વિકિસ્રોત guwikisource https://gu.wikisource.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%81%E0%AA%96%E0%AA%AA%E0%AB%83%E0%AA%B7%E0%AB%8D%E0%AA%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય (મિડિયા) વિશેષ ચર્ચા સભ્ય સભ્યની ચર્ચા વિકિસ્રોત વિકિસ્રોત ચર્ચા ચિત્ર ચિત્રની ચર્ચા મીડિયાવિકિ મીડિયાવિકિ ચર્ચા ઢાંચો ઢાંચાની ચર્ચા મદદ મદદની ચર્ચા શ્રેણી શ્રેણીની ચર્ચા પૃષ્ઠ પૃષ્ઠ ચર્ચા સૂચિ સૂચિ ચર્ચા સર્જક સર્જક ચર્ચા TimedText TimedText talk વિભાગ વિભાગ ચર્ચા Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 3 40972 166707 149443 2022-08-06T18:10:52Z Pathoschild 86 add talk page header ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]]) wikitext text/x-wiki {{User talk:MdsShakil/header}} {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=MdsShakil}} -- [[સભ્ય:Sushant savla|Sushant savla]] ૨૦:૨૦, ૧૮ મે ૨૦૨૧ (IST) 5afzygrgyfk62gvv4iov6old0iukq5x 2 45917 166718 166435 2022-08-07T05:40:41Z Meghdhanu 3380 wikitext text/x-wiki ==ગુજરાતી ઑડિયો બુકની યાદિ== વિકિસ્રોત ગુજરાતી પર ઉપલબ્ધ ૪૦ ઑડિયો બુકની લિંકની યાદિ: ૧ સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૧ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/4j9 ૨ સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૨ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LaL ૩ સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૩ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LaK ૪ મેઘાણીની નવલિકાઓ ખંડ ૧ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LvW ૫ મેઘાણીની નવલિકાઓ ખંડ ૨ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LvV ૬ સોરઠી બહારવટીયા - ભાગ પહેલો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/KE9 ૭ સોરઠી બહારવટીયા - ભાગ બીજો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LvU ૮ સોરઠી બહારવટીયા - ભાગ ત્રીજો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/LvT ૯ તુલસી-ક્યારો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/5iS ૧૦ સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૪ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/6Fq ૧૧ વેવિશાળ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/6e$ ૧૨ સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૫ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/7Ru ૧૩ સમરાંગણ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/7gX ૧૪ રા'ગંગાજળિયો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/8P7 ૧૫ વસુંધરાનાં વહાલાં દવલાં - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/Yin ૧૬ માણસાઈના દીવા - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/DV7 ૧૭ સોરઠ, તારાં વહેતાં પાણી - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/JTN ૧૮ કરણ ઘેલો - સર્જક:નંદશંકર મહેતા - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/MFY ૧૯ પ્રતિમાઓ ઝવેરચંદ મેઘાણી - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/MSo ૨૦ સાસુવહુની લઢાઈ - સર્જક:મહિપતરામ રૂપરામ નીલકંઠ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/RiC ૨૧ હીરાની ચમક - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/Ubx ૨૨ કંકાવટી - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:નિશા દેસાઈ https://w.wiki/a5H ૨૩ દાદાજીની વાતો - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/cqd ૨૪ લીલુડી ધરતી - ૧ - સર્જક:ચુનીલાલ મડિયા - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/gKU ૨૫ લીલુડી ધરતી - ૨ - સર્જક:ચુનીલાલ મડિયા - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટટ https://w.wiki/h7B ૨૬ નિરંજન - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/trg ૨૭ અપરાધી - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/wcg ૨૮ પ્રભુ પધાર્યા - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/335j ૨૯ ઋતુના રંગ - સર્જક:ગિજુભાઈ બધેકા - ધ્વનિ:રાજલ શુક્લ https://w.wiki/3Ax6 ૩૦ દક્ષિણ આફ્રિકાના સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ - પ્રથમ ખંડ - સર્જક:ગાંધીજી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/3B8h ૩૧ દક્ષિણ આફ્રિકાના સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ - દ્વિતિય ખંડ - સર્જક:ગાંધીજી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/3BkM ૩૨ ફ્લૉરેન્સ નાઇટિંગેલનું જીવન ચરિત્ર - સર્જક:શારદા મહેતા - ધ્વનિ:નેહા દેઢિયા https://w.wiki/3G87 ૩૩ ગુજરાતનો જય - ખંડ ૧ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/3XSF ૩૪ ગુજરાતનો જય - ખંડ ૨ - સર્જક:ઝવેરચંદ મેઘાણી - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/3XSG ૩૫ ભારેલો અગ્નિ - ખંડ ૧ - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/4LYA ૩૬ ભારેલો અગ્નિ - ખંડ ૨ - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/4LYG ૩૭ ભારેલો અગ્નિ - ખંડ ૩ - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/4LYH ૩૮ ભારેલો અગ્નિ - ખંડ ૪ - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/4LYJ ૩૯ વેળાવેળાની છાંયડી - સર્જક:ચુનીલાલ મડિયા - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/5VB3 ૪૦ જયંત - સર્જક:રમણલાલ દેસાઈ - ધ્વનિ:મોર્ડન ભટ્ટ https://w.wiki/5WN$ ==યુનિકોડ સંજ્ઞાઓ== - [https://www.vertex42.com/ExcelTips/unicode-symbols.html સંજ્ઞાઓ] <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|| || | | |A1| |A1=છત્રસંગજી|}} {{Tree chart| ||||,|-|-|^|-|-|. }} {{Tree chart|border=0||||A1||||B1|A1=મેપજી|B1=ગંગાદાસજી}} {{Tree chart| |,|-|-|^|-|-|.|||| }} {{Tree chart|border=0|A1||||B1|A1=કવાટજી|B1=સોંડાજી}} {{Tree chart| |!||||||!|| }} {{Tree chart|border=0|A1||||B1|A1=જેસોજી|B1=વેજોજી}} {{Tree chart/end}} </center> <!--<center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||||||||||||||A1|A1=ગ્રામોન્નતિ}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||||||,|-|-|-|^|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||||||||||||||||||A1|||||||A2|A1=આર્થિક|A2=સામાજિક}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||||||`|-|-|-|v|-|-|-|'}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||||||||||||||A1|A1=આદર્શ ગામ}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||||||||,|-|-|^|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||||||||||||A1|||||||||||||||||||||A2|A1=વ્યવહાર<br>અંગ|A2=<small>સૌંદર્ય અંગ-<br>રસ અંગ-<br>આનંદ અંગ</small>}} {{Tree chart||||||||||||||,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.||||||||||||!}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||A1|||||||||||||||||||||||||||A2|||||||||||!|A1=ઉપયોગ<br>અંગ|A2=જ્ઞાન<br>અંગ}} {{Tree chart||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.|||,|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|v|-|-|.||!}} {{Tree chart|border=0|A1|A2|A3|A4|A5|A6|A7|A8|A9|A10|A11|A12|A13|A14|A15|A16|A17|A18|!|A1=સ્વચ્છ<br>રહેઠણ|A2=સારા<br>રસ્તા|A3=પીવાનાં<br>પાણી-<br> સાધન|A4=તળાવ|A5=કાંસ|A6=પુશ્તા|A7=ખાડાનો<br>અભાવ|A8=દીવા<br>બત્તી|A9=ધર્મ<br>શાળા|A10=ચૉરો-<br>સભા ગૃહ|A11=ચોગાન|A12=શાળા|A13=પુસ્તકાલય|A14=વાચનલય|A15=દવાખાનું|A16=અખાડો|A17=પંચાયત|A18=સહકારી<br>મંડળી}} {{Tree chart||!||,|-|-|-|(|||)|-|-|-|.||||||||||||||||||||)|-|-|.||||||||,|-|v|-|(|||||!}} {{Tree chart|border=0||!|A1||A2|A3||A4|||||||||||||||||A5|A6|||||||A7|!|A8||||!|A1=કૂવા|A2=હવાડા|A3=ઓવારા|A4=ખડીયાટ|A5=સામાન્ય|A6=રાત્રિશાળા|A7=ગ્રામજીવન<br> સુધારવા<br>માટે સમિતિઓ|A8=સુધારાની<br>ચર્ચા માટે<br>શિક્ષણ વર્ગ}} {{Tree chart||)|-|-|v|-|-|v|-|-|.|||||||||||||||||||||||||||||||||||||!|||||||!}} {{Tree chart|border=0|A1|A2|A3|A4|||||||||||||||||||||||||||||||||||A5||||||!|A1=ઘર|A2=આંગણું|A3=વાડા|A4=કૉઢ|A5=પ્રગતિની નોંધ}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||,|-|-|v|-|^|.||||||!}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||A1|A2|A3|||||!|A1=શારીરિક<br>આર્થિક<br>તેમજ<br>સામાજિક<br>અવલોકન|A2=જરૂરિયાતોની<br>નોંધ|A3=યોજનાબદ્ધ<br>કાર્યક્રમ}} {{Tree chart||||||||||||||||||||||||||||||||,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|'}} {{Tree chart||||||||||||||||||||||||,|-|-|-|v|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|.|||||||||||||||||}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||||||||||||A1||A2||A3||A4||A5|A1=બગીચો|A2=ઉત્સવ|A3=ગૃહશૃંગાર|A4=આંગણાંનો શૃંગાર|A5=ગ્રામ શૃંગાર}} {{Tree chart||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|+|-|-|v|-|-|.|||||,|-|^|-|.||||||||}} {{Tree chart|border=0|||A1|A2|A3|A4|A5|A6|A7|A8|A9|A10|A11|||A12||A13|A1=શાળા સમારંભ|A2=વ્યાયામ સંમેલન|A3=સમૂહ સંગીત|A4=પ્રદર્શન|A5=નાટક|A6=સંવાદ|A7=ઉજાણી|A8=પર્યટન|A9=કથાવાર્તા|A10=બજાર|A11=મેળા|A12=પ્રાસંગિક|A13=નિત્ય}} {{Tree chart|||,|-|-|v|-|-|v|^|-|v|-|-|v|-|-|.||||||||||||||||||||,|-|-|v|-|^|-|v|-|-|.|||||}} {{Tree chart|border=0||A1|A2|A3|A4|A5|A6||||||||||||||||||A7||A8|A9|A10|A1=પ્રભાતફેરી|A2=સાયંફેરી|A3=ભજન|A4=પ્રાર્થના|A5=ગરબા|A6=રાસ|A7=વૃક્ષારોપણ|A8=ચોતરો|A9=બેઠક|A10=વિસામા}} {{Tree chart/end}} પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૨૧૭ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||A1|A1=ગ્રામ આગેવાનો}} {{Tree chart||||,|-|-|v|-|^|v|-|-|v|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|||A1|B1|C1|D1|E1|A1=પૂર્વપ્રતિષ્ઠા–<br>વંશપરંપરાની<br>પ્રતિષ્ઠાને બળે<br>થયેલા આગે-<br>વાનો: વતન-<br>દાર, ઇનામ-<br>દાર, જાગીર-<br>દાર, વગેરે|B1=સંપત્તિને બળે<br>થએલા નેતા|C1= સરકારી નોકરો : હોદ્દાની<br>રૂઇએ અધિકાર અને<br>પ્રતિષ્ઠા ભોગવતા નેતા;<br>પટેલ, મતાદાર, તલાટી,<br>શિક્ષક, ગ્રંથપાલ (લાય-<br>બ્રેરીઅન) ડૉક્ટર, પંચ<br>વગેરે|D1= ખટાપટીઆ-ચૌદશીયા<br>-લોક ઉપર ભય, ત્રાસ<br>વર્તાવી અગર તેમને<br>લોભ લાલચમાં નાખી <br>પોતાનું અગ્રસ્થાન દૃઢ<br>કરતા આગેવાનો|E1=સેવા-<br>ભાવી}} {{Tree chart|||||,|-|^|-|.|}} {{Tree chart|border=0||||A1||B1|A1=શાહુકાર|B1=જમીનદાર,<br>મોટા ખાતેદાર}} {{Tree chart/end}} </center> પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૨૧૭ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||A1|A1=રોગનિવારણ}} {{Tree chart||||,|-|-|-|-|^|v|-|-|v|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|||A1||||B1|C1||!|A1=વૈદ્ય ડૉક્ટરનું<br>ગ્રામ–અભિ-<br>મુખપણું|B1=દવાખાનાં|C1=સોંઘી દવાઓ-<br>ની બનાવટ}} {{Tree chart||,|-|^|.|||,|-|+|-|.||||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|!|D1|||!|A1=ગ્રામનિવાસ|B1=ધનિકતાની ઇંતેજારીનો ત્યાગ |C1=સ્થાયી|D1=ફરતાં}} {{Tree chart||||||,|-|-|v|^|-|.||||!}} {{Tree chart|border=0|||||A1|B1|C1|||!|A1=સરકારી|B1=અર્ધસરકારી|C1=ખાનગી}} {{Tree chart|||||||||||,|-|-|v|-|^|.|}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|B1|C1|A1=દવાઓની<br>વહેંચણી|B1=અકસ્માતના<br>ઈલાજ|C1=સ્ત્રીઓમાં ઘર-<br>વૈદકનો પ્રચાર}} {{Tree chart/end}} </center> પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૨૦૮ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|||||||A1|A1=સાવચેતી}} {{Tree chart||,|-|-|-|v|-|^|v|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|A1||B1|C1|D1|A1=સ્વચ્છતા|B1=જંતુવિનાશ|C1=વ્યાયામ|D1=ખોરાક}} {{Tree chart||!||||!}} {{Tree chart|border=0|A1|||!|A1=પાણીની વિપુલતા}} {{Tree chart||,|-|-|v|^|-|v|-|-|v|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|E1|A1=ખાડા–<br>ખાબોચિયાંનું<br>પૂરાણ|B1=તેલ–ફિનાઈલ–<br>ક્રુડ ઓઇલ–<br> ઘાસલેટ–, ફ્લીટ–<br>અજમાનું તેલ<br>વગેરેનો ઉપયોગ|C1=હવા વિશુદ્ધિ|D1=જાળી–<br>મચ્છરદાનીનો<br>ઉપયોગ|E1=કુમારપાઠું,તુળસી,<br>ડમરોવગેરે તીવ્ર<br>વાસવાળા છોડ}} {{Tree chart||,|-|-|v|-|-|+|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|A1=ધૂપ|B1=હોમ–હવન|C1=લીમડાની કે<br>આડાયાંની ધૂણી|D1=ઘર–<br>ધોળામણી|}} {{Tree chart/end}} </center> પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૧૯૮ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||||A1|A1=સામાજિક}} {{Tree chart|||||,|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|^|-|-|v|-|-|-|-|-|-|v|-|-|v|-|-|.|||||||||}} {{Tree chart|border=0||||A1||||||B1||||C1|||||D1|E1|F1|A1=આંગણું|B1=શેરી|C1=રસ્તા|D1=ભાગોળ|E1=ગામ|F1=સ્વચ્છતાની<br>સેવાશ્રેણી–service}} {{Tree chart|||,|-|+|-|-|.|||||!||,|-|-|v|^|-|v|-|-|.||!|||!|||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1||||!|D1|E1|F1|G1|!|||!|||!|A1=વાળેલું|B1=લીંપેલું|C1=સુશોભિત|D1=પહોળા|E1=પાકા|F1=ધૂળ વગરના|G1=સીધા}} {{Tree chart|||,|-|v|-|-|+|-|-|.||!|||||,|-|-|v|-|-|v|-|^|.||!|||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|!||||E1|F1|G1|H1|!|||!|A1=ક્યારા|B1=સાથીઆ|C1=રંગોળી|D1=છાપાં|E1=વિશાળ|F1=છાયાવાળી|G1=રમતગમત<br>માટે પૂરતી|H1=ગંદકી<br>રહિત}} {{Tree chart||||||||,|-|v|-|-|+|-|-|-|v|-|-|.|||||||||!|||!}} {{Tree chart|border=0||||||A1|B1|C1||D1|E1||||||||!|||!|A1=ઘરની યોજ<br>નાબદ્ધ રચના|B1=સંકડાશનો <br>અભાવ|C1=સમૂહને જરૂ<br>રના સ્થળ|D1=કૂવો|E1=પાણી વહી <br>જવાના માર્ગ}} {{Tree chart||||||,|-|-|v|-|-|v|^|-|.||!||||||||||||!|||!}} {{Tree chart|border=0|||||A1|B1|C1|D1|!||||||||||||!|||!|A1=ચોખળાં|B1=ચકલા|C1=ખાંચા|D1=કચરોનાખ-<br>વાનું સ્થળ }} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|||||||||||,|-|-|v|-|-|+|-|-|.|||||||||!|||!}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|B1|C1|D1||||||||!|||!|A1=કઠેરો|B1=ગરગડી|C1=થાળું|D1=કપડાં ધોવાનું<br>સ્થળ }} {{Tree chart||||||||||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|^|.||!}} {{Tree chart|border=0|||||||||||A1|B1|C1|D1|E1|F1|G1|!|A1=યોગ્ય <br>ગામઠાણ|B1=કૃર્ષિભાગની<br>નિકટતા|C1=વિસામા|D1=કૂવા|E1=તળાવ|F1=વૃક્ષરોપણ|G1=કોતરથી <br>રક્ષણ}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||,|-|-|-|-|-|-|-|-|(}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||A1|||||||B1|A1=અંગત|B1=જાહેર}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||||,|-|-|^|-|.}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||||||||||||||A1|||B1|A1=સરકારી|B1=બિનસરકારી}} {{Tree chart/end}} </center> પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૧૯૮ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|A1=સ્વચ્છતા}} {{Tree chart||||,|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||A1||||||||||||B1|A1=વ્યક્તિગત|B1=સામાજિક}} {{Tree chart|||,|-|^|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|.||!}} {{Tree chart|border=0||A1|||||||B1||C1|!|A1=દેહ|B1= વસ્ત્ર|C1=ગૃહ}} {{Tree chart||,|^|-|v|-|-|.|||,|^|-|.||!||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|E1|!||!|A1=સ્નાન|B1=ગંદી<br>ટેવોથી મુક્તિ|C1=અસ્વચ્છ દ્રવ્યોના<br>ઉત્સર્ગ માટેની સગવડ|D1=અતિશયતાનો<br>અભાવ|E1=હાથધોણી}} {{Tree chart|||||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|^|.|!}} {{Tree chart|border=0||||||A1|B1|C1|D1|!|A1=વ્યવસ્થિત ગોઠવણી|B1=કચરાં–જાળાંનો<br>અભાવ |C1=બારી–જાળી–જેવાં<br>હવા–અજવાળાનાં સાધનો|D1=ઉકરડા, ખાતર,<br>જાનવર<br>ઘાસ,લાકડાં <br>વગેરેમૂકવાની <br>વ્યવસ્થા}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||||||A1|A1=(પૃષ્ઠ ૧૮૨ જુઓ)}} {{Tree chart/end}} </center> [[પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૧૭૯]] <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||A1|A1=સ્વચ્છતા}} {{Tree chart||||,|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||A1|||||||||B1|A1=વ્યક્તિગત|B1=સામાજિક}} {{Tree chart||,|-|^|v|-|-|.|||,|-|-|v|^|-|v|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|E1|F1|G1|A1=આંગિક–<br>દેહની સ્વચ્છતા|B1= વસ્ત્ર<br>સ્વચ્છતા|C1=ગૃહ<br>સ્વચ્છતા|D1=આંગણું|E1=શેરી|F1=ગામ|G1=ભાગોળ}} {{Tree chart||!|||!|||`|-|-|-|-|.}} {{Tree chart||!|||`|-|-|-|-|-|.||!}} {{Tree chart||)|-|-|v|-|-|-|.||!||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1||C1|!||!|A1=સ્નાન|B1=ગંદી અનારોગ્ય<br>ટેવો ઉપર અંકુશ|C1=અસ્વચ્છ દ્રવ્યોના<br>ઉત્સર્ગ માટેની સગવડ|}} {{Tree chart|||||,|-|-|-|-|-|(||!|}} {{Tree chart|border=0||||A1||||B1|!|A1=વસ્ત્રોની અતિશયતા<br>ઉપર અંકુશ|B1=હાથની ધોણી}} {{Tree chart||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|(}} {{Tree chart|border=0|||A1|B1|C1|D1|A1=વસ્તુઓની<br>વ્યવસ્થિત<br>ગોઠવણી|B1=કચરાં–જાળાંનો<br>અભાવ |C1=બારી–જાળી–<br>ધુમાડિયાં જેવાં હવા<br>અજવાળાનાં સાધનો|D1=જાનવર–ઉકરડા<br>ખાતર–ઘાસ–<br>લાકડાં વગેરેથી<br>માનવ રહેઠણની<br> અલગ ગોઠવણ}} {{Tree chart/end}} </center> ![[પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૧૫૮]] </center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||A1|A1=ગ્રામોન્નતિ}} {{Tree chart||,|-|-|^|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1||||B1|A1=આર્થિક|B1=સામાજિક}} {{Tree chart|||,|-|-|v|-|^|-|v|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0||A1|B1||C1|D1|A1=આરોગ્ય રક્ષણ|B1=કેળવણી|C1=કલાભાવના|D1=નાગરિકત્વ}} {{Tree chart||,|^|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|E1|!