun Ilimin Manyan Makarantu (tetfund) wanda aka ba da kuɗin gina ƙarin ɗakunan kwanan mata dana maza, Dakunan kwanan dalibai na Digiri na biyu da sauransu. tsarin ci gaba. Ya kuma gabatar da gine-gine da yawa a cikin dukkanin fannoni biyar na jami'ar. Ya dauki nauyin ma'aikatan ilimi da wadanda ba na koyarwa ba don neman digiri na farko a jami'o'i da yawa a gida da waje don haka ya bunkasa ma'aikata a jami'ar.
<ref>{{Cite web|date=2020-07-05|title=UMYU Appoints Sanusi Mamman as New Vice Chancellor|url=https://allschool.com.ng/umyu-vice-chancellor/|access-date=2021-04-14|website=Allschool|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Appointment of the New UMYU Vice-Chancellor|url=https://www.umyu.edu.ng/index.php/2017-03-26-10-25-31/university-news/454-appointment-of-the-new-umyu-vice-chancellor|access-date=2020-07-06|website=www.umyu.edu.ng}}</ref><ref>{{cite web|url=https://umyu.edu.ng/index.php/user-profile/000185 |title=User Profile - Professor Sunusi Mamman |publisher=Umyu.edu.ng |date= |accessdate=2020-01-16}}</ref><ref>{{cite web|url=https://feducation.umyu.edu.ng/index.php/component/jsn/000185?Itemid= |title=Umaru Musa Yaradua University - Professor Sunusi Mamman |publisher=Feducation.umyu.edu.ng |date=2019-04-24 |accessdate=2020-01-16}}</ref>
== Koyarwar aiki ==
Bayan ya kammala karatun NCE, Mamman ya zama malamin aji kuma yayi aiki a Makarantun Sakandiren Gwamnati da yawa a cikin Kaduna sannan daga baya ya wuce Jihar Katsina. Ya yi aiki a Makarantar Kurame ta Gwamnati, Malumfashi tsawon shekaru. Daga baya an tura shi zuwa Ofishin Shiyya na Malumfashi don zama Babban Jami'in Jarabawa (Jagora da Nasiha). Ya yi aiki a matsayin malami na ɗan lokaci tare da Sashin Ilimi na Musamman, Jami'ar Bayero, Kano daga 2014 zuwa 2015 da Kwalejin Ilimi ta Tarayya, Kano (Daraktan Ci gaba da Ilimi daga 2008 zuwa 2011. Lokacin da Gwamnatin Jihar Katsina ta kafa Jami’ar Jihar Katsina, yana ɗaya daga cikin manyan ma’aikatan sashen ilimi. A watan Satumba,n, shekara ta 2008, an dauki nauyin sa don halartar wani taron karawa juna sani kan Gudanar da Jami’o’i a Cibiyar Bunkasa Gudanarwa Ikeja Lagos mai taken: Taron bita kan Shugabanci don Shugabanci nagari na Jami’o’in Najeriya. Bayan dawowarsa a watan Oktoba na shekarar 2008, ya zama shugaban tsangayar harkokin dalibai - mukamin da ya rike har zuwa watan Yulin, 2014 lokacin da Majalisar Dattawa ta Jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina ta zabe shi ya zama mataimakin mataimakin shugaban jami'a (mulki) . A lokacin da yake matsayin shugaban jami'a, shi ne ya fara shigar da daliban farko da suka kammala karatu daga jami'ar Umaru Musa Yar'adua, Katsina don bautar kasa (NYSC a shekarar 2009). Shi ne na farko da ya gudanar da zaben kungiyar dalibai a tsakanin bangarorin ilimi guda uku wanda shugaban kungiyar dalibai na farko ya fito a cikin 2009. Daga baya ya gudanar da zaɓen ƙungiyar ɗalibai don shekarun da suka gabata 2010, 2011, 2012, 2013 da 2014 ba tare da kyauta ba. A matsayinsa na shugaban daliban, ya shugabanci dakin kwanan dalibai mata daya tilo wanda a dakunan kwanan dalibai mata aka sanya musu ido sosai kuma aka basu tsaro a duk tsawon lokacinsa kuma babu wani rahoton keta haddi ko wani abu mara kyau.
Farfesa Mamman ya hau kan mukamai daga malami na I zuwa babban malami a shekara ta 2010 sannan mataimakin farfesa a shekara ta 2013 kuma ya zama cikakken farfesa a watan Oktoban shekara ta 2016 tare da keɓaɓɓen ilimi na musamman.
Farfesa Sunusi Mamman shi ne mai rikon mukamin darakta, Directorate of Consultancy Services (2011-2013), Ya kasance mamba ne a Kwamitin Kasuwanci na Majalisar Dattawa kuma daga baya ya zama shugaban kasa (2007-2016), shugaban, Kwamitin Wasannin Jami'a, mukaddashin shugaban sashen ilimi na jami'a. Ya kasance memba na farko na kwamitin Makarantar Post-Graduate (2011-2019). Farfesa ya zama darekta, UMYU Consult Ltd a shekara ta 2015; Wakilin Majalisar Dattawa kan Majalisar UMYU (2013-2016) memba, Kwamitin Zuba Jari na Jami'a kuma memba na wani kwamiti da ke aiki a kan ka'idojin aiki na Bayanin Benchmark kan Sabis na Taimakon Dalibi da kayan aiki (NUC, 2013) da sauran kwamitocin jami'a da yawa.
Farfesa Sunusi Mamman ya halarci taruka daban-daban da bitar a duk duniya ciki har da NUC (2009), Daventure Global Ltd Dubai (2015) mai taken: Dynamics of Administration, Leadership da fasaha don nasarar kungiyar; Cibiyar gyara manufofin tattalin arziki Abuja, {2015} Jami'ar Dayton USA wani taron karawa juna sani na kasa da kasa kan bincike da ci gaba da kirkire-kirkire (2015) Kwalejin Gudanar da Najeriya Badagry-Damar Ci gaban Shugabanci. (2018)
== Mukaddashin kansila na riko ==
A lokacinsa a matsayin mukaddashin shugaban jami'ar, ya yi aiki tukuru don samun cikakkiyar cancanta a cikin shirye-shiryen ilimi na 25 a duk fannoni guda biyar da suka hada da: Dokar, Kimiyyar Halitta da Kwarewa, Ilimin Bil'adama, Ilimi da Ilimin Zamani da Gudanarwa a cikin wata biyar. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma’aikatan ilimi guda 26 da ma’aikatan da ba na koyarwa ba don karatun digirin farko, goma sha takwas daga cikinsu na karatun PhD da kuma ma’aikata takwas na digiri na biyu. Baya ga wannan, ya dauki nauyin ma'aikata don taron kasa da kasa don fadada su kan ayyukan duniya don bunkasa ba da sabis a jami'a.
== Lakca da wallafe-wallafe ==
Farfesa Mamman ya dauki nauyin shirin jagoranci da nasiha a Gidan Talabijin na Jihar Katsina, inda Dokta Mamman na wancan lokacin ya fadakar da iyayen gida a kan mummunan illolin da ke tattare da barin ‘ya’yansu su tafi jami’a ba tare da cikakken kulawa ba. Ya ba da shawarar dabaru da yawa na sa ido sosai kan ɗalibai a cikin shekarun bayanan. Shirin ya samu mabanbantan ra'ayi yayin da iyaye da yawa suka yi maraba da yaba wa bakon mai jawabi.
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
8wef3lmb9pkl8zbwa7t5d98s1l819nx
Muhammad Yunus Jaunpuri
0
20655
161650
155370
2022-07-26T19:37:48Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Muhammad Yunus Jaunpuri''' (an haife shi a watan Oktoba, 1937 - ya mutu a ranar 11 ga watan Julin 2017) ya kasance malamin [[Hadisi|Hadisi na]] Islama na Kasar Indiya kuma tsohon Shaykh al-Hadith na Mazahir Uloom, Saharanpur. Yana daga cikin manyan dalibai da almajiran [[Muhammad Zakariyya Kandhlawi]].
== Tarihin rayuwa ==
An haifi Jaunpuri a ranar 2 ga Oktoban 1937 a Jaunpur. Ya kammala karatu daga Mazahir Uloom, Saharanpur a shekara ta 1961. <ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|url=http://www.jamiatulqasim.com/gallery/publication/yunuspdf/yunuspdf.pdf|chapter=Maulana Yunus Hayat-o-Khidmat by Maulana Mahmud Shabbir|pages=134–135|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah|Jamia al-Qasim Darul Uloom Islamia, Sapaul]]}}</ref>
Jaunpuri ya koyar da littattafan Hadisi daban-daban a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur. An nada shi a matsayin Shaykh al-Hadith na Jamia a shekara ta 1388 AH. Ya karantar da ''[[Sahi al-Bukhari|Sahih Al-Bukhari]]'' a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur kusan shekaru 50. Daliban sa sun hada da Yusuf Motala da Abdur Raheem Limbada.{{Ana bukatan hujja|date=June 2020}}
Jaunpuri ya mutu a ranar 11 ga watan Yulin shekara ta 2017. Mutane sama da miliyan daya ne suka halarci jana’izar sa kuma Talha Kandhlawi, dan Muhammad Zakariyya Kandhlawi ne ya jagoranci addu’ar. Babban malamin addinin Islama na duniya Ismail ibn Musa Menk ya nuna alhinin rasuwarsa. Shima mawakin Indiya kuma masani Fuzail Ahmad Nasiri ya nuna alhininsa kuma ya ce Jaunpuri fitaccen malamin [[Hadisi|hadisi ne]].<ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|chapter=15vi Sadee Hijri Ke Azeem Muhaddis by Maulana Muhammad Islam Qasmi|page=209|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah]], Sapaul}}</ref><ref>{{cite web |title=Famous Scholar Shaykh Yunus Jaunpuri (RA) Passed Away on 10/07/2017. His Childhood Collegue {{sic|nolink=y}} and another famous Scholar from Madina Shaykh Ismail Badat passed away the same day. What a huge loss to the Ummah! |url=https://islamhashtag.com/huge-crowd-gathers-at-funural-of-famous-muhaddith-shaykh-yunus-jaunpuri/ |website=IslamHashTag.com |access-date=14 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shaykh Yunus Jaunpuri Passed Away, And His Funeral Was So Huge!|url=https://www.theislamicinformation.com/shaykh-yunus-jaunpuri-death-funeral/|access-date=13 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Final Moments and Passing of Mawlana Yunus Jawnpuri|date=14 July 2017|url=http://www.ilmgate.org/final-moments-and-passing-of-mawlana-yunus-jawnpuri/|access-date=13 September 2019}}</ref>
=== Rayuwar mutum ===
Jaunpuri bai zabi yin aure ba kuma ya kasance bai da aure a tsawon rayuwarsa. Fuzail Ahmad Nasiri ya ce an ambaci dalilai da dama na hakan amma mafi alherin shi ne Jaunpuri bai ga ya iya yin aure ba don haka ya kasance ba shi da aure. Ya ji damuwa da baƙin ciki don ba shi da yara.
== Ayyukan adabi ==
Littattafan Jaunpuri sun hada da:
* ''Al-Yawaqit al-Ghaliyah''
* ''Kitab at-Tauhid''
* ''Nawadir al-Hadith''
* ''Nibrās al-Sārī ilā Riyāḍ al-Bukhārī''
* ''Nawadir al-Fiqh''
== Manazarta ==
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
mif5rxciy6nj9nllezm8b20ioqjkq6x
161651
161650
2022-07-26T19:38:11Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Muhammad Yunus Jaunpuri''' (an haife shi a watan Oktoba, 1937 - ya mutu a ranar 11 ga watan Julin 2017) ya kasance malamin [[Hadisi|Hadisi na]] Islama na Kasar Indiya, kuma tsohon Shaykh al-Hadith na Mazahir Uloom, Saharanpur. Yana daga cikin manyan dalibai da almajiran [[Muhammad Zakariyya Kandhlawi]].
== Tarihin rayuwa ==
An haifi Jaunpuri a ranar 2 ga Oktoban 1937 a Jaunpur. Ya kammala karatu daga Mazahir Uloom, Saharanpur a shekara ta 1961. <ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|url=http://www.jamiatulqasim.com/gallery/publication/yunuspdf/yunuspdf.pdf|chapter=Maulana Yunus Hayat-o-Khidmat by Maulana Mahmud Shabbir|pages=134–135|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah|Jamia al-Qasim Darul Uloom Islamia, Sapaul]]}}</ref>
Jaunpuri ya koyar da littattafan Hadisi daban-daban a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur. An nada shi a matsayin Shaykh al-Hadith na Jamia a shekara ta 1388 AH. Ya karantar da ''[[Sahi al-Bukhari|Sahih Al-Bukhari]]'' a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur kusan shekaru 50. Daliban sa sun hada da Yusuf Motala da Abdur Raheem Limbada.{{Ana bukatan hujja|date=June 2020}}
Jaunpuri ya mutu a ranar 11 ga watan Yulin shekara ta 2017. Mutane sama da miliyan daya ne suka halarci jana’izar sa kuma Talha Kandhlawi, dan Muhammad Zakariyya Kandhlawi ne ya jagoranci addu’ar. Babban malamin addinin Islama na duniya Ismail ibn Musa Menk ya nuna alhinin rasuwarsa. Shima mawakin Indiya kuma masani Fuzail Ahmad Nasiri ya nuna alhininsa kuma ya ce Jaunpuri fitaccen malamin [[Hadisi|hadisi ne]].<ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|chapter=15vi Sadee Hijri Ke Azeem Muhaddis by Maulana Muhammad Islam Qasmi|page=209|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah]], Sapaul}}</ref><ref>{{cite web |title=Famous Scholar Shaykh Yunus Jaunpuri (RA) Passed Away on 10/07/2017. His Childhood Collegue {{sic|nolink=y}} and another famous Scholar from Madina Shaykh Ismail Badat passed away the same day. What a huge loss to the Ummah! |url=https://islamhashtag.com/huge-crowd-gathers-at-funural-of-famous-muhaddith-shaykh-yunus-jaunpuri/ |website=IslamHashTag.com |access-date=14 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shaykh Yunus Jaunpuri Passed Away, And His Funeral Was So Huge!|url=https://www.theislamicinformation.com/shaykh-yunus-jaunpuri-death-funeral/|access-date=13 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Final Moments and Passing of Mawlana Yunus Jawnpuri|date=14 July 2017|url=http://www.ilmgate.org/final-moments-and-passing-of-mawlana-yunus-jawnpuri/|access-date=13 September 2019}}</ref>
=== Rayuwar mutum ===
Jaunpuri bai zabi yin aure ba kuma ya kasance bai da aure a tsawon rayuwarsa. Fuzail Ahmad Nasiri ya ce an ambaci dalilai da dama na hakan amma mafi alherin shi ne Jaunpuri bai ga ya iya yin aure ba don haka ya kasance ba shi da aure. Ya ji damuwa da baƙin ciki don ba shi da yara.
== Ayyukan adabi ==
Littattafan Jaunpuri sun hada da:
* ''Al-Yawaqit al-Ghaliyah''
* ''Kitab at-Tauhid''
* ''Nawadir al-Hadith''
* ''Nibrās al-Sārī ilā Riyāḍ al-Bukhārī''
* ''Nawadir al-Fiqh''
== Manazarta ==
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
38x3fa9kzeiend0f86jqksihhe2x6kv
161727
161651
2022-07-26T22:42:57Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Muhammad Yunus Jaunpuri''' (an haife shi a watan Oktoba, 1937 kuma ya mutu a ranar 11 ga watan Julin 2017) ya kasance malamin [[Hadisi|Hadisi na]] Islama na Kasar Indiya, kuma tsohon Shaykh al-Hadith na Mazahir Uloom, Saharanpur. Yana daga cikin manyan dalibai da almajiran [[Muhammad Zakariyya Kandhlawi]].
== Tarihin rayuwa ==
An haifi Jaunpuri a ranar 2 ga Oktoban 1937 a Jaunpur. Ya kammala karatu daga Mazahir Uloom, Saharanpur a shekara ta 1961. <ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|url=http://www.jamiatulqasim.com/gallery/publication/yunuspdf/yunuspdf.pdf|chapter=Maulana Yunus Hayat-o-Khidmat by Maulana Mahmud Shabbir|pages=134–135|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah|Jamia al-Qasim Darul Uloom Islamia, Sapaul]]}}</ref>
Jaunpuri ya koyar da littattafan Hadisi daban-daban a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur. An nada shi a matsayin Shaykh al-Hadith na Jamia a shekara ta 1388 AH. Ya karantar da ''[[Sahi al-Bukhari|Sahih Al-Bukhari]]'' a cikin Mazahir Uloom, Saharanpur kusan shekaru 50. Daliban sa sun hada da Yusuf Motala da Abdur Raheem Limbada.{{Ana bukatan hujja|date=June 2020}}
Jaunpuri ya mutu a ranar 11 ga watan Yulin shekara ta 2017. Mutane sama da miliyan daya ne suka halarci jana’izar sa kuma Talha Kandhlawi, dan Muhammad Zakariyya Kandhlawi ne ya jagoranci addu’ar. Babban malamin addinin Islama na duniya Ismail ibn Musa Menk ya nuna alhinin rasuwarsa. Shima mawakin Indiya kuma masani Fuzail Ahmad Nasiri ya nuna alhininsa kuma ya ce Jaunpuri fitaccen malamin [[Hadisi|hadisi ne]].<ref>{{Cite book|title=Shaykh Muhammad Yunus Jaunpuri: Nuqoosh-o-Ta'assurat, Tarikhi Dastawez|chapter=15vi Sadee Hijri Ke Azeem Muhaddis by Maulana Muhammad Islam Qasmi|page=209|publisher=[[Jamiatul Qasim Darul Uloom Al-Islamiah]], Sapaul}}</ref><ref>{{cite web |title=Famous Scholar Shaykh Yunus Jaunpuri (RA) Passed Away on 10/07/2017. His Childhood Collegue {{sic|nolink=y}} and another famous Scholar from Madina Shaykh Ismail Badat passed away the same day. What a huge loss to the Ummah! |url=https://islamhashtag.com/huge-crowd-gathers-at-funural-of-famous-muhaddith-shaykh-yunus-jaunpuri/ |website=IslamHashTag.com |access-date=14 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shaykh Yunus Jaunpuri Passed Away, And His Funeral Was So Huge!|url=https://www.theislamicinformation.com/shaykh-yunus-jaunpuri-death-funeral/|access-date=13 September 2019}}</ref><ref>{{Cite web|title=Final Moments and Passing of Mawlana Yunus Jawnpuri|date=14 July 2017|url=http://www.ilmgate.org/final-moments-and-passing-of-mawlana-yunus-jawnpuri/|access-date=13 September 2019}}</ref>
=== Rayuwar mutum ===
Jaunpuri bai zabi yin aure ba kuma ya kasance bai da aure a tsawon rayuwarsa. Fuzail Ahmad Nasiri ya ce an ambaci dalilai da dama na hakan amma mafi alherin shi ne Jaunpuri bai ga ya iya yin aure ba don haka ya kasance ba shi da aure. Ya ji damuwa da baƙin ciki don ba shi da yara.
== Ayyukan adabi ==
Littattafan Jaunpuri sun hada da:
* ''Al-Yawaqit al-Ghaliyah''
* ''Kitab at-Tauhid''
* ''Nawadir al-Hadith''
* ''Nibrās al-Sārī ilā Riyāḍ al-Bukhārī''
* ''Nawadir al-Fiqh''
== Manazarta ==
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
36cpolv1t7vaxzoydwt0rzbwvbn7st9
Issoufou Boubacar Garba
0
20781
161672
88894
2022-07-26T20:11:15Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}'''Issoufou Boubacar Garba''' (an haife shi a 2 ga Fabrairun 1990) shi ne ɗan [[Ɗan wasan ƙwallon ƙafa|wasan ƙwallon ƙafa ta]] [[Nijar (ƙasa)|ƙasar Nijar]] wanda ke buga wa ƙwallon ƙafa ta ƙwararrun Lig ta 1 ES Hammam-Sousse a matsayin ɗan wasan tsakiya. Yana taka leda a ƙasar sa.<ref name=TPL>{{cite web |url=http://www.thaipremierleague.co.th/players_profile2.php?playerID=2140 |title=Players Profile: Boubacar Issoufou |publisher=Thai Premier League |accessdate=3 September 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120506181751/http://www.thaipremierleague.co.th/players_profile2.php?playerID=2140 |archive-date=6 May 2012 |url-status=dead }}</ref>
== Ayyuka ==
Garba ya buga wa Muangthong United FC a gasar Premier ta Thai a 2011.<ref name=TPLPhuket>{{cite web |url=http://www.thaipremierleague.co.th/en/playerslist.php?clubID=34 |title=FC Phuket |publisher=Thai Premier League |accessdate=3 September 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120506181841/http://www.thaipremierleague.co.th/en/playerslist.php?clubID=34 |archive-date=6 May 2012 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.bangkokpost.com/news/sports/226527/muang-thong-sink-thai-port |title=Muang Thong sink Thai Port |newspaper=Bangkok Post |date=14 March 2011 |accessdate=3 September 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.mtutd.tv/team_e.asp|title=เมืองทองหนองจอกยูไนเต็ด|website=www.mtutd.tv|access-date=2018-05-14}}</ref>
On July 13, 2012, Garba signed a four-year contract with [[Tunisia]]n side [[Club Africain]].<ref>{{cite web|url=http://www.kawarji.com/actu-7781-transfert_l_attaquant_issoufou_boubacar_garba_nouvelle_recrue_clubiste.html|title=L'attaquant Issoufou Boubacar Garba nouvelle recrue clubiste|publisher=Kawarji.com|date=July 13, 2012|accessdate=August 11, 2012|language=French}}</ref>
A ranar 13 ga Yulin shekarar 2012, Garba ya sanya hannu kan kwantiragin shekaru hudu tare da ƙungiyar Club Africain ta [[Tunisiya|kasar Tunisia]] .
== Daraja ==
* '''Gasar Premier ta Premier : 2010'''
== Manufofin duniya ==
{| class="wikitable"
!#
! Kwanan wata
! Wuri
! Kishiya
! Ci
! Sakamakon
! Gasa
|-
| 1
| Oktoba 14, 2012
| [[Niamey]]
|</img> Guinea
| 2-0
| Lashe
| Gasar cin Kofin Afirka na 2013
|-
|}
== Manazarta ==
[[Category:Ƴan Ƙwallon ƙafar Nijar]]
[[Category:Ƴan Wasa]]
[[Category:Mutanen Nijar]]
[[Category:Mutanen Afirka]]
q5iuz2jla0imfaqxekbzlfoeb4dseq3
Aïchatou Maïnassara
0
21138
161718
90326
2022-07-26T22:32:32Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:Aïchatou_Maïnassara.jpg|right|thumb| Aïchatou Maïnassara]]
Aïchatou Maïnassara (an haifeshi a ranar 16 ga watan Agusta, 1971 kuma ya mutu a ranar 5 ga watan Afrilu, 2020 ) ɗan [[Nijar (ƙasa)|siyasan Nijar]] ne kuma memba na '''ƙungiyar Kishin ƙasa ta''' Nijar.<ref name=":0">{{Cite web|last=FAAPA|title=L’Assemblée Nationale rend hommage à la défunte députée Aichatou Maïnassara – FAAPA ENG|url=http://www.faapa.info/en/2020/04/07/lassemblee-nationale-rend-hommage-a-la-defunte-deputee-aichatou-mainassara/|access-date=January 15, 2021|language=en}}</ref>
== Ayyuka ==
Kafin shiga siyasa Maïnassara ya yi aiki a Ma’aikatar Kuɗin Nijar da ke [[Tahoua (gari)|Tahoua]].<ref>{{Cite web|title=IPU PARLINE database: NIGER (Assemblée nationale), Last elections|url=http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2237_E.htm|access-date=January 15, 2021|website=archive.ipu.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=November 15, 2019|title=Les 29 femmes députées – Assemblée Nationale du Niger|url=https://web.archive.org/web/20191115195825/https://www.assemblee.ne/index.php/les-deputes/liste-des-deputes/liste-des-femmes-deputes|access-date=January 15, 2021|website=web.archive.org}}</ref>
An zabi Maïnassara ne a Majalisar Dokokin Nijar a babban zaɓen Jamhuriyar Nijar na 2016 a [[Yankin Dosso|Yankin Dosso na kasar]] don Kuyngiyar Kishin Ƙasa ta Nijar . Jam’iyyarta ta lashe kujeru biyar na 171 a majalisar kuma ta kasance cikin hadaddiyar gwamnati. Ita kadai ce 'yar majalisa a cikin jam'iyyarta kuma ɗaya daga cikin mata' yan majalisar wakilai ashirin da tara.<ref>{{Cite web|date=April 16, 2019|title=Politique : Le MPN se consume à petit feu|url=https://nigerinter.com/2019/04/politique-le-mpn-se-consume-a-petit-feu/|access-date=January 15, 2021|website=Niger Inter|language=fr-FR}}</ref>
A shekarar 2019 ta raba gari da wasu mambobinta ta hanyar bayyana goyon baya ga Shugaba [[Mahamadou Issoufou]] .
Bayan rasuwar ta a shekarar 2020 Hadjia Mallam Makka ce ta gaje ta a kujerar ta ta dan majalisa.
== Rayuwar mutum ==
Mainassara aka haife shi a [[Nijar (ƙasa)|Nijar]] babban birnin ƙasar [[Niamey]] a 1971. Tana da yara bakwai.
Ta mutu a watan Afrilun shekarar 2020 tana da shekara 48 kuma an yi jana'izarta a makabartar Musulmi da ke [[Niamey|Yamai]] .
== Manazarta ==
[[Category:Mutanen Afirka]]
[[Category:Mutanen Nijar]]
[[Category:Yan siyasa]]
[[Category:Yan siyasan Nijar]]
[[Category:Matan Nijar]]
4aw8w2gjyywx0uj1ifdonft6v201vcs
161719
161718
2022-07-26T22:32:55Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:Aïchatou_Maïnassara.jpg|right|thumb| Aïchatou Maïnassara]]
Aïchatou Maïnassara (an haifeshi a ranar 16 ga watan Agusta, 1971 kuma ya mutu a ranar 5 ga watan Afrilu, 2020 ) ɗan [[Nijar (ƙasa)|siyasan Nijar]] ne, kuma memba na '''ƙungiyar Kishin ƙasa ta''' Nijar.<ref name=":0">{{Cite web|last=FAAPA|title=L’Assemblée Nationale rend hommage à la défunte députée Aichatou Maïnassara – FAAPA ENG|url=http://www.faapa.info/en/2020/04/07/lassemblee-nationale-rend-hommage-a-la-defunte-deputee-aichatou-mainassara/|access-date=January 15, 2021|language=en}}</ref>
== Ayyuka ==
Kafin shiga siyasa Maïnassara ya yi aiki a Ma’aikatar Kuɗin Nijar da ke [[Tahoua (gari)|Tahoua]].<ref>{{Cite web|title=IPU PARLINE database: NIGER (Assemblée nationale), Last elections|url=http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2237_E.htm|access-date=January 15, 2021|website=archive.ipu.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=November 15, 2019|title=Les 29 femmes députées – Assemblée Nationale du Niger|url=https://web.archive.org/web/20191115195825/https://www.assemblee.ne/index.php/les-deputes/liste-des-deputes/liste-des-femmes-deputes|access-date=January 15, 2021|website=web.archive.org}}</ref>
An zabi Maïnassara ne a Majalisar Dokokin Nijar a babban zaɓen Jamhuriyar Nijar na 2016 a [[Yankin Dosso|Yankin Dosso na kasar]] don Kuyngiyar Kishin Ƙasa ta Nijar . Jam’iyyarta ta lashe kujeru biyar na 171 a majalisar kuma ta kasance cikin hadaddiyar gwamnati. Ita kadai ce 'yar majalisa a cikin jam'iyyarta kuma ɗaya daga cikin mata' yan majalisar wakilai ashirin da tara.<ref>{{Cite web|date=April 16, 2019|title=Politique : Le MPN se consume à petit feu|url=https://nigerinter.com/2019/04/politique-le-mpn-se-consume-a-petit-feu/|access-date=January 15, 2021|website=Niger Inter|language=fr-FR}}</ref>
A shekarar 2019 ta raba gari da wasu mambobinta ta hanyar bayyana goyon baya ga Shugaba [[Mahamadou Issoufou]] .
Bayan rasuwar ta a shekarar 2020 Hadjia Mallam Makka ce ta gaje ta a kujerar ta ta dan majalisa.
== Rayuwar mutum ==
Mainassara aka haife shi a [[Nijar (ƙasa)|Nijar]] babban birnin ƙasar [[Niamey]] a 1971. Tana da yara bakwai.
Ta mutu a watan Afrilun shekarar 2020 tana da shekara 48 kuma an yi jana'izarta a makabartar Musulmi da ke [[Niamey|Yamai]] .
== Manazarta ==
[[Category:Mutanen Afirka]]
[[Category:Mutanen Nijar]]
[[Category:Yan siyasa]]
[[Category:Yan siyasan Nijar]]
[[Category:Matan Nijar]]
o9gs594odzjo0byy9a1rmlwfpayfisb
161720
161719
2022-07-26T22:33:43Z
Ibkt
10164
/* Ayyuka */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:Aïchatou_Maïnassara.jpg|right|thumb| Aïchatou Maïnassara]]
Aïchatou Maïnassara (an haifeshi a ranar 16 ga watan Agusta, 1971 kuma ya mutu a ranar 5 ga watan Afrilu, 2020 ) ɗan [[Nijar (ƙasa)|siyasan Nijar]] ne, kuma memba na '''ƙungiyar Kishin ƙasa ta''' Nijar.<ref name=":0">{{Cite web|last=FAAPA|title=L’Assemblée Nationale rend hommage à la défunte députée Aichatou Maïnassara – FAAPA ENG|url=http://www.faapa.info/en/2020/04/07/lassemblee-nationale-rend-hommage-a-la-defunte-deputee-aichatou-mainassara/|access-date=January 15, 2021|language=en}}</ref>
== Ayyuka ==
Kafin shiga siyasa Maïnassara ya yi aiki a Ma’aikatar Kuɗin Nijar da ke [[Tahoua (gari)|Tahoua]].<ref>{{Cite web|title=IPU PARLINE database: NIGER (Assemblée nationale), Last elections|url=http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2237_E.htm|access-date=January 15, 2021|website=archive.ipu.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=November 15, 2019|title=Les 29 femmes députées – Assemblée Nationale du Niger|url=https://web.archive.org/web/20191115195825/https://www.assemblee.ne/index.php/les-deputes/liste-des-deputes/liste-des-femmes-deputes|access-date=January 15, 2021|website=web.archive.org}}</ref>
An zabi Maïnassara ne a Majalisar Dokokin Nijar a babban zaɓen Jamhuriyar Nijar na 2016 a [[Yankin Dosso|Yankin Dosso na kasar]] don Kuyngiyar Kishin Ƙasa ta Nijar . Jam’iyyarta ta lashe kujeru biyar na 171 a majalisar kuma ta kasance cikin hadaddiyar gwamnati. Ita kadai ce 'yar majalisa a cikin jam'iyyarta kuma ɗaya daga cikin mata' yan majalisar wakilai ashirin da tara.<ref>{{Cite web|date=April 16, 2019|title=Politique : Le MPN se consume à petit feu|url=https://nigerinter.com/2019/04/politique-le-mpn-se-consume-a-petit-feu/|access-date=January 15, 2021|website=Niger Inter|language=fr-FR}}</ref>
A shekarar 2019 ta raba gari da wasu mambobinta ta hanyar bayyana goyon baya ga Shugaba [[Mahamadou Issoufou]]. Bayan rasuwar ta a shekarar 2020 Hadjia Mallam Makka ce ta gaje ta a kujerar ta ta dan majalisa.
== Rayuwar mutum ==
Mainassara aka haife shi a [[Nijar (ƙasa)|Nijar]] babban birnin ƙasar [[Niamey]] a 1971. Tana da yara bakwai.
Ta mutu a watan Afrilun shekarar 2020 tana da shekara 48 kuma an yi jana'izarta a makabartar Musulmi da ke [[Niamey|Yamai]] .
== Manazarta ==
[[Category:Mutanen Afirka]]
[[Category:Mutanen Nijar]]
[[Category:Yan siyasa]]
[[Category:Yan siyasan Nijar]]
[[Category:Matan Nijar]]
mh8sxy1cmfruguc1h9f4ym3pmow68jn
Johan Fredrik Åbom
0
21179
161571
90427
2022-07-26T16:48:06Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:Johan_Fredrik_Åbom_-_from_Svenskt_Porträttgalleri_XX.png|right|thumb| Johan Fredrik Åbom (1901)]]
'''Johan Fredrik Åbom''' (An haife shi ne a ranar 30 ga watan Yulin 1817 kuma ya mutu a ranar 20 ga watan Afrilu, 1900) ya kuma kasance mai tsara gine-ginen [[Sweden|Sweden.]]<ref>{{cite web|url=https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/l%C3%A5ng/johan-fredrik-%C3%A5bom|title=Åbom, Johan Fredrik, 1817–1900, arkitekt|publisher=uppslagsverk/encyklopedi|access-date=January 1, 2019}}</ref>
== Tarihin rayuwa ==
[[File:Johan_Fredrik_Åbom,_arkitekt_(1817-1900).JPG|left|thumb|275x275px| Johan Fredrik Åbom kabari]]
Bornbom an haife shi ne a cocin Katarina da ke Stockholmasar Stockholm, Sweden. Ya kasance dalibi a Royal Swedish Academy of Fine Arts a [[Stockholm]] a lokaci guda da Fredrik Wilhelm Scholander (1816-1881). Kafin wannan, ya kasance mai koyon aikin bulo kuma dalibi a KTH Royal Institute of Technology a Stockholm. Baya ga ɗan gajeren balaguro na rangadi zuwa [[Jamus]] a cikin 1852, ya bi tsarin al'ada na zamani don buga kimiyya.<ref>{{cite web|url=https://sok.riksarkivet.se/?postid=ArkisRef+SE%2FULA%2F10872&type=2&s=Balder|title=Åbom, Johan Fredrik (Arkitekt) (1817–1900)|publisher=riksarkivet.se|access-date=January 1, 2019}}</ref>
Bayan Royal Art Academy har zuwa 1882, yana aiki a gwamnatin Sweden ta gudanar da gine-ginen jihohi ( ''Överintendentsämbetet'' ). A tsakanin shekarun 1843-1853, yana aikin gine-gine don kula da kurkuku. Yana da dukkanin kasar a matsayin yanki na aiki, tare da ayyukan gwamnati - da na masu zaman kansu. Ya tsara gidaje na banki, bankuna, otal-otal, masana'antu, asibitoci, zauren gari, majami'u da gidajen kallo. A shekarar 1848 ya kasance daya daga cikin wadanda suka kafa kungiyar ginin ''Stockholm (Stockholms byggnadsförening'' ). An kafa ƙungiyar don musayar bayanai da kafa abokan hulɗa tsakanin kasuwancin kasuwanci.<ref>{{cite web|url=http://www.sthbyggnadsforening.se/|title=Stockholms byggnadsförening|publisher=booegendom.se|access-date=January 1, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20050802102743/http://www.sthbyggnadsforening.se/|archive-date=August 2, 2005|url-status=dead}}</ref>
Johan Fredrik Åbom ya kasan ce daga 1857 ɗayan farkon wanda ya ƙera murhu don mai kera Rörstrands porslinsfabrik .
Daga cikin yawancin gidajen cin abinci da gine-ginen gidan wasan kwaikwayo da ya tsara akwai Södra Teatern wanda aka gina a dandalin Mosebacke a Södermalm a lokacin 1852 da Berns salonger, wani gidan cin abinci na cabaret wanda aka gina a Stockholm a cikin 1862 don mai hutawa Heinrich Robert Berns (1815-1902).<ref>{{cite web|url=http://runeberg.org/nfbc/0052.html|title=Nordisk familjebok|publisher=Berns salonger|access-date=January 1, 2019}}</ref>
Johan Fredrik Åbom kuma ya tsara Boo Castle ( ''Boo slott'' ), wani gida mai kyau wanda aka gina 1878-1882 a Gothic Revival akan wani yanki a Lilla Nygatan a Gamla Stan a Stockholm.<ref>{{cite web|url=https://booegendom.se/en/our-history/about-us/|title=About Us|publisher=booegendom.se|access-date=January 1, 2019}}</ref>
== Ayyukan da aka zaɓa ==
* Ausås Kyrka
* Fjällskäfte daidai
* Gamla riksdagshuset
* Hälleforsnäs Bruk
* Kesätter slott
* Linköpings stadshus
* Fastigheten Midas 7, Mälartorget 13, Gamla stan
* Södra jariri
* Stockholms Enskilda Bank da Gamla stan
* Hotel Rydberg
* Residenset i Jönköping
* Residenset na Karlstad
* Stigbergets sjukhus vid Fjällgatan da Stockholm
* Stora Sällskapet
* Tanto sockerbruk
* Gröna gården
* Stockholms Nation, Uppsala, 1848
* Katarina västra skola 1856
* Mariya folkskola, 1864
* Lösens kyrka, 1858-60
* Kristine kyrka, Falun, 1864
* Bankeryds kyrka, 1865
* Utsiktstornet på Jacobsberg, 1865-67
* Gymnastikbyggnaden i Jönköping, 1878-81
* Västerviks läroverk (Ellen Key-skolan) Kashi na biyu
* Fänneslunda-Grovare kyrka, 1874
== Gidan Hoto ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
J F Åbom Gymnastikbyggnaden Västra fasaden.JPG|Gymnastics Building, Jönköping (1878-81)
Berns salong 2008-2.jpg|Berns Salonger, Stockholm (1862)
Linköpings stadshus.JPG| Öungiyar Birni ta Linköping, Linköping (1864)
Södra Teatern södra fasaden.jpg|Södra teatern, Stockholm (1852)
Gamla Riksdagshuset Sthlm gatsida.jpg|Riksdagshuset, Stockholm (1897-1905)
Maria gamla folkskola.JPG|Maria gamla skola, Stockholm (1864 da 1876)
Katarina västra skola 2012c.jpg|Katarina västra skola, Stockholm (1856)
Stigbergets sjukhus 2009.jpg|Stigbergets sjukhus, Stockholm (1861)
Lindholmens gård, 2018a.jpg| Lindholmens gård, Vallentuna (1884)
</gallery>
== Manazarta ==
[[Category:Haifaffun 1817]]
j7qv9zep0yd6mcvra92xmfluhuc8kcc
Basheer Garba Mohammed
0
21266
161676
155374
2022-07-26T20:15:22Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Basheer Lado Garba Mohammed''' (an haife shi 16 ga watan Oktoban shekarar 1966) ɗan [[Ɗan Nijeriya|kasuwa ne ɗan Nijeriya]] wanda aka zaɓa sanata mai wakiltar mazaɓar Kano ta Tsakiya ta [[Kano (jiha)|Jihar Kano]], [[Najeriya|Nijeriya]] a zaɓen ƙasa na Afrilu na shekarar 2011, yana gudana a karkashin [[Peoples Democratic Party|jam’iyyar]] PDP.<ref name="appointment">{{Cite web|url=https://www.premiumtimesng.com/news/top-news/464154-buhari-swaps-heads-of-two-fgs-agencies.html|title=Buhari Swaps Heads of Two FG Agencies|date=27 May 2021|last=|first=|publisher=Premium Times|access-date=27 May 2021}}</ref>
A ranar 27 ga watan Mayun shekara ta 2021, Shugaban Najeriya, Muhammadu Buhari ya naɗa shi a matsayin Darakta-Janar na Hukumar Kula da Fataucin Mutane.
== Rayuwar farko da ilimi ==
Bashir haifaffen garin [[Nasarawa (Kano)|Nasarawa ne da ke jihar Kano]] . Ya halarci [[Jami'ar Bayero]], [[jihar Kano (birni)|Kano]], inda ya samu digiri na farko a Kimiyyar Siyasa.<ref>{{cite news |url=http://www.triumphnewspapers.org/asss1142011.html |work=Daily Triumph |date=11 April 2011 |title=... As PDP wins majority seats in Kano |first=Usman |last=Gwadabe |accessdate=2011-05-05 }}{{Dead link|date=June 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|last=Times|first=Premium|date=March 30, 2015|title=APC’s Kwankwaso beats Lado, wins Kano Central Senatorial seat|url=https://www.premiumtimesng.com/regional/nwest/180169-%E2%80%8Ba%E2%80%8Bpcs-kwankwaso-beats-lado-wins-kano-central-senatorial-seat.html|website=Premium Times Nigeria}}</ref>
== Aikin kamfanoni masu zaman kansu ==
Wani ɗan kasuwa mai harkar banki, kadarori da kuma fataucin kasuwanci, Basheer Garba Mohammed ya kafa gidauniyar Ladon Alheri, wacce ke bayar da kudaden ayyukan da suka hada da makarantu, rijiyoyin burtsatse na ruwa da tiyatar ido. Ya bayyana jin dadinsa cewa akwai gibi a tsarin ci gaban Najeriya wanda dole ne a magance shi idan rayuwar talakawa za ta zama mai ma'ana.<ref name="Life as Service">{{cite web
|url=http://allafrica.com/stories/201010140907.html
|title=Basheer Lado Garba - Life As Service...
|work=Leadership
|author=Louis Achi
|date=13 October 2010
|accessdate=2011-05-05}}</ref>
== Ayyukan jama'a ==
A zaɓen watan Afrilun 2011 na kujerar Sanatan Kano ta Tsakiya, Basheer ya samu kuri’u 359,050, a gaban Aminu Abba Ibrahim na Jam’iyyar All Nigeria People’s Party (ANPP) da kuri’u 273,141 da Alhaji Bello Isa Bayero na Congress for Progressive Change da kuri’u 227,792. A zaben 2015 da aka gudanar a ranar 28 ga Maris, Lado ya kayar da Rab'iu Musa Kwankwaso na APC (All Progressive Congress) da kuri'u sama da 500,000.
== Manazarta ==
[[Category:Haifaffun 1966]]
[[Category:Mutane Kano]]
[[Category:Mutane Jihar kano]]
[[Category:Mutanen Najeriya]]
[[Category:Yan siyasa a najeriya]]
[[Category:Yan siyasa]]
[[Category:Yan siyasan Najeriya]]
4vnvfsbkdm13579l7hs8szf1wxppfp4
Amina Bazindre
0
21279
161730
119294
2022-07-26T22:44:48Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
[[File:Dmitry_Medvedev_with_Amina_Djibo_Bazindre.jpg|thumb| Bazindre tana gabatar da takardun shaidarta ga Dmitry Medvedev a watan Fabrairun shekara ta 2010.]]
'''Amina Djibo Bazindre''' (an haife ta a ranar 28 ga watan Janairun shekara ta 1955) jami’ar diflomasiyyar [[Nijar (ƙasa)|Najariya ce]]. A ranar 5 ga watan Fabrairun shekara ta 2010, ta zama Jakadan Nijar a Rasha. <ref name="05feb10">[http://en.kremlin.ru/events/president/news/6796 Dmitry Medvedev received the letters of credence from eleven new ambassadors to the Russian Federation], ''Kremlin.ru'', 5 February 2010</ref>
== Tarihin rayuwa ==
A cikin shekara ta 2005, Amina Bazindre an lasafta ta a matsayin Ambasadan Nijar a Hungary a shafin yanar gizon Ma'aikatar Harkokin Wajen Hungary . <ref>[http://www.mfa.gov.hu/kum2005/Templates/wordsablon.aspx?NRMODE=Published&NRORIGINALURL=%2Fkum%2Fen%2Fbal%2Fmissions%2Fmissions_in_hungary%2Fembassies&NRNODEGUID=%7BEC4B04C6-6ADF-4D96-8718-559581FFD77F%7D&NRCACHEHINT=NoModifyGuest&printable=true Missions representing states of the African continent], ''Mfa.gov.hu'', 2005</ref>
A ranar 5 ga Fabrairun shekara ta 2010, ta zama Ambasadan Nijar a Rasha . <ref name="05feb10">[http://en.kremlin.ru/events/president/news/6796 Dmitry Medvedev received the letters of credence from eleven new ambassadors to the Russian Federation], ''Kremlin.ru'', 5 February 2010</ref>
A watan Janairun shekara ta 2011, [[Angela Merkel]] da Christian Wulff suka karbe ta a matsayin Jakadiyar Nijar a Jamus . <ref>[https://www.alamy.com/mediacomp/imagedetails.aspx?ref=DAAC6M&undefined German Chancellor Angela Merkel (l) receives the ambassador of the Republic Niger, Amina Djibo Bazindre at the Chancellery in Berlin, Germany, 24 January 2011. Merkel held her annual reception for the diplomatic body], ''Alamy.com'', 24 January 2011</ref> <ref>Fabrizio Bensch / REUTERS, [https://stock.adobe.com/ee/stock-photo/german-president-wulff-welcomes-the-ambassador-of-nigeria-bazindre-during-a-reception-in-the-presidential-residence-bellevue-palace-in-berlin/152173642 German President Wulff welcomes the ambassador of Nigeria Bazindre during a reception in the Presidential residence Bellevue palace in Berlin], ''Adobe.com'', 11 January 2011</ref> Hakkokin ta sun hada da wakilcin diflomasiyya a Slovakia .
A watan Disambar shekara ta 2011, an kuma ba ta mukamin sufeto na ofishin diflomasiyya da ofishin jakadancin Nijar. <ref>{{In lang|fr}} [https://www.ouestaf.com/conseil-des-ministres-du-niger-du-vendredi-23-decembre-2011-le-communique/ Conseil des ministres du Niger du vendredi 23 décembre 2011 (le communiqué)], ''Ouestaf.com'', 27 December 2011</ref> A watan Afrilu 2013, an nada ta Babban Sakatare na hukumar kasa ta Francophonie . <ref>{{In lang|fr}} [http://www.tamtaminfo.com/au-conseil-des-ministres-du-vendredi-26-avril-2013-examen-et-adoption-de-projets-de-textes-et-des-mesures-nominatives/ Au Conseil des ministres du vendredi 26 avril 2013 : examen et adoption de projets de textes et des mesures nominatives], ''Tamtaminfo.com'', 1 May 2013</ref>
A shafin yanar gizon Ma'aikatar Harkokin Wajen Romania, Amina Bazindre an lasafta ta a matsayin Ambasadan Nijar a Romania (2018). <ref>[https://www.mae.ro/en/foreign-missions/3568 Niger Embassy in Romania], ''Mae.ro''</ref>
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Jakadojin Kasar Yamai]]
[[Category:Jakadojin Najeriya]]
[[Category:Najeriya]]
[[Category:Nijar]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
3h6ylspglfjlrspgczranlhnudrsloc
Bashar Abdullah
0
21392
161636
147772
2022-07-26T19:13:04Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''VBashar Abdullah''' ( Furuci da {{Lang-ar|بشار عبد الله سالم عبد العزيز}} ; An haife shi a ranar 12 ga watan Oktoban shekarar 1977) Dan wasan kwallon kafa ne, kuma' tsohon dan wasan ƙwallon [[Kuwaiti (ƙasa)|Kuwaiti]] . Ya kasance wani ɓangare na ƙaramin farkawa na ƙwallon ƙafa na Kuwaiti tsakanin shekarar 1996 da 1998. Bangarensa ya hada da lashe Kofin Gulf guda biyu, zuwa wasan kusa dana karshe na cin Kofin Asiya ta AFC da kuma zuwa na biyu a Kofin Kasashen Larabawa da na Olympics. Ya kuma kasance a cikin ƙungiyar wasannin Olympics da ta kai gasar Olympics ta shekarar 2000 a Sydney . Ya kuma taimakawa kulob dinsa Al-Salmiyah lashe gasar sau uku da kuma Kofin Emir sau daya.
A ranar 26 ga watan Nuwamba, shekara ta 2015, ya sanar da wasan sada zumunci da zai yi ritaya a ranar 13 ga Janairun shekarar 2016 tsakanin Al-Salmiya SC da [[Al Hilal SFC|Al-Hilal FC]] .
A ranar 25 ga watan Mayu shekarar 2018, ya dawo don buga wasan shaida ga Kuwait da Masar.
== Ayyukan duniya ==
Ya samu damar bugawa kasa wasa 134 tare da tawagarsa ta kasa, ya shiga cikin 'yan wasa na alama amma kebantaccen dan wasa mai shekaru dari. Ya kuma ci wa Kuwait kwallaye 75 na duniya.
=== Manufofin duniya ===
: ''Sakamako da sakamako sun lissafa yawan kwallayen Kuwait.''
{| class="wikitable" style="font-size:90%;"
!#
!Date
!Venue
!Opponent
!Score
!Result
!Competition
|-
|1.
|23 May 1996
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|SYR}}
| ?
|3–1
|Friendly
|-
|2.
|28 October 1996
|Sultan Qaboos Sports Complex, Muscat
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–0
|2–1
|1996 Gulf Cup of Nations
|-
|3.
| rowspan="2" |22 November 1996
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|MLI}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–2
| rowspan="2" |Friendly
|-
|4.
|'''4'''–0
|-
|5.
|10 December 1996
|Sheikh Zayed Stadium, [[Abu Dhabi (birni)|Abu Dhabi]]
|{{fb|KOR}}
|'''2'''–0
|2–0
|1996 AFC Asian Cup
|-
|6.
|18 February 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|EGY}}
|'''1'''–0
|2–0
|Friendly
|-
|7.
| rowspan="2" |18 March 1997
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|BHR}}
| ?
| rowspan="2" |3–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|8.
| ?
|-
|9.
|27 May 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|ZAM}}
|'''1'''–0
|2–1
|Friendly
|-
|10.
|5 June 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|Singapore}}
|'''4'''–0
|4–0
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|11.
| rowspan="2" |5 September 1997
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|MLI}}
|'''3'''–0
| rowspan="2" |8–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|12.
| ?
|-
|13.
|14 September 1997
|King Fahd Stadium, [[Riyadh]]
|{{fb|Saudi Arabia}}
|'''1'''–0
|1–2
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|14.
|19 September 1997
|Jassim Bin Hamad Stadium, [[Doha]]
|{{fb|Qatar}}
|'''2'''–0
|2–0
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|15.
|17 October 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|Saudi Arabia}}
|'''1'''–1
|2–1
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|16.
|26 September 1998
|Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
|{{fb|SYR}}
|'''2'''–0
|4–0
|1998 Arab Nations Cup
|-
|17.
| rowspan="3" |1 October 1998
| rowspan="3" |Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
| rowspan="3" |{{fb|UAE}}
|'''2'''–1
| rowspan="3" |4–1
| rowspan="3" |1998 Arab Nations Cup
|-
|18.
|'''3'''–1
|-
|19.
|'''4'''–1
|-
|20.
|13 October 1998
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IRN}}
|'''2'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|21.
|2 November 1998
|Bahrain National Stadium, Riffa
|{{fb|QAT}}
|'''4'''–2
|6–2
|1998 Gulf Cup of Nations
|-
|22.
|9 November 1998
|Bahrain National Stadium, Riffa
|{{fb|OMN}}
|'''3'''–0
|5–0
|1998 Gulf Cup of Nations
|-
|23.
| rowspan="3" |31 January 2000
| rowspan="3" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="3" |{{fb|SYR}}
|'''1'''–0
| rowspan="3" |4–0
| rowspan="3" |Friendly
|-
|24.
|'''2'''–0
|-
|25.
|'''3'''–0
|-
|26.
| rowspan="2" |10 February 2000
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|TKM}}
|'''2'''–0
| rowspan="2" |6–1
| rowspan="2" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|27.
|'''4'''–0
|-
|28.
| rowspan="8" |14 February 2000
| rowspan="8" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="8" |{{fb|BHU}}
|'''2'''–0
| rowspan="8" |20–0
| rowspan="8" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|29.
|'''5'''–0
|-
|30.
|'''8'''–0
|-
|31.
|'''10'''–0
|-
|32.
|'''11'''–0
|-
|33.
|'''12'''–0
|-
|34.
|'''16'''–0
|-
|35.
|'''20'''–0
|-
|36.
| rowspan="5" |18 February 2000
| rowspan="5" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="5" |{{fb|NEP}}
|'''1'''–0
| rowspan="5" |5–0
| rowspan="5" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|37.
|'''2'''–0
|-
|38.
|'''3'''–0
|-
|39.
|'''4'''–0
|-
|40.
|'''5'''–0
|-
|41.
|25 June 2000
|Tripoli Municipal Stadium, Tripoli
|{{fb|LIB}}
| ?
|1–3
|Friendly
|-
|42.
|30 September 2000
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|THA}}
| ?
|3–2
|Friendly
|-
|43.
|24 October 2000
|Camille Chamoun Sports City Stadium, [[Beirut]]
|{{fb|KSA}}
|'''1'''–1
|2–3
|2000 AFC Asian Cup
|-
|44.
|23 January 2001
|Rajamangala Stadium, [[Bangkok]]
|{{fb|THA}}
|'''4'''–1
|4–5
|Friendly
|-
|45.
|6 February 2001
|National Stadium, [[Singafora|Singapore]]
|{{fb|Singapore}}
|'''1'''–0
|1–1
|2002 FIFA World Cup qualification
|-
|46.
|31 December 2001
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|SYR}}
|'''1'''–1
|2–2
|Friendly
|-
|47.
|5 January 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|ZIM}}
|'''1'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|48.
|30 May 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IRN}}
| ?
|1–3
|Friendly
|-
|49.
|23 December 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|JOR}}
|'''1'''–2
|1–2
|2002 Arab Nations Cup
|-
|50.
| rowspan="2" |25 December 2002
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|PLE}}
|'''2'''–3
| rowspan="2" |3–3
| rowspan="2" |2002 Arab Nations Cup
|-
|51.
|'''3'''–3
|-
|52.
|14 September 2003
|Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–1
|2–1
|2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|53.
| rowspan="2" |27 September 2003
| rowspan="2" |Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
| rowspan="2" |{{fb|SIN}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–0
| rowspan="2" |2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|54.
|'''4'''–0
|-
|55.
| rowspan="2" |8 October 2003
| rowspan="2" |Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
| rowspan="2" |{{fb|PLE}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–0
| rowspan="2" |2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|56.
|'''4'''–0
|-
|57.
| rowspan="2" |2 December 2003
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|IRN}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |3–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|58.
|'''2'''–0
|-
|59.
|20 December 2003
|Stelios Kyriakides Stadium, Paphos
|{{fb|LAT}}
|'''2'''–0
|2–0
|Friendly
|-
|60.
|1 January 2004
|Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
|{{fb|YEM}}
|'''2'''–0
|4–0
|2003 Gulf Cup of Nations
|-
|61.
|8 January 2004
|Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–0
|1–2
|2003 Gulf Cup of Nations
|-
|62.
|19 July 2004
|Shandong Sports Center, [[Jinan]]
|{{fb|UAE}}
|'''1'''–0
|3–1
|2004 AFC Asian Cup
|-
|63.
|3 October 2004
|Tripoli Municipal Stadium, Tripoli
|{{fb|LIB}}
|'''1'''–0
|3–1
|Friendly
|-
|64.
|5 November 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IND}}
|'''2'''–1
|2–3
|Friendly
|-
|65.
|10 November 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|KGZ}}
| ?
|3–0
|Friendly
|-
|66.
| rowspan="2" |17 November 2004
| rowspan="2" |Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
| rowspan="2" |{{fb|Malaysia}}
|'''2'''–1
| rowspan="2" |6–1
| rowspan="2" |2006 FIFA World Cup qualification
|-
|67.
|'''3'''–1
|-
|68.
|6 December 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|TJK}}
|'''1'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|69.
| rowspan="2" |17 December 2004
| rowspan="2" |Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
| rowspan="2" |{{fb|YEM}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |3–0
| rowspan="2" |2004 Gulf Cup of Nations
|-
|70.
|'''3'''–0
|-
|71.
|22 January 2005
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|NOR}}
|'''1'''–0
|1–1
|Friendly
|-
|72.
| rowspan="2" |25 March 2005
| rowspan="2" |Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
| rowspan="2" |{{fb|Uzbekistan}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |2–1
| rowspan="2" |2006 FIFA World Cup qualification
|-
|73.
|'''2'''–0
|-
|74.
|17 August 2005
|Pakhtakor Markaziy Stadium, Tashkent
|{{fb|Uzbekistan}}
|'''2'''–0
|2–3
|2006 FIFA World Cup qualification
|-
|75.
|12 June 2007
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|EGY}}
|'''1'''–0
|1–1
|Friendly
|}
== Duba kuma ==
* Jerin 'yan wasan kwallon kafa maza da suka sami damar yin sama da 100 a duniya
* Jerin 'yan wasan kwallon kafa maza da kwallaye 50 ko sama da haka a duniya
== Hanyoyin haɗin waje ==
* {{NFT player|3626}}
[[Category:Haifaffun 1977]]
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Mazan karni na 21st]]
[[Category:Maza]]
jnqfdjopc9ssg6n0rks732bqtaaeq7n
161637
161636
2022-07-26T19:13:40Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''VBashar Abdullah''' ( Furuci da {{Lang-ar|بشار عبد الله سالم عبد العزيز}} ; An haife shi a ranar 12 ga watan Oktoban shekarar 1977) Dan wasan kwallon kafa ne, kuma' tsohon dan wasan ƙwallon [[Kuwaiti (ƙasa)|Kuwaiti]] . Ya kasance wani ɓangare na ƙaramin farkawa na ƙwallon ƙafa na Kuwaiti, tsakanin shekarar 1996 da 1998. Bangarensa ya hada da lashe Kofin Gulf guda biyu, zuwa wasan kusa dana karshe na cin Kofin Asiya ta AFC da kuma zuwa na biyu a Kofin Kasashen Larabawa da na Olympics. Ya kuma kasance a cikin ƙungiyar wasannin Olympics da ta kai gasar Olympics ta shekarar 2000 a Sydney . Ya kuma taimakawa kulob dinsa Al-Salmiyah lashe gasar sau uku da kuma Kofin Emir sau daya.
A ranar 26 ga watan Nuwamba, shekara ta 2015, ya sanar da wasan sada zumunci da zai yi ritaya a ranar 13 ga Janairun shekarar 2016 tsakanin Al-Salmiya SC da [[Al Hilal SFC|Al-Hilal FC]] .
A ranar 25 ga watan Mayu shekarar 2018, ya dawo don buga wasan shaida ga Kuwait da Masar.
== Ayyukan duniya ==
Ya samu damar bugawa kasa wasa 134 tare da tawagarsa ta kasa, ya shiga cikin 'yan wasa na alama amma kebantaccen dan wasa mai shekaru dari. Ya kuma ci wa Kuwait kwallaye 75 na duniya.
=== Manufofin duniya ===
: ''Sakamako da sakamako sun lissafa yawan kwallayen Kuwait.''
{| class="wikitable" style="font-size:90%;"
!#
!Date
!Venue
!Opponent
!Score
!Result
!Competition
|-
|1.
|23 May 1996
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|SYR}}
| ?
|3–1
|Friendly
|-
|2.
|28 October 1996
|Sultan Qaboos Sports Complex, Muscat
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–0
|2–1
|1996 Gulf Cup of Nations
|-
|3.
| rowspan="2" |22 November 1996
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|MLI}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–2
| rowspan="2" |Friendly
|-
|4.
|'''4'''–0
|-
|5.
|10 December 1996
|Sheikh Zayed Stadium, [[Abu Dhabi (birni)|Abu Dhabi]]
|{{fb|KOR}}
|'''2'''–0
|2–0
|1996 AFC Asian Cup
|-
|6.
|18 February 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|EGY}}
|'''1'''–0
|2–0
|Friendly
|-
|7.
| rowspan="2" |18 March 1997
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|BHR}}
| ?
| rowspan="2" |3–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|8.
| ?
|-
|9.
|27 May 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|ZAM}}
|'''1'''–0
|2–1
|Friendly
|-
|10.
|5 June 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|Singapore}}
|'''4'''–0
|4–0
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|11.
| rowspan="2" |5 September 1997
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|MLI}}
|'''3'''–0
| rowspan="2" |8–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|12.
| ?
|-
|13.
|14 September 1997
|King Fahd Stadium, [[Riyadh]]
|{{fb|Saudi Arabia}}
|'''1'''–0
|1–2
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|14.
|19 September 1997
|Jassim Bin Hamad Stadium, [[Doha]]
|{{fb|Qatar}}
|'''2'''–0
|2–0
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|15.
|17 October 1997
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|Saudi Arabia}}
|'''1'''–1
|2–1
|1998 FIFA World Cup qualification
|-
|16.
|26 September 1998
|Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
|{{fb|SYR}}
|'''2'''–0
|4–0
|1998 Arab Nations Cup
|-
|17.
| rowspan="3" |1 October 1998
| rowspan="3" |Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
| rowspan="3" |{{fb|UAE}}
|'''2'''–1
| rowspan="3" |4–1
| rowspan="3" |1998 Arab Nations Cup
|-
|18.
|'''3'''–1
|-
|19.
|'''4'''–1
|-
|20.
|13 October 1998
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IRN}}
|'''2'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|21.
|2 November 1998
|Bahrain National Stadium, Riffa
|{{fb|QAT}}
|'''4'''–2
|6–2
|1998 Gulf Cup of Nations
|-
|22.
|9 November 1998
|Bahrain National Stadium, Riffa
|{{fb|OMN}}
|'''3'''–0
|5–0
|1998 Gulf Cup of Nations
|-
|23.
| rowspan="3" |31 January 2000
| rowspan="3" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="3" |{{fb|SYR}}
|'''1'''–0
| rowspan="3" |4–0
| rowspan="3" |Friendly
|-
|24.
|'''2'''–0
|-
|25.
|'''3'''–0
|-
|26.
| rowspan="2" |10 February 2000
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|TKM}}
|'''2'''–0
| rowspan="2" |6–1
| rowspan="2" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|27.
|'''4'''–0
|-
|28.
| rowspan="8" |14 February 2000
| rowspan="8" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="8" |{{fb|BHU}}
|'''2'''–0
| rowspan="8" |20–0
| rowspan="8" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|29.
|'''5'''–0
|-
|30.
|'''8'''–0
|-
|31.
|'''10'''–0
|-
|32.
|'''11'''–0
|-
|33.
|'''12'''–0
|-
|34.
|'''16'''–0
|-
|35.
|'''20'''–0
|-
|36.
| rowspan="5" |18 February 2000
| rowspan="5" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="5" |{{fb|NEP}}
|'''1'''–0
| rowspan="5" |5–0
| rowspan="5" |2000 AFC Asian Cup qualification
|-
|37.
|'''2'''–0
|-
|38.
|'''3'''–0
|-
|39.
|'''4'''–0
|-
|40.
|'''5'''–0
|-
|41.
|25 June 2000
|Tripoli Municipal Stadium, Tripoli
|{{fb|LIB}}
| ?
|1–3
|Friendly
|-
|42.
|30 September 2000
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|THA}}
| ?
|3–2
|Friendly
|-
|43.
|24 October 2000
|Camille Chamoun Sports City Stadium, [[Beirut]]
|{{fb|KSA}}
|'''1'''–1
|2–3
|2000 AFC Asian Cup
|-
|44.
|23 January 2001
|Rajamangala Stadium, [[Bangkok]]
|{{fb|THA}}
|'''4'''–1
|4–5
|Friendly
|-
|45.
|6 February 2001
|National Stadium, [[Singafora|Singapore]]
|{{fb|Singapore}}
|'''1'''–0
|1–1
|2002 FIFA World Cup qualification
|-
|46.
|31 December 2001
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|SYR}}
|'''1'''–1
|2–2
|Friendly
|-
|47.
|5 January 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|ZIM}}
|'''1'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|48.
|30 May 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IRN}}
| ?
|1–3
|Friendly
|-
|49.
|23 December 2002
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|JOR}}
|'''1'''–2
|1–2
|2002 Arab Nations Cup
|-
|50.
| rowspan="2" |25 December 2002
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|PLE}}
|'''2'''–3
| rowspan="2" |3–3
| rowspan="2" |2002 Arab Nations Cup
|-
|51.
|'''3'''–3
|-
|52.
|14 September 2003
|Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–1
|2–1
|2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|53.
| rowspan="2" |27 September 2003
| rowspan="2" |Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
| rowspan="2" |{{fb|SIN}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–0
| rowspan="2" |2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|54.
|'''4'''–0
|-
|55.
| rowspan="2" |8 October 2003
| rowspan="2" |Mohammed Al-Hamad Stadium, Hawally
| rowspan="2" |{{fb|PLE}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |4–0
| rowspan="2" |2004 AFC Asian Cup qualification
|-
|56.
|'''4'''–0
|-
|57.
| rowspan="2" |2 December 2003
| rowspan="2" |[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
| rowspan="2" |{{fb|IRN}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |3–1
| rowspan="2" |Friendly
|-
|58.
|'''2'''–0
|-
|59.
|20 December 2003
|Stelios Kyriakides Stadium, Paphos
|{{fb|LAT}}
|'''2'''–0
|2–0
|Friendly
|-
|60.
|1 January 2004
|Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
|{{fb|YEM}}
|'''2'''–0
|4–0
|2003 Gulf Cup of Nations
|-
|61.
|8 January 2004
|Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
|{{fb|QAT}}
|'''1'''–0
|1–2
|2003 Gulf Cup of Nations
|-
|62.
|19 July 2004
|Shandong Sports Center, [[Jinan]]
|{{fb|UAE}}
|'''1'''–0
|3–1
|2004 AFC Asian Cup
|-
|63.
|3 October 2004
|Tripoli Municipal Stadium, Tripoli
|{{fb|LIB}}
|'''1'''–0
|3–1
|Friendly
|-
|64.
|5 November 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|IND}}
|'''2'''–1
|2–3
|Friendly
|-
|65.
|10 November 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|KGZ}}
| ?
|3–0
|Friendly
|-
|66.
| rowspan="2" |17 November 2004
| rowspan="2" |Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
| rowspan="2" |{{fb|Malaysia}}
|'''2'''–1
| rowspan="2" |6–1
| rowspan="2" |2006 FIFA World Cup qualification
|-
|67.
|'''3'''–1
|-
|68.
|6 December 2004
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|TJK}}
|'''1'''–0
|3–0
|Friendly
|-
|69.
| rowspan="2" |17 December 2004
| rowspan="2" |Jassim Bin Hamad Stadium, Doha
| rowspan="2" |{{fb|YEM}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |3–0
| rowspan="2" |2004 Gulf Cup of Nations
|-
|70.
|'''3'''–0
|-
|71.
|22 January 2005
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|NOR}}
|'''1'''–0
|1–1
|Friendly
|-
|72.
| rowspan="2" |25 March 2005
| rowspan="2" |Al-Sadaqua Walsalam Stadium, Kuwait City
| rowspan="2" |{{fb|Uzbekistan}}
|'''1'''–0
| rowspan="2" |2–1
| rowspan="2" |2006 FIFA World Cup qualification
|-
|73.
|'''2'''–0
|-
|74.
|17 August 2005
|Pakhtakor Markaziy Stadium, Tashkent
|{{fb|Uzbekistan}}
|'''2'''–0
|2–3
|2006 FIFA World Cup qualification
|-
|75.
|12 June 2007
|[[Kuwaiti (birni)|Kuwait City]]
|{{fb|EGY}}
|'''1'''–0
|1–1
|Friendly
|}
== Duba kuma ==
* Jerin 'yan wasan kwallon kafa maza da suka sami damar yin sama da 100 a duniya
* Jerin 'yan wasan kwallon kafa maza da kwallaye 50 ko sama da haka a duniya
== Hanyoyin haɗin waje ==
* {{NFT player|3626}}
[[Category:Haifaffun 1977]]
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Mazan karni na 21st]]
[[Category:Maza]]
my6kxkhsueoh7tpyq8d14m106o1purw
Sarkakiyar Hadiza Bawa-Garba
0
21450
161670
91779
2022-07-26T20:09:13Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''[[File:Childrens_floor_3_Balmoral_building_17.jpg|thumb| Ginin Balmoral, asibitin yara na Leicester, LRI.]]
'''Jack Adcock''', ɗan shekaru 6, an kwantar da shi a asibitin Royal Royal Infirmary (LRI) a ranar 18 Fabrairu 2011. Ya mutu daga baya ranar, a wani ɓangare saboda gazawar da aka yi masa. Dr '''Hadiza Bawa-Garba''', karamar likitar da ta kula da shi (karkashin kulawar mai ba da shawara kan aikin Dakta Stephen O 'Riordan) da kuma wata ma'aikaciyar jinya, '''Isabel Amaro''', daga baya an same su da laifin kisan kai bisa ga sakaci . Dukansu daga baya an soke sunayensu na kwararru, duk da cewa Bawa-Garba ya yanke hukuncin bayan daukaka kara. Akwai muhawara mai gudana game da hukunce-hukuncen da aka yiwa Bawa-Garba, <ref>"What really happened in the case that every doctor in Britain is talking about". 30 January 2018</ref> wani bangare game da laifin na Bawa-Garba tare da mahallin gazawar tsarin, da kuma wani bangare game da yiwuwar yin amfani da bayanan nata masu yin tunani game da aikinta a matsayin shaida.<ref>Revealed: how reflections were used in the Bawa-Garba case".</ref>
== Asali ==
A shekara ta 2010, Hukumar Kula da Kiwon Lafiya ta nuna kusan kashi ɗaya bisa huɗu na ƙananan likitocin da suka bar horonsu na NHS a Ingila bayan shekara biyu, kuma a cewar ionsungiyoyi, wannan ya faru ne saboda yawan aiki. Ma'aikatar Lafiya ta ƙaryata shi, BMA ta ba da haske kan batutuwan game da 'Umurnin Lokacin Aiki na Turai', tsarin canzawa da ƙarancin ma'aikata.<ref>"Junior medics 'leaving training'". ''BBC News''. 6 September 2010. Retrieved 6 February 2018.</ref><ref>"BBC News – Irregular shifts for junior doctors 'cause fatigue'". 25 May 2010. Retrieved 6 February 2018</ref>
A shekara ta 2016, wani rahoto da Kwalejin Kwararrun Likitocin ta fitar ya jaddada "gibin da ke tattare da juyawa, rashin samun ingantattun kayan aiki da kuma karin aiki" ga likitoci a cikin horo. Duk da jin cewa marasa lafiyar su suna daraja su, 80% na waɗannan likitocin sun ba da rahoton damuwa mai yawa, ko dai 'wani lokacin' ko 'sau da yawa'. Rahoton ya gabatar da "mummunan hoto game da yanayin kananan likitoci a halin yanzu da kuma tasirin da hakan ke da shi kan marasa lafiyar da suke kula da su a kowace rana" kuma wannan ya kasance a "matakin cutarwa da rashin dorewa". Matsalar gibba da manyan matakan danniya da sakamakonta ga ɗabi'un ma'aikata shima daga baya an nanata shi a taron wakilin BMA na shekara ta 2017.<ref>"BMA – Incidences of rota gaps surge". ''www.bma.org.uk''. Retrieved 6 February 2018.</ref>
== Lokaci ==
=== Mutuwar Jack Adcock ===
A 18 ga watan Fabrairu 2011, Jack Adcock, wani 6-yaro ne dan shekaru, da aka kira a Leicester Royal infirmary da ya GP kuma aka shigar da wani Yara Ƙimar Unit (gardiâ) a 10.20am. Yana da ciwon rashin lafiya na Down's syndrome kuma yana da nakasar ɓarna da aka gyara a cikin watanni 4.5 da haihuwa. Ya kasance akan angiotensin mai canza maganin enzyme, enalapril . Ya gabatar da gudawa, amai da wahalar numfashi.
Dr Hadiza Bawa-Garba tayi mai aiki, wata '''kwararriyar mai rejista''' '''(SpR)''' a shekara ta shida na karatun ta na digiri na biyu ( '''ST6''' ) wanda kwanan nan ya dawo daga hutun haihuwa, ita ce ke da alhakin kula da Jack. Babu wani babban mai ba da shawara, wanda ya bar ta da ɗawainiyar ɗaukacin CAU. Rota rata ya nuna cewa Bawa-Garba dole ne ya rufe aikin wasu likitoci biyu kuma mai ba da shawara kan kira ba ya aiki a Warwick har zuwa karfe 4:30 na yamma a wannan ranar,<ref>Rachel Clarke: The Hadiza Bawa-Garba case is a watershed for patient safety – The BMJ". ''blogs.bmj.com''. 29 January 2018.</ref> unda bai ankara ba an kira shi. Ba a kammala musayar safiya tsakanin ƙungiyoyi masu shigowa da masu fita ba saboda kiran kamawar zuciya.<ref>Jha, Saurabh (6 February 2018). "To Err Is Homicide in Britain: The Case of Dr Hadiza Bawa-Garba". ''[[Medscape]]''.</ref>
Ba da daɗewa ba bayan shigarta, ma'aikatan jinya a CAU suka sanar da Bawa-Garba halin da Jack ke ciki. Bayan binciken asibiti, sai ta same shi da rashin ruwa. sakacin mai kulawa da iskar gas ta bayyana cikakken Metabolic acidosis tare da lactate na 11.4 mmol / L da magani pH na 7.084. Ta gano cutar hypovolaemia daga cututtukan ciki, kuma ta sanya maye gurbin ruwa . An aika gwaje-gwajen jini don nazarin dakin gwaje-gwaje kuma an nemi x-ray a kirji.
Bawa-Garba yayi kurakurai da dama. Ba ta nemi mai ba ta shawara kan harkan lafia ba don ta yi nazarin Jack a yayin taron mika mulki da rana da karfe 4:30 na yamma amma ta raba sakamakon binciken dakin gwaje-gwaje mara kyau tare da shi wanda ya rubuta daidai a littafinsa. Koyaya, mai ba da shawarar bai sake duba mara lafiyar ba kamar yadda ya yi tsammanin Bawa-Garba ya “matsa” waɗannan sakamakon a gare shi. Wannan shi ne karo na farko da suke aiki a kan wannan canji. Kodayake ta bar daidai enalapril din magungunan marasa lafiyar a kan jadawalin maganin, amma ba ta bayyana wa uwar yaron cewa ba za ta ba. Daga baya mahaifiyar Jack ta ba shi yaron a wannan ranar da karfe 7 na yamma wanda ya haifar da girgizawar jijiyoyin yaron da mutuwarsa. Wannan al'ada ce da aiki a asibiti - don bawa iyaye damar gudanar da magunguna a cikin asibiti kafin a ba su.
rashin nasarar IT a asibiti na daban ya jinkirta sakamakon gwajin ana samunsa har zuwa karfe 4:30 na yamma, duk da ana aiko da jinin jini da karfe 11 na safe. Bayan sun kira dakin gwaje-gwaje, ƙungiyar ta karɓi sakamakon jini wanda ke nuna CRP 97, Urea 17.1, Creatinine 252. Anyi aikin ɗaukar hoton kirji bayan awa ɗaya daga baya zuwa 12 na rana, amma masanin radiyo bai ba da rahoton ba. Bawa-Garba ya sake nazarin rediyon da karfe 3 na yamma, ya gano cutar huhu ta sama ta hagu, kuma ya rubuta cefuroxime a cikin mahaifa. Sake maimaita iskar gas ya nuna cigaba a cikin pH zuwa 7.24. Ta sake nazarin Jack a cikin CAU, kuma ta ga cewa ya inganta, kuma yana zaune yana sha. Ma'aikatan jinyar sun fara amfani da maganin rigakafin ne da ƙarfe 4 na yamma. Amintaccen asibitin ya yarda da gazawar tsarin da ke ba da gudummawa ga al'amuran.<ref name=":0">Cohen, Deborah (2017). "Back to blame: The Bawa-Garba case and the patient safety agenda". ''BMJ''. '''359''': j5534. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1136/bmj.j5534. [[PMID (identifier)|PMID]] 29187347.</ref><ref name=":0" />
A safiyar wannan ranar, Bawa-Garba ya shigar da wani yaro mai cutar ajali tare da umarnin kar a sake farfado da shi (DNAR) zuwa ɗakin gefen sashin. Wannan yaron wani mai ba shi shawara ya gan shi da rana kuma ya sallame shi da rana. Da karfe bakwai na yamma, Bawa-Garba bai sani ba, an dauke Jack daga CAU zuwa wani daki a sashen. Da misalin karfe 8 na dare Jack ya fara lalacewa, sa'ilin da likitocin likitancin da ake kira da ake kira masu sa kuzari da yara suka kasance cikin sauri-barci. Duk da kulawa ta gaggawa, ya kamu da ciwon zuciya, an fara CPR, kuma an gudanar da intubation na endotracheal. Bawa-Garba ta halarci kiran kamuwa da zuciya zuwa ɗakin gefe inda tayi imanin cewa shine yaron da ya kamu da cutar ajali wanda ta karɓe shi tun farko tare da umarnin DNAR. Ta nemi ƙungiyar da ta dakatar da sake farfadowa, amma ta fahimci cewa ba shi da haƙuri a cikin minti 2, saboda haka ya sake dawo da CPR.
Jack Adcock ya mutu sanadiyyar bugun zuciya sakamakon cutar sepsis karfe 9.20 na dare.
=== Kararrakin Isabel Amaro ===
A ranar 2 ga Nuwamba, 2015, an yanke wa Amaro hukuncin daurin shekaru 3 a kurkuku, bayan an same ta da laifin kisan kai ta hanyar babban sakaci. An soki yadda take lura da yanayin Jack Adcock da kuma rikodin sa. Daga baya aka buge ta daga nas din.<ref>Jack Adcock death: Nurse Isabel Amaro struck off register". ''[[BBC News]]''. 4 August 2016.</ref>
=== Hadiza Bawa-Garba kararraki ===
A ranar 4 ga watan Nuwamba 2015, an sami Bawa-Garba da laifin kisan kai ta hanyar babban sakaci a Kotun Kotun ta Nottingham a gaban alkalin da Mai Shari'a Andrew Nicol ya jagoranta.<ref>"Doctor guilty of boy's manslaughter". ''BBC News''. 4 November 2015 – via www.bbc.co.uk.</ref> A watan da ya biyo baya, an yanke mata hukuncin daurin shekaru 2 a gidan yari. Ta daukaka kara kan hukuncin zwa kotun qoli, amma an ki karban rokon a watan Disambar 2016.
Hukumar Kotun Kwararrun Likitocin ta dakatar da Bawa-Garba na tsawon watanni 12 a ranar 13 ga Yunin 2017. kungiyar general Medical Council yayi nasarar daukaka kara kuma aka buga Bawa-Garba a ranar 25 ga Janairun 2018.
A ranar 13 ga watan Agustan 2018, Bawa-Garba ta yi nasara a karar da aka daukaka kan kada a kore ta, ta maido da dakatarwar shekara daya.<ref>"Iacobucci, Gareth (2018). "Bawa-Garba to appeal High Court ruling and may challenge manslaughter conviction". ''BMJ''. '''360''': k655. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1136/bmj.k655. [[PMID (identifier)|PMID]] 29438984</ref>
Yawancin kwararrun likitocin sun nuna damuwa kan cewa ana hukunta Bawa-Garba ba akan hujja ba kuma ba daidai bane saboda gazawa a tsarin, musamman karancin ma'aikata a ranar.<ref>"Medics rally behind struck off doctor". ''BBC News''. 5 February 2018 – via www.bbc.co.uk.</ref>
== E-fayil ==
A Jerin manyan badakalar likitanci da suka hada da badakalar zuciya ta Bristol da kuma binciken Shipman sun yi tasiri a shawarwarin neman ragin hukunci wato sake neman likitoci. An dakatar da aikin a cikin 2005, lokacin da Dame Janet Smith ta soki tsare-tsaren a matsayin wadanda ba su dace ba don gano likitoci masu haɗari. An ƙaddamar da sake tabbatarwa a ƙarshen 2012. Duk likitocin Burtaniya da ke son riƙe lasisinsu na yin aiki an sanar da su cewa ana buƙatar sake ba da izinin kowace shekara biyar, bisa ga haɗakarwa da nuna ilimin zamani ta hanyar cika CPD (ci gaba da ƙwarewar ci gaba) bukatun abubuwan. Kolejoji da bayar da ra'ayoyi da yawa daga marasa lafiya da abokan aiki. An tsara wannan don nuna cewa sun dace da zamani kuma sun dace da aiki. Revalidation, a cewar BMA majalisar GMC mai aiki jam'iyyar shugaban Brian Keighley 2012, an yi nufin "don karfafa inganci a cikin kiwon lafiya ga marasa lafiya ta hanyar kai-kai, kimantawa, ci gaba da ilimin likitanci da kuma nuna aiki." Ya kuma bayyana cewa, "A cikin shekaru 10 da suka gabata an samu rudani da tashin hankali tsakanin wadanda suka yi amannar cewa kayan bincike ne ga wadanda ba su da kwarewa, maimakon tsari, tsarin ilimantar da mutum."<ref>"BMA – A background on revalidation". ''www.bma.org.uk''. Retrieved 5 February 2018.</ref>
Tun daga shekra ta 2012, an nuna damuwa da yawa ciki har da a cikin 2016, cewa ga ƙaramin likitoci "Ana buƙatar yawancin likitoci da su 'yi tunani' game da Mugayen Haɗarin da ba a Warware su ba (SUIs) da Bayanin Muhimmanci (SE) a matsayin wani ɓangare na horo na musamman. Don haka wannan na iya haifar da gagarumin nauyi na gudanarwa da kuma haifar da ninkin matsaloli biyu. ”<ref>"BMA – Revalidation". ''www.bma.org.uk''. Retrieved 5 February 2018.</ref>
Kamar yadda ta saba dokan likitanci, Bawa-Garba ta ci gaba da koyar da kayan karantarwa a cikin jakar kayan kwalliya a matsayin wani bangare na karatunta, ciki har da batun kula da Jack Adcock. Anyi amfani da wannan kayan akan ta, kodayake wane irin rikici aka samu. Kungiyar ta masu kare ta sun bayyana cewa ba a yi amfani da kundin jakar ta na intanet a shari'ar ta 2018 ba. Ba a yi amfani da fayil ɗin e-bayyane ba a cikin shari'ar 2015, amma ƙwararrun shaidu sun gani.
Wannan ya haifar da damuwar tsakanin likitocin cewa za su damu da kasancewa masu gaskiya a cikin karatun su.<ref name=":1">Dyer, Clare; Cohen, Deborah (2018). "How should doctors use e-portfolios in the wake of the Bawa-Garba case?". ''BMJ''. '''360''': k572. [[Doi (identifier)|doi]]:10.1136/bmj.k572. [[PMID (identifier)|PMID]] 29437673</ref><ref name=":1" />
== Amsawa ==
Akwai yarjejeniya mai yawa cewa anyi kurakurai masu tsanani a cikin maganin Adcock. Koyaya, an yi mahawara ta jama'a game da asali, mahallin da matsin lambar da likitoci ke aiki, da abin da ke faruwa idan aka yi kuskure. Tattaunawar tana kan batutuwan wane tsari ne da tsari ake aiwatarwa wadanda basa iya yin kuskure, kuma suna inganta damar gano su idan sun faru. Dangane da Dr Bawa-Garba, NHS Trust da ake magana a kanta ta fahimci akwai gazawar tsarin da matsin lamba wadanda suka taimaka ga mutuwar mara lafiya. Dr Bawa-Garba yana da kyakkyawan tarihi har zuwa lokacin. Dokta Jeeves Wijesuriya, shugaban ƙaramin kwamiti na likitocin na Medicalungiyar Likitocin Biritaniya (BMA), ya yi jayayya cewa waɗannan ƙarancin tsarin ba a kula da su yadda ya kamata ba a gwajin farko.<ref name=":2">"Why the case of Dr Hadiza Bawa-Garba makes doctors so nervous". ''www.newstatesman.com''. Retrieved 7 February 2018</ref><ref name=":2" /><ref name=":2" />
A ƙarshen watan Janairu 2018, shugaban majalisar BMA, Chaand Nagpaul, ya nuna damuwa kan tsoran likitoci da ƙalubalen yin aiki cikin matsi a cikin NHS. Ya bayyana cewa ba tare da tsabta daga Babban Kwamitin Kula da Lafiya (GMC) da sauransu ba, batutuwan da ke kewaye da yin rikodin karatun na ilmantarwa zai haifar da aikin karewa da gazawar koya daga kwarewa. BMA, a cikin amsa, sabili da haka, zai ɗauki matakai don yin hulɗa tare da GMC dangane da al'adun tsoro, zargi da gazawar tsarin. Har ila yau an haɗa da jagoran likitoci kan kimantawa da yin rikodin rikodi, da ƙaddamar da tsarin ba da rahoton kan layi.
