Wikipedia glkwiki https://glk.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AA%CB%87_%D9%88%D9%84%DA%AF MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter مديا خاص گب کارگير کارگيرˇ گب Wikipedia مدي Wikipedia فاىل فاىلˇ گب مدياويکي مدياويکي گب قالب قالبˇ گب رانما رانما گب جرگه جرگه گب TimedText TimedText talk پودمان بحث پودمان ابزار بحث ابزار توضیحات ابزار بحث توضیحات ابزار 0 9579 62015 51322 2022-08-02T19:43:56Z Dokkōdō 9956 Dokkōdō [[اؤقیانۊسیه]]ˇ ولگه به [[اؤقىانۊسيه]] مۊنتقل بؤده wikitext text/x-wiki [[پرونده:LocationOceania.png|thumb|left|270px|اؤقیانوسیه]] '''اؤقیانوسیه''' یکته [[قاره|قاره‌یه]] دونیا مئن کی چن جرگه میان‌پوشته (جزیره) جی تشکیل ببؤ و دونیا قاره‌ٰنˇ میان، هممه‌ته جی کوچتره. {{قارهٰ‌ن}} [[رده:اؤقیانوسیه]] [[رده:جوغرافی]] [[رده:قاره]] [[رده:ناقص مقاله‌ئن]] qo9am6txvoqky34pq2ed6nzwer7msos 0 9617 62008 61866 2022-08-02T16:57:35Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki [[فاىل:Flag of the United States.svg|thumb|۲۲۰px|آمريکا بيدۊق]] [[فاىل:Us-map.png|thumb|۲۲۰px| آمريکا نخشه]] [[فاىل:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|۲۲۰px|آمریکا سنا]] '''آمريکا ايجؤنابؤ ايالتؤن''' ([[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] مئن: United States of America؛ اختصاري: USA) کي خۊلاصه وار '''آمريکا''' دۊخانده به، ايته کيشور [[کلسيايي آمريکا]] دۊرۊن ؤ آرام ؤ أطلس ٚ اؤقیانۊسان ٚ مئن ايسه. آمريکا [[کلسيا]] جه [[کانادا]] ؤ [[نسا]] جه [[مکزيک]] ٚ أمرأ سامانسر دأره. آمريکا حکۊمت فدرالي ايسه ؤ ۵۰ ته ايالت، ۵ ته مسکۊني قلمرؤ ؤ ۹ ته کۊچي جزيره چه تشکيل بۊبؤسته کي اۊشان ٚ پيلئکي ايجايي ۳,۸ ميليۊن ماىل مؤربع (۹,۸ ميليۊن کيلۊمتر مؤربع) ايسه ؤ دۊنىا مئن سوؤمي پيله کيشور مساحت ٚ نظر ٚ جه ؤ ۳۳۵ ميليۊن جمعيت أمرأ ني دۊنىا سوؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.<ref>{یادکرد وب|عنوان=Largest Countries in the World by Area - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref><ref>{یادکرد وب|عنوان=Population by Country (2021) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref> آمريکا پاىتخت [[واشينگتؤن دي سي]] ايسه ؤ [[نيؤىؤرک]] ني ويشترين جمعيت-أ آمريکا شأران ٚ مئن دأره. ==سربس== {{جيرنويس}} [[جرگه:ناقص مقاله‌ئن]] [[جرگه:سیاسی جوغرافی]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] [[جرگه:کشور]] [[جرگه:آمریکا کشورؤن]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] rcwaqbqc7bqt6en3037pdwddbzzly9b 62009 62008 2022-08-02T16:58:54Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki [[فاىل:Flag of the United States.svg|thumb|۲۲۰px|آمريکا بيدۊق]] [[فاىل:Us-map.png|thumb|۲۲۰px| آمريکا نخشه]] [[فاىل:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|۲۲۰px|آمریکا سنا]] '''آمريکا ايجؤنابؤ ايالتؤن''' ([[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] مئن: United States of America؛ اختصاري: USA) کي خۊلاصه وار '''آمريکا''' دۊخانده به، ايته کيشور [[کلسيايي آمريکا]] دۊرۊن ؤ آرام ؤ أطلس ٚ اؤقیانۊسان ٚ مئن ايسه. آمريکا [[کلسيا]] جه [[کانادا]] ؤ [[نسا]] جه [[مکزيک]] ٚ أمرأ سامانسر دأره. آمريکا حکۊمت فدرالي ايسه ؤ ۵۰ ته ايالت، ۵ ته مسکۊني قلمرؤ ؤ ۹ ته کۊچي جزيره جه تشکيل بۊبؤسته کي اۊشان ٚ پيلئکي ايجايي ۳,۸ ميليۊن ماىل مؤربع (۹,۸ ميليۊن کيلۊمتر مؤربع) ايسه ؤ دۊنىا مئن سوؤمي پيله کيشور مساحت ٚ نظر ٚ جه ؤ ۳۳۵ ميليۊن جمعيت ٚ أمرأ ني دۊنىا سوؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.<ref>{یادکرد وب|عنوان=Largest Countries in the World by Area - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref><ref>{یادکرد وب|عنوان=Population by Country (2021) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref> آمريکا پاىتخت [[واشينگتؤن دي سي]] ايسه ؤ [[نيؤىؤرک]] ني ويشترين جمعيت-أ آمريکا شأران ٚ مئن دأره. ==سربس== {{جيرنويس}} [[جرگه:ناقص مقاله‌ئن]] [[جرگه:سیاسی جوغرافی]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] [[جرگه:کشور]] [[جرگه:آمریکا کشورؤن]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] guxlr71mafhgc86ikoia6jq7nnc11d8 62013 62009 2022-08-02T19:41:15Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki {{کيشور ٚ اطلاعات ٚ جعبه | أصلي نام=آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن | عادي نام=آمريکا | بيدۊق ٚ تاتايي=Flag of the United States.svg | ميللي نشان ٚ تاتايي=Greater coat of arms of the United States.svg | ميللي شعار= In God We Trust | ميللي سۊرۊد= پۊر ستاره بيدۊق {{سخ}} {{سخ}}[[File:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] | نخشه= USA orthographic.svg | مرکز= [[واشينگتؤن دي سي]] | پيله‌ترين شأر = [[نيؤىؤرک]] | رسمي زوان =[[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] | رائج ٚ زوانان= ۷۸.۱٪ [[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]]{{سخ}} ۱۳.۲٪ [[ايسپانيايي زوؤن|ايسپانيايي]]{{سخ}} ۳.۷٪ باخي [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]]{{سخ}} ۳.۶٪ [[آسيا]] ؤ [[اؤقىانۊسيه]] زوانان{{سخ}} ۱.۲٪ باخي زوانان | نژادان= ۶۱.۶٪ اسپي‌پۊس{{سخ}} ۱۲.۴٪ سيأپۊس{{سخ}} ۶٪ آسيايي{{سخ}} ۱.۱٪ سۊرخ‌پۊس{{سخ}} ۰.۲٪ اؤقىانۊسيه‌اي{{سخ}} ۱۰.۲٪ چن‌نژادي{{سخ}} ۸.۴٪ باخي نژادان{{سخ}} '''هيسپانيک ؤ لاتين‌تباري أساس ٚ سر'''{{سخ}} ۸۱.۳٪ غىر هيسپانيک ؤ لاتين{{سخ}} ۱۸.