Vicipéid gawiki https://ga.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%ADomhleathanach MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Meán Speisialta Plé Úsáideoir Plé úsáideora Vicipéid Plé Vicipéide Íomhá Plé íomhá MediaWiki Plé MediaWiki Teimpléad Plé teimpléid Cabhair Plé cabhrach Catagóir Plé catagóire TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 4 2217 1092222 1090529 2022-08-29T11:32:05Z MediaWiki message delivery 18417 /* Invitation to join the Movement Strategy Forum */ mír nua wikitext text/x-wiki {{aicearra|VP:HB|VP:BAILE|VP:HOME}} __NEWSECTIONLINK__ Is áit é an '''halla baile''' chun an Vicipéid a phlé is ceisteanna a chur. Is áit é chun fadhbanna teicniúla, polaisaithe agus oibrithe an Vicipéid a phlé. Is féidir leat nithe eile a bhaineann leis an Vicipéid a lua anseo freisin. ---- {| class="wikitable" style="float:right;" width="420px" |- ! align="center" | [[Íomhá:Vista-file-manager.png|50px|Archive]]<br />[[Vicipéid:How to archive a talk page|Cartlann]] |- | # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 1|Cartlann 1]] (suas go dtí 29 Deireadh Fómhair 2006) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 2|Cartlann 2]] (suas go dtí 29 Meán Fómhair 2007) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 3|Cartlann 3]] (suas go dtí 29 Meán Fómhair 2008) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 4|Cartlann 4]] (suas go dtí 19 Deireadh Fómhair 2009) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 5|Cartlann 5]] (suas go dtí 21 Nollaig 2011) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 6|Cartlann 6]] (suas go dtí 13 Márta 2013) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 7|Cartlann 7]] (suas go dtí 20 Feabhra 2014) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 8|Cartlann 8]] (suas go dtí 13 Deireadh Fómhair 2014) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 9|Cartlann 9]] (suas go dtí 17 Bealtaine 2015) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 10|Cartlann 10]] (suas go dtí 1 Lúnasa 2015) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 11|Cartlann 11]] (suas go dtí 25 Samhain 2015) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 12|Cartlann 12]] (suas go dtí 16 Bealtaine 2017) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 13|Cartlann 13]] (suas go dtí 31 Nollaig 2019) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 14|Cartlann 14]] (suas go dtí 31 Nollaig 2020) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 15|Cartlann 15]] (suas go dtí 31 Nollaig 2021) # [[Vicipéid:Halla baile/Cartlann 16|Cartlann 16]] (suas go dtí 31 Nollaig 2022) # [[Vicipéid:Halla baile]] (Leagan reatha) # |}<!--Template:Archivebox--> ==Íomhánna== Ba chóir dúinn cloí le rialacha agus cleachtais Wikipedia níos fearr chun barraíocht obair eagarthóireachta a sheachaint agus chun freastal níos fearr ar na léitheoirí. Seo nasc le leathanach ina bpléitear íomhánna ar Wikipedia: [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Manual_of_Style/Images]. Ní miste dúinn go léir é a léamh. I measc treoirlínte eile:<br> Is é an taobh deas an taobh réamhshocraithe do na híomhánna cé go bhfuil sé ceadmhach iad a aliltéarnadh chomh maith. <br> Seachain "sandwiching" (íomhánna ar chlé agus ar dheis ar an líne chéanna). <br> Ná cuir íomhánna ar bharr clé leathanaigh—má tá íomhá le bheith ann ar an taobh clé ar chor ar bith, cuir é i ndiaidh an chéad pharagraf agus i ndiaidh an chlár faisnéise araon. <br> Na cuirtear an iomarca íomhánna isteach in alt, go mór mhór muna gcuireann siad leis an méid faisnéise san alt.<br> Ní féidir íomhánna ar an taobh clé a sheachaint go hiomlán agus cuid de na boscaí sonraí WD chomh fada agus atá siad, ach déanaimis ár ndícheall. [[Úsáideoir:SeoMac|SeoMac]] ([[Plé úsáideora:SeoMac|plé]]) 17:18, 27 Aibreán 2022 (UTC) * Yep, aontaím go ginearálta leat. Tá [[Plé_úsáideora:Alison/Cartlann_13#Bosca_Sonrai_;_Íomhanna_ar_chlé_le_bhur_dtoil|comhrá anseo]] roimhe, dála an scéil, agus déanfaidh mé mo dhícheall cloí leis as seo amach - [[Úsáideoir:Alison|<span style="color:#FF823D;font-family: comic sans ms">'''A<font color= "#FF7C0A">l<font color= "#FFB550">is</font>o</font>n'''</span>]] ^{[[Plé_úsáideora:Alison|❤]]} 22:01, 27 Aibreán 2022 (UTC) == Teimpléid nua == ''(cé acu is fearr libh anseo; Gaeilge nó Béarla?)'' Haigh, a cháirde! Tá cúpla teimpléid nua againn anois === Teimpléid síólta de réir tíortha === ==== Ginearálta ==== * {{tl|síol-af}} * {{tl|síol-be}} * {{tl|Síol-br}} * {{tl|síol-ceanada}} * {{tl|síol-de}} * {{tl|Síol-ee}} * {{tl|Síol-eilv}} * {{tl|Síol-en}} * {{tl|Síol-es}} * {{tl|Síol-eu}} * {{tl|Síol-fin}} * {{tl|síol-fr}} * {{tl|síol-gd}} * {{tl|síol-ie}} * {{tl|Síol-in}} * {{tl|Síol-it}} * {{tl|síol-jp}} * {{tl|síol-lv}} * {{tl|síol-nl}} * {{tl|síol-nor}} * {{tl|síol-om}} * {{tl|Síol-pl}} * {{tl|síol-ru}} * {{tl|Síol-se}} ==== A bhaineann le tíreolaíocht ==== * {{tl|síol-tír-af}} * {{tl|síol-tír-be}} * {{tl|síol-tír-br}} * {{tl|síol-tír-ee}} * {{tl|síol-tír-fr}} * {{tl|síol-tír-lv}} * {{tl|síol-tír-om}} * {{tl|Síol-tír-pl}} * {{tl|síol-tír-ua}} === Teimpléid síólta eile === * {{tl|Síol-aisteoir‎}} * {{tl|Síol-bia}} * {{tl|Síol-bogearraí}} * {{tl|Síol-carr‎}} * {{tl|Síol-ceim}} * {{tl|Síol-creid}} - síolta a bhaineann le creideamh * {{tl|Síol-deoch}} * {{tl|Síol-eitlíocht‎}} * {{tl|Síol-galar}} * {{tl|Síol-gnó}} * {{tl|Síol-innealtóir‎}} * {{tl|Síol-irisleabhar}} * {{tl|síol-leabhar}} * {{tl|Síol-long}} * {{tl|Síol-long-mil}} * {{tl|Síol-mata}} * {{tl|Síol-Naitsíoch}} * {{tl|Síol-nuachtán}} * {{tl|Síol-ríomhaireacht‎}} * {{tl|Síol-scannán}} * {{tl|Síol-spás}} * {{tl|Síol-spórt}} * {{tl|Síol-tv}} === Teimpléid eile === {{Féach freisin|Vicipeid:Boscaí sonraí}} * {{tl|Catagóirí cothabhála}} - is féidir anois catagóir a ‘fholú’, chun é a cheilt ar na gnáth-léitheoirí. Baineann sé seo go príomha le catagóirí cothabhála (go minic as Béarla) * {{tl|cite DNB}} - chun naisc / tagairt a chruthú chuig an Foclóir Beathaisnéis Náisiúnta ar WikiSource * {{tl|cite ODNB}} - chun naisc / tagairt a chruthú chuig an Foclóir Beathaisnéis Náisiúnta ar WikiSource * {{tl|Daonra stairiúil}} - mar shámpla, féach [[Quimper]] * {{tl|Il-íomhánna‎}} - chun breis is íomhá amháin a thaispeáint "in-líne" * {{tl|Lang-ja}} * {{tl|lang-ua}} - chun teanga Úcráinis a chur in iúl * {{tl|ping}} - chun úsáideoir a chur ar an eolas, mar seo: {{ping|Alison}} * {{tl|Tuairisc ghearr}} - chun an tuairisc ghearr don lch a chruthú / athrú. De ghnáth, tagann sé seo ón WikiData. * {{tl|Teideal iodálach}} - iodálacha! Mar úsáid ar lgh de réir leabhair, scannáin, plandaí le ainmneacha Laidin * {{tl|WD Bosca Sonraí Aerárthach‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Ainmhí Bheo}} - Ainmní, srl - 'Taxobox' * {{tl|WD Bosca Sonraí Airgead}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Albam}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Amhrán}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Anatamaíocht}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Bia}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Bogearraí}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Bóthar}} - Bóithre agus [[Mótarbhealach]] * {{tl|WD Bosca Sonraí Carachtar‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Carr}} - Gluaisteáin * {{tl|WD Bosca Sonraí Ceannaire}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Coinbhleacht Mhíleata}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Comhdhúil Cheimiceach}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Comórtas Spóirt}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Córais Scríbhneoireachta}} - [[Aibítir]], Córais Scríbhneoireachta, srl. * {{tl|WD Bosca Sonraí Deoch}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Druga}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Duine}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Eagraíochta‎}} - Bosca Sonraí chun eagraíochtaí a léiriú, ag baint úsáide as WikiData. * {{tl|WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} - Foirgnímh, srl * {{tl|WD Bosca Sonraí Galar}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Graiféim}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Grúpa Daonna‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Idirghabháil Leighis}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Imeacht}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Leabhar}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Nuachtán‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Réad Réalteolaíoch‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Saothar Ceoil‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Saothar Ealaíne‎}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Scannáin}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Soitheach}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Sraith Teilifíse}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Teanga}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Taisteal Spáis}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Trealamh Ríomhaireachta}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Uimhir}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Uirlis}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Uirlis Cheoil}} * {{tl|WD Bosca Sonraí Vicipéid}} * {{tl|WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} - deisithe anois! * {{tl|Blockquote}} * {{tl|Le haghaidh}} * {{tl|Fótamontáis}} - "Photo Montage" as Béarla - [[Úsáideoir:Alison|<span style="color:#FF823D;font-family: comic sans ms">'''A<font color= "#FF7C0A">l<font color= "#FFB550">is</font>o</font>n'''</span>]] ^{[[Plé_úsáideora:Alison|❤]]} 22:55, 27 Aibreán 2022 (UTC) == Just added Version 2 of the population template == Dia dhuit! I've added a better version of the population generator on the [[Caerdydd]] article. To use it, just copy the following: '''<nowiki>{{WD Population}}</nowiki>''' It should work on every location and should add a ref to the most recent citation automatically. Let me know if you need anything similar! Spraoi a bheith agat! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 15:52, 26 Bealtaine 2022 (UTC) == Using audiofiles, automated from Wikidata == {{Ping|Ériugena}} I was recently asked by Ériugena to enable audio clips on gawiki, which I did on [[Yr Hôb]] village article. it might be in the wrong position on the infobox, so please move it elswhere, or create a new line for it eg under the image? The template which you can place in any articles conected to WD is: <nowiki>{{wikidata|property|P443}}</nowiki> - just copy and paste! Having a Wikidata driven infobox however would automate this method. All the best! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 07:50, 13 Iúil 2022 (UTC) :I've now added the audio file in the Wikidata info box (Teimpléad:WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil). So if there's an audio file (pronunciation of placename) on Wikidata, it will now appear in all articles which has this wd infobox! Wonderful Wikidata! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 16:18, 13 Iúil 2022 (UTC) :: {{Ping| Llywelyn2000}} thanks for doing this - that's really super. It *is* in the wrong place, but I'll go ahead and create a new line item for it. Pronunciation = "fuaimniú". Thanks again - this is a really cool addition :) - [[Úsáideoir:Alison|<span style="color:#FF823D;font-family: comic sans ms">'''A<font color= "#FF7C0A">l<font color= "#FFB550">is</font>o</font>n'''</span>]] ^{[[Plé_úsáideora:Alison|plé]]} 17:42, 13 Iúil 2022 (UTC) :::Thanks! Let's meet up again soon! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 05:26, 14 Iúil 2022 (UTC) {{Ping| Llywelyn2000}} - I ended up getting this integrated into the infobox core, where it will only take space up if the Wikidata item is present, and titled it ''Fuaimniú''. Seems to work a bit better now :) - [[Úsáideoir:Alison|<span style="color:#FF823D;font-family: comic sans ms">'''A<font color= "#FF7C0A">l<font color= "#FFB550">is</font>o</font>n'''</span>]] ^{[[Plé_úsáideora:Alison|plé]]} 07:46, 24 Iúil 2022 (UTC) == Propose statements for the 2022 Election Compass == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. ;Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|talk]]) 11:34, 14 Iúil 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23215441 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> Thank you for reading! [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 01:37, 18 Iúil 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23529147 --> == Let's talk about the Desktop Improvements == [[File:Vector 2022 showing language menu with a blue menu trigger and blue menu items 01.jpg|thumb]] Join an online meeting with the team working on the [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]]! It will take place on '''26 July 2022 at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1200 12:00 UTC] and [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1900 19:00 UTC]''' on Zoom. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/5304280674 Click here to join]'''. Meeting ID: 5304280674. [https://wikimedia.zoom.us/u/kc2hamfYz9 Dial by your location]. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|Read more]]. See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 16:19, 25 Iúil 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/En_fallback&oldid=23430301 --> == Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election == <section begin="announcement-content"/> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The selected 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]]) You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election. Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation. Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia. Thank you to those who followed the Affiliate process for this Board election. You may review the results of the Affiliate selection process. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline|You may view the Board election timeline here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' </div><section end="announcement-content"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 14:03, 27 Iúil 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23530132 --> == Vote for Election Compass Statements == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' </div><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] 21:01, 27 Iúil 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23530132 --> == The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi everyone, The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote: * Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics. * Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]] If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''<br /><section end="announcement-content" /> [[User:MNadzikiewicz_(WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23708360 --> == Invitation to join the Movement Strategy Forum == :''{{More languages}}'' <section begin="announcement-content" /> Hello everyone, The [https://forum.movement-strategy.org/ Movement Strategy Forum] (MS Forum) is a multilingual collaborative space for all conversations about Movement Strategy implementation. We are inviting all Movement participants to collaborate on the MS Forum. The goal of the forum is to build community collaboration, using an inclusive multilingual platform. The [[m:Movement Strategy|Movement Strategy]] is a collaborative effort to imagine and build the future of the Wikimedia Movement. Anyone can contribute to the Movement Strategy, from a comment to a full-time project. ;Join this forum with your Wikimedia account, engage in conversations, and ask questions in your language. The Movement Strategy and Governance team (MSG) launched the proposal for the MS Forum in May 2022. There was a 2-month community review period, which ended on 24 July 2022. The community review process included several questions that resulted in interesting conversations. You can read the [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 Community Review Report]. We look forward to seeing you at the MS Forum! Best regards, the Movement Strategy and Governance Team [[User:MNadzikiewicz (WMF)]] 11:32, 29 Lúnasa 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery&oldid=23720620 --> 6zt4531aqtekfwbcwnyqtom2y7ptndg 0 2489 1091778 1059394 2022-08-28T14:49:15Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Réad Réalteolaíoch}} Is é '''Mearcair''' an [[pláinéad]] is gaire don [[grian|Ghrian]] sa [[Grianchóras|ghrianchóras]], agus is é is mírialta fithis i ndiaidh [[Plútón (pláinéad)|Phlútóin]]. Pláinéad carraigeach é Mearcair a bhfuil croí iarainn ina lár agus maintlín de charraig shileacáite air. Tá Mearcair ar an dara pláinéad is lú sa ghrianchóras, má áirítear Plútón mar phláinéad ar aon nós. Tá méid dhealraitheach Mhearcair ag luainiú idir −0.4 agus 5.5, agus is é an fadú is mó a dhealaíonn ón nGrian ar an spéir é ná 28.3°. Is é is ciall dó seo go gcloíonn Mearcair leis an nGrian chomh cóngarach is nach féidir linn é a aithint ach le clapsholas. Níl muid ró-eolach ar Mhearcair, nó níor tháinig aon spásárthach nó spástaiscéalaí ina ghaire i ndiaidh Mariner 10. Mhapáil an ceann sin 40-45% de dhromchla Mhearcair sna blianta 1974-1975, ach ní dhearnadh léarscáiliú ar bith ar an gcuid eile den phláinéad. Tá Mearcair cosúil go leor lenár n[[Gealach]] féin, chomh criathraithe agus atá sé le cráitéir, agus ní féidir a mhaíomh go mbeadh [[atmaisféar]] aige. Níl aon satailít nádúrtha aige ach an oiread. Bíonn an teocht ar dhromchla an phláinéid ag luainiú idir 90 agus 700 K, is é sin, -180 agus 430&nbsp;°C. Ós rud é go bhfuil croí iarainn ag an bpláinéad, agus é, fiú, réasúnta mór i gcoibhneas an phláinéid féin, tá réimse maighnéadach ag Mearcair agus é thart ar 1 % de réimse maighnéadach an [[Domhan|Domhain]]. Is é an pointe foghréine an áit is teo, agus is iad na cráitéir timpeall na bpol na cinn is fuaire. B'iad na [[Rómhánaigh]] a bhaist an t-ainm Mearcair ar an bpláinéad seo, chomh sciobtha agus atá sé ag dul ar aghaidh ar an spéir, cosúil le Mearcair nó [[Mercurius]], teachtaire na ndéithe, i miotaseolaíocht na sean-Róimhe. Roimh an gcúigiú haois roimh bhreith Chríost, shíleadh réalteolaithe na Gréige nach aon rinn neimhe amháin a bhí ann, ach dhá cheann. [[Íomhá:Mercury_in_color_-_Prockter07_centered.jpg|thumb|240px|Mearcair]] Is é an t-ainm atá ag na Sínigh agus ag a gcuid comharsan ar Mhearcair ná Réalt an Uisce, siúd is gur deacair aon áit a shamhlú a bheadh chomh gann in uisce le Mearcair. Rasoom a bhí ag [[Edgar Rice Burroughs]] ar Mhearcair ina chuid leabhar faoi John Carter, ach ní raibh aon ról ar leith ag an bpláinéad seo ina chuid leabhar. Is dócha nár chuir Mearcair riamh fantaisíocht na scríbhneoirí ag obair, ós rud é go bhfuil a fhios ag an saol le fada gur pláinéad tirim seasc atá ann. == Tuiscint stairiúil == Tá aithne ag an gcine daonna ar Mhearcair ó laethanta na réalteolaithe Suiméaracha ar aghaidh, ar a laghad. Bhí siadsan ag obair chomh fada siar leis an tríú mílaois roimh bhreith Chríost, agus is é an t-ainm a bhaist siad ar an bpláinéad seo ná ''Ubu-im-gud-ud''. B'iad na Bablónaigh ba thúisce a rinne mionstaidéar ar ghluaiseacht Mhearcair ar an spéir, agus iad ag tabhairt ''Gu-ad'' nó ''Gu-utu'' air. Na sean-Eabhraigh, ansin, d'aithin siad go raibh an pláinéad seo ag cloí go dlúth leis an nGrian, agus is é an t-ainm a bhí acu air ná Kochav-hama, כוכב חמה mar a litrítear as Eabhrais é, a chiallaíonn Réalta na Gréine. Shíl na sean-Ghréagaigh, arís, gur dhá réalta éagsúla a bhí ann, mar atá, Apollo agus Hermes. De réir a chéile, áfach, tháinig an tuiscint acu nach raibh i gceist ach aon rinn neimhe amháin. B'é Piotagóras, fear na triantánachta féin, ba thúisce a thuig é. D'aithin Heiriclít, fiú, go raibh Mearcair agus Véineas ag timpeallú na Gréine, seachas a bheith ag fithisiú an Domhain. [[Íomhá:Caloris basin labeled.png|thumb|left|200px|[[Imchuach Caloris]]]] Sa bhliain 1631, chuir Pierre Gassendi, roimh aon duine eile, sonrú i Mearcair le linn é a bheith ag dul trasna na Gréine ar an spéir. Bhí an trasdul seo tuartha ag Johannes Kepler roimh ré, ach b'é Gassendi an chéad réalteolaí a rinne breathnuithe ar a leithéid. Sa bhliain 1639, arís, d'éirigh le Giovanni Zupi, agus é i muinín teileascóip, a aithint go raibh céimeanna fithise ag Mearcair, cosúil le céimeanna Véineas agus céimeanna na Gealaí. Ba chruthúnas é sin go raibh Mearcair ag timpeallú na Gréine. == Saintréithre fisiceacha == === Teocht agus solas na Gréine === Tá an dromchla ar Mhearcair 456 K, nó 178.8 céim Celsius, ar meánteocht. Bíonn an teocht i bhfad níos athraithí ar Mhearcair ná ar an Domhan, áfach, agus í ag luainiú idir 90 K agus 700 K. Níl ach 150 K idir an íosmhéid agus an uasmhéid ar ár bpláinéad féin. Ar ndóigh, ós rud é nach bhfuil atmaisféar ag Mearcair a choinneodh an teas, is féidir don taobh nach bhfuil ag drannadh leis an nGrian éirí fuar feannta ar fad thar oíche fhada an phláinéid. Tá solas na Gréine sé oiread go leith níos láidre ar Mhearcair ná ar an Domhan. === Tréithe an dromchla === Nuair a bhí sé á mhúnlú, agus ina dhiaidh sin féin, b'iomaí scuabréalta nó astaróideach a bhuail faoi Mhearcair. Níor tháinig deireadh leis an síorbhombardú seo ach 3.8 billiún bliain ó sin. Ós rud é nach raibh atmaisféar ag Mearcair a bhainfeadh de luas na ndreigítí seo, chriathraigh siad an pláinéad go hiomlán. San am sin, bhí an-bholcánachas ag croitheadh dhromchla an phláinéid, agus áiteanna cosúil le Caloris Planitia ag cur thar maoil le magma - cloch leáite - a bhí ag brúchtadh amach as an taobh istigh. Nuair a d'fhuaraigh an laibhe seo síos, d'iompaigh sí ina basalt. Mar sin, cruthaíodh machairí réidhe fairsinge atá cosúil le "farraigí" na Gealaí s'againn. Tá na cráitéir ar fud an phláinéid, idir bheag agus mhór. Na cinn bheaga, níl siad ach na céadta méadar ar trastomhas; na cinn mhóra, is féidir do cheann acu bheith na céadta ciliméadar ar trastomhas. Is é an struchtúr is mó ar dhroim an phláinéid an imchuach ar a dtugtar Caloris, nó Caloris Planitia. Cosúil leis na gnáthchráitéir, is lorg i ndiaidh imbhuailteora - scuabréalta nó astaróidigh - í an imchuach seo, ach is léir go raibh an t-imbhuailteoir áirithe seo mór millteanach as an ngnáth, nó tá Caloris míle trí chéad ciliméadar ar fairsingeacht. Dealraíonn sé go ndeachaigh an t-imbhuailteoir glan trí screamh an phláinéid, ar dhóigh is gur chroith sé an laibhe amach chun solais. Thairis sin, áfach, chuaigh fuinneamh an imbhuailte seo tríd an bpláinéad mar thonnchrith seismeach, agus d'fhág sé scoilteanna i screamh an phláinéid ar an taobh eile de! Tá dhá phríomhchineál tír-raoin le haithint ar dhromchla Mhearcair. Is iad na machairí basaltacha an cineál is óige, agus creidtear gur cruthaíodh iad nuair a bhí laibhe leáite ag brúchtadh amach as na cráitéir fadó. Tá siad cosúil, mar sin, le "farraigí" ár nGealaí féin, nó is machairí basailt iad chomh maith. Thairis sin, áfach, tá aithne an chraptha ar dhromchla Mhearcair. Is é sin, nuair a d'fhuaraigh croí iarainn an phláinéid síos, chrap sé isteach chuige féin, agus ansin, d'fhill dromchla an phláinéid ar a chéile in áiteanna. Na cráitéir a bhí ann cheana féin nuair a thosaigh an pláinéad ag crapadh, tháinig na fillte craptha anuas orthu, i gcruth is go ndeachaigh siad as a riocht. Thairis sin, tá imtharraingt na Gréine ag dul i bhfeidhm ar an bpláinéad. Is iad na fórsaí taoidmheara atá i gceist. Go bunúsach, is iad na fórsaí céanna is brí le trá agus tuile na taoide ar an Domhan, is é sin, na teannais a chruthaítear taobh istigh den rinn neimhe, agus an imtharraingt ag oibriú níos láidre ar thaobh na Gréine den phláinéad ná ar an taobh atá iompaithe ar shiúl ón nGrian. D'fhág na fórsaí seo a n-aithne féin ar dhéanamh an phláinéid. === Comhdhéanamh inmheánach === Tá croí iarainn ag Mearcair, agus i gcomparáid leis an bpláinéad féin, tá sé níos mó ná croí iarainn an Domhain. Miotal is ea 70% de Mhearcair, agus cloch shileacáite is mó atá sa chuid eile. Tá meándlús Mhearcair beagáinín níos lú ná meándlús an Domhain, áfach. Is é is cúis leis seo ná go bhfuil an fiche oiread maise sa Domhan, agus mar sin, fáisctear croíleacan an Domhain níos dlúithe faoi mheáchan na gcodanna taobh amuigh de. Tá 42% de thoirt Mhearcair sa chroí iarainn, - ar son na comparáide, ní miste cuimhne a choinneáil air nach bhfuil ach 17% de thoirt an Domhain ansin. An maintlín atá thart timpeall ar chroíleacan Mhearcair, níl sé ach 600 ciliméadar ar dhoimhneacht. Creidtear gur bhain imbhualadh millteanach don phláinéad nuair nach raibh sé ach á mhúnlú, agus gur baineadh cuid mhór d'ábhar an mhaintlín de ag an am. === Rothlú === Ar dtús, shíl na heolaithe go raibh glas taoidmhear ar rothlú Mhearcair - is é sin, go raibh sé ag rothlú go sioncrónach, de réir mar a bhí sé ag dul timpeall na Gréine, agus é ag drannadh na haghaidhe céanna leis an nGrian an t-am ar fad. Sin é an cineál rothlú, dála an scéil, a dhéanann ár nGealach féin i gcoibhneas an Domhain, nó ní fheicimid ach aon taobh de riamh. Ansin, áfach, fuarthas amach, nach ionann sin agus scéal Mhearcair. Sa bhliain 1965, thug na breathnuithe radair le tuiscint go bhfuil athshondas 3:2 idir rothlú agus imrothlú an phláinéid, is é sin, go gcríochnaíonn sé trí rothlú timpeall a aise in aghaidh gach dhá imrothlú timpeall na Gréine. Fanann an coibhneas seo sách do-athraithe, chomh héalárnach agus atá fithis an phláinéid. Nuair a shíl na saineolaithe go raibh glas ar rothlú Mhearcair, ní raibh ann ach míthuiscint a bhí bunaithe ar an nganntanas eolais. Is é sin, nuair a bhaineadh Mearcair amach an pointe ab fhearr a d'fhreastlódh do na breathnuithe réalteolaíocha, bhíodh sé sa phointe chéanna de thréimhse an athshondais, is é sin, den trí rothlú nó den dá imrothlú, agus, mar sin, an taobh céanna de iompaithe leis an nGrian. De thoradh an choibhneasa atá idir an rothlú agus an t-imrothlú, tá grianlá Mhearcair - is é sin, fad an lae mar a fheictear don bhreathnóir ar dhromchla an phláinéid féin é - thart ar 176 lá Domhanda ar fad. Níl an réaltlá - is é sin, rothlú amháin an phláinéid i gcoibhneas réaltaí na spéire - ach 58.7 lá Domhanda ar fad. In áiteanna áirithe de dhromchla Mhearcair, bheadh an Ghrian ag éirí go dúbailte. Is é sin, d'fheicfí í ag éirí, ag stopadh, ag dul faoi ar ais agus ansin ag éirí go deifnídeach. Is é is cúis leis seo, ná, ceithre lá Domhanda roimh an bpeirihéilean (garphointe na fithise don Ghrian), is ionann luas a imrothlaithe agus luas a rothlaithe, agus ansin, dearscnóidh luas a imrothlaithe thar an luas eile, i gcruth is go bhfeicfear an Ghrian ag dul ar ais ar an spéir. I ndiaidh an pheirihéilin, tiocfaidh moilliú ar an imrothlú arís, agus ceithre lá Domhanda ina dhiaidh, tosóidh an Ghrian ag éirí arís, mar is gnách. Tá claonadh na haise rothlaithe an-bheag, gan ach 0.01 céim stua, i bhfad níos lú ná ar aon phláinéad eile ar fud an ghrianchórais. Is é Iúpatar an dara pláinéad is lú is aischlaonta, mar atá, trí chéim stua agus aon deichiú cuid (3.1 céim stua). === Fithis === Tá fithis Mhearcair iontach éalárnach, níos éalárnaí ná fithis aon phláinéad inmheánach eile. Níl ach fithis Phlútóin níos éalárnaí. Tá peirihéilean na fithise ag luainiú ar bhealach nach bhfuil inmhínithe gan dul i dtuilleamaí theoiric coibhneasachta Einstein, agus a fhad is nach raibh ach [[meicnic]] Isaac Newton ar fáil le gluaiseachtaí na reann neimhe a oibriú amach, shíl na saineolaithe go gcaithfeadh sé go raibh pláinéad beag taobh istigh d'fhithis Mhearcair, agus a imtharraingt ag déanamh trasnaíochta ar ghluaiseacht Mhearcair. Bhí siad i bhfad ag iarraidh radharc a fháil ar an bpláinéad seo, agus é ainmnithe acu cheana: Bolcán. Nuair a d'fhoilsigh Einstein [[Teoiric choibhneasachta Einstein|teoiric ghinearálta na coibhneasachta]], mhínigh sí an luainiú seo go hiomlán. B'é sin ba phríomhchúis le chomh tapaidh is a ghlac na saineolaithe leis an teoiric. Tá an taighde ag tabhairt le fios, freisin, go bhfuil éalárnacht fithise Mhearcair ag ascalú idir 0 (is é sin, fithis chiorclach) agus 0.47 thar na milliúin de bhlianta, agus is ascalú anordúil é, nó ní féidir a thuar roimh ré, cén bealach a rachaidh an t-athrú seo. Creidtear gurb é seo is cúis leis an athshondas aisteach idir an rothlú agus an t-imrothlú, nó is dóchúla dá leithéid teacht ar an bhfód le linn thréimhse na héalárnachta airde. === Maighnéadsféar === Cé go bhfuil Mearcair ag rothlú go mall, tá maighnéadsféar réasúnta láidir aige, cé nach bhfuil ann ach a haon faoin gcéad (1%) de réimse maighnéadach an Domhain. Tá sé incheaptha gur cruthaíodh an maighnéadsféar seo ar an dóigh chéanna agus maighnéadsféar an Domhain, is é sin, go raibh ábhar leáite ag dul timpeall sa chroílár, agus é ag oibriú mar dhineamó. Níl na saineolaithe cinnte, áfach, an bhfuil iarann leáite i gcroíleacan Mhearcair, cé go bhféadfadh sé fanacht leáite agus an dóigh a mbíonn na fórsaí taoidmheara ag streachailt an phláinéid ar a chamchuairt ar a fhithis éalárnach. Níl sé docheaptha ach oiread go bhfuil iarann an "dineamó" sin sioctha síos cheana, agus an t-iarann soladach fágtha maighnéadaithe.. === Iarann === [[Íomhá:Mercury Mariner10.jpg|left|thumb|Mearcair ó [[Mariner 10]]]] Tá níos mó iarainn sa phláinéad seo ná in aon phláinéad eile, i gcoibhneas a mhéide ar a laghad. Cuireadh níos mó ná aon teoiric amháin chun cinn leis an bhfarasbarr seo a mhíniú. Deir teoiric amháin go raibh Mearcair comhdhéanta as miotal agus as cloch shileacáite cosúil leis an gcineál dreigítí a dtugtar coindrítí orthu. Táthar ag déanamh gurb ionann mais Mhearcair ag an am agus mais Mhearcair inniu méadaithe faoi 2.25, agus gur buaileadh Mearcair faoi imbhuailteoir a raibh aon séú cuid den mhais sin ann. Ansin, bhain an t-imbhualadh seo an screamh agus an chuid ba mhó den mhaintlín den phláinéad, i gcruth is nár fágadh mórán thart ar an gcroíleacán. Tá teoiric den chineál chéanna ann a deir gur mar seo a cruthaíodh an Ghealach s'againn féin, is é sin, gur bhuail an próta-Dhomhan faoi imbhuailteoir éigin agus gur scoilteadh an Ghealach de. Tá teoiric eile ann a deir go raibh Mearcair ann sular chrap an chuid lárnach de réaltnéal na Gréine isteach chuici féin le hiompú ina Grian. Nuair a thosaigh an phróta-Ghrian ag crapadh, d'éirigh an teocht i ndlúth-thimpeallacht Mhearcair sách ard leis an gcloch shileacáiteach a leá agus a ghalú. Ansin, shéid an ghrianghaoth an gal ar shiúl den phláinéad, agus níor fágadh ach an chuid inmheánach de. Tá an tríú teoiric bunaithe ar an smaoineamh gurbh í cúltarraingt an réaltnéil a bhí i gceist. Is é sin, nuair a bhí an néal ag fuilleamh le hiompú ina phláinéad, stop comhthoradh na bhfórsaí a bhí ag oibriú ar na cáithníní sa réaltnéal an chuid ab éadroime de na cáithníní ó bheith páirteach i bhfoirmiú an phláinéid. Má theastaíonn uainn ceann de na teoiricí seo a fhíorú, caithfidh muid comhshuíomh ceimiceach an dromchla a fháil amach, nó tá a tairngreacht féin ag dul le gach teoiric maidir leis sin. Mar sin, tá an misean úd MESSENGER meáite ar bhreathnuithe a dhéanamh ar Mhearcair le triail a bhaint as na teoiricí. Tá sé ráite freisin gur pláinéad "ctónach" é Mearcair, is é sin, gur gásfhathach cosúil le hIúpatar nó le Satarn a bhí i Mearcair ar dtús, agus gur baineadh an chuid gásach de i rith fhorbairt an Ghrianchórais. Mar sin, ní bheadh sa phláinéad atá againn anois ach an croíleacan cloiche atá fágtha den ghásfhathach. == Breathnóireacht Mhearcair == [[Íomhá:Mercury transit 1.jpg|left|thumb|200px|Trasdul Mhearcair. Is é Mearcair an ponc beag atá beagnach i lár [[an Ghrian|na Gréine]]]] Tá sé deacair breathnóireacht a dhéanamh ar Mhearcair ón Domhan, nó tá an pláinéad chomh cóngarach don Ghrian agus go bhfágann tinte dallraitheacha na Gréine dofheicthe ar fad é. Uaireanta, bíonn sé le feiceáil le camhaoir nó le clapsholas. Mar a fheicimid féin é, tá [[céimeanna na Gealaí|céimeanna]] aige cosúil leis an nGealach. Is ionann a [[cónasc íochtair|chónasc íochtair]] agus a "nua-ré", agus is ionann a [[cónasc uachtair|chónasc uachtair]] agus a "lán-ré". Ní bhíonn an pláinéad le feiceáil ag na hócáidí seo, áfach, agus é ag cloí chomh tiubh sin leis an nGrian, mar a fheictear dúinn féin é. Is féidir, áfach, Mearcair a fheiceáil ina "leath gealaí" nó ina leathphláinéad, nó is ansin atá Mearcair san áit is mó [[fadú (réalteolaíocht)|fadú]]. San áit is mó fadú thoir, is é is faide i ndiaidh Mhearcair a éiríonn an Ghrian, agus san áit is mó fadú thiar, is é is faide a fhanann Mearcair ar an spéir i ndiaidh don Ghrian dul faoi. Nuair a tharlaíonn Mearcair ina pheirihéilean san áit is mó fadú, feictear faoi 18.5° (ocht gcéim stua déag go leith) den Ghrian ar an spéir é, ach má shroicheann sé a apaihéilean san áit sin, tá an stua idir an dá rinn neimhe sin chomh mór le 28.3° (ocht gcéim stua fichead agus trí dheichiú cuid). Nuair atá Mearcair idir an chéad "leathphláinéad" agus an "lán-ré", is é sin, nuair atá sé scothlán, is ansin is éasca é a thabhairt faoi deara. Is fíor go bhfuil sé ag dul i bhfad uainn ag an am sin, ach tá a fhithis chomh beag is nach bhfuil an difríocht rómhór. Tá sé níos tábhachtaí go bhfuil sé ag éirí níos gile, agus níos mó dá thaobh soilsithe ag iompú linn féin. Ar meán, sroicheann Mearcair a chónasc íochtair uair in aghaidh gach 116 lá, ach bíonn sé éagsúil, chomh héalárnach agus atá a fhithis. Mar sin, bíonn an idirthréimhse seo ag luainiú idir 111 agus 121 lá. Ar gach taobh den chónasc íochtair, is féidir go bhfeictear dúinn Mearcair a bheith ag iompú ar ais ar a fhithis ar feadh 8-15 lá. Is í an fhithis éalárnach is cúis leis an ngluaisne chasiompaithe seo. Tá sé níos fusa Mearcair a bhreathnú ón leathsféar theas ná ón leathsféar thuaidh. Sroicheann sé an fadú is mó thoir nuair a bhíonn sé ina luathfhómhar ar an leathsféar theas, agus nuair a bhíonn sé san áit is mó fadú thiar, bíonn an geimhreadh ag druidim chun deireanais sa deisceart. Is é is toradh dó seo go bhfuil an stua idir Mearcair agus an t-[[éiclipteach]] ar an uasmhéid, rud a fhágann go bhfanann Mearcair uaireanta an chloig ar an spéir nuair a bhíonn sé dorcha. Ar an leathsféar thuaidh, ní bhíonn Mearcair os cionn na léaslíne riamh, nuair a bhíonn an geimhreadh ann agus an spéir dhorcha. Le linn [[urú na Gréine|urú iomlán na Gréine]], bíonn Mearcair le feiceáil, chomh maith leis na réaltaí is gile. == Taiscéalaíocht == An taiscéalaí (spásbhád gan chriú) a thaistleoidh go Mearcair, caithfidh sé breis is 91 mhilliún ciliméadar a chur de taobh istigh de log poitéinsiúil imtharraingthe na Gréine, le taobhshúil ar chomh cóngarach is atá Mearcair don Ghrian. Thairis sin, tá Mearcair i bhfad níos sciobtha ag gluaiseacht leis ar a fhithis (47.4 m/s) ná an Domhan (28.5 m/s). Ní mór aird a thabhairt ar an difríocht luais seo agus an spásbhád ag iarraidh teacht suas le Mearcair. Ní fadhb chomh tromchúiseach é an t-athrú luais agus taiscéalaithe á gcur go Mars, mar shampla. De thoradh na bhfadhbanna speisialta, tógann sé níos mó breosla ort Mearcair a bhaint amach ná éalú ó imtharraingt na Gréine. === NASA === === An tSeapáin agus ESA === == Tagairtí == {{reflist}} {{Grianchóras}} [[Catagóir:Pláinéid]] j3g0eviqzelffzl7uo24o7ttgag825z 0 2571 1092088 1026181 2022-08-28T18:19:55Z Glas.A.Chan 51305 /* Teangacha */ Abairt amháin, ag rá go bhfuil teangacha eile ag na hinimircigh inti chomh maith. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Tír atá suite ar iarthar oileáin [[an Bhreatain|na Breataine]] í '''an Bhreatain Bheag ''' nó '''Cymru''' sa [[An Bhreatnais|Breatnais]]. Tá dhá phríomhtheanga ann: [[an Béarla]] agus [[an Bhreatnais]] (ar a dtugtar freisin an Chomraig<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Cadwaladr, Dilys; Jones, T. Hughes; Morgan, Huana; Powell, J. D.; Williams, J. J.; Williams, J. O.|date=1948|url=|title=Sgéalta ó'n gComraig|journal=|volume=|issue=|Aistritheoir=Seán de Búrca, M.A.|publisher=Oifig an tSoláthair|language=Gaeilge|pages=55}}</ref>); agus sa Bhreatnais tugann muintir na tíre ''Cymru'' (fuaimnítear mar "comraí", leis an mbéim ar an gcéad siolla) ar a dtír agus ''Cymraeg'' (fuaimnítear mar "comráidhg", leis an mbéim ar an dara shiolla) ar a dteanga. ''Wales'' agus ''Welsh'' a deirtear i mBéarla. Tá Breatnais ag 20% den daonra, agus úsáideann suas le 10% an teanga ar bhonn rialta. Tá 3,125,000 duine ina gcónaí sa tír, dar le meastachán de chuid rialtais na Breataine Bige ó Mhí Iúil 2017.<ref>{{Lua idirlín|url=https://gov.wales/statistics-and-research|teideal=Statistics and research|language=en|work=GOV.WALES|dátarochtana=2019-08-27}}</ref> Is é [[Caerdydd]] (''Cardiff'' as Béarla) príomhchathair na tíre. I ndeisceart na tíre atá formhór an daonra, mar go ndeachaigh sé ar aghaidh leis an [[Réabhlóid Thionsclaíoch]], mar gheall ar an ngual agus iarainn a fuarthas ann, agus mar gheall ar na calafoirt bhreátha atá sna bailte móra. Tá na trí chathair is mó, [[Caerdydd]], [[Abertawe]] (Swansea) agus [[Casnewydd]] (Newport), suite i ndeisceart na tíre. :''Nóta: Gaeilge na hAlban, "A' Bhreatainn Bheag" = [[An Bhriotáin]]''<ref>[http://www.smo.uhi.ac.uk/gaidhlig/faclair/sbg/lorg.php?facal=A'%20Bhreatann%20Bheag&seorsa=Gaidhlig&tairg=Lorg&eis_saor=on Rannsaich an Stòr-dàta Briathrachais Gàidhlig - A' Bhreatann Bheag]</ref> == Stair == Tháinig [[Iúil Caesar]] go dtí an Bhreatain i Lúnasa 55 RC, ach níor éirigh leis na [[Impireacht na Róimhe|Rómhánaigh]] an Bhreatain a thabhairt faoi smacht go dtí timpeall céad bliain ina dhiaidh sin. Ag an am úd bhí treibheanna [[Na Ceiltigh|Ceilteacha]] na Breataine Bige rud beag cosúil leis na comharsana a bhí acu i ndeisceart na Breataine i dtaobh an chultúir a bhí acu. Bhí treibh na n-''Ordovices'' ina chónaí i dtuaisceart na Breataine Bige ag an am, agus na ''Silures'' sa deisceart. Ghabh na Rómhánaigh smacht ar dheisceart na Breataine Bige chomh fada le [[Caerfyrddin]] (Maridunum). Tá fianaise ann go ndeachaigh siad ní b'fhaide chomh maith agus gur bhain siad [[Éire]] amach. Bhí siad gníomhach i dtuaisceart na tíre freisin. De réir finscéil Bhreatnaigh, phós Macsen Wledig nó Magnus Maximus, fear d'impirí deireanacha na Róimhe, Helen, iníon thaoisigh Bhreatnaigh Segontium ([[Caernarfon]] inniu). Níor éirigh leis na hAnglo-Sacsanaigh an Bhreatain Bheag a chur faoi smacht, cé gur bhris siad an ceangal talún a bhí idir an Bhreatain Bheag agus an tír ó thuaidh a bhí faoi smacht na mBriotanach go fóill i ndiaidh cath [[Chester]] (''Caer'' as Breatnais) i 615 CE. Is de bharr nirt mhíleata an rí Bhreatnaigh a bhí sé sin, ach freisin de bharr crutha sléibhtiúla na tíre. Thóg Offa, rí Mhercia (ríocht a bhí suite i lár [[Sasana|Shasana]] an lae inniu), pórt rátha mór as talamh fad an chríche idir an ríocht ab aigesean agus an mBreatain Bheag. Tá codanna de Phórt Rátha Offa le feiceáil inniu fiú. Níor stad an Bhreatain Bheag a bheith ina thír Chríostaí i ndiaidh do na treibheanna Sacsanach greim a fháil ar Shasana. Chuaigh [[Naomh Dáibhí]] ar oilithreacht chun na Róimhe sa séú haois, agus bhí sé ina easpag sa Bhreatain Bheag le fada sular tháinig Austin chun rí Kent a thiontú go [[An Chríostaíocht|Críostachais]] agus ceantar easpag [[Canterbury]] (''Caergaint'' as Breatnais) a chur ar bun. Ach ní dhearna na Breatnaigh iarracht mhór Sasana thiontú go Críostachas, b'fhéidir de bharr an naimhdis idir an dá thír. Bhí ríthe Breatnach mar [[Rhodri Mawr]] agus [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]] láidir agus cliste go leor neamhspleáchais na tíre a chosaint. [[Íomhá:Llywelyn le Dernier.jpg|mion|223x223px|Llywelyn ap Gruffudd, 1267]] Ag deireadh na 1060í, tháinig na [[Normannaigh]] chun na Breataine Bige agus d'athraigh polaitíocht na tíre. Chuir siad daingneachán teorann ar bun idir an Bhreatain Bheag agus Sasana. Beagán ar bheagán ghabh siad greim ar an Bhreatain Bheag ar fad, beagnach, ach d'éirigh le Gruffydd ap Cynan agus Owain Gwynedd é sin a sheachaint. D'éirigh le [[Llywelyn Fawr]] (Llywelyn Mór) an Bhreatain Bheag a aontú. Gairmeadh an garleanbh a bhí aige, [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]], mar Phrionsa na Breataine Bige ach lean ríthe Shasana orthu ionsaithe a thabhairt ar an Bhreatain Bheag i rith an ama sin. Maraíodh Llywelyn ap Gruffydd, prionsa neamhspleách deireanach na Breataine Bige, i gcath Cilmeri sa bhliain 1282 agus ghabh rí Eideard I Shasana greim ar an tír. Thóg Eideard sraith chaisleáin móra chun na Breatnaigh a choinneáil faoi smacht. Is iad Rhuddlan, Conwy, Caernarfon, Biwmares agus Harlech an dream is cáiliúla díobh. Tharla roinnt éirithe amach in aghaidh rialtas na Sasanach ó dheireadh na 13ú go deireadh na 15ú haoise, le Madog ap Llywelyn (1294-96) agus Llywelyn Bren (1316) mar shampla, agus bhí dúil go bhfillfeadh [[Owain Lawgoch]] sna blianta 1370 leis an tír a shaoradh. Rinne Owain Glyndwr éirí amach i 1400 agus gairmeadh é mar Phrionsa na Breataine Bige, ach tháinig an t-éirí amach seo chun críche beagán ar bheagán, fad is a bhunaigh rí Shasana údarás sa tír arís. [[Íomhá:Henry Tudor and Rhys ap Thomas' march through Wales translated from Welsh.svg|clé|mion|212x212px|alt=|Léarscáil den taisteal a rinne [[Anraí VII Shasana|Anraí Túdar]], agus Rhys ap Thomas, tríd an mBreatain Bheag]] Ar feadh cuid mhór den [[15ú haois|15ú linn]] tarraingíodh an Bhreatain Bheag isteach i g[[Cogadh na Rósanna]], idir Teaghlach [[Lancaster, Lancashire|Lancaster]] (''Caerhirfryn'' as Breatnais) agus Teaghlach [[Eabhrac]] (''Efrog'' nó ''Caerefrog'' as Breatnais) le haghaidh choróin Shasana. Ach in ainneoin chomh híogair is a bhí an tír, bhí ráchairt mhór ar [[Filíocht|fhilíocht]] Bhreatnach, agus uaisle na tíre ag cur tacaíocht leis na filí. Ceann díobh seo ab ea [[Anraí VII Shasana|Anraí Tudor]], mac Owain Tudur de shliocht Ednyfed Fychain, a bhí ina oifigeach de chuid [[Llywelyn ap Gruffudd|Llywelyn ap Gruffydd]]. Tháinig sé go tír i [[Penfro|gContae Pheambróg]] in éineacht le harm [[An Fhrainc|Fhrancach]]. Chuir roinnt Bhreatnach tacaíocht leis agus fuair sé an bua ar Risteard III Shasana ar an [[22 Lúnasa]] [[1485]] ag Cath Bosworth. Faoi riail Anraí Tudor, anois Anraí VII Shasana, cuireadh as do na hachtanna pionósacha a chuir rí Shasana ar na Breatnaigh ag tosú na haoise sin. Faoi riail [[Anraí VIII Shasana|Anraí VIII]], a mhac, tugadh Acht an Aontais isteach. Chuir sé seo an córas dlí céanna sa Bhreatain Bheag isteach is bhí i Sasana, agus chuir sé cosc ar úsáid na [[An Bhreatnais|Breatnaise]] i saol poiblí na tíre, cé nach raibh ach an teanga sin ag formhór an phobail ag an am. Ainneoin an achta seo, áfach, rinne an chéad aistriúchán ar an [[An Bíobla|mBíobla]] go Breatnais i 1588, rud a chabhraigh go mór le hathbheochan liteartha a tharla sa Bhreatnais sa tréimhse seo. Ó [[Díscaoileadh na Mainistreacha|Dhíscaoileadh na Mainistreacha]], a tosaíodh i 1536 agus a tháinig chun deiridh cúig bliana ina dhiaidh sin, d'athraigh an Bhreatain Bheag ó thír [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceach]] go tír [[An Protastúnachas|Phrotastúnach]] i lár glúine nó dhó. [[Íomhá:Senedd, Welsh parliament, Cardiff Bay.jpg|mion|Tionól na Breataine Bige, a cuireadh ar bun i 1999]] Chonaic an 18ú haois tosaithe dhá athrú a mbeadh tionchar mór acu ar an mBreatain Bheag: athbheochan [[Modhachas|Modhachais]] na Breataine Bige, a rinne gur éirigh an tír níos neamhaontaí go seasta i gcúrsaí creidimh; agus an [[Réabhlóid Thionsclaíoch]]. I rith éirí [[Impireacht na Breataine]], chonaic soir-dheisceart na Breataine Bige go háirithe tionsclú gasta agus ardú mór daonra mar thoradh ar an mborradh a tháinig ar na tionscadail guail agus iarainn. Sa 20ú haois, tháinig meath ar thionscadail na Breataine Bige, fad is a tháinig borradh ar an meon náisiúnach agus ar spéis i bhféinchinntiúchán na tíre. Fuair [[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|Páirtí an Lucht Oibre]] an lámh in uachtar ar an bPáirtí Liobrálach mar phríomhfhórsa polaitíochta na tíre sna 1920idí. D'imir an Bhreatain Bheag ról tábhachtach i [[An Chéad Chogadh Domhanda|gCogadh Domhanda I]] agus i [[An Dara Cogadh Domhanda|gCogadh Domhanda II]] araon, agus buamáladh a cuid cathracha go mór i rith an dara ceann díobh sin. Fuair an páirtí náisiúnach [[Plaid Cymru]] móiminteam sna 1960idí, agus i reifreann sa bhliain 1997, vótáil an Bhreatain Bheag ar son tionóil [[dílárú|díláraithe]] don tír, a chruinnigh don chéad uair sa bhliain 1999. ==Teangacha== Is iad an [[Breatnais|Bhreatnais]] agus an [[Béarla]] na teangacha oifigiúla. Ar ndóigh, go háirithe ag na himircigh, tá teangacha éagsúla eile á labhairt, an Ghaeilge ina measc. [[File:Welsh speakers in the 2011 census.png|thumb|350px|% a bhí ábalta [[Breatnais]] a labhairt de réir an daonáirimh sa bhliain 2011.]] == Forannta náisiúnta == === Contaetha === Cuireadh ocht gcontae na Breataine Bige ar bun idir na blianta 1974 agus 1996: * [[Clwyd]]; * [[De Morgannwg]]; * [[Dyfed]]; * [[Gorllewin Morgannwg]]; * [[Gwent]]; * [[Gwynedd]]; * [[Morgannwg Ganol]]; * [[Powys]]. === Rialtas áitiúil === Cuireadh na 22 réigiún ar bun sa bhliain 1996, ar mhaithe le rialtas áitiúil. {| class="wikitable" |-valign="top" |[[Íomhá:Wales_Administrative_Map_2009.png|400px]] || * [[Merthyr Tudful]] * [[Caerffili]] * [[Blaenau Gwent]] * [[Tor-faen]] * [[Sir Fynwy]] * [[Casnewydd]] * [[Caerdydd]] * [[Bro Morgannwg]] * [[Pen-y-bont ar Ogwr]] * [[Rhondda Cynon Taf]] * [[Castell-nedd Port Talbot]] * [[Abertawe]] * [[Sir Gaerfyrddin]] * [[Ceredigion]] * [[Powys]] * [[Wrecsam]] * [[Sir y Fflint]] * [[Sir Ddinbych]] * [[Conwy]] * [[Gwynedd]] * [[Ynys Môn]] * [[Sir Benfro]] |} === Cathracha === Tá stádas cathrach ag cúig bhaile sa tír — [[Caerdydd]], [[Casnewydd]], [[Abertawe]], [[Bangor]] agus [[Tyddewi]] (St David's). == Féach freisin == * [[Foireann rugbaí náisiúnta na Breataine Bige|Foireann náisiúnta rugbaí na Breataine Bige]] == Tagairtí == {{reflist}} ==Naisc sheachtracha== [[Catagóir:An Bhreatain Bheag| ]] [[Catagóir:Tíortha Ceilteacha]] 5k1j8xg1he0yrmez958e2fhrwpzbm9y 0 2883 1091795 1061654 2022-08-28T15:26:18Z Zemant 11962 /* Stair */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Dsc1877ne2.jpg|thumb|Múrphictiúr i d[[Taobh an Bhogaigh]]]] [[Íomhá:Coat of arms of Derry.png|mionsamhail|Léarscáil]] Is í '''Doire''' ({{Audio|LL-Q9142 (gle)-Seán C Ó Mairtín-Doire.wav|Fuaimniú}}, {{lang-en|Derry}}) an dara cathair is mó i d[[Tuaisceart Éireann]]. Tugtar ''Doire Cholm Cille'' ({{Audio|LL-Q9142 (gle)-Seán C Ó Mairtín-Doire Cholm Cille.wav|Fuaimniú}}) nó ''Doire Calgaigh'' ar an gcathair freisin. Tá sé suite ar dhá thaobh d'abhainn an [[An Feabhal|Fheabhail]]. Dar leis an meastachán is déanaí sa bhliain 2022, tá daonra de 150,500 ag Comhairle Cheantair Doire agus an tSráth Bán (Contae Thír Eoghain). == Ceantair == [[Íomhá:DerryMontage3.JPG|mionsamhail|right|Doire]] * [[Alt na nGealbhán]] * [[An Creagán, Contae Dhoire|An Creagán]] * [[Droim na hUamha]], [[Doire Trasna]] * [[Lios a' Chalaidh]] * [[Taobh an Bhogaigh]] == Cultúr == * [[Comhairle Cathrach Dhoire]] * [[Derry News]] == Stair == Sa [[6ú haois|séú haois]] bhunaigh [[Colm Cille]] ([[521]]-[[597]]) mainistir ansin, agus tugadh Doire Cholm Cille ar an áit in ómós dó. Tá fianaise ann áfach go raibh cónaí ar dhaoine sa chomharsanacht na mílte bliain roimhe sin agus tá iarsmaí seandálaíochta ar fud na háite. Ón gcrann [[Dair|darach]] a thagann an t-ainm sin ''Doire''. agus is é bunbhrí leis ná coill darach, dairchoill. Bhí an-rath ar an mainistir faoi cheannas chlann Mhic Lochlainn sna meánaoiseanna agus is cosúil nár ionsaigh [[na Lochlannaigh]] riamh í. Chaith na [[Normannaigh]] seal gearr sa chathair ach tháinig na [[Gael|Gaeil]] i gceannas arís go gasta. Thóg na Dochartaigh caisleán ansin timpeall na bliana [[1500]]. Ghabh arm [[Sasana]]ch seilbh ar an gcathair agus ar an mainistir ag tús na seachtú haoise déag. Bhí an-tábhacht leis an ngarastún a bhunaigh na Sasanaigh i nDoire le linn an chogaidh in éadan [[Aodh Ó Néill|Aodh Uí Néill]], ó bhí siad ábalta seilbh a choinneáil uirthi le linn d'arm na nGael a bheith buacach ar fud Chúige Uladh go dtí [[1601]]. Scrios [[Cathaoir Ó Dochartaigh]] an choilíneacht Shasanach áfach sa bhliain [[1608]], cé go raibh sé ag troid ar son na Sasanach in aghaidh Uí Néill. Ba ansin a cuireadh [[Plandáil Uladh]] ar bun. Tógadh an chathair as an nua agus tugadh 'Londonderry' mar ainm uirthi mar gur comhlachtaí ó [[Londain]] a bhí i mbun na plandála. D'fhás an chathair go han-mhall agus ní raibh ach 2,000 duine ina gcónaí ansin timpeall na bliana [[1680]]. Rinne an Rí [[Séamus II Shasana|Séamus II]] iarracht an chathair a ghabháil sa bhliain [[1689]] ach bhí an lucht cosanta ábalta seasamh ina choinne go dtí gur tháinig an cabhlach chun fortachta orthu. Bíonn aontachtóirí agus dílseoirí na cathrach ag comóradh léigear Dhoire ar an 12 Lúnasa gach bliain. D'fhás Doire go mór sa naoú haois déag mar gheall ar an tionsclaíocht. Bhí monarchana léinte agus línéadaigh sa chathair agus sna bailte máguaird. Ach tar éis Chríochdheighilt na h[[Éire]]ann tháinig meath ar an gcathair agus bhí dífhostaíocht an-ard ann, go háirithe i measc na g[[Caitliceach]] a bhí ina dtromlach sa chathair. I ndeireadh na [[1960idí|seascaidí]], thosaigh feachtas ar son cearta vótála agus tithíochta sa chathair. Rinne Rialtas [[Tuaisceart Éireann|na Sé gContaetha]] iarracht an ghluaiseacht cearta sibhialta a chur faoi chois le lámh láidir. Ach d'eascair feachtas fuilteach as an iarracht sin. Dúnadh ceantair iomlána sa chathair agus bhí [[círéib]]<nowiki/>eacha fuilteacha ann ón mbliain [[1968]] i leith. Rinne [[Arm na Breataine]] [[Cath Thaobh an Bhogaigh (1972)|ionradh]] ar [[Taobh an Bhogaigh|Thaobh an Bhogaigh]], an príomhcheantar [[Caitliceachas|Caitliceach]], sa bhliain [[1972]]. Ach lean feachtas buamála agus maraithe ar aghaidh ar feadh breis is fiche bliain eile. De réir a chéile rinneadh iarracht caighdeán tithíochta na cathrach a fheabhsú agus na [[Cearta daonna|cearta]] céanna a chinntiú do gach duine, agus tá an chathair ag bláthú ó shin. Bhí cónaí ar timpeall ochtó míle duine i nDoire sa bhliain [[2005]]. == Cúrsaí spóirt == Is é [[CLG Chontae Dhoire]] cumann CLG an chontae, agus glacann foirne ón chontae páirt i gCraobh Uladh, Craobh na hÉireann agus na Sraitheanna Náisiúnta. Imrítear cluichí baile an chontae i b[[Páirc na gCeilteach]] sa chathair. Tá foireann sacair de chuid Sraith na hÉireann lonnaithe sa chathair fosta - Cathair Dhoire a thugtar orthu. Imríonn siadsan a cluichí baile i d[[Tobar an Fhíoruisce]]. == Féach freisin == * [[Saor Dhoire|Saor Dhoire (1969-1972)]] * [[Domhnach na Fola (1972)]] * [[Cath Thaobh an Bhogaigh (1972)]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{Cathracha in Éirinn}} {{síol}} [[Catagóir:Bailte i gContae Dhoire]] [[Catagóir:Cathracha Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Bailte le ardeaglaisí in Éirinn]] [[Catagóir:Bailte contae i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Contae Dhoire]] jof0ato1xui40ol6e1bgh9e02g1eckh 14 3633 1092170 701744 2022-08-29T00:29:14Z SeoMac 5102 wikitext text/x-wiki Is daoine iad seo a rugadh sa bhliain [[1952]]. {{Catcómhaoin|1952 births|Daoine a rugadh sa bhliain 1952}} [[Catagóir:Blianta breithe|1952]] 7oiua3xw5jjsrfpedjyd0ypa4zch7fv 14 3902 1092171 663753 2022-08-29T00:30:20Z SeoMac 5102 > ga. wikitext text/x-wiki Is daoine iad seo a rugadh sa bhliain [[1953]]. {{Catcómhaoin|1953 births|Breitheanna sa bhliain 1953}} [[Catagóir:Blianta breithe|1953]] oyq5d25vioiz117yz64sbkhmi3rp5ks 0 6608 1091800 1028966 2022-08-28T16:34:12Z TGcoa 21229 /* Stair */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[cathair]] mhór í '''Learpholl,''' nó ''Liverpool,'' in iarthuaisceart [[Sasana|Shasana]], suite ar abhainn an [[Mersey]]. Is port tábhachtach í ar [[Muir Éireann|Mhuir Éireann]]. Tá cáil idirnáisiúnta ar Learpholl mar bhaile dhúchais an bhanna [[rac-cheol]] [[The Beatles]], agus dhá fhoireann [[sacar|sacair]] - [[Liverpool Football Club]] agus [[Everton Football Club]]. Is í Learpholl a bhí mar [[Príomhchathair Chultúrtha na hEorpa|Phríomhchathair Chultúrtha na hEorpa]] i mbliain [[2008]]. Sa Bhéarla, tugtar [[scouse]] ar chanúint Learphoill, agus "scouser" ar dhuine de mhuintir na háite. Timpeall 1,360,000 duine a bhí ina gcónaí i gcomharsanacht na cathrach sa bhliain 2006. [[Íomhá:Liverpool Knowledge Quarter Montage.jpg|clé|mion|Knowledge Quarter]] == Stair == Glactar leis go coitianta gur bunaíodh an chathair ar [[28 Lúnasa]] [[1207]] nuair a bhronn an [[Eoin Shasana|rí John]] cairt ar Learpholl, a thug aitheantas oifigiúil don áit mar bhuirg.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Bhunaigh an Rí John an baile mór mar ionad le hionsaí a dhéanamh ar Éirinn. Sráidbhaile beag gan tábhacht ar abhainn an Mersey ab ea Learpholl go dtí 1207. Bhí [[Chester]], atá 20 míle ó dheas ar abhainn an Dee, ar an phort ba thábhachtaí sa réigiún. Ach bhí an Rí John ag iarraidh [[an Pháil]] a leathnú amach, agus mar sin bhí port daingean de dhíth air le lónta a chur chuig a fhórsaí in Éirinn. Bhí [[Milford Haven]] oscailte d’ionsaithe ó na Breatnaigh, agus bhí deacrachtaí polaitiúla ag baint le Chester. Mar sin, thóg sé Caiseal Learphoill, nach bhfuil ann níos mó ach a bhí suite san áit ina bhfuil Castle Street i lár na cathrach anois.<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=http://www.ljmu.ac.uk/discover/liverpool/history|teideal=History of Liverpool|language=en|work=www.ljmu.ac.uk|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> D’fhás an baile go mall; bhí tráchtáil sheasta le hÉirinn i gceist ar dtús. Cinnte cuireadh saighdiúirí go h[[Éire|Éirinn]] ón chalafort ach ba bheag tábhacht a bhí leis an chathair go ceann na mblianta fada. Ní raibh ach timpeall 500 duine i Learpholl i lár an [[16ú haois]]. Timpeall céad go leith bliain ina dhiaidh sin, sna 1600idí, a thosaigh an chathair ag fás, nuair a rinneadh paróiste as Learpholl le hAcht Parlaiminte. Rinneadh siúcra agus tobac a thrádáil leis na h[[Na hIndiacha Thiar|Indiacha Thiar]] agus le [[Virginia]]. Rinne na ceannaithe brabús maith as seo agus as soláthar long cabhlaigh, agus nuair a tháinig [[Liam III Shasana|William III]] go dtí an port sa bhliain 1689, b’éigean dó praghas ard a íoc chun a arm a iompar go hÉirinn.<ref name=":0" /> Ba í Learpholl an calafort [[Sclábhaíocht|sclábhaíochta]] ba mhó san Eoraip ón mbliain [[1750]] go dtí 1807. D'fhás an chathair go mór ar an trádáil triantánach: airm, slabhraí, earraí cadáis á n-easpórtáil chun na hAfraice, sclábhaithe á dtabhairt go [[Meiriceá Thuaidh]] agus Láir, agus cadás, tobac agus siúcra á n-iompórtáil ó na coilínigh. D'fhás an trádáil le hÉirinn agus leis [[na hIndiacha Thiar]] agus rinneadh brabús mór as an [[sclábhaíocht]]. Bhí an daoirse ar an ghnó ba mhó sa chathair san 18ú haois. I ndiaidh don rialtas cosc a chur uirthi sa bhliain 1807, ba é an [[cadás]] an tráchtearra ba bhrabúsaí don chathair sa 19ú haois. Faoi thús an [[19ú haois]] bhí 40% de thrádáil an domhain ag dul trí Learpholl.<ref name=":1" /> Ba le linn an [[19ú haois]] a tógadh [[Foirgneamh|foirgnimh]] mhóra na cathrach. [[Íomhá:Liverpool skyline.jpg|left|thumb|Cathair Learpholl ón Mersey]] [[Íomhá:Liverpool main article collage.jpg|clé|mion]] Lean fás Learphoill sa [[20ú haois]] agus í ag mealladh [[Inimirce|inimirceach]] chuici as tíortha na h[[An Eoraip|Eorpa]], Iodálaigh, Breathnaigh, Albanaigh agus Éireannaigh go háirithe. Bhí os cionn 850,000 duine sa chathair sa bhliain [[1930]]. Rinneadh an-scrios ar Learpholl le linn an [[An Bliotsa|Blitz]], ionsaithe buamála na Gearmáine, 80 ar fad, tharla na cinn ba mheasa i mí Bealtaine [[1941]].[[File:LambananasOM.jpg|thumb|''Superlambananas'', 2010|clé]]Tháinig meath ar dhugaí agus ar thionscail thraidisiúnta Learphoill ó na [[1970idí]] i leith. Bhí stailceanna agus círéibeacha sa chathair sna [[1980idí]] agus mhothaigh muintir Learphoill nach raibh cothrom na féinne á fháil acu ón rialtas i [[Westminster|Westminister]]. === Rian na nÉireannach === Tá sé íorónta gur bunaíodh an chathair is Gaelaí i Sasana mar ionad le hionsaí a dhéanamh ar Éirinn í féin. Cé go raibh roinnt Éireannach ina gcónaí i Learpholl sa bhliain 1207 agus as sin amach, phlódaigh siad isteach sa chathair tar éis 1844 mar thoradh ar [[An Gorta Mór|an Ghorta Mhór]] agus d’fhág siad rian buan ar chultúr, ar dhearcadh agus ar chaint na ndaoine ansin. Thosaigh na sluaite as Éirinn ag cur fúthu sa chathair le linn blianta ocracha na [[1840í]] agus faoin mbliain [[1851]], b'as Éirinn don cheathrú cuid den daonra.<ref name=":0" /> Tháinig leabhar amach in 2008 i dtaobh stair na nÉireannach i Learpholl, ''Catholic and Scouse: A History of the Irish in Liverpool'' (Liverpool University Press).<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.liverpooluniversitypress.co.uk/books/isbn/9781846311086|teideal=Irish, Catholic and Scouse|language=en|work=www.liverpooluniversitypress.co.uk|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> == An daoirse == Cúis náireIs do Learpholl gur ghnóthaigh sé saibhreas ollmhór as an daoirse. Bíonn lá cuimhneacháin ar siúl sa chathair ar an 23 Lúnasa mar chomóradh ar an daoirse. Osclaíodh ''The International Slavery Museum'' sa chathair ar an 23 Lúnasa 2007.<ref name=":0" /> == Ceantair == * [[Aigburth]], [[Allerton, Merseyside|Allerton]], [[Anfield, Learpholl|Anfield]] * [[Belle Vale, Learpholl|Belle Vale]], [[Broadgreen]] * [[Canning, Learpholl|Canning]], [[Childwall]], [[Ceantar Síneach, Learpholl|Ceantar Síneach]], [[Clubmoor]], [[Croxteth]] * [[Dingle, Learpholl|Dingle]], [[Dovecot, Merseyside|Dovecot]], [[Derby Thiar]] * [[Edge Hill, Merseyside|Edge Hill]], [[Everton, Learpholl|Everton]] * [[Fairfield, Learpholl|Fairfield]], [[Fazakerley]] * [[Garston, Merseyside|Garston]], [[Gateacre]], [[Gillmoss]], [[Grassendale]] * [[Hunt's Cross]] * [[Kensington, Learpholl|Kensington]], [[Kirkdale, Merseyside|Kirkdale]], [[Knotty Ash]] * [[Lár na cathrach Learpholl]] * [[Mossley Hill]] * [[Netherley, Learpholl|Netherley]], [[Norris Green]] * [[Old Swan]], [[Orrell Park]] * [[St Michael's Hamlet]], [[Sefton Park]] , [[Speke]], [[Stoneycroft]] * [[Toxteth]], [[Tuebrook]] * [[Vauxhall, Learpholl|Vauxhall]] * [[Walton, Learpholl|Walton]], [[Wavertree]], [[Woolton]] == Nithe is díol spéise do thurasóirí == * [[Ardeaglais Meitreapholaiteach Learpholl]], [[Anfield]] * [[Duga Albert]] * [[Farantóireachta Mhersey]] * [[Norton Priory]] * [[Port of Liverpool Building]] * [[Radio City Tower]], [[Royal Liver Building]] * [[St George's Hall, Learpholl|St George's Hall]] * [[World Museum]] == Foinsí == Foilsíodh leabhar mór cuimhneacháin sa bhliain 2008 dar teideal ''Liverpool 800: Culture, Character and History'' agus is é an tOllamh John Belchem, University of Liverpool, eagarthóir an tsaothair.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Liverpool 800: culture, character and history – Edited by John Belchem|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1468-0289.2007.00394_18.x|journal=The Economic History Review|date=2007-08|issn=0013-0117|pages=621–623|volume=60|issue=3|doi=10.1111/j.1468-0289.2007.00394_18.x|language=en|author=john k. walton}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Cathracha i Sasana}} {{DEFAULTSORT:Learpholl}} [[Catagóir:Learpholl]] [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Sclábhaíocht]] on9ijtks73vpvt27tmfdyl8a3y2on3b 0 6979 1092218 781151 2022-08-29T11:21:41Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Droichead idir [[Surabaya]], ar an oileán [[Iáva]], agus an baile [[Bangkalan]], ar an oileán [[Madura]], san [[an Indinéis|Indinéis]] is ea '''Droichead Suramadu''' (Indinéisis: ''Jembatan Suramadu''), nó '''Droichead Surabaya-Madura'''. == Staidreamh == Tá dhá bhóithrín i ngach treo agus bóithrín éalaithe ag an droichead. Ar leataobh tá bóithrín do ghluaisrothair ann. Tá an droichead 5.4 ciliméadar ar fad, an droichead is faide san Indinéis. == Stair == Cuireadh tús le tógáil an droichid ar [[20 Lúnasa]] [[2003]]. In Iúil [[2004]], thit [[cearchaill]] go talamh agus maraíodh oibrí amháin agus gortaíodh naonúr eile. Stad an oibriú ag deireadh [[2004]] de bharr easpa maoine, ach d'atosaigh siad an obair i Samhain [[2005]]. Osclaíodh an droichead ar an 10ú Meitheamh, 2009. 4.5 trillion rupiah (US$445 million) an costas iomlán ar an scéim. == Naisc sheachtracha == * [http://www.suramadu.com/ Suíomh Idirlín] (in Indinéisis) {{stumpa}} [[Catagóir:An Indinéis]] n9ysru4iitrelipmgswkt3tb4je1wza 0 7156 1092079 1036007 2022-08-28T17:38:47Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Colum-KOIS(Holt1916)-Pogany-illustr-p283-the-pooka-and-horse.jpg|mion|Púca, le Padraic Colum (1916)<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The king of Irelands son|url=https://catalog.hathitrust.org/Record/008681925|publisher=H. Holt and Company|date=1916|location=New York|author=Padraic Colum}}</ref>]] '''Púca''' a thugtar ar arracht [[Aos Sí|sí]] i [[miotaseolaíocht na nGael]] a fhuadaíonn daoine, ach d'fhéadfaidís a bheith ina gcreach nó ina gcabhair le daoine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.google.fr/search?q=site:.duchas.ie+%22P%C3%BAca%22&lr=&as_qdr=all&dcr=0&sxsrf=ALiCzsbcd9vx3DAmeVfxFkUVht4UfGC7TQ:1661708021244&ei=9aYLY7G4DqWJlwTqv7TIDw&ved=0ahUKEwjxhs7iiOr5AhWlxIUKHeofDfkQ4dUDCA4&uact=5&oq=site:.duchas.ie+%22P%C3%BAca%22&gs_lcp=Cgdnd3Mtd2l6EANKBAhBGAFKBAhGGABQ4QVY3SVg6ihoAXAAeAGAAfABiAGBB5IBBTguMC4xmAEAoAEBoAECwAEB&sclient=gws-wiz|teideal=site:.duchas.ie "Púca" - Cuardach Google|work=www.google.fr|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Riocht capaill nó gabhair a bhíonn ar an bpúca de ghnáth cé go mbíonn riochtanna eile air amanna, m.sh. riocht iolair. Tugtar ''pwca'' air i m[[Breatnais]] agus tá ''bucca'' ann i miotaseolaíocht [[Corn na Breataine|Chorn na Breataine]], focal a thagann ón n[[Gaeilge]]. Tá sé de nós ag an bpúca duine a chaitheamh suas ar a dhroim go n-iompraíonn sé an duine ar thuras scioptha ar fud na dúiche. Is minic a ghortaítear an marcach neamhthoilteanach, cé go dtagann sé/sí slán ach scanraithe go smior amanta eile. Daoine ar meisce is mó a thagann ar an bpúca i rith oícheanta dorcha gan ghealach. Ar ndóigh, tá baint ag an bpúca, a thaibhríonn san oíche, leis an "nightmare" ("láir oíche") as traidisiún [[An Ghearmáin|Gearmánach]] an [[Béarla|Bhéarla]]. Tá dlúthbhaint ag an bpúca, freisin, leis an [[each uisce]], atá fiú níos contúirtí go mbánn daoine. Déantar iad a cheangal le neacha neamhsaolta eile, uaireanta: "Mná ab eadh na [[Sprid|spiridí]], agus fir ab eadh na púcaí."<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Sean-aimsireacht|url=http://catalogue.library.ulster.ac.uk/items/837628|publisher=Oifig an tSoláthair|date=1939|location=Baile Átha Cliath|language=ga|author=Domhnall Ó Murchadha}}</ref> == Dul i nGleic Leo == Bhíodh "uirlisí cosanta" áirithe ag daoine i gcoinne púcaí, mar atá bior crua nó [[Scian Coise Duibhe|scian coise duibhe]]. I scéal amháin, agus fear thuas ar dhroim phúca, sháigh sé scian coise duibhe ann. D'iarr an púca air ansin an scian a tharraingt, ach d'fhág sé é mar a bhí agus an mhaidin dár gcionn bhí an scian sáite i meall beag [[Glóthach|glóthaí]]. D'fhás tor [[Feileastram|fheileastram]] ar an láthair i ndiaidh sin.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Domhnall Ua Murchadha|date=1939|url=|title=Sean-Aimsireacht|journal=|volume=|issue=|pages=lch 73|publisher=Oifig an tSoláthair|location=Baile Átha Cliath}}</ref> == Féach freisin == * [[Boggart]] * [[Taibhse (osnádúrtha)|Taibhse]] ==Tagairtí== <references/> {{DEFAULTSORT:Puca}} [[Catagóir:Béaloideas na hÉireann|Puca]] [[Catagóir:An tOsnádúr|Puca]] [[Catagóir:Taibhsí]] kth3cw1f9mt4sy7i7df1wkxc2vk1nd4 1092095 1092079 2022-08-28T19:15:55Z TGcoa 21229 /* Féach freisin */ wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Colum-KOIS(Holt1916)-Pogany-illustr-p283-the-pooka-and-horse.jpg|mion|Púca, le Padraic Colum (1916)<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The king of Irelands son|url=https://catalog.hathitrust.org/Record/008681925|publisher=H. Holt and Company|date=1916|location=New York|author=Padraic Colum}}</ref>]] '''Púca''' a thugtar ar arracht [[Aos Sí|sí]] i [[miotaseolaíocht na nGael]] a fhuadaíonn daoine, ach d'fhéadfaidís a bheith ina gcreach nó ina gcabhair le daoine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.google.fr/search?q=site:.duchas.ie+%22P%C3%BAca%22&lr=&as_qdr=all&dcr=0&sxsrf=ALiCzsbcd9vx3DAmeVfxFkUVht4UfGC7TQ:1661708021244&ei=9aYLY7G4DqWJlwTqv7TIDw&ved=0ahUKEwjxhs7iiOr5AhWlxIUKHeofDfkQ4dUDCA4&uact=5&oq=site:.duchas.ie+%22P%C3%BAca%22&gs_lcp=Cgdnd3Mtd2l6EANKBAhBGAFKBAhGGABQ4QVY3SVg6ihoAXAAeAGAAfABiAGBB5IBBTguMC4xmAEAoAEBoAECwAEB&sclient=gws-wiz|teideal=site:.duchas.ie "Púca" - Cuardach Google|work=www.google.fr|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Riocht capaill nó gabhair a bhíonn ar an bpúca de ghnáth cé go mbíonn riochtanna eile air amanna, m.sh. riocht iolair. Tugtar ''pwca'' air i m[[Breatnais]] agus tá ''bucca'' ann i miotaseolaíocht [[Corn na Breataine|Chorn na Breataine]], focal a thagann ón n[[Gaeilge]]. Tá sé de nós ag an bpúca duine a chaitheamh suas ar a dhroim go n-iompraíonn sé an duine ar thuras scioptha ar fud na dúiche. Is minic a ghortaítear an marcach neamhthoilteanach, cé go dtagann sé/sí slán ach scanraithe go smior amanta eile. Daoine ar meisce is mó a thagann ar an bpúca i rith oícheanta dorcha gan ghealach. Ar ndóigh, tá baint ag an bpúca, a thaibhríonn san oíche, leis an "nightmare" ("láir oíche") as traidisiún [[An Ghearmáin|Gearmánach]] an [[Béarla|Bhéarla]]. Tá dlúthbhaint ag an bpúca, freisin, leis an [[each uisce]], atá fiú níos contúirtí go mbánn daoine. Déantar iad a cheangal le neacha neamhsaolta eile, uaireanta: "Mná ab eadh na [[Sprid|spiridí]], agus fir ab eadh na púcaí."<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Sean-aimsireacht|url=http://catalogue.library.ulster.ac.uk/items/837628|publisher=Oifig an tSoláthair|date=1939|location=Baile Átha Cliath|language=ga|author=Domhnall Ó Murchadha}}</ref> == Dul i nGleic Leo == Bhíodh "uirlisí cosanta" áirithe ag daoine i gcoinne púcaí, mar atá bior crua nó [[Scian Coise Duibhe|scian coise duibhe]]. I scéal amháin, agus fear thuas ar dhroim phúca, sháigh sé scian coise duibhe ann. D'iarr an púca air ansin an scian a tharraingt, ach d'fhág sé é mar a bhí agus an mhaidin dár gcionn bhí an scian sáite i meall beag [[Glóthach|glóthaí]]. D'fhás tor [[Feileastram|fheileastram]] ar an láthair i ndiaidh sin.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Domhnall Ua Murchadha|date=1939|url=|title=Sean-Aimsireacht|journal=|volume=|issue=|pages=lch 73|publisher=Oifig an tSoláthair|location=Baile Átha Cliath}}</ref> == Féach freisin == * [[Boggart (taibhse)|Boggart]] * [[Taibhse (osnádúrtha)|Taibhse]] ==Tagairtí== <references/> {{DEFAULTSORT:Puca}} [[Catagóir:Béaloideas na hÉireann|Puca]] [[Catagóir:An tOsnádúr|Puca]] [[Catagóir:Taibhsí]] khqjxm5hukcj72pkionle34bldx6tb5 0 8075 1091796 1075903 2022-08-28T15:40:01Z Panu Petteri Höglund 144 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Bia}} [[Íomhá:McDonalds No Wake Zone.jpg|thumb|Bialann mhearbhia de chuid na sreinge gnó idirnáisiúnta úd [[McDonald's]]]]Is éard is '''mearbhia''', '''greim gasta''' nó '''[[bia]] gasta''' ann ná an cineál bia a bhíonn le fáil ó shreangbhialanna ar nós [[McDonald's]]. Go bunúsach, bia is ea é a ghléastar agus a riartar go sciobtha, de réir modhanna oibre tionsclaíocha a chuirfeadh [[crios]] [[Iompar|iompair]] i gcuimhne duit. [[Gnó]] mór millteanach idirnáisiúnta is ea an mearbhia agus borradh mór air ina lán tíortha. Bíonn sé compordach mearbhia a [[ith]]<nowiki/>e, ach ón taobh eile de, bítear á lochtú, toisc nach bhfuil ann ach bia [[bonnachán|bonnacháin]] gan scamhard ceart folláin, dar lena lán. == Stair == Síleann na [[Duine|daoine]] gur coincheap nua is ea bialann mearbhia nó an ''scroidchuntar'', ach dealraíonn sé go bhfuil an mearbhia chomh sean leis an g[[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] féin. Bhí scroidchuntair [[Impireacht na Róimhe|na sean-Róimhe]] ag díol [[Arán|aráin]] agus [[ológ]]. I gcathracha an Chian-Oirthir inniu, bíonn núdail á ndíol ar an mbealach céanna. Bíonn falafel agus arán gan ghiosta ar fáil ó scroidchuntair an [[An Meánoirthear|Mheán-Oirthir.]] Tá [[stair]] an mhearbhia nua-aimseartha fite fuaite le stair an [[Martbhorgaire|mhartbhorgaire]], arbh é príomhtháirge na scroidchuntar is moiche é. Creidtear go coitianta gurbh é an comhlacht [[Meiriceá|Meiriceánach]] úd ''White Castle'' a chuir tús leis an chéad scroidchuntar riamh, thiar sa bhliain 1921, agus é ag díol martbhorgairí ar chúig ''cent'' an ceann. Bhí rath agus bláth ar an ngnó seo ón tús, agus tháinig an iomaíocht ag an rathúnas, ar ndóigh. [[Íomhá:McDonald's store -1 located west of Chicago, Illinois LCCN2011631143.tif|mion|McDonald's, Chicago]] Is é [[McDonald's]] an comhlacht is mó a shamhlaímid inniu leis an mearbhia, ach, le fírinne, níor tháinig an chéad scroidchuntar de chuid an chomhlachta sin ar an bhfód roimh an mbliain 1948. Ba ansin a hosclaíodh an chéad scroidchuntar i [[San Diego, California|San Diego]] a bhí ag díol ispíní teo faoi bhranda McDonald's. Siúd is go síltear go coitianta gurbh é Ray Kroc a bhunaigh an gnó, ní raibh sé sáite ann go fóill. Bhí sé ag díol meaisíní [[creathán bainne]] a bhí á n-úsáid go coitianta ag an chéad scroidcheantar de chuid McDonald's. Sa bhliain 1954, chuaigh Kroc agus úinéirí an chéad scroidchuntar le chéile, agus chrom Kroc ar an sainghnó seo a fhorbairt is a fhairsingiú. Ar an [[14 Aibreán]] [[1955]] d'oscail an chéad McDonald i [[California|gCalifornia]] Creidtear gurb é an comhlacht úd Wendy's a chuir tús le "fuinneog na mótar" a cheadaíonn do na tiománaithe mearbhia a cheannach gan a gcuid [[Gluaisteán|carr]]<nowiki/>anna a pháirceáil ná a fhágáil. == Cén fáth a dtugtar MEARbhia air? == [[Íomhá:Lafleur restaurant late night food veggie burgers.jpg|mion|Lafleur, 16 Feabhra 2005]] "Béilín amach" is mó a bhíonn ar fáil ó na scroidchuntair, is é sin, is féidir leis na custaiméirí bualadh isteach lena gcuid bia a cheannach, nó é a cheannach trí [[Fuinneog|fhuinneog]] na mótar gan an [[gluaisteán]] a fhágáil. Mar sin féin, bíonn [[bialann]] éigin i gceist le cuid mhór de na scroidchuntair, is é sin, go bhfuil suíocháin agus boird ann leis an mbéile a chaitheamh in aice le háit an díolacháin. An chuid is mó den mhearbhia, is féidir é a ithe gan dul i muinín an sceanra. Is iad na cineálacha coitianta mearbhia ná iasc le sceallóga prátaí, [[Ceapaire|ceapairí]], arán pitta, martbhorgaire, [[sicín]] friochta, [[Práta|prátaí]] friochta, cnapanna [[sicín]], tacónna, píotsa agus [[uachtar reoite]], siúd is go bhfuil cúrsaí níos "maille" ar fáil ó chuid mhaith mearbhialanna chomh maith, ar nós [[cilí]], [[brúitín]] prátaí, nó cineálacha éagsúla sailéid. Cé go mbíonn bia [[An tSín|Síneach]] den chineál is coitianta san Iarthar á sholáthar mar bhéilín amach, ní dhearctar air mar mhearbhia i gciall cheart an fhocail. == Gléasadh an Mhearbhia == Is gnách an mearbhia a ghléasadh is a chócaráil i bpróiseas tionsclaithe leis an gcostas a íosmhéidiú. Mar sin, déantar an mearbhia as comhábhair chaighdeánaithe de réir [[oideas]] réamhshocraithe, agus cuirtear ar fáil é i gcartáin úrchoinneála agus i [[Mála|málaí]] [[Plaisteach|plaisteacha]]. == Gnó an Mhearbhia == === Caiteachas na dTomhaltóirí === [[Íomhá:Checkers 209 Dollar Philly Sub sign Memphis TN 2013-09-21 001.jpg|mion|Checkers, Memphis TN, 2013]] Sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] féin, chaith na tomhaltóirí thart ar céad is deich míle milliún dollar ($110,000,000,000) ar an mearbhia sa bhliain 2000. Cuir seo i gcomparáid leis an gcaiteachas céanna sa bhliain 1970, nár sháraigh sé mhíle milliún dollar ($6,000,000,000). Is é prognóis Chumann Náisiúnta na mBialann sna Stáit go sroichfidh an figiúr seo céad ceathracha trí mhíle milliún dollar ($143,000,000,000) sa bhliain 2006, arb ionann é sin agus ardú cúig faoin gcéad ón mbliain 2005. Ar mhaithe leis an gcomparáid, creidtear go dtáirgfidh na bialanna lánseirbhíse céad seachtó trí mhíle milliún dollar díolacháin san am céanna. Le déanaí, tá na scroidchuntair ag cailleadh an fhóid do na mearphroinntithe, is é sin, tithe itheacháin a bhfuil cuid áirithe d'atmaisféar an phroinntigh ghalánta ag dul leo, agus a bhfuil bia níos fearr le fáil iontu, ná an gnáth-mhearbhia, siúd is go bhfuil an tseirbhís íosmhéidithe ar nós na scroidchuntar. Sna Stáit, is minic a dhéanann bialanna den chineál seo speisialtóireacht ar bhia eitneach ar leith, cosúil le bia Meicsiceánach, ar nós na sreangbhialann ''Chipotle Mexican Grill'' nó ''Qdoba Mexican Grill'', nó bia Síneach, ar nós ''Pei Wei Asian Diner''. === McDonald's === Is é an comhlacht McDonald's an comhlacht mearbhia is mó agus is fairsinge ar fud an domhain. D'oscail McDonald's an chéad bhialann sa bhliain 1955 - is é sin, an chéad cheann a bhí saincheadúnaithe mar "McDonald's". B'é Ray Kroc, a cheannaigh an gnólacht óna sheanúinéirí, deartháireacha Mhic Dhomhnaill, agus b'eisean a bhí ar tús cadhnaíochta ag tabhairt isteach cuid mhór de na modhanna oibre a shamhlaítear le gnó an mhearbhia inniu, ar nós chaighdeánú na gcomhábhar, na gcúrsaí bia agus na n-oideas. San am céanna, chuir sé béim ar leith ar íosmhéidiú an chostais, agus sa deireadh, bhain sé úsáid as cumhacht na corparáide le praghsanna na gcomhábhar a choinneáil thíos, a fhad is a bhítí á ndíol le McDonald's. === Sreangshiopaí Idirnáisiúnta === [[Íomhá:Fast food workers on strike for higher minimum wage and better benefits (25823895974).jpg|mion|Stailc, St. Paul, Minnesota, 2016]] Cé nach aireagán nua é an mearbhia ar aon nós, is as na Stáit Aontaithe a tháinig scroidchuntair an lae inniu, agus is gnách leis na daoine dearcadh ar an mearbhia mar rud Meiriceánach. Mar sin, is minic a chaitear anuas ar na sreangshiopaí mearbhia mar thruailliú cultúrtha ó Mheiriceá nó mar impiriúlachas, agus nuair a bhíonn na hagóidí in éadan an [[Domhandas|domhandais]] faoi lán an tseoil, is minic a thugann na hagóideoirí ruathar faoi bhialanna de chuid na sreanganna idirnáisiúnta mearbhia, cosúil le McDonald's. Le teacht in araicis na n-agóideoirí, bíonn cuid de na sreangshiopaí ag cur táirgí áitiúla ar fáil in áiteanna a shásódh toil agus toighis an phobail agus nach mbeadh ag teacht salach ar thraidisiún áitiúil na cócaireachta. Níor chuir na hiarrachtaí seo na clamhsánaithe ina dtost, áfach. Fairsing is uile mar a bhíonn na sreangshiopaí idirnáisiúnta, níor éirigh leo mearbhia na gcomhlachtaí dúchasacha a chur as margadh. Tháinig sreanganna áitiúla, réigiúnda nó náisiúnta (ar nós Hesburger san Fhionlainn nó [[Supermac's]] in Éirinn, cuir i gcás) ar an bhfód agus d'éirigh le cuid acu an fód a sheasamh go maith. Maidir leis na tíortha tearcfhorbartha, is iad na scroidchuntair dhúchasacha agus tithe itheacháin an phobail a chuireann an chuid is mó den mhearbhia ar fáil ansin. I dtíortha den chineál sin, bíonn blas na galántachta ag roinnt le sreangshiopaí idirnáisiúnta ar nós McDonald's, ós rud é go mbíonn siad níos daoire agus níos glaine ná na tithe dúchasacha itheacháin. === Mearbhia sa Ríocht Aontaithe === [[Íomhá:Burger Bar - Commercial Street - geograph.org.uk - 1771069.jpg|mion|Burger Bar, Commercial Street, Londain]] Tháinig an mearbhia go dtí an Ríocht Aontaithe go gairid i ndiaidh a chéad chaithréime sna Stáit, agus is féidir a rá go bhfuil an gnó chomh seanbhunaithe ansin anois agus atá sé i Meiriceá féin. Agus an méid sin ráite, tá blas áitiúil ar an ngnó i gcónaí, agus na daoine ag roghnú iasc agus prátaí friochta thar an martbhorgaire. Ag druidim le deireadh na fichiú haoise, tháinig na bialanna saindúchais sna salaí, cosúil leis na bialanna Síneacha, Indiacha, agus Iodálacha, agus béilíní amach le ceannach uathu. === Mearbhia in Éirinn === Tá na sreangshiopaí idirnáisiúnta ar nós McDonald's i ndiaidh fódú maith a dhéanamh in Éirinn chomh maith leis an gcuid eile d'Iarthar na hEorpa, ach is é Supermac's an tsreang náisiúnta. Ba é Pádraig Mac Donncha, iar-[[Múinteoir|mhúinteoir]] scoile, a bhunaigh an chéad bhialann i mBéal Átha na Sluaighe sa bhliain 1978. Inniu, tá breis agus leathchéad bialann nó scroidchuntar ag an gcomhlacht ar fud na hÉireann. == An Mearbhia mar Scamhard == [[Íomhá:Nutritional deficiencies world map - DALY - WHO2002.svg|mion|Uireasa cothaithe sa domhan, WHO, 2002]] Agus an dóigh a ngléastar an mearbhia, bíonn an-locht á fháil air ar chúiseanna sláinte agus folúntais. Má fhriochtar bia domhainreoite i saill nach bhfuil hidriginithe go maith, súfaidh sé isteach aigéid shailleacha transacha, a dhéanann dochar don chroí agus d'imshruthú na fola. Bíonn an mearbhia an-saibhir i gcarbaihiodráití, leis, ós rud é go bhfuil siúcra sna deochanna boga agus stáirse sna prátaí. Sa bhliain 2004, chinn an scannánaí faisnéise Morgan Spurlock ar mhífhollántas an mhearbhia a chur sna súile ar na daoine, agus ar feadh míosa, ní itheadh sé ach bia de chuid McDonald's. San am céanna, staon sé ó gach cineál aclaíochta nó callaistéinice. I ndiaidh na míosa, bhí sé ramhraithe as aithne, agus an crua-ae ag teip air. Thóg sé roinnt mhíonna air an bhreis saille a chroitheadh de arís agus a shláinte a fháil ar ais. Ar an triail seo a bhunaigh sé an scannán faisnéise ''SuperSize Me''. I ndiaidh an scannáin, rinne McDonald's iarrachtaí áirithe leis an mbiachlár a thabhairt chun feabhais ó thaobh na sláintiúlachta agus an fholúntais de. Mar sin féin, ní moladh amháin a fuair Spurlock ó na léirmheastóirí. Bhí criticeoirí áirithe den bharúil gur chuir sé an iomarca béime ar an mearbhia agus nach ndearna sé mórán tráchta ar an easpa aclaíochta mar chúis le drochshláinte na Meiriceánach, cé gur cuid dá thriail féin ab ea staonadh ón aclaíocht. == Athruithe == Leis na blianta beaga anuas, bíonn na sreanganna mearbhia á lochtú go fairsing ag lucht cosanta an chomhshaoil, ag brúghrúpaí na dtomhaltóirí, agus ag gluaiseachtaí eile den chineál sin. Tháinig, fiú, gluaiseacht an mhallbhia (''slow food'') ar an bhfód leis na luachanna a chosaint a chreidtear a bheith i ndainséar agus an dóigh a bhfuil an mearbhia ag dul i bhfairsinge. Tá an ghluaiseacht ag iarraidh na scileanna traidisiúnta cócaireachta a chosaint agus ag cur troda ar na nósanna agus na dlíthe a bhíonn ag fabhrú don mhearbhia. Thairis sin, bíonn an ghluaiseacht ag scaipeadh oideachais agus tuisceana i measc na dtomhaltóirí i dtaobh bia maith folláin. Cuid de na sreangshiopaí, tá siad ag géilleadh do na héilimh seo, agus iad ag tairiscint bia níos folláine anois, ar nós na sailéad agus na dtorthaí úra. Ní bhíonn na cosantóirí comhshaoil róshásta leis na hathruithe seo, nó is é a ngnáth-thuairim siúd nach bhfuil ann ach sop in áit na scuaibe. Tá sé fógartha ag McDonald's go mbeidh bileog eolais faoi luach scamhardúil an chúrsa ag dul le gach táirge de dhéantús na corparáide ón mbliain 2006 ar aghaidh. == Tarraingt an Tomhaltóra == Beag beann ar an lochtú, bíonn na tomhaltóirí ag tarraingt ina dtonnta ar na scroidchuntair i gcónaí. Is é is cúis leis seo ná go mbíonn an mearbhia réasúnta saor, agus é ag spáráil obair na cócaireachta ar an tomhaltóir. Thairis sin, an duine nach bhfuil eolach ar áiteanna an bhia mhaith, agus é ar an gcoigríoch nó in áit choimhthíoch eile, is ábhar faoisimh dó áit itheacháin a bheith ann a bhfuil aithne aige ar a leithéidí eile, agus é in ann bheith i dtuilleamaí an chineál bia atá ar fáil ansin. == Lochtú == Bíonn sé compordach mearbhia a ithe, ach mar sin féin, bítear á lochtú. Seo na lochtanna is mó agus is minicí a fhaightear air: * Tá sé mífholláin mar bhia. Na daoine a itheann go tráthrialta i mbialanna mearbhia, is baol dóibh dul chun murtaill. * Baineann na sreanganna mearbhia úsáid as cleasanna margaíochta a chuireann draíocht ar na páistí, agus iad ag foghlaim drochnósanna itheacháin a dhéanfaidh dochar dá sláinte. * An dóigh a mbítear ag pacáistiú agus ag athphacáistiú an bhia le haghaidh na húsáide seo, luíonn sé go trom ar an dúlra, agus na hacmhainní nádúrtha is na hamhábhair á spíonadh go héadromchroíoch. * Dealbhaíonn sé na traidisiúin áitiúla chócaireachta agus cuireann sé scéim chaighdeánaithe osnáisiúnta ina n-áit. * Tá gnó an mhearbhia bunaithe ar shaincheadúnú, is é sin, is gnó mórscála é, agus é ag ruaigeadh na ngnóthas beag as an margadh. [[Catagóir:Mearbhia|*]] l1lawx14ue08i1j3xmb59tta9qqywco 1091797 1091796 2022-08-28T15:40:57Z Panu Petteri Höglund 144 /* Stair */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Bia}} [[Íomhá:McDonalds No Wake Zone.jpg|thumb|Bialann mhearbhia de chuid na sreinge gnó idirnáisiúnta úd [[McDonald's]]]]Is éard is '''mearbhia''', '''greim gasta''' nó '''[[bia]] gasta''' ann ná an cineál bia a bhíonn le fáil ó shreangbhialanna ar nós [[McDonald's]]. Go bunúsach, bia is ea é a ghléastar agus a riartar go sciobtha, de réir modhanna oibre tionsclaíocha a chuirfeadh [[crios]] [[Iompar|iompair]] i gcuimhne duit. [[Gnó]] mór millteanach idirnáisiúnta is ea an mearbhia agus borradh mór air ina lán tíortha. Bíonn sé compordach mearbhia a [[ith]]<nowiki/>e, ach ón taobh eile de, bítear á lochtú, toisc nach bhfuil ann ach bia [[bonnachán|bonnacháin]] gan scamhard ceart folláin, dar lena lán. == Stair == Síleann na [[Duine|daoine]] gur coincheap nua is ea bialann mearbhia nó an ''scroidchuntar'', ach dealraíonn sé go bhfuil an mearbhia chomh sean leis an g[[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] féin. Bhíodh scroidchuntair [[Impireacht na Róimhe|na sean-Róimhe]] ag díol [[Arán|aráin]] agus [[ológ]]. I gcathracha an Chian-Oirthir inniu, bíonn núdail á ndíol ar an mbealach céanna. Bíonn falafel agus arán gan ghiosta ar fáil ó scroidchuntair an [[An Meánoirthear|Mheán-Oirthir.]] Tá [[stair]] an mhearbhia nua-aimseartha fite fuaite le stair an [[Martbhorgaire|mhartbhorgaire]], arbh é príomhtháirge na scroidchuntar is moiche é. Creidtear go coitianta gurbh é an comhlacht [[Meiriceá|Meiriceánach]] úd ''White Castle'' a chuir tús leis an chéad scroidchuntar riamh, thiar sa bhliain 1921, agus é ag díol martbhorgairí ar chúig ''cent'' an ceann. Bhí rath agus bláth ar an ngnó seo ón tús, agus tháinig an iomaíocht ag an rathúnas, ar ndóigh. [[Íomhá:McDonald's store -1 located west of Chicago, Illinois LCCN2011631143.tif|mion|McDonald's, Chicago]] Is é [[McDonald's]] an comhlacht is mó a shamhlaímid inniu leis an mearbhia, ach, le fírinne, níor tháinig an chéad scroidchuntar de chuid an chomhlachta sin ar an bhfód roimh an mbliain 1948. Ba ansin a hosclaíodh an chéad scroidchuntar i [[San Diego, California|San Diego]] a bhí ag díol ispíní teo faoi bhranda McDonald's. Siúd is go síltear go coitianta gurbh é Ray Kroc a bhunaigh an gnó, ní raibh sé sáite ann go fóill. Bhí sé ag díol meaisíní [[creathán bainne]] a bhí á n-úsáid go coitianta ag an chéad scroidcheantar de chuid McDonald's. Sa bhliain 1954, chuaigh Kroc agus úinéirí an chéad scroidchuntar le chéile, agus chrom Kroc ar an sainghnó seo a fhorbairt is a fhairsingiú. Ar an [[14 Aibreán]] [[1955]] d'oscail an chéad McDonald i [[California|gCalifornia]] Creidtear gurb é an comhlacht úd Wendy's a chuir tús le "fuinneog na mótar" a cheadaíonn do na tiománaithe mearbhia a cheannach gan a gcuid [[Gluaisteán|carr]]<nowiki/>anna a pháirceáil ná a fhágáil. == Cén fáth a dtugtar MEARbhia air? == [[Íomhá:Lafleur restaurant late night food veggie burgers.jpg|mion|Lafleur, 16 Feabhra 2005]] "Béilín amach" is mó a bhíonn ar fáil ó na scroidchuntair, is é sin, is féidir leis na custaiméirí bualadh isteach lena gcuid bia a cheannach, nó é a cheannach trí [[Fuinneog|fhuinneog]] na mótar gan an [[gluaisteán]] a fhágáil. Mar sin féin, bíonn [[bialann]] éigin i gceist le cuid mhór de na scroidchuntair, is é sin, go bhfuil suíocháin agus boird ann leis an mbéile a chaitheamh in aice le háit an díolacháin. An chuid is mó den mhearbhia, is féidir é a ithe gan dul i muinín an sceanra. Is iad na cineálacha coitianta mearbhia ná iasc le sceallóga prátaí, [[Ceapaire|ceapairí]], arán pitta, martbhorgaire, [[sicín]] friochta, [[Práta|prátaí]] friochta, cnapanna [[sicín]], tacónna, píotsa agus [[uachtar reoite]], siúd is go bhfuil cúrsaí níos "maille" ar fáil ó chuid mhaith mearbhialanna chomh maith, ar nós [[cilí]], [[brúitín]] prátaí, nó cineálacha éagsúla sailéid. Cé go mbíonn bia [[An tSín|Síneach]] den chineál is coitianta san Iarthar á sholáthar mar bhéilín amach, ní dhearctar air mar mhearbhia i gciall cheart an fhocail. == Gléasadh an Mhearbhia == Is gnách an mearbhia a ghléasadh is a chócaráil i bpróiseas tionsclaithe leis an gcostas a íosmhéidiú. Mar sin, déantar an mearbhia as comhábhair chaighdeánaithe de réir [[oideas]] réamhshocraithe, agus cuirtear ar fáil é i gcartáin úrchoinneála agus i [[Mála|málaí]] [[Plaisteach|plaisteacha]]. == Gnó an Mhearbhia == === Caiteachas na dTomhaltóirí === [[Íomhá:Checkers 209 Dollar Philly Sub sign Memphis TN 2013-09-21 001.jpg|mion|Checkers, Memphis TN, 2013]] Sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] féin, chaith na tomhaltóirí thart ar céad is deich míle milliún dollar ($110,000,000,000) ar an mearbhia sa bhliain 2000. Cuir seo i gcomparáid leis an gcaiteachas céanna sa bhliain 1970, nár sháraigh sé mhíle milliún dollar ($6,000,000,000). Is é prognóis Chumann Náisiúnta na mBialann sna Stáit go sroichfidh an figiúr seo céad ceathracha trí mhíle milliún dollar ($143,000,000,000) sa bhliain 2006, arb ionann é sin agus ardú cúig faoin gcéad ón mbliain 2005. Ar mhaithe leis an gcomparáid, creidtear go dtáirgfidh na bialanna lánseirbhíse céad seachtó trí mhíle milliún dollar díolacháin san am céanna. Le déanaí, tá na scroidchuntair ag cailleadh an fhóid do na mearphroinntithe, is é sin, tithe itheacháin a bhfuil cuid áirithe d'atmaisféar an phroinntigh ghalánta ag dul leo, agus a bhfuil bia níos fearr le fáil iontu, ná an gnáth-mhearbhia, siúd is go bhfuil an tseirbhís íosmhéidithe ar nós na scroidchuntar. Sna Stáit, is minic a dhéanann bialanna den chineál seo speisialtóireacht ar bhia eitneach ar leith, cosúil le bia Meicsiceánach, ar nós na sreangbhialann ''Chipotle Mexican Grill'' nó ''Qdoba Mexican Grill'', nó bia Síneach, ar nós ''Pei Wei Asian Diner''. === McDonald's === Is é an comhlacht McDonald's an comhlacht mearbhia is mó agus is fairsinge ar fud an domhain. D'oscail McDonald's an chéad bhialann sa bhliain 1955 - is é sin, an chéad cheann a bhí saincheadúnaithe mar "McDonald's". B'é Ray Kroc, a cheannaigh an gnólacht óna sheanúinéirí, deartháireacha Mhic Dhomhnaill, agus b'eisean a bhí ar tús cadhnaíochta ag tabhairt isteach cuid mhór de na modhanna oibre a shamhlaítear le gnó an mhearbhia inniu, ar nós chaighdeánú na gcomhábhar, na gcúrsaí bia agus na n-oideas. San am céanna, chuir sé béim ar leith ar íosmhéidiú an chostais, agus sa deireadh, bhain sé úsáid as cumhacht na corparáide le praghsanna na gcomhábhar a choinneáil thíos, a fhad is a bhítí á ndíol le McDonald's. === Sreangshiopaí Idirnáisiúnta === [[Íomhá:Fast food workers on strike for higher minimum wage and better benefits (25823895974).jpg|mion|Stailc, St. Paul, Minnesota, 2016]] Cé nach aireagán nua é an mearbhia ar aon nós, is as na Stáit Aontaithe a tháinig scroidchuntair an lae inniu, agus is gnách leis na daoine dearcadh ar an mearbhia mar rud Meiriceánach. Mar sin, is minic a chaitear anuas ar na sreangshiopaí mearbhia mar thruailliú cultúrtha ó Mheiriceá nó mar impiriúlachas, agus nuair a bhíonn na hagóidí in éadan an [[Domhandas|domhandais]] faoi lán an tseoil, is minic a thugann na hagóideoirí ruathar faoi bhialanna de chuid na sreanganna idirnáisiúnta mearbhia, cosúil le McDonald's. Le teacht in araicis na n-agóideoirí, bíonn cuid de na sreangshiopaí ag cur táirgí áitiúla ar fáil in áiteanna a shásódh toil agus toighis an phobail agus nach mbeadh ag teacht salach ar thraidisiún áitiúil na cócaireachta. Níor chuir na hiarrachtaí seo na clamhsánaithe ina dtost, áfach. Fairsing is uile mar a bhíonn na sreangshiopaí idirnáisiúnta, níor éirigh leo mearbhia na gcomhlachtaí dúchasacha a chur as margadh. Tháinig sreanganna áitiúla, réigiúnda nó náisiúnta (ar nós Hesburger san Fhionlainn nó [[Supermac's]] in Éirinn, cuir i gcás) ar an bhfód agus d'éirigh le cuid acu an fód a sheasamh go maith. Maidir leis na tíortha tearcfhorbartha, is iad na scroidchuntair dhúchasacha agus tithe itheacháin an phobail a chuireann an chuid is mó den mhearbhia ar fáil ansin. I dtíortha den chineál sin, bíonn blas na galántachta ag roinnt le sreangshiopaí idirnáisiúnta ar nós McDonald's, ós rud é go mbíonn siad níos daoire agus níos glaine ná na tithe dúchasacha itheacháin. === Mearbhia sa Ríocht Aontaithe === [[Íomhá:Burger Bar - Commercial Street - geograph.org.uk - 1771069.jpg|mion|Burger Bar, Commercial Street, Londain]] Tháinig an mearbhia go dtí an Ríocht Aontaithe go gairid i ndiaidh a chéad chaithréime sna Stáit, agus is féidir a rá go bhfuil an gnó chomh seanbhunaithe ansin anois agus atá sé i Meiriceá féin. Agus an méid sin ráite, tá blas áitiúil ar an ngnó i gcónaí, agus na daoine ag roghnú iasc agus prátaí friochta thar an martbhorgaire. Ag druidim le deireadh na fichiú haoise, tháinig na bialanna saindúchais sna salaí, cosúil leis na bialanna Síneacha, Indiacha, agus Iodálacha, agus béilíní amach le ceannach uathu. === Mearbhia in Éirinn === Tá na sreangshiopaí idirnáisiúnta ar nós McDonald's i ndiaidh fódú maith a dhéanamh in Éirinn chomh maith leis an gcuid eile d'Iarthar na hEorpa, ach is é Supermac's an tsreang náisiúnta. Ba é Pádraig Mac Donncha, iar-[[Múinteoir|mhúinteoir]] scoile, a bhunaigh an chéad bhialann i mBéal Átha na Sluaighe sa bhliain 1978. Inniu, tá breis agus leathchéad bialann nó scroidchuntar ag an gcomhlacht ar fud na hÉireann. == An Mearbhia mar Scamhard == [[Íomhá:Nutritional deficiencies world map - DALY - WHO2002.svg|mion|Uireasa cothaithe sa domhan, WHO, 2002]] Agus an dóigh a ngléastar an mearbhia, bíonn an-locht á fháil air ar chúiseanna sláinte agus folúntais. Má fhriochtar bia domhainreoite i saill nach bhfuil hidriginithe go maith, súfaidh sé isteach aigéid shailleacha transacha, a dhéanann dochar don chroí agus d'imshruthú na fola. Bíonn an mearbhia an-saibhir i gcarbaihiodráití, leis, ós rud é go bhfuil siúcra sna deochanna boga agus stáirse sna prátaí. Sa bhliain 2004, chinn an scannánaí faisnéise Morgan Spurlock ar mhífhollántas an mhearbhia a chur sna súile ar na daoine, agus ar feadh míosa, ní itheadh sé ach bia de chuid McDonald's. San am céanna, staon sé ó gach cineál aclaíochta nó callaistéinice. I ndiaidh na míosa, bhí sé ramhraithe as aithne, agus an crua-ae ag teip air. Thóg sé roinnt mhíonna air an bhreis saille a chroitheadh de arís agus a shláinte a fháil ar ais. Ar an triail seo a bhunaigh sé an scannán faisnéise ''SuperSize Me''. I ndiaidh an scannáin, rinne McDonald's iarrachtaí áirithe leis an mbiachlár a thabhairt chun feabhais ó thaobh na sláintiúlachta agus an fholúntais de. Mar sin féin, ní moladh amháin a fuair Spurlock ó na léirmheastóirí. Bhí criticeoirí áirithe den bharúil gur chuir sé an iomarca béime ar an mearbhia agus nach ndearna sé mórán tráchta ar an easpa aclaíochta mar chúis le drochshláinte na Meiriceánach, cé gur cuid dá thriail féin ab ea staonadh ón aclaíocht. == Athruithe == Leis na blianta beaga anuas, bíonn na sreanganna mearbhia á lochtú go fairsing ag lucht cosanta an chomhshaoil, ag brúghrúpaí na dtomhaltóirí, agus ag gluaiseachtaí eile den chineál sin. Tháinig, fiú, gluaiseacht an mhallbhia (''slow food'') ar an bhfód leis na luachanna a chosaint a chreidtear a bheith i ndainséar agus an dóigh a bhfuil an mearbhia ag dul i bhfairsinge. Tá an ghluaiseacht ag iarraidh na scileanna traidisiúnta cócaireachta a chosaint agus ag cur troda ar na nósanna agus na dlíthe a bhíonn ag fabhrú don mhearbhia. Thairis sin, bíonn an ghluaiseacht ag scaipeadh oideachais agus tuisceana i measc na dtomhaltóirí i dtaobh bia maith folláin. Cuid de na sreangshiopaí, tá siad ag géilleadh do na héilimh seo, agus iad ag tairiscint bia níos folláine anois, ar nós na sailéad agus na dtorthaí úra. Ní bhíonn na cosantóirí comhshaoil róshásta leis na hathruithe seo, nó is é a ngnáth-thuairim siúd nach bhfuil ann ach sop in áit na scuaibe. Tá sé fógartha ag McDonald's go mbeidh bileog eolais faoi luach scamhardúil an chúrsa ag dul le gach táirge de dhéantús na corparáide ón mbliain 2006 ar aghaidh. == Tarraingt an Tomhaltóra == Beag beann ar an lochtú, bíonn na tomhaltóirí ag tarraingt ina dtonnta ar na scroidchuntair i gcónaí. Is é is cúis leis seo ná go mbíonn an mearbhia réasúnta saor, agus é ag spáráil obair na cócaireachta ar an tomhaltóir. Thairis sin, an duine nach bhfuil eolach ar áiteanna an bhia mhaith, agus é ar an gcoigríoch nó in áit choimhthíoch eile, is ábhar faoisimh dó áit itheacháin a bheith ann a bhfuil aithne aige ar a leithéidí eile, agus é in ann bheith i dtuilleamaí an chineál bia atá ar fáil ansin. == Lochtú == Bíonn sé compordach mearbhia a ithe, ach mar sin féin, bítear á lochtú. Seo na lochtanna is mó agus is minicí a fhaightear air: * Tá sé mífholláin mar bhia. Na daoine a itheann go tráthrialta i mbialanna mearbhia, is baol dóibh dul chun murtaill. * Baineann na sreanganna mearbhia úsáid as cleasanna margaíochta a chuireann draíocht ar na páistí, agus iad ag foghlaim drochnósanna itheacháin a dhéanfaidh dochar dá sláinte. * An dóigh a mbítear ag pacáistiú agus ag athphacáistiú an bhia le haghaidh na húsáide seo, luíonn sé go trom ar an dúlra, agus na hacmhainní nádúrtha is na hamhábhair á spíonadh go héadromchroíoch. * Dealbhaíonn sé na traidisiúin áitiúla chócaireachta agus cuireann sé scéim chaighdeánaithe osnáisiúnta ina n-áit. * Tá gnó an mhearbhia bunaithe ar shaincheadúnú, is é sin, is gnó mórscála é, agus é ag ruaigeadh na ngnóthas beag as an margadh. [[Catagóir:Mearbhia|*]] f1lryg3h229062xibn6wzvyauz1c2m0 0 8232 1091505 1050175 2022-08-28T12:15:31Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is pobal [[Náisiúnachas in Éirinn|Náisiúntaigh]] í atá ina gcónaí i m'''Béal Feirste Thiar'''. Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é freisin. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is é [[Paul Maskey]] ([[Sinn Féin|SF]]) an sealbhóir reatha den suíochán. Rugadh an polaiteoir cáiliúil [[Gerry Adams]] taoiseach [[Sinn Féin|Shinn Féin]] sa cheantar, agus cónáionn sé ann fós. Tá an cheantar suite timpeall [[Baile Andersean]] ar [[Bóthar Seoige|Bhóthar Sheoige]] agus [[Bóthar na bhFáll]], tá an [[Gaeilge|Ghaeilge]] ina teanga pobail i mBéal Feirste Thiar de thoradh [[Gaeltacht Sheoige]] atá suite ann. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5ugtfu5r5q67pxqnzknzvfsw9du4og6 1091524 1091505 2022-08-28T12:55:24Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is pobal [[Náisiúnachas in Éirinn|Náisiúntaigh]] í atá ina gcónaí i m'''Béal Feirste Thiar'''. Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é freisin. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is é [[Paul Maskey]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. Rugadh an polaiteoir cáiliúil [[Gerry Adams]] taoiseach [[Sinn Féin|Shinn Féin]] sa cheantar, agus cónáionn sé ann fós. Tá an cheantar suite timpeall [[Baile Andersean]] ar [[Bóthar Seoige|Bhóthar Sheoige]] agus [[Bóthar na bhFáll]], tá an [[Gaeilge|Ghaeilge]] ina teanga pobail i mBéal Feirste Thiar de thoradh [[Gaeltacht Sheoige]] atá suite ann. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] r4mkcsst9ewkw0e2nsar7ch39q1uamq 0 9035 1092076 898788 2022-08-28T17:35:42Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Réad Réalteolaíoch}} '''Scamall Beag Magellan''' (an dá chéad dóú réad déag is ceithre scór ar an [[NGC|Nua-Chatalóg Ghinearálta]], mar atá, NGC292, nó an trí mhíle ochtú cúigiú ceann ar [[PGC|Phríomh-Chatalóg na Réaltraí]]): ceann den dá réaltra bheaga neamhrialta a dtugtar [[Scamaill Magellan]] orthu. [[Íomhá:VISTA’s view of the Small Magellanic Cloud.jpg|thumb|Scamall Beag Magellan]] Feictear an Scamall Beag ar imeall réaltbhuíon [[An Túcán|an Túcáin]], in aice leis an [[réaltbhraisle chruinneogach]] a dtugtar 47 Tucanae uirthi. Níl pol theas an [[sféar neamhaí|sféir neamhaí]] i bhfad ar shiúl ach an oiread, óir tá an Túcán ag críochantaíocht le réaltbhuíon [[An tOchtamhán(réaltbhuíon)|an Ochtamháin]] atá suite thart ar an bpol. Cosúil leis an [[Scamall Mór Magellan|Scamall Mór]], tá an Scamall Beag ar ceann de na réaltraí atá ag timpeallú [[Bealach na Bó Finne|Bhealach na Bó Finne]], agus ar na cinn is gaire dúinn. Tá an Scamall Beag suite faoi dhá chéad agus deich míle [[solasbhliain]] dínn, agus é thart ar deich míle solasbhliain ar fad is ar leithead. Níl sé chomh saibhir i réaltaí agus an Scamall Mór - tá níos mó deannach agus gás ann. [[Catagóir:Réalteolaíocht]] rxvoyuijzxzryozf3qfrf5pinfqa2tr 0 11086 1092167 1045501 2022-08-28T23:28:01Z Kevin Scannell 340 nasc wikitext text/x-wiki De réir an chreidimh Chaitlicigh, is éard is '''peaca marfach''' ná peaca a cháineann d´anam go [[hifreann]] gan an peaca sin a fhaoistiú (nó go bhfuil sé ag teastáil sa chás nach bhfuil sé le fáil). Tá dhá shaghas peacaí ann, sa [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]], ''peaca marfach'' agus ''[[peaca solathach]]''. Chun a bheith mar pheaca marfach caithfidh an t-ábhar a bheith tromchúiseach; * Caithfidh lán eolas a bheith agat, faoin pheaca agus faoi thromchúiseacht an pheaca. * Caithfidh an peaca a bheith déanta le lán chead. Tá Peaca sainithe ag [[Naomh Agaistín]] (Contra Faustum, XXII, xxvii) mar seo a leanas: rud a deirtear, rud a rinne tú, nó a theastaíonn uait a dhéanamh atá i gcoinne an tsíordhlí. Deireann [[Naomh Thomás Aquinas]], sa Decretum Gratiani; gur leis na himthosca thuas níl an peaca faoistithe tar éis bás a fháil agus dá bharr sin téann an peacach go hIfreann. Dé réir an Chaitliceachais, ní féidir leis an bpeacach Comaoineach a fháil go dtí go bhfuil an peaca faoistithe, tá cásanna áirithe ann, mar shampla, le articulo mortis, a chiallaíonn "ar tí bás a fháil, agus leis sin téann an peacach go [[purgadóir]]ina áit. == Foinsí == * Catholic Christianity (Críostaíocht Chaitliceach) * Teagasc Críostaí na hEaglaise Caitlicí * http://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM * http://www.saintaquinas.com/mortal_sin.html * http://www.newadvent.org/cathen/14004b.htm * http://www.catholic.org/frz/examen/mortal_main.htm {{stumpa}} [[Catagóir:Eaglais Chaitliceach Rómhánach]] p3k28g07fcurxnclnhsolhe0k5mf7et 0 11899 1092092 651692 2022-08-28T19:03:30Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Trealamh Ríomhaireachta}} [[Íomhá:Modems.jpg|200px|deas|thumb|Móideimí.]] Is gléas [[crua-earraí]] é '''móideim''' a chuireann tiontú analógach-go-digiteach agus tiontú digiteach-go-analógach i bhfeidhm. Is í an úsáid is coitianta a bhaintear as móideim ná le sonraí [[digiteach]]a ó [[ríomhaire pearsanta]] (i bhfoirm 1-anna agus 0-anna) a thiontú go dtí fuaimeanna gur féidir seoladh thar línte fóin [[analógach]]a. Déantar móideim a thomhas go hiondúil i dtéarmaí a luas (i bhfoirm [[ráta giotáin]]). Is é 56 Kbps an luas is sciobtha gur féidir a shroichint i gcás móideim ar ghnáthlíne fóin. I gcás línte ar a bhfuil [[leathanbhanda]] ar fáil, is féidir leis an luas seo a bheith i bhfad níos airde (úsáidtear móideim éagsúil ar na línte seo). {{stumpa}} [[Catagóir:Líonraí ríomhaireachta]] [[Catagóir:Teileachumarsáid]] n6lx3937r0iith8d3njc06ngcuuorzj 0 13438 1092176 1045099 2022-08-29T03:36:51Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Raoul Duke.jpg|thumb|[[Johnny Depp]], mar '''Raoul Duke'''.]] {{glanadh}} B'é '''Raoul Duke''' an t-[[ainm cleite]] a d'úsáid [[Hunter S. Thompson]] don charachtar bunaithe air sa leabhar ''[[Fear and Loathing in Las Vegas]]''. Scríobhadh ''Fear and Loathing'' faoin ainm cleite seo, agus d'úsáid Thompson é ar chuid dá chuid alt a scríobh sé níos déanaí. == Frithmhise Thompson == Is príomhcharachtar é Duke i roinnt scéalta, úrscéalta agus alt Thompson. Go leor den am tá Duke ag glacadh páirt in eachtraí a tharla i saol Thompson. Léirítear é mar fhear ait agus héadónaí le handúil aige i go leor drugaí agus fuath mór aige ar chreidiúintí [[SAM|Mheiriceá]] [[coimeádach]]. Bíonn sé de shíor faoi thionchar pé [[drugaí]] atá ar fáil, ar nós [[cannabas]], [[Aigéad líseirgeach dé-eitilimíde|LSD]], [[ether]], [[Mescaline]], [[cócaon]] agus fiú [[aidréanailín]] duine. De ghnáth tógann sé na substaintí sin i gcomluadar a aturnae [[Dr. Gonzo]], Meicsiceach atá leath as a mheabhair. (Tá Dr. Gonzo bunaithe ar chara le Thompson, dlíodóir cearta daonna Oscar Zeta Acosta). Luann Thomspson Duke don chéad uair ina leabhar ''Hell's Angels'' a scríobh sé sa bhliain [[1966]]. Cuirtear síos ar Duke mar eisreachtaí atá "that extra 'something,'" aige, a chiallaíonn go bhfuil sé in ann an dlí a bhriseadh, ach i mbealach nach gcuireann isteach ar an sochaí. Ligeann sé seo do Duke bheith inghlactha sa sochaí sin. Go minic sé fáth carachtar Duke ná chun tuairimí agus smaointí a rá, nach mbeadh Thompson ábalta é féin. De réir Thompson, tháinig inspioráid don ainm ó [[Raúl Castro]](deartháir [[Fidel Castro]]) agus leasainm [[John Wayne]], "The Duke". Is dócha gurb é an bunús a bhí ag an ainm cleite ná chun úsáid agus Thomspon ag seiceáil isteach in óstáin mar a tharla in ''Fear and Loathing''. D'úsáid Thompson Duke chun labhairt faoi féin. Mar shampla, tar éis timpiste bóthair bhí ar Thompson seal a chaitheamh i [[seomra dí-chomhbhrú]], agus scríobh sé litir faoin [[ainm chleite]] ag cur síos ar a mhire sa seomra. Foilsíodh an litir i [[Rolling Stone]] i 1973. In mbailiúchán alt scríobhtha ag Thompson darbh ainm ''[[The Great Shark Hunt]]'' tagann ainm Raoul Duke chun cinn i roinnt aistí a foilsíodh i nuachtáin agus irisí. Ina measc bhí an "Police Chief", ailt a foilsíodh in [[Scanlan's Monthly]] i Mí Meitheamh. San alt sin is póilín é Duke atá éirithe as a phost agus scríobhann sé isteach ag "Police Chief Magazine" ag gearrán faoin nganntanas ar "real weaponry" sa fórsa. Síníodh an t-alt "Raoul Duke (Master of Weaponry)". In ''Fear and Loathing: On the Campaign Trail '72'', déanann Thompson cur síos ar Duke mar dhuine de na t-aon iriseoirí oibiachtúla. "A pompous contradiction in terms" a thugann Thompson ar oibiachútlacht hiriseoreachta. == I meáin eile == * Ghlac [[Johnny Depp]] ról Raoul Duke sa scannán [[Fear and Loathing in Las Vegas (scannán)]]. * Tá an carachtar Uncle Duke sa ghreannán [[Doonesbury]] bunaithe ar Raoul Duke. * Liostáileann Rolling Stone "Raoul Duke (Sports)" faoi theideal eagarthóirí an iris. * Úsaideann [[Alex McNamara]], fuirseoir ó [[Essex]], [[Sasana]], an carachtar Raoul Duke i gcuid dá seónna. * Sa scannán [["rom com"]] [[Never Been Kissed]], feictear beirt dalta gléasta mar Raoul Duke agus Dr. Gonzo ag cósúir le téama culaithe bhréige. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Carachtair fhicseanúla]] ojksmg35pnbywhxlh9c0zswqlmm3qfu 0 14020 1092172 990225 2022-08-29T00:32:06Z SeoMac 5102 Defsort wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}Is polaiteoir [[Málta]]ch é '''John Attard Montalto''' ([[7 Feabhra]] [[1953]] a rugadh é). Tá sé ina theachta i b[[Parlaimint na hEorpa]] agus ina bhall de [[Páirtí an Lucht Oibre (Málta)|Pháirtí an Lucht Oibre]]. Rugadh i [[Sliema]] é. Rinne Attard Montalto staidéar ar an staraíocht agus ar an dlí in [[Ollscoil Málta]]. == Naisc sheachtracha == * [http://www.europarl.europa.eu/members/public/geoSearch/view.do?language=GA&id=23938 Leathanach Gréasáin Pharlaimint na hEorpa] {{stumpa}} {{DEFAULTSORT:Attard Montalto, John}} [[Catagóir:Polaiteoirí Mhálta]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] [[Catagóir:Daoine beo]] 84b3kwos6i36m8mz8wdm2svf5g352d4 0 14301 1092203 1043986 2022-08-29T10:52:39Z 89.19.88.45 /* An Traí stairiúil */Corrected name to Greek original. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is cathair í '''An Traoi''' (nó '''Traí''', '''Tróia'''; [[An Ghréigis|Gréigis]]: Τροία, ''Troia'', nó Ίλιον, ''Ilion'' freisin; [[An Laidin|Laidin]]: ''Troia'', ''Ilium'', [[An Tuircis|Tuircis]]: ''Truva'') agus suíomh Chogadh na Traoi, mar a tugadh cuntas air san ''[[Iliad|Íliad]]'', ceann den dá eipic a luaitear le [[Hóiméar]]. ''Traígh'' a thugtar ar lucht cónaithe na cathrach. De réir mar a deir Hóiméir, scriosadh an chathair i ndeireadh an chogaidh tar éis do na Traígh capall adhmaid, deis a cheap na Gréagaigh, a ligean isteach sa chathair. Tá tagairtí i saothair seachas san Íliad don eachtra: san [[An Odaisé|Odaisé]] (eipic eile le Hóiméir), mar shampla. Chuir staraithe Gréagacha dátaí difriúla leis an gcogadh, idir an dóú is an ceathrú haois déag RCh. Chreid na Sean-Ghréagaigh is na Rómhánaigh gur chogadh stairiúil é [[Cogadh na Traoi]]. Rinne [[Veirgil]], file mór Rómhánach, mionléiriú ar fhinscéal Hóiméir san [[An Aeinéid|Aeinéid]]. Thug [[Alastar Mór]] cuairt ar an suíomh sa bhliain [[334 RC]] agus d'ofráil sé íobairtí ag tuamaí [[Aichill]] agus [[Patraclas]], laochra Hóiméaracha. Bhunaigh an tImpire [[Ágastas]] cathair nua ann, agus rath uirthi go dtí gur bunaíodh [[Iostanbúl|Cathair Chonstaintín]]. Tháinig meath uirthi de réir a chéile. Sna [[1870í]] chuaigh [[Heinrich Schliemann]], seandálaí [[An Ghearmáin|Gearmánach]], i mbun tochailte san áit. Nochtadh iarsmaí roinnt cathracha a tógadh i ndiaidh a chéile. D'fhógair Schliemann go raibh an fhíor-Thraí aimsithe aige, ach meastar anois gurb í Traí VII, ceann de na cathracha is luaithe, atá i gceist ag Hóiméir. Cuireadh an suíomh ar liosta Oidhreacht Domhanda [[UNESCO]] sa bhliain 1998. == An Traí stairiúil == [[Íomhá:Plan Troy-Hisarlik-en.svg|thumb|350px|right|Plean seandálaíoch de dhaingean Hisarlik]] Ag seo sraitheanna fothracha i ndaingean Hisarlik: * Troy I 3000–2600 RCh (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 1) * Troy II 2600–2250 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 2) * Troy III 2250–2100 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy IV 2100–1950 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy V: an 20ú haois–an 18ú haois RCh (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy VI: 17ú haois–15ú haois RCh * Troy VIh: an Chré-umhaois Dhéanach, an 14ú haois RCh * [[Troy VII]]a: ca. 1300–1190 RCh, an ré Hóiméarach is dóichí<ref>[http://projectsx.dartmouth.edu/history/bronze_age/lessons/les/27.html Troy VII and the Historicity of the Trojan War], Dartmouth College (2000)</ref> * Troy VIIb₁: an 12ú haois RCh * Troy VIIb₂: an 11ú haois RCh * Troy VIIb₃: go dtí ca. 950 RCh * Troy VIII: ca. 700 RCh * Troy IX: Iliam Héilléanaíoch, an chéad aois RCh Deirtear gur thosaigh Cogadh na Traí nuair a d'fhuadaigh Páras, prionsa Traíoch, Héilin fhíorálainn. Ba í bean Mheinealáis, rí Sparta, í, agus chun díoltas a imirt ar na Traígh chruinnigh ríthe na Gréige le chéile agus d'imshuigh an Traí. I gceann sé bliana d'éirigh leis na Gréagaigh dul isteach sa chathair trí "Chapall na Traí," seift a bheartaigh [[Odaiséas]] (Uiliséas sa Laidin). Deir an "Iliad" go ndearna na hAcháiaigh campa in aice bhéal abhainn Scamandair, áit a ndearna siad a gcuid long a tharraingt aníos as an bhfarraige. Bhí an Traí le fáil ar chnoc ar an taobh eile de mhá Scamandair, áit ar thit chathanna Chogadh na Traí amach. Anois tá láithreán na seanchathrach timpeall cúig mhíle slí ón gcósta, ach trí mhíle bliain ó shin b'in í an áit a raibh béil na habhann.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/2736059.stm Geologists investigate Trojan battlefield], 7 February 2003, BBC NEWS</ref> === Traí I–V === Bunaíodh an chéad chathair sa chéad mhílaois RCh. Bhí rath ar chúrsaí tráchtála ann sa Chré-umhaois, agus smacht ag an gcathair ar na Dardainéil, caolas a dtéadh longa tríd agus iad ar a mbealach ón Muir Aigéach go dtí an Mhuir Dhubh. Timpeall 1900 RCh bhí ollimirce ar siúl agus baint aici leis na Hitigh thoir. Rinneadh luaith de chathracha lastoir den Traí, agus tháinig athrú cultúrtha ar an gcathair úd a thaispeáin go raibh pobal nua i réim ann.<ref>Mellaart, James (1958). "The end of the early Bronze Age in Anatolia and the Aegean," ''American Journal of Archaeology'', imleabhar 62, eagrán 1, lgh 9–33 http://www.jstor.org/stable/500459 </ref> === Traí II Schliemann === Chreid Schliemann gurbh í Traí II cathair Hóiméir. === Traí VI === Leagadh Traí VI timpeall 1300 RCh, agus is dócha gur crith talún ba chúis leis. === Traí VII === Deirtear go mbaineann Traí VII leis an gcuid dheiridh den 13ú haois RCh. Dealraíonn sé gur cogadh a threascair í, agus léise is minice a luaitear Traí Hóiméir.<ref>http://projectsx.dartmouth.edu/history/bronze_age/lessons/les/27.html Troy VII and the Historicity of the Trojan War</ref> === Schliemann === Sa bhliain 1865 bhain [[Frank Calvert]], taidhleoir agus seandálaí Sasanach, trinsí ag [[Hisarlik|Hisarlık]] i bpáirc a cheannaigh sé ó fheirmeoir. Sa bhliain 1868 chuaigh [[Heinrich Schliemann]], fear saibhir gnó agus seandálaí, i mbun tochailte san áit tar éis bualadh le calvert ag [[Çanakkale]].<ref>Wood, Michael (1985). ''In Search of the Trojan War'', British Broadcasting Corporation, London, lgh 54–55. ISBN 978-0-563-20161-8</ref> Nochtadh a lán cathracha a tógadh i ndiaidh a chéile, agus is dóigh le mórán scoláirí anois gurb ionann [[Traí VII]] agus [[Wilusa]], cathair [[Hiteach]] agus foinse, de réir dealraimh, Ἴλιον (Ilian). Shíl Schliemann féin gurbh í Traí II an chathair cheart, agus is ann a tháinig sé ar iarsmaí ar tugadh Taisce Phriam orthu agus ar cheannaigh Iarsmalann Bheirlin iad. [[Íomhá:Troja-Blick-Schliemanngraben.jpg|thumb|right|350px|Radharc ar mhá Iliam agus ar an Muir Aeigéach ó Hisarlik]] === Korfmann agus Pernicka === Sa bhliain 1988 thosaigh foireann de chuid Ollscoil [[Tübingen]] agus Ollscoil [[Cincinnati]] ag tochailt arís agus an tOllamh [[Manfred Korfmann]] i bhfeighil na hoibre, fad is a bhí an tOllamh [[C. Brian Rose|Brian Rose]] i bhfeighil foirne a bhí ag tochailt iarsmaí iar-Chré-umhaoise (iarsmaí Rómhánacha agus Biosáinteacha) feadh chósta na Mara Aeigéaí ag Bá na Traí. Fuarthas reanna saighde i sraitheanna den chéad chuid den 12ú haois RCh. Aimsíodh agus tochlaíodh díg dhomhain i bhfothraigh cathrach Gréagaí agus Rómhánaí tar éis suirbhé iomháú maighnéadach sna páirceanna faoi bhun an daingin i Mí na Lúnasa 1993. Na hiarsmaí a fuarthas ann cuireadh dáta leo a bhain leis an gcuid dheiridh den Chré-umhaois, ré a luaitear le Traí Hóiméir. Mar a deir Korfmann, b'fhéidir gur bhain an díg leis an taobh seachtrach cosanta de chathair ba mhó go mór ná mar a síleadh. I samhradh na bliana 2006 lean an tochailt faoi riar [[Ernst Pernicka]], comhghuaillí Korfmann. == An Traí shamhailteach == Bhí an oiread sin clú ar scéal na Traí sa seanreacht agus sna meánaoiseanna gur baineadh feidhm as chun údarás a chur le finscéalta bunúis náisiúnta. Sampla de sin ba ea scéal Aeinéas, laoch ar dúradh faoi gurbh é sinsear Romalais agus Réamais, bunaitheoirí na Róimhe. Bhí laochra na Traí le fáil ina dhiaidh sin i bhfinscéalta bunúis na luathmeánaoiseanna, mar dheimhneodh ginealach ársa den saghas sin uaisleacht teaghlaigh uasail agus chuirfeadh sé úsarás le cuid na sean-Impireachta a ghabháil.<ref>Huppert, George. "The Trojan Franks and their Critics." ''Studies in the Renaissance'' 12. 1965. lgh 227-241. & Hays, Denys. ''Europe: The Emergence of an Idea''. 1957.</ref> == Tagairtí == {{reflist}} == Féach freisin == * Carter, Jane Burr; Morris, Sarah P. ''The Ages of Homer''. University of Texas Press, 1995. ISBN 0-292-71208-1. * Easton, D.F.; Hawkins, J.D.; Sherratt, A.G.; Sherratt, E.S. "Troy in Recent Perspective", ''Anatolian Studies'', Issue&nbsp;52. (2002), lgh 75–109. * Latacz, Joachim. ''Troy and Homer: towards a solution of an old mystery''. Oxford University Press, Oxford (2004). ISBN 0-19-926308-6 * [http://www.crrs.ca/publications/bookpages/es05.htm ''Fantasies of Troy: Classical Tales and the Social Imaginary in Medieval and Early Modern Europe'']. Alan Shepard agus Stephen D. Powell a chuir in eagar. Toronto: Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2004. <!---Idirvicí---> [[Catagóir:Miotaseolaíocht na Gréige]] [[Catagóir:An tSean-Ghréig]] [[Catagóir:Seandálaíocht]] evdc9k0mv2w1s6a85wfdw684pfvrt2w 0 14407 1092200 1049235 2022-08-29T08:35:14Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhunaigh '''Éamann Iognáid Rís''' (Béarla: '''Edmund Ignatius Rice'''; [[1 Meitheamh]] [[1762]] – [[29 Lúnasa]] [[1844]]) [[Bráithre na Toirbhirte]] (ca 1802-8) agus Ord na m[[Bráithre Críostaí]] (ca 1820).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dib.ie/biography/rice-edmund-ignatius-a7653|teideal=Rice, Edmund Ignatius {{!}} Dictionary of Irish Biography|language=en|work=www.dib.ie|dátarochtana=2022-08-29}}</ref> [[Íomhá:EdRiceCallan.JPG|clé|mion|177x177px|an bhaile i gCallainn, Contae Chill Chainnigh]] == Beatha == Rugadh an Ríseach ar an [[1 Meitheamh]] [[1762]] i g[[Callainn]], [[Contae Chill Chainnigh]]. [[Feirmeoir]]í ab ea a thuismitheoiri, Roibéard Rís agus Margaret Tierney. [[Íomhá:Edmund Rice statue, Callan.jpg|mion|346x346px|Dealbh i gCallainn, Contae Chill Chainnigh]] === Ord na mBráithre Críostaí === Fuair a bhean bás óg agus ansin dhíol an Ríseach a raibh aige agus rinne a shaol a thíolacadh d’oideachas na m[[Bochtanas|bocht]]. Chun a aidhm a chur chun cinn bhailigh an Ríseach gasra fear a bhí ar aon aigne leis le chéile agus thóg siad móideanna [[Creideamh|creidimh]] go saothróidís le chéile ag cur [[Oideachas|oideachais]] ar bhuachaillí [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceacha]]. Ansin scaip an gluaiseacht ar fud na hÉireann, agus ar fud an domhain,  go háirithe na daoine ba bhoichte.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.catholicbishops.ie/2011/01/24/catholic-schools-week-2011-2/|teideal=Launch of Catholic Schools Week 2011|work=Irish Catholic Bishops' Conference|dátarochtana=2019-08-30}}</ref> Is eiseamlár é de dhuine a ghlacann go gealgháireach foighneach le cibé cros a thugann [[Dia]] dó le hiompar, ba aspal tuata é go firinneach, agus duine a bhí tíolachta go daingean don bheatha rialta.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.cumannnasagart.ie/bealtaine/eamann-beannaithe-de-ris.html|teideal=Éamann Beannaithe de Rís, duine rialta: Bealtaine 5 {{!}} Cumann na Sagart|work=www.cumannnasagart.ie|dátarochtana=2019-08-29}}</ref> === Deireadh a shaoil === Fuair sé bás i gCnoc Sióin, [[Port Láirge]] agus in aois 76 bliana dó. == Féach freisin == * [[Bráithre na Toirbhirte]] == Foinsí == Nollaig Ó GADHRA - ''Éamann Iognáid Rís'' (1977)<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainm.ie/Tag.aspx?Type=opus&SubType=book&Valyoo=%C3%89amann%20Iogn%C3%A1id%20R%C3%ADs|teideal=Éamann Iognáid Rís|language=ga-IE|work=ainm.ie|dátarochtana=2022-08-29}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=Éamann Iognáid Rís|url=https://books.google.es/books/about/%C3%89amann_Iogn%C3%A1id_R%C3%ADs.html?id=qVd0AAAACAAJ&redir_esc=y|publisher=An Sagart|date=1996|language=ga|author=Nollaig Ó Gadhra}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Ris, Eamann}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1762]] [[Catagóir:Básanna i 1844]] [[Catagóir:Naoimh Éireannacha]] nuld1umgbzuzfuw1gqc6ybpsg60rlv2 0 15126 1092107 1050629 2022-08-28T20:24:33Z TGcoa 21229 ró-fhada ... sách deacair a léamh agus tada faoi na cúrsaí in Éirinn ǃ wikitext text/x-wiki {{glanadh}} {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí '''Eoin ''' ([[24 Nollaig|24 Mí na Nollag]] [[1166]] – [[19 Deireadh Fómhair]] [[1216]]) ina [[rí]] ar [[Sasana|Shasana]] ó 6 Aibreán 1199 go dtí lá a bháis. Tháinig sé i gcoróin a shean-dheartháir [[Risteard I Shasana|Risteard I Rí]] (''aithnidiúil níos déanaí mar " Coeur de Leon"''). Gnóthaigh Eoin na leasainmneacha "'''Sans Terre'''" ("Gan chríoch", nó "Lackland") ós rud nárbh é an mac ba shine agus dá bhrí sin ní bhfuair sé comharbas talún. Chaill sé talamh a bhí aige sa bhFrainc freisin, agus glaodh '''Claíomh-bog'''" (''nó "Soft-sword" i mBéarla'') air, toisc an líomhain go raibh sé neamhinniúlacht i gcúrsaí míleata. Ba rí [[Plantaigíneach]] nó [[Ainsivíneach]] é. Mar phearsa stairiúil, ba dhuine aithnidiúil é, mar gur ghéill sé do na móruaisle talún agus shínigh sé an [[Magna Carta]], doiciméad a d'fhág a teorainn flaithis laghduithe. Sonraítear síniú an 'Magna Carta' mar chéim chun tosaigh in éabhlóid daonlathais na linne seo. Bhain sé cáil amach níos déanaí i meoin an phobail mar namhaid [[Robin Hood]], sna finscéalta faoin bhfear úd. Tháinig a mhac, [[Anraí III Shasana|Anraí III]], i gcomharbas air. == Muintir == Rugadh Eoin i [[Pálás Beaumont|bPálás Beaumont]], [[Oxford]], [[Sasana]]. B'é an cúigiú mac é agus an duine deireanach d'ochtar páistí a rugadh [[Anraí II Shasana|d'Anraí 11 Shasana]], agus [[Eleanor na hAcatáine|d'Eleanor na hAcatáine]]. Dearbhaíonn údair áirithe, toisc gur fhan Eoin i Woodstock, garr d'Oxford, in éineacht le hEleanor, i Mí Márta na bliana 1166, gur sa bhliain sin 1166 agus ní sa bhliain 1167 a rugadh Eoin. B'é Eoin deartháir sóisearach leasghaolmhar, ar thaobh na máthar, [[Marie na Champagne|Mharie na Champagne]] agus [[Alix na Fraince]]. B'iad na paistí seo páistí a mháthair agus í pósta don chéad uair le [[Louis VII na Fraince.]] Cuireadh an pósadh seo ar neamhní níos moille. B'é deartháir óg [[Guillaume, Cunta Poitiers|Ghuillaume, Cunta Poitiers]]; [[Henri le Jeune]] (Gaeilge: ''Anraí óg''); [[Matilda, Bandiúc na Sacsaine]]; [[Risteard I Shasana|Risteard I Leonchroí]]; [[Geoffroy II, Diúc na Briotáine]]; [[Leonora, Banríon na Caistíle]] agus [[Jeanne na Sicile]]. == Túa a shaoil == Cé gurb é Eoin 'mac an cheana' a athar, mar an duine is óige ní raibh sé ag súil le hoidhreacht, agus de dheasca sin fuair sé an leasainm "Gan-talamh" (nó sa Bnéarla "Lackland"), roimh dó theacht i gcoróin. Bhí a shaol teaghlaigh corraiceach go leor, mar go raibh a mháthair agus a shean-deartháireacha, arís is arís bainteach le [[Éirí Amach 1173-1174|reibiliúin i gcoinne Anraí]]. Chuir Anraí Eleanor faoi ghlas sa bhliain 1173, nuair nach raibh Eoin ach ina pháiste beag. Agus é ina pháiste, bhí Eoin geallta le Alys (fuaimnithe 'Alice' sa Bhéarla), iníon agus oidhre d'[[Humbert III na Saváí]]. Bhí tuismitheoirí Eoin ag dúil go leathnóidh an pósadh tionchar ríshliocht na hAngevin trasna na nAlp, mar gur ghealladh oidhreacht na [[Saváí]], [[Piedmont (na hIodáile)|Phiemonte]], [[Maurienne|Mhaurienne]], agus na sealúchais eile a bhí ag an Cunta Humbert, d'Eoin. == Oideachas agus inniúlacht == Bhí dúil ag Anraí ar dtús báire go bhfaigheadh Eoin oideachas cuí le dul anonn chuig na hEaglaise, agus dá bharr sin ní bheadh comharbas talún nó eile de dhith air. Sa bhliain 1171, áfach, chuaigh Anraí i mbun idirbheartaíocht chun cuir ar chumas a mhac a bheith pósta le hiníon an Chunta Humbert III na Saváí (té nach raibh mac aige féin go dtí sin agus mar sin bhí cliamhain uatha ). Tar éis sin, ní raibh trácht a thoille faoi Eoin bheith ina ábhar sagairt. Bhí sár-oideachas faighte ag beirt tuismitheoirí Eoin- Bhí Aonraí ilteangach, agus d'fhreastail Eleanor ar léachtaí in institiúid a bhí le bheith ina Ollscoil, sé sin Ollscoil Pháras- sa bhreis ar sin, d'fhoghlaim siad an dlí agus rialtas, reiligiún, agus litríocht. Bhí oideachas den scoth faighte ag Eoin. Tá fianaise ann go raibh De Sacramentis Christianae Fidei le [[Hugues de Saint-Victor]], [[Magister Sententiarum]] le [[Pietro Lombardo]], An Tráchtas le [[Origen]], agus stair Shasana—a d’fhéadfadh a bheith [[Roman de Brut]] le [[Wace]], bunaithe ar [[Historia Regum Britanniae]] le [[Geoffroy de Monmouth]]. == Risteard as láthair == Le linn do Risteard bheith as láthair ar an Tríú Crosáid ó 1190 go 1194, rinne Eoin iarracht fáil réidh le [[William de Longchamp]], Easpag Ely agus a ghiúisteoir ceaptha. Bhí gnaoi an phobail ar Eoin níos mó ná ar de Longchamp i Londain, agus i mí Dheireadh Fómhair 1191 d'oscail saoránaigh Londan geataí na cathrach dó nuair a bhí de Longchamp faoi ghaibhniú sa túr. Gheall Eoin go mbeadh saoránaigh na cathrach in ann iad fhéin a rialú mar [[común|chomún]] in éiric aitheantais a thabhairt do Eoin mar oidhre toimhdean Richard. Seo ceann de na heachtraí a thug ar daoine Eoin a mheabhrú mar bhithiúnach san fhinscéal [[Robin Hood]]. Agus é ar a shlí abhaile ón Chrosáid, gabh Leopold V, Diúc na hOstaire Richard, agus chuir Anraí VI, an tImpire Naofa Rómhánach é i bpríosúin. Bhí ar Eleanor fuascailt mhór a íoc chun é a scaoileadh saor. Agus é ar ais i Sasana sa bhliain 1194, thug Richard maithiúnas d'Eoin agus d'ainmnigh sé é mar a oidhre. == Réimeas == Nuair a bhfuair Risteard bás, theip ar Eoin aitheantas iomlán a fháil mar rí. De réir daoine áirithe b'é a nia óg, [[Artúr I na Briotáine]], mac le Geoffrey, deartháir déanach Eoin, an t-oidhre dlisteanach. Throid Artúr in aghaidh Eoin, le tacaíocht Rí Philip II na Fraince, chun an suíochán ríoga a bhuachaint. Bhí toradh marfach ar an choinbhleacht idir Artúr agus an Rí Eoin. de réir Chonradh le Goulet, thug Philip tosaíocht do John thar Artúr, agus shocraigh siad lena chéile faoi vasáilleach Eoin ar an Normainn agus na críocha Angevineacha. Bhí an síocháin eatarthu gearrshaolach áfach. Bhí barúin [[Poitou|Phoitou]] chomh trína chéile mar gheall an cogadh gur sheol siad achainí ar lorg an cor a chur ina cheart ó Rí na Fraince. Bhí Rí na Fraince ina ardtiarna feodach i leith críoch áirithe ar an mór-roinn. D'eisigh Rí na Fraince toghairm ar Eoin teacht chun cúirte agus cúisimh áirithe a fhreagairt, ceann díobh gur fhuadaigh sé [[Isobel d'Angouleme]] agus gur phós sé í níos déanaí, cé go raibh sí réamhgheallta do [[Guy de Lusignan]]. Dhiúltaigh Eoin an toghairm, agus, faoin dlí feodach, de réir gur theip sé freastail ar a thiarna, d'fhógair an Rí na Fraince éileamh críche ar fhearainn Eoin agus é ina Chunta Poitou. Mhaígh Rí na Fraince gur leis na críocha a bhí ag Eoin go dtí sin sa bhFrainc, ach amháin talamh Eoin i [[Gascogne|nGascogne]] in iardheisceart na Fraince. D'ionsaigh na Francaigh an Normainn díreach ina dhiaidh sin; d'infheistigh an Rí Philip II Artúr I le na feoid go léir a bhí tráth ag Eoin (cé is moite de an Normainn) agus gheall sé a iníon Marie dó mar bhean chéile. Nuair a bhí cogadh ar siúl ag Eoin sa bhliain 1203, d'ordaigh sé na longchlóis go léir (fiú na cinn a bhí intíre, mar [[Gloucester|Ghloucester]]) i Sasana long amháin ar a laghad a sholáthair dó. Bhí na longchlóis nua thógtha, mar [[Portsmouth|Phortsmouth]], freagrach as roinnt cinn a thógáil. D'ainmnigh sé Portsmouth ina bhaile nua chabhlaigh. (Bhí longchlóis tógtha ag na ríthe Angla-Shacsanach, mar [[Éadbhard an tAdmhálaí]] ar an chósta theas ag Sandwich, agus an ceann is tábhachtaí ag Hastings.) Ag deireadh na bliana 1204, bhí 45 rámhlong ar fáil dó, agus ó sin ar aghaidh fuair sé ceithre cinn nua gach bliain. Chruthaigh sé Aimiréalacht, comhdhéanta de ceithre aimiréal. I rith Eoin Rí a bheith i réim tháinig feabhas mór ar dearadh long, méid breise seolta agus caisleáin tosaigh inbhainte san áireamh. Chruthaigh sé longa móra iompartha dá ngairtear 'buisses'. Faigheann Eoin an chreidiúint in amanna as an cabhlach ríoga nua-aimseartha ( Béarla: Royal Navy) a bhunú. Tagann an méid atá ar eolas againn ó na 'Pipe Rolls', toisc nach raibh na h-éachtaí seo taifeadta ag na croiniceoirí agus lúth-staraithe. Bhí súil ag Eoin trioblóid a sheachaint i Sasana agus sa Bhreatain Bheag agus é imithe thar sáile ag troid ar son a chuid tailte a fháil ar ais, le phósadh a iníon neamhdlisteanach , [[Joan]], chuig [[Llywelyn ab Iorwerth]] nó Llywelyn Fawr ( Gaeilge: Llywelyn Mór). I rith na coimhlinte, rinne Artúr iarracht a mháthair mhór [[Aliénor d'Aquitaine]] a fhuadú, ag [[Mirebeau]], ach buadh air agus ghabh fórsaí Eoin é. Cuireadh Artúr i bpríosúin ar dtús i [[Falaise|bhFalaise]] agus ansin i [[Rouen]]. Níl na staraithe cinnte dearfa de cad a bhí i ndán d'Artúr. De réir na [[Annála Margam|hAnnála Margam]], ar an 3ú Aibreán 1203: <blockquote>'Tar éis Artúr a bheith a bheith gafa ag Eoin agus coimeádta beo i bpríosúin ar feadh tamaill i gcaisleán Rouen ... nuair a bhí ( Eoin) ar meisce mharaigh sé Artúr lena lámh féin agus tar éis cloch trom a cheangal lena choirp chaith sé é isteach sa Séin'.</blockquote>Mhaígh Hubert de Burgh , áfach, oifigeach i gceannas ar an dúnfort i Rouen, gur fhág sé Artúr ag an Cháisc 1203 faoi chúram gníomhairí an Rí a bhí curtha ann le haghaidh é a spochadh. Thug sé le fois go bhfuair Artúr bás mar gheall ar turraing. D'aistarraing de Burg a ráiteas níos déanaí agus mhaigh sé go raibh sé fós beo, ach ní fhaca éinne Artúr beo arís. Cheap pobal na Briotáine agus níos déanaí pobal na Normainne go raibh sé dúnmharaithe agus d'éirigh siad amach i gcoinne an Ri Eoin. I dteannta le Artúr a ghabháil, ghabh Eoin deirféar Artúr, a neacht [[Aliénor de Bretagne]]. == Aighneas le hArtúr I na Briotáine == gur féidir leis níos mó tionchair a imirt ar an Eaglais. Nuair nach raibh réiteach ar fáil ar an aighneas, thogh an Caibidil, faoi rún, ball da gcuid féin mar Ardeaspag. D'fhorchuir Eoin an dara toghchán orthu agus tháinig ainmní nua as. Nuair a tháinig an bheirt díobh i láthair os comhair an Phápa sa Róimh, chuir an [[Pápa Innocentius III]] na toghcháin ar neamhní, agus toghadh Steven Langton, iarrthóir an Phápa, d'ainneoin ionadaithe an rí Eoin bheith ina choinne. Thug na barúin agus na hEaspaig i Sasana tacaíocht do Eoin agus dhiúltaigh an rí glacadh le Langton. Sciorr Eoin an Caibidil i Mí Iúil 1207.agus ghearr an Pápa urghaire ar an Ríocht mar aisfhreagra. Ghabh Eoin tailte na hEaglaise toisc gur theip an Eaglais mar frithbheart seirbhís fheodach a sholáthair.[[Íomhá:Innozenz3.jpg|thumb|Bhí aighneas idir an [[Pápa Innocentius III|Phápa Innocentius III]] agus an Rí Eoin maidir le chomharb Ardeaspaig Canterbury, a lean ar aghaidh ó 1205 go dtí 1213.]] == Beartaíocht le Bordeaux == Sa bhliain 1203, thug Eoin Rí díolúine fhioscach do saoránaigh agus ceannaithe Bhordeaux ón 'Grande Coutume' a íoc , an cháin is mó a bhí le n-íoc acu ar easpórtáil earraí. Ar malairt, gheall réigiúin Bhordeaux, Bayonne agus Dax tacaíocht d'Eoin in aghaidh Choróin na Fraince. D'éirigh le ceannaithe Ghascon a gcuid fíonta a dhíol i Sasana, don chéad uair gan bac, nuair a d'osclaíodh na calafoirt eatarthu i gcóir shaorthrádáil. An bhliain dar gcionn, dheonaigh Eoin saorthrádáil do La Rochelle agus Phoiteau. == Aighneas leis an Phápa == Tar éis d'Ardaspag Chanterbury Hubert Walter bás a fháil sa bhliain 1205, d'éirigh argóint idir an Rí Eóin agus an [[Pápa Innocentius III]]. D'éiligh Caibidil Ardeaglais Chanterbury go raibh an dlínse amháin acu comharba i dteideal a toghadh in áit Hubert agus thogh siad Reginald, iarrthóir áitiúil. Bhí suim áfach, ag na hArdaspaigh ar fud Sasana agus ag an Rí sa rogha chomharba don oifig chumhachtach seo. B'é John de Gray rogha an Rí, fear dá chuid féin, ionas gur féidir leis níos mó tionchair a imirt ar an Eaglais. Nuair nach raibh réiteach ar fáil ar an aighneas, thogh an Caibidil, faoi rún, ball dá gcuid féin mar Ardeaspag. D'fhorchuir Eoin an dara toghchán orthu agus tháinig ainmní nua as. Nuair a tháinig an bheirt díobh i láthair os comhair an Phápa sa Róimh, chuir an Pápa Innocentius III na toghcháin ar neamhní, agus toghadh Steven Langton iarrthóir an Phápa, d'ainneoin ionadaithe an rí Eoin bheith ina choinne. Thí tacaíocht na mbarún agus a lán Easpag i Sasana ag Eoin agus dhiúltaigh Eoin glacadh le Langton. Sciorr Eoin an Caibidil i Mí Iúil 1207. agus ghearr an Pápa urghaire ar an Ríocht mar aisfhreagra. Ghabh Eoin tailte na hEaglaise toisc gur theip an Eaglais mar frithbheart seirbhís fheodach a sholáthair.[[Íomhá:Joao sem terra assina carta Magna.jpg|thumbnail|An rí Eoin ag síniú an [[Magna Carta]]]] == Aighneas leis na mBarúin == I ndiaidh gur éirigh leis Éirí Amach na Breataine Bige a chur faoi chois sa bhliain 1211, agus deireadh a chur leis an aighneas leis an Phápa, dhírigh Eoin a chuid airde chuig a shealúchas thar sáile. Chríochnaigh cogaí na hÉorpa leis an bhriseadh ag Cogadh Bhouvines (1214), agus bhí ar Eoin glacadh le síocháin neamhfhabhrach leis an Fhrainc.(Fuair [[Anraí V Shasana|Anraí V]] Ri Shasana [[an Normainn]] agus [[An Acatáin|Acquitaine]] ar ais sa bhliain 1420). Thiontaigh an briseadh ag Bouvines móramh na mbarún i gcoinne Eoin; bhí cuid acu ina aghaidh ón am a bhí Eoin coinnealbháite ag an Phápa. D'aontaigh na barúin le chéile agus d'éiligh siad lamháltais. Bhuail Eoin Rí leo ag Runnymede, gar do [[Windsor, Berkshire|Windsor]] ar an 15 Meitheamh 1215 le haghaidh an [[An Chairt Mhór]] ([[Magna Carta]]) a shéalú. De réir gur shínigh Eoin an Chairt faoi bhrú, áfach, thug an Pápa cead dó í a chuir ar neamhnaí ag deireadh na cogaíochta.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/collection-items/the-papal-bull-annulling-magna-carta|teideal=The papal bull annulling Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> {{Main|Magna Carta}} [[Íomhá:King John's tomb.jpg|mion|Leacht an Rí]] == Bás == Agus é ag cúlaitheach, thóg Eoin Rí slí shábháilte timpeall talamh riascach an [[Wash]] mar go raibh fonn air an ceantar in [[Oirthear Anglia]] ( East Anglia sa Bhéarla) a bhí i lámha reibiliúnach a sheachaint. Thóg a trucail bhagáiste ( agus seoda na Ríochta Aontaithe san áireamh) an bealach díreach trasna an cheantair, áfach, agus scuabadh a ghiúirléidí go léir amach leis an taoide. Bhuail an caillteanas seo Eoin go trom, agus chuir sé isteach ar a shláinte agus ar a shlánchiall. Tholg sé dinnireacht agus ag bogadh ó áit go háit, d'fhan sé i gCaisleán Sleaford roimh bás a fháil ar an 18 Deire Fómhar 1216 i gCaisleán Newark, [[Nottinghamshire]] ( a bhí i [[Lincolnshire]] san am sin, ach atá anois i [[Nottinghamshire]]). Chuireadh é in Ardeaglais Worcester, Sasana. Tháinig a mhac, a bhí a naoi mbliana d'aois, i gcomharbacht ar agus déanadh Anraí III Shasana. Cé gur mhaígh Rí Louis na Fraince i gcónaí gur leis coróin Shasana, taobhaigh na barúin leis an Rí nua agus thug siad droim lámha do Louis Rí. Ghéill Louis an teideal úinéireachta agus [[Conradh Lambeth]] a shíniú aige sa bhliain 1217. == Féach freisin == * An [[Magna Carta]] nó [[An Chairt Mhór]] * [[Magna Carta Hiberniae]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Monarcacht na Breataine]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1166]] [[Catagóir:Básanna i 1216]] [[Catagóir:Rítheaghlach Plantagenêt]] ay4cejqc1p5qzcj2cirza6cnydrkob1 1092116 1092107 2022-08-28T21:05:17Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{glanadh}} {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí '''Eoin ''' ([[24 Nollaig|24 Mí na Nollag]] [[1166]] – [[19 Deireadh Fómhair]] [[1216]]) ina [[rí]] ar [[Sasana|Shasana]] ó 6 Aibreán 1199 go dtí lá a bháis. Tháinig sé i gcoróin a shean-dheartháir [[Risteard I Shasana|Risteard I Rí]] (''aithnidiúil níos déanaí mar " Coeur de Leon"''). Gnóthaigh Eoin na leasainmneacha "'''Sans Terre'''" ("Gan chríoch", nó "Lackland") ós rud nárbh é an mac ba shine agus dá bhrí sin ní bhfuair sé comharbas talún. Chaill sé talamh a bhí aige sa bhFrainc freisin, agus glaodh '''Claíomh-bog'''" (''nó "Soft-sword" i mBéarla'') air, toisc an líomhain go raibh sé neamhinniúlacht i gcúrsaí míleata. Ba rí [[Plantaigíneach]] nó [[Ainsivíneach]] é. Mar phearsa stairiúil, ba dhuine aithnidiúil é, mar gur ghéill sé do na móruaisle talún agus shínigh sé an [[Magna Carta]], doiciméad a d'fhág a teorainn flaithis laghduithe. Sonraítear síniú an 'Magna Carta' mar chéim chun tosaigh in éabhlóid daonlathais na linne seo. Bhain sé cáil amach níos déanaí i meoin an phobail mar namhaid [[Robin Hood]], sna finscéalta faoin bhfear úd. Tháinig a mhac, [[Anraí III Shasana|Anraí III]], i gcomharbas air. == Muintir == Rugadh Eoin i [[Pálás Beaumont|bPálás Beaumont]], [[Oxford]], [[Sasana]]. B'é an cúigiú mac é agus an duine deireanach d'ochtar páistí a rugadh [[Anraí II Shasana|d'Anraí 11 Shasana]], agus [[Eleanor na hAcatáine|d'Eleanor na hAcatáine]]. Dearbhaíonn údair áirithe, toisc gur fhan Eoin i Woodstock, garr d'Oxford, in éineacht le hEleanor, i Mí Márta na bliana 1166, gur sa bhliain sin 1166 agus ní sa bhliain 1167 a rugadh Eoin. B'é Eoin deartháir sóisearach leasghaolmhar, ar thaobh na máthar, [[Marie na Champagne|Mharie na Champagne]] agus [[Alix na Fraince]]. B'iad na paistí seo páistí a mháthair agus í pósta don chéad uair le [[Louis VII na Fraince.]] Cuireadh an pósadh seo ar neamhní níos moille. B'é deartháir óg [[Guillaume, Cunta Poitiers|Ghuillaume, Cunta Poitiers]]; [[Henri le Jeune]] (Gaeilge: ''Anraí óg''); [[Matilda, Bandiúc na Sacsaine]]; [[Risteard I Shasana|Risteard I Leonchroí]]; [[Geoffroy II, Diúc na Briotáine]]; [[Leonora, Banríon na Caistíle]] agus [[Jeanne na Sicile]]. == Túa a shaoil == Cé gurb é Eoin 'mac an cheana' a athar, mar an duine is óige ní raibh sé ag súil le hoidhreacht, agus de dheasca sin fuair sé an leasainm "Gan-talamh" (nó sa Bnéarla "Lackland"), roimh dó theacht i gcoróin. Bhí a shaol teaghlaigh corraiceach go leor, mar go raibh a mháthair agus a shean-deartháireacha, arís is arís bainteach le [[Éirí Amach 1173-1174|reibiliúin i gcoinne Anraí]]. Chuir Anraí Eleanor faoi ghlas sa bhliain 1173, nuair nach raibh Eoin ach ina pháiste beag. Agus é ina pháiste, bhí Eoin geallta le Alys (fuaimnithe 'Alice' sa Bhéarla), iníon agus oidhre d'[[Humbert III na Saváí]]. Bhí tuismitheoirí Eoin ag dúil go leathnóidh an pósadh tionchar ríshliocht na hAngevin trasna na nAlp, mar gur ghealladh oidhreacht na [[Saváí]], [[Piedmont (na hIodáile)|Phiemonte]], [[Maurienne|Mhaurienne]], agus na sealúchais eile a bhí ag an Cunta Humbert, d'Eoin. == Oideachas agus inniúlacht == Bhí dúil ag Anraí ar dtús báire go bhfaigheadh Eoin oideachas cuí le dul anonn chuig na hEaglaise, agus dá bharr sin ní bheadh comharbas talún nó eile de dhith air. Sa bhliain 1171, áfach, chuaigh Anraí i mbun idirbheartaíocht chun cuir ar chumas a mhac a bheith pósta le hiníon an Chunta Humbert III na Saváí (té nach raibh mac aige féin go dtí sin agus mar sin bhí cliamhain uatha ). Tar éis sin, ní raibh trácht a thoille faoi Eoin bheith ina ábhar sagairt. Bhí sár-oideachas faighte ag beirt tuismitheoirí Eoin- Bhí Aonraí ilteangach, agus d'fhreastail Eleanor ar léachtaí in institiúid a bhí le bheith ina Ollscoil, sé sin Ollscoil Pháras- sa bhreis ar sin, d'fhoghlaim siad an dlí agus rialtas, reiligiún, agus litríocht. Bhí oideachas den scoth faighte ag Eoin. Tá fianaise ann go raibh De Sacramentis Christianae Fidei le [[Hugues de Saint-Victor]], [[Magister Sententiarum]] le [[Pietro Lombardo]], An Tráchtas le [[Origen]], agus stair Shasana—a d’fhéadfadh a bheith [[Roman de Brut]] le [[Wace]], bunaithe ar [[Historia Regum Britanniae]] le [[Geoffroy de Monmouth]]. === Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186 === {{Main|Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186}} == Risteard as láthair == Le linn do Risteard bheith as láthair ar an Tríú Crosáid ó 1190 go 1194, rinne Eoin iarracht fáil réidh le [[William de Longchamp]], Easpag Ely agus a ghiúisteoir ceaptha. Bhí gnaoi an phobail ar Eoin níos mó ná ar de Longchamp i Londain, agus i mí Dheireadh Fómhair 1191 d'oscail saoránaigh Londan geataí na cathrach dó nuair a bhí de Longchamp faoi ghaibhniú sa túr. Gheall Eoin go mbeadh saoránaigh na cathrach in ann iad fhéin a rialú mar [[común|chomún]] in éiric aitheantais a thabhairt do Eoin mar oidhre toimhdean Richard. Seo ceann de na heachtraí a thug ar daoine Eoin a mheabhrú mar bhithiúnach san fhinscéal [[Robin Hood]]. Agus é ar a shlí abhaile ón Chrosáid, gabh Leopold V, Diúc na hOstaire Richard, agus chuir Anraí VI, an tImpire Naofa Rómhánach é i bpríosúin. Bhí ar Eleanor fuascailt mhór a íoc chun é a scaoileadh saor. Agus é ar ais i Sasana sa bhliain 1194, thug Richard maithiúnas d'Eoin agus d'ainmnigh sé é mar a oidhre. == Réimeas == Nuair a bhfuair Risteard bás, theip ar Eoin aitheantas iomlán a fháil mar rí. De réir daoine áirithe b'é a nia óg, [[Artúr I na Briotáine]], mac le Geoffrey, deartháir déanach Eoin, an t-oidhre dlisteanach. Throid Artúr in aghaidh Eoin, le tacaíocht Rí Philip II na Fraince, chun an suíochán ríoga a bhuachaint. Bhí toradh marfach ar an choinbhleacht idir Artúr agus an Rí Eoin. de réir Chonradh le Goulet, thug Philip tosaíocht do John thar Artúr, agus shocraigh siad lena chéile faoi vasáilleach Eoin ar an Normainn agus na críocha Angevineacha. Bhí an síocháin eatarthu gearrshaolach áfach. Bhí barúin [[Poitou|Phoitou]] chomh trína chéile mar gheall an cogadh gur sheol siad achainí ar lorg an cor a chur ina cheart ó Rí na Fraince. Bhí Rí na Fraince ina ardtiarna feodach i leith críoch áirithe ar an mór-roinn. D'eisigh Rí na Fraince toghairm ar Eoin teacht chun cúirte agus cúisimh áirithe a fhreagairt, ceann díobh gur fhuadaigh sé [[Isobel d'Angouleme]] agus gur phós sé í níos déanaí, cé go raibh sí réamhgheallta do [[Guy de Lusignan]]. Dhiúltaigh Eoin an toghairm, agus, faoin dlí feodach, de réir gur theip sé freastail ar a thiarna, d'fhógair an Rí na Fraince éileamh críche ar fhearainn Eoin agus é ina Chunta Poitou. Mhaígh Rí na Fraince gur leis na críocha a bhí ag Eoin go dtí sin sa bhFrainc, ach amháin talamh Eoin i [[Gascogne|nGascogne]] in iardheisceart na Fraince. D'ionsaigh na Francaigh an Normainn díreach ina dhiaidh sin; d'infheistigh an Rí Philip II Artúr I le na feoid go léir a bhí tráth ag Eoin (cé is moite de an Normainn) agus gheall sé a iníon Marie dó mar bhean chéile. Nuair a bhí cogadh ar siúl ag Eoin sa bhliain 1203, d'ordaigh sé na longchlóis go léir (fiú na cinn a bhí intíre, mar [[Gloucester|Ghloucester]]) i Sasana long amháin ar a laghad a sholáthair dó. Bhí na longchlóis nua thógtha, mar [[Portsmouth|Phortsmouth]], freagrach as roinnt cinn a thógáil. D'ainmnigh sé Portsmouth ina bhaile nua chabhlaigh. (Bhí longchlóis tógtha ag na ríthe Angla-Shacsanach, mar [[Éadbhard an tAdmhálaí]] ar an chósta theas ag Sandwich, agus an ceann is tábhachtaí ag Hastings.) Ag deireadh na bliana 1204, bhí 45 rámhlong ar fáil dó, agus ó sin ar aghaidh fuair sé ceithre cinn nua gach bliain. Chruthaigh sé Aimiréalacht, comhdhéanta de ceithre aimiréal. I rith Eoin Rí a bheith i réim tháinig feabhas mór ar dearadh long, méid breise seolta agus caisleáin tosaigh inbhainte san áireamh. Chruthaigh sé longa móra iompartha dá ngairtear 'buisses'. Faigheann Eoin an chreidiúint in amanna as an cabhlach ríoga nua-aimseartha ( Béarla: Royal Navy) a bhunú. Tagann an méid atá ar eolas againn ó na 'Pipe Rolls', toisc nach raibh na h-éachtaí seo taifeadta ag na croiniceoirí agus lúth-staraithe. Bhí súil ag Eoin trioblóid a sheachaint i Sasana agus sa Bhreatain Bheag agus é imithe thar sáile ag troid ar son a chuid tailte a fháil ar ais, le phósadh a iníon neamhdlisteanach , [[Joan]], chuig [[Llywelyn ab Iorwerth]] nó Llywelyn Fawr ( Gaeilge: Llywelyn Mór). I rith na coimhlinte, rinne Artúr iarracht a mháthair mhór [[Aliénor d'Aquitaine]] a fhuadú, ag [[Mirebeau]], ach buadh air agus ghabh fórsaí Eoin é. Cuireadh Artúr i bpríosúin ar dtús i [[Falaise|bhFalaise]] agus ansin i [[Rouen]]. Níl na staraithe cinnte dearfa de cad a bhí i ndán d'Artúr. De réir na [[Annála Margam|hAnnála Margam]], ar an 3ú Aibreán 1203: <blockquote>'Tar éis Artúr a bheith a bheith gafa ag Eoin agus coimeádta beo i bpríosúin ar feadh tamaill i gcaisleán Rouen ... nuair a bhí ( Eoin) ar meisce mharaigh sé Artúr lena lámh féin agus tar éis cloch trom a cheangal lena choirp chaith sé é isteach sa Séin'.</blockquote>Mhaígh Hubert de Burgh , áfach, oifigeach i gceannas ar an dúnfort i Rouen, gur fhág sé Artúr ag an Cháisc 1203 faoi chúram gníomhairí an Rí a bhí curtha ann le haghaidh é a spochadh. Thug sé le fois go bhfuair Artúr bás mar gheall ar turraing. D'aistarraing de Burg a ráiteas níos déanaí agus mhaigh sé go raibh sé fós beo, ach ní fhaca éinne Artúr beo arís. Cheap pobal na Briotáine agus níos déanaí pobal na Normainne go raibh sé dúnmharaithe agus d'éirigh siad amach i gcoinne an Ri Eoin. I dteannta le Artúr a ghabháil, ghabh Eoin deirféar Artúr, a neacht [[Aliénor de Bretagne]]. == Aighneas le hArtúr I na Briotáine == gur féidir leis níos mó tionchair a imirt ar an Eaglais. Nuair nach raibh réiteach ar fáil ar an aighneas, thogh an Caibidil, faoi rún, ball da gcuid féin mar Ardeaspag. D'fhorchuir Eoin an dara toghchán orthu agus tháinig ainmní nua as. Nuair a tháinig an bheirt díobh i láthair os comhair an Phápa sa Róimh, chuir an [[Pápa Innocentius III]] na toghcháin ar neamhní, agus toghadh Steven Langton, iarrthóir an Phápa, d'ainneoin ionadaithe an rí Eoin bheith ina choinne. Thug na barúin agus na hEaspaig i Sasana tacaíocht do Eoin agus dhiúltaigh an rí glacadh le Langton. Sciorr Eoin an Caibidil i Mí Iúil 1207.agus ghearr an Pápa urghaire ar an Ríocht mar aisfhreagra. Ghabh Eoin tailte na hEaglaise toisc gur theip an Eaglais mar frithbheart seirbhís fheodach a sholáthair.[[Íomhá:Innozenz3.jpg|thumb|Bhí aighneas idir an [[Pápa Innocentius III|Phápa Innocentius III]] agus an Rí Eoin maidir le chomharb Ardeaspaig Canterbury, a lean ar aghaidh ó 1205 go dtí 1213.]] == Beartaíocht le Bordeaux == Sa bhliain 1203, thug Eoin Rí díolúine fhioscach do saoránaigh agus ceannaithe Bhordeaux ón 'Grande Coutume' a íoc , an cháin is mó a bhí le n-íoc acu ar easpórtáil earraí. Ar malairt, gheall réigiúin Bhordeaux, Bayonne agus Dax tacaíocht d'Eoin in aghaidh Choróin na Fraince. D'éirigh le ceannaithe Ghascon a gcuid fíonta a dhíol i Sasana, don chéad uair gan bac, nuair a d'osclaíodh na calafoirt eatarthu i gcóir shaorthrádáil. An bhliain dar gcionn, dheonaigh Eoin saorthrádáil do La Rochelle agus Phoiteau. == Aighneas leis an Phápa == Tar éis d'Ardaspag Chanterbury Hubert Walter bás a fháil sa bhliain 1205, d'éirigh argóint idir an Rí Eóin agus an [[Pápa Innocentius III]]. D'éiligh Caibidil Ardeaglais Chanterbury go raibh an dlínse amháin acu comharba i dteideal a toghadh in áit Hubert agus thogh siad Reginald, iarrthóir áitiúil. Bhí suim áfach, ag na hArdaspaigh ar fud Sasana agus ag an Rí sa rogha chomharba don oifig chumhachtach seo. B'é John de Gray rogha an Rí, fear dá chuid féin, ionas gur féidir leis níos mó tionchair a imirt ar an Eaglais. Nuair nach raibh réiteach ar fáil ar an aighneas, thogh an Caibidil, faoi rún, ball dá gcuid féin mar Ardeaspag. D'fhorchuir Eoin an dara toghchán orthu agus tháinig ainmní nua as. Nuair a tháinig an bheirt díobh i láthair os comhair an Phápa sa Róimh, chuir an Pápa Innocentius III na toghcháin ar neamhní, agus toghadh Steven Langton iarrthóir an Phápa, d'ainneoin ionadaithe an rí Eoin bheith ina choinne. Thí tacaíocht na mbarún agus a lán Easpag i Sasana ag Eoin agus dhiúltaigh Eoin glacadh le Langton. Sciorr Eoin an Caibidil i Mí Iúil 1207. agus ghearr an Pápa urghaire ar an Ríocht mar aisfhreagra. Ghabh Eoin tailte na hEaglaise toisc gur theip an Eaglais mar frithbheart seirbhís fheodach a sholáthair. == Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210 == * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] [[Íomhá:Joao sem terra assina carta Magna.jpg|thumbnail|An rí Eoin ag síniú an [[Magna Carta]]]] == Aighneas leis na mBarúin == I ndiaidh gur éirigh leis Éirí Amach na Breataine Bige a chur faoi chois sa bhliain 1211, agus deireadh a chur leis an aighneas leis an Phápa, dhírigh Eoin a chuid airde chuig a shealúchas thar sáile. Chríochnaigh cogaí na hÉorpa leis an bhriseadh ag Cogadh Bhouvines (1214), agus bhí ar Eoin glacadh le síocháin neamhfhabhrach leis an Fhrainc.(Fuair [[Anraí V Shasana|Anraí V]] Ri Shasana [[an Normainn]] agus [[An Acatáin|Acquitaine]] ar ais sa bhliain 1420). Thiontaigh an briseadh ag Bouvines móramh na mbarún i gcoinne Eoin; bhí cuid acu ina aghaidh ón am a bhí Eoin coinnealbháite ag an Phápa. D'aontaigh na barúin le chéile agus d'éiligh siad lamháltais. Bhuail Eoin Rí leo ag Runnymede, gar do [[Windsor, Berkshire|Windsor]] ar an 15 Meitheamh 1215 le haghaidh an [[An Chairt Mhór]] ([[Magna Carta]]) a shéalú. De réir gur shínigh Eoin an Chairt faoi bhrú, áfach, thug an Pápa cead dó í a chuir ar neamhnaí ag deireadh na cogaíochta.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/collection-items/the-papal-bull-annulling-magna-carta|teideal=The papal bull annulling Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> {{Main|Magna Carta}} [[Íomhá:King John's tomb.jpg|mion|Leacht an Rí]] == Bás == Agus é ag cúlaitheach, thóg Eoin Rí slí shábháilte timpeall talamh riascach an [[Wash]] mar go raibh fonn air an ceantar in [[Oirthear Anglia]] ( East Anglia sa Bhéarla) a bhí i lámha reibiliúnach a sheachaint. Thóg a trucail bhagáiste ( agus seoda na Ríochta Aontaithe san áireamh) an bealach díreach trasna an cheantair, áfach, agus scuabadh a ghiúirléidí go léir amach leis an taoide. Bhuail an caillteanas seo Eoin go trom, agus chuir sé isteach ar a shláinte agus ar a shlánchiall. Tholg sé dinnireacht agus ag bogadh ó áit go háit, d'fhan sé i gCaisleán Sleaford roimh bás a fháil ar an 18 Deire Fómhar 1216 i gCaisleán Newark, [[Nottinghamshire]] ( a bhí i [[Lincolnshire]] san am sin, ach atá anois i [[Nottinghamshire]]). Chuireadh é in Ardeaglais Worcester, Sasana. Tháinig a mhac, a bhí a naoi mbliana d'aois, i gcomharbacht ar agus déanadh Anraí III Shasana. Cé gur mhaígh Rí Louis na Fraince i gcónaí gur leis coróin Shasana, taobhaigh na barúin leis an Rí nua agus thug siad droim lámha do Louis Rí. Ghéill Louis an teideal úinéireachta agus [[Conradh Lambeth]] a shíniú aige sa bhliain 1217. == Féach freisin == * An [[Magna Carta]] nó [[An Chairt Mhór]] * [[Magna Carta Hiberniae]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Monarcacht na Breataine]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1166]] [[Catagóir:Básanna i 1216]] [[Catagóir:Rítheaghlach Plantagenêt]] 4hg9bnc6ion1gwmbb2mn2l0jk1p0hq4 0 15730 1091766 907681 2022-08-28T13:23:43Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is é '''Alofi''' [[Príomhchathair|príomhbhaile]] [[Niue]]. Sa bhliain [[2001]] bhí 614 duine ina gcónaí sa bhaile. Tá an baile comhdhéanta as dhá shráidbhaile, ''Alofi Thuas'' (256 duine) agus ''Alofi Theas'' (358 duine), áit ina bhfuil an rialtas suite. Tá an baile suite i gceartlár an chuain Alofi, ar chósta iarthair an oileáin. == Naisc sheachtracha == * [http://www.seafriends.org.nz/niue/history.htm Stair Niue] {{síol}} [[Catagóir:Cathracha agus Bailte sa Nua-Shéalainne]] haiv6pvckwx6rkrolkklh0m6q1bju98 0 17407 1091765 892829 2022-08-28T13:23:37Z 83.71.68.238 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BloomsdayDavyByrnes.jpg|thumb|270px|Radharc as ''Ulysses'' á léiriú ag aisteoirí taobh amuigh de theach tábhairne Davy Byrne i m[[Baile Átha Cliath]], ar Lá Bloom 2003]] Ócáid cheiliúrtha chultúrtha bhliantúil ar [[16 Meitheamh]] is ea '''Lá Bloom''' (nó '''Lá Fhéile Bloom''', '''Lá 'le Bloom''', '''Lá Blúm''' scaití) (''Bloomsday'' as [[Béarla]]). Déantar ceiliúradh agus athachtú ar an lá seo ar na heachtraí a thiteann amach san úrscéal [[Ulysses]] le [[James Joyce]], ar [[16 Meitheamh]] [[1904]]. Is i m[[Baile Átha Cliath]] is mó a bhíonn na himeachtaí seo ar siúl, os rud é gur ansin atá an t-úrscéal suite. Tógadh ainm na hócáide ó shloinne phríomhcharachtar an úrscéil, [[Leopold Bloom]]. Bíonn leithéidí bricfeastaí, siúlóidí, léamhanna den leabhar is cuir i láthair dhrámatúla ar siúl. == Naisc Sheachtracha == {{commonscat|Bloomsday}} * [http://www.jamesjoyce.ie/ Suíomh gréasáin Ionad James Joyce] {{síol}} [[Catagóir:Féilte Éireannacha]] [[Catagóir:James Joyce]] 26yme9knu9vaf56duu786jp7mwyloy9 0 17864 1092146 1028214 2022-08-28T22:01:39Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Cathair [[An Bhreatain|Bhriotanach]] in [[Devon]], [[Sasana]], is ea '''Plymouth'''. Tá an chathair suite in [[Iardheisceart Shasana]]. Tá Plymouth suite 190 míle (310 km) siar ó dheas ó [[Londain]], ar chósta theas Devon idir béil aibhneacha Plym agus Tamar. Sa bhliain 2011 bhí cónaí ar 256,600 duine ann. == Bruachbhailte == * [[Barne Barton]] * [[Cattedown]], [[Compton, Plymouth|Compton]], [[Crabtree]], [[Crownhill]] * [[Devonport, Plymouth|Devonport]] * [[Efford]], [[Eggbuckland]] , [[Ernesettle]], [[Estover]] * [[Greenbank]] * [[Ham]], [[Hartley]], [[Hooe]], [[Honicknowle]], [[Hoe Thiar]] * [[Keyham]], [[King's Tamerton]] * [[Laira]], [[Leigham]], [[Lipson]] * [[Manadon]], [[Mannamead]], [[Milehouse]], [[Millbay]], [[Millbridge]], [[Morice Town]], [[Mutley Plain]] * [[Oreston]] * [[Pennycomequick]], [[Peverell]], [[Plymstock]] * [[Roborough]] * [[St Budeaux]], [[Southway]], [[Stoke]], [[Stonehouse]] * [[Tamerton Foliot]] * [[Weston Mill]], [[Whitleigh]], [[Woolwell]] == Nithe is díol spéise do thurasóirí == * [[Cotehele]] * [[Home Park]] * [[Mount Edgcumbe House]] * [[Plymouth Sound]] * [[Royal Citadel, Plymouth|Royal Citadel]] * [[Saltram House]] ==Naisc sheachtracha== * [http://www.plymouth.gov.uk/homepage.htm Suíomh Chomhairle na Cathrach] {{Teimpléad:Síol-tír-en}} {{Cathracha i Sasana}} {{DEFAULTSORT:Plymouth}} [[Catagóir:Sasana]] [[Catagóir:Plymouth]] [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] se7vzv4j2o59uyfljpchqtstq4h101a 0 17926 1092115 1030446 2022-08-28T21:04:11Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhronn [[Anraí II Shasana|Anraí II]], sular fhág sé [[Éire]], [[Iarlacht na Mí]], ar '''Hugo de Lacy''' (t.1135-1186}. Is é a bhí ann ná "''the land of Meath as fully as Murchard Hua Melachlin or any before him held it''", nó beagnach milliún acra talamh. Fuair de Lacy an talamh, cé nach raibh sé ach tar éis ómós 'fear Midhe' d'fháil, tamall beag roimhe, mar atá inste ag [[Tighearnach]]. D'fhág Anraí Éire an 27ú d'Aibreán 1172 agus laistigh de sheacht míosa bhí 'tiarnas na hÉireann' bunaithe aige, tiarnas [[Sasana]]ch a mhair nó go ndearna [[Anraí VIII Shasana|Anraí VIII]] ríocht de. == Féach freisin == * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] * [[Eoin Shasana]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Bliain bhreithe anaithnid‎]] [[Catagóir:Básanna i 1186]] [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] cfv8eula0hqrj4r1v9uficzdj4t9rj1 1092127 1092115 2022-08-28T21:41:49Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhronn [[Anraí II Shasana|Anraí II]], sular fhág sé [[Éire]], [[Iarlacht na Mí]], ar '''Hugh de Lacy''' (t.1135-1186}. Is é a bhí ann ná "''the land of Meath as fully as Murchard Hua Melachlin or any before him held it''", nó beagnach milliún acra talamh. Fuair de Lacy an talamh, cé nach raibh sé ach tar éis ómós 'fear Midhe' d'fháil, tamall beag roimhe, mar atá inste ag [[Tighearnach]]. D'fhág Anraí Éire an 27ú d'Aibreán 1172 agus laistigh de sheacht míosa bhí 'tiarnas na hÉireann' bunaithe aige, tiarnas [[Sasana]]ch a mhair nó go ndearna [[Anraí VIII Shasana|Anraí VIII]] ríocht de. == Féach freisin == * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] * [[Eoin Shasana]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Bliain bhreithe anaithnid‎]] [[Catagóir:Básanna i 1186]] [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] 4c5ehqntk2lp326v6z4luhabzhofh07 1092128 1092127 2022-08-28T21:42:17Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] go [[Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhronn [[Anraí II Shasana|Anraí II]], sular fhág sé [[Éire]], [[Iarlacht na Mí]], ar '''Hugh de Lacy''' (t.1135-1186}. Is é a bhí ann ná "''the land of Meath as fully as Murchard Hua Melachlin or any before him held it''", nó beagnach milliún acra talamh. Fuair de Lacy an talamh, cé nach raibh sé ach tar éis ómós 'fear Midhe' d'fháil, tamall beag roimhe, mar atá inste ag [[Tighearnach]]. D'fhág Anraí Éire an 27ú d'Aibreán 1172 agus laistigh de sheacht míosa bhí 'tiarnas na hÉireann' bunaithe aige, tiarnas [[Sasana]]ch a mhair nó go ndearna [[Anraí VIII Shasana|Anraí VIII]] ríocht de. == Féach freisin == * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] * [[Eoin Shasana]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Bliain bhreithe anaithnid‎]] [[Catagóir:Básanna i 1186]] [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] 4c5ehqntk2lp326v6z4luhabzhofh07 0 17927 1092132 179776 2022-08-28T21:45:12Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] 2qdvbc052x90hllsgs87ggylrgsws3v 0 22055 1091503 1091502 2022-08-28T11:59:31Z CommonsDelinker 440 Ag baint [[:Íomhá:Aung_San_and_family.jpg|Aung_San_and_family.jpg]] amach, scrios [[commons:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] é ón Chómhaoin mar: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Aung San and family.jpg|]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[Polaitíocht|polaiteoir]] í '''Aung San Suu Kyi''', a rugadh ar an [[19 Meitheamh]] [[1945]] i [[Rangún]]. Bhí [[Maenmar]] á rith aici - is cosúil - ó 2016, go dtí Eanáir 2021.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|title=Coup míleata i Maenmar cáinte ag an Rialtas anseo|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0201/1194301-coup-mileata-i-maenmar-cainte-ag-an-rialtas-anseo/|date=2021-02-01|language=en|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Ba ghníomhaí í ar son an daonlathais agus ceannaire ar an Léig Náisiúnta ar son an [[Daonlathas|Daonlathais]]<ref>National League for Democracy (NLD)</ref>. Ba phríosúnach coinsiasa iomráiteach agus tacadóir na frithbheartaíochta síochánta í roimh 2016. Tharla "[[Róihinsí|Glanadh eitneach]]" sa tír sa bhliain 2017. I mí Eanáir 2021, ghlac an t-arm i Maenmar seilbh ar riaradh na tíre agus cuireadh Aung San Suu Kyi as oifig. == Saol pearsanta == Rugadh Aung San Suu Kyi ar an [[19 Meitheamh]] [[1945]]. Bhunaigh a hathair, Aung San, arm nua-aimseartha Bhurma agus rinne sé idirbheartú ar son [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchais]] Bhurma ón [[Ríocht Aontaithe]] i 1947; feallmharaíodh é ag a iomaitheoirí an bhliain chéanna. Ba í an tríú páiste ina clann. Tá a hainm díorthaithe ó ainmneacha triúr ina clann: “Aung San” óna hathair, “Kyi” óna máthair agus “Suu” óna seanmháthair. Is minic a ghlaotar Daw Aung San Suu Kyi uirthi; ní cuid dá hainm é Daw, ach is ainm ómósach é le haghaidh ban uasal urramach chiallaíonn “aintín” go litriúil. Go diongbháilte, is ionann a hainm tugtha agus a hainm iomlán, ach is féidir Bean Suu Kyi nó an Dr. Suu Kyi a rá, mar leis na siollaí sin, is féidir idirdhealú a dhéanamh idir Aung San Suu Kyi agus a hathair, Ginearál Aung San. D’éirigh sí aníos lena máthair, Khin Kyi, agus a beirt deartháir, Aung San Lin agus Aung San Oo in Yangon. Bádh an deartháir ceanáin, Aung San Lin, i dtimpiste linne nuair a bhí sí ocht mbliana d’aois. Rinne a deartháir is sinne imirce go San Diego, California, agus ghlac sé saoránacht na Stát Aontaithe. Oileadh Suu Kyi i scoileanna [[Caitliceach]]a Sasanacha ar feadh formhór a hóige i mBurma.[[Íomhá:Suu-kyi-khawmu-constituency.jpg|mion|22 Márta 2012|clé]]Tháinig Daw Khin Kyi chun suntasachta mar phearsa [[polaitíocht|pholaitiúil]] sa rialtas nua Burmach. Rinneadh ambasadóir Bhurma san India di i 1960, agus lean Aung San Suu Kyi í ansin. Grádaíodh í ó Choláiste Bhantiarna Shri Ram i [[Nua-Deilí|nDeilí Nua]] i 1964. Lean Aung San Suu Kyi ar aghaidh lena hoideachas i gColáiste Naomh Aodh, Oxford, agus bhain sí amach céim B.A. i bh[[fealsúnacht]], Polaitíocht agus Eacnamaíocht i 1969 agus Tráchtas i Scoil an Léinn Oirthearach agus Afracach, Ollscoil Londan i 1985. D’oibrigh sí freisin le haghaidh rialtais Aontais Mhaenmar. I 1972, phós Aung San Suu Kyi an Dr. Michael Aris, scoláire ar an gcultúr [[An Tibéid|Tibéadach]], a bhí ina chónaí sa [[An Bhútáin|Bhútáin]]. An bhliain dár gcionn rugadh a céad mac, Alexander, i [[Londain]]; rugadh a dara mac, Kim, in 1977. Is Búdaí Teireaváda í. == Tús lena saol sa pholaitíocht == D’fhill Aung San Suu Kyi ar Bhurma i 1988 chun cúram a thabhairt dá máthair bhreoite. Tharla sé mar chomhtheagmhas gur chríochnaigh an ceannaire fadtéarmach den bPáirtí Sóisialach ceannasach, Ginearál Ne Win, a thréimhse i gceannas an bhliain chéanna. Ba é an toradh a bhí air sin ná gur tharla agóidí móra ar son an daonlathais ar 8 Lúnasa 1988 (8-8-88, deirtear gur lá rathúil an lá sin), agus cuireadh na hagóidí faoi chois go foréigneach. Ghlac giunta míleata nua seilbh ar an gcumhacht.[[Íomhá:Aung San Suu Kyi par Claude Truong-Ngoc octobre 2013.jpg|mion|2013|clé]]Spreag modh síochánta [[Mahatma Gandhi]] agus níos mó ná sin, coincheapa [[Búdachas|Búdaíocha]] Aung San Suu Kyi baint a bheith aici le polaitíocht chun oibriú ar son an daonlathais. Chuidigh sí an Léig Náisiúnta ar son an Daonlathais a bhunadh ar an 27 Meán Fómhair 1988, agus cuireadh í faoi choinneáil ina teach ar an 20 Iúil 1989. Ofráladh saoirse di dá bhfágfadh sí an tír, ach dhiúltaigh sí. [[Íomhá:Aung San Suu Kyi 2016-Headshot.jpg|clé|mion|2016 agus [[Barack Obama|Obama]] ag éisteracht léi]] Is é ceann dá hóráidí is iomráití ná an óráid “Saoirse ón Eagla”, a thosaíonn mar a leanas: :“Ní hí an chumhacht an rud a dhéanann truailliú ach an eagla. Truaillíonn an eagla go gcaillfidh siad cumhacht an dream atá i gcumhacht agus truaillíonn faitíos roimh uafás na cumhachta an dream atá faoi chois acu.” [[Íomhá:Aung San Suu Kyi at the Suu Foundation Launch (13037394793).jpg|mion|ina "laoch", 2014|clé]] == Tréimhsí faoi choinneáil == Gafa, 19 Iúil 1989, curtha faoi choinneáil ina teach in Yangon faoi dhlí airm ina bhfuil sé foráilte gur féidir duine a chur faoi choinneáil gan chúiseamh nó triail ar feadh trí bliana.[[Íomhá:Rohingya displaced Muslims 014.jpg|clé|mion|Na Róihinsí sa bhlaiin 2017 (Rohingya)]] * De réir thorthaí an olltoghcháin i 1990, bhí sé de cheart ag Aung San Suu Kyi a bheith mar [[Príomhaire|Phríomh-Aire]], toisc go bhfuil sí mar cheannaire ar an bpáirtí a bhuaigh, an Léig Náisiúnta ar son an Daonlathais i mBurma. Ach níor ghlac an réimeas míleata le bua an NLD thiar sa bhliain 1990. Cuireadh toradh an toghcháin sin ar ceal.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/maenmar-an-chead-cheim-ar-aistear-fada/|teideal=Maenmar: an chéad chéim ar aistear fada|údar=Alex Hijmans|dáta=2015|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-04-06}}</ref> * Críoch leis an gcoinneáil ina teach, 10 Iúil 1995 * Gafa, 23 Meán Fómhair 2000, curtha faoi choinneáil ina teach * Críoch leis an gcoinneáil ina teach, 6 Bealtaine 2002, Scaoilte saor tar éis 19 mí * Gafa, 30 Bealtaine 2003; tar éis ár Depayin bhí sí faoi choinneáil rúnda ar feadh breis is 3 mhí roimh a bheith curtha faoi choinneáil ina teach arís * 25 Bealtaine 2007, beartaíodh í a choimeád faoi choinneáil ina teach ar feadh bliana eile * 24 Deireadh Fómhair 2007, bhí sí tar éis a bheith faoi choinneáil ina teach ar feadh 12 bhliain, agóidí dlúthpháirtíochta i 12 cathair ar fud an domhain, Burma Campaign UK * 27 Bealtaine 2008, bheartaigh giunta míleata Mhaenmar í a choimeád faoi choinneáil tí ar feadh bliana eile. [[Íomhá:Myanmar coup 2021 protest in Bangkok Thailand 02.jpg|clé|mion|agóidí i mBangkok, 2021]] [[Íomhá:Myanmar coup 2021 protest in Bangkok Thailand 01.jpg|clé|mion|agóidí i mBangkok, 2021]] == 2007 agóidí in aghaidh an rialtais == Thosaigh agóidí, a bhí treoraithe ag manaigh Bhúdaíocha, ar an 19 Lúnasa 2007 i ndiaidh méadú mór i bpraghas an bhreosla, agus lean siad ar aghaidh gach lá, in ainneoin go raibh bagairt chniogbheartaíocht an airm.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-muintir-rohingya.aspx|teideal=Muintir Rohingya|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2019-05-01}}</ref> Dé Sathairn, 22 Meán Fómhair 2007, cé go raibh sí faoi faoi choinneáil ina teach, tháinig Suu Kyi go dtí geata a tí in Yangon ar feadh tréimhse ghairid chun beannachtaí na manach a bhí ag máirseáil ar son chearta an duine a ghlacadh. Tuairiscíodh gur bogadh í an lá dár gcionn go Príosún Insein (áit ar cuireadh í faoi choinneáil in 2003), ach léiríodh go raibh sí fós faoi choinneáil ina teach toisc cruinnithe le Ibrahim Gambari, toscaire na Náisiún Aontaithe, in aice an tí in Yangon ar an 30 Meán Fómhair agus 2 Deireadh Fómhair. == "Príomh-aire' == Reáchtáladh olltoghchán sa bhliain 2015. Ach ní raibh cead ag an nach mór milliún Moslamach [[Róihinsí|Rohingya]], a bhfuil cónaí orthu in iarthar Maenmar, páirt a ghlacadh sa toghchán seo.<ref name=":2" /> Bhí an lá le Aung San Suu Kyi ar 10 Samhain 2015 Ghlac an deachtóireacht mhíleata le bua páirtí Aung San Suu Kyi, an Conradh Náisiúnta ar son an Daonlathais. Ar an 6 Aibreán 2016, ceapadh Aung San Suu Kyi mar "State Counsellor" nó príomhaire. [[Íomhá:Free Daw Aung San Su Kyi.jpg|clé|mion|agóidí i Maenmar, 2021]] === Glanadh eitneach, 2017-2018 === Sa bhliain 2017, theith na céadta míle [[Róihinsí|Róihinse]] (Rohingya), pobal Moslamach a raibh géarleanúint á déanamh orthu i Maenmar, thar teorainn go dtí an [[An Bhanglaidéis|Bhanglaidéis]]. Cuireadh glanadh eitneach i leith arm Mhaenmar<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.pressreader.com/ireland/irish-independent-seachtain/20170913/281522226251348|teideal=Cé hiad an pobal Róihinse?|údar=Irish Independent|dáta=MF 2017|dátarochtana=2018}}</ref> agus cáineadh ceannaire ''de facto'' na tíre Aung San Suu Kyi go géar toisc nach ndearna sí tada, is cosúil, chun na [[Róihinsí]] a chosc.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuacht-idirnaisiunta-ni-raibh-si-ainnis-ar-fad-ach-bhi-si-sach-granna-suil-siar-ar-2017/|teideal=NUACHT IDIRNÁISIÚNTA: Ní raibh sí ainnis ar fad ach bhí sí sách gránna: súil siar ar 2017|údar=Alex Hijmans|dáta=Nollaig 2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-04-06}}</ref> [[Íomhá:A única prisão real é o medo e a única liberdade real é a liberdade de não ter medo. Aung San Suu Kyi, n. 1945 -en.svg|clé|mion|póstaer a rinne tacadóir sa bhliain 2015]] === Coup d'état, 2021 === Ar [[1 Feabhra]] [[2021]], ghlac an t-arm i Maenmar seilbh ar riaradh na tíre. Cuireadh Aung San Suu Kyi faoi ghlas. Dúirt an t-arm go raibh an toghchán a reachtáileadh sa tír i mí na Samhna 20200 'lochtach'.<ref name=":0" /> Bhí staid éigeandála fógraithe sa tír 'go ceann tamaill' ach níor thug an ceannasaí airm, [[Min Aung Hlaing]], aon leide maidir le cén uair a thiocfadh deiridh leis, agus go reachtáilfí toghchán nua. ==== Cúlra ==== Creideann na saighdiúirí go bhfuil sé de cheart acu a bheith faoi réim de bharr a ndiansaothair agus a bhfulaingíonn siad ar son a dtíre.<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=http://nos.ie/gniomhaiochas/polaitiocht/buarthai-bhurma/|teideal=Buarthaí Bhurma Anailís ag Colin Ryan ar chás reatha na tíre|údar=Colin Ryan|language=en-US|work=NÓS|dátarochtana=2021-04-06}}</ref> Creideann siad i ‘mbealach Burmach’ ar leith atá naimhdeach do pholateoirí agus do pháirtithe. Níl sna heasaontóirí agus i lucht déanta léirsithe ach brabúsaithe leisciúla. Seo é an dearcadh a fhágann na ginearáil scoite amach ón bpobal.<ref name=":1" /> === Iarmhairtí === {{Main|Corraíl shibhialta Mhaenmar, 2021}} Bhí beartas an airm in aghaidh Aung San Suu Kyi cáinte ag Ard Rúnaí na [[Na Náisiúin Aontaithe|Náisiún Aontaithe]], [[Antonio Guterres]], ag iarraidh go gcuirfí i bhfeidhm toil na ndaoine mar a léiríodh é sa toghchán sa bhliain 2020. Dúirt an tAire Gnóthaí Eachtracha,[[Síomón Ó Cómhanaigh|Simon Coveney]], go raibh an coup 'frithdhaonlathach', 'gur chóir dul siar air láithreach' agus go dtugann an coup an tír ar ais ag na laethanta dorcha roimh 2011.<ref name=":0" /> == Onóracha == Bhuaigh Aung San Suu Kyi Duais Rafto agus Duais Sakharov ar son Saoirse Smaointeoireachta i 1990 agus [[Duais Nobel|Duais Nobel na Síochána]] sa bhliain 1991. I 1992 bhronn rialtas na h[[India]] duais Jawaharlal Nehru don tsíocháin uirthi le haghaidh coimhlinte síochánta faoi dheachtóireacht mhíleata. == Féach freisin == * [[Róihinsí]] *[[Corraíl shibhialta Mhaenmar, 2021]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Aung San Suu Kyi}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1945]] [[Catagóir:Maenmar]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Buaiteoirí Dhuais Nobel na Síochána]] 9jmmq0ptya6j6d9cjsn8m43rzlpmcc4 1 23867 1092130 274477 2022-08-28T21:42:17Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Plé:Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] go [[Plé:Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] wikitext text/x-wiki Tá ''''Hugo de Lacy'''' ag Seathrún Céitinn i ''bhForas Feasa ar Éirinn'', ach tá ''''Aodh de Leis'''' ag Tomás de Bhial i ''Stair na hÉireann sa Mheánaois''. Ceapaim go raibh níos mó céille ag an Céitinneach sa chas seo! [[Úsáideoir:Éóg1916|Éóg1916]] 19:51, 2 Lúnasa 2009 (UTC) 8tyfril4l7evvnfwef60frsxc4z4ipg 0 26425 1092077 309572 2022-08-28T17:36:09Z TGcoa 21229 chun scrios, le do thoil wikitext text/x-wiki #redirect[[Taibhse (osnádúrtha)]] c2sou4gv6p7zxue0s5mecpeb9c3xb0e 0 29781 1091780 1013676 2022-08-28T14:54:38Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is oileán agus baile fearainn atá suite ar an g[[cósta]] in iarthuaisceart [[Contae Mhaigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]] é '''Oileán sa Tuaidh.''' Tá [[teach solais]] ann. {| class="wikitable infobox left" style="font-size:85%:style="width: 30em; font-size: 90%; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-style="width: 30em; font-size: 90%; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: 0.2em; float: right; clear: right; text-align:left;"" |+ Daonra <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.cso.ie/px/pxeirestat/Statire/SelectVarVal/Define.asp?Maintable=CNA17&Planguage=0|teideal=CNA17: Population by Off Shore Island, Sex and Year|údar=Central Statistics Office|dátarochtana=ctober 12, 2016}}</ref> |- |'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%'''||'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%'''||'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%''' |- |'''1841''' || 15 || —|-||'''1936''' || 8 || —||'''1986''' || 3 || 0.0% |- |'''1851''' || 10 || −33.3%||'''1946''' || 3 || −62.5%||'''1991''' || 0 || −100.0% |- |'''1861''' || 22 || +120.0% ||'''1951''' || 3 || +0.0%||'''1996''' || 0 || 0.00% |- |'''1871''' || 17 || −22.7%||'''1956''' || 4|| +33.3%||'''2002''' || 0 || 0.00% |- |'''1881''' || 22 || −7.5%||'''1961''' || 3 || −25.0%||'''2006''' || 0 || 0.00% |- |'''1891''' || 3 || −86.4%||'''1966''' || 4 || +33.3%||'''2011''' || 0 || 0.00% |- |'''1901''' || 3 || 0.0%||'''1971''' || 3 || −25.0%||'''2016''' || 0 || 0.00% |- |'''1911''' || 3 || 0.0%||'''1979''' || 3 || 0.00% |- |'''1926''' || 0 || −100.0%||'''1981''' || 3 || 0.00% |- | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] [[Catagóir:Tithe Solais na hÉireann]] [[Catagóir:Oileáin na hÉireann]] [[Catagóir:Oileáin Mhaigh Eo]] r64thhmz3c80xcd73ax4ex8od51f8zv 1091781 1091780 2022-08-28T14:56:25Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is oileán agus baile fearainn atá suite ar an g[[cósta]] in iarthuaisceart [[Contae Mhaigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]] é '''Oileán sa Tuaidh.''' Tá [[teach solais]] ann. {| class="wikitable infobox left" style="font-size:85%:style="width: 30em; font-size: 90%; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-style="width: 30em; font-size: 90%; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: 0.2em; float: right; clear: right; text-align:left;"" |+ Daonra <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.cso.ie/px/pxeirestat/Statire/SelectVarVal/Define.asp?Maintable=CNA17&Planguage=0|teideal=CNA17: Population by Off Shore Island, Sex and Year|údar=Central Statistics Office|dátarochtana=ctober 12, 2016}}</ref> |- |'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%'''||'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%'''||'''Bliain''' || '''Daonra''' || '''±%''' |- |'''1841''' || 15 || —|-||'''1936''' || 8 || —||'''1986''' || 3 || 0.0% |- |'''1851''' || 10 || −33.3%||'''1946''' || 3 || −62.5%||'''1991''' || 0 || −100.0% |- |'''1861''' || 22 || +120.0% ||'''1951''' || 3 || +0.0%||'''1996''' || 0 || 0.00% |- |'''1871''' || 17 || −22.7%||'''1956''' || 4|| +33.3%||'''2002''' || 0 || 0.00% |- |'''1881''' || 22 || −7.5%||'''1961''' || 3 || −25.0%||'''2006''' || 0 || 0.00% |- |'''1891''' || 3 || −86.4%||'''1966''' || 4 || +33.3%||'''2011''' || 0 || 0.00% |- |'''1901''' || 3 || 0.0%||'''1971''' || 3 || −25.0%||'''2016''' || 0 || 0.00% |- |'''1911''' || 3 || 0.0%||'''1979''' || 3 || 0.00% |- |'''1926''' || 0 || −100.0%||'''1981''' || 3 || 0.00% |- | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] [[Catagóir:Tithe Solais na hÉireann]] [[Catagóir:Oileáin na hÉireann]] [[Catagóir:Oileáin Mhaigh Eo]] 93enji3lfhfufvqx5mtka33g4rwbntx 0 30667 1092091 1052605 2022-08-28T19:03:13Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Trealamh Ríomhaireachta}} [[Íomhá:Tablet.jpeg|thumb|upright|An ríomhaire táibléid "[[Google]] [[Nexus 9]]"]] [[Íomhá:IPad 3.png|thumb|upright|An ríomhaire táibléid "[[Apple Inc.|Apple]] [[iPad]]"]] Is éard is '''ríomhaire táibléid''', nó go simplí "'''táibléad'''", ann ná [[ríomhaire]] atá go hiomlán i scáileán tadhaill a úsáideann stíleas, peann digiteach, nó barr méire mar phríomh-ghléas ionchurtha in ionad [[méarchlár|méarchláir]] nó [[luchóg|luiche]] a d'fhéadfadh nó nach bhféadfadh a bheith san áireamh leis. Tagann an t-ainm ó tháibléid scríbhneoireachta mar go bhfuil cosúlachtí eatarthu, agus bíonn an comhéadan úsáideora níos nádúrthaí nuair a bhíonn an scáileán tadhaill comhtháthaithe leis an scáileán taispeánata, mar atá sé i gcás an táibléid. [[Catagóir:Ríomhaireacht]] 62z2ilkegsd22p9ml21de2ha4vi2w7w 0 32475 1092139 1019668 2022-08-28T21:54:30Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Síoda (úrscéal)]] go [[Seta (úrscéal)]]: níl leagan Gaeilge ann wikitext text/x-wiki {{reflist}}{{WD Bosca Sonraí Leabhar}} Is [[úrscéal]] é '''''Síoda''''' leis an scríbhneoir Iodálach [[Alessandro Baricco]], a foilsíodh sa bhliain [[1996]]. == An scéal == Tá an scéal lonnaithe sna [[1860í]]. Cuir síos ar shaol Hervé Joncour, fear gnó Francach, a bhíonn ag feidhmiú in earnáil an tsíoda, atá ann. De bharr ghalar ar na seiriceán san [[Eoraip]] agus an san [[Afraic]] tugann sé an turas go dtí [[an tSeapáin]] air féin chun seiriceáin folláin a aimsiú. Is áit aisteach agus úrnua dó é. Buaileann sé le Hara Kei, uasal de chuid na tíre sin, agus fásann caidreamh neamh-ghnách idir Hervé agus bean óg i gcúirt Hara Kei. D'fhás nasc aisteach idir an bhean agus an fear gnó in ainneoin nár labhair siad le chéile riamh. Bíonn a bhean chéile Héléne ag fanacht leis chuile uair a fhilleann sé ar an Fhrainc. Ar a thuras dheireanach bhí cogadh catharach ar siúl sa tSeapáin agus chuile rud scriosta ach d'éirí leis buíon Hara Kei a bhí ar teitheadh a bhaint amach. Dimpí Hara Kei air gan filleadh ar an tSeapáin choíche. D'fhill sé ar Héléne agus thug sé cúram di i rith a tinneas deireanach. Ní dhearna sé dearmad riamh ar an mbean óg ach roinnt blianta tar éis bás Héléne fuair sé amach trí thimpist go raibh eolas aici faoin mbean óg i gcónaí. Ní raibh fiú ainm na mná óg, a raibh tionchar chomh mór sin air, ar eolas aige agus níor labhair sé léi riamh. <br /> {{síol}} [[Catagóir:Úrscéalta]] 1b3xvq7bxo91bd4xr70795lc3l8if1v 1092143 1092139 2022-08-28T21:56:04Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} Is [[úrscéal]] [[Iodáilis]]e é '''''Seta''''' (''Síoda'') leis an scríbhneoir [[Alessandro Baricco]], a foilsíodh sa bhliain [[1996]]. == An scéal == Tá an scéal lonnaithe sna [[1860í]]. Cuir síos ar shaol Hervé Joncour, fear gnó Francach, a bhíonn ag feidhmiú in earnáil an tsíoda, atá ann. De bharr ghalar ar na seiriceán san [[Eoraip]] agus an san [[Afraic]] tugann sé an turas go dtí [[an tSeapáin]] air féin chun seiriceáin folláin a aimsiú. Is áit aisteach agus úrnua dó é. Buaileann sé le Hara Kei, uasal de chuid na tíre sin, agus fásann caidreamh neamh-ghnách idir Hervé agus bean óg i gcúirt Hara Kei. D'fhás nasc aisteach idir an bhean agus an fear gnó in ainneoin nár labhair siad le chéile riamh. Bíonn a bhean chéile Héléne ag fanacht leis chuile uair a fhilleann sé ar an Fhrainc. Ar a thuras dheireanach bhí cogadh catharach ar siúl sa tSeapáin agus chuile rud scriosta ach d'éirí leis buíon Hara Kei a bhí ar teitheadh a bhaint amach. Dimpí Hara Kei air gan filleadh ar an tSeapáin choíche. D'fhill sé ar Héléne agus thug sé cúram di i rith a tinneas deireanach. Ní dhearna sé dearmad riamh ar an mbean óg ach roinnt blianta tar éis bás Héléne fuair sé amach trí thimpist go raibh eolas aici faoin mbean óg i gcónaí. Ní raibh fiú ainm na mná óg, a raibh tionchar chomh mór sin air, ar eolas aige agus níor labhair sé léi riamh. == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Úrscéalta]] sg2q8pws8trmyugy9xvpep9a15mjupf 0 32685 1092190 666078 2022-08-29T04:34:56Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] é '''Benghazi''' san [[An Libia|Libia]]. Tá breis is 1,087,000 duine ina gcónaí ann. {{síol}} [[Catagóir:Cathracha]] [[Catagóir:An Libia]] 194k3gw2z8axe9uqsqu03ejtfjhx32z 1092191 1092190 2022-08-29T04:36:10Z Kevin Scannell 340 Kevin Scannell moved page [[Bengasi]] to [[Benghazi]] over redirect: gnáthlitriú sna meáin wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] é '''Benghazi''' san [[An Libia|Libia]]. Tá breis is 1,087,000 duine ina gcónaí ann. {{síol}} [[Catagóir:Cathracha]] [[Catagóir:An Libia]] 194k3gw2z8axe9uqsqu03ejtfjhx32z 0 34722 1091798 1056311 2022-08-28T15:53:29Z Ériugena 188 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1050726489|House of Commons]]" wikitext text/x-wiki [[Íomhá:The_Irish_House_of_Commons_in_1780_by_Francis_Wheatley.jpg|mion| [[Teach na gComóntach|Teach na dTeachtaí Éireannacha]]<br /><br /><nowiki></br></nowiki> An chéad Theach na dTeachtaí ar domhan a tógadh le sainchuspóir. Péinteáilte c.1780]] Is é Teach na dTeachtaí (Béarla:'''House of Commons)''' an t-ainm atá ar sheomra tofa íochtarach pharlaimintí dhá sheomra na Ríochta Aontaithe agus Cheanada. Sa Ríocht Aontaithe agus i gCeanada, tá i bhfad níos mó cumhachta reachtaí ag Teach na dTeachtaí ná mar atá ag seomra uachtarach na parlaiminte. Is é ceannaire an pháirtí tromlaigh i dTeach na dTeachtaí de réir gnáis an Príomh-aire. Bhí seomra íochtarach ag parlaimintí eile freisin ar a dtugtar "Teach na dTeachtaí" == Stair agus ainmniú == [[Íomhá:House_of_Commons_Chamber_1.png|deas|mion| Seomra Theach na dTeachtaí na Breataine i Londain]] sp14gj6i51ntmdaftimp3mutmzi8rb2 0 35149 1091782 1035506 2022-08-28T14:56:50Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Teach na dTeachtaí na Ríochta Aontaithe]] go [[Teach na dTeachtaí (An Ríocht Aontaithe)]]: Níos oiriúnaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is seomra tofa na Parlaiminte sa [[Ríocht Aontaithe]] é '''Teach na dTeachtaí'''. [[File:UK House of Commons in 2019.svg|Svgfiles 2019-12-13-21-11-05-651133-9261178475923187345|Comhdhéanamh Theach na dTeachtaí faoi láthair (2018)]] {{síol}} [[Catagóir:Ríocht Aontaithe]] [[Catagóir:Foirgnimh i Londain]] [[Catagóir:Parlaimintí]] ju7oenwocn1a0xd6wq2anumn55fku28 1091788 1091782 2022-08-28T14:59:34Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Teach na dTeachtaí (An Ríocht Aontaithe)]] go [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is seomra tofa na Parlaiminte sa [[Ríocht Aontaithe]] é '''Teach na dTeachtaí'''. [[File:UK House of Commons in 2019.svg|Svgfiles 2019-12-13-21-11-05-651133-9261178475923187345|Comhdhéanamh Theach na dTeachtaí faoi láthair (2018)]] {{síol}} [[Catagóir:Ríocht Aontaithe]] [[Catagóir:Foirgnimh i Londain]] [[Catagóir:Parlaimintí]] ju7oenwocn1a0xd6wq2anumn55fku28 0 35211 1091767 703802 2022-08-28T13:24:08Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is oileán é '''Calbhaigh''', gar do [[Barraigh|Bharraigh]] sna [[Na hOileáin Siar|hOileáin Siar]], i g[[Comhairle nan Eilean Siar]]. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Calbhaigh}} [[Catagóir:Inse Ghall]] [[Catagóir:Na hOileáin Siar]] [[Catagóir:Comhairle nan Eilean Siar]] s3wzc3yckjhkfwybsv42k3b94fysqlr 1092086 1091767 2022-08-28T18:06:14Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is oileán neamháitrithe faoi láthair é '''Calbhaigh''' (Béarla;''Calvay''), atá suite i gCaolas Èirisgeigh, s[[Na h-Eileanan Siar|na h-Eileanan Siar]], tagairt eangaí NF810126 <ref>[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=Calvay&params=57.093388503311_N_7.268930001887_W_region:GB_scale:25000 Caolas Èirisgeigh]</ref>. Is ceann de na deich n-oileán gCaolas Bharraigh, láithreán a bhfuil tábhacht Chomhphobail leis. Ba anseo a chuaigh an long ''SS Politician'' i dtalamh le lasta fuisce sa bhliain 1941 agus gan chuimhneamh spreag sé an t - údar Compton MacKenzie, an t-úrscéal Whisky Galore a scríobh, ==Tagairtí== [[Catagóir:Inse Ghall]] [[Catagóir:Na hOileáin Siar]] [[Catagóir:Comhairle nan Eilean Siar]] [[Catagóir:Eileanan na h-Alba]] 13ihyae4r1wol1ukag5r1eavm4fly07 1 36275 1092175 555997 2022-08-29T02:16:12Z 177.73.98.237 wikitext text/x-wiki I think these are the most important statements that aren't here: "The 24th film in the Walt Disney Animated Classics series, the film tells the story of two unlikely friends, a red fox named Tod and a hound dog named Copper, who struggle to preserve their friendship despite their emerging instincts and the surrounding social pressures demanding them to be adversaries." and "At the time of release it was the most expensive animated film produced to date, costing $12 million." The last of those is also sourced. This would really be an improvement. [[Speisialta:Contributions/64.134.149.24|64.134.149.24]] 21:37, 1 Aibreán 2012 (UTC) {{Ping|Tiamichaelnuksu1994}} [https://youtube.com/watch?v=kQtoRNt53DU] [[Speisialta:Contributions/177.73.98.237|177.73.98.237]] 02:16, 29 Lúnasa 2022 (UTC) n9gsgqkbayvadzahh01uly86ogu7wq4 1092209 1092175 2022-08-29T11:12:52Z Kevin Scannell 340 Turscar. Cealaíodh athrú 1092175 le [[Special:Contributions/177.73.98.237|177.73.98.237]] ([[User talk:177.73.98.237|plé]]) wikitext text/x-wiki I think these are the most important statements that aren't here: "The 24th film in the Walt Disney Animated Classics series, the film tells the story of two unlikely friends, a red fox named Tod and a hound dog named Copper, who struggle to preserve their friendship despite their emerging instincts and the surrounding social pressures demanding them to be adversaries." and "At the time of release it was the most expensive animated film produced to date, costing $12 million." The last of those is also sourced. This would really be an improvement. [[Speisialta:Contributions/64.134.149.24|64.134.149.24]] 21:37, 1 Aibreán 2012 (UTC) 9dx0bjqwc7n9pxlxf5enejqtd8c776p 0 37311 1092182 1087853 2022-08-29T03:47:14Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh]] é '''Gleann Lus'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/glenluce/|title=Glenluce|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Gleann Lus}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh]] by0go3bswqqq7tonl2berhtm1xt4kwu 1092183 1092182 2022-08-29T03:47:31Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Clachan Ghlinn Lus]] go [[Gleann Lus]]: AAA wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh]] é '''Gleann Lus'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/glenluce/|title=Glenluce|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Gleann Lus}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh]] by0go3bswqqq7tonl2berhtm1xt4kwu 0 38037 1091512 1072203 2022-08-28T12:30:15Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[aisteoir]] [[SAM|Meiriceánach]] é '''Calogero Lorenzo''' "'''Chazz'''" '''Palminteri''' (rugadh [[15 Bealtaine]] [[1952]]). {{síol}} {{DEFAULTSORT:Palminteri, Chazz}} [[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1952]] [[Catagóir:Daoine beo]] 96oi0lnggg7aaeg9r81gkrgp7yk220f 0 39187 1092102 833858 2022-08-28T19:41:57Z 2A02:8084:46E2:9B80:697D:E047:7C21:E5BE Fixed grammar. wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PeloponnesosMap.png|deas|250px|thumb|an Pheilipinéis]] Is [[leithinis]] suite sa [[An Ghréig|Ghréig]] í '''an Pheilipinéis''' ([[An Ghréigis|Gréigis]] Πελοπόννησος, ''Pelopónnisos''). {{síol}} {{DEFAULTSORT:Pheilipinéis}} [[Catagóir:An Ghréig]] jxljg92nbm4c0qk4mvxc8k87pw63kdy 0 40885 1092180 967517 2022-08-29T03:42:56Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is oileán agus iar-[[sráidbhaile]] é '''an Roisín'''. Tá sé suite ar [[Insí Gé|Inis Gé]], ar chósta an [[An Muirthead|Mhuirthead]] in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]]. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Roisin, An}} [[Catagóir:An Muirthead]] [[Catagóir:Sráidbhailte in Iorras]] [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] ceerst8rkc7yhn02ejrvv5rwseyp2df 0 44307 1092087 976792 2022-08-28T18:07:03Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Comhdhúil Cheimiceach}} [[Vitimín]] B a fheidhmíonn mar chomhfhachtóir i gcuid mhaith imoibrithe einsímeacha is ea '''aigéad pantaitéineach'''. De bhrí go bhfaightear go forleathan sa nádúr é, níor braitheadh a uireasa i gcothú daonna fós. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Aigead pantaiteineach}} [[Catagóir:Aigéid]] obwgss1hvma0n4m9rx3372msiu0lgs3 0 44821 1092148 785590 2022-08-28T22:02:56Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Réad Réalteolaíoch}} Dreigít a dtrasnaíonn a fithis an Domhain, ach le meánfhad ón [[An Ghrian|nGrian]] níos mó ná 1 AU (timpeall 150 milliún km). {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} 9hvf9jhv5j5enna4wuu0kqd6h4pk0n3 0 45106 1091777 1021920 2022-08-28T14:48:22Z Kevin Scannell 340 grma a Mharcais wikitext text/x-wiki * [[Mearcair (airgead beo)]] * [[Mearcair (pláinéad)]] * [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair (dia)]] {{disambig}} ibiv61guz6a5nijrcl616ev2khd95no 0 45592 1092073 933651 2022-08-28T17:29:03Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} {{glanadh}} Ba é '''Grotto Place Castle''' an t-ainm ardnósach a bhronn an file, an scríobhaí, agus an ‘ollamh’ le Gaeilge, [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1215 Art Mór Ó Murchaidh] (fl.1820) ar a áit chónaithe umhal sa pharóiste Chill Choirle, [[Contae Lú]] ag tús an naoú haois déag. Bothán ar thaobh an bhóthair, i ndáiríre, a bhí sa ‘[[caisleán|chaisleán]]’ seo, a bhí suite ag Crosbhóthar Bhaile Thomáis, cúpla míle siar an bóthar ó [[Dún Dealgan|Dhún Dealgan]], ar an phríomhbhóthar idir an baile sin agus [[Carraig Mhachaire Rois]] i gContae Muineachán. Chuir [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1178 Nicolás Ó Cearnaigh], dalta cáiliúil de chuid Airt, síos ar an bhothán seo mar ‘a wretched hole where Murphy dwelt.<ref>Luaite ag Seán Duffy, ‘Art Murphy and Gaelic Literary Activity in the Dundalk Area in the 1820s’, in County Louth Archaeological and Historical Journal (1987), lch. 234.</ref> Bhí páirc darbh ainm ‘Grottefield’ taobh thiar den bhothán agus ceaptar go raibh fochla de shaghas éigin sa pháirc seo tráth agus is dócha gur bhaist Art a bhothán i ndiaidh ainm na páirce. Bhí sé de chlú ar Art riamh go raibh féith an ghrinn aige agus gur chleacht sé gothaí ardnósacha. Ach bíodh gur bothán a bhí ann, bhí an teach seo ina cheárta ghníomhaíochta liteartha Gaeilge agus Art i mbarr a réime ag tús an naoú haois déag. Lóchrann dóchais a bhí ann i dtalamh bán an naoú haois déag, am a raibh an teanga, dar le [http://irishstudies.nd.edu/odoibhlin.html Diarmaid Ó Doibhlin] ‘ag imeacht ina rith collaigh i dtreo imeall an duibheagáin.’ Ach i bparóiste Chill Choirle bhí neart fuinnimh fós fágtha sa teanga cois tine ag an am seo agus is cosúil nach raibh fadhb ar bith ag Art a chuid comharsan a mhealladh isteach chuig Grotto Place Castle chun bheith páirteach i saothrú an léinn Ghaelaigh. Chuir an [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2177 tAthair Lorcan Ó Muireadhaigh] (1883–1941) ar ár súile dúinn go raibh an Ghaeilge ina ‘ language of the home in the parish of [http://www.kilkerley.com/ Kilkerley]' fiú chomh déanach le 1830. Le cois sin is fada agus is oirirc í stair an pharóiste seo ó thaobh litríocht na Gaeilge de. Cosúil leis na seacht gcathair Ghréige a mhaígh gur laistigh dá mballaí a saolaíodh an file [[Hóiméar]], maíonn an paróiste beag seo gur laistigh dá chuid teorainneacha a saolaíodh ní mórfhile amháin, ach beirt mhórfhilí de chuid an seachtú agus an ochtú haois déag, sé sin [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1347 Séamas Dall Mac Cuarta] (c.1647-1733) agus [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1348 Art Mac Cumhaigh] (1715?/ 1738?-1773). Ar ndóigh tá cúpla insint eile i dtaobh na n-áiteanna inar saolaíodh an bheirt mhórfhilí seo ach cibé áit inar rugadh iad, is cinnte go raibh baint láidir acu le Cill Choirle, agus gur chaith siad beirt cuid mhaith ama ann. Scríobh siad beirt dánta molta ar theaghlaigh mhóra ón pharóiste. Scríobh Mac Cuarta dán molta ar chlann Mhic Dhiarmada, an teaghlach Caitliceach ba mhó a bhí ina chónaí i gCill Choirle lena linn. Bhíodh cónaí ag an teaghlach seo i dteach mór i m[[Baile Thomáis]], teach a bhí suite sa ‘grottefield’ céanna is a bhí bothán Airt Uí Mhurchaidh. Is dócha gur tharraing Ó Murchaidh as an oidhreacht seo nuair a mheall sé a chuid comharsan isteach chuig Grotto Place Castle chun bheith páirteach i ngníomhaíocht liteartha. === Art Mór Ó Murchaidh === Scata daoine in aon cholainn bheo amháin a bhí in Art Mór Ó Murchaidh. Thug sé a bheatha i dtír mar fheirmeoir beag, ach chomh maith leis sin d’fheidhmigh sé mar mhúinteoir scoile, mar fhile agus mar scríobhaí.<ref>Seán Duffy, ‘Art Murphy and Gaelic Literary Activity in the Dundalk Area in the 1820s’, in County Louth Archaeological and Historical Journal (1987),</ref> File fiúntach go leor a bhí in Art. Tá áit tugtha do dhá dhán leis ag Énrí Ó Muirgheasa ina chnuasach filíochta, ''Dhá Chéad de Cheoltaibh Uladh'', a foilsíodh sa bhliain 1934. Ach glactar leis go forleathan sa lá atá inniu ann gur mó a thábhacht mar chatalaíoch liteartha ná mar fhile cruthaitheach ann féin. Áitíonn Tomás Ó Fiaich ‘...''one gets the impression ...that his poetic talents were not on a par with his enthusiasm.<ref>Tomás Ó Fiaich, ‘The Ulster Poetic Tradition in the 19th Century‘ in Léachtaí Cholm Cille, lll, (1972), lch. 25</ref>''’ Aorthóir a bhí ann go príomha agus uaireanta, mar a mhaíonn Ó Dufaigh, caitheann sé go spídiúil leo siúd atá faoi chaibidil aige: ‘''Most of his verse is preoccupied with comment...often derogatory, on his fellow Gaelic scholars and on his unfortunate neighbours''<ref>Duffy, Seán,‘Art Murphy and Gaelic Literary Activity in the Dundalk Area in the 1820s’ in County Louth Archaeological and Historical Journal (1987), Lch 244 </ref>'.In aoir amháin leis, I mBailethomáis i chois Dhuineachmóir, tarraingíonn sé beagnach gach comharsa dá chuid isteach sa scéal agus déanann sé ceap magadh de chuid mhaith díobh. Cuireann Ó Dufaigh síos ar an dán seo mar ''opus magnus'' Airt. Tá cóip iomlán den dán seo caomhnaithe i measc lámhscríbhinní de chuid Acadamh Ríoga na hÉireann sa lá atá inniu ann (RIA MS 12/B1/5) agus d’fhoilsigh Matthew Moore Graham aistriúchán Béarla de faoin teideal ‘''The War of Donaghmore''’ sa bhliain 1933. Cearca de chuid comharsan le hArt a rinne mínós ar a chuid talaimh a chéadspreag an aoir seo. Faightear blaiseadh de stíl Airt ó rann seo a leanas as aoir eile dá chuid, ''Laoi an Ghiosdaire Mhaoil'', aoir atá dírithe ar fhile agus ar mhúinteoir cois claí eile, fear den sloinne ‘Daly.’ <blockquote>''Ach d’imthaigh sé uainn ‘s go raibh an turadh ‘na dhéidh,'' Tá dúil agam nach dtilleann sé chugainn go réidh ’ S bé díoga an domhain is droch-earradh an tsaoghail An giosdaire gan choisreacadh, an giosdaire maol.</blockquote>Tuairimíonn Ó Muirgheasa gur Peadar Dubh Ó Dálaigh a bhí sa ‘ghiosdaire maol’ seo, file, scríobhaí agus múinteoir as Contae na Mí === Imeachtaí Grotto Place Castle === Le cois a shaothar fileata, chaith Ó Murchaidh an-dua ag cur an léinn Ghaelaigh faoi bhráid a chuid comharsan. Bhunaigh sé sórt dámhscoile ina measc agus ghlac sé páirt an ollaimh inti. Theagascadh sé ceird na cumadóireachta, agus chuireadh sé na baill ag cumadh agus d’eagraíodh sé iomarbhánna filíochta le feabhas a chur ar a saothar filíochta. Deirtear gur thionóladh Art an iomarbhá filíochta dheireanach a tharla in Éirinn riamh. Ba é ‘Grottoplace Castle’ ceannáras na gníomhaíochta seo go léir. Tagann an t-eolas sin anuas chugainn trí lámhscríbhinní de chuid Uí Mhurchaidh féin agus lámhscríbhinní de chuid cúpla ‘deisceabal’ leis, mar a thugadh sé ar na daoine a ghlac páirt sna himeachtaí leis. Tá ainmneacha na 'ndeisceabal' sin sioctha sna lámhscríbhinní sin. D'fheidhmigh beirt fhear áitiúla mar rúnaithe ar choiste Grotto Place Castle, Patrick Dullaghan agus Pádraig Ó Gallóglaigh. Ghlac an bheirt fhear seo páirt i ngníomhaíocht lárnach an chumainn freisin. Tá lámhscríbhinn de chuid Uí Ghallóglaigh, bailiúchán dánta, i seilbh Leabharlann Náisiúnta na hÉireann sa lá atá inniu ann (NLI MS G200), agus faighimid dánta dá dhéantús féin i measc bhailiúchán Uí Muirgheasa i gColáiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath, dánta a chuir sé isteach mar iontrálacha ar iomarbhánna an chumainn. I lámhscríbhinn eile atá ar coimeád in Acadamh Ríoga na hÉireann (RIA 23 B 19) a bhaineann leis an bhliain 1826, nochtar an modh oibre a bhí ag an ngrúpa. Is cosúil go moladh duine den chumann téama, go dtéadh na baill i mbun cumadóireachta agus ansin go roghnaíodh an duine a mhol an téama i dtús báire an buaiteoir. Sin an modh oibre atá le sonrú i Lámhscríbhinn RIA 23 R B fosta, áit a bhfeicimid rainn ar théama an Phrotastúnachais agus an baol a bhain leis, ón fhear a mhol an téama, Eoin Lennon, agus ó chúigear ball eile den chumann, Mairia Ní Cearnaidh, Pádraig Ó Gallóglaigh, Brian Ó Roduigh, Art Ó Murchaidh é féin, agus b’fhéidir, Nioclás Ó Cearnaigh (tá an t-ainm deireanach seo doléite). === Na deisceabail is iomráití: Graham agus Ó Cearnaigh === Beirt fhear óg a tháinig go mór faoi thionchair Airt ná fear eile de bhunadh Chill Choirle, Nioclás Ó Cearnaigh (c.1802–c.1865) agus fear as baile Dhún Dealgan, [http://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=22 Mathew Moore Graham] (1805–1882). ==== Mathew Moore Graham ==== Bhuail Mathew Moore Graham isteach chuig Grotto Place Castle oíche éigin sa bhliain 1828, agus chuaigh imeachtaí an tí go mór i bhfeidhm air. D'fhág sé an cuntas seo maidir leis an oíche sin. <blockquote>''…Many of Oisin’s songs were sung, or repeated...the words and airs made a deep impression on my mind. Upon the first opportunity, I began to study my venerable vernacular tongue, and to feast on the inexhaustible delicacies contained in it.<ref>Séan Ó Dufaigh agus Diarmaid Ó Doibhlin, Nioclás Ó Cearnaigh, Beatha agus Saothar (Baile Átha Cliath: An Clóchomhar Tta. do Éigse Oirialla, 1989),Lch 14.</ref>'' </blockquote>Chuala Graham an laoi Fiannaíochta, Laoidh na Mná Móire, á aithris an oíche sin, agus sa bhliain 1833 d’fhoilsigh sé aistriúchán Béarla den laoi, The Giantess, from the Irish of Oisin. I ndiaidh dó é sin a chur i gcrích, thosaigh sé ag obair i gcomhpháirtíocht le Nioclás Ó Cearnaigh ar leabhar eile, leabhar dar teideal ‘The Bardic Remains of Louth’. Níor foilsíodh an leabhar seo riamh, ach tá dhá chóip den dréacht le fáil sa lá atá inniu ann, ceann acu in Acadamh Ríoga na hÉireann agus ceann eile i gColáiste na hOllscile, Bhaile Átha Cliath. ==== Nioclás Ó Cearnaigh ==== Cosúil le Mathew Moore Graham, idirghabhálaí cultúrtha a bhí in Nioclás Ó Cearnaigh fosta. Chaith siad beirt an-dua ag iarraidh an cultúr scríofa Gaelach a chur i dtuiscint don léitheoir Béarla, agus sin go díreach a bhí i gceist acu leis an leabhar '<nowiki/>''The Bardic Remains of Louth''' Roghnaigh siad saol agus saothar an fhile Oiriall, Peadar Ó Doirnín (c1700-1769) mar phríomhábhar don leabhar sin. Bhí Ó Cearnaigh freagrach as filíocht Uí Dhoirnín agus eolas ar shaol an fhile a bhailiú. Chuirfeadh Graham aistriúcháin Bhéarla ar na dánta. Bhí seasca bliain ann ó d’imigh Peadar Ó Doirnín ar shlí na fírinne agus, ag an am seo, ní raibh mórán tráchta air mar fhile taobh amuigh dá sheandúiche seilge i dtuaisceart Chontae Lú agus i ndeisceart Chontae Ard Mhaca. D’fhéadfaí a léamh ar iarrachtaí Graham agus Ó Cearnaigh go raibh sé de chuspóir acu an scéal seo a chur i gceart. Ach ar an drochuair bhí féith na bréagadóireachta in Ó Cearnaigh agus sa lá atá inniu ann níl aon iontaoibh ag lucht léinn as an ábhar a chur sé ar fáil don leabhar. Scríobh sé ''Memoir'' ar shaol an fhile agus sholáthair sé seacht n-amhrán is daichead de chuid an fhile, ábhar atá anois le fáil i Lámhscríbhinn 17 de chuid bhailiúchán Uí Mhuirgheasai Leabharlann an Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. Maidir leis an chuntas a thugann Ó Cearnaigh ar shaol Uí Dhoirnín, maíonn Ó Buachalla gurb é ' bun agus barr an scéil ná fuil sa Memoir seo ach bunús éigin fírinne, cuid mhaith béaloideasa...agus cumadóireacht Í Chearnaigh féin<ref>Ó Buachalla, 'Peadar Ó Doirnín agus Lucht Scríte a Bheatha’ in Studia Hibernica 5 (1985), lch. 153</ref>.’ Agus tá an scéal níos measa fós nuair a amharcaimid ar na dánta. Deir Breandán Mac Cnaimhsí, 'Ní dócha gur chum Peadar Ó Doirnín thar deich gcinn de na seacht n-amhrán is daichead atá thíos dó ag Nioclás sa lámhscríbhinn sin.'<ref>Breandán Mac Cnáimhsí, ‘Nioclás Ó Cearnaigh' in County Louth Archaeological and Historical Journal, XV1, 4 (1968),lch. 236.</ref> Ba léir gur déantús dá linne féin a bhí sa chuid is mó den saothar a chuir Ó Cearnaigh ar fáil don leabhar, agus ní déantús de chuid an chéid roimhe sin, am a raibh an Ghaeilge níos saibhre. Bíodh nach bhfuil mórán iarsmaí de chuid ré na mBard sa saothar ''The Bardic Remains of Louth'', ní hionann sin is a rá nach bhfuil aon fhiúntas ag gabháil leis an saothar seo. Chabhraigh an méid fíorshaothair de chuid Uí Dhoirnín atá ann ainm an fhile sin a chur in airde agus taifead tábhachtach a dhéanamh ar roinnt dá shárshaothar, an t-amhrán Úr-chnoc Chéin Mhic Cáinte ina measc. Maidir leis an bhreis is tríocha dán a chum an Cearnach in ainm Uí Dhoirnín, cé nach bhfuil a lán acu ar mhórán fiúntais, tá cuid acu greanta, éifeachtach agus tábhachtach ó thaobh litríocht na Gaeilge de. Le roinnt blianta anuas chuir léirmheastóirí suim i bhfilíocht Uí Chearnaigh mar shaothar ann féin ag tabhairt san áireamh gur sa naoú haois déag a cumadh é, agus fuair dhá dhán de chuid na ndánta a leag sé ar Ó Doirnín, ''Cumha na Máthara'' agus ''Ar Sáile Anonn'', moladh úisiúil uathu. Cuireann Ó Fiaich síos ar ''Cumha na Máthara'' mar ‘one of the finest poems, in Irish or English, written in this country in the nineteenth century.<ref>Tomás Ó Fiaich, ‘The Ulster Poetic Tradition’, lch. 29. </ref>' agus maíonn Ó Doibhlin go mbeadh ‘eolas orthu a fhad agus a mhairfidh an Ghaeilge agus gnóthóidh siad áit dó [O Cearnaigh] i nduanairí agus ar chúrsaí léinn.’<ref>Ó Dufaigh agus Ó Doibhlin, lch. 91. </ref> == Tagairtí == {{reflist}} tuwdpadma7tlg0z0rgwuzfy78gz8t6j 0 46903 1092213 816581 2022-08-29T11:16:43Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Galar}} [[Íomhá:An alcoholic man with delirium Wellcome L0060780 (level correction).jpg|deas|250px|thumb|''Delirium tremens'']] [[Rámhaille]] chreathánach a tharlaíonn d'alcólach nuair a choinnítear alcól siar uaidh is ea '''''Delirium tremens'''''. Uaireanta bíonn mearaí air i bhfoirm mothuithe ina mbíonn [[Feithid|feithidí]] ag snámhaíl ar a [[Craiceann|chraiceann]], nó daoine is réada a bhfuil cuma bhídeach orthu. De ghnáth bíonn crith na lámh mar thoradh eile ar an damáiste alcólach don [[inchinn]]. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} kxq5av5w6fd9ada2yblrbtjnw1ubtsz 1092214 1092213 2022-08-29T11:16:59Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Galar}} [[Rámhaille]] chreathánach a tharlaíonn d'alcólach nuair a choinnítear alcól siar uaidh is ea '''''Delirium tremens'''''. Uaireanta bíonn mearaí air i bhfoirm mothuithe ina mbíonn [[Feithid|feithidí]] ag snámhaíl ar a [[Craiceann|chraiceann]], nó daoine is réada a bhfuil cuma bhídeach orthu. De ghnáth bíonn crith na lámh mar thoradh eile ar an damáiste alcólach don [[inchinn]]. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} 70epy5khafp1egt4uxlm96rxcwchirw 0 47048 1092145 988251 2022-08-28T22:00:47Z Kevin Scannell 340 -pic wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Contae Chill Dara]] é '''Baile Éide'''. {{Síol-tír-ie}} {{DEFAULTSORT:Baile Eide}} [[Catagóir:Bailte i gContae Chill Dara]] fcl6e92jasqoifymynh7co5xpan49nm 0 47714 1092103 703081 2022-08-28T19:52:47Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is iar-bheairicí suite i g[[Contae Bhaile Átha Cliath]] é '''Tor an Bhacaigh'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Tor an Bhacaigh}} [[Catagóir:Contae Bhaile Átha Cliath]] 9d4xy67v29orw3c1gt3pc2azbsb37gl 1092104 1092103 2022-08-28T20:00:00Z Kevin Scannell 340 ionad daonra/baile fearainn seachas an bheairic (alt eile air sin i mBéarla) wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is áit lonnaithe suite i g[[Contae Bhaile Átha Cliath]] é '''Tor an Bhacaigh'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Tor an Bhacaigh}} [[Catagóir:Contae Bhaile Átha Cliath]] 8g5a07hny7aapht6ajcahmrunstaqi7 0 47820 1092149 702791 2022-08-28T22:03:38Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] nua suite i g[[Contae Bhaile Átha Cliath]] é '''Iosta na Rinne'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Iosta na Rinne}} [[Catagóir:Contae Bhaile Átha Cliath]] beja6h5ngwk798qfwdb4wsxefdlrhkb 0 49385 1092211 1087471 2022-08-29T11:14:41Z Dowlinme 27972 tagairtí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Damba mór coincréite ar [[abhainn]] na Saimbéise, ar an teorainn idir [[an tSaimbia]] is [[an tSiombáib]], is ea '''Damba Kariba'''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.britannica.com/topic/Kariba-Dam|teideal=Kariba Dam {{!}} dam, Africa {{!}} Britannica|language=en|work=www.britannica.com|dátarochtana=2022-08-29}}</ref> Cuireadh tús leis sa bhliain 1955 agus críochnaíodh é sa bhliain [[1959]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://web.archive.org/web/20091105204805/http://www.spurwing.co.zw/facts_kariba.htm|teideal=Facts about Kariba|dáta=2009-11-05|work=web.archive.org|dátarochtana=2022-08-29}}</ref> 128 m ar airde, in ann 705 MW cumhachta leictrí a ghiniúint.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.worldbank.org/en/region/afr/brief/the-kariba-dam-rehabilitation-project-fact-sheet|teideal=The Kariba Dam Rehabilitation Project: Fact Sheet|language=en|work=World Bank|dátarochtana=2022-08-29}}</ref> Cuireadh timpeall is 57,000 duine den treibh Tonga as áit nuair d'fhás an loch taobh thiar den damba.<ref>{{Lua idirlín|url=https://dlc.dlib.indiana.edu/dlc/handle/10535/8833?show=full|teideal=Digital Library Of The Commons|work=dlc.dlib.indiana.edu|dátarochtana=2022-08-29}}</ref> Cuireadh Oibríocht Noah i bhfeidhm sna blianta 1960–61 inar tharrtháladh 6,000 ainmhithe móra, gan trácht ar chréatúirí níos lú. == Tagairtí == <references /> {{Fréamh an Eolais}} {{síol-tír-af}} {{DEFAULTSORT:Kariba, Damba}} [[Catagóir:Dambaí]] lhy5slpnfvgxy6pkfgp7idhpp0ryhhx 0 50781 1091647 1091059 2022-08-28T13:08:59Z Kevin Scannell 340 Beimid ag baint úsáide as an mbosca WD seo in áit an tsean-Taxobox amach anseo, a Éamoinn wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Ainmhí Bheo}} [[Crann]] beag [[Planda duillsilteach|duillsilteach]] a fhásann 6 m ar airde, dúchasach d'[[iarthar]] [[An Áise|na hÁise]] is ea '''an phiostáis'''. Na [[Duilleog|duilleoga]] cleiteach le 3-5 duilleoigín, is gais rud beag eiteach; na [[Bláth (planda)|bláthanna]] scothghlas i gcinn fhada scaoilte; an toradh 2.0-2.5 cm ar leithead, dearg/donn, cosúil le cnó. Fástar go forleathan í le haghaidh a [[Síolta|síolta]] inite a úsáidtear i sócamais. Is minic a mhearaítear ''Pistacia vera'' le speicis eile sa ghéineas ''Pistacia'' ar a dtugtar piostáisí freisin. Is féidir na [[Speiceas|speicis]] eile seo a idirdhealú ag a gcuid dáiltí geografacha (san fhiántas) agus a gcuid [[Síolta|síolta]] atá i bhfad níos lú agus a bhfuil sliogáin bhoga acu. ==Sanasaíocht== Tagann an téarma «piostáis» tríd an [[An Laidin|Laidin]] ''pistacium'' ón [[An tSean-Ghréigis|Ghréigis]] ''pistakion'' πιστακιον , é féin díorthaithe ón [[An Pheirsis|Mheán-Peirsis]] pistakē.<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/pistachio Pistachio, Dictionary.com]</ref> ==Stair== Tá an crann pistéise dúchasach do réigiúin na hÁise Láir, lena n-áirítear [[An Iaráin|an Iaráin]] agus [[An Afganastáin|an Afganastáin]] sa lá atá inniu ann.<ref>[https://books.google.com/books?id=gFK_yx7Ps7cC&pg=PT1 Encyclopedia of Jewish Food]</ref><ref>{{Cite web|url=http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:70280-1|teideal=Pistacia vera L. {{!}} Plants of the World Online {{!}} Kew Science|website=Plants of the World Online|access-date=24 May 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/plant/pistachio-plant|teideal=Pistachio {{!}} Description, Uses, & Nutrition|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=24 May 2019|quote=The pistachio tree is believed to be indigenous to Iran.}}</ref><ref>{{Cite journal|last=V. Tavallali and M. Rahemi|date=2007|title=Effects of Rootstock on Nutrient Acquisition by Leaf, Kernel and Quality of Pistachio (Pistacia vera L.)|url=http://pdfs.semanticscholar.org/53e4/b0db43473510e6cbadb0b076bb77791f498a.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20190224061521/http://pdfs.semanticscholar.org/53e4/b0db43473510e6cbadb0b076bb77791f498a.pdf|url-status=dead|archive-date=24 February 2019|journal=American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 2 (3): 240–246, 2007|pages=240|s2cid=7346114|quote=Native P. vera forests are located in north eastern part of Iran particularly in Sarakhs region. This native P. vera is the origin of cultivated pistachio trees in Iran [1]. P. mutica is a wild species indigenous to Iran, growing with almond, oak and other forest trees common to most Alpine regions.}}</ref> Léiríonn seandálaíocht gur bia coitianta a bhí i síolta na piostáise chomh luath le 6750 [[Comh-Ré|RCR]]. Go dtí seo, téann an fhianaise is luaithe ar chaitheamh pistéise ar ais go dtí an Chré - umhaois i Lár na hÁise agus tagann sí ó Jarqoʻton, san an Bhaictria (n ó an [[An Úisbéiceastáin|Úisbéiceastáin]] sa lá atá inniu). <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=7lK6l7oF_ccC&pg=PA199|title= A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East, Volume 1|author= D. T. Potts|page= 199|isbn= 9781405189880|date= 21 May 2012}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=lpOqTUucwhUC&pg=PA84|title= Cooks and Other People|author=Harlan Walker|page= 84|isbn= 9780907325727|year= 1996}}</ref> ==Tagairtí== bmacx140u148c8b0mi5vx64a5ge87k4 0 53931 1092177 1088956 2022-08-29T03:38:23Z Kevin Scannell 340 AAA wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''Port an t-Sròim'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/stromeferry/|title=Stromeferry|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Port an t-Sroim}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 0xmmesb9txibsxfrr4py1kn588as06b 1092178 1092177 2022-08-29T03:38:34Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Port an t-Sróim]] go [[Port an t-Sròim]]: AAA wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''Port an t-Sròim'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/stromeferry/|title=Stromeferry|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Port an t-Sroim}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 0xmmesb9txibsxfrr4py1kn588as06b 0 54117 1092206 1042027 2022-08-29T11:03:43Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is [[loch]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''Loch Euraboil'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Loch Euraboil}} [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] [[Catagóir:Tíreolaíocht na hAlban]] 8vksmx4bx7fpacf28i2p4l1z4t50f49 0 55054 1092219 1087863 2022-08-29T11:22:56Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Pheairt is Cheann Rois]] é '''Dubhailigh''' nó '''Dubhalaidh'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/dowally/|title=Dowally|access-date=2022-08-29|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dubhalaidh}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Pheairt is Cheann Rois]] ieuttsjid4uorfon8u3z34wjqcracjt 1092220 1092219 2022-08-29T11:23:13Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dubhailigh]] go [[Dubhalaidh]]: AAA wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Pheairt is Cheann Rois]] é '''Dubhailigh''' nó '''Dubhalaidh'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/dowally/|title=Dowally|access-date=2022-08-29|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dubhalaidh}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Pheairt is Cheann Rois]] ieuttsjid4uorfon8u3z34wjqcracjt 0 55475 1092166 1011676 2022-08-28T23:27:04Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Shiorrachd Lannraig a Tuath]] é '''An Càrn Fionn'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/carfin/|title=Carfin|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:An Càrn Fionn}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Shiorrachd Lannraig a Tuath]] sisdytb57g1ybmyclx8sjtt4po7fm60 0 56642 1092188 1088074 2022-08-29T03:53:56Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Shiorrachd Áir an Ear]] é '''Poll an Easain'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/polnessan/|title=Polnessan|access-date=2022-08-28|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Poll an Easain}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Shiorrachd Áir an Ear]] aa3gluy3glfzq57do3t5ijda1kd4crw 0 57417 1092210 732118 2022-08-29T11:13:15Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i [[Norfolk]] é '''Walsingham'''. == Féach freisin == * [[Muire Walsingham]] {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Walsingham}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Norfolk]] pcfha25fky4655ch1ns044ht1jzr99s 0 57840 1092187 747467 2022-08-29T03:52:52Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite in [[Essex]] é '''Frinton-on-Sea'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Frinton-on-Sea}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Essex]] jet7694wgqpeicl0lyyu8mibikft2m8 0 58653 1092186 748001 2022-08-29T03:49:01Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i m[[Buckinghamshire]] é '''Winslow'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Winslow}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Buckinghamshire]] 23vqdoxwet2uqru1gnjstfwnczcsu7o 0 59354 1092189 929778 2022-08-29T03:54:57Z Kevin Scannell 340 wd wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Truong_Tien_Bridge.jpg|mion|Radharc ar Hué. [[Gustave Eiffel]] a dhear Droichead Truong Tien sa phictiúr]] [[Cathair (lonnaíocht)|Cathair]] i lár [[Vítneam]] is ea '''Hué'''. [[Príomhchathair]] Chúige Thừa Thiên–Huế atá ann. Bhí timpeall agus 455,000 duine ina gcónaí in Hué sa bhliain 2018. == Stair == Rinne an rítheaghlach Nguyễn a b[[príomhchathair]] de Hué agus iad i réim in Annam i lár Vítneam, agus faoin Impire Gia Long rinne príomhchathair den tír ar fad de sa bhliain 1802. Mhair an stádas sin go 1945. [[Íomhá:Citadelle de Hue.jpg|clé|mion|220x220px|Citadelle]] Rinneadh damáiste mór don chathair le linn [[Cogadh Vítneam|Chogadh Vítneam]]. == Tagairtí == {{Reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Hue}} [[Catagóir:Cathracha Vítneam]] [[Catagóir:Vítneam]] s9dfztk99dhz3fc6r1414umgg50u17l 0 59582 1091507 753177 2022-08-28T12:19:43Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i m[[Bedfordshire]] é '''Bedford'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Bedford}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Bedfordshire]] tvet1vl6wj8qs3og5bg54m4f19oxdsx 0 60389 1091807 1058966 2022-08-28T16:53:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Maine]] í '''Hancock'''. Sa bhliain 2010 bhí 54,418 duine ag marachtáil sa chontae. Is é [[Béarla]] an phríomhtheanga do 96.8%, is í [[Fraincis]] an phríomhtheanga do 1.5% agus [[Spáinnis]] do 1%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Hancock, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] 2w7j9lbk332mme328fulevl8jdf12gt 0 60391 1091808 1048778 2022-08-28T16:53:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i deisceart [[Maine]] í '''Knox'''. Sa bhliain 2010 bhí 39,736 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 97.1% agus bhí [[Fraincis]] an máthairtheanga do 1.5%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Knox, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] r9zfjlxyxhu7sk297o1mxalp521y2fr 0 60393 1091809 1058967 2022-08-28T16:53:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Maine]] é '''Lincoln'''. Is é [[Wiscasset]] príomhbhaile an chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 34,457 duine sa chontae. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 97.7% de na daoine agus bhí [[Fraincis]] ag 1% díobh. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Lincoln, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] cmyb92on9ieoqy48yiz482zysu53y6m 0 60394 1091810 1048779 2022-08-28T16:53:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthair [[Maine]] é '''Oxford'''. Sa bhliain 2010 bhí 57,833 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 95.9% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2.6%. [[File:Mooselookmeguntic Lake.JPG|thumb|]] {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Oxford, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] hjltmdboofz7zghe3ynuqoq0efyl3oi 0 60395 1091811 1048780 2022-08-28T16:53:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Maine]] é '''Penobscot'''. Sa bhliain 2010 bhí 153,923 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 95.8% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2.3%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Penobscot, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] a0fmi9h5nacmdb9wripq3211n0ote1c 0 60397 1091812 1062098 2022-08-28T16:53:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár an stáit [[Maine]] é '''Piscataquis'''. Sa bhliain 2010 bhí 17,535 ag maireachtáil sa chontae. Bhí an daonra is lú ag contae Piscataquis as na contaetha ar fad i Maine. Tá dlús daonra íseal ag Piscataquis agus níl ach beirt i gach kiliméadar cearnach. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 96.9% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2%. [[File:TjWikiKatahdin.jpg|thumb|]] [[File:Maine16.JPG|thumb| ]] [[File:Traveler Mountain.jpg|thumb| ]] {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Piscataquis, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] kxzkusf73aho0m55bjjpjypgef9oo21 0 60398 1091813 1048782 2022-08-28T16:53:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Maine]] é '''Sagadahoc'''. Sa bhliain 2010 bhí 35,293 ag maireachtáil sa chontae. Is í an contae is lú in [[Maine]]. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 96.1% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2.2%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Sagadahoc, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] h1uj7cqh84vfayeoy4fspgrsajc6tsu 0 60399 1091814 1048783 2022-08-28T16:54:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthair [[Maine]] é '''Contae Somerset'''. I 2010 bhí 52,228 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 96.2% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2.9%. [[File:Flagstaff Lake DSCN0421.JPG|thumb| ]] [[File:Bigelow Mountain.jpg|thumb| ]] {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Somerset, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] 1dlt6ct409gcz8kiifsbe09nsq221ds 0 60400 1091815 1048784 2022-08-28T16:54:07Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Maine]] é '''Waldo'''. I 2010 bhí 38,786 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 97.1% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 1.5%. [[File:Pendleton Point.jpg|thumb|]] {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Waldo, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] e7xz3fqls9z5zk4vfobunq2rz3w5czu 0 60401 1091816 1048785 2022-08-28T16:54:11Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Maine]] é '''Washington'''. Sa bhliain 2010 bhí 32,856 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 95%, bhí [[Passamaquoddy]] (teanga bundúchasach) an príomhtheanga do 1.9%, bhí [[Spáinnis]] an príomhtheanga do 1% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 1%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Washington, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] 82kx552euktf28iax1q77fofyxqmoqe 0 60402 1091817 1048786 2022-08-28T16:54:15Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iardheisceart [[Maine]] é '''York'''. Sa bhliain 2010 bhí 197,131 ag maireachtáil sa chontae. Is é an contae is sine i stát [[Maine]] agus ceann de na contaetha is sine sna [[SAM]]. Sa bhliain 2010 bhí 90.84% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 6.92%. {{Maine}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae York, Maine|*]] [[Catagóir:Maine]] acmbm7xcmtvsnf8smbqvgpv2tizj5yf 0 60418 1091818 1048788 2022-08-28T16:54:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Vermont]] é '''Bennington'''. Sa bhliain 2010 bhí 37,125 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 96.4%, [[Fraincis]] do 1.2% agus bhí [[Spáinnis]] do 1.2%. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Bennington, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] io1mk3nahf5cxwe6e61zczlfahc8o2b 0 60419 1091819 1048789 2022-08-28T16:54:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Vermont]] é '''Caledonia'''. Sa bhliain 2010 bhí 31,227 ag maireachtáil sa chontae. Tagann an ainm ón [[Laidin]] i gcóir [[Albain]]. Bhí [[Béarla]] an príomhtheanga do 96% agus bhí [[Fraincis]] an príomhtheanga do 2.3%. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Caledonia, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] cksrnabzfls5jonl81bteqwktdyzgmv 0 60421 1091820 1058977 2022-08-28T16:54:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Vermont]] é '''Essex'''. Sa bhliain 2010 bhí 6,306 duine ina gcónaí sa chontae. Is é an contae is lú daonra i [[Vermont]] agus i [[Sasana Nua]] san iomlán. Is é [[Béarla]] an phríomhtheanga ag formhór dhaonra Chontae Essex agus is í an [[Fraincís|Fhrancís]] an phríomhtheanga ag 8.9% de lucht an chontae. ==Fána== I 2011 bhí timpeall ar 1,000 [[mús]] sa chontae. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Essex, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] t61eoewzdc8ml3drycmoq9f7fzjqv4t 0 60422 1091821 942133 2022-08-28T16:54:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i nduaisceart [[Vermont]] é '''Franklin'''. Sa bhliain 2010 bhí 47,746 ina gcónaí sa chontae. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Franklin, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] 3lq6vf15mvmf8yi989k1vjgh5xrjo9n 0 60423 1091822 1058978 2022-08-28T16:54:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Vermont]] é '''Grand Isle'''. Sa bhliain 2010 bhí 6,970 ag maireachtáil sa chontae. Bhí [[Béarla]] mar phríomhtheanga ag 95% agus [[Fraincis]] mar phríomhtheanga ag 3.8%. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Grand Isle, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] qu2x4tqgv82ccclsxyjl4qzs3mj8kks 0 60424 1091823 1053983 2022-08-28T16:54:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Vermont]] é '''Contae Lamoille'''. Sa bhliain 2010, ba é [[Béarla]] an phríomhtheanga do 95.9% agus ba í [[Fraincis]] an phríomhtheanga do 2.4%. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Lamoille, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] dmk8py4it2e5lanknatvdqa2voi0yun 0 60426 1091824 942135 2022-08-28T16:54:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Vermont]] é '''Orleans'''. Sa bhliain [[2010 bhí]] cónaí ar 27,231 duine sa chontae. Is é Newport príomhbhaile an chontae. [[File:East Charleston Plymouth Congregational Church.jpg|thumb|[[Eaglais]] i gcathair [[East Charleston, Vermont|East Charleston]]]] {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Orleans, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] kepps3c061pkshe08hhjsdoe48207la 0 60431 1091825 942146 2022-08-28T16:54:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Vermont]] é '''Washington'''. Sa bhliain [[2010]] bhí 59,534 ina gcónaí sa chontae. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Washington, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] pcgv5x1v8h0jxiqzhtn83v6mhnolvh1 0 60434 1091826 1053981 2022-08-28T16:54:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Vermont]] é '''Contae Windham'''. Sa bhliain 2010, bhí 44,513 duine ina gcónaí sa chontae. Ba é [[Béarla]] an phríomhtheanga do 95.9%, [[Spáinnis]] do 1.3% agus [[Fraincis]] do 1.2%. {{Síol-tír-us-contae}} {{Vermont}} [[Catagóir:Contae Windham, Vermont]] [[Catagóir:Vermont]] [[Catagóir:Contaetha Vermont]] jptps23azash5w1vsgv0lauaj5c24qf 0 61204 1092075 774962 2022-08-28T17:35:20Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i m[[Birmingham]] é '''Castle Vale'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Castle Vale}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Birmingham]] rnsgpn54wu87rjzvxvyaumw2mw9h6wm 0 61356 1092134 762101 2022-08-28T21:50:48Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar atá suite cóngarach do lár [[Birmingham]] Shasana é '''Sparkbrook'''. Sa bhliain 2011 bhí 31,485 duine ina gcónaí ann, baill de mhionlaigh eitneacha 78% díobh, pobal Somálach san áireamh. Bhí cónaí ar mhuintir Lloyd, de chuid Lloyd's Bank, i dteach mór Seoirseach in Sparbrook sna blianta 1752–1912. Bhí [[Joseph Priestley]] ina chónaí sa chomharsanacht freisin sna 1700idí déanacha. Dódh cuid dá theach in Sparbrook le linn Chíréibí Priestley. Tá ráta ard dífhostaíochta i Sparbrook inniu. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Sparkbrook}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Birmingham]] o3bwefojrx1byfgjrvj5dhrqaxp5awz 0 62052 1092089 943211 2022-08-28T19:01:00Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Tá '''Gleann Timna''' lonnaithe i ndeisceart [[Iosrael]] san [[an tArábá|Arábá]] Thiar Theas, thart ar 30 Ciliméadar ó thuaidh den [[Murascaill Aqaba|Mhurascaill Aqaba]] agus an baile [[Eilat]]. Tá flúirse [[Mianadóireacht|mianta]] [[Copar|copair]] sa cheantar agus bhaintí mian as ón 5ú mílaoise RC. Tá conspóid ann, cé acu go raibh nó nach raibh na mianaigh gníomhach i rith [[Ríocht Iosrael]] agus an Ríocht [[Solamh|Sholaimh]]. Tá cuid mhór den ghleann, ina bhfuil iarsmaí ársa mianadóireachta copair agus adhartha ársa, cuimsithe i bpáirc áineasa. I mí Iúil 2011, cheadaigh Rialtas Iosrael aerfort idirnáisiúnta a thógáil, an tAerfort Timna, i ngleann Timna. [[File:Timna 7.JPG|thumb|clé|Aillte gaineamhchlocha i nGleann Timna, ag taispeáint Philéir Rí Sholamón]] [[File:Tunnel.JPG|thumb|clé|Tollán mianadóireachta | Mianach calciliteach i nGleann Timna]] [[Catagóir:Tíreolaíocht Dúiche an Deiscirt (Iosrael)]] [[Catagóir:Turasóireacht in Iosrael]] [[Catagóir:Stair Iosrael]] [[Catagóir:Anaclanna dúlra Iosrael]] [[Catagóir:Réigiúin Iosrael]] [[Catagóir:Ceantair faoi chosaint i gCeantar an Deiscirt (Iosrael)]] 47laqbkms8jf847fm4jb7zpuhslpaho 0 62477 1091801 1083182 2022-08-28T16:34:18Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Learpholl]] é '''Walton'''. === Stair === Cé gur cuid de chathair Learphoill é Walton anois, ba bhaile ar leith é go dtí gur tháinig borradh mór faoin chathair sa [[19ú haois]]. Bhí Walton luaite sa [[Domesday Book]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Domesday Book|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Domesday_Book&oldid=1106591289|journal=Wikipedia|date=2022-08-25|language=en}}</ref> suirbhé a rinne [[William the Conqueror]] fiche bliain tar éis ionradh na Normannach sa bhliain 1066. Níl trácht ar bith ar Learpholl sa leabhar sin, mar nach raibh tábhacht ag baint leis ag an am sin.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Thug an [[Anraí II Shasana|Rí Henry II]] Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa [[12ú haois]]. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir Henry II go Éirinn é le troid in aghaidh na nGael. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. [[Íomhá:Stonework, Walton on the Hill Town Hall.jpg|thumb|Walton|clé]] == Féach freisin == * [[Learpholl]] == Tagairtí == {{reflist}}{{Síol-tír-en}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Learpholl]] g4rbtbimwcq89ghr8iejaktg44cs6mj 1091805 1091801 2022-08-28T16:43:14Z Kevin Scannell 340 Nasc briste wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Learpholl]] é '''Walton'''. === Stair === Cé gur cuid de chathair Learphoill é Walton anois, ba bhaile ar leith é go dtí gur tháinig borradh mór faoin chathair sa [[19ú haois]]. Bhí Walton luaite sa [[Domesday Book]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Domesday Book|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Domesday_Book&oldid=1106591289|journal=Wikipedia|date=2022-08-25|language=en}}</ref> suirbhé a rinne [[Uilliam Concaire]] fiche bliain tar éis ionradh na Normannach sa bhliain 1066. Níl trácht ar bith ar Learpholl sa leabhar sin, mar nach raibh tábhacht ag baint leis ag an am sin.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Thug an [[Anraí II Shasana|Rí Henry II]] Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa [[12ú haois]]. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir Henry II go Éirinn é le troid in aghaidh na nGael. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. [[Íomhá:Stonework, Walton on the Hill Town Hall.jpg|thumb|Walton|clé]] == Féach freisin == * [[Learpholl]] == Tagairtí == {{reflist}}{{Síol-tír-en}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Learpholl]] jm84my9vatuiwb9y9q59b6mcqsr5cg5 0 63061 1092207 771033 2022-08-29T11:05:15Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i [[Yorkshire Thuaidh]] é '''Grangetown'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Grangetown}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Yorkshire Thuaidh]] qobarwukpe0o02d7ydsa76b6bggwx6q 0 63979 1092215 778893 2022-08-29T11:17:46Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i [[Nottingham]] é '''Sherwood'''. {{Síol-tír-en}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Nottingham]] pedhtiq6dhc5glqwmwmjspmct9268mo 0 64182 1092094 952524 2022-08-28T19:14:41Z TGcoa 21229 Chaco wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Athenodorus_-_The_Greek_Stoic_Philosopher_Athenodorus_Rents_a_Haunted_House.jpg|deas|250px|thumb|Taibhse]] Taispeánadh spioraid is ea '''taibhse.''' == Féach freisin == * [[Arracht]] * [[Púca]] * [[Boggart (taibhse)|Boggart]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Taibhse}} [[Catagóir:An tOsnádúr]] [[Catagóir:Arrachtaí]] [[Catagóir:Béaloideas]] [[Catagóir:Bás]] [[Catagóir:Taibhsí]] bah6i8pehxvqh8s9d5rwb8rh4wms92q 0 66169 1092105 1060871 2022-08-28T20:01:48Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} {{Glanadh}} [[Íomhá:Luzech Vue générale3.JPG|mion|308x308px|Léargas ginearálta de Luzech]] Is é Luzech baile beag, suite ar an [[Lot River|Abhain Lot]] in iardheisceart na [[An Fhrainc|Fraince]]. Tá Luzech lonnaithe i Quercy (croílár an fhíonghoirt na Cahors), ar an líne ársa Monsempron - Libos - Cahors idir Fumel agus Cahors. Tógadh an damba, Barrage de Luzech, sna [[1940idí]].^{[[Luzech|[1]]]} Tá Luzech suite ar cuing déanta ag an Lot, 90m ar leithead (nó 300 troigh Rómhánach), le teorainn ó thuaidh ag cnoc an Impernal (150 m) ó dheas ag an Pistoule (70 m) ina bhfuil a sheachródann an t-abhainn lúb, ar a dtugtar "cingle" (meander). Is é an chearnóg lárnach (phríomhshráid) a bhí tógtha ar shuíomh an sean chanáil, a bhí cruthaithe le haghaidh loingseoireachta i 1840, agus a líonadh isteach idir 1940 agus 1950. Bhí nascleanúint ar an Lot giorruithe de réir thart ar 5 km. Mar chuid den tionscadal loingseoireachta na Lot, chomh fada le Aiguillon, is é Luzech láthair ag bacainn díbhealaigh agus go bhfuil go leor tionscadal ar siúl chun é a chuir chun cinn. Beoite ag cumainn an-ghníomhach, cuireann an baile go leor gníomhaíochtaí soch-chultúrtha agus gníomhaíocht spóirt, cosúil le treodóireacht, iascaireacht agus cadhcáil. Tairgeann Luzech roinnt gníomhaíochtaí maidir le spórt agus imeachtaí, ar nós treodóireacht, iascaireacht agus cadhcáil. [[Íomhá:Blason ville fr Luzech (Lot).svg|mion|95x95px|Coat of Arms]] == Achoimre == Bhí an príomhbhóthar sa sráidbhaile (Plás de Chanáil) ina chanáil roimhe seo, nasctha leis an abhainn Lot ar an dá thaobh.   == Stair == Bhí Luzech áitrithe cheana féin in amanna réamhstairiúla, lena n-áirítear an Pech de la Nene. Roimh an ghabháltas Rómhánach, thóg na Gailleacha an oppidum ar an Impernal, daingne go nádúrtha ag an timpeallacht chreagach. Bhí Luzech i measc roinnt áiteanna sa Lot a mheastar a bheith an campa cáiliúla daingne de Uxellodunum. Ba é an hipitéis cosnaithe uair amháin ag Napoleon III, a bhreith faoi dheiridh suíomh an Puy Issolud le roinnt míchlú ag scoláire áitiúil, Emile Albouy i 1957. Mar sin féin, is iad na tochailtí le déanaí ar an Loulié Fountain i Puy Issolud a thug comhaontú eolaíochta ar an gceist, fiú má chosain daoine aonair go fóill, láithreáin seachas de Puy d'Issolud. Dá bhrí sin beidh na cuairteoirí ag úsáid an sráide Uxellodunum chun dul go dtí an foirgneamh riarachán agus a páirceáil i gCearnóg na Lucterius, a bhí mar ceannaire cróga na friotaíochta, agus a bhfuil a bráid maorga suite ag an mbealach isteach chuig an leabharlann Cahors. Sa Mheán-Aois, is siad na ballaí a chuir fáithim leis an bhaile, ar gach taobh, a bhí tógatha ag bun an chaisleáin, an lua is sine a théann siar go dtí an naoú haois céanna. Thug roinnt geataí rochtain ar an mbaile, trasnaithe ó thuaidh ó dheas ag an bPríomhshráid ón gheata Ruffier go dtí an geata Ditch. Osclaíonn an bealach seo ar mórán sráideanna. Bhí Luzech baile amháin le ceann de na ceithre barúntachtaí de Quercy. Tugtar an t-ainm “baile na barúin” chun tábhacht an teachlach De Luzech a cheiliúradh, a choimeádaigh é ón aonú aois déag go dtí an seachtú haois déag, nuair a théann sí ansin isteach sa teach de Rastignac, a shealbhaigh é do dtí an Réabhlóid. Gabhtha ag Richard an Chroí Lion sa bhliain 1188, titeann Luzech, níos déanaí, isteach i lámha na hAlbigensians, ach i rith an crusaíd den naoú haois déag, tógadh an daingean agus dóite é ag na Crosaídi de Simon de Montfort. Ba é Cogadh an Chéad Blianta cúis an scrios: is siad na Sasanaigh a gabhadh an chuid is mó caisleáin; ach níor mheas siad riamh plean a chur i bhfeidhm chun Luzech a gabhadh. Ba iad tochailtí ar chnoc an Impernal a chabhraigh iarsmaí de bhallaí agus foirgnimh, san aimsir Gailleach agus Rómhánach, a nochtadh. Ba é an teaghlach “Chapt de Rastignac” ó Limousin, tagatha in oidhreacht i Quercy, maoin na barúin de Luzech i 1600, buíochas le pósadh Jacquette Ricard Gourdon, baintreach John II na Luzech, le Jean Chapt Rastignac. Is é an ceann deireanach seo, ceangailte le seirbhís Louis XIII agus ansin Louis XIV, a sheachaint sráidbhaile Luzech agus na neamhchinnteachtaí den Fronde. Sa bhliain 1617, bhí talamh Rastignac arduithe go dtí stádas na marquisat agus d’éirigh John chun a bheith Briogáidire. I litir a bhí seolte chuige, scríobh Louis XIII: "(...) Tá tú i gcónaí faoin machnamh atá tuillte dhuit. Guím chun Dé, Cunta, tú a bheith sa Gharda Naofa". Shealbhaigh siad Luzech go dtí an meán-ochtú haois déag. A shliocht, Alfred de la Rochefoucauld, a bhfuil a mháthair rugadh Zénaïde Rastignac, a dhíoltar gach ceann de na maoine teaghlaigh, agus thug go dtí an baile gach rud a bhí fágtha de chaisleán na Barúin. == Láithreáin agus séadchomharthaí == [[File:Oppidum de l'impernal.jpg|thumb|Oppidum de I'impernal]] [[File:Luzech Donjon4.JPG|thumb|Luzech Donjon]] * Château de Caïx * Château de Luzech ou Tour de Luzech. Tour de l'ancien château de Luzech a été classée monument historique au 18 février 1905, note 6. * l'Uxellodunum * Chapelle de Notre-Dame-de-l'Île : la chapelle de Notre-Dame de l'île à 3 km au Sud, datée de 1504, elle est due à l'évêque Antoine de Luzech, elle abrite une vierge à l'Enfant du xve siècle. L'édifice est inscrit au titre des monuments historiques en 1929, note 7. * Chapelle Saint-Jacques de Luzech ou des Pénitents Bleus * la chapelle gothique des pénitents bleus construite en briques, elle se distingue des autres monuments de culte de la région. La chapelle est inscrite au titre des monuments historiques en 1995, note 8. * L'église Saint-Pierre des xive et xve siècles se compose d'une nef de trois travées, flanquée de bas-côtés, et d’un chevet plat ajouré d'une baie à remplage. Le clocher-tour carré, massif, s'élève au-dessus du chœur. * Église Saint-Martin-de-Caïx de Luzech : l'église de Caïx à 2 km au nord de Luzech, en direction de Caillac est inscrite au titre des monuments historiques en 1993, note 9. * L'église Notre-Dame de Camy à 3 km à l'ouest de Luzech, en direction de Castelfranc est inscrite au titre des monuments historiques en 1976, note 10. * L'église de Fages à 3 km à l'ouest de Luzech, sur le plateau * Monument aux morts signé Henri Bouchard * Maison des Consuls est inscrite au titre des monuments historiques en 1974, note 11. * Oppidum de Luzech : Oppidum classé monument historique en 1984, note 12. == Oideachas == === An Chathair léannta na Todhchaí === Sa bhliain 2014, cuireadh tús leis an suíomh le haghaidh “Léannta na Cathrach.” Ar an mbealach seo béadh an naíonán, an bhunscoil, agus an mheánscoil bailíthe le chéile i suíomh amháin. Soláthraíonn Roinn an Lot an maoiniú agus soláthraíonn an Baile Luzech 14 milliún euros; tá 12 milliún curtha in áirithe don choláiste. Leagadh an chéad chloch ar an 19ú Nollaig 2014 ag Serge Rigal (Cathaoirleach na Roinne), Gérard Alazard (Méara Luzech) agus triúr leanaí: ceann amháin le haghaidh kindergarten, ceann amháin don bhunscoile agus ceann eile don choláiste. Beidh an coláiste ábalta 450 mac léinn a chur ann. Táthar ag súil go meidh sé leathnaithe go dtí 500 mac léinn: bunscoile le méid 150, agus ciondargairdín, le méid 90. Beidh an coimpléasc nua oscailte sa bhliain 2016, (ar 6000 m cearnaithe). === Coláiste an Impernal === Tá Coláiste an Impernal na Luzech suite ar bhruach clé den Lot, 150 méadar ó dheas den bhealach D8 soir-siar. I gcás na bliana scoil 2014-2015, bhí 292 mac léinn cláraithe agus roinnte i dhá rang déag, ar cheithre leibhéal, ón séú go dtí an tríú. Tá 51 mac léinn mar chuid den Rannóg Spóirt rugbaí. === Bunscoil === Tá 69 mac léinn roinnte i 3 rang de 16 mac léinn sa bhunscoil phoiblí. === Naíscoil === Bhí 71 leanaí, roinnte i dtrí aicme, sa kindergarten poiblí i 2012. == Lúthchleasaíocht == D’athraigh an XV club rugbaí, an tAontas Spóirt na Luzech, chun a bheith Craobhchomórtais na Fraince, le haghaidh an 3ú roinn Cónaidhme, don shéasúr 2010-2011. Bhí sé curtha i leataobh do shéasúr 2011-2012. Sa bhliain 2013-2014, bhí sé arduithe arís go leibhéal níos airde. == Daoine atá nasctha leis an Commune == * Margrethe II an Denmark * Henri de Laborde de Monpezat, prince an Denmark * Bernadette Ségol, Secretary General of the European Confederation of the unions; Is ó dhúchas Luzech. == Tagairtí == {{reflist}} * Luzech au xxé siècle. Nouvelle édition revue et corrigée, Mai 1998. Association << Luzech au xxé siècle >>. * "Barrage de Luzech" fr.structurae.de (in French) (Nicholas Janberg's Structurae). * Gaston Bazalgues, À la découverte des noms de lieux du Quercy : Toponymie lotoise, Gourdon, Éditions de la Bouriane et du Quercy, juin 2002, 127 p. (ISBN 2-910540-16-2), p.116. * "Uxellodunum : ville principale des Cadurques dans la Gaule celtique, qui, plus que toute autre, incarna l'honneur national des Gaulois et dont la reddition mit le point final à la conquête romaine. On n'arrive pas à se mettre d'accord sur sa localisation : Puy d'Issolud, Luzech, Capdenac, Murcens ? Un érudit local, Émile Albouy, entreprit, il y a quelques années (en 1957) de trancher ce problème particulièrement controversé. Il se prononce en faveur de Luzech. Sa démonstration parait assez convaincante" Annexe à la traduction de "la Guerre des Gaules" de César, La Pléiade, page 1080. * Des villages de Cassini aux communes d'aujourd'hui [archive] sur le site de l'École des hautes études en sciences sociales. * Fiches Insee - Populations légales de la commune pour les années 2005 [archive], 2008 [archive], 2010 [archive], 2013 [archive]. * Le Lot partie Chemins de fer p.&nbsp;202 - Armand Viré - Réédition de l'ouvrage de 1907 - ISBN 274550049X. * "Château de Luzech" [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * "Chapelle de Notre-Dame-de-l'Île" [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * "Chapelle des Pénitents Bleus" [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * « Église Saint-Martin-de-Caïx » [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * « Église Notre-Dame de Camy » [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * « Maison des Consuls » [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * « Oppidum de Luzech » [archive], base Mérimée, ministère français de la Culture. * « Le chantier de la Cité scolaire de Luzech en images » [archive], sur http://lot.fr [archive], 31 octobre 2014 (consulté le 1er février 2015). 0qd30amsymgycg3e24usyvmcfj438x8 1092109 1092105 2022-08-28T20:44:51Z Kevin Scannell 340 go hiomlán do-léite... botúin i ngach abairt (gnéithe uathaistriúcháin chomh maith.... "nascleanúint" ar "navigation", srl). Tús nua anseo. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is baile beag in iardheisceart na [[An Fhrainc|Fraince]] é '''Luzech''', suite ar [[Abhainn Lot]]. Tá thart ar 1750 duine ina gcónaí sa bhaile. Tá sé lonnaithe i gcroílár [[Cahors]], an ceantar déanta fíona mór le rá, timpeall is 200km laistiar de [[Bordeaux]]. Tógadh cearnóg an bhaile ar shuíomh seanchanála, a cruthaíodh ar son loingseoireachta sa bhliain 1840, ach a líonadh isteach idir 1940 agus 1950. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bailte Francacha]] 1qmd2eyijkj067hk5zt3y09bacrm70h 1092110 1092109 2022-08-28T20:45:38Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is baile beag in iardheisceart na [[An Fhrainc|Fraince]] é '''Luzech''', suite ar [[Abhainn Lot]]. Tá thart ar 1750 duine ina gcónaí sa bhaile. Tá sé lonnaithe i gcroílár [[Cahors]], an ceantar déanta [[Fíon|fíona]] mór le rá, timpeall is 200km laistiar de [[Bordeaux]]. Tógadh cearnóg an bhaile ar shuíomh [[Canáil|seanchanála]], a cruthaíodh ar son loingseoireachta sa bhliain 1840, ach a líonadh isteach idir 1940 agus 1950. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bailte Francacha]] e0023tlg9ha96bjptrih606e4gncw5x 0 67397 1091827 1058993 2022-08-28T16:55:17Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oir-thuasceart [[Texas]] é '''Anderson'''. Is é [[Palestine, Texas|Palestine]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 58,458 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 55,109 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 88.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 11%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] mddrp8hyht1gq4vmps2gbr3mxhl9zrl 0 67398 1091828 1058994 2022-08-28T16:55:21Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Andrews'''. Is é [[Andrews, Texas|Andrews]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 14,786 duine sa chontae, suas ó 13,004 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 63.8% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] am phríomhtheanga ag 35.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] c5elnct4lcnln683rdizet12t18l1n3 0 67399 1091829 1058995 2022-08-28T16:55:25Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Angelina'''. Is é [[Lufkin, Texas|Lufkin]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 86,771 duine sa chontae, suas ó 80,130 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.4% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] rumfgmt7gb3kzhozv9om3qlne87rluw 0 67400 1091830 1058997 2022-08-28T16:55:29Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Aransas'''. Is é [[Rockport, Texas|Rockport]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain [[2010]] bhí cónaí ar 23,158 duine sa chontae, suas ó 22,497 duine sa bhliain [[2000]]. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.8% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.8%. ==Tagairtí== {{reflist}} {{Contaetha Texas}} {{Síol-tír-us-contae}} [[Catagóir:Contae Aransas, Texas|*]] [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] [[Catagóir:Contaetha a bhfuil ainmneacha a thagann ón teangacha na Meiriceánach Dúchasach orthu|Aransas]] [[Catagóir:Áiteanna a bhfuil ainmneacha a thagann ón teangacha na Meiriceánach Dúchasach orthu|Aransas]] ra6rjwdcn9byiiyrtkhiqv590e5yqsh 0 67401 1091831 1058998 2022-08-28T16:55:33Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Archer'''. Is í cathair [[Archer, Texas|Archer]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 9,054 duine sa chontae, suas ó 8,854 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 94.3% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 5.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] 41y1avg9xz04rxr5lw12zdmdn4dqnxb 0 67402 1091832 1058999 2022-08-28T16:55:37Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Armstrong '''. Is é [[Claude, Texas|Claude]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 1,901 duine sa chontae, síos ó 2,148 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 92.6% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] awylwv08bhusg3ryh58xry6uau3ujbx 0 67403 1091833 1059000 2022-08-28T16:55:41Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Atascosa'''. Is é [[Jourdanton, Texas|Jourdanton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Pleasanton, Texas|Pleasanton]] an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 44,911 duine sa chontae, suas ó 38,628 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 59.1% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 40%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] 2n1a2jhe9fpa0ae13mky0s04u8as0j1 0 67404 1091834 1059001 2022-08-28T16:55:45Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oir-deisceart [[Texas]] é '''Austin'''. Is é [[Bellville, Texas|Bellville]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Sealy, Texas|Sealy]] an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 28,417 duine sa chontae, suas ó 23,590 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82% de na daoine agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|A]] tpjz5ey4n4axp9frdpqjv08ww908b1t 0 67405 1091835 883124 2022-08-28T16:55:49Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in [[Texas]] é '''Bailey'''. Is é [[Muleshoe, Texas|Muleshoe]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Sa bhliain 2010 bhí cónaí ar 7,165 duine sa chontae. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 3w9qc22xnky0guaa69n61t2031198ct 0 67417 1091836 1059002 2022-08-28T16:55:53Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Bandera'''. Is é [[Bandera, Texas|Bandera]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Lakehills, Texas|Lakehills]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 20,485 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 17,645 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 87.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 10.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 8b2ml51iikwnzwgumj5qalelogg7wmf 0 67420 1091837 1059003 2022-08-28T16:55:57Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Bastrop'''. Is é [[Bastrop, Texas|Bastrop]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Elgin, Texas|Elgin]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 74,171 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 57,733 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 75.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 23.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 1cyoln211kokctqqoistcaw2ei60lrc 0 67421 1091838 1059004 2022-08-28T16:56:01Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Baylor'''. Is é [[Seymour, Texas|Seymour]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,726 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 4,093 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] jucjei95wdbksc9nc0vjgg78cfhkvuc 0 67422 1091839 1059005 2022-08-28T16:56:05Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Bee'''. Is é [[Beeville, Texas|Beeville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 31,861 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 32,359 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 61.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 37.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] dcsqp6wsk2yylug750kwd3i4in8xjb1 0 67423 1091840 1059006 2022-08-28T16:56:09Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthir [[Texas]] é '''Bell'''. Is é [[Belton, Texas|Belton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Killeen, Texas|Killeen]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 310,235 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 237,974 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.3% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.9% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 4fg81nn67g3jjrf1yff74hjc6uqagux 0 67424 1091841 1059007 2022-08-28T16:56:13Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Bexar'''. Is é [[San Antonio, Texas|San Antonio]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é [[San Antonio, Texas|San Antonio]] an cathair leis an tarna daonra is airde i d[[Texas]]. Bhí 1,714,773 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 1,392,931 duine sa bhliain 2000. Is í an chontae leis an ceathrú daonra is airde i d[[Texas]]. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 56.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 39.7%. Ba í an [[Gaeilge|Ghaoluinn]] an phríomhtheanga ag 60 duine i gcontae Bexar sa bhliain 2000. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 5dcpxavw41359vi2ruykmpg161bh19h 0 67425 1091842 1059009 2022-08-28T16:56:17Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Blanco'''. Is í [[Cathair Mac Eoin, Texas|Cathair Mac Eoin]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Blanco, Texas|Blanco]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,497 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 8,418 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 87% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] s2ddpjjzw3vproi3d927d8yhjunjt54 0 67426 1091843 1059010 2022-08-28T16:56:21Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Borden'''. Is é [[Gail, Texas|Gail]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 641 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 729 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 9.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] qi32o7r5g0z7nn65dxeo0yc9yofbhv5 0 67428 1091844 1059011 2022-08-28T16:56:25Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Bosque'''. Is é [[Meridian, Texas|Meridian]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Clifton, Texas|Clifton]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 18,212 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 17,204 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 87.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 8ukdc7eu6uogf9hnittib2xffok0qg4 0 67429 1091845 1059012 2022-08-28T16:56:29Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oir-thuasceart [[Texas]] é '''Bowie'''. Is é [[Boston, Texas|Boston]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Texarkana, Texas|Texarkana]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 92,565 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 89,306 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 93% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 5.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] gnkqdgsqulmpq74602lkenevwrqwxmi 0 67430 1091846 1059013 2022-08-28T16:56:33Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Brazoria'''. Is é [[Angleton, Texas|Angleton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Pearland, Texas|Pearland]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 313,166 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 241,767 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 75.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 19.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] kaukx2fl5vhavlrblem89tht7ekid1j 0 67431 1091847 1059014 2022-08-28T16:56:37Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthir [[Texas]] é '''Brazos'''. Is é [[Bryan, Texas|Bryan]] príomhbhaile an chontae. Is é [[College Station, Texas|College Station]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 194,851 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 152,415 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 79.2% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.5% agus ba [[Sínis]] an phríomhtheanga ag 1.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] rlo1gjgjqa8z4kciw9q8fb9yhihlx3m 0 67432 1091848 1059015 2022-08-28T16:56:41Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Brewster'''. Is é [[Alpine, Texas|Alpine]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 9,232 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 8,866 duine sa bhliain 2000. Is contae an-mhór é agus é thart ar 3 uair achar [[Delaware]]. Is é an chonte is mó i d[[Texas]]. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 65.1% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 33.2% agus ba [[Cóiréis]] an phríomhtheanga ag 1.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] nq58lwffun7kxf08usf01kyvo258ktc 0 67433 1091849 1059016 2022-08-28T16:56:45Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iar-thuasceart [[Texas]] é '''Briscoe'''. Is é [[Silverton, Texas|Silverton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,637 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 1,790 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 17.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] t4wdgabp70tm7fcog4bmuc3g4yg9cbj 0 67434 1091850 1059017 2022-08-28T16:56:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Brooks'''. Is é Falfurrias príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,223 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 7,976 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 65.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 33.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] io793hh2n3ry0ey7u7dar982v4dfoh8 0 67435 1091851 1059018 2022-08-28T16:56:53Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Texas]] é '''Brown'''. Is é [[Brownwood, Texas|Brownwood]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 38,106 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 37,674 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 9.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] lzu500delacklp2wkuxlifjdrhlpssa 0 67436 1091852 1059019 2022-08-28T16:56:57Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Burleson'''. Is é [[Caldwell, Texas|Caldwell]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 17,187 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 16,470 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 85.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] f4as4oslc7c4elwv4dmq0o9vwwfpzel 0 67437 1091853 1059020 2022-08-28T16:57:01Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Texas]] é '''Burnet'''. Is é [[Burnet, Texas|Burnet]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Marble Falls, Texas|Marble Falls]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 42,750 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 34,147 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|B]] 6bacmm8ti5ygzlp68lvbtb4wzuwqt6r 0 67443 1091854 1059022 2022-08-28T16:57:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Caldwell'''. Is é [[Lockhart, Texas|Lockhart]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 38,066 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 32,194 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 67.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 31.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 3e0m8jm32hotmnj8dyorkndyrqb8rbq 0 67444 1091855 1059023 2022-08-28T16:57:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Calhoun'''. Is é [[Port Lavaca, Texas|Port Lavaca]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 21,381 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 20,647 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 73.7% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 21.4% agus ba [[Sínis]] an phríomhtheanga ag 3.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] k11vpqugh0wawxxfhktdtd67ubw40dd 0 67445 1091856 1059024 2022-08-28T16:57:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Contae Uí Cheallacháin''' nó Callahan as [[Béarla]] . Is é [[Baird, Texas|Baird]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Clyde, Texas|Clyde]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,544 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 12,905 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 93.9% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 4.5% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 2ilulasyfamxwdnxtd89ydaxheuqw5g 0 67453 1091857 1059025 2022-08-28T16:57:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae cois farraige i ndeisceart [[Texas]] ar an teorainn le [[Meicsiceo]] é '''Cameron'''. Is é [[Brownsville, Texas|Brownsville]] príomhbhaile an chontae agus an cathair is mó sa chontae. Bhí 406,220 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 335,227 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 72.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 26.3%. Ba í an [[Gaeilge|Ghaoluinn]] an phríomhtheanga ag 15 duine sa chontae sa bhliain 2000. ==Tagairtí== HTTP://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 9198bz2u6tcuecbdj8ub4e4br9wsj1h 0 67454 1091858 1059026 2022-08-28T16:57:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Camp'''. Is é [[Pittsburg, Texas|Pittsburg]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 12,401 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 11,549 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 80.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 18.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] oxm4rj2dfw7sirp639psq21ym34vzax 0 67455 1091859 1059027 2022-08-28T16:57:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Carson'''. Is é [[Panhandle, Texas|Panhandle]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,182 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 6,516 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 92.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 81jlgij44g9s2ogtegea2vf9ca6w9si 0 67456 1091860 1059028 2022-08-28T16:57:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Cass'''. Is é [[Linden, Texas|Linden]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Atlanta, Texas|Atlanta]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 30,464 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 30,438 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 96.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 3.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 8u9y1lthed3tijdofmo1adjl0aebnuo 0 67457 1091861 1059029 2022-08-28T16:57:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Castro'''. Is é [[Dimmitt, Texas|Dimmitt]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,062 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 8,285 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 51% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 48.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] kyp66cq22bvvmmvdmjd7t668lj278ww 0 67458 1091862 1059030 2022-08-28T16:57:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae suite cois farraige in oirthear [[Texas]] é '''Chambers'''. Is é [[Anahuac, Texas|Anahuac]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Mont Belvieu, Texas|Mont Belvieu]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 35,096 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 26,031 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 3g4okqkhlp07qtvcmfx937rj9u30xvx 0 67459 1091863 1059031 2022-08-28T16:57:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Cherokee'''. Is é [[Rusk, Texas|Rusk]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Jacksonville, Texas|Jacksonville]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 50,845 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 46,659 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 85.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 769h4b9uncbrpehon9if7s9xenkdhv0 0 67460 1091864 1059032 2022-08-28T16:57:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Childress'''. Is é [[Childress, Texas|Childress]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,041 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 7,688 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 80.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 19.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 415ijk99zp1xa912kdxkh5jm1czxwcc 0 67463 1091865 1059033 2022-08-28T16:57:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Clay'''. Is é [[Henrietta, Texas|Henrietta]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,752 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 11,006 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 96.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 1.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 8vp8a9ma9dhq9nqpobte2o2tafupz6v 0 67464 1091866 1059034 2022-08-28T16:57:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Cochran'''. Is é [[Morton, Texas|Morton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,127 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 3,730 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 59.1% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 39.7% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] or231s2uqwqom1bzsiuld437xqzsiy8 0 67465 1091867 1059035 2022-08-28T16:57:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Coke'''. Is é [[Robert Lee, Texas|Robert Lee]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,320 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,864 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 85% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] ewdctrob2j31nzz01w0rk4srzfm7tkn 0 67466 1091868 1059036 2022-08-28T16:58:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Texas]] é '''Coleman'''. Is é [[Coleman, Texas|Coleman]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,895 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 9,235 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 95.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 3.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] i8mkptocl4guq9avqmqk7nz5ep3zain 0 67468 1091869 1059038 2022-08-28T16:58:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Collingsworth'''. Is é [[Wellington, Texas|Wellington]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,057 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 3,206 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 72.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 26.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 00wgh3alvg5cn0ktj2z64eb36su0wfz 0 67469 1091870 1059039 2022-08-28T16:58:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthir [[Texas]] é '''Colorado'''. Is é [[Columbus, Texas|Columbus]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 20,874 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 20,390 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 79.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 18.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] bxnox536bjv5agwwp459flzzxelciy6 0 67470 1091871 1059040 2022-08-28T16:58:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Comal'''. Is é [[New Braunfels, Texas|New Braunfels]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 108,472 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 78,021 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.3% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] poctzlg3vt877c9zllo5h5i3xnnqeav 0 67471 1091872 1059041 2022-08-28T16:58:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Comanche'''. Is é [[Comanche, Texas|Comanche]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,974 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 14,026 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 17.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] rsxihb958hszc0luut4vqdcog5vhqxi 0 67472 1091873 1059042 2022-08-28T16:58:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Texas]] é '''Concho'''. Is é [[Paint Rock, Texas|Paint Rock]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Eden, Texas|Eden]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,087 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,966 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 55.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 42.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 0qvrotcty0xuwyw8bmh2wfq1ndjbr4f 0 67473 1091874 1059043 2022-08-28T16:58:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Cooke'''. Is é [[Gainesville, Texas|Gainesville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 38,437 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 36,363 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 86.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] evpx41036p76yfqf4m6v7icvbdgi9au 0 67474 1091875 1059044 2022-08-28T16:58:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthir [[Texas]] é '''Coryell'''. Is é [[Gatesville, Texas|Gatesville]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Copperas Cove, Texas|Copperas Cove]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 75,388 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 74,978 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 86.9% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.6% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 2.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] bgn2kywxxnld3uiur6evdh7a59aek2o 0 67476 1091876 1059045 2022-08-28T16:58:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Cottle'''. Is é [[Paducah, Texas|Paducah]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,505 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 1,904 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 88.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 11.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] rccxill8s9hnyqczcfwctmtxsai65xm 0 67478 1091877 1059047 2022-08-28T16:58:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Crockett'''. Is é [[Ozona, Texas|Ozona]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,719 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 4,099 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 54% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 46%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] sqfcgiqxjfsz4kkfnajl1bm4l8zzx1k 0 67479 1091878 1059048 2022-08-28T16:58:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Crosby'''. Is é [[Crosbyton, Texas|Crosbyton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,059 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 7,072 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 66% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 33.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] ki3acp31q9fle7kqorgrezepqyyivhy 0 67480 1091879 1059049 2022-08-28T16:58:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Culberson'''. Is é [[Van Horn, Texas|Van Horn]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 2,398 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 2,975 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 66.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 33.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] jg5nfi4kyiyghl7blpx93u7jzwflayx 0 67486 1091880 1059050 2022-08-28T16:58:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Dallam'''. Is é [[Dalhart, Texas|Dalhart]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,703 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 6,222 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 68.5% de na daoine sa bhliain 2010,ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 27.6% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 3.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] 8r58dziru7u32eypgdew0cs5pbgt0yr 0 67488 1091881 1059052 2022-08-28T16:58:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Dawson'''. Is é [[Lamesa, Texas|Lamesa]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,833 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010,síos ó 14,985 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 62.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 36.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] rw195zfma6i0eodnb35ugrxzyx65kc5 0 67489 1091882 1059053 2022-08-28T16:58:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Deaf Smith'''. Is é [[Hereford, Texas|Hereford]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,372 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 18,561 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 50.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 48.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] s2hhtwv84j11c3en5v25pmr98n68ns4 0 67490 1091883 1059054 2022-08-28T16:59:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Delta'''. Is é [[Cooper, Texas|Cooper]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,231 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 5,327 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 96.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 3.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] lh1njvpwq4hn6kq19coe2cs49inb4q8 0 67491 1091884 1059055 2022-08-28T16:59:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Denton'''. Is é [[Denton, Texas|Denton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae Denton an contae leis an naoú daonra is airde i d[[Texas]]. Bhí 662,614 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 432,976 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 79% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.3% agus ba [[Cóiréis]] an phríomhtheanga ag 1%. Ba í an [[Gaeilge|Ghaoluinn]] an phríomhtheanga ag 25 duine sa chontae sa bhliain 2000. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] m67hw6ot37vonnjy8h5ut2b7xfwtpqq 0 67492 1091885 1059056 2022-08-28T16:59:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''DeWitt'''. Is é [[Cuero, Texas|Cuero]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 20,097 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 20,013 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 80% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 18.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] 77pcxpsvefrhxkd8h4q941dgwl8oour 0 67493 1091886 1059057 2022-08-28T16:59:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Dickens'''. Is é [[Dickens, Texas|Dickens]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Spur, Texas|Spur]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 2,444 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 2,762 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 80.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 18.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] oszpo70ngop49j9lkge6misi6jx6b3w 0 67494 1091887 1059058 2022-08-28T16:59:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Dimmit'''. Is é [[Carrizo Springs, Texas|Carrizo Springs]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 9,996 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 10,248 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 68.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 30.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] nars36q6k5bv0nl6n9qnt6xh3ohd5m4 0 67495 1091888 1059059 2022-08-28T16:59:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Donley'''. Is é [[Clarendon, Texas|Clarendon]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,677 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 3,828 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 93.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 5.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] c4fueq45xymndzukdbj9uamn2sxte4x 0 67496 1091889 1059060 2022-08-28T16:59:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Duval'''. Is é [[San Diego, Texas|San Diego]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 11,782 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 13,120 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 70.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 29.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|D]] tae8gfemmosdsbp4w9a1e4dym7jtzh2 0 67497 1091890 1059061 2022-08-28T16:59:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Eastland'''. Is é [[Eastland, Texas|Eastland]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 18,583 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 18,297 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] n3gwpn5qsv7yt0r9gmor5is5g9y1kag 0 67498 1091891 1059062 2022-08-28T16:59:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Ector'''. Is é [[Odessa, Texas|Odessa]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 137,130 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 121,123 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 60.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 38.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] 7p5twugq0lmv7gkeupi2ap4ggz9nsv1 0 67499 1091892 1059063 2022-08-28T16:59:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Edwards'''. Is é [[Rocksprings, Texas|Rocksprings]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae.. Bhí 2,002 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 2,162 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 53.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 46.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] 0w5ksa9o4jtnshbyj7tnxc1hax1krkx 0 67500 1091893 1059064 2022-08-28T16:59:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Ellis'''. Is é [[Waxahachie, Texas|Waxahachie]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae.. Bhí 149,610 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 111,360 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] 0pbyzi6w2fvft4t6sm6o9zq7o1ir7rr 0 67501 1091894 1059065 2022-08-28T16:59:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''El Paso'''. Is é [[El Paso, Texas|El Paso]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae El Paso an contae leis an séú daonra is airde i d[[Texas]]. Bhí 800,647 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 679,622 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 72.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 25.2%. Ba í an [[Gaeilge|Ghaoluinn]] an phríomhtheanga ag 40 duine sa bhliain 2000. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] 82psr2xjz7w43i7l80lvuqh6glr4eql 0 67502 1091895 1059066 2022-08-28T16:59:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuasceart [[Texas]] é '''Erath'''. Is é [[Stephenville, Texas|Stephenville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 37,890 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 33,001 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|E]] dcaqnygwseswkiwn3lafxykrpjcjwgu 0 67562 1091896 1059067 2022-08-28T16:59:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Falls'''. Is é [[Marlin, Texas|Marlin]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae.. Bhí 17,866 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 18,576 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 83.1% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.3% agus ba [[An Vítneaimis|Vitneamis]] an phríomhtheanga ag 1.