Vikifontaro eowikisource https://eo.wikisource.org/wiki/Vikifontaro:%C4%88efpa%C4%9Do MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Aŭdvidaĵo Specialaĵo Diskuto Uzanto Uzanto-Diskuto Vikifontaro Vikifontaro diskuto Dosiero Dosiero-Diskuto MediaWiki MediaWiki-Diskuto Ŝablono Ŝablono-Diskuto Helpo Helpo-Diskuto Kategorio Kategorio-Diskuto Aŭtoro Aŭtoro-Diskuto Paĝo Paĝo-Diskuto Indekso Indekso-Diskuto TimedText TimedText talk Modulo Modulo-Diskuto Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Helpo:Provejo 12 35 62999 61986 2022-08-17T13:15:02Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|Ĉapitro 1]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Krimfikcio]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] 0bbul8qken5j4snpzscap1vjyj0ena2 Vikifontaro:Diskutejo 4 1288 63005 62996 2022-08-17T18:25:31Z Lepticed7 3194 /* Kial? */ Respondo wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ [[kategorio:Vikifontaro:Uzantoj| {{paĝonomo}}]] {|class="wikitable" style="width:100%" ! [[File:Information.svg|30px]] |'''Bonvenon''' al la esperantlingva Diskutejo en Vikifontaro! Pri sistemkomunikaĵoj bonvolu regardi sur [[Vikifontaro:Sistemkomunikaĵoj|la koncerna paĝo]].<br /> Estas IRC-a kanalo pri Vikifontaro en [http://webchat.freenode.net/ freenode] nome ''#wikisource-eo''.<br /> Metu viajn demandojn kaj atentigojn '''je la finon de la listo'''.<br /> '''Arkivo:''' [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2008|2008]] • <s>2009</s> • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2010|2010]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2011|2011]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2012|2012]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2013|2013]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2014|2014]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2015|2015]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2016|2016]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2017|2017]] • [[Vikifontaro:Diskutejo/Arkivo/2018|2018]]. * '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection. |} == Rezultoj de Kunsidoj de Ĝenerala asembleo de Esperanto kaj Libera Scio en 2020 == [[Dosiero:Esperanto kaj Libera Scio - logo eo sen subtitolo.svg|eta|[[:w:Esperanto kaj Libera Scio]]]] En 2020, la Vikimedia organizo [[:w:Esperanto kaj Libera Scio|Esperanto kaj Libera Scio]] havis 2 Kunsidojn de Ĝenerala asembleo, elektis novajn Estraron kaj Revizian komisionon kaj aprobis plurajn gravajn gvidjn dokumentojn. Estraro: * Prezidanto: Michal Matúšov ([[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]]) * Vic-Prezidanto: Ivan Camilo Quintero Santacruz * Estrarano: Juan Sebastian Quintero Santacruz Revizia komisiono: * Prezidanto de la Revizia komisiono: Ziko van Dijk * Michel Castelo Branco * Yves Nevelsteen Krome, gravaj dokumentoj estis akceptitaj: * [[:meta:Special:MyLanguage/Esperanto_kaj_Libera_Scio/Reports/2019|Jara raporto 2019]] * [[:meta:Esperanto_kaj_Libera_Scio/Annual_agendas/2020-eo|Jara plano 2020]] * [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1tZKheF7efS0-0Q9l6WRdX4H1P9NVVA3G_dUFcuoYUog/edit Jara buĝeto 2020] * [[:meta:Special:MyLanguage/Esperanto_kaj_Libera_Scio/Annual_agendas/2021|Jara plano 2021]] * [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1bu1ilkFRmCmnSB2FTDBaiwW3wAUfiCL1EpTHBZu6Sh8/edit Jara buĝeto 2021] Ĝenerale, la Jara plano prezentas minimumon da agado por koncerna jaro. Jam por tiuj ĉi agadoj ni serĉas aldonajn volontulojn (elde simplaj helpantoj ĝi ĉeforganizantoj), sed se vi volas aldone organizi ion plian, [https://esperanto.wiki/kontakto/ kontaktu nin]! Danke al la tuta teamo, prezidanto [[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 16:35, 15 feb. 2021 (UTC) == VOĈDONO pri plibonigo de ŝablona sistemo == Mi ĵus lanĉis ''Peton pri komento'' por peti al la Fondaĵo Vikimedio starigi sistemon por uzado de ŝablonojn de centra deponejo ("mallokaj ŝablonoj"). '''Bonvolu voĉdoni ĉe [[Vikifontaro:Peto pri komento/Mallokaj ŝablonoj]]!''' Kreadi, importadi, bontenadi kaj ĝisdatigadi ŝablonojn kaj modulojn estas por kelkaj el ni eterna peno kaj doloro. La resto de redaktantoj kaj legantoj kutime ĝuas la rezultojn de tiu laboro, sed ofte ne konscias kiom multa energio kaj tempo venas en ĝin. Foje al mi okazas, ke mi dum 2-3 horoj pene laboras pri iu eta funkcio ĝis kiam funkcias - kaj historio tio aspektas kiel ŝanĝo de 1 vorto... Nia Esperanta amiko [[Uzanto:Amire80]] (ankaŭ membro de la Lingva Inĝeniera Teamo de la Fondaĵo Vikimedio) proponis kiel solvi plurajn problemojn pri la afero. Mi, kiel edukita programisto kaj longtempa prilaboranto de ŝablonoj, plene konfirmas ke lia propono signife plibonigos mastrumadon kaj uzadon de ŝablonoj en nia Esperanta Vikifontaro. Sed la ŝanĝo ne venos mem - la Fondaĵo Vikimedie unue bezonas provizi rimedojn por ĝi. Nia peto estas unu el pluraj, kiuj celas ĝuste tio. Do, mi petas vi voĉdonu ĉe [[Vikifontaro:Peto pri komento/Mallokaj ŝablonoj]]! --[[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 13:47, 25 mar. 2021 (UTC) : La propono ricevis subtenon. Dankon al ĉiu voĉdoninto! Sekve mi raportis la rezulton en la centra loko kaj fermis la voĉdonon. --[[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 19:49, 30 apr. 2021 (UTC) == Registriĝu kiel interesiĝanto pri Erasmus+ == [[Dosiero:Esperanto kaj Libera Scio - logo eo sen subtitolo.svg|150px|dekstre]] Kiel promesite en la [[:meta:Special:MyLanguage/Esperanto kaj Libera Scio/Annual agendas/2021|Jara plano 2021]], la Estraro de ''Esperanto kaj Libera Scio'' laboras pri partopreno en projekto subvenciata de Erasmus+ de la Eŭropa Komisiono. Antaŭ ol mi povos provizi pliajn detalojn, mi ŝatus inviti vin registriĝi kiel interesiĝanto pri partopreno. Tio estas esprimo de ĝenerala intereso partopreni, vi ne devos partopreni jam sekvan projekton. Kiam laboro pri projekto pliprogresos, ni kontaktos unue ĉiujn interesiĝantojn, kiuj registriĝis. Taskoj de partoprenontoj dependos de konkreta projekto kaj ili estos kominikitaj kun interesiĝantoj antaŭ konfirmo de partopreno. Kutimaj taskoj estas veturo al alia lando por trejnado aŭ alia edukado, kreado de eduka aŭ informa materialo (broŝuro, video ktp), eĉ trejnado de aliaj aktivuloj. Utiligu vian oportunon kaj '''[https://esperanto.wiki/2021/partoprenu-kun-vikimedianoj-en-erasmus#crm-container registriĝu ankoraŭ hodiaŭ]!''' Amike, Prezidanto [[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 11:32, 4 maj. 2021 (UTC) == Unesko-konkurso por Junio 2021 == [[File:Unesko 2021 rubando.jpg|512px|center]] Paco naskiĝas en mensoj kaj koroj de homoj. UEA kaj ELiSo / VMEO kunigis siajn fortojn por subteni disvastigon de tiuj ĉi valoroj kaj idealoj de Unesko per Esperanto, specife per artikol-redakta konkurso okazanta dum '''Junio 2021''' en la '''Esperanta Vikipedio'''. Ĝian okazigon instigis rekte Unesko, kiu konsideras Vikipedion taŭga maniero por subteni sian mision. Ni montru al Unesko, kiom tio veras! '''Kiel partopreni?''' Legu la regulojn, verku / traduku novajn aŭ plibonigu jamajn artikolojn en la Esperanta Vikipedio pri Unesko kaj listigu viajn artikolojn en la konkursa paĝo. Fine UEA sendos premiojn por 5 venkintoj. '''<big>[[:w:Projekto:Unesko 2021]]</big>''' PS: Se via amiko aŭ kolego interesiĝus, certe invitu lin / ŝin - vi scias, varbado ;-) kunorganizanto [[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 21:36, 1 jun. 2021 (UTC) == Editing news 2021 #2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]] Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]]. The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki. The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor. The key results were: * Newer editors who had automatic ("default on") access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page. * The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing. These results give the Editing team confidence that the tool is helpful. <strong>Looking ahead</strong> The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months. This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias. The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]]. After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis. You can turn on "{{int:discussiontools-preference-label}}" [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now. After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]]. –[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 14:15, 24 jun. 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21624491 --> == Wikisource Satisfaction Survey 2021 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Astronaut illustration simplified with Wikimedia logo.png|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|80px]] {{int:hello}}! ''Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}'' In the past year, there has been a lot of changes to Wikisource features and tools. This was done by the [[m:Community Tech|Community Tech]] team at the Wikimedia Foundation, grantees funded by the Foundation or through projects like Google Summer of Code. '''We would like to understand what you feel about the changes'''. Tell us what you think about such tools as the [[m:Special:MyLanguage/Wikisource Pagelist Widget|Wikisource Pagelist Widget]] or the new [[m:Community_Tech/Ebook_Export_Improvement#March_31,_2021:_Final_update|Ebook Export tool]]. '''[[m:Wikisource Satisfaction Survey 2021|Take the survey]]''' in English, French, Spanish, Polish, Hindi or Punjabi. '''The deadline is 25th July 2021.''' This survey will be conducted via a third-party service, which may subject it to additional terms. For more information on privacy and data-handling, see the survey privacy statement ([[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement|English]], [[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement/es|Spanish]], [[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement/fr|French]], [[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement/pl|Polish]], [[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement/hi|Hindi]] and [[wmf:Wikisource Community Tech Survey Privacy Statement/pa|Punjabi]]). If you prefer to send your answers via email, copy [[m:Special:MyLanguage/Wikisource Satisfaction Survey 2021|the text of the survey]] and send to sgill@wikimedia.org. If you have any questions or feedback about the survey, write to me at sgill@wikimedia.org. {{int:Feedback-thanks-title}} [[user:SGill (WMF)|SGill (WMF)]] 22:30, 16 jul. 2021 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=21748797 --> == Mallokaj ŝablonoj - helpo bezonata nun! == Antaŭ 3 monatoj ni ĉi tie diskutis kaj voĉdonis pri nia peto al la Fondaĵo Vikimedio krei sistemon kiu ebligos uzadon de ŝablonoj kaj moduloj de centra loko por ĉiuj vikioj, tn. "mallokaj ŝablonoj". Tia sistemo ŝparos al ni tempon de niaj teĥnikistoj kaj ebligos al ni uzadi plej progresintajn ŝablonojn kaj modulojn kaj teni ilin ĝisdataj. Ni [[Vikifontaro:Peto pri komento/Mallokaj ŝablonoj|subtenis la proponon]]. Tamen, ne estas klare, ĉu mallokaj ŝablonoj eniris la [[:meta:Wikimedia Foundation Medium-term plan 2019/Annual Plan 2021-2022/eo|sekvan Jaran planon de la Fondaĵo Vikimedio]]. Iuj vortumoj donas ioman esperon, sed tio ne estas