هۊشنگ ايبتهاج

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="glk">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>glkwiki</dbname>
    <base>https://glk.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AA%CB%87_%D9%88%D9%84%DA%AF</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">مديا</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">گب</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">کارگير</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">کارگيرˇ گب</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">مدي Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فاىل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فاىلˇ گب</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">مدياويکي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">مدياويکي گب</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">قالب</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">قالبˇ گب</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">رانما</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">رانما گب</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">جرگه</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">جرگه گب</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">پودمان</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">بحث پودمان</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">ابزار</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">بحث ابزار</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">توضیحات ابزار</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">بحث توضیحات ابزار</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>هۊشنگ ايبتهاج</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3329</id>
    <revision>
      <id>62395</id>
      <parentid>62103</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:29:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7622" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= ۲۰۰۶-هسأ
|نقش برجسته=
|همسر= سيمؤن کؤنکي (۲۰۲۱-۲۰۱۶)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}
هۊشنگ
[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته فارسي مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ أمرأ نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

----
{{رشته سرشناسؤن}}


[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>g568d7f7vm98puwth7st16934mefs1j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62396</id>
      <parentid>62395</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:30:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7612" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= ۲۰۰۶-هسأ
|نقش برجسته=
|همسر= سيمؤن کؤنکي (۲۰۲۱-۲۰۱۶)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}

[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته فارسي مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ أمرأ نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

----
{{رشته سرشناسؤن}}


[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>e6p4e3n16blbkxadmk9ugp2qejoznj6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62397</id>
      <parentid>62396</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:31:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>/* سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7622" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= ۲۰۰۶-هسأ
|نقش برجسته=
|همسر= سيمؤن کؤنکي (۲۰۲۱-۲۰۱۶)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}

[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته فارسي مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ أمرأ نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>j3askgcpjv6v1iby1mhe0ig183mwerj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62398</id>
      <parentid>62397</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:36:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7611" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= 
|نقش برجسته=
|همسر= آلما مایکیال (۱۳۳۷–۱۴۰۰)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}

[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته فارسي مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ أمرأ نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>6vnc8wpz1tcy7fhghxzobaakr8l7tm7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62399</id>
      <parentid>62398</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:38:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7633" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= 
|نقش برجسته=
|همسر= آلما مایکیال (۱۳۳۷–۱۴۰۰)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}

[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته [[فارسي زوؤن|فارسي]] مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ مئن نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>dzm8entkm9y6p6t1cehb1w9l4bliphy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62400</id>
      <parentid>62399</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:40:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7551" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= 
|نقش برجسته=
|همسر= آلما مایکیال (۱۳۳۷–۱۴۰۰)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}

'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته [[فارسي زوؤن|فارسي]] مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ مئن نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>k9cgnpiria5zs6gfkzqtduj486v3srs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62401</id>
      <parentid>62400</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:41:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7550" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= 
|نقش برجسته=
|همسر= آلما مایکیال (۱۳۳۷–۱۴۰۰)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته [[فارسي زوؤن|فارسي]] مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ مئن نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>c0h9dteuzq476lv6wid45qeyjjielj7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62402</id>
      <parentid>62401</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T10:02:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>/* سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10135" xml:space="preserve">{{زيوشنامه جعبه
| نام= هۊشنگ ايبتهاج
|تصویر=Hushang Ebtehaj - هوشنگ ابتهاج.jpg
|تاتايي تؤضيح= ايبتهاج ۱۳۹۲ سال ٚ مئن
|أصلي نام= أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني&lt;ref&gt;مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹&lt;/ref&gt; 
|فعاليت ٚ زمينه= أدبيات
|مليت= [[ايران|ايراني]]
|بزارۊج= ۱۳۰۶ اسفند ۶
|بزاجيگا= [[گيلان]]، [[رشت]]
|والدین= ميرزا آقاخان ايبتهاج، فاطمه رفعت
|بمردن ٚ رۊج= ۱۴۰۱ مرداد ۱۹
|بمردن ٚ جيگا= [[آلمان]]، کؤلن
|زيوش ٚ جيگا=
|مختصات محل زندگی=
|مدفن= 
|باخي نامان= هـ.ا. سایه
|پیشه= شاعر، نيويشتنکس
|کار گۊدن ٚ سالان= 
|نقش برجسته=
|همسر= آلما مایکیال (۱۳۳۷–۱۴۰۰)
|زيوش ٚ شريکان=
|زاکان= ۴
|تأثير بنأ= 
|تأثير بيگيته‌= حافظ 
|وبجيگا=
|ايمضا= Saayeh-emzaa.png
}}
'''أمير هۊشنگ ايبتهاج سميعي گيلاني''' (۱۳۰۶ اسفند ۶، ۱۴۰۱ مرداد ۱۹) کي هۊشنگ ايبتهاج ٚ نام ٚ أمرأ معرۊف بۊ ؤ اۊن ٚ تخلص ني '''سایه''' بۊ، ايته [[ايران|ايراني]] شاعر ؤ نيويشتنکس بۊ.&lt;ref&gt;{cite web|title=سایه، شاعر ایرانی درگذشت|website=BBC News فارسی|date=2022-08-09|url=https://www.bbc.com/persian/iran-features-50558317|language=fa|accessdate=2022-08-10}}&lt;/ref&gt; اۊن خۊ أوولي کيتاب-أ ''نخستین نغمه‌ها'' نام ٚ أمرأ ۱۳۲۵ سال ٚ مئن مؤنتشر-أ گۊده. اۊن ٚ باخي أثران ٚ جه شأ «سپیده»، «در کوچه‌سار شب»، «حصار» ؤ «ارغوان»-أ نام بؤردن کي همه ته [[فارسي زوؤن|فارسي]] مئن بينيويشته بۊبؤستده. اۊن هأتؤني، «گل‌ها» برنامه مئن کي ايته راديؤئي برنامه بۊ کار گۊدي ؤ دؤجئه مزقان ٚ پخش ٚ گۊدن ٚ بنانأنکس بۊ. ايبتهاج با أنکي [[گيلان]] ٚ شين بۊ ولي أن ٚ شعران همه [[فارسي زوؤن|فارسي]] ايسد ؤ حتی ايته شعر ؤ ايته بیت-أ ني [[گيلکي]] زوان ٚ مئن نينيويشته. اۊن خۊ ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن گه کي من مي عۊمر ٚ مئن ده دئقه ني گيلکي گب نزئمه&lt;ref&gt;https://diyarmirza.ir/1397/12/%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7-%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA/&lt;/ref&gt; ؤ أصلاً مي أصلي زوان گيلکي نيه ؤ خؤره گيلک نأنستي.&lt;ref&gt;https://dastan.ourmag.ir/entries/21749/&lt;/ref&gt;

==سالشمار زیندیگیه امیر هوشنگ ایبتیهاج==

'''در 6 اسفند ماه 1306 در شهر [[رشت]] به دونیا بامو.'''

*اولین زاک [[فاطمه رفعت]]  و[[میرزا اقاخان ایبتهاج]] ، ائیته از چهار تا زای و تنها پسر خانواده بو


*'''1313''' ش
خو تحصیلاتا شروع بوگود [[ابتدایی]] و [[دبیرستان]] در مدرسان [[عنصری]] ، [[قاانی]] ، [[لقمان]] و [[شاپور]] در شهر [[رشت]] و برای کلاس پنجم متوسطه در [[مدرسه تمدن]] [[تئران]] بخانده.

*'''1318''' ش
[[موسیقی]] و [[شعر]] گوفتنه امرا اشنا ببوسته

*'''1325ش'''
اولین مجموعیه خو شعرا با ئیسمه(نخستین نغمه ها) از طرف [[بونگاه اینتشاراتیه طاعتی]] رشت چاپ بوگود.

*'''1327''' ش
با [[محمدحسین شهریار]] ، [[ابوالحسن صبا]] و [[حسین تهرانی]] و [[احمد عبادی]] اشنا ببوسته

*'''1328''' ش
[[نادر نادر پور]] امرا اشنا ببوسته

*'''1330ش'''
چاپ اولین مجموعیه شعر (سراب)
اشنایی با [[نیما یوشیج]] ، [[احمد شاملو]] ، [[فریدون مشیری]] ، [[فروغ فرخ زاد]] ، [[سهراب سپهری]] و [[مهدی اخوان ثالث]]

*'''1333''' ش
اولین مجموعیه شعر(سیاه مشق1) چاپ بوگود.
اولین مجموعیه شعر(شبگرد) چاپ بوگود.
همکاری با مجلان و روزنامان مختلف مثله:[[سخن]] ، [[کاویان]] ، [[صدف]] ، [[مصلحت]] و...
شوروع کار رسمی در شرکت ساختمانهای کشور و سیمان تئران که 22 سال طول بکشه.

*'''1334''' ش
اولین مجموعیه شعر(زمین) چاپ بوگود.