|A1=સ્વચ્છતા|B1= રોગ સામે <br>સાવચેતી|C1=રોગનિવારણ|D1=વ્યાયામ|E1=ખોરાક|}} {{Tree chart||||||||||||||,|-|^|-|.}} {{Tree chart|border=0|||||||||||||A1||B1|A1=સંતતિ નિયમન|B1=બાલ ઉછેર}} {{Tree chart/end}} </center> [[પૃષ્ઠ:Gramonnati.pdf/૧૨૩]] </center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|A1=સહકાર}} {{Tree chart||,|-|-|-|-|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1||||||||||||||||B1|A1=ગ્રામ|B1=નગર}} {{Tree chart|,|^|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|-|'}} {{Tree chart|!||,|-|-|-|-|-|-|-|+|-|-|-|-|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|!|A1||||||B1|||||||C1|A1=ધીરાણ|B1=દેખરેખ|C1=કેળવણી}} {{Tree chart|!||!|||||||,|^|-|-|.||||||!|}} {{Tree chart|border=0|!||!||||||A1|B1||||||!|A1=યુનીયન–<br>મધ્યવર્તી<br>મંડળ|B1=તપાસણી કામદાર<br> તથા બીજું <br>તપાસણી તંત્ર}} {{Tree chart|!||!|||||||||||||||||!|}} {{Tree chart|border=0|!|A1||||||||||||||||!|A1=પેઢી}} {{Tree chart|!|,|^|-|-|v|-|-|.|||||||||||!|}} {{Tree chart|border=0|!|A1|B1|C1||||||||||!|A1=ખેતીવાડી<br>પેઢી|B1=સહકારી<br>પેઢી|C1=જમીનગીરો<br>પેઢી}} {{Tree chart|!||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|^|.}} {{Tree chart|border=0|!|A1|B1|C1|D1|E1|F1|G1|A1=પ્રચારક|B1=પ્રદર્શન|C1=પરિષદ|D1=સભા|E1=શિક્ષણ વર્ગ|F1=પત્ર|G1=પત્રિકા}} {{Tree chart|`|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.}} {{Tree chart|border=0||A1|B1|C1|D1|E1|F1|A1=સાધન<br>મંડળી|B1=ઉત્પાદન<br>મંડળી|C1=વેચાણ<br>મંડળી|D1=ખરીદી<br>મંડળી|E1=ઘર બાંધનારી<br>મંડળી|F1=ગ્રામજીવન<br>સુધારણા<br>મંડળી<br>–Better<br>Living<br>Society}} {{Tree chart||,|^|-|-|.|}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|A1=ધીરાણ<br>મંડળી|B1=બહુ હેતુવાળી<br>-multipurpose<br>મંડળી}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|||||||||A1|A1=ઉત્પન્નમાં વધારો <br>(ગ્રામજીવન ચાલુ)}} {{Tree chart||||||||,|-|^|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||||||A1|||B1||C1|||D1|||A1=કૃષિ સુધારણા|B1=વ્યાપાર સુધારણા|C1=ધીરધારની સગવડ<br>અને દેવાનો ઘટાડો|D1=ગ્રામ તથા <br>ગૃહ-ઉદ્યોગ}} {{Tree chart||,|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|v|-|-|v|^|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|||||||B1|||||C1|D1|E1|A1=ખોરાક તથા <br>પોષણને લાગતા|B1=કૃષિ ઉપયોગી|C1=ગૃહ ઉપયોગી|D1=ઉત્પાદક ધંધા|E1=કલા પ્રધાન ધંધા}} {{Tree chart||!||,|-|-|v|-|-|v|^|-|v|-|-|.||!|||!|||!}} {{Tree chart|border=0||!|A1|B1|C1|D1|E1|A1=કોસ|B1=વરત|C1=પાલાં|D1=ટોપલા|E1=કોઠી<br>વગેરે|!|||!|||!}} {{Tree chart||!|||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|^|.||!|||!}} {{Tree chart|border=0||!||||A1|B1|C1|D1|E1|A1=સાદડી|B1=સફરા|C1=નાડાં|D1=પતરાળાં|E1=પંખા<br>વગેરે|!|||!}} {{Tree chart||!|||||||||||,|-|-|v|-|-|v|-|^|.||!}} {{Tree chart|border=0||!||||||||||A1|B1|C1|D1|A1=વણાટ કામ|B1=શીવણ કામ|C1=કંતામણ|D1=પુસ્તક બંધન વગેરે|!}} {{Tree chart||)|-|-|-|v|-|-|v|-|-|.||||||||||||!}} {{Tree chart|border=0||A1|B1|C1|D1|A1=વાડી–બગીચા–<br>kitchen gar<br>den. શાક, ભા-<br>જી, ફૂલ ફળના<br>ઉત્પન્ન અર્થે|B1=ગોરસ ઉદ્યોગો|C1=બારમાસી સંગ્રહપાત્ર<br>વસ્તુઓની બનાવટ|D1=પક્ષી ઉછેર|||||||||||!}} {{Tree chart||||||!||,|^|-|v|-|-|.||||||||||!}} {{Tree chart|border=0||||||!|A1|B1|C1|A1=મુરબ્બા|B1=અથાણાં|C1=ફળ સંરક્ષણ|||||||||!}} {{Tree chart||,|-|-|v|^|-|v|-|-|.|||||||||||||!}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|A1=દૂધ|B1=ઘી-માખણ|C1=છાશ|D1=માવો||||||||||||!}} {{Tree chart||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|^|.}} {{Tree chart|border=0|||A1|B1|C1|D1|E1|F1|G1|H1|A1=વૃક્ષારોપણ|B1=પડદા|C1=તોરણી|D1=આસની|E1=બરૂ તથી ઘાસનાં રમકડાં|F1=દીવાલ ચીત્રો|G1=રંગોળી સાથીયા|H1=ફૂલ ક્યારી}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||A1|A1=ગ્રામજીવન}} {{Tree chart||,|-|-|-|-|^|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|||||||B1|A1=આર્થિક ઉન્નતિ|B1=સામાજીક ઉન્નતિ}} {{Tree chart||!|||,|-|-|v|-|-|v|^|-|.}} {{Tree chart|border=0||!||A1|B1|C1|D1|A1=આરોગ્ય શિક્ષણ|B1=કેળવણી|C1=કલા–સૌંદર્ય<br>અંગ|D1=નાગરીકત્વ}} {{Tree chart||!||||||||||}} {{Tree chart|border=0|A1|A1=ઉત્પન્નમાં વધારો}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|||||||A1|A1=શાહુકારી પદ્ધતિની સુધારણા}} {{Tree chart||||,|-|-|^|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||A1||||||B1||||C1|A1=અંકુશ|B1=ખેડૂત સંરક્ષણના કાયદા|C1=શાહૂકાર સિવાયના ધીરાણ}} {{Tree chart||||!||||||||!|||||,|^|.}} {{Tree chart|border=0||||!||||||||!||||A1|B1|A1=તગાવી|B1=સહકાર્ય}} {{Tree chart||,|-|^|v|-|-|.|||,|^|-|v|-|-|v|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|E1|F1||G1|A1=ધોરણબદ્ધ ધીરધારનો <br>ધંધો કરવા માટે પરવાના<br> દ્વારા અંકુશ <br>મુકતો શરાફ કાયદો|B1=વ્યાજ <br>ઉપર<br> નિર્બંધ|C1=બજાર <br>તોલ<br> ભાવનું<br> નિયમન|D1=ખેડૂતની <br>જમીનનું<br> રક્ષણ<br> કરનારા |E1=ગણોત–સાંથને <br>નિયમન<br> કરનારા|F1=કૃષિકારના <br>હાથમાં<br> નિર્વાહ પૂરતી <br>જમીન રાખવા માટેના|G1=દેવાનો ઉકેલ <br>કરનારા}} {{Tree chart|||||||||||||||||,|-|-|v|^|.}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||A1|B1|C1|A1=હીસાબ જોઈ લહેણું<br>ચોક્કસ કરવાની <br>દીવાની અદાલતોને<br>સત્તા આપતા.|B1=તડજોડથી નિકાલ <br>કરવાની સત્તાવાળાં <br>કરજ – સમાધાન <br>મંડળોની સ્થાપના|C1=કૃષિકાર નાદારી}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||A1|A1=રસ્તા|}} {{Tree chart||||,|-|-|^|-|-|-|v|-|-|-|. }} {{Tree chart|border=0|||A1|||||B1||C1|A1=રાજમાર્ગ|B1=સહાયકારી માર્ગ|C1=ગ્રામ માર્ગ}} {{Tree chart||,|-|^|v|-|-|.|||!||||! }} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1||!||||!|A1=જળમાર્ગ|B1=રેલ્વે|C1=ધોરી–ટ્રંક રસ્તા}} {{Tree chart|||||,|-|-|-|v|-|^|-|.||!|| }} {{Tree chart|border=0||||A1||B1||C1|!|A1=ધોરી રસ્તાને <br>મળતા રસ્તા.|B1=ઉદ્યોગ વ્યાપારે કે રાજ્ય <br>મથકો સાથે જોડતા રસ્તા.|C1=ગ્રામ રસ્તાને <br>ધોરી માર્ગ <br>સાથે જોડતા}} {{Tree chart||||,|-|v|-|-|v|-|-|-|-|-|'|}} {{Tree chart|border=0||A1|B1|C1|A1=ગાનઠાણના રસ્તા.|B1=સીમના રસ્તા.|C1=એક ગામને બીજા ગામ <br>સાથે જોડતા રસ્તા.}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|A1=પશુ સુધારણા|}} {{Tree chart||||||,|-|-|-|-|^|-|-|-|-|-|-|-|-|. }} {{Tree chart|border=0||||A1|||||||||||||B1|A1=કૃષિ ઉપયોગી પશુ|B1=અન્ય ઉપયોગમાં આવતા પશુ}} {{Tree chart||,|-|-|+|-|-|.|||,|-|-|-|-|-|-|-|-|+|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|D1|||||||E1||F1|A1=ગાય|B1=બળદ|C1=આખલા|D1=ગોપાલન <br>Dairyમાં <br>ઉપયોગી|E1=ગૃહ ઉદ્યોગમાં <br>ઉપયોગી|F1=ભાર <br>વહનમાં<br> ઉપયોગી}} {{Tree chart|||!|||,|-|-|v|-|^|-|v|-|.||||,|^|-|.||!}} {{Tree chart|border=0|||!||A1|B1||C1|D1|E1|F1|!|A1=ગાય|B1=ભેંશ|C1=બકરાં|D1=ઘેટાં|E1=બકરાં|F1=ઘેટાં}} {{Tree chart|||!|||||||||||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|^|.}} {{Tree chart|border=0|||!||||||||||A1|B1|C1|D1|E1|A1=બળદ|B1=ઘોડાં|C1=ગધેડાં|D1=ખચ્ચર|E1=ઊંટ}} {{Tree chart|||`|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|'||||||}} {{Tree chart|border=0||||||||||A1|||||||||||||||A1=સુધારણાના માર્ગ}} {{Tree chart||||||,|-|-|v|-|^|v|-|-|v|-|-|-|-|.}} {{Tree chart|border=0|||||A1|B1|C1||D1|||!|A1=નરમાદાની <br>યોગ્ય<br> પસંદગી|B1=પોષણના <br>વિપુલ<br> સાધનો|C1=રોગની સારવાર |D1=ખેડૂતોમાં પશુ <br>સુધારણાના <br>જ્ઞાનનો ફેલાવ<br>|}} {{Tree chart||||||!|||!||,|^|-|-|-|-|.|||!}} {{Tree chart|border=0||||||!|||!|A1||||B1||!|A1=પશુ દવાખાનાં|B1=દવાની<br>સગવડનો<br>વિસ્તાર}} {{Tree chart||||,|-|^|.||`|v|-|-|v|-|-|.||||!|}} {{Tree chart|border=0|||A1|B1|C1|D1|E1|||!|A1=ઉછેર<br> ક્ષેત્રો|B1=પૂરતા<br> પ્રમાણમાં <br>ઉપલબ્ધિ|C1=ગૌચર|D1=વાડા|E1=ખેતરો}} {{Tree chart|||||||||||||||||,|-|-|'|}} {{Tree chart|border=0||||||||||||||||A1|A1=ગોપાલનના ધંધાનો<br>શાસ્ત્રીય વિકાસ|}} </center> ‌ <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|| | | | | | |A1| |A1=જમીન સુધારણા|}} {{Tree chart| ||,|-|-|v|-|^|-|v|-|-|v|-|-|.|| }} {{Tree chart|border=0||A1|B1||C1|D1||!|A1=૧ ખેડ|B1=૨ ખાતર|C1=૩ પાણી|D1=૪ જમીનના ટુકડાનો<br>અટકાવ|}} {{Tree chart| ||!|||!||||!||||||! }} {{Tree chart|border=0|||!||B1|||!||||||!||B1=વૈજ્ઞાનિક ઢબે}} {{Tree chart| ||!||,|-|-|v|-|^|v|-|-|.||! }} {{Tree chart|border=0|||!|A1|B1|C1|D1|!|A1=કૂવા|B1=તળાવ|C1=નદી|D1=નહેરો|}} {{Tree chart| |,|^|-|v|-|-|.||||||||! }} {{Tree chart|border=0|A1|B1|C1|||||||!|A1=નવી ઢબના <br>ઓજારો|B1=જૂની ઢબના <br>ઓજારો|C1=બંનેનો <br>સમન્વય|}} {{Tree chart| ||,|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|' }} {{Tree chart|border=0||A1|||B1|A1=૫ જમીન મહેસૂલનું <br>તથા સાંથનું ભારણ|B1=૬ ખેડૂતના આર્થિક<br>જીવનનું પુનર્ઘટન|}} {{Tree chart| ||,|-|-|v|-|^|-|.| }} {{Tree chart|border=0||A1|B1||C1|||||||A1=દેવાનો ફંડ|B1=ચાલુ જરૂરિયાતને<br>પહોંચી વળવાના <br>સાધનો|C1=ખેડૂત મજૂર ગણોતિયાના <br>કાયમ હક્કની <br>સ્થાપના.|}} {{Tree chart/end}} </center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart| | | | |CLEAR| | | | |CLEAR=Clear box}} {{Tree chart| |,|-|-|'|!|`|-|-|.| }} {{Tree chart|RED |~|GREEN|~|BLUE |RED=Red box|GREEN=Green box|BLUE=Blue box |boxstyle_RED =color:white; background-color: red; |boxstyle_GREEN=color:yellow; background-color: green; |boxstyle_BLUE =color:white; background-color: blue; }} {{Tree chart/end}} <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0| || ||ABC| |ABC=ગ્રામોન્નતિ}} {{Tree chart| |,|-|-|-|^|-|-|-|.|| }} {{Tree chart|border=0|B1 ||||| |C1| |B1=આર્થિક|C1=સામાજિક|}} {{Tree chart/end}} </center> <center> {{Tree chart/start}} {{Tree chart|border=0|| | | | | | |A1| |A1=આર્થિક ઉન્નતિ.|}} {{Tree chart| ||, |-| -|-|v|-|^|-|-|-|-|v|-|-|-|.| | }} {{Tree chart|border=0||B1 | |C1|||||D1||E1|B1=ખેતીની સુધારણા.|C1=ખેતીની પેદાશનો<br>વ્યાપાર.|D1=ધીરધાર.|E1=ગૃહઉદ્યોગ}} {{Tree chart| ||! || ,|-|^|-|.||| ,|-|^|-|.| | !| }} {{Tree chart|border=0|||!|B1 | |C1|D1|E1||!|B1=રસ્તા|C1=બજાર|D1=શાહુકાર<br>પદ્ધતિ. |E1=સહકાર્ય<br>પદ્ધતિ.}} {{Tree chart| |,|^|-|.||| ||||||||||!| }} {{Tree chart|border=0|B1|C1||||||||||||!|B1=જમીન<br> સુધારણા|C1=પશુ<br>સુધારણા.}} {{Tree chart| ||,|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|^|. }} {{Tree chart|border=0||B1|C1|D1|E1|F1||G1|B1=રેંટિયો.|C1=સાળ.|D1=પાટી, દોરડાંનો<br>વણાટ.|E1=ટોપલા<br>ગૂંથણ|F1=મધમાખીનો<br>ઉછેર|G1=પોલ્ટ્રી<br>પક્ષિ<br>ઉછેર<br>વગેરે}} {{Tree chart/end}} </center>--> gt1qlsfalorg323f3vb0u1r1iejxr03 106 46793 166720 166664 2022-08-07T06:24:35Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer={{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં|{{{pagenum}}}}} }} h6y4gtmdioh38e8dtyhx2hlrhdbblka 166723 166720 2022-08-07T06:26:04Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer={{સ-મ|'''{{{pagenum}}}'''||'''વેળા વેળાની છાંયડી'''}}{{સ-મ|'''ત્રણ જુવાન હૈયાં'''||'''{{{pagenum}}'''}}} }} r4qw25xuk111aimrwo6hm2oo233nn26 166725 166723 2022-08-07T06:28:02Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer={{સ-મ|'''{{{pagenum}}}'''||'''વેળા વેળાની છાંયડી'''}}{{સ-મ|'''ત્રણ જુવાન હૈયાં'''||'''{{{pagenum}}}'''}} }} kwjigk2fqignirm14nb60ycxikcxmva 166726 166725 2022-08-07T06:29:33Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer={{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં||{{{pagenum}}}}} }} 34mbna23wrckuwlzseb8t5jt6hunphs 166728 166726 2022-08-07T06:32:06Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|'''{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} sja4st6pnqpp0xbv9rpl1edc44khzj5 166732 166728 2022-08-07T06:34:46Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|'''{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|રંગમાં ભંગ||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} m9f68wgioq4iv9mjt55tr7zqzt9mtm3 166735 166732 2022-08-07T06:35:37Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|રંગમાં ભંગ||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} nmgia2qb05ldlhzpwwqkrn3zmlqn6g0 166741 166735 2022-08-07T06:41:51Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} aszpenfl3rl032rm5v0xmm961z253j8 166749 166741 2022-08-07T06:44:40Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|કરો કંકુના||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} jc7s0pzc2j2klko7fc90oyrmke997cw 166759 166749 2022-08-07T06:51:11Z Meghdhanu 3380 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |પ્રકાર=પુસ્તક |શીર્ષક=વેળા વેળાની છાંયડી |ભાષા=gu |ગ્રંથ= |સર્જક=ચુનીલાલ મડિયા |અનુવાદક= |સંપાદક= |ચિત્રકાર= |મહાવિદ્યાલય= |પ્રકાશક=નવભારત સાહિત્ય મંદિર |સરનામું=અમદાવાદ |વર્ષ=2019 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |સ્રોત=pdf |Image={{પૃષ્ઠ:Vela Vela ni Chhanyadi.pdf/૧}} |પ્રગતિ=UP |પાનાં=<pagelist 1="મુખપૃષ્ઠ" 2to3="-" 4to5="નિવેદન" 6to7="અનુક્રમ" 8to14="લોકજીવનનો અધ્યાસ" 15="14" /> |Volumes= |ટિપ્પણી= |Width= |Css= |Header= |Footer=<small>'''{{સ-મ|{{{pagenum}}}||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||{{{pagenum}}}}}'''</small> }} hz97eeiz8c6uswhcocflg1mdde6xuho 104 46963 166701 166681 2022-08-06T16:17:09Z Amvaishnav 156 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Amvaishnav" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૩}}<hr></noinclude>પેન્શન મળવું શરૂ થયું. પણ સમજદાર ઇલેક્ટરે પેન્શનની અડધી રકમ એ પિતાને તથા બાકીની અડધી ૨કમ પરિવારના નવા વડા તરીકે બીથોવનને આપવી શરૂ કરી. પણ એ અડધી રકમમાં બીથોવન પોતાનો પગાર ઉમેરતો ત્યારે ઘરના ખર્ચા ચૂકવી શકાતા. ઓગણીસ-વીસ વરસની આટલી નાની ઉંમરે કુટુંબના ભરણપોષણની જવાબદારી આવી પડતાં એની જિંદગી તણાવગ્રસ્ત અને કઠિન બની. છતાં એ જ વખતે એને એની પોતાની મૌલિકતા, પ્રતિભા અને શક્તિનો પરચો થઈ ગયેલો. એણે આત્મીય મિત્રો પણ બનાવી લીધા. આ મિત્રોએ માત્ર એ વખતે જ નહિ, પણ ભવિષ્યમાં પણ ખૂબ મદદ કરી. '''ફ્રૉઉ ફૉન બ્રૂનિન્ગ અને સ્ટેફાન''' {{gap}}બૉનમાં એ સમયે એક ખૂબ સંસ્કારી અને પ્રતિષ્ઠિત મહિલા રહેતી હતી. એનું નામ ફ્રૉઉ ફૉન બ્રૂનિન્ગ. અઠ્ઠાવીસ વરસની ઉંમરે એ વિધવા થઈ હતી. એનો પતિ ફૉન બ્રૅનિન્ગ દરબારી સલાહકાર હતો અને મહેલમાં લાગેલી આગમાં બળીને ખાખ થઈ જઈને અવસાન પામેલો. ફ્રૉઉ ફૉન બ્રૂનિન્ગ પૈસેટકે ખૂબ સંપન્ન હતી અને એક સરસ ઘરમાં પોતાનાં ચાર બાળકો સાથે રહેતી હતી. એ ચારમાંથી એક સ્ટેફાન વાયોલિનિસ્ટ રીઝનો શિષ્ય હતો અને એ જ વખતે બીથોવન પણ રીઝનો શિષ્ય હતો. આ બંને શિષ્યો તરત જ પાક્કા દોસ્ત બની ગયા. સ્ટેફાન 1774માં જન્મેલો એટલે બીથોવન કરતાં ચાર વરસ નાનો હતો. ફ્રૉઉ ફૉન બ્રૂનિન્ગને ઘરે હવે બીથોવનની અવરજવર રોજિંદી થઈ પડી. ઊંડી અને કેળવાયેલી રુચિ ધરાવતી ફ્રૉઉ સંયમશીલ અને ચારિત્ર્યવાન હતી. એનો બીથોવન પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો. એ બીથોવનને દીકરો જ ગણતી. પહેલી વાર કોઈ ઉમદા ચરિત્ર ધરાવનાર બુઝુર્ગનાં વાત્સલ્ય અને હૂંફ બીથોવનને મળ્યાં. મૂડી, જિદ્દી અને અક્કડ બીથોવનને કૂણી કુમાશનો અનુભવ પહેલી વાર થયો. {{nop}}<noinclude></noinclude> 1iphygmfo1wg144musdinqzzywwi5rd 104 46964 166702 166683 2022-08-06T16:19:35Z Amvaishnav 156 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Amvaishnav" />{{સ-મ|૧૨૪||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude>'''કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન''' {{gap}}એ દિવસોમાં બીથોવનને બીજો પણ એક દિલોજાન દોસ્ત મળ્યો. એ હતો ઉદાર દાનેશ્વરી ફર્ડિનાન્ડ ઍર્ન્સ્ટ ગૅબ્રિયલ કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન. ઑસ્ટ્રિયાના એક ખૂબ શ્રીમંત-અમીર ખાનદાનનો એ યુવાન નબીરો હતો. એ 1762માં જન્મેલો એટલે બીથોવનથી આઠ વરસ મોટો હતો. ઑસ્ટ્રિયાથી 1787માં એ બૉન આવેલો ત્યારે એનો બીથોવન જોડે ભેટો થઈ ગયેલો. એ સંગીતના ગાઢ પ્રેમમાં હતો એટલું જ નહિ, એ એક ઉત્તમ ગાયક અને વાદક હતો અને બીથોવનની કલાનો મહા આશિક હતો. બીથોવનમાં આકાર લઈ રહેલી અસાધારણ પ્રતિભાનો