sufiĉe klara. Tamen, ankoraŭ eblas konvinki la Fondaĵon! Necesas, ke ĝi aŭdu fortan voĉon de la komunumo, kiu volas tion! La '''28-an de Julio 2021 je 15:00 UTK''' okazos komunuma konsulto pri la Jara plano, specife pri ĝia teĥnika parto. Por helpi al mallokaj ŝablonoj '''[[:meta:Wikimedia Foundation Medium-term plan 2019/Annual Plan 2021-2022/eo#Konversacioj pri Jara plano|petu partoprenon kaj esprimu vian volon]]''' (eĉ se nur en la babilejo kaj nur en Esperanto kaj / aŭ aliaj lingvoj, kiujn vi regas)! Vi tute bone povas antaŭ la voko sendi retmesaĝon kun via demando pri mallokaj ŝablonoj (aŭ alia emo pri kiu vi interesiĝas). --[[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 15:40, 27 jul. 2021 (UTC) == Neglekto de aŭtororajto == Saluton, mi pensas, ke tiuj paĝoj neglektas la aŭtororajton (ĉar la aŭtoro mortis post 1950): * ĉiuj tradukoj de [[Aŭtoro:Edwin Grobe]], mortinta en 2015 * ĉiuj tekstoj de [[Aŭtoro:Wiktor Elski]], mortinta en 1956 * ĉiuj tekstoj de [[Aŭtoro:Kálmán Kalocsay]], mortinta en 1976 ([[User:Wierzbowski|Wierzbowski]] menciis tion [[Vikifontaro:Forigproponoj#Verkoj_de_Kálmán_Kalocsay|tie]]) kaj aliaj paĝoj… Kion ni devas fari pri tio? Forigi la paĝojn? [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 13:34, 7 sep. 2021 (UTC) :Sen ajna dubo necesas forigi la verkojn, kaj ĉe la aŭtoro-paĝoj aldoni noton aŭ ŝablonon pri la neglekto. --[[Uzanto:Wierzbowski|Pŝemek Vjeĵbofski]] ([[Uzanto-Diskuto:Wierzbowski|diskuto]]) 18:58, 7 sep. 2021 (UTC) == Administranto-kandidatiĝo [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] == Saluton, mi kandidatiĝas kiel administranto. Vi povas voĉdoni [[Vikifontaro:Administrantoj/kandidatoj/Lepticed7|tie]]. [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 19:43, 6 nov. 2021 (UTC) : Ekzistas speciala paĝo [[Vikifontaro:Administrantoj/kandidatoj]] kie vi povas aldoni la kandidatiĝon. --[[Uzanto:Wierzbowski|Pŝemek Vjeĵbofski]] ([[Uzanto-Diskuto:Wierzbowski|diskuto]]) 18:49, 6 nov. 2021 (UTC) :: Dankon, mi movis la tekston en alia pâgo. [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 19:43, 6 nov. 2021 (UTC) == Aktualigado de la indeksa formularo == Saluton, mi ĵus aktualigis la indeksan formularon. Estas ankoraŭ iom da francaj vortoj (ĉar mi uzis la agordon de la franca vikifontaro). Ĉu vi povas rigardi la novan formularon, kaj komenti? Mi bezonas helpon por traduki la helpfrazetojn. Vi povas vidi la agordojn [[MediaWiki:Proofreadpage index data config|ĉi tie]]. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 08:22, 14 nov. 2021 (UTC) == Propono: kreado de la nomspaco "Projekto” == Saluton, ni havas [https://eo.wikisource.org/wiki/Speciala%C4%B5o:Indekso_de_prefiksoj?prefix=Projekto&namespace=0 kelkajn paĝojn], kiujn komencis per "Projekto". Mi proponas la kreadon de la nomspaco "Projekto". Kion vi pensas pri tio? ==== Voĉoj ==== # {{Por}} Proponanto. [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 11:34, 17 nov. 2021 (UTC) == Ni ne plu bezonas uzi {{Ŝ|tab}} == Saluton, mi aldonis regulojn en [[Mediawiki:common.css]]. Nun, ni ne plu bezonas uzi la ŝablonon {{ŝ|tab}} kaj <nowiki><br></nowiki> en la paĝojn. Ekzemple, vidu [[Venu Varsovion]] kaj [[Paĝo:EO Lidia Zamenhof - Venu Varsovion.pdf/1]]. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 07:23, 27 nov. 2021 (UTC) == Nova ŝablono por aŭtoroj == Saluton, mi kreis novan ŝablonon {{Ŝ|Aŭtoro}} por aŭtoroj. Tiu ŝablono uzas datumojn el Vikidatumojn. Se vi volus, ni povus diskuti la aspekton de la ŝablono. Ekzemple, vidu [[Aŭtoro:Jakub Arbes]]. Ĉu vi preferas [[Aŭtoro:L. Zamenhof|malgrandan]] aŭ [[Aŭtoro:Jakub_Arbes|grandan]] aspekton? Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 07:38, 27 nov. 2021 (UTC) == Pri la forigitaj tekstoj == Saluton, mi forigis multajn tekstojn, ĉefe pri neglekto de aŭtorrajto. Mi kreis [[Vikifontaro:Restarigotaj tekstoj]] por listi tekstojn, kiujn bezonos esti restarigitaj en kelkaj jaroj. Se vi scias, ke unu teksto estas havebla nun, ne hezitu diri tion! Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 08:40, 27 nov. 2021 (UTC) == Nova ilo en la ĉefa nomspaco == Saluton, mi aldonis la paĝociferojn en la ĉefa nomspaco. Vidu ekzemple [[Fabeloj de Andersen (Skeel-Giörling)/La brava stansoldato|tion paĝon]]. Estas malgrandaj ciferoj en la maldekstra parto de la ekrano. Tiuj ciferoj estas ligiloj al la paĝoj. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 18:28, 2 dec. 2021 (UTC) == Kunfestu la 20-an naskiĝtagon de la Esperanta Vikipedio! == [[Dosiero:Wikipedia20 custom mark.svg|300px|center|link=https://esperanto.wiki/projektoj/vikifesto-2021]] La Esperanta Vikipedio estis fondita antaŭ 20 jaroj, do ĉi-jare ni festas rondan "naskiĝtagon"! Kaj ni volas festi ĝin kun vi! La organizo Esperanto kaj Libera Scio / Vikimedio EO tial organizas '''''VikiFeston''''' por la 18-a de Decembro 2021, do jam tre baldaŭ! La festo estor virtuala (por ebligi tutmondan partoprenon) kaj senpaga (kvankam ni instigas al donacoj ;). Ankoraŭ vi povas proponi programeron (aparte se ĝi estas festa / amuza)! La festo okazas kun la subtitolo “''Preter 20 jaroj de la Esperanta Vikipedio''“, do ĝi temos ankaŭ pri aliaj projektoj kaj estonteco. <span style="font-size: 120%;">'''[https://esperanto.wiki/projektoj/vikifesto-2021 Aliĝu tuj senpage]'''</span> por povi partopreni! --[[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 14:40, 16 dec. 2021 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022|Wiki Loves Folklore 2022]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 28th''' of February. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2022 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2022|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 13:14, 9 jan. 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/wlf&oldid=22560402 --> == Subscribe to the This Month in Education newsletter - learn from others and share your stories == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Dear community members, Greetings from the EWOC Newsletter team and the education team at Wikimedia Foundation. We are very excited to share that we on tenth years of Education Newsletter ([[m:Education/News|This Month in Education]]) invite you to join us by [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|subscribing to the newsletter on your talk page]] or by [[m:Education/News/Newsroom|sharing your activities in the upcoming newsletters]]. The Wikimedia Education newsletter is a monthly newsletter that collects articles written by community members using Wikimedia projects in education around the world, and it is published by the EWOC Newsletter team in collaboration with the Education team. These stories can bring you new ideas to try, valuable insights about the success and challenges of our community members in running education programs in their context. If your affiliate/language project is developing its own education initiatives, please remember to take advantage of this newsletter to publish your stories with the wider movement that shares your passion for education. You can submit newsletter articles in your own language or submit bilingual articles for the education newsletter. For the month of January the deadline to submit articles is on the 20th January. We look forward to reading your stories. Older versions of this newsletter can be found in the [[outreach:Education/Newsletter/Archives|complete archive]]. More information about the newsletter can be found at [[m:Education/News/Publication Guidelines|Education/Newsletter/About]]. For more information, please contact spatnaik{{@}}wikimedia.org. ------ <div style="text-align: center;"><div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[User:ZI Jony|<span style="color:#8B0000">'''ZI Jony'''</span>]] [[User talk:ZI Jony|<sup><span style="color:Green"><i>(Talk)</i></span></sup>]], {{<includeonly>subst:</includeonly>#time:l G:i, d F Y|}} (UTC)</div></div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:ZI_Jony/MassMessage/Awareness_of_Education_Newsletter/List_of_Village_Pumps&oldid=21244129 --> == Invitation to join the first Wikisource Triage meeting on 21st March 2022 == Hello everyone, [[User:SWilson (WMF)|Sam Wilson]] and [[User:SGill (WMF)|I]] are excited to share that we will be hosting regular [[:meta:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meetings]], starting from 21st March 2022. These meetings aim to foster the growth of a technical community of Wikisource developers and contributors. The meetings will be primarily focused on identifying, prioritizing and estimating tasks on the All-and-every-Wikisource and ProofreadPage workboards (among others) on Phabricator and eventually reduce the backlog of technical tasks and bugs related to Wikisource by making incremental improvements to Wikisource infrastructure and coordinating these changes with the Wikisource communities. While these meetings are technology focused, non-technical Wikisource contributors are also invited to join and share any technical challenges that they are facing and we will help them to create phabricator tickets. Newbie developers are also more than welcome! The first meeting has been scheduled for 21st March 2022 at 10:30 AM UTC / 4:00 PM IST ([https://zonestamp.toolforge.org/1647858641 Check your local time]). If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to [[:meta:Wikisource Triage meetings|check out the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda. On behalf of [[User:SWilson (WMF)|Sam Wilson]] and [[User:SGill (WMF)|Satdeep Gill]] <small>Sent by [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 15:52, 15 mar. 2022 (UTC)</small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=22324971 --> == Novaj paĝoj pri bontenado == Saluton, mi kreis du novajn paĝojn: * [[Vikifontaro:Libroj sen indekso]] listas la librojn sen ekzistanta indekso * [[Vikifontaro:Indeksigendaj libroj]] listas la librojn kun ekzistante sed neligita indekso Ne hezitu aldoni aliaj tekstoj, kaj korekti mian esperanton. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 16:18, 22 mar. 2022 (UTC) == Mankanta referenco == <s>Sur la paĝo [[Paĝo:Zamenhof, Dietterle - Originala Verkaro, 1929.pdf/113]] malsupre aperas referenco, sed en la teksto ĝi ne indikas la lokon. Kion mi faras?</s> --[[Uzanto:Taba1964|Taba1964]] ([[Uzanto-Diskuto:Taba1964|diskuto]]) 11:09, 9 apr. 2022 (UTC) :Estis nur eraro miaflanke. Mi pardonpetas. Saluton. --[[Uzanto:Taba1964|Taba1964]] ([[Uzanto-Diskuto:Taba1964|diskuto]]) 11:25, 9 apr. 2022 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Editing news 2022 #1</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/><i>[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</i> [[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]] The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages. New editors are more successful with this new tool. You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]]. Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test. You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].<section end="message"/> </div> [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18:56, 2 maj. 