*'''1337''' ش
وا خانومه [[الما مایکیال]] ازدواج بوگود
حاصله أ ازدواج چهارتا زای بو
یلدا (1338) ، کیوان (1339) ، اسیا (1340) ، کاوه(1341)

*'''1338''' ش
سفر به [[تبریز]] به همراه نادر پور برای دیدنه شهریار

*'''1340''' ش
اینتشار کتاب (غزلیات معاصر ایران) به [[زوان روسی]]

*'''1341''' ش
مقدمه ي (سايه) بر مجموعه ي شعر (خون سياوش) [[سياوش كسرایی]]

*'''1344''' ش
انتشار مجموعیه شعر (چند برگ از يلدا) 
سفر به [[ايروان]]، [[مسكو]]، [[لنينگراد]]، [[تاشكند]]، [[سمرقند]]، [[بخارا]]، و [[كيف]] .

*'''1351''' ش
[[رادیو]] میئن شوروع بکار بوگود با عنوان سرپرست گروه موسیقی
از جومله اونه کاران تهیه برنامه ([[گلهایه تازه]]) و ([[گلچینه هفته]])

*'''1352ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 2)که تا سال 1356 اجازه انتشار پیدا نوگوده.

*'''1353ش'''
گروه موسیقیه شیدایه تشکیل بده با ایله جاره [[محمد رضا لطفی]]

*'''1354''' ش
گروه عارفه تشکیل بدا با همکاریه [[حسین علیزاده]] و [[پرویز مشکاتیان]]

*'''1356''' ش
چاپ (سیاه مشق 2 )

*'''1357''' ش
استعفا از رادیو

*'''1358''' ش
کانون چاووشه تاسیس بوگود.

*'''1360''' ش
چاپ اولین مجموعیه شعر(یادگار خون سرو)

*'''1362''' ش
زندان

*'''1363''' ش
رهایی از زندان

*'''1364ش'''
چاپ مجموعیه شعر(سیاه مشق 3)

*'''1366''' ش
سفر به تبریز و اخرین دیدار با شهریار
اقامت در شعر [[کلن]] [[المان]]

*'''1367ش'''
برگوزاری شب شعر در المان ، [[اتریش]] و [[دانمارک]]

*'''1369ش'''
انتشار مجموعه شعر(ایینه در ایینه)

*'''1370''' ش
چاپ چهارم( ایینه در ایینه)

*'''1371''' ش
چاپ (سیاه مشق 4)

*'''1373''' ش
چاپ کتاب (حافظ به سعی سایه)
برگوزاری شب شعر در [[سوئد]] ، [[نروژ]] و [[دانمارک]]

*'''1378''' ش
انتشار کتاب [[راهی و اهی]](منتخب هفت دفتر شعر)
انتشار [[(سیاه مشق 5)]]

*'''1385''' ش
انتشار کتاب [[تاسیان]]

== کيتاب شينأسي ==
[[فاىل:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)- Hooshang Ebtehaj.jpg|thumb]]

* ''نخستین نغمه‌ها''، ۱۳۲۵
* ''سراب''، ۱۳۳۰
* ''سیاه‌مشق''، ۱۳۳۲ فروردین، آخري نؤسخه: ۱۳۷۸، کارنامه اينتشارات&lt;ref&gt;{Cite journal|last=آیتی|first=‌عبدالمحمد|date=1332-04-01|title=نقدی بر غزل معاصر (به مناسبت انتشار سیاه مشق)|url=http://noo.rs/mMA20|journal=فرهنگ نو|language=fa|volume=9|issue=1|pages=41–59}}&lt;/ref&gt;
* ''شبگیر''، ۱۳۳۲ مرداد 
* ''زمین''، ۱۳۳۴ دی ۱۳۳۴
* ''چند برگ از یلدا''، ۱۳۳۴ آبان 
* ''یادنامه''، ۱۳۴۸ مهر (هؤهانس تۊمانيان ٚ أرمني شعر ٚ ترجۊمه کي نادر نادرپۊر، گالۊست خاننتس ؤ رؤبن ٚ ليلجار ٚ أمرأ أنجام بيگيته)
* ''تا صبح شب یلدا''، ۱۳۶۰ مهر 
* ''یادگار خون سرو''، ۱۳۶۰ بهمن 
* ''حافظ به سعی سایه'' (حافظ ٚ دیوان، ايبتهاج ٚ تصحيح ٚ أمرأ)
* ''آینه در آینه'' (دؤجئه شعران)، محمدرضا شفيعي کدکني دؤجئن ٚ أمرأ، ۱۳۶۹
* ''تاسیان'' (ايبتهاج ٚ شعران، نؤ قالب ٚ مئن)، کارنامه اينتشارات، ۱۳۸۵ مهر. با أنکي أ کيتاب ٚ نام ايته گيلکي واجه ايسه ولي اۊن ٚ شعران همه دانه فارسي ايسد.
* ''پیر پرنیان‌اندیش'' (سایه خاطره‌ئن کي ايته بۊگۊ بيشتاو ٚ مئن ميلاد عظيمي ؤ عاطفه طيه أمرأ بۊگۊته بۊبؤسته)، سخن ٚ انتشارات، ۱۳۹۱
* ''بانگ نی''، کارنامه اينتشارات، ۱۳۹۵
* ‏''هديه'' (دؤجئه شعران)، عبدالله فرادي، محمۊد أفشار ٚ اينتشارات، ۱۳۹۷&lt;ref&gt;{یادکرد وب|عنوان=جدیدترین اثر ابتهاج منتشر شد/ «هدیه» سایه به غزل دوستان- اخبار فرهنگی تسنیم {{!}} Tasnim|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/06/03/1809738/%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF-%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%84-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86|وبگاه=خبرگزاری تسنیم {{!}} Tasnim|بازبینی=1397-06-03|کد زبان=fa}}&lt;/ref&gt;

==سربس==
[[جرگه:نويشتنکسؤن]]
[[رده:ادب]]
[[رده:مردوم]]
[[رده:۱۵۰۱]]
[[رده:امیر ما]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:شاعرؤن]]</text>
      <sha1>f83ucl9ef33pscfdnu5v8yg86inz1ch</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>گيلکي زوؤن</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15084</id>
    <revision>
      <id>62394</id>
      <parentid>62391</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:33:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>هؤی</username>
        <id>13914</id>
      </contributor>
      <comment>وگأردنئم چۊن اۊشؤن خألي گيلکي گۊیشؤن نؤبؤن بلکي تالشي شئم بؤن ايمه‌رأن خلي قابل ٚ استناد ؤ اعتماد نيه اي نخشه (لۊطفا ويرایشي جنگ را دنرگئنين ؤ أخر گبي دأرين مي بحث ٚ صفحه مئن مطرح بؤنين تا گب بزنيم)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36615" xml:space="preserve">'''گيلٚکي''' (واگۊىه: /Giləki/) گه '''گئلکي''' ؤ '''گيليکي''' ني دؤخؤندن بۊنه، یته زوؤن ٚ نؤم هيسه گه [[گيلک|گيلکؤن]] اۊن ٚ جي گب زنن. اي زۊوؤن [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان|هيندۊاۊرۊپایي زوانان]] ٚ جي هيسه ؤ [[ايراني خۊرخؤسي-کليسایي|ايراني کليسا-خۊرخؤسي]] هال ٚ مئن قرار بیته دأره.&lt;ref&gt;https://www.ethnologue.com/language/glk&lt;/ref&gt; ألبت بأضي هامۊجشؤن اين-ه گۊنن گه گيلکي، [[کارتؤلي|کارتولي]] (نسایي قفقازي) زوانؤن ٚ همرأ-ني مۊشترک ٚ جرگه‌شينأسي خؤصۊصيات-ه دارا هيسه.&lt;ref&gt;http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982206011390&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Academic American Encyclopedia By Grolier Incorporated, page 294&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;The Tati language group in the sociolinguistic context of Northwestern Iran and Transcaucasia By D.Stilo, pages 137-185&lt;/ref&gt; اي زوؤن ٚ گۊیشورؤن-ه [[اتنؤلؤگ]] سال ٚ ۲۰۱۷ مئن ۴٬۳۸۰٬۰۰۰ نفر تخمين بزأ دأره.&lt;ref&gt;https://www.ethnologue.com/language/glk&lt;/ref&gt; گه ألبت مۊختلف ٚ سربسؤن ٚ مئن اي آمار جيرجؤر دأره. اي زوؤن ٚ جؤغرافي محدۊده-أ [[کاسپي درىا|کاسپين ٚ دریا]] ٚ نسا تا [[ألبؤرز ٚ ارتفاعات]] مؤعرفي گۊده شأنه. ولي اين ي طۊلي محدۊده سر نظرات متناقضه ؤ اختلافات نيأ. اي زوؤن هيچته کيشور ٚ مئن رسميتي ندأره. گيلکي‌ئه معمۊلا آرامي (عربي) خط ٚ جي نويسنن.