[http://www.dauk.org Kungiyar Likitocin ta Burtaniya], wani kamfen da ƙungiyar neman taimako ga Doctors da NHS sun yi gangamin wayar da kan jama'a game da gazawar tsari a lamarin.
GMC ta fitar da Tambayoyi game da batun, suna rufe batutuwa kamar abin da likitoci ya kamata su yi idan suna da damuwa game da matakan ma'aikata da aikin nunawa.<ref>"Cunningham, Cicely (14 August 2018). "The court of appeal was right to reinstate Dr Hadiza Bawa-Garba | Cicely Cunningham". ''The Guardian''. [[ISSN (identifier)|ISSN]] 0261-3077. Retrieved 3 March 2020.</ref>
Gwamnatin Burtaniya ta gabatar da wasu sauye-sauye don mayar da martani game da lamarin, tare da wani rahoto da aka fitar a Yunin 2018.
== Hanyoyin haɗin waje ==
* [https://www.whatdotheyknow.com/request/460255/response/1128108/attach/2/FOI.SUI%20REPORT%20FOI%20Redacted.pdf Rahoton bincike game da lamarin da Asibiti]
* [https://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Crim/2016/1841.html Bawa-Garba v R - Jin Karar Kotun Kisan Kisan Kisa]
* [https://www.bailii.org/ew/cases/EWHC/Admin/2018/76.html GMC v Bawa-Garba - GMC tana bin sharewa daga Rajistar Kula da Lafiya]
* [https://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/2018/1879.html Bawa-Garba v GMC - Kira game da Kashewa daga Rajistar Likita]
* [https://www.nmc.org.uk/globalassets/sitedocuments/ftpoutcomes/2016/august/reasons-amaro-cccsh-36269-20160804.pdf Kwamitin Gudanar da Da'a da Kwarewa na Majalisar Nursing da Midwifery Council da Kwarewa kan Isabel Amaro]
*
* [http://www.ganfyd.org/index.php?title=The_Bawa_Garba_case Shafi game da shari'ar Bawa-Garba a likitan likitancin Burtaniya tare da cikakkun hanyoyin sadarwa da bayanai]
[[Category:Manhajan shari'ar likitanci]]
[[Category:Sarkakiyar harkan likitanci a Burtaniya]]
== Manazarta ==
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
es3pjhg0lgfeelfbty9y21q6rj2896b
Kimiyyar zamantakewar al'umma
0
21644
161502
92710
2022-07-26T13:10:56Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Social science]] to [[Kimiyyar zamantakewar al'umma]]: An rubuta sunan makalar da harshen ingilishi
wikitext
text/x-wiki
Kimiyyar zamantakewar al'umma ita ce reshen ilimin kimiyya wanda aka keɓe da shi don nazarin al'ummomi da alaƙar da ke tsakanin daidaikun al'ummomin. Kalmar an da anyi amfani da ita a baya don koma zuwa fannin ilimin halayyar dan adam, asalin "kimiyyar zamantakewar al'umma", wanda aka kafa a karni na 19. Baya ga ilimin halayyar dan adam, a yanzu ya kunshi fannoni daban-daban na ilimin boko, wadanda suka hada da ilimin halayyar dan adam, ilmin kimiya na kayan tarihi, tattalin arziki, labarin kasa, ilimin harshe, ilimin gudanarwa, karatun kafofin watsa labarai, kimiyyar siyasa, halayyar dan adam, da kuma tarihi. (Don ƙarin cikakken jerin ƙananan fannoni a cikin ilimin zamantakewar al'umma duba: Shafin kimiyyar zamantakewar jama'a.)
Masana kimiyyar zamantakewar al'umma suna amfani da hanyoyin da suka yi kama da na kimiyyar halitta a matsayin kayan aiki don fahimtar al'umma, don haka su bayyana kimiyya a cikin mahimmancin ma'anarta ta zamani. Masana kimiyyar zamantakewar al'umma masu fahimtar fassara, akasin haka, na iya amfani da sukar zamantakewar jama'a ko fassara ta alama maimakon gina ra'ayoyin da za a iya kirkirar su da karya, don haka ake bi da kimiyya ta hanyar da ta dace. A cikin aikin ilimin zamani, masu bincike galibi suna amfani da hanyoyi, ta hanyar amfani da hanyoyi da yawa (misali, ta hanyar haɗa duka bincike da ƙididdiga). Kalmar "binciken zamantakewar al'umma" ta kuma sami digiri na ikon mallaka kamar yadda masu aikatawa daga fannoni daban-daban suke da manufa iri daya.
== Tarihi ==
Tarihin kimiyyar zamantakewar al'umma ya fara ne a Zamanin wayewa bayan 1650, wanda ya ga juyin juya hali a cikin falsafar halitta, yana canza tsarin asali wanda mutane ke fahimtar abin da ke "kimiyya". Ilimin zamantakewar al'umma ya fito ne daga falsafar ɗabi'a ta lokacin kuma zamanin juyin juya hali ya rinjayi shi, kamar Juyin Masana'antu da Juyin Juya Halin Faransa. Kimiyyar zamantakewar al'umma ta samo asali ne daga ilimin kimiyya (gwaji da amfani), ko tsarin ilimin yau da kullun-ko ayyukan tsinkaye, da suka shafi ci gaban zamantakewar ƙungiya mai ma'amala.
Farkon ilimin kimiyyar zamantakewar al'umma a karni na 18 ya bayyana a cikin babban kundin sani na Diderot, tare da labarai daga Jean-Jacques Rousseau da wasu majagaba. Hakanan haɓakar ilimin zamantakewar al'umma ana nuna shi a cikin wasu ƙididdiga na musamman. Zamanin zamani ya ga "kimiyyar zamantakewar al'umma" da farko anyi amfani da shi azaman fagen fahimta mai banbanci. Ilimin kimiyar zamantakewar al'umma ya sami tasirin tasiri, mai da hankali kan ilmi dangane da ainihin ƙwarewar ƙwarewa mai kyau da guje wa mummunan abu; an kauce wa hasashen metaphysical. Auguste Comte yayi amfani da kalmar "science sociale" don bayyana fagen, wanda aka ɗauko daga ra'ayoyin Charles Fourier; Comte kuma ana kiran filin kamar ilimin kimiyyar zamantakewa.
Bayan wannan lokacin, hanyoyi biyar na ci gaba sun bullo a cikin ilimin zamantakewar al'umma, wanda Comte ya yi tasiri a wasu fannoni. Wata hanyar da aka ɗauka ita ce haɓakar binciken zamantakewar jama'a. An gudanar da manyan binciken ilimin lissafi a sassa daban-daban na Amurka da Turai. Émile Durkheim ne ya kirkiro da wata hanyar kuma, yana nazarin "bayanan zamantakewar jama'a", da Vilfredo Pareto, suna buɗe ra'ayoyi da dabarun mutum. Kashi na uku yana nufin ci gaba, wanda ya samo asali ne daga tsarin fasahar zamani da ake gabatarwa, wanda aka gano kuma aka fahimci al'amuran zamantakewar al'umma; wannan ya sami nasara daga adadi irin su Max Weber. Hanya ta huɗu da aka ɗauka, wacce take da tushe a fannin tattalin arziki, ta haɓaka kuma ta haɓaka ilimin tattalin arziki azaman kimiyya mai wahala. Hanya ta ƙarshe ita ce alaƙar ilimi da ƙimar jama'a; antipositivism da verstehen sociology na Max Weber da tabbaci sun nemi wannan bambancin. A cikin wannan hanyar, ka'idar (bayanin) da takardar sayan magani ba ta tattaunawa game da batun.
Tushen ilimin zamantakewar al'umma a Yamma yana haifar da kyakkyawar alaƙa tsakanin ci gaba da al'adun gargajiya na ilimin. A wasu mahallin, kamar na Italiyanci, ilimin zamantakewar al'umma a hankali ya tabbatar da kansa kuma ya sami wahalar tabbatar da dabarun ilimi sama da falsafa da tiyoloji (Cfr. Guglielmo Rinzivillo, La scienza e l'oggetto. Autocritica del sapere strategico, Milan, Franco Angeli edita , 2010, shafi na 51 e sg. <nowiki>ISBN 978-88-568-2487-2</nowiki>).
Kusan farkon karni na 20, falsafar wayewar kai ta kasance tana fuskantar kalubale a wurare daban-daban. Bayan amfani da ka'idoji na gargajiya tun daga karshen juyin juya halin kimiyya, fannoni da dama sun maye gurbin karatun lissafi don karatun gwaji da nazarin daidaito don gina tsarin ka'idoji. Ci gaban ƙaramin ilimin kimiyyar zamantakewar jama'a ya zama yana da yawa sosai a cikin hanyoyin. Halin da ake ciki na tsaka-tsaka da ladabtarwa na binciken kimiyya game da halayyar dan Adam, abubuwan zamantakewa da abubuwan da suka shafe shi, ya sanya yawancin ilmummukan kimiyyar da ke sha’awar wasu bangarorin na kimiyyar zamantakewa. Misalan ɓarnawar iyaka sun haɗa da fannoni masu tasowa kamar bincike na zamantakewar likita, ilimin halayyar ɗan adam, neuropsychology, bioeconomics da tarihi da zamantakewar kimiyyar. Ara, ana haɗa bincike na gwada yawa da hanyoyin ƙwarewa a cikin nazarin aikin ɗan adam da tasirinsa da sakamakonsa. A farkon rabin karni na 20, kididdiga ta zama horo na kyauta na lissafi. An yi amfani da hanyoyin ilimin lissafi da tabbaci.
A wannan zamani, Karl Popper da Talcott Parsons sun yi tasiri a ci gaban ilimin zamantakewar al'umma. Masu bincike suna ci gaba da neman dunkulalliyar yarjejeniya kan abin da hanya za ta iya samun iko da tsaftacewa don hada wata "babbar ka'ida" tare da dabaru daban-daban na matsakaitan ra'ayi wanda, tare da gagarumar nasara, ke ci gaba da samar da wasu tsare-tsare masu amfani don dimbin, bunkasa bankunan bayanai; don ƙarin, duba juriya. Ilimin zamantakewar al'umma na gaba mai zuwa ya kasance yana kunshe da yankuna daban-daban a cikin bincike na, kuma wani lokaci ya sha bamban wajen kusanci, filin.
Kalmar "kimiyyar zamantakewar al'umma" na iya nufin ko dai takamaiman ilimin kimiyya na al'umma wanda masu tunani suka kafa kamar Comte, Durkheim, Marx, da Weber, ko kuma gabaɗaya ga dukkan fannoni da ke wajen "ingantaccen kimiyya" da zane-zane. A ƙarshen karni na 19, ilimin kimiyyar zamantakewar al'umma ya kasance a fannoni biyar: fikihu da gyaran doka, ilimi, kiwon lafiya, tattalin arziki da kasuwanci, da fasaha.
A kusan farkon karni na 21, an bayyana fadada fannin tattalin arziki a cikin ilimin zamantakewar al'umma a matsayin mulkin mallaka.
== Rassa ==
in5se9ci0hvw5lqglzb1bm1b2a4o6ie
161504
161502
2022-07-26T13:13:42Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Kimiyyar zamantakewar al'umma''' ko ('''Social science''') a turance kenan, ita ce reshen ilimin kimiyya wanda aka keɓe da shi don nazarin al'ummomi da alaƙar da ke tsakanin daidaikun al'ummomin. Kalmar an da anyi amfani da ita a baya don koma zuwa fannin ilimin halayyar dan adam, asalin "kimiyyar zamantakewar al'umma", wanda aka kafa a karni na 19. Baya ga ilimin halayyar dan adam, a yanzu ya kunshi fannoni daban-daban na ilimin boko, wadanda suka hada da ilimin halayyar dan adam, ilmin kimiya na kayan tarihi, tattalin arziki, labarin kasa, ilimin harshe, ilimin gudanarwa, karatun kafofin watsa labarai, kimiyyar siyasa, halayyar dan adam, da kuma tarihi. (Don ƙarin cikakken jerin ƙananan fannoni a cikin ilimin zamantakewar al'umma duba: Shafin kimiyyar zamantakewar jama'a.)
Masana kimiyyar zamantakewar al'umma suna amfani da hanyoyin da suka yi kama da na kimiyyar halitta a matsayin kayan aiki don fahimtar al'umma, don haka su bayyana kimiyya a cikin mahimmancin ma'anarta ta zamani. Masana kimiyyar zamantakewar al'umma masu fahimtar fassara, akasin haka, na iya amfani da sukar zamantakewar jama'a ko fassara ta alama maimakon gina ra'ayoyin da za a iya kirkirar su da karya, don haka ake bi da kimiyya ta hanyar da ta dace. A cikin aikin ilimin zamani, masu bincike galibi suna amfani da hanyoyi, ta hanyar amfani da hanyoyi da yawa (misali, ta hanyar haɗa duka bincike da ƙididdiga). Kalmar "binciken zamantakewar al'umma" ta kuma sami digiri na ikon mallaka kamar yadda masu aikatawa daga fannoni daban-daban suke da manufa iri daya.
== Tarihi ==
Tarihin kimiyyar zamantakewar al'umma ya fara ne a Zamanin wayewa bayan 1650, wanda ya ga juyin juya hali a cikin falsafar halitta, yana canza tsarin asali wanda mutane ke fahimtar abin da ke "kimiyya". Ilimin zamantakewar al'umma ya fito ne daga falsafar ɗabi'a ta lokacin kuma zamanin juyin juya hali ya rinjayi shi, kamar Juyin Masana'antu da Juyin Juya Halin Faransa. Kimiyyar zamantakewar al'umma ta samo asali ne daga ilimin kimiyya (gwaji da amfani), ko tsarin ilimin yau da kullun-ko ayyukan tsinkaye, da suka shafi ci gaban zamantakewar ƙungiya mai ma'amala.
Farkon ilimin kimiyyar zamantakewar al'umma a karni na 18 ya bayyana a cikin babban kundin sani na Diderot, tare da labarai daga Jean-Jacques Rousseau da wasu majagaba. Hakanan haɓakar ilimin zamantakewar al'umma ana nuna shi a cikin wasu ƙididdiga na musamman. Zamanin zamani ya ga "kimiyyar zamantakewar al'umma" da farko anyi amfani da shi azaman fagen fahimta mai banbanci. Ilimin kimiyar zamantakewar al'umma ya sami tasirin tasiri, mai da hankali kan ilmi dangane da ainihin ƙwarewar ƙwarewa mai kyau da guje wa mummunan abu; an kauce wa hasashen metaphysical. Auguste Comte yayi amfani da kalmar "science sociale" don bayyana fagen, wanda aka ɗauko daga ra'ayoyin Charles Fourier; Comte kuma ana kiran filin kamar ilimin kimiyyar zamantakewa.
Bayan wannan lokacin, hanyoyi biyar na ci gaba sun bullo a cikin ilimin zamantakewar al'umma, wanda Comte ya yi tasiri a wasu fannoni. Wata hanyar da aka ɗauka ita ce haɓakar binciken zamantakewar jama'a. An gudanar da manyan binciken ilimin lissafi a sassa daban-daban na Amurka da Turai. Émile Durkheim ne ya kirkiro da wata hanyar kuma, yana nazarin "bayanan zamantakewar jama'a", da Vilfredo Pareto, suna buɗe ra'ayoyi da dabarun mutum. Kashi na uku yana nufin ci gaba, wanda ya samo asali ne daga tsarin fasahar zamani da ake gabatarwa, wanda aka gano kuma aka fahimci al'amuran zamantakewar al'umma; wannan ya sami nasara daga adadi irin su Max Weber. Hanya ta huɗu da aka ɗauka, wacce take da tushe a fannin tattalin arziki, ta haɓaka kuma ta haɓaka ilimin tattalin arziki azaman kimiyya mai wahala. Hanya ta ƙarshe ita ce alaƙar ilimi da ƙimar jama'a; antipositivism da verstehen sociology na Max Weber da tabbaci sun nemi wannan bambancin. A cikin wannan hanyar, ka'idar (bayanin) da takardar sayan magani ba ta tattaunawa game da batun.
Tushen ilimin zamantakewar al'umma a Yamma yana haifar da kyakkyawar alaƙa tsakanin ci gaba da al'adun gargajiya na ilimin. A wasu mahallin, kamar na Italiyanci, ilimin zamantakewar al'umma a hankali ya tabbatar da kansa kuma ya sami wahalar tabbatar da dabarun ilimi sama da falsafa da tiyoloji (Cfr. Guglielmo Rinzivillo, La scienza e l'oggetto. Autocritica del sapere strategico, Milan, Franco Angeli edita , 2010, shafi na 51 e sg. <nowiki>ISBN 978-88-568-2487-2</nowiki>).
Kusan farkon karni na 20, falsafar wayewar kai ta kasance tana fuskantar kalubale a wurare daban-daban. Bayan amfani da ka'idoji na gargajiya tun daga karshen juyin juya halin kimiyya, fannoni da dama sun maye gurbin karatun lissafi don karatun gwaji da nazarin daidaito don gina tsarin ka'idoji. Ci gaban ƙaramin ilimin kimiyyar zamantakewar jama'a ya zama yana da yawa sosai a cikin hanyoyin. Halin da ake ciki na tsaka-tsaka da ladabtarwa na binciken kimiyya game da halayyar dan Adam, abubuwan zamantakewa da abubuwan da suka shafe shi, ya sanya yawancin ilmummukan kimiyyar da ke sha’awar wasu bangarorin na kimiyyar zamantakewa. Misalan ɓarnawar iyaka sun haɗa da fannoni masu tasowa kamar bincike na zamantakewar likita, ilimin halayyar ɗan adam, neuropsychology, bioeconomics da tarihi da zamantakewar kimiyyar. Ara, ana haɗa bincike na gwada yawa da hanyoyin ƙwarewa a cikin nazarin aikin ɗan adam da tasirinsa da sakamakonsa. A farkon rabin karni na 20, kididdiga ta zama horo na kyauta na lissafi. An yi amfani da hanyoyin ilimin lissafi da tabbaci.
A wannan zamani, Karl Popper da Talcott Parsons sun yi tasiri a ci gaban ilimin zamantakewar al'umma. Masu bincike suna ci gaba da neman dunkulalliyar yarjejeniya kan abin da hanya za ta iya samun iko da tsaftacewa don hada wata "babbar ka'ida" tare da dabaru daban-daban na matsakaitan ra'ayi wanda, tare da gagarumar nasara, ke ci gaba da samar da wasu tsare-tsare masu amfani don dimbin, bunkasa bankunan bayanai; don ƙarin, duba juriya. Ilimin zamantakewar al'umma na gaba mai zuwa ya kasance yana kunshe da yankuna daban-daban a cikin bincike na, kuma wani lokaci ya sha bamban wajen kusanci, filin.
Kalmar "kimiyyar zamantakewar al'umma" na iya nufin ko dai takamaiman ilimin kimiyya na al'umma wanda masu tunani suka kafa kamar Comte, Durkheim, Marx, da Weber, ko kuma gabaɗaya ga dukkan fannoni da ke wajen "ingantaccen kimiyya" da zane-zane. A ƙarshen karni na 19, ilimin kimiyyar zamantakewar al'umma ya kasance a fannoni biyar: fikihu da gyaran doka, ilimi, kiwon lafiya, tattalin arziki da kasuwanci, da fasaha.
A kusan farkon karni na 21, an bayyana fadada fannin tattalin arziki a cikin ilimin zamantakewar al'umma a matsayin mulkin mallaka.
== Rassa ==
==Manazarta==
o8pzkibhyvrs0yg6u1ltzqipr6f3n6p
Shai Hills
0
21653
161491
92745
2022-07-26T12:09:00Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:Wiki_loves_earth_shia_hills_nipah_dennis_2019_031.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Wiki_loves_earth_shia_hills_nipah_dennis_2019_031.jpg|thumb|320x320px|Shai Hills]]
'''Shai Hills''' yanki ne kusa da gundumar Dodowa a gundumar Dangme ta Yamma na Babban yankin Accra na Ghana, arewacin Accra.
Shai ne fili ta hanyar yanayin kasa amma yana da tsaunukan tsaunuka. Duwatsu a cikin yankin Shai suna tushe ne ga wuraren fasa duwatsu da yawa.<ref>{{cite web|title=Directory - Stone Quarries in Ghana|url=http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/telephone_directory/category.php?ID=50|accessdate=25 October 2013}}</ref> Ciyawarta hadewa ce da ciyawar dazuzzuka, kuma dabbobin da ake samu a wurin sun hada da tsuntsayen dawa, tururuwa, biri da francolins.
== Yawon shakatawa ==
=== Shai Hills Resource Reserve ===
Shai Hills Resource Reserve yana da kilomita murabba'i 51 kuma shine mafi kusa da wurin shakatawa na namun daji zuwa Accra, kilomita 17 ne kawai idan aka kwatanta da Mole National Park da Kakum National Park.
== Sufuri ==
Ana amfani da Shai Hills ta tashar jirgin ƙasa a gabashin ɓangaren hanyar jirgin ƙasa, kuma hakika tashar jirgin ruwa ce.<ref>[http://www.internationalsteam.co.uk/trains/ghana02.htm More on the Railways of Ghana 2007]</ref>
== Duba kuma ==
* [[:en:Railway_stations_in_Ghana|Railway stations in Ghana]]
* [[:en:Quarry|Stone Quarry]]
== Manazarta ==
<references />
== Hanyoyin haɗin waje ==
* [http://ghanaweb-news.com/SHAI_HILLS_TRAINSTATION_BAHNHOF.aspx Tashar jirgin kasa]
t0v00icfz7c2eo7ud6p7hmofrev6wy1
Thierno Aliou,
0
21677
161799
93048
2022-07-27T09:02:59Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Thierno Aliou Bah''' (c. 1850 a Donghol - 23 Maris 1927 a Labé) ya kasance muhimmin marubucin Fula, malamin addini kuma ɗan siyasa a Fouta-Djalon, Faransa ta Yammacin Afirka.
==Farkon rayuwa==
Thierno Aliou ya fito ne daga Ali Kali Doukouré. Ali Kali asalinsa Bafulatani ne daga dangin Bah ko Ourourbhe. Koyaya, ya karɓi sunan Doukoure daga Sarakolle Chief wanda ya karɓe shi a Diafouna. Lokacin da jikansa, Thierno Malal ya ƙaura daga Diafouna (Mali ta zamani), ya zauna a Koin kusa da dutse, ya sa masa suna Diafouna sannan kuma ya sake sunansa na ƙarshe zuwa Bah, sunan asalin kakanninsa. Daga baya ya wuce zuwa Labé kuma ya haɗu da Karamoko Alpha a Dimbin wanda ya ba shi kyaututtuka da dukiya ga danginsa, amma ya gamsu da ƙaramar fili ga kabarinsa da ya tono kansa. Abin mamakin irin wannan kyawawan halayen, Karamoko Alpha ya sanya masa suna Imam Ratib - taken da ɗansa Thierno Abdourrahman ya gada, wanda ya yiwa Karamoko Alpha aiki a sabon fadarsa da ke Missidé Hindé (wanda daga baya aka bar shi ga dangin Modi Younoussa, kakan Thierno Diawo) Pellel) kuma ya mutu a can.A ƙarshe, bayan Karamoko Alpha ya zauna tabbatacce a Labé, sai ya aika a kirawo yaran Thierno Malal biyu da 'ya'yan bakwai na Thierno Abdourrahman. Ya mutu shekaru goma bayan haka, amma Imamancin da ya ba shi ya ci gaba da cin gado a cikin gidan Thierno Malal, ya wuce zuwa Thierno Mamadou Bano, Thierno Mamadou sannan kuma ga Thierno Aliou.
==Ilimi==
Thierno Aliou ya yi karatun Alqurani a gaban mahaifinsa Thierno Mamadou; ya kammala karatunsa na sakandare da na sakandare a makarantar manyan malamai guda uku na lokacin: kawunsa Thierno Abdoulaye Ndouyêdio, Thierno Boubacar Poti Séléyanké na Dimbin da Thierno Abdourrahmane Kaldouyanké na Sombili (wanda kuma ake kira Thierno Doura).Ya bi al'adun gargajiya na ilimin addinin Musulunci (tauhidi, yaren Larabci, adabi, nahawu, da sauransu). Ya kware a ilimin adabin larabci, wanda hakan ya bashi damar rubuta ayyuka da yawa a cikin wannan yaren kuma ya zama mai fassara ga Manyan Labé a duk lokacin da suke da baƙon Larabawa.
'''Lokaci a Bhoubha Ndian'''
Malaminsa na karshe (Thierno Doura) ya zabe shi a kan duk malaman Fouta don fassara wata wasika da shugabannin Larabawan Alamamy suka aiko; ta haka ne ya zama sananne fiye da kan iyakokin Fouta da Guinea.Alpha Ibrahima ya zabe shi a matsayin mai ba shi shawara kan lamuran addini; dansa Alpha Yaya ya rike shi a matsayin amintacce.Thierno Aliou ya sami ƙasa mai nisan kilomita 30 daga Labé bayan kawunsa Thierno Abdourrahmane Talibé ya aurar masa ɗayan yaransa mata kuma ya ba da shi a matsayin sadaki duk abubuwan da ya mallaka a ƙasar (dabbobi, filaye, amfanin gona, da sauransu). Sannan ya ɗauki sunan Thierno Aliou Bhoubha Ndian. Ya kasance a Bhouba Ndian tsawon shekaru 24, yana ba da adalci, yana karɓar ɗalibai daga dukkanin al'ummomin Fouta, musamman 'ya'yan sarakuna da masu martaba. Yana da kudin shiga ne kawai daga filayen sa da kuma kasuwancin sa don tallafawa bukatun dangin sa da daliban sa, tare da sake raba duk wata kyauta da aka bashi.
'''Lokaci a Madina'''
Ya koma Madina, kilomita 75 daga Labé a 1898. A can ya haɗu da kawunsa Modi Mamadou Samba, wanda ya aurar masa da ɗaya daga cikin yaransa mata. An kira shi sarkin Ourourbhé (Bah, Baldé) na Dowsaré Labé, Kolia, Manda Saran, Soumma, Fétoyambi da Woundoudi. Ya gina masallaci a wurin kuma ya sanya shi matattara ta ruhaniya.A lokacin mulkin mallaka na Faransa a Guinea ya zama babban alkalin Labé, amma babban dansa Thierno Siradiou ya maye gurbinsa a shekara ta 1914. Bayan sake fasalin tsarin mulki na 1912 an nada shi shugaban gundumar Donghora - rawar da ya karba ba tare da nuna farin ciki ba ga nacewar abokai da magoya bayansa wadanda ke tsoron zai fuskanci danniya wanda ya sami wasu masana a Fouta. Ya yi sarauta tsawon shekaru huɗu kuma ya zama tilas ya sauka daga mulki a 1916. Duk da haka, ya ci gaba da ayyukansa na al'adu da addini, gami da gabatarwa a taron masana na Afirka waɗanda Gwamnan Janar na Afirka ta Yamma ya shirya a Dakar.Thierno Aliou ya mutu a ranar 23 ga Maris 1927 yana da shekara 80. An binne shi a cikin wani fili kusa da babban masallacin wanda dansa Thierno Abdourrahmane, jikokinsa biyu El Hadj Ibrahima Caba da El Hadj Mamadou Badr, da El Hadj Aliou ke jagoranta a halin yanzu. Teli Laria jikan abokinsa Thierno Mahmoudou Laria wanda shi ma Limamin masallacin Labé ne.Thierno Aliou ya bar 'ya'ya da yawa: Thierno Siradiou, Karamoko Bano, Thierno Lamine, Thierno Mamadou, Thierno Abdoulaye, Karamoko Chaikou, Thierno Habib, Thierno Abdourrahmane, Aguibou Oubaidoullahi Dai, Assiatou, Oussoumâniuu , Diaraye, Kadiatou and Aissatou.
'''Bayani:''' (a Faransanci) "Tierno Aliou Bhoubha Ndiyan biography 1". www.diiwallabe.org. An adana daga asali ranar 24 Afrilu 2012. An dawo da shi 23 Nuwamba 2010. Bah, Thierno (1996). Yaƙin na Guinea (a Faransanci). KARTHALA Editions. shafi na. 30. <nowiki>ISBN 978-2-86537-687-2</nowiki>. Diari, Modi Amadou Laria (2004). Tarihin Diari: Karin bayanai daga rubuce-rubucen larabci na (a cikin Spanish
==Manazarta==
sl8nirl71kubjb9vbbxex0c3l62e1zz
Wikipedia:Sabbin editoci
4
21908
161714
161310
2022-07-26T21:01:41Z
AmmarBot
13973
Sabunta shafin sabbin editoci
wikitext
text/x-wiki
Wannan shafin ya na ƙunshe da sabbin editocin da sukayi rajista a Hausa Wikipedia. Robot yana sabunta wannan shafin duk bayan wasu sa'o'i. Kada ku gyara wannan shafin, duk chanjin da akayi, robot zaya yi overwriting din shi a lokacin sabunta shafin.
{| class="wikitable sortable"
!Numba
!Edita
!Gudummuwa
!Lokacin rajista
|-
|1
|[[User:Ebubechukwu1|Ebubechukwu1]]
|[[Special:Contributions/Ebubechukwu1|Gudummuwa]]
|Asabar, 23 ga Yuli 2022
|-
|2
|[[User:Mediacirebons|Mediacirebons]]
|[[Special:Contributions/Mediacirebons|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|3
|[[User:Natadiningrat|Natadiningrat]]
|[[Special:Contributions/Natadiningrat|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|4
|[[User:Rusdi-chan|Rusdi-chan]]
|[[Special:Contributions/Rusdi-chan|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|5
|[[User:Toshikenan|Toshikenan]]
|[[Special:Contributions/Toshikenan|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|6
|[[User:Freezetime|Freezetime]]
|[[Special:Contributions/Freezetime|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|7
|[[User:Babanigfs|Babanigfs]]
|[[Special:Contributions/Babanigfs|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|8
|[[User:Jarash|Jarash]]
|[[Special:Contributions/Jarash|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|9
|[[User:Beepilicious|Beepilicious]]
|[[Special:Contributions/Beepilicious|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|10
|[[User:MacCambridge|MacCambridge]]
|[[Special:Contributions/MacCambridge|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|11
|[[User:Montausir|Montausir]]
|[[Special:Contributions/Montausir|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|12
|[[User:Eragon Shadeslayer|Eragon Shadeslayer]]
|[[Special:Contributions/Eragon Shadeslayer|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|13
|[[User:JuicyWrld|JuicyWrld]]
|[[Special:Contributions/JuicyWrld|Gudummuwa]]
|Lahadi, 24 ga Yuli 2022
|-
|14
|[[User:Ecamzy|Ecamzy]]
|[[Special:Contributions/Ecamzy|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|15
|[[User:Jeojio3|Jeojio3]]
|[[Special:Contributions/Jeojio3|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|16
|[[User:Sidadcan|Sidadcan]]
|[[Special:Contributions/Sidadcan|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|17
|[[User:Ibrahim A Gwanki|Ibrahim A Gwanki]]
|[[Special:Contributions/Ibrahim A Gwanki|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|18
|[[User:BlueNiladri|BlueNiladri]]
|[[Special:Contributions/BlueNiladri|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|19
|[[User:MuntjacPassionné|MuntjacPassionné]]
|[[Special:Contributions/MuntjacPassionné|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|20
|[[User:Telephone Directory|Telephone Directory]]
|[[Special:Contributions/Telephone Directory|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|21
|[[User:Smoothcheeks|Smoothcheeks]]
|[[Special:Contributions/Smoothcheeks|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|22
|[[User:RenaatPeeters|RenaatPeeters]]
|[[Special:Contributions/RenaatPeeters|Gudummuwa]]
|Litinin, 25 ga Yuli 2022
|-
|23
|[[User:QubeCube|QubeCube]]
|[[Special:Contributions/QubeCube|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|24
|[[User:Realnews9|Realnews9]]
|[[Special:Contributions/Realnews9|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|25
|[[User:E231-200|E231-200]]
|[[Special:Contributions/E231-200|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|26
|[[User:Tsalhat|Tsalhat]]
|[[Special:Contributions/Tsalhat|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|27
|[[User:Yusufabdussalam810|Yusufabdussalam810]]
|[[Special:Contributions/Yusufabdussalam810|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|28
|[[User:Digitalera2025|Digitalera2025]]
|[[Special:Contributions/Digitalera2025|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|29
|[[User:Antimuonium|Antimuonium]]
|[[Special:Contributions/Antimuonium|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|30
|[[User:Mohamed 747|Mohamed 747]]
|[[Special:Contributions/Mohamed 747|Gudummuwa]]
|Talata, 26 ga Yuli 2022
|-
|}
boiuiqcuwfs4lo8hwwzl33gv5wom4e3
Kogin Nata
0
21956
161595
119950
2022-07-26T17:17:23Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kogin Nata''' ko '''Kogin Manzamnyama''' rafin ruwa ne na Kudancin [[Afirka]]. Kogi ne mai dawwama yana gudana a cikin [[Zimbabwe]] da [[Botswana]]. Yana da tsayin kilomita 330 daga tushen shi zuwa baki, kilomita 210 a Zimbabwe da 120 kilomita a Botswana. Jimlar yankin masu kamawa shine kilomita 24,585. Kogin ya samo asali ne daga Sandown (S20.425036˚, E28.180660˚), wani ƙaramin garin noma da ke kan mashigar ruwan Zimbabwe ta tsakiya kilomita 50 kudu maso yamma da Bulawayo kuma ya ƙare da [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]] (S20.348816˚, E26.240166˚) a cikin Botswana. Babu wata mafita daga kwanon gishirin wanda za'a iya ɗauka azaman “matacciyar teku” ta kudu. Manyan kogunan suna cikin yankin gonar kasuwanci inda kyawawan halaye da ayyukan noma suka haifar da kogin yana fuskantar ƙarancin rashi / ƙarancin ruwa. Aukar al'ajabi ya fara faruwa kusan kilomita 65 tare da tafkin kogin wanda ya nuna farkon faɗin kilomita 90 a Zimbabwe inda kogin ya ratsa ta yankunan noma na gari. A kan wannan shimfidar ne inda aka samu damar rarar yashi na kogin kuma al'ummomi sun dogara da ruwan kogin yashi domin amfanin gida, noma da kuma dabbobin. A cikin ƙasar Botswana Kogin Nata shi ne tushen ruwa ga danshin ruwan tekun [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]], inda yawancin nau'ikan ƙarancin rarraba ke bunƙasa.<ref>Hulsmans, 2006</ref> Musamman kogin Nata ya cika zuwa Sua Pan, yana malale sassan gabashin [[Botswana]] da kudu maso yammacin [[Zimbabwe]].
== Manazarta ==
* Ann Hulsmans, Sofie Bracke, Kelle Moreau, Bruce J. Riddoch, Luc De Meester and Luc Brendonck, ''Dormant egg bank characteristics and hatching pattern of the Phallocryptus spinosa (Anostraca) population in the Makgadikgadi Pans (Botswana)'', [[:en:Hydrobiologia|Hydrobiologia]], Springer Netherlands, Volume 571, Number 1 / November, 2006 ISSN 0018-8158 (Print) 1573–5117, pages 123-132 [https://doi.org/10.1007%2Fs10750-006-0233-x]
* Chris McIntyre (2008) ''Botswana: Okavango Delta, Chobe, Northern Kalahari'', Bradt publishers, 502 pages {{ISBN|1-84162-166-8}}
== Bayanin layi ==
k0hfqho6pt3wxxfixg4rjv8len9z5ih
161596
161595
2022-07-26T17:17:50Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kogin Nata''' ko '''Kogin Manzamnyama''' rafin ruwa ne na Kudancin [[Afirka]]. Kogi ne mai dawwama/gudana yana gudana a cikin [[Zimbabwe]] da [[Botswana]]. Yana da tsayin kilomita 330 daga tushen shi zuwa baki, kilomita 210 a Zimbabwe da 120 kilomita a Botswana. Jimlar yankin masu kamawa shine kilomita 24,585. Kogin ya samo asali ne daga Sandown (S20.425036˚, E28.180660˚), wani ƙaramin garin noma da ke kan mashigar ruwan Zimbabwe ta tsakiya kilomita 50 kudu maso yamma da Bulawayo kuma ya ƙare da [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]] (S20.348816˚, E26.240166˚) a cikin Botswana. Babu wata mafita daga kwanon gishirin wanda za'a iya ɗauka azaman “matacciyar teku” ta kudu. Manyan kogunan suna cikin yankin gonar kasuwanci inda kyawawan halaye da ayyukan noma suka haifar da kogin yana fuskantar ƙarancin rashi / ƙarancin ruwa. Aukar al'ajabi ya fara faruwa kusan kilomita 65 tare da tafkin kogin wanda ya nuna farkon faɗin kilomita 90 a Zimbabwe inda kogin ya ratsa ta yankunan noma na gari. A kan wannan shimfidar ne inda aka samu damar rarar yashi na kogin kuma al'ummomi sun dogara da ruwan kogin yashi domin amfanin gida, noma da kuma dabbobin. A cikin ƙasar Botswana Kogin Nata shi ne tushen ruwa ga danshin ruwan tekun [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]], inda yawancin nau'ikan ƙarancin rarraba ke bunƙasa.<ref>Hulsmans, 2006</ref> Musamman kogin Nata ya cika zuwa Sua Pan, yana malale sassan gabashin [[Botswana]] da kudu maso yammacin [[Zimbabwe]].
== Manazarta ==
* Ann Hulsmans, Sofie Bracke, Kelle Moreau, Bruce J. Riddoch, Luc De Meester and Luc Brendonck, ''Dormant egg bank characteristics and hatching pattern of the Phallocryptus spinosa (Anostraca) population in the Makgadikgadi Pans (Botswana)'', [[:en:Hydrobiologia|Hydrobiologia]], Springer Netherlands, Volume 571, Number 1 / November, 2006 ISSN 0018-8158 (Print) 1573–5117, pages 123-132 [https://doi.org/10.1007%2Fs10750-006-0233-x]
* Chris McIntyre (2008) ''Botswana: Okavango Delta, Chobe, Northern Kalahari'', Bradt publishers, 502 pages {{ISBN|1-84162-166-8}}
== Bayanin layi ==
lkz14foti551b4yf5a9o6pai7ivyxj7
161597
161596
2022-07-26T17:18:29Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kogin Nata''' ko '''Kogin Manzamnyama''' rafin ruwa ne na Kudancin [[Afirka]]. Kogi ne mai dawwama/gudana yana gudana a cikin [[Zimbabwe]] da [[Botswana]]. Yana da tsayin kilomita 330 daga tushen shi zuwa baki/gaba, kilomita 210 a Zimbabwe da 120 kilomita a Botswana. Jimlar yankin masu kamawa shine kilomita 24,585. Kogin ya samo asali ne daga Sandown (S20.425036˚, E28.180660˚), wani ƙaramin garin noma da ke kan mashigar ruwan Zimbabwe ta tsakiya kilomita 50 kudu maso yamma da Bulawayo kuma ya ƙare da [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]] (S20.348816˚, E26.240166˚) a cikin Botswana. Babu wata mafita daga kwanon gishirin wanda za'a iya ɗauka azaman “matacciyar teku” ta kudu. Manyan kogunan suna cikin yankin gonar kasuwanci inda kyawawan halaye da ayyukan noma suka haifar da kogin yana fuskantar ƙarancin rashi / ƙarancin ruwa. Aukar al'ajabi ya fara faruwa kusan kilomita 65 tare da tafkin kogin wanda ya nuna farkon faɗin kilomita 90 a Zimbabwe inda kogin ya ratsa ta yankunan noma na gari. A kan wannan shimfidar ne inda aka samu damar rarar yashi na kogin kuma al'ummomi sun dogara da ruwan kogin yashi domin amfanin gida, noma da kuma dabbobin. A cikin ƙasar Botswana Kogin Nata shi ne tushen ruwa ga danshin ruwan tekun [[Makgadikgadi Pan|Makgadikgadi Pans]], inda yawancin nau'ikan ƙarancin rarraba ke bunƙasa.<ref>Hulsmans, 2006</ref> Musamman kogin Nata ya cika zuwa Sua Pan, yana malale sassan gabashin [[Botswana]] da kudu maso yammacin [[Zimbabwe]].
== Manazarta ==
* Ann Hulsmans, Sofie Bracke, Kelle Moreau, Bruce J. Riddoch, Luc De Meester and Luc Brendonck, ''Dormant egg bank characteristics and hatching pattern of the Phallocryptus spinosa (Anostraca) population in the Makgadikgadi Pans (Botswana)'', [[:en:Hydrobiologia|Hydrobiologia]], Springer Netherlands, Volume 571, Number 1 / November, 2006 ISSN 0018-8158 (Print) 1573–5117, pages 123-132 [https://doi.org/10.1007%2Fs10750-006-0233-x]
* Chris McIntyre (2008) ''Botswana: Okavango Delta, Chobe, Northern Kalahari'', Bradt publishers, 502 pages {{ISBN|1-84162-166-8}}
== Bayanin layi ==
toat9w2283p82vgqjw5mul5ampsmmvb
Tabarya
0
22029
161752
96046
2022-07-27T07:22:56Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Taɓarya''' wata abace da ake amfani da ita a gida domin yin daka tare da turmi.<ref>https://hausadictionary.com/index.php?title=tabarya&redirect=no></ref>
== Manazarta ==
9i99vyzzejecjk44b2a2eo3qqd55ua5
Titi
0
22596
161807
102910
2022-07-27T09:27:39Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Raskelf MMB 05 East Coast Main Line (West Moor Road).jpg|thumb|Titi hannu daya na zuwa Dana dawowa]]
[[File:Wooden and bamboo facades of dwellings with sudare in a cobbled street of Gion, perspective effect with vanishing point, Kyoto, Japan.jpg|thumb|wani titi]]
[[File:Galtür - Jamtal 01.jpg|thumb|moto biye da titi]]
'''Titi''' shine shinfiɗaɗɗiyar hanyar kwalta wacce aka chakuɗata da kananan duwatsun kwaru (gravel). Titi na iya kasancewa me fadi ko gajere (single or dual line) aturance, haka Ana kasashi zuwa bangare da dama daga daya zuwa hudu yadanganta da yanda ake sonshi.
Sanannan akwai bangaren masu tafiya Dana dawowa (hannun zuwa Dana dawowa). Bayan haka Titi akwai na kasar Dana sama ma'ana na karkashin kasa musamman akasashen da suka cigaba.
[[File:Gorantla Main Road.jpg|thumb|Titi me hannu biyu-biyu]]
==Manazarta==
tp326b2dxd9ixgcmjb5nxuvtfqmunot
Takalmi
0
22763
161772
152882
2022-07-27T07:51:56Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Children's shoes at school in Ladakh.jpg|thumb|takalman yara.]]
[[File:Kirill's other shoes.JPG|thumb|takalmin zuwa aiki.]]
[[File:Reebok Royal Glide Ripple Clip shoe.jpg|thumb|takalmin fita gudu.]]
[[File:Foot binding shoes 1.jpg|thumb|Takalmin Mata na daki.]]
[[File:Combat boots IMGP8978.jpg|thumb|takalmin fada.]]
[[File:Sandals (4).jpg|thumb|takalmin sandal.]]
'''Takalmi''' dai shine abunda mutane suke sakawa a kafafuwansu (sawayensu) domin kariya daga hadurra irin na kaya, kwalba dakuma daukan chututtuka.
== Tarihi ==
Kalmar takalmi dai tasamo asaline daga fadi wasu cewa asalim kalmar itace " taka lumi" ma'ana karama kasa cikin kwanciyar hankali batare da tunanin wani abu zaisameka ba ko zaka taka wani abuba.
== Rabe-raben takalma ==
[[File:Football shoe.PNG|thumb|takalmin kwallon kafa.]]
Takalma nau'insu Nada yawa akwai, takalmin shiga ruwa, yaki, bikin, bayi, gini, daji, bacci, gudu, kwallo, motsa jiki, me dogon dudduge ( hill). Kuma akwai wadanda suka kebanta DA Mata dakuma na maza, yara da manya ds-ds. akwai takalmi Kala sittin da hudu am in I bincike daya gudanar.<ref>https://threadcurve.com/types-of-footwear/</ref>.<ref>https://www.shoezone.com/Womens/Womens-Shoe-Styles</ref>
== Manazarta ==
3uwm78uid49s2eme7v5gplzn7w3wlbn
Taguwa
0
23144
161753
101763
2022-07-27T07:27:01Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Colorful, kid, girl, cardigan, shirt, kids Fortepan 92826.jpg|thumb|yara sunsa riga]]
'''Tagguwa''' itace Riga wacce ake amfani da ita wajen rufe tsiraici ko ado.
==Asali==
Asali dai kalmar Taguwa kalmace wacce akace tasamo asaline daga wani bahause sunanshi "guwa" to dai kamar yadda aka Dani hausawa Ada mutane wanda suke amfani da ganye ko fata wajen rufe tsiraicinsu. Toshi guwa sai yakawo cigaba akan cigaban da hausawan wannan lokacin suke dashi nasaka fata ko ganye ajikinsu wacce tabashi daman samun fata ya fasa tsakiyanta ya cire wuya shi ne jama'a suka gani sai muke mamaki sai sukace " laa kalli taguwa" suna nufi tashi guwan.
Munada mau'ukan riguna ayanzu da dama domin kisan kowane irin yanayi da lokaci da irin kayan da yakamata mutum yasaka ajikinsa ayanayi nasanyi akwai rigar sanyi zafi, aiki, ruwan sama, shi
ga rafi, biki d
[[File:Kaftan kaftan.jpeg|thumb|Dogurriga na mata]]
s.
Haka kowacce kasa/gari da yadda suke saka rigar su yadan ganta da irin al'adarsu kuma kayanda babba zaisa da banbanci dana yaro haka mekudi da talaka haka mace da namiji ds. Kamar kasar turai sukan sunfi saka kananan riguna kalansu;
<nowiki>Kasashen turawa</nowiki>
* xford Button-Down Shirt.[[File:Ambigram Ideal, polysymmetrical logo printed on a green T-shirt.jpg|thumb|riga mai gajeren hannu ta gayu]]
[[File:Check shirt.jpg|thumb|Riga mai gida gida ta gayu mai dogon hannu]]
[[File:Wikipedia-T-Shirts Wikimedia Deutschland.jpg|thumb|[[File:Bethlehem Dress (Palestinian Thobe)-2.jpg|thumb|rigar larabawa]]mata suniga]]
[[File:Lars Jacob's kaftan & coat 2018.jpg|thumb|jacob yasa kaftan]]
[[File:Kaftan light blue
* Dress Shirt.
* Cuban Collar Shirt.
* Overshirt.
* Flannel Shirt.
* irt.
* Chambray.
* lassic Short Sleeve Shirt ds.
Kasashe hausawa
* Kaftani
* Shakwara
* Jamfa
* malin malik[[File:Emir Of Muri Alh Abbas Tafida.jpg|thumb|sarki DA fadawa Susa babban riga]]
* yar ciki.
Haka sauran kasashe suma sunada kalar nasu rigunan wadanda ba wannanba.
64bo9ogy8g4df7fqalrqmcpzgt62mvs
161766
161753
2022-07-27T07:33:56Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[File:Colorful, kid, girl, cardigan, shirt, kids Fortepan 92826.jpg|thumb|yara sunsa riga]]
[[File:Kaftan kaftan.jpeg|thumb|Dogurriga na mata]]
[[File:Ambigram Ideal, polysymmetrical logo printed on a green T-shirt.jpg|thumb|riga mai gajeren hannu ta gayu]]
[[File:Check shirt.jpg|thumb|Riga mai gida gida ta gayu mai dogon hannu]]
[[File:Wikipedia-T-Shirts Wikimedia Deutschland.jpg|thumb|[[File:Bethlehem Dress (Palestinian Thobe)-2.jpg|thumb|rigar larabawa]]mata suniga]]
[[File:Lars Jacob's kaftan & coat 2018.jpg|thumb|jacob yasa kaftan]]
[[File:Kaftan light blue]]
[[File:Emir Of Muri Alh Abbas Tafida.jpg|thumb|sarki DA fadawa Susa babban riga]]
'''Tagguwa''' itace Riga wacce ake amfani da ita wajen rufe tsiraici ko ado.
==Asali==
Asali dai kalmar Taguwa kalmace wacce akace tasamo asaline daga wani bahause sunanshi "guwa" to dai kamar yadda aka Dani hausawa Ada mutane wanda suke amfani da ganye ko fata wajen rufe tsiraicinsu. Toshi guwa sai yakawo cigaba akan cigaban da hausawan wannan lokacin suke dashi nasaka fata ko ganye ajikinsu wacce tabashi daman samun fata ya fasa tsakiyanta ya cire wuya shi ne jama'a suka gani sai muke mamaki sai sukace " laa kalli taguwa" suna nufi tashi guwan.
==Ire-iren riguna==
Munada nau'ikan riguna ayanzu da dama domin kisan kowane irin yanayi da lokaci da irin kayan da yakamata mutum yasaka ajikinsa ayanayi nasanyi akwai rigar sanyi zafi, aiki, ruwan sama, shiga rafi, biki da sauransu.
Haka kowacce kasa/gari da yadda suke saka rigar su yadan ganta da irin al'adarsu kuma kayanda babba zaisa da banbanci dana yaro haka mekudi da talaka haka mace da namiji ds. Kamar kasar turai sukan sunfi saka kananan riguna kalansu;
'''Na Kasashen turawa'''
* xford Button-Down Shirt.
* Dress Shirt.
* Cuban Collar Shirt.
* Overshirt.
* Flannel Shirt.
* irt.
* Chambray.
* lassic Short Sleeve Shirt ds.
'''Kasashe hausawa'''
* Kaftani
* Shakwara
* Jamfa
* malin malik
* yar ciki.
Haka sauran kasashe suma sunada kalar nasu rigunan waɗanda ba wannan ba.
==Manazarta==
7r55607a1x99txt68azhn7165w10gpp
161767
161766
2022-07-27T07:35:49Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Colorful, kid, girl, cardigan, shirt, kids Fortepan 92826.jpg|thumb|yara sunsa riga]]
[[File:Kaftan kaftan.jpeg|thumb|Dogurriga na mata]]
[[File:Ambigram Ideal, polysymmetrical logo printed on a green T-shirt.jpg|thumb|riga mai gajeren hannu ta gayu]]
[[File:Check shirt.jpg|thumb|Riga mai gida gida ta gayu mai dogon hannu]]
[[File:Wikipedia-T-Shirts Wikimedia Deutschland.jpg|thumb|[[File:Bethlehem Dress (Palestinian Thobe)-2.jpg|thumb|rigar larabawa]]mata suniga]]
[[File:Lars Jacob's kaftan & coat 2018.jpg|thumb|jacob yasa kaftan]]
[[File:Kaftan light blue.jpg|thumb]]
[[File:Emir Of Muri Alh Abbas Tafida.jpg|thumb|sarki DA fadawa Susa babban riga]]
'''Tagguwa''' itace Riga wacce ake amfani da ita wajen rufe tsiraici ko ado.
==Asali==
Asali dai kalmar Taguwa kalmace wacce akace tasamo asaline daga wani bahause sunanshi "guwa" to dai kamar yadda aka Dani hausawa Ada mutane wanda suke amfani da ganye ko fata wajen rufe tsiraicinsu. Toshi guwa sai yakawo cigaba akan cigaban da hausawan wannan lokacin suke dashi nasaka fata ko ganye ajikinsu wacce tabashi daman samun fata ya fasa tsakiyanta ya cire wuya shi ne jama'a suka gani sai muke mamaki sai sukace " laa kalli taguwa" suna nufi tashi guwan.
==Ire-iren riguna==
Munada nau'ikan riguna ayanzu da dama domin kisan kowane irin yanayi da lokaci da irin kayan da yakamata mutum yasaka ajikinsa ayanayi nasanyi akwai rigar sanyi zafi, aiki, ruwan sama, shiga rafi, biki da sauransu.
Haka kowacce kasa/gari da yadda suke saka rigar su yadan ganta da irin al'adarsu kuma kayanda babba zaisa da banbanci dana yaro haka mekudi da talaka haka mace da namiji ds. Kamar kasar turai sukan sunfi saka kananan riguna kalansu;
'''Na Kasashen turawa'''
* xford Button-Down Shirt.
* Dress Shirt.
* Cuban Collar Shirt.
* Overshirt.
* Flannel Shirt.
* irt.
* Chambray.
* lassic Short Sleeve Shirt ds.
'''Kasashe hausawa'''
* Kaftani
* Shakwara
* Jamfa
* malin malik
* yar ciki.
Haka sauran kasashe suma sunada kalar nasu rigunan waɗanda ba wannan ba.
==Manazarta==
or8gauh8wmjhpcyy2w54jjxjl6a79lt
161768
161767
2022-07-27T07:39:21Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
[[File:Colorful, kid, girl, cardigan, shirt, kids Fortepan 92826.jpg|thumb|yara sunsa riga]]
[[File:Kaftan kaftan.jpeg|thumb|Dogurriga na mata]]
[[File:Ambigram Ideal, polysymmetrical logo printed on a green T-shirt.jpg|thumb|riga mai gajeren hannu ta gayu]]
[[File:Check shirt.jpg|thumb|Riga mai gida gida ta gayu mai dogon hannu]]
[[File:Wikipedia-T-Shirts Wikimedia Deutschland.jpg|thumb|[[File:Bethlehem Dress (Palestinian Thobe)-2.jpg|thumb|rigar larabawa]]]]
[[File:Lars Jacob's kaftan & coat 2018.jpg|thumb|jacob yasa kaftan]]
[[File:Kaftan light blue.jpg |thumb|Mata sun saka riguna]]
[[File:Emir Of Muri Alh Abbas Tafida.jpg|thumb|sarki da fadawa Sunsa babban riga]]
'''Tagguwa''' itace Riga wacce ake amfani da ita wajen rufe tsiraici ko ado.
==Asali==
Asali dai kalmar Taguwa kalmace wacce akace tasamo asaline daga wani bahause sunanshi "guwa" to dai kamar yadda aka Dani hausawa Ada mutane wanda suke amfani da ganye ko fata wajen rufe tsiraicinsu. Toshi guwa sai yakawo cigaba akan cigaban da hausawan wannan lokacin suke dashi nasaka fata ko ganye ajikinsu wacce tabashi daman samun fata ya fasa tsakiyanta ya cire wuya shi ne jama'a suka gani sai muke mamaki sai sukace " laa kalli taguwa" suna nufi tashi guwan.
==Ire-iren riguna==
Munada nau'ikan riguna ayanzu da dama domin kisan kowane irin yanayi da lokaci da irin kayan da yakamata mutum yasaka ajikinsa ayanayi nasanyi akwai rigar sanyi zafi, aiki, ruwan sama, shiga rafi, biki da sauransu.
Haka kowacce kasa/gari da yadda suke saka rigar su yadan ganta da irin al'adarsu kuma kayanda babba zaisa da banbanci dana yaro haka mekudi da talaka haka mace da namiji ds. Kamar kasar turai sukan sunfi saka kananan riguna kalansu;
'''Na Kasashen turawa'''
* xford Button-Down Shirt.
* Dress Shirt.
* Cuban Collar Shirt.
* Overshirt.
* Flannel Shirt.
* irt.
* Chambray.
* lassic Short Sleeve Shirt ds.
'''Kasashe hausawa'''
* Kaftani
* Shakwara
* Jamfa
* malin malik
* yar ciki.
Haka sauran kasashe suma sunada kalar nasu rigunan waɗanda ba wannan ba.
==Manazarta==
ena5i6cwus62fotbjy8yhrjld98sz5r
Stanley Ubumneme Udenkwor
0
23163
161505
105707
2022-07-26T13:19:51Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Stanley Ubumneme Udenkwor''' (An haife shi ranar 1 ga watan Mayu, 1981) a Awka-Etiti, Nijeriya. Shi haifaffen Nijeriya ne, ƙwararren ɗan ƙwallan kasar Poland.<ref>https://web.archive.org/web/20130921060136/http://www.pfl.az/upload/arxiv/200405/oyuncustats200405.pdf</ref>
== Ayyuka ==
Udenkwor ya fara wasansa a kasarsa ta Najeriya yana wasa da Jasper United . A cikin 2001, Udenkwor ya koma Poland kuma ya sanya hannu tare da Polonia Warsaw . Udenkwor cikin nasara ya nemi fasfo na Poland, sannan kuma ya zama ɗan ƙasa. Ya zama bakar fata dan Afirka na biyu da ya zama dan kasar Poland, dayan kuma Emmanuel Olisadebe, wanda ya ci gaba da taka leda a kungiyar ta Poland. Ba zato ba tsammani Olisadebe ya kuma fara aikin sa a Jasper United. Wasan kwallon kafa na gaba shi ne ya sanya hannu kan Ok forcie Warszawa, kafin ya ba da lokaci a Premier League ta Azerbaijan tare da Neftchi Baku . Daga nan ya koma Ingila ya koma Gainsborough Trinity, wadanda ke taka leda a gasar League North, wanda ke mataki na 6 na kwallon kafa ta Ingila. Da farko manajan kulob din Paul Mitchell ne ya ba Udenkwor gwaji, kuma bayan da ya ci kwallaye uku-uku a karawar farko da ya yi, an ba shi kwangilar gajere.
Kasancewarsa a Gainsborough ya kasance an rufe shi sosai a cikin kafofin watsa labarai na gida, musamman saboda gaskiyar cewa yayin Polonia Warsaw ya fito a Gasar UEFA Champions League, wanda hakan sanannen abu ne mai ban sha'awa ga kowane ɗan wasa da ke wasa a wannan matakin a wasan Ingilishi. Stanley ya kuma kasance tare da The Northolme tare da Tam Vo da Lhereux Menga, 'yan asalin Faransa biyu da aka haifa a gaba wadanda suka fito daga Afirka kamar kansa, amma dukansu sun ci gaba daga kungiyar ta Faransa wacce ba ta League ba.
Bayan wasanni biyar kacal, daya daga cikinsu shine wanda kungiyar ta sha kashi a gida a hannun Barnet daci 3-1 a zagayen farko na gasar cin kofin FA, kungiyar ta Trinity ta saki Stanley bayan ya kasa yin abinda yakamata ya tsawaita kwantiragin nasa, haka nan kuma ya gaza rayuwa. babban tsammanin masu goyon bayan Triniti da manajansa. Bayan da kungiyar ta sake shi, ya koma Poland ya sanya hannu a kan Podbeskidzie Bielsko-Biała, sannan daga baya ya ci gaba da taka leda a Mazur Karczew kafin ya koma Chrobry Głogów.<ref>http://www.90minut.pl/kariera.php?id=3375</ref>
== Manazarta ==
q16b0f0c03b26r19b0nuuqex38v7efs
Sylvanus Okpala
0
23164
161745
101940
2022-07-27T07:11:03Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Sylvanus Okpala''' (An haife shi ranar 5 ga watan Satumba, 1961). Ya kasance ɗan wasan kwallon kafa ne Wanda ya bugawa Nageria sannan yayi ritaya daga baya.<ref>http://www.sunnewsonline.com/webpages/sports/2007/dec/15/sports-15-12-2007-001.htm</ref>
== Nasarori ==
Okpala ya buga wa kungiyar kwallon kafa ta Enugu Rangers kwallon kafa, CS Marítimo da CD Nacional a gasar Laliga ta Portugal.
Okpala ya buga wa kungiyar kwallon kafa ta Najeriya wasa a wasannin bazara na 1980 da 1988. Ya kuma taka leda a kungiyar da ta dauki Kofin Kasashen Afirka a 1980.
A ranar 8 ga Nuwamba 2011, Sylvanus ya zama mataimakin manajan kungiyar ta kasa.<ref>https://www.foradejogo.net/player.php?player=196109050001</ref>
== Manazarta ==
sh1g8o6ssy83b3lo40uhgk35mbhjndv
Tarayyar afrika
0
23321
161774
125384
2022-07-27T07:59:06Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Tarayyar Afirka''' ko '''African Union (AU)''' a turence. tarayya ce da ta samo asali daga yunƙurin shugaba Hailie Selassie na ƙasar Itofiya da kuma shugaba Kwame Nkrumah na ƙasar Ghana a yunƙurinsu na haɗe ƙasashen Afirka su zama abu guda. Wannan ya biyo bayan rugujewar ƙungiyar ƙasashen Afirka mai suna (Union of Independent African States) wacce ta rayu tsawon shekarun da basu wuce uku zuwa huɗu ba (1958 – 1963). <ref>https://www.bbc.com/hausa/topics/c404vnd2685t</ref>
Waccar ƙungiya ta haɗa ƙasashen Afirka guda uku ne kawai wanda kuma hakan ya biyo bayan kaɗa ƙuri’ar cin ‘yancin-gashin-kai da ƙasar Guinea ta yi wanda ya haifar da katsewar samar da tallafin da take samu daga uwar-gijyarta Faransa wanda ya yi sanadiyar jefa ƙasar cikin mayuwacin halin tattalin arziƙi kuma hakan ta haifar da samun bashi daga ƙasar Ghana wacce ita ke da ƙarfin tattalin arziƙi a matsayin ƙasa mai ‘yancin kai a wannan lokaci.
Wannan shi ne dalilin da ya haifar da haɗuwar Nkrumah da Ahmed Seku Touré su tattauna a Conakry babban birnin Guinea don tallafawa ƙasar ta Guinea wanda kuma shi ya haifar da kafa wannan ƙungiya ta nan take kasancewa su waɗannan mutane guda biyu suna daga cikin jaruman ‘yan gwagwarmayar ƙwatar ‘yancin ƙasashen Afirka daga mulkin danniya na Turawan mulkin mallaka. Wannan ƙungiya ta haɗa ƙasashen Guinea da Ghana inda kuma daga bisani ƙasar Mali ta shiga cikinsu a Shekara 1960 dukkansu a ƙarƙashin shugabannin ƙasashen uku.<ref>https://m.dw.com/ha/najeriya-au-ta-nemi-a-hau-teburin-sulhu/a-55355390</ref>
==Tarihi==
Amma Oxfam International (2012) suna ganin cewa tarihin kafuwar Tarayyar Afirka (AU) da magabaciyarta ƙungiyar Haɗin kan Afirka (OAU) ya faro ne tun daga Guguwar neman haɗin kan ƙasashen Afirka mai taken “Pan-Africa” a cikin ƙarni na 21 da kuma sha’awar da shugabannin Afirka suke da ita ta haɗe ƙasashen na Afirka su zama abu guda don cin moriyar tattalin arziƙin juna da kuma taimakawa talakawan ƙashen na Afirika.
<ref>https://iqna.ir/ha/news/3483717/tarayyar-afrika-ta-kori-sudan-daga-cikin-mambobinta</ref>>
==Tutar Tarayyar Afirka==
'''OAU'''
Bayan wancan tunani da kuma yunƙuri da waɗancan shugabanni guda biyu suka ɗauki shekaru suna yi, a taron da aka gabatar a Addis Ababa babban birnin Itofiya a ranar 25 ga watan Mayu na 1963, ƙasashe 30 daga cikin ƙasashe 32 na Afirka masu ‘yancin kai, suka rattaba hannu kan yarjejeniyar kafa wannan ƙungiya ta haɗin kan Afirka mai suna Organization of African Union a Turance kuma abar taƙaitawa da (OAU). Kafin shekarar ta ƙare suma sauran biyun suka rattaba nasu hannun. Sai dai daga baya a shekarar 1985 ƙasar Maroko ta fita daga wannan ƙungiya.
'''OAU/AEC'''
Tun wancan lokaci da aka kafa wannan ƙungiya ta ci gaba da gudanar da tarurrukanta don tattauna yadda za a kawo ci gaba mai ɗorewa a yankin Afirka. Daga cikin irin waɗannan tarurruka an gudanar da wani a jahar Lagos ta Najeriya a shekarar 1980 inda suka tattauna kan jadawalin gudanar da ayyuka. Wannan tattaunawa ta fito fili bayan da waɗannan shugabanni suka sake zama a Abuja ta Najeriya a shekarar 1991 zaman da ya kai ga ƙirƙirar Kwamatin Tattalin Arziƙin Afirka “African Economic Community (AEC)”. Tun daga shekarar 1994, Tarayyar ta kama aiki da waɗannan ƙudurori guda biyu (Yarjejeniyar farko ta 1963 da kuma yarjejeniyar Abuja ta 1991).
==Manazarta==
en70aydpsm6a2li7yebhodsvmjr3rau
Larry Izamoje
0
23377
161544
105176
2022-07-26T16:26:13Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi 24 ga Fabrairu 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a Najeriya da Afirka gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a Legas, Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a jihar Kano kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, Switzerland.<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
9f5bojm4eflvjvmo7608z77qxbppixb
161545
161544
2022-07-26T16:26:47Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi ranar 24 ga watan Fabrairun 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a Najeriya da Afirka gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a Legas, Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a jihar Kano kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, Switzerland.<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
kohyy0hn1tpqolupke03gp2axd0pjep
161546
161545
2022-07-26T16:27:15Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi ranar 24 ga watan Fabrairun 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a [[Najeriya]] da Afirka gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a Legas, Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a jihar Kano kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, Switzerland.<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
ojqv5q4uilqdilr4urkm55rmqtkrrvv
161547
161546
2022-07-26T16:27:57Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi ranar 24 ga watan Fabrairun 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a [[Najeriya]] da [[Afirka]] gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a [[Legas]], Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a jihar Kano kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, Switzerland.<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
gxkfqlk32u3xhkbmdkqjayzrdvhpswx
161548
161547
2022-07-26T16:28:56Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi ranar 24 ga watan Fabrairun 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a [[Najeriya]] da [[Afirka]] gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a [[Legas]], Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a [[jihar Kano]] kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, Switzerland.<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
b5fazuxf59ukdq6a2fvx6e2r7d0wj3w
161549
161548
2022-07-26T16:29:49Z
Ibkt
10164
/* Farkon Rayuwa */
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Larry Izamoje''' (an haifeshi ranar 24 ga watan Fabrairun 1962). Ya fara aikin Rediyon wasanni a [[Najeriya]] da [[Afirka]] gaba ɗaya lokacin da ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM a [[Legas]], Najeriya, a 2002. An haife shi a Onitsha, Najeriya, shine yaro na hudu a cikin iyali tara. Yana da aure, yana da yara uku.
== Farkon Rayuwa ==
Izamoje ya halarci Cibiyar Ci gaba da Ilimi, Warri kafin ya halarci Jami'ar Legas daga 1981 zuwa 1984, inda ya kammala digirinsa na farko (Bachelor Class of Honors) a fannin Ilimin zamantakewa. Ya yi hidimar bautar kasa (NYSC) a [[jihar Kano]] kuma ya kasance ya samu lambar yabo ta NYSC ta jihar Kano saboda ƙwazo. Ya kasance memba na kwamitin edita na NYSC Newsletter na jihar Kano a lokacin hidimar sa ta 1984/85. Izamoje ya koma makaranta don samun digirin digirgir a fannin ilimin halayyar dan adam a shekarar 1986 daga jami’ar Legas kuma ya sami digirin digirgir a shekarar 2012 daga Makarantar Kasuwanci, Lausanne, [[Switzerland]].<ref>http://www.vanguardngr.com/2009/09/eagles-must-show-100-commitment-%E2%80%94-izamoje/</ref>
== Farkon Aiki ==
Lokacin da ya koma Jami'ar Legas a 1985 don samun digiri na biyu, Izamoje ya yi aiki a matsayin mai ba da rahoto mai zaman kansa a ƙarƙashin Ernest Okonkwo a Gidan Rediyon Tarayya na Najeriya (FRCN) . Daga 1986 zuwa 1990, Izamoje ya kasance yana aiki da Concord Press, yana aiki a matsayin mai ba da rahoto na wasanni, zartarwa na ci gaba, da Mataimakin editan wasanni. Ya shiga jaridar Mail da ta lalace yanzu a matsayin editan wasanni a ƙarshen 1990 kuma ya yi aiki na ɗan lokaci a DBN-TV Lagos kafin ya kafa Brila Sports, kamfani mai ba da shawara da wasanni, mai teburin hannu na biyu da kujera da kuma rubutun hannu na biyu, a 1992.<ref>http://www.nigeriastandardnewspaper.com/ED34sport.php</ref>
== Brilla FM ==
Izamoje ya kafa Gidan Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM kuma ya kasance shugaba kuma Shugaba, gidan rediyon wasanni na farko a Najeriya da Afirka, ya fara aiki a 2002. Izamoje ya bude tashar sa ta biyu a Mpape Hill Abuja a watan Janairun 2007. A cikin 2011, Larry Izamoje ya sake buga wani muhimmin ci gaba lokacin da Rediyon Wasanni 88.9 Brila FM ya buɗe tashoshinsa na Kaduna da Onitsha yayin da yake ci gaba da shirin faɗaɗa cikin sauri.
== Kyaututtuka da Kungiyoyi ==
A shekarar 2007, kungiyar tsofaffin daliban jami’ar Legas ta karrama Izamoje saboda gudunmawar da ya bayar ga al’ummar Najeriya ta hanyar aikin jarida.
Izamoje ya lashe lambar yabo ta NYSC Merit Award ga jihar Kano a shekarar 1985, lambar yabo ta marubuci ta shekarar (1995) daga Kungiyar Marubutan Wasanni ta Najeriya (SWAN), lambar yabo ta NUJ/UAC don ƙwarewa a aikin jarida 1988, lambar yabo ta ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙwallon ƙafa ta Legas. aikin jarida na 2002, Success Digest Male Entrepreneur of the year award 2002, lambar karni na 21 don samun nasara a cikin fara aikin Radio Radio a Najeriya (2003), TeloComm Humanity award don hidimar nakasassu a 2003 zuwa 2006, Gidauniyar Ƙasa ta Kyauta don Kyautatawa ga ɗan adam da ginin ƙasa (2003), da lambar yabo ta Marubutan Wasanni na Shekara daga Zakarun Wasanni a 2004. Ya kasance mai ɗaukar fitila ta Olympics a Alkahira a watan Yunin 2004 lokacin da Torch Olympic ya kai ziyararsa ta farko a Afirka tun lokacin da aka fara wasannin Olympics na zamani. A cikin watan Afrilu 2005 an ba shi suna wani baje kolin tsofaffin ɗalibai da mahalarta taron karawa juna sani ta Ƙungiyar Ƙungiyoyin Watsa Labarai ta Amurka, Las Vegas.<ref>http://www.vanguardngr.com/2013/05/salem-university-honours-larry-izamoje/</ref>
== Manazarta ==
c53koxm5gu93x0404fv3xwqdkvdlsk9
Stella Saaka
0
23592
161506
105751
2022-07-26T13:21:01Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Stella Saaka''' 'yar gwagwarmayar kare hakkin mata ta Ghana ce da ke gundumar Talensi na yankin Gabas ta Tsakiya ta Ghana. An sani cewa mata a yankin na Gabas ta Tsakiya na fuskantar matsaloli wajen samun filaye. Duk da haka an san ta a matsayin mace daya tilo da ta yi nasarar gamsar da masarautun gargajiya da na kananan hukumomi don rabuwa da kadada 29 na mata manoma 30 a gundumar Talensi.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.ghanaianews.com/2019/03/26/u-s-ambassador-honours-stella-saaka-with-ghana-woman-of-courage-award/|title=U.S Ambassador honours Stella Saaka with 'Ghana Women of Courage' Award|date=2019-03-26|website=Ghanaian News|language=en-US|access-date=2019-09-13}}</ref> A cikin 2019, Stephanie Sullivan, jakadiyar Amurka ta karrama ta da lambar yabo ta Matar Jaruntaka ta Ghana. A yanzu ita ce sakatariyar shirya yankin na Mata a Dandalin Aikin Noma (WAP), aikin gwamnati wanda Hukumar Raya Ƙasa ta Amurka (USAID) ta ɗauki nauyinsa.<ref>{{Cite web|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghananews-women-s-right-activist-ghana-s-2019-woman-of-courage.html|title=Women’s right activist Ghana’s 2019 ‘Woman of Courage’|date=2019-03-28|website=Graphic Online|url-status=live|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://gh.usembassy.gov/ambassador-sullivan-honors-stella-saaka-with-ghana-woman-of-courage-award/|title=Ambassador Sullivan Honors Stella Saaka with "Ghana Woman of Courage" Award|date=2019-03-26|website=U.S. Embassy in Ghana|language=en-US|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.africanews.com/2019/03/26/ambassador-sullivan-honors-stella-saaka-with-ghana-woman-of-courage-award/|title=Ambassador Sullivan Honors Stella Saaka with "Ghana Woman of Courage" Award|last=AfricaNews|date=2019-03-26|website=Africanews|language=en|url-status=live|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://dailyguidenetwork.com/stella-saaka-receives-us-woman-of-courage-award/|title=Stella Saaka Receives US Woman of Courage Award|date=2019-03-26|website=DailyGuide Network|language=en-US|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.graphicbusinessonline.com/agric/women-in-agric-urged-to-form-alliances|title=Women in agric urged to form alliances|last=Baafi|first=Ama Amankwah|website=Graphic Business Online|language=en-gb|access-date=2019-09-13}}</ref>
==Bayan fage==
Ita da matan 30 sun yi amfani da kadada 29 na gona don yin noma kuma wannan ya taimaka wa matan samun ƙarin kuɗin shiga don tallafa wa iyalansu. Ƙoƙarin da ta yi ya haifar da raguwar ƙauracewar mata a lokacin noman rani saboda yanzu mata da yawa na neman hanyoyin ba da gudummawa ga tattalin arziƙi a gundumar Talensi. Bugu da ƙari, Saaka ta hanyar siyasa ta yi nasarar shawo kan jagorancin gargajiya na Talensi don haɗa mata cikin tsarin ci gaban gundumar da yanke shawara. Har zuwa yau, ita da takwarorinta na WAP wakilan gundumar su ne a lokacin Shirye -shiryen Shirya Matsakaici na Majalisar.<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://www.pulse.com.gh/apo/ambassador-sullivan-honors-stella-saaka-with-ghana-woman-of-courage-award/zck5xcq|title=Ambassador Sullivan Honors Stella Saaka with "Ghana Woman of Courage" Award|date=2019-03-26|website=Pulse Ghana|url-status=live|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ghananewsagency.org/social/u-s-mission-in-accra-awards-ghanaian-woman-of-courage-nominee-147461|title=U.S Mission in Accra awards Ghanaian Woman of Courage nominee|website=ghananewsagency.org|access-date=2019-09-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/U-S-Mission-in-Accra-awards-Ghanaian-Woman-of-Courage-nominee-733501|title=U.S Mission in Accra awards Ghanaian Woman of Courage nominee|website=www.ghanaweb.com|language=en|access-date=2019-09-13}}</ref>
== Manazarta ==
gxl448p34fr05z8qk6y9jyipvrks4zt
Bikin Boaram
0
23722
161656
107203
2022-07-26T19:45:41Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Bikin Boaram''' biki ne na girbi na shekara -shekara wanda sarakuna da mutanen Talensis ke yi a yankin Gargajiya, ta Bongo da ke Yankin Gabashin Gana. Yawancin lokaci ana yin bikin tsakanin watannin Oktoba da Nuwamba.<ref>{{Cite web|title=Festival {{!}} The Embassy of the Republic of Ghana, Berlin, Germany|url=https://ghanaemberlin.de/travel-tourism/festival/|access-date=2020-08-21|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|title=Festivals Ghana - Easy Track Ghana|url=https://www.easytrackghana.com/cultural-overview-ghana_festivals.php|access-date=2020-08-21|website=www.easytrackghana.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Festivals|url=http://www.gattagh.com/events.html|access-date=2020-08-21|website=www.gattagh.com}}</ref>
== Bukukuwa ==
A lokacin bikin, ana yin hadaya ga alloli.<ref>{{Cite web|title=The Republic of Ghana Embassy Berlin Germany|url=http://h2829516.stratoserver.net/tourism/index.html|access-date=2020-08-21|website=h2829516.stratoserver.net}}</ref><ref>{{Cite web|last=Boateng|first=Kwabena|date=2015-09-12|title=List of festivals in Ghana|url=http://ghanaculturepolitics.com/list-of-festivals-in-ghana/|access-date=2020-08-21|website=GhanaCulturePolitics|language=en-US}}</ref>
== Muhimmanci ==
Ana yin bikin don yin godiya ga alloli da kakanni bayan girbe amfanin gona da kuma ba da lafiya da ƙarfi a duk lokacin aikin gona.<ref>{{Cite web|last=Adjorlolo|first=Ruth Abla|date=November 21, 2018|title=Chiefs and People of Baare celebrate Boaram Festival|url=https://www.gbcghanaonline.com/entertainment/boaram-festival-of-the-people-of-baare-celebrated-in-talensi-district/2018/|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=GBC Ghana Online}}</ref><ref>{{Cite web|title=Boaram Festival – FIANDAD GHANA LIMITED|url=https://www.fiandadghanalimited.com/boaram-festival/|access-date=2020-08-21|language=en-US}}</ref>
== Manazarta ==
hdm7w96gp0y1euf6q3j2epoymve5v5y
Kwame Pianim
0
23800
161659
107168
2022-07-26T19:51:41Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Andrews Kwame Pianim''' shahararren masanin tattalin arziƙin kasuwancin Ghana ne,<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Ken-Agyapong-backs-Pianim-s-laziness-comment-266635|title=Ken Agyapong backs Pianim's 'laziness' comment|website=www.ghanaweb.com|language=en|access-date=2017-10-17}}</ref> kuma mai ba da shawara kan saka hannun jari. Bayan shekaru goma a matsayin fursunonin siyasa, ya yi takara a 1996 don tsayawa takarar shugabancin Ghana. Sauya giya, ya sami nasara a matsayin ɗan kasuwa a Accra.
== Ilimi ==
Kwame Pianim ya halarci Makarantar Achimota don karatun sakandare. Yana rike da B.A. Darajoji Biyu a Tattalin Arziki da Kimiyyar Siyasa daga Jami'ar New Brunswick, Kanada (1963) da MA a Tattalin Arziki daga Jami'ar Yale (1964), Amurka.<ref>{{cite web|url=http://www.oaa84.com/DinnerDance.aspx|title=Archived copy|accessdate=2013-08-15|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131206164433/http://www.oaa84.com/DinnerDance.aspx|archivedate=2013-12-06}}</ref>
== Iyali ==
Ya auri wata mata 'yar kasar Holland mai suna Cornelia Pianim. Theiransu ƙaramin ɗansu Elkin Kwesi Pianim (an haife shi a shekara ta 1970), Kwalejin Vassar ta horar da mai ba da kuɗi na kamfani, ta auri babbar jaridar watsa labarai ta duniya Elisabeth Murdoch; Kwame Pianim yana da jikoki biyu na Rupert Murdoch, wato Cornelia da Anna Pianim.
== Sana'ar siyasa ==
An kama shi tare da gungun sojoji ciki har da Sgt. Akata Pore a ranar 23 ga Nuwamban 1982 bayan kwace wani bangare na Barikin Barikin Gondar, Sansanin Burma a cikin wani yunƙurin juyin mulkin da ya ɓace.
Yunkurin da ya yi na tsayawa takarar zaɓen shugaban ƙasa na 1996 a kan tikitin New Patriotic Party ta dama-dama ta ɓarke lokacin da Kotun Koli ta yanke hukuncin tsayar da wata doka mai rikitarwa da ke hana mutanen da aka samu da laifin cin amanar kasa rike mukamin gwamnati, koda kuwa an aikata irin wannan ayyukan a lokacin lokuta. na mulkin da bai dace ba.
Biyo bayan hukuncin Kotun, ya yi murabus daga siyasa don mayar da hankali kan ayyukan sirri a fagen tattalin arzikin ci gaba.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/07/24/AR2006072400639_pf.html|title=Ghana Finds Politics at Odds With Economics|work=[[Washington Post]]|agency=Washington Post Foreign Service|date=April 16, 1995|accessdate=October 12, 2016|last=Buckley|first=Stephen}}</ref>
== Aikin tattalin arziki da kuɗi ==
A matsayinsa na masanin tattalin arziƙi, falsafar sa tana da yawa, amma jigon jigo ya kasance muhimmin rashin jituwa tsakanin ajandar tattalin arziƙin ƙasashe matalauta, ko abin da yakamata ya zama ajandar tattalin arzikin su, da fifikon tsarin Bretton Woods. Ya yi aiki a matsayin Jami’in Binciken Tattalin Arziki a Majalisar Dinkin Duniya, New York (1964 - 1970), kuma ya kasance Babban Sakatare na Ma’aikatar Kudi da Tsarin Tattalin Arziki na Ghana, (1970 - 1972). Daga baya ya yi aiki a matsayin Mataimakin Manajan Darakta, Kamfanin Ghana Aluminum Products Limited, Tema kuma a matsayin Shugaba na New World Investments, yanzu NewWorld Renaissance Securities gidan dillali da bankin saka hannun jari. Shi ne tsohon Babban Darakta na Ghana Cocobod.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/business/bunhill-yorkshires-battle-of-the-big-cheeses-1359267.html|title=BUNHILL : Yorkshire's battle of the big cheeses|date=1996-10-20|work=The Independent|access-date=2017-10-17|language=en-GB}}</ref>
== Ayyukan kwanan nan ==
Ya taba zama shugaban Hukumar Kula da Amfani da Jama'a (PURC) na Ghana, babban kwamiti wanda aka dorawa alhakin kula da daidaita wutar lantarki da amfani da ruwa. Sai dai ya yi murabus a watan Disambar 2007 sakamakon sabani da gwamnatin NPP mai mulki a lokacin John A. Kufuor. Shine Shugaban Kungiyar Tsohuwar Achimotans.<ref>{{Cite web|url=http://www.oldachimotan.net|title=Old Achimotan Association|website=www.oldachimotan.net|access-date=2017-10-17}}</ref> Kwame Pianim shine shugaban kwamitin Daraktocin Bankin United Bank for Africa (UBA) Ghana Limited, Airtel Communications (Ghana), Bayport Financial Services (Ghana) da Makarantar Kasa da Kasa ta Ghana, babbar jami'ar koyar da ilimin al'adu da al'adu da yawa na Ghana.
== Manazarta ==
3i3ghxquwnhnp7d85fp2twn2lg3owhe
Tsibirin Volkeno
0
23881
161811
107589
2022-07-27T09:39:23Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
Dutsen Volkeno wato '''Dutse mai aman wuta''' yana fashewa a cikin ɓawon wani abu mai yawan duniya, kamar Duniya, wanda ke ba da damar lava mai zafi, tokar aman wuta, da gas don tserewa daɗakin magma a ƙasa. A doron kasa, galibi ana samun duwatsu masu aman wuta inda faranti tectonic ke rarrabewa ko jujjuyawa, kuma galibinsu ana samun su ƙarƙashin ruwa. Misalinsu, tsaunin tsakiyar teku, kamar Tsakiyar Tekun Atlantika, yana da tsaunukan wuta da faranti tectonic daban-daban ke haifar da su yayin da Ring na Wuta na Pacific yana da tsaunukan wuta da faranti tectonic masu juyawa suka haifar. Har ila yau, dutsen mai aman wuta na iya samuwa a inda ake shimfiɗawa da raɗaɗin faranti na ɓawon burodi, kamar a cikin Rift na Gabashin Afirka wda Wells Gray-Clearwater volcanic field da Rio Grande Rift a Arewacin Amurka.<ref>Young, Davis A. (2003). "Volcano". Mind over Magma: The Story of Igneous Petrology. Archived from the original on November 12, 2015. Retrieved August 13, 2021</ref> An yi hasashen Volcanism da ke nesa da iyakokin faranti ya taso daga tsintsayen madaukai daga kan iyakar -mayafi, 3,000 kilometres (1,900 mi) zurfi a cikin Duniya.Wannan yana haifar da dutsen mai fitad da wuta, wanda hotspot ɗin Hawai misali ne. Galibi ba a ƙirƙiri aman wuta a inda faranti tectonic biyu ke zamewa juna.