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=22019984 --> == Administranto-kandidatiĝo Lepticed7 == Saluton, mi devas denove kandidati por esti administranto. Mia kandidatiĝo estas [[Vikifontaro:Administrantoj/kandidatoj/Lepticed7|ĉi-tie]]. Vi povas voĉdoni. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 07:46, 3 maj. 2022 (UTC) == Poll regarding Third Wikisource Triage meeting == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We will be organizing the third [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] in the last week of May and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below by 20th May 2022: https://wudele.toolforge.org/ctQEP3He1XCNullZ Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small>Sent via [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 03:38, 14 maj. 2022 (UTC)</small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23283908 --> == Invitation to join the third Wikisource Triage meeting (28th May 2022) == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We are the hosting the [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''28th May 2022 at 11 AM UTC / 4:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1653735600 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/ctQEP3He1XCNullZ wudele poll]. We will be welcoming some developers who contributed to Wikisource related tasks during the recently concluded [[:m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon]]. As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small> Sent using [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 03:39, 23 maj. 2022 (UTC) </small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 --> == Junia konkurso en Vikivojaĝo kaj rilata CentraAtentigo == Saluton! Dum Junio en la [[:voy:eo:|Esperanta Vikivojaĝo]] okazos konkurso speciale fasonita por helpi al partoprenontoj de Esperantaj renkontiĝoj. Mi ĝin organizas enkadre de Vikimedio EO. Por la konkurso ni partneras kun organizantoj de kelkaj gravaj Esperantaj renkontiĝoj, kaj ili ankaŭ provizas premiojn por venkontoj. Dum la konkurso ni / vi verkos / tradukos vojaĝajn gvidilojn pri lokoj / lingvoj, kiuj helpos al partoprenontoj de Esperantaj renkontiĝoj veturi al la renkontiĝoj pli facile, malmultekoste kaj ĝue. Mi mem kutime uzas (anglan) Vikivojaĝon dum mia veturado, sed la Esperanta versio dume ne estas uzebla por aparte multaj lokoj. Kaj ni volas tion ŝanĝi - ankaŭ per tiu ĉi konkurso {{R|;-)}} Por varbi al la konkurso mi [[:meta:CentralNotice/Request/Esperanto Wikivoyage competition 2022|petis CentraAtentigon]], kiu laŭplane montriĝadu dum Junio ankaŭ ĉi tie. Se vi havas komenton pri ĝi, bv. esprimu ĝin rekte en la peta paĝo, eĉ en Esperanto. --[[Uzanto:KuboF Hromoslav|KuboF Hromoslav]] ([[Uzanto-Diskuto:KuboF Hromoslav|diskuto]]) 19:44, 29 maj. 2022 (UTC) == Poll regarding Fourth Wikisource Triage meeting == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We will be organizing the '''fourth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]]''' in the last week of June and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly '''share your availabilities''' at the wudele link below '''by 20th June 2022''': https://wudele.toolforge.org/wstriage4 Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small>Sent via [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 13:22, 14 jun. 2022 (UTC)</small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 --> == Bezonas ali-WS-ligojn por la Fundamento == Mi petas, iu forigu la francajn, germanajn, rusajn kaj polajn paĝojn ĉe [[Indekso:Zamenhof - Fundamento de Esperanto, 1905.djvu]], ke la indekso ligu al la provlegitaj paĝoj en WS-fr, -de, -ru k -pl. Estus bone ankaŭ movi la anglajn paĝojn al WS-eo. [[Uzanto:Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[Uzanto-Diskuto:Kwamikagami|diskuto]]) 10:10, 22 jun. 2022 (UTC) == Invitation to join the fourth Wikisource Triage meeting (29th June 2022) == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We are the hosting the fourth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''29th June 2022 at 10:00 AM UTC / 3:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1656496824 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/wstriage4 wudele poll]. There is some exciting news about a few technical projects related to Wikisource that are getting started right now and we will be sharing more information during the meeting. As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small> Sent using [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 07:39, 23 jun. 2022 (UTC)</small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 --> == Bot policy == Hello. To facilitate [[:m:Special:MyLanguage/Stewards|steward]] granting of bot access, I suggest implementing the [[m:Special:MyLanguage/Bot policy|standard bot policy]] on this wiki. In particular, this policy allows stewards to automatically flag known interlanguage linking bots (if this page says that is acceptable) or bots that fix double redirects. The policy also enables [[m:Bot policy#Global_bots|global bots]] on this wiki (if this page says that is acceptable), which are trusted bots that will be given bot access on every wiki that allows global bots. This policy makes bot access requesting much easier for local users, operators, and stewards. To implement it we only need to create a redirect to this page from [[Project:Bot policy]], and add a line at the top noting that it is used here. If you use or prefer to use a dedicated project page for handling bot flag requests, that is also acceptable. Please read [[m:Special:MyLanguage/Bot policy|the text at Meta-Wiki]] before commenting. If you object, please say so; I hope to implement in two weeks if there is no objection, since it is particularly written to streamline bot requests on wikis with little or no community interested in bot access requests. Thank you for your consideration. --'''[[User:Rschen7754|Rs]][[User talk:Rschen7754|chen]][[Special:Contributions/Rschen7754|7754]]''' 23:55, 2 jul. 2022 (UTC) == Kial? == Kial estis forigita la artikolo [https://eo.wikisource.org/w/index.php?title=Japana&action=edit&redlink=1 Japana #1]? --[[Uzanto:VladimirPF|VladimirPF]] ([[Uzanto-Diskuto:VladimirPF|diskuto]]) 14:34, 7 jul. 2022 (UTC) :{{ping|VladimirPF}} Saluton. Mi forigis la artikolon ĉar ne estas pruvon, ke la teksto estas publikhavebla. Do estas neglekto de aŭtorrajtoj. Se vi havus tiun pruvon, bonvolu aldoni ĝin. Ĝis, [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 08:00, 15 jul. 2022 (UTC) ::kial vi ne pigis min? [[Uzanto:VladimirPF|VladimirPF]] ([[Uzanto-Diskuto:VladimirPF|diskuto]]) 20:38, 15 jul. 2022 (UTC) ::: {{ping|VladimirPF}} Mi restarigis la paĝon. Bonvolu aldoni pruvojn. [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 06:24, 16 jul. 2022 (UTC) :::: Dankon. Dum semajno [[Uzanto:VladimirPF|VladimirPF]] ([[Uzanto-Diskuto:VladimirPF|diskuto]]) 12:12, 17 jul. 2022 (UTC) :::::{{ping|VladimirPF}} Mi forigis la tutan verkon de Ivan Naumov. Se vi volus, ke mi restarigus la paĝojn, bonvolu indiki la permesilon. [[Uzanto:Lepticed7|Lepticed7]] ([[Uzanto-Diskuto:Lepticed7|diskuto]]) 18:25, 17 aŭg. 2022 (UTC) == Invitation to join the fifth Wikisource Triage meeting (18th August 2022) == Hello fellow Wikisource enthusiasts! We are the hosting the fifth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''18th August 2022 at 4 PM UTC / 9:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1660838411 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/wIztQjaxX1l5qy3A wudele poll] and also based on the previous feedback to have a Europe-Americas friendly meeting. As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite. Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda. Regards [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]] <small> Sent using [[Uzanto:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Uzanto-Diskuto:MediaWiki message delivery|diskuto]]) 15:05, 15 aŭg. 2022 (UTC)</small> <!-- Message sent by User:SGill (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&oldid=23314792 --> jwonepjg0n9wlfetlym8fo81uml8g5g Paĝo:Dodge - Flugado alimonden, 1938.pdf/11 104 18704 62998 2022-08-17T13:02:23Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>sukcesis. La revo ŝajnis vana. Sed vana ĝi ne estis. En la nun lastaj jardekoj homoj efektive komencis flugi. Sed ĝis kia limo evoluos la povo de l’ homa gento rilate flugadon for de la Tero — supren, for de la grundsurfaco, sur kiu ĝis nun nia nia homaro estis katenita kvazaŭ en malliberejo? La kompara maldikeco de l’ atmosfero ĉirkaŭ nia terglobo ŝajnis starigi limon ne transireblan. Kaj al aeroplano kaj balono la supraj tavoloj de l’ atmosfero estas fakte netransirebla baro. Neniu dubas pri tio. Sed kion ni respondu al la sopiremo en homa koro por gajni ĉiam novajn venkojn en la batalado de inteligenteco kaj spirita volforto kontraŭ la malfacilaĵoj kaj ŝajna malamikeco de fizika naturo? Ĉu ni jam proksimiĝas al la finfina limo de homa eltrovpovo? Ĉu la milionjara dramo de l’ homaro sur la tera scenejo de l’ universo estas jam en la fina akto? Alivorte, kiam ni rimarkas en la spaca ĉirkaŭaĵo aliajn mondojn (al ni „novajn” mondojn), sur kiuj ĝis nun nenia homa piedo iam paŝis, ĉu ni nomu la deziron vojaĝi al jenaj mondoj „frenezaĵo”? Skeptikuloj jesas. Sed multaj neas. Multaj nomas ĝin bela kaj nobla kaj oportuna revo. Kaj revo kiu — kvankam tre malfacila — ''ne'' estas esence kontraŭnatura, nek por ĉiam neplenumebla. Ni pridiskutu ĝin! {{---|100px}} {{f|2. '''Absurdaĵoj de l’ fantaziuloj.'''|c}} Se regas ankoraŭ ĝenerala skeptikemo pri la solvebleco de l’ problemo de intermonda vojaĝado, elstara<noinclude><references/></noinclude> 3cmt0vgf584ap2aw2we26tq4qqwk7ef La Lernejo por Robinsonoj 0 18705 63000 2022-08-17T14:13:03Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|Ĉapitro 1]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Krimfikcio]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]]" wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|Ĉapitro 1]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Krimfikcio]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] 0bbul8qken5j4snpzscap1vjyj0ena2 63002 63000 2022-08-17T14:17:40Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Krimfikcio]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] do21i92vq4mpdzi4hppb47grhevbad3 63003 63002 2022-08-17T14:24:05Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj. | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] pxpurwrbvftio1oa0hm7khzlyldy9oz 63004 63003 2022-08-17T14:24:46Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] cbj00cnzy9ekwisdijq4tcch8hmm0qe 63038 63004 2022-08-18T05:01:22Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] kmszo8u9ct2d0bxlsmixhu2dfbiw6ri 63040 63038 2022-08-18T05:06:10Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] 0yc6m05051e3c82kpv0pg5aydsvp3b6 63041 63040 2022-08-18T05:06:38Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] kmszo8u9ct2d0bxlsmixhu2dfbiw6ri 63043 63041 2022-08-18T05:08:28Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules Verne | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Enhavo | antaŭa = | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | notoj = | kvalito = 1 }} :{{:La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo}} {{DEFAULTSORT:Lernejo