==گۊیشؤن==


گيلکي زوؤن-ه درواقع اين ٚ [[زنجیله‌اي گۊیشؤن|زنجيله‌اي گۊیشؤن]] چاؤننن ؤ هۊته گه اۊن ٚ نؤم ٚ جي مشخصه زنجيل ٚ مۊسؤن کسن-ه مرتبط ؤ وصل هيسن. خلئن سأی بؤده دأرن گه گيلکي‌ گۊیشؤن-ه تقسيم بؤنن ؤ اۊشؤن ٚ ره محدۊده مشخص چاؤنن أمما اي تقسيمؤن کسن ٚ همرأ خلي متناقضن.

#
#
#

==گيلکي واجه‌ئن==
اي سري جه گيلکي واجه‌ئن دۊ ته بيه‌پس ؤ بيه‌پيشˇ لئجه أمرأ [[فارسي]] ؤ [[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] معادلانˇ ورجه:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! فارسي
! بيه پيش
! بيه پس
! اينگيليسي
|-
| صورت / چهره
| ديم || ديم
| Face
|-
|زمان
| زمات، زمت || زمات
| Time
|-
| بالا
| جؤر|| جؤر
| Up
|-
| پایین
| جير || جير
| Down
|-
|زیر
|بۊن
|بۊن
|Under
|-
| پدر
| پئر || پئر
| Father
|-
| کودک / بچه
| زأک، زأی || زای / زاک
| Baby / Kid
|-
| پسر
| ريکه، وچه || رِی / رِئک
| Boy
|-
| دختر
| لاکۊ / دتر || کؤر / کیلکا / لؤی / دَتَر
| girl / Daughter
|-
|پدر زن
|زن پئر || زن پئر
|Father in law
|-
|مادر
|مار || مار
|Mother
|-
|خواهر
|خاخۊر || خاخۊر
|Sister
|-
|برادر
|برار، برأر || برار
|Brother 
|-
|برادر شوهر
|شۊ برأر || مردˇ برار
|Brother in law
|-
|مادر شوهر
|شۊ مار|| مردˇ مار
|Mother in law
|-
| بزرگ
| پيله، پيلا || پيله
| Great
|-
| لیز / سُر
| ليسک || ليسک
| Lubricious
|-
| ترد و شکننده
| کرچ || کَرچ
| Brittle
|-
| آویزان کردن / آویختن
| وارگنئن، درگئنتن || اۊرگادن / وارگادن
| Hangning
|-
| به دنبال کشیدن
| هکشئن || فَکِشِن / دکشن
| Drag
|-
| مکیدن
| فۊدۊشتن || فۊدۊشتن / اۊدۊشتن
| Sucking
|-
| میل داشتن
| واسَن || واستن
| Appetite or Desire
|-
| ریختن مایعات
| فؤدن، شؤندن، کألئن || فۊکۊدن / فۊگۊدن
| Pouring of Liquids
|-
| درخت
| دار || دار
| Tree
|-
| زنبور
| سیفتال || گَرزَک
| Bee
|-
|سنجاقک
|تيتيل
|چيچيلاس / ککر
|Dragonfly
|-
| گاو
| گؤ، مال || گاب
| Cow
|-
| گربه/بچه گربه
| پیچا/پیچا کوته || پیچا/پیچا کوته
| Cat/Kitty
|-
|گردو
|آغۊز / گۊرکان
|آغۊز
|Nut
|-
| اردک
| بیلی / سیکا
| بیلی
| duck
|-
|مرغ خانگی
| کرک || کَرک
| Hen
|-
| گنجشک
| ملجه / چيچيني || چيچيني
| Sparrow
|-
|مار
|ميۊلئم
|لانتي
|Snake
|}

==گيلکي دابدستور==
===أليفبي===
گيلکي أليفبي اۊجۊر کي بۊگذشته&lt;ref&gt;محمود پاینده لنگرودی. فرهنگ گیل و دیلم. نشر امیرکبیر. ۱۳۶۸.&lt;/ref&gt; جي فرسه أمي دس ايتؤره:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! رديف !! حرفˇنؤم !! حرف
|-
| ۱ || کۊجي هفت || ˇ
|-
| ۲ || أليف || آ، أ، ا
|-
| ۳ || بي || ب
|-
| ۴ || پي || پ
|-
| ۵ || تي || ت
|-
| ۶ || ثي || ث
|-
| ۷ || جأم || ج
|-
| ۸ || چي || چ
|-
| ۹ || حي || ح
|-
| ۱۰ || خي || خ
|-
| ۱۱ || دال || د
|-
| ۱۲ || ذال || ذ
|-
| ۱۳ || ري || ر
|-
| ۱۴ || زي || ز
|-
| ۱۵ || ژي || ژ
|-
| ۱۶ || سين || س
|-
| ۱۷ || شين || ش
|-
| ۱۸ || صات || ص
|-
| ۱۹ || ضات || ض
|-
| ۲۰ || طأى || ط
|-
| ۲۱ || ظأى || ظ
|-
| ۲۲ || عىن || ع
|-
| ۲۳ || غىن || غ
|-
| ۲۴ || في || ف
|-
| ۲۵ || قاف || ق
|-
| ۲۶ || کاف || ک
|-
| ۲۷ || گاف || گ
|-
| ۲۸ || لام || ل
|-
| ۲۹ || ميم || م
|-
| ۳۰ || نۊن || ن
|-
| ۳۱ || وؤ || و، ۊ، ؤ
|-
| ۳۲ || ىه || ي، ى، ئ
|- 
| ۳۳ || هئ گرد || ه
|}

[[پرونده:گيلکي أليفبي.ogg|بندانگشتی|راست|گيلکي أليفبي]]


=== چنته گيلکي کلمه ===
گيلکي کلمه‌ٰن، باخی [[هند و اوروپپایی|هندواۊرۊپاىي زوانؤن]]ˇ همره پۊر اشتراک دأنه. اي زوان، عربی ؤ فارسی جی‌م پۊر کلمه هیته ؤ کلمه ني ایشؤنه هدأ.&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=9412 ورگ. چنته نؤکته، گيلکي و فارسی و ایشؤنˇ هدأهگیرˇ جی.]&lt;/ref&gt;


{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || اینگیلیسی || فارسی ||کۊردي
|-
| دیم || Face || صورت || Dîmen 
|-
| زأی/ زأک/ وچه || Baby/Kid || کودک/بچه || Zarok
|-
| پیلˇپئر || Grand Father ||پدربزرگ || Bapîr
|-
| جؤر || Up || بالا|| jûr/Jûrewe 
|-
| اساره/ رؤجا || Star ||  ستاره ||  Estêre/Stêrk
|-
| لاکو/ کؤر/ کیجا/ کئلکا || Girl || دختر || Kıç/Kîj
|-
| ریکه/ رئک/ رئه/ وچه || Boy || پسر || Kurr
|-
| پیتار || Ant || مورچه || Mêlûre
|-
| سیفتال/ گرزک || Bee || زنبور|| Hengejalle
|-
| پیچا/ پیچه || Cat || گربه || Pışîle
|-
| نسا || Shadow || سایه || Nısê/Sêwer
|-
|  پیله/ گأت || Great || بزرگ || Gewre
|-
|  پئر || Father || پدر || Bawk
|-
| فودوشتن || Suck|| مکیدن || Mıjîn
|-
| وأستن/ یأسه || Appetite/ Desire || اشتها ىا میل || ?
|-
|  فودن/ شؤندن || Pouring of liquids|| ریختن مایعات || Rıjanın/ Rıştın
|-
|  لیسک || Lubricious|| لیز/لغزنده || Lûs/Xız
|-
|  کرچ/ کرج || Brittle || ترد و شکننده || Puşke
|-
|  دار || Tree|| دار/درخت || Dar
|-
| چیشنک/ ملجه/ چیچینی || Sparrow|| گنجشک || Peresêlke/ Çoleke
|-
|  بشو || Go || برو || Pıço
|-
|  هگیر/ فگیر || Take it in your hand || بگیر || Bıgre
|-
|  هنگیر/ فنگیر || Dont take in your hand|| نگیر || Megre
|-
|  پورد || Bridge|| پل || Pırd
|}


===خؤندشؤن ؤ حرفؤن===
گيلکی بیسˇ دو ته حرف (صامت ىا همخوان) دأنه:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || فؤنؤتیک || مورسؤن 
|-
| پ || p || پورد 
|-
| ب || b || بال
|-
| ت/ط || t || توم
|-
| د || d || دأره
|-
| ک || k || کرجي
|-
| گ || g || گأره 
|-
| غ/ق || q || قاش 
|-
| ف || f || فو 
|-
| و || v || وأرش 
|-
| س/ص/ث || s || ساق 
|-
| ز/ض/ظ/ذ || z || زور 
|-
| ش || š || شل 
|-
| ژ || ž || ژیویر 
|-
| خ || x || خؤنخا 
|-
| ه/ح || h || هئن 
|-
| چ || c || چوچار 
|-
| ج || j || جیگه 
|-
| ر || r || راب 
|-
| ل || l || لاس 
|-
| م || m || مره 
|-
| ن || n || نمکار 
|-
| ی || y || یالمند 
|}