== Asalin Kalma ==
Kalmar Volkeno wato dutsen mai fitad da wuta ta samo asali ne daga sunan Vulcano, tsibiri mai aman wuta na Tsibirin Aeolian na Italiya wanda sunansa kuma ya fito ne daga Vulcan, allahn wuta a cikin tatsuniyoyin Roma. . Nazarin dutsen mai fitad da wuta ana kiranta volcanology wato ilimin kimiyyar volkeno, wani lokacin da ake rubuta vulcanology.
== Manazarta ==
4ldh7ku7spc9zmh8wlnabqa133uu5ah
Tarihin Ilimin Kasa da Duwatsu na Turai
0
23996
161783
108096
2022-07-27T08:44:28Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Ilimin Kimiyyar Kasa da Duwatsu''' na Kasashen Turai "geology of Great Britain" sannanen ial'amari ne dangane da shaharar sa. A dalilin faruwar al'amura daban daban na tarihi, kasa mai girma Turai tana da arzikin wuraren kawa na duniya akan kasashen nahiyoyinta kamar Kasar Ingila, Wales da Scotland. Duwatsu tsaffi masu dumbin shekaru nan a fannika daban daban na kasashen.<ref>Toghill, Peter (2000). The Geology of Britain: An Introduction. Shrewsbury: Swan Hill Press. <nowiki>ISBN 1-85310-890-1</nowiki>.</ref>
== Bayani ==
Binciken seismographical ya nuna cewa ɓarnar Duniya a ƙasa da Biritaniya ta kasance daga 27 zuwa 35 km (17 zuwa 22 mil) kauri. Ana samun tsofaffin duwatsun duwatsun a arewa maso yammacin Scotland kuma sun girmi fiye da rabin shekarun duniya . Ana tsammanin waɗannan duwatsun suna ƙarƙashin yawancin Burtaniya (ko da yake rijiyoyin burtsatse sun shiga cikin 'yan kilomita kaɗan na farko kawai), amma na gaba suna bayyana sosai a saman a Brittany da Channel Islands . Ana samun ƙaramin duwatsu a kudu maso gabashin Ingila.<ref>Pound, Matthew J.; O’Keefe, Jennifer M. K.; Nuñez Otaño, Noelia B.; Riding, James B. (5 December 2018).</ref>
== Manazarta ==
mkjgdxfzojm15nyyquo1l73wjdp1c5y
Timothy Chimezie Ikeazor,
0
24042
161805
108188
2022-07-27T09:22:53Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
Chief '''Timothy Chimezie Ikeazor''', SAN lauyan Najeriya ne.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-1-59221-286-6</ref>
==Farkon Rayuwa da karatu ==
An haife shi a 1930 a Obosi, Jihar Anambra ga Eugene Keazor (Mataimakin Kwamishinan 'yan sanda mai ritaya a tsohuwar Yankin Gabashin Najeriya da Misis N. Ikeazor (uwargidan farko ta asalin Igbo) kuma jikan Igwe Israel Eloebo Iweka, Sarkin Obosi kuma Injiniyan Igbo na farko (ya yi karatu a Kwalejin Imperial, London) kuma marubuci ɗan asalin asalin tarihin Igbo-1922.
Chimezie Ikeazor ya yi karatu a Makarantar Grammar Dennis Memorial, Onitsha, Jihar Anambra, daga nan ya wuce zuwa Jami'ar London, inda ya sami Digiri a Ilimin Tauhidi sannan daga baya ya karanta Shari'a a Kwalejin King a London . An kira shi zuwa Bar a Lincoln's Inn London a 1960.
==Aiki==
Ya dawo Najeriya kuma nan da nan ya shiga aikin Lauya, inda ya kafa tsarin Shari'a Ikeazor da Iweka a Onitsha, tare da dan uwansa Rob Iweka (wanda daga baya zai zama Babban Lauyan Jihar Anambra, Najeriya ). Lokacin da aka soke wannan aikin, ya kafa Practice a asusu na kansa a Legas, yana gina ƙaƙƙarfan haƙƙin ɗan adam da Dokar Gudanarwa, wanda ya kasance yana da babban aiki na pro-bono ga abokan cinikin da ke fuskantar tuhuma. Wannan don fassara zuwa cikin tashin hankali da kuma sauƙaƙe ƙirƙirar ƙungiyar Taimakon Lauyoyin Najeriya, tare da Cif Solomon Lar da Cif Debo Akande, waɗanda suka rikide zuwa cikakkiyar halittar Dokar ta hanyar Dokar Taimakon Shari'a ta 1977 (daga baya Dokar Taimakon Shari'a).
An nada shi Babban Lauyan Najeriya (SAN) - kwatankwacin Lauyan Sarauniya - a 1986, sannan daga baya Igwe (Sarki) da Majalisar Sarakunan Obosi kuma ya zauna a Majalisar Sarakunan Obosi, tun 1986. An kuma ba shi lambar girmamawa Doctor of Laws Degree (LL. D) ta Jami’ar Nnamdi Azikiwe - Awka, Najeriya saboda gudunmawar da ya bayar a harkar Shari’a a Najeriya. Kwanan nan ya yi bikin cika shekaru 80 da haihuwa, inda ya ba shi damar shiga cikin ƙungiyar 'yan asalin Ito-Ogbo na Obosi, wanda ya ƙunshi fitattun dattawan da ke cikin al'umma waɗanda suka kai shekaru masu tarihi.
Cif Ikeazor ya shiga cikin shekaru da yawa a cikin yanke hukunci da dama na shari’a a cikin Dokar Gudanarwa, musamman Anyebe V The State (1986) 1 SC 87 (Rufin ikon Babban Lauyan Ƙasa don kafa ko ɗaukar alhakin gurfanar da kai a Najeriya) ; da kuma kwanan nan da yawa Ƙararrakin Zaɓuɓɓuka da suka haɗa da sashe masu rikitarwa na Dokar Tsarin Mulki.<ref>Onyeze, Michael O. (1997) Course of Destiny and the Royal Feat: Life, Business Enterprises and the Royal Rulership of His Royal Highness Igwe J.O. Mamah, Ohabuenyi 1 of Umuozzi (Enyi Ndi Igbo), Deputy Chairman, Enugu State Council of Chiefs, Vougasen Ltd, p. 81</ref>
== Manazarta ==
ckwagctoqj5gkpqxms9u0ukx4fcgz6c
161806
161805
2022-07-27T09:24:31Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
Chief '''Timothy Chimezie Ikeazor''', SAN (An haife shi a shekarar 1930) a Obosi Jihar Anambra. lauyan Najeriya ne.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-1-59221-286-6</ref>
==Farkon Rayuwa da karatu ==
An haife shi a 1930 a Obosi, Jihar Anambra ga Eugene Keazor (Mataimakin Kwamishinan 'yan sanda mai ritaya a tsohuwar Yankin Gabashin Najeriya da Misis N. Ikeazor (uwargidan farko ta asalin Igbo) kuma jikan Igwe Israel Eloebo Iweka, Sarkin Obosi kuma Injiniyan Igbo na farko (ya yi karatu a Kwalejin Imperial, London) kuma marubuci ɗan asalin asalin tarihin Igbo-1922.
Chimezie Ikeazor ya yi karatu a Makarantar Grammar Dennis Memorial, Onitsha, Jihar Anambra, daga nan ya wuce zuwa Jami'ar London, inda ya sami Digiri a Ilimin Tauhidi sannan daga baya ya karanta Shari'a a Kwalejin King a London . An kira shi zuwa Bar a Lincoln's Inn London a 1960.
==Aiki==
Ya dawo Najeriya kuma nan da nan ya shiga aikin Lauya, inda ya kafa tsarin Shari'a Ikeazor da Iweka a Onitsha, tare da dan uwansa Rob Iweka (wanda daga baya zai zama Babban Lauyan Jihar Anambra, Najeriya ). Lokacin da aka soke wannan aikin, ya kafa Practice a asusu na kansa a Legas, yana gina ƙaƙƙarfan haƙƙin ɗan adam da Dokar Gudanarwa, wanda ya kasance yana da babban aiki na pro-bono ga abokan cinikin da ke fuskantar tuhuma. Wannan don fassara zuwa cikin tashin hankali da kuma sauƙaƙe ƙirƙirar ƙungiyar Taimakon Lauyoyin Najeriya, tare da Cif Solomon Lar da Cif Debo Akande, waɗanda suka rikide zuwa cikakkiyar halittar Dokar ta hanyar Dokar Taimakon Shari'a ta 1977 (daga baya Dokar Taimakon Shari'a).
An nada shi Babban Lauyan Najeriya (SAN) - kwatankwacin Lauyan Sarauniya - a 1986, sannan daga baya Igwe (Sarki) da Majalisar Sarakunan Obosi kuma ya zauna a Majalisar Sarakunan Obosi, tun 1986. An kuma ba shi lambar girmamawa Doctor of Laws Degree (LL. D) ta Jami’ar Nnamdi Azikiwe - Awka, Najeriya saboda gudunmawar da ya bayar a harkar Shari’a a Najeriya. Kwanan nan ya yi bikin cika shekaru 80 da haihuwa, inda ya ba shi damar shiga cikin ƙungiyar 'yan asalin Ito-Ogbo na Obosi, wanda ya ƙunshi fitattun dattawan da ke cikin al'umma waɗanda suka kai shekaru masu tarihi.
Cif Ikeazor ya shiga cikin shekaru da yawa a cikin yanke hukunci da dama na shari’a a cikin Dokar Gudanarwa, musamman Anyebe V The State (1986) 1 SC 87 (Rufin ikon Babban Lauyan Ƙasa don kafa ko ɗaukar alhakin gurfanar da kai a Najeriya) ; da kuma kwanan nan da yawa Ƙararrakin Zaɓuɓɓuka da suka haɗa da sashe masu rikitarwa na Dokar Tsarin Mulki.<ref>Onyeze, Michael O. (1997) Course of Destiny and the Royal Feat: Life, Business Enterprises and the Royal Rulership of His Royal Highness Igwe J.O. Mamah, Ohabuenyi 1 of Umuozzi (Enyi Ndi Igbo), Deputy Chairman, Enugu State Council of Chiefs, Vougasen Ltd, p. 81</ref>
== Manazarta ==
sxqs2xur7uqplpxkzx853f18j7ozlcn
Alok Sharma
0
24152
161642
108521
2022-07-26T19:28:35Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Alok Sharma''' (an haife shi 7 watan Satumba, shekarar alif ta 1967) [[Birtaniya|ɗan]] [[Ɗan siyasa|siyasan Burtaniya ne da]] ke aiki a matsayin Shugaban COP26 kuma Ministan Ƙasa a Ofishin Majalisar tun daga shekara ta 2021. Sharma ya yi murabus daga mukaminsa na baya a matsayin Sakataren Harkokin Kasuwanci don jagorantar COP26. Sharma tana riƙe da cikakken matsayin Majalisar. Sharma ya kasance dan majalisa mai ra'ayin mazan jiya (MP) don Karatun Yammaci tun 2010 .
Sharma ya yi aiki a gwamnatin Firayim Minista [[Theresa May]] a matsayin Karamin Ministan Gidaje daga shekara ta 2017 zuwa shekara ta 2018 da kuma Karamin Ministan Ayyuka daga shekara ta 2018 zuwa shekara ta 2019. [[Boris Johnson|A cikin 2019, Firayim Minista Boris Johnson]] ya nada shi a cikin Majalisar Minista a matsayin Sakataren Harkokin Ci gaban Kasashen Duniya . An kara masa girma zuwa Sakataren Harkokin Kasuwanci, Makamashi da Dabarun Masana'antu a sake fasalin majalisar ministocin 2020, ofishin da ya yi aiki har zuwa shekara ta 2021.
== Rayuwar farko da aiki ==
An haifi Sharma a [[Agra]], arewacin Indiya, amma ya koma Karatu tare da iyayensa lokacin yana ɗan shekara biyar kuma yana da tarbiyyar Hindu. Mahaifinsa Prem ya shiga cikin siyasar Conservative a cikin Karatu kuma ya zama shugaban yankin Berkshire na Conservatives kuma ya taimaka kafa Abokan Majalisun Conservative na Indiya. An taso Sharma a cikin unguwannin Karatu na Earley da Whitley Wood kuma ya halarci Kwalejin Gabatarwa, Karatun Makarantar Blue Coat a Sonning da Jami'ar Salford, daga inda ya kammala karatun digiri tare da BSc a Fisik ɗin Aiki tare da Lantarki a shekara alif ta 1988.
Sharma daga baya ya cancanta a matsayin mai ba da lissafi, ya yi horo tare da Deloitte Haskins &amp; Sells a [[Manchester]] kafin ya koma cikin shawarar kuɗi na kamfanoni tare da Nikko Securities sannan Skandinaviska Enskilda Banken, inda ya riƙe manyan mukamai a London, [[Stockholm]] da [[Frankfurt]] . Sharma ya kasance mai ba da shawara ga abokan ciniki a cikin kamfanoni da kamfanoni masu zaman kansu kan haɗin kan iyakoki da saye, jerin abubuwa da sake fasalin.
Sharma Gwamna ne na wata makarantar firamare ta cikin Karatu. A baya ya yi aiki a matsayin Shugaban kwamitin siyasa na kwamitin harkokin tattalin arziki na Bow Group.
== Aikin siyasa ==
=== Dan majalisa ===
An zaɓi Sharma a matsayin ɗan takarar Jam'iyyar Conservative na mazabar Reading West a shekara ta 2006. Ya kuma an zabe a matsayin MP for Karatun West a shekara ta 2010 janar zaben, inda ya lashe a mafiya yawa daga 6.004 bayan da ja da baya daga cikin Labor MP Martin Salter .
A babban zaben shekarar shekara ta 2015 an sake zabensa tare da karin rinjaye na 6,650.
A babban zaben shekarar 2017, ya lashe kujerar sa da ragin ragi, mafi rinjaye na 2,876. Lokacin da aka sake zaɓen shi, Sharma ya rubuta a shafin sa na yanar gizo: "Bayan na girma a cikin Karatu kuma kasancewa mutumin Karatu na cikin gida, na yi farin ciki da aka sake zaɓen ni a mazaba a garin na."
A babban zaben shekara ta 2019 Sharma ya haɓaka rinjayen sa zuwa 4,117.
=== Aikin majalisa na farko (2010–2016) ===
Sharma ya yi aiki a matsayin memba na Kwamitin Zaɓin Kimiyya da Fasaha tsakanin watan Yuli shekara ta 2010 da Fabrairu 2011 da Kwamitin Zaɓin Baitulmali tsakanin Satumba 2014 da Maris 2015.
Sharma ya kasance Mataimakin Shugaban Jam'iyyar Conservative daga 2012 zuwa 2015 kuma shugaban cocin Conservative Friends of India a 2014.
A watan Satumbar 2011, an nada Sharma Sakatare mai zaman kansa na Majalisar (PPS) ga Mark Hoban, Sakataren Kudi na Baitulmali . A lokacin da yake PPS, Sharma ya zauna a kan wasu kwamitocin lissafin jama'a da suka haɗa da lissafin kuɗi guda biyu, Dokar Gyaran Banki ta shekara ta 2013 da Dokar fansho ta shekara ta 2011. Ya kuma yi aiki a matsayin PPS ga Sir Oliver Letwin, tsohon Chancellor na Duchy na Lancaster wanda ke da cikakken alhakin Ofishin Majalisar .
Bayan mutuwar masu keke biyu a Purley akan Thames, Sharma ya yi kamfen a shekara ta 2014 don tsawaita zaman gidan yari ga waɗanda aka yanke wa hukuncin kisa ta hanyar tuƙi mai haɗari. Sharma ya fara muhawara a Majalisar kan batun kuma ya goyi bayan takarda kai, wanda iyalan wadanda abin ya shafa suka fara, wanda ya sami sa hannun sama da guda 55,000.
Sharma ya yi fafutuka don rage adadin manyan motoci na farko a cikin jiragen ƙasa da ke aiki a babbar hanyar Yammacin Turai tsakanin Karatu da London. A watan Janairun shekara ta 2015, ya gudanar da taro tare da Ministan Railway Claire Perry da Babban Daraktan Manajan Daraktan Yammacin Yammacin Turai Mark Hopwood don tattauna shawarwari don haɓaka ƙarfin Aji don rage cunkoso.
A cikin 2016, an nada Sharma a matsayin "Wakilin kayayyakin more rayuwa a Indiya" na Firayim Minista.{{Ana bukatan hujja|date=February 2019}}
=== Karamin Ministan (2016–2019) ===
[[File:45_years_of_UK-China_ambassadorial_relations_(32882421224).jpg|thumb| Sharma a Gidan Tarihi na Burtaniya don bikin cika shekaru 45 na dangantakar jakadanci tsakanin Burtaniya da PRC, 2017]]
Sharma ya kasance Mataimakin Sakatare na Majalisar a Ofishin Harkokin Kasashen Waje da na Commonwealth daga watan Yuli shekara ta 2016 zuwa watan Yuni shekara ta 2017.
A watan Yunin shekara ta 2017 an nada shi Ministan Gidaje, inda ya maye gurbin Gavin Barwell wanda ya rasa kujerarsa a babban zaben shekara ta 2017 .
A matsayin Karamin Ministan Gidaje, Sharma ne ke da alhakin martanin Gwamnati game da gobarar Grenfell Tower . Ya jawo hankulan kafofin watsa labarai lokacin da aka hange shi a bayyane yayin da yake ba da sanarwa ga Majalisar Wakilai a ranar 5 ga Yuli 2017.
A watan Janairun 2018, ya zama karamin Ministan Ayyuka .
=== Sakataren Ƙasa na Ƙasashen Duniya (2019–2020) ===
[[File:International_Development_Secretary_sees_Ebola_preparedness_work_in_Uganda_(49424321491).jpg|thumb| Sharma, sakataren raya ƙasashen duniya, yana ganin aikin shirye -shiryen cutar Ebola a Uganda]]
[[Boris Johnson]] ya nada Sharma a matsayin sakataren harkokin raya kasa da kasa bayan murabus din Rory Stewart a watan Yulin 2019. Da ya hau kan rawar, ya ce: "Na yi farin ciki. . . Za mu yi aiki a duk fadin gwamnati don isar da Brexit da kuma tabbatar da taimakon Burtaniya yana magance kalubalen duniya wanda ya shafe mu duka. "
A watan Oktoba, Sharma ya bayyana cewa yana son yin amfani da karfin da Burtaniya ke da shi a kan [[Bankin Duniya]] don mayar da hankali kan amfani da asusun Ƙungiyar Ƙasashen Duniya na goma sha tara kan yaƙar [[canjin yanayi]], gina tattalin arziƙi mai ɗorewa da haɓaka haƙƙin mata .
=== Sakataren Harkokin Kasuwanci, Makamashi da Dabarun Masana'antu (2020–2021) ===
Bayan korar Andrea Leadsom a sake fasalin majalisar ministocin 2020, an nada Sharma a matsayin Sakataren Harkokin Kasuwanci, Makamashi da Dabarun Masana'antu, inda ya fara aiki a ranar 13 ga Fabrairu.
A matsayinta na Sakataren Gwamnati, Sharma na ɗaya daga cikin masu magana da gwamnati a taron taƙaitaccen coronavirus na yau da kullun daga Titin Downing. A watan Yunin 2020, ya bayyana cikin rashin lafiya yayin da yake gabatar da sanarwa a zauren majalisar. Kodayake ya yi gwaji don [[Koronavirus 2019|COVID-19]] wanda ya dawo mara kyau, lamarin ya haifar da tambayoyi game da shawarar da gwamnati ta yanke na kawo ƙarshen amfani da majalisar da ba ta dace ba kuma ta sa 'yan majalisar su koma zauren majalisar. An shawarci wasu ma’aikatan Sashen Kasuwanci, Makamashi da Dabarun Masana’antu da kada su koma bakin aikinsu ta Ƙungiyar Sabis na Jama’a da Kasuwanci, waɗanda suka ce akwai ƙarancin shaidar cewa sashen ya ba da isassun matakan rigakafin cutar.
A watan Yulin 2020, Sharma ya umarci jami'ai da su sayi rabin OneWeb, kamfanin sadarwar tauraron dan adam, kan dalar Amurka miliyan 500. Gwamnatin Burtaniya da Kamfanonin Bharti ne suka sayi kamfanin daga fatarar Babi na 11 .
Sharma ya gabatar da majalisar, tare da taimakon Lord Callanan, Dokar Tsaro da Zuba Jari ta Kasa 2021 .
=== Shugaban COP26 (2021 -present) ===
Baya ga nadinsa a matsayin Sakataren Harkokin Kasuwanci, Makamashi da Dabarun Masana'antu a ranar 13 ga Fabrairu 2020, Sharma kuma an nada shi Shugaban Babban Taron Canjin yanayi na Majalisar Dinkin Duniya na 2021 (COP26), sakamakon korar Claire Perry O'Neill a cikin Janairu 2020. A wancan lokacin an shirya taron ne a watan Nuwamba 2020; a cikin Mayu 2020 an sake tsara shi don Nuwamba 2021.
A ranar 8 ga Janairu 2021, Sharma ya bar matsayinsa na Sakataren Gwamnati don zama Shugaban COP26 na cikakken lokaci, kuma shugaban Kwamitin Aiwatar da Yanayi. Ya koma ofishin majalisar ministocin ya ci gaba da rike matsayinsa na cikakken memba na majalisar. Sharma yana aiki a matsayin karamin minista, a cikin ofishin majalisar.
Tsakanin Janairu da Yuli 2021 Sharma ya tashi mil 200,000 zuwa kasashe 30 don tarurruka a matsayin shugaban kasa; wannan ya haɗa da ƙasashe shida ja jerin, amma ba lallai ne ya ware bayan kowane tafiye-tafiye ba yayin da aka [[Koronavirus 2019|keɓe shi daga ƙa'idodin keɓewa na COVID-19]] a matsayin "bawan kambi".
[[File:International_Development_Secretary_Alok_Sharma_with_DFID_Permanent_Secretary_Mathew_Rycroft_(48367784362).jpg|thumb| Sharma tare da Babban Sakataren DFID Matthew Rycroft a 2019.]]
=== Makarantun kyauta ===
Sharma ya goyi bayan buɗewa a mazabar sa ta Yammacin karatu na ɗaya daga cikin makarantun kyauta na farko a Ingila: An buɗe dukkan Makarantar Saints Junior a watan Satumbar 2011 kuma ta sami ƙimar 'fice' a cikin rahotonta na Ofsted na farko.
An kuma nada Sharma mai kula da Makarantar Wren, sabuwar makarantar sakandare kyauta da aka buɗe a Yammacin Karatu a watan Satumba na 2015. Sharma ya goyi bayan Cibiyar Ilimin Karatu ta Yamma don samun amincewar sabuwar makarantar kuma yana taimakawa makarantar don samun madaidaicin wurin da ya dace.
=== Filin jirgin saman Heathrow ===
Sharma ya kasance mai goyon bayan [[Filin jirgin saman Landan-Heathrow|faɗaɗa faɗaɗa Filin jirgin saman Heathrow]] kuma ya yi magana don goyan bayan ƙara yawan hanyoyin jirgin sama a Kudu maso Gabashin Ingila, yana mai cewa "rashin ƙarfin cibiya yana kashe ayyukan Burtaniya da saka hannun jari." Wannan duk da adawa a mazabarsa; a cikin 2009 ya ce: “Titin jirgin sama na uku a Heathrow zai haifar da babbar illa ga muhalli da ingancin rayuwar miliyoyin mutane. Lokaci ya yi da Gwamnati za ta yi watsi da shirye -shiryenta na titin jirgin sama na uku kuma, idan aka zaɓi Gwamnatin Conservative, tabbas za mu dakatar da wannan bala’in muhalli. ”
=== Dandalin Shugabannin Gabas ta Yamma ===
[[File:Hindu_festival_of_Holi_(33328461905).jpg|thumb| 2017, Sharma yana magana a wani biki na Hindu na bikin Holi a Ofishin Harkokin Waje da na Commonwealth]]
Sharma ya kafa Dandalin Shugabannin Gabas ta Yamma, dandalin tattaunawa tsakanin shugabannin kasuwanci, don inganta tattaunawa tsakanin Turai, Indiya da China. [[Theresa May]], a lokacin ita ce Sakatariyar Cikin Gida, ita ce ta ba da muhimmin jawabi a taron farko, wanda aka yi a London a watan Satumbar 2014.
=== Brexit ===
Sharma ya goyi bayan Burtaniya ta kasance cikin Tarayyar Turai kafin zaben raba gardama na 2016 . Ya goyi bayan yarjejeniyar ficewar Firayim Minista Theresa May a farkon 2019, sannan kuma ya goyi bayan yarjejeniyar ficewar Firayim Minista Boris Johnson a watan Oktoba 2019.
== Rayuwar mutum ==
Sharma ya yi aure kuma yana zaune a Caversham, Yana karatu tare da matarsa da 'ya'ya mata biyu. Matarsa 'yar Sweden ce. Sharma ya yi rantsuwa a zauren majalisar a kan ''Bhagavad Gita'' a 2019.
== Bayanan kula ==
== Nassoshi ==
== Hanyoyin waje ==
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
naaa5sb7fff4g0gghfzr8vxue5w3qx0
Sansanin Sekondi
0
24232
161488
108784
2022-07-26T12:00:54Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Sansanin Sekondi''', shima '''Sansanin George''', ya kasance sansanin Ingilishi a kan Gold Coast (yanzu Ghana), wanda aka gina a 1682 a Sekondi (a baya Zakonde da Secondee),:<ref name="AHOTGCAAVol1" /> kusa da Dutch Sansanin Orange, wanda aka gina a 1642. Wannan ginin na farko ƙarami ne, a cewar William Claridge: "[...] a Sekondi [...] Kyaftin Henry Nurse, Wakilin Kamfanin Ingilishi, shi ma ya gina kagara a can bayan 'yan shekaru. Dukan waɗannan gine -ginen sun kusan daidai gwargwado kuma harbin bindiga kawai",<ref name="AHOTGCAAVol1">{{cite book|title=A history of the Gold Coast and Ashanti from the earliest times to the commencement of the twentieth century (Volume 1)|year=1915|publisher=J Murray|page=[https://archive.org/details/cu31924088422948/page/n163 122]|author=William Walton Claridge|author2=Hugh Charles Clifford, Sir|accessdate=24 September 2012|url=https://archive.org/details/cu31924088422948}}</ref> kuma, "Sansanin Orange na Dutch wani ƙaramin wuri ne, kasancewa kawai fararen gida ne a cikin yadi, yana hawa bindigogi takwas ko goma akan farfajiya a saman rufin. Farfajiyar Ingilishi ta farko gini ne mai kama da haka [...] ".<ref name="AHOTGCAAVol1" />: An lalata wannan sansanin a ranar 1 ga Yuni 1698, a lokacin Yaƙin Dutch-Komenda, kuma ya rage zuwa bangon waje mai duhu. Ko da yake 'yan Dutch sun musanta hakan, rahotanni da wasiƙun da aka aika a lokacin sun nuna cewa 'yan Holan ne suka tunzura harin kuma an kai wasu kayan da aka wawashe zuwa Castle Orange da ke maƙwabtaka.<ref name="AHOTGCAAVol1" />
==Tarihi==
An gina sabon kagara na biyu kafin 1726 yayin da Smith ya zana shi (duba hoto a saman dama), wani mai binciken Kamfanin Afirka, da tsarin bene da aka bayar.<ref name="AHOTGCAAVol1" /> A shekara ta 1782 Holan ya kwace sansanin kuma ya lalata shi, a cewar Claridge. "Nasarar da Holland kawai ta samu a lokacin wannan yaƙin shine kwace sansanin Ingilishi a Sekondi, wanda suka lalata gaba ɗaya."<ref name="AHOTGCAAVol1" />
Ko da yake an canja wurin daga baya, ba a sake gina sansanin ba.<ref name="AHOTGCAAVol2">{{cite book|title=A history of the Gold Coast and Ashanti from the earliest times to the commencement of the twentieth century (Volume 2)|year=1915|publisher=J Murray|page=[https://archive.org/details/historyofgoldcoa00clarrich/page/601 601]|author=William Walton Claridge|author2=Hugh Charles Clifford, Sir|accessdate=24 September 2012|url=https://archive.org/details/historyofgoldcoa00clarrich|chapter=Appendix F}}</ref> An canza shi zuwa Mutanen Holland a cikin 1868 a matsayin wani ɓangare na Yarjejeniyar Anglo-Dutch Gold Coast, babban kasuwancin shinge tsakanin Biritaniya da Netherlands, kuma a ranar 10 ga Afrilu 1872 aka mayar da sansanin zuwa Burtaniya a matsayin wani ɓangare na Anglo- Yarjejeniyar Dutch na 1870 - 1871.<ref name="AHOTGCAAVol1" />
== Manazarta ==
l338hxugkk3ojd39td5690xacmzcsgb
Suleman Musa
0
25040
161737
116401
2022-07-27T06:37:33Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Suleman Musa''' (an haife shi ranar 15 ga watan Yuli, 1973). ɗan wasan judoka ne na Najeriya. Ya yi gasa a wasannin bazara na shekara ta 1992 (dubu daya da dari tara da casa'in da biyu) da wasannin Olympics na bazara na shekara ta 1996 (dubu daya da dari tara da casa'in da shida).
oicghkqdgdrbrvo701hbpvojyrwi9cb
161738
161737
2022-07-27T06:39:28Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Suleman Musa''' (an haife shi ranar 15 ga watan Yuli, 1973). ɗan wasan judoka ne na Najeriya. Ya yi gasa a wasannin bazara na shekara ta 1992 da kuma wasannin Olympics na bazara na shekarar 1996.
==Farkon rayuwa da karatu==
==Aikin club==
==Manazarta==
64s5ktc0vvfvr5z4xfus1xkti9b55sz
Tolani Omotola
0
26606
161808
121184
2022-07-27T09:30:45Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Omotolani Daniel''' wanda akafi sani da '''Omotola''' (an haife shi ranar 16 ga watan Afrilu, 1998) a Jamus. dan kwallon ne wanda ke taka leda a Southern League gefen Barwell, matsayin mai buga gaba.
==Aikin tamola==
Omotola ya fara wasansa a Tranmere Rovers kuma an fara kiransa zuwa ƙungiyar wasan da za su buga wasansu na League Two a Prenton Park da Bury a ranar 2 ga Mayu 2015, wasan su na ƙarshe na tsawon shekaru 94 a Gasar Kwallon kafa. <ref>http://www.tranmererovers.co.uk/news/article/trio-sign-first-pro-contracts-3133733.aspx</ref>Ya maye gurbin Rory Donnelly na mintuna 14 na ƙarshe na rashin nasarar 0-1.<ref>https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/32460119</ref>
Bayan wancan lokacin ya ɗan ba da aron kuɗi a Burscough kuma ya sanya hannu kan kwantiraginsa na ƙwararru na farko na shekara ɗaya a ranar 3 ga Yuni 2016. Omotola ya shafe tsawon kakar 2016 - 17 a aro a Witton Albion. Ya zira kwallaye 16 a duk gasa wanda ya taimaka Albion ta lashe gasar Premier ta Arewa ta Premier ta hanyar buga wasa.<ref>http://www.tranmererovers.co.uk/news/article/2016-17/rovers-offer-contracts-3719193.aspx</ref> A ƙarshen kakar Omotola ba a ba shi sabon kwangila ba kuma Tranmere Rovers ya sake shi.<ref>https://web.archive.org/web/20160826021512/http://www.efl.com/documents/pages-from-fl-professional-retain-list-free-transfers-2014-15-2.pdf-...549-2491536.pdf</ref>
== Manazarta ==
02oncxo3duzi6ieurn29qvujug03p2i
Superstar (2015 fim)
0
26858
161744
122358
2022-07-27T07:09:27Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Superstar''' fim ne na Nollywood wanda wani ɗan asalin ƙasar Amurka haifaffen Najeriya ne furodusa Toni Abulu shugaban kamfanin Black Ivory Limited, wani kamfanin nishaɗi da ya shafe shekaru 30 a harkar fim ya shirya kuma ya ba da umarni. Fim ɗin yana nuna labarin wani mawakin Najeriya (Tekno) wanda ya yi gwagwarmaya a masana'antar kiɗan Najeriya. An ƙaddamar da fim ɗin a ranar 5 ga Yuni, 2015 ta hanyar rarrabawar Silverbird. Fim din ya hada da matasa mawakan Najeriya Tekno da Iyanya wanda ya zama wasn kwaikwayonsu na farko da ya fito a shirye shiryen talabijin. <ref name=":0" />
== Tsokaci ==
Tekno ya fito (a matsayin Modele ko Dele) da abokinsa ( manajansa, Ovie) a cikin fim ɗin sun daina karatu daga jami'a don yin sana'ar kiɗa. Dole ne ya fuskanci matsaloli masu yawa da suka fara daga danginsa waɗanda ba su yarda da ra'ayin sana'ar kiɗa ba. Tekno ya ci karo da wata dama ta gabatar da wani faifan bidiyo ga wani furodusa dan Amurka da ke neman hazikan matasa a Najeriya. An fito da Toyin Aimakhu a cikin fim din a matsayin mahaifiyar Tekno kuma shine karo na farko da ta fara yin rawar turanci jn a fim.
== 'Yan wasan shirin ==
Manyan jaruman fim din su ne;
* Tekno (a matsayin Modele ko Dele)
* Ovie a matsayin Ushebebe
* Toyin Aimakhu
* Steph Nora Okere
== Manazarta ==
[[Category:Fim din Najeriya]]
lg2bt266vvfk8t3uz72p9vrbmjjwbj5
Joseph Benjamin (actor)
0
27998
161661
126837
2022-07-26T19:53:42Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[Category:Articles with hCards]]
'''Joseph Benjamin''' (An Haife shi a ranar 9 ga Nuwamba 1976) ɗan wasan Najeriya ne, abin ƙira, mawaƙi, mawaƙin Voice-over kuma mai gabatar da shirye-shiryen talabijin wanda akafi sani dashirin haɗin gwiwar MTN '''''<nowiki/>'Project Fame''', wasan kwaikwayo na gaskiya, kuma yana yin tauraro a cikin fina-finai ''Tango With Me'', ''[[Mr. and Mrs. (2012 film)|Mr. da Mrs.]]'', da ''[[Murder at Prime Suites]]'' .<ref>{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin/ |title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin |publisher=Bella Naija |date=21 January 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref><ref name="afrinolly1">{{cite web|url=http://m.afrinolly.com/movieActors.php?movieCelebDetails=43 |title=Joseph Benjamin |publisher=M.afrinolly.com |date= |accessdate=2 January 2014}}</ref> Ya lashe kyautar gwarzon dan wasan Afirka na shekarar 2012.<ref>{{Cite web|url=http://www.informationng.com/2012/11/joseph-benjamin-wins-african-actor-of-the-year-at-17th-afro-hollywood-awards.html|title=Joseph Benjamin Wins African Actor of the Year at 17th Afro-Hollywood Awards|date=4 November 2012}}</ref> Saboda rawar da ya taka a Aure amma Rayayye Single, ya lashe mafi kyawun jarumi a 2012 Best of Nollywood Awards.
== Rayuwa ==
An haifi Joseph ne a ranar 9 ga watan Nuwamba shekara ta 1976, ga mahaifin dan jihar Kogi kuma mahaifiyar jihar Anambra. Ya yi makarantar firamare a jihar Binuwai sannan ya yi karatun sakandire a jihar Legas. Ya yi difloma a fannin Ilimin Kwamfuta da Digiri a Mass Communication. Benjamin ya yi aure a shekara ta 2004 kuma yana da yara biyu; Yanzu sun rabu shi da matarsa.<ref>{{cite web|url=http://www.zimbio.com/Nigeria+Today/articles/rgG7KZDi-yQ/Nollywood+actor+Joseph+Benjamin+opens+up+separation |title=Nollywood actor Joseph Benjamin opens up on separation from wife – Nigeria Today |publisher=Zimbio |accessdate=21 April 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140102230754/http://m.zimbio.com/Nigeria%2BToday/articles/rgG7KZDi-yQ/Nollywood%2Bactor%2BJoseph%2BBenjamin%2Bopens%2Bup%2Bseparation |archivedate= 2 January 2014 |url-status=dead }}</ref> Benjamin ya koma Amurka a cikin 2016, inda a halin yanzu yake zaune.<ref>{{cite news |title=Joseph Benjamin resurfaces in America as singer |url=https://www.vanguardngr.com/2020/10/joseph-benjamin-resurfaces-in-america-as-singer/ |access-date=13 August 2021 |work=Vanguard News |date=24 October 2020}}</ref> Ya bayyana a matsayin Kirista da aka sake haihuwa.<ref>{{cite news |title=Upclose: Actor Joseph Benjamin Is On A Mission! Gives Reason Behind "JOY" & Reveals Title Of Upcoming EP |url=https://selahafrik.com/2016/12/upclose-joseph-benjamin-reason-joy/ |access-date=13 August 2021 |work=SelahAfrik |date=8 December 2016}}</ref>
== Sana'a ==
=== Farkon aiki ===
Benjamin ya fara fim dinsa na farko a fim din ''Crossroads'', a cikin 1991 (tare da Ramsey Nouah da Sandra Achums); duk da haka, ya fara fitowa a allo tun da farko, lokacin da ya fito yana da shekaru 12 a cikin shirin talabijin na ''Tales by Moonlight'' akan NTA.<ref>{{cite web|url=http://www.informafrica.com/entertainment-africa/profile-joseph-benjamin-biography-nigerian-actor/ |title=NOLLYWOOD: Joseph Benjamin Biography (Nigerian Actor) |publisher=InformAfrica.com |date=22 November 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref>
=== Nasara a Nollywood da kuma shirye-shiryen TV ===
Benjamin ya fio a cikin jerin shirye-shiryen talabijin da yawa, ciki har da ''Edge na Aljanna'', wanda 'yar maƙwabcinsa ke "murkushe shi", da kuma shirin ''Super story'' . Tabbatacciyar nasarar da ya samu a fim ya zo a farkon 2010s, tare da rawar a cikin fina-finai masu jigo kamar ''Kiss da Tell'', ''Tango With Me'', wanda aka zaba don Kyautar ''Fina-Finai biyar, da Married but Living Single.'' A shekarar 2013 ya karya tsarin buga rubutu ta hanyar buga wani jami’in bincike a cikin shekarar 2013 mai suna ''[[Murder at Prime Suites|Murder Murder a Prime Suites]]'' (MAPS), wanda ya samo asali ne daga wani babban laifi a Legas, Najeriya, inda wani da ta hadu da shi a Facebook ya kashe wata mata. <ref name="afrinolly1"/><ref>{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin |title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin |publisher=Bella Naija |date=21 January 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref> <ref name="Adeyemo 2012">{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin/|title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin|last=Adeyemo|first=Adeola|date=21 January 2012|publisher=Bella Naija|accessdate=21 April 2014}}</ref> Jim kadan bayan kammala MAPS, Benjamin ya shiga cikin ’yan wasa na Desperate Housewives Africa, remake of the American hit series, wanda ya taka rawar Chuka Obi, matar aure Kiki Obi mai kudi kuma mai mulki, gaban [[Kehinde Bankole]].<ref>{{cite news |title=Desperate Housewives Africa: Michelle Dede, Kehinde Bankole, Dolapo Oni, Linda Osifo; Meet The Cast |url=https://olorisupergal.com/2015/04/29/desperate-housewives-africa-michelle-dede-kehinde-bankole-dolapo-oni-linda-osifo-meet-the-cast |access-date=4 October 2021 |work=Olori Supergal |date=29 April 2015}}</ref> Ya dauki nauyin [[Adora Oleh|shiryawa, tare da Adaora Oleh]], MTN ''Project Fame West Africa'' tsakanin 2009 da 2016, kuma ya fito a tallace-tallacen TV da rediyo.
=== Waƙa ===
Da yake rera waƙa a ƙungiyar mawaka tun farkon shekarunsa ashirin, Benjamin ya ƙaddamar da sana'ar waƙa a cikin 2012, tare da haɗin gwiwar mawaƙa Sabina. a kan kundi ''Merry Kirsimeti waccan'' shekarar. <ref>https://naijagists.com/nigerian-actor-joseph-benjamin-turns-singer-now-a-musician/</ref> Kirista ne mai kishin addininsa, tun daga lokacin ya ƙware a cikin bishara da salo mai ban sha'awa tare da waƙoƙin ''Joy'' a cikin 2016 <ref>https://selahafrik.com/2016/12/upclose-joseph-benjamin-reason-joy/</ref> kuma ''I Pour My Love'' a shekara ta 2020. Ya bayyana cewa ya dauki kansa a matsayin mawaki da farko.
=== Kyaututtuka da gabatarwa ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Bikin bayar da kyaututtuka
! Rukuni
! Fim
! Sakamako
! Ref
|-
| 2015
| Golden Movie Awards
| Dan wasan kwaikwayo na Golden
||{{Nom}}
|
|-
| 2017
| Mafi kyawun Kyautar Nollywood
| Mafi kyawun Jarumi a Matsayin Jagora - Turanci
| ''Rawa zuwa buguna''|{{Nom}}
|
|}
== Fina-finai ==
=== Fina-finai ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 1991
| Cross Roads
|
|
|-
| 2003
| Matattu Misson
| Dotun
|
|-
| 2009
| ''Hawan Jungle''
| Akin
|
|-
| 2009
| ''Tafsiri''
|
|
|-
| 2010
| ''Kiss da Fada''
| Yayi
| tare da [[Monalisa Chinda]], [[Desmond Elliot]] & [[Nse Ikpe-Etim|Nse Ikpe Etim]]
|-
| 2010
| ''Sace''
|
|
|-
| 2010
| ''Tango tare da Ni''
| Uzo
|
|-
| 2011
| ''[[Mr. and Mrs. (2012 film)|Mr. da Mrs.]]''
| Ken Abbah
| tare da [[Nse Ikpe-Etim|Nse Ikpe Etim]] & [[Barbara Soky]]
|-
| 2011
| ''Courier''
|
|
|-
| 2012
| ''Mai Aure Amma Mai Rayuwa''
| Mike
| tare da [[Funke Akindele]] & [[Joke Silva]]
|-
| 2012
| ''Cire''
|
|
|-
| 2012
| ''[[Torn|Tsage]]''
|
|
|-
| 2012
| ''Rashin adalci''
|
|
|-
| 2012
| ''Darkside''
|
|
|-
| 2012
| ''Imani''
|
|
|-
|2012
| ''Kwangila''
|
|
|-
|2013
| ''[[Murder at Prime Suites|Kisan kai a Prime Suites]]''
| Wakilin Ted
|
|-
| 2013
| ''Yanke Farko''
|
| tare da [[Lisa Omorodion]] da Monalisa Chinda
|-
| 2014
| ''Mama, Baba, gamu da Sam''
|
|
|-
|2014
| ''<nowiki/>'Yan mazan kirki''
|
|
|-
|2014
| ''Makaho Alkawari''
|
|
|-
|2014
| ''Akwatin sirri''
|
|
|-
|2014
| ''Iyore''
|
|
|-
|2014
| ''Wawanci''
|
|
|-
|2014
| ''Wasu Mazaje Nagari''
| Wale
| Fim ɗin Feature wanda Ejiro Onobrakpor ya bada umarni tare da nuna Deyemi Okanlawon
|-
| 2015
| ''Kurar Qabari''
| Jordan
| tare da Ramsey Nouah & [[Joke Silva]]
|-
| 2015
| ''Omoge Ofege''
|
| tare da [[Femi Adebayo]] & Ireti Osayemi
|-
| 2016
| ''[[Rebecca (2016 fim)|Rebecca]]''
| Clifford
|
|-
| 2017
| ''Isokin''
| Osaze
|
|-
| 2017
| ''[[Affairs of the Heart (fim)|Al'amuran Zuciya]]''
| Eric
|
|-
| 2020
| ''[[Special Jollof|Jollof na musamman]]''
|
|
|}
=== Talabijin ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2003
| ''Mutuwar manufa''
|
|
|-
| 2005
| ''Ni kawai''
|
|
|-
| 2005
| ''Ayyukan Imani''
|
|
|-
| 2005-2006
| ''Gefen Aljanna''
|
|
|-
| 2005-2006
| ''Matashi, Mara aure kuma kyauta''
|
|
|-
| 2007
| ''Babban labari''
|
|
|-
| 2007
| ''Makarantun digiri''
|
|
|-
| 2007
| ''168 Labarin soyayya''
|
|
|-
| 2008-2013
| ''Tinsel''
|
|
|-
| 2015
| ''Matan Gida na Afirka''
| Chuka Obi
|
|-
| 2019
| ''Koren Leaf''
| Joseph Obi
|
|-
| 2019
| ''Kiran Karshe''
| Charles O Marley
|
|}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{IMDb name|3980475}}
{{Project Fame West Africa}}{{Authority control}}
== Manazarta ==
[[Category:Jarumai maza a sinima na yarbawa]]
[[Category:Jarumai maza na Najeiya]]
[[Category:Jarumai maza yan Najeriya a karni na 20]]
[[Category:Jaruman fim maza 'yan Najeriya]]
[[Category:Rayyayun Mutane]]
[[Category:Jarumai maza daga jihar Benue]]
[[Category:Haihuwar 1976]]
jr6woexcejugbt9cmatclksxyv5f9bn
161662
161661
2022-07-26T19:54:04Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[Category:Articles with hCards]]
'''Joseph Benjamin''' (An Haife shi a ranar 9 ga watan Nuwamban 1976) ɗan wasan Najeriya ne, abin ƙira, mawaƙi, mawaƙin Voice-over kuma mai gabatar da shirye-shiryen talabijin wanda akafi sani dashirin haɗin gwiwar MTN '''''<nowiki/>'Project Fame''', wasan kwaikwayo na gaskiya, kuma yana yin tauraro a cikin fina-finai ''Tango With Me'', ''[[Mr. and Mrs. (2012 film)|Mr. da Mrs.]]'', da ''[[Murder at Prime Suites]]'' .<ref>{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin/ |title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin |publisher=Bella Naija |date=21 January 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref><ref name="afrinolly1">{{cite web|url=http://m.afrinolly.com/movieActors.php?movieCelebDetails=43 |title=Joseph Benjamin |publisher=M.afrinolly.com |date= |accessdate=2 January 2014}}</ref> Ya lashe kyautar gwarzon dan wasan Afirka na shekarar 2012.<ref>{{Cite web|url=http://www.informationng.com/2012/11/joseph-benjamin-wins-african-actor-of-the-year-at-17th-afro-hollywood-awards.html|title=Joseph Benjamin Wins African Actor of the Year at 17th Afro-Hollywood Awards|date=4 November 2012}}</ref> Saboda rawar da ya taka a Aure amma Rayayye Single, ya lashe mafi kyawun jarumi a 2012 Best of Nollywood Awards.
== Rayuwa ==
An haifi Joseph ne a ranar 9 ga watan Nuwamba shekara ta 1976, ga mahaifin dan jihar Kogi kuma mahaifiyar jihar Anambra. Ya yi makarantar firamare a jihar Binuwai sannan ya yi karatun sakandire a jihar Legas. Ya yi difloma a fannin Ilimin Kwamfuta da Digiri a Mass Communication. Benjamin ya yi aure a shekara ta 2004 kuma yana da yara biyu; Yanzu sun rabu shi da matarsa.<ref>{{cite web|url=http://www.zimbio.com/Nigeria+Today/articles/rgG7KZDi-yQ/Nollywood+actor+Joseph+Benjamin+opens+up+separation |title=Nollywood actor Joseph Benjamin opens up on separation from wife – Nigeria Today |publisher=Zimbio |accessdate=21 April 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140102230754/http://m.zimbio.com/Nigeria%2BToday/articles/rgG7KZDi-yQ/Nollywood%2Bactor%2BJoseph%2BBenjamin%2Bopens%2Bup%2Bseparation |archivedate= 2 January 2014 |url-status=dead }}</ref> Benjamin ya koma Amurka a cikin 2016, inda a halin yanzu yake zaune.<ref>{{cite news |title=Joseph Benjamin resurfaces in America as singer |url=https://www.vanguardngr.com/2020/10/joseph-benjamin-resurfaces-in-america-as-singer/ |access-date=13 August 2021 |work=Vanguard News |date=24 October 2020}}</ref> Ya bayyana a matsayin Kirista da aka sake haihuwa.<ref>{{cite news |title=Upclose: Actor Joseph Benjamin Is On A Mission! Gives Reason Behind "JOY" & Reveals Title Of Upcoming EP |url=https://selahafrik.com/2016/12/upclose-joseph-benjamin-reason-joy/ |access-date=13 August 2021 |work=SelahAfrik |date=8 December 2016}}</ref>
== Sana'a ==
=== Farkon aiki ===
Benjamin ya fara fim dinsa na farko a fim din ''Crossroads'', a cikin 1991 (tare da Ramsey Nouah da Sandra Achums); duk da haka, ya fara fitowa a allo tun da farko, lokacin da ya fito yana da shekaru 12 a cikin shirin talabijin na ''Tales by Moonlight'' akan NTA.<ref>{{cite web|url=http://www.informafrica.com/entertainment-africa/profile-joseph-benjamin-biography-nigerian-actor/ |title=NOLLYWOOD: Joseph Benjamin Biography (Nigerian Actor) |publisher=InformAfrica.com |date=22 November 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref>
=== Nasara a Nollywood da kuma shirye-shiryen TV ===
Benjamin ya fio a cikin jerin shirye-shiryen talabijin da yawa, ciki har da ''Edge na Aljanna'', wanda 'yar maƙwabcinsa ke "murkushe shi", da kuma shirin ''Super story'' . Tabbatacciyar nasarar da ya samu a fim ya zo a farkon 2010s, tare da rawar a cikin fina-finai masu jigo kamar ''Kiss da Tell'', ''Tango With Me'', wanda aka zaba don Kyautar ''Fina-Finai biyar, da Married but Living Single.'' A shekarar 2013 ya karya tsarin buga rubutu ta hanyar buga wani jami’in bincike a cikin shekarar 2013 mai suna ''[[Murder at Prime Suites|Murder Murder a Prime Suites]]'' (MAPS), wanda ya samo asali ne daga wani babban laifi a Legas, Najeriya, inda wani da ta hadu da shi a Facebook ya kashe wata mata. <ref name="afrinolly1"/><ref>{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin |title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin |publisher=Bella Naija |date=21 January 2012 |accessdate=2 January 2014}}</ref> <ref name="Adeyemo 2012">{{cite web|url=http://www.bellanaija.com/2012/01/21/bn-saturday-celebrity-interview-from-tv-to-the-big-screen-meet-nigerias-new-heartthrob-joseph-benjamin/|title=BN Saturday Celebrity Interview: From TV to the Big Screen, Meet Nigeria's New Heartthrob Joseph Benjamin|last=Adeyemo|first=Adeola|date=21 January 2012|publisher=Bella Naija|accessdate=21 April 2014}}</ref> Jim kadan bayan kammala MAPS, Benjamin ya shiga cikin ’yan wasa na Desperate Housewives Africa, remake of the American hit series, wanda ya taka rawar Chuka Obi, matar aure Kiki Obi mai kudi kuma mai mulki, gaban [[Kehinde Bankole]].<ref>{{cite news |title=Desperate Housewives Africa: Michelle Dede, Kehinde Bankole, Dolapo Oni, Linda Osifo; Meet The Cast |url=https://olorisupergal.com/2015/04/29/desperate-housewives-africa-michelle-dede-kehinde-bankole-dolapo-oni-linda-osifo-meet-the-cast |access-date=4 October 2021 |work=Olori Supergal |date=29 April 2015}}</ref> Ya dauki nauyin [[Adora Oleh|shiryawa, tare da Adaora Oleh]], MTN ''Project Fame West Africa'' tsakanin 2009 da 2016, kuma ya fito a tallace-tallacen TV da rediyo.
=== Waƙa ===
Da yake rera waƙa a ƙungiyar mawaka tun farkon shekarunsa ashirin, Benjamin ya ƙaddamar da sana'ar waƙa a cikin 2012, tare da haɗin gwiwar mawaƙa Sabina. a kan kundi ''Merry Kirsimeti waccan'' shekarar. <ref>https://naijagists.com/nigerian-actor-joseph-benjamin-turns-singer-now-a-musician/</ref> Kirista ne mai kishin addininsa, tun daga lokacin ya ƙware a cikin bishara da salo mai ban sha'awa tare da waƙoƙin ''Joy'' a cikin 2016 <ref>https://selahafrik.com/2016/12/upclose-joseph-benjamin-reason-joy/</ref> kuma ''I Pour My Love'' a shekara ta 2020. Ya bayyana cewa ya dauki kansa a matsayin mawaki da farko.
=== Kyaututtuka da gabatarwa ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Bikin bayar da kyaututtuka
! Rukuni
! Fim
! Sakamako
! Ref
|-
| 2015
| Golden Movie Awards
| Dan wasan kwaikwayo na Golden
||{{Nom}}
|
|-
| 2017
| Mafi kyawun Kyautar Nollywood
| Mafi kyawun Jarumi a Matsayin Jagora - Turanci
| ''Rawa zuwa buguna''|{{Nom}}
|
|}
== Fina-finai ==
=== Fina-finai ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 1991
| Cross Roads
|
|
|-
| 2003
| Matattu Misson
| Dotun
|
|-
| 2009
| ''Hawan Jungle''
| Akin
|
|-
| 2009
| ''Tafsiri''
|
|
|-
| 2010
| ''Kiss da Fada''
| Yayi
| tare da [[Monalisa Chinda]], [[Desmond Elliot]] & [[Nse Ikpe-Etim|Nse Ikpe Etim]]
|-
| 2010
| ''Sace''
|
|
|-
| 2010
| ''Tango tare da Ni''
| Uzo
|
|-
| 2011
| ''[[Mr. and Mrs. (2012 film)|Mr. da Mrs.]]''
| Ken Abbah
| tare da [[Nse Ikpe-Etim|Nse Ikpe Etim]] & [[Barbara Soky]]
|-
| 2011
| ''Courier''
|
|
|-
| 2012
| ''Mai Aure Amma Mai Rayuwa''
| Mike
| tare da [[Funke Akindele]] & [[Joke Silva]]
|-
| 2012
| ''Cire''
|
|
|-
| 2012
| ''[[Torn|Tsage]]''
|
|
|-
| 2012
| ''Rashin adalci''
|
|
|-
| 2012
| ''Darkside''
|
|
|-
| 2012
| ''Imani''
|
|
|-
|2012
| ''Kwangila''
|
|
|-
|2013
| ''[[Murder at Prime Suites|Kisan kai a Prime Suites]]''
| Wakilin Ted
|
|-
| 2013
| ''Yanke Farko''
|
| tare da [[Lisa Omorodion]] da Monalisa Chinda
|-
| 2014
| ''Mama, Baba, gamu da Sam''
|
|
|-
|2014
| ''<nowiki/>'Yan mazan kirki''
|
|
|-
|2014
| ''Makaho Alkawari''
|
|
|-
|2014
| ''Akwatin sirri''
|
|
|-
|2014
| ''Iyore''
|
|
|-
|2014
| ''Wawanci''
|
|
|-
|2014
| ''Wasu Mazaje Nagari''
| Wale
| Fim ɗin Feature wanda Ejiro Onobrakpor ya bada umarni tare da nuna Deyemi Okanlawon
|-
| 2015
| ''Kurar Qabari''
| Jordan
| tare da Ramsey Nouah & [[Joke Silva]]
|-
| 2015
| ''Omoge Ofege''
|
| tare da [[Femi Adebayo]] & Ireti Osayemi
|-
| 2016
| ''[[Rebecca (2016 fim)|Rebecca]]''
| Clifford
|
|-
| 2017
| ''Isokin''
| Osaze
|
|-
| 2017
| ''[[Affairs of the Heart (fim)|Al'amuran Zuciya]]''
| Eric
|
|-
| 2020
| ''[[Special Jollof|Jollof na musamman]]''
|
|
|}
=== Talabijin ===
{| class="wikitable"
!Shekara
! Take
! Matsayi
! Bayanan kula
|-
| 2003
| ''Mutuwar manufa''
|
|
|-
| 2005
| ''Ni kawai''
|
|
|-
| 2005
| ''Ayyukan Imani''
|
|
|-
| 2005-2006
| ''Gefen Aljanna''
|
|
|-
| 2005-2006
| ''Matashi, Mara aure kuma kyauta''
|
|
|-
| 2007
| ''Babban labari''
|
|
|-
| 2007
| ''Makarantun digiri''
|
|
|-
| 2007
| ''168 Labarin soyayya''
|
|
|-
| 2008-2013
| ''Tinsel''
|
|
|-
| 2015
| ''Matan Gida na Afirka''
| Chuka Obi
|
|-
| 2019
| ''Koren Leaf''
| Joseph Obi
|
|-
| 2019
| ''Kiran Karshe''
| Charles O Marley
|
|}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{IMDb name|3980475}}
{{Project Fame West Africa}}{{Authority control}}
== Manazarta ==
[[Category:Jarumai maza a sinima na yarbawa]]
[[Category:Jarumai maza na Najeiya]]
[[Category:Jarumai maza yan Najeriya a karni na 20]]
[[Category:Jaruman fim maza 'yan Najeriya]]
[[Category:Rayyayun Mutane]]
[[Category:Jarumai maza daga jihar Benue]]
[[Category:Haihuwar 1976]]
paz7cel2opermz7hisnm83q159re43x
Yehoshua Hana Rawnitzki
0
29102
161550
132990
2022-07-26T16:32:01Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Yehoshua Ḥana Rawnitzki''' ( {{Lang-he|יהושע חנא רבניצקי}} ; ( an haifeshi a 13 ga watan Satumban 1859 kuma ya mutu aranar 4 ga watan Mayun 1944) mawallafin [[Ibrananci]] ne, edita, kuma mai haɗin gwiwa na Hayim Nahman Bialik .
== Tarihin Rayuwa ==
An haifi Yehoshua Hana Rawnitzki ga dangin [[Yahudawa]] matalauta a Odessa a shekara ta 1859. Ya fara aikin jarida a shekara ta 1879, ta hanyar ba da gudummawa da farko ga ''Ha-Kol'', sannan ga wasu labaran lokaci-lokaci.<ref name=EJ>{{cite EJ|title=Rawnitzki, Yehoshua Ḥana |first=Getzel|last=Kressel}}</ref> Shi ne edita kuma mawallafin ''Pardes'', tarin wallafe-wallafen da aka fi sani da buga waƙar Hayim Nahman Bialik na farko, "El ha-Tzippor," a cikin shekarar 1892. Tare da Sholem Aleichem (ƙarƙashin pseudonym Eldad), Rawnitzki (ƙarƙashin pseudonym Medad) ya buga jerin feuilletons mai suna ''Kevurat Soferim'' ("Burial of Writers"). {{R|EJ}} Daga shekarar 1908 zuwa shekarar 1911, Rawnitzki da Bialik sun buga ''Sefer Ha-Aggadah'' ("Littafin Legends") tarin aggadah daga Mishnah, Talmuds biyu da wallafe-wallafen Midrash .
Rawnitzki ya koma [[Falasdinu]] a shekara ta 1921, inda ya shiga cikin kafa kamfanin buga littattafai na Dvir . Ya mutu a can a watan Mayu 1944.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
fp3nsyqc3h2dc9fccbhvyp1dy0xrovn
Tsiro
0
29366
161814
134986
2022-07-27T09:43:13Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Tsiro''' wani abune Wanda yake futowa daga karkashin kasa zuwa saman kasa, tsiro yana futowa kala kala wani yana futowa a matsayin bishiya wani kuma yana futowa a matsayin ciyawa tsiro wani abune Wanda yake da launin Kore yayin da yafara tasawa, gashi gwanin ban sha'awa,anayin ado da tsiro a gurare da dama kamar gida, masana'anta, company,dadai sauransu.sannan tsiro ana samun shi a inda ruwan sama ya jika kokuma a inda aka zuba ruwa aka shuka dan a samu tsiron,wani tsiron yakan fito ya girma harma yayi 'ya'ya.
h7dt3hnun5t6zmey8q3bku023qgj02j
Selly Galley
0
30275
161490
139945
2022-07-26T12:05:50Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person|name=<!-- use common name/article title -->|image=<!-- filename only, no "File:" or "Image:" prefix, and no enclosing [[brackets]] -->|alt=<!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software -->|caption=|birth_name=Selorm Galley-Fiawoo|birth_date={{Birth date and age|1987|09|25}}|birth_place=|death_date=<!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) -->|death_place=|nationality=|other_names=|occupation=Jaruma, mai gabatar da talabijin|years_active=|known_for=|notable_works=}}
'''Selly Galley''', (an haife ta ranar 25 ga watan Satumba 1987) a matsayin '''Selorm Galley-Fiawoo''' yar wasan Ghana ce kuma mai gabatar da shirye-shiryen TV. Ta kasance a kan Big Brother Africa (lokaci na 8).<ref>{{Cite web|url=http://thenet.ng/rapper-vector-big-brother-star-selly-galley-combine-awards-show-host/|title=Rapper, Vector and ex-Big Brother star, Selly Galley to combine as awards show host|date=2017-05-10|website=Nigerian Entertainment Today|language=en-GB|access-date=2018-12-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ghafla.com/gh/selly-galley-talks-about-mediocre-movie-producers/|title=Selly Galley Talks About Mediocre Movie Producers|last=Larbi-Amoah|first=Lawrencia|website=Ghafla! Ghana|language=en-US|access-date=2018-12-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://allafrica.com/view/group/main/main/id/00024674.html|title=Big Brother Africa - Eviction Fever Grips Housemates|last=|first=|date=2013-05-27|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref>
== Rayuwa ta sirri ==
Ta auri Praye Tietia, tauraruwar hip hop 'yar Ghana.<ref>{{Cite web|url=https://yen.com.gh/92571-i-ready-a-child-selly-galley.html|title=I am now ready to have a child - Selly Galley|last=Abubakari|first=Laila|date=2017-05-04|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en|access-date=2018-12-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/entertainment/Photos-Check-out-the-wedding-gown-of-Selly-Galley-384289|title=Photos: Check out the wedding gown of Selly Galley {{!}} Entertainment 2015-09-27|website=www.ghanaweb.com|access-date=2018-12-20}}</ref>
== Manazarta ==
[[Category:Rayayyun mutane]]
8q260atcpho7f3ds34h8ar0gexfpnne
Alice Teni Boon
0
30372
161572
157917
2022-07-26T16:48:46Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Alice Teni Boon''' (An haife ta ranar 12 ga watan Janairu, 1962). ‘yar siyasa ce, ‘yar kasar Ghana wacce ta taɓa zama ‘yar majalisa mai wakiltar mazabar Lambussie<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=rqLHzvdB3KUC&q=Alice+Teni+Boon&pg=PA1|title=The Mirror: Issue 2622 March 12 2005|last1=Sam|first1=Eben C.|date=12 March 2005}}</ref> daga shekara ta 1999 zuwa shekarar 2009.
==Rayuwar farko da ilimi==
An haifi Boon a ranar (12) ga watan Janairu a shekara ta (1962) .<ref name=":0">{{Cite book|title=Ghana Parliamentary Register, 2004–2008|publisher=The Office of Parliament|year=2004|location=Ghana|pages=247}}</ref> Ta halarci Jami'ar Ghana da Jami'ar Westminster.<ref name=":0" /> Ta kuma halarci Cibiyar Nazarin Jarida ta Ghana da Kwalejin Pitman Central da ke Landan.<ref name=":0" />
Daga nan ta samu digirin digirgir kan harkokin kasuwanci da kuma Master of Arts a fannin sadarwar jama'a.<ref name=":0" /> Babban karatunta ya kasance a fannin Sadarwa.<ref name=":0" />
==Aiki==
Boon kwararriya ce a fannin sadarwa sannan kuma mai ba da shawara ta hanyar sana'a.<ref name=":0" /> Ita ma 'yar siyasa ce a jam'iyyar National Democratic Congress, jam'iyyar siyasar Ghana.<ref name=":0" />
==Siyasa==
Alice ta shiga majalisar ne a kan tikitin takarar jam’iyyar NDC a ranar Talata( 8) ga watan Yunin a shekara ta( 1999), lokacin da ta lashe zaben fidda gwani a ranar( 26) ga watan Mayun a shekara ta (1999), bayan rasuwar Luke Koo, dan majalisar wakilai a lokacin.<ref name="ALICE" /><ref>{{cite web|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/All-is-set-for-the-Lambussie-bye-election-6904|title=All is set for the Lambussie bye-election|publisher=www.ghanaweb.com|date=26 May 1999|access-date=21 May 2020}}</ref>
Daga bisani ta lashe kujerar a lokacin babban zaben watan Disamba na shekara ta (2000), da kuma na watan Disamba na( 2004), Sai dai ta rasa kujerar a hannun John Duoghr Baloroo na New Patriotic Party (NPP) a babban zaben watan Disamba na (2008), A lokacin babban zaben watan Disamba na (2012) , Edward K. Dery ya maye gurbinta wanda sakamakon haka ya lashe kujerar NDC.<ref>{{cite web|url=https://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/upperwest/178/|title=Lambussie – Karni Constituency – Election 2016 Results|publisher=Peace Fm Online|access-date=21 May 2020}}</ref>
=== Zaben 2000 ===
An zabi Boon a matsayin dan majalisa mai wakiltar mazabar Lambussie a yankin Upper West na Ghana a babban zaben Ghana na shekara ta( 2000) .<ref name=":3">{{Cite web|last=FM|first=Peace|title=Ghana Election 2000 Results - Lambussie - Karni Constituency|url=http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/upperwest/178/index.php|access-date=2020-09-02|website=Ghana Elections - Peace FM}}</ref> Don haka ta wakilci mazabar a majalisa ta( 4), a jamhuriya ta 4 ta Ghana.<ref name=":3" />
An zabe ta ne da kuri'u( 7,076) daga cikin kuri'un da aka kada. Wannan yayi daidai da (60.80%) na jimlar ingantattun ƙuri'un da aka jefa.<ref name=":3" /> An zabe ta a kan David Mwinfor Deribaa dan takara mai zaman kansa, Kabiri Nmin na Jam'iyyar Reform Party, Ampulling Nicholas na New Patriotic Party da Bamie Mubashir Ahmed na United Ghana Movement Party. Wadanda suka samu kuri'u( 2,472), kuri'u( 1,272,), kuri'u( 441) , kuri'u( 375) da kuri'u bi da bi.<ref name=":3" />
Waɗannan sun yi daidai da( 60.80%, 21.20% , 10.90%, 3.80%, 3.20% da 0.00%), daidai da jimillar ƙuri'un da aka jefa.<ref name=":4" /> An zabi Boon a kan tikitin jam'iyyar Democratic Congress. Jam'iyyar National Democratic Congress ta lashe kujeru (7), na 'yan majalisa a yankin Upper West a zaben.<ref name=":4">{{Cite web|last=FM|first=Peace|title=Ghana Election 2000|url=http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php|access-date=2020-09-02|website=Ghana Elections - Peace FM}}</ref>
Gaba daya jam'iyyar ta samu 'yan tsiraru na wakilai (89), daga cikin kujeru (200), na majalisar dokoki ta( 3) a jamhuriya ta( 4), ta Ghana.<ref name=":4" />
=== Zaben 2004 ===
An zabi Boon a matsayin yar majalisa mai wakiltar mazabar Lambussie a babban zaben Ghana na shekara ta( 2004).<ref name=":1">{{Cite book|title=Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections|publisher=Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung|year=2005|location=Ghana|pages=189}}</ref> Don haka ta wakilci mazabar a majalisa ta (4), a jamhuriya ta (4), ta Ghana.<ref name=":0" /> An zabe ta ne da kuri'u (6,554), daga cikin (12,480) da aka kada. Wannan yayi daidai da kashi (52.5%) na jimlar ingantattun ƙuri'un da aka jefa.<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cite web|last=FM|first=Peace|title=Ghana Election 2004 Results – Lambussie – Karni Constituency|url=http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/upperwest/178/index.php|access-date=3 August 2020|website=Ghana Elections – Peace FM}}</ref>
An zabe ta a kan Thomas F. Bitie-Ketting na babban taron jama'a, Sebastian Koug Bamile na Sabuwar Jam'iyyar Patriotic da Abubakari Alhaji Yahaya na Jam'iyyar Convention People's Party.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
Wadannan sun samu kuri'u( 1,265,) kuri'u (4,553) da kuri'u( 108) bi da bi. Waɗannan sun yi daidai da( 10.1%, 36.5%) da (0.9%) bi da bi na jimlar ingantattun ƙuri'un da aka jefa.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> An zabi Boon a kan tikitin jam'iyyar Democratic Congress.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
Jam'iyyar National Democratic Congress ta samu kujeru( 7), na 'yan majalisa a zaben da aka yi a yankin Upper West na Ghana.<ref>{{Cite web|date=1 August 2016|title=Statistics of Presidential and Parliamentary Election Results|url=https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/|access-date=3 August 2020|website=Fact Check Ghana|language=en-US}}</ref>
== Rayuwa ta sirri ==
Boon Kirista ce.<ref name=":0" /> Ta auri Jacob Bawiine Boon, lauyace kuma tsohuwan yar majalisa mai wakiltar mazabar Lambussie ce kuma tsohuwan shugaban gundumar Jirapa/Lambussie ce.<ref name="ALICE">{{cite web|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/MP-for-Lambussie-sworn-in-7241|title=MP for Lambussie sworn in|publisher=www.ghanaweb.com|date=9 June 1999|access-date=21 May 2020}}</ref>
==Manazarta==
{{reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
impukdtiwus16o2q2lps93l4uc3p8uc
Haƙƙin Mazauni/wurin zama
0
30555
161716
155621
2022-07-26T22:23:19Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Haƙƙin wurin''' zama ƴancin mutum ne a kula da shige da fice a wata [[Ƙasa, yanki|ƙasa]], wato yanada kyau ya kasance ko kuma haƙƙin mutum ne a kula masa da wurin zama, kuma indai har an bashi wurin zama ba za'a kore shi ba kai tsaye sai da wani dalili mai ƙarfi.Mutumin ya samu dama/haƙƙin zama ɗan wata ƙasa ba ya bukatar izini daga gwamnati ya shiga kasar kuma zai iya zama ya yi aiki a can ba tare da takurawa ba, kuma gwamnati baza ta kore shi ba (sai dai idan an kwace masa haƙƙin zama a ƙasar).
Gabaɗaya, don samun ƴancin zama a wata ƙasa, dole ne mutum ya zama ɗan ƙasar. Wato kafin mutum ya sami damar zama a kowace kasa to doka ce sai ya zama yanada izinin zama a ƙasar ta hanya samun zama ɗan ƙasa (Citizen).Duk da haka, wasu ƙasashe suna ba da damar zama ga waɗanda ba ƴan ƙasa ba. Sai dai dai sun bi wasu ƙa'idoji kafin su samu wannan damar.Wannan shi ne daban-daban da abinda ake kira ''haƙƙin zuwa ƙasa'', ''haƙƙin ya rayuwa'' ko ''haƙƙin zama'', misali tare da zama ɗan ƙasar gaba ɗaya. Mutane suna da wani haƙƙin ''mallaka'' na zama, amma ana iya soke shi a wasu lokuta saboda wani dalili (ba kamar ɗan ƙasa ba wanda zai iya). Ana soke shi ne kawai a cikin ƙayyadadden yanayi kamar zamba ko ɗan ƙasa yaci amanar ƙasar shi a ɓangaren tsaron ƙasa), misali ta hanyar aikata wani babban laifi, ko a wasu ƙasashe, ko kuma ya kasance mutum ya daɗe baya a cikin ƙasar kuma bai ziyarce ta ba, haka kuma a yawancin lokuta, irin waɗannan mutanen ba su da ƴanci daga ikon shige da fice a cikin ƙasa ballantana su sami wajen zama.
== EU, EEA, da Yarjejeniyar Schengen ==
Jama'an ko kuma ƴan ƙasashen da suke a ƙarƙashin Ƙungiyar Tattalin Arziƙin Turai (Ƙungiyar [[Tarayyar Turai]] da [[Ayislan|Iceland]], [[Liechtenstein]], da [[Norway]] ) da [[Switzerland]] sunada cikakken ƴancin tafiya zuwa, zama a ciki, da aiki a kowace ƙasa da take a ƙarƙashin ƙungiyar ba tare da buƙatar izinin aiki ko biza ba, koda yake wannan na iya gamuwa da wani cikas saboda abubuwan wucin gadi. haƙƙin ɗan ƙasa na sababbin ƙasashe don yin aiki a wasu ƙasashe.An ayyana wannan a cikin Dokar shekara ta 2004/38/EC akan haƙƙin ƙaura da zama cikin walwala.
Koyaya, haƙƙin zama a wata EU/EEA ba cikakke ba ne.Don zama a wata jaha ta EU/EEA, dole ne mutum ya kasance yana aiki, neman aiki, ɗalibi, ko kuma yana da isassun kuɗi wanda zaiyi biya duk wata haya ko tara ko wani abu daban. da inshorar lafiya don tabbatar da cewa basu zama nauyi akan ayyukan zamantakewa na ƙasar da ke karbar bakuncin ba.Hakanan ƙasashe awannan ƙungiyar ƙasashen na iya buƙatar 'yan ƙasa na wasu Ƙasashen EU/EEA su yi rajistar kasancewarsu tare da hukumomi bayan wani ɗan lokaci.Jihohin EU/EEA na iya korar ƴan ƙasa na wasu jahohin EU/EEA tare da ba da umarnin keɓewa a kansu bisa dalilai na jama'a, tsaron jama'a, ko lafiyar jama'a.Alal misali, ana iya fitar da waɗanda suka yi manyan laifuffuka ko kuma suka dogara ga jin daɗi.Koma dai ta yaya, waɗanda aka yi wa irin waɗannan umarnin keɓance dole ne su iya ɗaukaka ƙararsu bayan iyakar tsawon shekaru uku, kamar yadda dokokin EU suka tanada.Babu wani yanayi da ƙasar EU/EEA za ta iya ware ɗan wata ƙasa na wata EU/EEA har tsawon rayuwa.
Duk wani ko wata ɗan/ƴar ƙasar EU/EEA wanda ya cika shekaru biyar na zama tare da bin doka ba tare da ya bar ƙasar ya kuma dawowa ba a wata ƙasa ta EU/EEA ya cancanci zama na dindindin, bayan haka kasancewarsu ba a ƙara yin wani sharaɗi ba, kuma suna iya neman fa'idojiin da za su samu a baya. ya zama dalilin cirewa, kamar jindadi.Za a iya soke zama na dindindin bayan shekara biyu baya a cikin ƙasar.
=== Yarjejeniyar Schengen ===
Kusan duk ƙasashen EU/EEA suna cikin yankin Schengen ; gungun kasashen da suka rattaba hannu kan yarjejeniyar Schengen, wadda ta soke kula da kan iyakokin kasashen da ke shiga, ko da yake ya ba da damar kafa iyakokin na wani dan lokaci a cikin yanayi na musamman.Kasashen EEA da Switzerland sun sanya hannu kan yarjejeniyar Schengen.Da yawa daga cikin sabbin ƙasashen mambobin ba su cika aiwatar da shi ba.
Koyaya, ƴan ƙasashen Turai suna buƙatar kowa ya ɗauki katin shaida ko fasfo kuma ana buƙatar shaidar ɗan ƙasa don zama a kowace ƙasar da take memba.Don haka, yayin da Yarjejeniyar Schengen ta sauƙaƙe zirga-zirgar mutane a kan iyakokin, ba ta da wani babban bambanci ga haƙƙin zama a cikin wata mamba ƙasar ba.
q2m6sbhvth23bi1nl1jmnlccfnl22zd
Shugabanci
0
30753
161500
142870
2022-07-26T13:07:04Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Shugabanci''' ko ''''Jagoranci''' yana nufin shugabantar al'ummah ko kuma yan nufin mulki ko madafan iko ko jagorancin al’umma. Haka kuma shugaba shi ke tabbatar da cewa an bin doka da oda kamar yadda aka tsara. Kuma shi ne mai bayar da umarni wajen tafiyar da ayyukkan yau da kullum wadanda mabiyansa za su yi. Shi ne ke wucewa gaba al’ummarsa na biye da shi. Kowa ya zura masa ido don daukan umarni da biyayya ga abin da ake so ya yi a bisa tsarin doka. Duk da cewa shugaba idan ya taka doka za'a iya hukuntashi<ref>https://www.bbc.com/hausa/vert_cap/2016/06/160622_vert_cap_keys_to_inspired_leadership.amp</ref>
Abin lura a nan shi ne shugaba bawa ne wajen hidimta wa al’ummarsa, ta hanyar jagorantar su a cikin al’amauran da suka shafi cigaba da ma sha’anin bukatunsu.
Jagoranci muhimmin aiki ne na gudanarwa wanda ke taimakawa wajen haɓaka aiki da kuma cimma burin Al'umma.<ref>https://hausa.leadership.ng/shimfida-a-kan-jagorancin-alumma/</ref>
==Wasu Abubuwan da suke wajibi ga shugaba yayiwa alu'umma==
* Ilimi: Dole ne shugaba na-gari ya zama yana da ilimin da zai gudanar da aikinsa, hakan zai sa mabiya bayan sa su girmama shi tare da amincewa da duk wani hukunci da zai yanke.
* Gaskiya da tsare mutuncin kai: Dole ne shugaba ya zama mai tsananin gaskiya, ya kamata na kasa da shi su iya bada shaidar Shuganbansu a matsayin mai gaskiya, ba wai game da aiki kawai ba har ma akan irin halayen sa. Shugaba na gari shi ne wanda ba ya aikata abubuwan da suka bijirewa yardar da aka yi masa a wurin aiki da kuma a sunan sa.
* Yarda da kai: Dole ne shugaba nagari ya zama mutumin da ya yarda da kansa wajen fuskantar kowace irin matsala da za ta iya tasowa, duk kuwa irin wahalar da ke tattare da ita da kuma faxuwar gaba. Lallai ne ya nuna waxannan halaye ta yadda jama’a za su gani a cikin ayyukan shi da kuma halayen shi.
* Qarfin tunkarar aiki da kuma neman nasara akai: Dole ne shugaba ya yi imani da aikin da yake yi. Da wannan ne zai ji daxin muqamin shi ya kuma girmama shi sannan kuma ya samu qwarin gwiwar gudanar da manufofin da ya sa a gaba.
* Bayyana aikace-aikacensa: Wannan na nufin ya kamata shugaban kirki ya iya bayani ko bada rahoton aikace-aikacensa. Yana da muhimmanci ga shugaba ya samar da isassun bayanai ga na qasa da shi a game da aikace-aikacen qungiyar da kuma wuraren da aka samu matsaloli da kuma nasarorin da aka samu.
* Jajircewa: Dole ne shugaba na gari ya zamo mai jajircewa a kowane irin yanayi, kada ya karaya har sai ya kai ga samun nasara. Shugaba na gari shine wanda: BA YA GAZAWA
* Mai qirqira: Ba ya tsayawa jiran wai sai mabiyan sa sun yi abu, sai dai kawai ayi kwatance da shi, ta yadda da ya kawo sabon tsari sai mabiya su karva hannu bi-biyu. wannan shine zai kawo ci gaba da samun nasara.
* Sanin makamar hulxa da jama’a: Dole ne shugaba ya kyautata alaqar sa da al’umar da suke tare da shi da kuma na waje,sannan kuma ya zamo mai la’akari da ra’ayoyin mabiyan sa.
* Ladabtarwa da kyautatawa: Dole ne shugaba na kirki ya zama zai iya ladabtar da masu laifi, ya kuma sakawa waxanda su ka yi aiki tuquru, ma’ana waxanda suka yi abin kirki.
* Mutuntawa: daya daga cikin alamun shugaba na gari shi ne mutunta na qasa da shi, kuma idan ka mutunta wasu, kai ma za a mutunta ka. Idan shugaba ya gaza mutunta <ref>https://hausadictionary.com/shugabanci</ref> mabiyanshi, to lallai zai yi wahala a gare shi su mutunta shi. Akan ce dukkan wanda ka ga ana mutunta shi, to shi ma ya mutunta kan shi ne. A wasu lokuta mukan ba da umarni ne kawai mu manta da mutuntaka, bayan kowa na da irin na shi ra’ayin kuma shima ya na so ace yana ba da umarni, duk kuwa da irin matsayin shi. Saboda har sai mun mutunta sauran jama’a irin yadda muke so a mutunta mu kafin mu ma a mutunta mun.
* Adalici ka kowa: adalci wa kowa batare da nuna kabilanci ko fifiko ba ko nuna bangarenci ko alfarma sabida addini ko al`ada.
==Manazarta==
53h9kvb916wwlcxktv0c8amewhjwmbq
Ta'aziyya
0
31165
161746
145223
2022-07-27T07:13:10Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Ta'aziyya''' na nufin jaje da akewa `yan uwan mamaci. Ana yinta bayan mutuwar mutum ta hanyar ziyarar gidan mamacin domin isar da gaisuwar mutuwar ga yanuwa da abokan arziki na mamaci.
==Addu`a==
Anayin addu'oi idan ga mai mutuwa da neman gafara wajen Allah Ya gafarta masa.
==Manazarta==
<ref>aminiya.daily trust.com</ref>
9o31jp5gdrzbh805tqmpjiyw41yx216
161747
161746
2022-07-27T07:13:26Z
BnHamid
12586
/* Manazarta */
wikitext
text/x-wiki
'''Ta'aziyya''' na nufin jaje da akewa `yan uwan mamaci. Ana yinta bayan mutuwar mutum ta hanyar ziyarar gidan mamacin domin isar da gaisuwar mutuwar ga yanuwa da abokan arziki na mamaci.
==Addu`a==
Anayin addu'oi idan ga mai mutuwa da neman gafara wajen Allah Ya gafarta masa.
==Manazarta==
td5z9wo6brogwzn1bfbzeb1vjdsi6x4
161748
161747
2022-07-27T07:14:20Z
BnHamid
12586
/* Addu`a */
wikitext
text/x-wiki
'''Ta'aziyya''' na nufin jaje da akewa `yan uwan mamaci. Ana yinta bayan mutuwar mutum ta hanyar ziyarar gidan mamacin domin isar da gaisuwar mutuwar ga yanuwa da abokan arziki na mamaci.
==Addu`a==
Anayin addu'oi idan ga mamacin domin neman Allah Ya gafarta masa.