por Robinsonoj, La}} [[Kategorio:Franca lingvo]] [[Kategorio:Romanoj]] [[Kategorio:Tradukoj de Vikifontaro]] 0yc6m05051e3c82kpv0pg5aydsvp3b6 La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo 0 18706 63001 2022-08-17T14:16:55Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "<center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono." wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. rilpasfv2fqug3rfrco8lpitpbhs738 63036 63001 2022-08-18T04:53:37Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. myil0b5eti6v4zvutx9x1lpeuc2525x 63037 63036 2022-08-18T04:59:46Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. onh9wrmzttlh8myxpf7apt6vus24dvc Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/2 104 18707 63006 2022-08-17T18:36:05Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/4 104 18708 63007 2022-08-17T18:36:23Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/6 104 18709 63008 2022-08-17T18:36:58Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/72 104 18710 63009 2022-08-17T18:37:19Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/71 104 18711 63010 2022-08-17T18:37:36Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/70 104 18712 63011 2022-08-17T18:37:48Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Bulthuis - Malriĉa en spirito, 1923.pdf/69 104 18713 63012 2022-08-17T18:38:00Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Merchant - Tri Angloj Alilande, 1936.pdf/6 104 18714 63013 2022-08-17T19:16:11Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude><nowiki /> Brown volis diri: “Vi min ĝenas multe, kaj se vi ne foriros tuj mi vin forpuŝos el la ĉambro,” sed antaŭ ol li povis elparoli eĉ unu vorton, la vidvino dankis lin pro la silenta konsento; kaj, eltirinte la libron el la librujo, ŝi sidiĝis apud la malfeliĉa Brown, kaj malfermis la verkon ĉe la sceno kie Romeo parolas kun Julieto en la ĝardeno. Ŝi legis iom el la tragedio per mallaŭta kaj dolĉa voĉo, kaj Brown ne povis ne admiri ŝian lertecon; sed post kelkaj minutoj, ŝi faris al li proponon, kiu preskaŭ mortigis lin. La propono estis, ke li legu la rolon de Romeo, kaj ŝi mem tiun de Julieto. Eble, li tion estus farinta, sed tuj antaŭ ol Sinjorino Snap envenis la ĉambron, li estis ekvidinta en la libro “Pickwick” ilustraĵon, kiu rememorigis lin pri la malfeliĉaj aventuroj de Sinjoro Pickwick kun Sinjorino Bardell, tiu ruza vidvino, kiu sukcesis havigi multekostan “kompensaĵon” el tiu estiminda kaj senkulpa sinjoro, pro malplenumo de supozita edziĝa promeso. Antaŭ ol li povis aŭ akcepti aŭ rifuzi la proponon, ili aŭdis sonoriltinton; la sono kaŭzis al ili tre kontraŭajn sentojn. Brown esperis, ke la vizitanto petos vidi Sinjorinon Snap — kaj la vidvino aŭskultis per ambaŭ siaj oreloj, esperante, ke oni faris eraron, kaj tuj foriros al alia domo. Post minuto (ŝajnis al Brown preskaŭ monato) la servistino frapis la pordon, kaj sciigis al Brown ke du sinjoroj deziras vidi lin. “Estas tre malfrue!” rimarkis la vidvino, “se mi estus vi, mi invitus ilin reveni morgaŭ;” sed la propono ne estis akceptita, ĉar je la tintado de la sonorilo, iomete da espero kaj kuraĝo revenis en la koron de kompatinda Brown; kaj li rapide diris: “Sendube la afero estas grava; petu ke ili supreniru, mi petas.” Kun rideto ĉe la okuloj, la servistino foriris por alkonduki la vizitantojn. Dume, Sinjorino Snap sin turnis al Brown, dirante: “Domaĝe estas, ke ni ne povos daŭrigi la tre interesan legadon, sed eble ni tion povos fari en alia okazo. Bonan<noinclude><references/></noinclude> btxt7e4ky8544ebs46sj1m2x3mfrtg6 Paĝo:Alleyne Sinnotte - Lilio, 1918.pdf/4 104 18715 63014 2022-08-17T19:35:25Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>esti apartaj de la ceteraj libertempuloj, grupiĝintaj sur la herbejo, kie la infanoj diskuris, kolektante florojn, por fari el ili bukedojn aŭ girlandojn. La du homoj kompreneble estis gefianĉoj. La viro estis sufiĉe altkreska, kun fortika korpo, kaj estis sinjore vestita en griza pantalono, longa, nigra surtuto kun baskoj, kaj veŝto ankaŭ nigra, montranta neĝblankan ĉemizon kaj kravaton el malhela silko. Sur la kapo li portis altan silkan ĉapelon. Liaj okuloj estis bonhumoraj, kaj liaj brunaj lipharoj kaj barbo kaŝis bonhumoran sed ne fortan buŝon kun negranda mentono. La fraŭlino lin akompananta estis negranda sed gracia; ŝi estis bonguste kaj penplene vestita per palblua lanaĵo delikate teksita kaj garnita per rubandoj el nigra veluro kun kremkoloraj puntoj. Granda ĉapelo el nigra pajlo kun miozotoj kaj puntoj similaj al tiuj sur la vesto, kovris bone formitan kapon kronitan de blondaj buklaj haroj, el kiuj kelkaj falis kvazaŭ karese ĉirkaŭ la intelektoplena frunto kaj konkosimilaj oreloj. La brugrizaj okuloj montris konfidemon kun trankvileco. La nazo estis iom granda, kaj la delikate kurbiĝanta buŝo, ankaŭ iom granda, estis bele formita, kaj, pro mallonga supra lipo, montris regulajn, bonajn dentojn. La granda mentono atestis firman karakteron. La fraŭlinon demetis la gantojn, tial oni povis vidi bonformajn manojn, kiuj ne kutimis fari fortan laboron. Ŝi portis unu solan ringon kun<noinclude><references/></noinclude> m8kfoo656bghfpjry7ngr2zhclcvzfx Paĝo:Alleyne Sinnotte - Lilio, 1918.pdf/5 104 18716 63015 2022-08-17T19:41:17Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>bonega rubeno, ĉirkaŭita de perletoj; tio estis la donaco de la fianĉo, kiu estis gvidanta ŝin al benko lokita apud la rivereto, kies murmuretado estis jam aŭdebla. — Jen, Lilio — li diris — sub tiu saliko estas la ĝusta sidloko por ni kun seka planko por la piedoj. — Kiel elegantaj estas la salikoj kun siaj branĉoj gracie kliniĝantaj ĝis la rando de la akvo, kvazaŭ ili kisus ĝin! — diris Lilio kun admira rigardo. — Jes — respondis sinjoro Ĉester — mi pensas, ke mi admiras ilin pli ol ĉiujn arbojn, ne nur pro ilia gracio, sed ankaŭ ĉar ŝajne ili la unuaj akiras verdecon kaj ili la lastaj perdas ĝin. Ĉi tie ili estas abundaj, kaj ili bone ŝirmos nin kontraŭ la pluvetoj. Ni sidiĝu ĉi tie, sed atendu unu momenton, dum mi sternos vian pluvmantelon sur la benkon, por gardi vin kontraŭ malpurigo de via bela vesto. Jen, ĉu estas komforte al vi, mia kara? Post iom da babilado pri negravaĵoj, sinjoro Ĉester demandis: — Lilio, kara, ĉu vi jam povas difini la tagon de nia edziĝo? Ĉu mi ankoraŭ ne atendis sufiĉe longe? Mi estas tre soleca! Se vi atendos la konsenton de la patrino, mi timas, ke vi devos longe atendi! — Mi multe pripensis la aferon, Filipo, kaj fine mi ankaŭ decidis, ke ne estus bone pli longe prokrasti, La patrino tute ne volas priparoli la aferon kun mi, ŝi ĉiam diras: “Vi jam estas plenaĝa kaj devas fari laŭ via bontrovo. Nur<noinclude><references/></noinclude> 3jh57ukf66eic6flfpt9qkcfp81ai09 Paĝo:Alleyne Sinnotte - Lilio, 1918.pdf/6 104 18717 63016 2022-08-17T19:52:28Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>Ne ĝenu min pri afero, kiun mi neniam aprobis, ne aprobas, nek iam aprobos. Vi faris vian elekton, ne demandinte mian opinion, kaj mi supozas, ke vi povas fari pluajn aranĝojn, sen mia konsilo aŭ konsento!” — Ni do faru tion, amatino mia! Kiamaniere ni aranĝu pri la ceremonio? Eble konsentu iri kun mi en la proksima semajno kaj ni sen parado fariĝos edzo kaj edzino? Poste ni iru sciigi la patrinon pri la afero, kaj eble tio plaĉos al ŝi tiom, ke ŝi tuj diros: “Dio benu vin, miaj infanoj. Estu feliĉaj: Estu…” — Ne, Filipo — respondis Lilio ridetante — mi timas, ke tio ne ebenigus nian vojon al la favoro de la patrino. Tamen mi havas planon. Mi povas esti preta edziniĝi kun vi post ĉirkaŭ ses semaj… — Ne pli frue ol tiam? — interrompis sinjoro Ĉester. — Ne pli frue ol post ĉirkaŭ ses semajnoj, Filipo kara, multaj aferoj restas farotaj, sed bonvolu ne interrompi min, sinjoro, mi scias, ke tio estas malfacila afero ĉe vi, sed nur penu — ridete admonis Lilio. — Mi obeos! — diris Filipo kun ŝerca humileco. — Ni, do, mi ''esperas'', ke mi povos finpretigi ĉion necesan en la daŭro de la sekvontaj ses semajnoj, kaj tiam, se vi ankoraŭ amos min, kiel vi nun asertas — vi povos komencis fari aranĝojn pri nia edziĝo… Nu, vi estas tre silenta… kiaj vi ne certigas min, ke vi amos min por eterne kaj tiel plu? — Pardonu min, via moŝtino, ke mi {{Vdk|rememori|rememorigas}}<noinclude><references/></noinclude> kt4g0c85gp9it8zztyk97m0igmivgzu Paĝo:Alleyne Sinnotte - Lilio, 1918.pdf/7 104 18718 63017 2022-08-17T20:02:00Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>{{Vdf|gas|rememorigas}} vin, ke vi ĵus ordonis al mi silenti, kaj ke mi nur volas obei al vi. — “Ĉiu regulo havas escepton.” Forgesinte tion, vi perdis okazon fari bonan komplimenton al mi — diris Lilio, ridante je la ŝerce serioza mieno de la fianĉo — sed ni estu seriozaj. Jen mia projekto. Mi priparolis la aferon kun onklino Anna; jen kion ŝi konsilis. Ni — vi kaj mi — difinu la daton de nia edziĝo; ni sciigu la patrinon pri ĝi; poste ni lasu la aferon tiel. Se la patrino volas fari iajn klopodojn, eĉ proponojn, pri la afero, bone, ni agu laŭ tio, sed se ŝi nenion proponos nek aranĝos, tiam onklino Anna invitos nin festeni ĉe ŝi kaj onklo Roberto tiun gravan matenon, kaj ŝi faros ĉiajn necesajn aranĝojn. Sed — Lilio plue diris — mi ne povas pensi, ke la patrino restos tiel… tiel nepardonema… kaj neafabla… — Nepardonema!… kion ŝi havas por pardoni? — interrompis ŝin Filipo — vi el ĉiuj ŝiaj infanoj estas la plej konsiderema kaj sindonema pri ŝi! Tamen ŝi akceptadas ĉiajn viajn servojn kiel rajton… — Kaj ĉu ŝi ne rajtaj ilin, Filipo — diris milde Lilio — la infanoj ŝuld… — Ŝi havas iajn sed ne ĉiajn rajtojn super vi, kara, tute ne tiom, kiom ŝi volus kredigi al vi. Mi supozas, ke ŝi forlasis iam siajn gepatrojn… — Tamen, kara, tio ne estas bona temo, ni jam tiel ofte diskutis ĝin sen ia bona rezultato. Cetere mi jam diris, ke mi faris mian decidon: feliĉigi vin kaj min samokaze! Dum ni povas esti solaj, ni prefere priparolu la detalojn de nia<noinclude><references/></noinclude> fvqo1out93wrq7ge2ywm3lz5v35advq Paĝo:Alleyne Sinnotte - Lilio, 1918.pdf/8 104 18719 63018 2022-08-17T20:12:31Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>estonta agado kaj de la edziĝa soleno, ĉu ne vere? Mi timas, ke post ne longe tiu egoista reklamisto trovos nin denove, kaj tiuokaze ne estos eble interparoli pri niaj propraj aferoj. — La ĉieloj malpermesu tion ! — fervore ekkriis sinjoro Ĉester — mi povus facile kontentigi ekzameniston per laŭvorta ripetado de la kutima konversacio — ne, monologo — de tiu tedulo. Nur pensu, Lilio, jam tri fojojn hodiaŭ, dum mi staris sur la stacio atendante vian alvenon, li sciigis min pri sia granda repertuaro, kaj diris, ke li ne bezonas laborenspezi pro tio, ke li havas renton!… sed… ne vere!… jen li mem! ni tuj foriru… eble li ne ankoraŭ vidis nin!… kiel diras la proverbo, “Paroli pri la anĝeloj aŭdigas iliajn flugilojn.”