هف ته ني ساده خؤندش (مصوت ىا واکه) دأنه:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || فؤنؤتیک || مورسؤن 
|-
| آ || ā || کال 
|-
| او (ۊ) || u || سو
|-
| اي (ي) || i || شیم
|-
| ئ || e || گئشه
|-
| ؤ || o || چؤ
|-
| أ ||a || هأن 
|-
| ٚ || ə || کل 
|}

بانی سه جرگه تویم (مرکب) خؤندش&lt;ref&gt;مسعود پورهادی. زبان گيلکي. دانشنامه‌ی فرهنگ و تمدن گیلان، جلد ۱۶. رشت: نشر ایلیا ۱۳۸۷. ص۲۷.&lt;/ref&gt;:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || فؤنؤتیک || مورسؤن 
|-
| ؤۊ || ou || اؤۊربۊ (امرود) /ourbu/ 
|-
| آۊ || āu || زاۊ (شکؤمدار زنأی) /zāu/
|-
| آي || āi || ماي (ماهی) /māi/
|-
| ئي || ei || خئيل (جرگه) /xeil/
|-
| ۊؤ || uo || تۊؤر (تبر) /tuor/
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || فؤنؤتیک || مورسؤن 
|-
| ئی || ey || رئی (ریکه) /rey/ 
|-
| ٚی || əy || میدان /məydān/
|-
| أی || ay || أیوار (ای دفأر) /ayvār/
|-
| آی || āy || هأرای (زهار، فریاد) /harāy/
|-
| ؤی || oy || کؤیتا (کؤکته) /koytā/
|-
| ۊی || uy || اۊیتا (اؤکته) /uytā/ 
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! گيلکي || فؤنؤتیک || مورسؤن 
|-
| آؤ || āw || ناؤدان /nāwdān/ 
|-
| ؤ || ow || اؤلاد /owlād/
|-
| أؤ || aw || أؤدؤ (دهن‌وله) /awdo/
|-
| ٚؤ || əw || خؤخوره (خرناسه) /xəwxurə/
|}

آخری خؤندش (ə) یکجور خؤندشه کي گيلکي مئن همه ته خؤندشؤن جي ویشتر به کار شنه ؤ یکچی ایسه a ؤ e مئن. گيلکي خؤندشؤنˇ بولندی (ارتفاع) (فارسی زوانه بدئه) کمه. &lt;ref&gt;مسعود پورهادی. زبان گيلکي. دانشنامه‌ی فرهنگ و تمدن گیلان، جلد ۱۶. رشت: نشر ایلیا ۱۳۸۷. ص۲۶.&lt;/ref&gt;

===نامتا'ن (ضميرؤن)===
====شخصي نامتا====
گيلکي مئن شخصي نامتا دۊ جۊره&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;:
=====الف. سيوا شخصي نامتا=====

{| class=&quot;wikitable&quot;
! سيوا نامتا || شخصي نامتا (فاعلي) || شخصي نامتا (مفعۊلي)
|-
| أول شخصˇ فرد || مۊ، من || مأ، مره
|-
| دوم شخصˇ فرد || تۊ || تأ، تره
|-
| سىؤم شخصˇ فرد || اۊن، اۊ || اۊنه، وره
|-
| أول شخصˇ جم || أمان، أما، أمه، أمۊ، آمۊ || أمره
|-
| دوم شخصˇ جم || شۊمان، شۊما، شمه، شۊمۊ، شمۊ || شمره
|-
| سىؤم شخصˇ جم || أشان، ايشؤن (اۊشؤن)، ايشان || أشأنه، ايشؤنه (اۊشؤنه)، ايشانه
|}

=====ب. دشکسه شخصي نامتا=====


===فاعل===
گيلکي مئن، فاعل، شخص ؤ شماره' جي، فعلˇ همرأ جۊره&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;:

''مرىم ظرفؤنه بۊشؤسته.''

''مرىم ؤ زهرا ظرفؤنه بۊشؤستن.''

فاعل تينه حذف بۊبۊن ؤ فاعلˇ شخص ؤ شماره شأنه فعلˇ شناسه' جي فأمسن&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;:

''مۊ شنم. -&gt; شنم.''

''اۊ کيتابه هأىته. -&gt; کيتابه هأىته.''


===فعل===
گيلکي مئن فعل دۊ ته بنه دأنه: '''هسا بنه''' (مضارع) کي اۊنأجي اخباري هسا ؤ التزامي هسا ؤ أمر چاگۊده بنه باني '''بۊگذشته بنه''' کي مصدر ؤ مفعۊلي صفت ؤ بۊگذشته فعلؤن اۊنأجي چاگۊده بنه.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;


====مصدر====
مصدر، -ən ؤ -an همرأ تمنأ بنه. أگه ىکته فعلˇ بنه خؤندشˇ همرأ سر بمأ، اينˇ مصدر -n گينه: ''زئن'' ؤ ''خؤردن'' ؤ ''فۊدن''ˇ مۊسؤن.

====ماضي صرفان====
گيلکي مئن ماضي ساده و ماضي استمراري به ترتيب ايته بساته بۊنن:
*ماضي ساده: ب+بؤگذشته بۊنه+شناسه&lt;ref&gt;فرهنگ قادري || http://khurtav.blogfa.com/post-80.aspx&lt;/ref&gt;
*ماضي استمراري: بؤگذشته بۊنه+شناسه&lt;ref&gt;فرهنگ قادري || http://khurtav.blogfa.com/post-80.aspx&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot;
! مصدر || بۊگذشته بۊنه || ماضي ساده؛ اول شخص مفرد || ماضي استمراري؛ اول شخص مفرد
|-
| خؤفتن || خؤفت || بخؤفتم || خؤفتم، خؤفتمه
|-
| خؤتن || خؤت || بخؤتم || خؤتم
|-
| بختن || خت || بختم || ختم
|}

===قىد===
نحوي أگه نيگا بۊکۊنيم گيلکي مئن دۊ جرگه قىد دأنيم: ىک جرگه '''حتماً''' ؤ '''مثلاً'''ˇ مۊسؤن قىدؤن ؤ ىک جرگه' ني '''خئلي''' ؤ '''ويشتر'''ˇ مۊسؤن.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;

دومي جرگه قىدؤنه نشأنه جۊمله سر أردن: خئلي حسن کتاب خؤنه. أول جرگه '''جۊمله قىد''' ايسن أمما دومي جرگه، '''فعلي جرگه قىد'''ن.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;

===جۊمله===
گيلکي مئن کلمه'نˇ ترتيب ''فاعل-مفعۊل-فعل'' ايسه.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;  بسچي گاگلف مفعۊل تينه فعلˇ پسي بأ أمما مننئه فاعلˇ پيش بأ:

''علي کيتابه خؤنه.''

''علي خؤنه کيتابه.''

====ناشخصي ساخت====
ناشخصي ىا غىرˇشخصي جۊمله'ن اۊ جۊمله'نن کي ايشؤنˇ فعل، خۊشؤنˇ فاعلˇ همرأ جۊر نئه ؤ اي جۊمله'نˇ فعلˇشناسه سىؤم شخصˇ فرد ايسه: '''مأ تشنه'.'''&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;

اي جۊمله'نˇ فعلؤن حسي ايسن ؤ ىعني ىکته مرجع خأنن کي ىکته تجرۊبه ىا حسه نسبت بدئن اۊ مرجعه. پس مننئن '''نمأ نامتا''' (ضمير ناملفوظ) بدأرن: گۊشنه'.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;

اي جۊمله'نˇ مئن، فعلˇ مرجع مننئه بيجؤن بۊبۊن. پس أگه تينيم بدأريم: ''مأ گۊشنه''' ىا ''حسنه گۊشنه''' ىا ''سگؤنه گۊشنه'''؛ مننيم بۊگؤىم ''ميزه گۊشنه'''.&lt;ref&gt;علی درزی. مریم دانای طوسی. [http://v6rg.com/?p=10675 ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان]&lt;/ref&gt;

اۊ نؤمي جرگه کي ناشخصي جۊمله'نˇ سر هأنه، فاعل نئه؛ اي نؤمي جرگه مفعۊله کي شنه فاعلˇ خالي جيگه مئن نيشينه

==گيلکي خط==
''&lt;sub&gt;اصلˇ وانيويس: [[گيلکي نیویشتن]]&lt;/sub&gt;''

صد سالˇ أخيرˇ مئ هرکي هرجۊر کي دوس دأشت گيلکي بنويشته کي البته ويشتري آرامي خطˇ جي نيويسنن کي ايرانˇ مئن به اشتبا&lt;ref&gt;http://v6rg.com/?p=10458#g1&lt;/ref&gt; عربي ىا فارسي خۊ دۊخؤنده بنه؛ اي خطˇ مئن هرکي هرجۊر داب ض زاکۊن کي دۊرۊس تشخيص بده عمل کؤنه امما [[گیله‌وا|گيلوا]] مجله يکته دابدستۊر پيش بنأبۊ کي کم-کم بۊبؤ دابدستۊري کي گيلوا مئن بکي-ويريس بکارشنه ؤ اينˇ اصليترين کارکتر کۊچˇ هف (ˇ) ايسه.