==Manazarta==
5qic2dqa8a9j0fdkhsbtu3rvbtr9mcv
Mustafizur Rahman
0
31652
161657
147773
2022-07-26T19:48:16Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox cricketer|name=Mustafizur Rahman|bat avg1=4.53|top score4=21[[not out|*]]|top score3=15|top score2=18[[not out|*]]|top score1=16|100s/50s4=0/0|100s/50s3=0/0|100s/50s2=0/0|100s/50s1=0/0|bat avg4=5.62|bat avg3=3.90|bat avg2=7.18|runs4=135|deliveries2=3347|runs3=43|runs2=79|runs1=59|matches4=170|matches3=48|matches2=68|matches1=14|column4=[[Twenty20|T20]]|column3=[[Twenty20 International|T20I]]|column2=[[One Day International|ODI]]|column1=[[Test cricket|Test]]|columns=4|deliveries1=2013|deliveries3=1051|club12=[[Delhi Capitals]]|tenfor2=0|source=https://www.espncricinfo.com/bangladesh/content/player/330902.html ESPN Cricinfo|catches/stumpings4=33/–|catches/stumpings3=11/–|catches/stumpings2=13/–|catches/stumpings1=1/–|best bowling4=5/22|best bowling3=5/22|best bowling2=6/43|best bowling1=4/37|tenfor4=0|tenfor3=0|tenfor1=0|deliveries4=3715|fivefor4=3|fivefor3=1|fivefor2=5|fivefor1=0|bowl avg4=20.21|bowl avg3=19.55|bowl avg2=22.83|bowl avg1=36.73|wickets4=223|wickets3=68|wickets2=127|wickets1=30|year12=2022|club11=[[Comilla Victorians]]|image=Mustafizur Rahman on practice field in Dhaka on 2018 (1) (cropped).jpg|testdebutagainst=South Africa|lastodiyear=2022|lastodidate=23 March|odidebutyear=2015|odidebutdate=18 June|odidebutagainst=India|odicap=118|lasttestagainst=West Indies|lasttestyear=2021|lasttestdate=3 February|testdebutyear=2015|testdebutdate=21 July|testcap=78|odishirt=90|internationalspan=2015–present|international=true|country=Bangladesh|heightm=1.80|role=[[Bowling (cricket)|Bowler]]|bowling=Left-arm fast-medium|batting=[[Left-handed]]|nickname=The Fizz,<ref>{{Cite news |url=http://www.firstpost.com/sports/the-fizz-may-have-gone-flat-bangladesh-fear-mustafizur-rahman-burnout-2813120.html |title=The 'Fizz' may have gone flat: Bangladesh fear Mustafizur Rahman burnout |date=2 June 2016 |work=Firstpost |access-date=23 May 2017}}</ref> Cutter master<ref>{{Cite web |url=http://en.ntvbd.com/sports/33571/cutter-master-mustafiz-turns-21 |title=Cutter master Mustafiz turns 21 |website=[[NTV (Bangladeshi TV channel)|NTV]] |date=6 September 2016 |location=Dhaka, Bangladesh |access-date=31 May 2018}}</ref>|birth_place=[[Satkhira]], [[Bangladesh]]|birth_date={{Birth date and age|1995|9|6|df=yes}}|image_size=250px|caption=Mustafizur in 2018|lastodiagainst=South Africa|T20Icap=44|year11=2022|club5=[[Sussex County Cricket Club|Sussex]]|year10=2021|club10=[[Rajasthan Royals]]|year9=2019/20|club9=[[Rangpur Rangers]]|year8=2018|club8=[[Mumbai Indians]]|year7=2018|club7=[[Lahore Qalandars]]|year6=2017–2019|club6=[[Rajshahi Kings]]|year5=2016|year4=2016–2017|T20Idebutagainst=Pakistan|club4=[[Sunrisers Hyderabad]]|year3=2015-16|club3=[[Dhaka Dynamites]]|year2=2016–present|club2=[[Mohammedan Sporting Club cricket team|Mohammedan Sporting Club]]|year1=2014–present|club1=[[Khulna Division cricket team|Khulna Division]]|lastT20Iyear=2022|lastT20Idate=5 March|lastT20Iagainst=Afghanistan|T20Idebutyear=2015|T20Idebutdate=24 April|date=23 March 2022}}
'''Mustafizur Rahman''' ( Bengali : মুস্তাফিজুর রহমান; an haife shi a ranar 6 ga watan Satumban 1995), wanda kuma aka fi sani da '''Fizz''', dan wasan [[kurket]] na duniya ne na kasar Bangladesh. Sannan kuma ya ƙware a matsayin ɗan wasan ƙwallon ƙafa mai matsakaicin-sauri na hannun hagu. Shi ne dan wasa na farko da ya lashe kyautar 'Jarumin Gasa' a dukkan Gwaje-gwaje.
Mustafizur ya fara buga wasan kurket na kasa da kasa a wasa na tsakanin kasashe ashirin a watan Afrilun 2015. Daga bayan waccan shekarar, ya buga wasansa na farko na Rana Daya ta Duniya da na Gwaji ta Indiya da Afirka ta Kudu, bi da bi.
Kafin aikinsa na tsakanin kasashe, Mustafizur ya taka rawa a gasar cin kofin duniya na Kurket karkashin-19 na 2014 .
== Rayuwar farko da ta sirri ==
Mustafizur ya girma a cikin ƙaramin garin Satkhira a cikin Khulna, Bangladesh. Shi ne auta ga Abul Qasem Gazi da Mahmuda Khatun 'ya'yan shida. Mahaifinsa mai sha'awar wasan kurket ne. Sha'awar Mustafizur na wasan kurket ya tashi lokacin da ya fara atisayen wasa na tsawon kilomita 40 daga gida a kowace safiya, tare da dan uwansa Mokhlesur Rahman. Wannan ya shafi iliminsa yayin da yake barin makaranta lokaci-lokaci don buga wasan kurket.
Kafin gano gwanintar wasan nasa, Mustafizur ya taka rawa a matsayin dan wasa na kwallon tennis . A cewarsa, ya samu kwarin gwuiwa ne daga dan wasan Pakistan Mohammad Amir wanda shi ne ubangidansa.
A ranar 15 ga Maris, 2019, tare da wasu mambobi na tawagar gwajin Bangladesh, yana daf da shiga masallacin Al Noor da ke Christchurch, New Zealand lokacin da aka kai harin ta'addanci . Dukkan 'yan tawagar sun " cutu sosai". Mustafizur ya yi aure a ranar 22 ga Maris. Dan'uwan Mustafizur ya yi fatan cewa aure zai iya taimaka masa "ya shawo kan kaduwar" da ya ritsa da shi a harin na New Zealand.
== Farkon aiki ==
A shekara ta 2012, Mustafizur ya yi tafiya zuwa [[Dhaka]] babban birnin Bangladesh don gwada sansanin 'yan gudun hijira. Kafin wannan, 'yan wasa sun fara cin karo da shi a gasar 'yan kasa da shekaru 17 a Satkhira . An shigar da shi cikin kafuwar Hukumar Kurket ta Bangladesh na ganin saurin wasan ƙwallon ƙafarsa. Ba da daɗewa ba aka zaɓe shi zuwa ƙungiyar ' yan kasa da shekara 19 ta Bangladesh don gasar cin kofin duniya ta Kurket a 2014 a [[Haɗaɗɗiyar Daular Larabawa|UAE]], inda ya ɗauki jimlar bangarori takwas .
Mustafizur ya fara wasan kurket na aji na farko da na zubin-A daga 2014, mai wakiltar dibishin din Khulna da Abahani, bi da bi. An zabe shi don yawon shakatawa na Bangladesh A na Arewacin Indies .
== Ayyukan kasa da kasa ==
=== Fitowa ===
Mustafizur ya fara wasansa na kasa-da-kasa ne a wasa na ashirin da suka wuce da Pakistan a ranar 24 ga Afrilu 2015, inda ya ci kwallayen Shahid Afridi da Mohammad Hafeez, ('yan wasa biyu na Pakistan).
A cikin watan Yunin 2015, Indiya ta zagaya Bangladesh don gwaji ɗaya na duniya na kwana ɗaya. An zaɓi Mustafizur a cikin tawagar ODI. A cikin jerin wasanninsa na fark, Mustafizur ya ba da alamun yuwuwar sa a kan ƙwaƙƙwaran layin batting na Indiya ta hanyar ɗaukar wicket biyar a wasan farko. Bangladesh ce ta samu nasara a wasan kuma Mustafizur ya zama dan wasa na goma a tarihin ODI da ya ci kwallaye biyar a wasan farko. A cikin ODI na biyu, Mustafizur ya ɗauki wasu wikiti shida. Wannan ya taimaka masa ya sami rikodin mafi yawan wickets na kowane mai kwanon bayan ODI biyu, wanda ya zarce rikodin da Brian Vitori na Zimbabwe ya yi a baya. Ya kammala ODI na ƙarshe tare da wickets 2 kuma ya kafa tarihi ta hanyar ɗaukar wickets 13 a cikin jerin ODI na wasanni uku.
A wata na gaba, Mustafizur ya ɗauki wickets 5 a cikin ODI uku don taimakawa Bangladesh ta ci nasara a kan Afirka ta Kudu ta 2-1. Ya yi gwaje-gwajensa na farko a jerin gwanaye guda daya da Afirka ta Kudu inda ya samu ci 4.
=== Matsalolin rauni ===
A cikin watan Nuwamba, Bangladesh ta karbi bakuncin Zimbabwe don ODI uku da T20 biyu. Mustafizur ya taka rawar gani sosai a wasannin ODI, yana ɗaukar jimlar wickets 8. Don wasan kwaikwayonsa a cikin 2015, ICC ta ba shi suna a cikin ODI XI ta duniya. An kuma sanya masa suna a cikin ODI XI na shekara ta 2015 ta ''ESPNcricinfo'' da ''Cricbuzz'' . Ya kama wasansa na uku mai ci biyar a wasan karshe. Ba zai iya ba da gudummawa da yawa a cikin jerin T20 ba, koda yake ya yi rawar gani ta fuskar tattalin arziki, wanda ya sa bangarorin biyu suka yi nasara. A shekara ta gaba a cikin Janairu, Bangladesh ta sake taka rawar gani tare da Zimbabwe a cikin T20s hudu. Mustafizur ya buga wasanni biyun farko da suka yi nasara. Yayin da yake buga wasa a T20I na biyu da Zimbabwe a watan Janairun 2016, Mustafizur ya ji rauni a kafadarsa. Bayan haka, an cire shi daga cikin tawagar a karon farko tun lokacin da ya fara buga wasa.
A lokacin gasar cin kofin Asiya da aka gudanar a wata mai zagayowa, ya sake jinkiri daga tawagar saboda raunin gefensa, ya buga wasanni uku na farko kawai. Ya sami damar buga wasa da Australiya, Indiya da New Zealand a cikin 2016 ICC World Twenty20 da aka gudanar a Indiya a cikin Maris. Ya zama dan wasan kwallon kafa na farko dan kasar Bangladesh da ya ci kwallo biyar a tarihin gasar cin kofin duniya ta T20 bayan ya yi bugun daga kai sai mai tsaron gida 22 da New Zealand. Ya dauki jimlar wickets 9 a wasanni uku a cikin 2016 edition . An nada shi a matsayin mutum na 12 a cikin 'tawagar Tournament' don gasar cin kofin duniya ta 2016 T20 ta ICC.
Mustafizur bai sake samun damar buga dukkan wasannin ba lokacin da Bangladesh ta zagaya New Zealand a watan Disamba 2016 da Janairu 2017. Ya buga wasan gwajin sa na farko tun watan Agusta 2015 da Sri Lanka a Galle a cikin Maris 2017, yana ɗaukar wickets takwas a cikin jerin.
A cikin Afrilun 2018, yana ɗaya daga cikin 'yan wasan kurket goma da Hukumar kurket ta Bangladesh (BCB) za ta ba su kwangilar tsakiya kafin lokacin 2018.
A ranar 29 ga Mayun 2018, an cire Mustafizur daga jerin wasanni uku masu zuwa da za su yi da Afghanistan saboda rauni a ƙafarsa.
=== 2019-yanzu ===
A cikin Afrilu 2019, an ba shi suna a cikin tawagar Bangladesh don gasar cin kofin duniya ta kurket na 2019 . A ranar 5 ga Yulin 2019, a wasan da Pakistan, Mustafizur ya ɗauki wicket na 100 a cikin ODIs. Ya kammala gasar ne a matsayin wanda ke kan gaba a bugun daga kai sai mai tsaron gida a Bangladesh, inda aka kore shi ashirin a wasanni takwas. Bayan gasar cin kofin duniya, Hukumar Cricket ta kasa da kasa (ICC) ta bayyana Mustafizur a matsayin tauraro mai tasowa a cikin tawagar.
A cikin Satumba 2021, an ba shi suna a cikin tawagar Bangladesh don gasar cin kofin duniya .
== Sana'ar cikin gida ==
=== Wasan Firimiya na Bangladesh ===
Mustafizur kwararre na farko a wajen wasan kurket na kasa da kasa shi ne gasar firimiya ta Bangladesh, inda ya bugawa Dhaka Dynamites a kakar wasa ta 2015 . Ya ci kwallaye 14 a wasanni 10 a waccan gasar. A cikin Oktoba 2018, an ba shi suna a cikin tawagar Rajshahi Kings, biyo bayan daftarin gasar Premier ta Bangladesh ta 2018 – 19. A cikin Nuwamba 2019, an zaɓi shi don buga wa Rangpur Rangers a gasar Premier ta Bangladesh ta 2019 – 20.
=== gasar firimiya ta Indiya ===
A cikin Fabrairu 2016, Sunrisers Hyderabad ne ya tsara Mustafizur a cikin 2016 IPL gwanjo . Ya ci kwallaye 17 a wasanni 16 a gasar inda kungiyarsa ta lashe kambun. An yi masa suna a matsayin "Dan wasan Gasar Fitowa", ɗan wasa na farko a ƙasashen waje da ya karɓi wannan lambar yabo.
A cikin Disamba 2016, Sunrisers Hyderabad sun riƙe shi a cikin 2017 IPL gwanjo . Yana da shakku kan rashin buga wasan farko na gasar.
A cikin Janairu 2018, Indiyawan Mumbai sun saya shi a cikin 2018 IPL gwanjo . A cikin Fabrairu 2021, Rajasthan Royals ne suka siye shi daga farashin sa na INR 1.00 crore a cikin gwanjon IPL na 2021 . A cikin Fabrairu 2022, Babban Birnin Delhi ya siya shi a cikin gwanjon gasar Premier ta Indiya ta 2022 .
=== Fashewar NatWest T20 ===
A cikin Maris 2016, kungiyar Sussex ta Ingila ta sanar da cewa sun sanya hannu kan Mustafizur a matsayin dan wasan su na biyu a ketare don gasar T20 Blast . Ya dauko wickets hudu yayin da yake ba da gudu 23 a wasansa na farko da Essex . Bayan wani wasan kuma ya fuskanci tiyatar kafadarsa wadda ta yi jinyar watanni shida.
=== Pakistan Super League ===
Lahore Qalandars ne ya zaɓi Mustafizur a cikin Super League na Pakistan . BCB ya hakura ya bar shi ya taka leda a can. Duk da haka, an warware batun lokacin da Mustafizur ya sami rauni a kafada a farkon 2016, don haka ya hana shi wasa a cikin PSL.
== Salon wasa ==
Mustafizur ya sami nasara a farkon aikinsa na kasa da kasa ta hanyar wasan ƙwallon ƙafa, nau'in wasan ƙwallon ƙafa wanda ke motsawa (daga hannun dama) daga filin wasa. Mustafizur ya bayyana a wani taron manema labarai a watan Yunin 2015 cewa ya fara gano wannan dabarar ne bayan dan wasan cricketer nasa, Anamul Haque ya nace masa da ya rika kawowa a hankali. A cewar tsohon dan wasan cricket na Indiya Maninder Singh, ƙwallan sa na hankali suna da wahalar karantawa.
== Bayanai da nasarori ==
=== Bayanan kasa da kasa ===
* Yawancin wickets (13) a cikin jerin abubuwan da za a fara a Rana ɗaya ta Duniya (ODI).
* Dan wasa na farko da ya lashe lambobin yabo na Man of the Match akan duka gwajin gwaji da ODI.
* Hukumar kula da wasan kurket, Majalisar Cricket ta Duniya, ta hada da Mustafizur a kan ICC ODI Team of the Year a 2015, ta gane shi a matsayin daya daga cikin manyan cricketers na wannan shekarar. Shi ne dan wasan kurket na Bangladesh na farko da ya cimma wannan kuma na biyu da aka zaba ga kowace kungiyar ICC bayan Shakib Al Hasan .
* A cikin Disamba 2016, an nada shi ICC Emerging Cricketer of the Year, dan wasan Bangladesh na farko da ya lashe daya daga cikin lambobin yabo na shekara-shekara na ICC. Mustafizur kuma an saka shi a matsayin mutum na 12 a cikin 2016 ICC World Twenty20 Team of the Tournament. Ya lashe lambar yabo ta ESPNcricinfo don Mafi kyawun aikin T20 na shekara ta 2016 don budurwarsa T20I mai tsayi biyar da New Zealand yayin T20 na Duniya .
* Mustafizur ya lashe kyautar gwarzon dan wasa na shekara daga kungiyar 'yan jarida ta Bangladesh Sports Press Association (BSPA) na shekara ta 2015.
* A ranar 29 ga Mayu 2016, ya zama na farko kuma ya zuwa yanzu kawai cricketer na waje da ya lashe [[Indian Premier League|IPL]] 's Emerging player of the year .
* A ranar 27 ga Janairu 2018, Mustafizur ya dauki wicket dinsa na ODI na 50 a wasan karshe na wasan karshe da Sri Lanka ta hanyar bowling Upul Tharanga, ya zama dan wasan kwallon kwando na Bangladesh mafi sauri zuwa 50 ODI wickets a cikin matches 27.
* Mustafizur ya sake haɗawa da ICC ODI Team of the Year 2018 . Ya zama dan wasan kurket na Bangladesh na farko da ya cimma wannan sau biyu.
* A ranar 5 ga Yuli 2019, Mustafizur ya dauki wicket dinsa na ODI na 100 a gasar cin kofin duniya ta Cricket a 2019 da Pakistan ta hanyar bowling Haris Sohail, ya zama dan kwallon Bangladesh mafi sauri da ya kai gaci a wasanni 54. Ta hanyar yin haka, ya kuma zama na hudu mafi sauri a Duniya da ya kai wickets 100, ya bar dan gudun Australia Brett Lee a bayansa. Lee ya kai matakin wickets 100 a matches 55.
* A ranar 18 ga Satumba 2019, Mustafizur ya zama ɗan Bangladesh mafi sauri, mai saurin kwano da sauri na huɗu don ɗaukar wiket 50 T20I .
* A cikin lambar yabo ta ICC na shekara-shekara a cikin Janairu 2022, Mustafizur an haɗa shi a cikin ICC Men's ODI Team of the Year na shekara ta 2021.
* An sanya suna a cikin ICC Men's T20I Team of the Year na shekara ta 2021.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* [https://www.instagram.com/itsmustafizur/ ''Mustafizur Rahman''] na Instagramu
* [https://www.espncricinfo.com/player/mustafizur-rahman-330902 Mustafizur Rahman] na ESPNcricifno
{{ICC Emerging Player of the Year}}{{Bangladesh Squad 2019 Cricket World Cup}}{{Navboxes|title=Current squads|list1={{Rajshahi Kings squad}}
{{Lahore Qalandars Squad}}
{{Delhi Capitals squad}}
{{Rangpur Rangers squad}}}}{{Authority control}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
5jeee44wd66hf8qmt9isiiqqyasac4c
161658
161657
2022-07-26T19:49:07Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox cricketer|name=Mustafizur Rahman|bat avg1=4.53|top score4=21[[not out|*]]|top score3=15|top score2=18[[not out|*]]|top score1=16|100s/50s4=0/0|100s/50s3=0/0|100s/50s2=0/0|100s/50s1=0/0|bat avg4=5.62|bat avg3=3.90|bat avg2=7.18|runs4=135|deliveries2=3347|runs3=43|runs2=79|runs1=59|matches4=170|matches3=48|matches2=68|matches1=14|column4=[[Twenty20|T20]]|column3=[[Twenty20 International|T20I]]|column2=[[One Day International|ODI]]|column1=[[Test cricket|Test]]|columns=4|deliveries1=2013|deliveries3=1051|club12=[[Delhi Capitals]]|tenfor2=0|source=https://www.espncricinfo.com/bangladesh/content/player/330902.html ESPN Cricinfo|catches/stumpings4=33/–|catches/stumpings3=11/–|catches/stumpings2=13/–|catches/stumpings1=1/–|best bowling4=5/22|best bowling3=5/22|best bowling2=6/43|best bowling1=4/37|tenfor4=0|tenfor3=0|tenfor1=0|deliveries4=3715|fivefor4=3|fivefor3=1|fivefor2=5|fivefor1=0|bowl avg4=20.21|bowl avg3=19.55|bowl avg2=22.83|bowl avg1=36.73|wickets4=223|wickets3=68|wickets2=127|wickets1=30|year12=2022|club11=[[Comilla Victorians]]|image=Mustafizur Rahman on practice field in Dhaka on 2018 (1) (cropped).jpg|testdebutagainst=South Africa|lastodiyear=2022|lastodidate=23 March|odidebutyear=2015|odidebutdate=18 June|odidebutagainst=India|odicap=118|lasttestagainst=West Indies|lasttestyear=2021|lasttestdate=3 February|testdebutyear=2015|testdebutdate=21 July|testcap=78|odishirt=90|internationalspan=2015–present|international=true|country=Bangladesh|heightm=1.80|role=[[Bowling (cricket)|Bowler]]|bowling=Left-arm fast-medium|batting=[[Left-handed]]|nickname=The Fizz,<ref>{{Cite news |url=http://www.firstpost.com/sports/the-fizz-may-have-gone-flat-bangladesh-fear-mustafizur-rahman-burnout-2813120.html |title=The 'Fizz' may have gone flat: Bangladesh fear Mustafizur Rahman burnout |date=2 June 2016 |work=Firstpost |access-date=23 May 2017}}</ref> Cutter master<ref>{{Cite web |url=http://en.ntvbd.com/sports/33571/cutter-master-mustafiz-turns-21 |title=Cutter master Mustafiz turns 21 |website=[[NTV (Bangladeshi TV channel)|NTV]] |date=6 September 2016 |location=Dhaka, Bangladesh |access-date=31 May 2018}}</ref>|birth_place=[[Satkhira]], [[Bangladesh]]|birth_date={{Birth date and age|1995|9|6|df=yes}}|image_size=250px|caption=Mustafizur in 2018|lastodiagainst=South Africa|T20Icap=44|year11=2022|club5=[[Sussex County Cricket Club|Sussex]]|year10=2021|club10=[[Rajasthan Royals]]|year9=2019/20|club9=[[Rangpur Rangers]]|year8=2018|club8=[[Mumbai Indians]]|year7=2018|club7=[[Lahore Qalandars]]|year6=2017–2019|club6=[[Rajshahi Kings]]|year5=2016|year4=2016–2017|T20Idebutagainst=Pakistan|club4=[[Sunrisers Hyderabad]]|year3=2015-16|club3=[[Dhaka Dynamites]]|year2=2016–present|club2=[[Mohammedan Sporting Club cricket team|Mohammedan Sporting Club]]|year1=2014–present|club1=[[Khulna Division cricket team|Khulna Division]]|lastT20Iyear=2022|lastT20Idate=5 March|lastT20Iagainst=Afghanistan|T20Idebutyear=2015|T20Idebutdate=24 April|date=23 March 2022}}
'''Mustafizur Rahman''' ( Bengali : মুস্তাফিজুর রহমান; an haife shi a ranar 6 ga watan Satumban 1995), wanda kuma aka fi sani da '''Fizz''', dan wasan [[kurket]] na duniya ne na kasar [[Bangladash]]. Sannan kuma ya ƙware a matsayin ɗan wasan ƙwallon ƙafa mai matsakaicin-sauri na hannun hagu. Shi ne dan wasa na farko da ya lashe kyautar 'Jarumin Gasa' a dukkan Gwaje-gwaje.
Mustafizur ya fara buga wasan kurket na kasa da kasa a wasa na tsakanin kasashe ashirin a watan Afrilun 2015. Daga bayan waccan shekarar, ya buga wasansa na farko na Rana Daya ta Duniya da na Gwaji ta Indiya da Afirka ta Kudu, bi da bi.
Kafin aikinsa na tsakanin kasashe, Mustafizur ya taka rawa a gasar cin kofin duniya na Kurket karkashin-19 na 2014 .
== Rayuwar farko da ta sirri ==
Mustafizur ya girma a cikin ƙaramin garin Satkhira a cikin Khulna, Bangladesh. Shi ne auta ga Abul Qasem Gazi da Mahmuda Khatun 'ya'yan shida. Mahaifinsa mai sha'awar wasan kurket ne. Sha'awar Mustafizur na wasan kurket ya tashi lokacin da ya fara atisayen wasa na tsawon kilomita 40 daga gida a kowace safiya, tare da dan uwansa Mokhlesur Rahman. Wannan ya shafi iliminsa yayin da yake barin makaranta lokaci-lokaci don buga wasan kurket.
Kafin gano gwanintar wasan nasa, Mustafizur ya taka rawa a matsayin dan wasa na kwallon tennis . A cewarsa, ya samu kwarin gwuiwa ne daga dan wasan Pakistan Mohammad Amir wanda shi ne ubangidansa.
A ranar 15 ga Maris, 2019, tare da wasu mambobi na tawagar gwajin Bangladesh, yana daf da shiga masallacin Al Noor da ke Christchurch, New Zealand lokacin da aka kai harin ta'addanci . Dukkan 'yan tawagar sun " cutu sosai". Mustafizur ya yi aure a ranar 22 ga Maris. Dan'uwan Mustafizur ya yi fatan cewa aure zai iya taimaka masa "ya shawo kan kaduwar" da ya ritsa da shi a harin na New Zealand.
== Farkon aiki ==
A shekara ta 2012, Mustafizur ya yi tafiya zuwa [[Dhaka]] babban birnin Bangladesh don gwada sansanin 'yan gudun hijira. Kafin wannan, 'yan wasa sun fara cin karo da shi a gasar 'yan kasa da shekaru 17 a Satkhira . An shigar da shi cikin kafuwar Hukumar Kurket ta Bangladesh na ganin saurin wasan ƙwallon ƙafarsa. Ba da daɗewa ba aka zaɓe shi zuwa ƙungiyar ' yan kasa da shekara 19 ta Bangladesh don gasar cin kofin duniya ta Kurket a 2014 a [[Haɗaɗɗiyar Daular Larabawa|UAE]], inda ya ɗauki jimlar bangarori takwas .
Mustafizur ya fara wasan kurket na aji na farko da na zubin-A daga 2014, mai wakiltar dibishin din Khulna da Abahani, bi da bi. An zabe shi don yawon shakatawa na Bangladesh A na Arewacin Indies .
== Ayyukan kasa da kasa ==
=== Fitowa ===
Mustafizur ya fara wasansa na kasa-da-kasa ne a wasa na ashirin da suka wuce da Pakistan a ranar 24 ga Afrilu 2015, inda ya ci kwallayen Shahid Afridi da Mohammad Hafeez, ('yan wasa biyu na Pakistan).
A cikin watan Yunin 2015, Indiya ta zagaya Bangladesh don gwaji ɗaya na duniya na kwana ɗaya. An zaɓi Mustafizur a cikin tawagar ODI. A cikin jerin wasanninsa na fark, Mustafizur ya ba da alamun yuwuwar sa a kan ƙwaƙƙwaran layin batting na Indiya ta hanyar ɗaukar wicket biyar a wasan farko. Bangladesh ce ta samu nasara a wasan kuma Mustafizur ya zama dan wasa na goma a tarihin ODI da ya ci kwallaye biyar a wasan farko. A cikin ODI na biyu, Mustafizur ya ɗauki wasu wikiti shida. Wannan ya taimaka masa ya sami rikodin mafi yawan wickets na kowane mai kwanon bayan ODI biyu, wanda ya zarce rikodin da Brian Vitori na Zimbabwe ya yi a baya. Ya kammala ODI na ƙarshe tare da wickets 2 kuma ya kafa tarihi ta hanyar ɗaukar wickets 13 a cikin jerin ODI na wasanni uku.
A wata na gaba, Mustafizur ya ɗauki wickets 5 a cikin ODI uku don taimakawa Bangladesh ta ci nasara a kan Afirka ta Kudu ta 2-1. Ya yi gwaje-gwajensa na farko a jerin gwanaye guda daya da Afirka ta Kudu inda ya samu ci 4.
=== Matsalolin rauni ===
A cikin watan Nuwamba, Bangladesh ta karbi bakuncin Zimbabwe don ODI uku da T20 biyu. Mustafizur ya taka rawar gani sosai a wasannin ODI, yana ɗaukar jimlar wickets 8. Don wasan kwaikwayonsa a cikin 2015, ICC ta ba shi suna a cikin ODI XI ta duniya. An kuma sanya masa suna a cikin ODI XI na shekara ta 2015 ta ''ESPNcricinfo'' da ''Cricbuzz'' . Ya kama wasansa na uku mai ci biyar a wasan karshe. Ba zai iya ba da gudummawa da yawa a cikin jerin T20 ba, koda yake ya yi rawar gani ta fuskar tattalin arziki, wanda ya sa bangarorin biyu suka yi nasara. A shekara ta gaba a cikin Janairu, Bangladesh ta sake taka rawar gani tare da Zimbabwe a cikin T20s hudu. Mustafizur ya buga wasanni biyun farko da suka yi nasara. Yayin da yake buga wasa a T20I na biyu da Zimbabwe a watan Janairun 2016, Mustafizur ya ji rauni a kafadarsa. Bayan haka, an cire shi daga cikin tawagar a karon farko tun lokacin da ya fara buga wasa.
A lokacin gasar cin kofin Asiya da aka gudanar a wata mai zagayowa, ya sake jinkiri daga tawagar saboda raunin gefensa, ya buga wasanni uku na farko kawai. Ya sami damar buga wasa da Australiya, Indiya da New Zealand a cikin 2016 ICC World Twenty20 da aka gudanar a Indiya a cikin Maris. Ya zama dan wasan kwallon kafa na farko dan kasar Bangladesh da ya ci kwallo biyar a tarihin gasar cin kofin duniya ta T20 bayan ya yi bugun daga kai sai mai tsaron gida 22 da New Zealand. Ya dauki jimlar wickets 9 a wasanni uku a cikin 2016 edition . An nada shi a matsayin mutum na 12 a cikin 'tawagar Tournament' don gasar cin kofin duniya ta 2016 T20 ta ICC.
Mustafizur bai sake samun damar buga dukkan wasannin ba lokacin da Bangladesh ta zagaya New Zealand a watan Disamba 2016 da Janairu 2017. Ya buga wasan gwajin sa na farko tun watan Agusta 2015 da Sri Lanka a Galle a cikin Maris 2017, yana ɗaukar wickets takwas a cikin jerin.
A cikin Afrilun 2018, yana ɗaya daga cikin 'yan wasan kurket goma da Hukumar kurket ta Bangladesh (BCB) za ta ba su kwangilar tsakiya kafin lokacin 2018.
A ranar 29 ga Mayun 2018, an cire Mustafizur daga jerin wasanni uku masu zuwa da za su yi da Afghanistan saboda rauni a ƙafarsa.
=== 2019-yanzu ===
A cikin Afrilu 2019, an ba shi suna a cikin tawagar Bangladesh don gasar cin kofin duniya ta kurket na 2019 . A ranar 5 ga Yulin 2019, a wasan da Pakistan, Mustafizur ya ɗauki wicket na 100 a cikin ODIs. Ya kammala gasar ne a matsayin wanda ke kan gaba a bugun daga kai sai mai tsaron gida a Bangladesh, inda aka kore shi ashirin a wasanni takwas. Bayan gasar cin kofin duniya, Hukumar Cricket ta kasa da kasa (ICC) ta bayyana Mustafizur a matsayin tauraro mai tasowa a cikin tawagar.
A cikin Satumba 2021, an ba shi suna a cikin tawagar Bangladesh don gasar cin kofin duniya .
== Sana'ar cikin gida ==
=== Wasan Firimiya na Bangladesh ===
Mustafizur kwararre na farko a wajen wasan kurket na kasa da kasa shi ne gasar firimiya ta Bangladesh, inda ya bugawa Dhaka Dynamites a kakar wasa ta 2015 . Ya ci kwallaye 14 a wasanni 10 a waccan gasar. A cikin Oktoba 2018, an ba shi suna a cikin tawagar Rajshahi Kings, biyo bayan daftarin gasar Premier ta Bangladesh ta 2018 – 19. A cikin Nuwamba 2019, an zaɓi shi don buga wa Rangpur Rangers a gasar Premier ta Bangladesh ta 2019 – 20.
=== gasar firimiya ta Indiya ===
A cikin Fabrairu 2016, Sunrisers Hyderabad ne ya tsara Mustafizur a cikin 2016 IPL gwanjo . Ya ci kwallaye 17 a wasanni 16 a gasar inda kungiyarsa ta lashe kambun. An yi masa suna a matsayin "Dan wasan Gasar Fitowa", ɗan wasa na farko a ƙasashen waje da ya karɓi wannan lambar yabo.
A cikin Disamba 2016, Sunrisers Hyderabad sun riƙe shi a cikin 2017 IPL gwanjo . Yana da shakku kan rashin buga wasan farko na gasar.
A cikin Janairu 2018, Indiyawan Mumbai sun saya shi a cikin 2018 IPL gwanjo . A cikin Fabrairu 2021, Rajasthan Royals ne suka siye shi daga farashin sa na INR 1.00 crore a cikin gwanjon IPL na 2021 . A cikin Fabrairu 2022, Babban Birnin Delhi ya siya shi a cikin gwanjon gasar Premier ta Indiya ta 2022 .
=== Fashewar NatWest T20 ===
A cikin Maris 2016, kungiyar Sussex ta Ingila ta sanar da cewa sun sanya hannu kan Mustafizur a matsayin dan wasan su na biyu a ketare don gasar T20 Blast . Ya dauko wickets hudu yayin da yake ba da gudu 23 a wasansa na farko da Essex . Bayan wani wasan kuma ya fuskanci tiyatar kafadarsa wadda ta yi jinyar watanni shida.
=== Pakistan Super League ===
Lahore Qalandars ne ya zaɓi Mustafizur a cikin Super League na Pakistan . BCB ya hakura ya bar shi ya taka leda a can. Duk da haka, an warware batun lokacin da Mustafizur ya sami rauni a kafada a farkon 2016, don haka ya hana shi wasa a cikin PSL.
== Salon wasa ==
Mustafizur ya sami nasara a farkon aikinsa na kasa da kasa ta hanyar wasan ƙwallon ƙafa, nau'in wasan ƙwallon ƙafa wanda ke motsawa (daga hannun dama) daga filin wasa. Mustafizur ya bayyana a wani taron manema labarai a watan Yunin 2015 cewa ya fara gano wannan dabarar ne bayan dan wasan cricketer nasa, Anamul Haque ya nace masa da ya rika kawowa a hankali. A cewar tsohon dan wasan cricket na Indiya Maninder Singh, ƙwallan sa na hankali suna da wahalar karantawa.
== Bayanai da nasarori ==
=== Bayanan kasa da kasa ===
* Yawancin wickets (13) a cikin jerin abubuwan da za a fara a Rana ɗaya ta Duniya (ODI).
* Dan wasa na farko da ya lashe lambobin yabo na Man of the Match akan duka gwajin gwaji da ODI.
* Hukumar kula da wasan kurket, Majalisar Cricket ta Duniya, ta hada da Mustafizur a kan ICC ODI Team of the Year a 2015, ta gane shi a matsayin daya daga cikin manyan cricketers na wannan shekarar. Shi ne dan wasan kurket na Bangladesh na farko da ya cimma wannan kuma na biyu da aka zaba ga kowace kungiyar ICC bayan Shakib Al Hasan .
* A cikin Disamba 2016, an nada shi ICC Emerging Cricketer of the Year, dan wasan Bangladesh na farko da ya lashe daya daga cikin lambobin yabo na shekara-shekara na ICC. Mustafizur kuma an saka shi a matsayin mutum na 12 a cikin 2016 ICC World Twenty20 Team of the Tournament. Ya lashe lambar yabo ta ESPNcricinfo don Mafi kyawun aikin T20 na shekara ta 2016 don budurwarsa T20I mai tsayi biyar da New Zealand yayin T20 na Duniya .
* Mustafizur ya lashe kyautar gwarzon dan wasa na shekara daga kungiyar 'yan jarida ta Bangladesh Sports Press Association (BSPA) na shekara ta 2015.
* A ranar 29 ga Mayu 2016, ya zama na farko kuma ya zuwa yanzu kawai cricketer na waje da ya lashe [[Indian Premier League|IPL]] 's Emerging player of the year .
* A ranar 27 ga Janairu 2018, Mustafizur ya dauki wicket dinsa na ODI na 50 a wasan karshe na wasan karshe da Sri Lanka ta hanyar bowling Upul Tharanga, ya zama dan wasan kwallon kwando na Bangladesh mafi sauri zuwa 50 ODI wickets a cikin matches 27.
* Mustafizur ya sake haɗawa da ICC ODI Team of the Year 2018 . Ya zama dan wasan kurket na Bangladesh na farko da ya cimma wannan sau biyu.
* A ranar 5 ga Yuli 2019, Mustafizur ya dauki wicket dinsa na ODI na 100 a gasar cin kofin duniya ta Cricket a 2019 da Pakistan ta hanyar bowling Haris Sohail, ya zama dan kwallon Bangladesh mafi sauri da ya kai gaci a wasanni 54. Ta hanyar yin haka, ya kuma zama na hudu mafi sauri a Duniya da ya kai wickets 100, ya bar dan gudun Australia Brett Lee a bayansa. Lee ya kai matakin wickets 100 a matches 55.
* A ranar 18 ga Satumba 2019, Mustafizur ya zama ɗan Bangladesh mafi sauri, mai saurin kwano da sauri na huɗu don ɗaukar wiket 50 T20I .
* A cikin lambar yabo ta ICC na shekara-shekara a cikin Janairu 2022, Mustafizur an haɗa shi a cikin ICC Men's ODI Team of the Year na shekara ta 2021.
* An sanya suna a cikin ICC Men's T20I Team of the Year na shekara ta 2021.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* [https://www.instagram.com/itsmustafizur/ ''Mustafizur Rahman''] na Instagramu
* [https://www.espncricinfo.com/player/mustafizur-rahman-330902 Mustafizur Rahman] na ESPNcricifno
{{ICC Emerging Player of the Year}}{{Bangladesh Squad 2019 Cricket World Cup}}{{Navboxes|title=Current squads|list1={{Rajshahi Kings squad}}
{{Lahore Qalandars Squad}}
{{Delhi Capitals squad}}
{{Rangpur Rangers squad}}}}{{Authority control}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
d36u04cprkh83ctlx7qbqv0nbtf4oac
Kwalejin aikin gona ta jihar Bauchi
0
31902
161587
148672
2022-07-26T17:03:43Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
[[Category:Articles using infobox university]]
{{Databox}}
'''Kwalejin aikin gona''' ta [[jihar Bauchi]] wata kwaleji ce ta gwamnati mallakin gwamnatin jihar Bauchi. Babban harabar ta yana nan a [[Bauchi (birni)|Bauchi]], [[Bauchi (jiha)|jihar Bauchi]], [[Najeriya|Nigeria]]. An kafa ta a cikin shekarar 2013. <ref>https://website.bascoa.edu.ng/</ref>
== Darussa ==
Darussan da ake gudanarwa a Kwalejin sun haɗa da: <ref>https://www.manpower.com.ng/company/317/courses</ref> <ref>https://myschool.ng/institutions/bauchi-college-of-agriculture</ref>
* Fasahar Lafiyar Dabbobi
* Kiwon Lafiyar Dabbobi da Fasahar Haɓakawa
* Takaddun shaida a Fasahar Kaji
* Gudanar da Tsawon Noma
* Fasahar Samar da amfanin gona
* Fasahar Noma
* Fasahar Kifi
* Fasahar Daji
* Fasahar Noma da Fasahar Kasa
* Fasahar Kimiyyar Kasa
* Fasahar Kiyaye Kasa da Ruwa
== Manazarta ==
{{Reflist}}
i36civhin83eepa1l973c4ltu6yyoct
Catherine Ekuta
0
31964
161579
148958
2022-07-26T16:51:57Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Catherine Ewa Ekuta''' (an haife ta a ranar 25 ga watan Nuwamba 1979 a [[Lagos (birni)|Legas]]) Judoka ƴar Najeriya ce wacce ta fafata a rukunin mata mara nauyi. <ref>{{Cite sports-reference|title=Catherine Ekuta|url=https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ek/catherine-ewa-ekuta-1.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418105119/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ek/catherine-ewa-ekuta-1.html|url-status=dead|archive-date=18 April 2020|access-date=12 December 2014}}</ref> Ta karɓi zinare da lambobin tagulla biyu kowanne a cikin nauyin kilo 57 a gasar All-Africa Games (1999 (tagulla), 2003 (zinariya) da 2007 (tagulla)). Ta samu lambar zinariya a 2003 All-Africa Games (Coja) Nigeria, a 57 kg ta cancanci kuma ta wakilci kasarta [[Najeriya]] a gasar Olympics ta lokacin zafi a shekarar 2004.
Ekuta ta cancanci shiga tawagar judo na Najeriya mai mutane biyu a aji mara nauyi na mata (57) kg) a gasar Olympics ta bazara a 2004 a [[Athens]], ta hanyar lashe lambar zinare a 2003 All-Africa Games (Coja) Nigeria, a 57 kg), ta kuma zo na uku kuma ta samu gurbin shiga gasar cin kofin Afrika da aka yi a [[Tunis|Tunis, Tunisia]]. Ekuta ta samu bankwana a zagayen buɗe gasar, kafin ya fado tatami zuwa ippon da hannun riga da ja da jefa hips ( sode tsurikomi goshi ) daga ƴar ƙasar Switzerland Lena Göldi saura daƙiƙa 44 kacal a wasanta na farko.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Catherine Ekuta at JudoInside.com
[[Category:Rayayyun mutane]]
f66g8u1lk9rx8tjeykkdf9kfrjh2uo7
161580
161579
2022-07-26T16:52:38Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Catherine Ewa Ekuta''' (an haife ta a ranar 25 ga watan Nuwamban 1979 a [[Lagos (birni)|Legas]]) Judoka ƴar Najeriya ce wacce ta fafata a rukunin mata mara nauyi. <ref>{{Cite sports-reference|title=Catherine Ekuta|url=https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ek/catherine-ewa-ekuta-1.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418105119/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ek/catherine-ewa-ekuta-1.html|url-status=dead|archive-date=18 April 2020|access-date=12 December 2014}}</ref> Ta karɓi zinare da lambobin tagulla biyu kowanne a cikin nauyin kilo 57 a gasar All-Africa Games (1999 (tagulla), 2003 (zinariya) da 2007 (tagulla)). Ta samu lambar zinariya a 2003 All-Africa Games (Coja) Nigeria, a 57 kg ta cancanci kuma ta wakilci kasarta [[Najeriya]] a gasar Olympics ta lokacin zafi a shekarar 2004.
Ekuta ta cancanci shiga tawagar judo na Najeriya mai mutane biyu a aji mara nauyi na mata (57) kg) a gasar Olympics ta bazara a 2004 a [[Athens]], ta hanyar lashe lambar zinare a 2003 All-Africa Games (Coja) Nigeria, a 57 kg), ta kuma zo na uku kuma ta samu gurbin shiga gasar cin kofin Afrika da aka yi a [[Tunis|Tunis, Tunisia]]. Ekuta ta samu bankwana a zagayen buɗe gasar, kafin ya fado tatami zuwa ippon da hannun riga da ja da jefa hips ( sode tsurikomi goshi ) daga ƴar ƙasar Switzerland Lena Göldi saura daƙiƙa 44 kacal a wasanta na farko.
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Catherine Ekuta at JudoInside.com
[[Category:Rayayyun mutane]]
0mzmtkqsjvfx6fcwjs0fju16s1ts5fi
Abdou Diallo
0
32021
161537
157680
2022-07-26T16:17:47Z
Jidda3711
14843
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography|name=Abdou Diallo|image=Lens - PSG (10-09-2020) 15.jpg|image_size=|caption=Diallo with [[Paris Saint-Germain]] in 2020|fullname=Abdou-Lakhad Diallo<ref>{{cite web |url=http://www.onzemondial.com/joueur/abdou-diallo-41660 |title=Abdou Diallo |website=Onze Mondial |access-date=26 November 2019 |language=fr}}</ref>|birth_date={{Birth date and age|1996|5|4|df=y}}|birth_place=[[Tours]], France|height=1.87 m<ref>{{Cite web|url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/effectif/abdou-diallo|title = Abdou Diallo}}</ref>|position=[[Centre-back]]|currentclub=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|clubnumber=22|youthyears1=2002–2003|youthclubs1=OC Saint-Herblain|youthyears2=2003–2004|youthclubs2=Grand Font|youthyears3=2004–2005|youthclubs3=AS Angoulême-Charente 92|youthyears4=2005–2007|youthclubs4=Angoulême Charente|youthyears5=2007–2009|youthclubs5=[[Tours FC|Tours]]|youthyears6=2009–2011|youthclubs6=US Chambray-les-Tours|youthyears7=2011–2014|youthclubs7=[[AS Monaco FC|Monaco]]|years1=2014–2017|clubs1=[[AS Monaco FC|Monaco]]|caps1=10|goals1=0|years2=2015–2016|clubs2=→ [[S.V. Zulte Waregem|Zulte Waregem]] (loan)|caps2=33|goals2=3|years3=2017–2018|clubs3=[[1. FSV Mainz 05|Mainz 05]]|caps3=27|goals3=2|years4=2018–2019|clubs4=[[Borussia Dortmund]]|caps4=28|goals4=1|years5=2019–|clubs5=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|caps5=50|goals5=0|nationalyears1=2011–2012|nationalteam1=[[France national under-16 football team|France U16]]|nationalcaps1=13|nationalgoals1=0|nationalyears2=2012–2013|nationalteam2=[[France national under-17 football team|France U17]]|nationalcaps2=8|nationalgoals2=0|nationalyears3=2013–2014|nationalteam3=[[France national under-18 football team|France U18]]|nationalcaps3=4|nationalgoals3=0|nationalyears4=2014–2015|nationalteam4=[[France national under-19 football team|France U19]]|nationalcaps4=16|nationalgoals4=1|nationalyears5=2016|nationalteam5=[[France national under-20 football team|France U20]]|nationalcaps5=4|nationalgoals5=2|nationalyears6=2016–2019|nationalteam6=[[France national under-21 football team|France U21]]|nationalcaps6=16|nationalgoals6=0|nationalyears7=2021–|nationalteam7=[[Senegal national football team|Senegal]]|nationalcaps7=15|nationalgoals7=2|club-update=14:34, 20 March 2022 (UTC)|nationalteam-update=23:47, 25 March 2022 (UTC)|medaltemplates={{Medal|Sport|Men's [[Association football|football]]}}
{{Medal|Country|{{fb| SEN}}}}
{{Medal|Competition|[[Africa Cup of Nations]]}}
{{Medal|W|[[2021 Africa Cup of Nations|2021 Cameroon]]|}}}}
'''Abdou-Lakhad Diallo''' (an haife shi a ranar 4 ga watan Mayu shekara ta alif 1996), wanda aka fi sani da '''Abdou Diallo''', ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na ƙasar Senegal [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]] a ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta [[Paris Saint-Germain]] ta Ligue 1. An haife shi a Faransa, yana buga wa tawagar kasar Senegal wasa.
== Aikin kulob/ƙungiya ==
=== Monaco ===
An haife shi a [[Tours]], Diallo ya shiga makarantar matasa na Monaco yana da shekaru 15. A ranar 28 Maris 2014, ya sanya hannu kan kwantiragin ƙwararrunsa na farko tare da kulob din. Mataimakin shugaban kulob din, Vadim Vasilyev ya yi sharhi cewa Diallo "ya dace da aikin mu na wasanni. Yana da hazaka da yawa kuma muna fatan zai ci gaba da samun ci gaba tare da manyan ‘yan wasan AS Monaco.” A ranar 14 ga Disamba, ya fara buga tawagarsa ta farko, inda ya zo a matsayin wanda zai maye gurbin Bernardo Silva a cikin karin lokacin nasara da ci 1-0 da Olympique Marseille.
A watan Yuni 2015, Diallo an ba da shi aro ga kulob din Zulte Waregem na Belgium a kakar 2015-16. A lokacin da yake taka leda a kulob din, an saka shi a matsayin mai kai hari, inda ya zura kwallaye uku a wasanni 33 da ya buga. A cikin Disamba 2016, rahotannin kafofin watsa labaru sun bayyana cewa kulob din Real Betis na Sipaniya yana sha'awar siyan shi. Koyaya, ya buga wasanni biyar na gasar a lokacin kakar 2016–17, tare da ƙungiyarsa ta lashe gasar. <ref name="Abdou Diallo: Mainz's natural-born defensive leader with an eye for goal" />
=== Mainz 05 ===
A ranar 14 ga watan Yuli 2017, Diallo ya koma kulob din Bundesliga Mainz 05, kuma ya sanya hannu kan kwangilar shekaru biyar. A ranar 9 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a nasarar da suka yi da Bayer 04 Leverkusen da ci 3–1. A watan Disamba, ''Mirror.co.uk ta'' ruwaito cewa kulob din [[Arsenal FC|Arsenal]] na Ingila na leko shi a kokarinsa na maye gurbin Per Mertesacker mai ritaya. A lokacin kakar, an tura shi a baya uku da baya hudu; kuma ya sami nasarar wucewa kashi 80%. Ya fara a wasanni 27 na gasar a lokacin kakar.
=== Borussia Dortmund ===
A ranar 26 ga Yuni 2018, Diallo ya koma Borussia Dortmund kan yarjejeniyar shekaru biyar kan farashin Yuro 28. miliyan. A wata hira da ya yi da shi, ya ce [[Ousmane Dembélé]] ya ba shi shawarar ya koma kungiyar. A ranar 15 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a gasar lig da ta doke Eintracht Frankfurt da ci 3–1.
=== Paris Saint-Germain ===
A ranar 16 ga watan Yuli 2019, Diallo ya rattaba hannu kan [[Paris Saint-Germain]] har zuwa Yuni 2024. Kudaden cinikin da ya yi wa kulob din Faransa ya kai Yuro 32 miliyan.
A ranar 3 ga Agusta 2019, Diallo ya fara bugawa Paris Saint-Germain a gasar zakarun Turai, wanda ya ƙare a matsayin nasara 2-1 ga PSG a kan Rennes. Ya buga wasansa na farko a gasar da Nîmes, a cikin nasara da ci 3-0 a gida a ranar 11 ga Agusta. Diallo ya fara buga gasar zakarun Turai a ranar 18 ga Satumba, a ci 3-0 da [[Real Madrid CF|Real Madrid]]. A karshen kakar wasa ta 2019-2020, Diallo ya sami lambar yabo ta gasar Ligue 1 saboda gudunmawar da ya bayar a waccan kakar, wacce ta kare da wuri (a ranar 30 ga Afrilu 2020) saboda cutar ta COVID-19.
== Ayyukan kasa ==
An haifi Diallo a Faransa kuma dan asalin Senegal ne. Ya buga wa ƙungiyoyin matasa da yawa na Faransa wasa, har ma ya zama kyaftin na 'yan kasa da shekaru 21 na Faransa.
A ranar 17 ga watan Maris, 2021, an kira Diallo zuwa tawagar kasar Senegal a karon farko. Ya buga wasansa na farko a wasan da suka tashi 0-0 da Congo a ranar 26 ga watan Maris.
== Salon wasa ==
Diallo yana taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]]. Rouven Schröder (Daraktan wasanni na 1. FSV Mainz) ta ce Diallo "yana da karfi kuma yana da wayo a cikin kalubale." Michael Zorc, darektan wasanni na Borussia Dortmund, ya bayyana Diallo a matsayin "dan wasa na zamani, mai karfi na tsakiya wanda yake da hankali sosai. Hakanan yana iya taka rawar tsaro mai faɗi ko ma a saka shi a matsayin mai tsaron gida.”
== Rayuwa ta sirri ==
Kanin Diallo, Ibrahima, shi ma dan kwallon Southampton ne.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{{Updated|match played 20 March 2022.}}<ref>{{cite web|title=A. Diallo|url=https://int.soccerway.com/players/abdou-diallo/271261/|website=Soccerway|access-date=12 August 2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+Appearances and goals by club, season and competition
! rowspan="2" |Club
! rowspan="2" |Season
! colspan="3" |League
! colspan="2" |National Cup
! colspan="2" |League Cup
! colspan="2" |Continental
! colspan="2" |Other
! colspan="2" |Total
|-
!Division
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
|-
| rowspan="3" |Monaco
|2014–15
|Ligue 1
|5
|0
|1
|0
|2
|0
|0
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|-
|2016–17
|Ligue 1
|5
|0
|4
|0
|1
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|11
|0
|-
! colspan="2" |Total
!10
!0
!5
!0
!3
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
!19
!0
|-
|Zulte Waregem (loan)
|2015–16
|Belgian Pro League
|33
|3
|2
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|35
|3
|-
|Mainz 05
|2017–18
|Bundesliga
|27
|2
|3
|1
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|30
|3
|-
|Borussia Dortmund
|2018–19
|Bundesliga
|28
|1
|3
|0
| colspan="2" |—
|7
|0
| colspan="2" |—
|38
|1
|-
| rowspan="4" |[[Paris Saint-Germain]]
|2019–20
|Ligue 1
|16
|0
|1
|0
|2
|0
|3
|0
|1
|0
|23
|0
|-
|2020–21
|Ligue 1
|22
|0
|5
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|36
|0
|-
|2021–22
|Ligue 1
|12
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|2
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|16
|0
|-
! colspan="2" |Total
!50
!0
!7
!0
!2
!0
!13
!0
!3
!0
!75
!0
|-
! colspan="3" |Career total
!148
!6
!20
!1
!5
!0
!21
!0
!3
!0
!197
!7
|}
=== Ƙasashen Duniya ===
{{Updated|match played 25 March 2022.}}<ref name="NFT">{{NFT player|id=82035|access-date=7 April 2021}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
!Tawagar kasa
! Shekara
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| rowspan="2" | Senegal
| 2021
| 7
| 1
|-
| 2022
| 8
| 1
|-
! colspan="2" | Jimlar
! 15
! 2
|}
: ''Maki da sakamako ne suka sanya Senegal ta fara zura kwallo a raga.'' ''Rukunin maki yana nuna maki bayan kowace burin Diallo.'' <ref name="NFT"></ref>
{| class="wikitable" align="center" style="text-align: left;"
|+Jerin sunayen kwallayen da Abdou Diallo ya ci
! A'a.
! Kwanan wata
! Wuri
! Abokin hamayya
! Ci
! Sakamako
! Gasa
|-
| 1.
| 1 ga Satumba, 2021
| Stade Lat-Dior, Thiès, Senegal
|</img> Togo
| align="center" | '''2-0'''
| align="center" | 2–0
| 2022 cancantar shiga gasar cin kofin duniya ta FIFA
|-
| 2.
| 2 Fabrairu 2022
| Stade Ahmadou Ahidjo, [[Yaounde|Yaoundé]], Kamaru
|</img> Burkina Faso
| align="center" | '''1-0'''
| align="center" | 3–1
| Gasar Cin Kofin Afirka 2021
|}
== Girmamawa ==
'''Monaco'''
* Ligue 1 : 2016-17
'''Paris Saint-Germain'''
* Ligue 1 : 2019-20, 2021-22
* Coupe de France : 2019-20, 2020-21
* Coupe de la Ligue : 2019-20
* Trophée des Champions : 2019, 2020
* UEFA Champions League ta biyu: 2019-20
'''Senegal'''
* Gasar Cin Kofin Afirka : 2021
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
7g8il32zi7lyc2eq2tbhhsh4yeddu88
161540
161537
2022-07-26T16:19:59Z
Jidda3711
14843
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography|name=Abdou Diallo|image=Lens - PSG (10-09-2020) 15.jpg|image_size=|caption=Diallo with [[Paris Saint-Germain]] in 2020|fullname=Abdou-Lakhad Diallo<ref>{{cite web |url=http://www.onzemondial.com/joueur/abdou-diallo-41660 |title=Abdou Diallo |website=Onze Mondial |access-date=26 November 2019 |language=fr}}</ref>|birth_date={{Birth date and age|1996|5|4|df=y}}|birth_place=[[Tours]], France|height=1.87 m<ref>{{Cite web|url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/effectif/abdou-diallo|title = Abdou Diallo}}</ref>|position=[[Centre-back]]|currentclub=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|clubnumber=22|youthyears1=2002–2003|youthclubs1=OC Saint-Herblain|youthyears2=2003–2004|youthclubs2=Grand Font|youthyears3=2004–2005|youthclubs3=AS Angoulême-Charente 92|youthyears4=2005–2007|youthclubs4=Angoulême Charente|youthyears5=2007–2009|youthclubs5=[[Tours FC|Tours]]|youthyears6=2009–2011|youthclubs6=US Chambray-les-Tours|youthyears7=2011–2014|youthclubs7=[[AS Monaco FC|Monaco]]|years1=2014–2017|clubs1=[[AS Monaco FC|Monaco]]|caps1=10|goals1=0|years2=2015–2016|clubs2=→ [[S.V. Zulte Waregem|Zulte Waregem]] (loan)|caps2=33|goals2=3|years3=2017–2018|clubs3=[[1. FSV Mainz 05|Mainz 05]]|caps3=27|goals3=2|years4=2018–2019|clubs4=[[Borussia Dortmund]]|caps4=28|goals4=1|years5=2019–|clubs5=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|caps5=50|goals5=0|nationalyears1=2011–2012|nationalteam1=[[France national under-16 football team|France U16]]|nationalcaps1=13|nationalgoals1=0|nationalyears2=2012–2013|nationalteam2=[[France national under-17 football team|France U17]]|nationalcaps2=8|nationalgoals2=0|nationalyears3=2013–2014|nationalteam3=[[France national under-18 football team|France U18]]|nationalcaps3=4|nationalgoals3=0|nationalyears4=2014–2015|nationalteam4=[[France national under-19 football team|France U19]]|nationalcaps4=16|nationalgoals4=1|nationalyears5=2016|nationalteam5=[[France national under-20 football team|France U20]]|nationalcaps5=4|nationalgoals5=2|nationalyears6=2016–2019|nationalteam6=[[France national under-21 football team|France U21]]|nationalcaps6=16|nationalgoals6=0|nationalyears7=2021–|nationalteam7=[[Senegal national football team|Senegal]]|nationalcaps7=15|nationalgoals7=2|club-update=14:34, 20 March 2022 (UTC)|nationalteam-update=23:47, 25 March 2022 (UTC)|medaltemplates={{Medal|Sport|Men's [[Association football|football]]}}
{{Medal|Country|{{fb| SEN}}}}
{{Medal|Competition|[[Africa Cup of Nations]]}}
{{Medal|W|[[2021 Africa Cup of Nations|2021 Cameroon]]|}}}}
'''Abdou-Lakhad Diallo''' (an haife shi a ranar 4 ga watan Mayu shekara ta alif 1996), wanda aka fi sani da '''Abdou Diallo''', ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na ƙasar Senegal [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]] a ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta [[Paris Saint-Germain]] ta Ligue 1. An haife shi a Faransa, yana buga wa tawagar kasar Senegal wasa.
== Aikin kulob/ƙungiya ==
=== Monaco ===
An haife shi a [[Tours]], Diallo ya shiga makarantar matasa na Monaco yana da shekaru 15. A ranar 28 ga watan Maris shekara ta 2014, ya sanya hannu kan kwantiragin ƙwararrunsa na farko tare da kulob din. Mataimakin shugaban kulob din, Vadim Vasilyev ya yi sharhi cewa Diallo "ya dace da aikin mu na wasanni. Yana da hazaka da yawa kuma muna fatan zai ci gaba da samun ci gaba tare da manyan ‘yan wasan AS Monaco.” A ranar 14 ga watan Disamba, ya fara buga tawagarsa ta farko, inda ya zo a matsayin wanda zai maye gurbin Bernardo Silva a cikin karin lokacin nasara da ci 1-0 da Olympique Marseille.
A watan Yuni Shekarar 2015, Diallo an ba da shi aro ga kulob din Zulte Waregem na Belgium a kakar 2015 zuwa 2016. A lokacin da yake taka leda a kulob din, an saka shi a matsayin mai kai hari, inda ya zura kwallaye uku a wasanni 33 da ya buga. A cikin Disamba shekarar 2016, rahotannin kafofin watsa labaru sun bayyana cewa kulob din Real Betis na Sipaniya yana sha'awar siyan shi. Koyaya, ya buga wasanni biyar na gasar a lokacin kakar 2016 zuwa 2017, tare da ƙungiyarsa ta lashe gasar. <ref name="Abdou Diallo: Mainz's natural-born defensive leader with an eye for goal" />
=== Mainz 05 ===
A ranar 14 ga watan Yuli 2017, Diallo ya koma kulob din Bundesliga Mainz 05, kuma ya sanya hannu kan kwangilar shekaru biyar. A ranar 9 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a nasarar da suka yi da Bayer 04 Leverkusen da ci 3–1. A watan Disamba, ''Mirror.co.uk ta'' ruwaito cewa kulob din [[Arsenal FC|Arsenal]] na Ingila na leko shi a kokarinsa na maye gurbin Per Mertesacker mai ritaya. A lokacin kakar, an tura shi a baya uku da baya hudu; kuma ya sami nasarar wucewa kashi 80%. Ya fara a wasanni 27 na gasar a lokacin kakar.
=== Borussia Dortmund ===
A ranar 26 ga Yuni 2018, Diallo ya koma Borussia Dortmund kan yarjejeniyar shekaru biyar kan farashin Yuro 28. miliyan. A wata hira da ya yi da shi, ya ce [[Ousmane Dembélé]] ya ba shi shawarar ya koma kungiyar. A ranar 15 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a gasar lig da ta doke Eintracht Frankfurt da ci 3–1.
=== Paris Saint-Germain ===
A ranar 16 ga watan Yuli 2019, Diallo ya rattaba hannu kan [[Paris Saint-Germain]] har zuwa Yuni 2024. Kudaden cinikin da ya yi wa kulob din Faransa ya kai Yuro 32 miliyan.
A ranar 3 ga Agusta 2019, Diallo ya fara bugawa Paris Saint-Germain a gasar zakarun Turai, wanda ya ƙare a matsayin nasara 2-1 ga PSG a kan Rennes. Ya buga wasansa na farko a gasar da Nîmes, a cikin nasara da ci 3-0 a gida a ranar 11 ga Agusta. Diallo ya fara buga gasar zakarun Turai a ranar 18 ga Satumba, a ci 3-0 da [[Real Madrid CF|Real Madrid]]. A karshen kakar wasa ta 2019-2020, Diallo ya sami lambar yabo ta gasar Ligue 1 saboda gudunmawar da ya bayar a waccan kakar, wacce ta kare da wuri (a ranar 30 ga Afrilu 2020) saboda cutar ta COVID-19.
== Ayyukan kasa ==
An haifi Diallo a Faransa kuma dan asalin Senegal ne. Ya buga wa ƙungiyoyin matasa da yawa na Faransa wasa, har ma ya zama kyaftin na 'yan kasa da shekaru 21 na Faransa.
A ranar 17 ga watan Maris, 2021, an kira Diallo zuwa tawagar kasar Senegal a karon farko. Ya buga wasansa na farko a wasan da suka tashi 0-0 da Congo a ranar 26 ga watan Maris.
== Salon wasa ==
Diallo yana taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]]. Rouven Schröder (Daraktan wasanni na 1. FSV Mainz) ta ce Diallo "yana da karfi kuma yana da wayo a cikin kalubale." Michael Zorc, darektan wasanni na Borussia Dortmund, ya bayyana Diallo a matsayin "dan wasa na zamani, mai karfi na tsakiya wanda yake da hankali sosai. Hakanan yana iya taka rawar tsaro mai faɗi ko ma a saka shi a matsayin mai tsaron gida.”
== Rayuwa ta sirri ==
Kanin Diallo, Ibrahima, shi ma dan kwallon Southampton ne.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{{Updated|match played 20 March 2022.}}<ref>{{cite web|title=A. Diallo|url=https://int.soccerway.com/players/abdou-diallo/271261/|website=Soccerway|access-date=12 August 2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+Appearances and goals by club, season and competition
! rowspan="2" |Club
! rowspan="2" |Season
! colspan="3" |League
! colspan="2" |National Cup
! colspan="2" |League Cup
! colspan="2" |Continental
! colspan="2" |Other
! colspan="2" |Total
|-
!Division
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
|-
| rowspan="3" |Monaco
|2014–15
|Ligue 1
|5
|0
|1
|0
|2
|0
|0
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|-
|2016–17
|Ligue 1
|5
|0
|4
|0
|1
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|11
|0
|-
! colspan="2" |Total
!10
!0
!5
!0
!3
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
!19
!0
|-
|Zulte Waregem (loan)
|2015–16
|Belgian Pro League
|33
|3
|2
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|35
|3
|-
|Mainz 05
|2017–18
|Bundesliga
|27
|2
|3
|1
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|30
|3
|-
|Borussia Dortmund
|2018–19
|Bundesliga
|28
|1
|3
|0
| colspan="2" |—
|7
|0
| colspan="2" |—
|38
|1
|-
| rowspan="4" |[[Paris Saint-Germain]]
|2019–20
|Ligue 1
|16
|0
|1
|0
|2
|0
|3
|0
|1
|0
|23
|0
|-
|2020–21
|Ligue 1
|22
|0
|5
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|36
|0
|-
|2021–22
|Ligue 1
|12
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|2
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|16
|0
|-
! colspan="2" |Total
!50
!0
!7
!0
!2
!0
!13
!0
!3
!0
!75
!0
|-
! colspan="3" |Career total
!148
!6
!20
!1
!5
!0
!21
!0
!3
!0
!197
!7
|}
=== Ƙasashen Duniya ===
{{Updated|match played 25 March 2022.}}<ref name="NFT">{{NFT player|id=82035|access-date=7 April 2021}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
!Tawagar kasa
! Shekara
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| rowspan="2" | Senegal
| 2021
| 7
| 1
|-
| 2022
| 8
| 1
|-
! colspan="2" | Jimlar
! 15
! 2
|}
: ''Maki da sakamako ne suka sanya Senegal ta fara zura kwallo a raga.'' ''Rukunin maki yana nuna maki bayan kowace burin Diallo.'' <ref name="NFT"></ref>
{| class="wikitable" align="center" style="text-align: left;"
|+Jerin sunayen kwallayen da Abdou Diallo ya ci
! A'a.
! Kwanan wata
! Wuri
! Abokin hamayya
! Ci
! Sakamako
! Gasa
|-
| 1.
| 1 ga Satumba, 2021
| Stade Lat-Dior, Thiès, Senegal
|</img> Togo
| align="center" | '''2-0'''
| align="center" | 2–0
| 2022 cancantar shiga gasar cin kofin duniya ta FIFA
|-
| 2.
| 2 Fabrairu 2022
| Stade Ahmadou Ahidjo, [[Yaounde|Yaoundé]], Kamaru
|</img> Burkina Faso
| align="center" | '''1-0'''
| align="center" | 3–1
| Gasar Cin Kofin Afirka 2021
|}
== Girmamawa ==
'''Monaco'''
* Ligue 1 : 2016-17
'''Paris Saint-Germain'''
* Ligue 1 : 2019-20, 2021-22
* Coupe de France : 2019-20, 2020-21
* Coupe de la Ligue : 2019-20
* Trophée des Champions : 2019, 2020
* UEFA Champions League ta biyu: 2019-20
'''Senegal'''
* Gasar Cin Kofin Afirka : 2021
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
czuswgpijeq6zche1qwhovzf9y91glk
161541
161540
2022-07-26T16:21:01Z
Jidda3711
14843
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography|name=Abdou Diallo|image=Lens - PSG (10-09-2020) 15.jpg|image_size=|caption=Diallo with [[Paris Saint-Germain]] in 2020|fullname=Abdou-Lakhad Diallo<ref>{{cite web |url=http://www.onzemondial.com/joueur/abdou-diallo-41660 |title=Abdou Diallo |website=Onze Mondial |access-date=26 November 2019 |language=fr}}</ref>|birth_date={{Birth date and age|1996|5|4|df=y}}|birth_place=[[Tours]], France|height=1.87 m<ref>{{Cite web|url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/effectif/abdou-diallo|title = Abdou Diallo}}</ref>|position=[[Centre-back]]|currentclub=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|clubnumber=22|youthyears1=2002–2003|youthclubs1=OC Saint-Herblain|youthyears2=2003–2004|youthclubs2=Grand Font|youthyears3=2004–2005|youthclubs3=AS Angoulême-Charente 92|youthyears4=2005–2007|youthclubs4=Angoulême Charente|youthyears5=2007–2009|youthclubs5=[[Tours FC|Tours]]|youthyears6=2009–2011|youthclubs6=US Chambray-les-Tours|youthyears7=2011–2014|youthclubs7=[[AS Monaco FC|Monaco]]|years1=2014–2017|clubs1=[[AS Monaco FC|Monaco]]|caps1=10|goals1=0|years2=2015–2016|clubs2=→ [[S.V. Zulte Waregem|Zulte Waregem]] (loan)|caps2=33|goals2=3|years3=2017–2018|clubs3=[[1. FSV Mainz 05|Mainz 05]]|caps3=27|goals3=2|years4=2018–2019|clubs4=[[Borussia Dortmund]]|caps4=28|goals4=1|years5=2019–|clubs5=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|caps5=50|goals5=0|nationalyears1=2011–2012|nationalteam1=[[France national under-16 football team|France U16]]|nationalcaps1=13|nationalgoals1=0|nationalyears2=2012–2013|nationalteam2=[[France national under-17 football team|France U17]]|nationalcaps2=8|nationalgoals2=0|nationalyears3=2013–2014|nationalteam3=[[France national under-18 football team|France U18]]|nationalcaps3=4|nationalgoals3=0|nationalyears4=2014–2015|nationalteam4=[[France national under-19 football team|France U19]]|nationalcaps4=16|nationalgoals4=1|nationalyears5=2016|nationalteam5=[[France national under-20 football team|France U20]]|nationalcaps5=4|nationalgoals5=2|nationalyears6=2016–2019|nationalteam6=[[France national under-21 football team|France U21]]|nationalcaps6=16|nationalgoals6=0|nationalyears7=2021–|nationalteam7=[[Senegal national football team|Senegal]]|nationalcaps7=15|nationalgoals7=2|club-update=14:34, 20 March 2022 (UTC)|nationalteam-update=23:47, 25 March 2022 (UTC)|medaltemplates={{Medal|Sport|Men's [[Association football|football]]}}
{{Medal|Country|{{fb| SEN}}}}
{{Medal|Competition|[[Africa Cup of Nations]]}}
{{Medal|W|[[2021 Africa Cup of Nations|2021 Cameroon]]|}}}}
'''Abdou-Lakhad Diallo''' (an haife shi a ranar 4 ga watan Mayu shekara ta alif 1996), wanda aka fi sani da '''Abdou Diallo''', ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na ƙasar Senegal [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]] a ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta [[Paris Saint-Germain]] ta Ligue 1. An haife shi a Faransa, yana buga wa tawagar kasar Senegal wasa.
== Aikin kulob/ƙungiya ==
=== Monaco ===
An haife shi a [[Tours]], Diallo ya shiga makarantar matasa na Monaco yana da shekaru 15. A ranar 28 ga watan Maris shekara ta 2014, ya sanya hannu kan kwantiragin ƙwararrunsa na farko tare da kulob din. Mataimakin shugaban kulob din, Vadim Vasilyev ya yi sharhi cewa Diallo "ya dace da aikin mu na wasanni. Yana da hazaka da yawa kuma muna fatan zai ci gaba da samun ci gaba tare da manyan ‘yan wasan AS Monaco.” A ranar 14 ga watan Disamba, ya fara buga tawagarsa ta farko, inda ya zo a matsayin wanda zai maye gurbin Bernardo Silva a cikin karin lokacin nasara da ci 1-0 da Olympique Marseille.
A watan Yuni Shekarar 2015, Diallo an ba da shi aro ga kulob din Zulte Waregem na Belgium a kakar 2015 zuwa 2016. A lokacin da yake taka leda a kulob din, an saka shi a matsayin mai kai hari, inda ya zura kwallaye uku a wasanni 33 da ya buga. A cikin Disamba shekarar 2016, rahotannin kafofin watsa labaru sun bayyana cewa kulob din Real Betis na Sipaniya yana sha'awar siyan shi. Koyaya, ya buga wasanni biyar na gasar a lokacin kakar 2016 zuwa 2017, tare da ƙungiyarsa ta lashe gasar. <ref name="Abdou Diallo: Mainz's natural-born defensive leader with an eye for goal" />
=== Mainz 05 ===
A ranar 14 ga watan Yuli shekara ta 2017, Diallo ya koma kulob din Bundesliga Mainz 05, kuma ya sanya hannu kan kwangilar shekaru biyar. A ranar 9 ga watan Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a nasarar da suka yi da Bayer 04 Leverkusen da ci 3–1. A watan Disamba, ''Mirror.co.uk ta'' ruwaito cewa kulob din [[Arsenal FC|Arsenal]] na Ingila na leko shi a kokarinsa na maye gurbin Per Mertesacker mai ritaya. A lokacin kakar, an tura shi a baya uku da baya hudu; kuma ya sami nasarar wucewa kashi 80%. Ya fara a wasanni 27 na gasar a lokacin kakar.
=== Borussia Dortmund ===
A ranar 26 ga Yuni 2018, Diallo ya koma Borussia Dortmund kan yarjejeniyar shekaru biyar kan farashin Yuro 28. miliyan. A wata hira da ya yi da shi, ya ce [[Ousmane Dembélé]] ya ba shi shawarar ya koma kungiyar. A ranar 15 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a gasar lig da ta doke Eintracht Frankfurt da ci 3–1.
=== Paris Saint-Germain ===
A ranar 16 ga watan Yuli 2019, Diallo ya rattaba hannu kan [[Paris Saint-Germain]] har zuwa Yuni 2024. Kudaden cinikin da ya yi wa kulob din Faransa ya kai Yuro 32 miliyan.
A ranar 3 ga Agusta 2019, Diallo ya fara bugawa Paris Saint-Germain a gasar zakarun Turai, wanda ya ƙare a matsayin nasara 2-1 ga PSG a kan Rennes. Ya buga wasansa na farko a gasar da Nîmes, a cikin nasara da ci 3-0 a gida a ranar 11 ga Agusta. Diallo ya fara buga gasar zakarun Turai a ranar 18 ga Satumba, a ci 3-0 da [[Real Madrid CF|Real Madrid]]. A karshen kakar wasa ta 2019-2020, Diallo ya sami lambar yabo ta gasar Ligue 1 saboda gudunmawar da ya bayar a waccan kakar, wacce ta kare da wuri (a ranar 30 ga Afrilu 2020) saboda cutar ta COVID-19.
== Ayyukan kasa ==
An haifi Diallo a Faransa kuma dan asalin Senegal ne. Ya buga wa ƙungiyoyin matasa da yawa na Faransa wasa, har ma ya zama kyaftin na 'yan kasa da shekaru 21 na Faransa.
A ranar 17 ga watan Maris, 2021, an kira Diallo zuwa tawagar kasar Senegal a karon farko. Ya buga wasansa na farko a wasan da suka tashi 0-0 da Congo a ranar 26 ga watan Maris.
== Salon wasa ==
Diallo yana taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]]. Rouven Schröder (Daraktan wasanni na 1. FSV Mainz) ta ce Diallo "yana da karfi kuma yana da wayo a cikin kalubale." Michael Zorc, darektan wasanni na Borussia Dortmund, ya bayyana Diallo a matsayin "dan wasa na zamani, mai karfi na tsakiya wanda yake da hankali sosai. Hakanan yana iya taka rawar tsaro mai faɗi ko ma a saka shi a matsayin mai tsaron gida.”
== Rayuwa ta sirri ==
Kanin Diallo, Ibrahima, shi ma dan kwallon Southampton ne.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{{Updated|match played 20 March 2022.}}<ref>{{cite web|title=A. Diallo|url=https://int.soccerway.com/players/abdou-diallo/271261/|website=Soccerway|access-date=12 August 2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+Appearances and goals by club, season and competition
! rowspan="2" |Club
! rowspan="2" |Season
! colspan="3" |League
! colspan="2" |National Cup
! colspan="2" |League Cup
! colspan="2" |Continental
! colspan="2" |Other
! colspan="2" |Total
|-
!Division
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
|-
| rowspan="3" |Monaco
|2014–15
|Ligue 1
|5
|0
|1
|0
|2
|0
|0
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|-
|2016–17
|Ligue 1
|5
|0
|4
|0
|1
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|11
|0
|-
! colspan="2" |Total
!10
!0
!5
!0
!3
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
!19
!0
|-
|Zulte Waregem (loan)
|2015–16
|Belgian Pro League
|33
|3
|2
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|35
|3
|-
|Mainz 05
|2017–18
|Bundesliga
|27
|2
|3
|1
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|30
|3
|-
|Borussia Dortmund
|2018–19
|Bundesliga
|28
|1
|3
|0
| colspan="2" |—
|7
|0
| colspan="2" |—
|38
|1
|-
| rowspan="4" |[[Paris Saint-Germain]]
|2019–20
|Ligue 1
|16
|0
|1
|0
|2
|0
|3
|0
|1
|0
|23
|0
|-
|2020–21
|Ligue 1
|22
|0
|5
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|36
|0
|-
|2021–22
|Ligue 1
|12
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|2
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|16
|0
|-
! colspan="2" |Total
!50
!0
!7
!0
!2
!0
!13
!0
!3
!0
!75
!0
|-
! colspan="3" |Career total
!148
!6
!20
!1
!5
!0
!21
!0
!3
!0
!197
!7
|}
=== Ƙasashen Duniya ===
{{Updated|match played 25 March 2022.}}<ref name="NFT">{{NFT player|id=82035|access-date=7 April 2021}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
!Tawagar kasa
! Shekara
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| rowspan="2" | Senegal
| 2021
| 7
| 1
|-
| 2022
| 8
| 1
|-
! colspan="2" | Jimlar
! 15
! 2
|}
: ''Maki da sakamako ne suka sanya Senegal ta fara zura kwallo a raga.'' ''Rukunin maki yana nuna maki bayan kowace burin Diallo.'' <ref name="NFT"></ref>
{| class="wikitable" align="center" style="text-align: left;"
|+Jerin sunayen kwallayen da Abdou Diallo ya ci
! A'a.
! Kwanan wata
! Wuri
! Abokin hamayya
! Ci
! Sakamako
! Gasa
|-
| 1.
| 1 ga Satumba, 2021
| Stade Lat-Dior, Thiès, Senegal
|</img> Togo
| align="center" | '''2-0'''
| align="center" | 2–0
| 2022 cancantar shiga gasar cin kofin duniya ta FIFA
|-
| 2.
| 2 Fabrairu 2022
| Stade Ahmadou Ahidjo, [[Yaounde|Yaoundé]], Kamaru
|</img> Burkina Faso
| align="center" | '''1-0'''
| align="center" | 3–1
| Gasar Cin Kofin Afirka 2021
|}
== Girmamawa ==
'''Monaco'''
* Ligue 1 : 2016-17
'''Paris Saint-Germain'''
* Ligue 1 : 2019-20, 2021-22
* Coupe de France : 2019-20, 2020-21
* Coupe de la Ligue : 2019-20
* Trophée des Champions : 2019, 2020
* UEFA Champions League ta biyu: 2019-20
'''Senegal'''
* Gasar Cin Kofin Afirka : 2021
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
c9byl796w8ofolmg43jwdk97pu0mlzc
161542
161541
2022-07-26T16:23:06Z
Jidda3711
14843
Gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography|name=Abdou Diallo|image=Lens - PSG (10-09-2020) 15.jpg|image_size=|caption=Diallo with [[Paris Saint-Germain]] in 2020|fullname=Abdou-Lakhad Diallo<ref>{{cite web |url=http://www.onzemondial.com/joueur/abdou-diallo-41660 |title=Abdou Diallo |website=Onze Mondial |access-date=26 November 2019 |language=fr}}</ref>|birth_date={{Birth date and age|1996|5|4|df=y}}|birth_place=[[Tours]], France|height=1.87 m<ref>{{Cite web|url=https://www.psg.fr/equipes/equipe-premiere/effectif/abdou-diallo|title = Abdou Diallo}}</ref>|position=[[Centre-back]]|currentclub=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|clubnumber=22|youthyears1=2002–2003|youthclubs1=OC Saint-Herblain|youthyears2=2003–2004|youthclubs2=Grand Font|youthyears3=2004–2005|youthclubs3=AS Angoulême-Charente 92|youthyears4=2005–2007|youthclubs4=Angoulême Charente|youthyears5=2007–2009|youthclubs5=[[Tours FC|Tours]]|youthyears6=2009–2011|youthclubs6=US Chambray-les-Tours|youthyears7=2011–2014|youthclubs7=[[AS Monaco FC|Monaco]]|years1=2014–2017|clubs1=[[AS Monaco FC|Monaco]]|caps1=10|goals1=0|years2=2015–2016|clubs2=→ [[S.V. Zulte Waregem|Zulte Waregem]] (loan)|caps2=33|goals2=3|years3=2017–2018|clubs3=[[1. FSV Mainz 05|Mainz 05]]|caps3=27|goals3=2|years4=2018–2019|clubs4=[[Borussia Dortmund]]|caps4=28|goals4=1|years5=2019–|clubs5=[[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]]|caps5=50|goals5=0|nationalyears1=2011–2012|nationalteam1=[[France national under-16 football team|France U16]]|nationalcaps1=13|nationalgoals1=0|nationalyears2=2012–2013|nationalteam2=[[France national under-17 football team|France U17]]|nationalcaps2=8|nationalgoals2=0|nationalyears3=2013–2014|nationalteam3=[[France national under-18 football team|France U18]]|nationalcaps3=4|nationalgoals3=0|nationalyears4=2014–2015|nationalteam4=[[France national under-19 football team|France U19]]|nationalcaps4=16|nationalgoals4=1|nationalyears5=2016|nationalteam5=[[France national under-20 football team|France U20]]|nationalcaps5=4|nationalgoals5=2|nationalyears6=2016–2019|nationalteam6=[[France national under-21 football team|France U21]]|nationalcaps6=16|nationalgoals6=0|nationalyears7=2021–|nationalteam7=[[Senegal national football team|Senegal]]|nationalcaps7=15|nationalgoals7=2|club-update=14:34, 20 March 2022 (UTC)|nationalteam-update=23:47, 25 March 2022 (UTC)|medaltemplates={{Medal|Sport|Men's [[Association football|football]]}}
{{Medal|Country|{{fb| SEN}}}}
{{Medal|Competition|[[Africa Cup of Nations]]}}
{{Medal|W|[[2021 Africa Cup of Nations|2021 Cameroon]]|}}}}
'''Abdou-Lakhad Diallo''' (an haife shi a ranar 4 ga watan Mayu shekara ta alif 1996), wanda aka fi sani da '''Abdou Diallo''', ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na ƙasar Senegal [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]] a ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta [[Paris Saint-Germain]] ta Ligue 1. An haife shi a Faransa, yana buga wa tawagar kasar Senegal wasa.
== Aikin kulob/ƙungiya ==
=== Monaco ===
An haife shi a [[Tours]], Diallo ya shiga makarantar matasa na Monaco yana da shekaru 15. A ranar 28 ga watan Maris shekara ta 2014, ya sanya hannu kan kwantiragin ƙwararrunsa na farko tare da kulob din. Mataimakin shugaban kulob din, Vadim Vasilyev ya yi sharhi cewa Diallo "ya dace da aikin mu na wasanni. Yana da hazaka da yawa kuma muna fatan zai ci gaba da samun ci gaba tare da manyan ‘yan wasan AS Monaco.” A ranar 14 ga watan Disamba, ya fara buga tawagarsa ta farko, inda ya zo a matsayin wanda zai maye gurbin Bernardo Silva a cikin karin lokacin nasara da ci 1-0 da Olympique Marseille.