સૌ પહેલાં અણસાર એને જ આવેલો. સત્તરથી એકવીસ વરસની ઉંમરના બીથોવનની કારકિર્દીને ઘાટ આપનારાં ચાર વરસો દરમિયાન એણે જ પોતાના પાકીટમાંથી નાણાંની નદીઓ વહેવડાવીને અને પોતાની ઓળખાણો દ્વારા બીથોવનની સફળતાના માર્ગમાં પથરાયેલા કંટકો દૂર કર્યા. અને તેથી જ ગરીબ અને દારૂડિયા કુટુંબના સંતાન બીથોવનને શ્રીમંતો પોતાને ત્યાં માનપૂર્વક નોતરતા. '''પ્રથમ વાર પ્રેમમાં અને પ્રારંભિક પ્રતિભા''' {{gap}}પોતાની બે શિષ્યાઓ જિનીટ હોન્રાથ અને મારિયા ફાન વેસ્ટર્હોલ્ડ સાથે બીથોવન ઊંડા પ્રેમમાં પડ્યો. પણ જિનીટ ગ્રેથને પરણી ગઈ અને મારિયા બૅરોન ફ્રિડરિખ ફૉન એલ્બર્ફેલ્ટને પરણી ગઈ. {{gap}}1791માં વીસ વરસની ઉંમરે જ એક અસાધારણ પિયાનિસ્ટ તરીકે બીથોવનની મોટી નામના થઈ. પણ હજી સુધી એની મૌલિક કૃતિઓ – કમ્પોઝિશન્સ – માત્ર મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ્સમાં જ કેદ હતી; એનું ગાયન-વાદન-મંચન થયેલું નહિ. છતાં વિચારવંત સંગીતરસિયાઓથી એ સાવ અજાણી નહોતી કારણ કે ઘણા હાથોમાં એ ફરી આવેલી. એ રસિયાઓને તો એ સંગીત સાંભળ્યા વિના માત્ર એ મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ્સ<noinclude></noinclude> i25kwvgq44hyyfat9t8ut81k3jtr9or 104 46965 166684 166510 2022-08-06T12:02:36Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૫}}<hr></noinclude> વાંચીને જ ખાતરી થઈ ગયેલી કે એ જ વર્ષે અવસાન પામેલા મહાન મોત્સાર્ટનો આત્મા બીથોવનમાં પ્રવેશ્યો છે. ઇલેક્ટર પાસેથી મંજૂરી મેળવીને કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન 1792ની પાનખરમાં બીથોવનને બૉનથી વિયેના લઈ આવ્યો અને બુઝુર્ગ હાયડન હેઠળ સંગીત-શિષ્ય તરીકે એને ગોઠવ્યો. પણ વિયેનામાં બૉનનો ઘરઝુરાપો બિચારા બીથોવનનો પીછો નહોતો છોડતો. ‘હું બૉન પાછો આવીને જ જંપીશ’ એવા કાગળો એ લખતો રહેલો. તેથી એનું મનોબળ મક્કમ કરવા માટે વૉલ્ટીને એને લખ્યું : ::''પ્રિય બીથોવન,'' ::''લાંબા સમય સુધી નહિ ફળેલી તમન્ના પૂરી કરવા તું વિયેના ગયો છું. મોત્સાર્ટના મૃત્યુને કારણે એની રખડી પડેલી પ્રતિભા પનાહ મેળવવા માટે રડી અને કકળી રહી છે. હાયડનમાં એને કામચલાઉ હંગામી આશરો મળ્યો છે પણ એ કાયમી મુકામ નથી. હાયડન પાસેથી તાલીમ મેળવીને મોત્સાર્ટની પ્રતિભાને તારા વ્યક્તિત્વમાં મુકામ આપવાનું ધ્યેય તારે પાર પાડવાનું છે.'' {{સ-મ||''– તારો સાચો મિત્ર વૉલિસ્ટન''}} {{સ-મ||''બૉન, ઑક્ટોબર 29,1792''}} બીથોવને વિયેનામાં વસવાટ શરૂ કર્યો ત્યારે કોલોનનો ઇલેક્ટર એને એના પિતાના પગારનો અડધો હિસ્સો પેન્શન તરીકે અને બાકીનો અડધો હિસ્સો ખુદ પિતાને પેન્શન તરીકે આપતો હતો. પણ પિતા તો બીથોવનના વિયેના આવ્યા બાદ બે મહિનામાં જ 1792ના નવેમ્બરની અગિયારમીએ અવસાન પામ્યા. પિતાના અવસાન પછી પણ ઇલેક્ટરે પિતાના પેન્શનમાંથી અડધી રકમ 100 થેલર્સ બીથોવનને આપવી ચાલુ રાખેલી. પણ જર્મની આપત્તિઓથી ઘેરાઈ રહ્યું હતું. નવા ફ્રેંચ રિપબ્લિકે જર્મની સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરી. 1794ની પાનખરમાં ર્‌હાઇન નદી ઓળંગીને<noinclude></noinclude> trgu4vm2pf6mot41e37x45v1lqizlhs 166685 166684 2022-08-06T12:03:12Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૫}}<hr></noinclude>વાંચીને જ ખાતરી થઈ ગયેલી કે એ જ વર્ષે અવસાન પામેલા મહાન મોત્સાર્ટનો આત્મા બીથોવનમાં પ્રવેશ્યો છે. {{gap}}ઇલેક્ટર પાસેથી મંજૂરી મેળવીને કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન 1792ની પાનખરમાં બીથોવનને બૉનથી વિયેના લઈ આવ્યો અને બુઝુર્ગ હાયડન હેઠળ સંગીત-શિષ્ય તરીકે એને ગોઠવ્યો. પણ વિયેનામાં બૉનનો ઘરઝુરાપો બિચારા બીથોવનનો પીછો નહોતો છોડતો. ‘હું બૉન પાછો આવીને જ જંપીશ’ એવા કાગળો એ લખતો રહેલો. તેથી એનું મનોબળ મક્કમ કરવા માટે વૉલ્ટીને એને લખ્યું : ::''પ્રિય બીથોવન,'' ::{{gap}}''લાંબા સમય સુધી નહિ ફળેલી તમન્ના પૂરી કરવા તું વિયેના ગયો છું. મોત્સાર્ટના મૃત્યુને કારણે એની રખડી પડેલી પ્રતિભા પનાહ મેળવવા માટે રડી અને કકળી રહી છે. હાયડનમાં એને કામચલાઉ હંગામી આશરો મળ્યો છે પણ એ કાયમી મુકામ નથી. હાયડન પાસેથી તાલીમ મેળવીને મોત્સાર્ટની પ્રતિભાને તારા વ્યક્તિત્વમાં મુકામ આપવાનું ધ્યેય તારે પાર પાડવાનું છે.'' {{સ-મ||''– તારો સાચો મિત્ર વૉલિસ્ટન''}} {{સ-મ||''બૉન, ઑક્ટોબર 29,1792''}} {{gap}}બીથોવને વિયેનામાં વસવાટ શરૂ કર્યો ત્યારે કોલોનનો ઇલેક્ટર એને એના પિતાના પગારનો અડધો હિસ્સો પેન્શન તરીકે અને બાકીનો અડધો હિસ્સો ખુદ પિતાને પેન્શન તરીકે આપતો હતો. પણ પિતા તો બીથોવનના વિયેના આવ્યા બાદ બે મહિનામાં જ 1792ના નવેમ્બરની અગિયારમીએ અવસાન પામ્યા. પિતાના અવસાન પછી પણ ઇલેક્ટરે પિતાના પેન્શનમાંથી અડધી રકમ 100 થેલર્સ બીથોવનને આપવી ચાલુ રાખેલી. પણ જર્મની આપત્તિઓથી ઘેરાઈ રહ્યું હતું. નવા ફ્રેંચ રિપબ્લિકે જર્મની સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરી. 1794ની પાનખરમાં ર્‌હાઇન નદી ઓળંગીને<noinclude></noinclude> i78vieq6ktj3pz0wz0j6jc7ub6ib0yk 166686 166685 2022-08-06T12:05:55Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૫}}<hr></noinclude>વાંચીને જ ખાતરી થઈ ગયેલી કે એ જ વર્ષે અવસાન પામેલા મહાન મોત્સાર્ટનો આત્મા બીથોવનમાં પ્રવેશ્યો છે. {{gap}}ઇલેક્ટર પાસેથી મંજૂરી મેળવીને કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન 1792ની પાનખરમાં બીથોવનને બૉનથી વિયેના લઈ આવ્યો અને બુઝુર્ગ હાયડન હેઠળ સંગીત-શિષ્ય તરીકે એને ગોઠવ્યો. પણ વિયેનામાં બૉનનો ઘરઝુરાપો બિચારા બીથોવનનો પીછો નહોતો છોડતો. ‘હું બૉન પાછો આવીને જ જંપીશ’ એવા કાગળો એ લખતો રહેલો. તેથી એનું મનોબળ મક્કમ કરવા માટે વૉલ્ટીને એને લખ્યું : ::''પ્રિય બીથોવન,'' ::{{gap}}''લાંબા સમય સુધી નહિ ફળેલી તમન્ના પૂરી કરવા તું વિયેના ગયો છું. મોત્સાર્ટના મૃત્યુને કારણે એની રખડી પડેલી પ્રતિભા પનાહ મેળવવા માટે રડી અને કકળી રહી છે. હાયડનમાં એને કામચલાઉ હંગામી આશરો મળ્યો છે પણ એ કાયમી મુકામ નથી. હાયડન પાસેથી તાલીમ મેળવીને મોત્સાર્ટની પ્રતિભાને તારા વ્યક્તિત્વમાં મુકામ આપવાનું ધ્યેય તારે પાર પાડવાનું છે.'' {{સ-મ||''– તારો સાચો મિત્ર વૉલિસ્ટન''}} {{સ-મ||''બૉન, ઑક્ટોબર 29,1792''}} {{gap}}બીથોવને વિયેનામાં વસવાટ શરૂ કર્યો ત્યારે કોલોનનો ઇલેક્ટર એને એના પિતાના પગારનો અડધો હિસ્સો પેન્શન તરીકે અને બાકીનો અડધો હિસ્સો ખુદ પિતાને પેન્શન તરીકે આપતો હતો. પણ પિતા તો બીથોવનના વિયેના આવ્યા બાદ બે મહિનામાં જ 1792ના નવેમ્બરની અગિયારમીએ અવસાન પામ્યા. પિતાના અવસાન પછી પણ ઇલેક્ટરે પિતાના પેન્શનમાંથી અડધી રકમ 100 થેલર્સ બીથોવનને આપવી ચાલુ રાખેલી. પણ જર્મની આપત્તિઓથી ઘેરાઈ રહ્યું હતું. નવા ફ્રેંચ રિપબ્લિકે જર્મની સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરી. 1794ની પાનખરમાં ર્‌હાઇન નદી ઓળંગીને<noinclude></noinclude> fsf0j8afop3042e468jto8qcutzoguu 166687 166686 2022-08-06T12:06:13Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૫}}<hr></noinclude>વાંચીને જ ખાતરી થઈ ગયેલી કે એ જ વર્ષે અવસાન પામેલા મહાન મોત્સાર્ટનો આત્મા બીથોવનમાં પ્રવેશ્યો છે. {{gap}}ઇલેક્ટર પાસેથી મંજૂરી મેળવીને કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન 1792ની પાનખરમાં બીથોવનને બૉનથી વિયેના લઈ આવ્યો અને બુઝુર્ગ હાયડન હેઠળ સંગીત-શિષ્ય તરીકે એને ગોઠવ્યો. પણ વિયેનામાં બૉનનો ઘરઝુરાપો બિચારા બીથોવનનો પીછો નહોતો છોડતો. ‘હું બૉન પાછો આવીને જ જંપીશ’ એવા કાગળો એ લખતો રહેલો. તેથી એનું મનોબળ મક્કમ કરવા માટે વૉલ્ટીને એને લખ્યું : ::''પ્રિય બીથોવન,'' ::{{gap}}''લાંબા સમય સુધી નહિ ફળેલી તમન્ના પૂરી કરવા તું વિયેના ગયો છું. મોત્સાર્ટના મૃત્યુને કારણે એની રખડી પડેલી પ્રતિભા પનાહ મેળવવા માટે રડી અને કકળી રહી છે. હાયડનમાં એને કામચલાઉ હંગામી આશરો મળ્યો છે પણ એ કાયમી મુકામ નથી. હાયડન પાસેથી તાલીમ મેળવીને મોત્સાર્ટની પ્રતિભાને તારા વ્યક્તિત્વમાં મુકામ આપવાનું ધ્યેય તારે પાર પાડવાનું છે.'' {{સ-મ|||''– તારો સાચો મિત્ર વૉલિસ્ટન''}} {{સ-મ|||''બૉન, ઑક્ટોબર 29,1792''}} {{gap}}બીથોવને વિયેનામાં વસવાટ શરૂ કર્યો ત્યારે કોલોનનો ઇલેક્ટર એને એના પિતાના પગારનો અડધો હિસ્સો પેન્શન તરીકે અને બાકીનો અડધો હિસ્સો ખુદ પિતાને પેન્શન તરીકે આપતો હતો. પણ પિતા તો બીથોવનના વિયેના આવ્યા બાદ બે મહિનામાં જ 1792ના નવેમ્બરની અગિયારમીએ અવસાન પામ્યા. પિતાના અવસાન પછી પણ ઇલેક્ટરે પિતાના પેન્શનમાંથી અડધી રકમ 100 થેલર્સ બીથોવનને આપવી ચાલુ રાખેલી. પણ જર્મની આપત્તિઓથી ઘેરાઈ રહ્યું હતું. નવા ફ્રેંચ રિપબ્લિકે જર્મની સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરી. 1794ની પાનખરમાં ર્‌હાઇન નદી ઓળંગીને<noinclude></noinclude> a8mcc0hss4a7q17qzyzb8vecatvssrg 166703 166687 2022-08-06T16:21:29Z Amvaishnav 156 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Amvaishnav" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૫}}<hr></noinclude>વાંચીને જ ખાતરી થઈ ગયેલી કે એ જ વર્ષે અવસાન પામેલા મહાન મોત્સાર્ટનો આત્મા બીથોવનમાં પ્રવેશ્યો છે. {{gap}}ઇલેક્ટર પાસેથી મંજૂરી મેળવીને કાઉન્ટ વૉલ્સ્ટીન 1792ની પાનખરમાં બીથોવનને બૉનથી વિયેના લઈ આવ્યો અને બુઝુર્ગ હાયડન હેઠળ સંગીત-શિષ્ય તરીકે એને ગોઠવ્યો. પણ વિયેનામાં બૉનનો ઘરઝુરાપો બિચારા બીથોવનનો પીછો નહોતો છોડતો. ‘હું બૉન પાછો આવીને જ જંપીશ’ એવા કાગળો એ લખતો રહેલો. તેથી એનું મનોબળ મક્કમ કરવા માટે વૉલ્ટીને એને લખ્યું : ::''પ્રિય બીથોવન,'' ::{{gap}}''લાંબા સમય સુધી નહિ ફળેલી તમન્ના પૂરી કરવા તું વિયેના ગયો છું. મોત્સાર્ટના મૃત્યુને કારણે એની રખડી પડેલી પ્રતિભા પનાહ મેળવવા માટે રડી અને કકળી રહી છે. હાયડનમાં એને કામચલાઉ હંગામી આશરો મળ્યો છે પણ એ કાયમી મુકામ નથી. હાયડન પાસેથી તાલીમ મેળવીને મોત્સાર્ટની પ્રતિભાને તારા વ્યક્તિત્વમાં મુકામ આપવાનું ધ્યેય તારે પાર પાડવાનું છે.'' {{સ-મ|||''– તારો સાચો મિત્ર વૉલિસ્ટન''}} {{સ-મ|||''બૉન, ઑક્ટોબર 29,1792''}} {{gap}}બીથોવને વિયેનામાં વસવાટ શરૂ કર્યો ત્યારે કોલોનનો ઇલેક્ટર એને એના પિતાના પગારનો અડધો હિસ્સો પેન્શન તરીકે અને બાકીનો અડધો હિસ્સો ખુદ પિતાને પેન્શન તરીકે આપતો હતો. પણ પિતા તો બીથોવનના વિયેના આવ્યા બાદ બે મહિનામાં જ 1792ના નવેમ્બરની અગિયારમીએ અવસાન પામ્યા. પિતાના અવસાન પછી પણ ઇલેક્ટરે પિતાના પેન્શનમાંથી અડધી રકમ 100 થેલર્સ બીથોવનને આપવી ચાલુ રાખેલી. પણ જર્મની આપત્તિઓથી ઘેરાઈ રહ્યું હતું. નવા ફ્રેંચ રિપબ્લિકે જર્મની સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરી. 1794ની પાનખરમાં ર્‌હાઇન નદી ઓળંગીને<noinclude></noinclude> 1hndvalzhcvtkytborp3abcfdk85d91 104 46966 166688 166511 2022-08-06T12:13:39Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|૧૨૬||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude> ફ્રેંચ સૈન્ય આગળ ધસી ગયું. બધા જ જર્મન રાજકુમારો મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગયા. અચોક્કસ મુદત સુધી બૉનનગરની બહાર રહેવાની બીથોવનને આપેલી પરવાનગી કોલોનના ઇલેક્ટરે પાછી ખેંચી નહિ, પરંતુ 100 થેલર્સનું પેન્શન આપવું બંધ કર્યું, કારણ કે એ પોતે જ પૈસાની તંગીમાં ફસાઈ ગયેલો. {{gap}}બીજી સૂચના મળે ત્યાં સુધી બૉન બહાર રહેવા માટે બીથોવનને છુટ્ટી હતી. પોતાના પગ પર ઊભા રહેવા જેટલો અડીખમ એ હવે થઈ ચૂકેલો. કોલોનના ઇલેક્ટરનો ભત્રીજો ઑસ્ટ્રિયાનો સમ્રાટ હતો. એ સમ્રાટે અને પ્રિન્સ લિખ્નોવ્સ્કીએ બીથોવનના સંગીત- જલસાઓ ગોઠવી આપ્યા. વિયેનામાં ઘણા લાંબા સમય સુધી લિખ્નોવ્સ્કીના મહેલમાં લિખ્નોવ્સ્કીની સાથે જ બીથોવન રહ્યો. ઑસ્ટ્રિયાના ટોચના શ્રીમંતોમાંનો એક લિખ્નોવ્સ્કી સંગીત પાછળ તો રીતસર ગાંડો જ હતો. જોકે એ પોતે ગાયક, વાદક કે કંપોઝર નહોતો. પણ એ જમાનાની રસમ મુજબ એણે અંગત ઑર્કેસ્ટ્રા, કોય૨ અને થિયેટરની માવજત કરેલી. સમગ્ર ઑસ્ટ્રિયામાં એ ત્રણે પ્રકારના સંગીતની બહુ જ બોલબોલા હતી, પણ કલાઇતિહાસમાં વિયેનાનું નામ અમર કરનાર સંગીતપ્રકાર (બિનધાર્મિક) ઑર્કેસ્ટ્રલ છે. વિયેનાનગરીએ આ સંગીતપ્રકારને એટલું બધું તો ઉત્તેજન આપ્યું કે હાયડન, મોત્સાર્ટ અને બીથોવનના ઢગલાબંધ શ્રેષ્ઠ ઑર્કેસ્ટ્રલ માસ્ટરપીસ આકાર લઈ શક્યા. {{gap}}1796-97થી બીથોવનની મૌલિક કૃતિઓ મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ્સ સુધી મર્યાદિત નહિ રહેતાં છપાવા માંડી. તેથી એક પિયાનિસ્ટ ઉપરાંત એક કંપોઝર તરીકે પણ તેની માંગ ઊભી થઈ. સંગીતપ્રેમીઓ એની કૃતિઓની મૌલિકતા અને માધુર્યથી આકર્ષાયા. એ પ્રારંભિક કૃતિઓમાં ખાસ ધ્યાન ખેંચનારી કૃતિઓ છે : થ્રી ટ્રાયોઝ (ઓપસ 1), ક્વિન્ટેટ ફૉર સ્ટ્ર્રિન્ગ્સ (ઓપસ 4), બે ચૅલો સોનાટાઝ (ઓપસ 5), :<noinclude></noinclude> 44zj376oxli5h7koyefogdroigc1hnf 166704 166688 2022-08-06T16:23:17Z Amvaishnav 156 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Amvaishnav" />{{સ-મ|૧૨૬||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude> ફ્રેંચ સૈન્ય આગળ ધસી ગયું. બધા જ જર્મન રાજકુમારો મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગયા. અચોક્કસ મુદત સુધી બૉનનગરની બહાર રહેવાની બીથોવનને આપેલી પરવાનગી કોલોનના ઇલેક્ટરે પાછી ખેંચી નહિ, પરંતુ 100 થેલર્સનું પેન્શન આપવું બંધ કર્યું, કારણ કે એ પોતે જ પૈસાની તંગીમાં ફસાઈ ગયેલો. {{gap}}બીજી સૂચના મળે ત્યાં સુધી બૉન બહાર રહેવા માટે બીથોવનને છુટ્ટી હતી. પોતાના પગ પર ઊભા રહેવા જેટલો અડીખમ એ હવે થઈ ચૂકેલો. કોલોનના ઇલેક્ટરનો ભત્રીજો ઑસ્ટ્રિયાનો સમ્રાટ હતો. એ સમ્રાટે અને પ્રિન્સ લિખ્નોવ્સ્કીએ બીથોવનના સંગીત- જલસાઓ ગોઠવી આપ્યા. વિયેનામાં ઘણા લાંબા સમય સુધી લિખ્નોવ્સ્કીના મહેલમાં લિખ્નોવ્સ્કીની સાથે જ બીથોવન રહ્યો. ઑસ્ટ્રિયાના ટોચના શ્રીમંતોમાંનો એક લિખ્નોવ્સ્કી સંગીત પાછળ તો રીતસર ગાંડો જ હતો. જોકે એ પોતે ગાયક, વાદક કે કંપોઝર નહોતો. પણ એ જમાનાની રસમ મુજબ એણે અંગત ઑર્કેસ્ટ્રા, કોય૨ અને થિયેટરની માવજત કરેલી. સમગ્ર ઑસ્ટ્રિયામાં એ ત્રણે પ્રકારના સંગીતની બહુ જ બોલબોલા હતી, પણ કલાઇતિહાસમાં વિયેનાનું નામ અમર કરનાર સંગીતપ્રકાર (બિનધાર્મિક) ઑર્કેસ્ટ્રલ છે. વિયેનાનગરીએ આ સંગીતપ્રકારને એટલું બધું તો ઉત્તેજન આપ્યું કે હાયડન, મોત્સાર્ટ અને બીથોવનના ઢગલાબંધ શ્રેષ્ઠ ઑર્કેસ્ટ્રલ માસ્ટરપીસ આકાર લઈ શક્યા. {{gap}}1796-97થી બીથોવનની મૌલિક કૃતિઓ મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ્સ સુધી મર્યાદિત નહિ રહેતાં છપાવા માંડી. તેથી એક પિયાનિસ્ટ ઉપરાંત એક કંપોઝર તરીકે પણ તેની માંગ ઊભી થઈ. સંગીતપ્રેમીઓ એની કૃતિઓની મૌલિકતા અને માધુર્યથી આકર્ષાયા. એ પ્રારંભિક કૃતિઓમાં ખાસ ધ્યાન ખેંચનારી કૃતિઓ છે : થ્રી ટ્રાયોઝ (ઓપસ 1), ક્વિન્ટેટ ફૉર સ્ટ્ર્રિન્ગ્સ (ઓપસ 4), બે ચૅલો સોનાટાઝ (ઓપસ 5), :<noinclude></noinclude> ke76uu9mio2hbnqt2o2oelb240afl0w 104 46967 166705 166512 2022-08-06T16:27:01Z Amvaishnav 156 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Amvaishnav" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૭}}<hr></noinclude> પિયાનો સોનાટા ઇન ઇ ફ્લૅટ (ઓપસ 7), ગીત ‘એડેલેઇડે’ તથા ગુરુ હાયડનને અર્પણ કરેલા ત્રણ પિયાનો સોનાટા. '''‘ગાંડો’''' {{gap}}1793માં લિસીસ્ટરમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરના હાથમાં બીથોવનની કૃતિ ‘ટ્રાયો ઇન E ફૂલૅટ’(ઓપસ 3)ની મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ આવી. (1797) સુધી એ કૃતિ છપાઈ નહોતી. ત્રણ વાદકો માટેની એ કૃતિનું ત્યાં પહેલી વાર વાદન થયું અને એમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરે વાયોલા વગાડેલું. પ્રભાવિત ગાર્ડિનરે લખ્યું : {{gap}}આ''મેં અગાઉ સાંભળેલી કોઈ પણ કૃતિ કરતાં આ કૃતિ એટલી બધી અલગ હતી કે તરત જ મારામાં એક નવી અનુભૂતિ અને એક નવી બુદ્ધિનો ઉદ્ભવ થયો. અવાજની દુનિયાના જાણે કે એક નવા જ પ્રદેશમાં હું ઉડ્ડયન કરી રહ્યો હોઉં એવું લાગ્યું... પછી લંડન જઈને એ કૃતિના લેખકની મેં તપાસ કરી. તો માત્ર એટલું જ જાણવા મળ્યું કે એ સાવ જ ગાંડો, પાગલ હતો ! અને એનું સંગીત પણ પાગલ હતું !'' {{gap}}વિયેનામાં બીથોવને સારી કમાણી રળવા માંડી. જીવનનાં આરંભનાં વર્ષોમાં જે અભાવ, ગરીબી, તંગી અને લાચારી વેઠેલી એના પ્રત્યાઘાત રૂપે એણે ખર્ચાળ જીવનશૈલી અપનાવી. સવારી માટે એક ઘોડો અને એક ચોવીસ કલાકનો અંગત નોકર એણે રાખ્યા. પોતાના બે નાના ભાઈઓની જવાબદારી પોતાને ખભે હોવા છતાં આ વૈભવ એને પરવડતો કારણ કે એ બંને હવે ધીમે ધીમે પગભર થઈ રહ્યા હતા. 1795માં એ બંને વિયેના આવી સ્થિર થયેલા. બેમાંથી મોટો કાર્લ સંગીતનાં ટ્યૂશનોમાંથી ખાસ્સી એવી કમાણી કરીને પોતાનો ગુજારો આરામથી કરતો હતો. નાના જોહાને બૉનમાં કેમિસ્ટ ઍન્ડ ડ્રેગિસ્ટની તાલીમ લીધેલી. એણે વિયેનામાં કોઈ દવાની દુકાનમાં કેમિસ્ટની નોકરી લીધી. વર્ષો વીતતાં ગયાં એમ<noinclude></noinclude> bi04h56kzv1pnltu7682wto3rp587h9 166708 166705 2022-08-07T04:32:32Z Meghdhanu 3380 /* Validated */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૭}}<hr></noinclude> પિયાનો સોનાટા ઇન ઇ ફ્‌લૅટ (ઓપસ 7), ગીત ‘એડેલેઇડે’ તથા ગુરુ હાયડનને અર્પણ કરેલા ત્રણ પિયાનો સોનાટા. '''‘ગાંડો’''' {{gap}}1793માં લિસીસ્ટરમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરના હાથમાં બીથોવનની કૃતિ ‘ટ્રાયો ઇન E ફ્‌લૅટ’(ઓપસ 3)ની મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ આવી. (1797) સુધી એ કૃતિ છપાઈ નહોતી. ત્રણ વાદકો માટેની એ કૃતિનું ત્યાં પહેલી વાર વાદન થયું અને એમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરે વાયોલા વગાડેલું. પ્રભાવિત ગાર્ડિનરે લખ્યું : {{gap}}''મેં અગાઉ સાંભળેલી કોઈ પણ કૃતિ કરતાં આ કૃતિ એટલી બધી અલગ હતી કે તરત જ મારામાં એક નવી અનુભૂતિ અને એક નવી બુદ્ધિનો ઉદ્‌ભવ થયો. અવાજની દુનિયાના જાણે કે એક નવા જ પ્રદેશમાં હું ઉડ્ડયન કરી રહ્યો હોઉં એવું લાગ્યું... પછી લંડન જઈને એ કૃતિના લેખકની મેં તપાસ કરી. તો માત્ર એટલું જ જાણવા મળ્યું કે એ સાવ જ ગાંડો, પાગલ હતો ! અને એનું સંગીત પણ પાગલ હતું !'' {{gap}}વિયેનામાં બીથોવને સારી કમાણી રળવા માંડી. જીવનનાં આરંભનાં વર્ષોમાં જે અભાવ, ગરીબી, તંગી અને લાચારી વેઠેલી એના પ્રત્યાઘાત રૂપે એણે ખર્ચાળ જીવનશૈલી અપનાવી. સવારી માટે એક ઘોડો અને એક ચોવીસ કલાકનો અંગત નોકર એણે રાખ્યા. પોતાના બે નાના ભાઈઓની જવાબદારી પોતાને ખભે હોવા છતાં આ વૈભવ એને પરવડતો કારણ કે એ બંને હવે ધીમે ધીમે પગભર થઈ રહ્યા હતા. 