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] qrmbzxn5ts8nigsgqasfwjt3o5277xg 0 67563 1091897 1059068 2022-08-28T16:59:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Fannin'''. Is é [[Bonham, Texas|Bonham]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 33,915 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 31,242 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] qn6fw3nzaxntifu32oim3elw8csmob5 0 67564 1091898 1059069 2022-08-28T17:00:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Fayette'''. Is é [[La Grange, Texas|La Grange]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 24,554 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 21,804 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.7% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.4%, ba [[Seicis]] an phríomhtheanga ag 2.6% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] ltawky8on3y5m21boyjn91np6lhjeor 0 67567 1091899 1059072 2022-08-28T17:00:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Foard'''. Is é [[Crowell, Texas|Crowell]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,336 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 1,622 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 87.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 11.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] jrc1xmwuh5c6byggdgdd54t6mr2s9c2 0 67568 1091900 1059073 2022-08-28T17:00:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Fort Bend'''. Is é [[Richmond, Texas|Richmond]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Sugar Land, Texas|Sugar Land]] an chathair is mó sa chontae. Is é contae Fort Bend an contae leis an deichiú daonra is airde i d[[Texas]]. Bhí 585,375 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 354,452 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 63% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 18.9%, ba [[Sínis]] an phríomhtheanga ag 3.5%, ba [[An Urdais|Urdúis]] an phríomhtheanga ag 2.5% agus ba [[An Vítneaimis|Vitneamis]] an phríomhtheanga ag 2.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] 5km9l25mnxu8bfoncy36lhi87uq1zta 0 67569 1091901 1059074 2022-08-28T17:00:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Franklin'''. Is é [[Mount Vernon, Texas|Mount Vernon]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,605 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 9,458 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 89.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 9.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] 8cu71icziiqz2lujsbzhuhhgvbbqcyk 0 67570 1091902 1059075 2022-08-28T17:00:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthir [[Texas]] é '''Freestone'''. Is é [[Fairfield, Texas|Fairfield]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Teague, Texas|Teague]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,816 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 17,867 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 89.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 9.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|F]] b1slpwftdq74gyg3wr50phfi8gh7shv 0 67571 1091903 940428 2022-08-28T17:00:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Frio'''. Is é [[Pearsall, Texas|Pearsall]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 17,217 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain [[2010]], suas ó 16,252 duine sa bhliain [[2000]]. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 63.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 35.8%. https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results ==Tagairtí== {{reflist}} ==Naisc sheachtracha== {{Contaetha Texas}} [[Catagóir:Contae Frio, Texas| ]] [[Catagóir:Contaetha in Texas|Frio]] 6a52ne44uxb8seo393rd8is8ljua6k3 0 67584 1091904 1059076 2022-08-28T17:00:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Gaines'''. Is é [[Seminole, Texas|Seminole]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 17,526 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 14,467 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 50.5% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 26.9% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 22.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] jo36k658mcj9dxon0843oww5i183pie 0 67585 1091905 1059077 2022-08-28T17:00:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Galveston'''. Is é [[Galveston, Texas|Galveston]] príomhbhaile an chontae. Is é [[League City, Texas|League City]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 291,309 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 250,158 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 3v2kj94sk12or7ael66tcgl863qt89u 0 67602 1091906 1059078 2022-08-28T17:00:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Garza'''. Is é [[Post, Texas|Post]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,461 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 4,872 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 53.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 45.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 6wyrd8tv5mphkcx6niy9rfxhj8sg676 0 67606 1091907 1059079 2022-08-28T17:00:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Gillespie'''. Is é [[Fredericksburg, Texas|Fredericksburg]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 24,837 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 20,814 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 76.5% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.9%, agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 7.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 7zjyu6mpbr7mnvpvm2z80isk68wstd1 0 67619 1091908 1059080 2022-08-28T17:00:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Glasscock'''. Is é [[Garden City, Texas|Garden City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,226 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 1,406 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 78.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 20.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] imhrez5616kjkoyl62ajqff6qb8uu13 0 67620 1091909 1059081 2022-08-28T17:00:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Goliad'''. Is é [[Goliad, Texas|Goliad]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,210 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 6,928 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77.7% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 20.3% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] q3xgosk5b5j5mkw7bcy63o9085rjlpn 0 67621 1091910 1059082 2022-08-28T17:00:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Gonzales'''. Is é [[Gonzales, Texas|Gonzales]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,807 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 18,628 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 59.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 38.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 9xns96isj08v8epinexdg9ymgnqd327 0 67622 1091911 1059083 2022-08-28T17:00:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iardheisceart [[Texas]] é '''Gray'''. Is é [[Pampa, Texas|Pampa]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 22,535 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 22,744 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] iq5s0waxkv3e7fic4d0ezzjozqu3s23 0 67623 1091912 1059084 2022-08-28T17:00:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Grayson'''. Is é [[Shermon, Texas|Sherman]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 120,877 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 110,595 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 90bd7te32lste2jxb6h27u9taezs71v 0 67624 1091913 1059085 2022-08-28T17:01:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Gregg'''. Is é [[Longview, Texas|Longview]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 121,730 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 111,379 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 85.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 31d3o16piz9aya5z5utqf7stup9pznt 0 67626 1091914 1059086 2022-08-28T17:01:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Grimes'''. Is é [[Anderson, Texas|Anderson]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Navasota, Texas|Navasota]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 26,604 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 23,552 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 83.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] 9tcqhpzb386n6ns0s1wynda2lpmghg8 0 67629 1091915 1059087 2022-08-28T17:01:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Guadalupe'''. Is é [[Seguin, Texas|Seguin]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Schertz, Texas|Schertz]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 131,533 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 89,023 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 75.2% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 22.6% agus ba [[Gearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|G]] fjuvb3iyyhk1qdd98e9ja70g6ei0ezn 0 67671 1092181 1043045 2022-08-29T03:45:43Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is é '''Waxahachie''' príomhbhaile [[Contae Ellis, Texas]]. Bhí 29,621 ina gcónaí i Waxahachie sa bhliain 2010. {{príomhbhailte Texas}} {{stumpa}} [[Catagóir:Cathracha sna Stáit Aontaithe]] [[Catagóir:Texas]] [[Catagóir:Príomhbhailte Texas]] qoojuo9xr8iqdmss26t0dexlxty5uvx 0 67674 1091916 1059088 2022-08-28T17:01:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hale'''. Is é [[Plainview, Texas|Plainview]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 36,273 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 36,602 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 62.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 36.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] a8gf4cwt4ggm45twdqyjutw1mhg3t1r 0 67675 1091917 1059089 2022-08-28T17:01:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hall'''. Is é [[Memphis, Texas|Memphis]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,353 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 3,782 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 76.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 22.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] fbuqi4sto6u8nac2mc0otfbnyvn6bwm 0 67676 1091918 1059090 2022-08-28T17:01:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Hamilton'''. Is é [[Hamilton, Texas|Hamilton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,517 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 8,229 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 92.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] 3c7bewvpku7yrxalk6vztoyxf4l4vlb 0 67677 1091919 1059091 2022-08-28T17:01:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hansford'''. Is é [[Spearman, Texas|Spearman]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,613 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 5,369 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 66.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 32.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] ebna6v90pjjwffnsqmee1inph1qmo5h 0 67678 1091920 1059092 2022-08-28T17:01:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Hardeman'''. Is é [[Quanah, Texas|Quanah]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,139 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 4,724 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 88.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 10.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] 9qypsnvmtinuv646177jfz7ii9zo3d1 0 67679 1091921 1059093 2022-08-28T17:01:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Hardin'''. Is é [[Kountze, Texas|Kountze]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Lumberton, Texas|Lumberton]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 54,635 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 48,073 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 95.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] iesc5i9l21dzfmh54oqb7ehugo5ifm9 0 67681 1091922 1059094 2022-08-28T17:01:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Harris'''. Is é [[Houston]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae Harris an contae leis an daonra is airde i d[[Texas]] agus is é an contae leis an tríú daonra is airde as [[S.A.M.]] ar fad. Bhí 4,092,459 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,400,578 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 58.3% de na daoine sa bhliain 2010 ,ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 33.7%, ba [[Vítneaimis]] an phríomhtheanga ag 1.9% agus ba [[Sínis]] an phríomhtheanga ag 1.1%. Ba í an [[Gaeilge|Ghaoluinn]] an phríomhtheanga ag 89 duine sa chontae sa bhliain 2000. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] dkcdouj6ushi8pl1a7sdvmolsdi32uv 0 67682 1091923 1059095 2022-08-28T17:01:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Harrison'''. Is é [[Marshall, Texas|Marshall]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 65,631 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 62,110 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] f7m56ei1extbgk715g0h151sja27g7l 0 67688 1091924 1059096 2022-08-28T17:01:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hartley'''. Is é [[Channing, Texas|Channing]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Hartley, Texas|Hartley]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,062 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 5,537 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] ben3k1slju25mjwvm914nu04h39kea4 0 67718 1091925 1059097 2022-08-28T17:01:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Haskell'''. Is é [[Haskell, Texas|Haskell]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,899 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 6,093 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] 893y2s56l9xlpzk5c6j0qqbdbxi7esu 0 67719 1091926 1059098 2022-08-28T17:01:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Hays'''. Is é [[San Marcos, Texas|San Marcos]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 157,107 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 97,589 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 21%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] 414o9bs1cgkefyu0l5vl2znqhyjk2fk 0 67720 1091927 1059099 2022-08-28T17:01:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hemphill'''. Is é [[Canadian, Texas|Canadian]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,807 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,351 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 83.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] 99bmkx0bgp0esgjp27s4kchwhks36j0 0 67721 1091928 1059100 2022-08-28T17:02:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Henderson'''. Is é [[Athens, Texas|Athens]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 78,532 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 73,277 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|H]] ctoel8zrpxrkthl96wtu0y4vscrsz3n 0 67757 1091929 1059101 2022-08-28T17:02:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] ar an teorainn le [[Meicsiceo|Meicseacó]] é '''Hidalgo'''. Is é [[Edinburg, Texas|Edinburg]] príomhbhaile an chontae agus is é [[McAllen, Texas|McAllen]] an chathair is mó sa chontae. Is é contae Hidalgo an chontae leis an ochtú daonra is airde i d[[Texas]]. Bhí 774,769 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 569,463 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 83.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 15.2%. Is é contae Hidalgo ceann dos na contae ba bhoichte i [[S.A.M.]]. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] l0d81mfn0c9ihno274mxs614f17ih9x 0 67758 1091930 1059102 2022-08-28T17:02:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Hill'''. Is é [[Hillsboro, Texas|Hillsboro]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 35,089 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 32,321 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] lnvoea8u5nxkid1hgfd09qlawwn1q0r 0 67759 1091931 1059103 2022-08-28T17:02:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hockley'''. Is é [[Levelland, Texas|Levelland]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 22,935 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 22,716 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 70% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 29.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] trv1ubbfv1ypt4schoq4c81iyjvd6a6 0 67767 1091932 1059104 2022-08-28T17:02:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Hood'''. Is é [[Granbury, Texas|Granbury]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 51,182 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 41,100 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] ts5mked48gq07m0oyex6nwlajugzfv2 0 67768 1091933 1059105 2022-08-28T17:02:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Hopkins'''. Is é [[Sulphur Springs, Texas|Sulphur Springs]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 35,161 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 31,960 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 86.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] iqoy37nz4gip7wl8d0r43s79ho0057f 0 67769 1091934 1059106 2022-08-28T17:02:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Houston'''. Is é [[Crockett, Texas|Crockett]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 23,732 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 23,185 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 90.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.8%. Níl aon baint ag Contae Houston le cathair [[Houston]]. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] cjegr2dw7jtlx721915tzjdnywo8sug 0 67770 1091935 1059107 2022-08-28T17:02:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Howard'''. Is é [[Big Spring, Texas|Big Spring]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 35,012 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 33,627 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 69.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 27.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] jerl57wkjwk5q5tde0d6o886z3nu191 0 67771 1091936 1059108 2022-08-28T17:02:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] ar an teorainn le [[Meicsiceo]] é '''Hudspeth'''. Is é [[Sierra Blanca, Texas|Sierra Blanca]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Fort Hancock, Texas|Fort Hancock]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,476 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,344 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 76.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 22.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 6p24ohfjslp3tll8h0su2b854y2bm7d 0 67772 1091937 1059109 2022-08-28T17:02:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Hunt'''. Is é [[Greenville, Texas|Greenville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 86,129 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 76,596 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 88.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 10%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] kyteverszv3hkrubfo395x7wkx9iz6t 0 67773 1091938 1059110 2022-08-28T17:02:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Hutchinson'''. Is é [[Stinnett, Texas|Stinnett]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Borger, Texas|Borger]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 22,150 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 23,857 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 14.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 3fiq4yo1r5ovzpyx75j8e89wr4kiyv6 0 67774 1091939 1059111 2022-08-28T17:02:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Irion'''. Is é [[Mertzon, Texas|Mertzon]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,599 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 1,771 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 21.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4wq4k0et5vwdv6cc03q36t7zk384dbi 0 67882 1091940 1059112 2022-08-28T17:02:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart [[Texas]] é '''Jack'''. Is é [[Jacksboro, Texas|Jacksboro]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 9,044 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 8,763 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 89.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 10%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] keuq3jeudsurz1q2w0iyuaqtoyo4sqw 0 67883 1091941 1059113 2022-08-28T17:02:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Jackson'''. Is é [[Edna, Texas|Edna]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 14,075 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 14,391 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 21.1% agus ba [[Seicis]] an phríomhtheanga ag 1.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4klf5d5wmbza3vnt46sapxs915revqr 0 67884 1091942 1059115 2022-08-28T17:02:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Jasper'''. Is é [[Jasper, Texas|Jasper]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 35,710 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 35,604 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 93.8% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 4.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4oc4j5kquv04jar70b1uuslztjam0pk 0 67885 1091943 1059116 2022-08-28T17:03:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Jeff Davis'''. Is é [[Fort Davis, Texas|Fort Davis]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 2,342 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 2,207 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 65.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 33.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] boyh38sr5743br0ivrrk1nfomvsrjdq 0 67886 1091944 1059117 2022-08-28T17:03:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Jefferson'''. Is é [[Beaumont, Texas|Beaumont]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 252,273 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 252,051 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 83% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.6% agus ba [[An Vítneaimis|Vitneamis]] an phríomhtheanga ag 1.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] rzvsd8wgtqreys6yaxjg0y0kfhd5wxj 0 67887 1091945 1059118 2022-08-28T17:03:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Jim Hogg'''. Is é [[Hebbronville, Texas|Hebbronville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,300 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 5,281 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 83.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 15.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] o1jp3t47o96sjw74tl3quuuy4s4bec9 0 67888 1091946 1059119 2022-08-28T17:03:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Jim Wells'''. Is é [[Alice, Texas|Alice]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 40,838 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 39,326 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 54.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 44.4%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4a54dythg929wit691tu02g185h0jcl 0 67889 1091947 1059120 2022-08-28T17:03:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Johnson'''. Is é [[Cleburne, Texas|Cleburne]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Burleson, Texas|Burleson]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 150,934 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 126,811 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 86.4% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] b0qd83a5n7piv3lqotfv3lvacxkpctm 0 67890 1091948 1059121 2022-08-28T17:03:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Jones'''. Is é [[Anson, Texas|Anson]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Stamford, Texas|Stamford]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 20,202 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 20,785 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 17.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] lxt8yei31icvkd1e2tgm6u5h9540e6v 0 67925 1091949 1059124 2022-08-28T17:03:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Karnes'''. Is í [[Cathair Karnes, Texas|Cathair Karnes]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Kenedy, Texas|Kenedy]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 14,824 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 15,446 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 52.3% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 44.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] de7syzbwwke3hlzsm5mhy2af6gsjdfs 0 67926 1091950 1059125 2022-08-28T17:03:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Kaufman'''. Is é [[Kaufman, Texas|Kaufman]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Terrell, Texas|Terrell]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 103,350 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 71,313 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 86.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] edh3bie4l8760rgdhhds0tlznu2xz1d 0 67927 1091951 1059126 2022-08-28T17:03:34Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Kendall'''. Is é [[Boerne, Texas|Boerne]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 33,410 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 23,743 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 83.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] g3y4ytlwcno6epbxjrw8vspc3hwsn7a 0 67928 1091952 1059129 2022-08-28T17:03:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Kenedy'''. Is é [[Sarita, Texas|Sarita]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae Kenedy an contae leis an ceathrú daonra is ísle i [[S.A.M.]]. Bhí 416 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 414 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 63.9% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 36.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] b36foheoi7hcgozemmsf0l3d8pnn7xu 0 67929 1091953 1059130 2022-08-28T17:03:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Kent'''. Is é [[Jayton, Texas|Jayton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae Kent an contae leis an séú daonra is ísle i [[S.A.M.]]. Bhí 808 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 859 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 41mcxm9npdmn5c7xfel20imqqtl6lpc 0 67930 1091954 1059131 2022-08-28T17:03:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Kerr'''. Is é [[Kerrville, Texas|Kerrville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 49,625 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 43,653 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 16.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] fa5v7uqnbmh8l8uqp890sb2xkx34u2y 0 67931 1091955 1059132 2022-08-28T17:03:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Kimble'''. Is é [[Junction, Texas|Junction]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,607 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 4,468 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77.5% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 19.6% agus ba [[Urdúis]] an phríomhtheanga ag 2.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 52ocayttyzl0126osl8nlltbmnem77v 0 67932 1091956 1059135 2022-08-28T17:03:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''King'''. Is é [[Guthrie, Texas|Guthrie]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae King an contae leis an tríú daonra is ísle i [[S.A.M.]]. Bhí 286 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 356 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 98.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 1.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] duwk0erkizhoe9oi9fojcwq4nc8ozs9 0 67933 1091957 1059136 2022-08-28T17:03:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iardheisceart [[Texas]] é '''Kinney'''. Is é [[Brackettville, Texas|Brackettville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,598 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,379 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 51.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 47.8%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 2he01r1i6znwm6ypltjsq4vwqd1siie 0 67934 1091958 1059137 2022-08-28T17:04:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Kleberg'''. Is é [[Kingsville, Texas|Kingsville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 32,061 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 31,549 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 49.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 47.6%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] by45t7ovt7osljp8qiyyu8ya2zattbi 0 67935 1091959 1059138 2022-08-28T17:04:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Knox'''. Is é [[Benjamin, Texas|Benjamin]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Munday, Texas|Munday]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,719 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 4,253 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 77.6% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 20.3% agus ba [[Gearmáinis|Ghearmáinis]] an phríomhtheanga ag 2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 1ifxl2ahmz930tfptcqhhhkjx9684fo 0 68071 1091960 1059139 2022-08-28T17:04:10Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthuaisceart [[Texas]] é '''Lamar'''. Is é [[Paris, Texas|Paris]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 49,793 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 48,499 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 93% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 4.6% agus ba [[Gearmáinis|Ghearmáinis]] an phríomhtheanga ag 1.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 2sr6kdhbu8s9jnfy2r1rxdwk87h3043 0 68072 1091961 1059140 2022-08-28T17:04:14Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Lamb'''. Is é [[Littlefield, Texas|Littlefield]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,977 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 14,709 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 62.6% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 36.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 2f69q5ug0r2q99iqlt6xs5qedsomai8 0 68073 1091962 1059141 2022-08-28T17:04:18Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i lár [[Texas]] é '''Lampasas'''. Is é [[Lampasas, Texas|Lampasas]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,677 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 17,762 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.7% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 11.9% agus ba [[Gearmáinis|Ghearmáinis]] an phríomhtheanga ag 2.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] qronp7mbw17sr1r6fyxoiq7ik7thcc4 0 68074 1091963 1059142 2022-08-28T17:04:22Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''La Salle'''. Is é [[Cotulla, Texas|Cotulla]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,886 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 5,866 duine sa bhliain 2000. Ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 60% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 38.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4934u095zcf50z3fxq2lis4gq1wc9e6 0 68075 1091964 1059143 2022-08-28T17:04:26Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Lavaca'''. Is é [[Hallettsville, Texas|Hallettsville]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Yoakum, Texas|Yoakum]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,263 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 19,210 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 82% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 12.5% agus ba [[Seicis]] an phríomhtheanga ag 4.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] i1ccis5450fe82zcu3ytj57t4h9p0o7 0 68076 1091965 1059145 2022-08-28T17:04:30Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Lee'''. Is é [[Giddings, Texas|Giddings]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 16,612 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 15,657 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 81.1% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.9% agus ba [[Gearmáinis|Ghearmáinis]] an phríomhtheanga ag 2.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] n6tehnjwzw4ucar89f1dtvhclpx285i 0 68077 1091966 1059146 2022-08-28T17:04:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Leon'''. Is é [[Centreville, Texas|Centreville]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Buffalo, Texas|Buffalo]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 16,801 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 15,335 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.1% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 8.7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] ggn9991fc56jtecj8ic286rgbkmza3d 0 68078 1091967 1059148 2022-08-28T17:04:38Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirdheisceart [[Texas]] é '''Liberty'''. Is é [[Liberty, Texas|Liberty]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 75,643 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 70,154 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 85% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 13.9%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] ko7zgqlatz7ev0z7flkxiy3qfmxqin5 0 68081 1091968 1059149 2022-08-28T17:04:42Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in oirthear [[Texas]] é '''Limestone'''. Is é [[Groesbeck, Texas|Groesbeck]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Mexia, Texas|Mexia]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 23,384 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 22,051 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 84.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 15.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 1irk72jocnpjbzquin0jt9f0yudip3x 0 68083 1091969 1059150 2022-08-28T17:04:46Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Lipscomb'''. Is é [[Lipscomb, Texas|Lipscomb]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Booker, Texas|Booker]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,302 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 3,057 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 76.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 22.5%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 8jhi7qsfxpk1c0ku055r2vfp6v5dhfy 0 68085 1091970 1059151 2022-08-28T17:04:50Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Live Oak'''. Is é [[George West, Texas|George West]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 11,531 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 12,309 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 72.5% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 26.3%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 4zeajb7amhtwdy3113kfdwv1m2olxcc 0 68107 1091971 1059152 2022-08-28T17:04:54Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i ndeisceart [[Texas]] é '''Llano'''. Is é [[Llano, Texas|Llano]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,301 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 17,044 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 91.7% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 7%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 9l9k74zwx3f5mhu2hflrqzsdaenqd6c 0 68108 1091972 1059153 2022-08-28T17:04:58Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthar [[Texas]] é '''Loving'''. Is é [[Mentone, Texas|Mentone]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Is é contae Loving an contae leis an daonra is lú as [[S.A.M.]] ar fad. Bhí 82 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 67 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 100% de na daoine sa bhliain 2010. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] 8pb2u3w12w3drf2o8g1296grbn6ifvw 0 68109 1091973 1059154 2022-08-28T17:05:02Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Lubbock'''. Is é [[Lubbock, Texas|Lubbock]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 278,831 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, suas ó 242,628 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 78.2% de na daoine sa bhliain 2010 agus ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 19.1%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] q93d6euerovplfowpekiecpm0x2wv89 0 68110 1091974 1059155 2022-08-28T17:05:06Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae in iarthuaisceart [[Texas]] é '''Lynn'''. Is é [[Tahoka, Texas|Tahoka]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,915 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010, síos ó 6,550 duine sa bhliain 2000. Ba [[Béarla|Bhéarla]] an phríomhtheanga ag 65.5% de na daoine sa bhliain 2010, ba [[Spáinnis]] an phríomhtheanga ag 31.4% agus ba [[Gearmáinis|Ghearmáinis]] an phríomhtheanga ag 2.2%. ==Tagairtí== https://apps.mla.org/cgi-shl/docstudio/docs.pl?map_data_results {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas]] k1b9bwqg5l6axc13lqro5zqng64l74z 0 68908 1092160 966583 2022-08-28T22:30:26Z Kwamikagami 1308 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Feminism symbol.svg|mion]] Is creideamh i gcomhionannas na mban agus na bhfear agus i saoradh na mban é '''feimineachas'''. Cuimsíonn feimineacha [[Simone de Beauvoir]], [[Mary Wollstonecraft]], [[Alice Walker]], srl. ==Cineálacha feimineachas== ===Feimineachas Liobrálach=== [[Íomhá:Betty Friedan.png|deas|mion|Betty Friedan, feimineach liobrálach Meiriceánach]] Síleann feiminigh liobrálacha go bhfuil mná faoi chois mar thoradh dlíthe. Tugann feiminigh liobrálacha tacaíocht don athrú dlíthe dá bharr. Teastaíonn níos mó ionadaíocht ó fheimingh liobrálacha. Tosaíodh an feimineachas liobrálach sa 18ú céad leis an bhforbairt [[liobrálachas|liobrálachais]]. Ba fheiminigh luatha iad [[Mary Wollstonecraft]] agus [[Olympe de Gouges]]. Sa 19ú céad, rinne feiminigh liobrálacha iarracht ceart vótála a bhaint. Bhain mná an ceart vótála sa [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] i 1918, agus bhain mná an ceart vótála sa [[Saorstát Éireann|Shaorstát Éireann]] i 1922. Tosaíodh [[Dara Tonn an Fheimineachais]] sna 1960idí. I Meiriceá, tosaíodh dara tonn le fheiminigh ar nós [[Betty Friedan]] agus [[Gloria Steinem]]. Bhínn feiminigh liobrálacha i bhfeachtas le haghaidh [[ginmhilleadh|ginmhillte]], [[frithghiniúint|frithghiniúna]], srl. Thug go leor daoine cáiliúla tacaíocht do fheimineachas liobrálach le roinnt blianta anuas, ar nós [[Beyoncé]], [[Madonna]], agus [[Taylor Swift]]. ===Feimineachas Radacach=== Aontaíonn feiminigh radacacha leis na feiminigh liobrálacha gurb chóir dúinn dlíthe a athrú le haghaidh ban. Síleann feiminigh radacacha gurb chóir dúinn sochaí a athrú chomh maith áfach. Síleann feiminigh radacacha go dtógadh an sochaí le haghaidh fhuath ban. Mar shampla, síleann roinnt feiminí radacach go bhfuil claonadh in aghaidh mná ag córais nó rialtais céimlathacha. ===Feimineachas Marxach=== ===Feimineachas Cultúrtha=== ===Feimineachas Iar-nua-aoiseach=== ===Feimineachas Síocanailíseach=== ==Féach freisin== *[[Inscne]] *[[Fuath ban]] == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Mná]] [[Catagóir:Socheolaíocht]] [[Catagóir:Cearta daonna]] [[Catagóir:Feimineachas]] mn9kt0ulgmznlk39jxi1tw5u55v6jvs 0 69196 1092078 1038521 2022-08-28T17:36:53Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is cathair [[An Bheilg|Bheilgeach]] sa [[An Vallúin|Vallúin]] é '''Charleroi'''. {{Cathracha na Beilge}} {{stumpa}} [[Catagóir:Cathracha na Beilge]] 74kv5jdqlhilhqyfioq4mhcuwis3n3z 0 69573 1091776 962574 2022-08-28T14:36:57Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki Is éard is '''Feisire Parlaiminte''' ('''FP''') nó '''Teachta Parlaiminte''' ann ná ionadaí na vótálaithe chuig [[Parlaimint|an parlaimint]].  I go leor tíortha le córas an dá sheomra,  cuimsíonn an chatagóir seo go sonrach comhaltaí an tí íochtaraigh, mar is minic a bhíonn teideal éagsúil sna tithe uachtaraigh. Is gnás le Comhaltaí pharlaiminte grúpaí parlaiminte (ar a dtugtar freisin ''páirtithe parlaiminte'') a bhunú le comhaltaí ón [[Páirtí polaitíochta|pháirtí polaitíochta]] céanna. == An Córas Westminster == Bíonn an Córas Westminster bunaithe ar an córas parlaiminte daonlathach atá i bhfeidhm i Westminster bunaithe ar mhúnla na polaitíochta sa Ríocht Aontaithe. Tagann an téarma seo as [[Tithe na Parlaiminte|Pálás Westminster]], suíomh Pharlaimint na Ríochta Aontaithe. === An Astráil === {{lang-fr|député}} [[Catagóir:Parlaimintí]] tv619pdv54iy980a9t5w7zj8xdhz3db 0 69752 1092216 826287 2022-08-29T11:18:57Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:USA Today building.jpg|mion|Tá oifigí ''USA Today'', an nuachtán is mó sna Stáit Aontaithe, suite anseo i gceannáras an Gannett Company, in McLean, Virginia]] Baile i g[[Contae Fairfax, Virginia|Contae Fairfax]], i dtuaisceart [[Virginia]], sna [[Stáit Aontaithe]] is ea '''McLean'''. Cuireadh dhá phobal, Lewinsville agus Langley, le chéile sa bhliain 1910 agus tugadh an t-ainm McLean ar an mbaile nua. Measadh 53,673 duine a bheith ina gcónaí in McLean sa bhliain 2015.<ref>See https://factfinder.census.gov/faces/nav/jsf/pages/community_facts.xhtml</ref> Le bheith cruinn, ní ''baile'' é McLean ach "áit dhaonáireamh-shainithe" (CDP). == Rialtas == Cónaíonn a lán ard-fheidhmeannach gnó agus ard-oifigeach i [[rialtas]] na Stát Aontaithe, chomh maith le [[taidhleoir]]í ó [[Tír|thíortha]] eile, in McLean mar gheall ar an mbaile a bheith chomh cóngarach sin do [[Washington, D.C.]]. Tá cheanncheathrú an [[Central Intelligence Agency]] suite in [[Langley, Virginia|Langley]], cuid de McLean. == Geilleagar == Ar na comhlachtaí móra atá lonnaithe in McLean tá Capital One (banc), Mars, Geebo, Booz Allen Hamilton, Freddie Mac agus Hilton Worldwide. [[Íomhá:Spring Hill Farm3 - McLean VA.JPG|mion|Spring Hill Farm, teach stairiúil in McLean]] Tá Tysons Corner, CDP eile, lámh le McLean agus úsáideann comhlachtaí mar Hilton agus Gannett McLean mar a seoladh. Mar an gcéanna, áirítear [[siopalann]]a Tysons Corner mar chuid de McLean. Measadh SA$194,832 a bheith mar theacht isteach ag an ngnáth-theaghlach sa bhaile. Tá dhá Chód ZIP McLean—22101 agus 22102—ar na Cóid ZIP is costasaí sna Stáit Aontaithe. ==Tagairtí== {{reflist}} [[Catagóir:Virginia]] g2saleqyxwn1u9v77n9s2px9uifke6b 1092217 1092216 2022-08-29T11:20:06Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Baile i g[[Contae Fairfax, Virginia|Contae Fairfax]], i dtuaisceart [[Virginia]], sna [[Stáit Aontaithe]] is ea '''McLean'''. Cuireadh dhá phobal, Lewinsville agus Langley, le chéile sa bhliain 1910 agus tugadh an t-ainm McLean ar an mbaile nua. Measadh 53,673 duine a bheith ina gcónaí in McLean sa bhliain 2015.<ref>See https://factfinder.census.gov/faces/nav/jsf/pages/community_facts.xhtml</ref> Le bheith cruinn, ní ''baile'' é McLean ach "áit dhaonáireamh-shainithe" (CDP). == Rialtas == Cónaíonn a lán ard-fheidhmeannach gnó agus ard-oifigeach i [[rialtas]] na Stát Aontaithe, chomh maith le [[taidhleoir]]í ó [[Tír|thíortha]] eile, in McLean mar gheall ar an mbaile a bheith chomh cóngarach sin do [[Washington, D.C.]]. Tá cheanncheathrú an [[Central Intelligence Agency]] suite in [[Langley, Virginia|Langley]], cuid de McLean. [[Íomhá:USA Today building.jpg|mion|[[Íomhá:USA Today building.jpg|mion|clé|Tá oifigí ''USA Today'', an nuachtán is mó sna Stáit Aontaithe, suite anseo i gceannáras an Gannett Company, in McLean, Virginia]] == Geilleagar == Ar na comhlachtaí móra atá lonnaithe in McLean tá Capital One (banc), Mars, Geebo, Booz Allen Hamilton, Freddie Mac agus Hilton Worldwide. [[Íomhá:Spring Hill Farm3 - McLean VA.JPG|mion|clé|Spring Hill Farm, teach stairiúil in McLean]] Tá Tysons Corner, CDP eile, lámh le McLean agus úsáideann comhlachtaí mar Hilton agus Gannett McLean mar a seoladh. Mar an gcéanna, áirítear [[siopalann]]a Tysons Corner mar chuid de McLean. Measadh SA$194,832 a bheith mar theacht isteach ag an ngnáth-theaghlach sa bhaile. Tá dhá Chód ZIP McLean—22101 agus 22102—ar na Cóid ZIP is costasaí sna Stáit Aontaithe. ==Tagairtí== {{reflist}} [[Catagóir:Virginia]] sq4s7ow79gbgucrz2x5cy7mu26642ek 0 72609 1091975 883520 2022-08-28T17:05:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Madison'''. Is é [[Madisonville, Texas|Madisonville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,664 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] 2l6gu7nziirqlkrg9bygzq1ei1cx5gi 0 72611 1091976 883503 2022-08-28T17:05:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Marion'''. Is é [[Jefferson, Texas|Jefferson]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,546 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] gsueaxponeuwgpwcj3f55e6ip8nqm0u 0 72613 1091977 883504 2022-08-28T17:05:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Martin'''. Is é [[Stanton, Texas|Stanton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,799 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] pj7rhrizjwg1q044e6idk94o0svpqys 0 72615 1091978 883505 2022-08-28T17:05:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Mason'''. Is é [[Mason, Texas|Mason]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,012 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] ibv4ih3n0lcw1x3g93fqht93lml2epk 0 72617 1091979 883587 2022-08-28T17:05:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Matagorda'''. Is é [[Bay City, Texas|Bay City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 36,702 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] qrk97pbvbjh4468pa66nwzzslkoiueq 0 72618 1091980 883588 2022-08-28T17:05:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Maverick'''. Is é [[Eagle Pass, Texas|Eagle Pass]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 54,258 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] ert5vp616xthdtt5udee5ph3ugk26o1 0 72619 1091981 883589 2022-08-28T17:05:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''McCulloch'''. Is é [[Brady, Texas|Brady]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,283 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] alc2u9k5j71nkcz6qftfrwzgt5fkoai 0 72620 1091982 883590 2022-08-28T17:05:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''McLennan'''. Is é [[Waco, Texas|Waco]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 247,934 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] 5x8sv89cviz7kukuphkrr85xqtf4f2i 0 72622 1091983 883591 2022-08-28T17:05:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''McMullen'''. Is é [[Tilden, Texas|Tilden]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 707 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] lz603xlhz9a8i8xmv552egr80f1pi26 0 72624 1091984 883506 2022-08-28T17:05:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Medina'''. Is é [[Hondo, Texas|Hondo]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 46,006 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] hugcbbdonwghpbx54heivfhship9aw3 0 72626 1091985 883566 2022-08-28T17:05:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Webb'''. Is é [[Laredo, Texas|Laredo]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 250,304 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] g0duswkev9ryf8rxzfh1e8zcz5h3y46 0 72627 1091986 883508 2022-08-28T17:06:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Midland'''. Is é [[Midland, Texas|Midland]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 161,077 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] sjw9qnj0w2uvggzcisunjxjibad34h3 0 72628 1091987 883507 2022-08-28T17:06:07Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Menard'''. Is é [[Menard, Texas|Menard]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 2,242 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] igiv9lzc8vwjsd5hamr4hln8l69ng6r 0 72631 1091988 883522 2022-08-28T17:06:11Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Parker'''. Is é [[Weatherford, Texas|Weatherford]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 116,927 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] 51553y0fw8i0g4nu1niv5hdxobjn3cn 0 72632 1091989 883600 2022-08-28T17:06:15Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Shackelford'''. Is é [[Albany, Texas|Albany]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,378 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 47t22aox0btoo2ltqmoq0qaid6didjs 0 72633 1091990 883484 2022-08-28T17:06:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Potter'''. Is é [[Amarillo, Texas|Amarillo]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 121,073 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] 33j6spatxy5zkiaf27x71jbdtle8ljo 0 72634 1091991 883545 2022-08-28T17:06:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Stonewall'''. Is é [[Aspermont, Texas|Aspermont]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,490 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 8qb8g82wlb7f0vmqlwwxnqqwf0w15pp 0 72635 1091992 883533 2022-08-28T17:06:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Runnels'''. Is é [[Ballinger, Texas|Ballinger]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,501 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] f5j9qhwiolurbpn34nu0akv0d7hpyw2 0 72636 1091993 883527 2022-08-28T17:06:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Reagan'''. Is é [[Big Lake, Texas|Big Lake]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,367 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] bp4me1rtjhjh9yl1gpsonf44tv6zp8y 0 72637 1091994 883543 2022-08-28T17:06:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Stephens'''. Is é [[Breckenridge, Texas|Breckenridge]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 9,630 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 1t1k084sqr5gmdaxy7ouoru5ki16zyz 0 72638 1091995 883565 2022-08-28T17:06:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Washington'''. Is é [[Brenham, Texas|Brenham]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 33,718 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] tb7ei8p31uzb1pu56pdcldvpnxidefp 0 72639 1091996 883551 2022-08-28T17:06:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Terry'''. Is é [[Brownfield, Texas|Brownfield]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 12,651 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] 6yp18xdk02yf73wvrywrbnqy7d8ogc8 0 72640 1091997 883509 2022-08-28T17:06:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Milam'''. Is é [[Cameron, Texas|Cameron]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Rockdale, Texas|Rockdale]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 24,757 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] cyj2eeadzct7gtz8hkqod259pan2tyq 0 72641 1091998 883598 2022-08-28T17:06:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Van Zandt'''. Is é [[Canton, Texas|Canton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 52,579 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|V]] 8ox47q1s9susbyk57fi2ovbgcjztdcb 0 72642 1091999 883526 2022-08-28T17:06:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Randall'''. Is é [[Canyon, Texas|Canyon]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Amarillo, Texas|Amarillo]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 120,725 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] cw7qxppvfkm2wpdmna8r3nozrnz1f8u 0 72643 1092000 883521 2022-08-28T17:06:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Panola'''. Is é [[Carthage, Texas|Carthage]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 23,796 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] pzjuahoo9dsh4q7jut5saouwrf1wjqd 0 72644 1092001 883538 2022-08-28T17:07:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Shelby'''. Is é [[Center, Texas|Center]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 25,448 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] cur1obalu3hx5w0337xduvil5nug4s1 0 72645 1092002 883597 2022-08-28T17:07:07Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Red River'''. Is é [[Clarksville, Texas|Clarksville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 12,860 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] ikv3hg8xbjbz8pvxkcdfrrfqnu8ki5a 0 72646 1092003 883592 2022-08-28T17:07:11Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Mitchell'''. Is é [[Colorado City, Texas|Colorado City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 9,403 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] syxuf3dkgywgpm205szwg5vngb7hyex 0 72647 1092004 883595 2022-08-28T17:07:15Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Montgomery'''. Is é [[Conroe, Texas|Conroe]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 455,746 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] lf2aawrp9i7ybp6epgdymkv5os25ove 0 72648 1092005 883514 2022-08-28T17:07:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Navarro'''. Is é [[Corsicana, Texas|Corsicana]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 47,735 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|N]] aliskc611vqelkiv4xmx3sk9lbyky35 0 72649 1092006 883580 2022-08-28T17:07:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Zavala'''. Is é [[Crystal City, Texas|Crystal City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 11,677 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Z]] j8409b51mepk1s2olhwdvhd92zqmd6n 0 72650 1092007 883512 2022-08-28T17:07:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Morris'''. Is é [[Daingerfield, Texas|Daingerfield]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 12,934 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] opy4koawyr1vn8xns24srlsv51p77q3 0 72651 1092008 883575 2022-08-28T17:07:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wise'''. Is é [[Decatur, Texas|Decatur]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 59,127 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] kz6n80jmxv0jqd0nwrpvcrbvkvfly8d 0 72652 1092009 883560 2022-08-28T17:07:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Val Verde'''. Is é [[Del Rio, Texas|Del Rio]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 51,047 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2014. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|V]] pb9eumw9wzkuv5z65z34qksa517gxd9 0 72653 1092010 883511 2022-08-28T17:07:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Moore'''. Is é [[Dumas, Texas|Dumas]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 21,904 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] 1hf4np0xxb25v8sh7t7l0y7bhqtux25 0 72654 1091522 883601 2022-08-28T12:53:52Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Schleicher'''. Is é [[Eldorado, Texas|Eldorado]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,461 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] gcn34xa5vy3lq0nd1l3yivdkglgjd5q 0 72655 1092011 883525 2022-08-28T17:07:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Rains'''. Is é [[Emory, Texas|Emory]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,914 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] knmrog2n1zhaskvddg02tbnfo0bbcpq 0 72656 1092012 883523 2022-08-28T17:07:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Parmer'''. Is é [[Farwell, Texas|Farwell]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Friona, Texas|Friona]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,269 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] ba2qg74xc0idmpfjsm7msityfnh5fve 0 72657 1092013 883573 2022-08-28T17:07:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wilson'''. Is é [[Floresville, Texas|Floresville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 42,918 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] cq60lkro4hkt2ucbe0pwpt0ses0qs0c 0 72658 1092014 883524 2022-08-28T17:07:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Pecos'''. Is é [[Fort Stockton, Texas|Fort Stockton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 15,507 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] 05bdvnoqi6nxddd11unz0qzw4eg9wqn 0 72659 1092015 883531 2022-08-28T17:07:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Robertson'''. Is é [[Franklin, Texas|Franklin]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Hearne, Texas|Hearne]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 16,622 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] hteafl4pdeeukjj8vqnf1to87o01mjk 0 72660 1092016 883572 2022-08-28T17:08:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Williamson'''. Is é [[Georgetown, Texas|Georgetown]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Round Rock, Texas|Round Rock]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 545,412 16,622 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2016. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] 7u88gognkhaqgctgdmou3ri0jnh8sgx 0 72661 1092017 883557 2022-08-28T17:08:07Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Upshur'''. Is é [[Gilmer, Texas|Gilmer]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 39,309 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|U]] f8ttmgj6gxfzk47ia1t48t5cq01lmo9 0 72662 1092018 883541 2022-08-28T17:08:11Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Somervell'''. Is é [[Glen Rose, Texas|Glen Rose]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,490 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] izk3jmkp0ud0k32ugbq5cls12mdid4g 0 72663 1092019 883510 2022-08-28T17:08:15Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Mills'''. Is é [[Goldthwaite, Texas|Goldthwaite]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,936 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] skpm64itg3s7pxix86jmtgiyxo5dewb 0 72664 1092020 883578 2022-08-28T17:08:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Young'''. Is é [[Graham, Texas|Graham]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 18,550 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Y]] olnruca4t0g40d41brwhqpu8tp0s7ma 0 72665 1092021 883555 2022-08-28T17:08:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Trinity'''. Is é [[Groveton, Texas|Groveton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Trinity, Texas|Trinity]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 14,585 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] ryn5gmomhxh191jrn2g9vvwfocyj9vo 0 72666 1092022 883594 2022-08-28T17:08:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Montague'''. Is é [[Montague, Texas|Montague]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Bowie, Texas|Bowie]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 19,719 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] slq66wp60cg467s9yhg42yqsqncsegn 0 72668 1092023 883483 2022-08-28T17:08:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Polk'''. Is é [[Livingston, Texas|Livingston]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 45,413 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] moyrgwvxfqhhrh8jv76gsj87516bit8 0 72704 1092024 883513 2022-08-28T17:08:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Motley'''. Is é [[Matador, Texas|Matador]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,210 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|M]] 4ga7dr67tntq51q0gdtw0lqc0ly1vm6 0 72706 1092025 883602 2022-08-28T17:08:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Nacogdoches'''. Is é [[Nacogdoches, Texas|Nacogdoches]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 64,524 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|N]] 96wfgmh2zdou2v3t563jgkdzchce7ir 0 72708 1092026 883596 2022-08-28T17:08:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Presidio'''. Is é [[Marfa, Texas|Marfa]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Presidio, Texas|Presidio]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,818 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] ttxcsjydcpycyombwz53ycua2z1khmh 0 72710 1092027 883488 2022-08-28T17:08:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Real'''. Is é [[Leakey, Texas|Leakey]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Camp Wood, Texas|Camp Wood]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,309 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] 162fpfjmhpvwqax54qvw5wgsr30uyf1 0 72711 1092028 883532 2022-08-28T17:08:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Rockwall'''. Is é [[Rockwall, Texas|Rockwall]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 87,809 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] 8mxvtu5sewiqc3cnjusuxzo4zbhw2ft 0 72712 1092029 883537 2022-08-28T17:08:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Scurry'''. Is é [[Snyder, Texas|Snyder]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 16,921 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 1347ddass87x28ivitqmttzkzefnhpu 0 72713 1092030 883542 2022-08-28T17:08:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Starr'''. Is é [[Rio Grande City, Texas|Rio Grande City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 60,968 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 5cp2vyy89wtggqfmgmiwahm1qfue8xv 0 72714 1092031 883544 2022-08-28T17:09:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Sterling'''. Is é [[Sterling City, Texas|Sterling City]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,143 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] fr5h5f0mo3yz8lzxcaebaq0y6096ug7 0 72715 1092032 883550 2022-08-28T17:09:07Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Terrell'''. Is é [[Sanderson, Texas|Sanderson]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 984 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] ox11t475llowxasr4r7t92zvn38qbjy 0 72716 1092033 883556 2022-08-28T17:09:11Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Tyler'''. Is é [[Woodville, Texas|Woodville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 21,766 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] i6npwtyyrncmoay7jyrqmztynr32did 0 72717 1092034 883574 2022-08-28T17:09:15Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Winkler'''. Is é [[Kermit, Texas|Kermit]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,110 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] 4b49eqd4zjhllb5recxj16jf1i97utj 0 72718 1092035 883579 2022-08-28T17:09:19Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Zapata'''. Is é [[Zapata, Texas|Zapata]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 14,018 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Z]] ejgv741mmz7b7p6czhsc98h0ny6ek8q 0 72731 1092036 883515 2022-08-28T17:09:23Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Newton'''. Is é [[Newton, Texas|Newton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 14,445 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|N]] n9kmna25122x41oiqqwmnq1gyihegc2 0 72732 1092037 883519 2022-08-28T17:09:27Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Orange'''. Is é [[Orange, Texas|Orange]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 81,837 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|O]] 6wz4g9pg4814vz5xuizsawyy9qr662v 0 72733 1092038 883559 2022-08-28T17:09:31Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Uvalde'''. Is é [[Uvalde, Texas|Uvalde]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 26,405 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Z]] exfxyaace31e5ag5rn07bb8otrau5ln 0 72734 1092039 883558 2022-08-28T17:09:35Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Upton'''. Is é [[Rankin, Texas|Rankin]] príomhbhaile an chontae. Is é [[McCamey, Texas|McCamey]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,355 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Z]] t529ljqdpk2nlkxjqfqb2fruu06p1om 0 72736 1092040 883604 2022-08-28T17:09:39Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Palo Pinto'''. Is é [[Palo Pinto, Texas|Palo Pinto]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Mineral Wells, Texas|Mineral Wells]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 28,111 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|P]] tu3ljyxhk5yvlcac9covxji3znejiho 0 72737 1092041 883561 2022-08-28T17:09:43Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Victoria'''. Is é [[Victoria, Texas|Victoria]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 86,793 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|V]] h6w0izuz2iue2mblj6bsg84dpcn5oil 0 72738 1092042 883577 2022-08-28T17:09:47Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Yoakum'''. Is é [[Plains, Texas|Plains]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Denver City, Texas|Denver City]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,879 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|Y]] 34y07pdd82u5j3pplj2chr5kastz9ze 0 72745 1092043 883576 2022-08-28T17:09:51Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wood'''. Is é [[Quitman, Texas|Quitman]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Mineola, Texas|Mineola]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 41,964 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] o0buas0x3rpc9m953wsquemlbxwz8gb 0 72751 1092044 883562 2022-08-28T17:09:55Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Walker'''. Is é [[Huntsville, Texas|Huntsville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 67,861 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] f0iwp17rxg9jgtb2r9eumjh2asvt09g 0 72752 1092045 883552 2022-08-28T17:09:59Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Titus'''. Is é [[Mount Pleasant, Texas|Mount Pleasant]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 32,334 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] 545dnrqlx0u2tj1jksysm3cef6rrvz0 0 72754 1092046 883546 2022-08-28T17:10:03Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Sutton'''. Is é [[Sonora, Texas|Sonora]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 4,128 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 57xf5qg1i8637rbcb5wnibhhwof0ern 0 72755 1092047 959488 2022-08-28T17:10:08Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i dtuaisceart láir [[Texas]] é '''Throckmorton'''. Is é [[Throckmorton, Texas|Throckmorton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,641 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. Shroich daonra an chontae a ardbhuaic sa bhliain 1950 nuair a bhí 1,320 duine ina gcónaí ann. Is den chine geal iad beagáinín breis is 93% den phobal. Is de shliocht Meiriceánach Laidneach iad timpeall is 10% den daonra agus tá beagnach 1% den daonra de chúlra bundúchasach. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] r847tq5t9wmvmoouewws0nkubxkqbos 0 72759 1092048 883516 2022-08-28T17:10:12Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Nolan'''. Is é [[Sweetwater, Texas|Sweetwater]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 15,216 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|N]] fjkg36837am0v9x1funkptwmyk6m0ds 0 72762 1092049 883534 2022-08-28T17:10:16Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Rusk'''. Is é [[Henderson, Texas|Henderson]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 53,330 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] s3ullxpc1t5y6jx6j1ggf1o5qzbrx16 0 72764 1092050 883548 2022-08-28T17:10:20Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Tarrant'''. Is é [[Fort Worth, Texas|Fort Worth]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,809,034 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] 5ceasrbj729is9kk7saqmzyxoktcqlo 0 72765 1092051 883547 2022-08-28T17:10:24Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Swisher'''. Is é [[Tulia, Texas|Tulia]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,854 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] r2ogoi2ubkn70o8iwbdazyf93bbeufv 0 72768 1092052 883540 2022-08-28T17:10:28Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Smith'''. Is é [[Tyler, Texas|Tyler]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 209,714 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] l81itzdeqgezf0ytykk6q16p0m69w2f 0 72834 1092053 883603 2022-08-28T17:10:32Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Ochiltree'''. Is é [[Perryton, Texas|Perryton]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,223 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|O]] lipg37tvn1w2cqarteo9n7lv8y181v5 0 72836 1092054 883518 2022-08-28T17:10:36Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Oldham'''. Is é [[Vega, Texas|Vega]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 2,052 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|O]] 49gk2zhvqdsd5n40xevk2278jz8k480 0 72838 1092055 883528 2022-08-28T17:10:40Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Reeves'''. Is é [[Pecos, Texas|Pecos]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,783 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] lygmw5turf6v6sd3y4oq6rdg4rs8os0 0 72840 1092056 883529 2022-08-28T17:10:44Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Refugio'''. Is é [[Refugio, Texas|Refugio]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 7,383 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] byb0sxd8d6whoempp3goxokm93f0ez0 0 72842 1092057 883530 2022-08-28T17:10:48Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Roberts'''. Is é [[Miami, Texas|Miami]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 929 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|R]] stchmhr8m88z2gkde8izlzfti21eoj6 0 72844 1092058 883535 2022-08-28T17:10:52Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Sabine'''. Is é [[Hemphill, Texas|Hemphill]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Milam, Texas|Milam]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,834 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 384soft34qcdzk8mhonio1jqajazw4f 0 72846 1092059 883605 2022-08-28T17:10:56Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''San Augustine'''. Is é [[San Augustine, Texas|San Augustine]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 8,865 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 4vhvew9k11dx9r6f7yfdqn00e55nbry 0 72848 1092060 883606 2022-08-28T17:11:00Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''San Jacinto'''. Is é [[Coldspring, Texas|Coldspring]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Shepherd, Texas|Shepherd]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 26,384 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] ta8ldjr0pj3pqa5mh01boy08ztui7b1 0 72849 1092061 883607 2022-08-28T17:11:04Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''San Patricio'''. Is é [[Sinton, Texas|Sinton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Portland, Texas|Portland]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 64,804 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] oco7jh1040jzse24216q1tztnm3xd5c 0 72851 1092062 883536 2022-08-28T17:11:08Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''San Saba'''. Is é [[San Saba, Texas|San Saba]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 6,131 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] 0wemgdp6jn3yyli9m6fihqst1db5llj 0 72853 1092063 883539 2022-08-28T17:11:12Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Sherman'''. Is é [[Stratford, Texas|Statford]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 3,034 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|S]] alz3afr9o1dxgc937339vf0z3p1e298 0 72854 1092064 883553 2022-08-28T17:11:16Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Tom Green'''. Is é [[San Angelo, Texas|San Angelo]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 110,224 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] j8humips2bvymbli8ofi1xyngsi63k7 0 72856 1092065 1003106 2022-08-28T17:11:20Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas|dTexas]] é '''Travis'''. Is é [[Austin, Texas|Austin]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 1,024,266 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|T]] 8kh99t5txpfyhfk1n4uupz5tbtr7cuj 0 72857 1092066 883563 2022-08-28T17:11:24Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Waller'''. Is é [[Hempstead, Texas|Hempstead]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 43,205 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] nxeg1bpmgbnheaiqvvvuih8xxnovekd 0 72859 1092067 883564 2022-08-28T17:11:28Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Ward'''. Is é [[Monahans, Texas|Monahans]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 10,658 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] dxluvo86ec7o3rswqiac7ckls9mekfv 0 72861 1092068 883567 2022-08-28T17:11:32Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wharton'''. Is é [[Wharton, Texas|Wharton]] príomhbhaile an chontae. Is é [[El Campo, Texas|El Campo]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 41,280 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] ril0oxm2ijqzscoyri82ca60yfrnmk1 0 72863 1092069 883568 2022-08-28T17:11:36Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wheeler'''. Is é [[Wheeler, Texas|Wheeler]] príomhbhaile an chontae. Is é [[Shamrock, Texas|Shamrock]] an chathair is mó sa chontae. Bhí 5,410 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] hxx72gr63dfzkvjje7va4m9xezgxnej 0 72865 1092070 883569 2022-08-28T17:11:40Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wichita'''. Is é [[Wichita Falls, Texas|Wichita Falls]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 131,500 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] 0fmk41isri8l7ch63chbnr7mevct7kv 0 72867 1092071 883570 2022-08-28T17:11:44Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Wilbarger'''. Is é [[Vernon, Texas|Vernon]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 13,535 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] 6ie75rmbi6sejuk294l202wfuvqs1d0 0 72869 1092072 883571 2022-08-28T17:11:48Z HusseyBot 17099 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is contae i [[Texas]] é '''Willacy'''. Is é [[Raymondville, Texas|Raymondville]] príomhbhaile an chontae agus an chathair is mó sa chontae. Bhí 22,134 duine ag maireachtaint sa chontae sa bhliain 2010. ==Tagairtí== {{Contaetha Texas}} {{Síol}} [[Catagóir:Contaetha in Texas|W]] mdgrmhcy8qms26rsjgpjbh6qf82otp2 0 73145 1092174 1083213 2022-08-29T00:36:20Z SeoMac 5102 Defsort wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is í '''Shelley Wellons Moore Capito''' (26 Samhain 1953 ar rugadh í) [[Seanad Stáit Aontaithe Mheiriceá|seanadóir Stáit Aontaithe Mheiriceá]] ó [[West Virginia]]. Is ball den [[Páirtí Daonlathach (Stáit Aontaithe)|Páirtí Daonlathach]] í. == Féach freisin == == Tagairtí == {{Reflist}} == Naisc sheachtracha == {{Comhaltaí reatha de Seanad na SA}} {{Síol-us}} {{DEFAULTSORT:Capito, Shelley Moore}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] [[Catagóir:Polaiteoirí na Stát Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine beo]] qr3iqzihpe33djneh7rskm4m4231mbt 0 79715 1091784 890946 2022-08-28T14:56:51Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Stoirm [[Gaoth|ghaoithe]] a bhuail [[Oileán na Tríonóide agus Tobága]] ar [[20 Meitheamh]], [[2017]] ab ea '''Stoirm thrópaiceach Bert'''. Cumadh Stoirm thrópaiceach Bert ar an 19 Meitheamh, an dara stoirm de [[Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Shéasúr na hairicíní an tAtlantach 2017]]. Fuair beirt bás mar thoradh uirthi. == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Stoirm thrópaiceach Bert}} [[Catagóir:Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Bert]] pg4njq1o8g9rvlihuk6ehcud3o9k38k 1091785 1091784 2022-08-28T14:57:14Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:Bret 2017-06-19 Suomi NPP.jpg|right|250px|thumb|Stoirm thrópaiceach Bert]] Stoirm [[Gaoth|ghaoithe]] a bhuail [[Oileán na Tríonóide agus Tobága]] ar [[20 Meitheamh]], [[2017]] ab ea '''Stoirm thrópaiceach Bert'''. Cumadh Stoirm thrópaiceach Bert ar an 19 Meitheamh, an dara stoirm de [[Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Shéasúr na hairicíní an tAtlantach 2017]]. Fuair beirt bás mar thoradh uirthi. == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Stoirm thrópaiceach Bert}} [[Catagóir:Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Bert]] 4e75xenc1ou2al5vfnrxes4bwyjdg2l 0 79717 1091787 867695 2022-08-28T14:57:55Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:Cindy 2017-06-21 1645Z.jpg|right|250px|thumb|Stoirm thrópaiceach Cindy]] Stoirm ghaoithe a bhuail [[Meicsiceo]] agus deisceart na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá]] idir an 20 Meitheamh agus an 24 Meitheamh 2017 ab ea '''Stoirm thrópaiceach Cindy'''. Cumadh Stoirm thrópaiceach Cindy ar an 20 Meitheamh mar an tríú stoirm de [[Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Shéasúr na hairicíní an tAtlantach 2017]]. Fuair 3 bás mar thoradh uirthi. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Stoirm thrópaiceach Cindy}} [[Catagóir:Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2017|Cindy]] lfvwo89zk1swd8i80epcqdqjh1asgw7 0 82336 1091525 882357 2022-08-28T12:55:28Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:BelfastEastConstituency.svg|thumb|Béal Feirste Thoir]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Béal Feirste Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is é [[Gavin Robinson]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hi06ot7x23jw46dis5bxy1tg7cpieku 0 82337 1091520 950022 2022-08-28T12:51:41Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki [[File:BelfastNorthConstituency.svg|thumb|Béal Feirste Thuaidh]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Béal Feirste Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is é [[John Finucane]] ([[Sinn Féin|SF]]) an sealbhóir reatha den suíochán.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] 4x1haqz07p5fhjyizavid04i1icy4bp 1091526 1091520 2022-08-28T12:55:32Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:BelfastNorthConstituency.svg|thumb|Béal Feirste Thuaidh]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Béal Feirste Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is é [[John Finucane]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] e6xp2rupgwx9bj06kx32jfgtv0lc9xc 0 82338 1091519 950020 2022-08-28T12:51:21Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki [[File:BelfastSouthConstituency.svg|thumb|Béal Feirste Theas]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Béal Feirste Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is í [[Claire Hanna]] ([[PSDLO]]) an sealbhóir reatha den suíochán.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bxc2ntg3hrq1yp80qtjvlc026c2r7qr 1091527 1091519 2022-08-28T12:55:36Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:BelfastSouthConstituency.svg|thumb|Béal Feirste Theas]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Béal Feirste Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1922 é. Is í [[Claire Hanna]] ([[PSDLO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Béal Feirste]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] pqje3vo9f0i8kltwu3r3iu2fqjwhncw 0 82339 1091528 882353 2022-08-28T12:55:40Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:EastAntrimConstituency.svg|thumb|Aontroim Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aontroim Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Sammy Wilson]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 80w51xi833tbo2q0f81ajeckfqqxvq1 0 82340 1091529 986141 2022-08-28T12:55:44Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:EastLondonderryConstituency.svg|thumb|Doire Thoir]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Doire Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Gregory Campbell]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. == Toghcháin == === 2010i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''15,765''' |'''40.1''' | '''-8.0''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Cara Hunter |6,158 |15.7 | +4.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Dermot Nicholl |6,128 |15.6 | -10.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Chris McCaw |5,921 |15.1 | +8.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Richard Holmes |3,599 |9.2 | +1.6 |- |scope="row" style="background:#1e823e;"| |[[Aontú]] |Seán McNicholl |1,731 |4.4 | +4.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |9,607 |24.4 | -2.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |39,302 |56.8 | -4.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |69,194 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''19,723''' |'''48.1''' | '''+5.8''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Dermot Nicholl |10,881 |26.5 | +6.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Stephanie Quigley |4,423 |10.8 | -1.5 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Richard Holmes |3,135 |7.6 | -7.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Chris McCaw |2,538 |6.2 | -1.4 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Liz St Clair-Legge |330 |0.8 | -0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |8,842 |21.6 | -0.9 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |40,580 |61.2 | +9.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,038 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''14,663''' |'''42.2''' | '''+7.6''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Caoimhe Archibald]] |6,859 |19.7 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |William McCandless |5,333 |15.4 | -2.4 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Gerry Mullan]] |4,268 |12.3 | -3.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Yvonne Boyle |2,642 |7.6 | +2.1 |- |scope="row" style="background:#FEB7B7;"| |[[CISTA]] |Neil Paine |527 |1.5 | +1.5 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Liz St Clair-Legge |422 |1.2 | +1.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,804 |22.5 | +7.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |34,714 |51.9 | -3.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,926 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''12,097''' |'''34.6''' | '''-6.3''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Cathal Ó hOisín]] |6,742 |19.3 | +1.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |Lesley Macaulay |6,218 |17.8 | -1.9 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Gerry Mullan]] |4,268 |12.3 | -3.2 |- |scope="row" style="background:#1B036B;"| |[[Glór Traidisiúnta Aontachtach|GTA]] |[[William Ross]] |2,572 |7.4 | +7.4 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Barney Fitzpatrick |1,922 |5.5 | +3.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,355 |15.3 | -6.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |34,950 |55.3 | -8.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |63,220 | | |} === 2000i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''15,225''' |'''42.9''' | '''+10.8''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[David McClarty]] |7,498 |21.1 | -6.3 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[John Dallat]] |6,077 |17.1 | -3.7 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Billy Leonard]] |5,709 |16.1 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Yvonne Boyle |924 |2.6 | -1.5 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Malcolm Harry Samuel |71 |0.2 | +0.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,727 |21.8 | +17.1 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |35,504 |60.3 | -5.9 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |58,461 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Gregory Campbell]]''' |'''12,813''' |'''32.1''' | '''+6.5''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[William Ross]] |10,912 |27.4 | -8.2 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[John Dallat]] |8,298 |20.8 | -0.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Francie Brolly]] |6,221 |15.6 | +6.5 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Yvonne Boyle |1,625 |4.1 | -2.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |1,901 |4.7 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |39,869 |66.2 | +1.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |60,215 | | |} === 1990i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William Ross]]''' |13,558 |36.0 | -29.3 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |9,767 |26.0 | +26.0 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Arthur Doherty]] |8,273 |22.0 | +1.8 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Malachy O'Kane |3,463 |9.0 | +5.6 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Yvonne Boyle |2,427 |6.0 | -0.9 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |James Holmes |436 |1.0 | -2.4 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Clare Gallen |100 |0.26 | +0.26 |- |scope="row" style="background:#662200;"| |Daonlathaigh Náisiúnach |Ian Anderson |81 |0.21 | +0.21 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |3,794 |10.0 | -25.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |38,102 |64.8 | -5.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |58,938 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William Ross]]''' |30,370 |57.6 | -2.9 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Arthur Doherty]] |11,843 |22.4 | +3.2 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Pauline Davey-Kennedy |5,320 |10.1 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Patrick McGowan |3,613 |6.8 | +0.2 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Allan Elder |1,589 |3.0 | +3.0 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |18,527 |35.2 | +0.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |52,735 |69.8 | +0.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |75,587 | | |} === 1980i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William Ross]]''' |29,532 |60.5 | +22.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Arthur Doherty]] |9,375 |19.2 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |John Davey |5,464 |11.2 | -2.6 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Patrick McGowan |3,237 |6.6 | +1.9 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Francie Donnelly |935 |1.9 | +0.3 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas (TÉ)]] |Malcolm Samuel |281 |0.6 | -0.6 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |20,157 |35.2 | +21.1 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,824 |68.7 | -9.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,031 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, 1986 |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William Ross]]''' |30,922 |93.9 | +56.0 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;;"| | Ar son [[an Comhaontú Angla-Éireannach]] |"Peter Barry" (Wesley Robert Williamson) |2,001 |6.1 | +6.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |28,921 |87.8 | +73.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |32,923 |46.8 | -29.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,038 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William Ross]]''' |19,469 |37.9 | - |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |James McClure |12,207 |23.8 | - |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Arthur Doherty]] |9,397 |18.3 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |John Davey |7,073 |13.8 | - |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Martha McGrath |2,401 |4.7 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Francie Donnelly |819 |1.6 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,262 |14.1 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |51,336 |76.3 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,306 | | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] oadl1hp1qlb7xlx8yj9aa1y57jmmv9g 0 82341 1091530 1024898 2022-08-28T12:55:48Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:LaganValleyConstituency.svg|thumb|Gleann an Lagáin]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gleann an Lagáin'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Jeffrey Donaldson]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. == Toghcháin == === 2010i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/politics/constituencies/N06000009|teideal=Lagan Valley parliamentary constituency - Election 2019 - BBC News|language=en-GB|dátarochtana=2022-02-16}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2019/UK-Parliamentary-Election-Result-2019-Lagan-Valley|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2022-02-16}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''19,586''' |'''43.1''' | '''-16.5''' |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Sorcha Eastwood |13,087 |28.8 | +17.7 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Robbie Butler]] |8,606 |19.0 | +2.2 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Ally Haydock |1,758 |3.9 | -3.6 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Gary McCleave |1,098 |2.4 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Gary Hynds |955 |2.1 | +1.1 |- |scope="row" style="background:#a200ff;"| |[[Páirtí Neamhspleáchais na Ríochta Aontaithe|PNRA]] |Alan Love |315 |0.7 | +0.