A watan Yuni Shekarar 2015, Diallo an ba da shi aro ga kulob din Zulte Waregem na Belgium a kakar 2015 zuwa 2016. A lokacin da yake taka leda a kulob din, an saka shi a matsayin mai kai hari, inda ya zura kwallaye uku a wasanni 33 da ya buga. A cikin Disamba shekarar 2016, rahotannin kafofin watsa labaru sun bayyana cewa kulob din Real Betis na Sipaniya yana sha'awar siyan shi. Koyaya, ya buga wasanni biyar na gasar a lokacin kakar 2016 zuwa 2017, tare da ƙungiyarsa ta lashe gasar. <ref name="Abdou Diallo: Mainz's natural-born defensive leader with an eye for goal" />
=== Mainz 05 ===
A ranar 14 ga watan Yuli shekara ta 2017, Diallo ya koma kulob din Bundesliga Mainz 05, kuma ya sanya hannu kan kwangilar shekaru biyar. A ranar 9 ga watan Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a nasarar da suka yi da Bayer 04 Leverkusen da ci 3–1. A watan Disamba, ''Mirror.co.uk ta'' ruwaito cewa kulob din [[Arsenal FC|Arsenal]] na Ingila na leko shi a kokarinsa na maye gurbin Per Mertesacker mai ritaya. A lokacin kakar, an tura shi a baya uku da baya hudu; kuma ya sami nasarar wucewa kashi 80%. Ya fara a wasanni 27 na gasar a lokacin kakar.
=== Borussia Dortmund ===
A ranar 26 ga Yuni 2018, Diallo ya koma Borussia Dortmund kan yarjejeniyar shekaru biyar kan farashin Yuro 28. miliyan. A wata hira da ya yi da shi, ya ce [[Ousmane Dembélé]] ya ba shi shawarar ya koma kungiyar. A ranar 15 ga Satumba, ya ci kwallonsa ta farko a kulob din a gasar lig da ta doke Eintracht Frankfurt da ci 3–1.
=== Paris Saint-Germain ===
A ranar 16 ga watan Yuli shekarar 2019, Diallo ya rattaba hannu kan [[Paris Saint-Germain]] har zuwa Yuni shekara ta 2024. Kudaden cinikin da ya yi wa kulob din Faransa ya kai Yuro 32 miliyan.
A ranar 3 ga watan Agusta shekara ta 2019, Diallo ya fara bugawa Paris Saint-Germain a gasar zakarun Turai, wanda ya ƙare a matsayin nasara 2-1 ga PSG a kan Rennes. Ya buga wasansa na farko a gasar da Nîmes, a cikin nasara da ci 3-0 a gida a ranar 11 ga watan Agusta. Diallo ya fara buga gasar zakarun Turai a ranar 18 ga watan Satumba, a ci 3-0 da [[Real Madrid CF|Real Madrid]]. A karshen kakar wasa ta shekarar 2019 zuwa 2020, Diallo ya sami lambar yabo ta gasar Ligue 1 saboda gudunmawar da ya bayar a waccan kakar, wacce ta kare da wuri (a ranar 30 ga watan Afrilu shekarar 2020) saboda cutar ta COVID-19.
== Ayyukan kasa ==
An haifi Diallo a Faransa kuma dan asalin Senegal ne. Ya buga wa ƙungiyoyin matasa da yawa na Faransa wasa, har ma ya zama kyaftin na 'yan kasa da shekaru 21 na Faransa.
A ranar 17 ga watan Maris, 2021, an kira Diallo zuwa tawagar kasar Senegal a karon farko. Ya buga wasansa na farko a wasan da suka tashi 0-0 da Congo a ranar 26 ga watan Maris.
== Salon wasa ==
Diallo yana taka leda a matsayin mai [[Mai buga baya|tsaron baya]]. Rouven Schröder (Daraktan wasanni na 1. FSV Mainz) ta ce Diallo "yana da karfi kuma yana da wayo a cikin kalubale." Michael Zorc, darektan wasanni na Borussia Dortmund, ya bayyana Diallo a matsayin "dan wasa na zamani, mai karfi na tsakiya wanda yake da hankali sosai. Hakanan yana iya taka rawar tsaro mai faɗi ko ma a saka shi a matsayin mai tsaron gida.”
== Rayuwa ta sirri ==
Kanin Diallo, Ibrahima, shi ma dan kwallon Southampton ne.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{{Updated|match played 20 March 2022.}}<ref>{{cite web|title=A. Diallo|url=https://int.soccerway.com/players/abdou-diallo/271261/|website=Soccerway|access-date=12 August 2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+Appearances and goals by club, season and competition
! rowspan="2" |Club
! rowspan="2" |Season
! colspan="3" |League
! colspan="2" |National Cup
! colspan="2" |League Cup
! colspan="2" |Continental
! colspan="2" |Other
! colspan="2" |Total
|-
!Division
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
!Apps
!Goals
|-
| rowspan="3" |Monaco
|2014–15
|Ligue 1
|5
|0
|1
|0
|2
|0
|0
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|-
|2016–17
|Ligue 1
|5
|0
|4
|0
|1
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|11
|0
|-
! colspan="2" |Total
!10
!0
!5
!0
!3
!0
!1
!0
! colspan="2" |—
!19
!0
|-
|Zulte Waregem (loan)
|2015–16
|Belgian Pro League
|33
|3
|2
|0
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|35
|3
|-
|Mainz 05
|2017–18
|Bundesliga
|27
|2
|3
|1
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
| colspan="2" |—
|30
|3
|-
|Borussia Dortmund
|2018–19
|Bundesliga
|28
|1
|3
|0
| colspan="2" |—
|7
|0
| colspan="2" |—
|38
|1
|-
| rowspan="4" |[[Paris Saint-Germain]]
|2019–20
|Ligue 1
|16
|0
|1
|0
|2
|0
|3
|0
|1
|0
|23
|0
|-
|2020–21
|Ligue 1
|22
|0
|5
|0
| colspan="2" |—
|8
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|36
|0
|-
|2021–22
|Ligue 1
|12
|0
|1
|0
| colspan="2" |—
|2
|0
|1<ref group="lower-alpha" name="TDC" />
|0
|16
|0
|-
! colspan="2" |Total
!50
!0
!7
!0
!2
!0
!13
!0
!3
!0
!75
!0
|-
! colspan="3" |Career total
!148
!6
!20
!1
!5
!0
!21
!0
!3
!0
!197
!7
|}
=== Ƙasashen Duniya ===
{{Updated|match played 25 March 2022.}}<ref name="NFT">{{NFT player|id=82035|access-date=7 April 2021}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center"
!Tawagar kasa
! Shekara
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| rowspan="2" | Senegal
| 2021
| 7
| 1
|-
| 2022
| 8
| 1
|-
! colspan="2" | Jimlar
! 15
! 2
|}
: ''Maki da sakamako ne suka sanya Senegal ta fara zura kwallo a raga.'' ''Rukunin maki yana nuna maki bayan kowace burin Diallo.'' <ref name="NFT"></ref>
{| class="wikitable" align="center" style="text-align: left;"
|+Jerin sunayen kwallayen da Abdou Diallo ya ci
! A'a.
! Kwanan wata
! Wuri
! Abokin hamayya
! Ci
! Sakamako
! Gasa
|-
| 1.
| 1 ga Satumba, 2021
| Stade Lat-Dior, Thiès, Senegal
|</img> Togo
| align="center" | '''2-0'''
| align="center" | 2–0
| 2022 cancantar shiga gasar cin kofin duniya ta FIFA
|-
| 2.
| 2 Fabrairu 2022
| Stade Ahmadou Ahidjo, [[Yaounde|Yaoundé]], Kamaru
|</img> Burkina Faso
| align="center" | '''1-0'''
| align="center" | 3–1
| Gasar Cin Kofin Afirka 2021
|}
== Girmamawa ==
'''Monaco'''
* Ligue 1 : 2016-17
'''Paris Saint-Germain'''
* Ligue 1 : 2019-20, 2021-22
* Coupe de France : 2019-20, 2020-21
* Coupe de la Ligue : 2019-20
* Trophée des Champions : 2019, 2020
* UEFA Champions League ta biyu: 2019-20
'''Senegal'''
* Gasar Cin Kofin Afirka : 2021
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
72su2rphp574ymd679ky8bydny5hkb7
Chinedu Sunday Chukwu
0
32095
161559
149535
2022-07-26T16:39:49Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Chinedu Sunday Chukwu''' (an haife shi a ranar 28 ga watan Fabrairun 1997 a [[Nkanu ta Gabas|Nkanu East]], [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na Najeriya wanda ke taka leda a matsayin [[Mai buga baya|Cibiyar baya]] a ƙungiyar ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ta [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]] a gasar ƙwallon ƙafa ta Nigerian Professional Football League.<ref>{{cite web|url=https://thenationonlineng.net/kwara-utd-unveils-new-signings-20172018-npfl-season/|title=Kwara Utd unveils new signings for 2017/2018 NPFL season|website=thenationonlineng.net|date=11 January 2018|accessdate=26 January 2021}}</ref> Ya madadin taka a matsayin na tsaron gida dan wasan tsakiya.<ref>{{cite web|url=https://africanfootball.com/news/747502/Kwara-United-will-challenge-for-NPFL-title-insists-Chukwu|title=KWARA UNITED WILL CHALLENGE FOR NPFL TITLE, INSISTS CHUKWU|website=africanfootball.com|date=24 April 2018|accessdate=26 January 2021}}</ref>
== Aikin kulob ==
=== Farkon aiki ===
Sunday Chukwu ya fara wasan matashi ne da Abia Comets, inda ya taka leda daga 2013 zuwa 2015.<ref>{{cite web|url=https://www.worldfootball.net/player_summary/chinedu-sunday/|title=Chinedu Sunday|website=worldfootball.net|date=20 January 2019|accessdate=26 January 2021}}</ref>
=== Kwara United (2017-2018) ===
Bayan shekaru biyu mai ban sha'awa a Abia Comets, A cikin 2017-2018 Nigerian Professional Football League kakar, ya koma [[Kwara United F.C.|Kwara United]] na [[Ilorin]], yana ba da kwangilar shekaru biyu tare da su inda ya taka leda akai-akai a lokacin farkon kakar wasa kuma ya buga wasanni 23 tare da 5. raga.<ref>{{cite web|url=https://www.thecable.ng/anozie-ali-ojo-thecables-npfl-team-of-the-week|title=Anozie, Ali, Ojo... TheCable's NPFL team of the week|website=thecable.ng|date=12 February 2020|accessdate=26 January 2021}}</ref>
=== Kano Pillars (2019-zuwa yau) ===
A ranar 1 ga Janairu, 2019 bayan ya yi watsi da tayin da yawa daga kungiyoyi a cikin Kungiyar Kwallon Kafa ta Najeriya, ya sanya hannu tare da zakarun kwararrun kwallon kafa na Najeriya sau hudu [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]] kan kwantiragin shekaru biyu.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{| class="wikitable" style="text-align: center"
! rowspan="2" |Kulob
! rowspan="2" | Kaka
! colspan="3" | Kungiyar
! colspan="2" | Kofin
! colspan="2" | Nahiyar
! colspan="2" | Sauran
! colspan="2" | Jimlar
|-
! Rarraba
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]]
| 2020
| Farashin NPFL
| 28
| 6
| 0
| 0
| colspan="2" | -
| 0
| 0
| 28
| 6
|-
! colspan="3" | '''Jimlar sana'a'''
! 28
! 6
! 0
! 0
! 0
! 0
! 0
! 0
! 28
! 6
|}
; Bayanan kula
{{Reflist|group=lower-alpha}}
== Manazarta ==
[[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]]
[[Category:Rayayyun mutane]]
gffniwgj8bq7mel9h5c1pqs4x4y4qzc
161560
161559
2022-07-26T16:40:48Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Chinedu Sunday Chukwu''' (an haife shi a ranar 28 ga watan Fabrairun 1997 a [[Nkanu ta Gabas|Nkanu East]], [[Enugu (jiha)|Jihar Enugu]]) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne na Najeriya wanda ke taka leda a matsayin [[Mai buga baya|Cibiyar baya]] a ƙungiyar ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ta [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]] a gasar ƙwallon ƙafa ta [[Nigerian Professional Football League]].<ref>{{cite web|url=https://thenationonlineng.net/kwara-utd-unveils-new-signings-20172018-npfl-season/|title=Kwara Utd unveils new signings for 2017/2018 NPFL season|website=thenationonlineng.net|date=11 January 2018|accessdate=26 January 2021}}</ref> Ya madadin taka a matsayin na tsaron gida dan wasan tsakiya.<ref>{{cite web|url=https://africanfootball.com/news/747502/Kwara-United-will-challenge-for-NPFL-title-insists-Chukwu|title=KWARA UNITED WILL CHALLENGE FOR NPFL TITLE, INSISTS CHUKWU|website=africanfootball.com|date=24 April 2018|accessdate=26 January 2021}}</ref>
== Aikin kulob ==
=== Farkon aiki ===
Sunday Chukwu ya fara wasan matashi ne da Abia Comets, inda ya taka leda daga 2013 zuwa 2015.<ref>{{cite web|url=https://www.worldfootball.net/player_summary/chinedu-sunday/|title=Chinedu Sunday|website=worldfootball.net|date=20 January 2019|accessdate=26 January 2021}}</ref>
=== Kwara United (2017-2018) ===
Bayan shekaru biyu mai ban sha'awa a Abia Comets, A cikin 2017-2018 Nigerian Professional Football League kakar, ya koma [[Kwara United F.C.|Kwara United]] na [[Ilorin]], yana ba da kwangilar shekaru biyu tare da su inda ya taka leda akai-akai a lokacin farkon kakar wasa kuma ya buga wasanni 23 tare da 5. raga.<ref>{{cite web|url=https://www.thecable.ng/anozie-ali-ojo-thecables-npfl-team-of-the-week|title=Anozie, Ali, Ojo... TheCable's NPFL team of the week|website=thecable.ng|date=12 February 2020|accessdate=26 January 2021}}</ref>
=== Kano Pillars (2019-zuwa yau) ===
A ranar 1 ga Janairu, 2019 bayan ya yi watsi da tayin da yawa daga kungiyoyi a cikin Kungiyar Kwallon Kafa ta Najeriya, ya sanya hannu tare da zakarun kwararrun kwallon kafa na Najeriya sau hudu [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]] kan kwantiragin shekaru biyu.
== Kididdigar sana'a ==
=== Kulob ===
{| class="wikitable" style="text-align: center"
! rowspan="2" |Kulob
! rowspan="2" | Kaka
! colspan="3" | Kungiyar
! colspan="2" | Kofin
! colspan="2" | Nahiyar
! colspan="2" | Sauran
! colspan="2" | Jimlar
|-
! Rarraba
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
! Aikace-aikace
! Buri
|-
| [[Kano Pillars F.C.|Kano Pillars FC]]
| 2020
| Farashin NPFL
| 28
| 6
| 0
| 0
| colspan="2" | -
| 0
| 0
| 28
| 6
|-
! colspan="3" | '''Jimlar sana'a'''
! 28
! 6
! 0
! 0
! 0
! 0
! 0
! 0
! 28
! 6
|}
; Bayanan kula
{{Reflist|group=lower-alpha}}
== Manazarta ==
[[Category:'Yan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya]]
[[Category:Rayayyun mutane]]
ofminkb7k9c1614holjid48ltue0ofp
Moussa Sao
0
32149
161633
159753
2022-07-26T19:10:23Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Moussa Sao''' (an haife shi a ranar 17 ga watan Oktoba, shekarar alif 1989) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ne na ƙasar Faransa wanda ke taka leda a matsayin ɗan wasan gaba ko a matsayin winger na Toulon. Sao dan wasa ne mai kafa biyu kuma tsohon dan wasan Futsal ne wanda ya taka leda a matakin kasa da kasa a Faransa a lokacin matashi. Shi dan asalin kasar Senegal ne, kuma ya ba da kansa damar shiga kungiyar kwallon kafa ta Senegal.
== Aiki ==
Sao ya buga kwallon kafa da futsal tun yana matashi, amma ya fashe a futsal lokacin da Cannes Bocca ya hango shi. Kyakkyawan kakar inda ya kasance babban dan wasan da ya zira kwallaye 53 ya gan shi an kira shi zuwa tawagar futsal ta kasar Faransa, wanda aka zaba shi sau goma kuma ya zira kwallaye 14. Nasarar da ya samu ya ba da hankali daga kungiyoyin kwallon kafa masu sana'a, kuma bayan gwaji da yawa ya sanya hannu kan yarjejeniyar shekaru biyu tare da Le Havre .
Sao ya fara buga wasansa na farko na kwallon kafa a Le Havre a ranar 2 ga watan Agusta shekara ta 2013, a matsayin maye gurbin rabin na biyu a cikin 2-0 Ligue 2 da aka doke AC Arles-Avignon .
A cikin watan Fabrairu shekarar 2015 Sao ya koma FC Sochaux-Montbéliard daga Le Havre. Bayan shekaru uku da rabi tare da Sochaux, ya sanya hannu a Red Star a Ligue 2 a watan Yuli shekara ta 2018. A cikin watan Yuli shekarar 2020 ya sanya hannu tare da Laval . A ranar 3 ga watan Satumba shekarar 2021, ya koma Toulon .
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Moussa Sao – French league stats at LFP – also available in French
* {{Soccerway|moussa-sao/305200}}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
k2nd962o4td8dhuohh76g2l8wjo2cu8
161634
161633
2022-07-26T19:10:55Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Moussa Sao''' (an haife shi a ranar 17 ga watan Oktoba, shekarar alif 1989) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ne na [[ƙasar Faransa]] wanda ke taka leda a matsayin ɗan wasan gaba ko a matsayin winger na Toulon. Sao dan wasa ne mai kafa biyu kuma tsohon dan wasan Futsal ne wanda ya taka leda a matakin kasa da kasa a Faransa a lokacin matashi. Shi dan asalin kasar Senegal ne, kuma ya ba da kansa damar shiga kungiyar kwallon kafa ta Senegal.
== Aiki ==
Sao ya buga kwallon kafa da futsal tun yana matashi, amma ya fashe a futsal lokacin da Cannes Bocca ya hango shi. Kyakkyawan kakar inda ya kasance babban dan wasan da ya zira kwallaye 53 ya gan shi an kira shi zuwa tawagar futsal ta kasar Faransa, wanda aka zaba shi sau goma kuma ya zira kwallaye 14. Nasarar da ya samu ya ba da hankali daga kungiyoyin kwallon kafa masu sana'a, kuma bayan gwaji da yawa ya sanya hannu kan yarjejeniyar shekaru biyu tare da Le Havre .
Sao ya fara buga wasansa na farko na kwallon kafa a Le Havre a ranar 2 ga watan Agusta shekara ta 2013, a matsayin maye gurbin rabin na biyu a cikin 2-0 Ligue 2 da aka doke AC Arles-Avignon .
A cikin watan Fabrairu shekarar 2015 Sao ya koma FC Sochaux-Montbéliard daga Le Havre. Bayan shekaru uku da rabi tare da Sochaux, ya sanya hannu a Red Star a Ligue 2 a watan Yuli shekara ta 2018. A cikin watan Yuli shekarar 2020 ya sanya hannu tare da Laval . A ranar 3 ga watan Satumba shekarar 2021, ya koma Toulon .
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Moussa Sao – French league stats at LFP – also available in French
* {{Soccerway|moussa-sao/305200}}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
ohton6hbtkxesfcfxe1bf39t8yemcj3
161635
161634
2022-07-26T19:11:43Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Moussa Sao''' (an haife shi a ranar 17 ga watan Oktoba, shekarar alif 1989) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon [[Kungiyar Kwallon Kafa|ƙafa]] ne na [[ƙasar Faransa]] wanda ke taka leda a matsayin ɗan wasan gaba ko a matsayin winger na Toulon. Sao dan wasa ne mai kafa biyu, kuma tsohon dan wasan Futsal ne wanda ya taka leda a matakin kasa da kasa a Faransa a lokacin matashi. Shi dan asalin kasar Senegal ne, kuma ya ba da kansa damar shiga kungiyar kwallon kafa ta Senegal.
== Aiki ==
Sao ya buga kwallon kafa da futsal tun yana matashi, amma ya fashe a futsal lokacin da Cannes Bocca ya hango shi. Kyakkyawan kakar inda ya kasance babban dan wasan da ya zira kwallaye 53 ya gan shi an kira shi zuwa tawagar futsal ta kasar Faransa, wanda aka zaba shi sau goma kuma ya zira kwallaye 14. Nasarar da ya samu ya ba da hankali daga kungiyoyin kwallon kafa masu sana'a, kuma bayan gwaji da yawa ya sanya hannu kan yarjejeniyar shekaru biyu tare da Le Havre .
Sao ya fara buga wasansa na farko na kwallon kafa a Le Havre a ranar 2 ga watan Agusta shekara ta 2013, a matsayin maye gurbin rabin na biyu a cikin 2-0 Ligue 2 da aka doke AC Arles-Avignon .
A cikin watan Fabrairu shekarar 2015 Sao ya koma FC Sochaux-Montbéliard daga Le Havre. Bayan shekaru uku da rabi tare da Sochaux, ya sanya hannu a Red Star a Ligue 2 a watan Yuli shekara ta 2018. A cikin watan Yuli shekarar 2020 ya sanya hannu tare da Laval . A ranar 3 ga watan Satumba shekarar 2021, ya koma Toulon .
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Moussa Sao – French league stats at LFP – also available in French
* {{Soccerway|moussa-sao/305200}}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
lhr3i8604lqhj85zcefusx1aercoyjm
Garba Ja Abdulqadir
0
32254
161674
150189
2022-07-26T20:12:59Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Garba Ja Abdulqadir''' (haihuwar 1933) a [[Katsina]], [[Najeriya]], ya riqe muhimman mukamai da dama wanda suka hada da babban commisionan zabe na arewa. Minista Sakatare na [[noma]] a watan Augustan shekarar 1993. [[Gwmanatin Tarayya]] ta bashi lambar yabo na Sarkin Sudan,<ref>A Karofi, Hassan (October 23, 2001). "Sudan: Ja Abdulakadir Turbaned Sarkin Sudan". ''AllAfrica''. Retrieved May 30, 2022.</ref> sannan ya samu digir na digirgir daga jami’ar Usman Danfodiyo, kuma shine shugaban Jami’ar Lagos. Shi ne chiyaman na kamfanin ''John Holt Group'' da kuma sauran kamfanoni guda shida.<ref name=":0">Admin (2016-07-11). "ABDULKADIR, GARBA J.A. (OFR)". ''Biographical Legacy and Research Foundation''. Retrieved 2022-05-29.</ref><ref>Alessandro, Del Sole, (2010). ''Visual Basic 2010 unleashed''. Sams Pub. [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/978-0-672-33100-8|<bdi>978-0-672-33100-8</bdi>]]. [[OCLC (identifier)|OCLC]] 874922564.</ref>Akwai unguwa mai zaman kanta (Garba Ja Abdulkadir Crescent)<ref>"Garba Ja Abdulkadir Crescent - Real Estate Market Research and Data Nigeria and Africa - ei - Estate Intel". ''estateintel.com''. Retrieved 2022-05-30.</ref> da aka sanya sunan a maimakonsa.
== Kuruciya da Ilimi ==
An haife Garba a 1933 kuma ya fara karatunsa daga 1944 zuwa 1947, daga bisani kuma a Govenrment College da ke Kaduna a tsakanin 1947-1950,sai kuma jami’ar Ibadan daga 1956 zuwa 1959 inda ya kammala karatunsa a fannin tarihi watau (BA History).<ref name=":0" />
== Aiki ==
Garba ya fara aiki a matsayin malami sannan daga baya ya koma Gwamnatin Yankin Arewacin Najeriya a matsayin mai gudanarwa. Ya zamo jami’in yanki (Divisional Officer) a Hadeja daga 1959 zuwa 1960, daga 1959 zuwa 1962 yana aiki da firimiya na Arewacin Najeriya a kaduna, sannan daga baya anyi mai canjin aiki zuwa ofishin Gwamna a matsayin sakatare na kusa a tsakanin 1961 zuwa 1962. Garba ya zamo mai gudanarwa na yankin babban birnin Kaduna 1965, sannan kuma ya zamo sakataren gundumar Plateau daga 1967 zuwa 1975.
A lokacin da aka kafa jihohi a Najeriya, Garba ya zamo sakatare na farko na gwamnatin mulkin soja na gwamnatin arewa ta tsakiya, daga bisani kuma yankin gundumar Kasuna, Zaria da Katsina (jihohin Katsina da Kaduna a yau) inda yayi aiki daga 1967 zuwa 1975 sannan ya ajiye aiki bayan shekaru takwas. Ya rike matsayin shugaban jami’oi kamar haka;
* Jami'ar Lagos
* Jami'ar Maiduguri
* Jami'ar Usman Danfodiyo
Garba yayi aiki a majalisar kasa a tsakanin 1979 zuwa 1999, sannan ya rike matsayin chiyaman a wadannan wurare kamar haka;
* National freight company
* Nigerian Railway corporation
* John holt Plc
* Granges company
* Hikima trading company
* Kado farms
An nadashi cikin kwamitin amintattu na gidauniyar jihar Katsina, ya rike matsayin Minista Sakatare na noma a watan Augustan 1993. Gwmanatin Tarayya ta bashi lambar yabo na Sarkin Sudan, sannan ya samu digir na digirgir daga jami’ar Usman Danfodiyo da kuma jami’ar [[Lagos]].
== Manazarta ==
7ek9r9mq7pvjsekxfl1ol5po4axpabh
Ann Widdecombe
0
32342
161588
150365
2022-07-26T17:04:30Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Ann Noreen Widdecombe''' DSG (an haife ta a ranar 4 ga watan Oktoba 1947) ɗan siyasan Biritaniya ne, marubuci kuma halayen talabijin. Ta kasance yar Majalisar Wakilmeai (Birtaniya) (MP) na Maidstone, kuma tsohuwar mazabar Maidstone (Mazabar majalisar dokokin Burtaniya), daga 1987 zuwa 2010 kuma [[Dan Majalisar Tarayyar Turai|memba na Majalisar Turai]] (MEP) na [[South West England (Mazabar Majalisar Turai)|Kudu maso Yammacin Ingila]] daga 2019 zuwa 2020. Asalin memba ce na [[Jam'iyyar Conservative (Birtaniya)|Jam'iyyar Conservative]], ta shiga Jam'iyyar Brexit, daga baya ta sake masa suna "Reform UK", a cikin 2019.
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe ya karanta [[Harshen Latin|Latin]] a [[Jami'ar Birmingham]] sannan ya karancifalsafa, siyasa da tattalin arziki a [[Lady Margaret Hall, Oxford]]. Ta tuba daga [[Anglicanism]] zuwa Cocin Roman Katolika kuma ta kasance memba na [[Ƙungiyar Kirista Conservative|Conservative Christian Fellowship]] . Ta yi [[Karamin Ministan Ayyuka|ministar ayyuka]] daga 1994 zuwa 1995 da kuma [[Karamin ministan gidan yari|karamar ministar gidajen yari]] daga 1995 zuwa 1997. Daga baya ta yi aiki a Majalisar Dokokin William Hague a matsayin Inuwar sakataren lafiya na jihar|Sakatariyar Harkokin Kiwon Lafiya ta Shadow daga 1998 zuwa 1999 da [[Inuwar Sakataren Cikin Gida|Sakatariyar Cikin Gida ta Shadow]] daga 1999 zuwa 2001. An nada ta a [[Majalisar Privy ta Burtaniya|Majalisar Wakilai]] a 1997.
== Kuruciya ==
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe 'ya ce ga Rita Noreen ( ''née'' Plummer; 1911-2007) da kuma ma'aikacin farar hula Ma'aikatar Tsaro (Birtaniya) James Murray Widdecombe. An haifi kakan mahaifiyar Widdecombe, James Henry Plummer, ga dangin Cocin katolika na asalin Ingilishi a [[Crosshaven]], [[County Cork]], [[Ireland]] a cikin 1874.
Ta halarci makarantar Royal Naval da ke Singapore,<ref>Ann Widdecombe set to stand down; [[BBC News]], 7 October 2007</ref> da La Sainte Union Convent School a Bath.<ref>"About Ann". annwiddecombe.com. Archived from the original on 24 March 2010. Retrieved 8 October 2009.</ref> Ta karanta Latin a Jami'ar Birmingham daga baya kuma ta halarci Lady Margaret Hall, Oxford, don karanta falsafar, siyasa da tattalin arziki. A 1971, ta kasance sakatariyar kungiyar Oxford na wa'adi daya, kuma ta zama ma'ajin makarantan na wa'adi daya a 1972; ba ta taba zama shugaban kasa ba. Yayin da take karatu a Oxford, ta zauna kusa da Mary Archer, Edwina Currie, da matar Gyles Brandreth Michèle Brown. Ta yi aiki da Unilever (1973-75) sannan a matsayin mai gudanarwa a Jami'ar London (1975-87) kafin ta shiga majalisar.
== Aikin Siyasa ==
A cikin shekara ta 1974, Widdecombe ta kasance mataimakiya na kusa ga Michael Ancram a babban zaɓe na Fabrairu da Oktoba na waccan shekarar. Daga 1976 zuwa 1978, Widdecombe ya kasance kansila a Majalisar gundumar Runnymede a Surrey.
Ta tsaya takarar kujerar Burnley a Lancashire a zaben gama gari na 1979 sannan kuma, da David Owen, kujerar Plymouth Devonport a babban zaben 1983 . A cikin 1983, ta (tare da Lady Olga Maitland da Virginia Bottomley ) ta kasance mai haɗin gwiwar Mata da Iyalai don Tsaro, ƙungiyar da aka kafa don adawa da sansanin zaman lafiya na mata na Greenham.
== Manazarta ==
7t46d0deo3hlres0zo9rmhugvdg8sd4
161589
161588
2022-07-26T17:04:53Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Ann Noreen Widdecombe''' DSG (an haife ta a ranar 4 ga watan Oktoban 1947) ɗan siyasan Biritaniya ne, marubuci kuma halayen talabijin. Ta kasance yar Majalisar Wakilmeai (Birtaniya) (MP) na Maidstone, kuma tsohuwar mazabar Maidstone (Mazabar majalisar dokokin Burtaniya), daga 1987 zuwa 2010 kuma [[Dan Majalisar Tarayyar Turai|memba na Majalisar Turai]] (MEP) na [[South West England (Mazabar Majalisar Turai)|Kudu maso Yammacin Ingila]] daga 2019 zuwa 2020. Asalin memba ce na [[Jam'iyyar Conservative (Birtaniya)|Jam'iyyar Conservative]], ta shiga Jam'iyyar Brexit, daga baya ta sake masa suna "Reform UK", a cikin 2019.
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe ya karanta [[Harshen Latin|Latin]] a [[Jami'ar Birmingham]] sannan ya karancifalsafa, siyasa da tattalin arziki a [[Lady Margaret Hall, Oxford]]. Ta tuba daga [[Anglicanism]] zuwa Cocin Roman Katolika kuma ta kasance memba na [[Ƙungiyar Kirista Conservative|Conservative Christian Fellowship]] . Ta yi [[Karamin Ministan Ayyuka|ministar ayyuka]] daga 1994 zuwa 1995 da kuma [[Karamin ministan gidan yari|karamar ministar gidajen yari]] daga 1995 zuwa 1997. Daga baya ta yi aiki a Majalisar Dokokin William Hague a matsayin Inuwar sakataren lafiya na jihar|Sakatariyar Harkokin Kiwon Lafiya ta Shadow daga 1998 zuwa 1999 da [[Inuwar Sakataren Cikin Gida|Sakatariyar Cikin Gida ta Shadow]] daga 1999 zuwa 2001. An nada ta a [[Majalisar Privy ta Burtaniya|Majalisar Wakilai]] a 1997.
== Kuruciya ==
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe 'ya ce ga Rita Noreen ( ''née'' Plummer; 1911-2007) da kuma ma'aikacin farar hula Ma'aikatar Tsaro (Birtaniya) James Murray Widdecombe. An haifi kakan mahaifiyar Widdecombe, James Henry Plummer, ga dangin Cocin katolika na asalin Ingilishi a [[Crosshaven]], [[County Cork]], [[Ireland]] a cikin 1874.
Ta halarci makarantar Royal Naval da ke Singapore,<ref>Ann Widdecombe set to stand down; [[BBC News]], 7 October 2007</ref> da La Sainte Union Convent School a Bath.<ref>"About Ann". annwiddecombe.com. Archived from the original on 24 March 2010. Retrieved 8 October 2009.</ref> Ta karanta Latin a Jami'ar Birmingham daga baya kuma ta halarci Lady Margaret Hall, Oxford, don karanta falsafar, siyasa da tattalin arziki. A 1971, ta kasance sakatariyar kungiyar Oxford na wa'adi daya, kuma ta zama ma'ajin makarantan na wa'adi daya a 1972; ba ta taba zama shugaban kasa ba. Yayin da take karatu a Oxford, ta zauna kusa da Mary Archer, Edwina Currie, da matar Gyles Brandreth Michèle Brown. Ta yi aiki da Unilever (1973-75) sannan a matsayin mai gudanarwa a Jami'ar London (1975-87) kafin ta shiga majalisar.
== Aikin Siyasa ==
A cikin shekara ta 1974, Widdecombe ta kasance mataimakiya na kusa ga Michael Ancram a babban zaɓe na Fabrairu da Oktoba na waccan shekarar. Daga 1976 zuwa 1978, Widdecombe ya kasance kansila a Majalisar gundumar Runnymede a Surrey.
Ta tsaya takarar kujerar Burnley a Lancashire a zaben gama gari na 1979 sannan kuma, da David Owen, kujerar Plymouth Devonport a babban zaben 1983 . A cikin 1983, ta (tare da Lady Olga Maitland da Virginia Bottomley ) ta kasance mai haɗin gwiwar Mata da Iyalai don Tsaro, ƙungiyar da aka kafa don adawa da sansanin zaman lafiya na mata na Greenham.
== Manazarta ==
iumgdhxse6al7ahjlrtkmy9qce071e0
161591
161589
2022-07-26T17:05:41Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Ann Noreen Widdecombe''' DSG (an haife ta a ranar 4 ga watan Oktoban 1947) ɗan siyasan [[Birtaniya]] ne, marubuci kuma halayen talabijin. Ta kasance yar Majalisar Wakilmeai (Birtaniya) (MP) na Maidstone, kuma tsohuwar mazabar Maidstone (Mazabar majalisar dokokin Burtaniya), daga 1987 zuwa 2010 kuma [[Dan Majalisar Tarayyar Turai|memba na Majalisar Turai]] (MEP) na [[South West England (Mazabar Majalisar Turai)|Kudu maso Yammacin Ingila]] daga 2019 zuwa 2020. Asalin memba ce na [[Jam'iyyar Conservative (Birtaniya)|Jam'iyyar Conservative]], ta shiga Jam'iyyar Brexit, daga baya ta sake masa suna "Reform UK", a cikin 2019.
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe ya karanta [[Harshen Latin|Latin]] a [[Jami'ar Birmingham]] sannan ya karancifalsafa, siyasa da tattalin arziki a [[Lady Margaret Hall, Oxford]]. Ta tuba daga [[Anglicanism]] zuwa Cocin Roman Katolika kuma ta kasance memba na [[Ƙungiyar Kirista Conservative|Conservative Christian Fellowship]] . Ta yi [[Karamin Ministan Ayyuka|ministar ayyuka]] daga 1994 zuwa 1995 da kuma [[Karamin ministan gidan yari|karamar ministar gidajen yari]] daga 1995 zuwa 1997. Daga baya ta yi aiki a Majalisar Dokokin William Hague a matsayin Inuwar sakataren lafiya na jihar|Sakatariyar Harkokin Kiwon Lafiya ta Shadow daga 1998 zuwa 1999 da [[Inuwar Sakataren Cikin Gida|Sakatariyar Cikin Gida ta Shadow]] daga 1999 zuwa 2001. An nada ta a [[Majalisar Privy ta Burtaniya|Majalisar Wakilai]] a 1997.
== Kuruciya ==
An haife ta a [[Bath, Somerset]], Widdecombe 'ya ce ga Rita Noreen ( ''née'' Plummer; 1911-2007) da kuma ma'aikacin farar hula Ma'aikatar Tsaro (Birtaniya) James Murray Widdecombe. An haifi kakan mahaifiyar Widdecombe, James Henry Plummer, ga dangin Cocin katolika na asalin Ingilishi a [[Crosshaven]], [[County Cork]], [[Ireland]] a cikin 1874.
Ta halarci makarantar Royal Naval da ke Singapore,<ref>Ann Widdecombe set to stand down; [[BBC News]], 7 October 2007</ref> da La Sainte Union Convent School a Bath.<ref>"About Ann". annwiddecombe.com. Archived from the original on 24 March 2010. Retrieved 8 October 2009.</ref> Ta karanta Latin a Jami'ar Birmingham daga baya kuma ta halarci Lady Margaret Hall, Oxford, don karanta falsafar, siyasa da tattalin arziki. A 1971, ta kasance sakatariyar kungiyar Oxford na wa'adi daya, kuma ta zama ma'ajin makarantan na wa'adi daya a 1972; ba ta taba zama shugaban kasa ba. Yayin da take karatu a Oxford, ta zauna kusa da Mary Archer, Edwina Currie, da matar Gyles Brandreth Michèle Brown. Ta yi aiki da Unilever (1973-75) sannan a matsayin mai gudanarwa a Jami'ar London (1975-87) kafin ta shiga majalisar.
== Aikin Siyasa ==
A cikin shekara ta 1974, Widdecombe ta kasance mataimakiya na kusa ga Michael Ancram a babban zaɓe na Fabrairu da Oktoba na waccan shekarar. Daga 1976 zuwa 1978, Widdecombe ya kasance kansila a Majalisar gundumar Runnymede a Surrey.
Ta tsaya takarar kujerar Burnley a Lancashire a zaben gama gari na 1979 sannan kuma, da David Owen, kujerar Plymouth Devonport a babban zaben 1983 . A cikin 1983, ta (tare da Lady Olga Maitland da Virginia Bottomley ) ta kasance mai haɗin gwiwar Mata da Iyalai don Tsaro, ƙungiyar da aka kafa don adawa da sansanin zaman lafiya na mata na Greenham.
== Manazarta ==
dsfsst8cnxioko8y1jzg64h82kqc4om
Kungiyar Kwallon Kwando ta Matan Togo
0
32520
161552
150903
2022-07-26T16:33:26Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
''''Kungiyar Kwallon kwando ta mata ta''' Togo tana wakiltar [[Togo]] a wasannin kasa da kasa. Fédération Nationale de Basketball Togo (FTBB) ne ke gudanar da shi. <ref>[http://www.fiba.basketball/pages/eng/fc/FIBA/fibaStru/nfLeag/p/nationalfederationnumber/373/nfProf.html Profile - Togo], FIBA.com, Retrieved 2 August 2017.</ref>
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* [http://ftbb.tg/ Yanar Gizo] na hukuma na Hukumar Kwallon Kwando ta Togo
{{National sports teams of Togo}}{{FIBA Africa women's teams}}
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
fisikiui963cuxprxjwsg32z6hticvv
Sue Waddington
0
32684
161584
160525
2022-07-26T17:02:16Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Susan Waddington''' (an Haife ta a ranar 23 ga watan Agusta shekarar 1944) jami'ar ilimi ce ta Biritaniya kuma 'yar siyasa ta Jam'iyyar Labour wacce ta kasance memba a Majalisar Turai na Leicester.
An haife ta a Norfolk, Waddington ta halarci makarantar Blyth Grammar da Jami'ar Leicester. Ta yi aiki a matsayin jami'ar fannin ilimin manya, kafin ta zama mataimakiyar darakta a Derbyshire LEA, sannan a Birmingham LEA.<ref name=":0">''BBC-Vacher's Biographical Guide 1996''. London: BBC Political Research Unit and Vacher's Publications. 1996. pp. 6–42. [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/0951520857|<bdi>0951520857</bdi>]].</ref>
A shekarar 1973, An zaɓi Waddington matsayin Majalisar gundumar Leicestershire, tana aiki har zuwa shekarar 1991, kuma ta kasance shugabar majalisa daga shekarar 1982 har zuwa shekara ta 1984. A zaben Majalisar Turai na shekarar 1994, an zabe ta don wakiltar Leicester, tana aiki har zuwa shekara ta 1999.<ref name=":0" />
Waddington ta kasance shugaban kungiyar Tarayyar Turai don Ilimin Manya <ref>[http://www.eaea.org/index.php?k=2826 President: Sue Waddington]. EAEA. Retrieved 2011-01-16.</ref> daga shekarar 2008 zuwa shekara ta 2013.
A halin yanzu ita ce (2019) kansila na gundumar Fosse a Majalisar Birnin Leicester<ref>"Councillor Susan Waddington". ''Leicester.gov.uk''. Retrieved 15 December 2019.</ref> kuma ta kasance Mataimakiyar Magajin Garin a karkashin mulkinMagajin Garin Leicester Peter Soulsby.
== Manazarta ==
{{Reflist|2}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
qdjszc48rht2pyswfk0b05x3h2y0rzo
161585
161584
2022-07-26T17:02:43Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Susan Waddington''' (an Haife ta a ranar 23 ga watan Agustan shekarar 1944) jami'ar ilimi ce ta Biritaniya kuma 'yar siyasa ta Jam'iyyar Labour wacce ta kasance memba a Majalisar Turai na Leicester.
An haife ta a Norfolk, Waddington ta halarci makarantar Blyth Grammar da Jami'ar Leicester. Ta yi aiki a matsayin jami'ar fannin ilimin manya, kafin ta zama mataimakiyar darakta a Derbyshire LEA, sannan a Birmingham LEA.<ref name=":0">''BBC-Vacher's Biographical Guide 1996''. London: BBC Political Research Unit and Vacher's Publications. 1996. pp. 6–42. [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/0951520857|<bdi>0951520857</bdi>]].</ref>
A shekarar 1973, An zaɓi Waddington matsayin Majalisar gundumar Leicestershire, tana aiki har zuwa shekarar 1991, kuma ta kasance shugabar majalisa daga shekarar 1982 har zuwa shekara ta 1984. A zaben Majalisar Turai na shekarar 1994, an zabe ta don wakiltar Leicester, tana aiki har zuwa shekara ta 1999.<ref name=":0" />
Waddington ta kasance shugaban kungiyar Tarayyar Turai don Ilimin Manya <ref>[http://www.eaea.org/index.php?k=2826 President: Sue Waddington]. EAEA. Retrieved 2011-01-16.</ref> daga shekarar 2008 zuwa shekara ta 2013.
A halin yanzu ita ce (2019) kansila na gundumar Fosse a Majalisar Birnin Leicester<ref>"Councillor Susan Waddington". ''Leicester.gov.uk''. Retrieved 15 December 2019.</ref> kuma ta kasance Mataimakiyar Magajin Garin a karkashin mulkinMagajin Garin Leicester Peter Soulsby.
== Manazarta ==
{{Reflist|2}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
j05xauez8uz2qu4mao1ln6uxwptto2u
Shinkafar Ofada
0
32702
161698
151546
2022-07-26T20:43:22Z
Uncle Bash007
9891
/* Etymology */
wikitext
text/x-wiki
[[File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|thumb|Shinkafar Ofada (a sama-dama) tana hidima a cikin salon gargajiya tare da soyayyen plantain da naman sa]]
[[File:Ofada_Rice.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_Rice.jpg|thumb|Shinkafar Ofada ]]
'''Shinkafar Ofada''' suna ne na shinkafa ‘yar asalin wata karamar al’umma da ake kira Ofada a karamar hukumar Obafemi Owode a jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-04-07|title=Ofada rice originated from my domain – Olu of Igbein|url=https://dailytrust.com/ofada-rice-originated-from-my-domain-olu-of-igbein|access-date=2022-06-01|website=Daily Trust|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana amfani da shi a cikin jita-jita iri-iri. Ofada shinkafa galibi gauraye ne, kuma wasu nau’in shinkafar da ake hadawa ba na Afirka ba ne; duk da haka, yawanci suna ɗauke da shinkafar Afirka. Ana noman shi ne kawai a jihar Ogun, jihar dake kudu maso yammacin Najeriya. Sunan garin ne bayan garin Ofada dake jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana noman shinkafar Ofada ne a kan kasa mai ruwa da ruwa inda ruwan tebur ya kasance kasa da tushen shuka.<ref>{{Cite web|last=Udevi|first=Obiamaka Angela|date=2019-03-18|title=Origin of Nigerian Foods: Ofada Rice • Connect Nigeria|url=https://articles.connectnigeria.com/origin-of-nigerian-foods-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Connect Nigeria|language=en-GB}}</ref>
== Bayanin ==
Shinkafar Ofada galibi gauraye ne, kuma yawanci tana ɗauke da ''Oryza glaberrima'' (shinkafar Afirka) da kuma shinkafar ''Oryza sativa'' da aka fi sani da Asiya, kuma ana iya rarraba ta a matsayin ko dai ruwan Ofada ruwan kasa ko ja ko farar Ofada bisa launin iri marar niƙa.<ref name="PrOpCom">PrOpCom Making Nigerian Agricultural Markets Work for the Poor Monograph Series # 26 DEFINITION OF OFADA RICE QUALITIES THROUGH VARIETAL IDENTIFICATION AND TESTING By National Cereals Research Institute (NCRI) Badeggi P.M.B. 8, Bida, Niger State, Nigeria (J. C. Anounye, N. Danbaba, A.S. Gana and M. E. Abo) And Africa Rice Centre, (WARDA), c/o International Institute of Tropical Agriculture. PMB 5320, Oyo Road, Ibadan, Nigeria (G. Gregorio, O.A. Oladimeji, B. Athanson, O. Ajayi, and F.E. Nwilene ) August, 2007</ref><ref>{{Cite web|date=2020-11-07|title=Ignorance about Ofada Rice|url=https://thesparklightng.com/ignorance-about-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=The Sparklight News|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Indigenous rice|url=https://www.researchgate.net/publication/27797750|journal=Researchgate}}</ref> Girman hatsi, siffar, da inuwa sun bambanta.<ref name="PrOpCom" />
Ofada shinkafa ba a goge ba.<ref>{{Cite web|title=How to clean ofada rice Archives|url=https://sisijemimah.com/tag/how-to-clean-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref> Kamar yadda shinkafar Afirka ta fi wahala a niƙa da gogewa, an bar wasu ko duka na shinkafa a kan hatsi, yana ƙarfafa dandano kuma yana sa ta zama mai gina jiki. Brown ofada rice sau da yawa yana da ƙamshi sosai, yayin da farar ofada shinkafa yawanci ba ta da ƙamshi. An kuma san su da kumburin girman idan aka dafa su. Wani lokaci ana sarrafa shi ta amfani da fermentation, wanda ke ƙara ingancin ƙanshi ga samfurin.
Yawan shinkafar Ofada yana da tsada idan aka kwatanta da sauran shinkafar da ake da ita, kuma wasu mutane suna kallonta a matsayin alamar matsayi.<ref>{{Cite journal|last1=Ogunleke|first1=A. O.|last2=Baiyegunhi|first2=Lloyd J. S.|date=2019|title=Effect of households' dietary knowledge on local (ofada) rice consumption in southwest Nigeria|url=https://www.academia.edu/59737807|journal=Journal of Ethnic Foods|volume=6|issue=1|doi=10.1186/s42779-019-0023-5|s2cid=209452799|issn=2352-6181}}</ref> A zamanin yau, wani lokaci ana yin hidima a liyafa masu daraja.
== Tarihi ==
Tun a shekarun 1940 ne ake noman shinkafar Ofada a jihar Ogun. Ana zargin wani soja ne ya shigo da shi Najeriya a lokacin da sojan ya dawo daga Asiya ya shuka shinkafar a Ofada.
== Asalin Kalma ==
Ana kiran shinkafar Ofada sunan garin Ofada, inda aka fara noman shi. Ofada yana cikin jihar Ogun.
== Shiri ==
Ana yin shinkafar Ofada a bisa ga al’ada a cikin ganyen uma (''Thaumatococcus daniellii''), tare da miya na ‘Atarodo’ (mai yaji) da barkono ‘Tatase’ (zaƙi) da albasa, da wake, da man dabino, da nama. Abincin biki ne maimakon nau'in abinci na yau da kullun ga yawancin 'yan Najeriya amma abinci ne na yau da kullun na tituna ga garuruwan Ikenne da Ilisan a jihar Ogun.<ref name="PrOpCom" /><ref>{{Cite web|last=admin|date=2021-08-22|title=How To Cook Ofada Rice {{!}} Ofada Rice Recipe|url=https://theonlinecook.com/how-to-cook-ofada-rice-ofada-rice-recipe/|access-date=2022-06-01|website=The Online Cook|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-11-23|title=How to Cook Brown or Ofada Rice Perfectly|url=https://9jafoodie.com/cook-brown-ofada-rice-perfectly/|access-date=2022-06-01|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref> Har ila yau, ana yawan amfani da shi tare da stew kayan lambu wanda zai iya ƙunsar waken fara a matsayin sinadari. Yawancin lokaci ana ba da ita tare da stew na Ayamase "designer" ko Obe-ata-iru, duka an shirya su don cin shinkafa na Ofada.
== Ofada Stew ==
Ofada stew abinci ne na gida a kudancin Najeriya, miya ce mai dadi da ake ci da shinkafar ofada, shinkafa doguwar hatsi da dai sauransu.<ref>{{Cite web|date=2015-12-08|title=Obe Ata Dindin - Ofada Sauce|url=https://sisijemimah.com/2015/12/08/obe-ata-dindin-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref>
Abubuwan da ake amfani da su don yin stew ofada sune barkono habanero (atarodo), barkono tatashe mara kyau ko barkono kararrawa mara kyau, kayan zaki fara (Iru) / Ogiri, Jan dabino, Albasa, Crayfish, Nama iri-iri da kifi, naman sa, Shaki (tafarkin saniya) , Busassun kifi, da Kifin Hannu.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=O|first=Lois|date=2018-05-23|title=How to Make Ofada Stew (Nigerian Ofada Sauce Recipe)|url=https://www.yummymedley.com/ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Yummy Medley|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=says|first=Green Bell Peppers Stew-My Diaspora Kitchen|date=2019-06-06|title=The Real Ofada Stew Recipe|url=https://www.mydiasporakitchen.com/real-ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Diaspora Kitchen|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-06-16|title=Ofada Stew (Ayamase Stew)|url=https://lowcarbafrica.com/ofada-stew-ayamase-stew/|access-date=2022-06-01|website=Low Carb Africa|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-08-05|title=How to pepare Ayamase stew (ofada stew)|url=https://cheflolaskitchen.com/ayamase-stew-ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Chef Lola's Kitchen|language=en-US}}</ref>
Don yin ofada stew, kuna buƙatar shirya kayan da aka jera a sama, bayan haka, kuna bleach man na ɗan mintuna kaɗan bayan haka sai ku ƙara cakuda barkono da kuka riga kuka haɗe, yankakken albasa a cikin kwanon frying. Ki motsa na tsawon mintuna 5-10 sannan ki zuba gishiri da sauran kayan kamshi dan dandana. Zaki iya zabar namanki,kwai da kaza daban kafin ki zuba a soyayyen stew.<ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-05|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref>
N.B: Kar a manta a rika sanya iska a cikin kicin musamman wajen bleaching mai.<ref>{{Cite web|date=2019-05-17|title=Tips for Bleaching Red Palm Oil Like an Expert - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/articles/tips-for-bleaching-red-palm-oil-like-an-expert/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-07-07|title=How to Bleach Palm Oil for Cooking and Side Effects|url=https://9jafoods.com/how-to-bleach-palm-oil-for-cooking-and-side-effects/|access-date=2022-06-05|website=9jafoods|language=en-GB}}</ref>
== Ofada sauce ==
Ayamase wadda aka fi sani da Ofada sauce stew ne da ake yi da dabino irin na Ofada sai dai ana yin shi da koren barkono wanda ke baiwa miyar dandano na musamman.<ref>{{Cite web|date=2011-09-27|title=How to Make Ayamase (Ofada Stew/Sauce)|url=https://9jafoodie.com/ayamase-ofada-stewsauce/|access-date=2022-06-05|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-08-04|title=Ayamase - Ofada Stew|url=https://sisijemimah.com/2015/08/04/ayamase-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-15|title=Ayamase Stew - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/recipes/soup-recipes/ayamase-stew/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref>
== Manazarta ==
86cagy6p4jwvr7vppm1nrofgakhgxre
161699
161698
2022-07-26T20:43:41Z
Uncle Bash007
9891
/* Ofada Stew */
wikitext
text/x-wiki
[[File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|thumb|Shinkafar Ofada (a sama-dama) tana hidima a cikin salon gargajiya tare da soyayyen plantain da naman sa]]
[[File:Ofada_Rice.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_Rice.jpg|thumb|Shinkafar Ofada ]]
'''Shinkafar Ofada''' suna ne na shinkafa ‘yar asalin wata karamar al’umma da ake kira Ofada a karamar hukumar Obafemi Owode a jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-04-07|title=Ofada rice originated from my domain – Olu of Igbein|url=https://dailytrust.com/ofada-rice-originated-from-my-domain-olu-of-igbein|access-date=2022-06-01|website=Daily Trust|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana amfani da shi a cikin jita-jita iri-iri. Ofada shinkafa galibi gauraye ne, kuma wasu nau’in shinkafar da ake hadawa ba na Afirka ba ne; duk da haka, yawanci suna ɗauke da shinkafar Afirka. Ana noman shi ne kawai a jihar Ogun, jihar dake kudu maso yammacin Najeriya. Sunan garin ne bayan garin Ofada dake jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana noman shinkafar Ofada ne a kan kasa mai ruwa da ruwa inda ruwan tebur ya kasance kasa da tushen shuka.<ref>{{Cite web|last=Udevi|first=Obiamaka Angela|date=2019-03-18|title=Origin of Nigerian Foods: Ofada Rice • Connect Nigeria|url=https://articles.connectnigeria.com/origin-of-nigerian-foods-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Connect Nigeria|language=en-GB}}</ref>
== Bayanin ==
Shinkafar Ofada galibi gauraye ne, kuma yawanci tana ɗauke da ''Oryza glaberrima'' (shinkafar Afirka) da kuma shinkafar ''Oryza sativa'' da aka fi sani da Asiya, kuma ana iya rarraba ta a matsayin ko dai ruwan Ofada ruwan kasa ko ja ko farar Ofada bisa launin iri marar niƙa.<ref name="PrOpCom">PrOpCom Making Nigerian Agricultural Markets Work for the Poor Monograph Series # 26 DEFINITION OF OFADA RICE QUALITIES THROUGH VARIETAL IDENTIFICATION AND TESTING By National Cereals Research Institute (NCRI) Badeggi P.M.B. 8, Bida, Niger State, Nigeria (J. C. Anounye, N. Danbaba, A.S. Gana and M. E. Abo) And Africa Rice Centre, (WARDA), c/o International Institute of Tropical Agriculture. PMB 5320, Oyo Road, Ibadan, Nigeria (G. Gregorio, O.A. Oladimeji, B. Athanson, O. Ajayi, and F.E. Nwilene ) August, 2007</ref><ref>{{Cite web|date=2020-11-07|title=Ignorance about Ofada Rice|url=https://thesparklightng.com/ignorance-about-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=The Sparklight News|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Indigenous rice|url=https://www.researchgate.net/publication/27797750|journal=Researchgate}}</ref> Girman hatsi, siffar, da inuwa sun bambanta.<ref name="PrOpCom" />
Ofada shinkafa ba a goge ba.<ref>{{Cite web|title=How to clean ofada rice Archives|url=https://sisijemimah.com/tag/how-to-clean-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref> Kamar yadda shinkafar Afirka ta fi wahala a niƙa da gogewa, an bar wasu ko duka na shinkafa a kan hatsi, yana ƙarfafa dandano kuma yana sa ta zama mai gina jiki. Brown ofada rice sau da yawa yana da ƙamshi sosai, yayin da farar ofada shinkafa yawanci ba ta da ƙamshi. An kuma san su da kumburin girman idan aka dafa su. Wani lokaci ana sarrafa shi ta amfani da fermentation, wanda ke ƙara ingancin ƙanshi ga samfurin.
Yawan shinkafar Ofada yana da tsada idan aka kwatanta da sauran shinkafar da ake da ita, kuma wasu mutane suna kallonta a matsayin alamar matsayi.<ref>{{Cite journal|last1=Ogunleke|first1=A. O.|last2=Baiyegunhi|first2=Lloyd J. S.|date=2019|title=Effect of households' dietary knowledge on local (ofada) rice consumption in southwest Nigeria|url=https://www.academia.edu/59737807|journal=Journal of Ethnic Foods|volume=6|issue=1|doi=10.1186/s42779-019-0023-5|s2cid=209452799|issn=2352-6181}}</ref> A zamanin yau, wani lokaci ana yin hidima a liyafa masu daraja.
== Tarihi ==
Tun a shekarun 1940 ne ake noman shinkafar Ofada a jihar Ogun. Ana zargin wani soja ne ya shigo da shi Najeriya a lokacin da sojan ya dawo daga Asiya ya shuka shinkafar a Ofada.
== Asalin Kalma ==
Ana kiran shinkafar Ofada sunan garin Ofada, inda aka fara noman shi. Ofada yana cikin jihar Ogun.
== Shiri ==
Ana yin shinkafar Ofada a bisa ga al’ada a cikin ganyen uma (''Thaumatococcus daniellii''), tare da miya na ‘Atarodo’ (mai yaji) da barkono ‘Tatase’ (zaƙi) da albasa, da wake, da man dabino, da nama. Abincin biki ne maimakon nau'in abinci na yau da kullun ga yawancin 'yan Najeriya amma abinci ne na yau da kullun na tituna ga garuruwan Ikenne da Ilisan a jihar Ogun.<ref name="PrOpCom" /><ref>{{Cite web|last=admin|date=2021-08-22|title=How To Cook Ofada Rice {{!}} Ofada Rice Recipe|url=https://theonlinecook.com/how-to-cook-ofada-rice-ofada-rice-recipe/|access-date=2022-06-01|website=The Online Cook|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-11-23|title=How to Cook Brown or Ofada Rice Perfectly|url=https://9jafoodie.com/cook-brown-ofada-rice-perfectly/|access-date=2022-06-01|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref> Har ila yau, ana yawan amfani da shi tare da stew kayan lambu wanda zai iya ƙunsar waken fara a matsayin sinadari. Yawancin lokaci ana ba da ita tare da stew na Ayamase "designer" ko Obe-ata-iru, duka an shirya su don cin shinkafa na Ofada.
== Miyar Ofada ==
Ofada stew abinci ne na gida a kudancin Najeriya, miya ce mai dadi da ake ci da shinkafar ofada, shinkafa doguwar hatsi da dai sauransu.<ref>{{Cite web|date=2015-12-08|title=Obe Ata Dindin - Ofada Sauce|url=https://sisijemimah.com/2015/12/08/obe-ata-dindin-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref>
Abubuwan da ake amfani da su don yin stew ofada sune barkono habanero (atarodo), barkono tatashe mara kyau ko barkono kararrawa mara kyau, kayan zaki fara (Iru) / Ogiri, Jan dabino, Albasa, Crayfish, Nama iri-iri da kifi, naman sa, Shaki (tafarkin saniya) , Busassun kifi, da Kifin Hannu.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=O|first=Lois|date=2018-05-23|title=How to Make Ofada Stew (Nigerian Ofada Sauce Recipe)|url=https://www.yummymedley.com/ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Yummy Medley|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=says|first=Green Bell Peppers Stew-My Diaspora Kitchen|date=2019-06-06|title=The Real Ofada Stew Recipe|url=https://www.mydiasporakitchen.com/real-ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Diaspora Kitchen|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-06-16|title=Ofada Stew (Ayamase Stew)|url=https://lowcarbafrica.com/ofada-stew-ayamase-stew/|access-date=2022-06-01|website=Low Carb Africa|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-08-05|title=How to pepare Ayamase stew (ofada stew)|url=https://cheflolaskitchen.com/ayamase-stew-ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Chef Lola's Kitchen|language=en-US}}</ref>
Don yin ofada stew, kuna buƙatar shirya kayan da aka jera a sama, bayan haka, kuna bleach man na ɗan mintuna kaɗan bayan haka sai ku ƙara cakuda barkono da kuka riga kuka haɗe, yankakken albasa a cikin kwanon frying. Ki motsa na tsawon mintuna 5-10 sannan ki zuba gishiri da sauran kayan kamshi dan dandana. Zaki iya zabar namanki,kwai da kaza daban kafin ki zuba a soyayyen stew.<ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-05|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref>
N.B: Kar a manta a rika sanya iska a cikin kicin musamman wajen bleaching mai.<ref>{{Cite web|date=2019-05-17|title=Tips for Bleaching Red Palm Oil Like an Expert - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/articles/tips-for-bleaching-red-palm-oil-like-an-expert/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-07-07|title=How to Bleach Palm Oil for Cooking and Side Effects|url=https://9jafoods.com/how-to-bleach-palm-oil-for-cooking-and-side-effects/|access-date=2022-06-05|website=9jafoods|language=en-GB}}</ref>
== Ofada sauce ==
Ayamase wadda aka fi sani da Ofada sauce stew ne da ake yi da dabino irin na Ofada sai dai ana yin shi da koren barkono wanda ke baiwa miyar dandano na musamman.<ref>{{Cite web|date=2011-09-27|title=How to Make Ayamase (Ofada Stew/Sauce)|url=https://9jafoodie.com/ayamase-ofada-stewsauce/|access-date=2022-06-05|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-08-04|title=Ayamase - Ofada Stew|url=https://sisijemimah.com/2015/08/04/ayamase-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-15|title=Ayamase Stew - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/recipes/soup-recipes/ayamase-stew/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref>
== Manazarta ==
9fjdo6f9jddzhaknrfb10uvh4k6g1p6
161700
161699
2022-07-26T20:44:00Z
Uncle Bash007
9891
/* Ofada sauce */
wikitext
text/x-wiki
[[File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_rise_with_fried_plantain_and_beaf.jpg|thumb|Shinkafar Ofada (a sama-dama) tana hidima a cikin salon gargajiya tare da soyayyen plantain da naman sa]]
[[File:Ofada_Rice.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ofada_Rice.jpg|thumb|Shinkafar Ofada ]]
'''Shinkafar Ofada''' suna ne na shinkafa ‘yar asalin wata karamar al’umma da ake kira Ofada a karamar hukumar Obafemi Owode a jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-04-07|title=Ofada rice originated from my domain – Olu of Igbein|url=https://dailytrust.com/ofada-rice-originated-from-my-domain-olu-of-igbein|access-date=2022-06-01|website=Daily Trust|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana amfani da shi a cikin jita-jita iri-iri. Ofada shinkafa galibi gauraye ne, kuma wasu nau’in shinkafar da ake hadawa ba na Afirka ba ne; duk da haka, yawanci suna ɗauke da shinkafar Afirka. Ana noman shi ne kawai a jihar Ogun, jihar dake kudu maso yammacin Najeriya. Sunan garin ne bayan garin Ofada dake jihar Ogun.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref> Ana noman shinkafar Ofada ne a kan kasa mai ruwa da ruwa inda ruwan tebur ya kasance kasa da tushen shuka.<ref>{{Cite web|last=Udevi|first=Obiamaka Angela|date=2019-03-18|title=Origin of Nigerian Foods: Ofada Rice • Connect Nigeria|url=https://articles.connectnigeria.com/origin-of-nigerian-foods-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Connect Nigeria|language=en-GB}}</ref>
== Bayanin ==
Shinkafar Ofada galibi gauraye ne, kuma yawanci tana ɗauke da ''Oryza glaberrima'' (shinkafar Afirka) da kuma shinkafar ''Oryza sativa'' da aka fi sani da Asiya, kuma ana iya rarraba ta a matsayin ko dai ruwan Ofada ruwan kasa ko ja ko farar Ofada bisa launin iri marar niƙa.<ref name="PrOpCom">PrOpCom Making Nigerian Agricultural Markets Work for the Poor Monograph Series # 26 DEFINITION OF OFADA RICE QUALITIES THROUGH VARIETAL IDENTIFICATION AND TESTING By National Cereals Research Institute (NCRI) Badeggi P.M.B. 8, Bida, Niger State, Nigeria (J. C. Anounye, N. Danbaba, A.S. Gana and M. E. Abo) And Africa Rice Centre, (WARDA), c/o International Institute of Tropical Agriculture. PMB 5320, Oyo Road, Ibadan, Nigeria (G. Gregorio, O.A. Oladimeji, B. Athanson, O. Ajayi, and F.E. Nwilene ) August, 2007</ref><ref>{{Cite web|date=2020-11-07|title=Ignorance about Ofada Rice|url=https://thesparklightng.com/ignorance-about-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=The Sparklight News|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Indigenous rice|url=https://www.researchgate.net/publication/27797750|journal=Researchgate}}</ref> Girman hatsi, siffar, da inuwa sun bambanta.<ref name="PrOpCom" />
Ofada shinkafa ba a goge ba.<ref>{{Cite web|title=How to clean ofada rice Archives|url=https://sisijemimah.com/tag/how-to-clean-ofada-rice/|access-date=2022-06-01|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref> Kamar yadda shinkafar Afirka ta fi wahala a niƙa da gogewa, an bar wasu ko duka na shinkafa a kan hatsi, yana ƙarfafa dandano kuma yana sa ta zama mai gina jiki. Brown ofada rice sau da yawa yana da ƙamshi sosai, yayin da farar ofada shinkafa yawanci ba ta da ƙamshi. An kuma san su da kumburin girman idan aka dafa su. Wani lokaci ana sarrafa shi ta amfani da fermentation, wanda ke ƙara ingancin ƙanshi ga samfurin.
Yawan shinkafar Ofada yana da tsada idan aka kwatanta da sauran shinkafar da ake da ita, kuma wasu mutane suna kallonta a matsayin alamar matsayi.<ref>{{Cite journal|last1=Ogunleke|first1=A. O.|last2=Baiyegunhi|first2=Lloyd J. S.|date=2019|title=Effect of households' dietary knowledge on local (ofada) rice consumption in southwest Nigeria|url=https://www.academia.edu/59737807|journal=Journal of Ethnic Foods|volume=6|issue=1|doi=10.1186/s42779-019-0023-5|s2cid=209452799|issn=2352-6181}}</ref> A zamanin yau, wani lokaci ana yin hidima a liyafa masu daraja.
== Tarihi ==
Tun a shekarun 1940 ne ake noman shinkafar Ofada a jihar Ogun. Ana zargin wani soja ne ya shigo da shi Najeriya a lokacin da sojan ya dawo daga Asiya ya shuka shinkafar a Ofada.
== Asalin Kalma ==
Ana kiran shinkafar Ofada sunan garin Ofada, inda aka fara noman shi. Ofada yana cikin jihar Ogun.
== Shiri ==
Ana yin shinkafar Ofada a bisa ga al’ada a cikin ganyen uma (''Thaumatococcus daniellii''), tare da miya na ‘Atarodo’ (mai yaji) da barkono ‘Tatase’ (zaƙi) da albasa, da wake, da man dabino, da nama. Abincin biki ne maimakon nau'in abinci na yau da kullun ga yawancin 'yan Najeriya amma abinci ne na yau da kullun na tituna ga garuruwan Ikenne da Ilisan a jihar Ogun.<ref name="PrOpCom" /><ref>{{Cite web|last=admin|date=2021-08-22|title=How To Cook Ofada Rice {{!}} Ofada Rice Recipe|url=https://theonlinecook.com/how-to-cook-ofada-rice-ofada-rice-recipe/|access-date=2022-06-01|website=The Online Cook|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-11-23|title=How to Cook Brown or Ofada Rice Perfectly|url=https://9jafoodie.com/cook-brown-ofada-rice-perfectly/|access-date=2022-06-01|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref> Har ila yau, ana yawan amfani da shi tare da stew kayan lambu wanda zai iya ƙunsar waken fara a matsayin sinadari. Yawancin lokaci ana ba da ita tare da stew na Ayamase "designer" ko Obe-ata-iru, duka an shirya su don cin shinkafa na Ofada.
== Miyar Ofada ==
Ofada stew abinci ne na gida a kudancin Najeriya, miya ce mai dadi da ake ci da shinkafar ofada, shinkafa doguwar hatsi da dai sauransu.<ref>{{Cite web|date=2015-12-08|title=Obe Ata Dindin - Ofada Sauce|url=https://sisijemimah.com/2015/12/08/obe-ata-dindin-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref>
Abubuwan da ake amfani da su don yin stew ofada sune barkono habanero (atarodo), barkono tatashe mara kyau ko barkono kararrawa mara kyau, kayan zaki fara (Iru) / Ogiri, Jan dabino, Albasa, Crayfish, Nama iri-iri da kifi, naman sa, Shaki (tafarkin saniya) , Busassun kifi, da Kifin Hannu.<ref>{{Cite web|date=2019-03-16|title=Have you had a taste of Ofada rice?|url=https://tribuneonlineng.com/have-you-had-a-taste-of-ofada-rice/|access-date=2022-04-07|website=Tribune Online|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=O|first=Lois|date=2018-05-23|title=How to Make Ofada Stew (Nigerian Ofada Sauce Recipe)|url=https://www.yummymedley.com/ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Yummy Medley|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|last=says|first=Green Bell Peppers Stew-My Diaspora Kitchen|date=2019-06-06|title=The Real Ofada Stew Recipe|url=https://www.mydiasporakitchen.com/real-ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-01|website=My Diaspora Kitchen|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-06-16|title=Ofada Stew (Ayamase Stew)|url=https://lowcarbafrica.com/ofada-stew-ayamase-stew/|access-date=2022-06-01|website=Low Carb Africa|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-08-05|title=How to pepare Ayamase stew (ofada stew)|url=https://cheflolaskitchen.com/ayamase-stew-ofada-stew/|access-date=2022-06-01|website=Chef Lola's Kitchen|language=en-US}}</ref>
Don yin ofada stew, kuna buƙatar shirya kayan da aka jera a sama, bayan haka, kuna bleach man na ɗan mintuna kaɗan bayan haka sai ku ƙara cakuda barkono da kuka riga kuka haɗe, yankakken albasa a cikin kwanon frying. Ki motsa na tsawon mintuna 5-10 sannan ki zuba gishiri da sauran kayan kamshi dan dandana. Zaki iya zabar namanki,kwai da kaza daban kafin ki zuba a soyayyen stew.<ref>{{Cite web|date=2020-01-09|title=Ofada Stew Recipe (How To Make Ofada Stew)|url=https://www.myactivekitchen.com/ofada-stew-recipe/|access-date=2022-06-05|website=My Active Kitchen|language=en-GB}}</ref>
N.B: Kar a manta a rika sanya iska a cikin kicin musamman wajen bleaching mai.<ref>{{Cite web|date=2019-05-17|title=Tips for Bleaching Red Palm Oil Like an Expert - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/articles/tips-for-bleaching-red-palm-oil-like-an-expert/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2020-07-07|title=How to Bleach Palm Oil for Cooking and Side Effects|url=https://9jafoods.com/how-to-bleach-palm-oil-for-cooking-and-side-effects/|access-date=2022-06-05|website=9jafoods|language=en-GB}}</ref>
== Dage-dagen Ofada ==
Ayamase wadda aka fi sani da Ofada sauce stew ne da ake yi da dabino irin na Ofada sai dai ana yin shi da koren barkono wanda ke baiwa miyar dandano na musamman.<ref>{{Cite web|date=2011-09-27|title=How to Make Ayamase (Ofada Stew/Sauce)|url=https://9jafoodie.com/ayamase-ofada-stewsauce/|access-date=2022-06-05|website=9jafoodie {{!}} Nigerian Food Recipes|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-08-04|title=Ayamase - Ofada Stew|url=https://sisijemimah.com/2015/08/04/ayamase-ofada-stew/|access-date=2022-06-05|website=Sisi Jemimah|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-05-15|title=Ayamase Stew - African Food Network|url=https://afrifoodnetwork.com/recipes/soup-recipes/ayamase-stew/|access-date=2022-06-05|language=en-US}}</ref>
== Manazarta ==
rckm0xnhhdm8nf4y2ex3vz4g25b8oaj
Richard Mbulu
0
32736
161717
159061
2022-07-26T22:26:14Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Richard Mbulu''' (an haife shi a ranar 25 ga watan Janairun 1994) ƙwararren ɗan wasan ƙwallon ƙafa ne ɗan ƙasar [[Malawi]] [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin ɗan wasan gaba a ƙungiyar Baroka ta [[Afirka ta Kudu]]. An saka shi cikin tawagar `yan wasan [[Malawi]] a gasar cin kofin Afrika na 2021.<ref name=":0">Afcon 2021: [[Muritaniya|Mauritaniya]] include 16-year-old Beyatt
Lekweiry in squad". BBC Sport. 31 December 2021.
Retrieved 8 January 2022.</ref>
== Rayuwar farko ==
An haifi Mbulu a Mangochi, Malawi.<ref>"[[Richard Mbulu]]" . National Football Teams .
Benjamin Strack-Zimmermann. Retrieved 11 June
2020.</ref>
== Aikin kulob/Ƙungiyar ==
Bayan ya fara aikinsa a Kwalejin Sojojin [[Malawi]] bayan shiga aikin soja,<ref name=":1">Said, Nick (27 May 2019). "Dream comes true for new Baroka striker". The Times. Retrieved 11 July
2020.</ref> ya koma Costa do Sol ta [[Mozambique]] a watan Disamba 2016.<ref>"Costa do Sol volta a atacar o mercado!".
costadosol.co.mz (in Portuguese). CD Costa do Sol. 6 December 2016. Retrieved 11 July 2020.</ref> Daga baya ya koma kungiyar AD Sanjoanense ta Portugal kafin ya koma Costa do Sol a lokacin bazara na 2018.<ref>"Mbulu pode estrear-se frente ao Textáfrica".
costadosol.co.mz (in Portuguese). CD Costa do Sol. 15 June 2018. Retrieved 11 July 2020.</ref> A lokacin bazara na 2019, Mbulu ya rattaba hannu a kungiyar Baroka ta Afirka ta Kudu kan yarjejeniyar shekaru uku.<ref>Ditlhobolo, Austin (24 May 2019). "Baroka snap up [[Malawi]] striker [[Richard Mbulu]]". Goal. Retrieved 11 July 2020.</ref>
== Ayyukan kasa ==
An kira shi zuwa ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙasar Malawi a karon farko a cikin Janairu 2017,<ref>Mughogho, Lyonike (11 January 2017). "Chiukepo dropped as [[Richard Mbulu]] earns first Flames call up".
[[Malawi]]24 . Retrieved 11 July 2020.</ref> kuma ya fara buga musu wasa a ranar 10 ga watan Yunin 2017 a 1-0 da Comoros ta yi nasara.<ref name=":0" /> Ya ci kwallonsa ta farko a [[Malawi]] a ranar 4 ga watan Satumba 2017 a ci 1-0 da [[Togo]].<ref>Chilapondwa, Andrew Cane (4 September 2017). "[[Richard Mbulu]] on target as RVG registers second Flames win" . [[Malawi]]24 . Retrieved 11 July 2020.</ref> Ya zura kwallo daya tilo a wasan da ta doke [[Uganda]] da ci 1-0 wanda ya baiwa [[Malawi]] damar tsallakewa zuwa gasar cin kofin kasashen Afirka na 2021.<ref>Africa Cup of Nations qualifiers 2021: [[Richard Mbulu]] goal sees [[Malawi]] beat [[Uganda]] to seal qualification". Firstpost. 29 March 2021. Retrieved 8 May 2021.</ref>
== Rayuwa ta sirri ==
Lokacin da Mbulu ya bar makaranta, ya zama [[soja]] amma daga baya ya yanke shawarar yin sana’ar kwallon kafa. Mahaifinsa kuma dan wasan kwallon kafa ne kuma soja.<ref>Motshwane, Gomolemo (1 April 2020). " 'Sometimes
army has to be harsh' - soldier and Baroka FC striker
[[Richard Mbulu]] weighs in on [[COVID-19 pandemic a Africa|Covid]]-19" . The
Sowetan . Retrieved 11 July 2020.</ref><ref name=":1" />
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{NFT player|pid=68299}}
* {{Soccerway|richard-mbulu/514465}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
qxjb41g97avxoz25ch2czsk60rklfbm
Mel Read
0
32833
161728
160679
2022-07-26T22:43:38Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Imelda Mary Read''' (an haife ta a ranar 8 ga watan Janairu 1939), wacce aka fi sani da '''Mel Read''', 'yar siyasa ce ta Burtaniya wacce ta yi aiki a Majalisar Tarayyar Turai.<ref>''BBC - Vacher's biographical guide. 1996''. British Broadcasting Corporation. Political Research Unit. Hertfordshire: Vachers Publications. 1996.</ref>
==Karatu==
Read ta yi karatu a Bishopshalt Grammar School da kuma Jami'ar Nottingham, kafin ta zama masanin dakin gwaje-gwaje, sannan jami'in aiki, kuma malami. A babban zaɓe na 1979, ta tsaya takarar jam'iyyar Labour a Melton ba ta yi nasara ba, kuma a babban zaɓe na 1983, ba ta yi nasara ba a North West Leicestershire.
== Siyasa ==
Read ta zama MEP a cikin 1989, wakiltar Leicester ta farko sannan Nottingham da Leicestershire North West har zuwa 1999. Ta yi aiki a matsayin mai tada hankali na wani ɓangare na wannan lokacin. Daga 1999, ta wakilci babban wurin zama na Gabashin Midlands.<ref>https://publications.parliament.uk/pa/cm200405/cmselect/cmhealth/42/42we30.htm</ref>
Ta tsaya takara a zaben Turai na 2004, lokacin da aka zabe ta a matsayin shugabar kungiyar cutar daji ta mahaifa ta Turai. Karanta sannan yayi murabus daga aikin a 2008.<ref>https://healthfirsteurope.eu/news/health-first-europe-hosts-special-event-for-mel-reads-final-farewell/</ref>
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Mata yan siyasa]]
0v1wz3crqxsob74v7xclhuj5v0ztka1
161729
161728
2022-07-26T22:44:00Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Imelda Mary Read''' (an haife ta a ranar 8 ga watan Janairun 1939), wacce aka fi sani da '''Mel Read''', 'yar siyasa ce ta Burtaniya wacce ta yi aiki a Majalisar Tarayyar Turai.<ref>''BBC - Vacher's biographical guide. 1996''. British Broadcasting Corporation. Political Research Unit. Hertfordshire: Vachers Publications. 1996.</ref>
==Karatu==
Read ta yi karatu a Bishopshalt Grammar School da kuma Jami'ar Nottingham, kafin ta zama masanin dakin gwaje-gwaje, sannan jami'in aiki, kuma malami. A babban zaɓe na 1979, ta tsaya takarar jam'iyyar Labour a Melton ba ta yi nasara ba, kuma a babban zaɓe na 1983, ba ta yi nasara ba a North West Leicestershire.
== Siyasa ==
Read ta zama MEP a cikin 1989, wakiltar Leicester ta farko sannan Nottingham da Leicestershire North West har zuwa 1999. Ta yi aiki a matsayin mai tada hankali na wani ɓangare na wannan lokacin. Daga 1999, ta wakilci babban wurin zama na Gabashin Midlands.<ref>https://publications.parliament.uk/pa/cm200405/cmselect/cmhealth/42/42we30.htm</ref>
Ta tsaya takara a zaben Turai na 2004, lokacin da aka zabe ta a matsayin shugabar kungiyar cutar daji ta mahaifa ta Turai. Karanta sannan yayi murabus daga aikin a 2008.<ref>https://healthfirsteurope.eu/news/health-first-europe-hosts-special-event-for-mel-reads-final-farewell/</ref>
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Mata yan siyasa]]
ba4vrchph1xhhbdvx8uaf50r9os0swi
Sunayen hausawa kafin zuwan musulinci
0
33266
161743
153433
2022-07-27T07:07:48Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Sunayen hausawa kafin zuwan musulinci''' wasu sunaye ne da ake sama mutane amatsayin sunan yanka, kafin zuwan addini. sukan sa sunan dai-dai da tsarin grgajiyarsu na yanayin da aka haihu. Misali idan aka haihu lokacin rani sukan iya sa ma jaririn sunan '''ruwa'''
==Ire-iren sunayen==
Ga kadan daga cikin sunayen;
* Bodari.
* Jankare.
* Biju.
* Bauri.
* Gazawuri.
* Dangefe.
* Fasataro.
* Baƙin-bunu.
* Sammako.
* Ranau.
* Na Hantsi.
* Dare.
* Shuka.
* Nomau.
* Damina.
* Ci Gero.
* Ci Wake.
* Kosau.
Waɗannan sune jerin wasu daga cikin sunayen da Hausawan farko ke amfani dasu kenan, kafin zuwan addinin musulunci kasar Hausa. masana tarihi sun bayyana cewa an ɗauki lokaci mai tsawo kafin Hausawa su dena amfani da waɗannan sunayen, hatta bayan zuwan musulunci wasu sunci gaba da amfani da shi.<ref>https://hutudole.com/sunayen-hausawa-kafin-zuwan-musulunci/</ref>A yanzu ragowar maguzawan da suka ki karbar musulunci sune suke amfani da irin wadannan sunayen.
==Manazarta==
huu2xdbxy6yq3dvhb7sraw5hi4fd940
Abdullahi Garba Aminchi
0
33347
161675
158743
2022-07-26T20:14:09Z
Yusuf Sa'adu
11340
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Abdullahi Garba Aminchi''' (an haife shi a ranar 11 ga watan Maris, shekarar 1954) a karamar hukumar [[Funtua]], [[Katsina (jiha)|Jihar Katsina]], [[Najeriya|Nijeriya]]. Ya kasance mataimakin gwamnatin gajeran lokaci na NRC karkashin jagorancin Alhaji Saidu Barda daga shekarar 1992 zuwa 1993. Ya kuma kasance mataimakin gwamna na lokacin [[Umaru Musa Yar'Adua|Alhaji Umaru Musa 'Yar'adua]] a shekarar 2003.<ref name=":0">siteadmin (2009-06-29). "How Yar'adua short-changed Southern Katsina". ''Sahara Reporters''. Retrieved 2022-06-16.</ref><ref>Daily, Peoples (2014-11-13). "Garba Aminci joins Katsina guber race under APC". ''Peoples Daily Newspaper''. Retrieved 2022-06-16.</ref> Ya kuma rike mukamin jakadan Saudiyya da Oman a lokacin mulkin Umaru Musa Yar’adua bayan ya zamo daga shekarar 2007.<ref>Kperogi, Farooq A. "Yar'adua's Health: Amb. Aminchi's Impossible Grammatical Logic". ''Notes From Atlanta''. Retrieved 2022-06-16.</ref><ref>"BBCHausa.com | Labarai | Yar'adua ya samu sauki matuka". ''www.bbc.com''. Retrieved 2022-06-16.</ref>
== Kuruciya da ilimi ==
An haifi Abdullahi Garba a ranar 11 ga Maris na shekarar 1954 a karamar hukumar Funtua, Katsina. Ya karanta Engineering daga Kaduna Polytechnic. Daga nan kuma ya samu shaidar kammala karatun digiri a fannin shari'a daga [[Jami'ar Bayero|Jami'ar Bayero Kano]] .{{Ana bukatan hujja|date=June 2022}}
== Aiki ==
Abdullahi Garba ya bar fannin injiniyanci ya koma siyasa. Ya fara zama sakataren jam'iyya, sannan kansila zuwa shugaba sannan daga bisani mataimakin gwamna Saidu Barda a shekarar 1992 sannan a shekarar 2003 zuwa [[Umaru Musa Yar'Adua|Umaru Musa 'Yar'aduwa]].<ref>"Rashin karbar gyara ya sa na fita daga PDP – Garba Aminchi". ''Aminiya''. 2014-10-09. Retrieved 2022-06-16.</ref> Bayan Gwamna Umaru Musa 'Yar'adua ya tsaya takarar shugaban kasa kuma ya samu nasara a shekarar 2007, Garba ya zama jakadan Najeriya a [[Saudi Arebiya|kasashen Saudiyya]] da [[Oman]].<ref name=":0" />
== Manazarta ==
{{Reflist}}
[[Category:Rayayyun mutane]]
[[Category:Haihuwar 1954]]
[[Category:Mutane daga Katsina]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
5zvu7u2gt6q03lyz27ud34yt7tbundh
Ƙaddamarwa don Dai-daita Haƙƙin Mutane
0
33443
161786
156201
2022-07-27T08:49:28Z
BnHamid
12586
/* Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin Mutane */
wikitext
text/x-wiki
== Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin Mutane ==
Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin (TIERs) shine kungiyar da ke aiki don karewa da haɓaka 'yancin ɗan adam na jima'i 'yan tsiraru a kasa, da na yanki. Munhimmatu wajen kawo wani al'ummar da ta kubuta daga wariya kuma cutarwa a kan dalilan jima'i da kuma asalin jinsi. Muna aiki don cimma wannan burin
ta hanyar ilimi, karfafawa da mu'amala da jama'a da dama a Najeriya.<ref>https://theinitiativeforequalrights.org/</ref>
An kafa mu a shekara 2005 a matsayin martani ga wariya da wariya na jima'i tsiraru a cikin shirye-shiryen rigakafin cutar kanjamau da aikin kare hakkin bil'adama na yau da kullun.