1795માં એ બંને વિયેના આવી સ્થિર થયેલા. બેમાંથી મોટો કાર્લ સંગીતનાં ટ્યૂશનોમાંથી ખાસ્સી એવી કમાણી કરીને પોતાનો ગુજારો આરામથી કરતો હતો. નાના જોહાને બૉનમાં કેમિસ્ટ ઍન્ડ ડ્રગિસ્ટની તાલીમ લીધેલી. એણે વિયેનામાં કોઈ દવાની દુકાનમાં કેમિસ્ટની નોકરી લીધી. વર્ષો વીતતાં ગયાં એમ<noinclude></noinclude> mowxxhjv0291l5xkds4perfgsj2o01h 166709 166708 2022-08-07T04:32:47Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૭}}<hr></noinclude> પિયાનો સોનાટા ઇન ઇ ફ્‌લૅટ (ઓપસ 7), ગીત ‘એડેલેઇડે’ તથા ગુરુ હાયડનને અર્પણ કરેલા ત્રણ પિયાનો સોનાટા. '''‘ગાંડો’''' {{gap}}1793માં લિસીસ્ટરમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરના હાથમાં બીથોવનની કૃતિ ‘ટ્રાયો ઇન E ફ્‌લૅટ’(ઓપસ 3)ની મૅન્યુસ્ક્રિપ્ટ આવી. (1797) સુધી એ કૃતિ છપાઈ નહોતી. ત્રણ વાદકો માટેની એ કૃતિનું ત્યાં પહેલી વાર વાદન થયું અને એમાં વિલિયમ ગાર્ડિનરે વાયોલા વગાડેલું. પ્રભાવિત ગાર્ડિનરે લખ્યું : :{{gap}}''મેં અગાઉ સાંભળેલી કોઈ પણ કૃતિ કરતાં આ કૃતિ એટલી બધી અલગ હતી કે તરત જ મારામાં એક નવી અનુભૂતિ અને એક નવી બુદ્ધિનો ઉદ્‌ભવ થયો. અવાજની દુનિયાના જાણે કે એક નવા જ પ્રદેશમાં હું ઉડ્ડયન કરી રહ્યો હોઉં એવું લાગ્યું... પછી લંડન જઈને એ કૃતિના લેખકની મેં તપાસ કરી. તો માત્ર એટલું જ જાણવા મળ્યું કે એ સાવ જ ગાંડો, પાગલ હતો ! અને એનું સંગીત પણ પાગલ હતું !'' {{gap}}વિયેનામાં બીથોવને સારી કમાણી રળવા માંડી. જીવનનાં આરંભનાં વર્ષોમાં જે અભાવ, ગરીબી, તંગી અને લાચારી વેઠેલી એના પ્રત્યાઘાત રૂપે એણે ખર્ચાળ જીવનશૈલી અપનાવી. સવારી માટે એક ઘોડો અને એક ચોવીસ કલાકનો અંગત નોકર એણે રાખ્યા. પોતાના બે નાના ભાઈઓની જવાબદારી પોતાને ખભે હોવા છતાં આ વૈભવ એને પરવડતો કારણ કે એ બંને હવે ધીમે ધીમે પગભર થઈ રહ્યા હતા. 1795માં એ બંને વિયેના આવી સ્થિર થયેલા. બેમાંથી મોટો કાર્લ સંગીતનાં ટ્યૂશનોમાંથી ખાસ્સી એવી કમાણી કરીને પોતાનો ગુજારો આરામથી કરતો હતો. નાના જોહાને બૉનમાં કેમિસ્ટ ઍન્ડ ડ્રગિસ્ટની તાલીમ લીધેલી. એણે વિયેનામાં કોઈ દવાની દુકાનમાં કેમિસ્ટની નોકરી લીધી. વર્ષો વીતતાં ગયાં એમ<noinclude></noinclude> cl81zvw6oems4hw47uit1mp8rc5tjpc 104 46968 166710 166513 2022-08-07T04:35:44Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|૧૨૮||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude>એની સમૃદ્ધિ વધતી ગઈ અને પછી તો એણે સફળતાપૂર્વક સ્વતંત્ર વ્યવસાય કર્યો. '''બીથોવનનું વ્યક્તિત્વ''' {{gap}}બાવીસત્રેવીસ વરસની ઉંમરે બીથોવનનું મજબૂત જિસમ પ્રચંડ તાકાત ધરાવતું થયું. એની મહત્ત્વાકાંક્ષા તો દાબ્યે દબાવી શકાય નહિ એટલી ઉછાળા મારતી અને એનો આત્મવિશ્વાસ પણ એટલો જ છલકાતો. એનું મનોબળ પણ મક્કમ અને અડગ બન્યું. પણ આ બધાં કારણે તે માત્ર અક્કડ અને જિદ્દી જ નહિ પણ અહંકારી અને તુંડમિજાજી પણ બન્યો. વિયેના આવીને તરત જ વૃદ્ધ હાયડન પાસે સંગીતના પાઠ ગ્રહણ કરવા તો માંડ્યા પણ આથમતા તારા અને ઊગતા તારા વચ્ચે મેળ જામ્યો જ નહિ ! સંગીતના ટેક્નિકલ શિક્ષણની પોતાને જરૂર છે એની પ્રતીતિ તો બીથોવનને પહેલેથી જ થયેલી અને તેથી તો એણે હાયડનનું શિષ્યત્વ સ્વીકારેલું. છતાં કંપોઝર તરીકેની પોતાની શક્તિથી એ એટલો બધો વાકેફ થઈ ગયો કે ગુરુએ આપેલી કોન્ટ્રાપુન્ટલ એક્સર્સાઇઝ (કાઉન્ટરપૉઇન્ટની કસરત) એ કરવા ખાતર માત્ર કમને કરતો અને ગુરુના ઘોંચપરોણાને એ ધૂત્કારી કાઢતો. વળી, હાયડન આ સમયે એટલો બધો વ્યસ્ત હતો કે શિક્ષણની ઔપચારિક સીમારેખા ઓળંગી બીથોવનના વ્યક્તિત્વમાં એ વ્યક્તિગત રસ લઈ શકે એમ નહોતો. પછીનાં વર્ષોમાં બીથોવને કબૂલેલું કે હાયડન પાસેથી પોતે સંગીતના પાઠ ભલે ગ્રહણ કર્યા, પણ એની પાસેથી પોતે કશું જ શીખવા પામેલો નહિ. હાયડનને પડતો મૂકીને બીથોવને બીજો ગુરુ કર્યો : ઍલ્બ્રૅક્ટ્સ્બર્ગર. પણ આ પ્રયોગમાં પણ કોઈ જ ભલીવાર વળ્યો નહિ. પછી ઑપેરા કંપોઝર સાલિયેરીને ગુરુ બનાવ્યો. એની પાસેથી બીથોવને માનવકંઠ માટેની કૃતિઓ લખવાના પાઠ ગ્રહણ કર્યા. બીથોવનના બાળપણના ગુરુ રીઝે ઘણા વખત પછીથી લખેલું : {{nop}}<noinclude></noinclude> gejf90frc5klebv5cyuzfwpycabexn8 104 46969 166711 166514 2022-08-07T04:38:57Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૨૯}}<hr></noinclude>:''એના એ સમયના એ ત્રણે ગુરુઓને હું સારી રીતે જાણતો. ત્રણે બીથોવનની શક્તિઓની બહુ ઊંચી મુલવણી કરતા. એના અભ્યાસની આદતો અંગે પણ એ ત્રણે સહમત હતા : બીથોવન એટલો બધો તો જિદ્દી, અક્કડ અને આત્મનિર્ભર હતો કે એ માત્ર કડવા અનુભવોમાંથી પસાર થઈને ઠોકરો ખાઈને જ શીખી શકતો, કારણ કે ઔપચારિક અભ્યાસના મુદ્દા તરીકે કોઈ પણ વિષય એની સામે ધરવામાં આવતાં એને સમજવાનો એ તરત જ ધરાર ઇન્કાર કરતો.'' '''પ્રથમ જાહેર જલસો''' {{gap}}1795ના માર્ચની ઓગણત્રીસમીએ વિયેનાની જનતા સમક્ષ બીથોવન પ્રથમ વા૨ જાહેર જલસામાં કંપોઝર તેમ જ વર્ચુઓસો (શ્રેષ્ઠ વાદક) પિયાનિસ્ટ તરીકે રજૂ થયો. ત્યાં એની મૌલિક કૃતિ પિયાનો કન્ચર્ટો ઇન બી ફ્લૅટ વગાડવામાં આવી જેમાં સોલો પિયાનો એણે જાતે જ વગાડ્યો. એક જ દિવસ પછી એકત્રીસમીએ બીથોવન ફરી જાહેર જલસામાં રજૂ થયો અને એણે પેલી કૃતિ ફરી વાર વગાડી. એ પછી ત્યાં જ એ વખતે મોત્સાર્ટનો કોઈ એક (મોટે ભાગે D માઇનોર) પિયાનો કન્ચર્ટો વગાડવામાં આવ્યો અને એમાં પણ એણે પિયાનો વગાડ્યો. 1796માં એ પ્રાહા અને બર્લિનની કૉન્સર્ટયાત્રાએ નીકળી પડ્યો. પુરાવા નથી મળતા પણ વાયકા એવી છે કે પ્રુશિયાના રાજા ફ્રેડેરિખ વિલિયમ બીજાએ એને દરબારી સંગીતકાર તરીકેની નિમણૂકની દરખાસ્ત કરી અને બીથોવને તેની ના પાડી. '''તુંડમિજાજ અને ઘમંડ''' {{gap}}આ વર્ષોથી બીથોવન ઘણો ઘમંડી અને તુંડમિજાજી બની ગયો હતો. વિના કારણે એ ગુસ્સે થઈ જતો. બદનસીબી અને પીડાને કારણે એની વિરાટ પ્રતિભા હજી કૂણી પડી નહોતી. એની રીતભાત તદ્દન ઉદ્ધત અને વર્તણૂક તદન તોછડી હતી. પણ એના બેહૂદા અને<noinclude></noinclude> 864pec6j7qfwx58iq6t0mp3q4v265gl 104 46970 166712 166515 2022-08-07T04:41:57Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|૧૩૦||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude>કઢંગા વર્તનથી ઝઘડા ઊભા થાય એ પહેલાં જ એના શુભેચ્છક મિત્રો બાજી સંભાળી લઈ આપત્તિને ટાળી દેતા. એના દિલોજાન મિત્રોને એને માટે ખરેખર ખૂબ આદર અને પ્યાર હતો. બીથોવને જેના ઘરમાં મહેમાન બનીને ધામા નાંખેલા એ પ્રિન્સ લિખ્નોવ્સ્કી પણ ઘણો જ સમજદાર અને સહનશીલ હતો. એના ઘરમાં તો બીથોવનનાં નખરાંએ ઉધમપાત મચાવેલો. પણ નમતું જોખીને લિખ્નોવ્સ્કીએ નોકરને આદેશ આપેલો કે જો બીથોવનનો અને પોતાનો કૉલબેલ એક જ સાથે વાગે તો બીથોવનની સેવામાં એણે પ્રથમ હાજર થવું. ફાટ ફાટ થતી વિરાટ પ્રતિભાને કારણે બીથોવનનું અભિમાન પણ એટલું બધું હતું કે પોતાના મિજાજ પર કાબૂ રાખવાનું એને પોતાને માટે જ મુશ્કેલ થઈ પડેલું. એ હંમેશાં ગુના આચરવાની તાકમાં જ રહેતો અને સામેના માણસની લાગણીનો તો વિચાર સુધ્ધાં કરતો નહિ. પણ બીજી જ ક્ષણે એને પ્રખર ક્રોધ જેટલો જ ઊંડો પસ્તાવો થતો. મિત્ર વૅજિલર સાથે પણ આમ જ બન્યું. પેટ ભરીને પસ્તાયા પછી બીથોવને એને કાગળ લખ્યો : :''{{gap}}હે પ્રિય ! હે શ્રેષ્ઠ ! મારી કેવી ધૃણાસ્પદ અને હલકટ બાજુને તેં ખુલ્લી પાડી છે ! હું સ્વીકારું છું કે તારી મિત્રતાને હું લાયક જ નથી. તું કેટલો ઉમદા છે ! કેટલો દયાળુ છે ! આ પહેલી જ વાર હું તારી સમકક્ષ થવા ગયો અને મને ભાન થઈ ગયું કે હું કેટલો નીચ છું, અને તું કેટલો મહાન છે ! તને લાગતું હશે કે મેં મારા હૃદયની માનવતા ગુમાવી દીધી છે. પણ ઈશ્વરની કસમ ખાઈને કહું છું કે જાણી જોઈને કે હેતુપૂર્વકના દ્વેષભાવને કારણે મેં તારી સાથે આવું વર્તન કર્યું નથી; પણ મારી વિચારહીનતા આ વર્તન માટે જવાબદાર છે, જેને કોઈ પણ સંજોગોમાં ચલાવી લેવાય જ નહિ. એ વિચારહીનતાને કારણે મારી બુદ્ધિ બહેર મારી ગઈ હતી. માત્ર તારી સામે આવતાં જ નહિ, પણ મને મારી જાત સામે આવતાં''<noinclude></noinclude> 88hjeq9dqx7ld67hk7k1r8w8ycdt43x 104 46971 166713 166516 2022-08-07T04:46:48Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૩૧}}<hr></noinclude>''પણ શરમ આવે છે. પહેલાં તો હું સારો હતો, હંમેશાં સાચી વર્તણૂક કરતો અને સાચાં મૂલ્યો અનુસાર ચાલતો. નહિતર તું મને કેવી રીતે પ્રેમ કરી શક્યો હોત ? શું આટલા જ ટૂંકા ગાળામાં હું આટલો બધો ખરાબ થઈ ગયો ? અશક્ય ! વાજબીપણા માટેની અને ન્યાયપ્રિયતાની લાગણી મારી અંદર ક્ષણાર્ધમાં જ કાંઈ મરી પરવારે નહિ ! પ્રિય વૅજિલર ! તારા આ બીથોવનની મિત્રતા ફરી એક વાર સ્વીકારવાનું સાહસ કર ! હું સાચા દિલથી તારી માફી માંગું છું, ભીખ માંગું છું. હું બે હાથ પહોળા કરીને ઊભો છું. તું એમાં ઝંપલાવ. વિશ્વાસ રાખ, પહેલાં તેં જોયેલા એ જ સદ્‌ગુણો ફરી એક વાર મારામાં જોવા મળશે. પવિત્ર મિત્રતાનું નિષ્કલંક મંદિર ફરી એક વાર તું બાંધ. હું તને ખાતરી આપું છું કે તે હંમેશાં અક્ષુણ્ણ રહેશે. કોઈ પણ અકસ્માત કે છે. કોઈ પણ વાવાઝોડું એના પાયા હચમચાવી શકશે નહિ. મારો ગુનો માફ કર. ગઈગુજરી ભૂલી જા. ફરીથી દોસ્તી માટે લંબાવેલા મારા આ હાથને પકડી લે. બસ, માત્ર એક જ વાર તારી જાતને મારામાં મૂકીને જો. મારા ગુમાવેલા મિત્રને પાછો મેળવવા હું તારી પાસે આવું છું. હું મારી જાતને તારામાં સોંપી દઈશ અને તું તારી જાત મને સોંપી દેજે.'' {{સ-મ|||''– તને પ્રેમ કરતો, તને કદી નહિ ભૂલનારો તારો<br> {{align|right|'''''પસ્તાયેલો બીથોવન'''''}}}} '''ધ ગ્રેટ મોગલ''' {{gap}}એ હવે ત્રીસ વરસનો થવા આવેલો અને એની મહત્તા વધતી જ જતી હતી. વિયેનામાં એના ચાહકો વધતા જતા હતા તો સાથે સાથે એના હરીફો અને દુશ્મનો પણ વધતા જતા હતા. વિયેનાના ડ્રૉઇન્ગરૂમ્સમાં સંગીતકારો ગાયનવાદનની હરીફાઈ કરી પોતાની ચઢિયાતી શ્રેષ્ઠતા પુરવાર કરતા રહેતા. વળી વિયેના બહારથી આવેલા સંગીતકાર માટે એવો વણલખ્યો નિયમ જ હતો કે સ્થાનિક<noinclude></noinclude> 7na8j6ji6inxkkuqroi4u3eb5qd9lhj 104 46972 166714 166517 2022-08-07T04:51:35Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|૧૩૨||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude>સંગીતકારોને હરીફાઈમાં પછાડીને જ લોકોનું ધ્યાન ખેંચી શકાય. બીથોવન મૂળ તો વિયેના બહારથી આવેલો, પણ એ હરીફાઈઓમાં હરીફોને પછાડીને જ રહ્યો. એના સંગીતમાં જે તાકાત અને અગ્નિ પ્રજ્વળી રહેલાં એની મિસાલ જડવી મુશ્કેલ હતી. પણ હરીફોના સંગીતમાં પણ એક ગુણ હતો જે કેટલીક વાર બીથોવનના સંગીતમાં ઓછો હતો. એ ગુણ હતો લાવણ્યનો. પણ હરીફો તેમ જ મેજબાનો અને શ્રોતાઓ તરફ બીથોવનનું વર્તન એટલું ઉદ્ધત રહેતું કે એના તરફ પ્રેમ કે દોસ્તીનો ભાવ ભાગ્યે જ કોઈને જાગે ! {{gap}}1799માં એક સમકાલીન મૅગેઝિનમાં બીથોવન અને એના યુવાન હરીફ પિયાનિસ્ટ જૉસેફ વુલની હરીફાઈ વિશે એક રિપોર્ટ છપાયેલો. બીથોવનથી બે વરસે નાના વુલ્ફલના મધુર પિયાનોવાદને અગણિત શ્રોતાઓને એના ફૅન બનાવી દીધા. આખી વિયેનાનગરી વુલ્ફલ અને બીથોવનના ફૅન્સ-ચાહકોમાં વહેંચાઈ ગઈ. એ મૅગેઝિનના લેખકે વુલ્ફલના પિયાનોવાદનની તારીફમાં એની લાવણ્યમય અભિવ્યક્તિ, ચોકસાઈ, સ્પષ્ટતા અને આભાસી પ્રયાસહીનતાના ગુણ ચીંધી બતાવ્યા. પણ બીથોવનના પિયાનોવાદનમાં તેજસ્વી બૌદ્ધિકતાના અસધારણ ચમકારા જોવા મળે છે એમ કહ્યું; અને લેખના અંતમાં છેલ્લું વાક્ય મૂક્યું : “વુલ્ફલ ચડિયાતો એટલા માટે છે કે એની વર્તણૂક નમ્ર, વિનયપૂર્ણ અને વિવેકી છે. બીથોવન અહંકારી અને ઉદ્ધત છે.” {{gap}}બીથોવને ખરેખર કબૂલ કરેલું કે જે લોકો એને ઉપયોગી થઈ શકે એમનું જ એને મન થોડુંઘણું, અને તે પણ તત્કાળ પૂરતું જ, મહત્ત્વ છે : “જે લોકો મને ઉપયોગમાં આવતા હોય તેમનું જ મારે મન મૂલ્ય છે. મને કંટાળો આવે ત્યારે એમની સાથે બે ઘડી દિલ બહેલાવી શકું એ માટેના રમકડાથી વિશેષ એ લોકો કશું નથી.” પોતાને એ એટલો તો મોટો ખાંસાહેબ સમજતો કે વૃદ્ધ હાયડન<noinclude></noinclude> f9gxn7bxxur0uwzffxn71h7lu9v3tu8 104 46973 166715 166518 2022-08-07T04:55:09Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૩૩}}<hr></noinclude> મશ્કરીમાં પૂછતો : “આપણો ગ્રેટ મોગલ કેમ છે ?” વિયેનાના બધા જ નાગરિકો એના સુપરઈગોથી વાકેફ હતા. '''ડ્રૉક્ટ્રાઇન ઑફ વિલ ટુ પાવર''' {{gap}}એના જમાનાનો એક શ્રેષ્ઠ પિયાનિસ્ટ હોવા ઉપરાંત બીથોવને પોતાની અંદર એક જબરજસ્ત સર્જનાત્મક તાકાત મહેસૂસ કરેલી. આ કારણે એની કૃતિઓ છાપવા માટે પ્રકાશકોએ પડાપડી કરવી શરૂ કરી. એ માટેની એમની અંદર અંદરની હરીફાઈને કારણે પણ બીથોવનનો સુપ૨ઈગો વધુ ને વધુ ફૂલતો ગયો. એ વારંવાર મગજનો પારો ગુમાવતો. તે છતાં પણ એના ઍરિસ્ટ્રોક્રેટિક શ્રીમંત આશ્રયદાતાઓ અત્યંત સહનશીલ નીકળ્યા. એનાં પ્રખર ક્રોધ, તોછડાઈ અને ઘમંડ તેમ જ તુંડમિજાજને એમણે હંમેશાં હસતે મોઢે વેઠી લીધાં. એ બધા એની સર્જનાત્મકતાનું મૂલ્ય સમજતા તો સાથે સાથે એ પણ સમજતા હતા કે એમની અને એની વચ્ચે જે આર્થિક- સામાજિક અસમાનતાની ખાઈ છે તે એટલી ઊંડી-પહોળી છે કે ક્યારેય પુરાવી શક્ય નથી. પણ એના હરીફ સંગીતકારો એનો અણઘડ તોછડો સ્વભાવ અને તુંડમિજાજ શાને સહન કરે ? એ તો એને નીચો અને હીન સાબિત કરવા માટેના લાગમાં જ રહેતા. પણ બીથોવનનો અહમ્ તો કોઈ પણ ભૌતિક કે દુન્યવી પરિબળોને આધીન થવા તૈયા૨ નહોતો. મહાન જર્મન ફિલસૂફ નિત્શે હજી જન્મ્યો પણ નહોતો; પણ નિત્શેએ ઘડેલા ‘ડ્રૉક્ટ્રાઇન ઑફ વિલ ટુ પાવર'ને ચરિતાર્થ કરનારી હૂબહૂ ઘટના બીથોવનના ચારિત્ર્યમાં આગોતરી જ જોવા મળે છે. ઝ્મેસ્કેલ નામના એક મિત્રને બીથોવને લખેલું : :{{gap}}''નીતિમત્તાને લગતો તારો ઉપદેશ તું તારી પાસે જ રાખજે. બીજા પર રાજ કરવા સર્જાયેલા પુરુષો માટે તો એકમાત્ર નીતિ એ શક્તિ જ છે; મારે માટે પણ એમ જ છે. તું જા જહન્નમમાં.'' {{nop}}<noinclude></noinclude> 6rlqzugn0787cpgx7wqnrzbx9flu0hh 104 46974 166716 166519 2022-08-07T05:01:34Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|૧૩૪||મોત્સાર્ટ અને બીથોવન}}<hr></noinclude> {{gap}}“મોત્સાર્ટના ઑપેરા તમે સાંભળ્યા છે કે ?” એવો પ્રશ્ન એક મહિલાએ બીથોવનને પૂછેલો એના જવાબમાં બીથોવને આવા જ એક મૂડમાં પરખાવેલું : “મને ખબર નથી. બીજાનું સંગીત સાંભળવાની મને પડી પણ નથી. એ સાંભળીને મારે મારી મૌલિકતા ગુમાવવી નથી.” એક વાર બીથોવને કહેલું, “તમે શ્રીમંતો તમને વારસામાં મળેલા પૈસાથી તાગડધીન્ના કરો છો. એમાં તમે શું ધાડ મારી ? હું જે કાંઈ છું તે મારી મૌલિક પ્રતિભા થકી છું.” '''આદર્શ પોર્ટ્રેઇચર્સ''' {{gap}}બીથોવનના મૃત્યુ પછી ચિત્રકારો અને શિલ્પીઓ એના વધુ ને વધુ આદર્શીકૃત પોર્ટ્રેઇટ્સ બનાવવા માંડેલા. એ ખરેખર કેવો દેખાતો હતો એની ખેવના કર્યા વીના ‘થર્ડ’, ‘ફિફ્થ’ અને ‘નાઇન્થ’ સિમ્ફનીઓ, ‘માસ ઇન ડી’ તથા ‘એમ્પરર કન્ચર્ટો’નો પ્રખર ક્રોધી અને તુંડમિજાજી સર્જક કેવો હોઈ શકે તે વિશેની એમની અંગત કલ્પનાઓને એમણે મૂર્તિમંત કરી. હકીકતમાં બીથોવન દેખાવડો તો હતો જ નહિ. વધારામાં એનો ચહેરો શીતળાનાં ચાઠાંથી ભરેલો હતો. બાળપણમાં માવજત ને હૂંફ મળ્યા વિનાના બરછટ ઉછેરને કારણે પુખ્ત ઉંમરે પણ એના વ્યક્તિત્વમાં તોછડાઈ અને ઉદ્ધત વર્તન ઘૂસી ગયાં. વળી ત્વરિત સફળતા મળતાં એ વધારે ઉદ્ધત અને અક્કડ થઈ ગયો. વિયેના આવતાંવેંત જ એણે ફાંકડા અને વરણાગિયા બનવાનું પસંદ કરેલું. એણે ફૅશનેબલ કપડાં ખરીદી લીધાં અને પાર્ટીઓમાં મહાલવા માટે નૃત્યનાં ટ્યૂશન પણ લીધાં. પણ એ બધાંથી કોઈ ફેર પડ્યો નહિ. મૂળમાં જ જે રોંચો હતો તે રોંચો જ રહ્યો ! પોતાના અંગેની આછીપાતળી ટીકા પણ એ સહન કરી શકતો નહિ. એટલું જ નહિ, એવી ટીકાનો સંભવ પણ એ સહન કરી શકતો નહિ તેથી ટીકા થાય એ પહેલાં જ એ ઊકળી પડતો. આટલું જાણે ઓછું હોય એમ ખુશામત એને ખૂબ પ્યારી હતી. આ બે દુર્ગુણોનો<noinclude></noinclude> lcrfbf3we3vpfmqpz516nwm3ceva7mb 104 46975 166717 166520 2022-08-07T05:05:47Z Meghdhanu 3380 /* Proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Meghdhanu" />{{સ-મ|બીથોવન||૧૩૫}}<hr></noinclude>ગેરલાભ ઉઠાવી દુશ્મનો એને ધાર્યા મુજબ નચાવી શકવામાં અને એને હાંસીપાત્ર બનાવવામાં આસાનીથી સફળ થતા. એ તો એના સંગીતની મહાનતા સમજી શકેલા મિત્રો જ એના દુર્ગુણો નજરઅંદાજ કરતા. '''હંમેશા પ્રેમમાં''' {{gap}}આખી દુનિયામાં કામવાસના, રતિભાવ અને શૃંગારસથી અલિપ્ત ‘સેક્સલેસ’ સંગીત જો હોય તો તે બીથોવનનું છે. પણ બીથોવન પોતે વિલાસી અને કામાંધ હતો. એના આજીવન દોસ્ત વેજિલરે કહેલું : :''{{gap}}બીથોવનના જૂના સંગીત શિક્ષક ફર્ડિનાન્ડ રીઝ, બર્ન્હાર્ડ ફૉન બ્રૂનિન્ગ અને મને ધીમે ધીમે જાણ થઈ ગઈ કે એવો કોઈ સમય જ નહોતો કે જ્યારે બીથોવન પ્રેમમાં પડેલો હોય નહિ; અને વળી એ પ્રેમ એટલે સૌથી ઊંડો પ્રેમ. ભલભલા ફાંકડા રૂપાળા જુવાનો જ જેનાં દિલ જીતી શકે એવી સુંદરીઓનાં દિલ એ ચપટી વગાડતાં જીતી લેતો !'' {{gap}}એક વાર વિયેના ઑપેરાની રૂપાળી ગાયિકા મૅગ્ડેલેના વિલિયમ્સના પ્રેમમાં બીથોવન પડેલો. બીથોવને એને લગ્નની દરખાસ્ત પણ કરેલી. 1860માં મૅગ્ડેલેનાના ભાઈ મેક્સની દીકરીને બીથોવનનો જીવનકથાકાર થેયર મળેલો. મૅગ્ડેલેનાની એ ભત્રીજીએ એને જણાવેલું કે પોતાના પિતા પાસેથી ફોઈના બીથોવન સાથેના પ્રેમપ્રકરણની વાતો વારંવાર કાને પડતી. થેયરે એને પૂછ્યું : “તો બીથોવનની લગ્નની દરખાસ્તને તારી ફોઈએ ઠુકરાવી શા માટે ?” ખડખડાટ હસી પડીને ભત્રીજીએ જવાબ આપ્યો : “કારણ કે એ તદન કદરૂપો અને અડધો ગાંડો હતો !” {{gap}}આ વર્ષોમાં બીથોવન સર્વ પ્રકારના ઘાટઘૂટમાં મોટી માત્રામાં કૃતિઓ લખી રહ્યો હતો. એમાંથી ખાસ્સા પ્રમાણમાં કૃતિઓ છપાઈ<noinclude></noinclude> gh9we1a1834bloc9rpxt62cfln4iicx 0 47058 166689 2022-08-06T12:17:46Z Meghdhanu 3380 {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = પ્રસ્તાવના | previous = | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ|મોત્સાર્ટ]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages inde...