۷٪ هيسپانیک ؤ لاتين |دين= ۶۳٪ مسيحيت (۴۲٪ پرؤتستان، ۲۱٪ کاتؤليک، ۲٪ باخي مسحيت ٚ مذهبان){{سخ}} ۲۹٪ بي‌دين{{سخ}} ۶٪ باخي دينان{{سخ}} ۲٪ نامعلۊم |أهالي نام= آمريکايي | حکۊمت ٚ نؤع= فدرالي رياستي{{سخ}} جؤمۊري | حاکمان ٚ نؤع={{•}} ريئيس جؤمۊر{{سخ}}{{•}} ريئيس جؤمۊر ٚ معاون{{سخ}}{{•}} نماىنده‌ئن ٚ مجلس ٚ ريئيس{{سخ}}{{•}} أرشد ٚ قاضي | حاکمان ٚ نام =جؤ باىدن{{سخ}} کامالا هريس{{سخ}}نأنسي پلؤسي{{سخ}}جان رابرتس |مقننه=کؤنگره |أعلا مجلس= سنا مجلس |سفلا مجلس= نماىنده‌ئن ٚ مجلس |تاريخي دؤره‌ئن=مستقل بؤستن بريتانيا جه{{سخ}}{{•}} اعلاميه{{سخ}}{{•}} کؤنفدراسيؤن{{سخ}}{{•}} پاريس ٚ عهدنامه تصويب{{سخ}}{{•}}أساسي قانۊن ٚ تصويب{{سخ}}{{•}} حقۊق ٚ منشۊر{{سخ}}{{•}}آخري ايالت ٚ تعيين{{سخ}}{{•}}آخري اصلاحيه{{سخ}} |بنانهأن ٚ زمات= {{سخ}}۴ جۊلای ۱۷۷۶{{سخ}}۱ مارس ۱۷۸۱{{سخ}}۳ سپتامبر ۱۷۸۳{{سخ}}۲۱ ژوئن ۱۷۸۸{{سخ}}۲۵ سپتامبر ۱۷۸۹{{سخ}}۲۱ آگؤست ۱۹۵۹{{سخ}}۵ مئی ۱۹۹۲{{سخ}} | پيلئکي = ۹,۸۳۳,۵۲۰ | پيلئکي رتبه=سوؤم | آو ٚ درصد=۴.۶۶٪ | جمعيت ٚ سال= ۲۰۲۲ | جمعيت=۳۳۴,۸۳۵,۰۰۰ | جمعيت ٚ رتبه=سوؤم | جمعيت ٚ تراکؤم=۳۳.۶ نفر ايته کيلۊمتر مؤربع مئن<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_sovereign_states_and_dependent_territories_by_population_density</ref> | جمعيت ٚ تراکؤم ٚ رتبه=۱۴۶اؤم | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سال=۲۰۲۱ | داخلي ناخالص ٚ تؤليد=$۲۲,۶۷۵ تريليۊن<ref name="imf">{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=. &br=1&c=429&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=۱۰|title=Iran|publisher=International Monetary Fund|accessdate=۲۰۱۰–۰۴–۲۱| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYE7poS | archivedate = 06 May 2012}}</ref> | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ رتبه= دۊوؤم | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه= $۶۸,۳۰۹ دؤلار | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه رتبه= هفتؤم | انساني تؤسعه شاخص ٚ سال=۲۰۱۹ | انساني تؤسعه شاخص={{increase}} ۰/۹۲۶<ref name="HDI">{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report ۲۰۱۰|year=۲۰۱۰|publisher=United Nations|accessdate=5 November ۲۰۱۰| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYERaMJ | archivedate = 06 May 2012}}</ref> | انساني تؤسعه شاخص ٚ رتبه=۱۷اؤم | انساني تؤسعه شاخص ٚ وضع=<span style="color:#090;">بالا</span> | پۊل ٚ واحد=دؤلار | پۊل ٚ واحد ٚ کؤد=$ | زمات ٚ جيگا=ىۊتي‌سي -۴ تا -۱۲، +۱۰، +۱۱ | تاوستاني زمات ٚ جيگا=ىۊتي‌سي -۴ تا -۱۰ | کد بین‌المللی خودرو= | اينترنتي دامنه= .us‏ | تلفؤن ٚ پيش شۊماره=۱+ | جيني= ۴۶.۹<ref name='CBI'>[http://www.cbi.ir/page/5881.aspx CBI: Economic Trends ۲۰۰۸/۲۰۰۹]. Retrieved 4 July 2009.</ref><span style="color:#fc0;">(متوسط)</span> | تقويم=ميلادي تقويم | جيني سال=۲۰۲۰ | جيني رتبه=<span style="color:#fc0;">(متوسط)</span> | فرانئن ٚ ور = راست | برق ٚ وؤلتاژ= | برق ٚ فرکانس= }} [[فاىل:Flag of the United States.svg|thumb|۲۲۰px|آمريکا بيدۊق]] [[فاىل:Us-map.png|thumb|۲۲۰px| آمريکا نخشه]] [[فاىل:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|۲۲۰px|آمریکا سنا]] '''آمريکا ايجؤنابؤ ايالتؤن''' ([[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] مئن: United States of America؛ اختصاري: USA) کي خۊلاصه وار '''آمريکا''' دۊخانده به، ايته کيشور [[کلسيايي آمريکا]] دۊرۊن ؤ آرام ؤ أطلس ٚ اؤقیانۊسان ٚ مئن ايسه. آمريکا [[کلسيا]] جه [[کانادا]] ؤ [[نسا]] جه [[مکزيک]] ٚ أمرأ سامانسر دأره. آمريکا حکۊمت فدرالي ايسه ؤ ۵۰ ته ايالت، ۵ ته مسکۊني قلمرؤ ؤ ۹ ته کۊچي جزيره جه تشکيل بۊبؤسته کي اۊشان ٚ پيلئکي ايجايي ۳,۸ ميليۊن ماىل مؤربع (۹,۸ ميليۊن کيلۊمتر مؤربع) ايسه ؤ دۊنىا مئن سوؤمي پيله کيشور مساحت ٚ نظر ٚ جه ؤ ۳۳۵ ميليۊن جمعيت ٚ أمرأ ني دۊنىا سوؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.<ref>{یادکرد وب|عنوان=Largest Countries in the World by Area - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref><ref>{یادکرد وب|عنوان=Population by Country (2021) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref> آمريکا پاىتخت [[واشينگتؤن دي سي]] ايسه ؤ [[نيؤىؤرک]] ني ويشترين جمعيت-أ آمريکا شأران ٚ مئن دأره. ==سربس== {{جيرنويس}} [[جرگه:ناقص مقاله‌ئن]] [[جرگه:سیاسی جوغرافی]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] [[جرگه:کشور]] [[جرگه:آمریکا کشورؤن]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] f7aak6y217b45sf7qbdbrofojrte00s 62014 62013 2022-08-02T19:42:46Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki {{کيشور ٚ اطلاعات ٚ جعبه | أصلي نام=آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن | عادي نام=آمريکا | بيدۊق ٚ تاتايي=Flag of the United States.svg | ميللي نشان ٚ تاتايي=Greater coat of arms of the United States.svg | ميللي شعار= In God We Trust | ميللي سۊرۊد= پۊر ستاره بيدۊق {{سخ}} {{سخ}}[[File:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] | نخشه= USA orthographic.svg | مرکز= [[واشينگتؤن دي سي]] | پيله‌ترين شأر = [[نيؤىؤرک]] | رسمي زوان =[[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] | رائج ٚ زوانان= ۷۸.۱٪ [[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]]{{سخ}} ۱۳.۲٪ [[ايسپانيايي زوؤن|ايسپانيايي]]{{سخ}} ۳.۷٪ باخي [[هيندۊاۊرۊپايي زوانان]]{{سخ}} ۳.۶٪ [[آسيا]] ؤ [[اؤقىانۊسيه]] زوانان{{سخ}} ۱.۲٪ باخي زوانان | نژادان= ۶۱.۶٪ اسپي‌پۊس{{سخ}} ۱۲.۴٪ سيأپۊس{{سخ}} ۶٪ آسيايي{{سخ}} ۱.۱٪ سۊرخ‌پۊس{{سخ}} ۰.۲٪ اؤقىانۊسيه‌اي{{سخ}} ۱۰.۲٪ چن‌نژادي{{سخ}} ۸.۴٪ باخي نژادان{{سخ}} '''هيسپانيک ؤ لاتين‌تباري أساس ٚ سر'''{{سخ}} ۸۱.۳٪ غىر هيسپانيک ؤ لاتين{{سخ}} ۱۸.۷٪ هيسپانیک ؤ لاتين |دين= ۶۳٪ مسيحيت (۴۲٪ پرؤتستان، ۲۱٪ کاتؤليک، ۲٪ باخي مسحيت ٚ مذهبان){{سخ}} ۲۹٪ بي‌دين{{سخ}} ۶٪ باخي دينان{{سخ}} ۲٪ نامعلۊم |أهالي نام= آمريکايي | حکۊمت ٚ نؤع= فدرالي رياستي{{سخ}} جؤمۊري | حاکمان ٚ نؤع={{•}} ريئيس جؤمۊر{{سخ}}{{•}} ريئيس جؤمۊر ٚ معاون{{سخ}}{{•}} نماىنده‌ئن ٚ مجلس ٚ ريئيس{{سخ}}{{•}} أرشد ٚ قاضي | حاکمان ٚ نام =جؤ باىدن{{سخ}} کامالا هريس{{سخ}}نأنسي پلؤسي{{سخ}}جان رابرتس |مقننه=کؤنگره |أعلا مجلس= سنا مجلس |سفلا مجلس= نماىنده‌ئن ٚ مجلس |تاريخي دؤره‌ئن=مستقل بؤستن بريتانيا جه{{سخ}}{{•}} اعلاميه{{سخ}}{{•}} کؤنفدراسيؤن{{سخ}}{{•}} پاريس ٚ عهدنامه تصويب{{سخ}}{{•}}أساسي قانۊن ٚ تصويب{{سخ}}{{•}} حقۊق ٚ منشۊر{{سخ}}{{•}}آخري ايالت ٚ تعيين{{سخ}}{{•}}آخري اصلاحيه{{سخ}} |بنانهأن ٚ زمات= {{سخ}}۴ جۊلای ۱۷۷۶{{سخ}}۱ مارس ۱۷۸۱{{سخ}}۳ سپتامبر ۱۷۸۳{{سخ}}۲۱ ژوئن ۱۷۸۸{{سخ}}۲۵ سپتامبر ۱۷۸۹{{سخ}}۲۱ آگؤست ۱۹۵۹{{سخ}}۵ مئی ۱۹۹۲{{سخ}} | پيلئکي = ۹,۸۳۳,۵۲۰ | پيلئکي رتبه=سوؤم | آو ٚ درصد=۴.