== Manazarta ==
<references />
9cr5mpfcrqy6wwq9csxoaycuqvi8nwv
161791
161786
2022-07-27T08:52:27Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[The Initiative for Equal Rights]] to [[Ƙaddamarwa don Dai-daita Haƙƙin Mutane]]: An rubuta sunan makalar da harshen ingilishi
wikitext
text/x-wiki
== Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin Mutane ==
Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin (TIERs) shine kungiyar da ke aiki don karewa da haɓaka 'yancin ɗan adam na jima'i 'yan tsiraru a kasa, da na yanki. Munhimmatu wajen kawo wani al'ummar da ta kubuta daga wariya kuma cutarwa a kan dalilan jima'i da kuma asalin jinsi. Muna aiki don cimma wannan burin
ta hanyar ilimi, karfafawa da mu'amala da jama'a da dama a Najeriya.<ref>https://theinitiativeforequalrights.org/</ref>
An kafa mu a shekara 2005 a matsayin martani ga wariya da wariya na jima'i tsiraru a cikin shirye-shiryen rigakafin cutar kanjamau da aikin kare hakkin bil'adama na yau da kullun.
== Manazarta ==
<references />
9cr5mpfcrqy6wwq9csxoaycuqvi8nwv
161797
161791
2022-07-27T08:58:16Z
BnHamid
12586
gyara
wikitext
text/x-wiki
'''Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin Mutane''' ko kuma '''The Initiative for Equal Rights (TIERs) a turance kenan. kungiya ce.
==Aikin Kungiyar==
Kungiya ce da ke aiki don karewa da haɓaka 'yancin ɗan adam na jima'i 'yan tsiraru a kasa, da na yanki. Munhimmatu wajen kawo wani al'ummar da ta kubuta daga wariya kuma cutarwa a kan dalilan jima'i da kuma asalin jinsi. Muna aiki don cimma wannan burin
ta hanyar ilimi, karfafawa da mu'amala da jama'a da dama a Najeriya.<ref>https://theinitiativeforequalrights.org/</ref>
An kafa mu a shekara 2005 a matsayin martani ga wariya da wariya na jima'i tsiraru a cikin shirye-shiryen rigakafin cutar kanjamau da aikin kare hakkin bil'adama na yau da kullun.
== Manazarta ==
3cziver01ibiogp69d9kjioxgukjhb0
161798
161797
2022-07-27T08:59:46Z
BnHamid
12586
wikitext
text/x-wiki
'''Ƙaddamarwa don Daidaita Haƙƙin Mutane''' ko kuma '''The Initiative for Equal Rights (TIERs)''' a turance kenan. kungiya ce.
==Aikin Kungiyar==
Kungiya ce da ke aiki don karewa da haɓaka 'yancin ɗan adam na jima'i 'yan tsiraru a kasa, da na yanki. Munhimmatu wajen kawo wani al'ummar da ta kubuta daga wariya kuma cutarwa a kan dalilan jima'i da kuma asalin jinsi. Muna aiki don cimma wannan burin
ta hanyar ilimi, karfafawa da mu'amala da jama'a da dama a Najeriya.<ref>https://theinitiativeforequalrights.org/</ref>
An kafa mu a shekara 2005 a matsayin martani ga wariya da wariya na jima'i tsiraru a cikin shirye-shiryen rigakafin cutar kanjamau da aikin kare hakkin bil'adama na yau da kullun.
== Manazarta ==
q6r77pt83wg1ahzelgf2i7sr65qa4x4
Rawan Abdelmoneim
0
33599
161660
155442
2022-07-26T19:53:05Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
''''Rawan Samer Abdelmoneim''' ( {{Lang-ar|روان سمر عبد المنعم}} ; an haife ta 30 Afrilu 1999) 'yar wasan ƙwallon ƙafa ce 'yar ƙasar Sudan [[Kungiyar Kwallon Kafa|wanda]] ke taka leda a matsayin 'yar wasan tsakiya mai kai hari ga ƙungiyar [[Kungiyar Kwallon Kafa ta Mata ta Sudan|mata ta Sudan ta ƙasa]].
== Ayyukan kasa da kasa ==
Abdelmoneim ta buga wa [[Kungiyar Kwallon Kafa ta Mata ta Sudan|Sudan]] wasa a babban mataki, gami da rashin nasara da Masar da ci 10-0 a ranar 27 ga Agusta 2021. Ta ci Sudan kwallo ta farko a duniya, a wasan da Tunisiya ta doke su da ci 12-1 . <ref>{{Cite tweet|تشكيلة منتخب السيدات لمواجهة لبنان في الجولة الثالثة من المجموعة الأولى كأس العرب|user=SFA1936|title=📋}}</ref>
== Kididdigar aiki ==
=== Ƙasashen Duniya ===
: ''Maki da sakamako ne aka jera kirga kwallayen Sudan ta farko, ginshikin maki yana nuna maki bayan kowace kwallo Abdelmoneim'' .
{| class="wikitable sortable"
|+Jerin kwallayen kasa da kasa da Rawan Abdelmoneim ya ci
! scope="col" | A'a.
! scope="col" | Kwanan wata
! scope="col" | Wuri
! scope="col" | Abokin hamayya
! scope="col" | Ci
! scope="col" | Sakamako
! scope="col" | Gasa
! class="unsortable" scope="col" | {{Abbr|Ref.|References}}
|-
| align="center" | 1
| 27 ga Agusta, 2021
| Filin wasa na Police Academy, [[Kairo|Alkahira]], Masar
|{{Fbw|TUN}}</img>{{Fbw|TUN}}
| align="center" |
| align="center" | 1-12
| Gasar Cin Kofin Matan Larabawa 2021
|
|}
== Manazarta ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* Rawan Abdelmoneim at Goalzz.com (also in Arabic at Kooora.com)
[[Category:Rayayyun mutane]]
aip06ejqgvsfw2w3qnk94mi31c5d6g8
Abdo
0
34149
161775
159448
2022-07-27T08:01:21Z
Ibrahim Sani Mustapha
15405
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1080444968|Abdo]]"
wikitext
text/x-wiki
A cikin magani, '''abdo''' karamin abune ga kayan ciki .
A matsayin suna, manyan mutane da ake kira '''Abdo''', '''Abdou''' ko '''Abdu''' sun haɗa da:
== Mutane ==
Sunan Larabci na namiji, da laƙabi ga Abdul .
; Sunan da aka ba wa
* Abdo Hussameddin (an haife shi a shekara ta alif 1954), ɗan siyasan Siriya kuma minista
* Abdo Al-Edresi (an haife shi a shekara ta alif 1986) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Yemen
* Abdo Khal (an haife shi a shekara ta alif 1962), marubucin Saudiyya
* Abdo al Tallawi, Janar na Syria ya kashe a Siege na Homs a shekarar2011
* Abdoh Otaif (an haife shi a shekara ta alif 1984) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Saudiyya
* Abdo Hakim (an haife shi a shekara ta alif 1973), ɗan wasan kwaikwayo na Lebanon kuma ɗan wasan murya
* Abdou Alassane Dji Bo (an haife shi a shekara ta alif 1979), Judoka na Nijar
* Abdou Cherif, mawaƙin kasar Morocco
* Abdou Diouf (an haife shi a shekara ta alif 1935), shi ne shugaban ƙasar Senegal na biyu
* Abdou Doumbia (an haife shi a shekara ta alif 1990) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Faransa
* Abdou El-Kholti (an haife shi a shekara ta alif 1980) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Faransa
* Abdou Sall (an haife shi a shekara ta alif 1980) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Senegal
* Abdou Soulé Elbak (an haife shi a shekara ta alif 1954), shugaban tsibirin Grande Comore mai cin gashin kansa.
* Abdou Traoré (an haife shi a shekara ta alif 1981) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Mali
* Abdu al-Hamuli (1836–1901), mawakin Masar
* Abdu Shaher, English Martial artist
; Sunan tsakiya
* Adnan Abdo Al Sukhni (an haife shi a shekara ta alif 1961), ɗan siyasan Siriya kuma minista
* Ali Abdu Ahmed, dan siyasar Eritrea
* [[Mario Abdo Benitez|Mario Abdo Benítez]], ɗan siyasan Paraguay
; Sunan mahaifi
* Ali Abdo, dan damben kasar Iran dan kasar Australiya kuma wanda ya kafa kulob din Persepolis Athletic and Cultural Club kuma shugaban kungiyar Persepolis FC.
* Ali Abdo (dan kokawa) (an haife shi a shekara ta alif 1981), ɗan kokawa na 'yanci na Australiya
* Geneive Abdo (an haife shi a shekara ta alif 1960), ɗan jaridar Amurka, masani kuma marubuci
* Jay Abdo (an haife shi a shekara ta alif1962), ɗan wasan kwaikwayo ɗan Amurka ɗan Siriya ne
* Dr
* Kate Abdo (an haife ta a shekara ta alif 1981), mai gabatar da shirye-shiryen talabijin na Turanci kuma ɗan jarida
* Mohammed Abdo (an haife shi a shekara ta alif 1949), mawakin Saudiyya
* Naser Jason Abdo (an haife shi a shekara ta alif 1990), tsohon sojan Amurka mai zaman kansa na farko na asalin Jordan. Ba’amurke da ya ƙi shiga aikin soja kuma an yanke masa hukunci a shekarar 2012 tare da tuhumar ta’addanci
* Reema Abdo (an haife ta a shekara ta alif 1963), 'yar wasan ninkaya ta Kanada kuma 'yar Olympia
* Tom Abdo (1894-1967), ɗan wasan karta na Amurka
* Hussam Abdo, dan kunar bakin wake
* Reza Abdoh, darektan wasan kwaikwayo na Amurka
* Ahmed Abdou (an haife shi a shekara ta alif 1936), ɗan siyasan Comoriya
* [[Fifi Abdou]] (an Haife shi a shekara ta alif 1953), ƴan wasan ciki na Masar kuma yar wasan kwaikwayo
* Hamse Abdouh (an haife shi a shekara ta alif 1991), ɗan wasan ninkaya na Falasdinu
* Jimmy Abdou (an haife shi a shekara ta alif 1984), shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Comoriya
== Sauran amfani ==
* Ƙungiyar Ƙwararrun Likitocin Biritaniya
== Duba kuma ==
* Abu Abdo ko Abu Abdo al-Fawwal, sanannen ful parlo a Aleppo, Syria
{{Disambig|geo|given name|surname}}
mowut4d6usnwm8vti973drjdkq28cov
Clive Needle
0
34247
161613
160009
2022-07-26T18:02:24Z
Ibkt
10164
gyara
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Clive Needle''' (an haife shi a ranar 22 ga watan Satumban 1956 a Romford, Essex) tsohon ɗan siyasa ne naJam'iyyar Labour a [[Birtaniya|Burtaniya]]. Ya kasance ɗan Majalisa a Tarayyar Turai (MEP) na mazaɓar Norfolk daga 1994 zuwa 1999.
An haife shi a Romford, Needled yayi karatu a Makarantar Sakandare ta Southend sannan a Jami'ar Aston. Ya zama mai shirya jam'iyyar Labour a Norfolk, kuma ya yi aiki a matsayin mai ba al'umma shawara.<ref>''BBC-Vacher's Biographical Guide 1996''. London: BBC Political Research Unit and Vacher's Publications. 1996. pp. 6–28. [[ISBN (identifier)|ISBN]] [[Special:BookSources/0951520857|<bdi>0951520857</bdi>]].</ref>
== Rayuwar Siyasa ==
Bayan tsayawa takara da yin amfani da taken yakin neman zabe, "Be sharp - ku zabi Needel!",<ref>"Archived copy". Archived from the original on 1 November 2007. Retrieved 18 January 2008.</ref> An zaɓi Needle a matsayin MEP don Norfolk a cikin 1994, ta doke ɗan takarar Conservative Paul Howell na wa'adi uku, ɗa ga Ralph Howell ɗan majalisar Conservative na Arewacin Norfolk wanda ke cikin mazabar Norfolk Turai. Ya sake tsayawa takara a zaben 1999 sannan a shekara ta 2004 inda bai samu nasara ba, ya tsaya takara a mazabar Gabashin Ingila.<ref>"Archived copy". Archived from the original on 8 September 2005. Retrieved 18 January 2008.</ref>
A lokacin mulki sa a Majalisar Tarayyar Turai, Needle ya kasance memba na kwamitin raya kasa da hadin gwiwa sannan kuma daga baya kwamitin kula da muhalli, lafiyar jama'a, da kare lafiyar masu amfani. Ya kuma zama mataimakin shugaban tawagar kan hulda da Transcaucasus.<ref>"Clive John Needle". ''European Parliament MEPs''. Retrieved 4 August 2015.</ref>
== Rayuwa bayan Majalisar Turai ==
Needle ya zamo Babban Mashawarcin Siyasa ga EuroHealthNet, ƙungiya mai zaman kanta da ke inganta daidaiton lafiya a Turai.<ref>"Clive Needle". ''www.eurohealthnet.eu''. Retrieved 4 August 2015.</ref> Yana zaune a na dan wasu lokuta a Brussels da kuma wani bangare a Ingila tare da iyalinsa.
== Manzarta ==
<references />
[[Category:Rayayyun mutane]]
3wrg4i4v6ldrspcxs2fbavbc4ems895
Nole Kaba
0
34472
161551
161120
2022-07-26T16:32:56Z
Ibkt
10164
wikitext
text/x-wiki
'''Nole Kaba''' yana ɗaya daga cikin gundumomi a cikin Oromia na [[Itofiya|Habasha]] . Wani bangare na shiyyar Welega ta Yamma, Nole Kaba yana da iyaka da Kudu da yankin Illubabor, daga yamma kuma yana da iyaka da shiyyar Kelem Welega, daga arewa maso yamma da Yubdo, sannan daga arewa maso gabas da Haru . Garuruwan da ke Nole Kaba sun hada da Bube . An raba gundumar Sayo Nole da Nole Kaba. Kofi shine muhimmin amfanin gona na kuɗi na wannan yanki. Sama da murabba'in kilomita 50 ana shukau su da wannan amfanin gona.
== Alkaluma ==
Kididdiga ta kasa ta shekara ta 2007 ta ba da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 59,826 a cikin gidaje 12,004, wadanda 29,189 maza ne, 30,637 mata; 5,096 ko 8.52% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Yawancin mazaunan sun lura da Furotesta, tare da 77.04% sun ruwaito cewa a matsayin addininsu, yayin da 16.31% suka lura da Kiristanci Orthodox na Habasha, kuma 4.99% Musulmai ne . <ref>[http://www.csa.gov.et/index.php?option=com_rubberdoc&view=doc&id=272&format=raw&Itemid=521 ''2007 Population and Housing Census of Ethiopia: Results for Oromia Region'', Vol. 1], Tables 2.1, 2.5, 3.4 (accessed 13 January 2012)</ref>
Bisa kididdigar da hukumar kididdiga ta tsakiya ta buga a shekarar 2005, wannan gundumar tana da adadin yawan jama'a 149,572, daga cikinsu 76,708 maza ne, 72,864 kuma mata; 6,336 ko 4.24% na yawan jama'arta mazauna birni ne, wanda bai kai matsakaicin yanki na 10.9%. Tare da kiyasin girman fadin kilomita murabba'i 1,273.75, Nole Kaba yana da kiyasin yawan jama'a na mutane 117.4 a kowace murabba'in kilomita, wanda ya zarce matsakaicin yanki na 91.7. <ref>[http://www.csa.gov.et/text_files/2005_national_statistics.htm CSA 2005 National Statistics], Tables B.3 and B.4</ref>
Ƙididdigar ƙasa ta 1994 ta ba da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 107,786 a cikin gidaje 20,355, waɗanda 52,790 maza ne kuma 54,996 mata; 3,547 ko 3.29% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Ƙabilu biyu mafi girma da aka ruwaito a Nole Kaba sune Oromo (97.82%), da Amhara (1.75%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 0.43% na yawan jama'a. An yi magana da Oromiffa a matsayin yaren farko da kashi 99.28%. Yawancin mazaunan sun lura da Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 10% sun ba da rahoton cewa a matsayin addininsu, yayin da 88.00% Furotesta ne, 2% Musulmai . <ref>[http://www.csa.gov.et/surveys/Population%20and%20Housing%20Census%201994/survey0/data/docs%5Creport%5CStatistical_Report%5Ck04%5Ck04_partI.pdf ''1994 Population and Housing Census of Ethiopia: Results for Oromia Region'', Vol. 1, part 1], Tables 2.1, 2.12, 2.16, 2.20, Annex II.2 (accessed 9 April 2009)</ref>
== Bayanan kula ==
{{Reflist}}{{Coord|8|45|N|35|45|E|type:adm3rd_region:ET}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|8|45|N|35|45|E|type:adm3rd_region:ET}}{{Districts of the Oromia Region}}
spa7rd8siy63t6m1hmqyj589c0utzb5
Kullalliyar Kasa
0
34547
161598
161341
2022-07-26T17:20:37Z
Gwanki
3834
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
[[File:Landlocked_countries.svg|thumb| Ƙasashen da ba su da ƙasa: 42 ba su da ƙasa (kore), 2 marasa ƙasa biyu {{Efn|A country is "doubly landlocked" or "double-landlocked" when it is surrounded only by other landlocked countries.}} (purple)]]
Ƙasar da ba ta da yankin da ke da alaƙa da teku ko kuma bakin teku ko harshen Teku ya gege ta. A halin yanzu akwai ƙasashe 44 da kuma [[Jerin Ƙasashe marasa cikakken ƴanci|Ƙasashe marasa cikakken ƴanci]] biyar da suke a tsakiyar ƙasashe kuma ba suyi iyaka da kowanne sashen na Teku ba. [[Kazakistan|Kazakhstan]] ita ce kasa mafi girma a duniya da ba ta da ruwa.
A cikin 1990, akwai ƙasashe 30 ne kawai a duniya. Rushewar Tarayyar Sobiyat da Czechoslovakia ; wargajewar Yugoslavia ; ƙuri'ar raba gardama na ƴancin kai na Ossetia ta Kudu, da Eritrea, da Montenegro, da Sudan ta Kudu, da kuma Jamhuriyar Jama'ar Luhansk ; da ayyana ƴancin kai na Kosovo bai ɗaya ya haifar da sabbin ƙasashe 15 da ba su da tudu da kuma wasu jahohi 5 da aka amince da su ba su da tudu yayin da tsohuwar ƙasar Czechoslovakia ta daina wanzuwa a ranar 1 ga Janairun 1993.
Gabaɗaya, zama kullalliyar ƙasa yana haifar da wasu naƙasu na siyasa da na tattalin arziki waɗanda samun damar shiga ruwan duniya zai gagara. Saboda haka, al’ummai manya da ƙanana a cikin tarihi sun yi ƙoƙari su sami ruwa mai yawa, har da kashe kuɗi mai yawa na dukiya, zubar da jini, da jarin siyasa .
Za'a iya rage lahanin tattalin arziƙin da ke cikin ƙasa ko kuma ya ta'azzara dangane da girman cigaba, kewaye hanyoyin kasuwanci da yancin ciniki, shingen harshe, da sauran la'akari. Wasu ƙasashe da ba su da ƙasa a [[Turai]] suna da wadata, irin su [[Andorra]], [[Austriya|Austria]], [[Liechtenstein]], [[Luksamburg|Luxembourg]], [[San Marino]], [[Switzerland]], da [[Vatican|Vatican City]], waɗanda duk, ban da Luxembourg, memba na [[NATO]], akai-akai yin aiki da tsaka tsaki a al'amuran siyasar duniya. Duk da haka, 32 daga cikin ƙasashe 44 da ba su da ƙasa, ciki har da dukan ƙasashen [[Afirka]], [[Asiya]], da [[Amurka ta Kudu|Kudancin Amirka]], [[Majalisar Ɗinkin Duniya]] ta ware su a matsayin ƙasashe masu tasowa (LLDCs). Tara daga cikin ƙasashe goma sha biyu da ke da mafi ƙanƙanta Alamar Cigaban Ɗan Adam (HDI) ba su da ƙasa. <ref>{{Cite journal|url-status=31–68 [pp. 31–32]}}</ref> Shirye-shiryen kasa da kasa suna da nufin rage rashin daidaito sakamakon batutuwa irin waɗannan, kamar Majalisar Ɗinkin Duniya mai ci gaba mai dorewa Goal 10, wanda ke da nufin rage rashin daidaito sosai nan da 2030.
== Muhimmanci ==
[[File:BoliviaChile.jpg|thumb| Asarar [[Bolibiya|Bolivia]] na bakin tekunta a yakin Pacific (1879-1884) ya kasance babban batun siyasa.]]
A tarihance, kasancewa kullalliyar ƙasa yana da illa ga cigaban kasa. Yana katse wata al'umma daga muhimman albarkatun teku kamar kamun kifi, da kuma hana ko hana shiga cinikin teku kai tsaye, wani muhimmin bangare na ci gaban tattalin arziki da zamantakewa. Don haka, yankunan bakin teku, ko yankunan da ke cikin tekun da ke da damar shiga Tekun Duniya, sun kasance masu wadata da yawan jama'a fiye da yankunan da ba su da damar shiga Tekun Duniya. Paul Collier a cikin littafinsa mai suna ''The Bottom Billion'' yayi gardama cewa zama mara gida a wata unguwa mara kyau na daya daga cikin manyan “tarko” ci gaba guda hudu da za a iya rike kasa da su. Gabaɗaya, ya gano cewa idan maƙwabciyar ƙasa ta sami ci gaba mai kyau, ta kan kai ga ci gaba mai kyau ga ƙasar kanta. Ga ƙasashen da ba su da tudu, tasirin yana da ƙarfi musamman, saboda an iyakance su a harkar kasuwanci da sauran ƙasashen duniya. Ya ce, "Idan kana bakin teku, kana yi wa duniya hidima, idan ba ka da ƙasa, kana yi wa makwabtaka hidima." <ref>{{Cite book|last3=Paul Collier}}</ref> Wasu kuma sun yi nuni da cewa kasancewar babu kasa yana da fa’ida domin yana haifar da “shamakin farashi na dabi’a” da ke kare ktasar daga shigo da kayayyaki masu sauki. A wasu lokuta, wannan ya haifar da ingantaccen tsarin abinci na gida. <ref>{{Cite journal|url-status=5774–5779}}</ref> <ref>{{Cite journal|url-status=604–612}}</ref>
Kullallun lsashe masu tasowa suna samun tsada sosai na jigilar kayayyaki na ƙasa da ƙasa idan aka kwatanta da ƙasashe masu tasowa na bakin teku (a Asiya kasafin 3:1). <ref name="unctad160">{{Cite book|last3=United Nations Conference on Trade and Development}}{{Dead link|date=December 2017}}</ref>
Kafin tafiye-tafiyen jirgin sama ya bunkasa, tafiye-tafiyen fasinja kuma ya sami cikas, yana buƙatar wuce iyakokin iyaka don isa ga jiragen ruwa na fasinja na ƙasa da ƙasa, watakila tare da buƙatun biza.
=== Matakan da za a guje wa zama marar gida ===
Kasashe sun ɗauki matakin shawo kan rashin kasa ta hanyar samun kasa da ta isa teku:
* Jamhuriyar Ragusa, a cikin 1699, ta ba da garin Neum ga [[Daular Usmaniyya|Daular Ottoman]] saboda ba ta son samun iyakar ƙasa da Jamhuriyar Venice . Wannan ƙamar hukuma [[Bosnia da Herzegovina]] ta gaji kuma a yanzu tana ba da iyakataccen hanyar ruwa, ta raba yankin [[Kroatiya|Croatian]] na gabar tekun Adriatic gida biyu. Tun da Bosnia da Herzegovina sabuwar ƙasa ce, ba a gina titin jirgin ƙasa da tashoshi ba don buƙatar ta. Babu tashar jiragen ruwa mai ɗaukar kaya tare da ɗan gajeren bakin teku a Neum, yana mai da shi yadda ya kamata ba tare da ƙasa ba, kodayake akwai shirye-shiryen canza wannan. Maimakon haka ana amfani da tashar jiragen ruwa na Ploče a Croatia.
* Ƙungiyar Kongo ta Duniya, wadda ta mallaki yankin da ke zama [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|Jamhuriyar Demokraɗiyyar Kongo a]] yanzu, an ba da kyautar ƙasa mai ƙunci ta hanyar [[Angola]] don haɗa ta da teku ta taron Berlin a 1885.
* Bayan [[Yaƙin Duniya na I|yakin duniya na ɗaya,]] a cikin yarjejeniyar Versailles, wani yanki na [[Jamus]] ya ba da "hanyar Poland " ga sabuwar Jamhuriyar Poland ta biyu, don shiga tekun Baltic . Wannan ya ba [[Poland]] ɗan gajeren bakin teku, amma ba tare da babban tashar jiragen ruwa ba. Wannan kuma shine dalili na yin Danzig (yanzu Gdańsk ) tare da tashar jiragen ruwa na Free City of Danzig, wanda aka ba Poland damar shiga kyauta. Duk da haka, Jamusawa sun sanya cikas ga wannan damar shiga cikin 'yanci, musamman ma lokacin da ya shafi kayan soja. Dangane da mayar da martani, ƙaramin tashar kamun kifi na Gdynia ya ƙaru sosai.
* Sakamakon musayar yanki na 2005 tare da [[Ukraniya|Ukraine]], [[Moldufiniya|Moldova]] ta karɓi yankin bakin teku mai tsayin mita 600 (yadi 650) na Danube (wanda shine hanyar ruwa ta duniya ), daga baya ta gina tashar jiragen ruwa ta Giurgiulești a can.
=== Yarjejeniyar ciniki ===
Kasashe na iya yin yarjejeniya kan samun jigilar kayayyaki kyauta ta ƙasashen maƙwabta:
* Yarjejeniyar Versailles ta buƙaci Jamus ta ba wa Czechoslovakia hayar shekaru 99 na sassan tashoshin jiragen ruwa a [[Hamburg]] da Stettin, ba da damar cinikin tekun Czechoslovakia ta kogin Elbe da Oder . [[Poland]] ta mamaye Stettin bayan [[Yaƙin Duniya na II|yaƙin duniya na biyu]], amma [[Hamburg]] ta ci gaba da kwangilar ta yadda wani bangare na tashar jiragen ruwa (a yanzu ake kira Moldauhafen ) har zuwa 2028 zai iya amfani da shi don cinikin teku ta magajin Czechoslovakia, [[Kazech|Jamhuriyar Czech]] .
* Danube hanya ce ta ruwa ta ƙasa da ƙasa, don haka Ostiriya, Hungary, [[Moldufiniya|Moldova]], [[Serbiya|Serbia]], da [[Slofakiya|Slovakia]] suna da amintaccen damar shiga Tekun Bahar Rum (ana ba da damar iri ɗaya zuwa sassan cikin ƙasa na Jamus da Croatia, kodayake Jamus da Croatia ba su da ƙasa). Duk da haka, jiragen ruwa masu tafiya a cikin teku ba za su iya amfani da Danube ba, don haka dole ne a yi jigilar kaya ta wata hanya, kuma yawancin kayan da ake shigo da su zuwa kasashen Ostiriya da Hungary suna amfani da sufuri na kasa daga tashar jiragen ruwa na Atlantic da Mediterranean. Irin wannan yanayin ya kasance ga kogin Rhine inda Switzerland ke da hanyar shiga jirgin ruwa, amma ba jiragen ruwa ba. [[Luksamburg|Luxembourg]] yana da irin wannan ta hanyar Moselle, amma [[Liechtenstein]] ba shi da hanyar shiga jirgin ruwa, ko da yake yana kusa da Rhine, saboda Rhine ba shi da tafiya zuwa sama.
* Mekong wata hanya ce ta ruwa ta ƙasa da ƙasa ta yadda [[Laos]] maras kankara ta sami damar shiga Tekun Kudancin China (tunda Laos ta sami ƴancin kai daga Indochina na Faransa ). Duk da haka, ba za a iya kewayawa sama da Khon Phhapheng Falls .
* Tashoshi masu kyauta suna ba da damar jigilar kaya zuwa jiragen ruwa masu nisa ko tasoshin kogi.
* Yarjejeniyar TIR ta ba da damar zirga-zirgar ababen hawa ba tare da cajin kwastan ba, galibi a Turai.
=== Sakamakon siyasa ===
Rasa hanyar shiga teku gabaɗaya babbar asara ce ga al'umma, ta fuskar siyasa, ta soja, da tattalin arziki. Waɗannan su ne misalan ƙasashen da ba su da tudu.
* ' Yancin [[Eritrea]], wanda yakin 30 na ƴancin kai na Eritriya ya kawo, ya sa [[Itofiya|Habasha]] ta zama marar ruwa a cikin 1991. Sojojin ruwa na Habasha sun yi aiki daga tashar jiragen ruwa na kasashen waje na wasu ƙarin shekaru.
* Matakin da [[Montenegro]] ya yanke na yin watsi da Ƙungiyar Jiha ta Sabiya da Montenegro ya sa ƙungiyar tarayya ta Sabiya ta zama ƙasa mai [[Serbiya|cin gashin kanta]] a halin yanzu .
* Bolivia ta rasa iyakarta zuwa [[Chile]] a yakin Pacific kuma ta yarda da ita a cikin yarjejeniyoyin da aka sanya hannu a cikin 1884 da 1904. Yarjejeniyar ta ƙarshe ta ba da wuraren ajiyar tashar jiragen ruwa da kulawa ta musamman don jigilar kayayyaki daga da zuwa Bolivia ta tashar jiragen ruwa da ƙasa na Chile. Kasashen Peru da Argentina kuma sun ba da kulawa ta musamman ga jigilar kayayyaki. Jirgin ruwan Bolivian mai cike da ruwa, wanda bai wanzu a lokacin Yaƙin Pacific, an ƙirƙira shi daga baya kuma duka jiragen ƙasa kuma suna aiki a tafkin Titicaca da koguna. Al'ummar Bolivia a kowace shekara suna bikin " Dia del Mar " mai kishin ƙasa (Ranar Teku) don tunawa da asarar yankin da ta yi, wanda ya haɗa da birnin Antofagasta da ke bakin teku da kuma abin da ya tabbatar da kasancewa ɗaya daga cikin manyan ma'auni na tagulla a duniya. . A farkon karni na 21, zaɓin hanyar bututun iskar gas daga Bolivia zuwa teku ya haifar da tashin hankalin jama'a, yayin da mutane ke adawa da zaɓi na shimfida bututun ta cikin yankin Chile.
* Ostiriya da Hungary suma sun rasa damar shiga tekun sakamakon yarjejeniyar Saint-Germain-en-Laye (1919) da Yarjejeniyar Trianon (1920) bi da bi. A baya can, ko da yake [[Kroatiya|Croatia]] tana da iyakacin ikon mulkin [[wiktionary:autonomy|mallaka]] a cikin Masarautar Hungary, birnin Fiume / Rijeka a bakin tekun Croatian an gudanar da shi kai tsaye daga [[Budapest]] ta wani gwamna da aka nada a matsayin wani yanki na ''corpus'', don samar wa Hungary da tashar jiragen ruwa ta kasa da kasa kawai a cikin lokutan. 1779-1813, 1822-1848 da 1868-1918. Mafi mahimmancin tashar jiragen ruwa a Austria sune Trieste da Pula, yanzu a [[Italiya]] da Croatia.
* A shekara ta 1801, mulkin Nizam na Jihar Hyderabad ya ɗauki siffar da ake tunawa da shi a yanzu: na wata ƙasa mai sarauta mai ƙasa da yankuna a tsakiyar Deccan, wanda Birtaniya ta Indiya ta yi iyaka da kowane bangare, yayin da shekaru 150 a baya tana da babban bakin teku . a kan Tekun Bengal wanda turawan Ingila suka hade.
* Mai yiyuwa ne daya daga cikin musabbabin yakin Paraguay shi ne rashin samun damar shiga teku kai tsaye na [[Paraguay]] (ko da yake ana takaddama; duba labarin da aka danganta).
* Lokacin da Entente Powers suka raba tsohuwar [[Daular Usmaniyya|daular Ottoman]] karkashin yarjejeniyar Sèvres a ƙarshen [[Yaƙin Duniya na I|yakin duniya na 1]], an yi wa [[Armeniya]] alkawarin wani yanki na Trebizond vilayet (wanda ya yi daidai da lardunan Trabzon da Rize na zamani a [[Turkiyya]] ). Wannan zai ba Armeniya damar shiga Tekun Bahar . Duk da haka, yerjejeniyar Sèvres ta ruguje tare da Yaƙin ƴancin kai na Turkiyya kuma yerjejeniyar Lausanne (1923) ta maye gurbinta, wadda ta tabbatar da mulkin Turkiyya a yankin.
* A cikin 2011, [[Sudan ta Kudu|Sudan ta Kudu ta balle]] daga [[Sudan]], wanda ya sa na farko ya zama marar ruwa. Har yanzu dai ana ci gaba da samun rikici kan rijiyoyin mai a Sudan ta Kudu tsakanin ƙasashen biyu.
Yarjejeniyar [[Yarjejeniyar Majalisar Dinkin Duniya kan Dokar Teku|Majalisar Ɗinkin Duniya kan dokar teku]] a yanzu ta bai wa kasar da ba ta da tudu damar shiga da fita daga cikin teku ba tare da biyan harajin zirga-zirgar ababen hawa ta jihohi ba. [[Majalisar Ɗinkin Duniya|Majalisar Dinkin Duniya]] tana da shirin aiwatar da ayyuka don taimakawa kasashe masu tasowa marasa iyaka, kuma Babban Sakatare-Janar na yanzu shine Anwarul Karim Chowdhury .
Wasu ƙasashe suna da dogon bakin teku, amma yawancinsa ƙila ba za a iya amfani da su cikin sauƙi don kasuwanci da kasuwanci ba. Alal misali, a farkon tarihinta, tashar jiragen ruwa na [[Rasha]] kawai suna kan Tekun Arctic kuma an rufe su a yawancin shekara. Burin samun iko da tashar ruwa mai dumi shine babban abin da ya motsa Rasha ta fadada zuwa Tekun Baltic, Bahar Black, da Tekun Fasifik . A ɗaya ɓangaren kuma, wasu ƙasashen da ba su da tudu na iya samun damar shiga tekun tare da faffadan kogunan da za su iya kewayawa. Alal misali, Paraguay (da Bolivia zuwa ƙarami) suna samun damar shiga teku ta kogin Paraguay da Paraná .
Ƙasashe da yawa suna da bakin teku a kan gawawwakin ruwa marasa ƙarfi, kamar Tekun Caspian da Tekun Gishiri . Tun da yake waɗannan tekuna suna cikin tasirin tafkuna ba tare da samun damar yin ciniki mai zurfi ba, har yanzu ana ɗaukar ƙasashe irin su [[Kazakistan|Kazakhstan]] a matsayin marasa ruwa. Kodayake Tekun Caspian yana da alaƙa da Bahar Black ta hanyar Canal Volga-Don da mutum ya yi, manyan jiragen ruwa masu tafiya cikin teku ba su iya wucewa.
== Da digiri ==
Ƙasashen da ba su da tudu na iya zama iyaka da wata ƙasa guda da ke da damar shiga teku kai tsaye, biyu ko fiye da irin waɗannan ƙasashe, ko kuma a kewaye su da wasu ƙasashe marasa tudu, wanda hakan zai sa ƙasar ta kasance mai ninki biyu.
=== Ƙasar da ƙasa ɗaya ce ta kulle ta ===
Ƙasashe uku a duniya kullallun ƙasashe ne waɗanda ƙasa ɗaya ce kadai ta kulle su (kewayayyun ƙasashe):
* [[Lesotho]], ƙasa ce da [[Afirka ta Kudu|Afirka ta Kudu ta]] kewaye .
* [[San Marino]], ƙasa ce da [[Italiya]] ke kewaye.
* [[Vatican|Vatican City]], ƙasa ce da [[Italiya]] ke kewaye da ita musamman [[Rum|Rome]] .
=== Ƙasar da ƙasashe biyu suka kulle ta ===
Ƙasashe bakwai da ba su da ƙasa suna kewaye da maƙwabta biyu kacal da ke da iyaka da juna (ƙasashen da ba su da iyaka):
* [[Andorra]] (tsakanin [[Faransa]] da [[Ispaniya|Spain]] )
* [[Bhutan]] (tsakanin [[Sin|China]] da [[Indiya]] )
* [[ESwatini|Eswatini]] (tsakanin [[Mozambik|Mozambique]] da [[Afirka ta Kudu]] )
* [[Liechtenstein]] (ɗaya daga cikin "ƙasashen da ba su da ƙasa biyu", tsakanin [[Austriya|Austria]] da [[Switzerland]] )
* [[Moldufiniya|Moldova]] (idan watsi da Transnistria da ba a san shi ba, tsakanin [[Romainiya|Romania]] da [[Ukraniya|Ukraine]] )
* [[Mangoliya|Mongolia]] (tsakanin [[Sin|China]] da [[Rasha]] )
* [[Nepal]] (tsakanin [[Sin|China]] da [[Indiya]] )
Zuwa wannan rukunin za a iya ƙara yankuna uku da ba su da ƙasa, biyu daga cikinsu jihohi ne ''na gaskiya'' [[Jerin Ƙasashe marasa cikakken ƴanci|waɗanda ba su da cikakken ƴanci:]]
* Kudancin Ossetia (tsakanin [[Georgia|Jojiya]] da [[Rasha]] ) - jihar de facto
* Transnistria (tsakanin [[Moldufiniya|Moldova]] da [[Ukraniya|Ukraine]] ) - de facto jihar
* Yammacin Kogin Jordan (tsakanin [[Isra'ila]] da [[Jodan|Jordan]] ) - yankin da gwamnatin Falasdinu ke gudanarwa a wani ɓangare <ref>{{Cite journal|url-status=1–7}}</ref> <ref>{{Cite journal|url-status=1260–1274}}</ref>
=== Mai ƙasa sau biyu ===
Ƙasa tana da "ƙasa sau biyu" ko "ba ta da ƙasa sau biyu" idan aka kewaye ta da ƙasashen da ba su da ƙasa kawai (suna buƙatar haye kan iyakokin ƙasa aƙalla biyu don isa bakin teku). Akwai irin waɗannan ƙasashe guda biyu:
* '''[[Liechtenstein]]''' a tsakiyar Turai, [[Austriya|Austria]] da [[Switzerland]] kewaye.
* '''[[Uzbekistan]]''' a [[tsakiyar Asiya]], kewaye da [[Afghanistan]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], [[Kirgistan|Kyrgyzstan]], [[Tajikistan]], da [[Turkmenistan]] . <ref>[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/uzbekistan/ CIA World Factbook Uzbekistan]</ref>
Zuwa wannan rukunin za a iya ƙara yanki guda ɗaya wanda ba shi da ƙasa sau biyu wanda ke da ''gaskiya'' [[Jerin Ƙasashe marasa cikakken ƴanci|ba tare da sanin ko iyaka na duniya ba]] :
* '''Artsakh''' (wanda kuma aka sani da Jamhuriyar Nagorno-Karabakh ) a cikin Caucasus, gabaɗaya [[Azerbaijan]] ta kewaye shi sai dai wata ƴar ƴar ƴan taɗi na ƙasa zuwa Armeniya wadda ke ƙarƙashin ikon dakarun wanzar da zaman lafiya na Rasha. A ''da'' tana kan iyaka da [[Armeniya]] da [[Iran]], ta zama marar iyaka sau biyu saboda asarar yankuna da aka sha yayin yakin Nagorno-Karabakh na 2020 .
Bayan rugujewar Daular Roman Mai Tsarki, '''Masarautar Württemberg''' ta zama ƙasa mai ninki biyu, tana iyaka da Bavaria, Baden, [[Switzerland]], Grand Duchy na Hesse ( Wimpfen exclave), '''Hohenzollern-Sigmaringen''', da '''Hohenzollern-Hechingen''' . Na biyun sun kasance ba tare da ƙasa ba tsakanin juna, Württemberg da Baden. A cikin 1866 sun zama wani yanki na Prussia, suna ba Württemberg iyaka da wata ƙasa ta bakin teku amma duk wata hanya zuwa gaɓar teku za ta iya kaiwa aƙalla iyakoki biyu. '''Birnin Frankfurt''' na 'yanci wanda ke da ƴancin kai tsakanin 1815 zuwa 1866 ya kasance marar iyaka sau biyu yayin da yake kan iyaka da Zaɓaɓɓen Hesse, Grand Duchy na Hesse, Hesse-Homburg, da Nassau . A cikin Tarayyar Jamus akwai wasu jahohi da dama da ba su da ƙasa waɗanda kawai ke da iyaka da jihohin da ba su da ƙasa da kuma wuraren da ba su da ƙasa na jihohin bakin teku: Grand Duchy na Hesse, Hesse-Homburg, Nassau (duk har zuwa 1866), Saxe-Coburg-Saalfeld, Saxe-Hildburghausen (duka biyun). har zuwa 1826), da Reuss, layin dattijo (har zuwa 1871). Duk waɗannan sun yi iyaka da Prussia amma ba babban yankin da ke da damar shiga teku ba.
Babu ƙasashen da ƙasa biyu ce ta kulle su daga haɗewar Jamus a 1871 har zuwa ƙarshen [[Yaƙin Duniya na I|yaƙin duniya na ɗaya]] . Liechtenstein ta yi iyaka da daular Austro-Hungarian, wacce ke da gabar tekun Adriatic, sannan Uzbekistan ta kasance wani ɓangare na Daular Rasha, wacce ke da damar shiga teku da teku.
Tare da rushe Austria-Hungary [[Austriya|a]] cikin 1918 da ƙirƙirar Ostiriya mai zaman kanta, mai zaman kanta, Liechtenstein ta zama ƙasa ɗaya tilo mai ninki biyu har zuwa 1938. A cikin Anschluss waccan shekarar, Ostiriya ta shiga cikin Nazi Jamus, wanda ke da iyaka a Tekun Baltic da Tekun Arewa. Bayan yakin duniya na biyu, Ostiriya ta sake samun ƴancin kai kuma Liechtenstein ta sake zama marar gida biyu.
Uzbekistan, wacce ta kasance wani bangare na Daular Rasha sannan kuma [[Tarayyar Sobiyet]], ta sami ƴancin kanta tare da wargajewar karshen a shekarar 1991 kuma ta zama kasa ta biyu mai ninki biyu.
Duk da haka, matsayin Uzbekistan sau biyu ba tare da izini ba ya dogara ne akan taƙaddama matsayi na Tekun Caspian : wasu ƙasashe, musamman [[Iran]] da [[Turkmenistan]], suna da'awar cewa Tekun Caspian ya kamata a la'akari da shi a matsayin teku na gaske (musamman saboda ta wannan hanyar za su sami manyan filayen mai da iskar gas )., wanda zai sa Uzbekistan ta zama ƙasa mai sauƙi marar iyaka tun lokacin da maƙwabtan Turkmenistan da Kazakhstan ke samun damar shiga Tekun Caspian.
== Jerin kullallun ƙasashe da wasu jahohin da ba a san su ba ==
{| class="sortable wikitable"
!Country
!Area (km<sup>2</sup>)
!Population
![[Nahiya|Continent]]
!UN subregion
!Surrounding countries
!Count
|-
! colspan="7" |Internationally recognized landlocked countries
|-
|{{Flag|Afghanistan}}
| style="text-align:right;" |652,230
| style="text-align:right;" |33,369,945
|[[Asiya|Asia]]
|Southern Asia
|[[Sin|China]], [[Iran]], [[Pakistan]], [[Tajikistan]], [[Turkmenistan]], [[Uzbekistan]]
|6
|-
|{{Flag|Andorra}}
| style="text-align:right;" |468
| style="text-align:right;" |77,543
|[[Turai|Europe]]
|Southern Europe
|[[Faransa|France]] and [[Ispaniya|Spain]]
|2
|-
|{{Flag|Armenia}}
| style="text-align:right;" |29,743
| style="text-align:right;" |3,254,300
|Asia
|[[Yammacin Asiya|Western Asia]]
|[[Azerbaijan]], [[Georgia]], [[Iran]], and [[Turkiyya|Turkey]]
|4
|-
|{{Flag|Austria}}
| style="text-align:right;" |83,871
| style="text-align:right;" |8,823,054
|Europe
|Western Europe
|[[Kazech|Czechia]], [[Jamus|Germany]], [[Hungariya|Hungary]], [[Italiya|Italy]], [[Liechtenstein]], [[Slofakiya|Slovakia]], [[Sloveniya|Slovenia]], and [[Switzerland]]
|8
|-
|{{Flag|Azerbaijan}}{{Ref label|Caspian|a|a}}
| style="text-align:right;" |86,600
| style="text-align:right;" |8,997,401
|Asia
|Western Asia
|[[Armeniya|Armenia]], Artsakh{{Ref label|Disputed|b|b}}, [[Georgia]], [[Iran]], [[Rasha|Russia]], and [[Turkiyya|Turkey]]
|5 or 6
|-
|{{Flag|Belarus}}
| style="text-align:right;" |207,600
| style="text-align:right;" |9,484,300
|Europe
|[[Gabashin Turai|Eastern Europe]]
|[[Laitfiya|Latvia]], [[Lithuania]], [[Poland]], [[Rasha|Russia]], and [[Ukraniya|Ukraine]]
|5
|-
|{{Flag|Bhutan}}
| style="text-align:right;" |38,394
| style="text-align:right;" |691,141
|Asia
|Southern Asia
|[[Sin|China]] and [[Indiya|India]]
|2
|-
|{{Flag|Bolivia}}
| style="text-align:right;" |1,098,581
| style="text-align:right;" |10,907,778
|[[Amurka|Americas]]
|[[Amurka ta Kudu|South America]]
|[[Argentina]], [[Brazil]], [[Chile]], [[Paraguay]], and [[Peru]]
|5
|-
|{{Flag|Botswana}}
| style="text-align:right;" |582,000
| style="text-align:right;" |1,990,876
|[[Afirka|Africa]]
|Southern Africa
|[[Namibiya|Namibia]], [[Afirka ta Kudu|South Africa]], [[Zambiya|Zambia]], and [[Zimbabwe]]
|4
|-
|{{Flag|Burkina Faso}}
| style="text-align:right;" |274,222
| style="text-align:right;" |15,746,232
|Africa
|[[Afirka ta Yamma|Western Africa]]
|[[Benin]], [[Ivory Coast|Côte d'Ivoire]], [[Ghana]], [[Mali]], [[Nijar (ƙasa)|Niger]], and [[Togo]]
|6
|-
|{{Flag|Burundi}}
| style="text-align:right;" |27,834
| style="text-align:right;" |10,557,259
|Africa
|Eastern Africa
|[[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Ruwanda|Rwanda]], and [[Tanzaniya|Tanzania]]
|3
|-
|{{Flag|Central African Republic}}
| style="text-align:right;" |622,984
| style="text-align:right;" |4,422,000
|Africa
|[[Afirka ta Tsakiya (yanki)|Middle Africa]]
|[[Kamaru|Cameroon]], [[Cadi|Chad]], the [[Jamhuriyar Kwango|Congo]], [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Sudan ta Kudu|South Sudan]], and the [[Sudan]]
|6
|-
|{{Flag|Chad}}
| style="text-align:right;" |1,284,000
| style="text-align:right;" |13,670,084
|Africa
|Middle Africa
|[[Kamaru|Cameroon]], the [[Afirka ta Tsakiya (ƙasa)|Central African Republic]], [[Libya]], [[Nijar (ƙasa)|Niger]], [[Najeriya|Nigeria]], and the [[Sudan]]
|6
|-
|{{Flag|Czechia}}
| style="text-align:right;" |78,867
| style="text-align:right;" |10,674,947
|Europe
|Eastern Europe
|[[Austriya|Austria]], [[Jamus|Germany]], [[Poland]], and [[Slofakiya|Slovakia]]
|4
|-
|{{Flag|Eswatini}}
| style="text-align:right;" |17,364
| style="text-align:right;" |1,185,000
|Africa
|Southern Africa
|[[Mozambik|Mozambique]] and [[Afirka ta Kudu|South Africa]]
|2
|-
|{{Flag|Ethiopia}}
| style="text-align:right;" |1,104,300
| style="text-align:right;" |101,853,268
|Africa
|Eastern Africa
|[[Jibuti (ƙasa)|Djibouti]], [[Eritrea]], [[Kenya]], [[Somaliya|Somalia]], [[Sudan ta Kudu|South Sudan]], and the [[Sudan]]
|6
|-
|{{Flag|Hungary}}
| style="text-align:right;" |93,028
| style="text-align:right;" |9,797,561
|Europe
|Eastern Europe
|[[Austriya|Austria]], [[Kroatiya|Croatia]], [[Romainiya|Romania]], [[Serbiya|Serbia]], [[Slofakiya|Slovakia]], [[Sloveniya|Slovenia]], and [[Ukraniya|Ukraine]]
|7
|-
|{{Flag|Kazakhstan}}{{Ref label|Caspian|a|a}}
| style="text-align:right;" |2,724,900
| style="text-align:right;" |16,372,000
|Asia
|[[Tsakiyar Asiya|Central Asia]]
|[[Sin|China]], [[Kirgistan|Kyrgyzstan]], [[Rasha|Russia]], [[Turkmenistan]], and [[Uzbekistan]]
|5
|-
|{{Flag|Kyrgyzstan}}
| style="text-align:right;" |199,951
| style="text-align:right;" |5,482,000
|Asia
|Central Asia
|[[Sin|China]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], [[Tajikistan]], and [[Uzbekistan]]
|4
|-
|{{Flag|Laos}}
| style="text-align:right;" |236,800
| style="text-align:right;" |7,123,205
|Asia
|South-eastern Asia
|[[Kambodiya|Cambodia]], [[Sin|China]], [[Myanmar]], [[Tailan|Thailand]], and [[Vietnam]]
|5
|-
|{{Flag|Lesotho}}{{Ref label|Within|c|c}}
| style="text-align:right;" |30,355
| style="text-align:right;" |2,067,000
|Africa
|Southern Africa
|[[Afirka ta Kudu|South Africa]]
|1
|-
|{{Flag|Liechtenstein}}{{Ref label|Double landlocked|d|d}}
| style="text-align:right;" |160
| style="text-align:right;" |35,789
|Europe
|Western Europe
|[[Austriya|Austria]] and [[Switzerland]]
|2
|-
|{{Flag|Luxembourg}}
| style="text-align:right;" |2,586
| style="text-align:right;" |502,202
|Europe
|Western Europe
|[[Beljik|Belgium]], [[Faransa|France]], and [[Jamus|Germany]]
|3
|-
|{{Flag|Malawi}}
| style="text-align:right;" |118,484
| style="text-align:right;" |15,028,757
|Africa
|Eastern Africa
|[[Mozambik|Mozambique]], [[Tanzaniya|Tanzania]], and [[Zambiya|Zambia]]
|3
|-
|{{Flag|Mali}}
| style="text-align:right;" |1,240,192
| style="text-align:right;" |14,517,176
|Africa
|Western Africa
|[[Aljeriya|Algeria]], [[Burkina Faso]], [[Ivory Coast|Côte d'Ivoire]], [[Gini|Guinea]], [[Muritaniya|Mauritania]], [[Nijar (ƙasa)|Niger]], and [[Senegal]]
|7
|-
|{{Flag|Moldova}}
| style="text-align:right;" |33,846
| style="text-align:right;" |3,559,500
|Europe
|Eastern Europe
|[[Romainiya|Romania]], Transnistria{{Ref label|Disputed|b|b}}, and [[Ukraniya|Ukraine]]
|2 or 3
|-
|{{Flag|Mongolia}}
| style="text-align:right;" |1,566,500
| style="text-align:right;" |2,892,876
|Asia
|Eastern Asia
|[[Sin|China]] and [[Rasha|Russia]]
|2
|-
|{{Flag|Nepal}}
| style="text-align:right;" |147,181
| style="text-align:right;" |26,494,504
|Asia
|Southern Asia
|[[Sin|China]] and [[Indiya|India]]
|2
|-
|{{Flag|Niger}}
| style="text-align:right;" |1,267,000
| style="text-align:right;" |15,306,252
|Africa
|Western Africa
|[[Aljeriya|Algeria]], [[Benin]], [[Burkina Faso]], [[Cadi|Chad]], [[Libya]], [[Mali]], and [[Najeriya|Nigeria]]
|7
|-
|{{Flag|North Macedonia}}
| style="text-align:right;" |25,713
| style="text-align:right;" |2,114,550
|Europe
|Southern Europe
|[[Albaniya|Albania]], [[Bulgeriya|Bulgaria]], [[Girka (ƙasa)|Greece]], Kosovo{{Ref label|Disputed|b|b}}, and [[Serbiya|Serbia]]
|4 or 5
|-
|{{Flag|Paraguay}}
| style="text-align:right;" |406,752
| style="text-align:right;" |6,349,000
|Americas
|South America
|[[Argentina]], [[Bolibiya|Bolivia]], and [[Brazil]]
|3
|-
|{{Flag|Rwanda}}
| style="text-align:right;" |26,338
| style="text-align:right;" |10,746,311
|Africa
|Eastern Africa
|[[Burundi]], [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Tanzaniya|Tanzania]], and [[Uganda]]
|4
|-
|{{Flag|San Marino}}{{Ref label|Within|c|c}}
| style="text-align:right;" |61
| style="text-align:right;" |31,716
|Europe
|Southern Europe
|[[Italiya|Italy]]
|1
|-
|{{Flag|Serbia}}
| style="text-align:right;" |88,361
| style="text-align:right;" |6,926,705
|Europe
|Southern Europe
|[[Albaniya|Albania]] (via Kosovo and Metohija), [[Bosnia da Herzegovina|Bosnia and Herzegovina]], [[Bulgeriya|Bulgaria]], [[Kroatiya|Croatia]], [[Hungariya|Hungary]], Kosovo{{Ref label|Disputed|b|b}}, [[Montenegro]], [[Masadoiniya ta Arewa|North Macedonia]], and [[Romainiya|Romania]]
|8
|-
|{{Flag|Slovakia}}
| style="text-align:right;" |49,035
| style="text-align:right;" |5,429,763
|Europe
|Eastern Europe
|[[Austriya|Austria]], [[Kazech|Czechia]], [[Hungariya|Hungary]], [[Poland]], and [[Ukraniya|Ukraine]]
|5
|-
|{{Flag|South Sudan}}
| style="text-align:right;" |619,745
| style="text-align:right;" |8,260,490
|Africa
|Eastern Africa
|The [[Afirka ta Tsakiya (ƙasa)|Central African Republic]], [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Itofiya|Ethiopia]], [[Kenya]], the [[Sudan]], and [[Uganda]]
|6
|-
|{{Flag|Switzerland}}
| style="text-align:right;" |41,284
| style="text-align:right;" |8,401,120
|Europe
|Western Europe
|[[Austriya|Austria]], [[Faransa|France]], [[Jamus|Germany]], [[Italiya|Italy]], and [[Liechtenstein]]
|5
|-
|{{Flag|Tajikistan}}
| style="text-align:right;" |143,100
| style="text-align:right;" |7,349,145
|Asia
|Central Asia
|[[Afghanistan]], [[Sin|China]], [[Kirgistan|Kyrgyzstan]], and [[Uzbekistan]]
|4
|-
|{{Flag|Turkmenistan}}{{Ref label|Caspian|a|a}}
| style="text-align:right;" |488,100
| style="text-align:right;" |5,110,000
|Asia
|Central Asia
|[[Afghanistan]], [[Iran]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], and [[Uzbekistan]]
|4
|-
|{{Flag|Uganda}}
| style="text-align:right;" |241,038
| style="text-align:right;" |40,322,768
|Africa
|Eastern Africa
|[[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Kenya]], [[Ruwanda|Rwanda]], [[Sudan ta Kudu|South Sudan]], and [[Tanzaniya|Tanzania]]
|5
|-
|{{Flag|Uzbekistan}}{{Ref label|Double_landlocked|d|d}}
| style="text-align:right;" |449,100
| style="text-align:right;" |32,606,007
|Asia
|Central Asia
|[[Afghanistan]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], [[Kirgistan|Kyrgyzstan]], [[Tajikistan]], and [[Turkmenistan]]
|5
|-
|{{Flag|Vatican City}}{{Ref label|Within|c|c}}
| style="text-align:right;" |0.44
| style="text-align:right;" |826
|Europe
|Southern Europe
|[[Italiya|Italy]]
|1
|-
|{{Flag|Zambia}}
| style="text-align:right;" |752,612
| style="text-align:right;" |12,935,000
|Africa
|Eastern Africa
|[[Angola]], [[Botswana]], [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]], [[Malawi]], [[Mozambik|Mozambique]], [[Namibiya|Namibia]], [[Tanzaniya|Tanzania]], and [[Zimbabwe]]
|8
|-
|{{Flag|Zimbabwe}}
| style="text-align:right;" |390,757
| style="text-align:right;" |12,521,000
|Africa
|Eastern Africa
|[[Botswana]], [[Mozambik|Mozambique]], [[Afirka ta Kudu|South Africa]], and [[Zambiya|Zambia]]
|4
|-
! colspan="7" |Partially recognized landlocked states
|-
|{{Flag|Artsakh}}{{Ref label|Disputed|b|b}}{{Ref label|Double landlocked|d|d}}
| style="text-align:right;" |3,170
| style="text-align:right;" |120,000
|[[Asiya|Asia]]
|[[Yammacin Asiya|Western Asia]]
|[[Azerbaijan]]
|1
|-
|{{Flag|Kosovo}}{{Ref label|Disputed|b|b}}
| style="text-align:right;" |10,908
| style="text-align:right;" |1,804,838
|[[Turai|Europe]]
|Southern Europe
|[[Albaniya|Albania]], [[Montenegro]], [[Masadoiniya ta Arewa|North Macedonia]], and [[Serbiya|Serbia]]
|4
|-
|{{Flag|Luhansk People's Republic}}{{Ref label|Disputed|b|b}}
| style="text-align:right;" |8,377
| style="text-align:right;" |1,464,039
|Europe
|[[Gabashin Turai|Eastern Europe]]
|The Donetsk People's Republic{{Ref label|Disputed|b|b}}, [[Rasha|Russia]], and [[Ukraniya|Ukraine]]
|3
|-
|{{Flag|South Ossetia}}{{Ref label|Disputed|b|b}}
| style="text-align:right;" |3,900
| style="text-align:right;" |72,000
|Asia
|Western Asia
|[[Georgia]] and [[Rasha|Russia]]
|2
|-
|{{Flag|Transnistria}}{{Ref label|Disputed|b|b}}
| style="text-align:right;" |4,163
| style="text-align:right;" |505,153
|Europe
|Eastern Europe
|[[Moldufiniya|Moldova]] and [[Ukraniya|Ukraine]]
|2
|- class="sortbottom"
!Total
| style="text-align:right;" |14,776,228
| style="text-align:right;" |475,818,737
| colspan="4" rowspan="2" style="text-align:center;" |''N/A''
|- class="sortbottom"
!Percentage of the World
| style="text-align:right;" |11.4%
| style="text-align:right;" |6.9%
|}
: ''Has a coastline on the saltwater [[Tekun Caspian|Caspian Sea]]''
: ''Not fully recognized''
: ''Landlocked by a single country''
: ''Doubly landlocked''
Ana iya haɗa su cikin ''rukunoni'' masu zuwa kamar haka:
* Tarin Gabas, Tsakiya da Yammacin Afirka (10): [[Burkina Faso]], [[Burundi]], [[Afirka ta Tsakiya (ƙasa)|Jamhuriyar Tsakiyar Afirka]], [[Cadi|Chadi]], [[Itofiya|Habasha]], [[Mali]], [[Nijar (ƙasa)|Nijar]], [[Ruwanda]], [[Sudan ta Kudu]], da [[Uganda]]
* Tarin Gabas, Kudancin, da Yammacin Turai (9): [[Austriya|Austria]], [[Kazech|Czechia]], [[Hungariya|Hungary]], Kosovo (an gane da su), [[Liechtenstein]], [[Masadoiniya ta Arewa|Arewacin Macedonia]], [[Serbiya|Serbia]], [[Slofakiya|Slovakia]], da [[Switzerland]]
* Tari na Tsakiya da Kudancin Asiya (6): [[Afghanistan]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], [[Kirgistan|Kyrgyzstan]], [[Tajikistan]], [[Turkmenistan]], da [[Uzbekistan]]
* Tarin Gabas da Kudancin Afirka (4): [[Botswana]], [[Malawi]], [[Zambiya|Zambia]], da [[Zimbabwe]]
* Rukunin Kudancin Amurka (2): [[Bolibiya|Bolivia]] da [[Paraguay]]
* Rukunin Yammacin Asiya (2): [[Armeniya]] da [[Azerbaijan]]
Lura:
# Idan an haɗa Artsakh (ba a san shi ba), to, Armeniya, Artsakh, da Azerbaijan sun kafa ƙungiyar Yammacin Asiya maimakon.
# Idan Transnistria (ba a gane shi ba) an haɗa shi, to Moldova da Transnistria sun kafa nasu rukunin Gabashin Turai.
# Idan ba don {{Convert|40|km|mi}} ba na bakin teku a Moanda, [[Jamhuriyar Dimokuraɗiyyar Kwango|DR Congo]] za ta haɗu da gungu na Afirka guda biyu zuwa ɗaya, wanda zai zama babban gungu mafi girma a duniya.
# Ana iya la'akari da gungu na Tsakiya da Kudancin Asiya da kuma rukunin Yammacin Asiya masu jujjuyawa, tare da Tekun Caspian mara ƙasa . Mongoliya kusan wani yanki ne na wannan gungu kuma, an raba shi da Kazakhstan da {{Convert|30|km|mi}} kawai, a faɗin ƙasar Sin ko Rasha.
Akwai kasashe 14 masu zuwa "guda ɗaya" marasa iyaka (kowace ɗayansu ba ta da iyaka da wata ƙasa):
* Turai (7): [[Andorra]], [[Belarus]], Jamhuriyar Jama'ar Luhansk (wanda aka sani da shi), [[Luksamburg|Luxembourg]], [[Moldufiniya|Moldova]], [[San Marino]], da [[Vatican|Vatican City]] ( Mai Tsarki Mai Tsarki )
* Asiya (5): [[Bhutan]], [[Laos]], [[Mangoliya|Mongolia]], [[Nepal]], da Kudancin Ossetia (an san da su)
* Afirka (2): [[ESwatini|Eswatini]] da [[Lesotho]]
== Kullallun ƙasashe ta nahiya ==
Idan ana ƙirga [[Azerbaijan]], [[Kazakistan|Kazakhstan]], da Kudancin Ossetia a matsayin wani yanki na [[Turai]], to Turai ce ke da mafi yawan kullallun ƙasashe 19, gami da jahohi uku da aka sani ba su da ƙasa. Idan an haɗa waɗannan ƙasashe uku masu wucewa a cikin [[Asiya]], to, [[Afirka]] da [[Turai]] sun fi yawa, a 16. Dangane da matsayin Yammacin Kogin Jordan da kasashe uku masu wucewa, [[Asiya]] tana da tsakanin 11 da 15, gami da jihar Artsakh da ba a san ta ba. [[Amurka ta Kudu]] tana da kasashe biyu kacal. [[Amurka ta Arewa|Arewacin Amurka]] da Ostiraliya su ne kawai nahiyoyin da ba su da ƙasa (ban da [[Antatika|Antarctica]], wadda ba ta da ƙasa). Oceania (wanda yawanci ba a la'akari da [[nahiya]] ba amma yanki ne na yanki) kuma ba shi da kullalliyar ƙasa. Ban da [[Sabuwar Gini Papuwa|Papua New Guinea]], wanda ke da iyaka da [[Indonesiya|Indonesia]] (ƙasa mai wucewa), duk sauran ƙasashe a cikin Oceania ƙasashen tsibiri ne ba tare da iyakar ƙasa ba.
Duk kullallun ƙasashe banda [[Bolibiya|Bolivia]] da [[Paraguay]] suna cikin Afro-Eurasia . Ko da yake wasu ƙasashen tsibirin suna raba aƙalla iyakar ƙasa ɗaya da wata ƙasa, babu ɗayansu da ba shi da ƙasa.
== Nassoshi ==
[[Category:Amurka]]
[[Category:Afirka]]
[[Category:Ƙasashe]]
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
hqe2yynvtvuuji10r4q545x2ba20d74
Golden Prairie, Saskatchewan
0
34595
161751
161463
2022-07-27T07:19:31Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Golden Prairie''' ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Big Stick No. 141 da Ƙididdigar Ƙididdiga mai lamba 8 .
== Tarihi ==
An haɗa Golden Prairie azaman ƙauye a ranar 15 ga Afrilu, 1942.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Golden Prairie yana da yawan jama'a 30 da ke zaune a cikin 17 daga cikin jimlar gidaje 21 masu zaman kansu, canjin yanayi. 0% daga yawan 2016 na 30 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.48|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 62.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Golden Prairie ya ƙididdige yawan jama'a 30 da ke zaune a cikin 19 daga cikin 29 na jimlar gidaje masu zaman kansu, a -16.7% ya canza daga yawan 2011 na 35 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|0.41|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 73.2/km a cikin 2016.
== Tattalin Arziki ==
Ƙauyen yana da lif ɗin hatsi tare da kayan aikin ɗora motoci, wuraren murɗawa da gidan abinci . Yana rike da kujerar ofishin Karamar Hukumar Big Stick No. 141.
== Yanayi ==
Golden Prairie ya fuskanci yanayi mara kyau ( Köppen weather classification ''BSk'' ) tare da dogo, sanyi, bushewar hunturu da gajere amma lokacin zafi sosai. Hazo yayi ƙasa da ƙasa, tare da matsakaicin shekara na {{Convert|341.5|mm|in}}, kuma yana mai da hankali a cikin watanni masu zafi.{{Weather box}}
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Richmound, Saskatchewan|Richmound]],<br>[[Burstall, Saskatchewan|Burstall]]|North=[[South Saskatchewan River]],<br>[[Leader, Saskatchewan|Leader]]|Northeast=[[Fox Valley, Saskatchewan|Fox Valley]], [[Cabri, Saskatchewan|Cabri]]|West=[[Medicine Hat]], [[Alberta]]|Centre=Golden Prairie|East=[[Swift Current]]|Southwest=[[Irvine, Alberta]]|South=[[Cypress Hills (Canada)|Cypress Hills]]|Southeast=[[Maple Creek, Saskatchewan|Maple Creek]], [[Gull Lake, Saskatchewan|Gull Lake]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision8}}
syu8dkyu6c4nmzm2uwz20rhnq97ju8t
Clavet, Saskatchewan
0
34597
161750
161467
2022-07-27T07:19:15Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Clavet''' / / klə ˈ vɛt / klə- klə- ) ( yawan 2016 : 410 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Blucher Lamba 343 da Rural Division na 11 . Kauyen yana kan wani tsohon sashe na babbar hanyar Yellowhead, kimanin kilomita 15 kudu maso gabas da birnin Saskatoon .
== Tarihi ==
A cikin 1908, an kafa ƙauyen Faransanci wanda ke rufe rabin kudu na sashe na 16 da kudu maso yamma na sashe na 15. JT Dawson shi ne mai kula da Alfred Rogers da CH Goodrich an zaɓe kansila a watan Fabrairun 1909. An nada Carl H. Phillips a matsayin sakatare-ma'aji.
Ranar 9 ga Maris, 1909, an canza sunan Faransanci zuwa Clavet. Ƙauyen Clavet bai sami nasara a harkokin jama'a ba. A cikin Oktoba 1909, WC Sutherland, Mataimakin Kwamishinan, ya ba da shawarar rashin tsari na ƙauyen saboda mambobin majalisa biyu sun ƙaura, sakatare-ma'aji ya yi murabus, kuma yawan jama'a ba su isa su tabbatar da matsayin ƙauyen ba. Koyaya, duk da shekaru masu fama da al'amuran ƙauye da tsangwama daga Al'amuran Municipal, ƙauyen Clavet har yanzu ya wanzu a cikin 1925 mai yawan maza 9, mata 5, da yara 12. Hakanan yana da lif guda biyu, babban kantin sayar da kaya ɗaya, kantin kayan aiki ɗaya, filin katako, ofishi, gidan zama, da coci. Wannan ya ba da ƙima na $27,850, adadin niƙa na 17, da jimlar kuɗin haraji na $473.45.
A ranar 1 ga Maris, 1927, JJ Smith, Mataimakin Ministan Harkokin Gundumomi, ya ɓata ƙauyen Clavet saboda ƙarancin yawan jama'a da rashin isassun ƙima don ba da kuɗin al'amuran ƙauyen. Bayan rashin tsari, an canza iyakokin Clavet. Bayan, daga 1927 zuwa 1978, al'amuran Clavet suna sarrafawa da sarrafa su ta RM na Blucher No. 343 . Dukkan bayanan da bayanan da suka danganci an adana su a ofishin RM, wanda ya kone a cikin 1982. Bayanai game da waɗannan shekarun, saboda haka, iyakance ne ga abin da mazauna gida za su iya tunawa.
A cikin 1964, Clavet ya zama yanki mai tsari na iyalai goma sha ɗaya tare da yawan jama'a 39. Hamlet na Clavet ya zaɓi mambobin kwamitin uku waɗanda suka ba da shawarwari ga RM na Blucher Lamba 343 a madadin hamlet. An binciki ƙauyen ne bayan ƙungiyar ta, kuma an shigar da ayyukan ruwa da magudanar ruwa a cikin 1972–1973 ta hanyar Shirin Inganta Gona na Iyali akan farashi na $14,689. Akwai haɗin asali guda 17 zuwa tsarin, da makarantar. Ed Holobetz, ɗan kwangilar, ya shigar da ainihin layukan filastik inci biyu don ɗaukar ruwa daga Tsarin Kula da Ruwa na Saskatchewan ga duk mazauna. Tankunan tankuna guda ɗaya sun yi hidima ga kowane gida kuma tafkin yana kusa da tashar daga yanzu. Babban Titin Saskatchewan, titin Queen da Titin Biyu a cikin 1972.
Motoci biyu da ke aiki a farkon shekarun sun kone a 1967 kuma ba a maye gurbinsu ba. An tsage lif na uku kuma an ceto shi a shekarar 1968. Jean Campbell ne ke sarrafa gidan waya daga gidanta a titin Queen Street da Second Avenue har zuwa lokacin da ta yi ritaya a 1978. Lokacin da IE S. Confectioners ya buɗe a cikin 1978, mallakar Irma Weisner da 'yarta, Sandra Baumgartner kuma suna sarrafa su, an sake komawa gidan waya a cikin kantin sayar da kuma Sandra ta sarrafa. Susan Yuzik ta zama uwargida a 1981.
Bayan shigar da ruwa da magudanar ruwa, an haɓaka sabbin kuri'a akan Campbell Place, mai suna don girmama Jean Campbell. Sabbin gidajen da aka gina tsakanin 1975 zuwa 1979 sun kawo karuwar yawan jama'a, kudaden shiga na haraji, da damuwa kan tsarin lagon na yanzu. A farkon 1978, mazauna Clavet sun koka game da matsayin ƙauye. Clavet an haɗa shi azaman ƙauye a ranar 1 ga Yuli, 1978. Majalisar farko ta ƙunshi magajin gari Bill Martin da mashawarta Rudy Weisner da John Baumgartner. Ros Curnow ya tsunduma a matsayin sakatare-ma'aji.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Clavet yana da yawan jama'a 450 da ke zaune a cikin 147 daga cikin 150 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 9.8% daga yawan jama'arta na 2016 na 410 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.86|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 523.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Clavet ya ƙididdige yawan jama'a na 410 da ke zaune a cikin 137 daga cikin 144 na gidaje masu zaman kansu. 5.9% ya canza daga yawan 2011 na 386 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.84|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 488.1/km a cikin 2016.
== Kayan aiki ==
; Sufuri
Clavet yana kusa da wani tsohon sashe na babbar hanyar Saskatchewan 16, kudu da inda ya haɗu da babbar hanyar Saskatchewan 316 . Yanzu an keɓe shi ta hanyar sigar hanya biyu ta Babbar Hanya 16 kuma ana samun dama daga Babbar Hanya 316.
Filin Jirgin Sama na Saskatoon/Corman yana yamma da Clavet.
Titin jirgin ƙasa na Kanada ya ratsa ƙauyen Clavet.
== Ilimi ==
Makarantar Clavet Composite tana ba da makaranta daga Kindergarten zuwa Grade 12.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://villageofclavet.com}}
{{Geographic location|Northwest=[[Saskatoon, Saskatchewan|Saskatoon]]|North=[[Aberdeen, Saskatchewan|Aberdeen]]|Northeast=[[St. Denis, Saskatchewan|St. Denis]]|West=[[Casa Rio, Saskatchewan|Casa Rio]]|Centre=Clavet|East=[[Colonsay, Saskatchewan|Colonsay]]|Southwest=[[Dundurn, Saskatchewan|Dundurn]]|South=[[Shields, Saskatchewan|Shields]]|Southeast=[[Bradwell, Saskatchewan|Bradwell]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision11}}
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
1etjuvyzh41h12ifcogurex158z0rzi
Bracken, Saskatchewan
0
34598
161749
161470
2022-07-27T07:19:03Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Bracken''' ( yawan jama'a 2016 : 20 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Lone Tree No. 18 da Ƙididdiga na No. 4 . Sunan ƙauyen bayan John Bracken, Firayim Ministan Manitoba kuma shugaban Jam'iyyar Conservative Party na Kanada, wanda farfesa ne a Jami'ar Saskatchewan . Ƙananan ƙauyen yana da kusan 160 km kudu da Birnin Swift na yanzu akan Babbar Hanya 18, kai tsaye arewacin Grasslands National Park, kuma kusan 20 km arewa da iyakar [[Montana]] -Saskatchewan.
== Tarihi ==
An haɗa Bracken azaman ƙauye a ranar 4 ga Janairu, 1926.
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Bracken yana da yawan jama'a 20 da ke zaune a cikin 11 daga cikin 14 na jimlar gidaje masu zaman kansu, canjin 0% daga yawan jama'arta na 2016 na 20 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.63|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 31.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Bracken ya ƙididdige yawan jama'a 20 da ke zaune a cikin 9 daga cikin 13 jimlar gidaje masu zaman kansu, a -50% ya canza daga yawan 2011 na 30 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.6|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 33.3/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
* Grasslands National Park yana kudancin Saskatchewan kusa da iyakar [[Montana]] .
* Cypress Hills Interprovincial Park, wurin shakatawa na tsaka-tsakin larduna da ke kan iyakar Alberta -Saskatchewan ta kudu, kudu maso gabas da Hat ɗin Magunguna . Ita ce kawai wurin shakatawa na lardunan Kanada.
== Ilimi ==
Dalibai a Bracken suna mota zuwa Frontier, wanda ke da makarantar da ke rufe kindergarten zuwa aji 12 a cikin Makarantar Makarantar Chinook.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Dollard, Saskatchewan|Dollard]] <br> [[Eastend, Saskatchewan|Eastend]] <br> [[Cypress Hills Interprovincial Park]]|North=[[Admiral, Saskatchewan|Admiral]] <br> [[Cadillac, Saskatchewan|Cadillac]]|Northeast=[[Ponteix, Saskatchewan|Ponteix]] <br> [[Aneroid, Saskatchewan|Aneroid]]|West=[[Climax, Saskatchewan|Climax]] <br> [[Frontier, Saskatchewan|Frontier]] <br> [[Claydon, Saskatchewan|Claydon]]|Centre=Bracken|East=[[Orkney, Saskatchewan|Orkney]] <br> [[Val Marie, Saskatchewan|Val Marie]] <br> [[Grasslands National Park]]|Southwest=|South=[[Canada–United States border|Canada–US border]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision4}}{{Authority control}}{{Coord|49.1795|N|108.094|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|49.1795|N|108.094|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
lf9trfftjb2gmzqepvzoes9oueziwei
Talk:Shehu Abubakar Atiku
1
34600
161497
2022-07-26T12:39:52Z
BnHamid
12586
/* Tunatarwa */ sabon sashe
wikitext
text/x-wiki
== Tunatarwa ==
Wanann makala mai suna asama an riga da an kirkire ta domin karin bayani sai a duba nan → [[Ibrahim Niass]]. –[[User:BnHamid|BnHamid]] ([[User talk:BnHamid|talk]]) 12:39, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
f5ma5c6ut13db80351k3urwd8rb1n18
Social science
0
34601
161503
2022-07-26T13:10:56Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Social science]] to [[Kimiyyar zamantakewar al'umma]]: An rubuta sunan makalar da harshen ingilishi
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Kimiyyar zamantakewar al'umma]]
8pj5jruziehgr9i39zy823f5ajdadgh
Young, Saskatchewan
0
34602
161554
2022-07-26T16:35:09Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1095007710|Young, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|official_name=Young|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=Village|motto=|image_skyline=Young Saskatchewan Main Street.jpg|imagesize=|image_caption=Main Street|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=CAN SK Morris#Saskatchewan|pushpin_map_caption=|coordinates={{coord|51.7687|-105.7482|region:CA-SK|display=title,inline}}|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=[[Saskatchewan]]|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=|government_type=|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Robert Clinkard|leader_title1=Governing body|leader_name1=Young Village Council|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Founded|established_date=1908|established_title2=Post Office Established|established_date2=1909-04-01|established_title3=Village Incorporated|established_date3=June 7, 1910|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=2.51|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2011|population_footnotes=<ref name="census2011pop" >{{cite web
| title = 2011 Community Profiles
| work = Statistics Canada
| publisher =Government of Canada
| url =http://www12.statcan.ca/census-recensement/2011/dp-pd/prof/index.cfm?Lang=E
| access-date = 2014-08-21}}</ref>|population_note=|population_total=239|population_density_km2=95.2|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0K 4Y0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 2|Highway 2]]|blank1_name=|blank1_info=|website=[http://www.young.ca Official Site]|footnotes=<ref>{{Cite web
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
| access-date = 2014-08-21}}</ref><ref>{{Cite web
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|access-date=2014-08-21
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|archive-date=January 15, 2016
}}</ref>}}
'''Matashi''' ( yawan jama'a 2016 : 244 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Morris No. 312 . Tattalin arzikin ya mamaye aikin noma na gida da ma'adinan Mosaic Potash na kusa.
== Tarihi ==
Matashi ya kasance tare da zuwan Grand Trunk Railway Pacific . Matashi an haɗa shi azaman ƙauye ranar 7 ga Yuni, 1910. An ba shi suna don FG Young, wakilin filaye.
An kafa tukunyar farar ƙasa mai samar da lemun tsami guda 1000 a rana a cikin garin a ƙarshen arewa maso yamma na 2 Avenue.
Yana da filin murza takarda 3 tare da kankara ta wucin gadi da filin wasan hockey, wurin shakatawa, filin wasan golf, lu'u-lu'u na ball da filin wasa.
Wata gobara ta lalata ginin mafi dadewa a kauyen, tsohon Otel din Young, ranar 12 ga Nuwamba, 2011. An gina otal ɗin a shekara ta 1910.
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Young yana da yawan jama'a 253 da ke zaune a cikin 126 daga cikin 142 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 3.7% daga yawan jama'arta na 2016 na 244 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.54|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 99.6/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Matasa ya ƙididdige yawan jama'a 244 da ke zaune a cikin 117 daga cikin 133 na gidaje masu zaman kansu. 2% ya canza daga yawanta na 2011 na 239 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.51|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 97.2/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.young.ca/}}
{| align="top" border="2" width="65%"
| align="center" width="25%" |
| align="center" width="20%" |'''Arewa:''' Visacount
| align="center" width="25%" |
|-
| align="center" width="10%" | '''Yamma:''' Allan
| align="center" width="25%" | '''Matashi'''
| align="center" width="20%" | '''Gabas:''' Ruwa
|}
{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision11}}
2ktbuhk434jn3xy4zcpl29q8w4kolua
161761
161554
2022-07-27T07:29:56Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Matashi''' ( yawan jama'a 2016 : 244 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Morris No. 312 . Tattalin arzikin ya mamaye aikin noma na gida da ma'adinan Mosaic Potash na kusa.
== Tarihi ==
Matashi ya kasance tare da zuwan Grand Trunk Railway Pacific . Matashi an haɗa shi azaman ƙauye ranar 7 ga Yuni, 1910. An ba shi suna don FG Young, wakilin filaye.
An kafa tukunyar farar ƙasa mai samar da lemun tsami guda 1000 a rana a cikin garin a ƙarshen arewa maso yamma na 2 Avenue.
Yana da filin murza takarda 3 tare da kankara ta wucin gadi da filin wasan hockey, wurin shakatawa, filin wasan golf, lu'u-lu'u na ball da filin wasa.
Wata gobara ta lalata ginin mafi dadewa a kauyen, tsohon Otel din Young, ranar 12 ga Nuwamba, 2011. An gina otal ɗin a shekara ta 1910.
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Young yana da yawan jama'a 253 da ke zaune a cikin 126 daga cikin 142 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 3.7% daga yawan jama'arta na 2016 na 244 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.54|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 99.6/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Matasa ya ƙididdige yawan jama'a 244 da ke zaune a cikin 117 daga cikin 133 na gidaje masu zaman kansu. 2% ya canza daga yawanta na 2011 na 239 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.51|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 97.2/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.young.ca/}}
{| align="top" border="2" width="65%"
| align="center" width="25%" |
| align="center" width="20%" |'''Arewa:''' Visacount
| align="center" width="25%" |
|-
| align="center" width="10%" | '''Yamma:''' Allan
| align="center" width="25%" | '''Matashi'''
| align="center" width="20%" | '''Gabas:''' Ruwa
|}
{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision11}}
k4qe8p16horyq49wpjzp0bcxoaqvtfw
Rural Municipality of Duck Lake No. 463
0
34603
161558
2022-07-26T16:39:43Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082591854|Rural Municipality of Duck Lake No. 463]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Duck Lake No. 463|official_name=Rural Municipality of Duck Lake No. 463|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=Duck Lake Interpretive Centre.jpg|image_caption=Duck Lake Regional Interpretive Centre in [[Duck Lake, Saskatchewan|Duck Lake]]|imagesize=200|image_map={{Location map+ |CAN SK Duck Lake
|caption =
|float = center
|places =
{{Location map~ |CAN SK Duck Lake
|label = [[Duck Lake, Saskatchewan|'''Duck Lake''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|label_size = 110
|marksize = 8
|position = top
|lat_deg = 52.8121
|lon_deg = -106.2254}}
{{Location map~ |CAN SK Duck Lake
|label = [[Macdowall, Saskatchewan|Macdowall]]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = left
|lat_deg = 53.0156
|lon_deg = -106.0125}}
{{Location map~ |CAN SK Duck Lake
|label = [[Leckford, Saskatchewan|''Leckford'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = right
|lat_deg = 52.7421
|lon_deg = -106.2679}}
{{Location map~ |CAN SK Duck Lake
|label = [[Lily Plain, Saskatchewan|''Lily Plain'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = bottom
|lat_deg = 53.1687
|lon_deg = -106.0773}}
{{Location map~ |CAN SK Duck Lake
|label = [[Titanic, Saskatchewan|''Titanic'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = top
|lat_deg = 52.8589
|lon_deg = -106.4322}}
}}|image_map1=SK RM 463 Duck Lake.svg|mapsize1=200|map_caption1=Location of the RM of Duck Lake No. 463 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 15, Saskatchewan|15]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 5|5]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2366 | title=Municipality Details: RM of Duck Lake No. 463 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Remi Martin|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Duck Lake No. 463 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Karen Baynton|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Duck Lake, Saskatchewan|Duck Lake]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=January 1, 1913|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=1046.93 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=1004 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=1|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|52.911|N|106.270|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website=|footnotes=}}
Karamar Hukumar '''Duck Lake No. 463''' ( yawan 2016 : 1,004 ) gundumar karkara ce (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 15 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt48" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> No. 5 .