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = પ્રસ્તાવના | previous = | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ|મોત્સાર્ટ]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="7" to="8"></pages>}} }} kqkp2ddq15icqrwn896tpf2juezi8bt 0 47059 166690 2022-08-06T12:19:50Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/પ્રસ્તાવના|પ્રસ્તાવના]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ વિશે|મોત્સાર્ટ વિશે]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="13" to="90"></pages>}} }} 3idr3e3kvc4gzg72pbbur33c2uvfg04 0 47060 166691 2022-08-06T12:24:20Z Meghdhanu 3380 {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = મોત્સાર્ટ વિશે | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ|મોત્સાર્ટ]] | next = મોત્સાર્ટ અને બીથ...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = મોત્સાર્ટ વિશે | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ|મોત્સાર્ટ]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મૅરેજ ઑફ ફિગારો|મૅરેજ ઑફ ફિગારો]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="91" to="93"></pages>}} }} en3xy0z5pk4lta3ilfome2uxcapydn7 0 47061 166692 2022-08-06T12:26:06Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = મૅરેજ ઑફ ફિગારો | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટ વિશે|મોત્સાર્ટ વિશે]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ડૉન જિયોવાની|ડૉન જિયોવાની]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="94" to="100"></pages>}} }} pcprznll3os3g5rkrz5wpobgs3dvzyt 0 47062 166693 2022-08-06T12:28:51Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = ડૉન જિયોવાની | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મૅરેજ ઑફ ફિગારો|મૅરેજ ઑફ ફિગારો]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/કોસી ફાન તુત્તી|કોસી ફાન તુત્તી]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="101" to="111"></pages>}} }} ahj73flhkofhkp1cccy4l8hgqh0zfh4 0 47063 166694 2022-08-06T12:31:41Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = કોસી ફાન તુત્તી | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ડૉન જિયોવાની|ડૉન જિયોવાની]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ)|ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ)]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="112" to="114"></pages>}} }} hyku04urtwffo40s108v4flosyrtwqq 0 47064 166695 2022-08-06T12:34:12Z Meghdhanu 3380 {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ) | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/કોસી ફાન તુત્તી|કોસી ફાન તુત્તી]] | next...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ) | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/કોસી ફાન તુત્તી|કોસી ફાન તુત્તી]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ઈડૉમેનિયો|ઈડૉમેનિયો]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="115" to="121"></pages>}} }} 63xjybt8iew0y1c2zyddt8l7bgyhzy9 0 47065 166696 2022-08-06T12:35:30Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = ઈડૉમેનિયો | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ)|ઝુબેરફ્‌લોટ (મેજિક ફ્‌લૂટ)]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/સેરાલિયો|સેરાલિયો]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="122" to="122"></pages>}} }} 1wvg5trbj7koqjaoyqq3psb1jjpy1pz 0 47066 166697 2022-08-06T12:37:30Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = સેરાલિયો | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/ઈડૉમેનિયો|ઈડૉમેનિયો]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/લા ક્લેમેન્ઝા દિ તીતો|લા ક્લેમેન્ઝા દિ તીતો]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="123" to="123"></pages>}} }} req7v7m2axjq2gjo4ctafep654497wj 0 47067 166698 2022-08-06T12:40:08Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = લા ક્લેમેન્ઝા દિ તીતો | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/સેરાલિયો|સેરાલિયો]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/મોત્સાર્ટની કૃતિઓ|મોત્સાર્ટની કૃતિઓ]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="124" to="124"></pages>}} }} qhr3nqu8nan3r1jc3c3hcd2t5tc41lj 0 47068 166699 2022-08-06T12:44:04Z Meghdhanu 3380 Transcluded wikitext text/x-wiki {{header | title = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન]] | author = અમિતાભ મડિયા | translator = | section = મોત્સાર્ટની કૃતિઓ | previous = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/લા ક્લેમેન્ઝા દિ તીતો|લા ક્લેમેન્ઝા દિ તીતો]] | next = [[મોત્સાર્ટ અને બીથોવન/બીથોવન|બીથોવન]] | notes = }} {{justify| {{Left margin|4em|<pages index="Mozart and Beethoven.pdf" from="125" to="126"></pages>}} }} 8bgte2ne4b5ujmc76wxbcgnes97d6c2 3 47069 166700 2022-08-06T12:45:32Z New user message 396 નવા સભ્યનાં ચર્ચાનાં પાના પર [[ઢાંચો:સ્વાગત|સ્વાગત સંદેશ]]નો ઉમેરો wikitext text/x-wiki {{ઢાંચો:સ્વાગત|realName=|name=Dr Pankaj Prajapati}} -- [[સભ્ય:Dsvyas|ધવલ]] ૧૮:૧૫, ૬ ઓગસ્ટ ૨૦૨૨ (IST) ex5xk0963f6tetzbemfa7zp3xcwrt7f 3 47070 166706 2022-08-06T16:41:22Z Pathoschild 86 create header for talk page ([[m:Synchbot|requested by MdsShakil]]) wikitext text/x-wiki <div style="display: flex; flex-wrap: wrap; justify-content: center; align-items: center; margin: 16px 0; border: 1px solid #aaaaaa;"> <div style="padding: 12px;">[[File:Circle-icons-megaphone.svg|75px|link=[[m:User_talk:MdsShakil]]]]</div> <div style="flex: 1; padding: 12px; background-color: #dddddd; color: #555555;"> <div style="font-weight: bold; font-size: 150%; color: red; font-family: 'Comic Sans MS'">Welcome to my talk page!</div> <div style="max-width: 700px">Hey! I am Shakil Hosen. I patrol many projects, and where I don't know the language I only act in cases of serious vandalism. If you think I have done anything wrong, feel free to [[m:User talk:MdsShakil|message me]] on Meta wiki. If you don't like that you can leave me messages here too, but since I do not watch all of my talk pages, your message might not get a timely response. Thanks! [[File:Face-smile.svg|18px|link=[[m:User:MdsShakil]]]]</div> </div> </div> 6ns6eellkw7iqc4yteyjnszfjmo2yio 104 47071 166719 2022-08-07T06:24:02Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>આઘાતજનક – હતી. કપૂરશેઠ તો આ જુવાન છોકરાની ‘એક્ટ૨કટ’ કલમ અને ઓડિયા વાળ તરફ જ તાકી રહ્યા. ખુદ મકનજી પણ મૂછમાં હસી રહ્યો. પણ પારકાંને જિત કરવામાં પાવરધા આ મુનીમે દકુભાઈને ચડાવ્યો: ૩૦ મહેમાનને ઓળખાણ કરાવો, ઓળખાણ.’ અને પછી અક્કલમાં આનીભાર ઓછા દકુભાઈએ પોતાના સુપુત્રની પ્રશસ્તિ શરૂ કરી દીધી: ‘છોકરાની ઉંમ૨ નાની છે પણ બુદ્ધિનો ફેલાવો બહુ...' બાલુના દરેક પરાક્રમના વર્ણનને અંતે દકુભાઈએ આ વાક્ય ઉચ્ચારવા માંડ્યું. મુનીમ મકનજી આ પરાક્રમોના સમર્થન રૂપે ટાપશી પૂરતો જતો હતો. કપૂરશેઠ સભ્યતા ખાતર પણ હા-હોંકારો ભર્યે જતા હતા. એકમાત્ર ઓતમચંદ પોતાના સાળાના આ અર્થહીન બકવાટથી અકળાઈ ઊઠીને નીચી મૂંડીએ મૂંગો મૂંગો જમ્યા કરતો હતો. સગા બાપને મોઢેથી પોતાની બિરદાવલિઓ સાંભળીને બાલુ એવો તો ફુલાઈ ગયો હતો કે બમણા ઉત્સાહથી એ પી૨સવાનું કામ કરવા લાગ્યો હતો—અલબત્ત, વચ્ચે વચ્ચે એ પોતાના વીંખાઈ જતા કેશકલાપમાં કાંસકો ફેરવી લેતો હતો ખરો. એમ કરવા પાછળ પણ એનો ઉદ્દેશ તો મહેમાનને આંજી નાખવાનો જ હતો. હજી તો તમે બાલુને ગાતાં સાંભળ્યો નથી.’ દકુભાઈએ પુત્રના બહુમુખી વ્યક્તિત્વનું બીજું એક પાસું ૨જૂ કર્યું: ‘ગળું તો એવું મીઠું છે કે તબિયત હલાવી નાખે.’ ‘એમ કે?’ મહેમાને આશ્ચર્ય અને અહોભાવ વ્યક્ત કર્યાં. ‘જી, હા.’ દકુભાઈએ કહ્યું: ‘બપોર પછી એકાદબે ચીજ ગવરાવશું.’ પણ દકુભાઈને કમનસીબે બપોર પછી તો થાક્યાપાક્યા મહેમાનોએ વામકુક્ષિ કરી અને એ પછી પણ દકુભાઈને પોતાના વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude>{{સ-મ|૩૦||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|વગડા વચ્ચે|૩૦}}</noinclude> i7zgegfi0j59b7w40k89hv7m2p5h58t 104 47072 166721 2022-08-07T06:25:01Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>પુત્રની શક્તિઓનો પરચો આપવાની તક મળી શકી નહીં, કેમ કે તડકો નમતાં જ ઓતમચંદે મહેમાનને આદેશ આપી દીધો: ‘ચાલો, નવી મેડી જોવા જઈએ... કાલે તો વાસ્તુ થશે એટલે એની ધમાલ રહેશે... આજે નિરાંતે બધુંય જોઈ લઈએ.’ અને કપૂરશેઠ યજમાન સાથે ઊપડ્યા. પુરુષવર્ગનો આવશ્યક મલાજો રાખીને તેમની પાછળ પાછળ થોડું અંતર જાળવીને સ્ત્રીવર્ગ પણ ઊપડ્યો. લાડકોર હોંશે હોંશે સંતોકબાને અને એમની બંને પુત્રીઓને પોતાનું નવું બંધાયેલું મકાન બતાવવા ઊપડી. જૂના જમાનાના શિષ્ટાચારના કેટલાક અણલખ્યા શિરસ્તાઓ મુજબ નરોત્તમે ખરી રીતે તો પુરુષવર્ગની સાથે જવું જોઈતું હતું પણ એનું યૌવનસુલભ ચાંચલ્ય અત્યારે ચંપાની સાથે ચાલવાનું પ્રલોભન ટાળી શક્યું નહીં. નરોત્તમના આ ચાંચલ્યનો ચેપ બાલુને પણ લાગ્યો અને એણે પણ ઇરાદાપૂર્વક પાછળ રહી જઈ એકાદ ગાયનની લીટી ગણગણવા માંડી. બાલુના આવા વરણાગીવેડા લાડકોરને પહેલેથી જ પસંદ નહોતા. અત્યારે અજાણ્યા મહેમાનોની હાજરીમાં એ વરણાગીપણાનું પ્રદર્શન થતું જોઈને એણે બાલુ તરફ ફરીને આંખ કાઢી, પણ આવા સંકેત સમજવાની શક્તિ જ એ બુદ્ધુ છોકરામાં ક્યાં હતી? એ તો ટકોરાને બદલે ડફણાને જ પાત્ર હતો. ‘આ આપણી મેડી...’ દસ-વીસ ફૂટ દૂરથી એક નવું જ બંધાયેલું મકાન બતાવતાં ઓતમચંદે કહ્યું. ‘ઓહો... હો... હો!” તમે તો વગડો વાળ્યો છે, વગડો, ઓતમચંદભાઈ!’ મકાનનો વિસ્તાર અને આસપાસની ખુલ્લી જગ્યા જોઈને જ કપૂ૨શેઠે અહોભાવ વ્યક્ત કરી દીધો. જમીન સાવ સસ્તામાં જ જડી ગઈ ને વળી વેત આવી ગયો એટલે કીધું કે વાળી લઈએ...’ ઓતમચંદે કહ્યું: ‘આજ એવું કાલ ત્રણ જુવાન હૈયાં ૩૧<noinclude>{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં|૩૧}}</noinclude> 5p6h3ymgg1yg0cdahc1shcf8t1c7cfx 104 47073 166722 2022-08-07T06:25:20Z Meghdhanu 3380 /* ભૂલશુદ્ધિ બાકી */ નહીં. આપણા બહોળા વેપા૨નાં જોખમ પણ બહોળાં... કોને ખબર છે કાલની?’ ૩ર પણ પાણામાં આટલો બધો પૈસો નાખી દેવાય, ભલા માણસ?’ કપૂરશેઠે કહ્યું: ‘આમાંથી તો ટકો વ્યાજ પણ ન છૂટે...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>નહીં. આપણા બહોળા વેપા૨નાં જોખમ પણ બહોળાં... કોને ખબર છે કાલની?’ ૩ર પણ પાણામાં આટલો બધો પૈસો નાખી દેવાય, ભલા માણસ?’ કપૂરશેઠે કહ્યું: ‘આમાંથી તો ટકો વ્યાજ પણ ન છૂટે.’ વ્યાજ ભલે ને ન છૂટે... પાણામાં નાખ્યું સચવાય તો ખરું ને! વેપારમાં તો તડકાછાયા... આવે ને જાય... પણ આ પાણા કોઈ નહીં ઉપાડી જાય...' ‘સાચું, સાચું, સાવ સાચું...’ કપૂરશેઠે પણ સૂર પુરાવ્યો: ‘મેડી ચણાવીને તમે ભારે ડહાપણનું કામ કર્યું છે, ઓતમચંદભાઈ!' બે શેઠિયાઓની આ વહેવારની વાતો સાંભળીને પાછળ પાછળ ચાલતા મુનીમ અને દકુભાઈ મૂછમાં હસતા હતા. એમને આવી દીર્ઘદૃષ્ટિયુક્ત વહેવારની વાતો સાવ વાહિયાત લાગતી હતી, કેમ કે, એમની દૃષ્ટિ જ ટૂંકી હતી. દરવાજામાં દાખલ થતાં જ કપૂરશેઠે કમાન પર મોટે અક્ષરે કોતરાયેલા શબ્દો વાંચ્યઃ ‘હ-રિ-નિ-વા-સ.’ અને થોડી વાર વિચાર કરીને એમણે કહ્યું: ‘તમે તો મેડી ઉપર તમારે બદલે ભગવાનનું નામ લખી નાખ્યું!' ‘આ બધી ઈશ્વરની જ લીલા છે ને! આપણે તો એના હાથમાં રમતાં રમકડાં છીએ –’ ‘સાચું... સાચું...’ છે. આજે આવે ને કાલે ચાલ્યું જાય... આજે આવતો દી છે, ધન, લક્ષ્મી પણ એની જ લીલા છે, નાણું તો હાથનો મેલ કાલે માઠો દી આવે...’ ‘બરોબ૨ –’ ‘એટલે જ આવતા દીનો એંકાર ન કરવો... માઠા દીનો શોક વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude>{{સ-મ|૩૨||વેળા વેળાની છાંયડી}}</noinclude> opkqog4hvi1bs5hshomdpa4yk4renyo 104 47074 166724 2022-08-07T06:26:30Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ન કરવો... જિંદગી તો તડકાછાયા છે,' ઓતમચંદે કહ્યું: ‘માયાની મમત ન કરાય. આ મેડી ભલે મેં બાંધી, પણ એ મારી છે એમ ન કહેવાય. મિલકત તો વારા બદલે... આજે એનો ભોગવટો હું કરું છું, કાલે સવારે કોઈ બીજો ધણી એનો ભોગવટો કરે... એટલે જ મેં એને ભગવાનનું નામ આપી દીધું... ભગવાનને અર્પણ કરી દીધી... ઓતમચંદ ભેંસ આગળ ભાગવતની જેમ ફિલસૂફી ઠાલવી રહ્યો હતો ત્યારે દકુભાઈ અને મુનીમે ફરી મૂછમાં હસવા માંડ્યું હતું. ઓતમચંદે ઓરડે ઓરડે ફરીને મહેમાનને મકાન બતાવ્યું. ‘આ આગલી ઓસરી... આ રાંધણિયું... આ કોઠાર.... આ બેઠકના ઓરડા...’ બરોબર એ જ વખતે ઉપલે માળે લાડકોર પણ સંતોકબાને ઓરડે ઓરડે ફેરવી રહી હતી. ‘આ અમારો સૂવા-બેસવાનો ઓરડો... આ કોઈ મહીમહેમાન આવે એના ઉતારાનો ઓરડો... ને આ અમારા નરોત્તમભાઈની આવતી વહુનો ઓરડો...' સાંભળીને નરોત્તમ તો, સ્વાભાવિક રીતે શ૨માયો જ, પણ કોણ જાણે કેમ, ચંપાના રતુમડા મોં ઉપ૨ પણ શરમના શેરડા પડતાં એ ગૌ૨વણું મોં વધારે રતૂમડું બની ગયું. મોટી બહેનના ચહેરા ૫૨ એકાએક આવી ગયેલો આ ભાવપલટો, કાગષ્ટિ ધરાવનાર જસીની નજર બહાર રહી શક્યો નહીં. વળી એ ભાવપલટાનું કારણ—કહો કે નિમિત્ત—પણ નાની બહેનની જાણ બહાર નહોતું. તુરત જસીએ હસતાં હસતાં હળવેક રહીને ચંપાના પડખામાં ચૂંટી ખણી. સારું થયું કે બંને વડીલો-લાડકોર અને સંતોકબા—બે ડગલાં આગળ નીકળી ગયાં હતાં; કેમ કે, જસીએ ચૂંટી ખણતાં ચંપા પણ ત્રણ જુવાન હૈયાં ૩૩<noinclude>{{સ-મ|'''ત્રણ જુવાન હૈયાં'''||'''{{{pagenum}}'''}}}</noinclude> q6m29mthfde4mkuh53dkmde7tzy8kwn 166727 166724 2022-08-07T06:30:20Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ન કરવો... જિંદગી તો તડકાછાયા છે,' ઓતમચંદે કહ્યું: ‘માયાની મમત ન કરાય. આ મેડી ભલે મેં બાંધી, પણ એ મારી છે એમ ન કહેવાય. મિલકત તો વારા બદલે... આજે એનો ભોગવટો હું કરું છું, કાલે સવારે કોઈ બીજો ધણી એનો ભોગવટો કરે... એટલે જ મેં એને ભગવાનનું નામ આપી દીધું... ભગવાનને અર્પણ કરી દીધી... ઓતમચંદ ભેંસ આગળ ભાગવતની જેમ ફિલસૂફી ઠાલવી રહ્યો હતો ત્યારે દકુભાઈ અને મુનીમે ફરી મૂછમાં હસવા માંડ્યું હતું. ઓતમચંદે ઓરડે ઓરડે ફરીને મહેમાનને મકાન બતાવ્યું. ‘આ આગલી ઓસરી... આ રાંધણિયું... આ કોઠાર.... આ બેઠકના ઓરડા...’ બરોબર એ જ વખતે ઉપલે માળે લાડકોર પણ સંતોકબાને ઓરડે ઓરડે ફેરવી રહી હતી. ‘આ અમારો સૂવા-બેસવાનો ઓરડો... આ કોઈ મહીમહેમાન આવે એના ઉતારાનો ઓરડો... ને આ અમારા નરોત્તમભાઈની આવતી વહુનો ઓરડો...' સાંભળીને નરોત્તમ તો, સ્વાભાવિક રીતે શ૨માયો જ, પણ કોણ જાણે કેમ, ચંપાના રતુમડા મોં ઉપ૨ પણ શરમના શેરડા પડતાં એ ગૌ૨વણું મોં વધારે રતૂમડું બની ગયું. મોટી બહેનના ચહેરા ૫૨ એકાએક આવી ગયેલો આ ભાવપલટો, કાગષ્ટિ ધરાવનાર જસીની નજર બહાર રહી શક્યો નહીં. વળી એ ભાવપલટાનું કારણ—કહો કે નિમિત્ત—પણ નાની બહેનની જાણ બહાર નહોતું. તુરત જસીએ હસતાં હસતાં હળવેક રહીને ચંપાના પડખામાં ચૂંટી ખણી. સારું થયું કે બંને વડીલો-લાડકોર અને સંતોકબા—બે ડગલાં આગળ નીકળી ગયાં હતાં; કેમ કે, જસીએ ચૂંટી ખણતાં ચંપા પણ ત્રણ જુવાન હૈયાં ૩૩<noinclude>{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં||{{{pagenum}}}}}</noinclude> ky5ijqg8ertmj9qu6rjdlleejv8bzhg 104 47075 166729 2022-08-07T06:32:38Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>મીઠું મલકી ઊઠેલી અને એના મલકાટનો જાણે ચેપ લાગ્યો હોય એમ નરોત્તમ પણ હસી પડેલો. તેથી આ ત્રણેય જુવાન હૈયાનું ઊભરાતું હાસ્ય મોટેરાંઓએ જોયું હોત તો એમના મનમાં ગે૨સમજ થવા પામી હોત. સારું થયું કે પુરુષવર્ગ અત્યારે વાસ્તુવિધિ માટે તૈયાર થતા યજ્ઞકુંડનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યો હતો. અને લાડકોર, આ નવી મેડીમાં ઉતારેલાં નવી ઢબનાં આરિયાં–કબાટ—ખોલીને એમાં રહેલી છૂપાં ‘ચોરખાના’ની કરામત સંતોકબાને સમજાવી રહી હતી. બાલગંધર્વ બાલુએ આ દરમિયાન પોતાના કિન્નકંઠનો પરચો આપવા એકાદબે કર્કશ ગીતો ગાવાનો પ્રયત્ન કરી જોયેલો. પણ દકુભાઈ સિવાય બીજા કોઈ શ્રોતા તરફથી ‘દુબારા!’ કે ‘માશા અલ્લા!’ની દાદ નહીં મળતાં એ બિચારો કલાકાર જીવ નાસીપાસ થઈને ઘરભેગો થઈ ગયેલો; પણ ઘરઆંગણે એ એકલો પડી ગયો અને ‘ભોક્તા વિણ કલા નહીં'ના સૂત્રનું સત્ય સમજાતાં એ ફરી નવી મેડી ત૨ફ દોડી આવ્યો અને નીચેથી જ હાક મારીઃ રસોઈ થઈ ગઈ છે. મહારાજ જમવા બોલાવે છે.’ ‘ચાલો, ચાલો,’ કરતાં સહુ નીચે ઊતરતાં હતાં ત્યાં એમાં ચંપા અને નરોત્તમ જ ખૂટતાં જણાયાં. ‘ક્યાં ગઈ ચંપા? ક્યાં ગઈ ચંપા?’ ઘડીભર તો સંતોકબા બિચારાં જીવ બાવરાં બની ગયાં. ખુદ લાડકોર પણ વિમાસણ અનુભવી રહી. સારું થયું કે આ નાજુક પ્રશ્ન બહુ વધારે વાર ચર્ચાયો નહીં. તુરત જસી ઉપલા માળની બંગલીમાં દોડી ગઈ અને મોટેથી જાહેર કર્યું ‘ચંપાબેન ને નરોત્તમભાઈ અહીં છે...’ આ સાંભળનારાં સહુ પોતપોતાની રીતે જુદા જુદા વિચારો ૩૪ કરવા લાગ્યાં. ચંપા અને નરોત્તમ શરમાતા શરમાતાં નીચી મૂંડીએ દાદર ઊતર્યાં. વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|'''૩૪||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> t509gvklbbikifzwog2th6qfcbxa8na 166730 166729 2022-08-07T06:33:04Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>મીઠું મલકી ઊઠેલી અને એના મલકાટનો જાણે ચેપ લાગ્યો હોય એમ નરોત્તમ પણ હસી પડેલો. તેથી આ ત્રણેય જુવાન હૈયાનું ઊભરાતું હાસ્ય મોટેરાંઓએ જોયું હોત તો એમના મનમાં ગે૨સમજ થવા પામી હોત. સારું થયું કે પુરુષવર્ગ અત્યારે વાસ્તુવિધિ માટે તૈયાર થતા યજ્ઞકુંડનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યો હતો. અને લાડકોર, આ નવી મેડીમાં ઉતારેલાં નવી ઢબનાં આરિયાં–કબાટ—ખોલીને એમાં રહેલી છૂપાં ‘ચોરખાના’ની કરામત સંતોકબાને સમજાવી રહી હતી. બાલગંધર્વ બાલુએ આ દરમિયાન પોતાના કિન્નકંઠનો પરચો આપવા એકાદબે કર્કશ ગીતો ગાવાનો પ્રયત્ન કરી જોયેલો. પણ દકુભાઈ સિવાય બીજા કોઈ શ્રોતા તરફથી ‘દુબારા!’ કે ‘માશા અલ્લા!’ની દાદ નહીં મળતાં એ બિચારો કલાકાર જીવ નાસીપાસ થઈને ઘરભેગો થઈ ગયેલો; પણ ઘરઆંગણે એ એકલો પડી ગયો અને ‘ભોક્તા વિણ કલા નહીં'ના સૂત્રનું સત્ય સમજાતાં એ ફરી નવી મેડી ત૨ફ દોડી આવ્યો અને નીચેથી જ હાક મારીઃ રસોઈ થઈ ગઈ છે. મહારાજ જમવા બોલાવે છે.’ ‘ચાલો, ચાલો,’ કરતાં સહુ નીચે ઊતરતાં હતાં ત્યાં એમાં ચંપા અને નરોત્તમ જ ખૂટતાં જણાયાં. ‘ક્યાં ગઈ ચંપા? ક્યાં ગઈ ચંપા?’ ઘડીભર તો સંતોકબા બિચારાં જીવ બાવરાં બની ગયાં. ખુદ લાડકોર પણ વિમાસણ અનુભવી રહી. સારું થયું કે આ નાજુક પ્રશ્ન બહુ વધારે વાર ચર્ચાયો નહીં. તુરત જસી ઉપલા માળની બંગલીમાં દોડી ગઈ અને મોટેથી જાહેર કર્યું ‘ચંપાબેન ને નરોત્તમભાઈ અહીં છે...’ આ સાંભળનારાં સહુ પોતપોતાની રીતે જુદા જુદા વિચારો ૩૪ કરવા લાગ્યાં. ચંપા અને નરોત્તમ શરમાતા શરમાતાં નીચી મૂંડીએ દાદર ઊતર્યાં. વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude>'''<small>{{સ-મ|'''૩૪||વેળા વેળાની છાંયડી}}</small>'''</noinclude> 62cae3c9z2jkdsddinps4kx8acoj78a 104 47076 166731 2022-08-07T06:33:57Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude> એકમાત્ર જસી, પોતે કેવાં પકડી પાડ્યાંનો વિજય-ગર્વ અનુભવતી મોટી બહેન તરફ જોઈને હસ્યા કરતી હતી. ઘેર પાછાં ફરતાં, રસ્તામાં ચંપા, કોઈ ન જાણે એવી રીતે જસીની પડખે ચડી અને પોતાની ફજેતી કર્યાની શિક્ષા તરીકે નાની બહેનના પડખામાં બમણા જોરથી ચૂંટી ખણી– જસીએ અગાઉ બે વાર મોટી બહેનને આ રીતે પજવેલી એનું ચંપાએ સાટું વાળી દીધું. અને પછી આ જુવાન હૃદયત્રિપુટી આખે રસ્તે મૂંગું હસતી હસતી ઘેર પહોંચી. ત્રણ જુવાન હૈયાં ૩૫<noinclude><small>'''{{સ-મ|ત્રણ જુવાન હૈયાં||૩૫}}'''</small></noinclude> m73s0pqeiync2jkbf1uxhesizujgf57 104 47077 166733 2022-08-07T06:35:00Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૪ રંગમાં ભંગ બીજે દિવસે ઓતમચંદને ઘેર વધારે મહેમાનો આવ્યા. ખોબા જેવડું વાઘણિયું ગામ માણસોથી ઊભરાઈ ગયું. વાસ્તવિધિ સાથે મોટો જમણવાર પણ હતો તેથી ગામ આખામાં એક પ્રકારનું ચેતન ફેલાઈ ગયું. આખા પંથકના છિયાતી વેપારીઓને ઓતમચંદે આ શુભ પ્રસંગે પોતાને આંગણે નોતર્યા હતા. બજારો અને શેરીઓ બહારગામના માણસોથી ભરચક્ક લાગતી હતી. ગામલોકોને આ પ્રસંગનું મોટામાં મોટું આકર્ષણ તો અલબત્ત, જમણવારનું જ હતું. ગામમાં ઓતમચંદ જેવા શ્રીમંતો તો આંગળીને વેઢે ગણાય એટલા જ હતા. બાકી ગામની વસ્તી એકંદરે ગરીબ જ હતી. તેથી જ ગરીબગુરબા તથા વસવાયાં સહુ આ મોટે ખોરડે થનાર જમણવારની રાહ જોતાં દાઢ કકડાવીને બેઠાં હતાં. મેડીનું વાસ્તુપૂજન મોટી ધામધૂમથી થવાનું છે એ સમાચાર ફેલાતાં આજુબાજુનાં ઉપરવાડિયાં ગામડાંમાંથી પણ માગણલોક મોટી સંખ્યામાં વાઘણિયામાં આવી પહોચ્યાં હતાં. બીજી રીતે શુષ્ક લાગતાં ગામવાસીઓનાં એકધારા જીવનમાં શ્રીમંતોને ઘે૨ થતાં આવાં જલસા-જયાફતો પણ રસનું સિંચન કરતાં હતાં. વહેલી સવારથી જ નવી મેડીમાં શરણાઈ-નોબત વાગવા માંડી હતી. દરવાજાની કમાન પર, બારણાની બારસાખે તેમજ ટોડલે આસોપાલવનાં તોરણ ટિંગાતાં હતાં. ગામનો શંભુ ગોર યજ્ઞકુંડની આજુબાજુ વાસ્તુપૂજન માટે પૂજાપાની સામગ્રીઓ ગોઠવી રહ્યો હતો. ઓતમચંદ પોતાના લગન વખતે સિવડાવેલો રેશમી ડગલો પહેરીને વેળા વેળાની છાંયડી ૩૬<noinclude><small>'''{{સ-મ|'''૩૬||વેળા વેળાની છાંયડી}}}'''</small></noinclude> b3k0halffjmui9ilrr8c4e05hz167h3 166734 166733 2022-08-07T06:35:26Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૪ રંગમાં ભંગ બીજે દિવસે ઓતમચંદને ઘેર વધારે મહેમાનો આવ્યા. ખોબા જેવડું વાઘણિયું ગામ માણસોથી ઊભરાઈ ગયું. વાસ્તવિધિ સાથે મોટો જમણવાર પણ હતો તેથી ગામ આખામાં એક પ્રકારનું ચેતન ફેલાઈ ગયું. આખા પંથકના છિયાતી વેપારીઓને ઓતમચંદે આ શુભ પ્રસંગે પોતાને આંગણે નોતર્યા હતા. બજારો અને શેરીઓ બહારગામના માણસોથી ભરચક્ક લાગતી હતી. ગામલોકોને આ પ્રસંગનું મોટામાં મોટું આકર્ષણ તો અલબત્ત, જમણવારનું જ હતું. ગામમાં ઓતમચંદ જેવા શ્રીમંતો તો આંગળીને વેઢે ગણાય એટલા જ હતા. બાકી ગામની વસ્તી એકંદરે ગરીબ જ હતી. તેથી જ ગરીબગુરબા તથા વસવાયાં સહુ આ મોટે ખોરડે થનાર જમણવારની રાહ જોતાં દાઢ કકડાવીને બેઠાં હતાં. મેડીનું વાસ્તુપૂજન મોટી ધામધૂમથી થવાનું છે એ સમાચાર ફેલાતાં આજુબાજુનાં ઉપરવાડિયાં ગામડાંમાંથી પણ માગણલોક મોટી સંખ્યામાં વાઘણિયામાં આવી પહોચ્યાં હતાં. બીજી રીતે શુષ્ક લાગતાં ગામવાસીઓનાં એકધારા જીવનમાં શ્રીમંતોને ઘે૨ થતાં આવાં જલસા-જયાફતો પણ રસનું સિંચન કરતાં હતાં. વહેલી સવારથી જ નવી મેડીમાં શરણાઈ-નોબત વાગવા માંડી હતી. દરવાજાની કમાન પર, બારણાની બારસાખે તેમજ ટોડલે આસોપાલવનાં તોરણ ટિંગાતાં હતાં. ગામનો શંભુ ગોર યજ્ઞકુંડની આજુબાજુ વાસ્તુપૂજન માટે પૂજાપાની સામગ્રીઓ ગોઠવી રહ્યો હતો. ઓતમચંદ પોતાના લગન વખતે સિવડાવેલો રેશમી ડગલો પહેરીને વેળા વેળાની છાંયડી ૩૬<noinclude><small>'''{{સ-મ|૩૬||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> 7bt3i9im7gyv1dgc6muzzabvh3x1i57 104 47078 166736 2022-08-07T06:36:03Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>પૂજા માટે પાટલા ૫૨ બેઠો હતો. બાજુમાં બેઠેલી લાડકોરે પણ લગન વખતનું ઘરચોળું પહેર્યું હતું. બાજુના ૨સોડામાં જમણવા૨ની ધમાલ ચાલતી હતી, તેથી માણસોની અવરજવર વધી ગઈ હતી. પણ એમાં ક્યાંય દકુભાઈનાં દર્શન ન થતાં ઓતમચંદને આશ્ચર્ય થતું હતું. આ આશ્ચર્ય અવધિએ પહોચ્યું ત્યારે ઓતમચંદે મુનીમને નજીક બોલાવીને ચાલુ પૂજનવિધિએ પૂછ્યું: ‘દકુભાઈ ક્યાં છે?’ ખંધો મુનીમ બોલ્યો: ‘મને ખબર નથી,’ અને પછી મર્મયુક્ત મુસ્કરાહટ કરીને ચાલ્યો ગયો. શંભુ ગોર શ્લોકો ગગડાવતો જતો હતો, ઓતમચંદ મૂંગો મૂંગો એ સાંભળી રહ્યો હતો, અને ગોર મહારાજ તરફથી જે જે વસ્તુના ‘સમર્પયામિ’ આદેશ મળે તે તે વસ્તુઓનું સમર્પણ કરતો જતો હતો. બધું યંત્રવત્ જ. ઓતમચંદનું ચિત્ત આ યજ્ઞવિધિમાં નહોતું ચોટતું. દકુભાઈની ગેરહાજરીએ ઓતમચંદને અકળાવી મૂક્યો હતો. બેચાર જણાને પૃચ્છા કરી જોઈ પણ કોઈ તરફથી સંતોષકારક જવાબ ન મળતાં એ નાસીપાસ થયો. આવા શુભ પ્રસંગે પોતાના સગા સાળાની ગેરહાજરી સહેતુક હોવા અંગે ઓતમચંદને અંદેશો ઊપજ્યો. આ બધા સમય દરમિયાન સમજુ લાડકોર એકધારું મૌન જાળવી રહી હતી. પણ પૂજનવિધિએ જ્યારે ઓતમચંદે દકુભાઈ અંગે વધારે પડતી પૂછગાછ ક૨વા માંડી ત્યારે લાડકોરથી ન રહેવાયું. પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે એણે પતિને પ્રેમાળ પણ મક્કમ અવાજે મીઠો ઠપકો આપ્યોઃ ‘તમે મૂંગા રિયો ને! પૂજા ક૨વા ટાણે તો જીવને શાંતિ રાખો! ‘પણ દકુભાઈ ક્યાંય દેખાતો નથી!’ રંગમાં ભંગ ૩૭<noinclude><small>'''{{સ-મ|રંગમાં ભંગ||૩૭}}'''</small></noinclude> 726536jrmufxj49xnqkapv2xooxs5g4 104 47079 166737 2022-08-07T06:37:23Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>દેખાશે એની મેળે... ક્યાંક આઘોપાછો ગયો હશે, જરાક–’ લાડકોરે મર્મવાણી ઉચ્ચારી અને ફરી એ જ મીઠાશભર્યો અવાજે આદેશ આપ્યો: ‘હવે પૂજા ટાણે બહુ બોલ બોલ કરો મા, ને ગોર મા'રાજ કહે તેમ કરતા જાઓ.’ પ્રેમાળ પત્નીની આ આજ્ઞાને આધીન થયા વિના ઓતમચંદને હવે છૂટકો જ નહોતો. એ મૂંગો તો થઈ જ ગયો-બોલ બોલ બંધ કરી દીધી. પણ એનું ચિત્ત અસ્વસ્થ થઈ ગયું. દકુભાઈની ભેદી ગેરહાજરીએ ઓતમચંદના મનમાં અનેકાનેક આશંકાઓ ઉત્પન્ન કરી. વાસ્તુવિધિ આગળ વધતો ગયો અને જેમ જેમ શંભુ ગોરને મોઢેથી ‘સમર્પયામિ’ના સૂત્રોચ્ચાર વધતા ગયા તેમ તેમ ઓતમચંદના મનમાં આ આશંકાઓ વધારે ને વધારે પ્રબળ બનતી ગઈ. પણ પડખે બેઠેલી પ્રેમાળ પત્નીએ આપેલો મૌન જાળવવાનો આદેશ એવો તો અસરકારક નીવડેલો કે લાડકોરની આજ્ઞા કદાપિ ન ઉથાપનાર ઓતમચંદ અત્યારે પણ એ આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરી શક્યો નહીં. પૂજનવિધિ પૂરો થયો અને ગોર મા'રાજે ઊભા થવાની છૂટ આપી કે તરત જ ઓતમચંદે હાક મારી: ‘બાલુ’ પણ બાલુએ ક્યાંયથી હોંકારો ન દીધો. ફરી ઓતમચંદે હાક મારી અને આજુબાજુ ઊભેલા માણસોને પૂછ્યું: ‘બાલુ ક્યાં ગયો? ‘હમણાં ઘર ઢાળો જાતો જોયો,’ એક ખેડૂતના છોકરાએ કહ્યું. ઓતમચંદનો વિચાર દકુભાઈને બોલાવવા માટે બાલુને દોડાવવાનો હતો, પણ બાલુ પોતે પણ ઘેર ગયો છે એમ જણાતાં તરત એમણે એક કણબીને કહ્યું: ‘ટપૂ, જા ઝટ, ઘેર જઈને દકુભાઈને તેડી આવ.’ દકુભાઈની હાજરી માટેનો પતિનો આ વધારે પડતો ઉત્સાહ જોઈને લાડકોર મનમાં જરા ખિજાતી હતી, પણ કશું બોલી શકતી નહોતી. વળી, એ એક પ્રકારની મૂંઝવણ પણ અનુભવી રહી હતી. દકુભાઈ અત્યારે શા માટે ગેરહાજર છે એનું કારણ લાડકોર તો વેળા વેળાની છાંયડી ૩૮<noinclude><small>'''{{સ-મ|૩૮||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> sesuh06uj0wm6gsktok9dzjtm1nsect 104 47080 166738 2022-08-07T06:38:00Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>જાણતી જ હતી. પણ પતિને એ અંગે વાકેફ કરતાં એ અચકાતી હતી. સાળાની ગેરહાજરીથી ઓતમચંદ આટલા બધા અકળાઈ ઊઠશે એવી તો લાડકોરને કલ્પના પણ નહોતી. લાડકોર કામે વળગી પણ કામમાં એનું ચિત્ત ચોટ્યું નહીં. દરમિયાન દકુભાઈને તેડવા ગયેલા ટપૂ કણબીએ આવીને ઓતમચંદને સમાચાર આપ્યા: ‘દકુભાઈને સુવાણ નથી એટલે સૂતા છે. એણે કીધું છે કે મારી વાટ જોજો મા.’ પડખેના ઓરડામાં લાડકોરે આ વાક્ય સાંભળ્યું અને સગા ભાઈની આવી વિચિત્ર વર્તણૂક જાણીને એ મનમાં ને મનમાં સળગી રહી. હવે લાડકોરને લાગ્યું કે પતિને સાચી હકીકતની જાણ કરવાની જરૂ૨ છે. જે વાત વહેલી કે મોડી છતી થયા વિના રહેવાની જ નથી એને હવે છુપાવવાનો નિષ્ફળ પ્રયત્ન શા માટે કરવો? આમ વિચારીને લાડકોર બહાર ઓશરીમાં આવી ત્યાં તો મકનજી મુનીમે કહ્યું: ‘શેઠ તો ગયા દકુભાઈને ઘેર... પગમાં પગરખાં પહેરવાનુંય ભૂલી ગયા...’ લાડકોર મૂંગી મૂંગી સાંભળી રહી. મુનીમ વધારે મર્માળાં વાક્યો ઉચ્ચારતો રહ્યો: પગરખાં તો ભુલાઈ જ જાય ને! દકુભાઈ પથારીએ પડ્યા છે એમ સાંભળ્યા પછી શેઠનો જીવ કેમ હાથ રહે?’ મુનીમ આ બધું દાઢમાંથી બોલે છે એ સમજતાં ચતુર લાડકોરને વા૨ ન લાગી. મુનીમ અને દકુભાઈ મૂળથી જ મળતિયા હતા એ હકીકત લાડકો જાણતી હતી. અને આજે સવારે બની ગયેલ બનાવની પણ દકુભાઈએ મુનીમને જાણ કરી દીધી છે. દકુભાઈની ગેરહાજરીનું કારણ મુનીમની જાણ બહા૨ નથી જ, એ વાત લાડકોર પામી ગઈ. રંગમાં ભંગ ૩૯<noinclude><small>'''{{સ-મ|રંગમાં ભંગ||૩૯}}'''</small></noinclude> bvd5zvp6yi1dnirxe2q4bjv8e1z02vk 104 47081 166739 2022-08-07T06:38:24Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૪૦ અને સવારના પહોરમાં બનેલા એ અઘટિત બનાવ બદલ લાડકોર વ્યથા અનુભવી રહી. એનું વ્યથિત હૃદય પોતાના વર્તન બદલ થોડી વિમાસણ અનુભવી રહ્યું. આજના મંગલ પ્રસંગે આવો અઘટિત બનાવ ન બન્યો હોત, પોતે ભોજાઈ સમક્ષ જે આકરાં વેણ બોલી નાખ્યાં એ ન બોલાયાં હોત તો સારું હતું એમ લાંબો વિચાર કરતાં લાડકોરને લાગ્યું. પણ હવે શું થાય? લાડકોરનાં એ આકરાં વેણ તો પણછમાંથી તીર છૂટે એમ છૂટી ગયાં હતાં. છૂટેલું તીર પાછું ખેંચી શકાય તો જ બોલાયેલાં વેણ પાછાં વાળી શકાય. છૂટેલાં તેણે પણ જે હોનારત સર્જાવાની હતી એ તો સર્જી નાખી હતી, હવે તો એના પ્રત્યાઘાતો જ ભોગવવાના રહ્યા હતા. * વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૦||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> d0ztp9yav8xlgvmn20jshsgzb1c0oms 104 47082 166740 2022-08-07T06:38:54Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૫ નણંદ અને ભોજાઈ બનેલું એમ, કે દકુભાઈની વહુ સમરથ આજે સવારના પહોરમાં લાડકોર પાસે આવેલી. દકુભાઈ પોતે વાંઢો હતો ત્યાં સુધી તો એ માબાપ વિનાનો અનાથ છોકરો બહેન-બનેવીને આંગણે આશરાગતિયા તરીકે પડ્યો રહેતો. પણ એ મોટો થતાં ઓતમચંદે એને ભણાવ્યો- પરણાવ્યો અને કામની આવડત જોઈને જતે દિવસે વેપારમાં પણ એક આની ભાગ કરી આપેલો. પછી દકુભાઈએ બનેવીની પડોશમાં જ નોખું ઘ૨ માંડેલું. નોખું ઘર માંડવામાં દકુભાઈની પત્નીનો કર્કશ સ્વભાવ પણ કારણભૂત હતો જ. એ કર્કશા સમરથ આજે સવારના પહોરમાં લાડકોર પાસે આવેલી અને એમાંથી જ આજની આખી રામાયણ ઊભી થયેલી. સમરથ સ્વભાવથી જ ભૂખાળવી હતી. પણ એ ભૂખાળવાપણાની સાથે એનામાં ભારોભાર મોટાઈ-ખોટી મોટાઈ-પણ હતી, એ કારણે નણંદભોજાઈ વચ્ચે ઘણી વા૨ ચકમક ઝરી જતી. ઓછું પાતર ને અદકું ભણેલ જેવી સમ૨થને વાત વાતમાં મોં મચકોડવાની, છણકા કરવાની અને ઓછું આણવાની આદત હતી. પોતાના ધણીની સ્થિતિ સામાન્ય હોવા છતાં એ હરહંમેશ નણંદના ઘરની નકલ ક૨વા મથતી, પોતાને લાડકોરની સમોવડી સમજતી અને એમાં જ્યારે જ્યારે નિષ્ફળતા મળતી ત્યારે ત્યારે નાસીપાસ થતી સમ૨થ પોતાના ઘ૨ની ૨હેણીકરણીમાં, પહેરવા-ઓઢવામાં બધી બાબતમાં લાડકોરની સરસાઈ કરવા મથતી. એક વેળા પોતાને પિય૨ જવાનું હતું ત્યારે અમરગઢ સ્ટેશને પહોંચવા માટે સમરથે વશરામને કહીને નણંદ અને ભોજાઈ ૪૧<noinclude><small>'''{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૧}}'''</small></noinclude> 2zhbvqj5zci09wjtgw8sh251w9j9vcr 104 47083 166742 2022-08-07T06:42:23Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ઘોડાગાડી મંગાવેલી અને લાડકોરે ગાડી તો અમારા બટુક સારુ ધારી છે, તારા સારુ નહીં.’ એમ કહેવડાવ્યું ત્યારે સમરથની માખી છીંકાઈ ગયેલી અને આ ઘોર અપમાન બદલ બરોબર બે મહિના સુધી નણંદ સાથે અબોલા રાખેલા. આજે સવારમાં પણ સમરથ શેઠાણી આવી જ એક ભિક્ષા કાજે ઓતમચંદને આંગણે આવેલાં. આવતાંવેંત જ એણે લાડકોર સમક્ષ પોતાની માગણી ૨જૂ કરેલી: ‘તમારી મોહનમાળા આજનો દી પહેરવા આપોની.’ ‘કેમ ભલા?’ લાડકોરે પૂછેલું. મારી ડોક અડવી છે.’ ‘મંગળ-સાંકળી છે ને?” દોરા જેવી સાંકળી તો દીઠામાંય ન આવે.’ ‘દીઠામાં ન આવે તો દેખાડવાની એવી શું જરૂ૨ છે” ‘આટલાં બધાં મહેમાનોની વચ્ચે હું ભૂંડી ન લાગું?’ જેવાં હોઈએ એવાં લાગીએ એમાં શરમાવાનું શું ભલા?’ લાડકોરે પૂછ્યું. અને પછી નાદાન ભોજાઈને શિખામણ આપી: ‘ફાટ્ય લૂગડે અને દૂબળે માવતરે શરમાઈએ નહીં, સમજી?’ નણંદનાં આવાં શિખામણસૂત્રો કાને ધરવાની સમરથની તૈયારી નહોતી. એ વરણાગીને તો બસ, પહેરી-ઓઢીને મહાલવાનું જ મન હતું. એથી જ એણે મોહનમાળાની માગણીના સમર્થનમાં વિચિત્ર દલીલ કરી; ‘તમારી પાસે એક મોહનમાળા વધારાની છે એટલે માગવા આવી છું.’ ૪૨ ‘વધારાનું હોય એટલું બધુંય કોઈને આપવા સારુ ન હોય, સમજી?’ પણ સમરથ એમ સમજી જાય એવી સમજુ નહોતી. એણે તો વધારે વિચિત્ર દલીલ કરી: વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૨||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૨}}'''</small></noinclude> j39ltdup7yal4lx7aqvfaevkrzgc546 104 47084 166743 2022-08-07T06:42:30Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>‘તમારા પટારામાં મોહનમાળા પડી પડી વિયાશે?’ ‘પટારામાં મોહનમાળા વિયાશે કે નહીં વિયાશે એની પંચાત તારે શું કામ ક૨વી પડે ભલા?’ લાડકોરે જરા ઉગ્ર અવાજે પૂછ્યું. અને ફરી આ અકલમઠી ભોજાઈને શિખામણ આપવા બેઠી: ‘તારી આ ટેવ જ ખોટી છે. આપણું હોય એટલેથી સંતોષ માનવો જોઈએ, કોઈની મેડી જોઈને પોતાનું ઝૂંપડું પાડી ન નખાય, સમજી?’ ‘પણ આટલાં બહોળાં મહીમહેમાનમાં અડવે અંગે ફરું તો એમાં મારી આબરૂ ' ‘આબરૂ તો મારા દકુભાઈની જેવી છે એવી છે જ, જાણે પણ છે. માગ્યો દાગીનો પહેરીશ ને નહીં પહેરે તો ઘટી નહીં જાય. સમજી ?’ સહુ એ આબરૂ વધી નહીં જાય પણ આ વખતે તો સમ૨થે કશું સમજવાને બદલે સામેથી છણકો જ કર્યો: ‘તમને તમારી શેઠાઈનો એંકાર આવી ગયો છે એટલે આમ ફાટ્યું ફાટ્યું બોલો છો.’ ‘અમારું અમે જાણીએ. પણ તું તો વગર શેઠાઈએ આટલો એંકાર શેનો કરે છે એની ખબર પડે કાંઈ?’ આખરે લાડકોરે પણ સમરથને સીધી વાત સંભળાવી દીધી. ધણીનાં લૂગડાંમાં સાંજ પડ્યે શેર ધૂળ ભરાય ને બાઈને મોટી શેઠાણી થવાના શોખ!’ સમરથ આ નગ્ન સત્ય જીરવી શકી નહીં. નણંદના આ ચાબખાએ એને પોતાની કંગાલિયતનું ભાન કરાવી દીધું હતું. આંખમાં સાચાં કે ખોટાં આંસુ લાવીને એણે કહ્યું: ‘અમે તમારાં ઓશિયાળાં થઈને રહીએ છીએ એટલે જ આવી સંભળામણી કરો છો ને!’ ‘કોણ તમને કહે છે કે અમારાં ઓશિયાળાં થઈને રહો?... ત્રેવડ હોય તો થાઓ ને નોખાં, ને કો ને નોખો વેપા૨!’ લાડકોરે નણંદ અને ભોજાઈ ૪૩<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૩||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૩}}'''</small></noinclude> lix19kkf33l1pfue6pr9yv3xivig9ao 104 47085 166744 2022-08-07T06:42:36Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>આખરે પડકાર કર્યો જ. અને પછી, ઘણા દિવસની ભેગી થયેલી ખીજ પણ મોકો મળતાં ઠાલવી દીધી: ‘આ તો તૈયા૨ ગાદી પડી ગઈ છે એટલે તનકારા કરો છો. પરસેવો પાડીને પાંચ પૈસા પેદા કરો તો ખબર પડે!’ વાઘણ જેવી સમરથ આ પડકાર સાંભળીને સસલા જેવી શાંત થઈ ગઈ. હવે એની આંખમાંથી સાચાં આંસુ ખર્યાં. લાડકોરે પણ લાગ જોઈને ઘણા દિવસનો મનનો ઊભરો ઠાલવી જ નાખ્યો: ‘આ તો ભૂખની છોકરી ભાઠમાં પડ્યા જેવું છે... ધણી બિચારો ઢેફાં ભાંગે ને બાઈને મેલાતની સાહ્યબી જોઈએ...’ સમરથ સમસમી રહી હતી. હવે બોલવાનો વારો ભોજાઈનો હતોઃ ‘તમારો દીધો રોટલો ખાઈએ છીએ એટલે જ આવાં મેણાંટોણા સાંભળવાં પડે છે ને!.. ‘તો હવે તમારો પોતાનો રોટલો ખાઈ જુઓ તો ખબર પડે કે કેટલી વીસે સો થાય છે.’ સમરથે પડકાર ઉપાડી લીધો: ‘તો આજથી હવે તમારા ઘરના ગોળાનું પાણી હરામ... અમારું ભાગ્ય કાંઈ વેચી નથી ખાધું... હવે સૂકા રોટલામાં કાંઈ નહીં જડે તો મીઠું દાબીશું, પણ તમારે આંગણે ભીખ નહીં માગીએ.’ આટલું કહીને સમરથ પીઠ ફેરવી ગઈ... લાડકોરના પ્રત્યાઘાતો જાણવા પણ એ ન રોકાઈ. વિફરેલી વાઘણની જેમ એ ઘેર જઈ પહોંચી. ઘરમાં દકુભાઈ અને મકનજી મુનીમ કપૂરશેઠની પુત્રીઓ વિશે ચર્ચા કરી રહ્યા હતા. બાલુ માટે શેઠની મોટી દીકરી અનુકૂળ ગણાય કે નાની દીકરી, એનો નિવેડો સહેલાઈથી નહોતો થઈ શકતો તેથી જરા વેળા વેળાની છાંયડી ૪૪<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૪||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૪}}'''</small></noinclude> 37gvg03tbb9nb9xkqkvoyg7zlosn1q2 104 47086 166745 2022-08-07T06:43:07Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>મૂંઝવણમાં લાગતા હતા ત્યાં જ કોપાયમાન ચંડિકા સમી સમરથ બારણામાં આવી ઊભી અને પતિ સામે જોઈને પડકાર કર્યો: ‘તમારામાં પાણી છે કે સાવ નપાણિયા ખીજડિયા જેવું જ છે?’ દકુભાઈ તો ડઘાઈ જઈને પત્નીના મોં સામે ટગર ટગર જોઈ જ રહ્યો. ‘તમારાં બાવડાંમાં બળ છે કે બધુંય હારી બેઠા છો?’ પત્નીના આ બીજા પ્રશ્નનો પણ પૂર્વાપર સંબંધ દકુભાઈને સમજાયો નહીં તેથી એણે ખુલાસો માગ્યો: ‘શું છે પણ? આટલી વારમાં આ શું થઈ ગયું?’ મકનજી મુનીમ પણ ચોંકી ઊઠીને પૂછવા લાગ્યો : ‘શું થયું, શેઠાણી? સરખી વાત તો કરો!' પણ શીઘ્રકોપી સમરથ સીધી વાત કરવા નહોતી માગતી. એણે તો પતિને ચડાવવા ત્રીજો પ્રશ્ન પણ આડકતરો જ પૂછ્યો: ‘શેર બાજરો કમાવાની તમારામાં ત્રેવડ નથી?’ ‘શેર શું મણ બાજરી કમાવાની દકુભાઈમાં ત્રેવડ છે,’ મકનજીએ કહ્યું, ‘પણ આજ તમને થયું છે શું એ વાત તો કરો! પત્નીનું કાલિકાસ્વરૂપ જોઈને, મૂળથી જ પોચી છાતીવાળા દકુભાઈની છાતી બેસી ગઈ હતી. આ પુણ્યપ્રકોપ અંગે તેઓ કશી પૂછગાછ કરવા માંડે એ પહેલાં તો સમ૨થે જાણે કે માથે આભ તૂટી પડ્યું હોય એમ ઠૂઠવો મૂકીને મોટે સાદે રડવા જ માંડ્યું. મકનજી જેવો મહા ઉસ્તાદ મુનીમ પણ આ નાટક જોઈને મૂંઝાઈ ગયો. દકુભાઈએ હિંમત કેળવીને પત્નીને ધીમે ધીમે પૂછગાછ કરવા માંડી. પણ સમ૨થ તો ઉત્તરોત્તર મોટાં થતાં જતાં ડૂસકાં ભરવા સિવાય બીજું કશું સંભળાવવા જ નહોતી માગતી. આખરે પતિની વિનવણી અને કાકલૂદીને માન આપીને પત્નીએ નણંદ અને ભોજાઈ ૪૫<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૫||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૫}}'''</small></noinclude> bme43wm0hj4ajrrzpl8h5acocmqog2q 104 47087 166746 2022-08-07T06:43:14Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ડૂસકાંની એકસૂરી તરજ વચ્ચે અરધાંપધાં વાક્યોના આંત૨ા પણ ગીતના લયમાં ગાવા માંડ્યા: ‘હું અભાગણી... ઓછાં નસીબની... મારે ક૨મે કટકા લખ્યા... માથે મેણાં ને સૂંબો... છતે ધણીએ ઓશિયાળી... માગવું ને મરવું બેય બરાબર... નાણાંવાળી નણંદનો મિજાસ... ન સાંભળવા જેવાં વેણ સાંભળવાં પડે... પંડ્યના ધણીમાં તિ નહીં સંયે જ સાંભળવાં પડે ને?...’ આટલા રુદનમિશ્રિત સંગીતના ધ્વનિ પરથી દકુભાઈ એટલું તો સમજી શક્યા કે નણંદભોજાઈ વચ્ચે કશીક ચકમક ઝરી ગઈ છે. પણ શા કારણથી આમ થવા પામ્યું છે એ અઘરી શૈલી છોડીને સીધાસાદા ગદ્યમાં વાત કરતી થાય તો જ સમરથ અપદ્યાગદ્યની ખબર પડે એમ હતી. સારી વાર પછી સમરથ પદ્ય છોડીને ગદ્ય તરફ વળી અને ડૂસકાં શમી ગયાં ત્યારે એણે લાડકોર સાથે થઈ ગયેલી ટપાટપીનો સવિસ્તર અહેવાલ સારા પ્રમાણમાં મસાલાનો અવેજ ભરીને ૨જૂ સાંભળીને ખરી રીતે તો દકુભાઈએ જ ઉશ્કેરાવું જોઈતું હતું, કર્યો. પણ આડેથી મકનજી ઉશ્કેરાઈ ઊઠ્યો: ..........૨ લાડકોર શેઠાણીનો આટલો મિજાસ! આટલો બધો એંકા૨! સગાં ભાઈભોજાઈને આવાં આકરાં વેણ સંભળાવી જાય?’ છતાં દકુભાઈને જરાય પાનો ન ચડ્યો ત્યારે મનીમે વધારે વિવેચન કર્યું: ‘દકુભાઈ, આમાં તમારું નાક વઢાઈ ગયું, નાક!... તમારી સોના જેવી આબરૂના કાંકરા... તમે સગાં બેનબનેવીનું ગણીને આટલાં વૈતરાં કરો ને બેન તો તમને બે દોકડાના વાણોતરથી બેજ ગણે! તમે ઘરની દુકાન ગણીને કાયાતોડ કરો ને ઘરધણીને મન તો તમારી કોડીનીય કિંમત નહીં... ગણ ઉપર અવગણ... જશને માથે જૂતિયાં!’ ૪૬ વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૬||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૬}}'''</small></noinclude> inz6m8su6ssqu4n9ipy8q2swx95v6h9 104 47088 166747 2022-08-07T06:43:19Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>દોણાંફોડ મુનીમ આખરે દકુભાઈને પાનો ચડાવી શક્યો ખરો. સમરથને પગલે ચાલીને દકુભાઈએ પણ શપથ લીધા: ‘આજથી બેનના ઘ૨નો રોટલો મારે ગવમેટ બરાબર...’ ‘તમે તો આટલાં વરસ સાવ પાણીમાં જ નાખ્યાં,’ મુનીમે કહ્યું: ‘મજૂરી કરી કરીને પાકું જ ઘ૨ ભર્યું. મહેનત તમા૨ી ને તનકારા કોક પારકાં કરે એ ન્યાય ક્યાંનો? તમે આટલાં વરસ વૈતરાં કર્યાં તોય મારી ભાભીને તો ડોકમાં મોહનમાળા સાંપડી જ નહીં. શેઠના નાના ભાઈ સારુ ઉપરાઉ૫૨ કન્યાનાં માગાં આવે ને કલૈયાકુંવર જેવા તમા૨ા બાલુ સામે કોઈ નજરેય ન કરે!’ હંમેશાં પત્નીના પ્રભાવમાં અંજાતા દકુભાઈને લાગ્યું કે મુનીમની વાત તો સાચી છે! અને પછી તો દકુભાઈએ વેપારમાં બનેવીથી જુદા થઈ જવાનો નિર્ણય પાકો કરી નાખ્યો. ભવિષ્ય માટેની યોજના તો મકનજી પાસે તૈયા૨ જ હતી. ‘મહિના દીમાં ઓતમચંદ શેઠની પેઢીનું ઉઠમણું ન થઈ જાય તો મારી મૂછ મૂંડાવી નાખું, મૂર્છા!’ મકનજીએ મૂછ ૫૨ તાવ દઈને દકુભાઈને ખાતરી આપી. હૈયાફૂટા દકુભાઈએ મનમાં હ૨ખ અનુભવ્યો. ‘ને એની સામે દકુભાઈની સવાઈ સધ્ધર પેઢી જમાવી દઈએ!’ દકુભાઈએ સવાયો હ૨ખ અનુભવ્યો. સાળાબનેવી વચ્ચે બરોબર ફાચર લાગી ગઈ છે એની ખાતરી થયા પછી મકનજી ઊઠ્યો. # ઓતમચંદ તો ઉઘાડે પગે દકુભાઈનાં મનામણાં કરવા ગયો છે એમ સમજતાં લાડકોર અસ્વસ્થતા અનુભવી રહી. પોતે આકાં નણંદ અને ભોજાઈ ૪૭<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૭||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૭}}'''</small></noinclude> rnwu4l2eg8lgyi9ay6jn2iqret9rdc5 104 47089 166748 2022-08-07T06:43:23Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>વેણ ઉચ્ચારી નાખીને ભોજાઈને દૂભવેલી એનું જ આ પરિણામ આવ્યું, એમ સમજતાં લાડકોરે થોડો પશ્ચાત્તાપ પણ અનુભવ્યો. હવે ભાઈ-ભોજાઈનાં ઝટપટ મનામણાં થઈ જાય ને આ મંગળ પ્રસંગે બંને જણાં આવી પહોંચે તો સારું એમ લાડકોર મનમાં ભાવના ભાવી રહી. ૪૮ બરોબર એ જ વખતે દકુભાઈને ઘે૨ ઓતમચંદ પોતાના સાળાને પગે પડીને વાસ્તુપૂજનમાં આવવા વીનવી રહ્યો હતો, ગઈગુજરી ભૂલી જવા કહી રહ્યો હતો, લાડકોરના ઉદંડ વર્તાવ બદલ પોતે માફી માગી રહ્યો હતો. પણ કજિયાખોર સમરથ અને દોણીફોડ મુનીમે કાચા કાનન દકુભાઈના મનમાં એવું તો ભૂત ભરાવી દીધેલું કે ઓતમચંદની ખેલદિલીની કદર થઈ શકી જ નહીં. લાડકોર ઉત્કંઠ બનીને દકુભાઈના ઘર તરફના રસ્તા પર નજર માંડી રહી હતી અને પતિની સાથે આવનાર પોતાના સગા ભાઈની પ્રતીક્ષા કરી રહી હતી પણ આખરે એણે એકલા ઓતમચંદને જ આવતો જોયો. સાળાને ઘેરથી નિરાશ થઈને આવતા ઓતમચંદના પગ જાણે કે ભાંગી ગયા હતા. વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૪૮||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|નણંદ અને ભોજાઈ||૪૮}}'''</small></noinclude> g7u7o9c5z1ndvuhel5ornmtb1w813cg 104 47090 166750 2022-08-07T06:45:30Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૬ કરો કંકુના આખરે, રંગમાં ભંગ પડ્યો જ. ઓતમચંદે ઉદ્વેગ અનુભવ્યો. લાડકોર, થઈ ગયેલી ભૂલના પશ્ચાત્તાપમાં ડૂબી ગઈ. એકમાત્ર મુનીમ મનમાં હરખાયો. મકનજીનો આ હરખ એના મનમાં મર્યાદિત નહોતો રહ્યો. ‘હરિનિવાસ’માં હાજર રહેલા સહુ મહેમાનોને એણે સીધી યા આડકતરી રીતે દકુભાઈનાં રૂસણાંના સમાચાર કહી સંભળાવ્યા ત્યારે એના જીવને શાંતિ વળી. ઓતમચંદે વાસ્તુવિધિ આટોપ્યો, પણ જરાય ઉત્સાહ વિના. ઉત્સવને અંતે સંતોકબાએ કપૂ૨શેઠને એક ખૂણામાં બોલાવીને વાત કરી: ‘ઓતમચંદ શેઠનો નાનો ભાઈ તમને કેમ લાગ્યો?’ ‘તને કેમ લાગ્યો એ કહેની!’ કપૂરશેઠે સામો એ જ પ્રશ્ન કર્યો. ‘મારી તો નજરમાં વસી ગયો છે.’ ‘મને પણ છોકરો તો પાણીવાળો લાગે છે. એની હશિયારી અછતી નથી રહેતી.’ ‘ને આપણી નાનકડી જસી મને કે’તી’તી કે ચંપાને પણ નરોત્તમ બહુ ગમી ગયો છે...’ સંતોકબાએ પાકટ ઉંમરે પણ આ ગમી જવાની વાત કરતાં જરા લજ્જા અનુભવી. ‘ચંપાને ગમ્યું તો ભગવાનને ગમ્યું એમ ગણવું,’ કપૂ૨શેઠે પુત્રીની પસંદગી ૫૨ ભગવાનને નામે પોતાની મહોર મારી દીધી. ‘તો ઓતમચંદ શેઠને કાને વાત નાખો.' કરો કંકુના ૪૯<noinclude><small>'''{{સ-મ|કરો કંકુના||૪૯}}'''</small></noinclude> 3i5x0iiq6sjvrtxqksd5bmk610rw7ku 104 47091 166751 2022-08-07T06:45:40Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>‘પણ શેઠ માનશે ખરા?’ ‘શું કામે ન માને? મારી ચંપામાં કંઈ કહેવાપણું છે? આવી દીકરી તો જેના ઘ૨માં જાય એનો ભવ સુધરી જાય.’ પણ સાંભળ્યું છે કે નરોત્તમ સારુ તો મોટી મોટી આસામીનાં ઘરનાં કહેણ આવ્યા કરે છે– ‘આપણે ભલે નાની આસામી ગણાઈએ. પણ દાણો તો દાબી જુઓ!' સંતોકબાએ વહેવારની વાત કહી. ને પછી એવી જ વહેવા૨ની એક કહેવત ઉમેરી: ‘ઉક૨ડી દેખે ત્યાં સહુ કચરો નાખવા જાય બરોબર એ જ વખતે બાજુના ઓરડામાં લાડકોર ઓતમચંદને કહી રહી હતી: ‘કપૂરશેઠની ચંપાને તમે જોઈ?? કેમ ભલા?’ ‘આપણા નરોત્તમભાઈનું ચંપા હારે ગોઠવાય તો જુગતે જોડી જામે એમ છે.’ ‘પણ નરોત્તમ તો હજી ના ના કીધા કરે છે એનું શું? ઓતમચંદે પોતાનો અનુભવ કહી સંભળાવ્યો. ‘હવે આ ચંપાને જોઈને ના નહીં કહે.’ ‘તેં કેમ કરીને જાણ્યું ભલા, કે ના નહીં કહે?” ‘આવી વાતમાં તમને ભાયડાઓને શું ખબર પડે?’ લાડકોરે ગર્વભેર કહ્યું: ‘બાયડીઓની વાત બાયડીઓ જ જાણે!' ‘એટલે?’ ‘એટલે એમ કે નરોત્તમભાઈ ને ચંપાના જીવ હળીમળી ગયા છે.’ ‘ઓહોહો! આ બે-ત્રણ દિવસમાં તો જીવ પણ હળીમળી ગયા?’ બે-ત્રણ દિવસમાં શું, બેત્રણ ઘડીમાં પણ જીવ તો મળી જાય,’ લાડકોરે એક અનુભવવચન ઉચ્ચાર્યું, અને પછી, ઘણાં વરસે પોતાની મુગ્ધાવસ્થાનો એક પ્રસંગ યાદ કરીને, શરમાતાં શરમાતાં પૂછ્યું: વેળા વેળાની છાંયડી ૫૦ Samim<noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૦||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> jrrsoduhk1p7q6tvdii1o2vlxk5i7zl 104 47092 166752 2022-08-07T06:45:54Z Meghdhanu 3380 /* ભૂલશુદ્ધિ બાકી */ ‘ભૂલી ગયા આપણી પોતાની વાત?’ પત્નીએ આપેલી ભૂતકાળની એક યાદથી ખુદ ઓતમચંદ પણ મધુર લજ્જા અનુભવી રહ્યો. પછી એણે હસતાં હસતાં પૂછ્યું: ‘તે હવે તને ઝટપટ દેરાણી લાવવાન...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>‘ભૂલી ગયા આપણી પોતાની વાત?’ પત્નીએ આપેલી ભૂતકાળની એક યાદથી ખુદ ઓતમચંદ પણ મધુર લજ્જા અનુભવી રહ્યો. પછી એણે હસતાં હસતાં પૂછ્યું: ‘તે હવે તને ઝટપટ દેરાણી લાવવાની ઉતાવળ આવી છે, એમ કે?’ ‘હા, મારે દેરાણી લાવવાની ઉતાવળ છે,' લાડકોરે કબૂલ કર્યું. ને એ પણ ચંપા સિવાય બીજી કોઈ દેરાણી મારે ન જોઈએ – ‘ચંપામાં તારું મન એટલું બધું મોહ્યું છે?’ મારું નહીં, તમારા નાનકડા ભાઈનું.’ ‘નાનકડો ભાઈ પરણશે તો પછી દેરાણી-જેઠાણી વચ્ચે રોજ કજિયા નહીં થાય?’ ‘ભલે થાય, પણ મને હવે આવડા મોટા ઘ૨માં દેરાણી વગર ગમતું નથી.’ ‘તને કે નરોત્તમને?’ ‘અમને બેયને.’ બીજે દિવસે સાંજ સુધીમાં ઘણાખરા મહેમાનો વાઘણિયામાંથી વિદાય થઈ ગયા. માત્ર કપૂ૨શેઠનાં કુટુંબને ઓતમચંદે આગ્રહ કરીને રોક્યું–કહો કે કપૂરશેઠ પોતે જ ઇચ્છાપૂર્વક રોકાઈ ગયા. ઓતમચંદ પેઢીમાં એક મોટા તકિયાને અઢેલીને બેઠો હતો. ઘ૨આંગણે મોટો પ્રસંગ ઊકલી ગયો એ બદલ એ નિરાંત અનુભવતો હતો. માત્ર, ખરે ટાણે દકુભાઈએ રૂસણાં લઈને રંગ બગાડી નાખ્યો એનો થોડો વસવસો થતો હતો. ત્રણ-ત્રણ દિવસ સુધી ઉત્સવને કારણે બંધ રહેલી દુકાન આજે પહેલી જ વાર ઊઘડી હતી એ કારણે ધમાલ જરા વધારે દેખાતી હતી. હેલકારો જે ટપાલ આપી ગયો એમાં પણ પત્રોની સંખ્યા રોજના કરતાં ઘણી વધારે હતી. જોકે, એમાંય ઘણા કાગળ તો ઓતમચંદે લખેલી વાસ્તુપૂજનની કંકોત્રીઓના ઔપચારિક ઉત્તરોના કરો કંકુના ૫૧<noinclude><small>'''{{સ-મ|કરો કંકુના||૫૧}}'''</small></noinclude> 0kjfmdvsdvpcx4y67vdmsizj5atzsiz 104 47093 166753 2022-08-07T06:46:22Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>જ હતા: ‘અમારે ખાતે લખીને પાંચ રૂપિયાનું વધાવું સ્વીકારશો.’ એવા વાણિયાશાઈ વહેવારની વાતો જ એ પત્રોમાં લખી હતી. આ ખાતા-જમાની ૨કમ કોઈ પક્ષે કદી વસૂલ ક૨વાની હોય જ નહીં, એ વાત ઓતમચંદ સારી પેઠે જાણતો હોવાથી આવા પત્રો વાંચતો જતો હતો અને મનમાં મલકાતો જતો હતો. રાબેતા મુજબ આજની ટપાલમાંથી પણ સંખ્યાબંધ હૂંડીપત્રીઓ નીકળી. મોસમટાણું હોવાથી નાણાંનો હાથબદલો મોટા પ્રમાણમાં થતો ને પરિણામે હૂંડીની હેરફેર પણ ઘણી વધી પડી હતી. હૂંડીના પત્રો બધા ભેગા કરીને ઓતમચંદે મકનજી મુનીમને દીધા. મકનજીએ એની નોંધ કરીને ખતવણી શરૂ કરી દીધી. એક તરફ નામુંઠામું ચાલતું હતું. બીજી તરફ વછિયાતી વેપારીઓ બેઠા બેઠા માલની લે-વેચની ચર્ચા કરી રહ્યા હતા. આજે ઓતમચંદની દુકાને વધુમાં વધુ વિયાતી વેપા૨ીઓનું આગમન થયેલું. વખારના ડેલામાં વધુમાં વધુ સંખ્યામાં ઘોડાં બંધાયાં હતાં. ડેલા બહાર પંદ૨-વીસ જેટલાં ગાડાં છૂટ્યાં હતાં. વખારમાંથી માલની હે૨ફેર ઝડપભેર ચાલી રહી હતી. આ બધામાં દકુભાઈની ગેરહાજરી જણાઈ આવતી હતી. કેટલાક વેપારીઓએ તો મુનીમને સામેથી પૂછ્યું પણ ખરું કે દકુભાઈ કેમ જણાતા નથી. એ સહુ પૃચ્છકોને ઉસ્તાદ મુનીમે અષ્ટમપષ્ટમ ભણાવી દીધું. આજે તો ઓતમચંદ પત્રો વાંચી વાંચીને કંટાળી ગયો. જે યુગમાં સંદેશાવ્યવહાર માટે ખેપિયા અને મૌખિક કહેણનો જ બહુધા ઉપયોગ થતો એ યુગમાં માણસ લેખિત સંદેશાઓ વાંચીને કંટાળો અનુભવે એ સ્વાભાવિક હતું. આજની ટપાલમાં નરોત્તમ માટે પોતાની પુત્રીનું માથું નાખનાર માબાપોના પત્રોની સંખ્યા પણ મોટી હતી! એ જોઈને ઓતમચંદ વેળા વેળાની છાંયડી પર<noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૨||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> 5mo956tsnugt8nw3jzn1x92cfk217fb 104 47094 166754 2022-08-07T06:46:30Z Meghdhanu 3380 /* ભૂલશુદ્ધિ બાકી */ ઘડીભર વિચારી રહ્યો: ‘આનો હવે શો ઉપાય કરવો?’ તુરત જ એને યાદ આવ્યું કે આનો ઉપાય તો લાડકોરે સૂચવ્યો જ હતો. અને એ અનુસાર તો કપૂરશેઠને આગ્રહભેર રોકી દેવામાં આવ્યા હ...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ઘડીભર વિચારી રહ્યો: ‘આનો હવે શો ઉપાય કરવો?’ તુરત જ એને યાદ આવ્યું કે આનો ઉપાય તો લાડકોરે સૂચવ્યો જ હતો. અને એ અનુસાર તો કપૂરશેઠને આગ્રહભેર રોકી દેવામાં આવ્યા હતા. આમ તો નરોત્તમ ઉપ૨ નાનપણથી જ અનેક પુત્રીપિતાઓ નજર ટાંપીને બેઠા હતા. એમાં અલબત્ત, આબરૂદાર ઘરની સુખસાહ્યબી ઉપરાંત ઓતમચંદની અંગત સુવાસ પણ કારણભૂત હતી જ. અને કહેવું જોઈએ કે ઓતમચંદ કરતાં પણ અદકી સુવાસ તો ગરવી ગૃહિણી લાડકોરની ફેલાયેલી હતી. નરોત્તમનાં માબાપ તો છોકરાને છ-સાત વ૨સનો મૂકીને જ ગુજરી ગયેલાં. આ ભાઈભોજાઈએ એ બાળકને ઉછેરેલો અને આજે એને સગા દીકરાથીય સવાયો ગણીને સાચવતાં હતાં એ હકીકત આખા પંથકમાં જાણીતી હતી. પરિણામે, આવા ખાનદાન ખોરડા સાથે સહુ પુત્રીપિતાઓ સંબંધ બાંધવા પ્રેરાય એમાં શી નવાઈ! અને કપૂરશેઠની પુત્રીની પસંદગી તો ખુદ લાડકોરે જ કરી હતી. ઓતમચંદને હવે યાદ આવ્યું કે મેંગણીમાં લાડકોરનાં દૂર દૂરનાં મોસાળિયાં સગાં રહેતાં અને એક વેળા મેંગણી જવાનું બનેલું ત્યારે કપૂરશેઠને ઘેર વેપારને નાતે જમવાનું નોતરું મળેલું એ વેળા લાડકોરે ચંપાને જોયેલી; માત્ર જોયેલી એટલું જ નહીં, એ બાલિકાની હોશિયારી, સુશીલતા અને સદ્ગુણોની પરીક્ષા પણ કરી જોયેલી – પોતાના દિયરનું સગપણ કરવાની દૃષ્ટિએ. તેથી જ, વાસ્તુપૂજન પ્રસંગે કપૂરશેઠનું કુટુંબ વાઘણિયે આવ્યું ત્યારે એમને અમરગઢ સ્ટેશને ઉતારવા જવા માટે લાડકોરે બીજા કોઈને નહીં ને નરોત્તમને જ આગ્રહપૂર્વક મોકલેલો... દીર્ઘદૃષ્ટિ ધરાવના૨ ૫ત્નીએ આટલો ઊંડો વ્યૂહ ગોઠવી રાખેલો એ સમજાતાં ઓતમચંદ મનમાં ને મનમાં મલકી ઊઠ્યો. અને તેથી જ, પત્નીની આજ્ઞા કદી ન ઉથાપના૨ ઓતમચંદે આજનું સૂચન પણ સત્વર સ્વીકારી લીધું. કુલયોગિની લાડકોર કાંઈ સૂચવે એ કુટુંબ માટે શ્રેયસ્ક૨ જ કરો કંકુના ૫૩<noinclude><small>'''{{સ-મ|કરો કંકુના||૫૩}}'''</small></noinclude> jcoranejzy4iarh7nnel199u4ufphyx 104 47095 166755 2022-08-07T06:46:38Z Meghdhanu 3380 /* ભૂલશુદ્ધિ બાકી */ હોય એવી ઓતમચંદને શ્રદ્ધા હતી. તેથી જ એણે મકનજીને આદેશ આપ્યો: ‘શંભુ ગોરને જરા સાદ કરતા આવો ને!' મકનજી સમજી ગયો. નરોત્તમના વેવિશાળ અંગે છાને ખૂણે વેતરણ ચાલતી હતી...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>હોય એવી ઓતમચંદને શ્રદ્ધા હતી. તેથી જ એણે મકનજીને આદેશ આપ્યો: ‘શંભુ ગોરને જરા સાદ કરતા આવો ને!' મકનજી સમજી ગયો. નરોત્તમના વેવિશાળ અંગે છાને ખૂણે વેતરણ ચાલતી હતી એની ગંધ આ મુનીમને આવી જ ગઈ હતી. મૂંગો મૂંગો એ શંભુ ગોરના ઘ૨ ત૨ફ જવા નીકળ્યો. મકનજીએ શંભુ ગોરને સાદ કરીને પછી દકુભાઈના ઘર તરફ પગલાં વાળ્યાં. ઘરમાં લમણે હાથ દઈને બેઠેલો દકુભાઈ રિસાણો લાગતો હતો. સમરથનો વૈરાગ્નિ હજી ધૂંધવાતો હતો. બાલુને મહેમાનો સમક્ષ પોતાના કિન્નરકંઠનો પરચો આપવાની તક ન મળી તેથી એ પણ ભગ્નાશ થયેલા કલાકારની જેમ એક તરફ ઉદાસ બેઠો હતો. આવા સ્ફોટક વાતાવરણમાં મકનજીએ પ્રવેશ કર્યો ને ઉંબરામાં પગ મૂકતાં જ ગર્જના કરી: ‘ગઈ!’ એક જ શબ્દની આ ઉદ્ઘોષણા કોઈને સમજાઈ હોય એમ લાગ્યું નહીં તેથી મકનજીએ એનું પુનરુચ્ચારણ કર્યું: ‘ગઈ! ગઈ!’ ‘કોણ પણ?” દકુભાઈએ પૂછ્યું. ‘કપૂરશેઠની છોડી, બીજું કોણ?’ ‘ક્યાં ગઈ?’ ‘નરોત્તમ વેરે,’ મકનજીએ સ્ફોટ કર્યો. ‘કપૂરિયો પણ લાભ જોઈને લપટાઈ ગયો છે.’ ‘એ જ લાગનો છે, સમરથે વચ્ચે પોતાનો અભિપ્રાય આપ્યો. અને પછી પોતાની ફરિયાદ પણ રજૂ કરી: નાણાંવાળાના છોકરા ઘૂઘરે ૨મે એ તો દુનિયામાં આદિકાળથી ચાલતું આવ્યું છે... મારા કલૈયાકુંવર જેવા બાલુની સામે કોઈ નજરેય નથી કરતું.’ વેળા વેળાની છાંયડી ૫૪<noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૪||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> oru623mt65elz7tgf4h2nzzcjr8f6yr 104 47096 166756 2022-08-07T06:46:54Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>‘બાલુ સારુ તો હું પદમણી જેવી કન્યા ગોતી કાઢીશ. તમે જોજો તો ખરા!’ મકનજીએ સધિયારો આપ્યો. અને પછી ઘૂડપંખની જેમ બેઠેલા દકુભાઈ તરફ ફરીને પૂછ્યું: ‘તમે કેમ આમ સાવ નિમાણા થઈ ગયા છો?’ ‘આપણે તો હવે આપણા ગામભેગા થઈ જવું છે ઝટ. પેઢીમાંથી હિસાબ ચોખ્ખો થાય એટલે હું મારે રસ્તે પડીશ,’ દકુભાઈએ કહ્યું. ‘આ વાઘણિયામાંથી આપણાં અંજળપાણી પૂરાં થઈ ગયાં છે. હવે તો ભલું મારું ઈશ્વરિયું ને ભલો હું.’ વાઘણિયાની ધરતી હારે અમારી લેણાદેણી પૂરી થઈ ગઈ,’ સમ૨થે પણ સૂર પુરાવ્યો. ‘એમ અમને મેલીને ઈશ્વરિયે ભાગી જવાતું હશે?’ મકનજીએ લાડ કરતાં કહ્યું. ‘દકુભાઈ વિના આ મકનજીને રોટલો કેમ કરીને ભાવશે?’ ‘કહેતા નથી કે વિપત પડે તંયે બાપદાદાનું ગામ સાંભરે?’ સમરથે કહ્યું, ‘આજ અમારા ઉપર વિપત પડી છે તો ઈશ્વરિયું અમને સંઘ૨શે.’ ‘પણ મને આંહીં વાઘણિયામાં દકુભાઈ વિના સોરવશે નહીં’, મકનજીએ ફરી ચાગલે અવાજે સિફારસ કરી. ‘હું અને દકુભાઈ તો એકબીજાની અરધી એંઠી બીડી પીનારા ભાઈબંધ. તમે એકલાં એકલાં ઈશ્વરિયે હાલ્યા જાશો તો વાંસે આ ભાઈબંધને ચેન નહીં પડે... ને આ ગરીબ મુનીમને તમારે ભેગો લઈ જાવો પડશે, દકુભાઈ’ ‘તમારે તો ઓતમચંદ શેઠના રાજમાં બકડિયાં છે, બકડિયાં,’ કુભાઈએ કહ્યું. ‘તમને ઈશ્વરિયે લઈ જાવાનું મારું ગજું નહીં, તમ જેવા મુનીમનો હાથી તો ઓતમચંદ શેઠ જ બાંધી શકે.’ ‘ધારો તો તમેય બાંધી શકો.' મકનજી બોલ્યો, ‘ધારો તો તમે ઓતમચંદનેય ઈશ્વરિયામાં વાણોતરું કરાવી શકો એમ છો.’ કરો કંકુના ૫૫<noinclude><small>'''{{સ-મ|કરો કંકુના||૫૫}}'''</small></noinclude> pko3isu3ud4rq3oif5l9wyw1np98vgt 104 47097 166757 2022-08-07T06:47:06Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>સાંભળીને સમરથના પેટમાં ટાઢો શેરડો પડ્યો. દકુભાઈ આ મુનીમની અર્થસૂચક વાણી મૂંગો મૂંગો સાંભળી રહ્યો. ‘તમારામાં આવડત હોય તો ઓતમચંદ શેઠ જેવા સાત શેઠિયાને ઈશ્વરિયાની પેઢીમાં સંજવારી કઢાવી શકો એમ છો,’ મકનજીએ ફરી ચોંકાવનારું નિવેદન કર્યું. અને પછી આખો નચાવતાં નચાવતાં ઉમેર્યું: ‘આવડત જોઈએ, આવડત. બીજું કાંઈ નહીં. આવડત જ. દકુભાઈ તો ફાટી આંખે ને અધખુલ્લે મોઢે મુનીમની સામે તાકી રહ્યો. આ આવડત એટલે શું એનો અર્થ સમજવા ઉત્કંઠ થઈ રહ્યો. ‘આમ ઓરા આવો, ઓરા,’ મકનજીએ દકુભાઈનું બાવડું ઝાલીને ઊભો કર્યો. અને પછી ખાનગી સંતલસ કરવા અંદરના ઓરડા તરફ દોર્યો. રસ્તામાં પણ એણે બોલવાનું તો ચાલુ જ રાખ્યું હતું: ‘આવડત હોય તો અટાણે ઠીકાઠીકનો મોકો આવ્યો છે... ઘા ભેગો ઘસ૨કો થઈ જાય એમ છે... બૂમ ભેગો ચિચિયો, મારા ભાઈ! દકુભાઈની ત્રણ પેઢી તરી જાય... સંધ્ય સમુંસૂતર ઊતરે તો રાજા થઈ જાવ, રાજા...' દકુભાઈ અને મુનીમ આ રીતે સંતલસ કરી રહ્યા હતા ત્યારે પેઢી પર શંભુ ગોર ટીપણા સાથે જઈ પહોંચ્યો હતો. ‘કયું ચોઘડિયું સારું છે, ગો૨?’ ઓતમચંદે પૂછ્યું. ‘કઈ જાતનું શુભ કાર્ય ક૨વાનું છે એ કહો.’ ‘સગપણબગપણ કરીએ કોઈનું–’ ‘કોનું? બટુકભાઈનું?’ શંભુ ગોરે પૂછ્યું. ‘ના રે ના, બટુક તો હજી ઢીંગલે રમે એવડો છે. આ તો આપણો નરોત્તમભાઈ મોટો થયો છે તો હવે ક્યાંક સારે ઠેકાણે—' ‘બવ રાજી થાવા જેવું, બવ રાજી થાવા જેવું,’ શંભુ ગોર પોકારી ઊઠ્યો. પેઢીમાં જ્યારે સગપણ માટેનું શુભ ચોઘડિયું જોવાઈ રહ્યું હતું વેળા વેળાની છાંયડી ૫૬<noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૬||વેળા વેળાની છાંયડી}}'''</small></noinclude> sty8q6slkzf5k93bqb5r77481i6io1q 104 47098 166758 2022-08-07T06:47:18Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ત્યારે ઘ૨આંગણે લાડકોર લાપસી માટે ઘઉં ભરડાવવાની વેતરણ કરી રહી હતી. અને એ જ વખતે રિનિવાસ’ને ઉપલે મજલે નરોત્તમ અને ચંપા ગોષ્ઠી કરી રહ્યાં હતાં અને નટખટ જસી આ બંનેની મીઠી મશ્કરીઓ કરી રહી હતી. અને દકુભાઈને ઘે૨ મકનજી ખાનગીમાં એક ભયંકર પ્રસ્તાવ મૂકી રહ્યો હતો. કરો કંકુના * ૫૭<noinclude><small>'''{{સ-મ|કરો કંકુના||૫૭}}'''</small></noinclude> e4m2q8i1vjjnfjkbdiazgwnxuw7cyv2 104 47099 166760 2022-08-07T06:52:08Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૭ પંછી બન બોલે શંભુ ગોરે જોઈ આપેલા શુભ ચોઘડિયે ચંપા-નરોત્તમના વેવિશાળનો વિધિ પતી ગયો. વાસ્તુપૂજનમાં તો દકુભાઈનું કુટુંબ ગેરહાજર રહેલું, પણ વેવિશાળ જેવા મંગલ પ્રસંગે ભાઈભોજાઈને નિમંત્રણ આપવા ખુદ લાડકોર ગયેલી અને એમને રીઝવવા માફામાફી પણ કરી જોયેલી, છતાં જિદ્દી સ્વભાવની સમરથ જરાય પીગળેલી નહીં. સગી બહેનની આગ્રહભ વિનવણીથી પ્રભાવિત થઈને દકુભાઈ તો એક વખત બનેવીને આંગણે જવા તૈયાર થઈ ગયેલો પણ સાક્ષાત્ કાળકામાતા જેવી સમરથની કરડાકીભરી નજ૨ જોઈને એ પત્નીને તાબે થઈ ગયેલો. તરણોપાય તરીકે લાડકોરે કહેલું: ‘ન આવો તો તમને મારા સાત ખોટના છોકરા બટુકના સમ છે.’ બોલતાં બોલતાં લાડકોરના હોઠ ધ્રૂજી ઊઠેલા. અવાજ ગળગળો થઈ ગયેલો. હમણાં આંખમાંથી દડદડ કરતાં આંસ ખરી પડશે કે શું, એવું લાગતું હતું. તુરત દકુભાઈ ઉપર આ તરણોપાયની અસર થઈ, અને એ બોલી ઊઠ્યો: ‘હું... હું.. બેન, આવા આકરા સમસાગરા ન દેવાય... સાત ખોટના બટુકને ભગવાન સો વરસનો કરે...’ સમ૨થે જોયું કે બાજી હાથથી ગઈ છે. લાડકોરે અખત્યાર કરેલું સોગંદનું શસ્ત્ર રામબાણ જેવું પુરવાર થયું હતું. દકુભાઈ તો ઊભો થઈને માથા પર પાઘડી વીંટવા લાગ્યો હતો અને બોલતો હતોઃ ‘હાલો, હું આગળ હાલીને તમારે ઘેર આવેલો અવસર ઉકેલી વેળા વેળાની છાંયડી ૫૮<noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૮||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૫૮}}'''</small></noinclude> l2qhlfnwshdphvuj1b9batoryzwsfhl 104 47100 166761 2022-08-07T06:52:12Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude><noinclude><small>'''{{સ-મ|૫૯||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૫૯}}'''</small></noinclude> fgmrywgt858j3kipziilf1387iib0zk 166769 166761 2022-08-07T06:53:49Z Meghdhanu 3380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>દઉં... બટુક તો એકમાંથી એકવીસ થાય ને એની આડીવાડી વધે ભગવાન એને ઝાઝી આવરદા આપે...' પણ આમ બાજી હાથમાંથી જવા દે તો તો સમરથ શાની? તુરત એણે લાડકોરના શસ્ત્રનો પૂરેપૂરો પ્રતિકાર કરી શકે એવું શસ્ત્ર પતિ ૫૨ અજમાવ્યું: ‘ઉંબરા બારણે પગ મેલો તો તમને તમારા સગા દીકરા બાલુના સમ છે!’ ઉંબરો ઓળંગી રહેલા દકુભાઈનો એક પગ ઉંબરામાં જ અટકી ગયો. સિંહણ જેવી સમરથે શસ્ત્ર તો અકસીર યોજ્યું હતું. એની અસ૨ તળે મેંઢા જેવો દકુભાઈ દબાઈ ગયો. એણે ઓસરીમાં નજર કરી તો જુવાનજોધ બાલુ આરસા સામે ઊભો ઊભો વાળ ઓળી રહ્યો હતો. દકુભાઈની સ્થિતિ વિષમ થઈ પડી. એક તરફ બહેન ઊભી હતી, બીજી તરફ પત્ની ઊભી હતી. એક તરફથી ભાણેજના સોગન દેવાયા હતા, બીજી તરફથી સગા દીકરાની આણ આપવામાં આવી હતી. એક બાજુ માની જણી બહેનની પ્રેમાળ આંખોમાં યાચના હતી: ‘આવો મારે આંગણે આવો,' બીજી બાજુ કુપિત પત્નીની આગઝરતી આંખોમાંથી આદેશ વંચાતો હતો: ‘ખબરદાર, ઉંબરાની બહાર પગ મૂક્યો છે તો!” એક ત૨ફ લોહીની સગાઈનું ખેંચાણ હતું, બીજી તરફ પ્રેમસગાઈનું આકર્ષણ હતું. આવી કપ૨ી દ્વિધામાંથી મુક્ત થઈને સ્વતંત્રપણે નિર્ણય કરવાનું કામ દકુભાઈના ગજા બહારનું હતું. પારકે મોટે પાણી પીનારો એ ૫૨મતિલો અને પરવશ પતિ ઘરના ઉંબરામાં જ ઢીલોઢફ થઈને બેસી ગયો. લાડકોરને એણે સાવ ઢીલે ને વીલે અવાજે સંભળાવી દીધું: ‘બેન મારી, તું તારે ઘે૨ જા. આ અભાગિયા ભાઈના ઓરતા હવે છોડી દે. આપણી વચ્ચે હવે લેણાદેણી પૂરી થઈ ગઈ લાગે છે... મનમાં જરાય ઓછું આણજે મા... તારી આંતરડી દુભાવીને પંછી બન બોલે ૫૯<noinclude><small>'''{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૫૯}}'''</small></noinclude> 3xhwwg5cu0eiies3gl4xe0ny54pbugw 104 47101 166762 2022-08-07T06:52:16Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>હું સાત ભવેય નહીં છૂટું...’ લાડકોરે પાંપણમાં પ્રયત્નપૂર્વક ખાળી રાખેલાં આંસુ સગા ભાઈની આવી આર્તવાણી સાંભળીને દડદડ કરતાં સરી પડ્યાં. સમ૨થે એમાં પોતનો વિજય વાંચ્યો. લાડકોરને રડતી જોઈને દકુભાઈ પણ ગળગળો થઈ ગયો. એણે કહ્યું: બેન, કોચવા મા, હવે બવ કોચવા મા. આપણાં અંજળપાણી ખૂટી ગયાં લાગે છે. બધી લેણદેણની વાત છે. જા બેન, ઘે૨ જા. પળે પળે વધતી જતી પતિની આ લાચારી જોઈને સમરથનો વિજયોન્માદ પણ વધતો જતો હતો. આખરે એણે પરાજિત લાડકોર તરફ અસીમ તુચ્છકારથી હાથનો અંગૂઠો બતાવ્યો. અને તુરત તલવારની ધાર જેવી તેજીલી લાડકોરનો પુણ્યપ્રકોપ પ્રજ્વળી ઊઠ્યો: ‘હું... અ... ને, તું ત્રણ ટકાની તરકડી જેવી ઊઠીને મને અંગૂઠો બતાવવા નીકળી છો? તારા ઉપર આટઆટલા ગણ કર્યા એનો સામેથી આવો અવગણ? સગી ભોજાઈનું ઘર ગણીને હું ભાઈબાપા કરતી આવી એનો મને આવો સ૨પા આપે છે? મારા સાત ખોટના દીકરાના સમ દીધા એનીય તને કાંઈ શરમ ન આવી?’ શ્વાસભેર આટલું બોલી જઈને લાડકોરે પોતાનો આખરી નિર્ણય સંભળાવી દીધો: ‘તો જાવ, આજથી મારેય તમા૨ા ગોળાનું પાણી ન ખપે. તમા૨ા ઘ૨નો દાણો મારે મન ગાયની માટી સમજજો. મારી જનેતાએ ભાઈને જણ્યો જ નહોતો એમ હું આજથી સમજી લઈશ.’ અને લાડકોર ઝડપભેર પીઠ ફેરવી ગઈ. પચ્છમબુદ્ધિ દકુભાઈ અચાનક આવેશમાં આવી જઈને પોકારી ઊઠ્યો: ‘બેન! બેન’ to વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૦||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૦}}'''</small></noinclude> 01ievndosonrrrv0x4jg6fkmwwey0ca 104 47102 166763 2022-08-07T06:52:34Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>પણ લાડકોર તો ડેલીને ઉંબરે પહોંચી ગઈ હતી. દકુભાઈએ બૂમ પાડી: બેન, મારું સાંભળ તો ખરી!...’ પણ શેરીમાં પહોંચી ગયેલી લાડકોર કશું સાંભળવા જ નહોતી માંગતી. સમરથે ક૨ડાકીભર્યા અવાજે પતિને સંભળાવ્યું: ‘બેન બેન કરતાં હવે મૂંગા બેસો ને! જાણે બેનના ભાઈ ના જોયા હોય!’ પત્નીની આજ્ઞાને શિરસાવંદ્ય ગણીને દયામણો દકુભાઈ સાચે જ મૂંગો બેસી ગયેલો! મનમાં સમસમી રહેલી લાડકોરે ઘેર આવીને પતિને કહેલું: ‘આજથી મારો દકુભાઈ મરી ગયો છે એમ જ જાણજો.’ ‘કેમ ભલા?’ એમ ઓતમચંદે પૂછેલું ત્યારે આંખમાંથી દડદડ આંસુ પાડતાં લાડકોરે કહેલું: ‘આજથી છતે ભાઈએ હું નભાઈ થઈ એમ ગણજો... આજથી મારે માવતરના ઘરની દશ્ય દેવાઈ ગઈ એમ સમજજો... મારી પિયરવાટ બંધ...’ ઓતમચંદ કશું બોલી શકેલો નહીં પણ મનમાં તો એણે પણ અપાર વેદના અનુભવેલી. આ અણધારી આપત્તિથી વ્યથિત બનેલાં દંપતીએ મોઢા ઉપર મુસ્કરાહટ રાખીને નરોત્તમનો વેવિશાળવિધિ પતાવેલો. આખા પ્રસંગ દરમિયાન ઓતમચંદને હોઠે તો એક જ વાક્ય હતું: ‘જેવી હરિની ઇચ્છા...’ પોતે મેડી ચણાવી ને વાસ્તુવિધિ કર્યો એમાં ઓતમચંદને હરિની ઇચ્છા જણાઈ હતી. નરોત્તમ અને ચંપાનો વાગ્દાનવિધિ થયો એમાં પંછી બન બોલે ૬૧<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૧||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૧}}'''</small></noinclude> 1jasle0l0sb3ltj6dqxst9bqxb50k3h 104 47103 166764 2022-08-07T06:52:41Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>૬૨. ||||||| પણ ઓતમચંદે હરિની ઇચ્છાથી થયેલો ઈશ્વરી સંકેત વાંચ્યો હતો. અને આ બંને ઉત્સવોમાં અસહકાર કરીને દકુભાઈએ રંગમાં ભંગ પાડ્યો એમાં પણ એણે જેવી હરિની ઇચ્છા’ જેવું સમાધાન મેળવ્યું હતું. અને ફરી એક વાર વાઘણિયાની સીમમાં ઘોડાગાડીના ઘૂઘરા ઊઠ્યા. ઘમકી વેવાઈને વિદાય કરવા માટે ઓતમચંદે વહેલી સવારમાં ગાડી જોડાવી હતી. આ વખતે પણ લાડકોરે મહેમાનોને અમરગઢ સ્ટેશને પહોંચતા કરવાની મીઠી ફ૨જ નરોત્તમ ઉપર જ નાખી હતી. અલબત્ત, આ વખતે નરોત્તમની ‘પરિસ્થિતિ’ તેમજ પદવી પણ પલટાઈ ગઈ હોવાથી નાજુકાઈભરી સ્થિતિમાં એણે પ્રથમ તો વોળાવિયા તરીકે જવાની શ૨માતાં શ૨માતાં ભાભીને મોઢે ના કહેલી. પણ આખાબોલી લાડકોરે સુરત દિયરજીને દબડાવેલા મનમાં ભાવે છે ને મંડો હલાવે છે?’ નરોત્તમ મનમાં જ હસતો હસતો, આ મનગમતી ફ૨જની બજવણી માટે ગાડીમાં ચડી બેઠેલો. પડે એમ જ ક્યાં હતું? એ તો ઘોડાગાડીનું નામ સાંભળીને ઘરમાં અને સહેલગાહના શોખીન બટુકને તો આવી બાબતમાં કહેવું સહુથી વહેલેરો ઊઠીને અંધારામાં જ વશરામની બેઠક ઉપર ગોઠવાઈ ગયો હતો. વહેલી પરોઢના અંધકારમાં જ બંને વેવાઈઓ વચ્ચે આવજો... આવજો’નો ઉપચારવિધિ થઈ ગયો અને વશરામે ૫૨ભાતિયું ઉપાડ્યું ને ગાડી પણ અમરગઢને મારગે ઊપડી. ગાડીની બહારના તેમજ અંદ૨ના વાતાવરણમાં ખુશનુમા તાજગી હતી, હજી ચાર દિવસ પહેલાં અમરગઢથી વાઘણિયે આવતી વેળાએ જ ગાડીમાં સંકોચ, ક્ષોભ અને વધારે પડતા શિષ્ટાચારનું જે ભારઝલ્લું વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૨||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૨}}'''</small></noinclude> qbiy5udzs7ijgigpt7l17vdsjz09yuu 104 47104 166765 2022-08-07T06:52:45Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>વાતાવરણ જામેલું એ આ વળતી ખેપમાં દૂર થઈ ગયું હતું. એની જગ્યાએ નિકટતા, નિખાલસતા અને નર્યા ઉલ્લાસની હવા જામી હતી. પહેલી ખેપ વેળા ચંપા અને નરોત્તમ એકમેકની નજીક બેઠાં હોવા છતાં બંનેની વચ્ચે જાણે કે જોજનનું અંતર હતું. આ વખતે બંને હૃદયો અજબ સામીપ્ય અનુભવી રહ્યાં હતાં. ગાડીવાન વશરામ હલકાભે૨ ૫૨ભાતિયું ગાતો હતો: જાગિયે રઘુનાથ કુંવર... પંછી બન બોલે... સંતોકબા કે કપૂરશેઠને આવા ‘ગીતડા’માં જરાય રસ નહોતો પણ ચંપા અને નરોત્તમ તો પછી બન બોલે...'ની તૂક સાંભળીને અજબ આહ્લાદ અનુભવી રહ્યાં હતાં. મારગની બેય બાજુએ ઊભેલી વનરાજીમાં પંખીઓ જાગી ઊઠ્યાં હતાં. વૃક્ષોનાં પાંદડાં વચ્ચે પાંખનો ફફડાટ સંભળાતો હતો. રાત આખી ચાંચમાં ચાંચ પરોવીને એકબીજાની ગોદમાં પડી રહેલાં પક્ષી યુગલો પોતાના કંઠમાંથી પ્રભાતનું મંગલ ગાન છેડી રહ્યાં હતાં. ગાડીમાં બેઠેલું એક હૃદયયુગ્મ પણ એવા જ અનુભવમાંથી પસાર થઈ રહ્યું હતું. અલબત્ત, વડીલોની હાજરીમાં એમની જીભ સિવાઈ ગઈ હતી, પણ ઊડું ઊડું થવા મથતી એમની પાંખોમાં ફફડાટ અછતો નહોતો રહેતો. એમના મૂંગા કંઠમાં પણ નવજીવનના પરોઢનું નિઃશબ્દ ગાન નીકળવા મથી રહ્યું હતું. સૃષ્ટિનું એ સનાતન ગાન બંને જણાંને ઓઠે આવીને અટકી જતાં આખરે આંખો વાટે છલકાઈ રહ્યું હતું. પ્રથમ પ્રવાસ વખતે નરોત્તમ અને ચંપાનાં તારામૈત્રકો પકડી પાડીને મોટી બહેનને હેરાનપરેશાન કરી મૂકનાર નખરાળી જસી પણ અત્યારે બહેન-બનેવી વચ્ચે રચાતાં દૃષ્ટિસંધાનની પવિત્ર અદબ જાળવીને મૂંગી બેઠી રહી હતી. અરે, આમ આડે દિવસે તો ‘કાકા, આનું નામ શું?’ ને પેલાને શું કહેવાય?’ એવા બાલિશ પ્રશ્નો પૂછી પંછી બન બોલે. ૬૩<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૩||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૩}}'''</small></noinclude> glb8457kf1hnaywa445gpy8inhvd0o8 104 47105 166766 2022-08-07T06:52:50Z Meghdhanu 3380 /* ભૂલશુદ્ધિ બાકી */ પૂછીને નરોત્તમનો જીવ ખાઈ જનાર બટુક પણ કોઈ અંતઃસ્ફુરણાને વશ થઈને સાવ મૂંગો બેસી રહ્યો હતો. આ સાર્વત્રિક મૌનનો ચેપ જાણે કે સંતોકબા અને કપૂરશેઠને પણ લાગુ પડેલો...થી શરૂ થતું નવું પાનું બનાવ્યું proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>પૂછીને નરોત્તમનો જીવ ખાઈ જનાર બટુક પણ કોઈ અંતઃસ્ફુરણાને વશ થઈને સાવ મૂંગો બેસી રહ્યો હતો. આ સાર્વત્રિક મૌનનો ચેપ જાણે કે સંતોકબા અને કપૂરશેઠને પણ લાગુ પડેલો, તેથી તેઓ મનમાં ને મનમાં લગનની તૈયારીઓની યોજના ઘડી રહ્યાં હતાં. એમ પણ વિચારતાં હતાં કે ચંપા ઠેકાણે પડી એટલે હવે નાનકડી જસી માટે પણ મનગમતો મુરતિયો મળી જાય તો બેય બહેનોનાં લગન એકસાથે જ ઉકેલી નાખીએ. ‘લ્યો, આ ઠેસન તો કળાણું!' પરભાતિયાં ગાઈ ગાઈને થાક્યા પછી વશરામે કોઈને ઉદ્દેશ્યા વિના જ જાહેર નિવેદન કર્યું. છતાં વશરામના આ નિવેદનમાં હા-હોંકારો ભણવાનું કોઈને ન સૂછ્યું, પોતપોતાનાં દિવાસ્વપ્નોમાં વિહરી રહેલાં આ પ્રવાસીઓ હજી પણ મૂંગાં જ રહેવા માગતાં હતાં. પછવાડે જોઈને પૂછ્યું: ‘કેમ બટુકભાઈ, કાંઈ બોલતા નથી?” પણ વાતોડિયા વશરામ માટે આ મૌન અસહ્ય હતું. એણે તો કાચી ઊંઘમાંથી ઊઠીને ગાડીમાં ચડી બેઠેલો બટુક, સવારના પહોરની શીતળ લહે૨ીઓની અસર થતાં ચંપાના ખોળામાં જ ઊંઘી ગયેલો તે વશરામના આ પડકારનો પરિચિત અવાજ કાને પડતાં ઝબકીને જાગી ગયો. ગાડીમાંથી કોઈ પણ માણસ અત્યારે મારી સાથે વાતચીત કરવાના ‘મૂડ’માં નથી એમ સમજાતાં વશરામે બટુકને જ પૂછ્યું: ‘કોના ખોળામાં ઊંઘી ગ્યા'તા, કહો કે કાકીના ખોળામાં —’ બટુકભાઈ?’ પ્રભાતના રમ્ય વાતાવરણમાં પહેલી જ વાર રૂપાની ઘંટડી રણકી ઊઠી. ચંપા આ વાક્ય બોલતાં તો બોલી ગઈ, પણ ગજબની શરમાઈ ગઈ. બટુકે તો એથીયે અદકા મધુર અવાજે કાલી કાલી ભાષામાં એ વેળા વેળાની છાંયડી ૪<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૪||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૪}}'''</small></noinclude> mqacdyt9w28kr3f2o225ju1hx9c0m0p 104 47106 166767 2022-08-07T06:53:00Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>ચીસ પાડી: ‘ગાડી આવી’ અને બંને જણાંની પ્રણયગોષ્ઠી અધૂરી રહી. ‘આવજો, આવજો!’ના અવાજો વચ્ચે ગાડી ઊપડી અને નરોત્તમ એ ઝડપભેર જતી ટ્રેનની પાછળ તાકી રહ્યો– અનિમિષ આંખે તાકી જ રહ્યો. અને એ મુગ્ધ નજ૨ સામે, થોડે દૂર ઊભેલો વશરામ મનમાં મલકાતો તાકી રહ્યો. આમ ને આમ સારી વાર થઈ ગઈ, ટ્રેન દેખાતી પણ બંધ થઈ ગઈ છતાં બે ચકચકતા પાટાની અનંત લંબાઈ તરફ તાકી રહેલા નરોત્તમે પોતાની દૃષ્ટિ પાછી વાળી જ નહીં ત્યારે તો વહેવારડાહ્યો વશરામ વધારે મલકાયો. પણ માદક સ્વપ્નોના ઘેનમાં પડેલા નાનાશેઠે રેલવેના પાટા ઉ૫૨ જે દિષ્ટ પરોવી હતી એને પાછી વાળવા કહેવાનું વશરામને ઉચિત ન લાગ્યું. એ કામગીરી તો આખરે બટુક જ બજાવવાનો હતો. ફરી પાછા ઘોડાગાડીમાં બેસવા માટે અધીરા થઈ ગયેલા આ બાળકે કાકાને એમની સ્વપ્નાવસ્થામાંથી જાગ્રત કર્યા વિના છૂટકો જ નહોતો. એણે નરોત્તમનો હાથ ખેંચીને જોરથી હલબલાવ્યો: ‘કાકા, હાલોની ઝટ, ગાડી તો ગઈ!’ ‘હૈં?’ નરોત્તમ સાચે જ ઝબકીને જાગ્યો. પછી બટુકને સંભળાવવા કરતાં વધારે તો પોતાની જાતને જ સંભળાવ્યું: ‘હા, ગાડી તો ગઈ!... ગઈ જ!’ નરોત્તમ ગાડીમાં ગોઠવાયો. એના કાનમાં—અને હૃદયમાં પણ હજી વશરામે ગાયેલા પરભાતિયાની તૂક ગુંજતી હતી: ‘પછી બન બોલે....' *** Assista વેળા વેળાની છાંયડી<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૬||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૬}}'''</small></noinclude> q38jljdavxlo2znypdnsvydrkj787b2 104 47107 166768 2022-08-07T06:53:05Z Meghdhanu 3380 /* Not proofread */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Meghdhanu" /></noinclude>વાક્યનું પુનરુચ્ચારણ કર્યું: ‘કાકીના ખોળામાં. ગાડીમાં પહેલી જ વા૨ સહુને મોકળે મને હસવાનું મળતાં વાતાવરણનો ભાર થોડો હળવો થયો. હવે તો ઓછાબોલાં સંતોકબાને પણ આ સંવાદોમાં રસ પડતાં એમણે પૂછ્યું: ‘કાકી ભેળું મેંગણી આવવું છે, બટુકભાઈ?' મોટો થાઈશ ને, પછી આવીશ.' બટુક બોલ્યો. ‘બટુકભાઈ, કહોને કે કાકીને તેડવા આવીશ-' વશરામે પાઠ પઢાવ્યો. ‘કાકીને તેલવા આવીશ—’ ‘ઘોડાગાડી લઈને તેડવા આવીશ—' વશરામે વધારે વિગતો આપી. ‘ઘોડાગાડી લઈને તેલવા આવીશ— ‘ભલે, ભલે, જરૂ૨ આવજો હો!’ હવે તો કપૂરશેઠે પણ વિવેક કર્યો. ‘લ્યો, આ ઠેસન આવી પૂગ્યું,’ વશરામે હાકલ કરી. ગાડી ઊભી રહેતાં, રાબેતા મુજબ અનેક આશરાગતિયાં માણસોનું ટોળું જમા થઈ ગયું. પણ આજે એ લોકોને દાદ આપવાની નરોત્તમને ફુરસદ જ ક્યાં હતી? આગલે સ્ટેશને ગાડી છૂટી ગઈ હોવાથી સહુ ઝડપભેર પ્લૅટફૉર્મ ૫૨ પહોંચી ગયાં. કપૂરશેઠ અને સંતોકબા દૂરંદેશીથી કે પછી સાહજિક રીતે જ કોઈક કામને વિશે જરા આઘેરાં નીકળી ગયાં અને નરોત્તમ તથા ચંપા-જસીને થોડી વાર એકલાં પડવા દીધાં. આ તકનો લાભ લઈને નરોત્તમે થોડી ધીમી ગુફ્તેગો કરી. જોકે વચ્ચે વચ્ચે ‘કાકા, શું કિયો છો? મને કિયો, મને કિયો'ની બટુકની બાલિશ ખલેલ તો ચાલુ જ હતી, પણ આ બંને જુવાન હૈયાં અત્યારે બટુકની હાજરી સાવ ભૂલી જ ગયાં હતાં. થોડી જ વા૨માં ભખ ભખ કરતું એંજિન આવી પહોંચ્યું અને બટુકે પંછી બન બોલે. ૬૫<noinclude><small>'''{{સ-મ|૬૫||વેળા વેળાની છાંયડી}}{{સ-મ|પંછી બન બોલે||૬૫}}'''</small></noinclude> pi4tdrbtiosqycwzzlyq20kxmb87qdx