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |6,499 |14.3 | -28.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |45,405 |60.0 | -2.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |75,675 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2017/UK-Parliamentary-Election-2017-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-2017-Lagan-Valley|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2022-02-16}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''26,762''' |'''59.6''' | '''+11.7''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Robbie Butler]] |7,533 |16.8 | +1.6 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Aaron McIntyre |4,996 |11.1 | -2.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Pat Catney]] |3,384 |7.5 | +1.3 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Jacqui Russell |1,567 |3.5 | +0.6 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Ian Nickels |462 |1.0 | -0.6 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Jonny Orr |222 |0.5 | -1.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |19,229 |42.7 | +10.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |45,044 |62.2 | +6.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,380 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2015/UK-Parliamentary-Election-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-Belfast-East-(8)|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2022-02-16}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''19,055''' |'''47.9''' | '''-1.9''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Alexander Redpath |6,055 |15.2 | -5.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Trevor Lunn]] |5,544 |13.9 | +2.5 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Pat Catney]] |2,500 |6.3 | +1.3 |- |scope="row" style="background:#a200ff;"| |[[Páirtí Neamhspleáchais na Ríochta Aontaithe|PNRA]] |Alan Love |2,200 |5.5 | +5.5 |- |scope="row" style="background:#1B036B;"| |[[Glór Traidisiúnta Aontachtach|GTA]] |Samuel Morrison |1,887 | 4.7 | -3.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Jacqui McGeough |1,144 |2.9 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Jonny Orr |756 |1.9 | +1.9 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Helen Osborne |654 |1.6 | +1.6 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,000 |32.7 | +4.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |39,795 |55.9 | -0.1 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,152 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2010/Election-results|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2022-02-16}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''18,199''' |'''49.8''' | '''-8.5''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |Daphne Trimble |7,713 |21.1 | -1.8 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Trevor Lunn]] |4,174 |11.4 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#1B036B;"| |[[Glór Traidisiúnta Aontachtach|GTA]] |Keith Harbinson |3,154 | 8.6 | +8.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Brian Heading |1,835 |5.0 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Paul Butler]] |1,465 |4.0 | -3.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |10,486 |28.7 | -4.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |36,540 |56.0 | -4.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,257 | | |} === 2000i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |'''[[PAD]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''23,289''' |'''54.7''' | '''+41.3''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Basil McCrea]] |9,172 |21.5 | -35.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |4,316 |10.1 | -6.5 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Paul Butler]] |3,197 |7.5 | +1.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Patricia Lewsley]] |2,598 |6.1 | -1.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |14,117 |33.2 | -6.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |42,572 |60.2 | -3.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,238 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''25,966''' |'''56.5''' | '''+1.1''' |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |7,624 |16.6 | -0.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Edwin Poots]] |6,164 |13.4 | -0.1 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Patricia Lewsley]] |3,462 |7.5 | -0.2 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Paul Butler]] |2,725 |5.9 | +3.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |18,342 |39.9 | -1.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |45,941 |63.2 | +1.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,671 | | |} === 1990i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Jeffrey Donaldson]]''' |'''24,560''' |'''55.4''' | '''-5.4''' |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |7,635 |17.2 | +4.5 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Edwin Poots]] |6,005 |13.6 | +13.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Dolores Kelly]] |3,436 |7.8 | -1.7 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Stuart E. Sexton |1,212 |2.7 | -6.3 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Sue Ramsey]] |1,110 |2.5 | +0.4 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Frances McCarthy |203 |0. | -0.7 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Hugh Finlay |145 |0.3 | +0.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |16,925 |38.2 | -9.9 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |44,310 |62.1 | -5.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,341 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Molyneaux]]''' |'''29,772''' |'''60.8''' | '''-9.2''' |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |6,207 |12.7 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Hugh Lewsley |4,626 |9.5 | +2.6 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Timothy R. Coleridge |4,423 |9.0 | +9.0 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Patrick Joseph Rice |3,346 |6.8 | +0.4 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Ann Marie Lowry |582 |1.2 | -1.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |23,565 |48.1 | -8.1 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,956 |67.3 | +2.9 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,645 | | |} === 1980i === {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Molyneaux]]''' |'''29,101''' |'''70.0''' | '''+10.8''' |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |5,728 |13.8 | +2.5 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Billy McDonnell |2,888 |6.9 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Patrick Joseph Rice |2,656 |6.4 | +2.1 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |John Lowry |1,215 |2.9 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |23,373 |56.2 | +13.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |41,588 |64.4 | +6.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |64,873 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" | Corrthoghchán, 1986 |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Molyneaux]]''' |'''32,514''' |'''90.7''' | '''+31.5''' |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |John Lowry |3,328 |9.3 | +7.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |29,186 |81.4 | +39.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |35,842 |57.8 | -9.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |63,244 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1983|Olltoghchán, 1983]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Molyneaux]]''' |'''24,017''' |'''59.2''' | ''' - ''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |William Beattie |6,801 |16.8 | - |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |4,593 |11.3 | - |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Cormac Joseph Boomer |2,603 |6.4 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Richard McAuley |1,751 |4.3 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Gerard Loughlin |809 |2.0 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |17,216 |42.4 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |40,574 |67.6 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |60,051 | | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ivjpzczb3h0rzpol04y90u00ln8vlfj 0 82343 1091531 882352 2022-08-28T12:55:52Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:SouthAntrimConstituency.svg|thumb|Aontroim Theas]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aontroim Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 agus scriosadh sa bhliain 1922 é. Cruthaíodh sa bhliain 1950 arís é. Is é [[Paul Girvan]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jtxpj3s2sfcojkvo4t4qg7u20k7c63p 0 82344 1091532 882361 2022-08-28T12:55:56Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:StrangfordConstituency.svg|thumb|Loch Cuan]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Loch Cuan'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Jim Shannon]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ihhebgwnh5bitpaztu46p4hcarqzc1t 0 82345 1091517 950023 2022-08-28T12:50:21Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki [[File:UpperBannConstituency.svg|thumb|An Bhanna Uachtarach]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Bhanna Uachtarach'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Carla Lockhart]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) an sealbhóir reatha den suíochán. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 819ch2fbko65rcojddh6cuxb7dcdsbz 1091533 1091517 2022-08-28T12:56:00Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:UpperBannConstituency.svg|thumb|An Bhanna Uachtarach]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Bhanna Uachtarach'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Carla Lockhart]] ([[Páirtí Aontachtach Daonlathach|PAD]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 75n33cbfds750zdwt2zyopznf5bee8c 0 82346 1091534 950199 2022-08-28T12:56:04Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File: FermanaghSouthTyroneConstituency.svg|thumb|Fear Manach agus Tír Eoghain Theas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Fear Manach agus Tír Eoghain Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is í [[Michelle Gildernew]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. == Toghcháin == ===2010i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/politics/constituencies/N06000007|teideal=Fermanagh & South Tyrone parliamentary constituency - Election 2019|language=en-GB|dátarochtana=2019-12-16}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Michelle Gildernew]]''' |'''21,986''' |'''43.3''' |'''-3.9''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Tom Elliott]] |21,929 |43.2 | -2.3 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Adam Gannon |3,446 |6.8 | +2.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Matthew Beaumont |2,650 |5.2 | +3.6 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Caroline Wheeler |751 |1.5 | +1.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |57 |0.1 | -1.6 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |50,762 |69.7 | -6.1 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,829 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Michelle Gildernew]]''' |'''25,230''' |'''47.2''' |'''+1.8''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Tom Elliott]] |24,355 |45.5 | -0.9 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Mary Garrity |2,587 |4.8 | -0.6 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Noreen Campbell |886 |1.7 | +0.4 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas]] |Tanya Jones |423 |0.8 | -0.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |875 |1.7 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |53,481 |75.8 | +3.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,601 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Tom Elliott]]''' |'''23,608''' |'''46.4''' | '''+46.4''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Michelle Gildernew]] |23,078 |45.4 | -0.1 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |John Coyle |2,732 |5.4 | -1.8 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas]] |Tanya Jones |788 |1.5 | +1.5 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Hannah Su |685 |1.3 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |530 |1.0 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |50,864 |72.6 | +3.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,108 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Michelle Gildernew]]''' |'''21,304''' |'''45.5''' | '''+7.3''' |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Rodney Connor |21,300 |45.5 | +45.5 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Fearghal McKinney]] |3,574 |7.6 | -7.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Vasundhara Kamble |437 |0.9 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |John Stevenson |188 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4 |0.0 | -9.3 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |46,803 |68.9 | -3.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,908 | | |} ===2000i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Michelle Gildernew]]''' |'''18,638''' |'''38.2''' | '''+4.1''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Arlene Foster]] |14,056 |28.8 | +28.8 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Tom Elliot]] |8,869 |18.2 | -15.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Thomas Joseph Gallagher]] |7,230 |14.8 | -3.9 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,582 |9.4 | +9.3 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,793 |72.6 | -5.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,415 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Michelle Gildernew]]''' |'''17,739''' |'''34.1''' | '''+11.0''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |James Leslie Cooper |17,686 |34.0 | -17.5 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Thomas Joseph Gallagher]] |9,706 |18.7 | -4.2 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |William James Dixon |6,843 |13.2 | +13.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |53 |0.1 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |51,974 |78.0 | +3.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |61,390 | | |} ===1990i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Ken Maginnis]]''' |'''24,862''' |'''51.5''' | '''-1.0''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Gerry McHugh]] |11,174 |23.1 | +4.0 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Thomas Joseph Gallagher]] |11,060 |22.9 | +0.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Stephen Farry]] |977 |2.0 | +2.0 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Simeon Thomas Gillan |217 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,688 |28.4 | +2.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,290 |74.8 | -3.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |59,086 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Ken Maginnis]]''' |'''26,923''' |'''48.8''' | '''-0.8''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Thomas Joseph Gallagher]] |12,810 |23.2 | +4.1 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Francie Molloy]] |12,604 |22.9 | -3.5 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |David Kettyles |1,094 |2.0 | +2.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |Eric Anton Herbert Bullick |950 |1.7 | +0.0 |- |scope="row" style="background:#F6FE88;"| |[[Daonlathas Clé|Clár Oibre Nua]] |Gerry Cullen |747 |1.4 | +1.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |14,113 |25.6 | +2.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |55,128 |78.5 | -1.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,253 | | |} ===1980i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Ken Maginnis]]''' |'''27,446''' |'''49.6''' | '''+2.0''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Paul Edna Corrigan |14,623 |26.4 | -8.4 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Rosemary Flanagan |10,581 |19.1 | +2.6 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |David Kettyles |1,784 | 3.2 | +2.1 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |Eric Anton Herbert Bullick |950 |1.7 | +1.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |12,823 |23.2 | +10.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |55,834 |80.3 | -8.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |68,979 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, 1986 |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Ken Maginnis]]''' |'''25,857''' |'''49.7''' | '''+2.1''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Owen Carron]] |15,278 |27.2 | -7.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Austin Currie]] |12,081 |21.5 | +5.0 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |David Kettyles |864 | 1.5 | -0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |12,579 |22.5 | +9.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |56,080 |80.4 | -8.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |69,767 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1983|Olltoghchán, 1983]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Ken Maginnis]]''' |'''28,630''' |'''47.6''' | '''+19.6''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Owen Carron]] |20,954 |34.8 | +34.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Rosemary Flanagan |9,923 |16.5 | +16.5 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |David Kettyles |649 | 1.1 | +1.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,676 |12.8 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |60,156 |88.6 | +1.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,842 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, Lúnasa 1981 |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Frith H-Bhloc]]''' |'''[[Owen Carron]]''' |31,278 |49.1 | -3.1 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Ken Maginnis]] |29,048 |45.6 | -4.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Seamus Close]] |1,930 |3.0 | +3.0 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe|Republican Clubs]] |Tom Moore |1,132 |1.8 | +1.8 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |General Amnesty |Martin Green |249 |0.4 | +0.4 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |The Peace Lover |Simon Hall-Raleigh |90 |0.1 | +0.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |2,230 |3.5 | -4.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |63,727 |88.6 | +1.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |73,161 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, Aibreán 1981 |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Frith H-Bhloc]]''' |'''[[Bobby Sands]]''' |30,493 |51.2 | +51.2 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Harry West]] |29,046 |48.8 | +20.8 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |1,447 |2.4 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |59,538 |86.9 | -0.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,349 | | |} ===1970i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1979|Olltoghchán, 1979]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#9AF4A0;"| |'''Poblachtach neamhspleách''' |'''[[Frank Maguire]]''' |'''22,398''' |''36.0''' | -15.8 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Raymond Ferguson |17,411 |28.0 | '-19.9 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |[[PSDLO]] Neamhspleách |[[Austin Currie]] |10,785 |17.3 | +17.3 |- |scope="row" style="background:#FE6601"| |PAUA |Ernest Baird |10,607 |17.0 | +17.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Peter Newton Acheson |1,070 |1.7 | +1.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,987 |8.0 | +4.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |62,271 |87.1 | -1.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,481 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, Deireadh Fómhair 1974|Olltoghchán, Deireadh Fómhair 1974]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#9AF4A0;"| |'''Poblachtach neamhspleách''' |'''[[Frank Maguire]]''' |'''32,795''' |''51.8''' | +51.8 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Harry West]] |30,285 |47.9 | +4.3 |- |scope="row" style="background:#B62222;"| |Marxach-Leiníneach (Éire) |Alan John Evans |185 |0.3 | +0.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |2,510 |4.0 | +4.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |63,265 |88.7 | +0.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,343 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, Feabhra 1974|Olltoghchán, Feabhra 1974]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Harry West]]''' |'''26,858''' |'''43.6''' | '''-5.3''' |- |scope="row" style="background:#2E8005;"| |Unity |[[Frank McManus]] |16,229 |26.3 | -24.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Denis Haughey |15,410 |25.0 | +25.0 |- |scope="row" style="background:#F69489;"| |Aontachtach ar son Tionól |Hubert Irvin Brown |3,157 |5.1 | +5.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |10,629 |17.2 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |61,654 |88.4 | +3.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |69,775 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1970|Olltoghchán, 1970]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2E8005;"| |'''Unity''' |'''[[Frank McManus]]''' |'''32,837''' |'''51.1''' | '''+24.2''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[James Hamilton]] |31,390 |48.9 | -5.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |1,447 |2.3 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |64,227 |92.1 | +6.1 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,381 | | |} ===1960i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1966|Olltoghchán, 1966]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Hamilton]]''' |'''29,352''' |'''54.0''' | '''-1.1''' |- |scope="row" style="background:#2E8005;"| |Unity |James J. Donnelly |14,645 |26.9 | +26.9 |- |scope="row" style="background:#9AF4A0;"| |Poblachtach neamhspleách |[[Ruairí Ó Brádaigh]] |10,370 |19.1 | -10.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |14,707 |27.1 | +1.6 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |54,367 |86.0 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |63,188 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1964|Olltoghchán, 1964]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[James Hamilton]]''' |'''30,010''' |'''55.1''' | '''-26.3''' |- |scope="row" style="background:#9AF4A0;"| |Poblachtach neamhspleách |Aloysius Mulloy |16,138 |29.6 | +29.6 |- |scope="row" style="background:#F3CE12;"| |Liobrálach Uladh |Giles FitzHerbert |6,006 |11.0 | +11.0 |- |scope="row" style="background:#FE0202;"| |[[Páirtí an Lucht Oibre (an Tuaisceart Éireann)|Lucht Oibre TÉ]] |Baptist W. Gamble |2,339 |4.3 | +4.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,872 |25.5 | -37.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |54,493 |85.9 | +24.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |63,642 | | |} ===1950i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1959|Olltoghchán, 1959]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Robert Grosvenor]]''' |'''32,080''' |'''81.4''' | '''+31.6''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |James Martin |7,348 |18.6 | -31.6 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |24,732 |62.7 | +62.3 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |39,428 |61.6 | -31.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |64,022 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1955|Olltoghchán, 1955]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Philip Clarke]]''' |'''30,529''' |'''50.2''' | '''+50.2''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Robert Grosvenor]] |30,268 |49.8 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |261 |0.4 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |60,797 |92.6 | -0.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,770 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1951|Olltoghchán, 1951]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#0DAF0D;"| |'''[[Páirtí Náisiúnachas]]''' |'''[[Cahir Healy]]''' |'''32,717''' |'''52.1''' | '''+0.2''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Frederick Patterson |30,268 |47.9 | -0.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |2,635 |4.2 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |62,985 |93.4 | +1.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,219 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1950|Olltoghchán, 1950]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#0DAF0D;"| |'''[[Páirtí Náisiúnachas]]''' |'''[[Cahir Healy]]''' |'''32,188''' |'''51.9''' | '''-''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Henry Richardson |29,877 |48.1 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |2,311 |3.8 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |62,065 |92.1 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,424 | | |} ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0jjmtqh0usgy1eyrrwq5mj0zhvindw7 0 82347 1091518 950191 2022-08-28T12:50:54Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki [[File:FoyleConstituency.svg|thumb|An Feabhal]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Feabhal'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Colum Eastwood]] ([[PSDLO]]) an sealbhóir reatha den suíochán.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Toghcháin== ===2010í=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/politics/constituencies/N06000008|teideal=Foyle parliamentary constituency - Election 2019|language=en-GB|dátarochtana=2019-12-13}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Colum Eastwood]]''' |'''26,881''' |'''57.0''' | '''+17.7''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Elisha McCallion]] |9,771 |20.7 | -19.0 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |4,773 |10.1 | -6.0 |- |scope="row" style="background:#1e823e;"| |[[Aontú]] |Anne McCloskey |2,032 |4.3 | +4.3 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |Shaun Harkin |1,332 |2.8 | -0.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Rachel Ferguson |1,267 |2.7 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Darren Guy |1,088 |2.3 | +2.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |17,110 |36.3 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |47,144 |63.4 |<nowiki>-2.0</nowiki> |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |74,360 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Elisha McCallion]]''' |'''18,256''' |'''39.7''' |'''+8.2''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Mark Durkan]] |18,087 |39.3 | -8.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |7,398 |16.1 | +3.7 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |Shaun Harkin |1,377 |3.0 | +3.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |John Doherty |847 |1.8 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |169 |0.4 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |46,136 |65.4 | +12.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,324 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''17,725''' |'''47.9''' | '''+3.2''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Gearóid Ó Heára |11,679 |31.6 | -0.4 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |4,573 |12.4 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Julia Kee |1,226 |3.3 | +0.1 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |David Hawthorne |835 |2.3 | +1.7 |- |scope="row" style="background:#a200ff;"| |[[Páirtí Neamhspleáchais na Ríochta Aontaithe|PNRA]] |Kyle Thompson |832 |2.2 | +2.2 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Hamish Badenoch |132 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |6,046 |16.3 | +3.6 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |37,002 |52.8 | -4.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,036 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''16,992''' |'''44.7''' | '''-1.7''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martina Anderson]] |12,098 |31.9 | -1.4 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Maurice Devenney]] |4,489 |11.8 | -2.2 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |[[Eamonn McCann]] |2,936 |7.7 | +7.7 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |David Harding |1,221 |3.2 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Keith McGrellis |223 |0.6 | +0.6 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,824 |12.7 | -0.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |37,889 |57.5 | -12.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,843 | | |} ===2000i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''21,119''' |'''46.3''' | '''-3.9''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |15,162 |33.2 | +6.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |6,557 |14.4 | -0.8 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |Comhshaoil sóisialach |[[Eamonn McCann]] |1,649 |3.6 | +3.6 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Earl Storey |1,091 |2.4 | -4.5 |- |scope="row" style="background:#f792cb;"| |Rainbow Dream Ticket |Ben Reel |31 |0.1 | +0.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,937 |13.1 | -10.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |45,609 |65.9 | -3.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,758 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''24,538''' |'''50.2''' | '''-2.3''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |12,988 |26.6 | +2.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |7,414 |15.2 | -6.4 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Andrew Davidson |3,360 |6.9 | +6.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Colm Cavanagh |579 |1.2 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |11,550 |23.6 | -5.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,879 |68.9 | -1.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,943 | | |} ===1990i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''25,109''' |'''52.5''' | '''+1.0''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |11,445 |23.9 | +6.3 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |10,290 |21.5 | -4.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Helen-Marie Bell |817 |1.7 | -1.0 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Donn Brennan |154 |0.3 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,664 |28.6 | +3.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |47,815 |70.4 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,905 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''26,710''' |'''51.5''' | '''+2.7''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |13,705 |26.4 | -2.2 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |9,149 |17.6 | -0.3 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Lara McIlroy |1,390 |2.7 | +0.1 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Gordon McKenzie |514 |1.0 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |John Burns |422 |0.8 | +0.8 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,005 |25.1 | +4.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |51,890 |69.5 | +0.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |74,673 | | |} ===1980i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''23,743''' |'''48.8''' | '''+2.8''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |13,883 |28.6 | -1.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |8,707 |17.9 | -2.4 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Elizabeth Zammitt |1,276 |2.6 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Eamonn Melaugh |1,022 |2.1 | +1.0 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |9,860 |20.3 | +4.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,631 |69.0 | -8.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,519 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1983|Olltoghchán, 1983]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''24,071''' |'''46.0''' | '''-''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |15,923 |30.5 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |10,607 |20.3 | - |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Gerard O'Grady |1,108 |2.1 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Eamonn Melaugh |582 |1.1 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |8,148 |15.6 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |52,291 |77.6 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,976 | | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] aun9aoy3vu1cpze6jj9nmky1shwzrgw 1091535 1091518 2022-08-28T12:56:08Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:FoyleConstituency.svg|thumb|An Feabhal]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Feabhal'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Colum Eastwood]] ([[PSDLO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> ==Toghcháin== ===2010í=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/politics/constituencies/N06000008|teideal=Foyle parliamentary constituency - Election 2019|language=en-GB|dátarochtana=2019-12-13}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Colum Eastwood]]''' |'''26,881''' |'''57.0''' | '''+17.7''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Elisha McCallion]] |9,771 |20.7 | -19.0 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |4,773 |10.1 | -6.0 |- |scope="row" style="background:#1e823e;"| |[[Aontú]] |Anne McCloskey |2,032 |4.3 | +4.3 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |Shaun Harkin |1,332 |2.8 | -0.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Rachel Ferguson |1,267 |2.7 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Darren Guy |1,088 |2.3 | +2.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |17,110 |36.3 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |47,144 |63.4 |<nowiki>-2.0</nowiki> |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |74,360 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Elisha McCallion]]''' |'''18,256''' |'''39.7''' |'''+8.2''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Mark Durkan]] |18,087 |39.3 | -8.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |7,398 |16.1 | +3.7 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |Shaun Harkin |1,377 |3.0 | +3.0 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |John Doherty |847 |1.8 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |169 |0.4 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |46,136 |65.4 | +12.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,324 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''17,725''' |'''47.9''' | '''+3.2''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Gearóid Ó Heára |11,679 |31.6 | -0.4 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gary Middleton]] |4,573 |12.4 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Julia Kee |1,226 |3.3 | +0.1 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |David Hawthorne |835 |2.3 | +1.7 |- |scope="row" style="background:#a200ff;"| |[[Páirtí Neamhspleáchais na Ríochta Aontaithe|PNRA]] |Kyle Thompson |832 |2.2 | +2.2 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Hamish Badenoch |132 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |6,046 |16.3 | +3.6 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |37,002 |52.8 | -4.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,036 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''16,992''' |'''44.7''' | '''-1.7''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martina Anderson]] |12,098 |31.9 | -1.4 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Maurice Devenney]] |4,489 |11.8 | -2.2 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |[[Comhghuaillíocht an Phobail roimh Bhrabús|Pobail roimh Bhrabús]] |[[Eamonn McCann]] |2,936 |7.7 | +7.7 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |David Harding |1,221 |3.2 | +0.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Keith McGrellis |223 |0.6 | +0.6 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,824 |12.7 | -0.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |37,889 |57.5 | -12.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,843 | | |} ===2000i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Mark Durkan]]''' |'''21,119''' |'''46.3''' | '''-3.9''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |15,162 |33.2 | +6.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |6,557 |14.4 | -0.8 |- |scope="row" style="background:#e31414;"| |Comhshaoil sóisialach |[[Eamonn McCann]] |1,649 |3.6 | +3.6 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Earl Storey |1,091 |2.4 | -4.5 |- |scope="row" style="background:#f792cb;"| |Rainbow Dream Ticket |Ben Reel |31 |0.1 | +0.1 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,937 |13.1 | -10.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |45,609 |65.9 | -3.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,758 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''24,538''' |'''50.2''' | '''-2.3''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |12,988 |26.6 | +2.6 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |7,414 |15.2 | -6.4 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Andrew Davidson |3,360 |6.9 | +6.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Colm Cavanagh |579 |1.2 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |11,550 |23.6 | -5.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,879 |68.9 | -1.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,943 | | |} ===1990i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''25,109''' |'''52.5''' | '''+1.0''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Mitchel McLaughlin]] |11,445 |23.9 | +6.3 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Hay]] |10,290 |21.5 | -4.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Helen-Marie Bell |817 |1.7 | -1.0 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Donn Brennan |154 |0.3 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,664 |28.6 | +3.5 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |47,815 |70.4 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,905 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''26,710''' |'''51.5''' | '''+2.7''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |13,705 |26.4 | -2.2 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |9,149 |17.6 | -0.3 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Lara McIlroy |1,390 |2.7 | +0.1 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Gordon McKenzie |514 |1.0 | -1.1 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |John Burns |422 |0.8 | +0.8 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |13,005 |25.1 | +4.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |51,890 |69.5 | +0.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |74,673 | | |} ===1980i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''23,743''' |'''48.8''' | '''+2.8''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |13,883 |28.6 | -1.9 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |8,707 |17.9 | -2.4 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Elizabeth Zammitt |1,276 |2.6 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Eamonn Melaugh |1,022 |2.1 | +1.0 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |9,860 |20.3 | +4.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,631 |69.0 | -8.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,519 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1983|Olltoghchán, 1983]] |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[John Hume]]''' |'''24,071''' |'''46.0''' | '''-''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Gregory Campbell]] |15,923 |30.5 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Martin McGuinness]] |10,607 |20.3 | - |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|An Chomhghuaillíocht]] |Gerard O'Grady |1,108 |2.1 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Eamonn Melaugh |582 |1.1 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |8,148 |15.6 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |52,291 |77.6 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,976 | | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jyg5qs9snaf7yrb9n61o1bvu6gmp2e7 0 82348 1091536 882370 2022-08-28T12:56:12Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MidUlsterConstituency.svg|thumb|Suíomh Uladh Lár]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Lár Uladh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Francie Molloy]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] rur6cvpfj1vqylfacx0r8sa7f2zuc39 0 82349 1091537 1054763 2022-08-28T12:56:16Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:NewryArmaghConstituency.svg|thumb|Iúr Cinn Trá agus Ard Mhacha]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Iúr Cinn Trá agus Ard Mhacha'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Mickey Brady]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. ==Toghcháin== ===2010i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/politics/constituencies/N06000011|teideal=Newry & Armagh parliamentary constituency - Election 2019|language=en-GB|dátarochtana=2019-12-16}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://electionresults.parliament.uk/election/2019-12-12/Results/Location/Constituency/Newry%20and%20Armagh|teideal=Newry and Armagh (Constituency) 2019 results - General election results - UK Parliament|language=en|work=electionresults.parliament.uk|dátarochtana=2021-03-21}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2019/UK-Parliamentary-Election-Result-2019-Newry-and-Ar|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-22}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Mickey Brady]]''' |'''20,287''' |'''40.0''' |'''-8.0''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Irwin]] |11,000 |21.7 | -2.9 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |Pete Byrne |9,449 |18.6 | +1.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Jackie Coade |4,211 |8.3 | +5.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Sam Nicholson |4,204 |8.3 | +0.0 |- |scope="row" style="background:#1e823e;"| |[[Aontú]] |Martin Kelly | 1,628 |3.2 | +3.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |9,287 |18.3 | -5.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |50,779 |62.5 | -6.0 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |81,246 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://electionresults.parliament.uk/election/2017-06-08/results/Location/Constituency/Newry%20and%20Armagh|teideal=Newry and Armagh (Constituency) 2017 results - General election results - UK Parliament|language=en|work=electionresults.parliament.uk|dátarochtana=2021-03-21}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2017/UK-Parliamentary-Election-2017-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-2017-Newry-Armagh|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-22}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Mickey Brady]]''' |'''25,666''' |'''47.9''' |'''+6.8''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Irwin]] |13,177 |24.6 | +24.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Justin McNulty]] |9,055 |16.9 | -7.2 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Sam Nicholson |4,425 |8.3 | -24.4 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Jackie Coade |1,256 |2.3 | +0.7 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |12,489 |23.3 | +14.9 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |53,579 |68.5 | +4.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |78,266 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://electionresults.parliament.uk/election/2015-05-07/Results/Location/Constituency/Newry%20and%20Armagh|teideal=Newry and Armagh (Constituency) 2015 results - General election results - UK Parliament|language=en|work=electionresults.parliament.uk|dátarochtana=2021-03-21}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2015/UK-Parliamentary-Election-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-Belfast-East-(10)|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-22}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Mickey Brady]]''' |'''20,488''' |'''41.1''' |'''-0.9''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Danny Kennedy]] |16,312 | 32.7 | +13.6 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Justin McNulty]] |12,026 |24.1 | +0.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Kate Nicholl]] |841 |1.7 | +0.5 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Robert Rigby |210 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,176 |8.4 | -10.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |49,877 |64.2 | +3.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |78,633 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://electionresults.parliament.uk/election/2010-05-06/Results/Location/Constituency/Newry%20and%20Armagh|teideal=Newry and Armagh (Constituency) 2010 results - General election results - UK Parliament|language=en|work=electionresults.parliament.uk|dátarochtana=2021-03-21}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2010/Election-results|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-22}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Conor Murphy]]''' |'''18,857''' |'''42.0''' |'''-0.9''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Dominic Bradley]] |10,526 |23.4 | -1.8 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |[[Danny Kennedy]] |8,558 |19.1 | +5.2 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[William Irwin]] |5,764 |12.8 | -5.6 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |[[Willie Frazer]] |656 |1.5 | +1.5 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Andrew Muir |545 |1.2 | +1.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |8,331 | 18.6 | +2.4 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |44,906 | 60.4 | -9.6 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |74,308 | | |} ===2000i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/006a3e7a-3b3e-401e-8c5f-092b91004bb2/Parliamentary-Election-2005-Result-Booklet|teideal=Parliamentary Election 2005 Result Booklet|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=2005|format=PDF|language=Béarla|dátarochtana=22/04/2021}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Conor Murphy]]''' |'''20,965''' |'''41.4''' |'''+10.5''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Dominic Bradley]] |12,770 |25.2 | -12.2 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Paul Berry]] |9,311 |18.4 | -1.0 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Danny Kennedy]] |7,025 |13.9 | +1.6 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Gerry Markey |625 |1.2 | +1.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |8,195 | 16.2 | |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |50,696 | 70 | -6.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |71,771 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]] <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/b735c0db-b510-4304-87e5-bf12a0d91164/parliamentary_election_results_2001|teideal=Parliamentary Election Results 2001|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=2001|format=PDF|dátarochtana=22/04/2021}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Seamus Mallon]]''' |'''20,784''' |'''37.4''' |'''-5.6''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Conor Murphy]] |17,209 |30.9 | +9.9 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Paul Berry]] |10,795 |19.4 | +19.4 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Sylvia McRoberts |6,833 |12.3 | -21.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |3,575 | 6.4 | -2.8 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |55,621 | 76.8 | +1.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |72,466 | | |} ===1990i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/5bda9c23-3731-421c-9849-a05ec5656db7/parliamentary_election_results_1997|teideal=Parliamentary Election Results 1997|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=1997|language=Béarla|dátarochtana=22-04-2021}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Seamus Mallon]]''' |'''22,904''' |'''43.0''' |''' -6.3''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Danny Kennedy]] |18,015 |33.8 | -2.4 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Pat McNamee]] |11,218 |21.1 | +8.6 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |Peter Whitcroft |1,015 |18.4 | +0.0 |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |David Evans |123 |0.2 | 0.2 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |4,889 | 9.2 | -4.3 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |53,275 | 75.4 | -2.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |70,807 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1992|Olltoghchán, 1992]] <ref name=$ark>{{Lua idirlín|url=https://www.ark.ac.uk/elections/bnanda.htm|teideal=Newry and Armagh, 1983-1992|work=www.ark.ac.uk|dátarochtana=2021-03-21}}</ref> <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/1ec60f8d-0853-4efb-9f01-909d21086179/parliamentary_election_results_1992|teideal=Parliamentary Election Results 1992|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=1992|format=PDF|dátarochtana=22-04-21}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Seamus Mallon]]''' |'''26,073''' |'''49.6''' |'''+1.5''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Jim Speers |18,982 |36.1 | -1.8 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Brendan Curran |6,547 |12.5 | +0.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |[[Eileen Bell]] |972 |1.8 | +0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,091 | 13.5 | +3.3 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |52,574 | 77.9 | -1.3 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |67,531 | | |} ===1980i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1987|Olltoghchán, 1987]] <ref name=$ark /><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/0731035c-d37c-4750-aa9c-0aea8cc8f9a2/parliamentary_election_results_1987|teideal=Parliamentary Election Results 1987|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=1987|format=PDF|language=Béarla|pages=10|dátarochtana=22 Aibreán 2021}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Seamus Mallon]]''' |'''25,137''' |'''48.1''' |''' +11.3''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Jim Nicholson]] |19,812 |37.9 | -2.1 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Jim McAllister |6,173 |11.8 | -9.1 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí_Comhghuaillíochta_Thuaisceart_Éireann|Comhghuaillíochta]] |William Henry Jeffrey |664 |1.3 | +1.3 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Gerard O'Hanlon |482 |0.9 | -1.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,325 | 10.2 | |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |52,268 | 79.2 | +3.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,027 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, 1986 <ref name=$ark /><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/EONI/files/56/5672072d-7bca-45dc-81d5-4fe120715b40.pdf|teideal=15 Constituencies By-Election Result 23 January 1986 (pdf)|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=1986|format=PDF|dátarochtana=22-04-21}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[PSDLO]]''' |'''[[Seamus Mallon]]''' |'''22,694''' |'''45.5''' |''' +8.7''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Jim Nicholson]] |20,111 |40.3 | +0.3 |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Jim McAllister |6,609 |13.2 | -7.7 |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Patrick McCusker |515 |1.0 | -1.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |2,583 | 5.2 | |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |49,929 | 76.9 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |65,142 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1983|Olltoghchán, 1983]] <ref name=$ark /><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/c525ec6e-37b5-4bd4-8fc7-5bc130572335/parliamentary_election_results_1983|teideal=Parliamentary Election Results 1983|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=1983|format=PDF|dátarochtana=22-04-21}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[Jim Nicholson]]''' |'''18,988''' |'''40.0''' | '''-''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Seamus Mallon]] |17,434 | 36.8 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |Jim McAllister |9,928 |20.9 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Thomas Moore |1,070 |2.3 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |1,554 | 3.3 | |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |47,420 | 76.0 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |62,298 | | |} == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] p4obv1biqqh46c4dqsfwd24w7jaf8x3 0 82350 1091538 882363 2022-08-28T12:56:20Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Dún Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Chris Hazzard]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin.[[File:SouthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Theas]] {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0gji500p2ypocayh0bpt0zkt8tqyzhb 0 82351 1091539 1001370 2022-08-28T12:56:24Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File: WestTyroneConstituency.svg|thumb|Tír Eoghain Thiar]]Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tír Eoghain Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Órfhlaith Begley]] ([[Sinn Féin|SF]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. == Toghcháin == ===2010i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2019|Olltoghchán, 2019]] <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/politics/constituencies/N06000018|teideal=West Tyrone parliamentary constituency - Election 2019|language=en-GB|dátarochtana=2019-12-16}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://electionresults.parliament.uk/election/2019-12-12/Results/Location/Constituency/West%20Tyrone|teideal=West Tyrone (Constituency) 2019 results - General election results - UK Parliament|language=en|work=electionresults.parliament.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2019/UK-Parliamentary-Election-Result-2019-West-Tyrone|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/news/politics/general-election-2019/|teideal=General Election 2019 Results For West Tyrone|language=en|work=BelfastTelegraph.co.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Órfhlaith Begley]]''' |'''16,554''' |'''40.2''' |'''-10.6''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |9,066 |22.0 | -4.9 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Daniel McCrossan]] |7,330 |17.8 | +4.8 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Stephen Donnelly |3,979 |9.7 | +7.4 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Andy McKane |2,774 |6.7 | +1.6 |- |scope="row" style="background:#1e823e;"| |[[Aontú]] |James Hope | 972 |2.4 | +2.4 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas (TÉ)]] |Susan Glass |521 |1.3 | +0.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,478 |18.2 | -4.6 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |41,186 |62.2 |<nowiki>+7.1</nowiki> |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |66,215 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |Corrthoghchán, 2018 <ref>{{Lua idirlín|url=https://members.parliament.uk/constituency/3847/election/392|teideal=Election result for West Tyrone (Constituency) - MPs and Lords - UK Parliament|language=en|work=members.parliament.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2018/West-Tyrone-By-Election-2018-Result|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-43983518|teideal=SF's Begley wins West Tyrone by-election|dáta=2018-05-04|language=en-GB|work=BBC News|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Órfhlaith Begley]]''' |'''16,346''' |'''46.7''' |'''-4.0''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |8,390 |23.9 | -3.0 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Daniel McCrossan]] |6,254 |17.9 | +4.9 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Chris Smyth |2,909 |8.3 | +3.2 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Stephen Donnelly |1,130 |3.2 | +0.9 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |7,956 |22.8 | -1.0 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |35,337 |55.1 | -13.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |64,101 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2017|Olltoghchán, 2017]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://members.parliament.uk/constituency/3847/election/377|teideal=Election result for West Tyrone (Constituency) - MPs and Lords - UK Parliament|language=en|work=members.parliament.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2017/UK-Parliamentary-Election-2017-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-2017-West-Tyrone|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Barry McElduff]]''' |'''22,060''' |'''50.7''' |'''+7.2''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |11,718 |26.9 | +9.4 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Daniel McCrossan]] |5,635 |13.0 | -3.7 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |Alicia Clarke |2,253 |5.2 | -10.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Stephen Donnelly |1,000 |2.3 | +0.1 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas (TÉ)]] |Ciaran McClean |427 |1.0 | -1.0 |- |scope="row" style="background:#FEB7B7;"| |[[CISTA]] |Barry Brown |393 |0.9 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |10,342 |23.8 | -2.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |43,675 |68.2 | +7.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |64,009 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2015|Olltoghchán, 2015]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2015/UK-Parliamentary-Election-Results/UK-Parliamentary-Election-Result-Belfast-East-(17)|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://members.parliament.uk/constituency/3847/election/369|teideal=Election result for West Tyrone (Constituency) - MPs and Lords - UK Parliament|language=en|work=members.parliament.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Pat Doherty]]''' |'''16,807''' |'''43.5''' |'''-4.9''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |6,747 |17.5 | -2.3 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Daniel McCrossan]] |6,444 |16.7 | +2.7 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Ross Hussey]] |6,144 |15.9 | +1.7 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Stephen Donnelly |869 |2.2 | -0.1 |- |scope="row" style="background:#62D555;"| |[[Comhaontas Glas (TÉ)]] |Ciaran McClean |780 |2.0 | +2.0 |- |scope="row" style="background:#FEB7B7;"| |[[CISTA]] |Barry Brown |528 |1.4 | +1.4 |- |scope="row" style="background:#0000FF;"| |[[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)#An_Páirtí_i_dTuaisceart_Éireann|Páirtí Coimeádach (TÉ)]] |Claire-Louise Leylandn |169 |0.4 | +0.4 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Susan-Anne White |166 |0.4 | +0.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |10,060 |26.0 | -2.7 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |38,654 |60.5 | -0.5 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |63,856 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2010|Olltoghchán, 2010]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://members.parliament.uk/constituency/3847/election/19|teideal=Election result for West Tyrone (Constituency) - MPs and Lords - UK Parliament|language=en|work=members.parliament.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/Elections/Election-results-and-statistics/Election-results-and-statistics-2003-onwards/Elections-2010/Election-results|teideal=The Electoral Office of Northern Ireland - EONI|work=www.eoni.org.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://news.bbc.co.uk/2/shared/election2010/results/constituency/718.stm|teideal=BBC News {{!}} Election 2010 {{!}} Constituency {{!}} West Tyrone|work=news.bbc.co.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Pat Doherty]]''' |'''18,050''' |'''48.4''' |'''+9.5''' |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |7,365 |19.8 | +2.0 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU|UCU-NF]] |[[Ross Hussey]] |5,281 |14.2 | +7.3 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Joe Byrne]] |5,212 |14.0 | +4.9 |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Michael Bower |859 |2.3 | +2.3 |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |Ciaran McClean |508 |1.4 | +1.4 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |10,685 |28.7 | +17.2 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |37,275 |61.0 | -14.2 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |61,148 | | |} ===2000i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2005|Olltoghchán, 2005]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/006a3e7a-3b3e-401e-8c5f-092b91004bb2/Parliamentary-Election-2005-Result-Booklet|teideal=Parliamentary Election 2005 Result Booklet|údar=The Electoral Office for Northern Ireland|year=2005|format=PDF|pages=22|dátarochtana=23 Aibréan 2021}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://news.bbc.co.uk/2/shared/vote2005/html/593.stm|teideal=BBC NEWS {{!}} Election 2005 {{!}} Results {{!}} West Tyrone|work=news.bbc.co.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Pat Doherty]]''' |'''16,090''' |'''38.9''' |'''-1.9''' |- |scope="row" style="background:#C0C0C0;"| |Neamhspleách |[[Kieran Deeny]] |11,905 |27.4 | +27.4 |- |scope="row" style="background:#ED6701;"| |[[PAD]] |[[Thomas Buchanan]] |7,742 |17.8 | +17.8 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Eugene McMenamin]] |3,949 |9.1 | -19.6 |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[Derek Hussey]] |2,981 |6.9 | -23.5 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,005 |11.5 | +1.1 |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |43,487 |72.1 | -7.8 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |59,842 | | |} {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 2001|Olltoghchán, 2001]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/b735c0db-b510-4304-87e5-bf12a0d91164/parliamentary_election_results_2001|teideal=Parliamentary Election Results 2001|údar=Electoral Office for Northern Ireland|údarlink=2001|editor=24|format=PDF|language=Béarla|pages=24|dátarochtana=23 Aibréan 2021}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://news.bbc.co.uk/hi/english/static/vote2001/results_constituencies/constituencies/593.stm|teideal=BBC NEWS {{!}} VOTE 2001 {{!}} RESULTS & CONSTITUENCIES {{!}} West Tyrone|work=news.bbc.co.uk|dátarochtana=2021-04-23}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |'''[[Sinn Féin]]''' |'''[[Pat Doherty]]''' |'''19,814''' |'''40.8''' |'''+10''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |[[PAU]] |[[William John Thompson]] |14,774 |30.4 | -4.1 |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Bríd Rodgers]] |13,942 |28.7 | -3.3 |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |5,040 |10.4 | |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |48,530 |79.9 | +0.7 |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |60,739 | | |} ===1990i=== {| class="wikitable" style="width: 600px;" |+ ! colspan="6" |[[Olltoghchán na Ríochta Aontaithe, 1997|Olltoghchán, 1997]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.eoni.org.uk/getmedia/5bda9c23-3731-421c-9849-a05ec5656db7/parliamentary_election_results_1997|teideal=Parliamentary Election Results 1997|údar=Electoral Office for Northern Ireland|year=1997|format=PDF|language=Béarla|pages=22|dátarochtana=22 Aibréan 2021}}</ref> |- ! colspan="2" align="center" |'''Pairtí''' !'''Iarrthóir''' !'''Vótaí''' !'''%''' !'''±''' |- |scope="row" style="background:#7DC6F0;"| |'''[[PAU]]''' |'''[[William John Thompson]]''' |'''16,003''' |'''34.6''' |''' - ''' |- |scope="row" style="background:#008705;"| |[[PSDLO]] |[[Joe Byrne]] |14,842 |32.1 | - |- |scope="row" style="background:#2FC334;"| |[[Sinn Féin]] |[[Pat Doherty]] |14,280 |30.9 | - |- |scope="row" style="background:#F7D712;"| |[[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Comhghuaillíochta]] |Ann Gormley |829 |1.8 | - |- |scope="row" style="background:#C6011B;"| |[[Páirtí na nOibrithe]] |Thomas Anthony Owens |230 |0.5 | - |- |scope="row" style="background:#F9D8E6;"| |Páirtí Dlí Nádúrtha |Robert Andrew Johnstone |91 |0.2 | - |- ! colspan="3" |'''Tromlach''' |1,161 |2.5 | - |- ! colspan="3" |'''Ballóid''' |46,275 |79.2 | - |- ! colspan="3" |'''Clárú vótálaithe''' |58,428 | | |} ==Tagairtí== {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] nke8rrq51rjoocs60uxystlbsyt7pv7 0 82352 1091516 950019 2022-08-28T12:49:47Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki [[File:NorthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Thuaidh]] Is toghcheantar i dTeach Theachtaí na Ríochta Aontaithe é '''an Dún Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Stephen Farry]] an sealbhóir reatha den suíochán.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jli3slq7zf75tlxnq265nzaeb2v87tj 1091540 1091516 2022-08-28T12:56:28Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[File:NorthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Thuaidh]] Is toghcheantar i dTeach Theachtaí na Ríochta Aontaithe é '''an Dún Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Stephen Farry]] sealbhóir reatha an tsuíocháin.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] j0hppmctqwv9yvi2z991197f9sdxdz1 1091779 1091540 2022-08-28T14:51:04Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[File:NorthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Thuaidh]] Is toghcheantar parlaiminte i dTeach Theachtaí na Ríochta Aontaithe é '''an Dún Thuaidh'''. Is é Stephen Farry ó Pháirtí na Comhghuaillíochta an FP reatha. Toghadh Farry chuig an bpost in olltoghchán 2019, in ionad Sylvia Hermon. Bhí Hermon sa phost ó toghadh í sa bhliain 2001, ach roghnaigh sí gan dul san iomaíocht san bhliain 2019. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6nk74339p4w22rh168f8scm0n1knxwf 1091790 1091779 2022-08-28T15:00:15Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[File:NorthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Thuaidh]] Is toghcheantar parlaiminte i dTithe na Parlaiminte sa Ríocht Aontaithe é '''an Dún Thuaidh'''. Is é Stephen Farry ó Pháirtí na Comhghuaillíochta an [[Teachta Parlaiminte|FP]] reatha. Toghadh Farry chuig an bpost in olltoghchán 2019, in ionad [[Sylvia Hermon]]. Bhí Hermon sa phost ó toghadh í sa bhliain 2001, ach roghnaigh sí gan dul san iomaíocht san bhliain 2019. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] pydb7515bik52swqyc4sw8mdbezj3wv 1091791 1091790 2022-08-28T15:01:23Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[File:NorthDownConstituency.svg|thumb|An Dún Thuaidh]] Is toghcheantar parlaiminte i d[[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)|Tithe na Parlaiminte sa Ríocht Aontaithe]] é '''an Dún Thuaidh'''. Is é Stephen Farry ó Pháirtí na Comhghuaillíochta an [[Teachta Parlaiminte|FP]] reatha. Toghadh Farry chuig an bpost in olltoghchán 2019, in ionad [[Sylvia Hermon]]. Bhí Hermon sa phost ó toghadh í sa bhliain 2001, ach roghnaigh sí gan dul san iomaíocht san bhliain 2019. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Toghcheantair Reatha Westminster i dTuaisceart Éireann}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster i dTuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hxpjnmsgcqblj5rhfq9byf8oend6fvo 0 82386 1091541 882518 2022-08-28T12:56:32Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AirdrieShottsConstituency.svg|mion|An t-Árd Ruigh agus Na Seots]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An t-Árd Ruigh agus Na Seots'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Neil Gray]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] fe8lzc3sdso48c99oleeetkxbft6ab6 0 82387 1091542 882546 2022-08-28T12:56:36Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:LivingstonConstituency.svg|mion|Baile Dhunlèibhe]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Baile Dhunlèibhe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Hannah Bardell]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jxlx7kq5i99ku1ou9wgr9xac3nspmhu 0 82388 1091543 882526 2022-08-28T12:56:40Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastKilbrideStrathavenLesmahagowConstituency.svg|mion|Cille Bhrìghde an Ear, Srath Abhainn agus Lios Mo Fhèige]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cille Bhrìghde an Ear, Srath Abhainn agus Lios Mo Fhèige'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Lisa Cameron]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 4t56yzzs09hcsx1rm9q57f6jjsdq4lg 0 82389 1091544 882543 2022-08-28T12:56:44Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:KilmarnockLoudounConstituency.svg|mion|Cille Mhearnaig agus Lùghdan]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cille Mhearnaig agus Lùghdan'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Alan Brown]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5drxiybrg04li2z6fn3y5pwye141uch 0 82390 1091545 882522 2022-08-28T12:56:48Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CumbernauldKilsythKirkintillochEastConstituency.svg|mion|Comar nan Allt, Cill Saidh agus Cair Cheann Tulaich an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Comar nan Allt, Cill Saidh agus Cair Cheann Tulaich an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Stuart McDonald]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] f55bkou7muk77dvztv83rvixp1oqhwo 0 82391 1091546 882523 2022-08-28T12:56:52Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DundeeEastConstituency.svg|mion|Dùn Dè an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Dè an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Stewart Hosie]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 3q2thsdt8wr0wh47ykbiyu65x9c9b6q 0 82392 1091547 882524 2022-08-28T12:56:56Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DundeeWestConstituency.svg|mion|Dùn Dè an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Dè an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Chris Law]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] t6in9lreoh4rrrnxx6zl9yhed3od6nx 0 82393 1091548 882528 2022-08-28T12:57:00Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EdinburghNorthLeithConstituency.svg|mion|Dùn Èideann a Tuath agus Lìte]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Èideann a Tuath agus Lìte'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Deidre Brock]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] cajamj4rw89jypxc3br7z07d4319199 0 82394 1091549 882527 2022-08-28T12:57:04Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EdinburghEastConstituency.svg|mion|Dùn Èideann an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Èideann an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Tommy Sheppard]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] eeh6qnl7ourb8ofbgzoffn4xj45syph 0 82395 1091550 882529 2022-08-28T12:57:08Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EdinburghSouthWestConstituency.svg|mion|Dùn Èideann an Iar-Dheas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Èideann an Iar-Dheas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Joanna Cherry]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 12x4ss5jvaouoeukbblskxtzytsk0zh 0 82396 1091551 882525 2022-08-28T12:57:12Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DunfermlineWestFifeConstituency.svg|mion|Dùn Phàrlain agus Fìobh an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Phàrlain agus Fìobh an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Douglas Chapman]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7dbpv4irfrkardr2ps2tlaqzginppk7 0 82397 1091552 882538 2022-08-28T12:57:16Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowSouthConstituency.svg|mion|Glaschu a Deas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu a Deas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Stewart McDonald]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] s73q59lzactijnvq7e1brw8m9eyv09y 0 82398 1091553 882536 2022-08-28T12:57:20Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowNorthConstituency.svg|mion|Glaschu a Tuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu a Tuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Patrick Grady]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 79cctiaap6iy21ypycwid5vm6rrswp7 0 82399 1091554 882530 2022-08-28T12:57:24Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:FalkirkConstituency.svg|mion|An Eaglais Bhreac]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Eaglais Bhreac'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[John McNally]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 97vaj18l9q3s8a4bdhclf6sw11z32n0 0 82400 1091555 882519 2022-08-28T12:57:28Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AberdeenNorthConstituency.svg|mion|Obar Dheathain a Tuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Obar Dheathain a Tuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Kirsty Blackman]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dberazptmcpmvigcqmj90akt2dq6k8n 0 82401 1091556 882520 2022-08-28T12:57:32Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ArgyllButeConstituency.svg|mion|Earra-Ghàidheal agus Bòd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Earra-Ghàidheal agus Bòd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Brendan O'Hara]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 53bo4804i0vq0nh2g57vwhiqp4o65bo 0 82402 1091557 882521 2022-08-28T12:57:36Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CentralAyrshireConstituency.svg|mion|Siorrachd Àir Meadhain]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Àir Meadhain'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Philippa Whitford]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] o04pydlx7yqrqnwy96tzd2u9q9oe1pg 0 82403 1091558 882531 2022-08-28T12:57:40Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowCentralConstituency.svg|mion|Glaschu Meadhain]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu Meadhain'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Alison Thewliss]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0cyzvo5k3i4fxcyw9ynpmthncwkbvut 0 82404 1091559 882532 2022-08-28T12:57:44Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowEastConstituency.svg|mion|Glaschu an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[David Linden]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] euwjr19h99o6o3obrhj4fqwjhzrkorl 0 82405 1091560 882537 2022-08-28T12:57:48Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowNorthWestConstituency.svg|mion|Glaschu an Iar-Thuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu an Iar-Thuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Carol Monaghan]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] oyulbueh93hzbbtr287xjjs6xr31elx 0 82406 1091561 882550 2022-08-28T12:57:52Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthEastFifeConstituency.svg|mion|Fìobh an Ear-Thuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Fìobh an Ear-Thuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Stephen Gethins]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2unp3m0wvd8faiq87vlauzkw9q7pp4z 0 82407 1091562 882539 2022-08-28T12:57:56Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowSouthWestConstituency.svg|mion|Glaschu an Iar-Dheas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu an Iar-Dheas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Chris Stephens]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0yuezc2ey0m7fumn35ui4g02e2rx0x8 0 82408 1091563 882540 2022-08-28T12:58:00Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlenrothesConstituency.svg|mion|Gleann Rathais]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gleann Rathais'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Peter Grant]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2yfl4pkb13vah2jkgte2qjlsbrw05ef 0 82409 1091564 882541 2022-08-28T12:58:04Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:InverclydeConstituency.svg|mion|Inbhir Chluaidh]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Inbhir Chluaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Ronnie Cowan]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] n3och1g65e7ta8mv6qoshw4kzd0fpba 0 82410 1091565 882542 2022-08-28T12:58:08Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:InvernessNairnBadenochStrathspeyConstituency.svg|mion|Inbhir Nis, Inbhir Narann, Bàideanach agus Srath Spè]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Inbhir Nis, Inbhir Narann, Bàideanach agus Srath Spè'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Drew Hendry]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5hicrdzzgdclofvjd9fuxs3dhymh7nt 0 82411 1091566 882544 2022-08-28T12:58:12Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:LanarkHamiltonEastConstituency.svg|mion|Lannraig agus Hamilton an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Lannraig agus Hamilton an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Angela Crawley]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8yr5v0x0lzirxl5imfgiuneithiymnw 0 82412 1091567 882547 2022-08-28T12:58:16Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MotherwellWishawConstituency.svg|mion|Tobar na Màthar agus Wishaw]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tobar na Màthar agus Wishaw'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Marion Fellows]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] iqc35nmes04d0wsjv3h0tivoz24j6nd 0 82413 1091568 882548 2022-08-28T12:58:20Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:WesternIslesConstituency.svg|mion|Na h-Eileanan an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Na h-Eileanan an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Angus MacNeil]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7epx58d4lxjx8bnwxy1c6xqllqz1628 0 82414 1091569 882555 2022-08-28T12:58:24Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:RossSkyeLochaberConstituency.svg|mion|Ros, An t-Eilean Sgitheanach agus Loch Abar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ros, An t-Eilean Sgitheanach agus Loch Abar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Ian Blackford]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jd7wj1srz260q7c65djoe9ft7hqyhev 0 82415 1091570 882554 2022-08-28T13:00:04Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PerthNorthPerthshireConstituency.svg|mion|Peairt agus Siorrachd Pheairt a Tuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Peairt agus Siorrachd Pheairt a Tuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Pete Wishart]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] qtd712lhmuzt7uruzm1nit7lmkzl5z4 0 82416 1091571 882553 2022-08-28T13:00:08Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PaisleyRenfrewshireNorthConstituency.svg|mion|Pàislig agus Siorrachd Rinn Friù a TuathT]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Pàislig agus Siorrachd Rinn Friù a Tuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Gavin Newlands]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] qcus9k3zpdyygix9at2tv2ruqa3aq93 0 82417 1091572 882552 2022-08-28T13:04:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PaisleyRenfrewshireSouthConstituency.svg|mion|Pàislig agus Siorrachd Rinn Friù a Deas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Pàislig agus Siorrachd Rinn Friù a Deas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Mhairi Black]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] m50aamrk6y989tyn1nwv66uh4pfmt9m 0 82418 1091573 882545 2022-08-28T13:04:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:LinlithgowEastFalkirkConstituency.svg|mion|Gleann Iucha agus An Eaglais Bhreac an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gleann Iucha agus An Eaglais Bhreac an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Martyn Day]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 9f1dzma7grhoksc3gpmauugxvhc207m 0 82419 1091574 882556 2022-08-28T13:04:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:WestDunbartonshireConstituency.svg|mion|Siorrachd Dhùn Breatainn an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Dhùn Breatainn an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Martin Docherty]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] itlynl1uub9pk30nw5tzapbvs4fofd9 0 82420 1091575 882549 2022-08-28T13:04:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthAyrshireArranConstituency.svg|mion|Siorrachd Àir a Tuath agus Arainn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Àir a Tuath agus Arainn'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Patricia Gibson]] ([[Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba|PNA]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2yswrkn9reetq01e7hv5n6q677stf7j 0 82421 1091576 882557 2022-08-28T13:04:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AngusConstituency.svg|mion|Aonghas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aonghas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Kirstene Hair]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0n7mm1r27lm9ise2nm438nnoee3185e 0 82422 1091577 882562 2022-08-28T13:04:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DumfriesGallowayConstituency.svg|mion|Dùn Phris agus Gall-Ghàidhealaibh]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Phris agus Gall-Ghàidhealaibh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Alister Jack]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rc3zhuhc7ewblfg9eqtxf5sq7uhrdbg 0 82423 1091578 882565 2022-08-28T13:04:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GordonConstituency.svg|mion|Gòrdan]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gòrdan'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Colin Clark]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] l5972gx5ty9vfc87f7t80jg75te8gwa 0 82424 1091579 882559 2022-08-28T13:04:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AyrCarrickCumnockConstituency.svg|mion|Inbhir Àir, Carraig agus Cumnaig]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Inbhir Àir, Carraig agus Cumnaig'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Bill Grant]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] cvyt45uw2x7pm0hzewoyaz8n4f7e5l7 0 82425 1091580 882566 2022-08-28T13:04:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MorayConstituency.svg|mion|Moireabh]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Moireabh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Dùghlas Ross]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] nazrewpk7fxh1d95mm95h21h99dyr25 0 82426 1091581 882558 2022-08-28T13:04:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AberdeenSouthConstituency.svg|mion|Obar Dheathain a Deas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Obar Dheathain a Deas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Ross Thomson]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jri9q70zo8ufy4n6dhwczli7fz3tt26 0 82427 1091582 882567 2022-08-28T13:04:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:OchilSouthPerthshireConstituency.svg|mion|Ochail agus Siorrachd Pheairt a Deas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ochail agus Siorrachd Pheairt a Deas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Luke Graham]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dasup9a3ykjexnju9cd9je7r0276vyz 0 82428 1091583 965635 2022-08-28T13:04:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BanffBuchanConstituency.svg|mion|Siorrachd Bhanbh agus Bùchainn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] í '''Siorrachd Bhanbh agus Bùchainn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 í. Is é [[David Duguid]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] cgbjgvhstxhqboq33mhrpygz8m7lort 0 82429 1091584 882561 2022-08-28T13:04:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BerwickshireRoxburghSelkirkConstituency.svg|mion|Siorrachd Bhearaig, Roxburgh agus Salcraig]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Bhearaig, Roxburgh agus Salcraig'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[John Lamont]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] d0p4e8hf90vaa5bc7fkdzah8snaeyrk 0 82430 1091585 882563 2022-08-28T13:04:53Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DumfriesshireClydesdaleTweeddaleConstituency.svg|mion|Siorrachd Dhùn Phris, Dail Chluaidh agus Srath Thuaidh]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Dhùn Phris, Dail Chluaidh agus Srath Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Dàibhidh Mundell]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6cu4ef53umg8nclt906lxm5bzzizsfu 0 82431 1091586 882569 2022-08-28T13:04:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:WestAberdeenshireKincardineConstituency.svg|mion|Siorrachd Obar Dheathain an Iar agus Ceann Chàrdainn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Obar Dheathain an Iar agus Ceann Chàrdainn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Andrew Bowie]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] msi8h8peds3cc5x5dbj3xym7ftyzu65 0 82432 1091587 882564 2022-08-28T13:05:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastRenfrewshireConstituency.svg|mion|Siorrachd Rinn Friù an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Rinn Friù an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Paul Masterton]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] crukc9sirqx84jyah1clyex70gvmxju 0 82433 1091588 882568 2022-08-28T13:05:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:StirlingConstituency.svg|mion|Sruighlea]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sruighlea'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Stephen Kerr]] ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] b831whi0eijs67gv6j446na5tkxjw6u 0 82434 1091589 882572 2022-08-28T13:05:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:KirkcaldyCowdenbeathConstituency.svg|mion|Cair Chaladain agus Cowdenbeath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cair Chaladain agus Cowdenbeath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Lesley Laird]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] k3kymsg7r212ms2xknh3pptz5em6zr5 0 82435 1091521 882507 2022-08-28T12:53:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Coatbridge, Chryston agus Bellshill'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Hugh Gaffney]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) an sealbhóir reatha den suíochán. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] o76fgrt4t5tlc06o1lhfwppt1cq3dc1 1091523 1091521 2022-08-28T12:55:10Z Kevin Scannell 340 drochróbat wikitext text/x-wiki Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Coatbridge, Chryston agus Bellshill'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Hugh Gaffney]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) an sealbhóir reatha den suíochán. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jztnd8tnz7wxa6cc0phltbq1c8b2o4q 1091590 1091523 2022-08-28T13:05:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Coatbridge, Chryston agus Bellshill'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Hugh Gaffney]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] np3t0l35akmm9110f87qvorp5oqphsf 0 82436 1091591 882575 2022-08-28T13:05:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EdinburghSouthConstituency.svg|mion|Dùn Èideann a Deas]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Èideann a Deas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Ian Murray]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] lk3opk7z7i78igb2jli6uwvoxzkgtni 0 82437 1091592 882576 2022-08-28T13:05:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GlasgowNorthEastConstituency.svg|mion|Glaschu an Ear-Thuath]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Glaschu an Ear-Thuath'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Paul Sweeney]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hh3xi4vv1ugwbv7qw5yhzvbkojfffq7 0 82438 1091593 882574 2022-08-28T13:05:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastLothianConstituency.svg|mion|Lodainn an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Lodainn an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Martin Whitfield]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7b8oguxebwig8d3x0sv26yhfshompkt 0 82439 1091594 882577 2022-08-28T13:05:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MidlothianConstituency.svg|mion|Lodainn Mheadhanach]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Lodainn Mheadhanach'''. Cruthaíodh sa bhliain 1955 é. Is é [[Danielle Rowley]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] a2jdsswdvb4ud5cjdd1ya5rfghoc1i3 0 82440 1091595 882578 2022-08-28T13:05:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:RutherglenHamiltonWestConstituency.svg|mion|An Ruadh-Ghleann agus Hamilton an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Ruadh-Ghleann agus Hamilton an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is é [[Ged Killen]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] fo6g4e2vn6argeafbw6z6lt5h6wfc7r 0 82441 1091596 882582 2022-08-28T13:05:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:OrkneyShetlandConstituency.svg|mion|Arcaibh agus Sealltainn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Arcaibh agus Sealltainn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1708 é. Is é [[Alastair MacIlleMhìcheil]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] q98vynqa6zkhpwpfph2bvrrjau9i5xw 0 82442 1091597 882581 2022-08-28T13:05:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EdinburghWestConstituency.svg|mion|Dùn Èideann an Iar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dùn Èideann an Iar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Christine Jardine]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 624mt93jor3qr9d5t6htfskhwc469hq 0 82443 1091598 882579 2022-08-28T13:05:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CaithnessSutherlandEasterRossConstituency.svg|mion|Gallaibh, Cataibh agus Ros an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gallaibh, Cataibh agus Ros an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Jamie Stone]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] o0hyhydvc2mus4c5rwj13yvak3gjrvc 0 82444 1091599 882580 2022-08-28T13:05:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastDunbartonshireConstituency.svg|mion|Siorrachd Dhùn Breatainn an Ear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Siorrachd Dhùn Breatainn an Ear'''. Cruthaíodh sa bhliain 2005 é. Is í [[Jo Swinson]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Albain}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Albain]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kbxcextgjuvfwoymo2gby6u22wxeh9d 0 82533 1091600 882414 2022-08-28T13:05:53Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Aberavon2007Constituency.svg|mion|Aberafan]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aberafan'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Stephen Kinnock]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hnqaiwe7yefnctvkefc3lnpgw84ph32 0 82534 1091601 882415 2022-08-28T13:05:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:AlynDeeside2007Constituency.svg|mion|Alun a Glannau Dyfrdwy]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Alun a Glannau Dyfrdwy'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Mark Tami]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] nkgnnedwioq1mg1a3iw8orcipdhzupw 0 82535 1091602 882416 2022-08-28T13:06:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BlaenauGwent2007Constituency.svg|mion|Blaenau Gwent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Blaenau Gwent'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Nick Smith]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2m3u8lw3a2d805wxd51o3l0l9eymtzb 0 82536 1091603 882417 2022-08-28T13:06:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Caerphilly2007Constituency.svg|mion|Caerffili]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Caerffili'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Wayne David]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] in5hb6c54is67fhoma0y4vh9vzkt03j 0 82537 1091604 882418 2022-08-28T13:06:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CardiffCentral2007Constituency.svg|mion|Canol Caerdydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Canol Caerdydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Jo Stevens]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] szp0rsx5pko8vtivavod32z9ge7kv2h 0 82538 1091605 882419 2022-08-28T13:06:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Neath2007Constituency.svg|mion|Castell-nedd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Castell-nedd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Christina Rees]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dfrfjm0h6l28s0723ibhuecfk2ed4ae 0 82539 1091606 882420 2022-08-28T13:06:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CynonValley2007Constituency.svg|mion|Cwm Cynon]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cwm Cynon'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Ann Clwyd]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] t0x2fajv7f3vypr0cboghvnngr58hvj 0 82540 1091607 882421 2022-08-28T13:06:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CardiffSouthPenarth2007Constituency.svg|mion|Cwm Cynon]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''De Caerdydd a Phenarth'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Stephen Doughty]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] g26xxljx7d9gpph991h9oxv0aacuxda 0 82541 1091608 882422 2022-08-28T13:06:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ClwydSouth2007Constituency.svg|mion|De Clwyd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''De Clwyd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Susan Jones]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 1m0zwxhge9swlfdys4k3me9sd0xln0y 0 82542 1091609 882423 2022-08-28T13:06:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Delyn2007Constituency.svg|mion|Delyn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Delyn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[David Hanson]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0agfm65hcftmif5mdfre1r2u7nf63w1 0 82543 1091610 882424 2022-08-28T13:06:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SwanseaEast2007Constituency.svg|mion|Dwyrain Abertawe]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dwyrain Abertawe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Carolyn Harris]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ja6pvyz2zaz2vtbm97su3wjx8kpb4ew 0 82544 1091611 882425 2022-08-28T13:06:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewportEast2007Constituency.svg|mion|Dwyrain Casnewydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dwyrain Casnewydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Jessica Morden]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7uwiktuk20i8fdo7ibndy00v80zaixp 0 82545 1091612 882426 2022-08-28T13:06:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ValeOfClwyd2007Constituency.svg|mion|Dyffryn Clwyd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dyffryn Clwyd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Chris Ruane]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rudfgi2uoakccught2uo2anztsy0t4z 0 82546 1091613 882427 2022-08-28T13:06:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CardiffNorth2007Constituency.svg|mion|Gogledd Caerdydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gogledd Caerdydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is í [[Anna McMorrin]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] t4lfp46f1mgomc82zqjryw0u6687zlt 0 82547 1091614 882428 2022-08-28T13:06:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SwanseaWest2007Constituency.svg|mion|Gorllewin Abertawe]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gorllewin Abertawe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Geraint Davies]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6joorm57lvupj2lzibspxy6alvhco73 0 82548 1091615 882429 2022-08-28T13:06:53Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CardiffWest2007Constituency.svg|mion|Gorllewin Caerdydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gorllewin Caerdydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Kevin Brennan]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 69zxzbqubxb3wzcqyo31m50o0mx2muj 0 82549 1091616 903758 2022-08-28T13:06:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewportWest2007Constituency.svg|mion|Gorllewin Casnewydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gorllewin Casnewydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Paul Flynn]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. Ní beidh sé ag glacadh páirt sa chéad olltoghchán eile. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7ghxop4ys61swbje44vtpuih5yteg7u 0 82550 1091617 882431 2022-08-28T13:07:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Gower2007Constituency.svg|mion|Gŵyr]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gŵyr'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Tonia Antoniazzi]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] lk4af7wahj0wb4c8cbot2zdqj4c2wdd 0 82551 1091618 882432 2022-08-28T13:07:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Islwyn2007Constituency.svg|mion|Islwyn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Islwyn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Chris Evans]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bnrovdwsu3a3vn28nq1ezef7bjd6x8o 0 82552 1091619 882433 2022-08-28T13:07:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Llanelli2007Constituency.svg|mion|Llanelli]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Llanelli'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Nia Griffith]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] p8mbufdiqkrezdubhf2idscmwyfo5zm 0 82553 1091620 882434 2022-08-28T13:07:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MerthyrTydfilRhymney2007Constituency.svg|mion|Merthyr Tudful a Rhymni]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Merthyr Tudful a Rhymni'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Gerald Jones]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 3ss5v9imds9bhzyzerd4l1sfkcirbm0 0 82554 1091621 882435 2022-08-28T13:07:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Ogmore2007Constituency.svg|mion|Ogwr]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ogwr'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Chris Elmore]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rza8k7z23685cx78dx2arb0igsy5kdm 0 82555 1091622 882436 2022-08-28T13:07:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Bridgend2007Constituency.svg|mion|Pen-y-bont ar Ogwr]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Pen-y-bont ar Ogwr'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Madeline Moon]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] e4n9xe91a2tdjfbvf3oqfqzmup5e2y7 0 82556 1091623 882437 2022-08-28T13:07:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Pontypridd2007Constituency.svg|mion|Pontypridd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Pontypridd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Owen Smith]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] iyff662wjywo2ps10ttio3b9ek06mng 0 82557 1091624 882438 2022-08-28T13:07:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Rhondda2007Constituency.svg|mion|Rhondda]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Rhondda'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Chris Bryant]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] j8ju26i2oeix9l46enfe8nugdxyltto 0 82558 1091625 882439 2022-08-28T13:07:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Torfaen2007Constituency.svg|mion|Torfaen]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Torfaen'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Nicklaus Thomas-Symonds]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 9mqukg3365taoro6n672r2tyziqj43v 0 82559 1091626 882441 2022-08-28T13:07:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wrexham2007Constituency.svg|mion|Wrecsam]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wrecsam'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Ian Lucas]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dzrojub8hthwr5chdl554b295jy1q9a 0 82560 1091627 882442 2022-08-28T13:07:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:YnysMon2007Constituency.svg|mion|Ynys Môn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ynys Môn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1536 é. Is é [[Stephen Kinnock]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 40zpadb4uvlytc8zga9mpxi876ra32j 0 82561 1091628 882443 2022-08-28T13:07:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Aberconwy2007Constituency.svg|mion|Aberconwy]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aberconwy'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Guto Bebb]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] s9kd55527ln30ovdtilgqll4fit1k3s 0 82562 1091629 882444 2022-08-28T13:07:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ValeOfGlamorgan2007Constituency.svg|mion|Bro Morgannwg]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bro Morgannwg'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Alun Cairns]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 402whgy8359sqsogluwwfz1pjy6djrh 0 82563 1091630 882445 2022-08-28T13:07:53Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BreconRadnorshire2007Constituency.svg|mion|Brycheiniog a Sir Faesyfed]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Brycheiniog a Sir Faesyfed'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Christopher Davies]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] c1lp78e7w62jae9o3mlkgqiy089icpz 0 82564 1091631 882446 2022-08-28T13:07:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CarmarthenWestSouthPembrokeshire2007Constituency.svg|mion|Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Simon Hart]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] m2nrybb24jo7odry90wvn4stu4lci07 0 82565 1091632 882447 2022-08-28T13:08:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ClwydWest2007Constituency.svg|mion|Gorllewin Clwyd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gorllewin Clwyd'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[David Jones]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] d5gmfhq6q0pf8i0vn6oaggdxv1fu41e 0 82566 1091633 882449 2022-08-28T13:08:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Montgomeryshire2007Constituency.svg|mion|Maldwyn]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Maldwyn'''. Cruthaíodh sa bhliain 1542 é. Is é [[Glyn Davies]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jvqjrckstpaqkwtu08hg25pwmdb0748 0 82567 1091634 882448 2022-08-28T13:08:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Monmouth2007Constituency.svg|mion|Mynwy]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Mynwy'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[David Davies]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0ux1rxfjuu6fsp3sx7o760hdqu5s7x3 0 82568 1091635 882450 2022-08-28T13:08:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PreseliPembrokeshire2007Constituency.svg|mion|Preseli Penfro]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Preseli Penfro'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Stephen Crabb]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] doarl2jbukut3j7ivgh4ucixy2qof6w 0 82569 1091636 882413 2022-08-28T13:08:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Arfon2007Constituency.svg|mion|Arfon]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Arfon'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Hywel Williams]] ([[Plaid Cymru|PC]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] i4u5sye12l75fmpgm88j128mrw39rme 0 82570 1091637 882453 2022-08-28T13:08:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CarmarthenEastDinefwr2007Constituency.svg|mion|Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Jonathan Edwards]] ([[Plaid Cymru|PC]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8gb8bfmadr38sly5gftsxhjaohkg0av 0 82571 1091638 882451 2022-08-28T13:08:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Ceredigion2007Constituency.svg|mion|Ceredigion]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ceredigion'''. Cruthaíodh sa bhliain 1536 é. Is é [[Ben Lake]] ([[Plaid Cymru|PC]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dxud15trxmzxvhmgs5kiof3ksb75iqw 0 82572 1091639 882452 2022-08-28T13:08:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:DwyforMeirionnydd2007Constituency.svg|mion|Dwyfor Meirionnydd]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dwyfor Meirionnydd'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Liz Saville-Roberts]] ([[Plaid Cymru|PC]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster na Breataine Bige}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster na Breataine Bige]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ijd4wkhadab21mztpgv05zrh9lvfo01 0 82961 1092106 1061858 2022-08-28T20:05:51Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Magna_Carta_(British_Library_Cotton_MS_Augustus_II.106).jpg|thumb|An Chairt Mhór]] Is bille na gceart í '''an Chairt Mhór''' ([[An Laidin|Laidin]]:''Magna Carta'') ón [[13ú haois]]. Chuir tiarnaí cumhachtacha iachall ar an rí cáipéis chearta, ar tugadh an ‘Magna Carta’ uirthi ag an am, a shíniú ar an [[15 Meitheamh]] [[1215]]. Mar sin, neartaigh tionchar na parlaiminte níos tapúla ná mar a tharla i dtíortha eile san Eoraip.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/fog-in-the-channel-continent-cut-off-theresa-may-agus-a-slaitin-draiochta/|teideal=‘Fog in the channel – Continent cut off’ – Theresa May agus a slaitín draíochta|údar=Cathal Mac Coille|dáta=2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> === Cúlraː Aighneas leis na mBarúin === I ndiaidh gur éirigh leis Éirí Amach na Breataine Bige a chur faoi chois sa bhliain 1211, agus deireadh a chur leis an aighneas leis an Phápa, dhírigh Eoin a chuid airde chuig a shealúchas thar sáile. Chríochnaigh cogaí na hÉorpa leis an bhriseadh ag Cogadh Bhouvines (1214), agus bhí ar Eoin glacadh le síocháin neamhfhabhrach leis an Fhrainc.(Fuair [[Anraí V Shasana|Anraí V]] Ri Shasana [[an Normainn]] agus [[An Acatáin|Acquitaine]] ar ais sa bhliain 1420). Thiontaigh an briseadh ag Bouvines móramh na mbarún i gcoinne Eoin; bhí cuid acu ina aghaidh ón am a bhí Eoin coinnealbháite ag an Phápa. D'aontaigh na barúin le chéile agus d'éiligh siad lamháltais. [[Íomhá:Magna Carta King John signing the Magna Carta reluctantly by Michael, Arthur C (d 1945).jpg|mion|bhí drogall ar an rí síniú ... le Arthur C Michael sa 20ú haois]] === Imeachtaí === Ag deireadh na h-idirbheartaíochta, Síníodh an Chairt Mhór i [[Runnymede]] (in aice le [[Windsor, Berkshire|WIndsor]]) ar an [[15 Meitheamh]] - [[18 Meitheamh]] [[1215]] idir an rí, [[Eoin Shasana]], agus na barúin i Sasana. Bhí drogall ar an rí chun an an Magna Carta a shíniú is cosúil. Ghlac sé roinnt ama agus na daoine go léir bailithe leo, go dtí go raibh na cáipéisí deireanacha ullmhaithe ag na cléirigh a d'oibrigh in oifigí an rí, agus bhí orthu iad a sheoladh faoi 'Shéala an Rí', chuig na 'n-oifigeach cuí'. (san aimsir sin ní raibh conradh nó doiciméad oifigiúil gan séala a bheith greamaithe ar a bhun). De réir gur shínigh Eoin an Chairt faoi bhrú, áfach, thug an Pápa cead dó í a chuir ar neamhnaí ag deireadh na cogaíochta.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/collection-items/the-papal-bull-annulling-magna-carta|teideal=The papal bull annulling Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref>[[Íomhá:Magna Carta - colophon - Pickering 1540-1.png|mion|leagan Pickering 1540]] === Cearta === Ráthaigh an Magna Carta raon leathan cearta agus saoirsí d'fhir shaora na ríochta,<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/3826431597381136|teideal=Magna Carta|údar=Scoil Dlí, COBÁ¢|dáta=|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> go háiritheː<blockquote>"No freeman shall be taken or imprisoned or disseised (díshealbhaithe) or outlawed or exiled, ... but by the lawful judgement of his peers". </blockquote> == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Magna Carta Hiberniae]] * Chun téacs na céad cairte Sasanaí a léamh, gabh chuig léiriú de chuid Leabharlann na Breataine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/magna-carta|teideal=Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Chairt Mhor, An}} [[Catagóir:Stair Shasana]] [[Catagóir:Dlí Shasana]] [[Catagóir:1215]] cmwlk7k4m2z14ma031iyyur7wt8iuch 1092123 1092106 2022-08-28T21:16:48Z Alison 570 +WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} Is bille na gceart í '''an Chairt Mhór''' ([[An Laidin|Laidin]]:''Magna Carta'') ón [[13ú haois]]. Chuir tiarnaí cumhachtacha iachall ar an rí cáipéis chearta, ar tugadh an ‘Magna Carta’ uirthi ag an am, a shíniú ar an [[15 Meitheamh]] [[1215]]. Mar sin, neartaigh tionchar na parlaiminte níos tapúla ná mar a tharla i dtíortha eile san Eoraip.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/fog-in-the-channel-continent-cut-off-theresa-may-agus-a-slaitin-draiochta/|teideal=‘Fog in the channel – Continent cut off’ – Theresa May agus a slaitín draíochta|údar=Cathal Mac Coille|dáta=2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> === Cúlraː Aighneas leis na mBarúin === I ndiaidh gur éirigh leis Éirí Amach na Breataine Bige a chur faoi chois sa bhliain 1211, agus deireadh a chur leis an aighneas leis an Phápa, dhírigh Eoin a chuid airde chuig a shealúchas thar sáile. Chríochnaigh cogaí na hÉorpa leis an bhriseadh ag Cogadh Bhouvines (1214), agus bhí ar Eoin glacadh le síocháin neamhfhabhrach leis an Fhrainc.(Fuair [[Anraí V Shasana|Anraí V]] Ri Shasana [[an Normainn]] agus [[An Acatáin|Acquitaine]] ar ais sa bhliain 1420). Thiontaigh an briseadh ag Bouvines móramh na mbarún i gcoinne Eoin; bhí cuid acu ina aghaidh ón am a bhí Eoin coinnealbháite ag an Phápa. D'aontaigh na barúin le chéile agus d'éiligh siad lamháltais. [[Íomhá:Magna Carta King John signing the Magna Carta reluctantly by Michael, Arthur C (d 1945).jpg|mion|bhí drogall ar an rí síniú ... le Arthur C Michael sa 20ú haois]] === Imeachtaí === Ag deireadh na h-idirbheartaíochta, Síníodh an Chairt Mhór i [[Runnymede]] (in aice le [[Windsor, Berkshire|WIndsor]]) ar an [[15 Meitheamh]] - [[18 Meitheamh]] [[1215]] idir an rí, [[Eoin Shasana]], agus na barúin i Sasana. Bhí drogall ar an rí chun an an Magna Carta a shíniú is cosúil. Ghlac sé roinnt ama agus na daoine go léir bailithe leo, go dtí go raibh na cáipéisí deireanacha ullmhaithe ag na cléirigh a d'oibrigh in oifigí an rí, agus bhí orthu iad a sheoladh faoi 'Shéala an Rí', chuig na 'n-oifigeach cuí'. (san aimsir sin ní raibh conradh nó doiciméad oifigiúil gan séala a bheith greamaithe ar a bhun). De réir gur shínigh Eoin an Chairt faoi bhrú, áfach, thug an Pápa cead dó í a chuir ar neamhnaí ag deireadh na cogaíochta.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/collection-items/the-papal-bull-annulling-magna-carta|teideal=The papal bull annulling Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref>[[Íomhá:Magna Carta - colophon - Pickering 1540-1.png|mion|clé|Leagan Pickering 1540]] === Cearta === Ráthaigh an Magna Carta raon leathan cearta agus saoirsí d'fhir shaora na ríochta,<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/3826431597381136|teideal=Magna Carta|údar=Scoil Dlí, COBÁ¢|dáta=|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> go háiritheː<blockquote>"No freeman shall be taken or imprisoned or disseised (díshealbhaithe) or outlawed or exiled, ... but by the lawful judgement of his peers". </blockquote> == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Magna Carta Hiberniae]] * Chun téacs na céad cairte Sasanaí a léamh, gabh chuig léiriú de chuid Leabharlann na Breataine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bl.uk/magna-carta|teideal=Magna Carta|work=The British Library|dátarochtana=2020-11-12}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Chairt Mhor, An}} [[Catagóir:Stair Shasana]] [[Catagóir:Dlí Shasana]] [[Catagóir:1215]] 2q97ybcldsf1bxfqses8eqhawiviou6 0 85190 1091640 897910 2022-08-28T13:08:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Aldershot2007Constituency.svg|mion|Aldershot]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aldershot'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Leo Docherty]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] fhlc11ism3j19jgz6i6u1i7ap07xzpp 0 85191 1091641 897912 2022-08-28T13:08:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ArundelSouthDowns2007Constituency.svg|mion|Arundel agus South Downs]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Arundel agus South Downs'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Nick Herbert]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5ye8itnmy9u5ty0q3f6sbuh6o94f5qy 0 85192 1091642 897915 2022-08-28T13:08:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Ashford2007Constituency.svg|mion|Ashford]] [[Íomhá:Kent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Ashford'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Damian Green]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 44a0v314ib8fr7fuxk2b5d110sdopvh 0 85193 1091643 897916 2022-08-28T13:08:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Aylesbury2007Constituency.svg|mion|Aylesbury]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Aylesbury'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[David Lidington]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] az694p7x4doil3bfvjck61glhwy4gqc 0 85194 1091644 897918 2022-08-28T13:08:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Banbury2007Constituency.svg|mion|Banbury]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Banbury'''. Cruthaíodh sa bhliain 1553 é. Is í [[Victoria Prentis]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dsb2995a60kkkms8ylntfup0wze2aew 0 85195 1091645 897922 2022-08-28T13:08:53Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Basingstoke2007Constituency.svg|mion|Basingstoke]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Basingstoke'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Maria Miller]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] cc2kb80r9mqoxvdy2i98qejfsohxdjs 0 85197 1091646 897925 2022-08-28T13:08:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Beaconsfield2007Constituency.svg|mion|Beaconsfield]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Beaconsfield'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Dominic Grieve]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] si57nd0u2kta4uwii1vdz8fupsgs8eg 0 85198 1091648 897926 2022-08-28T13:09:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BexhillBattle2007Constituency.svg|mion|Bexhill agus Battle]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bexhill agus Battle'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Huw Merriman]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 1ogpn6804tbe0061qcbpjp5w6sp5thq 0 85199 1091649 897946 2022-08-28T13:09:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BognorRegisLittlehampton2007Constituency.svg|mion|Bognor Regis agus Littlehampton]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bognor Regis agus Littlehampton'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Nick Gibb]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8bd59zu7swioab1jnw9iaiukn7wpj28 0 85203 1091650 897945 2022-08-28T13:09:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Bracknell2007Constituency.svg|mion|Bracknell]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bracknell'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Phillip Lee]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 1akozt3u5uyt9vklv8xptl5vzb2l5wg 0 85204 1091651 897947 2022-08-28T13:09:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ChathamAylesford2007Constituency.svg|mion|Chatham agus Aylesford]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Chatham agus Aylesford'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Tracey Crouch]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bkygi0np5uu0tg9dgyg6rj74ptcbav8 0 85205 1091652 897948 2022-08-28T13:09:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CheshamAmersham2007Constituency.svg|mion|Chesham agus Amersham]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Chesham agus Amersham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Cheryl Gillan]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 09de6i4dr8iq4lsmyhf8rkw066ofw2b 0 85206 1091653 897954 2022-08-28T13:09:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Chichester2007Constituency.svg|mion|Chichester]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Chichester'''. Cruthaíodh sa bhliain 1295 é. Is í [[Gillian Keegan]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5g9mevrc4rxcy307kfs2vtceo9goelr 0 85207 1091654 897955 2022-08-28T13:09:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Crawley2007Constituency.svg|mion|Crawley]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Crawley'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Henry Smith]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bzcvsm4mf8qcczjy71kkzfb49upglc6 0 85208 1091655 897956 2022-08-28T13:09:29Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Dartford2007Constituency.svg|mion|Dartford]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dartford'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Gareth Johnson]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] f522tkbiu7i7ouvbop9ku9kkfgkeru5 0 85209 1091656 897957 2022-08-28T13:09:33Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastHampshire2007Constituency.svg|mion|Hampshire Thoir]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hampshire Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Damian Hinds]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] sz35u846emq61g54x8scmzjyvayixig 0 85210 1091657 897958 2022-08-28T13:09:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Eastleigh2007Constituency.svg|mion|Eastleigh]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Eastleigh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1955 é. Is í [[Mims Davies]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 17vijp2v6wlyn5cx24l5ynakset19qq 0 85211 1091658 897959 2022-08-28T13:09:41Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastSurrey2007Constituency.svg|mion|Surrey Thoir]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Suurey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Surrey Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Sam Gyimah]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] t5qo9h745ecpjmrrtzxabmci8ywg3gd 0 85213 1091659 897962 2022-08-28T13:09:45Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EastWorthingShoreham2007Constituency.svg|mion|Worthing Thoir agus Shoreham]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Worthing Thoir agus Shoreham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Tim Loughton]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 4okwf045qqpq7q9rb6z710uh1b9s5h4 0 85495 1091786 1035382 2022-08-28T14:57:42Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:Gordon 2018-09-04 1905Z.jpg|right|250px|thumb|Stoirm thrópaiceach Gordon]] Stoirm ghaoithe a bhuail [[na Mion-Aintillí]], [[Pórtó Ríce]], [[An Easpáinneoil]], [[Cúba]], [[Na Bahámaí]], [[Florida]], [[Alabama]] agus [[Mississippi]] idir an 30 Lúnasa agus inniu is é '''Stoirm thrópaiceach Gordon'''. Ainmníodh Stoirm thrópaiceach Gordon ar an 3 Meán Fómhair mar an seachtú stoirm de [[Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2018|Shéasúr na hairicíní an tAtlantach 2018]]. Fuair triur bás mar gheall ar an stoirm. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Stoirm thrópaiceach Gordon}} [[Catagóir:Séasúr na hairicíní an tAtlantach 2018|Gordon]] cny97x1u2c9sr2v1e51yu4zpyzhs6op 0 86282 1091660 905861 2022-08-28T13:09:49Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EpsomEwell2007Constituency.svg|mion|Epsom agus Ewell]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Epsom agus Ewell'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Chris Grayling]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 677zmtp56mzva46wghw3zwwvpb49icz 0 86283 1091661 905862 2022-08-28T13:09:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EsherWalton2007Constituency.svg|mion|Esher agus Walton]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Esher agus Walton'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Dominic Raab]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ipmtj3snvl1mlu54c1zk200l2zpd4hq 0 86284 1091662 905863 2022-08-28T13:09:57Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Fareham2007Constituency.svg|mion|Fareham]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Fareham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Suella Braverman]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] gplquv9mkgjw97hwyi102kfvqmf91i4 0 86285 1091663 905866 2022-08-28T13:10:01Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:FavershamMidKent2007Constituency.svg|mion|Faversham agus Kent Lár]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Faversham agus Kent Lár'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Helen Whately]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] e5spkzqvyj8rb15fwmmm5vbwmvwt9tj 0 86286 1091664 905868 2022-08-28T13:10:05Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:FolkestoneHythe2007Constituency.svg|mion|Folkestone agus Hythe]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Folkestone agus Hythe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Damian Collins]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dmxe9wvqy22umw6fy3h8zz19ba9gvkc 0 86287 1091665 905869 2022-08-28T13:10:09Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:GillinghamRainham2007Constituency.svg|mion|Gillingham agus Rainham]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gillingham agus Rainham'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Rehman Chishti]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ospx2g7y16erel5vrbqhntoul525l9b 0 86288 1091666 905871 2022-08-28T13:10:13Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Gosport2007Constituency.svg|mion|Gosport]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gosport'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Caroline Dinenage]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 69hm18ivmqfpml6e9hhbvz4qrkfly9e 0 86289 1091667 905874 2022-08-28T13:10:17Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Gravesham2007Constituency.svg|mion|Gravesham]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gravesham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Adam Holloway]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bmwt69kaficw2d860v9vauo54o46dn3 0 86290 1091668 905875 2022-08-28T13:10:21Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Guildford2007Constituency.svg|mion|Guildford]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Guildford'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Adam Holloway]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jfoc5yrfh1at4my0w8nr702gl0i8fwu 0 86291 1091669 908119 2022-08-28T13:10:25Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthCornwall2007Constituency.svg|mion|An Corn Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|Corn na Breataine]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''An Corn Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Scott Mann]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] tow75n9zl494cgft8gwb6u158f8g2ux 0 86292 1091670 906697 2022-08-28T13:10:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CamborneRedruth2007Constituency.svg|mion|Camborne agus Redruth]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|Corn na Breataine]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Camborne agus Redruth'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[George Eustice]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2esdasdbqsbzhe9wcb68m15pfakpxpe 0 86293 1091671 908115 2022-08-28T13:10:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthEastCornwall2007Constituency.svg|mion|An Corn Thoir Theas]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|[[Corn na Breataine]]]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''an Corn Thoir Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Sheryll Murray]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ckitbb0rka880c099tos527t8z48ta7 0 86294 1091672 906701 2022-08-28T13:10:37Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:StIves2007Constituency.svg|mion|St Ives]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|Corn na Breataine]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''St Ives'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Derek Thomas]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kn02s2woh1jjpw41y9ezpatip01hi64 0 86295 1091673 906702 2022-08-28T13:10:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:TruroFalmouth2007Constituency.svg|mion|Truro agus Falmouth]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|Corn na Breataine]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Truro agus Falmouth'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Sarah Newton]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hewraho22uh96qrcex9r81bh3x0fxob 0 86296 1091674 906700 2022-08-28T13:10:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:StAustellNewquay2007Constituency.svg|mion|St Austell agus Newquay]] [[Íomhá:EnglandCornwall.svg|mion|Corn na Breataine]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''St Austell agus Newquay'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Steve Double]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] f0fpgbfh6f9njt4kxwdosaincpziyrf 0 86297 1091675 905894 2022-08-28T13:10:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:HastingsRye2007Constituency.svg|mion|Hastings agus Rye]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hastings agus Rye'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Amber Russ]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 23bxo4cmwlbvrr0ubtns0ghgcho0h49 0 86298 1091676 905896 2022-08-28T13:10:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BishopAuckland2007Constituency.svg|mion|Bishop Auckland]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bishop Auckland'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is í [[Helen Goodman]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] d93dqte3vizz4lxb102o88bu09fy6gd 0 86299 1091504 905897 2022-08-28T12:07:55Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Blaydon'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Liz Twist]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) an sealbhóir reatha den suíochán. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] pnjogzbellyn2ydiaeq5wgos9uejjjo 1091677 1091504 2022-08-28T13:10:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Blaydon'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Liz Twist]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kcrtw756dd4wkymkp9s34zzq0v5loot 0 86300 1091678 905898 2022-08-28T13:11:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BlythValley2007Constituency.svg|mion|Blyth Valley]] [[Íomhá:EnglandNorthumberland.svg|mion|Northumberland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Blyth Valley'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Ronnie Campbell]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] s0lxcdnufupfule4hltqsegiz1dzi2d 0 86301 1091679 905911 2022-08-28T13:11:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:CityOfDurham2007Constituency.svg|mion|Cathair Durham]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cathair Durham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Roberta Blackman-Woods]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bhfx0myy39x72108fued9jwhrop11a4 0 86302 1091680 905901 2022-08-28T13:11:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Darlington2007Constituency.svg|mion|Darlington]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Darlington'''. Cruthaíodh sa bhliain 1868 é. Is í [[Jenny Chapman]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] f2cg5b4sj7t8j8ya91i6osj68jsdfhv 0 86304 1091681 905903 2022-08-28T13:11:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Easington2007Constituency.svg|mion|Easington]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Easington'''. Cruthaíodh sa bhliain 1850 é. Is é [[Grahame Morris]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7o5rc3cxp8k28w8x03mqgegpg4lrpip 0 86305 1091682 905905 2022-08-28T13:11:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Gateshead2007Constituency.svg|mion|Gateshead]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Gateshead'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Ian Mearns]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jnowwb9uwo9egaby4pipmlvbb6eq3fi 0 86306 1091683 905907 2022-08-28T13:11:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Hartlepool2007Constituency.svg|mion|Hartlepool]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hartlepool'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Mike Hill]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7dwink5mdn78f8jvav9tn8uyrati9w9 0 86363 1091684 906383 2022-08-28T13:11:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthDurham2007Constituency.svg|mion|Durham Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Durham Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Kevan Jones]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] tif87vwzjc8cknbl1jfp0ya1z7fs48m 0 86364 1091685 906384 2022-08-28T13:11:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BerwickUponTweed2007Constituency.svg|mion|Berwick-upon-Tweed]] [[Íomhá:EnglandNorthumberland.svg|mion|Northumberland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Berwick-upon-Tweed'''. Cruthaíodh sa bhliain 1512 é. Is í [[Anne-Marie Trevelyan]] ([[An Páirtí Coimeádach|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 3g3jxepbk1dc5dwh782st9veahetyw4 0 86365 1091686 906385 2022-08-28T13:11:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Hexham2007Constituency.svg|mion|Hexham]] [[Íomhá:EnglandNorthumberland.svg|mion|Northumberland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hexham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Guy Opperman]] ([[An Páirtí Coimeádach|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kynuefvjliycaihytnvq4p6tmvgifkr 0 86366 1091687 906387 2022-08-28T13:11:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:HoughtonSunderlandSouth2007Constituency.svg|mion|Houghton agus Sunderland Theas]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Houghton agus Sunderland Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Bridget Phillipson]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ln2ft14mlgnp0kp95pj8o7iohwh0nq9 0 86367 1091688 906388 2022-08-28T13:11:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Jarrow2007Constituency.svg|mion|Jarrow]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Jarrow'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Stephen Hepburn]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] g8g6d8acwpc7vhj5eyq0hgroipcvheh 0 86368 1091689 906389 2022-08-28T13:11:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Middlesbrough2007Constituency.svg|mion|Middlesbrough]] [[Íomhá:EnglandCleveland.svg|mion|Cleveland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Middlesbrough'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Andy McDonald]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] j3btj074qgcxbdlgi0z9jjhknk2n1nd 0 86369 1091690 906390 2022-08-28T13:11:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MiddlesbroughSouthEastCleveland2007Constituency.svg|mion|Middlesbrough Theas agus Cleveland Thoir]] [[Íomhá:EnglandCleveland.svg|mion|Cleveland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Middlesbrough Theas agus Cleveland Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Simon Clarke]] ([[An Páirtí Coimeádach|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 2lj2ahuo1rk6t8iikqp5g22pned6tvw 0 86370 1091691 996927 2022-08-28T13:11:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:StocktonSouth2007Constituency.svg|mion|Stockton Theas]] [[Íomhá:EnglandCleveland.svg|mion|Cleveland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Stockton Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é Matt Vickers ([[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|Páirtí Caomhach]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 4hc05hs4jahhszdmtna3c5hl5w5t4ni 0 86389 1091692 906470 2022-08-28T13:11:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthEastHampshire2007Constituency.svg|mion|Hampshire Thoir-Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hampshire Thoir-Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Ranil Jayawardena]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0513imj9uy7grfpae94bs2qhgsw8f0y 0 86390 1091693 906471 2022-08-28T13:12:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthWestHampshire2007Constituency.svg|mion|Hampshire Thiar-Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hampshire Thiar-Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Kit Malthouse]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8ltmbo1q5kjif33bj8eseotsmugiabb 0 86391 1091694 906472 2022-08-28T13:12:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Havant2007Constituency.svg|mion|Havant]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Havant'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Alan Mak]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] nf2j1b6czmtp3db1uzhxqs87r5bkg3s 0 86392 1091695 906473 2022-08-28T13:12:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Henley2007Constituency.svg|mion|Henley]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Henley'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[John Howell]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] n3ueopjuh99g3qnsbvn3rxnvcfsled1 0 86393 1091696 906474 2022-08-28T13:12:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Horsham2007Constituency.svg|mion|Horsham]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Horsham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Jeremy Quin]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jzthuu6wr018f12eqbwmaiz5wc51tr7 0 86394 1091697 906477 2022-08-28T13:12:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:EnglandIsleWight.svg|mion|Inis Iocht]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Inis Iocht'''. Cruthaíodh sa bhliain 1832 é. Is é [[Bob Seely]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] jm1oe4j5i8j0yijgkr3u112io2qwb6u 0 86395 1091698 906479 2022-08-28T13:12:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wycombe2007Constituency.svg|mion|Wycombe]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wycombe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Steve Baker]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 303rqsjnxdgjhbx0k1xf41e9imlv84s 0 86396 1091699 906481 2022-08-28T13:12:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Lewes2007Constituency.svg|mion|Lewes]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wycombe'''. Cruthaíodh sa bhliain 1295 é. Is í [[Maria Caulfield]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5srikqlyn3cbq0h4int3ndpw70a390o 0 86397 1091700 906482 2022-08-28T13:12:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Maidenhead2007Constituency.svg|mion|Maidenhead]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Maidenhead'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í an Príomh-Aire [[Theresa May]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] eldb6ehqb1qcy0j72425bn13afoc9yu 0 86398 1091701 906484 2022-08-28T13:12:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MaidstoneWeald2007Constituency.svg|mion|Maidstone agus An Weald]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Maidstone agus An Weald'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Helen Grant]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] i1u0yeb15egurk680dycbed64viy5sr 0 86400 1091702 906486 2022-08-28T13:12:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MeonValley2007Constituency.svg|mion|Meon Valley]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Meon Valley'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[George Hollingbery]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] tg4b5i0iov2fikuuh5k6p349nn5avb9 0 86401 1091703 906488 2022-08-28T13:12:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MidSussex2007Constituency.svg|mion|Sussex Lár]] [[Íomhá:EnglandWestSussex.svg|mion|Sussex Thiar]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sussex Lár'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Nicholas Soames]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] s5h41h3dh10jf8d36387ck2pmw5wy3x 0 86402 1091704 906489 2022-08-28T13:12:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MiltonKeynesNorth2007Constituency.svg|mion|Milton Keynes Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Milton Keynes Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Mark Lancaster]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8sft3vho8tgh7jvkqaklyf2o32bqrs5 0 86403 1091705 906490 2022-08-28T13:12:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MiltonKeynesSouth2007Constituency.svg|mion|Milton Keynes Theas]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Milton Keynes Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Iain Stewart]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ktaqyum7i0kkvfuojhst4305v5pztft 0 86404 1091706 906493 2022-08-28T13:12:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MoleValley2007Constituency.svg|mion|Mole Valley]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Mole Valley'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Paul Beresford]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 4d6vfbsjd2qjnpqllt0fxllj9xfj4c2 0 86405 1091707 906494 2022-08-28T13:12:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewcastleUponTyneCentral2007Constituency.svg|mion|Newcastle upon Tyne Lár]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Newcastle upon Tyne Lár'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Chi Onwurah]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] dvqpc7jnh3q7vafi7vyjri1op0v1czr 0 86406 1091708 906495 2022-08-28T13:13:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewcastleUponTyneEast2007Constituency.svg|mion|Newcastle upon Tyne Thoir]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Newcastle upon Tyne Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Nick Brown]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kffde3mx73pao9tl7cld9u1c6mlujme 0 86407 1091709 906496 2022-08-28T13:13:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewcastleUponTyneNorth2007Constituency.svg|mion|Newcastle upon Tyne Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Newcastle upon Tyne Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Catherine McKinnell]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] lwkt87bi5ovfzzz8hjwr14rqotxtumq 0 86408 1091710 906497 2022-08-28T13:13:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Redcar2007Constituency.svg|mion|Redcar]] [[Íomhá:EnglandCleveland.svg|mion|Cleveland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Redcar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Anna Turley]] ([[Comhoibritheach agus Lucht Oibre|COMH-LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ik82nm9gtj20z29y9dxlzkhr0irbh5l 0 86409 1091711 906498 2022-08-28T13:13:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Sedgefield2007Constituency.svg|mion|Sedgefield]] [[Íomhá:EnglandDurham.svg|mion|Durham]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sedgefield'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Phil Wilson]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] tmk5pzf8geqnpjorkq3930gk4rl760o 0 86410 1091712 906499 2022-08-28T13:13:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthShields2007Constituency.svg|mion|Shields Theas]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Shields Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1832 é. Is í [[Emma Lewell-Buck]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 3g2xl4dzeqwmvuk4odewmr6eo2f4ip2 0 86411 1091713 906501 2022-08-28T13:13:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:StocktonNorth2007Constituency.svg|mion|Stockton Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandCleveland.svg|mion|Cleveland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Stockton Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Alex Cunningham]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kcj0myvr9d1yhrzhj41d26txfxqeo9f 0 86412 1091714 906505 2022-08-28T13:13:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SunderlandCentral2007Constituency.svg|mion|Sunderland Lár]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sunderland Lár'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Julie Elliott]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] f9ecjpf9yl2ikqc8afjkib38posgfs3 0 86413 1091715 906508 2022-08-28T13:13:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Tynemouth2007Constituency.svg|mion|Tynemouth]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tynemouth'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Alan Campbell]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bqhdx81r3tblizf60rdy14ag93yj9fr 0 86414 1091716 906509 2022-08-28T13:13:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthTyneside2007Constituency.svg|mion|Tyneside Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tyneside Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is í [[Mary Glindon]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6bag8amkuy6ngh3gowcxtpuqonrfjjh 0 86415 1091717 906510 2022-08-28T13:13:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wansbeck2007Constituency.svg|mion|Wansbeck]] [[Íomhá:EnglandNorthumberland.svg|mion|Northumberland]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wansbeck'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Ian Lavery]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] sm1o90wsk4vxqvi2p76nygv7d0713eu 0 86416 1091718 906511 2022-08-28T13:13:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:WashingtonSunderlandWest2007Constituency.svg|mion|Washington agus Sunderland Thiar]] [[Íomhá:EnglandTyneWear.svg|mion|Tyne and Wear]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Washington agus Sunderland Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Sharon Hodgson]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirthuaisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirthuaisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 8z4w06b2gqqgby57xlui6ttf275ngsn 0 86422 1091719 906577 2022-08-28T13:13:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:MoleValley2007Constituency.svg|mion|Newbury]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Newbury'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Richard Benyon]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5mbh2w9sliw0alkitpss0lhuzyqwpai 0 86423 1091720 906579 2022-08-28T13:13:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewForestWest2007Constituency.svg|mion|New Forest Thiar]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''New Forest Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Desmond Swayne]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] stic6ti56dabujvht87st2bncmeskcm 0 86424 1091721 906580 2022-08-28T13:13:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NewForestEast2007Constituency.svg|mion|New Forest Thoir]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''New Forest Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Julian Murray Lewis]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bnwt37hf12jm2auptbuih0bgot4e9vu 0 86425 1091722 906581 2022-08-28T13:13:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:NorthThanet2007Constituency.svg|mion|Thanet Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Thanet Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Roger Gale]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 0r3ga9dcl1mtmkeuzs7lup22q4dbiwc 0 86426 1091723 906582 2022-08-28T13:14:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PortsmouthNorth2007Constituency.svg|mion|Portsmouth Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Portsmouth Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is í [[Penny Mordaunt]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6gf3ytl3i9t1zdvgsk07ax3y8r34s3e 0 86427 1091724 906583 2022-08-28T13:14:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ReadingWest2007Constituency.svg|mion|Reading Thiar]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Reading Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Alok Sharma]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] bwcwjn7nov5bjgdpmxfgzhget54u0ak 0 86428 1091725 906584 2022-08-28T13:14:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Reigate2007Constituency.svg|mion|Reigate]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Reigate'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Crispin Blunt]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 1jw7a4yhlbkyg2tem4t52gvjbgmvp7g 0 86429 1091726 906585 2022-08-28T13:14:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:RochesterStrood2007Constituency.svg|mion|Rochester agus Strood]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Rochester agus Strood'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Kelly Tolhurst]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] iu0w5at1xlrvm09qhglttastfjezr50 0 86430 1091727 906586 2022-08-28T13:14:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:RomseySouthamptonNorth2007Constituency.svg|mion|Romsey agus Southampton Thuaidh]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Romsey agus Southampton Thuaidh'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Caroline Nokes]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] e89sj7hbp934mbxudsop6909hgw7jl9 0 86431 1091728 906587 2022-08-28T13:14:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:RunnymedeWeybridge2007Constituency.svg|mion|Runnymede agus Weybridge]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Runnymede agus Weybridge'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Philip Hammond]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 3gjn77eu81xyy1b4qmi4u6jxxas1j68 0 86432 1091729 906588 2022-08-28T13:14:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Sevenoaks2007Constituency.svg|mion|Sevenoaks]] [[Íomhá:Kent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sevenoaks'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Michael Fallon]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 285nr4u030k01fu95h8wftqmpbau8wo 0 86433 1091730 906589 2022-08-28T13:14:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SittingbourneSheppey2007Constituency.svg|mion|Sittingbourne agus Sheppey]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Sittingbourne agus Sheppey'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Gordon Henderson]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kkhrufaej7c8unetp2poz0d23upn343 0 86434 1091731 906590 2022-08-28T13:14:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthamptonItchen2007Constituency.svg|mion|Southampton Itchen]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Southampton Itchen'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Royston Smith]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ii5fdss8s30ir0jnrbesohxbj0vw4kf 0 86435 1091732 906591 2022-08-28T13:14:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthThanet2007Constituency.svg|mion|Thanet Theas]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Thanet Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Desmond Swayne]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] h6tcq42e4lke3o278fsc1dm8hupswl6 0 86436 1091733 906593 2022-08-28T13:14:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthWestSurrey2007Constituency.svg|mion|Surrey Thiar Theas]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Surrey Thiar Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Jeremy Hunt]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 5q0mtjybpqc3cymiq5ixnu211wdqlxh 0 86437 1091734 906594 2022-08-28T13:14:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Spelthorne2007Constituency.svg|mion|Spelthorne]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Spelthorne'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Kwasi Kwarteng]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 6gm4rh9qq1lfjjeo8vqown1wu2xqcxl 0 86438 1091735 906595 2022-08-28T13:14:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SurreyHeath2007Constituency.svg|mion|Surrey Heath]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Surrey Heath'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Michael Gove]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rferyvni5ekryc47oemlyw4wgm0xag7 0 86439 1091736 906596 2022-08-28T13:14:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:TonbridgeMalling2007Constituency.svg|mion|Tonbridge agus Malling]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tonbridge agus Malling'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Tom Tugendhat]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] capmq1glawpdcelpr81hzydqtcc311m 0 86440 1091737 906597 2022-08-28T13:14:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:TunbridgeWells2007Constituency.svg|mion|Tunbridge Wells]] [[Íomhá:Kent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Tunbridge Wells'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Greg Clark]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 9ajzzmnwjo4klqo686r7rd7hgynyo6x 0 86441 1091738 906598 2022-08-28T13:15:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wantage2007Constituency.svg|mion|Wantage]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wantage'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Ed Vaizey]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 7qyjt08ggq83obgngl8792zdnx1o9tu 0 86442 1091739 906599 2022-08-28T13:15:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wealden2007Constituency.svg|mion|Wealden]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wealden'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Nus Ghani]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] qx9x143hpyo8joryuakfikxkdiioinh 0 86443 1091740 906600 2022-08-28T13:15:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Winchester2007Constituency.svg|mion|Winchester]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Winchester'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Steve Brine]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] i8g8qyxecafgg0bquwixl19zc11ykfo 0 86444 1091741 906601 2022-08-28T13:15:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Windsor2007Constituency.svg|mion|Windsor]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Windsor'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Adam Afriyie]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rnqehri68e21sucedqhe7xx361smzsw 0 86445 1091742 906602 2022-08-28T13:15:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Witney2007Constituency.svg|mion|Witney]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Witney'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Robert Courts]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kgmrov3lttipwlrnj43brprctf22x8v 0 86446 1091743 906603 2022-08-28T13:15:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Woking2007Constituency.svg|mion|Woking]] [[Íomhá:EnglandSurrey.svg|mion|Surrey]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Woking'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Jonathan Lord]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] qmb3tqzw14p7ugnth8a9lrz7q0vee9k 0 86447 1091744 906604 2022-08-28T13:15:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Wokingham2007Constituency.svg|mion|Wokingham]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Wokingham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[John Redwood]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] in59e2h00yf3g7o7uzw1nh9vwpg93al 0 86448 1091506 906606 2022-08-28T12:17:28Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Worthing Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Peter Bottomley]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) an sealbhóir reatha den suíochán. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] hlyd7zkeuyysp1des3z82w2xxxco4jv 1091745 1091506 2022-08-28T13:15:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Worthing Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1997 é. Is é [[Peter Bottomley]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] iy9rtd9vths6sgqsey0klujgx0eze1c 0 86449 1091746 906608 2022-08-28T13:15:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BrightonKemptown2007Constituency.svg|mion|Brighton Kemptown]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Brighton Kemptown'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Lloyd Russell-Moyle]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] ev4vntcrthh69b5tewn396bcp9xrzez 0 86450 1091747 906609 2022-08-28T13:15:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Canterbury2007Constituency.svg|mion|Canterbury]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Canterbury'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is í [[Rosie Duffield]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] k0vsmwdm7ei8s4dfatb16fzc77wg6k7 0 86451 1091748 906610 2022-08-28T13:15:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Hove2007Constituency.svg|mion|Hove]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Hove'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Peter Kyle]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] fna6xb3szm1m9dwa7ksayh1upwyfom8 0 86452 1091749 906611 2022-08-28T13:15:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:OxfordEast2007Constituency.svg|mion|Oxford Thoir]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Oxford Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Anneliese Dodds]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rsc4zcdd6dl7ylbt3fxbtxp6refyu3h 0 86453 1091750 1089611 2022-08-28T13:15:50Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Portsmouth Theas'''. Cruthaíodh sa bhliain 1918 é. Is é [[Stephen Morgan]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] m247dp9v9onex06fce1pt3ccb08dngk 0 86454 1091751 906613 2022-08-28T13:15:54Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:ReadingEast2007Constituency.svg|mion|Reading Thoir]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Reading Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Matt Rodda]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] eabxedkxgms6rtt8igzp8qsa9imcm81 0 86455 1091752 906614 2022-08-28T13:15:58Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Slough2007Constituency.svg|mion|Slough]] [[Íomhá:EnglandBerkshire.svg|mion|Berkshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Slough'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Tanmanjeet Singh Dhesi]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] nvu0v1lrevpz2mhzbzsqhzx9gyyztbl 0 86456 1091753 906615 2022-08-28T13:16:02Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:SouthamptonTest2007Constituency.svg|mion|Southampton Test]] [[Íomhá:EnglandHampshire.svg|mion|Hampshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Southampton Test'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Alan Whitehead]] ([[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|LO]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] cczdkk2f7tldnb26qcacm4hwvra4je3 0 86457 1091754 906616 2022-08-28T13:16:06Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Eastbourne2007Constituency.svg|mion|Eastbourne]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Eastbourne'''. Cruthaíodh sa bhliain 1885 é. Is é [[Stephen Lloyd]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 36ttsjddb0rk7oyhd261zpa01ogt0qq 0 86458 1091755 906618 2022-08-28T13:16:10Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:OxfordWestAbingdon2007Constituency.svg|mion|Oxford Thiar agus Abingdon]] [[Íomhá:EnglandOxfordshire.svg|mion|Oxfordshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Oxford Thiar agus Abingdon'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is í [[Layla Moran]] ([[An Páirtí Daonlathach Liobrálach|DL]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] gdbc1jbc05hdc38w6wpoeyr1at7wz6h 0 86460 1091756 907658 2022-08-28T13:16:14Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BrightonPavilion2007Constituency.svg|mion|Brighton Pavilion]] [[Íomhá:EnglandEastSussex.svg|mion|Sussex Thoir]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Brighton Pavilion'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is í [[Caroline Lucas]] ([[Páirtí Glas Shasana agus na Breataine Bige|G]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] pi4vnydzmu36k0v9d0paub78nzxpspy 0 86461 1091757 906623 2022-08-28T13:16:18Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Buckingham2007Constituency.svg|mion|Buckingham]] [[Íomhá:EnglandBuckinghamshire.svg|mion|Buckinghamshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Buckingham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é an cainteoir [[John Bercow]] sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 77am9qglzh40k79snwlggrrmroexjfl 0 86462 1091758 906625 2022-08-28T13:16:22Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Dover2007Constituency.svg|mion|Dover]] [[Íomhá:EnglandKent.svg|mion|Kent]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Dover'''. Cruthaíodh sa bhliain 1369 é. Is é [[Charlie Elphicke]] sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Oirdheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Oirdheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 385rdlka40meltvbroywvpzen06hb9g 0 86469 1091759 906703 2022-08-28T13:16:26Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BournemouthEast2007Constituency.svg|mion|Bournemouth Thoir]] [[Íomhá:EnglandDorset.svg|mion|Dorset]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bournemouth Thoir'''. Cruthaíodh sa bhliain 1974 é. Is é [[Tobias Ellwood]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] iqbzv6c25v1ouz15ezuwqhevuflhq4k 0 86470 1091760 906704 2022-08-28T13:16:30Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BournemouthWest2007Constituency.svg|mion|Bournemouth Thiar]] [[Íomhá:EnglandDorset.svg|mion|Dorset]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bournemouth Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 1950 é. Is é [[Conor Burns]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] qifuywz8f2fem4illbozpgr2fb56ffn 0 86511 1091761 906795 2022-08-28T13:16:34Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:BridgwaterWestSomerset2007Constituency.svg|mion|Bridgwater agus Somerset Thiar]] [[Íomhá:EnglandSomerset.svg|mion|Somerset]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Bridgwater agus Somerset Thiar'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is é [[Ian Liddell-Grainger]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 410ktuuf0ytnf4wmtvxhjgmbi1mgbq5 0 86512 1091762 906799 2022-08-28T13:16:38Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Cheltenham2007Constituency.svg|mion|Cheltenham]] [[Íomhá:EnglandGloucestershire.svg|mion|Gloucestershire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Cheltenham'''. Cruthaíodh sa bhliain 1832 é. Is é [[Alex Chalk]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] kkddeedcxtge4o27lt1f9b0yx1qqowd 0 86513 1091763 906801 2022-08-28T13:16:42Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Chippenham2007Constituency.svg|mion|Chippenham]] [[Íomhá:EnglandWiltshire.svg|mion|Wiltshire]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Chippenham'''. Cruthaíodh sa bhliain 2010 é. Is í [[Michelle Donelan]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] rrxqujx7pmz5yxx1eml6eo0iy0jorpi 0 86514 1091764 906803 2022-08-28T13:16:46Z HusseyBot 17099 botún gramadaí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Christchurch2007Constituency.svg|mion|Christchurch]] [[Íomhá:EnglandDorset.svg|mion|Dorset]] Is toghcheantar i d[[Teach Theachtaí na Ríochta Aontaithe]] é '''Christchurch'''. Cruthaíodh sa bhliain 1983 é. Is é [[Christopher Chope]] ([[An Páirtí Coimeádach (an Ríocht Aontaithe)|C]]) sealbhóir reatha an tsuíocháin. {{Toghcheantair Reatha Westminster in Iardheisceart Shasana}} {{stumpa}} [[Catagóir:Toghcheantair Westminster in Iardheisceart Shasana]] [[Catagóir:Liosta na dToghcheantar Parlaiminte de chuid na Ríochta Aontaithe]] 1893wwwl4z84m7yo9964377b0wq5oe3 0 88822 1091794 1061111 2022-08-28T15:24:15Z Kevin Scannell 340 Uathaistriúchán gan eagarthóireacht; "an t-ainm a rugadh", "Thoir Harlem", "Arm Liberation Black", srl. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Drawing Tupac.png|mion|clé|Íomhá a rinneadh le Tupac Shakur chomóradh]] Ceoltóir, rapálaí, agus aisteoir [[Stáit Aontaithe|Meiriceánach]] ab ea '''Tupac Amaru Shakur'''(a rugadh '''Lesane Parish Crooks''', 16 Meitheamh 1971 – 13 Meán Fómhair 1996), ar a dtugtar '''2Pac''' agus '''Makaveli''' freisin.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6067116|teideal=Growing Tupac's Legacy, 10 Years After His Death|language=en|work=NPR.org|dátarochtana=2019-02-22}}</ref> Meastar gur ceann de na healaíontóirí hip hop is mó riamh é. Rugadh Shakur i gcomharsanacht [[Harlem]] i [[Nua-Eabhrac (cathair)|gCathair Nua-Eabhrac]] ach bhog sé go [[Los Angeles, California|Los Angeles]] i 1988, agus faoin am a scaoil sé a chéad albam ''[[2Pacalypse Now]]'' i 1991, bhí sé ina fhigiúr lárnach i [[West Coast hip hop|hip hop Chósta Thiar]], ag tabhairt isteach saincheisteanna sóisialta sa seánra ag am a bhí [[Gangsta rap|rap gangsta]] ceannasach sa phríomhshrutha. <ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Tupac Shakur: Thug Angel|url=http://www.imdb.com/title/tt0314806/}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://www.hotshotdigital.com/tribute/TupacShakur.html|teideal=Tupac Shakur - hotshotdigital.com|work=www.hotshotdigital.com|dátarochtana=2019-02-22}}</ref> D'éirigh le Shakur rath criticiúil agus tráchtála a bhaint amach lena chuid albam leanúnacha ''[[Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z...|Strictly 4 My NIGGAZ ..]]'' (1993) agus ''[[Me Against the World]]'' (1995). <ref>{{Luaigh foilseachán|title=The Construction of Jazz Rap as High Art in Hip-Hop Music|url=http://dx.doi.org/10.4324/9781315093819-6|publisher=Routledge|journal=From Soul to Hip Hop|date=2017-07-05|pages=149–173|author=Justin A. Williams}}</ref> Níos déanaí an bhliain sin, tar éis [[Tupac Shakur#Legal issues|deacrachtaí dlíthiúla]] agus [[Tupac Shakur#Attack at Quad Recording Studios|robáil agus lámhach a]] bheith ag fulaingt, bhí baint mhór ag Shakur in iomaíocht cósta Thoir-thiar <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Thar an Tairseach: Aistí ar Litríocht agus ar Chultúr na nÓg|url=http://dx.doi.org/10.18669/ct.2015.04|journal=COMHARTaighde|date=2015-11-24|issn=2009-8626|issue=1|doi=10.18669/ct.2015.04|author=Máirtín Coilféir}}</ref> Ina dhiaidh sin, tháinig an t-albam diosca dhúbailte, ''[[All Eyez on Me]]'' , a scaoileadh i 1996, ar cheann de na [[List of best-selling albums in the United States|albam is díolta sna Stáit Aontaithe]] . <ref> [[List of best-selling albums in the United States|Liosta de na albam is díolmhaí sna Stáit Aontaithe]] </ref> Ar 7 Meán Fómhair, 1996, lámhaigh Shakur ceithre huaire ag assaill anaithnid i lámhach tiomána i Las Vegas; fuair sé bás sé lá ina dhiaidh sin agus níor gabhadh an gunnaí riamh. Ar dtús, chuireadh [[The Notorious B.I.G.|an Notorious BIG]] , cara Shakur a chas i gcoinne é, faoi amhras ach fuarthas bás i lámhach tiomána eile. <ref>{{Luaigh foilseachán|title=FBI outlines a wiretapping future|url=http://dx.doi.org/10.1016/1353-4858(95)90144-2|journal=Network Security|date=1995-11|issn=1353-4858|pages=2–3|volume=1995|issue=11|doi=10.1016/1353-4858(95)90144-2}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://numberonestars.com/|teideal=エロ情報満載 No.1スターズ|work=numberonestars.com|dátarochtana=2019-02-22}}</ref> Scaoileadh cúig albam níos mó óna bhás, agus tá platanam deimhnithe acu ar fad. Lasmuigh den cheol, d'éirigh go maith le Shakur mar aisteoir, agus bhí sé mar Easpag i ''juice'' (1992), Lucky i ''Poetic Justice'' (1993), Ezekiel i n''Gridlock'd'' (1997), agus Jake i ''Gang Related'' (1997) Gach moladh ó chriticeoirí. Is é Shakur ar cheann de na healaíontóirí ceoil is díolmhaí ar fud an domhain agus tá níos mó ná 75 milliún taifead ar fud an domhain aige. Tá méid mór d'obair Shakur tógtha mar cheistiú ar fadhbhanna comhaimseartha sóisialta a chuireann go mór isteach ar bailte inmhéanacha, agus meastar gur siombail é den fhriotaíocht agus de na ghníomhaíocht in aghaidh éagothroime.<ref>{{Cite news|teideal=Pearl Jam, Tupac Shakur and Joan Baez Will Join the Rock and Roll Hall of Fame|url=https://www.nytimes.com/2016/12/20/arts/music/rock-roll-hall-fame-inductees-2017.html|work=The New York Times|dáta=2016-12-20|dátarochtana=2019-02-22|language=en-US|údar=Ben Sisario}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Shakur, Tupac}} [[Catagóir:Ceoltóirí Meiriceánacha]] [[Catagóir:Básanna i 1996]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1971]] g54j544lzqeeyadpbdqtbevanbq9z4p 0 89072 1092212 1025113 2022-08-29T11:15:02Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Caisleán de chuid an 15ú haois atá suite in [[Gleann Loire|abhantrach na Loire]] sa [[An Fhrainc|Fhrainc]] is ea '''Caisleán Montsoreau''' ([[An Fhraincis|Fraincis]]: ''Château de Montsoreau'').<ref>[https://whc.unesco.org/en/list/933 UNESCO(The Loire Valley between Sully-sur-Loire and Chalonnes Justification for Inscription)]</ref> Tógadh é do Sheán Chambes sa bhliain 1453. Tosaíodh ar an bpálás a thógáil agus [[Charles VII na Fraince|Charles VII]] ina rí ar an bhFrainc.<ref>[https://www.valdeloire.org/Connaitre/Au-fil-de-l-histoire/Le-Val-de-Loire-siege-du-pouvoir-royal/Charles-VII-et-Louis-XI Charles VII et Louis XI Val de Loire patrimoine mondial]</ref> Tá athchóiriú nua-aimseartha déanta air agus úsáidtear é sa lá atá inniu ann chun [[Músaem na Healaíne Comhaimseartha - Caisleán Montsoreau|ealaín chomhaimseartha]] a chur i láthair do thurasóirí.<ref>[https://news.artnet.com/market/art-language-philippe-meaille-french-chateau-310458 Largest Art & Language Collection Finds Home – artnet News]</ref><ref>[https://www.artmarketmonitor.com/2014/09/22/everybody-talks-about-collecting-with-their-eyes-not-their-ears-few-do-it-like-philippe-meaille/ Everybody Talks About Collecting with Their Eyes, Not Their Ears; Few Do It Like Philippe Meaille]</ref><ref>[https://www.marieclaire.fr/maison/ettore-sottsass,1143892.asp Ettore Sottsass, rebelle et poète au pays du design]</ref><ref>[https://www.artforum.com/news/french-collector-pulls-loans-from-macba-after-catalonia-referendum-71621 French Collector Pulls Loans from MACBA After Catalonia Referendum]</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-collector-turned-15th-century-french-castle-contemporary-art-destination|teideal=The Collector Who Turned a 15th-Century French Castle into a Contemporary Art Destination|údar=Karen Chernick|dáta=2019-09-20|language=en|work=Artsy|dátarochtana=2019-10-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://thriveglobal.com/stories/philippe-meaille-it-is-time-we-take-responsibility-and-repair-the-climate-and-the-planet-this-is-what-i-call-prospective-ecology/|teideal=Philippe Méaille: “It is time we take responsibility and repair the climate and the planet. This is what I call prospective ecology” - Thrive Global|language=en-US|work=thriveglobal.com|dátarochtana=2019-10-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://hyperallergic.com/522074/chateau-de-montsoreau-museum-of-contemporary-art-art-and-language/|teideal=A Historic Conceptual Art Group Has Taken Over a French Château|dáta=2019-10-14|language=en-US|work=Hyperallergic|dátarochtana=2019-10-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.mutualart.com/Article/Combining-Past--Present-and-Future--The-/DCC6DC54DE5810EF|teideal=Combining Past, Present and Future: The Contemporary Art Museum at Château de Montsoreau|údar=|dáta=|dátarochtana=}}</ref> == Gailearaí == <gallery> File:Anjou Vélo Vintage Château de Montsoreau-Museum of Contemporary Art.jpg File:Chateau Montsoreau Loire.jpg File:Chateau de Montsoreau Museum of contemporary art Loire Valley France.jpg|[[Músaem na hEalaíne Comhaimseartha - Caisleán Montsoreau]] File:Chateau de Montsoreau Museum of contemporary art.jpg File:Chateau de montsoreau - detail.JPG File:Château de Montsoreau.JPG File:Most beautiful villages of the world montsoreau 2.jpg File:Chateau de Montsoreau Museum of contemporary art sky lantern.jpg </gallery> == Naisc sheachtracha == {{Catcómhaoin|Château de Montsoreau}} * [http://www2.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=CHERCHER&FIELD_1=REF&VALUE_1=PA00109211 Eolas ag Fraince Heritage (culture.gouv.fr)] {{fr}} * [http://www.chateau-montsoreau.com/ Músaem na Ealaíne agus Tionscail – Château de Montsoreau] {{fr}} == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Stair na Fraince]] [[Catagóir:Caisleáin na Fraince|Montsoreau]] [[Catagóir:Músaeim]] [[Catagóir:Suíomhanna Oidhreachta Domhanda]] [[Catagóir:Foirgnimh agus struchtúir sa Fhrainc]] 07qqesi4p4jh6flhj5lztmn241gegfw 2 90902 1091769 1090873 2022-08-28T13:55:22Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]] #* [[Mearcair (miotaseolaíocht)]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] 29i0ndi2n0f3g7zexwzec2rsjnrcmy3 1091770 1091769 2022-08-28T13:55:35Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]] # [[Mearcair (miotaseolaíocht)]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] mmlon5mpenrlqxmh39w24s7t78386oi 1092085 1091770 2022-08-28T18:06:06Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]] # [[Mearcair (miotaseolaíocht)]]- # [[Esus]]- # [[Teutates]]- * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] tjrttfrckggz67at4z8ad4dv7yk4nqr 1092112 1092085 2022-08-28T20:46:48Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]] # [[Mearcair (miotaseolaíocht)]]- #* [[Esus]]- # [[Teutates]]- * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] lkzgf1uikm93a9vt5e7tiwb3g5j7rev 1092119 1092112 2022-08-28T21:09:47Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]] # [[Mearcair (miotaseolaíocht)]]- #* [[Esus]]-, [[Teutates]]- * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] 38yzy6mewdo6qdx9vsn1bir4nkpugqn 1092165 1092119 2022-08-28T22:40:27Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic]]- Coiteanta #* [[Epona]]-, [[Mearcair (miotaseolaíocht)]]-, [[Esus]]-, [[Teutates]]- * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] h66r2lq5i59e6xx11ucthg14jpxr5sa 1092195 1092165 2022-08-29T07:27:45Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]], Miotaseolaíocht na nGael (tuilleadh), [[Nodens]]-, [[Lugus]]-, [[Taranis]]-, [[Ogmios]]-, [[Catubodua]]-, [[Brigantia]]-, [[Lámhscríbhinn dhathmhaisithe]]-, [[Leabhar Soiscéal]]- # [[Miotaseolaíocht na gCeilteach]] #* [[Ildiachas Ceilteach]]-=[[Sean-reiligiún Ceilteach?]] ársa?, [[Ceiltigh na nOileán]]-, [[Ceiltis na nOileán]]-, [[Ceiltis na Mór-Roinne]]-, [[Na Briotanaigh Cheilteacha]]-=[[Briotanaigh Cheilteacha]], [[Miotaseolaíocht na mBreatnach]]-, [[Ábhar na Breataine]]-, [[Triscéil]]-, [[Nora Kershaw Chadwick]]-, [[Léann Ceilteach]]-, [[Náisiúin Cheilteacha]]-, [[Peritia]] # [[Teangacha Briotainice]]- # [[Briotainic Choiteann]]- #* [[Epona]]-, [[Mearcair (miotaseolaíocht)]]-, [[Esus]]-, [[Teutates]]- * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] a847i3d1fabl4o0zae3v7k6hchysio5 0 91848 1091793 1063791 2022-08-28T15:04:24Z Eomurchadha 4240 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Is éard atá i gceist le '''Pop-Up Gaeltacht''' nó '''tob-Ghaeltacht''' ná ócáid a thugann deis do Ghaeilgeoirí an teanga a labhairt ar bhealach neamhfhoirmeálta, i dteach tábhairne de ghnáth. Tá sé áitithe go bhfuil feidhm le "spásanna nua d’úsáid shóisialta na teanga i bpróiseas dlisteanaithe an nuachainteora atá ag lorg pobal cleachtais agus deiseanna úsáide".<ref name="Gael">Stiofán Seoighe, "‘Is libhse an chathair’ — Pop Up Gaeltacht agus nuachainteoirí na Gaeilge,", ''COMHARTaighde'', Eagrán 4: https://comhartaighde.ie/eagrain/4/seoighe/</ref> Spás "sábháilte" í an tob-Ghaeltacht agus í ag freastal ar dhaoine a bhfuil cumas teoranta acu agus ar chainteoirí a bhfuil saineolas acu ar an teanga. Tá ócáidí dá leithéid ag dul ó neart go neart i mBaile Átha Cliath.<ref name="Gael"/> Tá siad curtha ar bun thar lear chomh maith, in Perth na hAstráile, Dubai, Vancouver, Nua-Eabhrac agus La Paz sa Bholaiv.<ref name="Move">{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/move-over-ring-and-dingle-the-pop-up-gaeltacht-is-here-1.3232314|teideal=Move over Ring and Dingle: the pop-up Gaeltacht is here|údar=Sorcha Pollak|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> == Cúlra == Tá sé ráite gurb é aidhm na tob-Ghaeltachta fáil réidh leis na sean-nathanna faoi Ghaeilgeoirí agus deoch a chaitheamh siar san am céanna.<ref name="Lang"/> Osgur Ó Ciardha agus [[Peadar Ó Caomhánaigh]] a chuir an chéad tob-Ghaeltacht ar bun sa bhliain 2017.<ref name="Pubs">{{Lua idirlín|url=https://www.fft.ie/how-pop-up-gaeltacht-is-reviving-irish-in-pubs/26065|teideal=How Pop-Up Gaeltacht is Reviving Irish in Pubs|údar=Caroline Egan|language=en-GB|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Shíl siad, murar athraíodh dearcadh na gcainteoirí Gaeilge, go gcaillfí an teanga í féin.<ref name="Lang">{{Lua idirlín|url=http://districtmagazine.ie/pop-up-gaeltacht-dare-you-to-say-the-irish-language-is-dead/|teideal=Pop Up Gaeltachts dare you to say the Irish language is dead — District|language=en-US|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí a fhios acu go raibh a lán daoine ann nach mbíodh ar a suaimhneas agus iad ag labhairt Gaeilge toisc smál na scoile a bheith ar an teanga acu.<ref name="Move"/> Bhí sé de bhuntáiste ag na hócáidí ó thaobh lucht gnó de go raibh brabach le baint astu agus an oiread sin daoine ann.<ref name="Lang"/> Bhí an gcéad tob-Gaeltacht sa Bar Rua<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dublintown.ie/business/bernard-shaw/|teideal=Bernard Shaw - Richmond Street|language=en|work=DublinTown|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> sa bhliain 2017. Dúirt Peadar Ó Caomhánaigh nach raibh an rialtas ag an am ag déanamh go leor ar son na teanga agus go raibh seisean ag iarraidh úsáid an teanga a normalú.<ref name="Lang"/> == Thar lear == Sa bhliain 2019 cuireadh tob-Ghaeltacht ar bun sna i gcathair Nua-Eabhrac.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/abroad/from-toddlers-to-drag-queens-meet-new-york-s-new-gaeilgeoirs-1.3825770|teideal=From toddlers to drag queens: Meet New York’s new Gaeilgeoirs|údar=Siobhán Ní Chiobháin in New York|language=en|work=The Irish Times|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí tob-Ghaeltachtaí eile in La Jolla agus in Los Angeles agus in Washington.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishcentral.com/culture/global-pop-up-gaeltacht|teideal=Want to learn Irish? These events taking place across the US can help you start|dáta=2019-08-29|language=en|work=IrishCentral.com|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí ócáidí eile san Astráil, Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha, Ceanada agus an Bholaiv.<ref name="Move"/> Ó chuir Peadar Ó Caomhánaigh agus Osgur Ó Ciardha tús leis na tob-Ghaeltachtaí tá níos mó ná 150 ceann acu ann ar fud an domhain.<ref name="Pubs"/> == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:An Ghaeilge]] qm66dcixzvm2ktupqmquglarvl2e2i0 1092204 1091793 2022-08-29T11:01:15Z Dowlinme 27972 chuir mé naisc sheachtracha leis wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Is éard atá i gceist le '''Pop-Up Gaeltacht''' nó '''tob-Ghaeltacht''' ná ócáid a thugann deis do Ghaeilgeoirí an teanga a labhairt ar bhealach neamhfhoirmeálta, i dteach tábhairne de ghnáth. Tá sé áitithe go bhfuil feidhm le "spásanna nua d’úsáid shóisialta na teanga i bpróiseas dlisteanaithe an nuachainteora atá ag lorg pobal cleachtais agus deiseanna úsáide".