۱۵۸۸ اسفندار ما، [[ورگ (اينترنتي جيگه)|ورگ]]، گيلوا دابدستۊرˇ سر يکته شيوه-نامه ؤ [[کاربر:Varg/پؤرؤژهٰ‌ن/گيلکي کيليدتأخته|کيليدتأخته]] (Keyboard) مؤنتشر بۊده کي شأنه گۊتن منسجمترين دابدستۊري ايسه کي تاهيسه بيرين بمأ.&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=10458 خط ؤ کيليدتأخته | خط و صفحه‌کلید]&lt;/ref&gt;

ورگˇ پيش بنأ شيوه ايتؤره:

&lt;sub&gt;''(اي وؤت، اي سربسˇ جي نقل بؤدره: [http://v6rg.com/?p=10458 خط ؤ کيليدتأخته | خط و صفحه‌کلید])''&lt;/sub&gt;

'''چۊتؤ خأ اي خطˇ جي گيلکي نيويشتن؟'''


ا. نؤميترين ؤ مؤهمترين نشؤنه، “ˇ” ايسه کي شؤا(ə) نۊشؤن دئنه. امما قراردادˇ جي أمه اينه همته اضافي ترکيبؤنˇ مئن کاراگينيم.

ملکي اضافه: ماکانˇ جۊف

وصفي اضافه: سۊرخˇ رۊجا

هرماله اضافه: اۊتاقˇمئن

دقت بکۊنين کي “ˇ” دۊ جا أصلن بکارنشنه. ىکته مفعۊلي نشؤنه جا: من تي پسره بيدئم. پس أگه اي جومله’ ايتؤ بنويسيم که “من تي پسرˇ بيدئم” دوروس نيه. چۊن پئرˇ پسي “ه” ىکته سيوا کلمه ايسه ؤ مفعولي نشؤنه ايسه. اؤکته “ايسه” فعلˇ مئنه: اۊن تي مأره. که أگه بنويسيم “اۊن تي مأرˇ” غلطه. چۊن ائره م مأرˇ پسي “ه” ىکته فعله: اۊن تي مأر ايسه.

– گاگلف لازمه کي تأکيد بۊکۊنيم ىکته کلمه مئن ىکته گب (حرف)ˇ پسي، شؤا دأنيم؛ اي جۊر وختؤن شأنه کۊچˇ هفته کاراىتن. وٚرگ ىا کٚلˇ مۊسؤن. گيلکي کيليدتأخته مئن أگه شيفتˇ کيليده بدأرين ؤ کۊچˇ هفته بزنين، تينين ىکته گبˇ جؤر شؤا بنين. اما نخأ اي کارˇ مئن تۊند شؤن؛ گيلکي-نيويسي مئن نخأ گبؤنˇ جؤر ؤ جير اعراب نأن.


ب. a ىا فتحه خؤندشˇ جا (چي کۊتا چي دکشه) “أ” (ىزبر: yəzəbər) کاراگينيم: تأ، دأنم، پأچ، دأرم.


ج. اۊ کلمه’نˇ مئن کي “ه” همره سرهنن ؤ اي “ه” ىکته خؤندشˇ جا ايسه (خؤنه، فرده ؤ…)، أگه لازم ببۊن کي مفعۊلي نشؤنه ىا “ايسه” جا ىکته فتحه بچربؤنيم کلمه سراخره، “أ” جا، چۊن خأنيم کلمه ظاهر ؤ صورته بدأريم “‘” کاراگينيم: خؤنه’، فرده’، خسته’بؤستم، پياده’بم.


د. e ىا کسره خؤندشˇ جا (چي کۊتا چي دکشه) “ئ” (ىزير: yəzir) کارأگينيم: زئن، مئبه، زئندرم.


ه. o ىا ضممه خؤندشˇ جا (چي کۊتا چي دکشه ىا چي ow خؤندشˇبه) “ؤ” (ىپيش: yəpiš) کاراگينيم: شؤن، شؤ، خؤ، مۊسؤن.


و. اۊ کلمه’ني که “ه” ىا “ا” همره سرهنن، اۊشؤنˇ جم دوستنˇبه چۊن خأنيم کلمه ظاهر ؤ صورته بدأريم، “‘” کاراگينيم ؤ أگه کلمه “ي” همره سربأ، “ئ” کاراگينيم: خؤنه’ن، پا’ن، کاسپيئن/کاسپئن، تيتيئن/تيتئن.


ز. اي خطˇ مئن نيمفاصله ندأنيم. هر جا بدين نيمفاصله خأنين، اۊنˇ جهاني معادله کاراگيرين: دأش (-).


ح. u خؤندشˇ به، چي دکشه چي کۊتا، “ۊ” کاراگينيم: فۊوؤستن، دۊر، پۊر.


ط. i خؤندشˇ به، چي کۊتا چي دکشه، “ي” کاراگينيم کي هم وختي سيوا بنويشته بنه ؤ هم وختي ىکته حرفه دچکئنه، نؤقطه دأنه. “تيتي” مۊسؤن.


ى. اۊ کلمه’نˇ مئن کي دۊ ته گب (حرف)ˇ همره کي ىکته خؤندشˇ نماىنده ايسن سرأگينه (ايران، اؤره، ائره ؤ…)، اولي أليف هۊتؤ کي هميشک داب بو بنويشته بنه امما بۊخؤنده نبنه.


ک. تۊىم خؤندشؤنˇ به کي گيلکي خۊشئبه دأنه، هي علامتؤنه خأ تۊىم گۊدن: تيۊل، ريۊت ؤ…


ل. y گبˇ جا، “ى” کاراگينيم کي هم وختي سيوا بنويشته بنه ؤ هم وختي ىکته حرفه دچکئنه، بينؤقطه': چأىي، حسنى.


م. اۊ کلمه’ني که اۊشؤنˇ مئن ي پسي، ى هنه، بيه، ديا، پياز ؤ… مۊسؤن، خالي “ي” بنويشته بنه: بيه، ديا، بيه، پياز ؤ…


ن. سيوانيويسي ىا دچکسه-نيويسي، اصلˇ ملاک کلمه استقلاله. ىعني ىکته کلمه وابينؤن خأ کسؤنه دچکئن مگر اينکه باخى ملاکؤن ىا نيويشتاري عادتؤن مانع ببۊن. مثلن، مؤستمر فعلؤنه چۊن ىکته مۊستقل فعل ؤ ىکته کلمه ايسن دچکسه نويسنيم: شؤندرم، بمأبۊ ؤ خؤردئدرم. هيتؤرم “بي” ؤ “نا” مۊسؤن پيشوندؤن: بيکس، بيسواد، نابلد ؤ…

– هرجا فاصله ىا نيمفاصله لازم بۊ، دأش (-) کاراىته-بنه: خؤرده-درم، فورته-دبۊ.


س. گيۊمه وأسي، هۊ جهاني ؤ استاندارد گيۊمه’ (“”) کارأگينيم. گيۊمه اي جاؤن کاراىته-بنه:

– اۊ گبي که ىک جا ىا ىک کسˇ جي نقل بنه.

– خاصˇ نؤمؤن ؤ خاصˇ کلمه’ن، تيترؤن، فندي ؤ علمي اصطلاحؤن (هر وؤتˇ مئن خالي ىک دفأ).


ع. نؤمره-نيويسي مئن، أعشاري نؤمره’نˇ مئن مؤمىئز (/) بکارشنه (۲۳/۴۰۵) ؤ هزارگانˇ سۊ رقمه سيواگۊدنˇبه هۊ علامتي که دونىا مئن دابه ( ۳,۰۴۰,۰۰۴,۰۰۵,۰۶۰) کاراىته-بنه.