== Tarihi ==
RM na Duck Lake No. 463 an haɗa shi a matsayin gundumar karkara a ranar 1 ga Janairu, 1913.
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Gundumomin birni masu zuwa suna kewaye da RM.
; Garuruwa
* Lake Duck
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Kauyuka masu tsari
* MacDowall
; Yankuna
* Lily Plain
* Titanic
* Wingard
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Duck Lake No. 463 yana da yawan jama'a 1,010 da ke zaune a cikin 384 daga cikin 450 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 5.8% daga yawan jama'arta na 2016 na 955 . Tare da fili mai girman {{Convert|1034.52|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 1.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na tafkin Duck No. 463 ya rubuta yawan jama'a 1,004 da ke zaune a cikin 372 daga cikin 395 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 18.7% ya canza daga yawan 2011 na 846 . Tare da fili na {{Convert|1046.93|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 1.0/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
Abubuwan jan hankali masu zuwa suna cikin wannan RM da kewaye.
* Tawayen Arewa maso Yamma
* Yaƙin Lake Duck
* Hanyoyi Nisbet
* St. Louis Ghost Train
* Gidan Tarihi na Lardin Reshen Kudu
* Cibiyar Fassarar Yankin Duck Lake
* Mu Lady of Lourdes Shrine
* Gidan Tarihi na Batoche na Kasa
* Valley Regional Park (Rosthern)
* Mennonite Heritage Village
* Gidan Tarihi na Seager Wheeler Farm
* Dajin Lardin Nisbet
* Kisan Tafkin Frog
* St. Laurent Ferry
* Wingard Ferry
== Gwamnati ==
RM na Duck Lake No. 463 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalisar karamar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa wanda ke ganawa a ranar Laraba ta biyu na kowane wata. Reeve na RM shine Remi Martin yayin da mai kula da shi shine Karen Baynton. Ofishin RM yana cikin tafkin Duck.
== Sufuri ==
* Titin Saskatchewan 11
* Hanyar Saskatchewan 212
* Hanyar Saskatchewan 302
* Hanyar Saskatchewan 782
* Hanyar Saskatchewan 783
* CTW Railway
* St. Laurent Ferry
* Wingard Ferry
== Duba kuma ==
* Jerin kananan hukumomin karkara a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision15}}
pqc7iar9ei6bvu0v6o1ekzbrwt7971v
Leask, Saskatchewan
0
34604
161561
2022-07-26T16:41:13Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082052120|Leask, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Leask|official_name=Village of Leask|native_name=|other_name=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|nickname=|motto=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_mapsize=|pushpin_map_caption=Location of Leask|pushpin_label_position=|coordinates={{coord|53|01|13|N|106|44|30|W|region:CA-SKhttp://www4.rncan.gc.ca/search-place-names/unique/HAGCR_source:|display=inline,title}}|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_type5=[[List of Canadian federal electoral districts|Federal Electoral District]]|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial Constituency]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_name2=Central|subdivision_name3=[[Division No. 16, Saskatchewan|16]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Leask No. 464|Leask]]|subdivision_name5=|subdivision_name6=|established_title=Post office founded|established_date=1912|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] (village)|established_date2=1912|established_title3=Incorporated (town)|established_date3=|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=Leask Village Council<ref>[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=2057 Leask Village Council]</ref>|leader_title1=Mayor|leader_name1=Arthur Spriggs|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_magnitude=|area_total_km2=0.75|area_total_sq_mi=|area_land_km2=|area_land_sq_mi=|area_water_km2=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|elevation_footnotes=|elevation_m=|elevation_ft=|population_total=399|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_density_km2=532.4|population_density_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_blank1_title=National Population Rank|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|population_note=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0J 1M0|area_code=306|website=[https://www.leask.ca/ Village of Leask]|footnotes=<ref name="post">{{Cite web
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|access-date=2014-07-12
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=2006-10-06
}}</ref><ref>{{Cite web
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|access-date=2014-07-12
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|archive-date=2016-01-15
}}</ref><ref>{{Citation
|last=Canadian Textiles Institute.
|title=CTI Determine your provincial constituency
|year=2005
|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|archive-date=2007-09-11
}}</ref><ref>{{Citation
|last=Commissioner of Canada Elections
|first=Chief Electoral Officer of Canada
|title=Elections Canada On-line
|year=2005
|url=http://www.elections.ca/home.asp
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date=2007-04-21
}}</ref>|city_logo=|citylogo_size=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Brenda Lockhart|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|40}}<br>{{jct|state=SK|Mun|792}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=}}
'''Leask''' ( yawan jama'a na 2016 : 399 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Leask No. 464 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 16 . Wannan kauyen yana da {{Convert|80|km}} kudu maso yammacin Prince Albert . Ita ce cibiyar gudanarwa ta gwamnatin kungiyar Mistawasis First Nation da kuma Karamar Hukumar Leask No. 464.
== Tarihi ==
Leask an haɗa shi azaman ƙauye ranar 3 ga Satumba, 1912.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Leask yana da yawan jama'a 379 da ke zaune a cikin 170 daga cikin 197 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -5% daga yawan 2016 na 399 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 519.2/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Leask ya ƙididdige yawan jama'a na 399 da ke zaune a cikin 184 daga cikin 211 na gidaje masu zaman kansu. -3.5% ya canza daga yawan 2011 na 413 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.75|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 532.0/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision16}}
l6rti604vng5rsdyxod2ti4nichcptg
161760
161561
2022-07-27T07:29:42Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Leask''' ( yawan jama'a na 2016 : 399 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Leask No. 464 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 16 . Wannan kauyen yana da {{Convert|80|km}} kudu maso yammacin Prince Albert . Ita ce cibiyar gudanarwa ta gwamnatin kungiyar Mistawasis First Nation da kuma Karamar Hukumar Leask No. 464.
== Tarihi ==
Leask an haɗa shi azaman ƙauye ranar 3 ga Satumba, 1912.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Leask yana da yawan jama'a 379 da ke zaune a cikin 170 daga cikin 197 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -5% daga yawan 2016 na 399 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 519.2/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Leask ya ƙididdige yawan jama'a na 399 da ke zaune a cikin 184 daga cikin 211 na gidaje masu zaman kansu. -3.5% ya canza daga yawan 2011 na 413 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.75|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 532.0/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision16}}
6w7laqtfigzo28do3ne4vlvpehxdfcf
Rural Municipality of Great Bend No. 405
0
34605
161566
2022-07-26T16:43:40Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082593877|Rural Municipality of Great Bend No. 405]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Great Bend No. 405|official_name=Rural Municipality of Great Bend No. 405|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=SK RM 405 Great Bend.svg|mapsize=200|map_caption=Location of the RM of Great Bend No. 405 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 16, Saskatchewan|16]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 6|6]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2407 | title=Municipality Details: RM of Great Bend No. 405 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Ron Saunders|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Great Bend No. 405 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Valerie Fendelet|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Borden, Saskatchewan|Borden]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 12, 1910|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=830.58 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=509 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=0.6|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|52.445|N|107.162|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website=|footnotes=}}
Gundumar '''Rural Municipality of Great Bend No. 405''' ( 2016 yawan : 509 ) birni ne na karkara (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin sashin ƙidayar jama'a mai lamba 16 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt43" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHA" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> mai lamba 6 . Ya kasance a cikin yammacin tsakiyar lardin, yana da kusan {{Convert|50|km|mi}} zuwa arewa maso yammacin Saskatoon .
== Tarihi ==
RM na Great Bend No. 405 an haɗa shi a matsayin gundumar karkara a ranar 12 ga Disamba, 1910. An samo asali ne a matsayin Gundumar Inganta Gida (LID) No. 405 a ranar 4 ga Yuni, 1910 ta hanyar haɗakar LIDs 20-E-3 (wanda aka kafa Yuni 5, 1905), 20-D-3 (wanda aka kafa a asali Agusta 13, 1906). ), da 21-D-3 (wanda aka kafa a ranar 14 ga Nuwamba, 1906).{{Ana bukatan hujja|date=June 2014}}
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Gundumomin birni masu zuwa suna kewaye da RM.
; Garuruwa
* Radisson
; Kauyuka
* Borden
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Yankuna
* Babban Barewa
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM of Great Bend No. 405 tana da yawan jama'a 381 da ke zaune a cikin 147 daga cikin 181 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -25.1% daga yawan 2016 na 509 . Tare da yanki na {{Convert|825.9|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Babban Bend No. 405 ya rubuta yawan jama'a 509 da ke zaune a cikin 203 daga cikin 232 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 2% ya canza daga yawan 2011 na 499 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|830.58|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.6/km a cikin 2016.
== Tattalin Arziki ==
Galibin ayyukan tattalin arziki a yankin na da alaka da noma, galibin [[Hatsi|noman hatsi]] da kiwo .
== Gwamnati ==
RM of Great Bend No. 405 ana gudanar da ita ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalissar ƙaramar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa da ke yin taro a ranar Laraba ta biyu na kowane wata. Reve na RM shine Ron Saunders yayin da mai gudanarwa shine Valerie Fendelet. Ofishin RM yana cikin Borden.
== Fitattun mutane ==
* John Diefenbaker, Firayim Minista na 13 na [[Kanada]], ya rayu a nan yana yaro daga 1906 har zuwa 1910, lokacin da dangi suka ƙaura zuwa Saskatoon . {{Sfn|Newman|1963}}
== Nassoshi ==
{{Reflist}} {{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision16}}
b97162nn58xn9a9auj3ayj6bwo6rh5m
Leross
0
34606
161568
2022-07-26T16:45:27Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092540009|Leross]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Leross|official_name=Village of Leross|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of '''Leross''' in [[Saskatchewan]]|coordinates={{coord|51.288|-103.868|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=none|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name={{flag|Canada}}|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1={{flag|Saskatchewan}}|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Central|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 10, Saskatchewan|10]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Kellross No. 247|Kellross]]|subdivision_type5=[[List of Canadian federal electoral districts|Federal Electoral District]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial Constituency]]|subdivision_name6=|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=Leross Village Council|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Francis Klyne|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Elaine Klyne|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=1.21|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=46|population_density_km2=38.0|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=National Population Rank|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0A 2C0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|15}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=|website=|footnotes=<ref>{{Citation
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=October 6, 2006
}}</ref><ref>{{Citation|last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |archive-date=November 21, 2008 }}</ref><ref>{{Citation
|last=Canadian Textiles Institute.
|title=CTI Determine your provincial constituency
|year=2005
|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|archive-date=2007-09-11
}}</ref><ref>{{Citation
|last=Commissioner of Canada Elections
|first=Chief Electoral Officer of Canada
|title=Elections Canada On-line
|year=2005
|url=http://www.elections.ca/home.asp
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date=April 21, 2007
}}</ref>}}
'''Leross''' / ko / ləˈrɒs / / yawan 2016 : 46 ) 46 ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Kellross No. 247 da Rarraba Ƙididdiga ta 10 .
== Tarihi ==
An haɗa Leross azaman ƙauye a ranar 1 ga Disamba, 1909.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Leross yana da yawan jama'a 40 da ke zaune a cikin 14 daga cikin 16 na gidaje masu zaman kansu. -13% daga cikin 2016 yawan 46 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.28|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 31.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Leross ya ƙididdige yawan jama'a 46 da ke zaune a cikin 22 daga cikin 26 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 19.6% ya canza daga yawan 2011 na 37 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.21|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 38.0/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
Gidan '''kayan tarihi na Kellross''' (1962-3) wani yanki ne na gado na birni akan Rajista na Wuraren Tarihi na Kanada, wanda ke cikin ƙauyen Leross. <ref>[http://www.historicplaces.ca/visit-visite/affichage-display.aspx?id=7501 Canadian Register of Historic Places. ]</ref>
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Bankend, Saskatchewan|Bankend]]|Northeast=|West=[[Lestock, Saskatchewan|Lestock]]|Centre=Leross|East=[[Kelliher, Saskatchewan|Kelliher]]|Southwest=|South=[[Lipton, Saskatchewan|Lipton]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision10}}{{Coord|51.288|N|103.868|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|51.288|N|103.868|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
lagzi77oydpy42a0mwlsg2drmo8uuw7
161758
161568
2022-07-27T07:29:15Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Leross''' / ko / ləˈrɒs / / yawan 2016 : 46 ) 46 ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Kellross No. 247 da Rarraba Ƙididdiga ta 10 .
== Tarihi ==
An haɗa Leross azaman ƙauye a ranar 1 ga Disamba, 1909.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Leross yana da yawan jama'a 40 da ke zaune a cikin 14 daga cikin 16 na gidaje masu zaman kansu. -13% daga cikin 2016 yawan 46 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.28|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 31.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Leross ya ƙididdige yawan jama'a 46 da ke zaune a cikin 22 daga cikin 26 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 19.6% ya canza daga yawan 2011 na 37 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.21|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 38.0/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
Gidan '''kayan tarihi na Kellross''' (1962-3) wani yanki ne na gado na birni akan Rajista na Wuraren Tarihi na Kanada, wanda ke cikin ƙauyen Leross. <ref>[http://www.historicplaces.ca/visit-visite/affichage-display.aspx?id=7501 Canadian Register of Historic Places. ]</ref>
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Bankend, Saskatchewan|Bankend]]|Northeast=|West=[[Lestock, Saskatchewan|Lestock]]|Centre=Leross|East=[[Kelliher, Saskatchewan|Kelliher]]|Southwest=|South=[[Lipton, Saskatchewan|Lipton]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision10}}{{Coord|51.288|N|103.868|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|51.288|N|103.868|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
4hqmjw6e6ew2ud8pp06g7ifvvs5ope2
Norglenwold
0
34607
161569
2022-07-26T16:46:53Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1085737131|Norglenwold]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Norglenwold|official_name=Summer Village of Norglenwold|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of summer villages in Alberta|Summer village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Alberta|pushpin_label_position=none<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Norglenwold in [[Alberta]]|pushpin_mapsize=220|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 8, Alberta|No. 8]]|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=<ref>{{AMOS}}</ref>|government_type=[[Municipal incorporation]]|leader_title=Mayor|leader_name=Jeff Ludwig|leader_title1=Governing body|leader_name1=Norglenwold Summer Village Council|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=|established_date=|established_title2=<!--Incorporated-->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=0.62|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/>|population_note=|population_total=306 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=490.8|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Mountain Time Zone|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|coordinates={{coord|52.324|-114.124|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code=|area_code=|blank_name=|blank_info=|blank1_name=|blank1_info=|website={{official website|http://www.sylvansummervillages.ca/norglenwold.html}}|footnotes=}}
'''Norglenwold''' ƙauyen bazara ne a tsakiyar Alberta, Kanada. Tana kan gabar kudu maso gabas na tafkin Sylvan kusa da Garin Sylvan Lake .
== YAlkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Norglenwold yana da yawan jama'a 306 da ke zaune a cikin 132 daga cikin 204 jimlar gidaje masu zaman kansu, canji na 12.1% daga yawan jama'arta na 2016 na 273. Tare da filin ƙasa na 0.62 km2 , tana da yawan yawan jama'a 493.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Norglenwold yana da yawan jama'a 273 da ke zaune a cikin 112 daga cikin 211 na gidaje masu zaman kansu. 17.7% ya canza daga yawan 2011 na 232. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.62|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 440.3/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website}}
{{Subdivisions of Alberta|SV=yes}}
4n3xq29se9i6ydxn87docdi0jxnr3vr
161759
161569
2022-07-27T07:29:25Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Norglenwold''' ƙauyen bazara ne a tsakiyar Alberta, Kanada. Tana kan gabar kudu maso gabas na tafkin Sylvan kusa da Garin Sylvan Lake .
== YAlkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Norglenwold yana da yawan jama'a 306 da ke zaune a cikin 132 daga cikin 204 jimlar gidaje masu zaman kansu, canji na 12.1% daga yawan jama'arta na 2016 na 273. Tare da filin ƙasa na 0.62 km2 , tana da yawan yawan jama'a 493.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Norglenwold yana da yawan jama'a 273 da ke zaune a cikin 112 daga cikin 211 na gidaje masu zaman kansu. 17.7% ya canza daga yawan 2011 na 232. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.62|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 440.3/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website}}
{{Subdivisions of Alberta|SV=yes}}
07ewo08bxnv4k7n5ecb4ngdj6llai1q
Netherhill, Saskatchewan
0
34608
161573
2022-07-26T16:48:47Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092543827|Netherhill, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Netherhill|official_name=Village of Netherhill|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=Netherhill SK schoolhouse.jpg|imagesize=|image_caption=Abandoned brick schoolhouse|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=CAN SK Kindersley#Saskatchewan|pushpin_map_caption=|coordinates={{coord|51.4704|-108.8587|region:CA-SK|display=inline,title}}|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Kindersley No. 290, Saskatchewan|Kindersley No. 290]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=[http://www.municipal.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=2127 Netherhill Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Lorne Gerwing|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Leona Henderson|leader_title3=[[Legislative Assembly of Saskatchewan|MLA]]|leader_name3={{MLA Kindersley}}|leader_title4=[[House of Commons of Canada|MP]]|leader_name4={{MP Cypress Hills}}|established_title=Post office Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.73|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=25|population_density_sq mi=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=34.2|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=National Population Rank (Out of 5,008)|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0L 2M0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|7}} <br> {{jct|state=SK|Hwy|658}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian National Railway]]|website=|footnotes=<ref>{{Citation
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
}}</ref><ref>{{Citation|last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |archive-date=November 21, 2008 }}</ref><ref>{{Citation| last =Canadian Textiles Institute.| title =CTI Determine your provincial constituency| year =2005| url =http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm| url-status =dead| archive-url =https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm| archive-date =2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation
| last =Commissioner of Canada Elections
| first =Chief Electoral Officer of Canada
| title =Elections Canada On-line
| year =2005
| url =http://www.elections.ca/home.asp
| archive-url =https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
| archive-date =2007-04-21
| url-status =dead
}}</ref>}}
'''Netherhill''' ( yawan jama'a 2016 : 25 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Kindersley No. 290 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 13 . Kauyen yana da nisan kilomita 20 gabas da Garin Kindersley a mahadar Babbar Hanya 7 da 658 .
== Tarihi ==
An haɗa Netherhill azaman ƙauye a ranar 28 ga Afrilu, 1910.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Kanada ke gudanarwa, Netherhill yana da yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 15 daga cikin 17 jimlar gidajensu masu zaman kansu, canjin yanayi. 0% daga yawan jama'arta na 2016 na 25 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.77|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 32.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Netherhill ya ƙididdige yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 12 daga cikin 14 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 0% ya canza daga yawan 2011 na 25 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 34.2/km a cikin 2016.
== Fitattun mutane ==
* Bob Bourne, ƙwararren ƙwararren ƙwallon ƙwallon kankara mai ritaya, ya taka leda a cikin NHL tsakanin 1974 da 1988.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Coleville, Saskatchewan|Coleville]]|North=[[Dodsland, Saskatchewan|Dodsland]]|Northeast=[[Plenty, Saskatchewan|Plenty]]|West=[[Kindersley, Saskatchewan|Kindersley]]|Centre=Netherhill|East=[[Stranraer, Saskatchewan|Stranraer]]|Southwest=|South=|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision13}}
dlc22vppf8rrhyxby3l9du48yyhl7rp
161756
161573
2022-07-27T07:28:20Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Netherhill''' ( yawan jama'a 2016 : 25 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Kindersley No. 290 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 13 . Kauyen yana da nisan kilomita 20 gabas da Garin Kindersley a mahadar Babbar Hanya 7 da 658 .
== Tarihi ==
An haɗa Netherhill azaman ƙauye a ranar 28 ga Afrilu, 1910.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Kanada ke gudanarwa, Netherhill yana da yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 15 daga cikin 17 jimlar gidajensu masu zaman kansu, canjin yanayi. 0% daga yawan jama'arta na 2016 na 25 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.77|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 32.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Netherhill ya ƙididdige yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 12 daga cikin 14 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 0% ya canza daga yawan 2011 na 25 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 34.2/km a cikin 2016.
== Fitattun mutane ==
* Bob Bourne, ƙwararren ƙwararren ƙwallon ƙwallon kankara mai ritaya, ya taka leda a cikin NHL tsakanin 1974 da 1988.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Coleville, Saskatchewan|Coleville]]|North=[[Dodsland, Saskatchewan|Dodsland]]|Northeast=[[Plenty, Saskatchewan|Plenty]]|West=[[Kindersley, Saskatchewan|Kindersley]]|Centre=Netherhill|East=[[Stranraer, Saskatchewan|Stranraer]]|Southwest=|South=|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision13}}
1cyvscajfsrctoqklcudw5uuk21xe1w
Ernfold
0
34609
161577
2022-07-26T16:51:03Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092543561|Ernfold]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Ernfold|official_name=Village of Ernfold|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=CAN SK Morse#Saskatchewan|pushpin_map_caption=|coordinates={{coord|50.448|-106.892|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Morse No. 165, Saskatchewan|Morse No. 165]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=Ernfold Village Council<ref>[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1954 Ernfold Village Council]</ref>|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Christine Bauck|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Mark Wilson|leader_title3=[[Legislative Assembly of Saskatchewan|MLA]]|leader_name3={{MLA Lumsden}}|leader_title4=[[House of Commons of Canada|MP]]|leader_name4={{MP Cypress Hills}}|established_title=Post office Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=1.19|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=15|population_density_km2=12.6|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0H 3C0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|1}}<br/>{{jct|state=SK|Hwy|19}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian Pacific Railway]]|website=|footnotes=<ref>{{Citation
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=2006-10-06
}}</ref><ref>{{Citation|last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |archive-date=November 21, 2008 }}</ref><ref>{{Citation|last=Canadian Textiles Institute.|title=CTI Determine your provincial constituency|year=2005|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm|archive-date=2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation
|last = Commissioner of Canada Elections
|first = Chief Electoral Officer of Canada
|title = Elections Canada On-line
|year = 2005
|url = http://www.elections.ca/home.asp
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date = 2007-04-21
}}</ref>}}
'''Ernfold''' ( yawan jama'a na 2016 : 15 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Morse No. 165 da Sashen Ƙidaya Na 7 . Da farko yana kusa da ainihin babbar hanyar hanya biyu, ƙauyen an rufe shi da hanyoyin adawar babbar hanyar Trans-Canada a cikin 1973. Domin kaucewa halakar ƙauyen an karkatar da titin gabas na babbar hanyar Trans-Canada kusan 3. kilomita kudu da ƙauyen, ya bar ƙauyen sandwiched tsakanin Trans-Canada.
Yawan mutanen kauyen ya kai kusan mutane 300.
== Tarihi ==
An haɗa Ernfold azaman ƙauye a ranar 4 ga Disamba, 1912.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Ernfold yana da yawan jama'a 20 da ke zaune a cikin 10 daga cikin 12 na yawan gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 33.3% daga yawan jama'arta na 2016 na 15 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.29|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 15.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Ernfold ya ƙididdige yawan jama'a 15 da ke zaune a cikin 8 daga cikin 13 jimlar gidaje masu zaman kansu, a -100% canza daga 2011 yawan 30 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.19|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 12.6/km a cikin 2016.
== Wuraren gado ==
Na farko kuma mafi mahimmancin wurin tarihin tarihi a Ernfold shine 80 km alamar. Makarantar [https://www.historicplaces.ca/en/rep-reg/place-lieu.aspx?id=5555 Ernfold bulo] ce mai kyan gani, -Labarin Jojiyanci Tsarin Farfaɗo da Gina a 1919. Ginin ya kasance wani muhimmin bangare na al'umma a matsayin makaranta har sai da aka rufe a 1972. Daga nan aka yi amfani da ita azaman cocin Baptist na ɗan gajeren lokaci har sai da cocin ya rufe a 1989.
Gidan makarantar ya kasance sanannen alamar ƙasa tare da hasumiya mai kararrawa da sigar daidaitacce, ga masu wucewa ta ƙauyen, suna tuƙi zuwa yamma akan babbar hanyar Trans-Canada.
Ranar 6 ga Mayu, 1990 ƙauyen Ernfold ya wuce ( Blaw No. 90-1), yana sanya ginin a kan Rijistar Kanadiya na Wuraren Tarihi a matsayin Kayayyakin Gado na Municipal . <ref>[http://www.historicplaces.ca/en/rep-reg/place-lieu.aspx?id=5555 Ernfold School] - [[Canadian Register of Historic Places]]</ref>
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Calderbank, Saskatchewan|Calderbank]]|Northeast=|West=[[Morse, Saskatchewan|Morse]]|Centre=Ernfold|East=[[Chaplin, Saskatchewan|Chaplin]]|Southwest=|South=[[Hodgeville, Saskatchewan|Hodgeville]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision7}}{{Authority control}}{{Coord|50.448|N|106.892|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|50.448|N|106.892|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
ftwc47pvjiq96s6x6y7vjzr1zs14xhq
161757
161577
2022-07-27T07:28:31Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Ernfold''' ( yawan jama'a na 2016 : 15 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Morse No. 165 da Sashen Ƙidaya Na 7 . Da farko yana kusa da ainihin babbar hanyar hanya biyu, ƙauyen an rufe shi da hanyoyin adawar babbar hanyar Trans-Canada a cikin 1973. Domin kaucewa halakar ƙauyen an karkatar da titin gabas na babbar hanyar Trans-Canada kusan 3. kilomita kudu da ƙauyen, ya bar ƙauyen sandwiched tsakanin Trans-Canada.
Yawan mutanen kauyen ya kai kusan mutane 300.
== Tarihi ==
An haɗa Ernfold azaman ƙauye a ranar 4 ga Disamba, 1912.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Ernfold yana da yawan jama'a 20 da ke zaune a cikin 10 daga cikin 12 na yawan gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 33.3% daga yawan jama'arta na 2016 na 15 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.29|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 15.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Ernfold ya ƙididdige yawan jama'a 15 da ke zaune a cikin 8 daga cikin 13 jimlar gidaje masu zaman kansu, a -100% canza daga 2011 yawan 30 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.19|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 12.6/km a cikin 2016.
== Wuraren gado ==
Na farko kuma mafi mahimmancin wurin tarihin tarihi a Ernfold shine 80 km alamar. Makarantar [https://www.historicplaces.ca/en/rep-reg/place-lieu.aspx?id=5555 Ernfold bulo] ce mai kyan gani, -Labarin Jojiyanci Tsarin Farfaɗo da Gina a 1919. Ginin ya kasance wani muhimmin bangare na al'umma a matsayin makaranta har sai da aka rufe a 1972. Daga nan aka yi amfani da ita azaman cocin Baptist na ɗan gajeren lokaci har sai da cocin ya rufe a 1989.
Gidan makarantar ya kasance sanannen alamar ƙasa tare da hasumiya mai kararrawa da sigar daidaitacce, ga masu wucewa ta ƙauyen, suna tuƙi zuwa yamma akan babbar hanyar Trans-Canada.
Ranar 6 ga Mayu, 1990 ƙauyen Ernfold ya wuce ( Blaw No. 90-1), yana sanya ginin a kan Rijistar Kanadiya na Wuraren Tarihi a matsayin Kayayyakin Gado na Municipal . <ref>[http://www.historicplaces.ca/en/rep-reg/place-lieu.aspx?id=5555 Ernfold School] - [[Canadian Register of Historic Places]]</ref>
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Calderbank, Saskatchewan|Calderbank]]|Northeast=|West=[[Morse, Saskatchewan|Morse]]|Centre=Ernfold|East=[[Chaplin, Saskatchewan|Chaplin]]|Southwest=|South=[[Hodgeville, Saskatchewan|Hodgeville]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision7}}{{Authority control}}{{Coord|50.448|N|106.892|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|50.448|N|106.892|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
a3abg7fj3e9ozp9zc0bmtnimnfdvtgx
Rural Municipality of Wilton No. 472
0
34610
161581
2022-07-26T16:54:11Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082607394|Rural Municipality of Wilton No. 472]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Wilton No. 472|official_name=Rural Municipality of Wilton No. 472|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=Wilton RM Sign.JPG|image_caption=Welcome sign|imagesize=200|image_map={{Location map+ |CAN SK Wilton
|caption =
|float = center
|places =
{{Location map~ |CAN SK Wilton
|label = '''[[Lloydminster]]'''
|mark = Western Canada Map Assets City.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = right
|lat_deg = 53.26
|lon_deg = -110}}
{{Location map~ |CAN SK Wilton
|label = [[Lashburn, Saskatchewan|'''Lashburn''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 6
|position = left
|lat_deg = 53.124
|lon_deg = -109.613}}
{{Location map~ |CAN SK Wilton
|label = [[Marshall, Saskatchewan|Marshall]]
|mark = Western Canada Map Assets Village.svg
|marksize = 6
|position = left
|lat_deg = 53.189
|lon_deg = -109.772}}
{{Location map~ |CAN SK Wilton
|label = [[Lone Rock, Saskatchewan|Lone Rock]]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = top
|lat_deg = 53.05
|lon_deg = -109.878889}}
}}|image_map1=SK RM 472 Wilton.svg|mapsize1=200|map_caption1=Location of the RM of Wilton No. 472 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 17, Saskatchewan|17]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 6|6]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2594 | title=Municipality Details: RM of Wilton No. 472 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Glen Dow|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Wilton No. 472 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Darren Elder|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Marshall, Saskatchewan|Marshall]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 13, 1909|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=1041.27 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=1629 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=1.6|timezone=[[Mountain Standard Time|MST]]|timezone_DST=[[Mountain Standard Time|MST]]|coordinates={{coord|53.047|N|109.809|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website={{official|http://www.rmwilton.ca/}}|footnotes=}}
Karamar Hukumar '''Wilton No. 472''' ( yawan 2016 : 1,629 ) birni ne na karkara (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin I ƙidayar jama'a na 17 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt44" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHA" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> na 6 . Tana cikin yammacin tsakiyar lardin.
== Tarihi ==
An haɗa RM na Wilton No. 472 a matsayin gundumar karkara a ranar 13 ga Disamba, 1909.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Wilton No. 472 yana da yawan jama'a 1,473 da ke zaune a cikin 539 daga cikin 595 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -9.6% daga yawanta na 2016 na 1,629 . Tare da fili mai girman {{Convert|1022.9|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 1.4/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Wilton No. 472 ya ƙididdige yawan jama'a na 1,629 da ke zaune a cikin 589 na jimlar 646 na gidaje masu zaman kansu, a 9% ya canza daga yawan 2011 na 1,494 . Tare da fili na {{Convert|1041.27|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 1.6/km a cikin 2016.
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Waɗannan ƙananan hukumomin birni suna kewaye da ko kusa da RM.
; Garuruwa
* Lloydminster
; Garuruwa
* Lashburn
; Kauyuka
* Marshall
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Kauyuka masu tsari
* Lone Rock
== Gwamnati ==
RM na Wilton No. 472 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalissar ƙaramar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa wanda ke yin taro a ranar Alhamis na uku na kowane wata. Reve na RM shine Glen Dow yayin da mai kula da shi Darren Elder. Ofishin RM yana cikin Marshall.
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.rmwilton.ca/}}
{{Geographic location|Centre=Rural Municipality of Wilton No. 472|Northwest=[[Lloydminster|City of Lloydminster]]|North=[[Rural Municipality of Britannia No. 502]]|Northeast=|East=[[Rural Municipality of Eldon No. 471]]|Southeast=|South=[[Rural Municipality of Manitou Lake No. 442]]|Southwest=[[Municipal District of Wainwright No. 61]], [[Alberta]]|West=[[County of Vermilion River]], [[Alberta]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision17}}
1r9f6ux9brp3xy2wf7fejwtlw6nlrgd
Mistusinne
0
34611
161582
2022-07-26T16:58:25Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1079666058|Mistusinne]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Mistusinne|official_name=Resort Village of Mistusinne|settlement_type=[[List of resort villages in Saskatchewan|Resort village]]|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=|mapsize=200|map_caption=|pushpin_map=Saskatchewan <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 7, Saskatchewan|7]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Maple Bush No. 224|RM of Maple Bush No. 224]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDS/>|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Lloyd Montgomery|leader_title1=Governing body|leader_name1=Resort Village Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=|leader_title3=Clerk|leader_name3=Leeanne Hurlburt|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]]<ref name=Incorporation/>|established_date2=August 1, 1980|established_title3=|established_date3=|established_title4=|established_date4=|established_title5=|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=1.49 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=77 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=51.7|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|51.065|N|106.526|W|region:CA-SK|display=inline,title}}<ref>{{cite web | url=https://www.nrcan.gc.ca/earth-sciences/geography/download-geographical-names-data/9245 | title=Download Geographical Names Data: Files to download by province and territory (Saskatchewan, CSV) | publisher=[[Government of Canada]] | date=April 8, 2020 | access-date=May 29, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 19|Highway 19]]|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=[[Canadian Pacific Railway]] (abandoned)|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=[[Gordon McKenzie Arm]] of the [[South Saskatchewan River]]|website={{official|http://www.mistusinne.com}}|footnotes=}}
'''Mistusinne''' ( yawan jama'a 2016 : 77 ) ƙauyen wurin shakatawa ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Sashin ƙidayar jama'a mai lamba 7 . Yana kan gabar Gordon McKenzie Arm na Kudancin Saskatchewan River a cikin Karamar Hukumar Maple Bush No. 224 .
== HTarihi ==
Sunan ƙauyen wurin shakatawa ya samo asali ne daga kalmar Plains Cree ''mistasiniy'' ko ''mistaseni'' (ma'anar "babban dutse"), wanda ke nufin ɓarkewar glacial mai nauyin tan 400 wanda yayi kama da bison barci. Ya taɓa hutawa a cikin kwarin Qu'Appelle kuma ya zama wurin taro mai tsarki ga mutanen Cree da Assiniboine . kafin a gina Lake Diefenbaker . A lokacin aikin dam na Kogin Saskatchewan ta Kudu, matsalar ta kasance a cikin hanyar ambaliyar sabon tafki wanda zai zama tafkin Diefenbaker . A cikin 1966, Hukumar Kula da Gyaran Farmakin Prairie ta sa dutsen ya fashe da bama-bamai, duk da kokarin da kungiyoyi ke yi na ceto shi. An yi amfani da guntun dutsen a cikin abubuwan tarihi na Babban Poundmaker da kuma abin tunawa ga dutsen kanta a cikin Elbow . An samo manyan gutsuttsura a ƙarƙashin ruwan tafkin a cikin 2014.
Mistusinne an haɗa shi azaman ƙauyen wurin shakatawa a ranar 1 ga Agusta, 1980.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Mistusinne tana da yawan jama'a 118 da ke zaune a cikin 56 daga cikin jimlar gidaje masu zaman kansu 244 . 53.2% daga yawan jama'arta na 2016 na 77 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.92|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 61.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016 da Statistics Kanada ta gudanar, ƙauyen Resort na Mistusinne ya ƙididdige yawan jama'a 77 da ke zaune a cikin 38 daga cikin 244 na gidaje masu zaman kansu. 16.7% ya canza daga yawan 2011 na 66 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.49|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 51.7/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
Lardin Lardin Douglas ya shimfiɗa daga al'umma zuwa Dam ɗin Kogin Qu'Appelle . Yana da {{Convert|8|km|mi}} kudu da Kauyen Elbow akan Babbar Hanya 19 . Al'umman suna hidima azaman koma baya na bazara wanda ya ƙunshi ɗakuna da yawa da filin wasan golf, tare da kallon tafkin Diefenbaker. Dole ne a sake gina wani ɓangare na filin wasan golf da ke bakin gaɓar lokacin da ruwan tafkin Diefenbaker ya tashi a cikin 1998 kuma ya rushe gaɓar .
== Gwamnati ==
Ƙauyen Resort na Mistusinne yana ƙarƙashin zaɓaɓɓun majalisar karamar hukuma da kuma magatakarda da aka nada wanda ke yin taro a ranar Asabar ta uku na kowane wata. Magajin gari shine Lloyd Montgomery kuma magatakarda shine . <ref name="MDS" />
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin gundumomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
* Jerin sunayen wuri a Kanada na Asalin Yan Asalin
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.mistusinne.com}}
{{Geographic location|North=[[Elbow, Saskatchewan|Elbow]]|Northwest=|Northeast=[[Davidson, Saskatchewan|Davidson]]|West=[[Lake Diefenbaker]]|Center=Mistusinne|South=[[Douglas Provincial Park]]|Southwest=[[Qu'Appelle River Dam]]|Southeast=|East=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|resortvillages=yes}}{{SKDivision7}}
njknwg77vjjj6cit6vsftuxe85jbruk
Spalding, Saskatchewan
0
34612
161583
2022-07-26T17:00:58Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1099660459|Spalding, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||official_name=Spalding|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English, it's Pig Latin -->|nickname=|settlement_type=Village|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Spalding No. 368|Spalding]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=Mayor|leader_name=Norman Foushe|leader_title1=Administrator|leader_name1=Cathy Holt|leader_title2=Councillor|leader_name2=Perry Eggerman <br />Richelle Beaudry <br /> Matt Woloshyn <br /> Robert Jessup|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Post office|established_date=1906-12-0|established_title2=Incorporated (village)|established_date2=1924|established_title3=Incorporated (town)|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=|population_footnotes=|population_note=|population_total=|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=National Population Rank (Out of 5,008)|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|52|19|45|N|104|29|45|W|region:CA-SK_source:http://www4.rncan.gc.ca/search-place-names/unique/HAJAV|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0K 4C0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 5|Highway 6]] <br /> [[Saskatchewan Highway 756|Highway 756]]|blank1_name=Waterways|blank1_info=|website=|footnotes=<ref>{{Citation
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
}}</ref><ref>{{Citation
| last =Government of Saskatchewan
| first =MRD Home
| title = Municipal Directory System
| url =http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
}}</ref><ref>{{Citation
| last =Commissioner of Canada Elections
| first =Chief Electoral Officer of Canada
| title =Elections Canada On-line
| year =2005
| url =http://www.elections.ca/home.asp
}}</ref>}}
'''Spalding''' ( yawan jama'a 2016 : 244 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Spalding Lamba 368 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 14 . Ana kiran shi bayan Spalding, Lincolnshire, wurin haifuwar matar ma'aikacin gidan waya na farko don Spalding. Tattalin arzikin gida ya mamaye noma.
== Tarihi ==
An haɗa Spalding azaman ƙauye a ranar 11 ga Maris, 1924.
Garin yana da kaddarorin gado na birni guda biyu:
* Gidan zama your na Reynold Rapp gini ne na birni wanda aka keɓe na tarihi. Wannan kadarar wani gida ne mai hawa biyu na itace wanda aka gina a shekarar 1926. A cikin 1948, Reynold Rapp da iyalinsa sun koma gida. Ya yi aiki a matsayin mai kula da gari daga 1950 zuwa 1957 kuma a matsayin dan majalisa daga 1958 zuwa 1968. An ba da kyautar ga al'umma a cikin 1971 don zama gidan kayan tarihi na Reynold Rapp, wanda John Diefenbaker ya buɗe a cikin 1972.
* ''Majami'ar Spalding United coci'' ce mai tarihi da aka gina a cikin 1926. Zane yana amfani da Gothic Revival da Tudor Revival abubuwa.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Spalding tana da yawan jama'a 213 da ke zaune a cikin 107 daga cikin 135 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -12.7% daga yawan 2016 na 244 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.19|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 179.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Spalding ya ƙididdige yawan jama'a 244 da ke zaune a cikin 112 daga cikin 152 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 0.8% ya canza daga yawan 2011 na 242 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.18|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 206.8/km a cikin 2016.
== Fitattun mutane ==
* Spalding shine wurin haifuwar 'yar wasan kwaikwayo Kari Matchett .
* Spalding shine wurin haifuwar marubucin Paul Yee .
* Spalding shine wurin haifuwar mawaƙin gargajiya/operatic bass-baritone Nathan Berg .
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision14}}
5ce7t60itu9n0vcjxls7v830qc1hg03
161755
161583
2022-07-27T07:28:05Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Spalding''' ( yawan jama'a 2016 : 244 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Spalding Lamba 368 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 14 . Ana kiran shi bayan Spalding, Lincolnshire, wurin haifuwar matar ma'aikacin gidan waya na farko don Spalding. Tattalin arzikin gida ya mamaye noma.
== Tarihi ==
An haɗa Spalding azaman ƙauye a ranar 11 ga Maris, 1924.
Garin yana da kaddarorin gado na birni guda biyu:
* Gidan zama your na Reynold Rapp gini ne na birni wanda aka keɓe na tarihi. Wannan kadarar wani gida ne mai hawa biyu na itace wanda aka gina a shekarar 1926. A cikin 1948, Reynold Rapp da iyalinsa sun koma gida. Ya yi aiki a matsayin mai kula da gari daga 1950 zuwa 1957 kuma a matsayin dan majalisa daga 1958 zuwa 1968. An ba da kyautar ga al'umma a cikin 1971 don zama gidan kayan tarihi na Reynold Rapp, wanda John Diefenbaker ya buɗe a cikin 1972.
* ''Majami'ar Spalding United coci'' ce mai tarihi da aka gina a cikin 1926. Zane yana amfani da Gothic Revival da Tudor Revival abubuwa.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Spalding tana da yawan jama'a 213 da ke zaune a cikin 107 daga cikin 135 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -12.7% daga yawan 2016 na 244 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.19|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 179.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Spalding ya ƙididdige yawan jama'a 244 da ke zaune a cikin 112 daga cikin 152 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 0.8% ya canza daga yawan 2011 na 242 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.18|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 206.8/km a cikin 2016.
== Fitattun mutane ==
* Spalding shine wurin haifuwar 'yar wasan kwaikwayo Kari Matchett .
* Spalding shine wurin haifuwar marubucin Paul Yee .
* Spalding shine wurin haifuwar mawaƙin gargajiya/operatic bass-baritone Nathan Berg .
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision14}}
rv0ny76jdtb23k6tbzdhx4rwswopqi1
Glen Harbour
0
34613
161586
2022-07-26T17:02:56Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1079665202|Glen Harbour]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Glen Harbour|official_name=Resort Village of Glen Harbour|settlement_type=[[List of resort villages in Saskatchewan|Resort village]]|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=|mapsize=200|map_caption=|pushpin_map=Saskatchewan <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 6, Saskatchewan|6]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of McKillop No. 220|RM of McKillop No. 220]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDS/>|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Tim Selinger|leader_title1=Governing body|leader_name1=Resort Village Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Barbara Griffin|leader_title3=Clerk|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]]<ref name=Incorporation/>|established_date2=July 1, 1986|established_title3=|established_date3=|established_title4=|established_date4=|established_title5=|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=0.35 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=67 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=191.4|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|50.889|N|105.094|W|region:CA-SK|display=inline,title}}<ref>{{cite web | url=https://www.nrcan.gc.ca/earth-sciences/geography/download-geographical-names-data/9245 | title=Download Geographical Names Data: Files to download by province and territory (Saskatchewan, CSV) | publisher=[[Government of Canada]] | date=April 8, 2020 | access-date=May 29, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=[[Last Mountain Lake]]|website={{official|http://www.resortvillageofglenharbour.ca/}}|footnotes=}}
'''Glen Harbor''' ( yawan jama'a 2016 : 67 ) ƙauyen wurin shakatawa ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Sashin Ƙididdiga na 6 . Yana kan gabar tafkin Dutsen Ƙarshe a cikin Karamar Hukumar McKillop No. 220 .
== Tarihi ==
An haɗa Glen Harbor azaman ƙauyen shakatawa a ranar 1 ga Yuli, 1986.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Glen Harbor tana da yawan jama'a 91 da ke zaune a cikin 52 daga cikin jimlar gidaje 122 masu zaman kansu, canjin yanayi. 35.8% daga yawan jama'arta na 2016 na 67 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.35|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 260.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Statistics Canada ta gudanar, ƙauyen Resort na Glen Harbor ya ƙididdige yawan jama'a 67 da ke zaune a cikin 36 daga cikin 77 na gidaje masu zaman kansu. 3.1% ya canza daga yawan 2011 na 65 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.35|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 191.4/km a cikin 2016.
== Gwamnati ==
Ƙauyen Resort na Glen Harbor yana ƙarƙashin zaɓaɓɓen majalisar karamar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa. Magajin gari shine Tim Selinger kuma mai kula da shi Barbara Griffin. <ref name="MDS" />
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin gundumomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
== Magana ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.resortvillageofglenharbour.ca/}}
{{Subdivisions of Saskatchewan|resortvillages=yes}}{{SKDivision6}}
jy5ceqm8p8j9ka76oj4zzpkx4ug5ej2
Wapella, Saskatchewan
0
34614
161590
2022-07-26T17:05:12Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1080594026|Wapella, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||official_name=Town of Wapella|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[Town]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 5, Saskatchewan|5]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Martin No. 122, Saskatchewan|Martin]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Sandy Hintz|leader_title1=[[Town Administrator]]|leader_name1=|leader_title2=Governing body|leader_name2=[http://www.municipal.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=2&mun=2273 Wapella Town Council]|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=|established_date=|established_title2=|established_date2=|established_title3=|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=838.836|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2001|population_footnotes=|population_note=|population_total=354|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|50.251083|-101.978966|region:CA-SK|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=587|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0G 4Z0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway|Highway]]|blank1_name=Waterways|blank1_info=|website=|footnotes=<ref>{{Citation
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
}}</ref><ref>{{Citation|last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |archive-date=November 21, 2008 }}</ref><ref>{{Citation
| last =Canadian Textiles Institute.
| title =CTI Determine your provincial constituency
| year =2005
| url =http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
}}</ref><ref>{{Citation
| last =Commissioner of Canada Elections
| first =Chief Electoral Officer of Canada
| title =Elections Canada On-line
| year =2005
| url =http://www.elections.ca/home.asp
}}</ref>}}
'''Wapella''' gari ne mai lamba 354 dake arewa maso yamma da Moosomin akan babbar hanyar Trans-Canada .
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Wapella tana da yawan jama'a 278 da ke zaune a cikin 117 daga cikin 143 na gidaje masu zaman kansu, canjin -14.7% daga yawanta na 2016 na 326 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.63|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 105.7/km a cikin 2021.
== Fitattun mutane ==
* Brett Clark - ƙwararren ɗan wasan hockey a cikin NHL. Ya taka leda a cikin shirin ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙasar Kanada, da kuma na Montreal Canadiens, Atlanta Thrashers, Colorado Avalanche, Tampa Bay Lightning da ikon ikon mallakar daji na Minnesota .
* Bud Holloway, ƙwararren ɗan wasan hockey. A halin yanzu yana wasa (lokacin 2015/2016) don St. John's IceCaps a cikin AHL. Ya taba bugawa SC Bern a cikin National League A, shine babban matakin tsarin wasan hockey na Swiss, don Skellefteå AIK a cikin SHL da kuma Sarakunan Manchester, alaƙar AHL na Sarakunan Los Angeles.
* Cyril Edel Leonoff jikan Edel Brotman ne, magidanci kuma rabbi na Wapella, Saskatchewan, yankin gonaki, 1889–1906. <ref>''Cyril E. Leonoff fonds'', Jewish Historical Society of British Columbia </ref>
== Yanayi ==
{{Weather box}}
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin sunayen wuri a Kanada na Asalin Yan Asalin
* Jerin garuruwa a cikin Saskatchewan
== Bayanan kafa ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Esterhazy, Saskatchewan|Esterhazy]]|Northeast=|West=[[Whitewood, Saskatchewan|Whitewood]]|Centre=Wapella|East=[[Moosomin, Saskatchewan|Moosomin]]|Southwest=|South=[[Kelso, Saskatchewan|Kelso]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|towns=yes}}{{SKDivision5}}
q7grwii95xwlt4xddxmw5npw8vibbn7
161754
161590
2022-07-27T07:27:54Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Wapella''' gari ne mai lamba 354 dake arewa maso yamma da Moosomin akan babbar hanyar Trans-Canada .
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Wapella tana da yawan jama'a 278 da ke zaune a cikin 117 daga cikin 143 na gidaje masu zaman kansu, canjin -14.7% daga yawanta na 2016 na 326 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|2.63|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 105.7/km a cikin 2021.
== Fitattun mutane ==
* Brett Clark - ƙwararren ɗan wasan hockey a cikin NHL. Ya taka leda a cikin shirin ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta ƙasar Kanada, da kuma na Montreal Canadiens, Atlanta Thrashers, Colorado Avalanche, Tampa Bay Lightning da ikon ikon mallakar daji na Minnesota .
* Bud Holloway, ƙwararren ɗan wasan hockey. A halin yanzu yana wasa (lokacin 2015/2016) don St. John's IceCaps a cikin AHL. Ya taba bugawa SC Bern a cikin National League A, shine babban matakin tsarin wasan hockey na Swiss, don Skellefteå AIK a cikin SHL da kuma Sarakunan Manchester, alaƙar AHL na Sarakunan Los Angeles.
* Cyril Edel Leonoff jikan Edel Brotman ne, magidanci kuma rabbi na Wapella, Saskatchewan, yankin gonaki, 1889–1906. <ref>''Cyril E. Leonoff fonds'', Jewish Historical Society of British Columbia </ref>
== Yanayi ==
{{Weather box}}
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin sunayen wuri a Kanada na Asalin Yan Asalin
* Jerin garuruwa a cikin Saskatchewan
== Bayanan kafa ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=[[Esterhazy, Saskatchewan|Esterhazy]]|Northeast=|West=[[Whitewood, Saskatchewan|Whitewood]]|Centre=Wapella|East=[[Moosomin, Saskatchewan|Moosomin]]|Southwest=|South=[[Kelso, Saskatchewan|Kelso]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|towns=yes}}{{SKDivision5}}
e3mxz8vb9tmpdugyxpqmlc7l4rtdm2k
Rural Municipality of Morse No. 165
0
34615
161592
2022-07-26T17:08:48Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082603323|Rural Municipality of Morse No. 165]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Morse No. 165|official_name=Rural Municipality of Morse No. 165|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map={{Location map+ |CAN SK Morse
|caption =
|float = center
|places =
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Morse, Saskatchewan|'''Morse''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.4137
|lon_deg = -107.0388}}
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Herbert, Saskatchewan|'''Herbert''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.4265
|lon_deg = -107.2193}}
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Ernfold, Saskatchewan|Ernfold]]
|mark = Western Canada Map Assets Village.svg
|marksize = 6
|position = left
|lat_deg = 50.4467
|lon_deg = -106.8945}}
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Gouldtown, Saskatchewan|Gouldtown]]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = right
|lat_deg = 50.6104
|lon_deg = -107.2187}}
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Glen Kerr, Saskatchewan|Glen<br>Kerr]]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = left
|lat_deg = 50.6013
|lon_deg = -107.0133}}
{{Location map~ |CAN SK Morse
|label = [[Calderbank, Saskatchewan|Calderbank]]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = left
|lat_deg = 50.6185
|lon_deg = -106.8587}}
}}|image_map1=SK RM 165 Morse.svg|mapsize1=200|map_caption1=Location of the RM of Morse No. 165 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 7, Saskatchewan|7]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 3|3]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2493 | title=Municipality Details: RM of Morse No. 165 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Bruce Gall|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Morse No. 165 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Mark Wilson|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Morse, Saskatchewan|Morse]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 11, 1911|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=1244.38 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=427 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=0.3|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|50.679|N|107.097|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website=|footnotes=}}
Karamar Hukumar '''Morse No. 165''' ( yawan 2016 : 427 ) gundumar karkara ce (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 7 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt48" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> No. 3 . Tana cikin yankin kudu maso yamma na lardin.
== Tarihi ==
RM na Morse No. 165 an haɗa shi azaman gundumar karkara a ranar 11 ga Disamba, 1911.
== Geography ==
Lake Reed yana cikin RM.
=== Al'ummomi da yankuna ===
Gundumomin birni masu zuwa suna kewaye da RM.
; Garuruwa
* Herbert
* Morse
; Kauyuka
* [[Ernfold]]
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Yankuna
* Calderbank
* Log Valley
* Glen Kerr
* Guldtown
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Morse No. 165 yana da yawan jama'a 396 da ke zaune a cikin 128 na jimlar 151 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -7.3% daga yawan jama'arta na 2016 na 427 . Tare da fadin {{Convert|1232.65|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Morse No. 165 ya ƙididdige yawan jama'a na 427 da ke zaune a cikin 134 daga cikin 160 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 6.5% ya canza daga yawan 2011 na 401 . Tare da fili mai girman {{Convert|1244.38|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.3/km a cikin 2016.
== Gwamnati ==
RM na Morse A'a. 165 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓen majalisa na gundumomi da kuma naɗaɗɗen mai gudanarwa wanda ke haɗuwa a ranar Talata na biyu na kowane wata. Reve na RM shine Bruce Gall yayin da mai gudanarwa shine Mark Wilson. Ofishin RM yana cikin Morse.
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision7}}
qv85dy0qh6sotenw9mwtu2717wif2ol
Frontier, Saskatchewan
0
34616
161594
2022-07-26T17:16:25Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082050076|Frontier, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Frontier|official_name=Village of Frontier|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=Frontier Saskatchewan Wheat Pool.JPG|imagesize=|image_caption=Ex. Saskatchewan Wheat Pool|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=CAN SK Frontier#Saskatchewan|pushpin_map_caption=|coordinates={{coord|49.199738|-108.56703|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Southwest|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Frontier No. 19|Frontier]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1974 Frontier Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Brady Berg|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Barb Webber|leader_title3=[[Legislative Assembly of Saskatchewan|MLA]]|leader_name3={{MLA Cypress Hills}}|leader_title4=[[House of Commons of Canada|MP]]|leader_name4={{MP Cypress Hills}}|established_title=Post office Founded|established_date=1917|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.93|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_note=|population_total=372|population_density_km2=399.5|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0N 0W0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|18}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Great Western Railway (Saskatchewan)|Great Western Railway]]|website=[http://www.villageoffrontier.com/ Village of Frontier]|footnotes=<ref name="post">{{Cite web
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
| access-date =2014-04-22
| archive-date =25 December 2018
| archive-url =https://web.archive.org/web/20181225085555/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php%0A
| url-status =dead
}}</ref><ref>{{Cite web
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|access-date=2014-04-22
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|archive-date=15 January 2016
|df=dmy
}}</ref>}}
'''Frentier''' ( shekarar 2016 : 372 ) wani ƙauye ne a cikin lardin Saskatchewan a cikin garin karkara na gaba na gaba A'a. 19 da kuma ƙididdigar ƙidaya ba. 4 Frontier yana kan Babbar Hanya 18 kuma Filin jirgin saman Frontier yana aiki (3.7 km) kudu da ƙauyen.
== Tarihi ==
An kafa ofishin gidan waya na Frontier a cikin 1917. Frontier an haɗa shi azaman ƙauye ranar 10 ga Yuli, 1930.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Frontier yana da yawan jama'a 364 da ke zaune a cikin 152 daga cikin 180 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -2.2% daga yawanta na 2016 na 372 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|1.05|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 346.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Frontier ya ƙididdige yawan jama'a 372 da ke zaune a cikin 159 daga cikin 186 na gidaje masu zaman kansu. 5.6% ya canza daga yawan 2011 na 351 . Tare da yanki na {{Convert|0.93|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 400.0/km a cikin 2016.
== Yanayi ==
{{Weather box}}
== Abubuwan jan hankali ==
* Frontier & District Golf Course, wuri mai ramuka 9 dake cikin Frontier, yana fasalta dukkan alamun golf na Saskatchewan.
* Grasslands National Park, ɗaya daga cikin sabbin wuraren shakatawa na ƙasar Kanada, yana kudancin Saskatchewan kusa da iyakar [[Montana]] .
* Cypress Hills Interprovincial Park, wurin shakatawa na tsaka-tsakin larduna da ke kan iyakar Alberta -Saskatchewan ta kudu, kudu maso gabas da Hat ɗin Magunguna . Ita ce kawai wurin shakatawa na lardunan Kanada.
== Ilimi ==
[https://web.archive.org/web/20071118184704/http://schools.chinooksd.ca/frontier/ Makarantar Frontier] tana ba da Kindergarten har zuwa aji 12 kuma tana cikin Sashen [https://www.chinooksd.ca/ Makarantar Chinook] .
== Fitattun mutane ==
* Rhett Warrener, dan wasan NHL
* Braydon Coburn, dan wasan NHL
* David L. Anderson, tsohon dan majalisa mai ra'ayin mazan jiya
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
* Canada Flight Supplement. Effective 0901Z 16 July 2020 to 0901Z 10 September 2020.
{{Geographic location|Northwest=[[Robsart, Saskatchewan|Robsart]] <br> [[Eastend, Saskatchewan|Eastend]] <br> [[Cypress Hills Interprovincial Park]]|North=[[Dollard, Saskatchewan|Dollard]] <br> [[Carmichael, Saskatchewan|Carmichael]]|Northeast=[[Shaunavon, Saskatchewan|Shaunavon]] <br> [[Admiral, Saskatchewan|Admiral]]|West=[[Claydon, Saskatchewan|Claydon]] <br> [[Alberta]]|Centre=Frontier|East=[[Climax, Saskatchewan|Climax]] <br> [[Bracken, Saskatchewan|Bracken]] <br> [[Orkney, Saskatchewan|Orkney]]|Southwest=|South=[[Harlem, Montana]]|Southeast=[[Grasslands National Park]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision4}}{{Authority control}}{{Coord|49.199|N|108.567|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|49.199|N|108.567|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
91dzfmvzayg8cz5qvua0t3ddlcv512t
161762
161594
2022-07-27T07:30:44Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Frontier''' (yawan jama'a a shekarar 2016 : 372) wani ƙauye ne a cikin lardin Saskatchewan a cikin garin karkara na gaba na gaba A'a. 19 da kuma ƙididdigar ƙidaya ba. 4 Frontier yana kan Babbar Hanya 18 kuma Filin jirgin saman Frontier yana aiki (3.7 km) kudu da ƙauyen.
== Tarihi ==
An kafa ofishin gidan waya na Frontier a cikin 1917. Frontier an haɗa shi azaman ƙauye ranar 10 ga Yuli, 1930.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Frontier yana da yawan jama'a 364 da ke zaune a cikin 152 daga cikin 180 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -2.2% daga yawanta na 2016 na 372 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|1.05|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 346.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Frontier ya ƙididdige yawan jama'a 372 da ke zaune a cikin 159 daga cikin 186 na gidaje masu zaman kansu. 5.6% ya canza daga yawan 2011 na 351 . Tare da yanki na {{Convert|0.93|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 400.0/km a cikin 2016.
== Yanayi ==
{{Weather box}}
== Abubuwan jan hankali ==
* Frontier & District Golf Course, wuri mai ramuka 9 dake cikin Frontier, yana fasalta dukkan alamun golf na Saskatchewan.
* Grasslands National Park, ɗaya daga cikin sabbin wuraren shakatawa na ƙasar Kanada, yana kudancin Saskatchewan kusa da iyakar [[Montana]] .
* Cypress Hills Interprovincial Park, wurin shakatawa na tsaka-tsakin larduna da ke kan iyakar Alberta -Saskatchewan ta kudu, kudu maso gabas da Hat ɗin Magunguna . Ita ce kawai wurin shakatawa na lardunan Kanada.
== Ilimi ==
[https://web.archive.org/web/20071118184704/http://schools.chinooksd.ca/frontier/ Makarantar Frontier] tana ba da Kindergarten har zuwa aji 12 kuma tana cikin Sashen [https://www.chinooksd.ca/ Makarantar Chinook] .
== Fitattun mutane ==
* Rhett Warrener, dan wasan NHL
* Braydon Coburn, dan wasan NHL
* David L. Anderson, tsohon dan majalisa mai ra'ayin mazan jiya
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
* Canada Flight Supplement. Effective 0901Z 16 July 2020 to 0901Z 10 September 2020.
{{Geographic location|Northwest=[[Robsart, Saskatchewan|Robsart]] <br> [[Eastend, Saskatchewan|Eastend]] <br> [[Cypress Hills Interprovincial Park]]|North=[[Dollard, Saskatchewan|Dollard]] <br> [[Carmichael, Saskatchewan|Carmichael]]|Northeast=[[Shaunavon, Saskatchewan|Shaunavon]] <br> [[Admiral, Saskatchewan|Admiral]]|West=[[Claydon, Saskatchewan|Claydon]] <br> [[Alberta]]|Centre=Frontier|East=[[Climax, Saskatchewan|Climax]] <br> [[Bracken, Saskatchewan|Bracken]] <br> [[Orkney, Saskatchewan|Orkney]]|Southwest=|South=[[Harlem, Montana]]|Southeast=[[Grasslands National Park]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision4}}{{Authority control}}{{Coord|49.199|N|108.567|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|49.199|N|108.567|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
e7vv956fxurfd05e25t0gou5iksw10b
Abbey, Saskatchewan
0
34617
161599
2022-07-26T17:21:46Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1088985663|Abbey, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Abbey|official_name=Village of Abbey|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Southwest|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 8, Saskatchewan|8]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Miry Creek No. 229, Saskatchewan|Miry Creek No. 229]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=Governing body|leader_name=Abbey Village Council<ref name=AVC>[https://www.abbey.ca/council Abbey Village Council]</ref>|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Kent Haggart<ref name=AVC/>|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Karen Paz<ref name=AVC/>|leader_title3=[[List of Canadian federal electoral districts#Saskatchewan — 14 seats|Federal Electoral District]] Kindersley [[Member of Parliament|M.P.]]|leader_name3=|leader_title4=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial Constituency]] [[Member of the Legislative Assembly|M.L.A.]]|leader_name4=|established_title=Post office founded|established_date=August 1, 1913|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] (village)|established_date2=September 2, 1913|established_title3=[[Municipal corporation|Incorporated]] (town)|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=<ref name=Abbey2021census>{{cite web|url=https://census.gc.ca/census-recensement/2021/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&SearchText=Abbey&DGUIDlist=2021A00054708048&GENDERlist=1&STATISTIClist=1&HEADERlist=0 |title=Census Profile, 2021 Census of Population Data table Abbey, Village (VL) Saskatchewan [Census subdivision]|access-date=March 8, 2022}}</ref>|area_total_km2=0.73|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=Abbey2021census/>|population_note=|population_total=100|population_density_km2=137.6|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-06:00|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|50|44|13|N|108|45|27|W|region:CA-SK|notes=<ref>{{Cite cgndb|HABJF|Abbey}}</ref>|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=2235|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0N 0A0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|32}}<br>{{jct|state=SK|Hwy|783}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=|website=|footnotes=<ref name="post office">{{Cite web
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|access-date=2014-07-15
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=2006-10-06
}}</ref><ref>{{Cite web
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|access-date=2014-07-15
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|archive-date=2016-01-15
}}</ref><ref name="federal">{{Cite web
|last=Commissioner of Canada Elections
|first=Chief Electoral Officer of Canada
|title=Elections Canada On-line
|year=2005
|url=http://www.elections.ca/home.asp
|access-date=2014-07-15
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date=2007-04-21
}}</ref>}}
'''Abbey''' ( yawan jama'a 2021 : 122 ) ƙauye ne a lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Karamar Hukumar Miry Creek No. 229 da Ƙididdigar Sashen No. 8 . Wannan ƙauyen yana yankin kudu maso yammacin lardin, arewa maso yamma da birnin Swift na yanzu . Ana yi wa Abbey hidima ta Babbar Hanya 32 kusa da Babbar Hanya 738 .
== Tarihi ==
A cikin 1910, ofishin gidan waya na farko da mazauna yankin suka yi amfani da shi shine Longworth, wanda ke cikin gidan Cassie Baldwin. <ref name="Russell">Russell, E. T. (1973), ''What's In a Name?'', Saskatoon, Saskatchewan: Western Producer Book Service, p1</ref> Asalin garin Abbey mallakar wani mutum ne mai suna DF Kennedy. A shekara ta 1913, tashar jirgin ƙasa ta Kanada (CPR) ta sayi kashi huɗu na fili daga gare shi don gina layin dogo. <ref name="Russell" /> Hukumar ta CPR ta ba Mista Kennedy martabar sanya wa al’umma suna, inda ta ba ta suna Abbey – sunan gonar Kennedy a Ireland. An haɗa Abbey azaman ƙauye a ranar Satumba 2, 1913.
=== Gidan Wuta na Abbey ===
Abbey yana da kadarorin gado ɗaya na birni akan Rajista na Wuraren Tarihi na Kanada, Gidan Wuta na Abbey. An gina shi a cikin 1919 don mayar da martani ga babbar gobara da ta yi barazana ga al'umma a watan Satumba na 1918, tashar kashe gobara wani bangare ne na haɓakawa ga kariyar wuta a Abbey. Tashar ta ci gaba da aiki har sai da aka gina sabuwar tashar kashe gobara a shekarar 1975. A halin yanzu ba a amfani da tashar, amma har yanzu ana amfani da siren da ke hasumiyar tashar don nuna alamun gaggawa a cikin al'umma.
== Wuraren shakatawa da nishaɗi ==
Abbey Golf Club filin wasan golf ne kusan 0.5 km (0.31 mi) kudu maso gabas na Abbey. An gina shi a cikin 1950 kuma hanya ce ta 35, mai ramuka 9 tare da ganyen yashi da tsayin yadi 2085.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Abbey yana da yawan jama'a 100 da ke zaune a cikin 59 daga cikin 85 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -22.5% daga yawan 2016 na 129 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 137.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Abbey ya ƙididdige yawan jama'a 129 da ke zaune a cikin 65 daga cikin 88 na gidaje masu zaman kansu. 10.9% ya canza daga yawan 2011 na 115. Tare da yanki na ƙasa na 0.77 km2 , tana da yawan yawan jama'a 167.5/km a cikin 2016.
== Geography ==
Abbey yana kudu da Kogin Saskatchewan ta Kudu da arewacin Babban Sand Hills
=== Yanayi ===
Abbey ya fuskanci yanayi mara kyau ( Köppen weather classification ''BSk'' ) tare da dogo, sanyi, bushewar hunturu da gajere, lokacin zafi. Hazo yana da ƙasa, tare da matsakaicin shekara na 316.2 mm (12.45 a), kuma yana mai da hankali a cikin watanni masu zafi.{{Weather box}}
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Cramersburg, Saskatchewan|Cramersburg]]|North=[[Eston, Saskatchewan|Eston]]|Northeast=[[White Bear, Saskatchewan|White Bear]]|West=[[Lancer, Saskatchewan|Lancer]]|Centre=Abbey|East=[[Shackleton, Saskatchewan|Shackleton]]|Southwest=[[Great Sand Hills Porovincial Ecological Reserve]]|South=[[Tompkins, Saskatchewan|Tompkins]]|Southeast=[[Gull Lake, Saskatchewan|Gull Lake]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision8}}
a763velfgulcrsuz3ncq17532c7qhk6
161763
161599
2022-07-27T07:30:56Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Abbey''' ( yawan jama'a 2021 : 122 ) ƙauye ne a lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Karamar Hukumar Miry Creek No. 229 da Ƙididdigar Sashen No. 8 . Wannan ƙauyen yana yankin kudu maso yammacin lardin, arewa maso yamma da birnin Swift na yanzu . Ana yi wa Abbey hidima ta Babbar Hanya 32 kusa da Babbar Hanya 738 .
== Tarihi ==
A cikin 1910, ofishin gidan waya na farko da mazauna yankin suka yi amfani da shi shine Longworth, wanda ke cikin gidan Cassie Baldwin. <ref name="Russell">Russell, E. T. (1973), ''What's In a Name?'', Saskatoon, Saskatchewan: Western Producer Book Service, p1</ref> Asalin garin Abbey mallakar wani mutum ne mai suna DF Kennedy. A shekara ta 1913, tashar jirgin ƙasa ta Kanada (CPR) ta sayi kashi huɗu na fili daga gare shi don gina layin dogo. <ref name="Russell" /> Hukumar ta CPR ta ba Mista Kennedy martabar sanya wa al’umma suna, inda ta ba ta suna Abbey – sunan gonar Kennedy a Ireland. An haɗa Abbey azaman ƙauye a ranar Satumba 2, 1913.
=== Gidan Wuta na Abbey ===
Abbey yana da kadarorin gado ɗaya na birni akan Rajista na Wuraren Tarihi na Kanada, Gidan Wuta na Abbey. An gina shi a cikin 1919 don mayar da martani ga babbar gobara da ta yi barazana ga al'umma a watan Satumba na 1918, tashar kashe gobara wani bangare ne na haɓakawa ga kariyar wuta a Abbey. Tashar ta ci gaba da aiki har sai da aka gina sabuwar tashar kashe gobara a shekarar 1975. A halin yanzu ba a amfani da tashar, amma har yanzu ana amfani da siren da ke hasumiyar tashar don nuna alamun gaggawa a cikin al'umma.
== Wuraren shakatawa da nishaɗi ==
Abbey Golf Club filin wasan golf ne kusan 0.5 km (0.31 mi) kudu maso gabas na Abbey. An gina shi a cikin 1950 kuma hanya ce ta 35, mai ramuka 9 tare da ganyen yashi da tsayin yadi 2085.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Abbey yana da yawan jama'a 100 da ke zaune a cikin 59 daga cikin 85 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -22.5% daga yawan 2016 na 129 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.73|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 137.0/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Abbey ya ƙididdige yawan jama'a 129 da ke zaune a cikin 65 daga cikin 88 na gidaje masu zaman kansu. 10.9% ya canza daga yawan 2011 na 115. Tare da yanki na ƙasa na 0.77 km2 , tana da yawan yawan jama'a 167.5/km a cikin 2016.
== Geography ==
Abbey yana kudu da Kogin Saskatchewan ta Kudu da arewacin Babban Sand Hills
=== Yanayi ===
Abbey ya fuskanci yanayi mara kyau ( Köppen weather classification ''BSk'' ) tare da dogo, sanyi, bushewar hunturu da gajere, lokacin zafi. Hazo yana da ƙasa, tare da matsakaicin shekara na 316.2 mm (12.45 a), kuma yana mai da hankali a cikin watanni masu zafi.{{Weather box}}
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin ƙauyuka a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Cramersburg, Saskatchewan|Cramersburg]]|North=[[Eston, Saskatchewan|Eston]]|Northeast=[[White Bear, Saskatchewan|White Bear]]|West=[[Lancer, Saskatchewan|Lancer]]|Centre=Abbey|East=[[Shackleton, Saskatchewan|Shackleton]]|Southwest=[[Great Sand Hills Porovincial Ecological Reserve]]|South=[[Tompkins, Saskatchewan|Tompkins]]|Southeast=[[Gull Lake, Saskatchewan|Gull Lake]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision8}}
bji8dlhd3z4uxtbm10vd8qhvw4y86jl
Sunbreaker Cove
0
34618
161600
2022-07-26T17:24:36Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1085737722|Sunbreaker Cove]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->|name=Sunbreaker Cove|official_name=Summer Village of Sunbreaker Cove|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of summer villages in Alberta|Summer village]]|motto=<!-- images and maps ----------->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=0388 Sv Sunbreaker Cove, Alberta Locator.svg|mapsize=|map_caption=Location in Lacombe County|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Alberta|pushpin_label_position=none<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Sunbreaker Cove in [[Alberta]]|pushpin_mapsize=220
<!-- Location ------------------>|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 8, Alberta|No. 8]]|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=<ref>{{AMOS}}</ref>|government_type=[[Municipal incorporation]]|leader_title=Mayor|leader_name=Teresa Beets|leader_title1=Governing body|leader_name1=Sunbreaker Cove Summer Village Council|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=|established_date=|established_title2=<!--Incorporated-->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=0.47|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/>|population_note=|population_total=131 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=280.8|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Mountain Time Zone|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|coordinates={{coord|52.39298|-114.19803|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=|blank_info=|blank1_name=|blank1_info=|website={{official URL}}|footnotes=}}
'''Sunbreaker Cove''' ƙauyen bazara ne a cikin Alberta, Kanada. Tana kan iyakar arewacin gabar tafkin Sylvan .
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Statistics Kanada ke gudanarwa, ƙauyen bazara na Sunbreaker Cove yana da yawan jama'a 131 da ke zaune a cikin 64 daga cikin jimlar gidaje 236 masu zaman kansu, canjin yanayi. 61.7% daga yawan jama'arta na 2016 na 81. Tare da filin ƙasa na 0.47 km2 , tana da yawan yawan jama'a 278.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Sunbreaker Cove yana da yawan jama'a 81 da ke zaune a cikin 41 daga cikin 240 na gidaje masu zaman kansu. 17.4% ya canza daga yawan jama'arta na 2011 na 69. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.5|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 162.0/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website}}
{{Subdivisions of Alberta|SV=yes}}
pw2tsjv76rvbbg1fk1t6i7jfygflyo5
161764
161600
2022-07-27T07:31:11Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Sunbreaker Cove''' ƙauyen bazara ne a cikin Alberta, Kanada. Tana kan iyakar arewacin gabar tafkin Sylvan .
== Alkaluma ==
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2021 da Statistics Kanada ke gudanarwa, ƙauyen bazara na Sunbreaker Cove yana da yawan jama'a 131 da ke zaune a cikin 64 daga cikin jimlar gidaje 236 masu zaman kansu, canjin yanayi. 61.7% daga yawan jama'arta na 2016 na 81. Tare da filin ƙasa na 0.47 km2 , tana da yawan yawan jama'a 278.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen bazara na Sunbreaker Cove yana da yawan jama'a 81 da ke zaune a cikin 41 daga cikin 240 na gidaje masu zaman kansu. 17.4% ya canza daga yawan jama'arta na 2011 na 69. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.5|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 162.0/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin ƙauyukan bazara a Alberta
* Jerin ƙauyukan shakatawa a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website}}
{{Subdivisions of Alberta|SV=yes}}
po9e033xlfri28ikdv970psbe8m9dsj
Beaver Lake, Alberta
0
34619
161601
2022-07-26T17:36:38Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1086905876|Beaver Lake, Alberta]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Beaver Lake|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[Hamlet (place)|Hamlet]]|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|pushpin_relief=yes|pushpin_map=Canada Alberta#Canada|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Beaver Lake|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Alberta|Region]]|subdivision_name2=[[Northern Alberta]]|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 12, Alberta|12]]|subdivision_type4=[[List of municipal districts in Alberta|Municipal district]]|subdivision_name4=[[Lac La Biche County]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal incorporation|Unincorporated]]|leader_title=|leader_name=|leader_title1=Governing body|leader_name1=Lac La Biche County Council|established_title=Established|established_date=|established_title2=|established_date2=|established_title3=|established_date3=|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=1.1|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/>|population_note=|population_total=467 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=423.2|population_blank1_title=|population_blank1=|timezone=[[Mountain Standard Time|MST]]|utc_offset=−07:00|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−06:00|coordinates={{coord|54|45|37|N|111|54|35|W|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=|elevation_m=|postal_code_type=Postal code<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=<!--[[List of T Postal Codes of Canada|T]]-->|area_codes=[[Area code 780|780]], [[Area codes 587 and 825|587, 825]]|blank_name=[[List of Alberta provincial highways|Highways]]|blank_info=|blank1_name=Waterways|blank1_info=|footnotes=}}
'''Kogin Beaver''' ƙauye ne a arewacin Alberta, Kanada tsakanin Lac La Biche County . Tana kan gabar tafkin Beaver, {{Convert|4|km}} gabas da Babbar Hanya 36, kusan kilomita {{Convert|116|km}} arewa maso yammacin tafkin Cold .
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Beaver Lake yana da yawan jama'a 467 da ke zaune a cikin 179 daga cikin 198 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -3.1% daga yawan jama'arta na 2016 na 482. Tare da yanki na ƙasa na 1.1 km2 , tana da yawan yawan jama'a 424.5/km a cikin 2021.
A matsayin wurin da aka keɓance a cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Beaver Lake yana da yawan jama'a 482 da ke zaune a cikin 171 daga cikin 192 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -2.8% daga yawan jama'arta na 2011 na 496. Tare da filin ƙasa na {{Convert|1.25|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 385.6/km a cikin 2016.
Ƙididdigar gundumar Lac La Biche ta 2016 ta ƙidaya yawan jama'a 527 a tafkin Beaver.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin wuraren da aka keɓe a Alberta
* Jerin ƙauyuka a Alberta
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Alberta|hamlets=yes}}
rokvf7mvimktbtr4acfoomci4rvrd9j
161765
161601
2022-07-27T07:31:34Z
DonCamillo
4280
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Beaver Lake''' ƙauye ne a arewacin Alberta, Kanada tsakanin Lac La Biche County . Tana kan gabar tafkin Beaver, {{Convert|4|km}} gabas da Babbar Hanya 36, kusan kilomita {{Convert|116|km}} arewa maso yammacin tafkin Cold .
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Beaver Lake yana da yawan jama'a 467 da ke zaune a cikin 179 daga cikin 198 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -3.1% daga yawan jama'arta na 2016 na 482. Tare da yanki na ƙasa na 1.1 km2 , tana da yawan yawan jama'a 424.5/km a cikin 2021.
A matsayin wurin da aka keɓance a cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Beaver Lake yana da yawan jama'a 482 da ke zaune a cikin 171 daga cikin 192 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -2.8% daga yawan jama'arta na 2011 na 496. Tare da filin ƙasa na {{Convert|1.25|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 385.6/km a cikin 2016.
Ƙididdigar gundumar Lac La Biche ta 2016 ta ƙidaya yawan jama'a 527 a tafkin Beaver.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin wuraren da aka keɓe a Alberta
* Jerin ƙauyuka a Alberta
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Alberta|hamlets=yes}}
8bmbtcvyif5irxkwqetiwrh3i4yj8vd
Crossfield, Alberta
0
34620
161602
2022-07-26T17:39:18Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1086255638|Crossfield, Alberta]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Crossfield|official_name=Town of Crossfield|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|other_name=|settlement_type=Town|image_skyline=The Aurora Named STEVE (26938621998).jpg|imagesize=|image_caption=[[Steve (atmospheric phenomenon)|Strong Thermal Emission Velocity Enhancement]] over Crossfield|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|nickname=|motto=Progress Through Friendship|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Canada Alberta<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|pushpin_map_caption=Location of Crossfield in [[Alberta]]|coordinates={{coord|51|25|52|N|114|01|34|W|region:CA-AB|display=inline}}|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Alberta|Region]]|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_type4=[[List of municipal districts in Alberta|Municipal district]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_name2=[[Calgary Region]]|subdivision_name3=[[Division No. 6, Alberta|6]]|subdivision_name4=[[Rocky View County]]|established_title=Founded|established_date=|established_title1=Incorporated<ref name=AMATownProfiles>{{cite web | url=http://www.municipalaffairs.alberta.ca/cfml/MunicipalProfiles/basicReport/TOWN.PDF | publisher=[[Alberta Municipal Affairs]] | title=Location and History Profile: Town of Crossfield | page=176 | date=October 7, 2016 | access-date=October 13, 2016}}</ref>|established_date1= |established_title2= • [[List of villages in Alberta|Village]]|established_date2=June 3, 1907|established_title3= • [[List of towns in Alberta|Town]]|established_date3=August 1, 1980|government_footnotes=<ref>{{AMOS}}</ref>|leader_title=Mayor|leader_name=Jo Tennant|leader_title1=Governing body|leader_name1=Crossfield Town Council|elevation_footnotes=<ref>{{cite web | url=http://www.safetycodes.ab.ca/Public/Documents/PSSSOP_Handbook_Version_12_Online_Feb_21_2012b.pdf | title=Alberta Private Sewage Systems 2009 Standard of Practice Handbook: Appendix A.3 Alberta Design Data (A.3.A. Alberta Climate Design Data by Town) | publisher=Safety Codes Council | type=PDF | pages=212–215 (PDF pages 226–229) | date=January 2012 | access-date=October 8, 2013}}</ref>|elevation_m=1113|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=11.89|area_urban_km2=|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/><ref name=2021censusPC>{{cite web | url=https://www150.statcan.gc.ca/t1/tbl1/en/tv.action?pid=9810001101 | title=Population and dwelling counts: Canada and population centres | publisher=[[Statistics Canada]] | date=February 9, 2022 | accessdate=February 13, 2022}}</ref>|population_total=3599 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=302.7|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|population_note=|postal_code_type=Postal code span|postal_code=[[List of T Postal Codes of Canada|T0M 0S0]]|area_code=[[Area code 403|403]], [[Area codes 587, 825, and 368|587, 825, 368]]|website={{official website|www.crossfieldalberta.com}}|footnotes=|city_logo=|citylogo_size=|leader_title2=[[Current members of the Canadian House of Commons|MP]]|leader_name2=[[Blake Richards|Blake Richards, Wild Rose]]|leader_title3=[[Legislative Assembly of Alberta|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|timezone=[[Mountain Standard Time|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|blank_name=[[List of Alberta provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Alberta Highway 2A|Highway 2A]]<br>[[Alberta Highway 574|Highway 574]]|blank1_name=|blank1_info=}}
'''Crossfield''' birni ne, da ke cikin Yankin Calgary Metropolitan na Alberta, Kanada wanda ke kewaye da Rocky View County . Yana kan Highway 2A {{Convert|43|km|mi}} arewa da birnin [[Calgary]] .
A matsayin tashar jirgin ƙasa akan layin Calgary zuwa [[Edmonton]] (C&E) na layin dogo na Kanada Pacific, Crossfield an kafa shi a cikin 1892. An yi wa Crossfield sunan wani injiniya tare da ma'aikatan binciken jirgin ƙasa na Kanada Pacific. A shekara ta 1904, al'umma suna da gidan waya, kantin sayar da kayayyaki, otal da makaranta. A cikin 1906, an buɗe lif na hatsi na farko kuma an haɗa Crossfield a matsayin ƙauye a shekara ta 1907. A cikin 1980, Crossfield an haɗa shi azaman gari.
Garin Crossfield memba ne na Hukumar Yankin Calgary Metropolitan . Crossfield yana cikin hanyar Calgary-Edmonton kuma yana girma a sakamakon haka. Crossfield yana arewa da Birnin Airdrie kuma kudu da garin Olds . Crossfield yana kewaye da gundumar Rocky View County.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Garin Crossfield yana da yawan jama'a 3,599 da ke zaune a cikin 1,326 na jimlar 1,381 na gidaje masu zaman kansu, canji na 20.7% daga yawanta na 2016 na 2,983. Tare da filin ƙasa na 11.89 km2 , tana da yawan yawan jama'a 302.7/km a cikin 2021.
Yawan jama'ar Garin Crossfield bisa ga ƙidayar ƙaramar hukuma ta 2019 shine 3,377, canji na 2.1% daga ƙidayar jama'arta na 2018 na 3,308.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Garin Crossfield ya ƙididdige yawan jama'a 2,983 da ke zaune a cikin 1,101 na jimlar 1,168 masu zaman kansu. 4.6% ya canza daga yawan 2011 na 2,853. Tare da filin ƙasa na {{Convert|11.96|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 249.4/km a cikin 2016.