۶۶٪ | جمعيت ٚ سال= ۲۰۲۲ | جمعيت=۳۳۴,۸۳۵,۰۰۰ | جمعيت ٚ رتبه=سوؤم | جمعيت ٚ تراکؤم=۳۳.۶ نفر ايته کيلۊمتر مؤربع مئن<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_sovereign_states_and_dependent_territories_by_population_density</ref> | جمعيت ٚ تراکؤم ٚ رتبه=۱۴۶اؤم | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سال=۲۰۲۱ | داخلي ناخالص ٚ تؤليد=$۲۲,۶۷۵ تريليۊن<ref name="imf">{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=. &br=1&c=429&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=۱۰|title=Iran|publisher=International Monetary Fund|accessdate=۲۰۱۰–۰۴–۲۱| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYE7poS | archivedate = 06 May 2012}}</ref> | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ رتبه= دۊوؤم | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه= $۶۸,۳۰۹ دؤلار | داخلي ناخالص ٚ تؤليد ٚ سرانه رتبه= هفتؤم | انساني تؤسعه شاخص ٚ سال=۲۰۱۹ | انساني تؤسعه شاخص={{increase}} ۰/۹۲۶<ref name="HDI">{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report ۲۰۱۰|year=۲۰۱۰|publisher=United Nations|accessdate=5 November ۲۰۱۰| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYERaMJ | archivedate = 06 May 2012}}</ref> | انساني تؤسعه شاخص ٚ رتبه=۱۷اؤم | انساني تؤسعه شاخص ٚ وضع=<span style="color:#090;">بالا</span> | پۊل ٚ واحد=دؤلار | پۊل ٚ واحد ٚ کؤد=$ | زمات ٚ جيگا=ىۊتي‌سي -۴ تا -۱۲، +۱۰، +۱۱ | تاوستاني زمات ٚ جيگا=ىۊتي‌سي -۴ تا -۱۰ | کد بین‌المللی خودرو= | اينترنتي دامنه= .us‏ | تلفؤن ٚ پيش شۊماره=۱+ | جيني= ۴۶.۹<ref name='CBI'>[http://www.cbi.ir/page/5881.aspx CBI: Economic Trends ۲۰۰۸/۲۰۰۹]. Retrieved 4 July 2009.</ref><span style="color:#fc0;">(متوسط)</span> | تقويم=ميلادي تقويم | جيني سال=۲۰۲۰ | جيني رتبه=<span style="color:#fc0;">(متوسط)</span> | فرانئن ٚ ور = راست | برق ٚ وؤلتاژ= | برق ٚ فرکانس= }} [[فاىل:Us-map.png|thumb|۲۲۰px| آمريکا نخشه]] [[فاىل:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|۲۲۰px|آمریکا سنا]] '''آمريکا ايجؤنابؤ ايالتؤن''' ([[اينگيليسي زوؤن|اينگيليسي]] مئن: United States of America؛ اختصاري: USA) کي خۊلاصه وار '''آمريکا''' دۊخانده به، ايته کيشور [[کلسيايي آمريکا]] دۊرۊن ؤ آرام ؤ أطلس ٚ اؤقیانۊسان ٚ مئن ايسه. آمريکا [[کلسيا]] جه [[کانادا]] ؤ [[نسا]] جه [[مکزيک]] ٚ أمرأ سامانسر دأره. آمريکا حکۊمت فدرالي ايسه ؤ ۵۰ ته ايالت، ۵ ته مسکۊني قلمرؤ ؤ ۹ ته کۊچي جزيره جه تشکيل بۊبؤسته کي اۊشان ٚ پيلئکي ايجايي ۳,۸ ميليۊن ماىل مؤربع (۹,۸ ميليۊن کيلۊمتر مؤربع) ايسه ؤ دۊنىا مئن سوؤمي پيله کيشور مساحت ٚ نظر ٚ جه ؤ ۳۳۵ ميليۊن جمعيت ٚ أمرأ ني دۊنىا سوؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.<ref>{یادکرد وب|عنوان=Largest Countries in the World by Area - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref><ref>{یادکرد وب|عنوان=Population by Country (2021) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2021-10-29|کد زبان=en}}</ref> آمريکا پاىتخت [[واشينگتؤن دي سي]] ايسه ؤ [[نيؤىؤرک]] ني ويشترين جمعيت-أ آمريکا شأران ٚ مئن دأره. ==سربس== {{جيرنويس}} [[جرگه:ناقص مقاله‌ئن]] [[جرگه:سیاسی جوغرافی]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] [[جرگه:کشور]] [[جرگه:آمریکا کشورؤن]] [[جرگه:دونیا کشورؤن]] ssuh0mk50zoehordgs0j5bk4ro4deju 0 14634 62012 60942 2022-08-02T17:30:31Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki [[پرونده:New York City (6858023903).jpg|بندانگشتی|300px|نيؤىؤرک ٚ نما]] [[پرونده:New York Midtown Skyline at night - Jan 2006 edit1.jpg|بندانگشتی|300px|نيؤىؤرک ٚ نما سال ۲۰۰۶]] '''نيؤىؤرک''' [[آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن]] ٚ پۊرجمعيت‌ترين شأر ؤ نيؤىؤرک ٚ ايالت ٚ مرکز ايسه گه ۵ ناحيه شامل برانکس ؤ برۊکلين ؤ منهتن ؤ ائستىتن آىلند ؤ کۊئينز ٚ جي تشکيل بۊبؤکه. اي شأر فرهنگي ؤ سياسي ؤ ايقتصادي قۊطب دۊنيا ميئنه. عده‌اي اي دليلؤن ٚ وأسي اي شأره دۊنىا پاىتخت دؤنن.<ref>[http://www.baruch.cuny.edu/nycdata/forward.htm Forward. New York - Capital of the Modern World<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> نيؤىؤرک ۱۱٬۳۲۷ کيلۊمتر مؤربع مساحت دأنه ؤ دۊنىا پيلترين شأر محسۊب بۊنه. نيؤىؤرک ۲۷۴ته آسمؤنخراش ويشتر أز ۱۵۰ متر دأنه ؤ اي شأر ويشترين آسمؤنخراشؤنه خۊش ٚ ميئن جا بدأ دأنه.<ref>[[:en:List of tallest buildings in New York City]]</ref> رهايي بۊرج، أولي بنايي ايسه گه نيؤيؤرک ٚ دۊنيايي تجارت ٚ مرکز ٚ جيگه ميئن چؤده بۊبؤ. ۲۰۰۷ سال ٚ آمار ٚ مۊطابق سرجمع حۊمه أمرأ اي شأر ۲۰ ميليۊن جمعيت دأنه. نيؤىؤرک ٚ مترؤ گه ۱۹۰۴ سال ٚ ميئن بنا بۊبؤ دۊنىا مترؤ طۊلاني ترين خط ايسه. دۊنىا پيله‌ترين بۊرس ٚ واجار ''وال استريت'' ٚ خيابؤن ٚ ميئن مقر دأنه. [[ايجؤنأبؤ ميللتؤن ٚ سازمؤن]] ٚ أصلي مرکز ؤ هيتؤرى رهايي مۊجسمه [[آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن]] ٚ أصلي نۊشؤن نيؤىؤرک ٚ ميئن واقع بۊبؤ. [[پرونده:5 Boroughs Labels New York City Map.svg|بندانگشتی|236px|وسط|'''[[منهتن|<span style="color:green;">1:&nbsp;منهتن</span>''']] '''[[برۊکلين، نيؤىؤرک|<span style="color:#da0;">2:&nbsp;برۊکلين </span>''']] '''[[کۊئينز|<span style="color:coral;">3:&nbsp;کۊيينز</span>''']] '''[[برانکس|<span style="color:red;">4:&nbsp;برانکس</span>''']] '''[[ائستىتن آىلند|<span style="color:purple;">5:&nbsp;ائستىتن آىلند</span>''']]|alt=A map with five insular regions of different colors.]] ==نيؤيؤرکˇ تارئخ== دؤوؤمي جهاني جنگ؛ نيؤيؤرکˇ رۊشدˇ زمينهٰ آماده بؤده، اۊرۊپا کشورؤنˇ هۊنري ممنۊعيتؤنˇ ويسين هۊنرمندؤن آمريکا ور بيريتن. اي ايجباري کۊچ هۊنرˇ مرکزه [[پاريس]]ˇ جي نيؤيؤرک ببۊرده. مؤقعيتي گه باعث بۊبۊ آمريکا تا ۱۹۷۰ˇ أواخر هۊنري جرياناتˇ سر تسلطˇ قاطع بدأري.