ف. پس گيلکي أليفبي اۊجۊر کي بۊگذشته جي فرسه أمي دس (محمۊد پاىنده لنگرۊدى فرهنگˇ گيل و دىلم) ؤ چاکۊنواکۊني که أمه پيش نئنيم، ايتؤره:

أليف (آ، ا، أ)، بي (ب)، پي (پ)، تي (ت)، ثي (ث)، جأم (ج)، چي (چ)، حي (ح)، خي (خ)، دال (د)، ذال (ذ)، ري (ر)، زي (ز)، ژي (ژ)، سين (س)، شين (ش)، صات (ص)، ضات (ض)، طأى (ط)، ظأى (ظ)، عىن (ع)، غىن (غ)، في (ف)، قاف (ق)، کاف (ک)، گاف (گ)، لام (ل)، ميم (م)، نۊن (ن)، وؤ (و، ؤ، ۊ)، ىه (ى، ئ، ي)، هئ گرد (ه).&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=10458 خط ؤ کيليدتأخته | خط و صفحه‌کلید]&lt;/ref&gt;

==گيلکي بنه==
شکی نیه کي گیل، ىکته قؤمˇ نؤم بو. ىۊناني کتابؤنˇ مئن ایشؤنه گلای دخؤندن. أگه گۊنيم گیل ىا گیلک که اي کاف، نسبتˇ کافه نأ تصغیرˇ شي. اونچه کي مسلم ایسه اینه کي گیل ىا گئل ىا گئلای ىکته قؤمˇ نؤمه کي کاسپي درىا کلسیا (جونوب) چافˇ مئن نیشتن ؤ هنۊز ایشؤنˇ نؤم اي مردومˇ سر بمؤنسه. وختی گۊنيم گیلان، اي «ان» جیگه پسونده. ىعني اؤره کي گیلؤن زیندگی گودن.&lt;ref&gt;افشین پرتو. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گیله‌وا، ش ۱۲۲.&lt;/ref&gt;

اما دومي (دیلم) کي ویشتر اشتبا واگۊىه بنه ؤ أگه بشین محلي مردومه بپورسین اونˇ دوروسه گونن: دیلمؤن (dilemon). مو هرگز نشتؤسم هی‌کس بگؤ دىلمان deylaman. دیل dil ىکته کلمهٰ کي معنایˇ مشخص دأنه ؤ اؤرهٰ گونن کي مرز بوده ؤ دَوَسته ببون گؤ ؤ گوسند دأشتن ئبه ؤ «ام» بولندی پسونده، هوجور کي کؤتام ؤ ایلامˇ مئن دأنیم ؤ پألوي زوانˇ مئن هرچئه بخأن بولند ذکر بکونن اي پسونده چربؤنئنن اونه. پس دیلم بنه گؤ ؤ گوسندˇ دأشتنˇ بۊلندˇ جیگه.&lt;ref&gt;افشین پرتو. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گیله‌وا، ش ۱۲۲.&lt;/ref&gt;

'''گیل'''، مازندرانˇ گيلکي زوانˇ مئن ني دره ؤ مازندراني زوان، پۊر شواهدˇ وأسی،&lt;ref&gt;درویشعلی کولائیان. ساری و آغاز تمدن برنج در مازندران و گیلان. نشر شلفین ۱۳۸۵&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;درویشعلی کولائیان. مازندراني و سنسکریت کلاسیک.  نشر چشمه ۱۳۸۷.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;درویشعلی کولائیان. نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان. نشر گیلکان.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;درویشعلی کولائیان اینترنتی جیگه www.kulaian.com&lt;/ref&gt; سانسکریتˇ همره ارتباطˇ مستقیم دأنه.&lt;ref&gt;درویشعلی کولائیان. گیل، گیلک، گيلکي. گیله‌وا. بهمن و اسفند 1390.&lt;/ref&gt;


==گيلکي دئبار==

[[فاىل:Gilaki_Language_Location_Map.PNG]]

گيلکي خو تاریخ ؤ ادبیاته دأنه. پیرشرفشا شئرؤنˇ دیوانˇ مورسؤن کي هشتۊمي قرنˇ هجری قمری جي بجا بمؤنسه.&lt;ref&gt;رضا مدنی. نوشته‌های گيلکی و تالشي خطی و چاپ‌شده (از سده هشتم تاکنون). گيلان‌نامه، مجموعه مقالات گيلان‌شناسی، جلد دوم، چاپ 1369.&lt;/ref&gt;  بخشی جه قدیمي آثار که یا به گیلکي بأنوشته ببه یا بخش هایی جه اؤن گیلکي ايسه: ۱.تفسیر قران سورتچی(قرن۷) ۲.مقامات الحریری(قرن۷) ۳.دیوان پیر شرفشاه دولابی(قرن۸) ۴.الکفایه(قرن۹) ۵.الابانه(قرن۹) ۶.تفسیر کتاب الله(قرن۹) ۷.تفسیر مؤغنیسا(قرن۹) ۸.دوم مشیخ زیدی(قرن۹) ۹.سوم مشیخ زیدی(قرن۹) ۱۰.قصیده طنطرانیه(قرن۹) گيلکي جي تا هفتؤمي قرن ه.ق وؤت بجا بمؤنسه. [[پیرشرفشا دولایی]] دیوان کي گيلکي زوان ئبه ىکته پیله سنده.&lt;ref&gt;دیوان پیرشرفشاه دولائی. به کوشش دکتر محمدعلی صوتی، ناشر بنياد فرهنگ ايران، تهران، 1358.&lt;/ref&gt; جغرزˇ اون، نهؤمی قرن جي، [[قاسم انوار]]ˇ شئرؤنˇ دیوان بمؤنسه کي اونˇ مئن گيلکي غزل دره. نهؤمی قرنˇ جي به بعد دئه گيلکي جي پۊر پورˇ وؤت هنأ تا مشروطه زمت کي حتا چن سوره انجیلˇ جي واگردؤن ببؤ.&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=10037 رضا مدنی. نوشته‌های گيلکی و تالشي خطی و چاپ‌شده (از سده هشتم تاکنون).  گيلان‌نامه، مجموعه مقالات گيلان‌شناسی، جلد دوم، چاپ 1369.]&lt;/ref&gt;

سیˇ چن ته گيلکي کلمه راجه به جؤنورشناسی، نسخه‌ی خطی «خواص الحیوان»ˇ مئن (ملاعلی کامی لاهیجانی) دره کي الؤن [[ترهان]]ˇ دانشگا کتابخؤنه مئن هنأ.&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=10037 رضا مدنی. نوشته‌های گيلکی و تالشي خطی و چاپ‌شده (از سده هشتم تاکنون).  گيلان‌نامه، مجموعه مقالات گيلان‌شناسی، جلد دوم، چاپ 1369.]&lt;/ref&gt;

سیزدهؤمی قرن مئن، [[سید ظهیرالدین مرعشی]] «تاریخ طبرستان، رویان و مازندران»ˇ جي ىکته واوینه (بنای آمل) [[میرزا ابراهیم گیلانی]] به گيلکي واگردؤنه.&lt;ref&gt;[http://v6rg.com/?p=10037 رضا مدنی. نوشته‌های گيلکی و تالشي خطی و چاپ‌شده (از سده هشتم تاکنون).  گيلان‌نامه، مجموعه مقالات گيلان‌شناسی، جلد دوم، چاپ 1369.]&lt;/ref&gt;

یکته گيلکي شئر ني [[خان احمد خان]] جي بجا بمؤنسه کي دانشگا تهران کتابخؤنه مئن هنأ&lt;ref&gt;پژوهشگر، ابوالقاسم. [http://www.webcitation.org/6FsvEXaYg «معرفی برگی از نسخه خطی اشعار گيلکي خان احمد گیلانی»]. پیام بهارستان (تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس) ۲، ش. ۱۳ (۱۳۹۰): ۱۰۶۹. [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120413184126-8049-225.pdf اصلی نسخه] جي بایگانی ببؤ.&lt;/ref&gt;:
'''
شده‌ام زار و پریشان دَرَم جان کَنَشا | دل پُر خون مو از عشق تو مانی آتشا

تو باَغیار نشینی می دِلا خون کُانی | تو بگو چه بَکُنَم مردمانَ سَرزَنَشا

شیوه دلبری و عشوه و ناز و غمزه | هرچه دُانی توبَکُن آنچه تو ذاتی رَوَشا

از فراق تو مُجَم [مَجَم] کوچه بکوچه شب و روز | همدَمی خود بَگُدی همسر تُرک طالَشا

موکه تا [تَ] هیچ نَگُتامو تو خود آزرده یَه بی | دو هزار چه موتی دانم یَکتا و اگُتَه نَشا'''

[[پرونده:Karkiya Xan Ahmad xan-e do'om.PNG|بندانگشتی|600px|وسط|یکته ولگ نسخه خطی کي خان احمد خان گيلکي شئرؤن اون سر بنویشته نأ]]

یکته دئه سربس، گيلکي قدیمی وؤتˇ وأسی، «تفسیر کتاب الله» ایسه، ابوالفضل بن شهردویر دیلمی کي هشتؤمی قرنˇ مئن بنویشته ببؤ ؤ اونˇ مئن قرآن به گيلکي واگردؤنه ؤ تفسیر ببؤ.&lt;ref&gt; [https://www.academia.edu/2912872/%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%84_%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%85%DB%8C_-_%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87 تفسیر کتاب‌الله/ ابوالفضل بن شهردویر دیلمی؛ با مقدمهٔ محمد عمادی حائری. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. قم: کتابخانه‌ٔ تخصصی تفسیر و علوم قرآنی. ۱۳۸۸.]&lt;/ref&gt;

[[مازیار]] (کی مازندرؤنی بو ؤ ۲۱۸ تا ۲۲۵ ه.ق حوکومت گود) خو نامه‌ٰنˇ مئن به عباسی خلیفه، خوشه گیلˇ گیلان دخؤنه ؤ خلیفه ني اینه جیلˇ جیلان (گیلؤنˇ گیل؛ فارسی: گیل گیلها) دخؤند. اي اول سندی ایسه کي یک نفر خودش ؤ خو مردومه گیل دخؤند. هنۊزم مازندرانˇ غربˇ کوهؤنˇ مئن، گالشؤن، جیرا (جؤلگه) دخؤنن: گیلؤن. 