== Tattalin Arziki ==
Tushen tattalin arziki na farko na yankin Crossfield shine noma, ayyukan noma da sarrafa iskar gas. Kamfanin iskar gas na Crossfield dake kudu da garin, mallakar TAQA Arewa a halin yanzu, yana aiki tun 1965.{{Ana bukatan hujja|date=August 2011}}
== Ilimi ==
Crossfield tana da makarantu biyu: Makarantar Elementary Crossfield, wacce ke koyar da yara tun daga kindergarten zuwa aji biyar, da WG Murdoch, wacce ke koyar da yara daga aji shida zuwa 12.
Garin kuma yana da makarantar firamare da ke kusa da Makarantar Elementary ta Crossfield.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin garuruwa a Alberta
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
:* Karamitsanis, Aphrodite (1992). ''Sunan Wuri na Alberta - Volume II, Kudancin Alberta'', Jami'ar Calgary Press, Calgary, Alberta.
:* Karatu, Tracey (1983). ''Acres da Dauloli - Tarihin Gundumar Municipal na Rocky View'', Calgary, Alberta.
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website}}
{{Geographic location|Centre=Crossfield|North=[[Carstairs, Alberta|Carstairs]]|Northeast=[[Linden, Alberta|Linden]]|East=[[Beiseker, Alberta|Beiseker]]|Southeast=[[Irricana, Alberta|Irricana]]|South=[[Airdrie, Alberta|Airdrie]]|Southwest=[[Cochrane, Alberta|Cochrane]]|West=[[Madden, Alberta|Madden]]|Northwest=[[Sundre, Alberta|Sundre]]}}{{Subdivisions of Alberta|towns=yes}}{{Coord|51|26|N|114|02|W|region:CA-AB_type:city_scale:60000}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|51|26|N|114|02|W|region:CA-AB_type:city_scale:60000}}
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
hnjy9c7rk8zv94dty8571t06ch498ej
Nevis, Alberta
0
34621
161603
2022-07-26T17:40:36Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1086901645|Nevis, Alberta]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->|name=Nevis|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[Hamlet (place)|Hamlet]]|motto=<!-- images and maps ----------->|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Canada Alberta|pushpin_label_position=none<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Nevis in [[Alberta]]|pushpin_mapsize=220
<!-- Location ------------------>|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=[[List of census divisions of Alberta|Census division]]|subdivision_name2=[[Division No. 7, Alberta|No. 7]]|subdivision_type3=[[List of municipal districts in Alberta|Municipal district]]|subdivision_name3=[[County of Stettler No. 6]]|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=[[Municipal incorporation|Unincorporated]]|leader_title=Governing body|leader_name=[[County of Stettler No. 6]] Council|leader_title1=|leader_name1=|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=|established_date=|established_title2=<!--Incorporated-->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=0.65|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/>|population_note=|population_total=30 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=46.4|population_blank1_title=|population_blank1=|timezone=[[Mountain Time Zone|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|coordinates={{coord|52.3303|-113.0314|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=815
<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=|blank_info=|blank1_name=|blank1_info=|website=|footnotes=}}
'''Nevis''' ƙauye ne a tsakiyar Alberta, Kanada a cikin gundumar Stettler No. 6 . Tana kan Babbar Hanya 12, kusan kilomita {{Convert|17|km|mi}} kudu maso gabas Alix da {{Convert|8|km|mi}} yammacin Erskine . Yana da tsayin mita {{Convert|815|m|ft}} .
Ƙauyen yana cikin Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 7 da kuma cikin hawan Crowfoot na tarayya.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Kanada ke gudanarwa, Nevis yana da yawan jama'a 30 da ke zaune a cikin 12 daga cikin 14 na jimlar gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 20% daga yawan jama'arta na 2016 na 25. Tare da filin ƙasa na 0.65 km2 , tana da yawan yawan jama'a 46.2/km a cikin 2021.
A matsayin wurin da aka keɓance a cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, Nevis tana da yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 13 daga cikin 16 jimlar gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 0% daga yawan jama'arta na 2011 na 25. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.65|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 38.5/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin wuraren da aka keɓe a Alberta
* Jerin ƙauyuka a Alberta
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Alberta|hamlets=yes}}
kvrk4c05udut6i1dyohxl4bv14svdoh
Hussar, Alberta
0
34622
161604
2022-07-26T17:42:45Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1085918696|Hussar, Alberta]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Hussar|official_name=Village of Hussar|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Alberta|Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|pushpin_map=Canada Alberta <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=|subdivision_type=Country|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Alberta]]|subdivision_type2=[[Regions of Canada#Alberta|Region]]|subdivision_name2=[[Southern Alberta]]|subdivision_type3=[[List of census divisions of Alberta|Census Division]]|subdivision_name3=[[Division No. 5, Alberta|No. 5]]|subdivision_type4=[[List of municipal districts in Alberta|Municipal district]]|subdivision_name4=[[Wheatland County, Alberta|Wheatland County]]|government_footnotes=<ref>{{AMOS|iso}}</ref>|government_type=|leader_title=Mayor|leader_name=Corey Fisher|leader_title1=Governing body|leader_name1=Hussar Village Council|leader_title2=Deputy Mayor|leader_name2=Les Schultz<ref>{{cite web|title=Council|url=http://villageofhussar.ca/council/council|publisher=Village of Hussar|access-date=2014-01-19}}</ref>|leader_title3=Councillor|leader_name3=Tim Frank|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Founded|established_date=1913|established_title1=Incorporated<ref name=AMAVillageProfiles>{{cite web | url=http://www.municipalaffairs.alberta.ca/cfml/MunicipalProfiles/basicReport/VILG.PDF | publisher=[[Alberta Municipal Affairs]] | title=Location and History Profile: Village of Hussar | page=386 | date=October 21, 2016 | access-date=October 23, 2016}}</ref>|established_date1= |established_title2= • [[List of villages in Alberta|Village]]|established_date2=April 20, 1928|established_date3=|area_footnotes= (2021)<ref name=2021census/>|area_land_km2=0.7|population_as_of=2021|population_footnotes=<ref name=2021census/>|population_note=|population_total=164 <!-- 2021 StatCan census population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest municipal census population count; this municipal census population count can go in the population_blank1_title and population_blank1 parameters further below and can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2021 StatCan census population in the body). -->|population_density_km2=235.2|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Mountain Standard Time|MST]]|utc_offset=−7|timezone_DST=MDT|utc_offset_DST=−6|coordinates={{coord|51|02|31|N|112|40|59|W|region:CA-AB|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=910|elevation_ft=|postal_code_type=Postal Code|postal_code=[[List of T postal codes of Canada|T0J 1S0]]|area_code=[[Area code 403|403]]|blank_name=[[List of Alberta provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Alberta Highway 56|56]], [[Alberta Highway 561|561]]|blank1_name=|blank1_info=|website={{official website|http://www.villageofhussar.ca}}|footnotes=}}
'''Hussar''' ƙauye ne a kudancin Alberta, Kanada a cikin gundumar Wheatland . Yana kan Highway 561, kusan {{Convert|93|km|mi}} gabas da [[Calgary]] da {{Convert|55|km|mi}} kudu da Drumheller .
== Tarihi ==
An kafa Hussar ba bisa ka'ida ba a cikin 1913 lokacin da Jirgin Jirgin Ruwa na Kanada (CPR) ya kafa tasha kuma ya sanya masa suna Hussar. Wata al'umma ta girma a kusa da tashar kuma an haɗa ta azaman ƙauye a cikin 1928. An yi amfani da sunan Hussar na tashar don girmama ƙungiyar sojojin Jamus waɗanda ke cikin rundunar Hussar (dawakai) na Jamus waɗanda a baya suka kafa wata babbar gona kusa da Hussar. Da farkon yakin duniya na daya akasarin sojojin sun koma Jamus da sauran wadanda suka rage an jibge su na tsawon lokacin yakin. Ƙasar, wadda ta kasance wani ɓangare na wannan Jamus Canadian Farming Co. Ltd., an saya bayan yakin. Bayan yakin, al'ummar kauyen da kewaye, sun fara karuwa tare da kwararar mazauna daga sassan duniya. Turanci, Irish, Scots da Danes ne suka zama mafi yawan mazauna. Yawancin zuriyar mazaunan har yanzu suna zama a cikin al'umma ko kewaye.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar jama'a ta 2021 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen Hussar yana da yawan jama'a 164 da ke zaune a cikin 74 daga cikin jimlar gidaje 85 masu zaman kansu, canjin yanayi. -13.7% daga yawan 2016 na 190. Tare da filin ƙasa na 0.7 km2 , tana da yawan yawan jama'a 234.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙididdigar yawan jama'a na 2016 da Kididdiga Kanada ta gudanar, ƙauyen Hussar ya ƙididdige yawan jama'a 190 da ke zaune a cikin 78 daga cikin 87 na gidaje masu zaman kansu, canjin 8% daga yawan 2011 na 176. Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.75|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 253.3/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a Alberta
* Jerin ƙauyuka a Alberta
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.villageofhussar.ca}}
{{Geographic location|Northwest=[[Chancellor, Alberta|Chancellor]]|North=[[Drumheller]]|Northeast=[[Dorothy, Alberta|Dorothy]]|West=[[Strathmore, Alberta|Strathmore]]|Centre=Hussar|East=[[Gem, Alberta|Gem]]|Southwest=[[Gleichen, Alberta|Gleichen]]|South=[[Cluny, Alberta|Cluny]]|Southeast=[[Bassano, Alberta|Bassano]]}}{{Subdivisions of Alberta|villages=yes}}
j39e2bxsh12usoynoym7aj410qe187p
Disley, Saskatchewan
0
34623
161605
2022-07-26T17:43:59Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082048051|Disley, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Disley|official_name=Village of Disley|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=Disley Saskatchewan 2014.jpg|imagesize=|image_caption=First Street, Disley|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of Disley in [[Saskatchewan]]|coordinates={{coord|50|39|14|N|105|00|39|W|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=|pushpin_mapsize=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=Canada|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=Saskatchewan|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Southeast|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 6, Saskatchewan|6]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Lumsden No. 189, Saskatchewan|Lumsden No. 189]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=1929 Village Council]|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Gord Wilson|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Rhonda Woelk|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=1904-04-01|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=Incorporated ([[Town]])|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.65|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=67|population_density_km2=102.8|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0G 3C0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|11}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=[[Canadian National Railway]]|website=|footnotes=<ref>{{Cite web
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|access-date=2014-08-21
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=2006-10-06
}}</ref><ref>{{Cite web
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|access-date=2014-08-21
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115125115/http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/welcome.aspx
|archive-date=2016-01-15
}}</ref><ref>{{Citation
|last = Commissioner of Canada Elections
|first = Chief Electoral Officer of Canada
|title = Elections Canada On-line
|year = 2005
|url = http://www.elections.ca/home.asp
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date = 2007-04-21
}}</ref>}}
'''Disley''' ( yawan jama'a 2016 : 67 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Lumsden Lamba 189 da Sashen Ƙididdiga na 6 . Yana da {{Convert|18|km}} yamma da Lumsden kudu da titin Louis Riel ( Hanya 11 ) da nisan kilomita 48 arewa maso yammacin birnin Regina .
== Tarihi ==
An haɗa Disley azaman ƙauye ranar 24 ga Yuni, 1907.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Disley tana da yawan jama'a 58 da ke zaune a cikin 28 daga cikin jimlar gidaje 31 masu zaman kansu, canjin -13.4% daga yawan jama'arta na 2016 na 67 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.65|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 89.2/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Disley ya ƙididdige yawan jama'a 67 da ke zaune a cikin 28 daga cikin 33 da ke da gidaje masu zaman kansu, a -11.9% ya canza daga yawan 2011 na 75 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.65|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 103.1/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
* Disley
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=|North=|Northeast=|West=|Centre=Disley|East=|Southwest=|South=|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision6}}{{Coord|50.615|N|105.095|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|50.615|N|105.095|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
tetjuh8pfu1tixacph7mipthrj7rblm
Rural Municipality of Touchwood No. 248
0
34624
161607
2022-07-26T17:45:57Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082606196|Rural Municipality of Touchwood No. 248]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Touchwood No. 248|official_name=Rural Municipality of Touchwood No. 248|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=SK RM 248 Touchwood.svg|mapsize=200|map_caption=Location of the RM of Touchwood No. 248 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 10, Saskatchewan|10]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 4|4]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2571 | title=Municipality Details: RM of Touchwood No. 248 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Ernest Matai|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Touchwood No. 248 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Lorelei Paulsen|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Punnichy, Saskatchewan|Punnichy]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 12, 1910|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=706.72 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=343 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=0.5|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|51.258|N|104.278|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website=|footnotes=}}
Gundumar '''Karkara ta Touchwood No. 248''' ( yawan 2016 : 343 ) birni ne na karkara (RM) a lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 10 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt46" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> No. 4 .
== Tarihi ==
RM na Touchwood No. 248 an haɗa shi azaman gundumar karkara a ranar 12 ga Disamba, 1910.
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Yankuna
* Arbury
* Magyar
* Serath
* South Touchwood
* Tabbatacce
* Zala
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Touchwood No. 248 yana da yawan jama'a 373 da ke zaune a cikin 135 daga cikin 158 jimlar gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 8.7% daga yawan jama'arta na 2016 na 343 . Tare da yanki na {{Convert|684.57|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.5/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Touchwood No. 248 ya ƙididdige yawan jama'a na 343 da ke zaune a cikin 129 na jimlar 147 na gidaje masu zaman kansu, a 28.5% ya canza daga yawan 2011 na 267 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|706.72|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.5/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
* Wurin shakatawa na Tarihi na lardin Touchwood Hills
== Gwamnati ==
RM na Touchwood No. 248 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalissar ƙaramar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa wanda ke yin taro a ranar Talata ta biyu na kowane wata. Reve na RM shine Ernest Matai yayin da mai kula da shi shine Lorelei Paulsen. Ofishin RM yana cikin Punnichy.
== Sufuri ==
* Hanyar Saskatchewan 6
* Titin Saskatchewan 15
* Hanyar Saskatchewan 640
* Hanyar Saskatchewan 731
* Kanad National Railway
== Duba kuma ==
* Jerin kananan hukumomin karkara a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision10}}
p475gwf548hvl1obzws42k5bwax8tw8
Fillmore, Saskatchewan
0
34625
161608
2022-07-26T17:48:02Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082048151|Fillmore, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement||name=Fillmore|official_name=Village of Fillmore|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Hamlet]]|motto=|image_skyline=Fillmore 02 downtown.jpg|imagesize=|image_caption=Downtown Fillmore|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_map_caption=Location of Fillmore in [[Saskatchewan]]|coordinates={{coord|49.878|-103.426|region:CA-SK|display=inline}}|pushpin_label_position=none|pushpin_mapsize=200|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name={{flag|Canada}}|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1={{flag|Saskatchewan}}|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=South-east|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 2, Saskatchewan|2]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Fillmore No. 96|Fillmore]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=Governing body|leader_name=Fillmore Village Council|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=Marvin Chambers|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Angela Lubiens|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=Incorporated (Town)|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=1.33|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=311|population_density_km2=234.7|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0G 1N0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|33}}<br>{{jct|state=SK|Mun|606}}|blank1_name=[[Railway]]s|blank1_info=|website=|footnotes=<ref>{{Citation
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=October 6, 2006
}}</ref><ref>{{Citation|last=Government of Saskatchewan |first=MRD Home |title=Municipal Directory System |url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html |archive-date=November 21, 2008 }}</ref><ref>{{Citation|last=Canadian Textiles Institute.|title=CTI Determine your provincial constituency|year=2005|url=http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm|archive-date=2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation
|last = Commissioner of Canada Elections
|first = Chief Electoral Officer of Canada
|title = Elections Canada On-line
|year = 2005
|url = http://www.elections.ca/home.asp
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date = April 21, 2007
}}</ref>}}
'''Fillmore''' ( yawan jama'a na 2016 : 311 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Fillmore No. 96 da Sashen Ƙidaya Na 2 .
== Tarihi ==
Fillmore an haɗa shi azaman ƙauye ranar 10 ga Yuni, 1905.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Fillmore yana da yawan jama'a 282 da ke zaune a cikin 123 daga cikin jimlar gidaje masu zaman kansu 149, canjin yanayi. -9.3% daga yawan jama'arta na 2016 na 311 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.32|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 213.6/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Fillmore ya ƙididdige yawan jama'a 311 da ke zaune a cikin 129 na jimlar 149 na gidaje masu zaman kansu, a 18% ya canza daga yawan 2011 na 255 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.33|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 233.8/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Commons category-inline}}
Canada portalyy{{Geographic location|Northwest=|North=|Northeast=|West=|Centre=Fillmore|East=|Southwest=|South=|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision2}}{{Coord|49.878|N|103.426|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|49.878|N|103.426|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
drzbi9r18674br6q6j11kqhb1m16ody
Rural Municipality of Glenside No. 377
0
34626
161609
2022-07-26T17:49:49Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082593843|Rural Municipality of Glenside No. 377]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Glenside No. 377|official_name=Rural Municipality of Glenside No. 377|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=SK RM 377 Glenside.svg|mapsize=200|map_caption=Location of the RM of Glenside No. 377 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 12, Saskatchewan|12]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 6|6]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2398 | title=Municipality Details: RM of Glenside No. 377 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Elmer Dove|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Glenside No. 377 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Joanne Fullerton|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Biggar, Saskatchewan|Biggar]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 13, 1909|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=905.74 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=248 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=0.3|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|52.465|N|107.977|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website=|footnotes=}}
Gundumar '''Rural na Glenside No. 377''' ( yawan 2016 : 248 ) birni ne na karkara (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 12 da Sashen <nowiki><abbr about="#mwt46" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> na 6 .
== Tarihi ==
RM na Glenside No. 377 an haɗa shi azaman gundumar karkara a ranar 13 ga Disamba, 1909.
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Yankuna
* Baljennie
* Spinney Hill
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Glenside No. 377 yana da yawan jama'a 206 da ke zaune a cikin 89 daga cikin jimlar 102 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -16.9% daga yawan 2016 na 248 . Tare da yanki na {{Convert|883.96|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.2/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Glenside No. 377 ya ƙididdige yawan jama'a 248 da ke zaune a cikin 102 na jimlar 119 na gidaje masu zaman kansu, a -7.1% ya canza daga yawan 2011 na 267 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|905.74|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.3/km a cikin 2016.
== Abubuwan jan hankali ==
* Glenburn Regional Park
== Gwamnati ==
RM na Glenside No. 377 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalissar ƙaramar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa wanda ke yin taro a ranar Laraba ta biyu na kowane wata. Reve na RM shine Elmer Dove yayin da mai kula da shi shine Joanne Fullerton. Ofishin RM yana cikin Biggar.
== Sufuri ==
* Hanyar Saskatchewan 4
* Hanyar Saskatchewan 784
== Duba kuma ==
* Jerin kananan hukumomin karkara a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision12}}
ksp4xubgfx776jriac6cds094r72im6
Pilger, Saskatchewan
0
34627
161610
2022-07-26T17:52:20Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092543768|Pilger, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|official_name=Village of Pilger|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|other_name=|settlement_type=|image_skyline=|image_caption=|image_flag=|image_seal=|image_shield=|nickname=|motto=|image_map=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of '''Pilger''' in [[Saskatchewan]]|coordinates={{coord|52.440|-105.297|region:CA-SK|format=dms|display=inline,title}}|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=[[Saskatchewan]]|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 15, Saskatchewan|15]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Three Lakes No. 400, Saskatchewan|Three Lakes No. 400]]|established_title=Post office Founded|established_date=1908|established_title2=Incorporated (Village)|established_date2=January 1, 1969|government_type=|government_footnotes=|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Ardean Bregenser|leader_title1=Administrator|leader_name1=Rhonda Hemm|leader_title2=Governing body|leader_name2=Pilger Village Council|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.52|elevation_footnotes=|elevation_m=|population_footnotes=|population_total=74|population_as_of=2006|population_density_km2=165.0|population_note=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0K 3G0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 20|Highway 20]]|blank1_name=Waterways|blank1_info=[[Houghton Lake (Saskatchewan)|Houghton Lake]] <br /> [[Lenore Lake (Saskatchewan)|Lenore Lake]] <br /> [[Middle Lake (Saskatchewan)|Middle Lake]] <br /> [[Basin Lake]]|website=|footnotes=<ref>{{Citation
| last =National Archives
| first =Archivia Net
| title =Post Offices and Postmasters
| url =http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
}}</ref><ref>{{Citation
|last = Government of Saskatchewan
|first = MRD Home
|title = Municipal Directory System
|url = http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html
|archive-date = November 21, 2008
}} </ref><ref>{{Citation
|last = Canadian Textiles Institute.
|title = CTI Determine your provincial constituency
|year = 2005
|url = http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|url-status = dead
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm
|archive-date = 2007-09-11
}}</ref><ref>{{Citation
| last =Commissioner of Canada Elections
| first =Chief Electoral Officer of Canada
| title =Elections Canada On-line
| year =2005
| url =http://www.elections.ca/home.asp
| archive-url =https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
| archive-date =2007-04-21
| url-status =dead
}}</ref>}}
'''Pilger''' ( yawan jama'a 2016 : 65 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin gundumar Karkara na Tafkuna Uku No. 400 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 15 . Yana da kusan {{Convert|100|km|mi}} arewa maso gabashin birnin Saskatoon . Ƙauyen yana ba da mashaya da gidan abinci (Pilger Tavern), Laburaren Jama'a na Pilger, kantin sayar da motoci, da Pilger General Store yana ba da kayan abinci, mai da ƙari.
== Tarihiy ==
An haɗa Pilger azaman ƙauye a ranar 1 ga Janairu, 1969.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Pilger yana da yawan jama'a 65 da ke zaune a cikin 36 daga cikin 42 na gidaje masu zaman kansu. 0% daga yawan 2016 na 65 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.49|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 132.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Pilger ya ƙididdige yawan jama'a 65 da ke zaune a cikin 39 daga cikin jimlar 46 na gidaje masu zaman kansu, a 0% ya canza daga yawan 2011 na 65 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.52|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 125.0/km a cikin 2016.
== Yanayi ==
{{Weather box}}Pilger gida ne ga gasar noman kabewa na shekara-shekara. Ana gudanar da bikin ne a ranar Asabar ta ƙarshe ta Satumba, kuma tana ɗaukar masu halarta sama da 500 kowace shekara.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* [http://www.ourroots.ca/e/toc.aspx?id=4842 Shafin bincike na Tarihin Gida na Kanada] (subscription required)
* [http://www.pilgerpumpkinfestival.webs.com Pilger Suman Festival]
{{Geographic location|Northwest=|North=[[Middle Lake, Saskatchewan|Middle Lake]]|Northeast=[[St. Brieux, Saskatchewan|St. Brieux]]|West=[[Cudworth, Saskatchewan|Cudworth]]|Centre=Pilger|East=[[Lake Lenore, Saskatchewan|Lake Lenore]]|Southwest=|South=[[Fulda, Saskatchewan|Fulda]]|Southeast=}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision15}}
46veju8ylzo8sr0vulw37h9p7u4qmml
Odessa, Saskatchewan
0
34628
161611
2022-07-26T17:54:35Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092543535|Odessa, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
<!--See Template:Infobox Settlement for additional fields that may be available-->
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->||name=Odessa, Saskatchewan<!-- at least one of the first two fields must be filled in -->|official_name=|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Southwest [[Saskatchewan]]|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 6, Saskatchewan|6]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Francis No. 127, Saskatchewan|Francis]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=[[Mayor]]|leader_name=Larry Lockert|leader_title1=Administrator|leader_name1=Sheila Leurer|leader_title2=Governing body|leader_name2=[http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=3&mun=2135 Odessa Village Council]|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=Established|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=1.18|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2006|population_footnotes=|population_note=|population_total=201|population_density_km2=170.9|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=National Population Rank (Out of 5,008)|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|50.283|-103.784|region:CA-SK|display=inline}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0G 3S0|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highways]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 48|Highway 48]]|blank1_name=Waterways|blank1_info=[[Cypress Lake (Saskatchewan)|Cypress Lake]]|website=|footnotes=<ref>{{Citation
|last=National Archives
|first=Archivia Net
|title=Post Offices and Postmasters
|url=http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20061006045957/http://www.collectionscanada.ca/archivianet/post-offices/001001-100.01-e.php
|archive-date=October 6, 2006
}}</ref><ref>{{Citation
|last=Government of Saskatchewan
|first=MRD Home
|title=Municipal Directory System
|url=http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20081121083646/http://www.municipal.gov.sk.ca/index.html
|archive-date=November 21, 2008
}}</ref><ref>{{Citation| last =Canadian Textiles Institute.| title =CTI Determine your provincial constituency| year =2005| url =http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm| url-status =dead| archive-url =https://web.archive.org/web/20070911025012/http://www.textiles.ca/eng/nonAuthProg/redirect.cfm?path=IssPolContacts§ionID=7601.cfm| archive-date =2007-09-11}}</ref><ref>{{Citation
|last=Commissioner of Canada Elections
|first=Chief Electoral Officer of Canada
|title=Elections Canada On-line
|year=2005
|url=http://www.elections.ca/home.asp
|url-status=dead
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070421084430/http://www.elections.ca/home.asp
|archive-date=April 21, 2007
|access-date=January 4, 2009
}}</ref>}}
'''Odessa''' ( yawan jama'a 2016 : 205 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Francis No. 127 da Sashen Ƙidaya Na 6 . Al'umma tana 60 km kudu maso gabas da birnin Regina akan Babbar Hanya 48 .
== Tarihi ==
Odessa an haɗa shi azaman ƙauye a ranar 14 ga Maris, 1911.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Odessa tana da yawan jama'a 220 da ke zaune a cikin 91 daga cikin jimlar gidaje 99 masu zaman kansu, canjin 7.3% daga yawan jama'arta na 2016 na 205 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.08|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 203.7/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Odessa ya ƙididdige yawan jama'a na 205 da ke zaune a cikin 86 na jimlar 96 na gidaje masu zaman kansu, a -16.6% ya canza daga yawan 2011 na 239 . Tare da yankin ƙasa na {{Convert|1.18|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 173.7/km a cikin 2016.
== Wasanni ==
'''Gabaɗaya'''
Kamar duk ƙananan al'ummomi a cikin Saskatchewan, Odessa yana bunƙasa akan wasanni. Odessa kanta ya ƙunshi filin wasan hockey guda ɗaya, lu'u-lu'u na ciyawar ciyawa guda biyu da lu'u-lu'u masu datti uku, da kuma dakin motsa jiki na cikin gida a cibiyar al'umma. Waɗannan wurare suna ba da dama ga ayyuka da yawa da suka haɗa da Hockey Ice, Broomball, Ringette, Ƙwallon ƙafa, Ƙwallon ƙafa, Slowpitch, Ƙwallon ƙafa, Badminton, Hockey na bene, da Kwando.
'''Ƙungiyoyi''' (Ba kowane rukuni na shekaru da wasanni ke da ƙungiya ba)
''Hockey:''<nowiki></br></nowiki> Odessa Eagles - Duk Zamani<nowiki></br></nowiki> Odessa Beagals - Nishaɗi<nowiki></br></nowiki> ''Broomball:''<nowiki></br></nowiki> Odessa Bandits - Midget & Junior Boys<nowiki></br></nowiki> Harshen Odessa - Midget & Junior Girls<nowiki></br></nowiki> Mazaje - Manyan Maza<nowiki></br></nowiki> Odessa Renegades - Manyan Maza<nowiki></br></nowiki> Odessa Storm - Manyan Mata<nowiki></br></nowiki> ''Ƙwallon ƙafa:''<nowiki></br></nowiki> Odessa Expos - Duk Zamani
'''Lakabi'''<nowiki></br></nowiki> ''1998:''<nowiki></br></nowiki> Gasar Cin Kofin Ƙasa - Odessa Bandits (Jr.)<nowiki></br></nowiki> ''2009:''<nowiki></br></nowiki> Gasar Cin Kofin Ƙasa - Odessa Bandits (Jr.)<nowiki></br></nowiki> Gasar Lardi - Odessa Bandits (Jr.)<nowiki></br></nowiki> ''2008:''<nowiki></br></nowiki> Zakarun SCMHL - Odessa Eagles (Midget II)<nowiki></br></nowiki> ''2007:''<nowiki></br></nowiki> Zakarun SCMHL - Odessa Eagles (Midget II)<nowiki></br></nowiki> ''2006:''<nowiki></br></nowiki> Zakarun SCMHL - Odessa Eagles (Midget II)<nowiki></br></nowiki> ''Wani:''<nowiki></br></nowiki> 2002 SCMHL Champions - Odessa Wings (Midget I)
== Kasuwanci ==
Ƙungiyoyi da Kasuwanci a Odessa sun haɗa da:<nowiki></br></nowiki> - Odessa Co-op (Tashar iskar Gas & Shagon A'a)<nowiki></br></nowiki> - Phil's Electric<nowiki></br></nowiki> - Hoffart's Services Inc. (Behlen & HSI Manufacturing)<nowiki></br></nowiki> - Shagon Welding da Injin Adam<nowiki></br></nowiki> - Odessa Community Rink (Arewa)<nowiki></br></nowiki> - SGI Odessa Branch<nowiki></br></nowiki> - Plainsveiw Credit Union (Reshen Odessa)<nowiki></br></nowiki> Wurin Chuckers (Odessa Bar)
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Geographic location|Northwest=[[Qu'Appelle, Saskatchewan|Qu'Appelle]]|North=[[Indian Head, Saskatchewan|Indian Head]]|Northeast=[[Dingley, Saskatchewan|Dingley]]|West=[[Vibank, Saskatchewan|Vibank]]|Centre=Odessa|East=[[Kendal, Saskatchewan|Kendal]]|Southwest=[[Sedley, Saskatchewan|Sedley]]|South=[[Francis, Saskatchewan|Francis]]|Southeast=[[Tyvan, Saskatchewan|Tyvan]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision6}}{{Coord|50.283|N|103.784|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|50.283|N|103.784|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
ti4hy2x5tkircbghfi2sb74t5xik5w8
Briercrest
0
34629
161612
2022-07-26T17:57:52Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082039488|Briercrest]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Briercrest|official_name=Village of Briercrest|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=[[List of villages in Saskatchewan|Village]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|city_logo=|citylogo_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada|pushpin_label_position=right<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=Southeast|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 4, Saskatchewan|4]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural Municipality]]|subdivision_name4=[[Redburn No. 130, Saskatchewan|Redburn]]|government_footnotes=|government_type=[[Municipal government|Municipal]]|leader_title=Governing body|leader_name=Briercrest Village Council|leader_title1=[[Mayor]]|leader_name1=William Duncan|leader_title2=[[Administrator of the Government|Administrator]]|leader_name2=Linda Senchuk|leader_title3=[[List of House members of the 42nd Parliament of Canada#Saskatchewan|MP]]|leader_name3=|leader_title4=[[Legislative Assembly of Saskatchewan|MLA]]|leader_name4=|established_title=Post office Founded|established_date=1903|established_title2=[[Municipal corporation|Incorporated]] ([[Village]])|established_date2=|established_title3=|established_date3=|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=0.62|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=|population_note=|population_total=159|population_density_km2=256.4|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=CST|utc_offset=|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|50.1|-105.16|region:CA-SK|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=S0H 0K0|area_code=306|blank_name=|blank_info={{jct|state=SK|Hwy|339}}<br>{{jct|state=SK|Hwy|716}}|blank1_name=|blank1_info=|website=[https://www.villageofbriercrest.ca/ Village of Briercrest]|footnotes=}}
'''Briercrest''' ( yawan jama'a na 2016 : 159 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin Karamar Hukumar Redburn No. 130 da Sashen Ƙididdiga na No. 6 . Kauyen yana da kusan 42 km kudu maso gabas da birnin Moose jaw da 77 km kudu maso yammacin birnin Regina . Lokacin da aka kafa gidan waya a cikin 1903, wani yanki ne na gundumar Zaɓe ta Tarayya : Assiniboia, Yankin Arewa maso Yamma, da kuma wani yanki na gundumar wucin gadi na Assiniboia West, Territories Arewa maso Yamma, har zuwa lokacin da aka kafa lardin Saskatchewan a 1905.
== Tarihi ==
An haɗa Briercrest azaman ƙauye ranar 17 ga Afrilu, 1912.
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Kanada ta gudanar, Briercrest yana da yawan jama'a 155 da ke zaune a cikin 65 daga cikin jimlar gidaje 67 masu zaman kansu, canjin yanayi. -2.5% daga yawanta na 2016 na 159 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|0.69|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 224.6/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, ƙauyen Briercrest ya ƙididdige yawan jama'a 159 da ke zaune a cikin 65 daga cikin 67 na jimlar gidaje masu zaman kansu, a 30.2% ya canza daga yawan 2011 na 111 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.62|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 256.5/km a cikin 2016.
== Ilimi ==
Coventry School Division (SD) 213, North West Territories (NWT) na ɗaya daga cikin makarantun ɗaki na farko da aka fara a 1891. Hipperholme SD 467, NWT ya biyo baya a cikin 1899. Yawancin gundumomin makarantar ɗaki ɗaya da yawa sun haɓaka a farkon shekarun 1900 don rayuwa har zuwa tsakiyar karni na 20 lokacin da a hankali aka maye gurbinsu da Briercrest Family of Schools.
; Briercrest College da Seminary
An kafa Kwalejin Briercrest da Seminary a matsayin Cibiyar Littafi Mai Tsarki ta Briercrest a Briercrest a cikin 1935, wanda tun daga lokacin ya koma Caronport . A cikin 1946, ana buƙatar babban wurin aiki don ƙara yawan ɗalibai, kuma filin jirgin sama a Caronport ya zama sabon gida na makarantar. Makarantar, duk da haka, ta ci gaba da girmama tarihinta na farko ta hanyar riƙe sunan Briercrest a matsayin wurin haifuwarta.
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Kara karantawa ==
* " ''Filayen Alkama da Wild Wardi Briercrest da Gundumomi'' ." Briercrest & Gundumar Tarihi Society Box 14, Briercrest Sask 1988. Kauyen Briercrest da yanki. Makabartar Blue Hill, Makabartar Briercrest da Makabartar Lutheran Briercrest.
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.villageofbriercrest.ca/}}
{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision6}}
soedcq2t60qc6lqr6h3ulnxhydrgw0h
Rural Municipality of Edenwold No. 158
0
34630
161619
2022-07-26T18:52:52Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082591869|Rural Municipality of Edenwold No. 158]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Edenwold No. 158|official_name=Rural Municipality of Edenwold No. 158|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=|motto=|image_skyline=Emerald Park, part of the RM of Edenwold .jpg|image_caption=The community of Emerald Park|imagesize=200|image_map={{Location map+ |CAN SK Edenwold
|caption =
|float = center
|places =
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Pilot Butte, Saskatchewan|'''Pilot Butte''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.4802
|lon_deg = -104.4186}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Balgonie, Saskatchewan|'''Balgonie''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.4886
|lon_deg = -104.2688}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[White City, Saskatchewan|'''White City''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = right
|lat_deg = 50.4447
|lon_deg = -104.3626}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Edenwold, Saskatchewan|Edenwold]]
|mark = Western Canada Map Assets Village.svg
|marksize = 6
|position = top
|lat_deg = 50.6368
|lon_deg = -104.2525}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Emerald Park, Saskatchewan|'''Emerald Park''']]
|mark = Western Canada Map Assets Town.svg
|marksize = 8
|label_size = 110
|position = left
|lat_deg = 50.442
|lon_deg = -104.388}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Zehner, Saskatchewan|''Zehner'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = top
|lat_deg = 50.5718
|lon_deg = -104.4578}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Frankslake, Saskatchewan|''Frankslake'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = right
|lat_deg = 50.6004
|lon_deg = -104.3625}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Coppersands, Saskatchewan|''Coppersands'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = right
|lat_deg = 50.461744
|lon_deg = -104.363298}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Richardson, Saskatchewan|''Richardson'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = right
|lat_deg = 50.3837
|lon_deg = -104.4499}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = [[Poplar Park, Saskatchewan|''Poplar Park'']]
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 4
|position = bottom
|lat_deg = 50.4837
|lon_deg = -104.3696}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = ''[[Piapot 75]]''
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 0
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.75
|lon_deg = -104.423}}
{{Location map~ |CAN SK Edenwold
|label = ''[[Muscowpetung 80]]''
|mark = Western Canada Map Assets Hamlet.svg
|marksize = 0
|label_size = 110
|position = top
|lat_deg = 50.7475
|lon_deg = -104.3025}}
}}|image_map1=SK RM 158 Edenwold.svg|mapsize1=200|map_caption1=Location of the RM of Edenwold No. 158 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 6, Saskatchewan|6]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 2|2]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2370 | title=Municipality Details: RM of Edenwold No. 158 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Mitchell Huber|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Edenwold No. 158 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Kim McIvor|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Emerald Park, Saskatchewan|Emerald Park]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 9, 1912|established_title3=Name change|established_date3=|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=849.04 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=4490 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=5.3|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|50.648|N|104.349|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website={{official|http://www.rmedenwold.ca/}}|footnotes=}}
Karamar Hukumar '''Edenwold No. 158''' ( yawan 2016 : 4,490 ) birni ne na karkara (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 6 da uSashen <nowiki><abbr about="#mwt48" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> na 2 . Tana cikin yankin kudu maso gabas na sashin lardin, gabas da birnin Regina .
== Tarihi ==
’Yan asalin ƙasar sun zauna a yankin na tsawon shekaru da yawa kafin wani zama na Turai. Aboriginal, waɗanda suka yi sansani kusa da Boggy Creek, sun yi amfani da Butte a cikin Pilot Butte a matsayin abin dubawa da sigina.
Za a iya samo matsugunin Turai a yankin tun daga 1840s. Tare da gina hanyar dogo ta yankin a cikin 1882, an kafa garuruwan Pilot Butte da Balgonie . A cikin shekaru masu zuwa, mazauna yankin sun fara noma a gundumar kuma garuruwan biyu sun ci gaba. <ref name="Pilot Butte2">{{Cite web|last3=The Canadian Encyclopedia}}</ref>
RM na Edenwold No. 158 an haɗa shi azaman gundumar karkara a ranar 9 ga Disamba, 1912.
A ƙarshen 1950s, an kammala babbar hanyar Trans-Canada kuma zama a wajen Regina ya fara zama sanannen zaɓi ga waɗanda ke son yin tafiya zuwa aiki a cikin birni. Tun daga wannan lokacin, RM ya ga karuwar yawan jama'a.
== Geography ==
A cikin wannan yanki, loggerhead shrike ( ''Lanius ludovicianus excubitorides'' ) da Sprague's pipit ( ''Anthus spragueii'' ) duka nau'in nau'i ne na barazanar da masu kiyayewa ke kula da su.
=== Yanayi ===
RM na Edenwold ya sami busasshiyar yanayi mai ɗanɗano na nahiyar ( Köppen: ''Dfb'' ) a cikin NRC Plant Hardiness Zone 3b. RM na Edenwold yana da lokacin zafi mai zafi da sanyi, bushewar hunturu, mai saurin kamuwa da matsanancin yanayi a kowane lokaci na shekara. Hazo ya fi yawa daga watan Yuni zuwa Agusta a yanayin ruwan sama, yayin da dusar ƙanƙara ta zama ruwan dare a cikin hunturu. Matsakaicin ranar rani yana da girman {{Convert|24.5|C}}, kodayake yanayin zafi zai iya kaiwa sama da {{Convert|40.0|C}}, yayin da matsakaicin ranar hunturu yana da ƙasa da {{Convert|−20.2|C}}, tare da yanayin zafi ya kai ƙasa {{Convert|−45.0|C}} .<div style="width:70%">{{Weather box}}
=== Al'ummomi da yankuna ===
Baya ga jeri mai zuwa, RM tana maƙwabtaka da ƙasashen farko guda shida da wasu RM guda shida. {{Col-begin}}
{{Col-break}}
;Urban municipalities
The following [[List of municipalities in Saskatchewan#Urban municipalities|urban municipalities]] are surrounded by the RM.
*Town of [[Balgonie]]
*Town of [[Pilot Butte, Saskatchewan|Pilot Butte]]
*Town of [[White City, Saskatchewan|White City]]
*Village of [[Edenwold]]
;Organized hamlets
The following organized hamlets are within the RM.
*[[Crawford Estates]]<ref name="OHgrants">{{cite web|title=2019-2020 Rural Revenue Sharing Organized Hamlet Grant|url=https://publications.saskatchewan.ca/api/v1/products/100183/formats/110537/download|access-date=May 4, 2020|publisher=Government of Saskatchewan}}</ref>
{{Col-break}}
;Localities
The following localities are also within the RM.<ref>{{Cite web |date=2013-07-02 |title=SGC Economic Regions - 4706029 - Edenwold No. 158, geographical codes and localities, 2006 |url=http://stds.statcan.gc.ca/sgc-cgt/2006/ersl-rerl-fin-eng.asp?criteria=4706029 |access-date=2021-12-15 |website= |archive-url=https://web.archive.org/web/20130702204746/http://stds.statcan.gc.ca/sgc-cgt/2006/ersl-rerl-fin-eng.asp?criteria=4706029 |archive-date=2 July 2013 |url-status=dead}}</ref>
*[[Coppersands, Saskatchewan|Coppersands]]
*[[Dreghorn, Saskatchewan|Dreghorn]]
*[[Emerald Park, Saskatchewan|Emerald Park]]
*[[Franksburg, Saskatchewan|Franksburg]]
*[[Frankslake, Saskatchewan|Frankslake]]
*[[Jameson, Saskatchewan|Jameson]]
*[[Kathrintal Colony, Saskatchewan|Kathrintal Colony]]
*[[Milaty, Saskatchewan|Milaty]]
*[[Poplar Park, Saskatchewan|Poplar Park]]
*[[Richardson, Saskatchewan|Richardson]]
*[[Seitzville, Saskatchewan|Seitzville]]
*[[Zehner]]
{{Col-end}}</div>
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2021 da Statistics Canada ta gudanar, RM na Edenwold No. 158 yana da yawan jama'a 4,466 da ke zaune a cikin 1,515 daga cikin jimlar 1,576 na gidaje masu zaman kansu, canji na -0.5% daga yawanta na 2016 na 4,490 . Tare da yanki na {{Convert|848.84|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 5.3/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Edenwold No. 158 ya ƙididdige yawan jama'a 4,490 da ke zaune a cikin 1,509 na 1,546 jimlar gidaje masu zaman kansu, a 8.7% ya canza daga yawan 2011 na 4,132 . Tare da yanki na {{Convert|849.04|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 5.3/km a cikin 2016. RM na Edenwold No. 158 ita ce birni na biyu mafi girma na karkara ta yawan jama'a a cikin Saskatchewan kuma ita ce birni na 19 mafi girma a lardin gabaɗaya. <ref name="2016censusSKmunis" />
== Gwamnati ==
RM na Edenwold No. 158 ana gudanar da shi ne ta hanyar zaɓaɓɓun majalisar karamar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa wanda ke yin taro a ranakun Talata na biyu da na huɗu na kowane wata. Reve na RM shine Mitchell Huber yayin da mai kula da shi shine Kim McIvor. Ofishin RM yana cikin Emerald Park.
=== Tsarin gundumomi na gari ===
A cikin 2020, ƙauyen Edenwold da RM sun ƙaddamar da tsari don kafa gunduma ta farko ta Saskatchewan. Ba musamman birni ko ƙauye ba, gundumomi gunduma ce da ke haɗa nau'ikan gundumomi guda biyu, kama da gundumomi na musamman a Alberta kamar gundumar Strathcona ko Gundumar Wood Buffalo . Haɗin gwiwar jama'a na mazauna yankunan biyun da abin ya shafa ya faru ne a cikin Satumba 2021, wanda ya biyo bayan binciken a ƙarshen Nuwamba/ farkon Disamba. An shirya budadden gida don Janairu 2022. <ref name="MD2" /> Idan an amince da aikace-aikacen haɗa ƙauyukan biyu, sunan da aka tsara na gundumar shine Gundumar Edenwold Municipal. <ref name="MD" />
== Nassoshi ==
{{Reflist}}{{Commonscat}}{{Geographic location|Centre=Edenwold No. 158, Saskatchewan|North=[[Cupar No. 218, Saskatchewan|Cupar No. 218]]|West=[[Regina, Saskatchewan|Regina]], [[Sherwood No. 159, Saskatchewan|Sherwood No. 159]] and [[Lumsden No. 189, Saskatchewan|Lumsden No. 189]]|East=[[South Qu'Appelle No. 157, Saskatchewan|South Qu'Appelle No. 157]] and [[North Qu'Appelle No. 187, Saskatchewan|North Qu'Appelle No. 187]]|South=[[Lajord No. 128, Saskatchewan|Lajord No. 128]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{White Butte}}{{SKDivision6}}
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
afc920t13p7shftqgvbwshyaanupxs8
Richmound
0
34631
161621
2022-07-26T18:55:52Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1085839430|Richmound]]"
wikitext
text/x-wiki
'''Richmound''' ( yawan jama'a na 2016 : 147 ) ƙauye ne a lardin Saskatchewan na Kanada a cikin gundumar Karkara ta Kasuwanci mai lamba 142 da Sashen ƙidayar jama'a mai lamba 8 . Yana da kusan {{Convert|80|km|-1}} arewa maso gabas na Medicine Hat, Alberta . Bangaren mai da iskar gas da kuma noma ne ke tafiyar da tattalin arzikin kasar. Asalinsu Jamusawa ne suka zaunar da yankin, galibi ’yan Katolika ne daga Kudancin Rasha .
Ƙauyen yana da zauren al'umma, coci, filin wasan skating, raye-raye, lu'u-lu'u, shaguna, da otal. An rufe Makarantar K-12 a shekara ta 2008, kuma a halin yanzu ana jigilar dalibai zuwa ƙauyen da ke makwabtaka da su.
Lore na gida ya bayyana cewa Richmond, British Columbia ainihin suna bayan Richmound. An ce iyayen da suka kafa Richmond BC kawai sun manta da ƙara 'U' a cikin kuskuren rubutu na gargajiya (da tarihi).
== Tarihi ==
An haɗa Richmound azaman ƙauye a ranar Mayu 5, 1947.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Richmound yana da yawan jama'a 118 da ke zaune a cikin 55 daga cikin 61 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. -19.7% daga yawanta na 2016 na 147 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.48|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 245.8/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016, ƙauyen Richmound ya ƙididdige yawan jama'a 147 da ke zaune a cikin 66 daga cikin 78 na gidaje masu zaman kansu. -4.8% ya canza daga yawan 2011 na 154 . Tare da filin ƙasa na {{Convert|0.47|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 312.8/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Ƙauyen Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.richmound.ca}}
{{Geographic location|Northwest=[[Burstall, Saskatchewan|Burstall]]|North=[[Estuary, Saskatchewan|Estuary]]|Northeast=[[Liebenthal, Saskatchewan|Liebenthal]]|West=[[Hilda, Alberta|Hilda]]|Centre=Richmound|East=[[Linacre, Saskatchewan|Linacre]]<br>[[Fox Valley, Saskatchewan|Fox Valley]]|Southwest=[[Horsham, Saskatchewan|Horsham]]|South=[[Hatton, Saskatchewan|Hatton]]|Southeast=[[Golden Prairie, Saskatchewan|Golden Prairie]]}}{{Subdivisions of Saskatchewan|villages=yes}}{{SKDivision8}}{{Coord|50.446|N|109.763|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|50.446|N|109.763|W|type:city_region:CA_source:GNS-enwiki}}
6elzpcz03bnxkztjf4nkkyi3qgsr4gg
User talk:Mohamed 747
3
34632
161706
2022-07-26T21:00:21Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Mohamed 747! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Mohamed 747|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
clgwrxwtlvzwd5x6ca17xrdnuh9edbd
User talk:Antimuonium
3
34633
161707
2022-07-26T21:00:31Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Antimuonium! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Antimuonium|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
9wojgo84ur9wco2i9yfeac9a91n30h4
User talk:Digitalera2025
3
34634
161708
2022-07-26T21:00:41Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Digitalera2025! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Digitalera2025|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
qm7uo77v7u4khzvgptb5ct8pd1zmyqj
User talk:Yusufabdussalam810
3
34635
161709
2022-07-26T21:00:51Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Yusufabdussalam810! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Yusufabdussalam810|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:00, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
dk03xndvg4ru4f1r8cxrp5s7msaj0kc
User talk:Tsalhat
3
34636
161710
2022-07-26T21:01:01Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Tsalhat! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Tsalhat|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
ta1ljcr3ykcdgva1t5p73kynv7x71sy
User talk:E231-200
3
34637
161711
2022-07-26T21:01:11Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, E231-200! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/E231-200|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
q52nviinlrxr24rpkzj6mbjbexnuluo
User talk:Realnews9
3
34638
161712
2022-07-26T21:01:21Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, Realnews9! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/Realnews9|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
sbzocizu8auj88m5u4ppnaqee0hz172
User talk:QubeCube
3
34639
161713
2022-07-26T21:01:31Z
AmmarBot
13973
Barka da zuwa!
wikitext
text/x-wiki
== Barka da zuwa! ==
Ni Robot ne ba mutum ba.
[[File:Wikipedia_mini_globe_handheld.jpg|thumb|300px|Hausa Wikipedia na buƙatar gudummuwarku domin ta bunƙasa!]]
Barka da zuwa Hausa Wikipedia, QubeCube! Mun ji daɗin [[Special:Contributions/QubeCube|gudummuwarku]]. Kuma muna fatan zaku tsaya ku ci gaba da bada gudummuwa. Anan ƙasa ga wasu shafuka da zasu taimaka wajen fahimtar Hausa Wikipedia da yadda ake gyara ta:
* [[Wikipedia:Gabatarwa|Gabatarwa]]
* [[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]]
* [[Wikipedia:Cheatsheet|Cheatsheet]]
* [[Wikipedia:Yadda_ake_rubuta_muƙala|Yadda ake rubuta muƙala]]
* [[Wikipedia:Manufofi biyar|Manufofin Hausa Wikipedia]]
* [[Wikipedia:Shawarwari_goma_akan_gyaran_Wikipedia|Shawarwari goma akan gyaran Wikipedia]]
Zaku iya yin [[Wikipedia:Tutorial/Shafukan_tattaunawa#Shafin_tattaunawa_na_edita|sayinin rubutunku]] idan kuna akan [[Wikipedia:Shafin tattaunawa|shafukan tattaunawa]] ta hanyar alamar tilde guda huɗu, kamar haka (<nowiki>~~~~</nowiki>); yin hakan, zaisa sunanku da cikkaken kwanan wata. In kana buƙatar wani taimako, ku duba [[Wikipedia:Tutorial]]. Na gode. [[User:AmmarBot|AmmarBot]] ([[User talk:AmmarBot|talk]]) 21:01, 26 ga Yuli, 2022 (UTC)
o2latwa0gvaebukqeko8spjjwfwmbu3
Takaitaccen tarihin garin Kakihum
0
34640
161771
2022-07-27T07:49:29Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Takaitaccen tarihin garin Kakihum]] to [[Garin Kakihum]]: Gyaran sunan makala
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Garin Kakihum]]
kok6szgoys9s5hxoqnsy37e75cota6x
Adamu
0
34641
161776
2022-07-27T08:04:35Z
Ibrahim Sani Mustapha
15405
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1092485195|Adamu]]"
wikitext
text/x-wiki
'''Adamu sunan mahaifi'''ne ko kuma suna na namiji.
Sunan da aka ba '''Adamu,''' a Habasha, ana yawan ba wa yara maza na farko da ma'ana kamar mutum na farko Adam (ma'anar gaske a ''harshen Amharic'' shine <nowiki>''</nowiki> Adam <nowiki>''</nowiki>). Wasu Habashawa masu wannan suna sun hada da
Mutanen da ke da sunan sun haɗa da:
== Halitta ==
* Adamu (Sarkin Assuriya) (ya rayu a shekara ta alif 2400 BC - shekara ta 2300 BC), sarkin Assuriya ne.
== Sunan da aka ba yar ==
* [[Adamu Sidi Ali]] (an haife shi a shekara ta alif 1952), ɗan siyasan Najeriya ne kuma manomi ne
* [[Adamu Aliero]] (an haife shi a shekara ta alif 1957), ɗan siyasar Najeriya, gwamnan jihar Kebbi a Najeriya (daga shekarata alif 1999 zuwa-shekara ta 2007)
* Adamu Atta daga shekarat ta alif (1927–zuwa shekara ta 2014), ɗan siyasan Najeriya, gwamnan farar hula na farko a jihar Kwara ta Najeriya.
* [[Adamu Bello]] (an haife shi a shekara ta alif 1951), ɗan siyasan Najeriya
* [[Adamu Ciroma]] daga shekarata (1934–zuwa shekara2018), ɗan siyasan Najeriya kuma gwamnan babban bankin Najeriya
* [[Adamu Daramani Sakande]] daga shekarar(1962–zuwa shekarar2020), ɗan siyasan Ghana kuma ɗan majalisa
* [[Adamu Gumba]] (an haife shi a shekara ta alif 1948), ɗan siyasan Najeriya kuma Sanata
* [[Adamu Maikori]] daga shekarar(1942-zuwa 2020), lauyan Najeriya, ma'aikacin banki kuma ɗan siyasa
* [[Adamu Mohammed]] (an haife shi a shekara ta alif 1983) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Ghana
* [[Adamu Talba Gwargwar|Adamu Garba Talba]] (an haife shi a shekara ta alif 1952), ɗan siyasan Najeriya kuma Sanata
* Adamu Tesfaw (an haife shi a shekara ta alif 1922), kuma ana kiransa da Qes Adamu Tesfaw, ɗan ƙasar Habasha kuma tsohon limamin coci
* [[Ɗan Maraya Jos|Adamu Wayya]] ko [[Ɗan Maraya Jos|Dan Maraya]] ko Adamu Danmaraya Jos daga shekarar(1946–zuwa shekarar2015), griot Hausa Nigerian da aka fi sani da wasan kontigi.
* Adamu Waziri (an haife shi a shekara ta alif 1952), ɗan sandan Najeriya, ministan harkokin 'yan sandan Najeriya
== Sunan tsakiya ==
* [[Abubakar Adamu Mohamed]] (an haifeshi a shekara ta alif 1997) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya
* [[Abubakar Adamu Rasheed]], Nigerian academician, manager, Professor of English
* [[Abubakar Adamu Mohamed]] (an haife shi a shekara ta alif 1997) shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya
* [[Amina Adamu Aliyu]], Alkalin Najeriya
* Baba Adamu Iyam, hafsan sojan Najeriya wanda yayi aiki a matsayin shugaban mulkin soja
* [[Gagdi Adamu Yusuf]] (an haife shi a shekara ta alif 1980), ɗan siyasan Najeriya kuma ɗan majalisar wakilai ta tarayyar Najeriya
* Gibril Adamu Mohammed, dan siyasar Ghana
* Mohammed Adamu Bello (an haife shi a shekara ta alif 1957), ɗan siyasan Najeriya, ɗan kasuwa kuma Sanata
* Mohammed Adamu Ramadan (an haife shi a shekara ta alif 1975), ɗan siyasan Ghana
* Mustapha Adamu Animashaun daga shekarar(1885-zuwa shekarar1968), fitaccen jagoran addinin Musulunci na Legas
* Shuaibu Adamu Ahmed, dan siyasar Najeriya kuma minista
* Suleiman Adamu Kazaure, dan siyasan Najeriya kuma minista
* [[Suleman Adamu Sanid]] (an haife shi a shekara ta alif 1970) ɗan siyasan Ghana ne kuma ɗan majalisa
* [[Zainab Adamu Bulkachuwa]] (an haife ta a shekara ta alif 1950), Alkalin Najeriya kuma shugabar kotunan daukaka kara ta Najeriya Justice
== Sunan mahaifi ==
* Abdalla Uba Adamu (an haife shi a shekara ta alif 1956), masanin ilimin Najeriya, malami, marubuci kuma masanin harkokin watsa labarai
* [[Abdullahi Adamu]] (an haife shi a shekara ta alif 1945), ɗan siyasan Najeriya
* [[Abdulahi Bala Adamu]], dan siyasar Najeriya kuma Sanata
* Abu Kasim Adamu, masanin ilmin dabbobi a kasar Najeriya kuma farfesa a fannin kimiyya
* [[Adamu Adamu]] (an haife shi a shekara ta alif 1954), akawun Najeriya, ɗan jarida, minista
* Ahmed Adamu, masanin tattalin arzikin man fetur na Najeriya kuma malami
* Amos Adamu, Mai kula da Najeriya, Darakta Janar na Hukumar Wasanni ta Najeriya
* [[Baba Adamu]] (an haife shi a shekara ta alif 1979), wanda aka fi sani da shi lokaci-lokaci da laƙabin sa Armando, ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta Ghana
* Birtukan Adamu Ali (an haife ta a shekara ta alif 1992), 'yar tseren Habasha
* Charles Adamu (an haife shi a shekara ta alif 1977), ɗan dambe ɗan ƙasar Ghana
* Junior Adamu (an haife shi a shekara ta 2001), ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Ostiriya, haifaffen Najeriya
* Edward Lametek Adamu, mai binciken yawan Najeriya, mai ba da shawara kan harkokin kasuwanci kuma masanin dabarun jagoranci
* [[Abubakar Adamu Mohammed|Fatima Adamu]] (an haife ta a shekara ta alif 1972), ƴar kasuwan Najeriya kuma mai taimakon jama'a
* [[Ibrahim Adamu]] (an haifeshi a shekara ta alif 1981) shi ne ɗan wasan badminton na Najeriya
* Mamudu Adamu (anhaifeshi a shekara ta alif 1960), Nigerian judoka
* Mohammed Adamu (rashin fahimta), adadin mutane masu suna
* [[Abubakar Adamu Mohammed|Mohammed Adamu]] (an haife shi a shekara ta alif 1961), dan sandan Najeriya, tsohon babban sufeton ‘yan sandan Najeriya ne
* [[Semira Adamu]] (an haife ta a shekara ta alif 1978), ‘yar gudun hijirar Najeriya da wasu ‘yan sandan Belgium biyu suka shake da matashin kai har lahira a lokacin da aka kore ta.
* Suleiman Adamu daga shekarat(1963-zuwa shekarar 2020), ɗan siyasan Najeriya. Dan majalisar dokokin jihar Nasarawa
* Yahaya Adamu (an haife shi a shekara ta alif 1993), shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Najeriya
* [[Yakubu Adamu]] (an haife shi a shekara ta alif 1981), shi ne ɗan wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasar Nijeriya
== Duba kuma ==
* Adamus (rashin fahimta)
* Adămuș, wata ƙungiya ce a gundumar Mureș, Transylvania, Romania
* Adamu Tafawa Balewa College of Education, Nigeria
* [[Kwalejin Kimiyya da Fasaha ta Hussaini Adamu|Hussaini Adamu Federal Polytechnic]] (HAFEDPOLY), polytechnic dake Kazaure, jihar Jigawa, Nigeria
600g5p0kusy5uw7lnviv9kyrxd883qd
William Nierenberg
0
34642
161777
2022-07-27T08:05:24Z
Ibrahim Sani Mustapha
15405
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1090281994|William Nierenberg]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Category:Articles with hCards]]
'''William Aaron Nierenberg''' an haifeshi a ranar 13 ga watan (Fabrairu , 1919 – ya rasu ranar 10 ga watan Satumba shekarar 2000) masanin kimiyyar lissafi ɗan Amurka ne wanda yayi aiki akan aikin Manhattan kuma shine darektan Cibiyar Scripps na Oceanography daga shekarar 1965 zuwa shekarar 1986. <ref name="PTObit">{{Cite journal|last6=Charles Hard Townes|last12=Walter Munk|url-status=74–75}}</ref> Ya kasance wanda ya kafa Cibiyar George C. Marshall a cikin shekarar 1984.
== Bayan Fage ==
An haifi Nierenberg a ranar 13 ga watan fabrairu, 1919, a titin 213 E. 13th, a kan ƙananan Gabas ta Tsakiya na [[New York (birni)|New York]], ɗan ƙaƙƙarfan Yahudawa baƙi daga Austro-Hungary . <ref name="AIP">[http://www.aip.org/history/ohilist/4797_1.html Oral History interview transcript with William Nierenberg], [[American Institute of Physics]], Niels Bohr Library and Archives, 6 February 1986</ref> Ya tafi Makarantar Sakandare ta Townsend Harris sannan kuma Kwalejin City na New York (CCNY), inda ya sami gurbin karatu don ya yi ƙaramar shekararsa a ƙasashen waje a Faransa a Jami'ar Paris . <ref name="AIP" /> A cikin 1939, ya zama farkon mai karɓar haɗin gwiwar William Lowell Putnam daga Kwalejin City. Har ila yau, a cikin 1939, ya shiga cikin bincike a Jami'ar Columbia, inda ya dauki kwas a kan makanikan kididdiga daga mai ba shi shawara na gaba, II Rabi . Ya ci gaba da karatun digiri na biyu a Columbia, amma daga 1941 ya shafe shekarun yakin ya koma Manhattan Project, yana aiki akan rabuwar isotope, <ref name="AIP" /> kafin ya koma Columbia don kammala PhD.
== Sana'a ==
A cikin 1948 Nierenberg ya ɗauki matsayinsa na farko na ma'aikatan ilimi, a matsayin Mataimakin Farfesa na Physics a Jami'ar Michigan . Daga 1950 zuwa 1965 ya kasance abokin aiki sannan kuma Farfesa a fannin Physics a Jami'ar California, Berkeley, inda yake da babban dakin gwaje-gwajen kimiyyar nukiliya maras ƙarfi, inda ya kammala digiri na 40 na PhD a wannan lokacin kuma ya buga takardu kusan 100. Shi ne ke da alhakin tantance lokutan makaman nukiliya fiye da kowane mutum guda. An ba da misalin wannan aikin lokacin da aka zabe shi zuwa Cibiyar Nazarin Kimiyya ta Kasa a 1971.
A cikin wannan lokacin, a cikin 1953, Nierenberg ya ɗauki hutun shekara guda don yin aiki a matsayin darektan dakunan gwaje-gwaje na Jami'ar Columbia Hudson, yana aiki akan matsalolin yaƙin ruwa. <ref name="PTObit">{{Cite journal|last6=Charles Hard Townes|last12=Walter Munk|url-status=74–75}}</ref> Daga baya, ya kula da ƙira da gina ginin "sabon" kimiyyar lissafi a Berkeley. Da yawa daga baya (1960-1962) ya sake daukar hutu a matsayin Mataimakin Sakatare Janar na Kungiyar Tsaro [[NATO|ta Arewacin Atlantic]] (NATO) mai kula da harkokin kimiyya, inda ya kula da yawancin nazarin kasa da kasa kan kimiyyar lissafi da fasahar tsaro.
A cikin 1965 an nemi Nierenberg ya zama darektan Cibiyar Scripps of Oceanography (SIO). Nierenberg ya kasance darektan SIO na shekaru 21, darekta mafi dadewa a yau. A lokacin aikinsa, jiragen ruwa biyar na bincike na zamani sun shiga ƙungiyar Scripps kuma kasafin kuɗin cibiyar ya karu sau biyar. Ya lura da aikin hako ruwan teku mai zurfi (1966-1986), wanda ya samar da ci gaban kimiyya kamar gano abubuwan da ke cikin ruwa mai zurfi, gano cewa tekun Bahar Rum ya taba zama rufaffiyar kwano har ma da busasshiyar teku, da kuma tabbatar da teku a halin yanzu. kwanduna matasa ne. Aikin ya zama na farko na cibiyoyi da yawa, haɗin gwiwar kasa da kasa a fannin kimiyya da kuma abin koyi don ayyuka na gaba. <ref name="NASMemoir" />
Nierenberg ya sami karbuwa na ƙasa saboda gudummawar da ya bayar ga kimiyya. An zabe shi zuwa Kwalejin Kimiyya ta Kasa a 1971 kuma zuwa Majalisar Gudanarwa na Kwalejin a 1979. An kuma zabe shi zuwa Kwalejin Fasaha da Kimiyya ta Amurka a 1965 da Cibiyar Injiniya ta Kasa a 1983. A cikin 1981, Nierenberg ya zama memba na Majalisar Al'adu ta Duniya . A cikin 1987 an ba shi lambar yabo ta Delmer S. Fahrney daga Cibiyar Franklin don fitaccen jagoranci a kimiyya.
== Allolin shawarwari ==
Nierenberg ya yi aiki a kan manyan bangarori da kwamitocin shawarwari, da farko bayan ya dawo daga NATO. A cikin 1971 an nada shi shugaban kwamitin ba da shawara na Cibiyar Nazarin Kimiyya ta kasa kan Teku da yanayi kuma ya yi aiki a wannan kwamiti har zuwa 1977. Ya yi aiki a bangarori daban-daban na Kwamitin Ba da Shawarar Kimiyya na Shugaban Kasa . Ya kasance memba na Hukumar Kimiyya ta Kasa daga 1972 zuwa 1978 kuma an nada shi wani wa'adi daga Nuwamba 1982 zuwa Mayu 1988.
Nierenberg ya kasance mai ba da shawara ga Hukumar Tsaro ta Kasa, kuma ya yi aiki a kan bangarori da yawa na soja. A cikin 1976 an nada shi ɗaya daga cikin manyan masu ba da shawara ga sabuwar Ofishin Kimiyya da Fasaha ta Fadar White House (OSTP). Ya kasance memba na Majalisar Ba da Shawara ta Hukumar Kula da Jiragen Sama ta Kasa (NASA) daga 1978 zuwa 1982 kuma ya zama shugabanta na farko. Ya kasance shugaban OSTP Acid Rain Peer Panel Review, wanda rahotonsa "Acid Rain" aka buga a 1984. Rahoton ya karfafa gwiwar hukumar wajen dakile hayakin ruwan acid .
== Yanayi ==
Nierenberg ya yi matukar sha'awar matsalar [[Canjin yanayi|dumamar yanayi]] . A karkashin wanda ya gabace shi a Scripps, Roger Revelle, Scripps ya fara shirin sa ido kan CO da sauran iskar gas . Nierenberg ya goyi bayan wannan aikin kuma ya shiga tsakani da kansa lokacin da aka yi barazana ga kudaden bincike na shirin.
A cikin Oktoba 1980, a lokacin shugabancin Carter, an zartar da Dokar Majalisa ta neman Cibiyar Kimiyya ta Kasa don sake duba abin da aka sani game da sauyin yanayi. Cibiyar ta nada Nierenberg ya jagoranci kwamitin don samar da wannan rahoto. Kwamitin dai ya kunshi fitattun masana kimiyyar jiki da masana tattalin arziki biyu, William Nordhaus na Yale da Thomas Schelling na Harvard. Schelling da da yawa daga cikin masana kimiyya sun yi aiki a cikin kwamitoci don rahotanni biyu da suka gabata na gwamnatin Carter, wanda ya nuna dumamar yanayi a matsayin babbar matsala mai yuwuwa, kuma Nordhaus yana haɓaka sabon tsari don haɓaka iskar CO , na farko wanda bai ɗauka ba. m extrapolations . {{Sfn|Oreskes|Conway|Shindel|2008}} <ref>Nierenberg (2010), p. 336</ref>
Bayanan kimiyya na sakamakon rahoton ''Canjin Yanayi'', wanda aka fitar a watan Oktoban 1983, sun yi daidai da rahotannin da suka gabata. Mahimman abubuwan da ya sa su ne:
* Mafi yuwuwar kwanan wata CO "biyu" (zuwa 600 ppm) shine 2065 (shafi na 21)
* Dumamar duniya saboda ninka CO mai yuwuwa ya kasance tsakanin 1-5-4.5 °C, kamar yadda rahoton Charney ya nuna . Yin bita a hankali game da rarrabuwar kawuna da ke ba da shawarar canjin yanayi na CO da ba za a iya gani ba ya nuna waɗannan sun dogara ne akan bincike na ɓarna (shafi na 28)
* Dumama a ma'auni zai zama mai girma sau 2-3 a kan yankunan iyakacin duniya kamar na wurare masu zafi; kuma mai yiwuwa ya fi arctic (shafi na 30)
* Matsayin teku zai iya tashi 70 cm sama da ƙarni daga haɓakar thermal, da narkewar glaciers masu tsayi. Akwai babban rashin tabbas game da makomar Ice Sheet na yammacin Antarctic ; tarwatsewa zai iya haifar da hawan teku na 5 zuwa 6m sama da shekaru ɗari da yawa (shafi na 42)
Rahoton ya kuma ƙunshi shawarwarin manufofin:
* CO2 is a cause for concern but not panic; a program of action without a program for learning would be costly and ineffective (page 61)
* A careful, well-designed program of monitoring and analysis is needed to detect the CO2 signal on climate (page 76)
Shawarwarin manufofin sun tabbatar da cece-kuce, kuma hakan ya hana kiraye-kirayen daukar matakin gaggawa kan sauyin yanayi a kafafen yada labarai da Washington. Masana tarihi Naomi Oreskes, Erik M. Conway, da Matthew Shindell sun yi jayayya cewa rahoton Nierenberg ya nuna asalin muhawarar sauyin yanayi da za ta biyo baya a cikin shekaru masu zuwa. {{Sfn|Oreskes|Conway|Shindell|2008}} Mai ba da shawara na kimiyya na Reagan George A. Keyworth II ya ba da rahoton rahoton a cikin jayayya game da "ƙaddarar da ba ta dace ba kuma ba dole ba" na Hukumar Kare Muhalli, kuma Exxon kamar haka ya ambaci rahoton a cikin sake mayar da alkawurran da suka gabata don binciken makamashi mai sabuntawa. <ref name="Rich2018" /> Oreskes da Conway sun yi iƙirarin cewa surori da masana tattalin arziki suka rubuta sun bambanta da waɗanda masana kimiyya suka rubuta, cewa shawarwarin manufofin sun fi nuna ra'ayoyin masana tattalin arziki, kuma Nierenberg, shugaban kwamitin, da kansa ya yi watsi da ra'ayin ra'ayi da aka cimma kan ɗumamar yanayi tsakanin yanayi. masana kimiyya, da kuma "a cikin yin haka da jayayya sun kaddamar da muhawarar sauyin yanayi, suna canza batun daga damuwa na kimiyya zuwa daya daga cikin takaddamar siyasa." {{Sfn|Oreskes|Conway|Shindell|2008}} A cikin takarda na 2010, ɗan Nierenberg Nicolas ya yi jayayya da kowane ɗayan waɗannan batutuwa, yana jayayya cewa sakamakon kimiyya na rahoton ya nuna ra'ayi na yanzu kuma yana nuna cewa sauran rahotannin yanayi daga lokacin kuma sun daina ba da shawara ga tsarin makamashi na kusa. canje-canje. <ref>Nierenberg (2010) p. 345</ref>
== Cibiyar Marshall ==
Daga baya Nierenberg ya zama mai haɗin gwiwa na Cibiyar George C. Marshall, kuma mai sukar wasu ƙididdiga na kimiyya na takardun bincike daban-daban.
== GadoGado ==
== See also ==
* ''<nowiki/>'Yan kasuwan shakka''
* Nierenberg Prize
[[Category:Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba]]
26zbe7obf3qegiiddzc6h5s7jts58jr
Tarihin Annabi Isa
0
34643
161782
2022-07-27T08:33:45Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[Tarihin Annabi Isa]] to [[Annabi Isah]]: Gyaran sunan makala
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Annabi Isah]]
jadk678grln52l3hn5dnvah0hm72qjp
The Initiative for Equal Rights
0
34644
161792
2022-07-27T08:52:27Z
BnHamid
12586
BnHamid moved page [[The Initiative for Equal Rights]] to [[Ƙaddamarwa don Dai-daita Haƙƙin Mutane]]: An rubuta sunan makalar da harshen ingilishi
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Ƙaddamarwa don Dai-daita Haƙƙin Mutane]]
3o7qhs2hfi2asaiuglus7bkkbceaywi
Rural Municipality of Arm River No. 252
0
34645
161801
2022-07-27T09:18:40Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1082586656|Rural Municipality of Arm River No. 252]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Arm River No. 252|official_name=Rural Municipality of Arm River No. 252|settlement_type=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|other_name=<small>Girvin No. 252 (1909–1912)</small>|motto=|image_skyline=|image_caption=|imagesize=200|image_map=SK RM 252 Arm River.svg|mapsize=200|map_caption=Location of the RM of Arm River No. 252 in [[Saskatchewan]]|subdivision_type=Country|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada#Saskatchewan|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[List of census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 11, Saskatchewan|11]]|subdivision_type4=[[Saskatchewan Association of Rural Municipalities|{{abbr|SARM|Saskatchewan Association of Rural Municipalities}} division]]|subdivision_name4=[[SARM Division No. 5|5]]|subdivision_type5=[[Electoral district (Canada)|Federal riding]]|subdivision_name5=|subdivision_type6=[[List of Saskatchewan provincial electoral districts|Provincial riding]]|subdivision_name6=|government_footnotes=<ref name=MDSprofile>{{cite web | url=http://www.mds.gov.sk.ca/apps/Pub/MDS/muniDetails.aspx?cat=10&mun=2312 | title=Municipality Details: RM of Arm River No. 252 | publisher=Government of Saskatchewan | access-date=May 21, 2020}}</ref>|leader_title=[[Reeve (Canada)|Reeve]]|leader_name=Wayne Obrigewitsch|leader_title1=Governing body|leader_name1=RM of Arm River No. 252 Council|leader_title2=Administrator|leader_name2=Yvonne (Bonny) Goodsman|leader_title3=Office location|leader_name3=[[Davidson, Saskatchewan|Davidson]]|leader_title4=|leader_name4=|established_title=[[Municipal corporation|Formed]] ({{abbr|LID|Local improvement district}})|established_date=|established_title2=[[Municipal corporation|Formed]]<ref name=ruralincorp/>|established_date2=December 13, 1909|established_title3=Name change<ref name=namechange/>|established_date3=June 29, 1912 <small>(from RM of Girvin No. 252)</small>|established_title4=Name change|established_date4=|established_title5=Amalgamated|established_date5=|area_footnotes= (2016)<ref name=2016censusSKmunis/>|area_land_km2=725.3 <!-- Use 2016 StatCan land area to accompany 2016 population -->|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016censusSKmunis/>|population_total=250 <!-- 2016 StatCan population only per [[WP:CANPOP]]; do not replace with latest estimate; this estimate can be noted in the article body (so long as it doesn't replace the 2016 StatCan population in the body) -->|population_density_km2=0.3|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|timezone_DST=[[Central Standard Time|CST]]|coordinates={{coord|51.224|N|105.824|W|region:CA-SK_type:adm3rd|display=inline,title}}<ref name=CGNDB>{{cite web | url=http://ftp.maps.canada.ca/pub/nrcan_rncan/vector/geobase_cgn_toponyme/prov_csv_eng/ | title=Pre-packaged CSV files - CGN, Canada/Province/Territory (cgn_sk_csv_eng.zip) | publisher=Government of Canada | date=July 24, 2019 | access-date=May 23, 2020}}</ref>|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=[[Area codes 306 and 639|306 and 639]]|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway(s)]]|blank_info=|blank1_name=Railway(s)|blank1_info=|blank2_name=Waterway(s)|blank2_info=|website={{official|http://www.rmarmriver.com}}|footnotes=}}
Gundumar '''Rural Municipality na Arm River No. 252''' ( 2016 yawan : 250 ) birni ne na karkara (RM) a cikin lardin Kanada na Saskatchewan a cikin Sashin ƙidayar jama'a na 11 da <nowiki><abbr about="#mwt45" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Abbr&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Template:Abbr&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;SARM&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Saskatchewan Association of Rural Municipalities&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwHg" title="Saskatchewan Association of Rural Municipalities" typeof="mw:Transclusion mw:ExpandedAttrs">SARM</abbr></nowiki> Division No. 5 . Tana kan Babbar Hanya 11 tsakanin Saskatoon da Regina .
== Tarihi ==
An kafa RM na Girvin No. 252 a matsayin gundumar karkara a ranar 13 ga Disamba, 1909. An canza sunansa zuwa RM na Kogin Arm No. 252 a ranar 29 ga Yuni, 1912.
== Geography ==
=== Al'ummomi da yankuna ===
Gundumomin birni masu zuwa suna kewaye da RM.
; Garuruwa
* Davidson
Al'ummomin da ba a haɗa su ba suna cikin RM.
; Yankuna
* Girvin (narkar da shi azaman ƙauye, Disamba 19, 2005)
== Alkaluma ==
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2021 da Statistics Kanada ta gudanar, RM na Kogin Arm No. 252 yana da yawan jama'a 258 da ke zaune a cikin 100 daga cikin jimlar 117 na gidaje masu zaman kansu, canjin yanayi. 3.2% daga yawan jama'arta na 2016 na 250 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|721.58|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.4/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a na 2016, RM na Kogin Arm No. 252 ya rubuta yawan jama'a 250 da ke zaune a cikin 98 na jimlar 109 na gida mai zaman kansa, a 0.4% ya canza daga yawan 2011 na 249 . Tare da yanki na {{Convert|725.3|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 0.3/km a cikin 2016.
== Gwamnati ==
RM na Kogin Arm mai lamba 252 na gudanar da zaɓen majalisar karamar hukuma da naɗaɗɗen gudanarwa da ke yin taro a ranar Talata ta biyu na kowane wata. Reeve na RM shine Wayne Obrigewitsch yayin da mai gudanarwa shine Yvonne (Bonny) Goodsman. Ofishin RM yana cikin Davidson.
== Sufuri ==
; Rail <ref>[http://www.rootsweb.com/~canmaps/1925Waghorn/ Canadian Maps: January 1925 Waghorn's Guide. ]</ref>
* Reshen Regina CNR — yana hidima Bethune, Findlater, Chamberlain, Aylesbury, Craik, Girvin, Davidson, Bladworth, Kenaston, Mai ƙarfi
; Hanyoyi <ref>Eversoft Streets and Trips</ref>
* Babbar Hanya 11 — tana hidimar Girvin, Saskatchewan da Davidson, Saskatchewan
* Babbar Hanya 747 — tana hidimar Davidson, Saskatchewan Gabas-yamma
* Babbar Hanya 653 — tana hidimar Davidson, Saskatchewan
* Babbar Hanya 749 — tana hidimar Girvin, Saskatchewan
== Duba kuma ==
* Jerin kananan hukumomin karkara a cikin Saskatchewan
== Nassoshi ==
{{Reflist}}
== Hanyoyin haɗi na waje ==
* {{Official website|http://www.rmarmriver.com}}
{{Subdivisions of Saskatchewan|rural=yes}}{{SKDivision11}}
flsn2y46emi97eyc6qzp5qvlbd5lh3t
Tribune, Saskatchewan
0
34646
161804
2022-07-27T09:22:52Z
S.H Ningi
17885
An ƙirƙira ta hanyar fassara shafin "[[:en:Special:Redirect/revision/1079668485|Tribune, Saskatchewan]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement|name=Tribune|official_name=|other_name=|native_name=<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=|settlement_type=Unincorporated community|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_flag=|flag_size=|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Saskatchewan#Canada <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_mapsize=|subdivision_type=[[Country]]|subdivision_name=[[Canada]]|subdivision_type1=[[Provinces and territories of Canada|Province]]|subdivision_name1=[[Saskatchewan]]|subdivision_type2=[[List of regions of Canada|Region]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=[[Census divisions of Saskatchewan|Census division]]|subdivision_name3=[[Division No. 2, Saskatchewan|2]]|subdivision_type4=[[List of rural municipalities in Saskatchewan|Rural municipality]]|subdivision_name4=[[Rural Municipality of Souris Valley No. 7|Souris Valley No. 7]]|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|leader_title1=|leader_name1=|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=[[Member of the Legislative Assembly|MLA]]|leader_name3=|leader_title4=[[Member of Parliament|MP]]|leader_name4=|established_title=Post office founded|established_date=|established_title2=Incorporated (village)<ref name=UrbanIncorp>{{cite web | url=http://municipal.gov.sk.ca/Municipal-History/Urban-Incorporated-Dates | title=Urban Municipality Incorporations | publisher=Saskatchewan Ministry of Government Relations | type=PDF | page=14 | accessdate=October 13, 2019 | url-status=dead | archiveurl=https://web.archive.org/web/20141015042810/http://municipal.gov.sk.ca/Municipal-History/Urban-Incorporated-Dates | archivedate=October 15, 2014}}</ref>|established_date2=February 18, 1914|established_title3=Dissolved<ref name=dissolved>{{cite web | url=https://pubsaskdev.blob.core.windows.net/pubsask-prod/105184/G1201752.pdf | title=Restructuring of the Village of Tribune | publisher=The Saskatchewan Gazette | pages=2764–2765 | date=December 14, 2018 | accessdate=October 13, 2019}}</ref>|established_date3=December 31, 2017|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes= (2016)<ref name=2016StatCanSK/>|area_total_km2=|area_land_km2=1.61|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=|area_metro_sq_mi=|population_as_of=2016|population_footnotes=<ref name=2016StatCanSK>{{cite web | url=https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/hlt-fst/pd-pl/Table.cfm?Lang=Eng&T=302&SR=1&S=86&O=A&RPP=9999&PR=47 | title=Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities), 2016 and 2011 censuses – 100% data (Saskatchewan) | publisher=[[Statistics Canada]] | date=February 20, 2019 | accessdate=October 13, 2019}}</ref>|population_note=|population_total=45|population_density_km2=27.9|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_density_metro_sq_mi=|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=|population_blank1=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=|timezone=[[Central Standard Time|CST]]|utc_offset=-6|timezone_DST=|utc_offset_DST=|coordinates={{coord|49.145443|-103.492091|region:CA-SK|display=inline,title}}|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> </ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=[[Postal code]]|postal_code=|area_code=306|blank_name=[[List of Saskatchewan provincial highways|Highway]]|blank_info=[[Saskatchewan Highway 35|35]]|blank1_name=Railway|blank1_info=|website=|footnotes=}}
'''Tribune''' al'umma ce da ba ta da haɗin kai a cikin Ƙauyen Ƙauye na Souris Valley No. 7, Saskatchewan, Kanada wanda ke riƙe matsayin ƙauye kafin 2018. Tana da nisan kilomita {{Convert|25|km}} daga kan iyakar Kanada-US tare da babbar hanyar Saskatchewan 35 . A cikin 2016, yawan jama'a ya kasance 45.
== Tarihi ==
An haɗa Tribune azaman ƙauye a ranar 18 ga Fabrairu, 1914. An sake fasalta shi a ranar 31 ga Disamba, 2017, tare da yin watsi da matsayin ƙauyensa don neman zama al'umma mara izini a ƙarƙashin ikon gundumar Rural Municipality na Souris No. 7.
== Alkaluma ==
A cikin kididdigar yawan jama'a ta shekarar 2021 da Statistics Canada ta gudanar, Tribune tana da yawan jama'a 25 da ke zaune a cikin 10 daga cikin 13 na gidajen masu zaman kansu, canjin -44.4% daga yawan jama'arta na 2016 na 45 . Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.69|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 14.8/km a cikin 2021.
A cikin ƙidayar yawan jama'a ta 2016 da Statistics Canada ta gudanar, Tribune ya ƙididdige yawan jama'a 45 da ke zaune a cikin 21 daga cikin 21 na gidaje masu zaman kansu. 80% ya canza daga yawan 2011 na 25. Tare da yanki na ƙasa na {{Convert|1.61|km2|sqmi}} , tana da yawan yawan jama'a 28.0/km a cikin 2016.
== Duba kuma ==
* Jerin al'ummomi a cikin Saskatchewan
* Jerin wuraren sabis na musamman a cikin Saskatchewan
== Nassos ==
{{Reflist}}{{SKDivision2}}{{Authority control}}
bklnrrpmukargyeqt5jxvhceqjpqkc8