<ref>کيتاب: تاریخ هنر مدرن - نويشتنکس: نۊربرت لينتن - واگردان: علي رامين - ناشر: نشرˇ نى - ولگ: ۲۶۷</ref> دؤوؤمي جهاني جنگˇ خرابئن اۊرۊپا ميئن؛ سرگردان ؤ تازه سرمايه'ن ؤ کارˇ نيرؤنه اي شأره سرازير بؤده عاملي گه باعث بۊبؤ نيؤيؤرکˇ صنايع ؤ کارخؤنه'ن رؤنق پيدا بکۊنن ؤ اينˇ ايقتصاد تؤسعه بياجي. ۱۹۵۲ ميلادي ايجؤنأبؤ مللˇ سازمانˇ دائمي مقر نيؤيؤرکˇ ميئن ايحداث بۊبؤ گه اين عامل اي شأره به مۊهمترين شأر، بين المللي ديپلؤماسي عرصه ميئن تبديل بؤده. ==نيؤيؤرکˇ ايرؤنئن== نيؤيؤکˇ ايرؤنئنˇ کۊنۊشگرؤنˇ حقسأىˇ أمرأ؛ هر سال ؤ ۲۰۰۵ سالˇ جي نؤرۊزˇ عأيدˇ ويسين چندهيزار ايرؤني ؤ دئباخي أقوامي گه نؤرۊزه جشن گينن چندته خيابؤن منهتنˇ ميئن جشن ؤ سۊر گينن.<ref>[http://www.nypp.org/ نيؤيؤرکˇ ايرؤنئنˇ نؤرۊزي رژه رسمي وبجيگه]</ref> هيتؤرى يته جي پيله ترين ايرؤنشيناسي پؤرؤژه'ن ايرانيکا دانشنامه نؤمي اي شأرˇ ميئن ؤ کۊلۊمبيا دؤنشگه ميئن قرار دأنه. == گالري == <center> <gallery> Image:Grand_Central_Station_Main_Concourse_Jan_2006.jpg| نيؤيؤرکˇ شأري قطارˇ مرکزي ايسنگه پرونده:New York City at night HDR.jpg|نيؤيؤرکˇ نما شؤ ميئن Image:NYC Times Square wide angle.jpg|تايمزˇ ميدؤن Image:Metropolitan Museum of Art, New York City NY, entrance.jpg|نيؤيؤرکˇ مترؤپۊليتنˇ مۊزه Image:2004_-_United_States_-_Manhattan_-_New_York_City_-_New_York_-_New_York_Stock_Exchange_copy_4887745328.jpg|نيؤيؤرکˇ بۊرسˇ واجارˇ بيرۊني نما خيابؤنˇ وال استريت ميئن گه پيله ترين بۊرسˇ واجار دۊنيا ميئنه Image:SideNight.jpg|يانکي ايستاديؤمˇ نما گه نيؤيؤرک يانکيزˇ بيسبال تيمˇ خؤنه'. Image:Freiheitsstatue_NYC_full.jpg|رهايي مۊجسمه نما گه آمريکا مشهۊرترين نماده. Image:View of Columbia University.jpg| کۊلؤمبيا دؤنشگه گه منهتنˇ ميئن قرار دأنه پرونده:Cathedral of St. John the Divine - Downtown Face.jpg|سنت جان جامع کليسا </gallery> </center> [[پرونده:NYC Top of the Rock Pano.jpg|وسط|بندانگشتی|600px|<center>نيؤيؤرکˇ نما.</center>]] ==سربس== {{جيرنويس}} [[جرگه:آمريکا ايجؤنأبؤ ايالتؤن]] [[جرگه:شهرؤن]] szrw6v9cdidk31y5eijg3sj37du36xw 0 16932 62010 60852 2022-08-02T16:59:30Z Dokkōdō 9956 Dokkōdō [[مکزیک]]ˇ ولگه به [[مکزيک]] مۊنتقل بؤده wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = مکزيک ٚ ايجايي ايالتان |common_name = مکزیک |image_flag = Flag of Mexico.svg |alt_flag =File:Mexican States Standard.svg |image_coat = Coat of arms of Mexico.svg |alt_coat =File:Seal of the Government of Mexico (linear).svg |symbol_type = Coat of arms |national_motto = |national_anthem = مکزیک ٚ ملي سرۊد<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:Himno Nacional Mexicano instrumental.ogg]]</div> |image_map = MEX orthographic.svg |image_map2 = Mexico_-_Location_Map_(2013)_-_MEX_-_UNOCHA.svg |map_width = 220px }} '''مکزيک''' ([[ايسپانيايي زوؤن|ايسپانيايي]] مئن: México؛ مهيکؤ) کي اۊن ٚ رسمي نام '''مکزيک ٚ ايجايي ايالتان''' ([[ايسپانيايي زوؤن|ايسپانيايي]] مئن: Estados Unidos Mexicanos) ايسه، ایته کيشور [[کلسيايي آمريکا]] میان ایسه کي اۊن ٚ پایتخت [[مکزیکو سیتی]] نام دأره. مکزیک [[کلسيا]] جه [[آمریکا]] ؤ [[نسا]] ؤ [[خۊرتاو]] ٚ جه [[کاراییبˇ دریا]] ؤ [[ بلیز]] ؤ [[گواتمالا]] مره همساده ایسه. هأتؤني آرام ٚ اؤقیانۊس مکزيک ٚ نسا ؤ خۊرخۊس، مکزيک ٚ خليج اۊن ٚ خۊرتاو ؤ کاراييب ٚ دریا اۊن ٚ نسايي خۊرتاو نهأ. مکزيک ۲ ميليۊن کيلۊمتر مربع پيلئکي أمرأ، دۊنیا ۱۴اؤمي پيله کيشور ؤ ۱۰اؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.<ref>Merriam-Webster's Geographical Dictionary, 3rd ed., Springfield, Massachusetts, United States, Merriam-Webster; p. 733</ref> مکزیک ويشتر جه ۱۲۰ ميليۊن جمعيت دأره. ویشتر مکزیکیان ٚ دین کاتؤليکي مسيحي ؤ اۊشان ٚ اصلي زوان [[ايسپانيايي زوؤن]] ایسه.<ref>INEGI 2010 Census Statistics". www.inegi.org.mx. Archived from the original on January 8, 2011. Retrieved November 25, 2010.</ref> مکزیک ٚ اقتصاد رؤشد ؤ اورزا گۊدن دره، مخصۊصا ۱۹۹۵ سال ٚ جه کي جهاني بانک ٚ عضو بۊبؤسته ؤ آزاد ٚ جهاني تجارت-أ ايمضا بۊگۊده. مکزیک ٚ رؤتبه، [[کيشوران ٚ ناخالص ٚ تؤليد ٚ فهرست ٚ میان]] پانزدهؤم ایسه<ref>Country and Lending Groups". World Bank. Archived from the original on March 18, 2011. Retrieved March 5, 2011. "Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275"</ref> ==تارئخ== [[فاىل:Baja_California_Sur.jpg|بندانگشتی|راست|ایتا نقاشی دیوار غار میان کی هفت هزار سال پیش واگرده]]مکزیکˇ تارئخ پور قدمت دره. اشیای سنگی یافت بوبوسته کی اوشانه قدمت واگرده به ده هزار سال قبل.<ref>Michael S. Werner (January 2001). Concise Encyclopedia of Mexico. Taylor & Francis. pp. 386–. ISBN 978-1-57958-337-8.</ref> شواهد نیشان دیهه کی اولین دفعا مکزیکˇ درون [[مکابیج]] ، [[پامادور]] و [[باقالا]] بکاشته بوبوسته. پنج هزار سال پیش مکزیکˇ روستاهان دورون کشاورزی و شکارگودن وجود دشتی.<ref>Susan Toby Evans; David L. Webster (2013). Archaeology of Ancient Mexico and Central America: An Encyclopedia. Routledge. p. 54. ISBN 978-1-136-80186-0.</ref> اولین دفعا وستی 1500 سال قبل شهرنشینی مکزیک میان بوجود بومو کی ''اولمک'' نام دشتی. اَ دوره ای بو کی شا گفتن مکزیک قدیمی فرهنگ و مذهب پا بیگیفته و خوره نشان بدا. حتی شا گفتن کی به دوران بعدی منتقل بوبوسته و اونه آثار و نشان تارئخ میان به عنوان ایتا تمدن دارای هویت مستقل و سیوا ثبت بوبسته.<ref>Diehl, Richard A. (2004). The Olmecs : America's First Civilization. London: Thames and Hudson. pp. 9–25.