[[فردؤسی]]، خو [[شاهنامه]] مئن، اؤره کي '''منوچهر'''، '''سلم''' ؤ '''تور'''ˇ جي انتقام بکشه، نویسنه: 

''سپه را ز درىا به هامون کشید | ز چین دژ سوی آفریدون کشید

چو آمد به نزدیک تمیشه باز | نیا را به دیدار او بد نیاز

ز دریای گیلان چو ابر سیاه | دُمادُم به ساری رسید آن سپاه''

بازین کي '''فریدون''' مازندرانˇ مردومˇ همره شنه منوچهرˇ استقبال:

''به زرین ستام و به زرین کمر | به سیمین رکاب و به زرین سپر

ابا گنج و پیلان و با خواسته | پذیره شدن را بیاراسته

همه گیل مردان چو شیر یله | ابا طوق زرین و مشکین کله.''

شاهنامه مئنم، فردؤسی مازندرانˇ مردومه گیل دخؤنه. 

[[نظامی گنجوی]] ني مازندراني‌ئنه گیل دؤنس؛ خو [[اسکندرنامه]] مئن وختی گه اسکندر، ایران ؤ رومˇ سپاهˇ همره شنه اوروسؤن (روسؤن)ˇ جنگ، اینˇ پهلوانؤنه نؤم بئنه:

''زریوند گیلی ز مازندران | نیال یل از کشور خاوران''

'''زریوند''' ني رجز خؤندن و فأزمه گودنˇ زمت گونه:

''زریوند مازندراني منم | که بازی بود جنگ اهریمنم''

زریوند چن نفره کوشنه تا بیلاخره بکوشتن شنه ؤ اسکندر ناراحت بنه:

''جهاندار از آن کار شد تنگدل | که سالار گیلی درآمد به گل''

[[ناصرالدین شا]] ني خو مازندرانˇ سفرنامه مئن، تبعیدی کوردؤنه ایل دخؤنه ؤ کلاردشتˇ محلي‌ئنه گیل. ایتؤ نظر هنه کي مازندران نی، دیلمˇ مورسؤن، جیگه نؤم (اسم مکان) ببون ؤ ربطی به قومیت ؤ زوان ندأره. اي سربسؤن همه اینه نشؤن دئنن کي کاسپي درىا کلسیا چافˇ مردۊم (تالشؤنˇ جي تا گیلانˇ گیلکؤن تا مازندرانˇ گیلکؤن تا حتا گلستانˇ گیلکزوانؤن) ىکته ریشه و بنه جي ایسن ؤ هرته خو جیگه ؤ سامؤنˇ نؤمه خو سر بنأ اما همه‌ته گيلکي گب زئنن ؤ ایشؤنˇ زوان گيلکي ىا گئلئکی ایسه. پس اي دوروس نیه کي گیلانی‌ئن، گيلکي ؤ گیلک بؤنه خوشؤنˇ انحصارˇ مئن بدؤنن. 


==بيريني خال==
*[http://v6rg.com/?p=10037 نوشته‌های گيلکی و تالشي خطی و چاپ‌شده (از سده هشتم تاکنون)]
*[http://globalrecordings.net/program/C08110 چن‌ته صوتی فايل، به گيلکی]
*[http://www.briancoad.com/checklists/farsinameslist.htm Freshwater Fishes of Iran]
*[http://v6rg.com/?p=10309 فعل مرکب گيلکي]
*[http://v6rg.com/?p=9640 افسانه‌های زبان گيلکي] (اونچی که راجه به گيلکي دؤنین ؤ امکان دأنه اشتبا ببون!)
*[http://v6rg.com/?page_id=9197 گيلکي مدرسه] (اینترنتی گيلکي باموجین)
*[http://v6rg.com/?p=8044 ساخت مستمر (در جریان) در فعل‌های گيلکي]
*[http://v6rg.com/?p=10458 خط ؤ کيليدتأخته | خط و صفحه‌کلید]


==جیرنویس==
{{جیرنویس}}


[[رده:کاسپي زوانؤن]]
[[رده:ايرانˇ زوانؤن]]
[[رده:شۊمالغربي ايراني زوانؤن]]
[[رده:حىاتي وانويسؤن]]
[[جرگه:گيلکي]]
[[جرگه:زوان]]</text>
      <sha1>pospjmlng68rj23ifooem2jb5mkolqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زؤحل</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18968</id>
    <revision>
      <id>62392</id>
      <parentid>62071</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:06:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <comment>/* مدار */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5031" xml:space="preserve">[[فاىل:Saturn (planet) large.jpg|thumb|250px|وسط]]

'''زؤحل''' (نماد: [[File:Saturn symbol (fixed width).svg|16px|♄]]) [[خۊري منظۊمه]] دۊوؤمي پيله سىاره [[مۊشتري]] پسي ؤ خۊري منظۊمه شيشؤمي سىاره [[خۊر]] ٚ فاصله نظر ٚ جه ايسه. 
زؤحل ايته پيله گازي سىاره ايسه ؤ با أنکي أن ٚ حجم پۊر پيله ايسه ولي اۊن ٚ جرم [[زيمي]] ۹۵ ته جرم ٚ أندره.&lt;ref name=&quot;Mass ref&quot;&gt;{cite web |url=http://www.astrophysicsspectator.com/tables/PlanetComparativeData.html |title=Solar System Planets Compared to Earth |access-date=5 July 2010 |last=Brainerd |first=Jerome James |date=6 October 2004 |publisher=The Astrophysics Spectator |archive-url=https://web.archive.org/web/20111001102843/http://www.astrophysicsspectator.com/tables/PlanetComparativeData.html |archive-date=1 October 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mass ref 2&quot;&gt;{cite web |url=http://mynasa.nasa.gov/worldbook/saturn_worldbook.html |title=NASA – Saturn |access-date=21 July 2011 |last=Dunbar |first=Brian |date=29 November 2007 |publisher=NASA |archive-url=https://web.archive.org/web/20110929073208/http://mynasa.nasa.gov/worldbook/saturn_worldbook.html |archive-date=29 September 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; زؤحل زيمي اي هشتؤم ٚ چگالي-أ دأره کي [[آو]] ٚ چگالي جه ني کمتره. ايته کامل ٚ رۊج زؤحل ٚ دۊرۊن ۱۰ ساعت ؤ ۳۹ دئقه ؤ اۊن ٚ ايته سال زيمي 
۲۹,۵ ته سال ٚ أندر طۊل کشه. زؤحل ٚ استوايي مدار ۲۷ درجه ايسه ؤ اۊن ٚ زاويه تغييرات خۊر ٚ نسبت، زيمي-أ مأنه ؤ زيمي مأنستن شأ چار فصل-أ اۊن ٚ مئن دئن. زؤحل ٚ جرم مۊشتري جرم ٚ مأنستن گاز ٚ جه ايسه ؤ ويشتر ني هيدرؤژن ٚ جه تشکيل بۊبؤسته ؤ ايبچه ني هليؤم ؤ متان اۊن ٚ دۊرۊن دره. 

زيمي شو ٚ آسمان ٚ مئن، زؤحل خۊ پيله أبعاد ٚ وأسي تقريباً پۊر سۊ بيده به. زؤحل خۊ حلقه‌ئن ؤ قمران وأسي جلوه خاصي دأره ؤ معرۊف ايسه. زؤحل پۊر مۊشتري-أ مأنه ؤ اۊشان ٚ أصلي فرخ زؤحل ٚ حلقه‌ئن ايسه.

==مدار== 
زؤحل ٚ فاصله خۊر جه ۹,۵۳۹ نؤجۊمي واحد-أ (هر ايته نؤجۊمي واحد ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ کيلۊمتر ايسه) رسه ؤ اۊن ٚ مداري دؤر ۲۹,۵ سال ايسه ؤ ايته مدار ٚ دؤر گرده کي زيمي أمرأ ۲,۴۸ درجه زاويه ساجه.
زؤحل ني مۊشتري مأنستن ايته پۊر أبر ٚ جو دأره. زوحل استوا اۊن مداري صفحه أمرأ ۲۶ درجه ؤ ۴۵ دئقه زاويه دأره ؤ أن باعث به کي اۊن قؤطبان هر ۱۵ سال ايته وار زيمي سمت واگردئد. زؤحل چؤن پۊر خۊ دؤر گرده اۊن ٚ قؤطبان ايبچه پخت ايسد ؤ أ سیاره ايته کامل ٚ کؤره نما-یأ نأره ؤ اۊن ٚ قؤطبي ؤ استوايي مداران ٚ شؤعاع نسبت ۱۰/۹ ايسه.