<noinclude><references/></noinclude> e5r6a41k6q7jnfmkbxslgle1p1ga3kx Indekso:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf 106 18720 63019 2022-08-17T21:39:50Z Lepticed7 3194 Kreis novan paĝon kun "" proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Tipo=book |Titolo=[[Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta]] |Subtitolo= |Aŭtoro={{de|Émile Boirac}} |Tradukinto= |Eldonejo= |Eldona_loko= |Jaro=1925 |Fonto=pdf |Bildo=8 |Progreso=NP |Serio= |Paĝoj=<pagelist /> |Enhavo= |Rimarkoj= }} [[Kategorio:Indeksoj - Émile Boirac]] [[Kategorio:Indeksoj - 1925]] sncp8b67nakdpgu4j3uhpjsz2y4izee Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/1 104 18721 63020 2022-08-17T21:40:06Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/2 104 18722 63021 2022-08-17T21:40:49Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/3 104 18723 63022 2022-08-17T21:40:57Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/4 104 18724 63023 2022-08-17T21:41:05Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/5 104 18725 63024 2022-08-17T21:41:13Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/9 104 18726 63025 2022-08-17T21:41:35Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/11 104 18727 63026 2022-08-17T21:55:55Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>senfine komplikis, la neceso aldoni novajn radikojn al la esperanta radikaro; kaj de la franca-esperanta Vortaro tiuj radikoj baldaŭ transplantiĝis en la Esperanto-francan kaj ĝenerale en ĉiun Esperanto-nacian Vortaron. Same okazis pri la germana-esperanta Vortaro; sed jam en tiu lasta okazo, oni komencis ekvidi, ke tia maniero procedi al la plimultigado de la esperanta radikaro ne estas tute sendanĝera. Enkondukante novajn esperantajn vortojn okaze kaj pere de ia nacia Vortaro, ĉu franca, ĉu germana, k.t.p., oni preskaŭ neeviteble transportas en Esperanton radikojn ne sufiĉe internaciajn, sed kontraŭe rekoneblajn nur de la nacianoj uzantaj tiun nacian Vortaron. Ni citos ekzemple el la germana-esperanta Vortaro la vortojn bekeŝo (''Pekesche''), bovlo (''bowle''), bufro (''Puffer''), ĉirpi (''zirpen''), dreliko (''Drillich''), felpo (''Felbel''), haŭbizo (''Haufbitze''), hufo (''Huf''), jufto (''Juchten''), junkro (''Junker''), kaŭri (''kauern''), kepro (''Köper''), kirli (''kirlen''), klingo (''Klinge''), kluki (''glucken''), knari (''knarren''), kvasto (''Quaste''), kveri (''girren''), lakmuso (''Lakmus''), mestizo (''Mestize''), ornato (''Ornat''), panelo (''Pannel''), paviano (''Pavian''), provoso (''Profos''), pufo (''Puff''), refo (''Reff''), referato (''Referat''), regreso (''Regress''), remtero (''Remter''), sandro (''Zander''), staplo (''Stapel''), steveno (''Steven''), stoplo (''Stoppel''), ŝakri (''schachern''), ŝakto (''Schacht''), ŝeroj (''Schären''), ŝpico (''Spitz''), taŭzi (''zauzen''), tindro (''Zinder''), vokto (''Vogt'') k.t.p. Kompreneble ni ne kontraŭparolas al ĉiuj cititaj radikoj: kelkaj povas esti tute rekomendindaj kaj definitive akceptindaj: sed oni komprenos, ke por Esperantisto ne germano, kiu ilin trovas en la Vortaro ĉu Esperanto-germana, ĉu Germano-esperanta, ili estas tute ne kompreneblaj;<noinclude><references/></noinclude> nd77l6zloytruy9gtp2tixto1ydtgqt 63031 63026 2022-08-17T22:04:25Z Lepticed7 3194 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>senfine komplikis, la neceso aldoni novajn radikojn al la esperanta radikaro; kaj de la franca-esperanta Vortaro tiuj radikoj baldaŭ transplantiĝis en la Esperanto-francan kaj ĝenerale en ĉiun Esperanto-nacian Vortaron. Same okazis pri la germana-esperanta Vortaro; sed jam en tiu lasta okazo, oni komencis ekvidi, ke tia maniero procedi al la plimultigado de la esperanta radikaro ne estas tute sendanĝera. Enkondukante novajn esperantajn vortojn okaze kaj pere de ia nacia Vortaro, ĉu franca, ĉu germana, k.t.p., oni preskaŭ neeviteble transportas en Esperanton radikojn ne sufiĉe internaciajn, sed kontraŭe rekoneblajn nur de la nacianoj uzantaj tiun nacian Vortaron. Ni citos ekzemple el la germana-esperanta Vortaro la vortojn bekeŝo (''Pekesche''), bovlo (''bowle''), bufro (''Puffer''), ĉirpi (''zirpen''), dreliko (''Drillich''), felpo (''Felbel''), haŭbizo (''Haufbitze''), hufo (''Huf''), jufto (''Juchten''), junkro (''Junker''), kaŭri (''kauern''), kepro (''Köper''), kirli (''kirlen''), klingo (''Klinge''), kluki (''glucken''), knari (''knarren''), kvasto (''Quaste''), kveri (''girren''), lakmuso (''Lakmus''), mestizo (''Mestize''), ornato (''Ornat''), panelo (''Pannel''), paviano (''Pavian''), provoso (''Profos''), pufo (''Puff''), refo (''Reff''), referato (''Referat''), regreso (''Regress''), remtero (''Remter''), sandro (''Zander''), staplo (''Stapel''), steveno (''Steven''), stoplo (''Stoppel''), ŝakri (''schachern''), ŝakto (''Schacht''), ŝeroj (''Schären''), ŝpico (''Spitz''), taŭzi (''zauzen''), tindro (''Zinder''), vokto (''Vogt'') k. t. p. Kompreneble ni ne kontraŭparolas al ĉiuj cititaj radikoj: kelkaj povas esti tute rekomendindaj kaj definitive akceptindaj: sed oni komprenos, ke por Esperantisto ne germano, kiu ilin trovas en la Vortaro ĉu Esperanto-germana, ĉu Germano-esperanta, ili estas tute ne kompreneblaj;<noinclude><references/></noinclude> ryu8jdxubn8mps109o9jq4xs10k9oeb Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/42 104 18728 63027 2022-08-17T21:58:29Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/41 104 18729 63028 2022-08-17T21:58:38Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/40 104 18730 63029 2022-08-17T21:59:22Z Lepticed7 3194 /* Sen teksto */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Lepticed7" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 15kao14tdmtj1bc8w6x345153986pi5 Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/35 104 18731 63030 2022-08-17T22:03:25Z Lepticed7 3194 /* Provlegita */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Lepticed7" /></noinclude>tio ŝajnas al ni, ke ekster Eŭropo kaj kelkaj partoj de Azio kaj Afriko, ĉie aliloke, nome en Ameriko, oni devas formi la nomojn per la unua procedo. ''Brazilo'', ''Ĉilo'', ''Peruo'', ''Meksiko'', ''Kanado'', k. t. p. ne estas, laŭ nia opinio, loĝantoj de ''Brazilujo'', ''Ĉilujo'', ''Peruujo'', ''Meksikujo'', ''Kanadujo'', sed kontraŭe landoj, kies loĝantoj estas ''Brazilanoj'', ''Ĉilanoj'', ''Peruanoj'', ''Meksikanoj'', ''Kanadanoj'', k. t. p. Ni do tre deziras, ke ĉiuj Esperantistoj konsentu pri tiu ĉi regulo : « En okazo de dubo oni ĉiam preferu la sufikson ''an'' al la sufikso ''uj'' por formi la nomojn de popoloj kaj de landoj. »<noinclude><references/></noinclude> dumxho58hogqz4laac9kwg4f2dy9zva Paĝo:Boirac - Fundamentaj Principoj de la Vortaro Esperanta, 1925.pdf/12 104 18732 63032 2022-08-17T22:14:28Z Lepticed7 3194 /* Ne provlegita */ Kreis novan paĝon kun "ĉar ili estas nur germanaj vortoj esperante vestitaj. Tial unu el la servoj, kiujn la Esperantistoj povas postuli de la Vortaroj esperanto-naciaj, t. e. utili por la komprenado kaj lernado de la nacia lingvo, fariĝas neefektivigebla; ĉar se mi, Franco, ne sufiĉe komprenanta la germanan lingvon, trovas en ia teksto la vortojn ''Remter''" proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Lepticed7" /></noinclude>ĉar ili estas nur germanaj vortoj esperante vestitaj. Tial unu el la servoj, kiujn la Esperantistoj povas postuli de la Vortaroj esperanto-naciaj, t. e. utili por la komprenado kaj lernado de la nacia lingvo, fariĝas neefektivigebla; ĉar se mi, Franco, ne sufiĉe komprenanta la germanan lingvon, trovas en ia teksto la vortojn ''Remter''<noinclude><references/></noinclude> 38jc639bmd5j9pyf1uagrs378a4kioo La Lernejo por Robinsonoj/Ĉapitro 1 0 18733 63033 2022-08-18T04:39:58Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacif..." wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at fuqpec5hcplq46sj72u5kcj7yrq5v7i 63034 63033 2022-08-18T04:45:51Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj./Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at nmt8rwfz2sg7fo7989pk28q6f73uuae 63035 63034 2022-08-18T04:46:30Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at fuqpec5hcplq46sj72u5kcj7yrq5v7i 63054 63035 2022-08-18T05:30:45Z Lumich07 4157 Forviŝis la tutan enhavon el la paĝo wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 La Lernejo por Robinsonoj/- 01 - 0 18734 63039 2022-08-18T05:04:24Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacif..." wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at fuqpec5hcplq46sj72u5kcj7yrq5v7i 63042 63039 2022-08-18T05:07:02Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj /Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at rx4vbnwm6hnosxrlac2mpmcmqk6jswu 63044 63042 2022-08-18T05:09:33Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} Rajmonda at fuqpec5hcplq46sj72u5kcj7yrq5v7i 63046 63044 2022-08-18T05:12:17Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. nr7etkf5xq9zsfnaidry72eosa97t8k 63047 63046 2022-08-18T05:15:55Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} " Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. obl4durw23n8cm84q1uj076xtiwcfa9 63048 63047 2022-08-18T05:16:15Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. fs4nlcp90pxr1sb23x2rn76ti74mpqm 63049 63048 2022-08-18T05:16:48Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. o5utfwzti66bfx118nudu8j6k3p2ydy 63050 63049 2022-08-18T05:17:45Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, | la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. pnxat1couicwu7u6z0gbjawk9gsj4wt 63051 63050 2022-08-18T05:18:18Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, | = la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. 2car17mugrgydu5rsjxpjkfi41d4wzz 63052 63051 2022-08-18T05:18:56Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, | sekcio = la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats(1)" [nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj] ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. 8ex88angp7fhsdq1k9houk1mbrqp4y7 63053 63052 2022-08-18T05:26:04Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats"<ref>Angla vorto kiu simple tradukita signifas "apartamentoj" aŭ "senreliefaj, plataj"</ref> <small>''[nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj]''</small> ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. jbxhnrfeye8ha8v6jhhs04p14oi4pc2 63081 63053 2022-08-18T07:10:16Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats"<ref>Angla vorto kiu simple tradukita signifas "apartamentoj" aŭ "senreliefaj, plataj"</ref> <small>''[nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj]''</small> ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. 9j8gzbxgym3lzu9u7050gnj106vqa6f 63091 63081 2022-08-18T08:58:35Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats"<ref>Angla vorto kiu simple tradukita signifas "apartamentoj" aŭ "senreliefaj, plataj"</ref> <small>''[nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj]''</small> ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. qqibnjdxu6gvc6c9pcyvgluhhzqkws3 63092 63091 2022-08-18T08:59:28Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats"<ref>Angla vorto kiu simple tradukita signifas "apartamentoj" aŭ "senreliefaj, plataj"</ref> <small>''[nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj]''</small> ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. 9j8gzbxgym3lzu9u7050gnj106vqa6f 63093 63092 2022-08-18T09:06:45Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo|Enhavo]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 01 -<br />Kie la leganto trovos, se li volas,<br />la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano.}} "Insulo por vendi, kontante, plus taksoj, al tiu kiu plej ofertas kaj lasta pliproponanto !" refoje kaj refoje rediris, sen paŭzi por spiri, Dino Felporgo, aŭkciisto de la "aŭkcio" kie estis pridiskutata la kondiĉoj de tiu ĉi malofta vendo. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" ripetis per ankoraŭ pli laŭta voĉo la anoncisto Gingraso, kiu iris kaj reiris meze de vere tre ekscitita popolamaso. Fakte amaso kiu kunpremiĝis en la vasta halo de la aŭkciejo, ĉe la numero 10 de la strato Sakramento. Troviĝis tie, ne nur kelkaj usonanoj de la ŝtatoj de Kalifornio, de Oregono, de Utaho, sed ankaŭ kelkaj el tiuj francoj kiuj konsistigas almenaŭ sesonon de la loĝantaro, meksikanoj envolvintaj en ilia ponĉo, ĉinoj kun ilia tuniko kun larĝaj manikoj, iliaj pintaj ŝuoj, ilia konusa ĉapelo, kanakoj de Oceanio, eĉ kelkaj nigrapieduloj, dikventruloj kaj platkapuloj, alkuris de la bordoj de la rivero Trinidado. Ni rapidu aldoni ke la sceno okazis en la ĉefurbo de la ŝtato de Kalifornio, en San-Francisko, sed ne dum tiu epoko kiam la ekspluato de novaj orejoj altiris la oresploristojn de la du mondoj – de 1819 ĝis 1832. San-Francisko ne plu estis kio ĝi estis en la komence, iu karavanejo, iu elŝipiĝejo, iu gastejo, kie tranoktis unu nokton la impetuloj kiuj rapidis al la orkampoj de la okcidenta deklivo de la Siera-Nevado. Ne, ekde kelkaj dudek jaroj la malnova kaj nekonata Jerba-Buena cedis lokon al iu senkompara urbo, elnombranta cent mil loĝantojn, konstruita dorsflanke de du montetoj, ne estanta sufiĉe da spaco ĉe la strando de la marbordo, sed tute preta etendiĝi ĝis la lastaj altaĵoj de la fono – urbo, fine, kiu detronigis Limon, Santiagon, Valparaison, ĉiujn siajn aliajn rivalojn en la okcidento, de kiuj la Usonanoj faris la Reĝinon de la Pacifiko, la "gloron de la okcidenta marbordo"! Tiun tagon – la 15an de majo – ankoraŭ malvarmis. En tiu lando, rekte submetita al ago de la polusaj fluoj, la unuaj semajnoj de tiu ĉi monato elvokas pliĝuste la lastaj semajnoj de marto en la Mezeŭropo. Tamen ni ne estus ekkonsciantaj funde de ĉi tiu publika aŭkcioĉambro. La sonorilo, kun sia senĉesa svingado, estis alvokinta grandan popularan ĉeestantaron, kaj somera temperaturo perligis sur la frunto de ĉiu ŝvitogutojn kiujn la ekstera malvarmo estus rapide solidigintaj. Ne pensu ke ĉi ĉiuj klopodemuloj venis al la aŭkcioĉambro kun la intenco akiri. Mi eĉ diras ke tie troviĝis nur la gapuloj. Kiu estintus sufiĉe freneza, se li estintus sufiĉe riĉa, por aĉeti Pacifikan insulon kiun la registaro nutris la strangan ideon vendigi ? Oni do opiniis ke la prezanonco ne estus kovrita, ke neniu amatoro lasus sin altiri en la febro de la aŭkcioj. Tamen ne estis kulpo de la anoncisto kiu provis stimuli la aĉetontoj per siaj eksklamacioj, siaj gestoj kaj la elparolado de siaj ĉarlatanaĵoj girlandataj de la plej allogaj metaforoj. Ni ridis, sed ni ne troigis. "Iu insulo ! Iu insulo por vendi ! ripetis Gingraso. - Sed ne por aĉeti, respondis iu irlandano kies la poĉo ne estis sufiĉe provizata por pagi unu solan rulŝtonon. - Iu insulo kiu, laŭ la prezanonco, ne kostus po ses dolaroj por akreo ! kriis la komisaro Dino Felporgo. - Kaj kiu ne donus duon-kvaronon procenton ! rebatis iu grava farmisto, tre kompetenta pri agrikulturaj ekspluatoj. - Iu insulo kiu ĉirkaŭmezuras ne malpli ol sesdek kvar mejlojn kaj ducent dudek kvin mil akreojn de surfaco ! - Ĉu almenaŭ ĝi estas solida sur sia fundo ? demandis iu meksikano, maljuna kutimulo de drinkejoj, kaj kies persona firmeco ŝajnis esti tre diskutebla ĝuste nun. - Iu insulo kun ankoraŭ praarbaregoj, ripetis la anoncisto, kun herbejoj, montetoj, riveroj… - Ĉu garantiita ? ekkriis iu Franco kiu ŝajnis ne tro inklina sin lasi kaptata per la logilo. - Jes, mi garantias ! respondis la komisiisto Felporgo, tro malnova en la metio por emociiĝi de la publikaj ŝercoj. - Ĉu du jaroj ? - Ĝis la mondfino. - Kaj eĉ transe ! - Iu insulo en plena posedo ! reparolis la anoncisto. Iu insulo sen ununura kruela besto, nek bestioj, nek reptilioj !… - Nek birdoj ? aldonis iu ŝercemulo. - Nek insektoj ? ekkriis iu alia. - Iu insulo al tiu kiu plej ofertas ! pli fervore reparolis Dino Felporgo. Hej, civitanoj ! Iom da kuraĝo al la poĉo ! Kiu volas insulon en bona stato, estanta apenaŭ uzata, iu insulon de la Pacifiko, de tiu ĉi oceano el la oceanoj ? Ĝia prezanonco estas por nenio ! Unu miliono cent mil dolarojn ! Por unu miliono cent mil dolaroj, ĉu troviĝas aĉetonto ?… Kiu parolas ?… Ĉu estas vi, sinjoro ? Ĉu vi tien… vi kiu movas la kapon kiel mandareno el porcelano ?… Mi havas insulon !… Jen insulo !… Kiu volas insulon ? - Transdonu la objekton ! diris voĉo, kvazaŭ temus pri pentraĵo aŭ porcelanvazo ! Kaj la tuta ĉeestantaro ekridegis, sed sen tio ke la prezanonco estis kovrita eĉ nur per duondolaro. Tamen, se la koncerna objekto ne povis pasi de mano al mano, la insula mapo estis metita sub la dispono de la publiko. La amatoroj devis scii kion kredi pri ĉi tiu tergloba peco metita en prezkonkurado. Neniu surprizo estis timinda, neniu elreviĝo. Situo, orientiĝo, dispozicio de la terenoj, reliefo de la grundo, hidrografia reto, klimatologio, komunikaj rimedoj, ĉio estis facila por anticipe kontroli. Oni ne aĉetus katon en sako, kaj oni kredos min se mi asertas ke ne povis ekzisti trompon pri la naturo de la vendota komercaĵo. Cetere, la multnombraj gazetoj de Usono, tiel bone tiuj de Kalifornio kiel la ĉiutagaj, la dusemajnaj, la semajnaj, la dumonataj aŭ monataj folioj, revuoj, magazinoj, bultenoj, ktp, ne ĉesis ekde kelkaj monatoj altiri la publikan atenton al tiu insulo kies la aŭkcio estis aprobita per voĉdono de la Kongreso. Tiu insulo estis la insulo Spencero, kiu estas situata en la okcidento-sudokcidento de la golfeto de San-Francisko, je proksimume kvarcent sesdek mejloj de la Kalifornia marbordo laŭ 32° 15' de norda latitudo, kaj 142° 18' de longitudo okcidente de Grenviĉo. Neeble, cetere, imagi pli izolitan pozicion, ekster ĉiu mara aŭ komerca trafiko, kvankam la insulo Spencero estis ĉe sufiĉe mallonga distanco kaj troviĝis por tiel diri en usonaj marakvoj. Sed tie, la regulaj fluoj, oblikvantaj al nordo aŭ al sudo, okazigis ian lagon de trankvilaj akvoj kiu estas kelkfoje nomita per la nomo "Kurbiĝo de Fleŭrieŭ". Estas en la centro de tiu grandega kirliĝo, sen rimarkinda direkto, kie kuŝas la insulo Spencero. Tial, malmultaj marŝipoj pasas ekvideble. La ĉefaj vojoj de Pacifiko, kiuj interligas la novan kontinenton al la malnova, ke ili direktiĝas aŭ al Japanio, aŭ al Ĉinio, ĉiuj okazas en pli suda regiono. La velŝipoj trovus senfinajn kalmojn ĉe la surfaco de tiu ĉi kurbiĝo de Fleŭrieŭ, kaj vaporŝipoj, kiuj trapasas laŭ la pli mallonga, povus havi neniun avantaĝon trairante ĝin. Do nek unuj nek la aliaj alvenas konatiĝi kun la insulo Spencero kiu stariĝas tie kiel la izolita plejaltaĵo de unu el la submaraj montoj de Pacifiko. Vere, por iu viro volanta eskapi la bruojn de la mondo, serĉanta la kvietecon en la soleco, kio pli bona ol tiu ĉi insulo perdinta je kelkaj centoj da leŭgoj de la marbordo ! Por iu libervola Robinsono, tio estintus la idealo de la kategorio ! Nur necesis sufiĉe pagi. Kaj nun, kial Usono volis forvendi ĉi tiun insulon ? Ĉu estis fantazio ? Ne. Granda nacio ne povas agi pro kaprico kiel simpla individuo. La vero, jen ĝi : Pro la situo kiun ĝi okupis, la insulo Spencero delonge ŝajnis absolute senutila stacio. Setli ĝin estintus sen praktika rezulto. Milite vidita, ĝi proponis neniun intereson, ĉar ĝi superregus nur absolute senhoman porcio de Pacifiko. Komerce rigardita, saman mankon, ĉar ĝiaj produktaĵoj estus ne pagantaj la valoron de la frajtokosto, nek dum la iro nek dum la reiro. Tie establi prizonan kolonion, ĝi estintus tro proksima al la marbordo. Fine okupi ĝin por ajna intereso, tasko multe tro elspeziga. Tial ĝi restadis senhoma ekde nememorebla tempo, kaj la Kongreso, konsistigita el "eminente praktikaj" homoj, decidiĝis meti tiun ĉi insulon Spenceron en prezkonkurado, sub unu kondiĉo, tamen, estas ke la adjudikato estis civitano de la libera Ameriko. Sed, tiun insulon, oni ne volis doni ĝin por nenio. Tiel la prezanonco estis fiksita je unu miliono cent mil dolaroj. Tiu sumo, ĉe financa societo kiu estus efektiviginta la aĉeton kaj la ekspluaton de tiu proprietaĵo, estintus nur bagatelo, se la afero proponintus kelkajn avantaĝojn; sed, oni ne povas tro ripeti tion, ĝi ofertis neniun; la kompetentaj homoj ne estimis pli ĉi tiun disiĝitan pecon de Usono ol iun insuleton perdita en la glacioj de la poluso. Tamen, ĉe iu privatulo, la sumo ne ĉesis esti konsiderinda. Necesis do esti riĉe por pagi al si tiun fantazion kiu povis neniuokaze enspezigi iun centono da procento ! Necesis eĉ esti riĉe senmezure, ĉar la afero devis esti traktata nur kontante, "cash", laŭ la usona esprimo, kaj estas certe ke, eĉ en Usono, ili ankoraŭ estas maloftaj, la civitanoj kiuj havas unu milionon cent mil dolarojn, kiel poŝmonon, por ĵeti en maron sen espero de repago. Kaj tamen la Kongreso estis tute rezoluta ne vendi sub tiu prezo. Unu miliono cent mil dolaroj ! Ne unu cendon malpli, aŭ la insulo Spencero restis la posedaĵo de la Unio. Ni do devis supozi ke neniu aĉetonto estus sufiĉe malsaĝa por meti tian prezon. Cetere, estis metita laŭ klara kondiĉo ke la proprietulo, se iu iam prezentas sin, ne estos reĝo de la insulo Spencero, sed respublika prezidento. Li tute ne rajtos havi regatojn, sed nur samcivitanojn kiuj nomumus lin por difinita tempo, eĉ se ili senfine reelektus lin. Ĉiaokaze, estos malpermesita al li originigi monarkojn. Neniam la Unio estos tolerantaj la fondiĝon de reĝlando, tiom malgranda kiom ĝi estu, en la usonaj akvoj. Tiu kondiĉo eble estis taŭga por forigi kelkan ambician milionulon, kelkan defalintan nababon kiu volintus konkuri kun la neoficialaj reĝoj de Sandviĉaj Insuloj, de Markizoj, de Tuamotuoj aŭ aliaj insularoj de la Pacifika Oceano. Per unu vorto, pro iu kialo aŭ iu alia, neniu prezentiĝis. La tempo forpasis, la anoncisto senspiriĝis pro elvoki la aŭkciajn proponojn, la aŭkciisto uzis sian organon, sen kapti unu solan el tiuj kapsignoj kiujn tiuj estimindaj agentoj estas tiel sagacaj malkovri, kaj la prezanonco ne estis eĉ diskutita. Necesas tamen diri ke, se la martelo ne laciĝis leviĝi super la skribotablo, la homamaso ne laciĝis atendi. La ŝercoj daŭrigis kruciĝi, la mokaĵoj ne ĉesis ĉirkaŭe rondiri. Tiuj ĉi proponis du dolarojn por la insulo, inkludante taksojn. Tiuj petis kompenson por fariĝi aĉetantoj. Kaj ĉiam la blekadoj de la anoncisto : "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" Kaj neniu por aĉeti. - Ĉu vi garantias ke tie troviĝas "flats"<ref>Angla vorto kiu simple tradukita signifas "apartamentoj" aŭ "senreliefaj, plataj"</ref> <small>''[nomo kiun prenas la malaltaj terenoj kiam ili enhavas sedimentojn de orhavaj aluvioj]''</small> ? demandis la spicisto Stumpio de la strato Komercisto. - Ne, respondis la aŭkciisto, sed ne maleblas ke tio estas, kaj la ŝtato fordonas al la aĉetinto ĉiujn siajn rajtoj pri tiuj orkampoj. - Ĉu almenaŭ estas vulkano ? demandis Oakhursto, la drinkejestro de la strato Montgomero. - Ne, neniu vulkano, rebatis Dino Felporgo; alie tio estus pli multekosta ! Grandega ekrido sekvis tiun ĉi respondon. "Insulo por vendi ! Insulo por vendi !" kriegis Gingraso, kies la pulmoj tute vane laciĝis. "Nur unu dolaron, nur duon-dolaron, nur unu cendon supre la prezanonco, diris lastfoje la aŭkciisto, kaj mi aljuĝas ! Unufoje !