</ref> مکزیک مرکزی صارا میان ایتا پیله شهر کی تئوتیهواکان نام دشتی بوجود بومو. اَ شهر خو دوران اوج میان صدوپنجاه هزار کس جمعیت دشتی و معماری رونق بیگیفته و پور ساختمانان چگوده بوبوسته. بعد سال 600 میلادی کی تئوتیهواکان رونق جا دکفته و نابودا بوسته. چند شهر مکزیک میان ، خوچیکالکو و چولولا منستن رشد بوگودید و اوشان میان رقایت شکل بیگیفته. وختی کی اَ شهران رشد بوگودید و پیله تر بوبوستید ، مردوم ، کلسیا جا بسمت جنوب کوچمال گودید. هتویی بو کی مکزیک زوان و فرهنگ پخشا بوسته.<ref>Cowgill, George (1997). "State and Society at Teotihuacan, Mexico" (PDF online reproduction). Annual Review of Anthropology. Palo Alto, CA. 26 (1): 129–161. doi:10.1146/annurev.anthro.26.1.129. ISSN 0084-6570. OCLC 202300854.</ref> [[فاىل:Leutze, Emanuel — Storming of the Teocalli by Cortez and His Troops — 1848.jpg|بندانگشتی|راست|اسپانیایین ، هرنان کورتس سرکردگی امره ،تنوچیتلان آزتکˇ امپراتوری تصرف بوگودید.]] وختی کی مکزیک شهران پیله تر بوبوستید و همدیگر امره تجارت گودید، ایتا امپراتوری پا بیگیفته کی مورخان اونه [[آزتکˇ امپراتوری]] دوخانید. آزتک ایتا امپراتوری نوبو کی پیروزی جنگ میان پا بیگیفته بی و یا ایجایی بداشته بی. بلکه چندته شهر بید کی ایتا امپراتور اوشانه حکومت گودی و اونه گب کم و بیش پیش شویی. هر شهری خوره ایتا حاکم دشتی و مالیات فدایی و آزتکˇ امپراتور اوشانه مسائل داخلی دخالت نوگودی.<ref>Coe, Michael D.; Rex Koontz (2002). Mexico: from the Olmecs to the Aztecs (5th edition, revised and enlarged ed.). London and New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28346-2. OCLC 50131575.</ref> هتویی بو کی آزتکˇ امپراتوری پیله تر بوبوسته و ویشتر مکزیک صارای تصرف بوگوده. آزتکان ایتا سنت دشتید کی آدمانه ایتا مذهبی مراسم دورون قربانی گودید. هنه وستی جنگ میان ناجه دشتید کی خوشانه دوشمنان اویرا کونید تا بوکوشید. آزتکان باور دشتید کی قربانی گودن ، اوشانه خودایان راضی دره و اوشانه خشکسالی ، ناخوشی و بلایه ساق جیویزانه. آزتکان خوشانه مراسم اجرا گودن وستی پور جاجیگاه چگوده بید. قرن شانزدهم میان وختی کی اسپانیایین مکزیک تصرف بوگودید، سنت قربانی گودن آدمان ممنوع بوبوسته و پور تلاش بوگودید تا بومیانه مسیحی بوکونید. بازون ، بعد کی پور سالان دوراسته مکزیکیانˇ قدیمی سنت دیمه بنا بوبوسته و کم کم از بین بوشو.<ref>"The Enigma of Aztec Sacrifice". Natural History. Retrieved December 16, 2011.</ref> سال 1521 میان ، اسپانیایین سرکرده [[هرنان کورتس]] آزتکˇ پایتخت تنوچیتلان تصرف و بعد نابودا گوده و مکزیک به ایتا بخش جه اسپانیا امپراتوری تبدیل بوبوسته. اسپانیا استعمار مکزیک دورون سیصد سال طول بکشه.<ref>Gibson, Charles (1964). The Aztecs Under Spanish Rule: A History of the Indians of the Valley of Mexico, 1519–1810</ref> اوایل قرن نوزدهم میان، [[ناپلئون]] بتنسته اسپانیای تصرف بوکونه و هنه واسی ، اسپانیا مستعمران، آمریکا قاره دورون همه تان شورش بوگودید. شانزدهم سپتامبر 1810 میان ، ایتا کشیش بنام میگوئل ایدالگو ای کاستیا ، علیه اسپانیایین ایتا شورش بپا بوگوده و خاستی مکزیکه ، اسپانیا جه سیوا ببه و استقلال بداره و مکزیک میان آزادی و برابری نژادی وجود بداره. ایدالگو شورش اوایل خوروم پا بیگیفته بو و پیشرفت دشتی اما ایپچه بعد دشکن بوخورده و اسپانیایین اونه اویرا گودید و بعد بوکوشتید. اما شورش بطور کامل سرکوب نوبوسته و مکزیکˇ انقلاب بوسیله باخی سرکردگان ادامه پیدا بوگوده. اگرچه اسپانیایی بتنسته بید پور شورش و بلوای مکزیکیان دشکن بدید. ولی آخربسر 24 آگوست 1821 میان ، هر دو طرف کوردوبا قرارداد امضا بوگودید کی مکزیک خو استقلاله اسپانیا جه بدست باورده. بعد استقلال مکزیکˇ امپراتوری شکل بیگیفته اما اَ امپراتوری پاچ عمر دشتی. چون ایتا آزادیخواه و انقلابی مردای بنام سانته آنا مکزیک امپراتوری نابودا گوده و حکومت جوموری باورده و خوره بعنوان مکزیکˇ اولین رئیس جومور دوجین بوگوده.<ref>https://www.history.com/this-day-in-history/spain-accepts-mexican-independence</ref> سال 1846 میان ، آمریکا ایجایی ایالتان ، تگزاسˇ جومهوریه کی تازگی مکزیک جا سیوا بوبوسته تصرف بوگوده. بازون آمریکا مایه دار آمادا بوسته کی مکزیک صارای فوتورکه. چون مکزیکیان ادعا گودید کی تگزاس اوشانه شین ایسه و آمریکا مایه دار هرچه سریعتر وا تگزاس تخلیه بوکونه. وختی دو کشور اختلاف ویشترا بوسته ، جنگ آغازا بوسته اما مکزیکیان زود دشکن بوخوردید و و آمریکا مایه دار بتنسته مکزیکˇ پایتخته اشغال بوکونه. سال 1848 میان دو کشور گوادالؤپ ایدالگؤ عهدنامه امضا بوگودید و مکزیک پور جه خو صارای شامل آریزونا، کالیفرنیا، نوادا، نئومکزیکو ؤ یوتا ضمیمه خو صارا بوکونه ؤ ریوگرانده روبار دو کشور مرز بوبوسته. درعوض آمريکا 15 میلیون غرامت مکزیک فدأ.<ref>McCarthy, Robert J. (Spring 2011). "Executive Authority, Adaptive Treaty Interpretation, And The International Boundary And Water Commission, US — Mexico". University of Denver Water Law Review (197). SSRN 1839903.</ref> [[فاىل:Madero en Cuernavaca.jpg|بندانگشتی|مادورو و زاپاتا ، ماشین دورون، انقلابˇ جنگ زمات]] سال 1860 میان ، فرانسویان ، مکزیکˇ مسایل دورون به بهانه کاتولیک هواخوایی جه دخالت بوگودید و فرانسه مایه دار ، مکزیکه اشغال بوگوده. فرانسویان ، آرشیدوک [[فردیناند ماکسیمیلین]] اتریشه ، بعنوان مکزیکˇ امپراتور سرکار باوردید و مکزیکیان موحافظه کار اونه حمایت گودید. بعد اَ تاریخ مکزیکˇ دومین امپراتوری آغازا بوسته. اما ایپچه بعد آزاتیخواهان شورش بوگودید و بتنستید اونه دیمه بنید و 14 ژوئن 1867 میان اونه موحاکمه و اعدام بوگوید. [[پورفیریو دیاس]] ، ایتا جه میهن پرستان سرکرده کی فرانسویان جولو بجنگسته بو بعنوان بیست ونهمی مکزیکˇ رئیس جومور دوجین بوبوسته. دیاس تا سال 1911 میان مکزیکˇ رئیس جومور بو. اونه ریاست زمات مصادف بو [[خوجیر زمات]] امره فرانسه میان. دوره کی مکزیکˇ اقتصاد رشد بوگوده و قوت بیگیفته. کشور میان خطوط راه آهن چگوده بوبوسته و علم و هونر رواج پیدا بوگوده و پور تحول مکزیک میان بوجود بومو. دیاسˇ زمات مکزیکˇ روابط خارجی ، مخصوصا آمریکا امره پیشرفت دشتی.