[[فاىل:Saturn Orbit.gif|بندانگشتی|چپ|زؤحل ؤ [[خۊر]] ٚ فاصله ويشتر جه ۱,۴ ميليارد کيلۊمتر ايسه. زؤحل ٚ ايته کامل ٚ گردش خۊر ٚ دؤر ۱۰,۷۵۹ رۊج ىا ۲۹,۵ سال طۊل کشه]]

== زؤحل ٚ باره ==
زؤحل ايبچه [[مۊشتري]] جه کۊچي‌تره ؤ اۊن ٚ جرم ني مۊشتري جه کمتر ايسه. زؤحل ٚ جرم [[زيمي]] ۹۵ ته جرم ٚ أندر ايسه. زؤحل [[خۊري منظۊمه]] جرمان ٚ مئن سوؤمي پيله جسم، جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه ايسه.
زؤحل-أ '''گازي غۊل''' لقب بدأده، چؤن اۊن ٚ سطح ويشتر گاز ٚ جه تشکيل بۊبؤسته، ولي مۊمکن ايسه کي ايته جامد ٚ تۊشک بدأره.&lt;ref&gt;Melosh, H. Jay (2011). Planetary Surface Processes. Cambridge Planetary Science 13. Cambridge University Press. p. 5. {{0-521-51418-5|en}.&lt;/ref&gt; 
زؤحل ٚ ميانگين ٚ چگالي، باخي خۊري منظۊمه سیاره‌ئن ٚ نسبت، کمترين ايسه. أگر بتانيم زؤحل-أ ايته پيله دریا مئن تأوأديم زؤحل آو ٚ سر مانه ؤ بيجير نيشه.
زۊحل ٚ دۊرۊني ترکيبان ايحتمالاً مۊشتري-أ مانه ؤ اۊن ٚ عناصر-أ ۷۴٪ هيدرؤژن، ۲۴٪ هليؤم ؤ ۲٪ سنگين ٚ عناصر حدس بزئده. أ ترکيب تقريبا [[خۊر]] ٚ ترکيبات-أ ني مأنه. تخمين بزئد کي زؤحل ايته کۊچي سنگين ٚ تۊشک، ۲۰ هيزار کيلۊمتر قؤطر ٚ أمرأ دأره کي اۊن ٚ جرم ني ۲۰Mφ معادل ايسه.

==سربس==
[[جرگه:خۊري منظۊمه]]</text>
      <sha1>t6mgr38zl2myr6rcnz2atdszzan4rur</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>62393</id>
      <parentid>62392</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:09:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dokkōdō</username>
        <id>9956</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5031" xml:space="preserve">[[فاىل:Saturn (planet) large.jpg|thumb|250px|وسط]]

'''زؤحل''' (نماد: [[File:Saturn symbol (fixed width).svg|16px|♄]]) [[خۊري منظۊمه]] دۊوؤمي پيله سىاره [[مۊشتري]] پسي ؤ خۊري منظۊمه شيشؤمي سىاره [[خۊر]] ٚ فاصله نظر ٚ جه ايسه. 
زؤحل ايته پيله گازي سىاره ايسه ؤ با أنکي أن ٚ حجم پۊر پيله ايسه ولي اۊن ٚ جرم [[زيمي]] ۹۵ ته جرم ٚ أندره.&lt;ref name=&quot;Mass ref&quot;&gt;{cite web |url=http://www.astrophysicsspectator.com/tables/PlanetComparativeData.html |title=Solar System Planets Compared to Earth |access-date=5 July 2010 |last=Brainerd |first=Jerome James |date=6 October 2004 |publisher=The Astrophysics Spectator |archive-url=https://web.archive.org/web/20111001102843/http://www.astrophysicsspectator.com/tables/PlanetComparativeData.html |archive-date=1 October 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mass ref 2&quot;&gt;{cite web |url=http://mynasa.nasa.gov/worldbook/saturn_worldbook.html |title=NASA – Saturn |access-date=21 July 2011 |last=Dunbar |first=Brian |date=29 November 2007 |publisher=NASA |archive-url=https://web.archive.org/web/20110929073208/http://mynasa.nasa.gov/worldbook/saturn_worldbook.html |archive-date=29 September 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; زؤحل زيمي اي هشتؤم ٚ چگالي-أ دأره کي [[آو]] ٚ چگالي جه ني کمتره. ايته کامل ٚ رۊج زؤحل ٚ دۊرۊن ۱۰ ساعت ؤ ۳۹ دئقه ؤ اۊن ٚ ايته سال زيمي 
۲۹,۵ ته سال ٚ أندر طۊل کشه. زؤحل ٚ استوايي مدار ۲۷ درجه ايسه ؤ اۊن ٚ زاويه تغييرات خۊر ٚ نسبت، زيمي-أ مأنه ؤ زيمي مأنستن شأ چار فصل-أ اۊن ٚ مئن دئن. زؤحل ٚ جرم مۊشتري جرم ٚ مأنستن گاز ٚ جه ايسه ؤ ويشتر ني هيدرؤژن ٚ جه تشکيل بۊبؤسته ؤ ايبچه ني هليؤم ؤ متان اۊن ٚ دۊرۊن دره. 

زيمي شو ٚ آسمان ٚ مئن، زؤحل خۊ پيله أبعاد ٚ وأسي تقريباً پۊر سۊ بيده به. زؤحل خۊ حلقه‌ئن ؤ قمران وأسي جلوه خاصي دأره ؤ معرۊف ايسه. زؤحل پۊر مۊشتري-أ مأنه ؤ اۊشان ٚ أصلي فرخ زؤحل ٚ حلقه‌ئن ايسه.

== زؤحل ٚ باره ==
زؤحل ايبچه [[مۊشتري]] جه کۊچي‌تره ؤ اۊن ٚ جرم ني مۊشتري جه کمتر ايسه. زؤحل ٚ جرم [[زيمي]] ۹۵ ته جرم ٚ أندر ايسه. زؤحل [[خۊري منظۊمه]] جرمان ٚ مئن سوؤمي پيله جسم، جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه ايسه.
زؤحل-أ '''گازي غۊل''' لقب بدأده، چؤن اۊن ٚ سطح ويشتر گاز ٚ جه تشکيل بۊبؤسته، ولي مۊمکن ايسه کي ايته جامد ٚ تۊشک بدأره.&lt;ref&gt;Melosh, H. Jay (2011). Planetary Surface Processes. Cambridge Planetary Science 13. Cambridge University Press. p. 5. {{0-521-51418-5|en}.&lt;/ref&gt; 
زؤحل ٚ ميانگين ٚ چگالي، باخي خۊري منظۊمه سیاره‌ئن ٚ نسبت، کمترين ايسه. أگر بتانيم زؤحل-أ ايته پيله دریا مئن تأوأديم زؤحل آو ٚ سر مانه ؤ بيجير نيشه.
زۊحل ٚ دۊرۊني ترکيبان ايحتمالاً مۊشتري-أ مانه ؤ اۊن ٚ عناصر-أ ۷۴٪ هيدرؤژن، ۲۴٪ هليؤم ؤ ۲٪ سنگين ٚ عناصر حدس بزئده. أ ترکيب تقريبا [[خۊر]] ٚ ترکيبات-أ ني مأنه. تخمين بزئد کي زؤحل ايته کۊچي سنگين ٚ تۊشک، ۲۰ هيزار کيلۊمتر قؤطر ٚ أمرأ دأره کي اۊن ٚ جرم ني ۲۰Mφ معادل ايسه.

==مدار== 
زؤحل ٚ فاصله خۊر جه ۹,۵۳۹ نؤجۊمي واحد-أ (هر ايته نؤجۊمي واحد ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ کيلۊمتر ايسه) رسه ؤ اۊن ٚ مداري دؤر ۲۹,۵ سال ايسه ؤ ايته مدار ٚ دؤر گرده کي زيمي أمرأ ۲,۴۸ درجه زاويه ساجه.
زؤحل ني مۊشتري مأنستن ايته پۊر أبر ٚ جو دأره. زوحل استوا اۊن مداري صفحه أمرأ ۲۶ درجه ؤ ۴۵ دئقه زاويه دأره ؤ أن باعث به کي اۊن قؤطبان هر ۱۵ سال ايته وار زيمي سمت واگردئد. زؤحل چؤن پۊر خۊ دؤر گرده اۊن ٚ قؤطبان ايبچه پخت ايسد ؤ أ سیاره ايته کامل ٚ کؤره نما-یأ نأره ؤ اۊن ٚ قؤطبي ؤ استوايي مداران ٚ شؤعاع نسبت ۱۰/۹ ايسه.

[[فاىل:Saturn Orbit.gif|بندانگشتی|چپ|زؤحل ؤ [[خۊر]] ٚ فاصله ويشتر جه ۱,۴ ميليارد کيلۊمتر ايسه. زؤحل ٚ ايته کامل ٚ گردش خۊر ٚ دؤر ۱۰,۷۵۹ رۊج ىا ۲۹,۵ سال طۊل کشه]]

==سربس==
[[جرگه:خۊري منظۊمه]]</text>
      <sha1>ns7ubob5b07nr4st4x8jirawxwxzsj7</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>