… Dufoje…!" Kompleta silento. - Se ĉiu silentas, la adjudiko baldaŭ estos forprenita !… Unufoje !… Dufoje !… - Unu miliono ducent mil dolarojn ! Tiuj kvar vortoj tondris meze de la ĉambrego, kiel la kvar pafoj de revolvero. La tuta kunveno, momente muta, turnis sin al la aŭdaculo kiu kuraĝis ĵeti tiun ĉi nombron… Estis Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko. hj7vqlrmofl6fcy8yynzwpcakii6qqy La Lernejo por Robinsonoj/Enhavo 0 18735 63045 2022-08-18T05:10:49Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "<center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono." wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. onh9wrmzttlh8myxpf7apt6vus24dvc 63058 63045 2022-08-18T06:12:44Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]]: Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]]: Kie sytta4ccjdcj6r9ckw00qalokkk9n6f 63071 63058 2022-08-18T07:00:08Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]]: Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]]: En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 08 -|- 08 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 09 -|- 09 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 10 -|- 10 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 11 -|- 11 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 12 -|- 12 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 13 -|- 13 -]]: Kie 0r8y1vzvnrak3i3laegybkzxi1l26g3 63085 63071 2022-08-18T08:18:42Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki <center><big>'''{{smallcaps|Enhavo}}'''</big></center> :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]]: Kie la leganto trovos, se li volas, la eblecon aĉeti insulon en la Pacifika oceano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]]: Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]]: Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]]: En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]]: En kiu oni pretiĝas por foriri, kaj fine de kiu oni vere foriras. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]]: En kiu la leganto estas invitita konatiĝi kun nova rolanto. :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 08 -|- 08 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 09 -|- 09 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 10 -|- 10 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 11 -|- 11 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 12 -|- 12 -]]: Kie :[[La Lernejo por Robinsonoj/- 13 -|- 13 -]]: Kie p9qhqervdbxuebbpihuambce2iexgfi La Lernejo por Robinsonoj/- 02 - 0 18736 63055 2022-08-18T05:47:51Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R T..." wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} "Insulo p c0jmaap3cv2octlqeoft0lrmtk8prqb 63056 63055 2022-08-18T06:04:10Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} Iam estis eksterordinare riĉa viro kiu kalkulis dolarojn milion-ope kiel aliaj kalkulas mil-ope. Estis Vilhelmo V. Kolderupo. Oni diris lin pli riĉa ol la duko de Vestminstero kies la enspezaro sumiĝas okcent mil pundojn, kaj kiu povas elspezi potage dek mil dolarojn, tio estas iom pli ol ses dolaroj pominute - pli riĉa ol la senatano Ĝons, de Nevado, kiu ricevas tridek-kvin milionojn por anuitato - pli riĉa ol Sro. Makej mem al kiu liaj du milionoj sepcent kvindek mil pundoj de ĉiujara rento certigas pohore mil kvincent sesdek dolarojn, aŭ pominute dudek ses dolarojn. Mi parolas nek pri tiuj malgravaj milionuloj, la Rothschildoj, la Van-Der-Biltoj, la duoj de Notumberlando, la Stevardoj; nek pri direktoroj de la potenca Kalifornia banko kaj aliaj eminentuloj bone rentumataj de la malnova kaj de la nova mondo, al kiuj Vilhelmo V. Kolderupo estis en pozicio povi almozdoni. Li, sen sin ĝeni, donintus milionon, kiel vi aŭ mi donus dudek cendojn. Estis en la minekspluato de la unuaj orejoj de Kalifornio kiujn tiu estiminda spekulanto ĵetis la solidajn fundamentojn de sia nekalkulebla riĉaĵo. Li estis la ĉefa partnero de la svisa kapitano Sutero, sur la terenoj de kiu, en 1848, estis malkovrita la unua minvejno. Ekde tiu epoko, bonsorto kaj inteligenteco helpantaj, oni trovas lin interesita de ĉiuj grandaj ekspluatejoj de ambaŭ mondoj. Li tiam ĵetis sin sentime tra la komercaj kaj industriaj spekuladoj. Lia neelĉerpebla fonduso nutris centojn da fabrikoj, liaj ŝipoj eksportis la produktojn tra la tuta universo. Lia riĉeco tiel pliiĝis laŭ progreso ne nur aritmetika, sed geometria. Oni diris pri li, tion kion oni ĝenerale diras pri tiuj "miliarduloj", ke li ne konis sian havaĵon. Reale, li konis ĝin pli malpli je unu dolaro, sed li ne multe fanfaronis pri tio. Ĝuste kiam ni prezentas lin al niaj legantoj kun la tuta respekto kiun meritas homo de "tiom da diskonateco" Vilhelmo V. Kolderupo posedis du mil kontorojn dislokitajn en ĉiuj punktoj de la terglobo; okdek mil salajrulojn en siaj diversaj oficejoj de Ameriko, de Eŭropo kaj de Aŭstralio; tricent mil korespondantojn; iun ŝiparon de kvincent ŝipoj kiuj senĉese trasulkis la marojn por lia profito, kaj li elspezis ne malpli ol unu milionon jare nur por stampoj de kvitancoj kaj sendadoj de leteroj. Fine estis la honoro kaj la gloro de la riĉega Frisko <ref>Iu kromnomo de San-Franscisko.</ref> – amika dorlotnomo kiun la usonanoj familiare donas al la ĉefurbo de Kalifornio. Iu aŭkcia propono ĵetita de Vilhelm V. Kolderupo povis do nur esti iu propono el la plej seriozaj. Tiel, kiam la spektantoj de la "aŭkcio" ekrekonis tiun kiu ĵus kovris per cent mil dolaroj, la prezanoncon de la insulo Spencero, estiĝis neretenebla movo, ŝercoj tuj ĉesis, mokaĵoj estis anstataŭitaj de admiraj interjekcioj kaj huraoj ekeksplodis en la aŭkcia ĉambro. Poste granda silento sekvis tiun ĉi brukriadon. La okuloj plilarĝiĝis, la oreloj stariĝis. Niaflanke, se ni estintus tie, nia spiro ĉesintus, por nenion perdi pri la sentoplena sceno kiu tuj okazos se iu alia aĉetanto aŭdacis ekbatali kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Sed ĉu estis verŝajne ? Ĉu eĉ estis eble ? Ne ! Kaj unue, sufiĉis rigardi Vilhelm V. Kolderupo por akiri tiun ĉi konvinkon, ke li neniam cedus ĉe afero kie lia financa valoro estus spitita. Li estis granda viro, forta, dikkapa, larĝaj ŝultroj, membroj firme alkroĉitaj, fera ostaro solide fiksita. Lia rigardo, bona sed decida, ne volonte sin klinis. Lia griziĝanta hararo "tufiŝis " ĉirkaŭ lia kranio, abunda kiel en la infanaĝo. La rektaj linioj de lia nazo formis ortangulan triangulon geometrie desegnitan. Neniu lipharo. Barbo usonmaniere tondita, abunde densa ĉe la mentono, kies la du supraj pintoj kuniĝis al la lipanguloj, kaj kiu supreniris al la tempioj per grizaj vangharoj. Blankaj dentoj, simetrie ordigitaj ĉe la randoj de maldika kaj kuntirita buŝo. Iu el tiuj realaj kapoj de komodoro, kiuj restariĝas dum ŝtormo kaj alfrontas la fulmotondron. Neniu uragano kapablus kurbigi ĝin, tiom ĝi estis solida sur la potenca kolo kiu servis al li kiel pivoto. En tiu ĉi batalo de pliproponoj, ĉiu movo kiun ĝi farus desupre malsupren signifus cent mil dolarojn plie. Ne estis por batali. - Unu miliono ducent mil dolaroj, unu miliono ducent mil, diris la aŭkciisto, kun la propra akĉento de agento kiu fine vidas ke sia labortempo estos profitdona al li. - Por unu miliono ducent mil dolaroj, ĉu estas aĉetanto ! ripetis la anoncisto Gingraso. - Ho ! Oni povas sentime pliproponi ! murmuris la drinkejestro Oakhursto, Vilhelmo Kolderupo ne cedos ! - Li scias ke neniu sin riskos en tio, respondis la spicvendisto de la strato Komercisto ! Ripetitaj "ĉit !" invitis la du estimindajn komercistojn gardi kompletan silenton. Oni volis aŭdi. La koroj batadis. Ĉu kuraĝus laŭtiĝi iu voĉo kiu respondus al la voĉo de Vilhelmo V. Kolderupo ? Li, majesta por vidi, ne movis. Li staris tie, tiel kvieta kiel se la afero ne interesus lin. Sed, - tio kion liaj najbaroj povis observi - liaj du okuloj estis kiel du pistoloj, ŝargitaj per dolaroj, pretaj por pafi. "Neniu diras vorton ?" demandis Dino Felporgo. Neniu diris vorton. - Unufoje ! Dufoje !… - Unufoje ! Dufoje !… ripetis Gingraso, tre kutimigita al ĉi tiu malgranda dialogo kun la komisiito. - Mi tuj adjudikos ! - Ni tuj adjudikos ! - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero, tiel kiel ĝi daŭras kaj enhavas ! - Unu miliono ducent mil dolaroj ! - Tio estas bone vidita ?… Bone aŭdita ? - Ne estas bedaŭro ? - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero!… La premataj brustoj spasme leviĝis kaj malleviĝis. Ĉu, dum la lasta sekundo, iu plipropono fine okazos ? La komisiito Felporgo, dekstra mano etendita super sia tablo, skuis la eburan martelon… Unu bato, nur unu bato, kaj la adjudiko estus definitiva ! La publiko ne estintus pli impresita antaŭ senjuĝa uzo de la leĝo de Lynch <ref>Senprepara juĝisto dum la usona revolucio. La termino "linĉado" estintus kreita de lia nomo.</ref> ! La martelo malrapide malleviĝis, preskaŭ tuŝis la tablon, releviĝis, tremetis dummomente, kiel spado kiu eniĝas ĝuste kiam la skermisto tuj longiĝos; poste ĝi rapide ekfalis… Sed antaŭ ol la seka bato estis plenumata, iu voĉo estis aŭdiganta tiujn ĉi ses vortojn : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Estis iu unua ĝenerala "ha !" pro mirego, kaj iu dua ne malpli ĝenerala "ha !" pro kontentiĝo. Iu superproponanto prezentis sin. Do estus batalo. Sed kiu estis tiu troriskemulo kiu maltimis lukti per dolaroj kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko ? Estis J-R. Taskinaro, de Stoktono. J-R. Taskinaro estis riĉa, sed li estis ankoraŭ pli dika. Li pesis kvarcent naŭdek pundojn. Se li estis nur "dua" dum la lasta konkurso de grasuloj de Ĉikago, estas ke oni ne lasis al li tempon por fini sian tagmanĝon, kaj li perdis dekon da funtoj. Tiu koloso, al kiu bezonis specialaj seĝoj por ke li povu sidigi sian dikegan personon, loĝis en Stoktono, sur la Sankta- Joakimo. Tie estas unu el la plej gravaj urboj de Kalifornio, unu el la staplejoj por la sudaj minejoj, iu rivalo de Sakramento, kie koncentriĝas la produktaĵoj de la nordaj minejoj. Tie ankaŭ, la marŝipoj enŝipigas la plej grandan kvanton da Kalifornia tritiko. Ne nur la ekspluatado de minejoj kaj la komercado de cerealoj havigis al J-R. Taskinaro la okazon gajni grandegan riĉaĵon, sed petrolo fluis tra lia kaso kiel alian Paktolon. Plie, li estis fama ludanto, feliĉa ludanto, kaj la "pokero", la ruleto de Okcidenta-Ameriko, ĉiam montriĝis prodigema rilate al li pri liaj plenigantaj numeroj. Sed tiom riĉa kiom li estis, estis malbona viro, apud la nomo de kiu oni ne plenkore metis la epiteton de "honorinda", tiom komune uzata en la lando. Finfine, kiel ni diras, li estis bona batalĉevalo, kaj eble ni metis sur lia dorso pli ol estis deca. Tio kio certas, estas ke en multaj okazoj, li sin ne ĝenis por uzi "[https://epo.wikitrans.net/Derringer Derringer]-on", kiu estas la kalifornia revolvero. Ĉiaokaze, J-R. Taskinaro tute speciale abomenis Vilhelmon V. Kolderupon. Li enviis lin pro lia riĉeco, pro lia situacio, pro lia honorindeco. Li malestimis lin kiel grasulo malestimas homon kiun li rajtas juĝi malgrasan. Ne estis la unua fojo ke la komercisto de Stoktono celis depreni de la komercisto de San-Francisko iun aferon, bonan aŭ malbonan, pro simpla spirito de rivaleco. Vilhelmo V. Kolderupo konis lin ĝisfunde, kaj