<ref>"cientifico". Encyclopædia Britannica. Retrieved February 7, 2017.</ref> اما پورفیریو دیاسˇ دیکتاتوری پور موخالف دشتی و آزاتیخواهان شورش بپا بوگودید و اونه مجبور بوگودید کی هنده خوره کاندید نوکونه و آخربسر اونه کشور جه کوچمال بدأئید. بعد انقلابیان سرکرده [[فرانسیسکو مادورو]] به قودرت فرسه اما بعد دو سال ایتا کودتا دورون اونه حکومت فوگوردسته و بوکوشته بوبوسته و قودرت ژنرال [[ویکتور اوئرتا]] دس دکفته کی باعث بوبو مکزیک دورون ایتا سخته جنگ داخلی را دکفته. اَ زمات مکزیک دورون بی ثباتی و هرج و مرج و کشتار پور رواج بی گیفته بو و مکزیکˇ جمعیت پانزده میلیونی جه ، نوهصد هزار کس کوشته بوبوستید. اما هتویی انقلابیان و آزاتیخواهان رهبری مرداکانی [[امیلیانو زاپاتا]] و [[فرانسیسکو ویا]] منستن علیه اوئرتا دیکتاتوری حکومت مبارزه بوگودید. مکزیکˇ داخلی جنگ تا سال 1917 ادامه دشتی تا قانون اساسی بینیویشته بوبوسته و مکزیکˇ اوضاع سیاسی ایپچه آرام تر و بختر بوبو. جنگ داخلی زمات به دوره آدم کوشی هم معروف ایسه چون همه تان مکزیک سیاسی مرداکان ، مادورو ، زاپاتا ، فرانسیسکو ویا ، ونوستیانو کارانزا و آلوارو ابرگون منستن ترور و کوشته بوبوستید.<ref>"The Mexican Revolution". Public Broadcasting Service. November 20, 1910. Retrieved July 17, 2013.</ref> ==جوغرافی== [[فاىل:Mountains04-Sierra SanPedroMartir-BajaCalifornia-Mexico.jpg|بندانگشتی|سنت پدرو مارتیر ملی پارک ، باخا کالیفرنیا میان]] مکزیکˇ صارا ویشتر ، آمریکا کلسیا فلات سر واقع بوبوسته کی شامل شبه جزیره یوکاتان و باخی مناطق چیپاس ، تاباسکو و کامپچه منستن ایسه. مکزیک کلسیا مناطق کوهستانی ایسه و اویه پور آتشفشان و رشته کوه وجود دره.<ref>Nord-Amèrica, in Gran Enciclopèdia Catalana</ref> مکزیک سه تا عمده آب و هوا دره کی باعث بوبوسته هر منطقه آب وهوای متفاوتی بداره. اقیانوس آرام جه سردباد کی اونه کالیفرنیا باد دوخانید مکزیکˇ نسایی و آفتاب نشست جا باعث کاهش دما و بارندگی بوبوسته. اونه تاثیر و چرخه آب و هوایی هنه کی مکزیکˇ کلسیا آفتاب نشست ، نیمه بیابانی ببه و اونه تاثیر آمریکا مرزی مناطق میان ، [[کالیفرنیا]] ، [[آریزونا]] و [[نیومکزیکو]] منستن ادامه بداره. کارائیب دریا آبگرم باعث بوبو کی تابستان میان ، مکزیکˇ خورتاب سواحل متعدل ببه. اَ منطقه آب وهوا مخصوصا تامپیکو نسایی میان پور شباهت به جزایر کارئیب بداره. زمستان میان سرد باد ، چند روج اول میان وراکروز و تامپیکو دورون خوره نیشان دیهه. ورف ویشتر نسا تامپیکو میان واره. فلات و کوهستان ، مکزیک مرکزی صارا میان سرده باده جلوی گیره. مکزیکˇ آب و هوا در طول سال ویشتر آفتابی ایسه. ابری و بیگیفته آسمان ویشتر خورتاب میان و پاسیفیک اقیانوس ساحل ، کلسیا قسمت میان ایسه و گاگلف پیش ایه کی ابران بجیر ایید و تمام منطقه شوروم دکفه. مکزیکˇ داخلی بخش ، تیرا تمپلادا میان میان آب و هوا خشک تر ایسه و ویشتر روج میان آسمان آفتابی ایسه. وارش زمات تا ماه می ایسه و تا اکتبر وارش نباره و خشکی زمات ایسه.<ref>https://www.focusonmexico.com/climate-mexico/</ref> مکزیک ˇ کلسیا میان ، آب و هوا ویشتر گرم و خشک ایسه و گاگلف وارش واره. اما مکزیک ˇ نسایی مناطق دورون کی آب و هوا حاره ای و مرطوب ایسه ، میانگین سالانه دورون تا دو هیزار میلی متر وارش واره. باخی مکزیک ˇ کلسیا شهران ؛ مونتری ، ارموسیو و مکزیکالی منستن تابستان میان میانگین دما تا 40 درجه سانتی گراد یا حتی ایپچه بوجورتر هم فرسه. سونوران ˇ کویر میان میانگین دما 50 درجه سانتی گراد ایسه. سال 2012 میان مکزیک ˇ دولت اولین کشور درحال توسعه بو کی لایحه تغییرات اقلیمی تصویب بوگوده. مطابق اَ لایحه تا سال 2024 میلادی ، مکزیک واسی 35 درصد جه خو انرژیه جه انرژی پاک تولید بوکونه و تا سال 2050 میان پنجاه درصد جه خو [[گولخانه ای گازان]] کی مطابق آمار سال 2000 بیگیفته بوبوسته بو کمترا کونه.<ref>BBC News — Mexico's president enacts climate change legislation". Bbc.co.uk. June 6, 2012. Retrieved July 12, 2013.</ref> ==سیاست== ===سیاسی نظام=== مکزیکˇ نظام حکومت ، برپایه دموکراسی و جومهوری خوایی و مردوم نمایندگی امره ایسه کی قانون اساسی سال 1917 میلادی میان تصویب بوبوسته. مکزیکˇ سیاست میان سه نوع موختلفه دولت بنام ، فدرالی دولت ، ایالتی دولت و شهرداریان وجود دره. قانون اساسی میان بینیویشته بوبوسته کی مکزیک ایالتان همه تان وا ، جومهوری و دموکراسی فرم حکومتی بدارید کی شامل سه خال بید. ایتا خال فرماندار و اونه کابینه ایسه کی قوه اجرایی درید. ایتا خال ده قوه مقننه یا کنگره ایسه کی اونه عملکرد مستقل و سیوا ایسه و آخر بسر قوه قضاییه یا دیوان عالی کشور ایسه. هرکدام جه اَ سه تا خال خوشانه ره قوانین و اختیارات سیوا و مستقل درید.<ref>www.livingmexico.com. Retrieved 2019-01-27</ref> مکزیکˇ سیاست میان سه تا تاریخی و پیله سیاسی حزب وجود دره. محافظه کارˇحزب سال 1939 تاسیس بوبو کی متعلق به سازمان مسیحی دموکراتان ایسه. انقلابی حزب ، حزب مرکزی و سوسیالیستی ایسه کی سال 1929 ، انقلابیان ایله جار امره بوجود بومو که هدف دشتی مکزیکˇ انقلابیان میان ایجایی باوره. سومی حزب ، انقلابی دموکراتیک ایسه کی بعنوان ایتا حزب چپ بحساب آیه کی سال 1989 ، باخی سوسیالیست و لیبرالˇحزبان ایله جار امره تاسیس بوبوسته.<ref>"EstatutodelPartido de la RevoluciónDemocrática" (PDF). Archived from the original (PDF) on January 16, 2013. Retrieved July 17, 2013</ref> مکزیکˇ رئیس جومور ، رئیس قوه مجریه (رئیس دولت) و مسئول اجرایی کشور و فرمانده کل مکزیکˇ مایه دار ایسه. وی اختیار دره کی خو کابینه ، مسئولان کشور و مایه دارˇ فرماندهان دوجین بوکونه. مکزیکˇ رئیس جومور ، مسئول اجرایی کشور ایسه و کنگره نمایندگان جولو حق وتو دره.<ref>Political Constitution of the United Mexican States.Congress of the Union of the United Mexican </ref> مکزیکˇ پایتخت، [[مکزیکو سیتی]] ایسه و اَ کشور جه سی و یک تا ایالت تشکیل بوبوسته. کی هر ته خوشانه رو تشکیلات و قوانین آزات و سیوا درید. هر ته ایالت خوره ایتا فرماندار ، قوه قضاییه و کنگره مستقل و ایالتی دره و شهروندان هر شش سال ایبار رای مستقیم امره فرماندار و ایتا دوره سه ساله میان کنگره نمایندگان دوجین کونید. مکزیکو سیتی ، مرکز سیاسی کشور ایسه و بطور مستقیم ، اونه اختیار دولتˇ دست دره.