<ref name="Gael">Stiofán Seoighe, "‘Is libhse an chathair’ — Pop Up Gaeltacht agus nuachainteoirí na Gaeilge,", ''COMHARTaighde'', Eagrán 4: https://comhartaighde.ie/eagrain/4/seoighe/</ref> Spás "sábháilte" í an tob-Ghaeltacht agus í ag freastal ar dhaoine a bhfuil cumas teoranta acu agus ar chainteoirí a bhfuil saineolas acu ar an teanga. Tá ócáidí dá leithéid ag dul ó neart go neart i mBaile Átha Cliath.<ref name="Gael"/> Tá siad curtha ar bun thar lear chomh maith, in Perth na hAstráile, Dubai, Vancouver, Nua-Eabhrac agus La Paz sa Bholaiv.<ref name="Move">{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/move-over-ring-and-dingle-the-pop-up-gaeltacht-is-here-1.3232314|teideal=Move over Ring and Dingle: the pop-up Gaeltacht is here|údar=Sorcha Pollak|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> == Cúlra == Tá sé ráite gurb é aidhm na tob-Ghaeltachta fáil réidh leis na sean-nathanna faoi Ghaeilgeoirí agus deoch a chaitheamh siar san am céanna.<ref name="Lang"/> Osgur Ó Ciardha agus [[Peadar Ó Caomhánaigh]] a chuir an chéad tob-Ghaeltacht ar bun sa bhliain 2017.<ref name="Pubs">{{Lua idirlín|url=https://www.fft.ie/how-pop-up-gaeltacht-is-reviving-irish-in-pubs/26065|teideal=How Pop-Up Gaeltacht is Reviving Irish in Pubs|údar=Caroline Egan|language=en-GB|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Shíl siad, murar athraíodh dearcadh na gcainteoirí Gaeilge, go gcaillfí an teanga í féin.<ref name="Lang">{{Lua idirlín|url=http://districtmagazine.ie/pop-up-gaeltacht-dare-you-to-say-the-irish-language-is-dead/|teideal=Pop Up Gaeltachts dare you to say the Irish language is dead — District|language=en-US|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí a fhios acu go raibh a lán daoine ann nach mbíodh ar a suaimhneas agus iad ag labhairt Gaeilge toisc smál na scoile a bheith ar an teanga acu.<ref name="Move"/> Bhí sé de bhuntáiste ag na hócáidí ó thaobh lucht gnó de go raibh brabach le baint astu agus an oiread sin daoine ann.<ref name="Lang"/> Bhí an gcéad tob-Gaeltacht sa Bar Rua<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dublintown.ie/business/bernard-shaw/|teideal=Bernard Shaw - Richmond Street|language=en|work=DublinTown|dátarochtana=2020-02-10}}</ref> sa bhliain 2017. Dúirt Peadar Ó Caomhánaigh nach raibh an rialtas ag an am ag déanamh go leor ar son na teanga agus go raibh seisean ag iarraidh úsáid an teanga a normalú.<ref name="Lang"/> == Thar lear == Sa bhliain 2019 cuireadh tob-Ghaeltacht ar bun sna i gcathair Nua-Eabhrac.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/abroad/from-toddlers-to-drag-queens-meet-new-york-s-new-gaeilgeoirs-1.3825770|teideal=From toddlers to drag queens: Meet New York’s new Gaeilgeoirs|údar=Siobhán Ní Chiobháin in New York|language=en|work=The Irish Times|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí tob-Ghaeltachtaí eile in La Jolla agus in Los Angeles agus in Washington.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishcentral.com/culture/global-pop-up-gaeltacht|teideal=Want to learn Irish? These events taking place across the US can help you start|dáta=2019-08-29|language=en|work=IrishCentral.com|dáta rochtana=2020-02-10}}</ref> Bhí ócáidí eile san Astráil, Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha, Ceanada agus an Bholaiv.<ref name="Move"/> Ó chuir Peadar Ó Caomhánaigh agus Osgur Ó Ciardha tús leis na tob-Ghaeltachtaí tá níos mó ná 150 ceann acu ann ar fud an domhain.<ref name="Pubs"/> == Naisc sheachtracha == * [https://www.youtube.com/watch?v=t0dqarGCbSI Caint TEDxBallyroanLibrary ag Peadar Ó Caomhánaigh maidir leis an Pop-Up Gaeltacht] * [https://cnag.ie/en/get-involved/cultur-club/what-is-cult%C3%BAr-club/145-cult%C3%BAr-club-initiatives/1167-pop-up-gaeltacht.html Leathanach ar shuíomh ghréasáin Chonradh na Gaeilge ar chonas ócáid Pop-Up Gaeltacht a eagrú] == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:An Ghaeilge]] bi95vlavsf9akj9k8e95vna65oz0gg9 0 93353 1092133 1079988 2022-08-28T21:47:20Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] frekaihjku8b31q7jxnqacgik9jrq6x 1092135 1092133 2022-08-28T21:51:11Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] h0a66idqemay30hw7jqpywwftlmwsl3 1092136 1092135 2022-08-28T21:53:19Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] frekaihjku8b31q7jxnqacgik9jrq6x 1092137 1092136 2022-08-28T21:54:08Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Hugo de Lacy, 1ú Iarla Uladh]] go [[Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] frekaihjku8b31q7jxnqacgik9jrq6x 1092141 1092137 2022-08-28T21:55:35Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] h0a66idqemay30hw7jqpywwftlmwsl3 1092142 1092141 2022-08-28T21:55:58Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp|work=Carlow Town.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071117025154/http://carlowtown.com/info_tosee.asp|archivedate=2007-11-17}}</ref>Fuair ​​tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|work=Excavations.ie|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071121135128/http://www.excavations.ie/Pages/Details.php?Year=&County=Carlow&id=1943|archivedate=2007-11-21}}</ref> == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] frekaihjku8b31q7jxnqacgik9jrq6x 1092147 1092142 2022-08-28T22:01:44Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Lacy_arms.svg|mion| ''Armas'' Hugh de Lacy, n''ó, leon corcra gan srian'' ]] Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea '''Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh''' (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in [[Ionradh na Normannach ar Éirinn|ionradh]] na [[Teacht na Normannach go hÉirinn|Normannach ar Éirinn]] sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí [[Eoin Shasana]] é ina [[Iarla Uladh]] sa bhliain 1205 . Ba é de Lacy an mac ab óige le [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí|Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]], duine de shliocht [[Gautier de Lacy]], a chuaigh go Sasana tar éis [[Concas na Normannach ar Shasana|choncas na Normannach]]. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar [[fear ionaid an rí in Éirinn]], post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210 . ==[[Móta agus bábhún]] Cheatharlach == Chuir sé móta in airde sna 1180idí i g[[Ceatharlach]], ar an láithreán ar tógadh [[Caisleán Cheatharlach]] sa 13ú haois. . <ref>[http://www.carlowtown.com/info_tosee.asp"Carlow Castle". Carlow Town.com. Archived from the original]</ref>Fuair tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull. == Gabháil [[John de Courcy]] agus Iarlacht Uladh == Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le [[John de Courcy]] i [[Cúige Laighean|gCúige Laighean]] agus i [[Cúige Laighean|gCúige]] [[Cúige Mumhan|Mumhan]] . Ach sa bhliain 1199, thug an Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair . Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in [[Iarlacht Uladh|Uladh]] . Dheonaigh sé a chairt do [[Droichead Átha|Dhroichead Átha]] . Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh [[Ulaid]], ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu [[Contae Aontroma|Aontroim]] agus an [[Contae an Dúin|Dún]] agus codanna de [[Contae Dhoire|Dhoire]] . Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, [[Aodh Méith|Ó Néill Thír Eoghain]] a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus [[Meiler Fitzhenry]], an [[Tiarna Príomh-Bhreitheamh na hÉireann|príomh-bhreitheamh]] . Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, [[Walter de Lacy, Tiarna na Mí|Walter de Lacy]], as an [[Ríocht na Mí|Mhí]], agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa [[Crosáid Ailbíseach|Chrosáid Ailbíseach]] [[Crosáid Ailbíseach|ar]] feadh 13 bliana. Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dar gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i [[Carraig Fhearghais|gCarraig Fhearghais]] i 1242 nó 1243. == Teaghlach == De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean '''[[Alan fitz Roland]]''', Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford , iníon le [[Walter de Riddlesford]] thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós [[Walter de Burgh, 1ú Iarla Uladh|Walter de Burgh]], Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart . == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Lacy, Hugo de}} [[Catagóir:Angla-Normannaigh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] c6xe6ku2ud74yp6b4qdk8a6llg03rlm 0 96377 1092185 1019257 2022-08-29T03:48:20Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí '''Awad Hamed al-Bandar''' ([[2 Eanáir]] [[1945]] -[[15 Eanáir]] [[2007]]) ina [[uachtarán]] ar Chúirt Réabhlóideach na hIaráice ó 1983 go 1991.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/3998918130132481|teideal=Awad al-Bandar|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=2021-01-15|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2021-01-15}}</ref> Mar [[Dlíodóir|dhlíodóir]] agus ball den Pháirtí Ba'ath Sóisialach Arabach, bhí ról lárnach ag al-Bandar i measc na m[[Breitheamh|breithiúna]] agus [[Saddam Hussein]] ina [[Deachtóireacht|dheachtóir]]. Chiontaigh [[Binse Speisialta na hIaráice]] al-Bandar ar an mbonn gur chabhraigh agus gur neartaigh sé le coireanna in aghaidh na [[An Daonnachas|daonnachta]] a dhéanamh mar an m[[breitheamh]] a bhí i gceannas ar an gCúirt Réabhlóideach. Tharla sléacht i nDujail i ndiaidh iarracht Saddam Hussein a fheallmharú sa bhliain 1982. D'imir al-Bandar agus daoine eile sa rialtas cos ar bolg ar an tír ar feadh fiche bliain. Crochadh Awad Hamed al-Bandar ar 15 Eanáir 2007. == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Dlíodóirí na hIaráice]] [[Catagóir:Breithiúna na hIaráice]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1945]] [[Catagóir:Básanna in 2007]] dl9ihbonwpi4226lanil543s1xkxyg5 0 97214 1091792 997629 2022-08-28T15:01:57Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)]] 68890n762spcodmz52fwy3fql8zhhow 0 99871 1092144 1019669 2022-08-28T21:57:14Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Seta (úrscéal)]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Seta (úrscéal)]] skiqn605kslufq4xn5bulqnkxa65jet 0 99882 1091773 1090511 2022-08-28T14:10:14Z Marcas.oduinn 33120 /* Na Rómhánaigh */ wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (dia)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na Breataine Bige]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Teutates/Toutatis === Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (dia)]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | [[Apalló (dia)]] || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Toutatis]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | [[Mearcair]] || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] kla4m83kretaznh92swizp6x378hj0e 1092081 1091773 2022-08-28T17:56:30Z Marcas.oduinn 33120 /* Lugh */Nasc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na Breataine Bige]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Teutates/Toutatis === Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (dia)]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | [[Apalló (dia)]] || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | [[Victoria (bandia)]] || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Toutatis]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | [[Mearcair]] || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] qi0sher2sp9h6jwvy8enao00ln4tzu0 1092082 1092081 2022-08-28T18:00:04Z Marcas.oduinn 33120 /* Tábla */Naisc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na Breataine Bige]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Teutates/Toutatis === Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | Apalló || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (miotaseolaíocht)|Victoria]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | Victoria || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | Victoria || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Toutatis]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | Mearcair || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] pljr768ne6swn6kctc7ev457gccfvba 1092096 1092082 2022-08-28T19:19:05Z Marcas.oduinn 33120 /* Tábla */Nasc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na Breataine Bige]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Teutates/Toutatis === Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | Apalló || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (miotaseolaíocht)|Victoria]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | Victoria || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | Victoria || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Teutates]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | Mearcair || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] gfvk6o31b97m8f9j1498q2tcoziwp24 1092097 1092096 2022-08-28T19:19:51Z Marcas.oduinn 33120 /* Toutatis */Príomhalt wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na Breataine Bige]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Toutatis === {{príomhalt|Teutates}} Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | Apalló || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (miotaseolaíocht)|Victoria]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | Victoria || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | Victoria || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Teutates]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | Mearcair || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] flclbxf75b52kaldrqn54ioo9xdoo8u 1092100 1092097 2022-08-28T19:20:52Z Marcas.oduinn 33120 /* Taranis */Nasc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|[[Gallo-Roman]] Taranis Iúpatar le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na mBreatach]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Toutatis === {{príomhalt|Teutates}} Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | Apalló || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (miotaseolaíocht)|Victoria]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | Victoria || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | Victoria || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Teutates]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | Mearcair || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] lhwcm8ctvtbh118czq20g0rsbpbqnfh 1092101 1092100 2022-08-28T19:21:37Z Marcas.oduinn 33120 /* Taranis */ wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Epona.jpg|mion|[[Epona]], bandia Ceilteach na gcapall agus marcaíochta, nach raibh a macasamhail aici i measc déithe na Rómhánaigh, agus dá bharr tá tábhacht ar leith mar dia fíorCheilteach. Tá an dealbh seo as an nGearmáin c. AD 200.]] Is léir go raibh paintéón ag [[na Ceiltigh]] ársa, inchomórtais le dreamanna [[Ind-Eorpach]]a eile, gach ceann acu nasctha le gnéithe áirithe den saol agus den domhan nádúrtha. Tá aithne orthu as iomaí foinsí, ionaid adhartha, dealbha, inscríbhinní, réada cultais, logainmneacha agus ainmneacha pearsanta san áireamh. Níl ach pas beag íomhánna ann dá ndéithe in [[ealaín Cheilteach]] roimh theacht na Rómhánach, agus is deacair é iad a aithniú de bharr easpa inscríbhinní. Faightear níos mó fianaise i ndiaidh concas na Rómhánach, a bhuí le híomhánna le hinscríbhinní agus scríbhneoirí Laidine. Feictear na déithe úd go héiginnte i luath-[[litríocht na Gaeilge]] agus [[litríocht na Breatnaise|na Breatnaise]], óir gur scríobhadh iad siúd i bhfad i ndiaidh teacht na Críostaíochta. == Na Rómhánaigh == I ndiaidh concas na Rómhánach, rinneadh naisc idir déithe na gCeilteach agus na Rómhánach, agus d'adhrtaí iad go dtí teacht na [[Críostaíocht]]a. Is é ''locus classicus'' do dhéithe na gCeilteach san [[an Ghaill|Ghaill]] ná an sliocht in ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' (52–51 BC) le [[Iúil Caesar]], ina a dhéanann sé trácht ar seisear acu, i dteannta lena gcuid feidhmeanna. Deir sé gurbh é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, cumadóir na n-ealaíon, patrún taistealaithe, ceannaithe agus tráchtála. D'adhrtaí na Gallaigh ansin [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], dia an leighis; [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh; [[Iúpatar]], dia na bhflaitheas; agus [[Minéirve]], bandia lámhcheirdeanna. Deir sé fosta gur mheas na Gallaigh fúthu é [[Dīs Pater]] a sinsear.<ref>[[Julius Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' [https://archive.today/20120714093800/http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Caes.+Gal.+6.17 6:17-18]</ref> Mar ba [[interpretatio Romana|nós]] leis na Rómhánaigh, ní luann Caesar na déithe úd leis a n-ainmneacha dúchais, agus dá bharr is deacair é iad a aithint, ó thaobh ainm is feidhmiúil de, le déithe na nGallach agus Cheiltigh na nOileán ar aon. In ainneoin sin, is foinse tábhachtach é a liosta beag. Tá fianaise mhaith scríofa le fáil sa Ghaill agus sa Bhreatain ar na déithe ainmnithe ag Caesar. Go minic, feictear iad ceangailte le hainmneacha dúchais Ceilteacha, amhail is Mearcair [[Visucius]], [[Lenus]] Mars, Iúpatar [[Poeninus]] nó [[Sulis]] Minéirve. Feictear ainmneacha aonair go forleathan fosta, go háirithe i measc bandéithe amhail is [[Sulevia]], [[Sirona]], [[Rosmerta]] agus [[Epona]]. Tá ann sa Ghaill tuairim is roinnt céad ainmneacha le bunús Ceilteach. Feictear an chuid is mó acu ach uair amháin, rud a chuireann in úil de réir roinnt scoláirí gur déithe áitiúla atá i gceist. Luann tacadóirí an smaoinimh seo an dia [[Teutates]], dia na treibhe, luaite ag [[Lucan (file)|Lucan]].<ref name="Duval">Paul-Marie Duval, ''Les dieux de la Gaule'', Éditions Payot, Paris, 1993. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> D'fhéadfadh é nach bhfuil an sna hainmneacha is ach leaganacha áitiúla dosna déithe céanna. [[Íomhá:CLUNY-Maquette pilier nautes 1.JPG|mion|Macasamhail den leacht neamhiomlán, [[Gallán na mBádóirí]], as Páras, le ceithre dhia, ina measc an t-aon léiriú amháin den dia [[Cernunnos]] ina dtugtar a ainm (ar chlé, 2a ón mbarr).]] == Tréithe ginearálta == A bhí le fianaise ón ré Rómhánach, feictear an-chuid déithe agus bandéithe léirithe in íomhánna agus tíolacthaí.<ref>Green 2005, lch. 26</ref> D'adhrtaí roinnt déithe go forleathan ar fud an domhain Cheiltigh, agus eile acu i réigiún no fiú ceantar amháin,<ref>Green 2005, lch. 26</ref> agus tóir níos mó orthu siúd scaití ná na déithe for-réigiúnacha. === Déithe for-réigiúnacha === I measc déithe a d'adhrtaí os cionn teoranta na dtreabh bhí [[Matres]], [[Cernunnos]], dia na spéire [[Taranis]] agus dtús na gcapall [[Epona]]. Fuarthas lucht leanúna Epona, chomh fada ó chéile is [[an Bhreatain]], [[an Róimh]] agus [[an Bhulgáir]]. Is suntasach é go bhfeictear na máthair-dhéithe go minic ina dtriúr sa Bhreatain, sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus ar [[an Réin]], cé go bhfuil éagsúlachtaí móra eatarthu ó cheantar go ceantar.<ref>Green 2005, ll. 27-28</ref> Sa chaoi chéanna, tá nasc tréan le feiceáil idir dia Ceilteach na spéire agus [[roth na gréine]] ar fud na hEorpach, ó [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]] go dtí [[Cologne]] agus [[Nîmes]], cé go bhfuil éagsúlachtaí ann chomh maith.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> === Déithe áitiúla === Is féidir uaireanta déithe réigiúnacha, treibhe nó fo-threibhe a aithint. Tá greanadh cloiche ar leith le fáil i gcríocha na [[Remi]] as iarthuaisceart na Gaille, agus léirithe ann dia tré-aghaidh le tréithe coiteanna agus féasóga só. San [[Iarannaois]], chur an treibh úd [[bonn|boinn]] le trí aghaidh ar fáil.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> In oirlár na Gaille, ba níos tábhachtaí í an bandia [[Sequana]] i gceanntar [[an Bhurgúin|na Burgúine]] an lae inniu, ná na [[Matres]], a d'adhrtaí ar fud na Breataine, na Gaille agus Dúiche na Réine.<ref>Green 2005, lch. 27</ref> [[Lenus]] ba ea dia treibhe eile, adhartha ag na [[Treveri]] ag roinnt sanctúirí, an ceann is iontaí ina bpríomhchathair, [[Trier]]. Is léir gur raibh tionchar níos leithne aige he was also exported to other areas: bhí altóirí ann tiomnaithe do [[Lenus]] in [[Chedworth]], [[Gloucestershire]] agus [[Caerwent]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Nasctha le ceantar amháin, uaireanta ach aon áit amháin, ba ea an-chuid déithe na gCeilteach, agus iad b'fhéidir ina ''[[genius loci]]'' na háite.<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Sa Ghaill, tá níos mó ná ceithre chéad ainm a bhfuil fianaise ann ach, agus feictear ar a laghad trí chuid dóibh siúd ach uair amháin. * Ní bhfacthas [[Sequana]] ach ina [[fuarán]] gar de [[Dijon]], * Bhiodh [[Sulis]] ceangailte le [[Bath, Somerset|Bath]] (Aquae Sulis). * D'adhrtaí an lánúin diaga [[Ucuetis]] agus [[Bergusia]] ach amháin ag [[Alesia]] sa Bhurgúin. * Bhiodh [[Nodens]] ceangailte ach go háirithe leis an tearmann mór ag [[Lydney]] (cé go bhfeictear é fosta ag [[Cockersand Moss]] i gCumbria). * D'adhrtaí beirt déithe eile an chogaidh, [[Cocidius]] agus [[Belatucadrus]], i gceantair áirithe gar de [[Balla Haidrian|Bhalla Haidrian]].<ref>Green 2005, lch. 28</ref> Tá go leor déithe eile ann a bhfuil ainmneacha acu a chuireann le fios gur [[genius loci|dhéithe áitiúla]]: [[Vosegus]] i sléibhte na [[Vosges]]; [[Luxovius]] i [[spá]] [[Luxeuil]]: [[Vasio]] i mbaile [[Vaison]], Gleann [[an Róin|na Róine]]. === Lánúineacha diaga === Is suntasach é go bhfeictear déithe agus bandéithe le chéile mar chúplaí i ndealbhóireacht Ghallach, amhail is [[Rosmerta]] agus Mearcair, [[Nantosuelta]] agus [[Sucellos]], [[Sirona]] agus [[Grannus|Apollo Grannus]], [[Borvo]] agus [[Damona]], agus [[Loucetios|Mars Loucetius]] agus [[Nemetona]].<ref>Jufer, Luginbühl 2001</ref> == Cineálacha suntasacha diachta == === Déithe le beanna === [[Íomhá:Gundestrupkedlen- 00054 (cropped).jpg|mion|deis|Pearsa le beanna, torc aige agus nathair ceann reithe ina theanta, ar an [[coire Gundestrup]].]] {{príomhalt|Cernunnos}} Feictear arís is arís in íomhánna Gallacha dia le beanna ina shuí agus a chosa trasna ar a chéile aige, uaireanta i dteannta le hainmhithe, go minic [[torc]] á chaitheamh aige. Tá fianaise ann dá ghnáthainm, Cernunnos, ach le cúpla huair: ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]], mar ERNUNNOS anois, ach tá líníocht as an 18ú haois le CERNUNNOS; ar inscríbhinn as [[Montagnac, Hérault|Montagnac]] a deir αλλετ[ει]νος καρνονου αλ[ι]σο[ντ]εας ([tiomnaithe ag] Alletinos [do] Carnonos Alisontea<ref name="RIG">''Recueil des Inscriptions Gauloises'' I (1985), ll. 318-325.</ref>); agus ar dhá inscríbhinn as [[Seinsel-Rëlent]], "Deo Ceruninco"<ref>AE, 1987, 00772.</ref> Tá an-chuid íomhánna ann le feiceáil go forleathan ar fud na hEorpach. Faightear an sampla is luaithe ag [[Val Camonica]] i dtuaisceart na Iodálda, agus an ceann is cáiliúla ar an [[coire Gundestrup]] den 1d aois RC as [[Jutland]], [[an Danmhairg]]. Ar an gcoire seo, tá nathair ceann-reithe ina thráchtas. Ag [[Reims]], tá [[cornucopia]] aige, lán go béal le grán agus boinn.<ref name="Duval"/> === Déithe leighis === {{príomhalt|Airmed|Belenus|Borvo|Brigit|Grannus|}} Tá déithe leighis le fáil ar fud an domhain Cheiltigh, go minic ceangailte le [[foinse the|foinsí teo]], tobair leighis, [[luibheolaíocht]] agus solas. Is í b'fhéidir [[Brigid]], tré-bhandia leighis, filíochta agus gaibhneoireachta, an té is cáiliúla de dhéithe leighis Cheiltigh na nOileán. Nasctha le mórán foinsí agus [[tobair clootie|tobair]] leighis atá sí. [[Airmed]] is ea bandia nach bhfuil a oiread sin clú uirthi, ceangailte freisin le tobar leighis agus luibheolaíochta. Sa mhiotaseolaíocht Rómhán-Cheilteach, faightear [[Belenos]] (fréamhaithe a mheastar ón gCeiltis ''*belen-'', ‘geal’,<ref>Delamarre, 2003</ref> cé go bhfuil moltaí diongbháilte eile ann<ref name="Schrijver">Peter Schrijver, "On Henbane and Early European Narcotics", ''Zeitschrift für celtische Philologie'', iml. 51 (1999), ll.&nbsp;17-45.</ref>) go háirithe i ndeisceart [[an Fhrainc|na Fraince]] agus tuaisceart [[an Iodáil|na hIodálda]]. Faightear [[Grannus|Apollo Grannus]] go formhór i lár agus Oirthear na Gaille, ach fosta sa Bhriotáin agus abhantrach [[an Danóib|na Danóibe]].<ref>Green, 1986</ref> Go minic, is í [[Sirona]] bean chéile Ghrannus. Is fusa tábhachtach leighis eile é [[Bormo]]/[[Borvo]] (uisce fiuchta, bruite, beirithe<ref>Green, 1986</ref>), nasctha go háirithe le foinsí teirmeacha sábháil is [[Bourbonne-les-Bains]] agus [[Bourbon-Lancy]]. Creideadh agus creidtear fós go leas teiripe ag baint leis na foinsí teo úd. === Déithe gréine === De réir 'interpretatio romana', is déithe fireanna gréine iad [[Lugh]], [[Belenos]] agus a leithéid, aitheanta le h[[Apollo]]. San lá inniu ann, ámh, meastar gur baineann í an ghrian Cheilteach,<ref name="monaghan433">[[Patricia Monaghan]], ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore'', lch. 433.</ref><ref>[[John T. Koch]], ''Celtic Culture: Aberdeen breviary-celticism'', lch. 1636.</ref> agus tá roinnt bandéithe molta agus gnéithe gréine acu. As [[Gaeilge]], is léir gur baininscneach é ainm na [[Grian|gréine]]. Bhí Grian féin ina grian an Gheimhridh, agus [[Áine]] ina grian an tsamhraidh.<ref name="McKillop2">MacKillop (1998) ll. 10, 70, 92.</ref> Mar an gcéanna, tá sé molta ó am go ham go raibh [[Étaín|Éadaoin]] nasctha leis an ngréin. Más fíor san, d'fhéadfadh é gur bhandia gréine í [[Epona]],<ref name="McKillop2"/> cé go raibh ról gealaí aici dar leis na Rómhánach. Tá an t-ainm [[Sulis]] an ar mBreatain gaolmhar le déithe Ind-Eorpacha gréine amhail is [[Helios]] as an nGréig agus [[Surya]] as an Ind,<ref>Delamarre, 2003, lch. 287</ref><ref>Zair, Nicholas, Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Brill, 2012, lch. 120</ref> agus tá roinnt gnéithe gréine aici cosúil le bhuafhocail súil agus solais. Sa deireadh, feictear an t-ainm [[Sulevia]], go forleathan sa domhain Cheiltigh, gan gaol ann le Sulis,<ref>Jufer, Luginbüh, 2001, ll. 15, 64</ref> ach uaireanta molta go raibh ról gréine aici.<ref name="monaghan433"/> Tá sé ráite gurb as an [[miotaseolaíocht na mBreatnach|mBreatain Bheag]] í [[Olwen]], ina iarsma de bhandia áitiúil na gréine, go páirteach de thoradh nasc sanasaíochta leis an roth agus leis na dathanna óir, bán agus dearg.<ref name="monaghan433"/><ref>Simon Andrew Stirling, The Grail: Relic of an Ancient Religion, 2015</ref> Ó am go ham, bhí sé molta go raibh gnéithe gréine ag [[Brigit]], rud atá oiriúnach dá ról mar bandia tine agus solais.<ref name="monaghan433"/> === Déithe uisce beannaithe === {{príomhalt|Sulis|Damona|Sequana}} ==== Bandéithe ==== I n[[Éire|Éirinn]], tá an-chuid tobar beannaithe ann tiomnaithe don bhandia [[Brigit]]. D'adhrtaí ‘[[Minéirve]]’ sa Bhreatain agus ar fud na hEorpach. Ag [[Bath, Somerset|Bath]], athaidh Minéirve leis an mbandia [[Sulis]]. Bhí bandéithe eile an ceangailte le foinsí naofa, amhail is [[Icovellauna]] i measc na d[[Treveri]]: [[Coventina]] ag [[Carrawburgh]]: agus [[Damona]] agus [[Bormana]] i dteannta le dia an earraigh Borvo (féach thuas). Bhí roinnt bandéithe ina n-aibhneacha a rinneadh ceithre díobh, go suntasach [[Boann]] ([[an Bhóinn]]), [[Sinann]] ([[an tSionainn]]), [[Sequana]] ([[An tSéin]]), [[Matres and Matrones|Matrona]] (an [[Marne]]), [[Souconna]] ([[Saône]]) agus b'fhéidir [[Belisama]] (an [[River Ribble|Ribble]]). ==== Déithe==== Is é [[Manannán mac Lir]] dia na mara is mó le rá. Meastar gur dia an aigéin éa athair [[Ler]]. Tá [[Nodens]] nasctha leis an bhfarraige, ach freisin le leigheas, seilg agus cúnna. I Lúsatánia, bhí Borvo ina dhia leighis, nasctha le foinsí boilgearnacha.<ref>{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/rac/rac06.htm |title=The Religion of the Ancient Celts |chapter=Chapter III. The Gods of Gaul and the Continental Celts |author=J. A. MacCulloch |date=1911 |publisher=T. & T. Clark |location= Dún Éadain}}</ref> Bhí [[Condatis]] ceangailte le cumair sa Bhreatain agus sa Ghaill. Bhí [[Luxovius]] ina dhia uiscí i [[Luxeuil]] sa Ghaill. I nÉirinn, dia leighis ba ea [[Dian Cécht]]. Tá [[an Bhearú]] ainmnithe as gníomh áirithe dá chuid.<ref name="sacred-texts.com">{{cite book |chapter-url=http://www.sacred-texts.com/neu/celt/cml/cml09.htm |title=Celtic Myth and Legend |chapter=Chapter V. The Gods of the Gaels |author=Charles Squire |date=1905 |publisher=Gresham Publishing Company |location= Londain}}</ref> Bhí [[Grannus]] nasctha le spánna, foinsí teirmeacha agus mianraí leighis, agus leis an ngrian. === Déithe capaill === ==== Bandéithe ==== [[Íomhá:MULO-Epona Freyming.jpg|mion|200px|Epona, 3ú haois AD, as Freyming (Moselle), an Fhrainc ([[Musée Lorrain]], Nancy)]] {{príomhalt|Epona|Macha}} Tá ról lárnach ag an gcapall i miotaseolaíocht na gCeilteach de chuile chineál. D'adhrtaí go forleathan [[Epona]], bandia capaill na nGallach, ag cosaint na treibhe. Glactha ag marcshlua na Rómhánach, bhí clú agus cáil aici ar fud na hEorpach, sa Róimh féin fiú. Ar roinnt boinn a rinneadh roimh theacht na Rómhánach, feictear banmharcach agus í Epona, b'fhéidir. Is ionann í agus bandéithe na n-oileán, [[Rhiannon]] sa Bhreatain Bheag, agus in Éirinn [[Éadaoin]] Eachraí agus [[Macha]], a bhí in ann rith níos tapúla ná mar capaill féin. Bhí [[Macha]] nasctha le cogadh agus flaitheas. Cé gur bandia í féin, meastar freisin gur cuid den tré-bandia cogaidh agus áir, [[Mór-Ríoghain]], maraon le [[Badhbh (bandia)|Badhbh]] agus [[Neamhain]]. ==== Dia ==== Dia leighis ba ea [[Atepomarus]] i measc Ceiltigh na Gaille. Fuarthas inscríbhinní i Mauvières (Indre), aistrithe mar "Marcach Mór" nó "(dia) le capall mór". === Máthair-bhandéithe === {{príomhalt|Matronae}} [[Íomhá:Deesses de Vertault (musée de Bibracte).jpg|mion|clé|Rilíf terracotta desna ''Matres'', as [[Bibracte]], cathair [[Aedui]], [[An Ghaill]]]] Is gné áirithe iad máthair [[bandia|bandéithe]] a fheictear arís is arís i reiligiúin na gCeilteach. Tá an-chuid inscríbhinní ann atá tiomnaithe do Matres nó Matronae, go háirithe thart timpeall [[Cologne]] i n[[Dúiche na Réine]].<ref>Jufer, Luginbühl, 2001</ref> Feictear máithreacha Ceilteacha ina n-aonar nó go minic ina dtré dhéithe. De ghnáth bíonn torthaí nó ''cornucopiae'' nó ''[[wikt:patera|paterae]]'' acu.<ref name="Duval"/> D'fhéadfadh iad bheith lán-chíochach (nó il-chíochach) agus linbh á mbeathú acu. Sa Bhreatain Bheag agus in Éirinn faightear máthair-bhandéithe amhail is [[Dôn]], [[Rhiannon]] agus [[Modron]] na mBreatnach, agus [[Danu]], [[Boand]], [[Macha]] agus [[Ernmas]] na nGael. Ní amháin máthair-bandéithe iad siúd, áfach. Tá rólanna éagsúla acu i miotaseolaíocht agus siombalachas na gCeilteach. I measc eile, is iad bandéithe leighis, gaibhneoireachts, [[flaitheas]], cruthaitheachta, breithe, torthúlachta, comhriachtana agus cothaithe, ach freisin cogaíochta agus áir. Ó thaobh a gcuid clann de, is go minic nach luaitear iad ach go fánach, ní tábhacht i bhféiniúlacht a máithreacha. D'fhéadfadh na páiste bheith cabhrach nó contúirteach, agus as ucht a gcinniúintí, tharlódh a mbreithe ''[[geis|geasa]]'' nó cruatan, amhail is mallacht Mhacha ar fhir na nUladh, nó Rhiannon agus a leanbh ite aici. === Déithe le casúir === {{príomhalt|Sucellus}} Léirítear Sucellos, an 'dea-bhuailteoir', de ghnáth mar fhear meánaosta féasógach, [[casúr]] crannfhada ina láimh aige, é sin nó [[bairille]] beorach ar crochadh ó chuaille. Feictear scataí a chompánach, [[Nantosuelta]], ina thráchtas. Agus iad le chéile, feictear leo siombail nasctha le rathúnas agus teaghlachas. Aithnítear an pearsa seo go minic le [[Silvanus]], a d'adhrtaí in oirdheisceart na Gaille, le tréithe den chineál céanna; le [[Dis Pater]], sinsear gach Gallaigh mar a chreideadar, dar le Caesar; agus le [[Dagda]], an 'dea-dhia', a raibhe aige cleith mhór agus coire lán go deo. === Déithe nirt agus solabharthachta === {{main|Ogmios}} Sa Ghaill Gaul, aithníodh [[Ogmios]] le h[[Earcail]] na Rómhánach. Léiríodh é mar sheanfhear agus craiceann crón air, agus bogha agus cleith ina lámha aige. Dia solabharthachta ba ea é fosta, léirithe agus beirt fhear á tharraingt aige, a gcluasa nasctha lena theanga. Is ionann Ogmios agus [[Ogma]] na nGael. Deirtear chuid chum sé [[Ogham]], cló a in Éirinn ón 4ú haois AD.<ref>George Calder, [[Auraicept na n-Éces]], John Grant, Dún Éadain 1917 (1995 athchló)</ref> === An tarbh diaga === {{príomhalt|Tarvos Trigaranus}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 03.JPG|deis|mion|200px|Rilíf Tarvos Trigaranus ar [[Gallán na mBádóirí|Ghallán na mBádóirí]].]] Is cineál suntasach [[míolchruthach]] dé eile é an tarbh diaga. Feictear [[Tarvos Trigaranus]] ("tarbh le trí chorr") ar rilífí síiían ardeaglais ag [[Trier]], [[an Ghearmáin]], agus i [[Ardeaglais Notre Dame|Notre-Dame]] i b[[Páras]]. I [[miotaseolaíocht na nGael]], tá ról lárnach ag [[Donn Cuailnge]] sa ''[[Táin Bó Cuailnge]]'' === Nathair cheann-reithe === Feictear nathair shainiúil cheann-reithe i dteannta le déithe Gallacha i roinnt léirithe, san áireamh an dia le beanna ar an gcoire Gundestrup (Cernunnos), Mearcair agus Mars. == Déithe suntasacha == === Lugh === {{main|Lugus|Lugh|Lleu}} [[Íomhá:Tricephale Carnavalet.jpg|deis|125px|mion|Íomhá de dhia trí-cheannach airgeadra mar Lugus, aimsithe ibPáras]] De réir Caesair, ba é ‘[[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]]’ an dia ba mhó a thugtaí ómós dó i measc na nGallach, rud a chuireann roinnt mhaith íomhánna agus inscríbhinní in úil. Feictear ainm Mearcair i dteannta le buachaill Cheilteacha, san áireamh [[Visucius]], [[Cissonius]] agus [[Gebrinius]].<ref>Jufer (2001), Luginbühl</ref> Ainm eile is ea [[Lugus]], a fhionntar ón [[logainmníocht|logainm]] ''Lugdunon'' (dún Lú) a fheictear arís is arís, as a thagann na hainmneacha [[Lyon]], [[Laon]] agus [[Loudun]] sa [[an Fhrainc|Fhrainc]], [[Leiden]] san [[an Ísiltír|Ísiltír]], [[Lugo]] sa [[an Ghailís|Ghailís]], [[Cathair Luail]] (''Castra Luguvallium'') agus [[Legnica]] sa [[Polainn|Pholainn]]. I nÉirinn tá [[Contae Lú]] ainmnithe as Lugh féin. As Gaeilge agus Breatnais, tá Lugus gaolmhar le [[Lugh]]/Lú agus [[Lleu Llaw Gyffes|Lleu]], faoi seach. Tá roinnt mhaith cosúlachtaí eatarthu. Mar shampla, scríobh Caesar gur "cumadóir na n-ealaíon uile" é Lugus, cur síos an-ghar do bhuafhocal Lú, ''samildánach'', agus glaoitear "máistir fiche ceird" ar Lleu sa ''[[Mabinogi]]''.<ref name="Ford">Patrick K. Ford (eag/aistr). 1977. ''The Mabinogi and other Medieval Welsh Tales.'' University of California Press, Berkeley. {{ISBN|0-520-03414-7}}</ref> Tá sliocht ann sa scéal [[Cath Maighe Tuireadh]] a insíonn go raibh Lugh ina mháistir gach ealaíon agus ceirde.<ref name="Gray">Elizabeth A. Gray (eag/aistr). 1982. ''Cath Maige Tuired: The Second Battle of Mag Tuired.'' Irish Texts Society (Iml. LII), An Nás, Cill Dara</ref> Deirtear gurbh é Lugh a chur féile [[Lúnasa]] ar bun, a ceiliúrtar ar an 1a Mí Lúnasa, in ómós a mháthair altrama, [[Tailtiu]].<ref name="Macalister">R. A. Stewart Macalister (eag/aistr). 1941. ''Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland. Part IV.'' Irish Texts Society (iml. XLI), Baile Átha Cliath.</ref> Faightear inscríbhinní sa Spáinn agus san Eilvéis, ceann acu de chuallacht gréasaithe, atá tiomnaithe do [[Lugoves]], tuigthe go forleathan mar an uimhir iolra de Lugus, ag lua b'fhéidir an dia ina thrí phearsa, é sin nó leagan desna [[Castor agus Pollux|Dioscuri]] (.i. Castor agus Pollux - sa chás Ceilteach, Lugh agus [[Cernunnos]]).<ref>{{cite book|author1=Dominique Hollard |author2= Daniel Gricourt |title= Cernunnos le dioscure sauvage. Recherches sur le type dionysiaque chez les Celtes |publisher= Éds. de l’Harmattan |date= 2010}}</ref> Ba dhia an fhlaithis go minic é Mearcair na nGallach, léirithe scaití féasógach agus/nó le sciatháin nó adharca ag teacht go díreach as a chionn. Feictear é de ghnáth i dteannta le reithe agus/nó coileach, agus [[caduceus]] ina láimh aige.<ref name="Duval"/> Ar séadchomharthaí agus inscríbhinní Gallacha, feictear Mearcair go minic i dteannta le [[Rosmerta]], a bhfuil ina bandia torthúlachta agus rathúnais. Go minic eile, feictear é i dteannta leis na [[Deae Matres]] (féach thíos).<ref>[[Miranda Green|Green]], 1986</ref> ===Taranis=== [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|deis|Taranis Iúpatar [[Gall-Rómhánach]] le roth agus caor thintrí, ag iompar [[torc]]anna. [[Haute Marne]]]] {{príomhalt|Taranis}} Feictear [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]] na nGallach go minic le caor thintrí i láimh amháin aige agus roth gréine sa láimh eile. Aithnítear go minic é le [[Taranis]], luaite ag [[Lucan]]. D'fhéadfadh é gurb ionann Taranis agus [[Taran]], mionphearsa i [[miotaseolaíocht na mBreatach]], agus [[Tuireann]], athair [[Brian (miotaseolaíocht)|Bhriain]] i [[miotaseolaíocht na nGael]]. Faightear [[briocht]]aí rotha i gceantair Cheilteacha roimh theacht na Rómhánach. === Toutatis === {{príomhalt|Teutates}} Tá [[Teutates]] nó Toutatis ("Fear na treibhe ") ar dhia de thriúr luaite ag [[Lucan]] sa 1d aois,<ref name="Lucan">[[Marcus Annaeus Lucanus]]. c. 61-65. ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'', Book I, ll.498-501. [http://mcllibrary.org/Pharsalia/book1.html Online translation]</ref> (an beirt eile ná [[Esus]] agus [[Taranis]]). San lá inniu, luaitear é/iad go minic san iolra, mar phatrún de roinnt treibheanna.<ref name="Duval"/> Aithnítear Teutates le Mearcair ag tráchtaire níos déanaí amháin ar théacs Lucan, le Mars ag ceann eile. Feictear é fosta ar inscríbhinní ómóis sa Bhreatain, scríofa mar Toutatis. Dar le tráchtairí níos deireanaí, cuireadh íobairtí daonna Teutates chun báis trí bhá i mullach a gceann i ndabhach de leacht neamhshonraithe. Dar le Paul-Marie Duval, is ionann Mars na nGallach agus ''Toutates''.<ref name="Duval"/> === Esus === {{príomhalt|Esus}} Feictear Esus (Tiarna) in dhá shéadchomhartha na mór-roinne, ina measc [[Gallán na mBádóirí]], mar thuadóir ag gearradh géag ó [[crann|chrainn]]. == Tábla == {{príomhalt|Liosta de Dhéithe Ceilteacha}} Sa tábla a leanas, feictear roinnt desna déithe Rómhánacha agus Ceilteacha luaite thuas, le leaganacha Rómhánacha, leaganacha maith le Gallacha, Breatnacha nó Ibéireacha, agus pearsana na [[Tuatha Dé Danann|dTuath Dé Danann]] agus as an ''[[Mabinogion]]''. Tugtar le fios ann ceangail nó teangeolaíocha nó feidhmiúla idir na déithe, cé nach bhfuiltear ar aon tuairim maidir leis siúd, go háirithe ó thaobh déithe Cheiltigh na nOileán. {| class="wikitable sortable" ! ''Interpretatio''<br/>''Romana'' ! Gaillis, Briotanais<br/>&amp; Ceiltibéarais ! Breatnais ! Sean-Ghaeilge |- | [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]] || [[Belenus]]<br/>[[Borvo]]<br/>[[Grannus]] || [[Beli Mawr]] || [[Bél]] |- | Apalló || [[Maponos]] || [[Mabon ap Modron|Mabon]] || [[Aengus|Maccan]] |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Brân]] || [[Bran]] |- | [[Victoria (miotaseolaíocht)|Victoria]] || [[Bodua]] || &nbsp; || [[Badb]] |- | Victoria || [[Brigantia]] || &nbsp; || [[Brigit]] |- | &nbsp; || [[Cicolluis]] || || [[Cichol Gricenchos|Cichol]] |- | [[Dinísias]] || [[Cernunnos]] || [[Amaethon]] || &nbsp; |- | &nbsp; || &nbsp; || [[Dôn]] || [[Danu]] |- | [[Dīs Pater]] || &nbsp; || &nbsp; || [[Donn]] <br/> [[Togail Bruidne Dá Derga|Dá Derga]] |- | &nbsp; || [[Epona]] || [[Rhiannon]] || [[Macha]] |- | [[Bolcán]] || [[Gobannos]]|| [[Gofannon]] || [[Goibniu]] |- | [[Neiptiún]] || &nbsp; || [[Manawydan]] || [[Manannán mac Lir]] |- | [[Lamia]] || [[Matronae]] || [[Modron]] || [[Mór-Ríoghain]] |- | Victoria || [[Nemetona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Earcail]] || [[Ogmios]] || Eufydd || [[Ogma]] |- | [[Maia]] || [[Rosmerta]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Hygieia]] || [[Sirona]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Silvanus]] || [[Sucellus]] || &nbsp; || [[Dagda]] |- |valign="top"| [[Minerva]] || [[Sulis]]<br/>[[Belisama]]<br/>[[Senuna]]<br/>[[Coventina]]<br/>[[Icovellauna]]<br/>[[Sequana]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Genius (mythology)|Junones]] || [[Suleviae]] || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Iúpatar]] || [[Taranis]] || [[Taran (disambiguation)|Taran]] || [[Tuireann|Turenn]] |- | [[Mars]] || [[Nodens]] || [[Lludd]]/[[Gwyn ap Nudd|Nudd]] || [[Nuada]] |- | [[Mars]] || [[Teutates]] <br/>Cnabetius (Cenabetius)<ref>{{CIL|13|06572}}, {{CIL|13|04507}}, {{CIL|13|06455}}</ref> || &nbsp; || &nbsp; |- | [[Mars]] || [[Neton (Celtiberian)|Neton]] || &nbsp; || [[Neit]] |- | [[Mearcair]] || [[Lugus]] || [[Lleu]] || [[Lugh]] |- | Mearcair || Viducus || [[Gwydion]] || &nbsp; |- | &nbsp; || [[Nemedus (Celtiberian)|Nemedus]] || &nbsp; || [[Nemed]] |- | &nbsp; || [[Crouga (Celtiberian)|Crouga]] || &nbsp; || [[Crom Cruach]] |- |} == Foinsí == * {{cite book|last=Delamarre |first= Xavier |title= Dictionnaire de la langue gauloise |publisher=Editions Errance |date=2003 |location=Paris }} * {{cite book|first=Miranda J. |last=Green |date=2005 |title=Exploring the world of the druids |location=Londain |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28571-3 }} * {{cite book |first=Miranda |last=Green |date=1986 |title=The Gods of the Celts |publisher=Alan Sutton |location=Gloucs |isbn=0-86299-292-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/godsofceltsar00mira }} * {{cite book|first1=Nicole |last1=Jufer |first2=Thierry |last2=Luginbühl |date=2001 |title= Les dieux gaulois&nbsp;: répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie |publisher=Editions Errance |location = Paryas }} == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach| ]] g0ogimpn4mhmk1mcw5nnewwl8o3x8y4 0 101296 1092173 1032526 2022-08-29T00:33:38Z SeoMac 5102 Defsort wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} D'fhóin '''Douglas Jay Feith''' (a rugadh 16 Iúil 1953) mar an Leas-rúnaí Cosanta do Bheartas d' uachtarán na Stát Aontaithe [[George W. Bush]], ó Iúil 2001 go Lúnasa 2005. Is comhalta sinsearach é ag Institiúid Hudson,meitheal mhachnaimh choimeádach. Tá cur síos ar Feith mar ailtire de chuid [[Cogadh na hIaráice|Chogadh na hIaráice]] . <ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=89429658|teideal= Feith Regrets Not Pushing 'Law and Order' in Iraq |work=[[NPR]]}}</ref> Roimh an gcogadh, bhí ról lárnach aige i gcur chun cinn an éilimh go raibh caidreamh oibriúcháin ag réimeas Saddam Hussein le al-Qaeda (cé nach raibh mórán fianaise inchreidte ar a leithéid de chaidreamh ag an am). Dúradh i dtuarascáil Ard-Chigire an Pheinteagáin an méid seo a leanas faoi ​​ghníomhaíochtaí Frith; " (Feith's office) developed, produced, and then disseminated alternative intelligence assessments on the Iraq and al Qaida relationship, which included some conclusions that were inconsistent with the consensus of the Intelligence Community, to senior decision-makers." <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.mcclatchydc.com/news/special-reports/iraq-intelligence/article24461020.html|teideal=Special Report: Iraq}}</ref> == Pearsanta == Rugadh Feith do theaghlach Giúdach i [[Filideilfia, Pennsylvania|Philadelphia, Pennsylvania]], duine de thriúr clainne le Rose (née Bankel) agus Dalck Feith. Bhí a athair ina bhall den Betar, ógeagraíocht athbhreithnitheach Shíónach, sa [[An Pholainn|Pholainn]], agus marthanóir ón Uileloscadh a chaill a thuismitheoirí agus a sheachtar deartháireacha sna sluachampaí géibhinn Naitsíocha . Tháinig Dalck go dtí na Stáit Aontaithe le linn [[Dara Cogadh Domhanda|an Dara Cogadh Domhanda]] agus d'éirigh sé ina fhear gnó, dhaonchara, agus bhronntóir don [[Páirtí Poblachtach (Stáit Aontaithe)|pháirtí Poblachtach]] . <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.philly.com/philly/news/local/20160203_Rose_Feith__philanthropist_in_Philadelphia_and_Israel.html|teideal=Rose Feith, philanthropist in Philadelphia and Israel|work=[[The Philadelphia Inquirer]]}}</ref> D’fhás Feith aníos i bPáirc Elkins, cuid de Cheltenham Township, bruachbhaile de chuid [[Filideilfia, Pennsylvania|Philadelphia]] . D’fhreastail sé ar Central High School [[Filideilfia, Pennsylvania|Philadelphia]], agus ina dhiaidh sin d’fhreastail sé ar [[Ollscoil Harvard]], áit ar bhain sé a chéim amach magna cum laude sa bhliain 1975 . Lean sé ar aghaidh go dtí Ionad Dlí Ollscoil Georgetown, ag fáil a Juris Doctor magna cum laude i 1978 . Tar éis dó céim a bhaint amach, d’oibrigh sé ar feadh trí bliana mar aturnae leis an ngnólacht dlí Fried, Frank, Harris, Shriver &amp;amp; Jacobson LLP . == Gairmréim == === A chuid oibre mar Dhaonlathach === D'oibrigh Feith ar fhoireann an tSeanadóra Henry M. Jackson i 1975 sula ndeachaigh sé ar aghaidh ag obair ar fheachtas Elmo Zumwalt i gcoinne an tseanadóir leithscaraigh Harry Byrd, Jr. Bhuaigh Byrd, neamhspleách ó 1970, ar Zumwalt, ó Pháirtí na nDaonlathach, 57–38%. <ref>[https://uselectionatlas.org/RESULTS/state.php?fips=51&year=1976&f=0&elect=0&off=3 1976 Senatorial General Election Results - Virginia.]</ref> === Riaradh Reagan === ==Tagairtí== {{DEFAULTSORT:Feith, Douglas J}} [[Catagóir:Daoine a d'fhreastail Ollscoil Harvard]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] phef8hs3l7o8v2y3j703mpj6vkdekys 0 103974 1091508 1091058 2022-08-28T12:21:26Z Marcas.oduinn 33120 /* Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na Breataine Bige == {{príomhalt|Welsh mythology}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|'' An illustration of [[Llŷr]] and the swans by H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|'' Opening lines of one of the Mabinogi tales from the [[Red Book of Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />(Geraint the son of Erbin. Arthur was accustomed to hold his Court at Caerlleon upon Usk...)]] '' Important reflexes of British mythology appear in the [[Four Branches of the Mabinogi]], especially in the names of several characters, such as [[Rhiannon]], [[Teyrnon]], and [[Brân the Blessed]] (''Bendigeidfran'', "Bran [Crow] the Blessed"). Other characters, in all likelihood, derive from mythological sources, and various episodes, such as the appearance of [[Arawn]], a king of the Otherworld seeking the aid of a mortal in his own feuds, and the tale of the hero who cannot be killed except under seemingly contradictory circumstances, can be traced throughout [[Proto-Indo-European mythology]]. The children of [[Llŷr]] ("Sea" = Irish [[Ler (mythology)|Ler]]) in the Second and Third Branches, and the children of [[Dôn]] ([[Danu (Irish goddess)|Danu]] in Irish and earlier Indo-European tradition) in the Fourth Branch are major figures, but the tales themselves are not primary mythology. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus ba bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir skills Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] 63cmd8plvrlptfmcr5d79avdkrxhib8 1091768 1091508 2022-08-28T13:47:50Z Marcas.oduinn 33120 /* Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar */... typo wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na Breataine Bige == {{príomhalt|Welsh mythology}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|'' An illustration of [[Llŷr]] and the swans by H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|'' Opening lines of one of the Mabinogi tales from the [[Red Book of Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />(Geraint the son of Erbin. Arthur was accustomed to hold his Court at Caerlleon upon Usk...)]] '' Important reflexes of British mythology appear in the [[Four Branches of the Mabinogi]], especially in the names of several characters, such as [[Rhiannon]], [[Teyrnon]], and [[Brân the Blessed]] (''Bendigeidfran'', "Bran [Crow] the Blessed"). Other characters, in all likelihood, derive from mythological sources, and various episodes, such as the appearance of [[Arawn]], a king of the Otherworld seeking the aid of a mortal in his own feuds, and the tale of the hero who cannot be killed except under seemingly contradictory circumstances, can be traced throughout [[Proto-Indo-European mythology]]. The children of [[Llŷr]] ("Sea" = Irish [[Ler (mythology)|Ler]]) in the Second and Third Branches, and the children of [[Dôn]] ([[Danu (Irish goddess)|Danu]] in Irish and earlier Indo-European tradition) in the Fourth Branch are major figures, but the tales themselves are not primary mythology. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir skills Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] luvsyv54km5rmwdnkmw0sdbfcjmlljt 1092196 1091768 2022-08-29T07:39:07Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na Breataine Bige == {{príomhalt|Welsh mythology}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|'' An illustration of [[Llŷr]] and the swans by H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|'' Opening lines of one of the Mabinogi tales from the [[Red Book of Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />(Geraint the son of Erbin. Arthur was accustomed to hold his Court at Caerlleon upon Usk...)]] '' Important reflexes of British mythology appear in the [[Four Branches of the Mabinogi]], especially in the names of several characters, such as [[Rhiannon]], [[Teyrnon]], and [[Brân the Blessed]] (''Bendigeidfran'', "Bran [Crow] the Blessed"). Other characters, in all likelihood, derive from mythological sources, and various episodes, such as the appearance of [[Arawn]], a king of the Otherworld seeking the aid of a mortal in his own feuds, and the tale of the hero who cannot be killed except under seemingly contradictory circumstances, can be traced throughout [[Proto-Indo-European mythology]]. The children of [[Llŷr]] ("Sea" = Irish [[Ler (mythology)|Ler]]) in the Second and Third Branches, and the children of [[Dôn]] ([[Danu (Irish goddess)|Danu]] in Irish and earlier Indo-European tradition) in the Fourth Branch are major figures, but the tales themselves are not primary mythology. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] 4es49phwjjmue9ws0v94976y66j8mr5 1092198 1092196 2022-08-29T07:47:00Z Marcas.oduinn 33120 /* Miotaseolaíocht na mBreatneach */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na mBreatneach == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na mBreatneach}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|[[Llŷr]] agus na healaí, léaráid le H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|Túslínte le scéal Mabinogi as [[Llyfr Coch Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />(Geraint mac Erbin. Bhíodh a chúirt ag Artúr ag Caerlleon ar an Wysc...)]] '' Important reflexes of British mythology appear in the [[Four Branches of the Mabinogi]], especially in the names of several characters, such as [[Rhiannon]], [[Teyrnon]], and [[Brân the Blessed]] (''Bendigeidfran'', "Bran [Crow] the Blessed"). Other characters, in all likelihood, derive from mythological sources, and various episodes, such as the appearance of [[Arawn]], a king of the Otherworld seeking the aid of a mortal in his own feuds, and the tale of the hero who cannot be killed except under seemingly contradictory circumstances, can be traced throughout [[Proto-Indo-European mythology]]. The children of [[Llŷr]] ([[Ler (mythology)|Ler]]) in the Second and Third Branches, and the children of [[Dôn]] ([[Danu (Irish goddess)|Danu]]) in the Fourth Branch are major figures, but the tales themselves are not primary mythology. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] 6ct2ocu3cmkziz51srtg1av9smm62s5 1092199 1092198 2022-08-29T08:20:56Z Marcas.oduinn 33120 /* Miotaseolaíocht na mBreatneach */ wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na mBreatneach == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na mBreatneach}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|[[Llŷr]] agus na healaí, léaráid le H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|Túslínte le scéal Mabinogi as [[Llyfr Coch Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />(Geraint mac Erbin. Bhíodh a chúirt ag Artúr ag Caerlleon ar an Wysc...)]] '' Important reflexes of British mythology appear in the [[Four Branches of the Mabinogi]], especially in the names of several characters, such as [[Rhiannon]], [[Teyrnon]] agus [[Brân Fendigaidd]] (Bran Beannaithe). Other characters, in all likelihood, derive from mythological sources, and various episodes, such as the appearance of [[Arawn]], a king of the Otherworld seeking the aid of a mortal in his own feuds, and the tale of the hero who cannot be killed except under seemingly contradictory circumstances, can be traced throughout [[Proto-Indo-European mythology]]. The children of [[Llŷr]] ([[Ler]]) in the Second and Third Branches, and the children of [[Dôn]] ([[Danu]]) in the Fourth Branch are major figures, but the tales themselves are not primary mythology. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] 93d60el4pzkr5y9veuqwjh4coff9o36 1092201 1092199 2022-08-29T09:09:12Z Marcas.oduinn 33120 /* Miotaseolaíocht na mBreatneach */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na mBreatneach == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na mBreatneach}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|[[Llŷr]] agus na healaí, léaráid le H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|Túslínte le scéal Mabinogi as [[Llyfr Coch Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />Geraint mac Erbin. Bhíodh a chúirt ag Artúr ag Caerlleon ar an Wysc...]] Feictear frithfhilltigh thábhachtacha de mhiotaseolaíocht na mBreatnach in [[Ceithre Ghéag Mabinogi]], go háirithe [[Rhiannon]], [[Teyrnon]] agus [[Brân Fendigaidd]] (Bran Beannaithe). Is amhlaidh go bhfuil pearsana eile fréamhaithe ó {{h|miotaseolaíocht na bPróit-Ind-Eorpach}} amhail is [[Arawn]], rí an Alltair ag lorg cabhrach ó duine daonna, agus an laoch do-mharaithe ach i gcásanna frithráiteacha. Is mórphearsana iad Clann [[Llŷr]] ([[Ler]]) sa Dara agus san Tríú Géaga, agus Clann [[Dôn]] ([[Danu]]) sa Ceathrú Géag, ach ní príomhscéalta iad. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] 20dfdheqki7ycz50s5gzfaty95h5qxn 1092202 1092201 2022-08-29T09:10:04Z Marcas.oduinn 33120 /* Miotaseolaíocht na mBreatneach */... typo wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na mBreatneach == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na mBreatnach}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|[[Llŷr]] agus na healaí, léaráid le H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|Túslínte le scéal Mabinogi as [[Llyfr Coch Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />Geraint mac Erbin. Bhíodh a chúirt ag Artúr ag Caerlleon ar an Wysc...]] Feictear frithfhilltigh thábhachtacha de mhiotaseolaíocht na mBreatnach in [[Ceithre Ghéag Mabinogi]], go háirithe [[Rhiannon]], [[Teyrnon]] agus [[Brân Fendigaidd]] (Bran Beannaithe). Is amhlaidh go bhfuil pearsana eile fréamhaithe ó {{h|miotaseolaíocht na bPróit-Ind-Eorpach}} amhail is [[Arawn]], rí an Alltair ag lorg cabhrach ó duine daonna, agus an laoch do-mharaithe ach i gcásanna frithráiteacha. Is mórphearsana iad Clann [[Llŷr]] ([[Ler]]) sa Dara agus san Tríú Géaga, agus Clann [[Dôn]] ([[Danu]]) sa Ceathrú Géag, ach ní príomhscéalta iad. '' While further mythological names and references appear elsewhere in Welsh narrative and tradition, especially in the tale of ''[[Culhwch and Olwen]]'', where we find, for example, [[Mabon ap Modron]] ("Divine Son of the Divine Mother"), and in the collected [[Welsh Triads]], not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] mvltct4cfydcy1lm0qndx6897tvxctw 1092205 1092202 2022-08-29T11:02:10Z Marcas.oduinn 33120 /* Miotaseolaíocht na mBreatneach */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} '' '''Celtic mythology''' is the body of [[miotas]] belonging to the [[na Ceiltigh]].<ref name="Cunliffe">Cunliffe, Barry, (1997) ''The Ancient Celts''. Oxford, [[Oxford University Press]] {{ISBN|0-19-815010-5}}, ll. 183 (religion), 202, 204–8.</ref> Like other [[an Iarannaois]] Europeans, Celtic peoples followed [[Ildiachas Ceilteach]], having many gods and goddesses.'' Níor tháinig miotais Cheiltigh na Mór-roinne, dreamanna amhail is na [[Gallaigh]] agus na [[Ceiltibéaraigh]], slán as concas ag [[Impireacht na Róimhe]], meath a [[Teangacha Ceilteacha|dteangacha]] agus a dtiontú ar an g[[Críostaíocht]]. Ní fhaightear ach iarsmaí i bhfoinsí Gréag-Rómhánacha agus seandálaíocht.'' Most surviving Celtic mythology belongs to the [[Ceiltigh na nOileán]] peoples (the [[Gaeil]] of [[Éire]] agus [[Alba]]; the [[na Briotanaigh Cheilteacha]] of western [[An Bhreatain]] agus [[an Bhriotáin]]). They preserved some of their myths in [[béaloideas]], which were eventually written down by Christian scribes in the [[an Mheánaois]]. [[Miotaseolaíocht na nGael]] has the largest written body of myths, followed by [[miotaseolaíocht na mBreatnach]]. '' The supernatural race called the [[Tuatha Dé Danann]] are believed to be based on the main Celtic gods of Ireland, while many Welsh characters belong either to the Plant Dôn ("Clann [[Dôn]]") and the Plant Llŷr ("Clann [[Llŷr]]"). Some figures in Insular Celtic myth have ancient continental parallels: Irish [[Lugh]] and Welsh [[Lleu]] are cognate with [[Lugus]]; [[Goibniu]] and [[Gofannon]] with Gobannos; [[Aengus|Macán]] and [[Mabon ap Modron|Mabon]] with Maponos; and so on. One common figure is the [[sovereignty goddess]], who represents the land and bestows sovereignty on a king by marrying him. The [[Alltar]] is also a common motif; a parallel realm of the supernatural races, which is visited by some mythical heroes. Celtic myth influenced later [[Ábhar na Breataine|Arthurian legend]]. == Léargas ginearálta == [[Íomhá:Gaul god Sucellus.jpg|mion|deis|The Celtic god [[Sucellus]]]] '' Though the Celtic world at its height covered much of western and central Europe, it was not politically unified nor was there any substantial central source of cultural influence or homogeneity; as a result, there was a great deal of variation in local practices of [[ildiachas Ceilteach]] (although certain motifs, for example the god [[Lugh]], appear to have diffused throughout the Celtic world). Inscriptions of more than three hundred deities, often equated with their Roman counterparts, have survived, but of these most appear to have been ''[[genius loci|genii locorum]]'', local or tribal gods, and few were widely worshiped. However, from what has survived of Celtic mythology, it is possible to discern commonalities which hint at a more unified pantheon than is often given credit. '' The nature and functions of these ancient gods can be deduced from their names, the location of their inscriptions, their [[iconography]], the [[Miotaseolaíocht na Róimhe]] they are equated with, and similar figures from later bodies of Celtic mythology. '' Celtic mythology is found in a number of distinct, if related, subgroups, largely corresponding to the branches of the [[Teangacha Ceilteacha]]: * Ancient Celtic religion (known primarily through archaeological sources rather than through written mythology) * mythology in [[teangacha Gaelacha]], represented chiefly by [[Miotaseolaíocht na nGael]]<ref>{{cite book |last=O'Rahilly |first=T. F. |title=Early Irish History and Mythology|year=1984 |orig-year= 1946, 1964, 1971 |publisher=Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath |isbn=0-901282-29-4}}</ref> (also shared with [[Scottish mythology]]) ** [[Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ** [[An Rúraíocht]] ** [[An Fhiannaíocht]] ** [[Scéalaíocht na Ríthe]] * mythology in [[Teangacha Briotainice]] ** [[Miotaseolaíocht na Breataine Bige]] ** [[Cornish mythology]] ** [[Breton mythology]] == Foinsí stairiúla == [[Íomhá:Rouelle votive wheels.jpg|mion|'' Votive Celtic wheels thought to correspond to the cult of [[Taranis]]. Thousands of such wheels have been found in sanctuaries in [[Gallia Belgica]], dating from 50 RC to AD 50. [[Musée d'Archéologie Nationale]], [[An Fhrainc]] ]] '' As a result of the scarcity of surviving materials bearing written [[Gaillis]], it is surmised that the most of the Celtic writings were destroyed by the Romans, though a written form of Gaulish using aibítrí [[aibítir Ghréagach|Gréagach]], [[aibítir Rómhánach|Rómhánach]] agus [[Old Italic script|North Italic]] was used (as evidenced by votive items bearing inscriptions in Gaulish and the [[Coligny calendar]]).<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=166–167}}</ref> [[Julius Caesar]] attests to the literacy of the Gauls, but also wrote that their priests, the [[draoi]]the, were forbidden to use writing to record certain verses of religious significance<ref>{{cite book |last=Chadwick |first=Nora Kershaw |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |year=1970 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-021211-2 |page=149}}</ref> (Caesar, ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' 6.14) while also noting that the [[Helvetii]] had a written census (Caesar, ''De Bello Gallico'' 1.29). '' Rome introduced a more widespread habit of public inscriptions, and broke the power of the druids in the areas it conquered; in fact, most inscriptions to [[dia|deities]] discovered in [[an Ghaill]] (modern [[an Fhrainc]] agus tuaisceart na [[an Iodáil|hIodála]]), [[an Bhreatain]] and other formerly (or presently) Celtic-speaking areas post-date the Roman conquest. '' Though early Gaels in Ireland and parts of [[an Bhreatain Bheag]] used [[Ogham]] script to record short inscriptions (largely personal names), more sophisticated literacy was not introduced to Celtic areas that had not been conquered by Rome until the advent of [[Críostaíocht]]. Indeed, many Gaelic myths were first recorded by Christian monks, albeit without most of their original religious meanings.<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=168–170}}</ref> == Miotaseolaíocht na nGael == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na nGael}} [[Íomhá:Ferdiad.jpg|mion|Cuchulainn carries Ferdiad across the river]] '' The oldest body of myths stemming from the Heroic Age is found only from the early medieval period of Ireland.<ref>{{cite book |last=Jackson |first=Kenneth Hurlstone |title=A Celtic Miscellany |year=1971 |publisher=Penguin Classics |isbn=0-14-044-247-2 |pages=[https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27 27–28]|url=https://archive.org/details/celticmiscellany00jack/page/27}}</ref> As Christianity began to take over, the gods and goddesses were slowly eliminated as such from the culture. What survives includes material dealing with the [[Tuatha Dé Danann]] and the [[Fomhóraigh]], which forms the basis for the text [[Cath Maighe Tuireadh]], as well as portions of the history-focused [[Lebor Gabála Érenn|Leabhar Gabhála Éireann]]. The Tuatha Dé represent the functions of human society such as kingship, crafts and war, while the Fomorians represent chaos and wild nature. ===An Dagda=== '' The leader of the gods for the Irish pantheon appears to have been [[an Dagda]].<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd|title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4|pages=41}}</ref> An Dagda was the figure on which male humans and other gods were based because he embodied ideal Irish traits. Celtic gods were also considered to be a clan due to their lack of specialization and unknown origins. The particular character of the Dagda was as a figure of burlesque lampoonery in [[Miotaseolaíocht na nGael]], and some authors even conclude that he was trusted to be benevolent enough to tolerate jokes at his own expense. '' Irish tales depict the Dagda as a figure of power, armed with a club. In [[Dorset]] there is a famous outline of an [[phallus|ithyphallic]] giant called the [[Cerne Abbas Giant]] with a club cut into the chalky soil. While this was probably produced in relatively modern times ([[Cogadh Cathartha Shasana]] era), it was long thought to be a representation of an Dagda. This has been called into question by recent studies which show that there may have been a representation of what looks like a large drapery hanging from the horizontal arm of the figure, leading to suspicion that this figure actually represents [[Earcail]], with the skin of the [[Nemean lion]] over his arm and carrying the club he used to kill it. In [[an Ghaill]], it is speculated that the Dagda is associated with [[Sucellus]], the striker, equipped with a hammer and cup. === Mór-Ríoghain === '' [[Mór-Ríoghain]] was a tripartite battle goddess of the Celts of Ancient Ireland and Scotland.<ref>{{cite book |last=Geddes & Grosset Ltd |title=Dictionary of the Celts |year=1997 |publisher=Brockhampton Press London |isbn=1-86019-709-4 |pages=130}}</ref><ref>Mammoth Book of Celtic Myths and Legends (1999), Constable & Robinson Ltd</ref> She was known as the Morrígan, but the different sections she was divided into were also referred to as [[Nemain|Neamhain]], [[Macha]] and [[Badb|Babhdh]] (among other, less common names), each representing different aspects of combat. She is most commonly known for her involvement in the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. === Lugh === [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|deis|x216px|''Lugh's Magic Spear''; léaráid le H. R. Millar]] '' The god appearing most frequently in the tales is [[Lugh]]. He is evidently a residual of the earlier, more widespread god [[Lugus]], whose diffusion in Celtic religion is apparent from the number of place names in which his name appears, occurring across the Celtic world. The most famous of these are the cities of [[Lugdunum]] (the modern French city of [[Lyon]]), Lugdunum Batavorum ([[Brittenburg]], 10 kilometers west of [[Leiden]] in the [[Netherlands]]) and [[Lugo|Lucus Augusti]] ({{lang-el|Λοuκος Λuγούστον}}, the modern Galician city of [[Lugo]]). Lug is described in the Celtic myths as the last to be added to the list of deities. In Ireland a festival called the [[Lughnasadh]] ({{lang-ir|Lúnasa}} "August") was held in his honor. === Eile === '' Other important goddesses include [[Brigit]], the Dagda's daughter; [[Aibell]], [[Áine]], [[Macha]], and the sovereign goddess, [[Ériu]]. Notable is [[Epona]], the horse goddess, celebrated with horse races at the summer festival. Significant Irish gods include [[Nuadha|Nuada Airgetlám]], the first king of the Tuatha Dé Danann; [[Goibniu]], the smith and brewer; [[Dian Cécht]], the patron of healing; and the sea god [[Manannán mac Lir]]. == Miotaseolaíocht na mBreatneach == {{príomhalt|Miotaseolaíocht na mBreatnach}} [[Íomhá:Ler swans Millar.jpg|mion|deis|upright|[[Llŷr]] agus na healaí, léaráid le H. R. Millar]] [[Íomhá:Jesus-College-MS-111 00379 190r (cropped) Geraint.jpg|mion|clé|Túslínte le scéal Mabinogi as [[Llyfr Coch Hergest]]:<br />''Gereint vab Erbin. Arthur a deuodes dala llys yg Caerllion ar Wysc...'' <br />Geraint mac Erbin. Bhíodh a chúirt ag Artúr ag Caerlleon ar an Wysc...]] Feictear frithfhilltigh thábhachtacha de mhiotaseolaíocht na mBreatnach in [[Ceithre Ghéag Mabinogi]], go háirithe [[Rhiannon]], [[Teyrnon]] agus [[Brân Fendigaidd]] (Bran Beannaithe). Is amhlaidh go bhfuil pearsana eile fréamhaithe ó {{h|miotaseolaíocht na bPróit-Ind-Eorpach}} amhail is [[Arawn]], rí an Alltair ag lorg cabhrach ó duine daonna, agus an laoch do-mharaithe ach i gcásanna frithráiteacha. Is mórphearsana iad Clann [[Llŷr]] ([[Ler]]) sa Dara agus san Tríú Géaga, agus Clann [[Dôn]] ([[Danu]]) sa Ceathrú Géag, ach ní príomhscéalta iad. Feictear nósanna agus ainmneacha eile sna seanscéalta Breatnacha, go háirithe [[Mabon ap Modron]] (Mac Diaga na Máthar Diaga) in ''[[Culhwch and Olwen]]'', agus sa chnuasach scéalta ''[[Welsh Triads]]. Mar sin féin, not enough is known of the British mythological background to reconstruct either a narrative of creation or a coherent pantheon of British deities. Indeed, though there is much in common with Irish myth, there may have been no unified British mythological tradition ''per se''. Whatever its ultimate origins, the surviving material has been put to good use in the service of literary masterpieces that address the cultural concerns of [[Wales]] in the early and later Middle Ages. == Iarsmaí de mhiotaseolaíocht na nGallach == {{príomhalt|Creidimh Ghall-Rómhánach}} [[Íomhá:Taranis Jupiter with wheel and thunderbolt Le Chatelet Gourzon Haute Marne.jpg|mion|clé|upright|'' [[Taranis]] (le roth Ceilteach agus [[caor thintrí]]), Le Chatelet, Gourzon, [[Haute-Marne]], an Fhrainc]] Bhí déithe ann a d'adhrtaí na Ceiltigh nach bhfuil ar eolas acu ach a [[déithe na gCeilteach|n-ainmneacha]]. Thairis sin, tá roinnt iarsmaí de sheanscéalta nó miotais Ceilteacha caomhnaithe ag scríbhneoirí clasaiceacha.<ref name="Duval">{{cite book |first=Paul-Marie |last=Duval |year=1993 |title=Les dieux de la Gaule |trans-title=The Gods of Gaul |publisher=Éditions Payot |location=Paris, FR |isbn=2-228-88621-1 |pages=94–98}}</ref> Dar leis an reitricí Siriach [[Lucian]], bhíodh [[Ogmios]] i gceannas bhuíon fear ceangailte le slabhra dá gcluasa chun a theangan, tongue mar shiombal a dheisbhéalaí. Déanann an file Rómánsach de chuid na chéad aoise, [[Lucan]], trácht ar [[Taranis]], [[Toutatis]] agus [[Esus]], ach níl a lán fianaise eile ann ar dhéithe tábhachtacha iad. D'fhéadfadh é go bhfuil miotais chaillte léirithe ar roinnt [[objet d'art|objets d'art]], bonn agus altóir, amhail is [[Tarvos Trigaranus]] nó of an equestrian ‘[[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]]’ eachtrach is cionn an [[Anguiped]] (fíor daonna nathair-chosacha). Tá brí mhiotasach bainte as an g[[coire Gundestrup]].<ref>{{cite journal |first=G.S. |last=Olmsted |title=The Gundestrup version of ''Táin Bó Cuailnge'' |journal=[[Antiquity (iriseán)|Antiquity]] |year=1976 |volume=50 |issue=198 |pages=95–103|doi=10.1017/S0003598X00070836 }}</ref> Tá léirithe ann fosta nach bhfuil ainmneacha acu, ina measc íomhánna trícheannach nó trí-aghaidheach; a squatting god, dia le nathair; dia le roth; agus marcach le fathach ar a ghlúine.<ref name="Powell">{{cite book |author=Powell, T. G. E. |author-link=T. G. E. Powell|title=The Celts |publisher=Thames & Hudson |place=London, UK |year=1958}}</ref> Faightear roinnt dóibh i [[portach|bportaigh mhóna]] sa Bhreatain de chuid na Cré-umhaoisa,<ref name="Chadwick">{{cite book |author=Chadwick, Nora |authorlink=Nora Kershaw Chadwick |title=The Celts |publisher=Pelican Books |year=1970}}</ref> rud a chuireann le fios gur réamhRómhánach agus forleathan iad i measc na gCeilteach. Tá léarscáil déanta le dáileadh na n-íomhánna agus feictear dlús lárnach le scaipeadh amach feadh línte trádála. Faightear an íomhá trí-cheannach cruinnithe i measc na mBelgae, idir na haibhneacha Oise, Marne agus Moselle; agus an marcach leis an fathach le taobh na Réine.<ref name="Powell"/> == Déithe Ceilteacha dar le hIúil Caesar == [[Íomhá:Rouelle d or Balesme Haute Marne.jpg|mion|deis|Roth óir Ceilteach le siombail, Balesme, [[Haute-Marne]]. [[National Archaeological Museum (France)|National Archaeological Museum]]]] Ina mórshaothar [[De Bello Gallico]],<ref>{{cite book |author-link=Julius Caesar |first=Gaius Julius |last=Caesar |title=[[Commentarii de Bello Gallico]] |orig-date=52–51 BCE |trans-title=The Gallic War}}</ref> déanann [[Iúil Caesar]] trácht ar na cúigear príomh-dhéithe adhartha sa Ghaill (de réir [[interpretatio graeca]], tugann sé ainmneacha na ndéithe Rómhánacha is gaire dóibh). * Ba é [[Mearcair (miotaseolaíocht)|Mearcair]] an dia is tábhachtaí, tionscnóir na n-ealaíon (agus dá bharr gaolta le [[Lugus]]), tacaí eachtránaithe, agus trádálaithe agus a gcuid brabúis. * [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], lia leighis * [[Mars (miotaseolaíocht)|Mars]], dia an chogaidh * [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], rí an fhlaithis * [[Minéirve]], spreagóir oilteachta Ó thaobh miotaseolaíocht na nGael de, molann MacBain gurb ionann Apalló agus [[Lugh]], Mearcair agus [[Manannán mac Lir]], Iúpatar agus [[an Dagda]], Mars agus [[Neit]], agus Minéirve agus [[Brigit]].<ref>{{cite book |last=MacBain |first=Alexander |title=Celtic Mythology and Religion |year=1976 |publisher=Folcroft Library Editions |isbn=0-8414-6043-4 |pages=69–75}}</ref> I dteannta leis an gcúigear seo, deir Caesar go rianaíonn na Gallaigh a sinsearacht ar ais go [[Dīs Pater]]<ref>{{cite book |last=Ross |first=Anne |title=Everyday Life of the Pagan Celts |year=1972 |publisher=Carousel Books |isbn=0-552-54021-8 |pages=208}}</ref> ([[Donn]] na nGael, b'fhéidir). == Féach freisin == * [[Bean sí]] * [[Miotaseolaíocht Chantabrach]] * [[Críostaíocht Cheilteach]] * [[Rí Iascaire]] * [[Niskai]] * [[Triscéil]] == Foinsí == * de Vries, Jan, ''Keltische Religion'' (1961). *Duval, Paul-Marie, ''Les Dieux de la Gaule'', new ed. updated and enlarged (1976) *Mac Cana, Proinsias. ''Celtic Mythology''. New York: Hamlyn, 1970. {{ISBN|0-600-00647-6}} *Mac Cana, Proinsias, ''The Learned Tales of Medieval Ireland'' (Irish Literature – Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980): {{ISBN|1-85500-120-9}} *MacKillop, James, ''Dictionary of Celtic Mythology''. Oxford: Oxford University Press, 1998. {{ISBN|0-19-280120-1}} *[[Bernhard Maier (religious studies professor)|Maier, Bernhard]], ''Dictionary of Celtic religion and culture'', Boydell & Brewer 1997 {{ISBN|978-0-85115-660-6}} *O'Rahilly, Thomas F. ''Early Irish History and Mythology'' (1991, reissued 1971) *Rolleston, T.W. ''Celtic Myths and Legend''s. Dover Publications Inc. (1911, 1990 reprint). {{ISBN|0486265072}} *[[John Rhys|Rhys, John]], ''Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom'' 3rd ed. (1898, reprinted 1979) *Sjoestedt, M. L., ''Gods and Heroes of the Celts''. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. {{ISBN|1-85182-179-1}} *Squire, Charles. ''Celtic Myth and Legend''. Newcastle Publishing Co. 1975. {{ISBN|0-87877-030-5}} *Stercks, Claude, ''Éléments de cosmogonie celtique'' (1986) *[[Joseph Vendryes|Vendryes, Joseph]]; Ernest Tonnelat & [[B.-O. Unbegaun]] ''Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves'' (1948) == Naisc sheachtracha == *[http://www.unc.edu/celtic/catalogue/Gundestrup/kauldron.html Celtic Art & Cultures]: a detailed description of the [[Gundestrup cauldron]] *[https://web.archive.org/web/20100209003822/http://draeconin.com/database/celtreli.htm Celtic Religion – What Information do we really have] *[http://www.conjure.com/whocelts.html What We Don't Know About the Ancient Celts] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Na Ceiltigh]] dj3zfzalevcx817kfm0ebvvzckimth1 0 104016 1092168 1085319 2022-08-29T00:25:06Z SeoMac 5102 Defaultsort, cata. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[Polaitíocht|polaiteoir]] [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Russell “Rusty” Bowers''' <ref name="PVS">{{Cite web-en|url=http://votesmart.org/candidate/biography/123766|title=Russell Bowers's Biography|publisher=[[Project Vote Smart]]|access-date=December 30, 2013}}</ref> (rugadh 20 Deireadh Fómhair 1952) agus is é Spéicéir reatha Theach na nIonadaithe in [[Arizona]] é. Is ball den [[Páirtí Poblachtach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Poblachtach]], agus tá sé ina ionadaí ar an 25ú ceantar reachtach ó 2015. <ref name="AL">{{Cite web-en|url=http://www.azleg.gov/MembersPage.asp?Member_ID=90&Legislature=52&Session_ID=114|title=Russell Bowers|publisher=[[Arizona State Legislature]]|access-date=December 30, 2013}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=http://cqrcengage.com/neaaz/app/person/40334;jsessionid=1mhsjtr6gwxgytyp1p8zncbam|title=Profile: Rep. Russell Bowers (R-AZ)}}</ref> Toghadh ina Spéicéir é sa bhliain 2019. Roimhe seo, bhí Bowers ina ionadaí don 21ú ceantar reachtaíochta i dTeach Arizona ó 1993 go 1997 agus i Seanad Arizona ó 1997 go 2001. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.bipac.net/page.asp?content=bowers&g=FMCG|title=Russell W. Bowers (Republican Party)}}</ref> Is ealaíontóir atá oilte go clasaiceach é agus é ag speisialú in uiscedhathanna, phéintéireacht ola, agus dealbhóireacht, <ref>{{Cite web-en|url=http://bowersforaz.com/about.php|title=About|access-date=December 1, 2018}}</ref> agus bhí baint aige freisin leis na tionscail tógála agus oideachais. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> I mí Feabhra 2022, chomhdaigh Bowers páipéarachas le reáchtáil do Sheanad Arizona sa 10ú ceantar. <ref>{{Cite web-en|url=https://arizonadailyindependent.com/2022/02/18/speaker-bowers-to-run-for-arizona-senate-again-termed-out-of-house/|title=Speaker Bowers to Run for Arizona Senate Again, Termed Out of House|date=February 19, 2022}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=https://www.azcentral.com/story/news/politics/elections/2022/02/18/arizona-house-speaker-rusty-bowers-run-arizona-senate/6851029001/|title=The Arizona Republic}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=https://azcapitoltimes.com/news/2022/02/18/house-speaker-bowers-files-for-senate-run-in-22/|title=House Speaker Bowers files for Senate run in '22 &#124; Arizona Capitol Times|date=February 18, 2022}}</ref> Chaill sé do Dave Farnsworth sa toghchán phoblachtach tosaigh. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=979718|title=Our Campaigns - AZ State Senate 10 - R Primary Race - Aug 02, 2022}}</ref> == Luathshaol agus oideachas == D'fhás Bowers aníos ar raise caorach i nGleann Chino . <ref>{{Cite news-en|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-62338119|title=Rusty Bowers defied Donald Trump - what happens now?|date=2022-07-30|language=en-GB|work=BBC News|access-date=2022-08-02}}</ref> D'fhreastail sé ar ''Mesa Community College'', Ollscoil Stáit Arizona, agus Ollscoil Brigham Young. Is ball é d' Eaglais Naoimh na Laethanta Deireanacha , agus chaith sé dhá bhliain ina mhisinéir [[Mormannachas|Mormannach]] i [[Meicsiceo]] . <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> == In aghaidh toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal == Dhiúltaigh Bowers comhoibriú leis na hiarrachtaí chun toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal trína rá go poiblí nach raibh aon fhianaise ann go ndearnadh calaois toghcháin a thabharfadh sainordú go ndiúltófaí do thorthaí thoghchán uachtaránachta 2020 na Stát Aontaithe in Arizona . <ref name="Pilkington">Ed Pilkington, [https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicansOusted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’,'] [[The Guardian]] 21 August 2022</ref> <ref>{{Cite news-en|url=https://apnews.com/article/election-2020-joe-biden-donald-trump-legislature-pennsylvania-b199b2debc87fbb20612a48835bc0dba|title=GOP leaders in 4 states quash dubious Trump bid on electors|author=Christie|first=Bob|date=November 14, 2020|publisher=[[Associated Press]]}}</ref> An 21 Meitheamh, 2022, thug Bowers fianaise don choiste 6 Eanáir . <ref>{{Cite web-en|url=https://www.jan-6.com/jan-6-4th-committee-hearing-t|title=JAN 6 4TH COMMITTEE HEARING T...|language=en|work=January 6th|access-date=2022-06-22}}</ref> Mar chuid dá fhianaise, dúirt sé nuair a d’iarr sé fianaise ar Rudy Giuliani go raibh calaois ann, d’fhreagair Giuliani “"''We have lots of theories, we just don't have the evidence''". ”. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.npr.org/2022/06/21/1106413341/arizona-lawmaker-rusty-bowers-pressure-giuliani|title=Arizona lawmaker Rusty Bowers details the pressure put on him by Trump and Giuliani|author=Bustillo|first=Ximena|date=June 21, 2022|publisher=[[NPR]]}}</ref> Mharaigh Bowers bille freisin i dTeach na nIonadaithe Arizona a chuirfeadh ar chumas reachtas an stáit torthaí toghcháin uachtaránachta in Arizona a shárú. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.cnn.com/2022/02/03/politics/arizona-bill-reject-election-results-effectively-blocked/index.html|title=Arizona Republican House speaker effectively dooms GOP bill to allow state legislature to reject election results|author=Rose|first=Andy|date=February 4, 2022|publisher=[[CNN]]}}</ref> I mí na Nollag 2020, bhí a chomhghleacaí Seanadóir Kelly Townsend ag iarraidh ar Bowers an reachtas a ghairm i seisiún agus scláta malartach toghthóirí a cheapadh go hoifigiúil. Nuair a dhiúltaigh sé, tvuíteáil Townsend seoladh baile Bowers agus d'áitigh sé ar a lucht leanúna sa mhílíste agóid a dhéanamh iag a theach.. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.eastvalleytribune.com/news/gop-election-rift-engulfs-mesa-lawmakers/article_5b36c7e0-3e3b-11eb-9e91-232b09e884a4.html|title=GOP election rift engulfs Mesa lawmakers}}</ref> Mar gheall ar a chuid iarrachtaí seasamh in aghaidh na n-iarrachtaí torthaí toghcháin 2020 a chur ar ceal, bronnadh an gradam "''John F. Kennedy Profile in Courage Award''" ar Bowers . Bhí sé ar dhuine de chúigear onóraí a ghnóthaigh an dámhachtain sa bhliain 2022. <ref>{{Cite news-en|url=https://ktar.com/story/5071733/arizona-house-speaker-rusty-bowers-receives-profile-in-courage-award/|title=Arizona House Speaker Rusty Bowers receives JFK Profile in Courage Award|author=Stone|first=Kevin|date=May 23, 2022|publisher=[[KTAR-FM]]}}</ref> Mar sin féin, an 19 Iúil, 2022, rinne Páirtí Poblachtach Arizona cháineadh ar Bowers as a fhrithbheartaíocht. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.12news.com/article/news/politics/arizona-republicans-censure-house-speaker-rusty-bowers/75-66991122-dda0-4df7-9155-8efc31404a75|title=Arizona Republicans censure Rusty Bowers days before Trump rally here|date=July 19, 2022|publisher=[[KPNX]]}}</ref> Sa deireadh, chosain frithbheartaíocht Bowers a ghairm bheatha pholaitiúil. Sa bhliain 2022 sheas Bowers le haghaidh an tSeanaid Stáit, mar bhí a théarma sa State House ag teacht chun críche. Chaill sé an toghchán phoblachtach tosaigh don Seanad Stáit le farasbarr de bheagnach 2 go 1, agus an caillteanas á chur i leith a a fhrithbheartaíocht in aghaidh toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal. In ainneoin an chaillteanais, dúirt Bowers nach raibh aon aiféala air faoina fhrithbheartaíocht agus “"would [have done] it again in a heartbeat". <ref>{{Cite news-en|url=https://apnews.com/article/2022-midterm-elections-donald-trump-presidential-bill-clinton-arizona-280e523df0027540f3bbced7a7d8078e|title=Jan. 6 witness Rusty Bowers has no regrets in GOP race loss|author=Christie|first=Bob|date=August 3, 2022|publisher=[[AP News]]}}</ref> <ref name="Pilkington">Ed Pilkington, [https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicansOusted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’,'] [[The Guardian]] 21 August 2022</ref> == Saol pearsanta == Tá Bowers pósta ar Donetta Russell, a bhfuil seachtar clainne aige. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> I mí Eanáir 2021, d’fhógair Bowers bás duine dá iníonacha, a bhí ag troid ag troid breoiteachta ar feadh tréimhse fada ama . <ref>{{Cite web-en|url=https://www.facebook.com/100000246798523/posts/4191162324235286/|title='With great difficulty Donetta and I announce the passing of our beautiful daughter Kacey Rae Bowers...'|language=en|publisher=Facebook|access-date=2022-06-22}}</ref> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicans Ousted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’] ==Tagairtí== {{DEFAULTSORT:Bowers, Russell}} [[Catagóir:Poaliteoirí na Stát Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1952]] 7ler15l6sk2qjfh1d5ywocv34jwpulx 1092169 1092168 2022-08-29T00:26:08Z SeoMac 5102 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[Polaitíocht|polaiteoir]] [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Russell “Rusty” Bowers''' <ref name="PVS">{{Cite web-en|url=http://votesmart.org/candidate/biography/123766|title=Russell Bowers's Biography|publisher=[[Project Vote Smart]]|access-date=December 30, 2013}}</ref> (rugadh 20 Deireadh Fómhair 1952) agus is é Spéicéir reatha Theach na nIonadaithe in [[Arizona]] é. Is ball den [[Páirtí Poblachtach (Stáit Aontaithe)|Pháirtí Poblachtach]], agus tá sé ina ionadaí ar an 25ú ceantar reachtach ó 2015. <ref name="AL">{{Cite web-en|url=http://www.azleg.gov/MembersPage.asp?Member_ID=90&Legislature=52&Session_ID=114|title=Russell Bowers|publisher=[[Arizona State Legislature]]|access-date=December 30, 2013}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=http://cqrcengage.com/neaaz/app/person/40334;jsessionid=1mhsjtr6gwxgytyp1p8zncbam|title=Profile: Rep. Russell Bowers (R-AZ)}}</ref> Toghadh ina Spéicéir é sa bhliain 2019. Roimhe seo, bhí Bowers ina ionadaí don 21ú ceantar reachtaíochta i dTeach Arizona ó 1993 go 1997 agus i Seanad Arizona ó 1997 go 2001. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.bipac.net/page.asp?content=bowers&g=FMCG|title=Russell W. Bowers (Republican Party)}}</ref> Is ealaíontóir atá oilte go clasaiceach é agus é ag speisialú in uiscedhathanna, phéintéireacht ola, agus dealbhóireacht, <ref>{{Cite web-en|url=http://bowersforaz.com/about.php|title=About|access-date=December 1, 2018}}</ref> agus bhí baint aige freisin leis na tionscail tógála agus oideachais. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> I mí Feabhra 2022, chomhdaigh Bowers páipéarachas le reáchtáil do Sheanad Arizona sa 10ú ceantar. <ref>{{Cite web-en|url=https://arizonadailyindependent.com/2022/02/18/speaker-bowers-to-run-for-arizona-senate-again-termed-out-of-house/|title=Speaker Bowers to Run for Arizona Senate Again, Termed Out of House|date=February 19, 2022}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=https://www.azcentral.com/story/news/politics/elections/2022/02/18/arizona-house-speaker-rusty-bowers-run-arizona-senate/6851029001/|title=The Arizona Republic}}</ref> <ref>{{Cite web-en|url=https://azcapitoltimes.com/news/2022/02/18/house-speaker-bowers-files-for-senate-run-in-22/|title=House Speaker Bowers files for Senate run in '22 &#124; Arizona Capitol Times|date=February 18, 2022}}</ref> Chaill sé do Dave Farnsworth sa toghchán phoblachtach tosaigh. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=979718|title=Our Campaigns - AZ State Senate 10 - R Primary Race - Aug 02, 2022}}</ref> == Luathshaol agus oideachas == D'fhás Bowers aníos ar raise caorach i nGleann Chino . <ref>{{Cite news-en|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-62338119|title=Rusty Bowers defied Donald Trump - what happens now?|date=2022-07-30|language=en-GB|work=BBC News|access-date=2022-08-02}}</ref> D'fhreastail sé ar ''Mesa Community College'', Ollscoil Stáit Arizona, agus Ollscoil Brigham Young. Is ball é d' Eaglais Naoimh na Laethanta Deireanacha , agus chaith sé dhá bhliain ina mhisinéir [[Mormannachas|Mormannach]] i [[Meicsiceo]] . <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> == In aghaidh toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal == Dhiúltaigh Bowers comhoibriú leis na hiarrachtaí chun toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal trína rá go poiblí nach raibh aon fhianaise ann go ndearnadh calaois toghcháin a thabharfadh sainordú go ndiúltófaí do thorthaí thoghchán uachtaránachta 2020 na Stát Aontaithe in Arizona . <ref name="Pilkington">Ed Pilkington, [https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicansOusted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’,'] [[The Guardian]] 21 August 2022</ref> <ref>{{Cite news-en|url=https://apnews.com/article/election-2020-joe-biden-donald-trump-legislature-pennsylvania-b199b2debc87fbb20612a48835bc0dba|title=GOP leaders in 4 states quash dubious Trump bid on electors|author=Christie|first=Bob|date=November 14, 2020|publisher=[[Associated Press]]}}</ref> An 21 Meitheamh, 2022, thug Bowers fianaise don choiste 6 Eanáir . <ref>{{Cite web-en|url=https://www.jan-6.com/jan-6-4th-committee-hearing-t|title=JAN 6 4TH COMMITTEE HEARING T...|language=en|work=January 6th|access-date=2022-06-22}}</ref> Mar chuid dá fhianaise, dúirt sé nuair a d’iarr sé fianaise ar Rudy Giuliani go raibh calaois ann, d’fhreagair Giuliani “"''We have lots of theories, we just don't have the evidence''". ”. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.npr.org/2022/06/21/1106413341/arizona-lawmaker-rusty-bowers-pressure-giuliani|title=Arizona lawmaker Rusty Bowers details the pressure put on him by Trump and Giuliani|author=Bustillo|first=Ximena|date=June 21, 2022|publisher=[[NPR]]}}</ref> Mharaigh Bowers bille freisin i dTeach na nIonadaithe Arizona a chuirfeadh ar chumas reachtas an stáit torthaí toghcháin uachtaránachta in Arizona a shárú. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.cnn.com/2022/02/03/politics/arizona-bill-reject-election-results-effectively-blocked/index.html|title=Arizona Republican House speaker effectively dooms GOP bill to allow state legislature to reject election results|author=Rose|first=Andy|date=February 4, 2022|publisher=[[CNN]]}}</ref> I mí na Nollag 2020, bhí a chomhghleacaí Seanadóir Kelly Townsend ag iarraidh ar Bowers an reachtas a ghairm i seisiún agus scláta malartach toghthóirí a cheapadh go hoifigiúil. Nuair a dhiúltaigh sé, tvuíteáil Townsend seoladh baile Bowers agus d'áitigh sé ar a lucht leanúna sa mhílíste agóid a dhéanamh iag a theach.. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.eastvalleytribune.com/news/gop-election-rift-engulfs-mesa-lawmakers/article_5b36c7e0-3e3b-11eb-9e91-232b09e884a4.html|title=GOP election rift engulfs Mesa lawmakers}}</ref> Mar gheall ar a chuid iarrachtaí seasamh in aghaidh na n-iarrachtaí torthaí toghcháin 2020 a chur ar ceal, bronnadh an gradam "''John F. Kennedy Profile in Courage Award''" ar Bowers . Bhí sé ar dhuine de chúigear onóraí a ghnóthaigh an dámhachtain sa bhliain 2022. <ref>{{Cite news-en|url=https://ktar.com/story/5071733/arizona-house-speaker-rusty-bowers-receives-profile-in-courage-award/|title=Arizona House Speaker Rusty Bowers receives JFK Profile in Courage Award|author=Stone|first=Kevin|date=May 23, 2022|publisher=[[KTAR-FM]]}}</ref> Mar sin féin, an 19 Iúil, 2022, rinne Páirtí Poblachtach Arizona cháineadh ar Bowers as a fhrithbheartaíocht. <ref>{{Cite news-en|url=https://www.12news.com/article/news/politics/arizona-republicans-censure-house-speaker-rusty-bowers/75-66991122-dda0-4df7-9155-8efc31404a75|title=Arizona Republicans censure Rusty Bowers days before Trump rally here|date=July 19, 2022|publisher=[[KPNX]]}}</ref> Sa deireadh, chosain frithbheartaíocht Bowers a ghairm bheatha pholaitiúil. Sa bhliain 2022 sheas Bowers le haghaidh an tSeanaid Stáit, mar bhí a théarma sa State House ag teacht chun críche. Chaill sé an toghchán phoblachtach tosaigh don Seanad Stáit le farasbarr de bheagnach 2 go 1, agus an caillteanas á chur i leith a a fhrithbheartaíocht in aghaidh toghchán uachtaránachta 2020 a chur ar ceal. In ainneoin an chaillteanais, dúirt Bowers nach raibh aon aiféala air faoina fhrithbheartaíocht agus “"would [have done] it again in a heartbeat". <ref>{{Cite news-en|url=https://apnews.com/article/2022-midterm-elections-donald-trump-presidential-bill-clinton-arizona-280e523df0027540f3bbced7a7d8078e|title=Jan. 6 witness Rusty Bowers has no regrets in GOP race loss|author=Christie|first=Bob|date=August 3, 2022|publisher=[[AP News]]}}</ref> <ref name="Pilkington">Ed Pilkington, [https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicansOusted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’,'] [[The Guardian]] 21 August 2022</ref> == Saol pearsanta == Tá Bowers pósta ar Donetta Russell, a bhfuil seachtar clainne aige. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.azrlvf.com/leadership-bowers/|title=Russell Bowers}}</ref> I mí Eanáir 2021, d’fhógair Bowers bás duine dá iníonacha, a bhí ag troid ag troid breoiteachta ar feadh tréimhse fada ama . <ref>{{Cite web-en|url=https://www.facebook.com/100000246798523/posts/4191162324235286/|title='With great difficulty Donetta and I announce the passing of our beautiful daughter Kacey Rae Bowers...'|language=en|publisher=Facebook|access-date=2022-06-22}}</ref> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/20/rusty-bowers-interview-trump-arizona-republicans Ousted Republican reflects on Trump, democracy and America: ‘The place has lost its mind’] ==Tagairtí== {{DEFAULTSORT:Bowers, Russell}} [[Catagóir:Polaiteoirí na Stát Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1952]] 0lqut77i1863jmnstzsem81me0pr5yw 10 104124 1092197 1088740 2022-08-29T07:40:10Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 accessdate -> accessdate : authorlink -> author-link archiveurl->archive-url archivedate -> archive-date ulstatus url-status wikitext text/x-wiki <includeonly><cite style="font-style:normal">{{#if:{{{author|}}}{{{coauthors|}}}{{{last|}}}||<i>}} {{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} |{{#if:{{{author-link|}}} |[[{{{author-link}}}|{{#if: {{{last|}}} |{{{last}}}{{#if: {{{first|}}} |, {{{first}}} }} |{{{author}}} }}]] |{{#if:{{{last|}}} |{{{last}}}{{#if: {{{first|}}} |, {{{first}}} }} |{{{author}}} }} }} }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} |{{#if:{{{coauthors|}}} | <nowiki>;</nowiki> {{{coauthors}}} }}{{#if:{{{date|}}} |&#32;({{{date}}}) |{{#if:{{{year|}}} |{{#if:{{{month|}}} |&#32;({{{month}}} {{{year}}}) |&#32;({{{year}}}) }} }} }} }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} | . }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}}{{{year|}}}{{{date|}}} | &#32; }}{{#if:{{{title|}}}| {{#if:{{{chapter|}}} |{{#ifeq:{{{quotes|}}}|no||{{#if:{{{curly|}}}|“|"}}}}{{{chapter}}}{{#ifeq:{{{quotes|}}}|no||{{#if:{{{curly|}}}|“|"}}. í&#32;}} |{{#if:{{{archive-url|}}}{{ifeq:{{{url-status|}}}|live|live|}} |{{#if:{{{url|}}} | [{{{url}}} {{{title}}}] | {{{title}}} }} |[{{{archive-url}}} {{{title}}}] }} }} | <span class=error plainlinks>Citation missing title.</span> }}{{#if:{{{author|}}}{{{coauthors|}}}{{{last|}}}||</i> }}{{#if:{{{chapter|}}} |{{#if:{{{url|}}}| [{{{url}}} ''{{{title}}}'']| ''{{{title}}}'' }} }}{{#if:{{{language|}}} | &#32;(in {{{language}}}) }}{{#if:{{{format|}}} | &#32;({{{format}}}) }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} | | &#32;{{#if:{{{date|}}} |&#32;({{{date}}}) |{{#if:{{{year|}}} |{{#if:{{{month|}}} |&#32;({{{month}}} {{{year}}}) |&#32;({{{year}}}) }} }} }} }}{{#if:{{{edition|}}} |&#32;({{{edition}}} ed.) }}{{#if:{{{volume|}}} |&#32;'''{{{volume}}}''' }}{{#if:{{{issue|}}} |&#32;({{{issue}}}) }}{{#if:{{{series|}}} |&#32;({{{series}}}) }}{{#if:{{{pages|}}} |<nowiki>:</nowiki> {{{pages}}} }}{{#if:{{{publisher|}}} |.&#32;{{#if:{{{location|}}} |{{{location}}}:&#32; }}{{{publisher}}} }}{{#if:{{{archive-url|}}} |.&#32;{{#ifeq:{{{url-status|}}}|live |[{{{archive-url}}} Cartlainne] ón mbunleathanach |Cartlainne ón [{{{url}}} mbunleathanach] }} ar {{{archive-date}}} }}{{#if:{{{doi|}}} |. doi:{{#if: {{{doi_brokendate|}}} | {{#tag:nowiki|{{{doi}}}}} (inactive [[{{{doi_brokendate|}}}]]) {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Category:Pages with DOIs broken since {{#time: Y | {{{doi_brokendate|}}} }}]] }} | <span class="neverexpand">[http://dx.doi.org/{{urlencode:{{{doi}}}}} {{#tag:nowiki|{{{doi}}}}}]</span> }} }}{{#if:{{{issn|}}} |. [[International Standard Serial Number|ISSN]] [http://worldcat.org/issn/{{{issn}}} {{{issn}}}] }}{{#if:{{{isbn|}}} |. [[International Standard Book Number|ISBN]] [http://worldcat.org/isbn/{{{isbn}}} {{{isbn}}}] }}{{#if:{{{pmid|}}} |. PMID {{{pmid}}} }}{{#if:{{{pmc|}}} | {{#if:{{{url|}}} |. [[PubMed Central|PMC]]:[http://www.pubmedcentral.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{pmc}}} {{{pmc}}}]}} }}{{#if:{{{bibcode|}}} |. [[Bibcode]]:&nbsp;[http://adsabs.harvard.edu/abs/{{{bibcode}}} {{{bibcode}}}] }}{{#if:{{{jstor|}}} |. JSTOR [https://www.jstor.org/stable/{{urlencode:{{{jstor}}}}} {{{jstor}}}] }}{{#if:{{{oclc|}}} |. [[OCLC]] [http://worldcat.org/oclc/{{urlencode:{{{oclc}}}}} {{{oclc}}}] }}{{#if:{{{ol|}}} |. [[:en:Open Library|OL]] [https://openlibrary.org/books/{{#ifeq: {{#invoke:String|sub|s={{uc:{{{ol|}}}}}|i=1|j=2}}|OL||OL}}{{urlencode:{{uc:{{{ol}}} }} }} {{uc:{{{ol}}} }}] }}{{#if:{{{id|}}} |. {{{id}}} }}{{#if: {{{access-date|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{access-date}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , [[{{{accessyear}}}]] }}. }}{{#if: {{{accessmonthday|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessmonthday}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , {{{accessyear}}} }}. }}{{#if: {{{accessdaymonth|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessdaymonth}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | &#32;{{{accessyear}}} }}. }}{{#if:{{{quote|}}} | &#32;“{{{quote}}}” }}{{#if:{{{via|}}} | – tríd {{{via}}} }}</cite><!-- This is a COinS tag (https://web.archive.org/web/20170424223448/http://ocoins.info/), which allows automated tools to parse the citation information: --><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004<!-- -->&rft_val_fmt={{urlencode:info:ofi/fmt:kev:mtx:journal}}<!-- Field descriptions: http://www.openurl.info/registry/docs/mtx/info:ofi/fmt:kev:mtx:journal -->&rft.genre=article<!-- article: a book or e-book -->{{#if: {{{title|}}} | &rft.atitle={{urlencode:{{{title}}}}} }}<!-- Article title. -->{{#if: {{{date|}}} | &rft.date={{urlencode:{{{date}}}}} | {{#if: {{{year|}}} | &rft.date={{urlencode:{{{year}}}}} }} }}<!-- Date of publication. (ISO 8601) -->{{#if: {{{volume|}}} | &rft.volume={{urlencode:{{{volume}}}}} }}<!-- Volume designation usually expressed as a number but could be roman numerals or non-numeric, i.e. "124", or "VI". -->{{#if: {{{issue|}}} | &rft.issue={{urlencode:{{{issue}}}}} }}<!-- This is the designation of the published issue ... could be non-numeric -->{{#if: {{{author|}}} | &rft.au={{urlencode:{{{author}}}}} }}<!-- This data element contains the full name of a single author, i. e. "Smith, Fred M", "Harry S. Truman". -->{{#if: {{{last|}}} | &rft.aulast={{urlencode:{{{last}}}}} }}<!-- First author's family name. This may be more than one word ... i.e. Smith, Fred James is recorded as "aulast=smith" -->{{#if: {{{first|}}} | &rft.aufirst={{urlencode:{{{first}}}}} }}<!-- First author's given name or names or initials. This data element may contain multiple words and punctuation, i.e, "Fred James" -->{{#if: {{{pages|}}} | &rft.pages={{urlencode:{{{pages}}}}} }}<!-- Start and end pages, i.e. "53-58". This can also be used for an unstructured pagination statement when data relating to pagination cannot be interpreted as a start-end pair, i.e. "A7, C4-9", "1-3,6". -->{{#if: {{{issn|}}} | &rft.issn={{urlencode:{{{issn}}}}} }}<!-- International Standard Serials Number (ISSN). The issn may contain a hyphen, i.e. "1041-5653" -->{{#if: {{{isbn|}}} | &rft.isbn={{urlencode:{{{isbn}}}}} }}<!-- International Standard Book Number (ISBN). -->{{#if: {{{pmid|}}} | &rft_id=info:pmid/{{urlencode:{{{pmid}}}}}}}<!-- PubMed ID -->{{#if: {{{pmc|}}} | &rft_id=info:pmc/{{urlencode:{{{pmc}}}}}}}<!-- PubMed Central ID -->{{#if: {{{doi|}}} | &rft_id=info:doi/{{urlencode:{{{doi}}}}} }}<!-- DOI -->{{#if: {{{url|}}} | &rft_id={{urlencode:{{{url}}}}} }}<!-- URL -->"><span style="display: none;">&nbsp;</span></span></includeonly><noinclude>Más mian leat an teimpléad seo a úsáid b'fhéidir go mbeadh sé úsáideach duit tagairt a dhéanamh do [[:en:Template:Cite book/doc|Cite book/doc]] cé go bhfuil sé bunaithe ar theicneolaíocht CS1 níos nuaí. [[Catagóir:Teimpléid|Cite]]<templatedata> { "params": { "author": { "label": "Údair", "description": "Na húdair don foilseachán", "suggested": true }, "last": { "label": "Sloinne", "example": "Breathnach" }, "author-link": { "label": "Nasc an údair", "description": "Nasc go h-alt nó leathanach an údair" }, "first": { "label": "Ainm", "example": "Áine" }, "coauthors": { "label": "Chomhúdair" }, "date": { "label": "Dáta", "description": "An dáta a foilsítear an saorthú", "suggested": true }, "year": { "label": "bliain" }, "month": { "label": "mí" }, "quotes": { "label": "athfhriotal" }, "curly": {}, "url": { "label": "URL", "suggested": true }, "url-status": { "label": "url-status", "description": "live/dead/usurped", "example": "live" }, "pmc": { "label": "pmc", "description": "uimhir pmc", "example": "345678" }, "title": { "label": "Teideal", "example": "An Teideal Mór", "suggested": true }, "language": { "label": "teanga", "example": "Gaeilge" }, "format": { "label": "formáid", "example": "PDF" }, "edition": { "label": "Eagrán" }, "volume": { "label": "Imleabhar", "suggested": true }, "issue": { "label": "Sraith", "suggested": true }, "series": { "label": "Eisiúint", "suggested": true }, "chapter": { "label": "caibidil" }, "pages": { "label": "leathanaigh" }, "publisher": { "label": "foilsitheoir" }, "location": { "label": "suíomh" }, "doi": { "label": "doi", "description": "uimhir doi", "example": "10.1038/news070508-7" }, "doi_brokendate": { "label": "Dáta DOI briste", "description": "An dáta a faightear nasc an DOI briste" }, "issn": {}, "isbn": { "label": "isbn", "description": "uimhir isbn", "example": "9780946841912", "suggested": true }, "pmid": {}, "bibcode": {}, "jstor": { "label": "jstor", "description": "uimhir jstor", "example": "25525997" }, "oclc": {}, "ol": {"label": "ol", "description": "aitheantóir ol", "example": "31937072M" }, "id": {}, "access-date": { "label": "Dátarochtana", "description": "dáta rochtana", "example": "9 Bealtaine 2022" }, "accessyear": {}, "accessmonthday": {}, "accessdaymonth": {}, "quote": {}, "archive-url": { "label": "archive-url", "description": "url" }, "archive-date": { "label": "archive-date" }, "via": { "label": "tríd", "description": "foilsitheoir tánaisteach", "example": "Google Books"} }, "maps": { "citoid": { "title": "title", "caseName": "title", "nameOfAct": "title", "url": "url", "url-status": "url-status", "publisher": "publisher", "label": "publisher", "company": "publisher", "studio": "publisher", "network": "publisher", "distributor": "publisher", "university": "publisher", "date": "date", "issueDate": "date", "dateEnacted": "date", "dateDecided": "date", "place": "location", "ISSN": [ "issn" ], "ISBN": [ "isbn" ], "PMCID": "pmc", "PMID": "pmid", "chapter": "chapter", "pages": "pages", "firstPage": "pages", "codePages": "pages", "reporterVolume": "volume", "codeVolume": "volume", "volume": "volume", "seriesNumber": "issue", "patentNumber": "issue", "episodeNumber": "issue", "billNumber": "issue", "documentNumber": "issue", "publicLawNumber": "issue", "docketNumber": "issue", "issue": "issue", "series": "series", "DOI": "doi", "ol": "ol", "language": "language", "archive-url": "archive-url", "archive-date": "archive-date", "via": "via", "contributor": "coauthors", "translator": "coauthors", "podcastor": "author", "director": "author", "programmer": "author", "cartographer": "author", "interviewee": "author", "performer": "author", "sponsor": "author", "artist": "author", "inventor": "author", "editor": "author", "author": "author", "access-date": "access-date" } } } </templatedata> </noinclude> 1qp9gkinvhq0salrye59jr69t25r5ng 11 104125 1092074 1089324 2022-08-28T17:33:30Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 /* forc ábhar Teimpléad:Cite book-en! */ mír nua wikitext text/x-wiki == Cúis chruthaithe == Is leagan simplí é seo de [[:en:Template:Cite book]]. Tá sé múnlaithe ar [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. Seans gur bealach níos fearr é [[:en:Template:Cite Q]] le dul. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 20:36, 24 Lúnasa 2022 (UTC) ==laistigh d'aitheantóirí foinse== laistigh d'aitheantóirí foinse: níl ach an paraiméadar "pages" ("leathanaigh") ar fáil. Tá "page", "pages" agus "at" ag [[:en:Template:Cite book]]. Anseo tá mé faoi threoir [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 09:12, 25 Lúnasa 2022 (UTC) == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]! == forc ábhar [[:Teimpléid:cite book-en]]. * [[:Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Clár Dubh/Luaigh leabhar]] : 15 Bealtaine 2022 * [[:Teimpléad:Cite book-en]] : 23 Lúil 2022‎ * [[:Teimpléad:Luaigh leabhar]] : 24 Lúnasa 2022 Úps! Díreach faoi deara. Breathnóidh agus réiteofar níos doimhne nuair a bheidh níos mó ama agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 17:33, 28 Lúnasa 2022 (UTC) nwnez2f723bm6o024oeyylw2m4f1bgm 1092083 1092074 2022-08-28T18:00:11Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 /* forc ábhar Teimpléad:Cite book-en! */ mionbhotúin wikitext text/x-wiki == Cúis chruthaithe == Is leagan simplí é seo de [[:en:Template:Cite book]]. Tá sé múnlaithe ar [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. Seans gur bealach níos fearr é [[:en:Template:Cite Q]] le dul. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 20:36, 24 Lúnasa 2022 (UTC) ==laistigh d'aitheantóirí foinse== laistigh d'aitheantóirí foinse: níl ach an paraiméadar "pages" ("leathanaigh") ar fáil. Tá "page", "pages" agus "at" ag [[:en:Template:Cite book]]. Anseo tá mé faoi threoir [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 09:12, 25 Lúnasa 2022 (UTC) == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]! == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]. * [[:Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Clár Dubh/Luaigh leabhar]] : 15 Bealtaine 2022 * [[:Teimpléad:Cite book-en]] : 23 Lúil 2022‎ * [[:Teimpléad:Luaigh leabhar]] : 24 Lúnasa 2022 Úps! Díreach faoi deara. Breathnóidh agus réiteofar níos doimhne nuair a bheidh níos mó ama agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 17:33, 28 Lúnasa 2022 (UTC) iobbzptfr6jytkidi8kndm5uvrwuxab 1092193 1092083 2022-08-29T07:05:25Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 /* forc ábhar Teimpléad:Cite book-en! */ Go raibh maith agat wikitext text/x-wiki == Cúis chruthaithe == Is leagan simplí é seo de [[:en:Template:Cite book]]. Tá sé múnlaithe ar [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. Seans gur bealach níos fearr é [[:en:Template:Cite Q]] le dul. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 20:36, 24 Lúnasa 2022 (UTC) ==laistigh d'aitheantóirí foinse== laistigh d'aitheantóirí foinse: níl ach an paraiméadar "pages" ("leathanaigh") ar fáil. Tá "page", "pages" agus "at" ag [[:en:Template:Cite book]]. Anseo tá mé faoi threoir [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 09:12, 25 Lúnasa 2022 (UTC) == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]! == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]. * [[:Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Clár Dubh/Luaigh leabhar]] : 15 Bealtaine 2022 * [[:Teimpléad:Cite book-en]] : 23 Lúil 2022‎ * [[:Teimpléad:Luaigh leabhar]] : 24 Lúnasa 2022 Úps! Díreach faoi deara. Breathnóidh agus réiteofar níos doimhne nuair a bheidh níos mó ama agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 17:33, 28 Lúnasa 2022 (UTC) ===anailís bearna=== Paraiméadair in ''Luaigh leabhar'' ach ní i ''Cite book-en'' nó le hainmneacha éagsúla: * authorlink : author-link * edition * journal (ar iarraidh) * isbn * jstor * oclc * ol * accessdate : access-date * archiveurl * archivedate * urlstatus (Breathnaíonn an nós a bug ar chur i bhfeidhm) Úsáideann ''Cite book-en'' an stíl níos nua-aimseartha le deighilteoir "-", amhail ''access-date' seachas dáta ''accessdate''. Tá súil agam leagan nua de ''Luaigh leabhar'' a tháirgeadh a chuireann deireadh leis na difríochtaí ainm agus a úsáideann an stíl ainm níos nua-aimseartha. Tá súil agam ansin paraiméadair bhreise a iarraidh le cur i bhfeidhm i ''Cite book-en''. Is féidir ''Luaigh leabhar'' a scor ansin. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 07:05, 29 Lúnasa 2022 (UTC) soysunnecloaup3vdwhef3wy7ni0lhl 1092194 1092193 2022-08-29T07:07:00Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 /* anailís bearna */ mion-chomhréir wikitext text/x-wiki == Cúis chruthaithe == Is leagan simplí é seo de [[:en:Template:Cite book]]. Tá sé múnlaithe ar [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. Seans gur bealach níos fearr é [[:en:Template:Cite Q]] le dul. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 20:36, 24 Lúnasa 2022 (UTC) ==laistigh d'aitheantóirí foinse== laistigh d'aitheantóirí foinse: níl ach an paraiméadar "pages" ("leathanaigh") ar fáil. Tá "page", "pages" agus "at" ag [[:en:Template:Cite book]]. Anseo tá mé faoi threoir [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 09:12, 25 Lúnasa 2022 (UTC) == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]! == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]. * [[:Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Clár Dubh/Luaigh leabhar]] : 15 Bealtaine 2022 * [[:Teimpléad:Cite book-en]] : 23 Lúil 2022‎ * [[:Teimpléad:Luaigh leabhar]] : 24 Lúnasa 2022 Úps! Díreach faoi deara. Breathnóidh agus réiteofar níos doimhne nuair a bheidh níos mó ama agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 17:33, 28 Lúnasa 2022 (UTC) ===anailís bearna=== Paraiméadair in ''Luaigh leabhar'' ach ní i ''Cite book-en'' nó le hainmneacha éagsúla: * authorlink : author-link * edition * journal (ar iarraidh) * isbn * jstor * oclc * ol * accessdate : access-date * archiveurl * archivedate * urlstatus (Breathnaíonn an nós a bug ar chur i bhfeidhm) Úsáideann ''Cite book-en'' an stíl níos nua-aimseartha le deighilteoir "-", amhail ''access-date'' seachas dáta ''accessdate''. Tá súil agam leagan nua de ''Luaigh leabhar'' a tháirgeadh a chuireann deireadh leis na difríochtaí ainm agus a úsáideann an stíl ainm níos nua-aimseartha. Tá súil agam ansin paraiméadair bhreise a iarraidh le cur i bhfeidhm i ''Cite book-en''. Is féidir ''Luaigh leabhar'' a scor ansin. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 07:05, 29 Lúnasa 2022 (UTC) rhreuj09b2hheiuyj9oc5w0goqlrpk2 1092208 1092194 2022-08-29T11:11:17Z Kevin Scannell 340 /* anailís bearna */ Reply wikitext text/x-wiki == Cúis chruthaithe == Is leagan simplí é seo de [[:en:Template:Cite book]]. Tá sé múnlaithe ar [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. Seans gur bealach níos fearr é [[:en:Template:Cite Q]] le dul. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 20:36, 24 Lúnasa 2022 (UTC) ==laistigh d'aitheantóirí foinse== laistigh d'aitheantóirí foinse: níl ach an paraiméadar "pages" ("leathanaigh") ar fáil. Tá "page", "pages" agus "at" ag [[:en:Template:Cite book]]. Anseo tá mé faoi threoir [[:Teimpléad:Luaigh foilseachán]]. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 09:12, 25 Lúnasa 2022 (UTC) == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]! == forc ábhar [[:Teimpléad:Cite book-en]]. * [[:Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Clár Dubh/Luaigh leabhar]] : 15 Bealtaine 2022 * [[:Teimpléad:Cite book-en]] : 23 Lúil 2022‎ * [[:Teimpléad:Luaigh leabhar]] : 24 Lúnasa 2022 Úps! Díreach faoi deara. Breathnóidh agus réiteofar níos doimhne nuair a bheidh níos mó ama agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 17:33, 28 Lúnasa 2022 (UTC) ===anailís bearna=== Paraiméadair in ''Luaigh leabhar'' ach ní i ''Cite book-en'' nó le hainmneacha éagsúla: * authorlink : author-link * edition * journal (ar iarraidh) * isbn * jstor * oclc * ol * accessdate : access-date * archiveurl * archivedate * urlstatus (Breathnaíonn an nós a bug ar chur i bhfeidhm) Úsáideann ''Cite book-en'' an stíl níos nua-aimseartha le deighilteoir "-", amhail ''access-date'' seachas dáta ''accessdate''. Tá súil agam leagan nua de ''Luaigh leabhar'' a tháirgeadh a chuireann deireadh leis na difríochtaí ainm agus a úsáideann an stíl ainm níos nua-aimseartha. Tá súil agam ansin paraiméadair bhreise a iarraidh le cur i bhfeidhm i ''Cite book-en''. Is féidir ''Luaigh leabhar'' a scor ansin. Go raibh maith agat. -- [[User:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]]_{[[:m:User:Djm-leighpark/A|(a)]]}^{[[User talk:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]} 07:05, 29 Lúnasa 2022 (UTC) :Sin go breá, go raibh maith agat as súil a chaitheamh air seo. An rud tábhachtach amháin ná tástáil a dhéanamh ar an uirlis aistriúcháin... sin an fáth ar chruthaigh mé "Cite book-en", "Cite web-en", srl — tá nascanna idirvicí ó na cinn seo leis na teimpléid i mBéarla, agus úsáideann an uirlis aistriúcháin na nascanna sin chun na tagairtí in altanna Béarla a aistriú go huathoibríoch. [[Úsáideoir:Kevin Scannell|kscanne]] ([[Plé úsáideora:Kevin Scannell|plé]]) 11:11, 29 Lúnasa 2022 (UTC) 9hko8tq6r4m3wmyovh1ktdsg2bm65n1 0 104223 1091509 2022-08-28T12:28:05Z Kevin Scannell 340 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1107068537|Bedford (town), New York]]" wikitext text/x-wiki Is baile i [[Contae Westchester, Nua-Eabhrac|gContae Westchester]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua Eabhrac]] é '''Bedford'''. Bhí 17,335 duine ina gcónaí sa bhaile de réir daonáirimh 2010.<ref name="Census 2010">{{Cite web-en|url=http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|title=Geographic Identifiers: 2010 Demographic Profile Data (G001): Bedford town, Westchester County, New York|publisher=U.S. Census Bureau, American Factfinder|access-date=January 29, 2013|archive-url=https://archive.today/2020.02.12-151855/http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|archive-date=February 12, 2020}}</ref> Tá sé suite in oirthuaisceart Chontae Westchester agus cuimsíonn sé ceithre shráidbhaile: Bedford Hills, Bedford, Katonah, agus Bedford Corners. Bunaíodh an baile ar 23 Nollaig 1680, nuair a cheannaigh 22 Piúratánach ó [[Stamford, Connecticut]], réimse talún trí mhíle cearnach ar a dtugtar an "Hopp Ground" ón cheannaire Lenape Katonah ar chótaí, pluideanna, vampam, agus éadach. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.westchesterarchives.com/ht/muni/bedford/hoppGround.htm|title=Deed to the Hopp Ground|work=www.westchesterarchives.com}}</ref> [[Catagóir:Bailte i Nua-Eabhrac]] c87ikj31nfyzqdkl3fc17qbjanmf1jn 1091510 1091509 2022-08-28T12:28:20Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is baile i [[Contae Westchester, Nua-Eabhrac|gContae Westchester]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua Eabhrac]] é '''Bedford'''. Bhí 17,335 duine ina gcónaí sa bhaile de réir daonáirimh 2010.<ref name="Census 2010">{{Cite web-en|url=http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|title=Geographic Identifiers: 2010 Demographic Profile Data (G001): Bedford town, Westchester County, New York|publisher=U.S. Census Bureau, American Factfinder|access-date=January 29, 2013|archive-url=https://archive.today/2020.02.12-151855/http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|archive-date=February 12, 2020}}</ref> Tá sé suite in oirthuaisceart Chontae Westchester agus cuimsíonn sé ceithre shráidbhaile: Bedford Hills, Bedford, Katonah, agus Bedford Corners. Bunaíodh an baile ar 23 Nollaig 1680, nuair a cheannaigh 22 Piúratánach ó [[Stamford, Connecticut]], réimse talún trí mhíle cearnach ar a dtugtar an "Hopp Ground" ón cheannaire Lenape Katonah ar chótaí, pluideanna, vampam, agus éadach. <ref>{{Cite web-en|url=http://www.westchesterarchives.com/ht/muni/bedford/hoppGround.htm|title=Deed to the Hopp Ground|work=www.westchesterarchives.com}}</ref> [[Catagóir:Bailte i Nua-Eabhrac]] 79pm217elbinm9615km93xc0l826a8z 1091511 1091510 2022-08-28T12:29:35Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is baile i [[Contae Westchester, Nua-Eabhrac|gContae Westchester]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua Eabhrac]] é '''Bedford'''. Bhí 17,335 duine ina gcónaí sa bhaile de réir daonáirimh 2010.<ref name="Census 2010">{{Cite web-en|url=http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|title=Geographic Identifiers: 2010 Demographic Profile Data (G001): Bedford town, Westchester County, New York|publisher=U.S. Census Bureau, American Factfinder|access-date=29 Eanáir 2013|archive-url=https://archive.today/2020.02.12-151855/http://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/DEC/10_DP/G001/0600000US3611905320|archive-date=12 Feabhra 2020}}</ref> Tá sé suite in oirthuaisceart Chontae Westchester agus cuimsíonn sé ceithre shráidbhaile: Bedford Hills, Bedford, Katonah, agus Bedford Corners. Bunaíodh an baile ar 23 Nollaig 1680, nuair a cheannaigh 22 Piúratánach ó [[Stamford, Connecticut]], réimse talún trí mhíle cearnach ar a dtugtar an “Hopp Ground” ón cheannaire Lenape [[Katonah]] ar chótaí, pluideanna, vampam, agus éadach.<ref>{{Cite web-en|url=http://www.westchesterarchives.com/ht/muni/bedford/hoppGround.htm|title=Deed to the Hopp Ground|work=www.westchesterarchives.com}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bailte i Nua-Eabhrac]] jrs8t8qfa5tab8bhbhidj9adgehltos 0 104224 1091513 2022-08-28T12:40:40Z Kevin Scannell 340 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1105337384|Moscow, Idaho]]" wikitext text/x-wiki Is cathair i dtuaisceart [[Idaho]] i ngar don teorainn le stát [[Washington]] é Moscow ({{IPAc-en|ˈ|m|ɒ|s|k|oʊ}}). Bhí 25,435 duine ina gcónaí sa chathair de réir daonáirimh 2020. Is é príomhbhaile chontae Latah, <ref name="GR6">{{Cite web-en|url=http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx|title=Find a County|publisher=National Association of Counties|access-date=2011-06-07}}</ref> agus tá Ollscoil Idaho, príomh-ollscoil taighde an stáit, lonnaithe in Moscow. [[Catagóir:Cathracha in Idaho]] 1cca2b3fb606g2wu4706wax6xm2xtqi 1091514 1091513 2022-08-28T12:41:13Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is cathair i dtuaisceart [[Idaho]] i ngar don teorainn le stát [[Washington]] é Moscow ({{IPAc-en|ˈ|m|ɒ|s|k|oʊ}}). Bhí 25,435 duine ina gcónaí sa chathair de réir daonáirimh 2020. Is é príomhbhaile chontae Latah, <ref name="GR6">{{Cite web-en|url=http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx|title=Find a County|publisher=National Association of Counties|access-date=2011-06-07}}</ref> agus tá Ollscoil Idaho, príomh-ollscoil taighde an stáit, lonnaithe in Moscow. [[Catagóir:Cathracha in Idaho]] 34yyoocuka9smq7amsxgbqrsfksverw 1091515 1091514 2022-08-28T12:42:46Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is cathair i dtuaisceart [[Idaho]] i ngar don teorainn le stát [[Washington]] é '''Moscow''' ({{IPAc-en|ˈ|m|ɒ|s|k|oʊ}}). Bhí 25,435 duine ina gcónaí sa chathair de réir daonáirimh 2020. Is príomhbhaile chontae Latah é,<ref name="GR6">{{Cite web-en|url=http://www.naco.org/Counties/Pages/FindACounty.aspx|title=Find a County|publisher=National Association of Counties|access-date=2011-06-07}}</ref> agus tá [[Ollscoil Idaho]], príomh-ollscoil taighde an stáit, lonnaithe in Moscow. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Cathracha in Idaho]] 9v34cuvcag7z301sxw6j34081t0c597 0 104225 1091771 2022-08-28T14:01:40Z Marcas.oduinn 33120 Síol cruthaithe ó enwiki wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Fresco of Mercury-Hermes in [[Pompeii]], 1d aois]] '' ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}) is a major god in [[Religion in ancient Rome|Roman religion]] and [[Roman mythology|mythology]], being one of the 12 [[Dii Consentes]] within the ancient Roman [[Pantheon (religion)|pantheon]]. He is the god of financial gain, commerce, eloquence, messages, communication (including [[divination]]), travelers, boundaries, luck, trickery, and thieves; he also serves as the guide of souls to the underworld.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, by Boyle and Woodard at 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, at 4</ref> '' In [[Roman mythology]], he was considered to be either the son of [[Maia]], one of the [[Pleiades (Greek mythology)|seven daughters]] of the [[Titans|Titan]] [[Atlas (mythology)|Atlas]] agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Jupiter]], or of [[Caelus]] agus [[Dies (dia)|Dies]].<ref name=parents></ref> In his earliest forms, he appears to have been related to the [[Etruscan mythology|Etruscan deity]] [[Turms]]; both gods share characteristics with the [[Greek mythology|Greek god]], [[Hermes]]. He is often depicted holding the [[caduceus]] in his left hand. Similar to his [[Interpretatio graeca|Greek equivalent]] [[Hermes]], he was awarded a [[magic wand]] by [[Apollo|Apalló]], which later turned into the [[caduceus]], the staff with intertwined snakes. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|alt=Illustration of bronze statue of a nude male youth, seated on a rock with one leg outstretched, leaning on the opposite thigh, from the 1908 volume Buried Herculaneum by Ethel Ross Barker; caption reads "Mercury in Repose"|[[Seated Hermes]], excavated at the [[Villa of the Papyri]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} 9s9imi6mptq04h29srb160bjh5q9yxj 1091772 1091771 2022-08-28T14:04:59Z Marcas.oduinn 33120 ... WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Fresco of Mercury-Hermes in [[Pompeii]], 1d aois]] '' ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}) is a major god in [[Religion in ancient Rome|Roman religion]] and [[Roman mythology|mythology]], being one of the 12 [[Dii Consentes]] within the ancient Roman [[Pantheon (religion)|pantheon]]. He is the god of financial gain, commerce, eloquence, messages, communication (including [[divination]]), travelers, boundaries, luck, trickery, and thieves; he also serves as the guide of souls to the underworld.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, by Boyle and Woodard at 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, at 4</ref> '' In [[Roman mythology]], he was considered to be either the son of [[Maia]], one of the [[Pleiades (Greek mythology)|seven daughters]] of the [[Titans|Titan]] [[Atlas (mythology)|Atlas]] agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Jupiter]], or of [[Caelus]] agus [[Dies (dia)|Dies]].<ref name=parents></ref> In his earliest forms, he appears to have been related to the [[Etruscan mythology|Etruscan deity]] [[Turms]]; both gods share characteristics with the [[Greek mythology|Greek god]], [[Hermes]]. He is often depicted holding the [[caduceus]] in his left hand. Similar to his [[Interpretatio graeca|Greek equivalent]] [[Hermes]], he was awarded a [[magic wand]] by [[Apollo|Apalló]], which later turned into the [[caduceus]], the staff with intertwined snakes. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|alt=Illustration of bronze statue of a nude male youth, seated on a rock with one leg outstretched, leaning on the opposite thigh, from the 1908 volume Buried Herculaneum by Ethel Ross Barker; caption reads "Mercury in Repose"|[[Seated Hermes]], excavated at the [[Villa of the Papyri]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} gw276c3wtras6lm81qvdi42bodqzbus 1092084 1091772 2022-08-28T18:05:04Z Marcas.oduinn 33120 ... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Fresco of Mercury-Hermes in [[Pompeii]], 1d aois]] Mórdhia i miotaseolaíocht na Rómhánach ba ea ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}), agus é ar cheann desna 12 [[Dii Consentes]] sa [[paintéón|phaintéón]]. Is é dia an bhrabúis, an deisbhéalaí, teachtaireachtaí, cumarsáide ([[tairngreacht]] san áireamh), turasóirí, teorainneacha, an áidh, cleasaíochta agus gadaithe. Is é fosta treoraí anamacha chun an alltair.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, le Boyle agus Woodard, lch. 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, lch. 4</ref> '' In [[Roman mythology]], he was considered to be either the son of [[Maia]], one of the [[Pleiades (Greek mythology)|seven daughters]] of the [[Titans|Titan]] [[Atlas (mythology)|Atlas]] agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Jupiter]], or of [[Caelus]] agus [[Dies (dia)|Dies]].<ref name=parents></ref> In his earliest forms, he appears to have been related to the [[Etruscan mythology|Etruscan deity]] [[Turms]]; both gods share characteristics with the [[Greek mythology|Greek god]], [[Hermes]]. He is often depicted holding the [[caduceus]] in his left hand. Similar to his [[Interpretatio graeca|Greek equivalent]] [[Hermes]], he was awarded a [[magic wand]] by [[Apollo|Apalló]], which later turned into the [[caduceus]], the staff with intertwined snakes. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|alt=Illustration of bronze statue of a nude male youth, seated on a rock with one leg outstretched, leaning on the opposite thigh, from the 1908 volume Buried Herculaneum by Ethel Ross Barker; caption reads "Mercury in Repose"|[[Seated Hermes]], excavated at the [[Villa of the Papyri]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} f70ms5m549lzc1tk1xctsiel4dmxun2 1092125 1092084 2022-08-28T21:21:08Z Marcas.oduinn 33120 ... Naisc wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Fresco of Mercury-Hermes in [[Pompeii]], 1d aois]] Mórdhia i miotaseolaíocht na Rómhánach ba ea ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}), agus é ar cheann desna 12 [[Dii Consentes]] sa [[paintéón|phaintéón]]. Is é dia an bhrabúis, an deisbhéalaí, teachtaireachtaí, cumarsáide ([[tairngreacht]] san áireamh), turasóirí, teorainneacha, an áidh, cleasaíochta agus gadaithe. Is é fosta treoraí anamacha chun an alltair.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, le Boyle agus Woodard, lch. 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, lch. 4</ref> '' In [[miotaseolaíocht na Róimhe]], he was considered to be either the son of [[Maia]], one of the [[Pleiades (Greek mythology)|seven daughters]] of the [[Tíotán (miotaseolaíocht)|Tíotán]] [[Atlas (miotaseolaíocht)|Atlas]] agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], or of [[Caelus]] agus [[Dies (miotaseolaíocht)|Dies]].<ref name=parents></ref> In his earliest forms, he appears to have been related to the [[Etruscan mythology|Etruscan deity]] [[Turms]]; both gods share characteristics with the [[miotaseolaíocht na Gréige|Greek god]], [[Heirméas]]. He is often depicted holding the [[caduceus]] in his left hand. Similar to his [[Interpretatio graeca]] Hermes, he was awarded a [[magic wand]] by [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]], which later turned into the caduceus, the staff with intertwined snakes. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|alt=Illustration of bronze statue of a nude male youth, seated on a rock with one leg outstretched, leaning on the opposite thigh, from the 1908 volume Buried Herculaneum by Ethel Ross Barker; caption reads "Mercury in Repose"|[[Seated Hermes]], excavated at the [[Villa of the Papyri]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} 80c5a3i9i4lx9u3703ri7i4t5gevomn 1092161 1092125 2022-08-28T22:37:33Z Marcas.oduinn 33120 ... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Freascó de Mhearcair-Heirméas in [[Pompeii]], 1d aois]] Mórdhia i miotaseolaíocht na Rómhánach ba ea ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}), agus é ar cheann desna 12 [[Dii Consentes]] sa [[paintéón|phaintéón]]. Is é dia an bhrabúis, an deisbhéalaí, teachtaireachtaí, cumarsáide ([[tairngreacht]] san áireamh), turasóirí, teorainneacha, an áidh, cleasaíochta agus gadaithe. Is é fosta treoraí anamacha chun an alltair.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, le Boyle agus Woodard, lch. 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, lch. 4</ref> I [[miotaseolaíocht na Róimhe]], chreidtí gur mac é le [[Maia]] ( [[Pleiades (miotaseolaíocht)|iníon as seachtar]] leis an [[Tíotán (miotaseolaíocht)|Tíotán]], [[Atlas (miotaseolaíocht)|Atlas]]) agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], é sin nó le [[Caelus]] agus [[Dies (miotaseolaíocht)|Dies]].<ref name=parents></ref> Ó thús a scéil, is amhlaidh go raibh gaol aige leis an [[Miotaseolaíocht na n-Éatrúscach mythology|dia Éatrúscach]], [[Turms]]. Tá ag an dá dhia tréithe dála an [[miotaseolaíocht na Gréige|dé Ghréagaigh]], [[Heirméas]]. Feictear é go minic agus an [[cadúicéas]] ina láimh chlé aige, bronnta air, i dtosach mar [[slat draíochta]], ag [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]]. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|[[Heirméas ina Shuí]], tochailte ag [[Teach Mór na bPaipírí]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} dyim7xuh4rwyrawq7xwhh6j1ggfxbm0 1092164 1092161 2022-08-28T22:39:57Z Marcas.oduinn 33120 ... Síol aistrithe wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Fresco of Mercury-Hermes, Pompeii.jpg|mion|250px|Freascó de Mhearcair-Heirméas in [[Pompeii]], 1d aois]] Mórdhia i [[miotaseolaíocht na Rómhánach]] ba ea ''' Mearcair ''' ({{lang-la|Mercurius}}), agus é ar cheann desna 12 [[Dii Consentes]] sa [[paintéón|phaintéón]]. Is é dia an bhrabúis, an deisbhéalaí, teachtaireachtaí, cumarsáide ([[tairngreacht]] san áireamh), turasóirí, teorainneacha, an áidh, cleasaíochta agus gadaithe. Is é fosta treoraí anamacha chun an alltair.<ref>Glossary to Ovid's Fasti, Penguin edition, le Boyle agus Woodard, lch. 343</ref><ref>Rupke, The Religion of the Romans, lch. 4</ref> Chreideadh na Rómhánaigh gur mac é le [[Maia]] ([[Pleiades (miotaseolaíocht)|iníon as seachtar]] leis an [[Tíotán (miotaseolaíocht)|Tíotán]], [[Atlas (miotaseolaíocht)|Atlas]]) agus [[Iúpatar (miotaseolaíocht)|Iúpatar]], é sin nó le [[Caelus]] agus [[Dies (miotaseolaíocht)|Dies]].<ref name=parents></ref> Ó thús a scéil, is amhlaidh go raibh gaol aige leis an [[Miotaseolaíocht na n-Éatrúscach mythology|dia Éatrúscach]], [[Turms]]. Tá ag an dá dhia tréithe dála an [[miotaseolaíocht na Gréige|dé Ghréagaigh]], [[Heirméas]]. Feictear é go minic agus an [[cadúicéas]] ina láimh chlé aige, bronnta air, i dtosach mar [[slat draíochta]], ag [[Apalló (miotaseolaíocht)|Apalló]]. [[Íomhá:Mercury-in-repose-Villa-of-the-Papyri-Herculaneum-1908-Barker.jpg|mion|[[Heirméas ina Shuí]], tochailte ag [[Teach Mór na bPaipírí]].]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Mearcair}} [[Catagóir:Déithe Rómhánacha|Mearcair]] {{síol}} 0chwa38a11mwjeq7rd531797bua4bbc 0 104226 1091774 2022-08-28T14:26:52Z Ériugena 188 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1097404130|Drosera rotundifolia]]" wikitext text/x-wiki {{Speciesbox|image=Drosera-rotundifolia.jpg|genus=Drosera|display_parents=2|parent=Drosera sect. Drosera|species=rotundifolia|status=LC|status_system=IUCN3.1|status_ref=<ref>Maiz-Tome, L. 2016. Drosera rotundifolia. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T168798A1232630. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T168798A1232630.en. Accessed on 29 March 2022.</ref>|status2=G5|status2_system=TNC|status2_ref=<ref>{{cite web |title=NatureServe Explorer 2.0 |url=https://explorer.natureserve.org/Taxon/ELEMENT_GLOBAL.2.158710/Drosera_rotundifolia |website=explorer.natureserve.org |access-date=29 March 2022}}</ref>|authority=[[Carl Linnaeus|L.]]}} {| class="infobox biota" style="text-align: left; width: 200px; font-size: 100%" ! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |''Drosera rotundifolia'' |- | colspan="2" style="text-align: center" |[[File:Drosera-rotundifolia.jpg|frameless]] |- style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" ! colspan="2" |<div style="text-align: center">[[Conservation status]]</div> |- | colspan="2" |<div style="text-align: center">[[File:Status_iucn3.1_LC.svg|link=|alt=|frameless]]<br /><br />[[Least Concern]] <small>&nbsp;([[IUCN Red List|IUCN 3.1]])<ref>Maiz-Tome, L. 2016. Drosera rotundifolia. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T168798A1232630. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T168798A1232630.en. Accessed on 29 March 2022.</ref></small></div> |- | colspan="2" |<div style="text-align: center">[[File:Status_TNC_G5.svg|link=|alt=|frameless]]<br /><br />Secure <small>&nbsp;([[NatureServe conservation status|NatureServe]])<ref><cite class="citation web cs1"><span class="cx-segment" data-segmentid="263">[https://explorer.natureserve.org/Taxon/ELEMENT_GLOBAL.2.158710/Drosera_rotundifolia "NatureServe Explorer 2.0"]. ''explorer.natureserve.org''<span class="reference-accessdate">. </span></span><span class="cx-segment" data-segmentid="264"><span class="reference-accessdate">Retrieved <span class="nowrap">29 March</span> 2022</span>.</span></cite></ref></small></div> |- ! colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |[[Taxonomy (biology)|Scientific classification]] <span class="plainlinks" style="font-size:smaller; float:right; padding-right:0.4em; margin-left:-3em;">[[File:Red_Pencil_Icon.png|link=Template:Taxonomy/Drosera_sect._Drosera| edit ]]</span> |- |Kingdom: |[[Plant|Plantae]] |- |''Clade'': |[[Vascular plant|Tracheophytes]] |- |''Clade'': |[[Flowering plant|Angiosperms]] |- |''Clade'': |[[Eudicots]] |- |Order: |[[Caryophyllales]] |- |Family: |[[Droseraceae]] |- |Genus: |''[[Drosera]]'' |- |Subgenus: |[[Drosera subg. Drosera|''Drosera <span style="font-style:normal;">subg.</span> Drosera'']] |- |Section: |[[Drosera sect. Drosera|''Drosera <span style="font-style:normal;">sect.</span> Drosera'']] |- |Species: |<div class="species" style="display:inline">'''''D.&nbsp;rotundifolia'''''</div> |- ! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |[[Binomial nomenclature|Binomial name]] |- | colspan="2" style="text-align: center" |'''<span class="binomial">''Drosera rotundifolia''</span>'''<br /><br /><div style="font-size: 85%;">[[Carl Linnaeus|L.]]</div> |- style="text-align: center; background-color: rgb(180,250,180)" |} [[Category:Articles with 'species' microformats]] Is s[[Speiceas|peiceas]] [[Planda feoiliteach|feoiliteach]] de [[Angiospermae|phlanda bláthanna,]] a fhásann i bportaigh, i riasca agus in eanaigh, é '''''Drosera rotundifolia''''', nó an '''drúchtín móna''', Ar cheann de na speicis drúchtíní is forleithne, tá dáileadh imbhóireach aige, atá le fáil i dtuaisceart na [[An Eoraip|hEorpa]] ar fad, cuid mhór den [[An tSibéir|tSibéir]], i gcodanna móra de thuaisceart [[Meiriceá Thuaidh|Mheiriceá Thuaidh]], [[An Chóiré|sa Chóiré]] agus [[An tSeapáin|sa tSeapáin]] ach tá sé le fáil freisin chomh fada ó dheas le California, Mississippi agus Alabama i Stáit Aontaithe Mheiriceá agus sa [[An Nua-Ghuine|Nua-Ghuine]] . == Cur síos == [[Íomhá:Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rotundifolia_leaf_morphology.jpg/65px-Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|clé|mion|201x201px| Duilleog ''rotundifolia Drosera'' ar eangach 0.1-orlach]] Tá [[Duilleog|duilleoga]] an '''drúchtín móna''' eagraithe i mbonn[[Róiséad (luibheolaíocht )|róiséad]] . Tacaíonn na peitíní fada caola, gruagacha, 1.3 go 5.0-ceintiméadar, lanna fada cruinne 4 go 10 milliméadar. Tá dromchla uachtarach na linne clúdaithe go dlúth le ribí faireogacha dearga a thálann gumalacht greamaitheach. Tá trastomhas de thart ar 3 go 5 ceintiméadar ag gnáthphlanda, agus tá bláthra 5 go 25-ceintiméadar ar airde . Fásann na bláthanna ar thaobh amháin de ghas caol maol a eascraíonn as lár róiséad na duille. Bán nó bándearg i ndath, táirgeann na bláthanna cúig-pheitil síolta 1.0-go-1.5-milliméadar, donnfhionn, caol, barrchaolaithe. . <ref name="jepson1993">{{Cite book-en|author=Regents of the University of California|title=The Jepson Manual: Higher Plants of California|publisher=University of California Press|location=Berkeley, California|year=1993|url=http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?3427,3428,3430}}</ref> Sa gheimhreadh, táirgeann ''D. rotundifolia'' gnáthóg chun maireachtáil sna coinníollacha fuar. Is éard atá anseo ná bachlóg de dhuilleoga atá cuachta go docht ar leibhéal na talún. m4achsd3gxjvfvwvejjv4erfv22dinf 1091775 1091774 2022-08-28T14:29:20Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Rundsileshår | status = | image = Drosera-rotundifolia.jpg | image_caption = | range_map = | range_map_caption = | image2 = | image2_caption = | domain_sv = [[Eukaryoter]] | domain = Eukaryota | regnum_sv = [[Växter]] | regnum = Plantae | divisio_sv = [[Fröväxter]] | divisio = Spermatophyta | subdivisio_sv = [[Gömfröväxter]] | subdivisio = Angiospermae | classis_sv = [[Trikolpater]] | classis = Eudicotyledonae | ordo_sv = [[Nejlikordningen]] | ordo = Caryophyllales | familia_sv = [[Sileshårsväxter]] | familia = Droseraceae | genus_sv = [[Sileshårssläktet]] | genus = ''Drosera'' | species_sv = '''Rundsileshår''' | species = ''D. rotundifolia'' | taxon = Drosera rotundifolia | taxon_authority = [[Carl von Linné|Linné]], 1753 }} Is [[Speiceas|speiceas]] [[Planda feoiliteach|feoiliteach]] de [[Angiospermae|phlanda bláthanna,]] a fhásann i bportaigh, i riasca agus in eanaigh, é '''''Drosera rotundifolia''''', nó an '''drúchtín móna''', Ar cheann de na speicis drúchtíní is forleithne, tá dáileadh imbhóireach aige, atá le fáil i dtuaisceart na [[An Eoraip|hEorpa]] ar fad, cuid mhór den [[An tSibéir|tSibéir]], i gcodanna móra de thuaisceart [[Meiriceá Thuaidh|Mheiriceá Thuaidh]], [[An Chóiré|sa Chóiré]] agus [[An tSeapáin|sa tSeapáin]] ach tá sé le fáil freisin chomh fada ó dheas le California, Mississippi agus Alabama i Stáit Aontaithe Mheiriceá agus sa [[An Nua-Ghuine|Nua-Ghuine]] . == Cur síos == [[Íomhá:Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rotundifolia_leaf_morphology.jpg/65px-Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|clé|mion|201x201px| Duilleog ''rotundifolia Drosera'' ar eangach 0.1-orlach]] Tá [[Duilleog|duilleoga]] an '''drúchtín móna''' eagraithe i mbonn[[Róiséad (luibheolaíocht )|róiséad]] . Tacaíonn na peitíní fada caola, gruagacha, 1.3 go 5.0-ceintiméadar, lanna fada cruinne 4 go 10 milliméadar. Tá dromchla uachtarach na linne clúdaithe go dlúth le ribí faireogacha dearga a thálann gumalacht greamaitheach. Tá trastomhas de thart ar 3 go 5 ceintiméadar ag gnáthphlanda, agus tá bláthra 5 go 25-ceintiméadar ar airde . Fásann na bláthanna ar thaobh amháin de ghas caol maol a eascraíonn as lár róiséad na duille. Bán nó bándearg i ndath, táirgeann na bláthanna cúig-pheitil síolta 1.0-go-1.5-milliméadar, donnfhionn, caol, barrchaolaithe. . <ref name="jepson1993">{{Cite book-en|author=Regents of the University of California|title=The Jepson Manual: Higher Plants of California|publisher=University of California Press|location=Berkeley, California|year=1993|url=http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?3427,3428,3430}}</ref> Sa gheimhreadh, táirgeann ''D. rotundifolia'' gnáthóg chun maireachtáil sna coinníollacha fuar. Is éard atá anseo ná bachlóg de dhuilleoga atá cuachta go docht ar leibhéal na talún. ==Tagairtí== 6y0tdz8zn6gjp60lqh74ebe95dsntvn 1091799 1091775 2022-08-28T16:20:09Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Ainmhí Bheo}} Is [[Speiceas|speiceas]] [[Planda feoiliteach|feoiliteach]] de [[Angiospermae|phlanda bláthanna,]] a fhásann i bportaigh, i riasca agus in eanaigh, é '''''Drosera rotundifolia''''', nó an '''drúchtín móna''', Ar cheann de na speicis drúchtíní is forleithne, tá dáileadh imbhóireach aige, atá le fáil i dtuaisceart na [[An Eoraip|hEorpa]] ar fad, cuid mhór den [[An tSibéir|tSibéir]], i gcodanna móra de thuaisceart [[Meiriceá Thuaidh|Mheiriceá Thuaidh]], [[An Chóiré|sa Chóiré]] agus [[An tSeapáin|sa tSeapáin]] ach tá sé le fáil freisin chomh fada ó dheas le California, Mississippi agus Alabama i Stáit Aontaithe Mheiriceá agus sa [[An Nua-Ghuine|Nua-Ghuine]] . == Cur síos == [[Íomhá:Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Rotundifolia_leaf_morphology.jpg/65px-Rotundifolia_leaf_morphology.jpg|clé|mion|201x201px| Duilleog ''rotundifolia Drosera'' ar eangach 0.1-orlach]] Tá [[Duilleog|duilleoga]] an '''drúchtín móna''' eagraithe i mbonn[[Róiséad (luibheolaíocht )|róiséad]] . Tacaíonn na peitíní fada caola, gruagacha, 1.3 go 5.0-ceintiméadar, lanna fada cruinne 4 go 10 milliméadar. Tá dromchla uachtarach na linne clúdaithe go dlúth le ribí faireogacha dearga a thálann gumalacht greamaitheach. Tá trastomhas de thart ar 3 go 5 ceintiméadar ag gnáthphlanda, agus tá bláthra 5 go 25-ceintiméadar ar airde . Fásann na bláthanna ar thaobh amháin de ghas caol maol a eascraíonn as lár róiséad na duille. Bán nó bándearg i ndath, táirgeann na bláthanna cúig-pheitil síolta 1.0-go-1.5-milliméadar, donnfhionn, caol, barrchaolaithe. . <ref name="jepson1993">{{Cite book-en|author=Regents of the University of California|title=The Jepson Manual: Higher Plants of California|publisher=University of California Press|location=Berkeley, California|year=1993|url=http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?3427,3428,3430}}</ref> Sa gheimhreadh, táirgeann ''D. rotundifolia'' gnáthóg chun maireachtáil sna coinníollacha fuar. Is éard atá anseo ná bachlóg de dhuilleoga atá cuachta go docht ar leibhéal na talún. ==Tagairtí== ijod7mqflyudssz4915f1fazv0d9nh7 0 104227 1091783 2022-08-28T14:56:51Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Teach na dTeachtaí na Ríochta Aontaithe]] go [[Teach na dTeachtaí (An Ríocht Aontaithe)]]: Níos oiriúnaí wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Teach na dTeachtaí (An Ríocht Aontaithe)]] 9ll5cmkgxb60lraj1ilqae6spxpk3rn 0 104228 1091789 2022-08-28T14:59:35Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Teach na dTeachtaí (An Ríocht Aontaithe)]] go [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)]] 68890n762spcodmz52fwy3fql8zhhow 0 104229 1091802 2022-08-28T16:34:59Z Ériugena 188 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1069322556|House of Commons of Great Britain]]" wikitext text/x-wiki Ba é '''Teach na dTeachtaí''' teach íochtair Pharlaimint na Breataine Móire idir 1707 agus 1801 . Sa bhliain 1707, mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1707|Achtanna Aontais]] na bliana sin, tháinig sé in ionad Theach na dTeachtaí Shasana agus an tríú eastát de Pharlaimint na hAlban, mar cheann de na hathruithe is suntasaí a thug Aontas ríochtaí [[Ríocht Shasana|Shasana]] . agus [[Ríocht na hAlban|Albain]] isteach i [[Ríocht na Breataine Móire]] . [[File:William_Pitt_addressing_the_House_of_Commons_on_the_outbreak_of_war_with_Austria_(by_Karl_Anton_Hickel).jpg|clé|mion| [[William Pitt Óg|Pitt]] ag tabhairt aithisc don Theach sa bhliain 1793]] Forbraíodh oifig an [[Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe|Phríomh-Aire]] le linn an 18ú haois. Tháinig an coincheap go mbíonn rialtas i gcumhacht a fhad is a bhíonn tacaíocht na Parlaiminte fós aige chun cinn, as sin a d'eascair an chéad rún mímhuiníne riamh, nuair a theip ar rialtas an Tiarna North deireadh a chur le Réabhlóid Mheiriceá. Tháinig forbairt níos déanaí ar nóisean na linne seo nach bhfuil ach tacaíocht ó Theach na dTeachtaí riachtanach chun go mairfidh an rialtas. Mar an gcéanna, níor tháinig an nós go bhfuil an Príomh-Aire i gcónaí ina Chomhalta den Teach Íochtarach, seachas an Teach Uachtarach, go dtí an fichiú haois. Bhí gnó an tí á rialú ag an Spéicéir tofa . Ba é ról oifigiúil an Spéicéir díospóireacht a mhodhnú, rialú a dhéanamh ar nós imeachta, torthaí na vótaí a fhógairt, agus a leithéidí. Chinn an Spéicéir cé a fhéadfaidh labhairt agus bhí na cumhachtaí aige chun smacht a chur ar chomhaltaí a bhriseann nósanna imeachta an tí. Is minic a léirigh an Spéicéir an comhlacht go pearsanta freisin, mar ghuth an comhlachta i gcásanna searmanais agus i gcásanna áirithe eile. Taifeadadh an teideal den chéad uair sa bhliain 1377 chun cur síos a dhéanamh ar ról Thomas de Hungerford i bParlaimint Shasana. De réir an ghnáis, is gnách go labhraítear le Spéicéir sa Pharlaimint mar Mister Speaker, más fear é, nó Madam Speaker , más bean í. Sa bhliain 1801, méadaíodh an [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)|Teach chun Teach na dTeachtaí den Ríocht Aontaithe]], mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1800|Acht an Aontais 1800]] a chomhcheangail an Bhreatain Mhór agus [[Ríoghacht Éireann|Ríocht na hÉireann]] isteach i [[Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann]] . <ref name="facts">Chris Cook & John Stevenson, British Historical Facts 1760-1830 (The Macmillan Press, 1980)</ref> 2qvuw7wg39mzq8x69v3jxru9kndkpnz 1091803 1091802 2022-08-28T16:40:11Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki Ba é '''Teach na dTeachtaí''' teach íochtarach Pharlaimint na Breataine Móire idir 1707 agus 1801. Sa bhliain 1707, mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1707|Achtanna an Aontais]] na bliana sin, tháinig sé in ionad Theach na dTeachtaí Shasana agus an tríú eastát de Pharlaimint na hAlban, mar cheann de na hathruithe is suntasaí a thug Aontas ríochtaí [[Ríocht Shasana|Shasana]] agus [[Ríocht na hAlban|Albain]] isteach i [[Ríocht na Breataine Móire]]. Forbraíodh oifig an [[Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe|Phríomh-Aire]] le linn an 18ú haois. Tháinig an coincheap go mbíonn rialtas i gcumhacht a fhad is a bhíonn tacaíocht na Parlaiminte fós aige chun cinn, as sin a d'eascair an chéad rún mímhuiníne riamh, nuair a theip ar rialtas an Tiarna North deireadh a chur le Réabhlóid Mheiriceá. Tháinig forbairt níos déanaí ar nóisean na linne seo nach bhfuil ach tacaíocht ó Theach na dTeachtaí riachtanach chun go mairfidh an rialtas. Mar an gcéanna, níor tháinig an nós go bhfuil an Príomh-Aire i gcónaí ina Chomhalta den Teach Íochtarach, seachas an Teach Uachtarach, go dtí an fichiú haois. Bhí gnó an tí á rialú ag an Spéicéir tofa . Ba é ról oifigiúil an Spéicéir díospóireacht a mhodhnú, rialú a dhéanamh ar nós imeachta, torthaí na vótaí a fhógairt, agus a leithéidí. Chinn an Spéicéir cé a fhéadfaidh labhairt agus bhí na cumhachtaí aige chun smacht a chur ar chomhaltaí a bhriseann nósanna imeachta an tí. Is minic a léirigh an Spéicéir an comhlacht go pearsanta freisin, mar ghuth an comhlachta i gcásanna searmanais agus i gcásanna áirithe eile. Taifeadadh an teideal den chéad uair sa bhliain 1377 chun cur síos a dhéanamh ar ról Thomas de Hungerford i bParlaimint Shasana. De réir an ghnáis, is gnách go labhraítear le Spéicéir sa Pharlaimint mar Mister Speaker, más fear é, nó Madam Speaker , más bean í. Sa bhliain 1801, méadaíodh an [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)|Teach chun Teach na dTeachtaí den Ríocht Aontaithe]], mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1800|Acht an Aontais 1800]] a chomhcheangail an Bhreatain Mhór agus [[Ríoghacht Éireann|Ríocht na hÉireann]] isteach i [[Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann]] . <ref name="facts">Chris Cook & John Stevenson, British Historical Facts 1760-1830 (The Macmillan Press, 1980)</ref> ==Tagairtí== ln77gyrn8vnv978f0fanzb11ww5c5kc 1091804 1091803 2022-08-28T16:43:07Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki Ba é '''Teach na dTeachtaí''' teach íochtarach Pharlaimint na Breataine Móire idir 1707 agus 1801. Sa bhliain 1707, mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1707|Achtanna an Aontais]] na bliana sin, tháinig sé in ionad Theach na dTeachtaí Shasana agus an tríú eastát de Pharlaimint na hAlban, mar cheann de na hathruithe is suntasaí a thug Aontas ríochtaí [[Ríocht Shasana|Shasana]] agus [[Ríocht na hAlban|Albain]] isteach i [[Ríocht na Breataine Móire]]. Forbraíodh oifig an [[Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe|Phríomh-Aire]] le linn an 18ú haois. Tháinig an coincheap go mbíonn rialtas i gcumhacht a fhad is a bhíonn tacaíocht na Parlaiminte fós aige chun cinn, as sin a d'eascair an chéad rún mímhuiníne riamh, nuair a theip ar rialtas an Tiarna North deireadh a chur le Réabhlóid Mheiriceá. Tháinig forbairt níos déanaí ar nóisean na linne seo nach bhfuil ach tacaíocht ó Theach na dTeachtaí riachtanach chun go mairfidh an rialtas. Mar an gcéanna, níor tháinig an nós go bhfuil an Príomh-Aire i gcónaí ina Chomhalta den Teach Íochtarach, seachas an Teach Uachtarach, go dtí an fichiú haois. Bhí gnó an tí á rialú ag an Spéicéir tofa . Ba é ról oifigiúil an Spéicéir díospóireacht a mhodhnú, rialú a dhéanamh ar nós imeachta, torthaí na vótaí a fhógairt, agus a leithéidí. Chinn an Spéicéir cé a fhéadfaidh labhairt agus bhí na cumhachtaí aige chun smacht a chur ar chomhaltaí a bhriseann nósanna imeachta an tí. Is minic a léirigh an Spéicéir an comhlacht go pearsanta freisin, mar ghuth an comhlachta i gcásanna searmanais agus i gcásanna áirithe eile. Taifeadadh an teideal den chéad uair sa bhliain 1377 chun cur síos a dhéanamh ar ról Thomas de Hungerford i bParlaimint Shasana. De réir an ghnáis, is gnách go labhraítear le Spéicéir sa Pharlaimint mar Mister Speaker, más fear é, nó Madam Speaker , más bean í. Sa bhliain 1801, méadaíodh an [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)|Teach chun Teach na dTeachtaí den Ríocht Aontaithe]], mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1800|Acht an Aontais 1800]] a chomhcheangail an Bhreatain Mhór agus [[Ríoghacht Éireann|Ríocht na hÉireann]] isteach i [[Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann]] . <ref name="facts">Chris Cook & John Stevenson, British Historical Facts 1760-1830 (The Macmillan Press, 1980)</ref> ==Tagairtí== [[Catagóir:Parlaimint na Breataine Móire]] [[Catagóir:Córas Westminster]] [[Catagóir:Bunaíochtaí sa Bhreatain Mhór, 1707]] [[Catagóir:Díbhunaithe sa Bhreatain Mhór, 1800]] [[Catagóir:Teach na dTeachtaí sa Ríocht Aontaithe]] d348qnow53fc2g3nceidvhap282mwve 1091806 1091804 2022-08-28T16:44:33Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Ba é '''Teach na dTeachtaí''' teach íochtarach Pharlaimint na Breataine Móire idir 1707 agus 1801. Sa bhliain 1707, mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1707|Achtanna an Aontais]] na bliana sin, tháinig sé in ionad Theach na dTeachtaí Shasana agus an tríú eastát de Pharlaimint na hAlban, mar cheann de na hathruithe is suntasaí a thug Aontas ríochtaí [[Ríocht Shasana|Shasana]] agus [[Ríocht na hAlban|Albain]] isteach i [[Ríocht na Breataine Móire]]. Forbraíodh oifig an [[Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe|Phríomh-Aire]] le linn an 18ú haois. Tháinig an coincheap go mbíonn rialtas i gcumhacht a fhad is a bhíonn tacaíocht na Parlaiminte fós aige chun cinn, as sin a d'eascair an chéad rún mímhuiníne riamh, nuair a theip ar rialtas an Tiarna North deireadh a chur le Réabhlóid Mheiriceá. Tháinig forbairt níos déanaí ar nóisean na linne seo nach bhfuil ach tacaíocht ó Theach na dTeachtaí riachtanach chun go mairfidh an rialtas. Mar an gcéanna, níor tháinig an nós go bhfuil an Príomh-Aire i gcónaí ina Chomhalta den Teach Íochtarach, seachas an Teach Uachtarach, go dtí an fichiú haois. Bhí gnó an tí á rialú ag an Spéicéir tofa . Ba é ról oifigiúil an Spéicéir díospóireacht a mhodhnú, rialú a dhéanamh ar nós imeachta, torthaí na vótaí a fhógairt, agus a leithéidí. Chinn an Spéicéir cé a fhéadfaidh labhairt agus bhí na cumhachtaí aige chun smacht a chur ar chomhaltaí a bhriseann nósanna imeachta an tí. Is minic a léirigh an Spéicéir an comhlacht go pearsanta freisin, mar ghuth an comhlachta i gcásanna searmanais agus i gcásanna áirithe eile. Taifeadadh an teideal den chéad uair sa bhliain 1377 chun cur síos a dhéanamh ar ról Thomas de Hungerford i bParlaimint Shasana. De réir an ghnáis, is gnách go labhraítear le Spéicéir sa Pharlaimint mar Mister Speaker, más fear é, nó Madam Speaker , más bean í. Sa bhliain 1801, méadaíodh an [[Tithe na Parlaiminte (An Ríocht Aontaithe)|Teach chun Teach na dTeachtaí den Ríocht Aontaithe]], mar thoradh ar [[Achtanna an Aontais 1800|Acht an Aontais 1800]] a chomhcheangail an Bhreatain Mhór agus [[Ríoghacht Éireann|Ríocht na hÉireann]] isteach i [[Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann]] . <ref name="facts">Chris Cook & John Stevenson, British Historical Facts 1760-1830 (The Macmillan Press, 1980)</ref> ==Tagairtí== [[Catagóir:Parlaimint na Breataine Móire]] [[Catagóir:Córas Westminster]] [[Catagóir:Bunaíochtaí sa Bhreatain Mhór, 1707]] [[Catagóir:Díbhunaithe sa Bhreatain Mhór, 1800]] [[Catagóir:Teach na dTeachtaí sa Ríocht Aontaithe]] 5gs14wvee9trnmzotmq9d913sm2lr4b 14 104230 1092080 2022-08-28T17:40:13Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:An tOsnádúr]]' wikitext text/x-wiki [[Catagóir:An tOsnádúr]] 8o5j5qd9mahrpsx9pqzvwscjeujufnd 0 104231 1092090 2022-08-28T19:01:52Z Marcas.oduinn 33120 Síol cruthaithe ó enwiki wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 01.JPG|mion|deis|200px|'' Image of Esus on the Gallo-Roman [[Pillar of the Boatmen]], first century CE.]] '' '''Esus''',<ref name="nautae">{{CIL|13|03026}}</ref> '''Hesus''',<ref name="phars"/> or '''Aisus'''<ref name="marcel"/> was a [[Britons (Celtic people)|Brittonic]] and [[Celtic polytheism|Gaulish god]] known from two monumental statues and a line in [[Lucan]]'s ''[[Pharsalia|Bellum civile]]''. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} brkjl7jw5g5fpf3rde0ibzox1ew71ai 1092108 1092090 2022-08-28T20:36:34Z Marcas.oduinn 33120 ... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 01.JPG|mion|deis|200px|'' Image of Esus on the Gallo-Roman [[Pillar of the Boatmen]], first century CE.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia na nGallach]] agus na [[na Briotanaigh Cheilteacha|mBriotanach]] ba ea '''Esus'''<ref name="nautae">CIL, 13, 03026</ref> (fosta '''Hesus''',<!--ref name="phars"/--> nó '''Aisus'''<!--ref name="marcel"/-->), aitheanta as dhá dhealbh agus líne in ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'' le [[Lucan]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} tm8pm1f5sfo40zvz7tu6uhnm6k6uks8 1092111 1092108 2022-08-28T20:46:17Z Marcas.oduinn 33120 ... Síol aistrithe wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 01.JPG|mion|deis|200px|Íomhá d'Esus ar {{h|Gallán na Bádóirí}}, chéad aois AD.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia na nGallach]] agus na [[na Briotanaigh Cheilteacha|mBriotanach]] ba ea '''Esus'''<ref name="nautae">CIL, 13, 03026</ref> (fosta '''Hesus''',<!--ref name="phars"/--> nó '''Aisus'''<!--ref name="marcel"/-->), aitheanta as dhá dhealbh agus líne in ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'' le [[Lucan]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} 5y7c7mufpvlpl2d81p0f46vi1ycxbs6 1092122 1092111 2022-08-28T21:16:11Z Alison 570 +WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Le Pilier des Nautes 01.JPG|mion|deis|200px|Íomhá d'Esus ar {{h|Gallán na Bádóirí}}, chéad aois AD.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia na nGallach]] agus na [[na Briotanaigh Cheilteacha|mBriotanach]] ba ea '''Esus'''<ref name="nautae">CIL, 13, 03026</ref> (fosta '''Hesus''',<!--ref name="phars"/--> nó '''Aisus'''<!--ref name="marcel"/-->), aitheanta as dhá dhealbh agus líne in ''[[Pharsalia|Bellum civile]]'' le [[Lucan]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} nww7jn56vde22hr1owyuxh6y107kyjv 0 104232 1092093 2022-08-28T19:07:48Z Marcas.oduinn 33120 Síol cruthaithe ó enwiki wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} [[Íomhá:Teutatès base de colonne rue du Temple.JPG|mion|244x244px|'' Base of a column depicting Toutatis.]] '' ''' Toutatis ''' nó ''' Teutates ''' is a [[Celtic polytheism|Celtic god]] who was worshipped in ancient [[Gaul]] and [[Roman Britain|Britain]]. On the basis of his name's etymology, he has been widely interpreted to be a tribal protector.<ref name="Duval">Paul-Marie Duval. 1993. ''Les dieux de la Gaule.'' Éditions Payot, Paris. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} 6lst46opj8x0xhzdv99ykryq5jswfeq 1092117 1092093 2022-08-28T21:08:36Z Marcas.oduinn 33120 ... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} [[Íomhá:Teutatès base de colonne rue du Temple.JPG|mion|244x244px|Bun colúin ag léiriú Teutates.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia Ceilteach]] ba ea ''' Teutates ''' nó ''' Toutatis ''' adhartha sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus [[Roman Britain|an Bhreatain]]. Ar bhonn sanasaíochta, meastar go forleathan gur chosantóir treibhe é.<ref name="Duval">Paul-Marie Duval. 1993. ''Les dieux de la Gaule.'' Éditions Payot, Páras. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} bsebkixug4fhv1lupy85ut4hu7auaq1 1092118 1092117 2022-08-28T21:09:14Z Marcas.oduinn 33120 ... síol aistrithe wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Teutatès base de colonne rue du Temple.JPG|mion|244x244px|Bun colúin ag léiriú Teutates.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia Ceilteach]] ba ea ''' Teutates ''' nó ''' Toutatis ''' adhartha sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus [[Roman Britain|an Bhreatain]]. Ar bhonn sanasaíochta, meastar go forleathan gur chosantóir treibhe é.<ref name="Duval">Paul-Marie Duval. 1993. ''Les dieux de la Gaule.'' Éditions Payot, Páras. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol}} 7tuejt3zgtoercur0e6ayhgv9pztauw 1092121 1092118 2022-08-28T21:13:17Z Alison 570 +WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} [[Íomhá:Teutatès base de colonne rue du Temple.JPG|mion|244x244px|Bun colúin ag léiriú Teutates.]] [[Ildiachas Ceilteach|Dia Ceilteach]] ba ea ''' Teutates ''' nó ''' Toutatis ''' adhartha sa [[an Ghaill|Ghaill]] agus [[Roman Britain|an Bhreatain]]. Ar bhonn sanasaíochta, meastar go forleathan gur chosantóir treibhe é.<ref name="Duval">Paul-Marie Duval. 1993. ''Les dieux de la Gaule.'' Éditions Payot, Páras. {{ISBN|2-228-88621-1}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Déithe na gCeilteach]] {{síol-stair}} sj2l9wgji1hct3qfjqgmwzl250o8esf 0 104233 1092098 2022-08-28T19:20:13Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Íomhá:Illustration_of_a_boggart.jpg|mion|Boggart le Spencer Alexander McDaniel, 2018]] Is cineál [[púca]] é '''boggart''', focal coitianta sa chaint i dtuaisceart [[Sasana|Shasana]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Tá an focal le feiceáil i lo...' wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Illustration_of_a_boggart.jpg|mion|Boggart le Spencer Alexander McDaniel, 2018]] Is cineál [[púca]] é '''boggart''', focal coitianta sa chaint i dtuaisceart [[Sasana|Shasana]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Tá an focal le feiceáil i [[logainm]]<nowiki/>neacha (mar shampla [[Boggart Hole Clough]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Boggart Hole Clough|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boggart_Hole_Clough&oldid=1105563934|journal=Wikipedia|date=2022-08-20|language=en}}</ref> atá cóngarach do [[Manchain|Mhanchain]]). Is léir gur chuala roinnt údar an focal – [[C. S. Lewis|C.S. Lewis]], mar shampla, mar is droch-chréatúir iad na boggarts ina leabhar [[The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe|The Chronicles of Narnia]] agus tá siad sa tsraith leabhar [[Harry Potter]] le [[J. K. Rowling|J.K. Rowling]] fosta, mar “''the shape shifters''”. == Féach freisin == * [[Púca]] * Taibhse == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Taibhsí]] [[Catagóir:Béaloideas]] [[Catagóir:An tOsnádúr]] nb61s8d26fcqtzw5nl43x69h3dlq7wb 1092099 1092098 2022-08-28T19:20:38Z TGcoa 21229 /* Féach freisin */ wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Illustration_of_a_boggart.jpg|mion|Boggart le Spencer Alexander McDaniel, 2018]] Is cineál [[púca]] é '''boggart''', focal coitianta sa chaint i dtuaisceart [[Sasana|Shasana]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Tá an focal le feiceáil i [[logainm]]<nowiki/>neacha (mar shampla [[Boggart Hole Clough]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Boggart Hole Clough|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boggart_Hole_Clough&oldid=1105563934|journal=Wikipedia|date=2022-08-20|language=en}}</ref> atá cóngarach do [[Manchain|Mhanchain]]). Is léir gur chuala roinnt údar an focal – [[C. S. Lewis|C.S. Lewis]], mar shampla, mar is droch-chréatúir iad na boggarts ina leabhar [[The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe|The Chronicles of Narnia]] agus tá siad sa tsraith leabhar [[Harry Potter]] le [[J. K. Rowling|J.K. Rowling]] fosta, mar “''the shape shifters''”. == Féach freisin == * [[Púca]] * [[Taibhse (osnádúrtha)|Taibhse]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Taibhsí]] [[Catagóir:Béaloideas]] [[Catagóir:An tOsnádúr]] f4xad9z3tlsnjuvo4e9am9o5vh3tbzs 1092124 1092099 2022-08-28T21:17:15Z Alison 570 +WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Carachtar}} Is cineál [[púca]] é '''boggart''', focal coitianta sa chaint i dtuaisceart [[Sasana|Shasana]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-taibhse-eireannach-sainnithe-go-deo-i-learpholl.aspx|teideal=Taibhse Éireannach sáinnithe go deo i Learpholl|údar=Tony Birtill|dáta=M.F. 2007|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-08-28}}</ref> Tá an focal le feiceáil i [[logainm]]<nowiki/>neacha (mar shampla [[Boggart Hole Clough]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Boggart Hole Clough|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boggart_Hole_Clough&oldid=1105563934|journal=Wikipedia|date=2022-08-20|language=en}}</ref> atá cóngarach do [[Manchain|Mhanchain]]). Is léir gur chuala roinnt údar an focal – [[C. S. Lewis|C.S. Lewis]], mar shampla, mar is droch-chréatúir iad na boggarts ina leabhar [[The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe|The Chronicles of Narnia]] agus tá siad sa tsraith leabhar [[Harry Potter]] le [[J. K. Rowling|J.K. Rowling]] fosta, mar “''the shape shifters''”. == Féach freisin == * [[Púca]] * [[Taibhse (osnádúrtha)|Taibhse]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Taibhsí]] [[Catagóir:Béaloideas]] [[Catagóir:An tOsnádúr]] 6uilswpsvmbrzejc5rdj3bmy7ijsee5 0 104234 1092113 2022-08-28T20:54:50Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa...' wikitext text/x-wiki [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] qkg9s16xyfn2sl4y8z2fb3fw25220jx 1092114 1092113 2022-08-28T21:03:44Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] 0wzuary8muw987beifjiyovtmony6eh 1092120 1092114 2022-08-28T21:11:42Z Alison 570 +WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] nh3avgjpx1bhvtkqwq13cz18qzniyly 1092150 1092120 2022-08-28T22:04:20Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] go [[Sluaíocht Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] nh3avgjpx1bhvtkqwq13cz18qzniyly 1092152 1092150 2022-08-28T22:12:08Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Sluaíocht Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] go [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] nh3avgjpx1bhvtkqwq13cz18qzniyly 1092155 1092152 2022-08-28T22:14:55Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] go [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:King John from De Rege Johanne.png|mion|John, an rí Eoin níos déanaí]] Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] nh3avgjpx1bhvtkqwq13cz18qzniyly 1092159 1092155 2022-08-28T22:18:04Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Agus é ocht mbliana déag d’aois, chuir [[Anraí II Shasana]] a mhac, [[Eoin Shasana|Eoin]], go Éirinn le troid in aghaidh na nGael. D’fhág an prionsa óg [[Learpholl]] ar [[25 Aibreán]] [[1185]] agus tháinig sé ar ais, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. === Cúlra === Thug an Rí Henry II Eastát Walton do Gilbert de Walton, duine de na daoine ab ansa leis, sa 12ú haois. Bhí mac Gilbert, Richard, ina chara mór de chuid mhac Henry II, John (a bhí ina rí ón bhliain 1199). Déagóir ainrianta ab ea John; agus é ocht mbliana déag d’aois. D’fhág sé sa bhliain 1185 in éineacht le Richard de Walton. === Féachtas === Tá tagairt don eachtra seo in ''[[Annála Ríochta Éireann|Annála Ríoghachta Éireann]]'' leis na Ceithre Máistrí. Scríobhadh gur tháinig mac rí Shasana, is é sin John, go hÉirinn le cabhlach séasca long chun smacht a fháil ar an tír. Ghlac sé seilbh ar [[Baile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]] agus [[Laighin]] agus thóg sé caisleáin ag Tipraid Fachtnac agus Ardfinan, áiteanna ar chreach siad an [[An Mhumhain|Mhumhain]] astu. Ach fuair Dónal Ó Briain an bua orthu agus rinne sléacht mór orthu. Tar éis ocht mí dhéag, ní raibh rath ar bith ar fheachtas John agus d’fhill sé féin agus Richard de Walton ar Learpholl, in ísle brí, i rith mhí na Nollag 1186. == Féach freisin == * [[Eoin Shasana]] * [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] * [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1210]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Stair na hÉireann]] [[Catagóir:Normannaigh]] [[Catagóir:1185]] r8sulr6t1pivishlcabhttmjzlyn5y7 2 104235 1092126 2022-08-28T21:33:22Z Djm-leighpark 30274 cruthaigh ó [[:Teimpléad:Cite book-en]] (1064208). wikitext text/x-wiki <includeonly><cite style="font-style:normal">{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} |{{#if:{{{author-link|}}} |[[{{{author-link}}}|{{#if: {{{last|}}} |{{{last}}}{{#if: {{{first|}}} |, {{{first}}} }} |{{{author}}} }}]] |{{#if:{{{last|}}} |{{{last}}}{{#if: {{{first|}}} |, {{{first}}} }} |{{{author}}} }} }} }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} |{{#if:{{{coauthors|}}} | <nowiki>;</nowiki> {{{coauthors}}} }}{{#if:{{{date|}}} |&#32;({{{date}}}) |{{#if:{{{year|}}} |{{#if:{{{month|}}} |&#32;({{{month}}} {{{year}}}) |&#32;({{{year}}}) }} }} }} }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} | . }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}}{{{year|}}}{{{date|}}} | &#32; }}{{#ifeq:{{{quotes|}}} | no | | {{#if: {{{curly|}}}|“|"}} }}{{#if:{{{url|}}}{{{pmc|}}} |{{#ifeq:{{{title|}}}||<span class=error plainlinks>Citation is missing a title. Either specify one, or [http://tools.wikimedia.de/~verisimilus/Bot/DOI_bot/doibot.php?edit=on&user=Cite_journal&page={{FULLPAGENAMEE}} click here] and a bot will try to complete the citation details for you.</span>&#32;}}[{{#if:{{{url|}}}|{{{url|}}}|http://www.pubmedcentral.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{pmc}}}}} {{{title}}}] |{{{title}}} }}{{#ifeq:{{{quotes|}}} | no | | {{#if:{{{curly|}}}|”|"}} }}{{#if:{{{language|}}} | &#32;(in {{{language}}}) }}{{#if:{{{format|}}} | &#32;({{{format}}}) }}{{#if:{{{author|}}}{{{last|}}} | | &#32;{{#if:{{{date|}}} |&#32;({{{date}}}) |{{#if:{{{year|}}} |{{#if:{{{month|}}} |&#32;({{{month}}} {{{year}}}) |&#32;({{{year}}}) }} }} }} }}{{#if:{{{journal|}}} |. ''{{{journal}}}'' }}{{#if:{{{volume|}}} |&#32;'''{{{volume}}}''' }}{{#if:{{{issue|}}} |&#32;({{{issue}}}) }}{{#if:{{{pages|}}} |<nowiki>:</nowiki> {{{pages}}} }}{{#if:{{{publisher|}}} |.&#32;{{#if:{{{location|}}} |{{{location}}}:&#32; }}{{{publisher}}} }}{{#if:{{{doi|}}} |. doi:{{#if: {{{doi_brokendate|}}} | {{#tag:nowiki|{{{doi}}}}} (inactive [[{{{doi_brokendate|}}}]]) {{#ifeq: {{NAMESPACE}} | {{ns:0}} | [[Category:Pages with DOIs broken since {{#time: Y | {{{doi_brokendate|}}} }}]] }} | <span class="neverexpand">[http://dx.doi.org/{{urlencode:{{{doi}}}}} {{#tag:nowiki|{{{doi}}}}}]</span> }} }}{{#if:{{{issn|}}} |. [[International Standard Serial Number|ISSN]] [http://worldcat.org/issn/{{{issn}}} {{{issn}}}] }}{{#if:{{{pmid|}}} |. PMID {{{pmid}}} }}{{#if:{{{pmc|}}} | {{#if:{{{url|}}} |. [[PubMed Central|PMC]]:[http://www.pubmedcentral.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid={{{pmc}}} {{{pmc}}}]}} }}{{#if:{{{bibcode|}}} |. [[Bibcode]]:&nbsp;[http://adsabs.harvard.edu/abs/{{{bibcode}}} {{{bibcode}}}] }}{{#if:{{{oclc|}}} |. [[OCLC]] [http://worldcat.org/oclc/{{urlencode:{{{oclc}}}}} {{{oclc}}}] }}{{#if:{{{id|}}} |. {{{id}}} }}{{#if:{{{access-date|}}} |<span class="reference-accessdate">. Dáta rochtana: {{{access-date}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , [[{{{accessyear}}}]] }} }}{{#if:{{{accessmonthday|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessmonthday}}}, {{{accessyear}}} }}{{#if:{{{accessdaymonth|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessdaymonth}}} {{{accessyear}}}</span> }}{{#if:{{{laysummary|}}} |. [{{{laysummary}}} Lay summary]{{#if: {{{laysource|}}}|&nbsp;&ndash;&nbsp;''{{{laysource}}}''}} }}{{#if:{{{laydate|}}} | &#32;([[{{{laydate}}}]]) }}.{{#if:{{{quote|}}} | &#32;“{{{quote}}}” }}</cite><!-- This is a COinS tag (http://ocoins.info), which allows automated tools to parse the citation information: --><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004<!-- -->&rft_val_fmt={{urlencode:info:ofi/fmt:kev:mtx:journal}}<!-- Field descriptions: http://www.openurl.info/registry/docs/mtx/info:ofi/fmt:kev:mtx:journal -->&rft.genre=article<!-- article: a document published in a journal. (genre could also be (the entire) journal, issue, conference, proceeding, preprint, or unknown) -->{{#if: {{{title|}}} | &rft.atitle={{urlencode:{{{title}}}}} }}<!-- Article title. -->{{#if: {{{journal|}}} | &rft.jtitle={{urlencode:{{{journal}}}}} }}<!-- Journal title. Use the most complete title available ... "journal of the american medical association" -->{{#if: {{{date|}}} | &rft.date={{urlencode:{{{date}}}}} | {{#if: {{{year|}}} | &rft.date={{urlencode:{{{year}}}}} }} }}<!-- Date of publication. (ISO 8601) -->{{#if: {{{volume|}}} | &rft.volume={{urlencode:{{{volume}}}}} }}<!-- Volume designation usually expressed as a number but could be roman numerals or non-numeric, i.e. "124", or "VI". -->{{#if: {{{issue|}}} | &rft.issue={{urlencode:{{{issue}}}}} }}<!-- This is the designation of the published issue of a journal ... could be non-numeric -->{{#if: {{{author|}}} | &rft.au={{urlencode:{{{author}}}}} }}<!-- This data element contains the full name of a single author, i. e. "Smith, Fred M", "Harry S. Truman". -->{{#if: {{{last|}}} | &rft.aulast={{urlencode:{{{last}}}}} }}<!-- First author's family name. This may be more than one word ... i.e. Smith, Fred James is recorded as "aulast=smith" -->{{#if: {{{first|}}} | &rft.aufirst={{urlencode:{{{first}}}}} }}<!-- First author's given name or names or initials. This data element may contain multiple words and punctuation, i.e, "Fred James" -->{{#if: {{{pages|}}} | &rft.pages={{urlencode:{{{pages}}}}} }}<!-- Start and end pages, i.e. "53-58". This can also be used for an unstructured pagination statement when data relating to pagination cannot be interpreted as a start-end pair, i.e. "A7, C4-9", "1-3,6". -->{{#if: {{{issn|}}} | &rft.issn={{urlencode:{{{issn}}}}} }}<!-- International Standard Serials Number (ISSN). The issn may contain a hyphen, i.e. "1041-5653" -->{{#if: {{{pmid|}}} | &rft_id=info:pmid/{{urlencode:{{{pmid}}}}}}}<!-- PubMed ID -->{{#if: {{{pmc|}}} | &rft_id=info:pmc/{{urlencode:{{{pmc}}}}}}}<!-- PubMed Central ID -->{{#if: {{{doi|}}} | &rft_id=info:doi/{{urlencode:{{{doi}}}}} }}<!-- DOI -->{{#if: {{{url|}}} | &rft_id={{urlencode:{{{url}}}}} }}<!-- URL -->"><span style="display: none;">&nbsp;</span></span></includeonly><noinclude>Más mian leat úsáid a bhaint as an teimpléad seo, léigh [[:en:Template:Cite journal/doc|Cite journal/doc]] [[Catagóir:Teimpléid|Cite]]<templatedata> { "params": { "author": { "label": "Údair", "description": "Na húdair don foilseachán", "suggested": true }, "last": { "label": "Sloinne", "example": "Breathnach" }, "author-link": { "label": "Nasc an údair", "description": "Nasc go h-alt nó leathanach an údair" }, "first": { "label": "Ainm", "example": "Áine" }, "coauthors": { "label": "Chomhúdair" }, "date": { "label": "Dáta", "description": "An dáta a foilsítear an saorthú", "suggested": true }, "year": { "label": "bliain" }, "month": { "label": "mí" }, "quotes": { "label": "athfhriotal" }, "curly": {}, "url": { "label": "URL", "suggested": true }, "pmc": { "label": "pmc", "description": "uimhir pmc", "example": "345678" }, "title": { "label": "Teideal", "example": "An Teideal Mór", "suggested": true }, "language": { "label": "teanga", "example": "Gaeilge" }, "format": { "label": "formáid", "example": "PDF" }, "journal": { "label": "Teideal Foilsithe", "suggested": true }, "volume": { "label": "Imleabhar", "suggested": true }, "issue": { "label": "Eagrán", "suggested": true }, "pages": { "label": "leathanaigh" }, "publisher": { "label": "foilsitheoir" }, "location": { "label": "suíomh" }, "doi": { "label": "doi", "description": "uimhir doi", "example": "10.1038/news070508-7" }, "doi_brokendate": { "label": "Dáta DOI briste", "description": "An dáta a faightear nasc an DOI briste" }, "issn": {}, "pmid": {}, "bibcode": {}, "oclc": {}, "id": {}, "access-date": {}, "accessyear": {}, "accessmonthday": {}, "accessdaymonth": {}, "laysummary": {}, "laysource": {}, "laydate": {}, "quote": {} }, "maps": { "citoid": { "title": "title", "caseName": "title", "nameOfAct": "title", "url": "url", "publisher": "publisher", "label": "publisher", "company": "publisher", "studio": "publisher", "network": "publisher", "distributor": "publisher", "university": "publisher", "publicationTitle": "journal", "proceedingsTitle": "journal", "encyclopediaTitle": "journal", "dictionaryTitle": "journal", "programTitle": "journal", "bookTitle": "journal", "date": "date", "issueDate": "date", "dateEnacted": "date", "dateDecided": "date", "place": "location", "ISSN": [ "issn" ], "PMCID": "pmc", "PMID": "pmid", "pages": "pages", "page": "pages", "firstPage": "pages", "codePages": "pages", "reporterVolume": "volume", "codeVolume": "volume", "volume": "volume", "seriesNumber": "issue", "patentNumber": "issue", "episodeNumber": "issue", "billNumber": "issue", "documentNumber": "issue", "publicLawNumber": "issue", "docketNumber": "issue", "issue": "issue", "DOI": "doi", "oclc": "oclc", "language": "language", "contributor": "coauthors", "translator": "coauthors", "podcastor": "author", "director": "author", "programmer": "author", "cartographer": "author", "interviewee": "author", "performer": "author", "sponsor": "author", "artist": "author", "inventor": "author", "editor": "author", "author": "author" } } } </templatedata> </noinclude> 7ns2pdf0m8hn01l681f7z79wl4k3dol 0 104236 1092129 2022-08-28T21:42:17Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] go [[Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] 2qdvbc052x90hllsgs87ggylrgsws3v 1 104237 1092131 2022-08-28T21:42:17Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Plé:Hugo de Lacy, Tiarna na Mí]] go [[Plé:Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Plé:Hugh de Lacy, Tiarna na Mí]] o7nkz2cl3jn5m7l106n78b1amn9126m 0 104238 1092138 2022-08-28T21:54:08Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Hugo de Lacy, 1ú Iarla Uladh]] go [[Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh]] 6ihoex3qd82xqa90rqks7yknutenyqz 0 104239 1092140 2022-08-28T21:54:31Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Síoda (úrscéal)]] go [[Seta (úrscéal)]]: níl leagan Gaeilge ann wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Seta (úrscéal)]] skiqn605kslufq4xn5bulqnkxa65jet 0 104240 1092151 2022-08-28T22:04:20Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Feachtas Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] go [[Sluaíocht Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Sluaíocht Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] 6iwz9blr7b3k5wi85nqx1da9btfx4mc 1092154 1092151 2022-08-28T22:14:31Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] i9pmrq4fs3a7sw56l7c11ge7k4w5mmi 1092157 1092154 2022-08-28T22:16:57Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] qx7no8vw6imwbw50b9g7ne1okuoykil 0 104241 1092153 2022-08-28T22:12:09Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Sluaíocht Eoin Shasana chuig Éirinn, 1185-1186]] go [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] i9pmrq4fs3a7sw56l7c11ge7k4w5mmi 1092158 1092153 2022-08-28T22:17:02Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] qx7no8vw6imwbw50b9g7ne1okuoykil 0 104242 1092156 2022-08-28T22:14:56Z Ériugena 188 Bhog Ériugena an leathanach [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann, 1185-1186]] go [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Céad sluaíocht Eoin Shasana chun na hÉireann]] qx7no8vw6imwbw50b9g7ne1okuoykil 0 104243 1092162 2022-08-28T22:37:54Z Ériugena 188 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1032145328|Liveaboard]]" wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Tauchsafariboot.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Tauchsafariboot.jpg/220px-Tauchsafariboot.jpg|mion| Soitheach beobhorid scúba ar an [[Muir Rua]]]] Is féidir go gciallódh b'''eobhord''' : * Duine a dhéanann bád, go hiondúil luamh beag i muiríne, a phríomháit chónaithe. Úsáidtear báid innill agus báid seoil go coitianta chun cónaí ar bord, chomh maith le báid chónaithe atá deartha go príomha mar áit chónaithe. <ref>{{Cite web-en|url=http://scuba.about.com/od/scubaterminology/g/Liveaboard.htm|title=Liveaboard meaning|author=Nicholas McLaren|work=[[About.com]]|access-date=2019-07-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150920191854/http://scuba.about.com/od/scubaterminology/g/Liveaboard.htm|archive-date=2015-09-20}}</ref> * Bád atá deartha le go mbeadh daoine ina gcónaí ar bord ann. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.portseattle.org/sites/default/files/2018-03/SBM%20Online%20Cust%20Handbook.pdf|title=Shilshole Bay Marina Handbook|publisher=[[Port of Seattle]]|access-date=2019-07-02}}</ref> * Bád a úsáidtear le haghaidh turas tumadóireachta áineasa nó turas mara ina gcónaíonn na tumadóirí ar an mbád ar feadh an aistir mara agus a úsáideann é mar árthach tacaíochta tumadóireachta. [[Catagóir:Báid]] 297ta4r990d6pg2nnf26bpi1o28z63i 1092163 1092162 2022-08-28T22:39:22Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Tauchsafariboot.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Tauchsafariboot.jpg/220px-Tauchsafariboot.jpg|mion| Soitheach beobhorid scúba ar an [[Muir Rua]]]] Is féidir go gciallódh b'''eobhord''' : * Duine a dhéanann bád, go hiondúil luamh beag i muiríne, a phríomháit chónaithe. Úsáidtear báid innill agus báid seoil go coitianta chun cónaí ar bord, chomh maith le báid chónaithe atá deartha go príomha mar áit chónaithe. <ref>{{Cite web-en|url=http://scuba.about.com/od/scubaterminology/g/Liveaboard.htm|title=Liveaboard meaning|author=Nicholas McLaren|work=[[About.com]]|access-date=2019-07-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150920191854/http://scuba.about.com/od/scubaterminology/g/Liveaboard.htm|archive-date=2015-09-20}}</ref> * Bád atá deartha le go mbeadh daoine ina gcónaí ar bord ann. <ref>{{Cite web-en|url=https://www.portseattle.org/sites/default/files/2018-03/SBM%20Online%20Cust%20Handbook.pdf|title=Shilshole Bay Marina Handbook|publisher=[[Port of Seattle]]|access-date=2019-07-02}}</ref> * Bád a úsáidtear le haghaidh turas tumadóireachta áineasa nó turas mara ina gcónaíonn na tumadóirí ar an mbád ar feadh an aistir mara agus a úsáideann é mar árthach tacaíochta tumadóireachta. ==Tagairtí== [[Catagóir:Báid]] [[Catagóir:Tumadóireacht báid]] [[Catagóir:Trealamh tacaíochta tumadóireachta]] szomkq1bkgpxt9aphxoff457bloil80 0 104244 1092179 2022-08-29T03:38:35Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Port an t-Sróim]] go [[Port an t-Sròim]]: AAA wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Port an t-Sròim]] a50tf14c8dm5snc3xig9so3kxod5kqh 0 104245 1092184 2022-08-29T03:47:31Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Clachan Ghlinn Lus]] go [[Gleann Lus]]: AAA wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Gleann Lus]] ssasxw21iigklr9tfj4btvk6xyjp0is 0 104246 1092192 2022-08-29T04:36:10Z Kevin Scannell 340 Kevin Scannell moved page [[Bengasi]] to [[Benghazi]] over redirect: gnáthlitriú sna meáin wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Benghazi]] 8y5cclrt2k12ouxtgkij5k5wh70crge 0 104247 1092221 2022-08-29T11:23:13Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dubhailigh]] go [[Dubhalaidh]]: AAA wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Dubhalaidh]] c2ojf4cb6arfbz8a0zb2ozhy9lnotfg