<ref>"Article 116".Political Constitution of the United Mexican States.Congress of the Union of the United Mexican States.Archived from the original on November 13, 2006.Retrieved October 7, 2007.</ref> ===خارجی روابط=== مکزیک پور زمات ایسه کی [[آمریکا]] امره روابط سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی دره. ولی تاریخ میان پور اختلاف و جنگستن دو کشور میان اتفاق دکفته. هسا مبارزه علیه مواد مخدر ایتا پیله معضل دو کشور وستی ایسه و موجب اختلاف دو کشور میان بوبوسته. دهه دو هیزار میلادی میان مکزیک دولتˇ مبارزه علیه مکزیکی قاچاقچیان ویشترا گوده کی موجب پیله جنایتان و قتل های زنجیره ای بوبوسته. کی هرساله صدها نفر مکزیک دورون کوشته بید. ایتا پیله موشکل و اختلاف آمریکا و مکزیکˇ سیاست میان، موهاجرت و مکزیکیانˇ کوچمال به آمریکا مرزان ایسه. آمریکا ساده قانونˇ موهاجرت باعث بوبو کی پور مکزیکیان بتنید جه زمینی و دریایی آمریکا مرزان دورون، کوچمال بوکونید. آمریکا دولت سعی کونه کی خو قوانین اصلاح بوکونه تا مکزیکیانˇ کوچمال جولوی بیگیره. هسا آمریکا میان ورود و غیر قانونی کوچمال گودن موجازات دره و باعث اخراج موهاجران به.<ref>https://www.statista.com/statistics/275439/ethnic-groups-in-mexico/</ref> [[فاىل:FederalPoliceDF.jpg|بندانگشتی|مکزیکˇ پلیس اصلی جاجیگاه ، [[مکزیکو سیتی]] میان]] === جرم و جنایت=== بطور کلی مکزیکˇ دولت ، حقوق بشر و حق شهروندی رعایت کونه. اما سوءاستفاده و فساد اداری و قضایی به ویژه نسایی مناطق دورون ، سوتال و فقیر مناطق دورن پور گزارش بوبوسته. مکزیکˇ حقوق بشر کمیسیون ، تا هسا کی موفق نوبوسته اقدام موثری بوکونه و اوضاع بختر نوبوسته. فساد اداری و قضایی باعث بوبوسته کی مدارک علیه پیله متهمان و محکومان بسختی جمع ببه. طبق مکزیکˇ قوانین ، همه مجرمان وا محاکمه عادلانه و شرایط حقوقی مناسبی بدارید. اما مکزیکˇ قضایی سیستم پور مشکلات امره روبرو ایسه.<ref>Britannica Online Encyclopedia.Retrieved March 6, 2011.</ref> جنایی جرگهه'ن و مواد مخدرˇ کارتلان ایتا پیله معضل ایسید. مبارزه علیه مواد مخدر ، مکزیک دورون تا هسا شصت هیزار کوشته و بیست هیزارکس ناپدید بوبوستید. تخمین بزه بوبوسته کی مواد مخدرˇ کارتلان صد هیزار عضو درید. مکزیکˇ آمار و ملی جغرافیایی سازمان بوگوفته کی تا سال 2014 یک پنجم مکزیکˇ مردوم قربانی جنایت بوبوستید.<ref>Mexico elections: failure of drugs war leaves nation at the crossroads". The Guardian. June 23, 2012</ref><ref>"Mexican president: We're not losing drug war"MSNBC.Retrieved January 9, 2011.</ref> سال 2000 جه به اَ طرف ویشتر جه صد روزنامه نگار و خبرنگار کی علیه قاچاقچیان گزارش اوانگره گیفتید کوشته یا ناپدید بوبوسته و ویشتر اَ جنایتان نامشخص و حل نشده بمانسته و فقط ایپچه جه مسببان و جنایتکاران بازداشت و محکوم بوبوسته اید.<ref>Freedom of Expression in Mexico".PEN American Center. Archived from the original on July 23, 2013</ref> ===مایه دار=== مکزیکˇ مایه دار دوخاله ایسه. ایتا خال شامل قوای سه گانه مایه دار (زمینی مایه دار ، دریایی مایه دار و هوایی مایه دار) ایسه. ایتا خال جه مکزیک ˇ مایه دار هم ایسه کی شامل زرهی مایه دار و مکزیکˇ مایه دارˇ مرکزˇ تحقیقات ایسه. اَ مرکز وظیفه تامین ، نگهداری و طراحی و چگودن و ارتقای جنگی سلاحان و جنگ افزاران برعهده دره. مکزیکˇدریایی مایه دار اَ سالان میان صنایع سنگین و کشتی و موشک چگودن دورون پور پیشرفت و تکنولوژی بوگوده.<ref>Loke. "Capacitarán a militares en combates con rifles láser | Ediciones Impresas Milenio". Impreso.milenio.com. Archived from the original on May 14, 2010. Retrieved May 30, 2010.</ref> چند سال اخیر دورون ، مکزیک صنایع دفاعی پور پیشرفت دشتی و مکزیک مایه دار بتنسته جهت خودکفایی و تامین قطعات ، موشک و سلاح ، هواپیما ، هلیکوپتر چگودن و دفاعی سیستم تکنولوژی و الکترونیک جنگ پیشرفت دشتی و پیله واز بوگوده. دهه نود میلادی میان ، کی مبارزه علیه مواد مخدر شدت بیگیفته و مکزیک مایه دار موظف بوبوسته کی قاچاقچیان امره مبارزه بوکونه. مکزیک مایه دار مجبور بو کی خو تجهیزات و امکانات ارتقابده تا مبارزه علیه قاچاقچیان جولو موفق ببه.<ref>"Mexican navy 2006 activities official report". Semar.gob.mx. Retrieved May 30, 2010.</ref> <ref>"The 5.56 X 45 mm: 2006". Thegunzone.com. Archived from the original on August 7, 2011. RetrievedAugust 8, 2011.</ref> ==نژاد== آمار و اطلاع دقیقی جه مکزیکˇ وضعیت قومی و نژادی وجود نره. استعمارˇ زمات میان اوروپایی موهاجران مکزیک میان ویشتر ائسپانیایی بید. قرن نوزدهم و بیستم میان ، جغیرز ائسپانیایین ، باخی اوروپایی موهاجران ، مکزیک دورون پور موهاجرت بوگودید. تا سده بیست و یکم ویشتر مکزیکˇجمعیت حاصل ادغام و ترکیبی ایسه جه اوروپایی موهاجران (ویشتر ائسپانیایین) و بومی مردوم که سورخپوست ایسید. چندین قرن آمیزش نژادی مکزیک میان باعث بوبو کی ایتا نژاد دورگه بنام (Mestizo - میستیزو) مکزیک میان بوجود بایه کی ویشتر مکزیکˇ جمعیت تشکیل دیهه.<ref>Federico Navarrete (2016). Mexico Racista. Penguin Random house Grupo Editorial Mexico. p. 86.ISBN 9786073143646.Retrieved February 23, 2018.</ref> 62% مکزیکˇ جمعیت ، میستیو نژاد جا تشکیل بوبوسته. اوشان ریشه نژادی بطور دقیق مشخص نیه. میستیزو مردومˇ نژاد ترکیبی ایسه جه اوروپایی موهاجران ، آفریقایی بردگان و ایتا بومی سورخ مردکانˇ کوگا بنام امردینانی. کی پیوند خونی و ازدواج مره ، طول تاریخ میان بعنوان ایتا نژاد مستقل بوجود بوموئیدید. بعد مکزیکˇ استقلال ، میستیزوˇ مردوم بعنوان پیله ترین جمعیت و نژاد عمده مکزیکˇ میان ، ائسپانیان جانشین بوبوستید. اما اوشان ویشتر ترجیح بداهید کی خوشانه آمریکایی هویت و فرهنگه ، ائسپانیا فرهنگ و زوان ورجا حفظ و ادغام بوکونید.<ref>https://study.com/academy/lesson/ethnic-groups-in-mexico.html</ref> هسا مکزیک میان ، کلسیا و آفتاب زردی مناطق میان ، ویشتر جمعیت جه اروپایی نژاد تشکیل بوبوسته و بومیانˇ جمعیت اَ مناطق میان کمتر ایسه و ازدواج بین نژادی کمتر اتفاق دکفه.<ref>Howard F. Cline (1963). THE UNITED STATES AND MEXICO.Harvard University Press. p. 104</ref> ==داب== مکزیک میان موختلفه هونران و صنایع دستی وجود دره. مکزیکˇصنایع دستی بنام آرتسانیا (إسپانیایی: artesanía) دوخانید. مکزیکˇ صنایع دستی ، موختلفه مواد امره تشکیل بوبوسته و شامل خاک رس ، چوب ، فلز ، سنگ و گیاه ایسه. رنگانˇ پور رنگ و لاتینی جزئیات امره ، مکزیکˇ هونر اصلی ویژگی ایسه. ایتا جه مکزیکˇ ملی جشنان ، "مرگˇ روج" (إسپانیایی: El día de Los Muertos ) ایسه کی 31 اکتبر تا 2 نوامبر برگزار به. اَ روج میان مردوم جما بید و خوشانه درگذشتگان شادی روح وستی دوعا خوانید. اعضای خانواده و دوستانˇ متوفی ایتا جومجومه اوسانید و محراب یا قبر سر نهید و خوشانه دیمه ماسک زنید. مکزیکˇ مردوم باور درید کی اَ کار باعث به کی موردگانˇ روح هنده اوشان ورجا واگرده. اَ سنت مکزیک دورون پور زمات ایسه کی برگزار به.<ref>http://www.facts-about-mexico.com/mexican-art.html</ref> ===هونر=== مکزیکˇ قدیمی هونرˇ تاریخ ، سه هیزار سال قدمت دره و جه سال هیزار و پانصد قبل میلاد تا سال هیزار و پانصد میلادی ادامه دشتی. اَ دوره شامل آثار هونری تمدن اولمک ، اینکا ، مایا و آزتک ایسه. اولمکˇمردومان ایتا تقویم به خط هیروگلیف دشتید کی اوشانه ساختمانان ˇمعماری طرحان اونه تاثیر بیگیفته بو. آفتابˇ نور جیگا و آفتاب دیمه ، اوشانه معماری جزئیاته مشخص گودی. مکزیکˇ باستانی آثار میان ، پور پیله سنگ گیشه وجود دره کی احتمال وجود دره کی اوشان اولمکˇ حاکمان ایسید. مکزیکˇ تمدنان ، هونری آثار دلایل مذهبی یا سیاسی دشتید. وختی کی إسپانیائین وارد بوبوستید و مکزیک فتح بوگودید. مکزیکˇ تازه هونری دوره آغازا بوسته. کی اونه استعمارˇ هونری دوره دوخانید. اَ دوره جه سال 1521 تا 1821 ادامه دشتی. اَ زمات میان مسیحیت رواج بیگفته و مکزیک دورون ، اسپانیا هونری آثار تقلید بوستی و پور سنگ گیشه جه مریم مقدس ، عیسی مسیح ، فرشتگان چگوده بوبوسته.<ref>http://www.facts-about-mexico.com/mexican-art.html</ref> [[فاىل:Día de muertos 1.JPG|بندانگشتی|مرگˇ روج مراسم ، مکزیکˇ ملی مراسم ایسه.]] اروپا نفوذ هونری ، مسیحیت کومک امره ، وارد مکزیکˇ هونر بوبوسته و موجب خلاقیت و ایجاد تازه هونری سبکان ، مکزیک میان ببه. نقاشی ایتا جه هونرانی بو کی پور پیشرفت بوگوده و خوجیر رنگ روغنی نقاشی تابلوهان ، مکزیک میان بکشه بوبوسته. صنایع دستی ، ظروف سفالی منستن سابقه زمات منستن بمانسته و خو راهه ادامه بدا. اما هونر شیشه گری بعد إسپانیائین ورود امره به تعویق دکفه اما ایپچه بعد کی دوارسته شیشه گری هنده رواج بیگیفته.<ref>https://traveltips.usatoday.com/information-mexican-arts-crafts-18796.html</ref> ===مذهب=== مرگ و زندگی و قوربانی گودن جه قدیم زمات ، مکزیکˇ مذهب میان وجود زیادی دشتی. آزتکˇ امپراتوران خوشانه اسیران و بردگان قوربانی گودید تا خوشانه خودایانه راضی بدارید. إسپانیائین ورود امره باعث بوبو کی کاتولیکˇ مذهب ، مکزیک میان رواج بیگیره. سیصد سال إسپانیا استعمار باعث بوبو کی مکزیکیانˇمذهب تغییر زیادی بوکونه و إسپانیایی کشیشان حقسأی امره کاتولیکˇ مذهب و مسیحیت ، مکزیک میان رواج بیگیفته. إسپانیائین سعی بوگودید کی آزتکانˇ اعتقاداته نابودا کونید و اجرای اوشانه مراسمان ، آدم قوربانی گودن منستن جلوگیری بوکونید. اوخر قرن نوزدهم میان چندتا جرگه جه پروتستانˇ معتقدان وارد مکزیک بوبوستید و مکزیکˇ کلیسا میان ساکن بوبوستید.<ref>http://www.facts-about-mexico.com/mexican-religion.html</ref> ===زوان=== إسپانیائین ورود باعث بوبو کی إسپانیایی زوان ، مکزیک میان رسمی زوان ببه. مکزیک میان پور جه صدتا محلی زوان وجود دره ولی هیچکدام زوان غالب نیه. هشتاد درصد مکزیکˇ بومیان تنید هم خوشانه ماری زوان و هم اسپانیایی گب زنید. ناهواتل (إسپانیایی: Nahuatl) ایتا بومی زوان ایسه کی یک میلیون کس اَ زوان امره گب زنید.مکزیکˇ بومی زوان چهارتا جرگه تقسیم به. اصلی ترین جرگه ، مایا زوان ایسه.<ref> http://www.facts-about-mexico.com/mexican-people.html</ref> ==جیرنویس== [[رده:کشور]] [[رده:سیاسی جوغرافی]] [[رده:آمریکا کشورؤن]] [[جرگه:کشورؤن]] 1b37izelsskexlbc6hiw9rhc4me71y7 0 18942 62007 61979 2022-08-02T16:33:29Z Dokkōdō 9956 wikitext text/x-wiki [[فاىل:Jupiter.jpg|270px|وسط]] '''مۊشتري''' (نماد: [[File:Jupiter symbol (fixed width).svg|16px|♃]]) [[خۊري منظۊمه]] پيله سىاره ايسه ؤ سىاره اۊن ٚ جه پيله‌تر أ منظۊمه دۊرۊن ننأ. مۊشتري ايته ''گازي غۊل'' ايسه ؤ اۊن ٚ جرم [[خۊر]] ٚ اي هيزارؤم ٚ جرم ٚ أندره ولي هأتؤيي مۊشتري خۊر ٚ پسي دۊوؤمي پيله جسم جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه خۊ منظۊمه دۊرۊن ايسه ؤ أگر همه ته خۊري منظۊمه سىاره‌ئن ٚ جرم-أ جمع بۊکۊنيم مۊشتري جرم اۊشان ٚ ۲,۵ برابر ايسه. مۊشتري خۊر ٚ فاصله نظر ٚ جه [[عطارؤد]]، [[رۊجا]]، [[زيمي]] ؤ [[مريخ]] ٚ پسي قرار گيره ؤ پنجؤمي سىاره ايسه. مۊشتري [[خۊر]]، [[مانگ]] ؤ [[رۊجا]] پسي چارؤمي پۊرسۊ جسم آسمان ٚ مئن ايسه، ولي ممکن ايسه بعضي وختان [[مريخ]] ٚ سۊ ويشتر بيده ببه. مۊشتري قمران-أ ايته معمۊلي شکاري دۊربين ٚ أمرأ ني شأ دئن. مۊشتري جرم ۳۱۸/۵ ته [[زيمي]] جرم ٚ أندر ؤ اۊن ٚ قؤطر زيمي ۱۱ ته قؤطر ٚ أندر ايسه. مۊشتري تأنه ۱,۳۰۰ ته زيمي-أ خۊ دۊرۊن جا بدنه ىا شأ گۊتن مۊشتري حجم ۱,۳۲۱ ته زيمي حجم ٚ أندره. مۊشتري ؤ خۊر ٚ ميانگين فاصله تقريبا ۷۷۸ ميليۊن ؤ ۵۰۰ هيزار کيلۊمتر ايسه ىعني ۵ ته خۊر ؤ زيمي فاصله أندر. [[آمريکا]] تا هأسأ ۶ ته بيسرنشين فضامج-أ اۊسه گۊده مۊشتري. ==سربس== [[جرگه:خۊري منظۊمه]] f7s9ix9n3jt6fw7izax60z9qn4ambwu 0 18962 62011 2022-08-02T16:59:30Z Dokkōdō 9956 Dokkōdō [[مکزیک]]ˇ ولگه به [[مکزيک]] مۊنتقل بؤده wikitext text/x-wiki #تغییر_مسیر [[مکزيک]] m3y099tyeqtgxzpexuf3xnkmrqfaop0 0 18963 62016 2022-08-02T19:43:56Z Dokkōdō 9956 Dokkōdō [[اؤقیانۊسیه]]ˇ ولگه به [[اؤقىانۊسيه]] مۊنتقل بؤده wikitext text/x-wiki #تغییر_مسیر [[اؤقىانۊسيه]] 0ihbe219y11gfbexqrkhg3hijfvlo5o