montris al li en ĉiuj renkontoj, iun bone farita malrespekto por incitegi lin. Iu lasta sukceso kiun J-R. Taskinaro ne pardonis al sia kontraŭulo, estis ke tiu lasta superis lin en la lastaj statbalotoj. Malgraŭ liaj penadoj, liaj minacoj, liaj kalumnioj, - sen kalkuli la milojn da dolaroj vane malŝparitaj de liaj balotaj makleristoj - estis Vilhelmo V. Kolderupo kiu sidis anstataŭ li ĉe la leĝdona Konsilio de Sakramento. Nu, J-R. Taskinaro eksciis – kiel ? Mi ne povus diri tion al vi - ke la intenco de Vilhelmo Kolderupo estis iĝi aĉetanto de la insulo Spencero. Tiu insulo, sendube, estus al li tiom neutila kiom ĝi estus al sia rivalo. Ne gravis. Tie estis nova okazo por ekbatali, kontraŭi, eble venki. J-R. Taskinaro ne povis lasi ĝin eskapi. Kaj jen kial J-R. Taskinaro venis al la "aŭkciejo", meze de tiu amaso de gapantoj kiuj ne kapablis antaŭflari siajn intencojn; kial, malpleje, li pretigis siajn agrimedojn; kial, antaŭ agi, li atendis ke sia kontraŭulo estis kovrinta la prezanoncon, tiom alta kiom ĝi estus. Fine Vilhelm V. Kolderupo ĵetis tiun ĉi pliproponon : "Unu miliono ducent mil dolaroj !" Kaj J-R. Taskinaro, ĝuste kiam Vilhelm V. Kolderupo povis kredi lin definitive adjudikprenanto de la insulo, manifestiĝis per tiuj vortoj ĵetitaj per stentora voĉo : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Ĉiuj, ni vidis tion, sin turnis. "La dika Taskinaro !" Estis la nomo kiu buŝalbuŝe pasis. Jes ! la dika Taskinaro ! Li estis tre konata ! Lia korpulenteco liveris temon por pli ol unu artikolo en la ĵurnaloj de la Unio. Mi ne scias kiu matematikisto eĉ demonstris, pere de eminentegaj kalkuloj, ke lia maso estis sufiĉe grava por influi tiun de nia satelito, kaj perturbi kun taksebla proporcio, la elementojn de la lunorbito. Sed la fizika konsisto de J-R. Taskinaro ne estis en tiu momento por interesi la spektantojn de la aŭkciejo. Tio kio baldaŭ estos multe pli emocia, estas ke li rekte kaj publike ekrivalis kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Estas ke iu heroa batalo, pere de dolaroj, minacis komenciĝi, kaj mi ne tro scias por kiu el tiuj du kirasŝrankoj la vetantoj montrintus la plej entuziasmo. Ambaŭ ege riĉaj, tiuj ĉi senpardonaj malamikoj ! Estus do nur afero de memestimo. Post la unua ekscitiĝa movado, rapide subpremita, nova silento fariĝis en la tuta kunveno. Oni aŭdintus araneon ŝpini ĝian araneoreton. Estis la voĉo de la aŭkciisto Dino Felporgo kiu rompis tiun ĉi pezan silenton. "Por unu miliono tricent mil dolaroj la insulo Spencero !" li kriis leviĝante por pli bone sekvi la serion de proponoj. Vilhelmo V. Kolderupo estis turninta direkte al J-R. Taskinaro. La ĉeestantoj ĵus flankenpuŝis sin por cedi lokon al la du kontraŭuloj. La viro de Stoktono kaj la viro de San-Francisko povis vidalvide vidi unu la alian, observi unu la alian laŭ sia plaĉo. La vero devigas nin diri ke ili ne mankis tion. Neniam la rigardo de unu konsentintus kliniĝi antaŭ la rigardo de la alia. - Unu miliono kvarcent mil dolaroj !" diris Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu miliono kvincent mil !, rebatis J.-R- Taskinaro. - Unu miliono sescent mil ! - Unu miliono sepcent mil ! Ĉu tio ne memorigas al vi la anekdoton de tiuj du industriuloj de Glasgovo baraktantaj por scii kiu starigus, unu pli alte ol la alia, la kamentubon en sia fabriko, riskante katastrofon ? Sed tie, temis pri kamentuboj el orbrikoj. Tamen, post la pliproponoj de J-R. Taskinaro, Vilhelmo V. Kolderupo metis kelkan tempon por pripensi antaŭ denove sin devontigi. Kontraŭe, li, Taskinaro, impetis kiel bombo kaj ŝajnis ne voli preni sekundon de pripenso. "Unu mioliono sepcent mil dolaroj !, ripetis la aŭkciisto. Nu, sinjoroj, estas por nenio !… Ĝi estas donita !" Kaj oni povintus kredi ke, forportita de la kutimoj de la metio, li tuj aldonus, tiu inda Felporgo : "La kadro pli valoras ol tio !" "Unu mioliono sepcent mil dolaroj ! kriegis la anoncisto Gingraso. - Unu mioliono okcent mil, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu mioliono naŭcent mil ! respondis J-R. Taskinaro. - Du milionoj !, tuj rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, sen atendi ĉifoje. Lia vizaĝo estis iomete paliĝinta kiam tiuj lastaj vortoj eskapis el lia buŝo, sed lia tuta sinteno estis tiu de homo kiu ne volas rezigni lukton. J-R. Taskinaro estis ardata li. Lia grandega vizaĝo similis tiujn diskojn de fervojo kies la faco, turnita al ruĝo, neprigas la halton de la trajno. Sed, tre verŝajne, lia rivalo ignorus la signalon kaj superhejtus la vaporon. J-R. Taskinaro sentis tion. La sango alfluis al lia vizaĝo, apopleksie kongestita. Li tordetis per siaj dikaj fingroj, ŝarĝitaj per tre multekostaj briliantoj, la dikegan oran ĉenon kiu ligiĝis al sia poŝhorlogo. Li rigardis sian kontraŭulon, poste fermis por momento la okulojn, por remalfermi ilin pli venena ol neniam. - Du milionoj kvincent mil dolaroj ! li fine diris, esperante forigi ĉiun pliproponon per tiu ĉi mirindega saltego. - Du milionoj sepcent mil !, respondis Vilhelmo V. Kolderupo per tre kvieta voĉo. - Du milionoj naŭcent mil ! - Tri milionoj. Jes ! Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko, diris tri milionojn da dolaroj ! La aplaŭdoj estis krevontaj. Ili tamen sin detenis pro la voĉo de la aŭkciisto kiu ripetis la proponon, kaj kies la levita martelo minacis malleviĝi pro nevola movo de la muskolo. Oni dirintus ke Dino Felporgo, tiom indiferenta kiom li estis antaŭ la surprizoj de iu publika vendo, ne plu kapablis sin reteni. Ĉiuj rigardoj direktiĝis al J-R. Taskinaro. La dikventrulo sentis la pezon de tio, sed ankoraŭ multe pli la pezon de ĉi tiuj tri milionoj da dolaroj kiu ŝajnis dispremi lin. Li volis paroli, sendube por pliproponi, li ne plu kapablis tion. Li volis svingi la kapon… li ne plie kapablis tion fari. Fine lia voĉo aŭdiĝis, mallaŭte, sed sufiĉe por devontigi lin. - Tri milionoj kvincent mil ! li flustris. - Kvar milionoj, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Tio estis la lasta klabbato. J-R. Taskinaro sinkis. La martelo frapis sekan baton sur la marmoro de la tablo… La insulo Spencero estis adjudikita por kvar milionoj da dolaroj al Vilhelmo V. Kolderupo de San-Francisko. "Mi venĝos !" murmuris J-R. Taskinaro. Kaj, post esti ĵetanta tute malaman rigardon al sia venkanto, li iris returnen al Hotelo Okcidento. Tamen, la huraoj, la "hip" tondris trifoje ĉe la orelo de Vilhelmo V. Kolderupo; ili akompanis lin ĝis la strato Montgomerio, kaj tia estis la entuziasmo de tiuj usonanoj en deliro ke ili eĉ forgesis kunkanti la "Yankee Doodle(3)". kukf9uht24am9lkcjivodvxbq10s070 63057 63056 2022-08-18T06:08:33Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kiel Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} Iam estis eksterordinare riĉa viro kiu kalkulis dolarojn milion-ope kiel aliaj kalkulas mil-ope. Estis Vilhelmo V. Kolderupo. Oni diris lin pli riĉa ol la duko de Vestminstero kies la enspezaro sumiĝas okcent mil pundojn, kaj kiu povas elspezi potage dek mil dolarojn, tio estas iom pli ol ses dolaroj pominute - pli riĉa ol la senatano Ĝons, de Nevado, kiu ricevas tridek-kvin milionojn por anuitato - pli riĉa ol Sro. Makej mem al kiu liaj du milionoj sepcent kvindek mil pundoj de ĉiujara rento certigas pohore mil kvincent sesdek dolarojn, aŭ pominute dudek ses dolarojn. Mi parolas nek pri tiuj malgravaj milionuloj, la Rothschildoj, la Van-Der-Biltoj, la duoj de Notumberlando, la Stevardoj; nek pri direktoroj de la potenca Kalifornia banko kaj aliaj eminentuloj bone rentumataj de la malnova kaj de la nova mondo, al kiuj Vilhelmo V. Kolderupo estis en pozicio povi almozdoni. Li, sen sin ĝeni, donintus milionon, kiel vi aŭ mi donus dudek cendojn. Estis en la minekspluato de la unuaj orejoj de Kalifornio kiujn tiu estiminda spekulanto ĵetis la solidajn fundamentojn de sia nekalkulebla riĉaĵo. Li estis la ĉefa partnero de la svisa kapitano Sutero, sur la terenoj de kiu, en 1848, estis malkovrita la unua minvejno. Ekde tiu epoko, bonsorto kaj inteligenteco helpantaj, oni trovas lin interesita de ĉiuj grandaj ekspluatejoj de ambaŭ mondoj. Li tiam ĵetis sin sentime tra la komercaj kaj industriaj spekuladoj. Lia neelĉerpebla fonduso nutris centojn da fabrikoj, liaj ŝipoj eksportis la produktojn tra la tuta universo. Lia riĉeco tiel pliiĝis laŭ progreso ne nur aritmetika, sed geometria. Oni diris pri li, tion kion oni ĝenerale diras pri tiuj "miliarduloj", ke li ne konis sian havaĵon. Reale, li konis ĝin pli malpli je unu dolaro, sed li ne multe fanfaronis pri tio. Ĝuste kiam ni prezentas lin al niaj legantoj kun la tuta respekto kiun meritas homo de "tiom da diskonateco" Vilhelmo V. Kolderupo posedis du mil kontorojn dislokitajn en ĉiuj punktoj de la terglobo; okdek mil salajrulojn en siaj diversaj oficejoj de Ameriko, de Eŭropo kaj de Aŭstralio; tricent mil korespondantojn; iun ŝiparon de kvincent ŝipoj kiuj senĉese trasulkis la marojn por lia profito, kaj li elspezis ne malpli ol unu milionon jare nur por stampoj de kvitancoj kaj sendadoj de leteroj. Fine estis la honoro kaj la gloro de la riĉega Frisko <ref>Iu kromnomo de San-Franscisko.</ref> – amika dorlotnomo kiun la usonanoj familiare donas al la ĉefurbo de Kalifornio. Iu aŭkcia propono ĵetita de Vilhelm V. Kolderupo povis do nur esti iu propono el la plej seriozaj. Tiel, kiam la spektantoj de la "aŭkcio" ekrekonis tiun kiu ĵus kovris per cent mil dolaroj, la prezanoncon de la insulo Spencero, estiĝis neretenebla movo, ŝercoj tuj ĉesis, mokaĵoj estis anstataŭitaj de admiraj interjekcioj kaj huraoj ekeksplodis en la aŭkcia ĉambro. Poste granda silento sekvis tiun ĉi brukriadon. La okuloj plilarĝiĝis, la oreloj stariĝis. Niaflanke, se ni estintus tie, nia spiro ĉesintus, por nenion perdi pri la sentoplena sceno kiu tuj okazos se iu alia aĉetanto aŭdacis ekbatali kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Sed ĉu estis verŝajne ? Ĉu eĉ estis eble ? Ne ! Kaj unue, sufiĉis rigardi Vilhelm V. Kolderupo por akiri tiun ĉi konvinkon, ke li neniam cedus ĉe afero kie lia financa valoro estus spitita. Li estis granda viro, forta, dikkapa, larĝaj ŝultroj, membroj firme alkroĉitaj, fera ostaro solide fiksita. Lia rigardo, bona sed decida, ne volonte sin klinis. Lia griziĝanta hararo "tufiŝis " ĉirkaŭ lia kranio, abunda kiel en la infanaĝo. La rektaj linioj de lia nazo formis ortangulan triangulon geometrie desegnitan. Neniu lipharo. Barbo usonmaniere tondita, abunde densa ĉe la mentono, kies la du supraj pintoj kuniĝis al la lipanguloj, kaj kiu supreniris al la tempioj per grizaj vangharoj. Blankaj dentoj, simetrie ordigitaj ĉe la randoj de maldika kaj kuntirita buŝo. Iu el tiuj realaj kapoj de komodoro, kiuj restariĝas dum ŝtormo kaj alfrontas la fulmotondron. Neniu uragano kapablus kurbigi ĝin, tiom ĝi estis solida sur la potenca kolo kiu servis al li kiel pivoto. En tiu ĉi batalo de pliproponoj, ĉiu movo kiun ĝi farus desupre malsupren signifus cent mil dolarojn plie. Ne estis por batali. - Unu miliono ducent mil dolaroj, unu miliono ducent mil, diris la aŭkciisto, kun la propra akĉento de agento kiu fine vidas ke sia labortempo estos profitdona al li. - Por unu miliono ducent mil dolaroj, ĉu estas aĉetanto ! ripetis la anoncisto Gingraso. - Ho ! Oni povas sentime pliproponi ! murmuris la drinkejestro Oakhursto, Vilhelmo Kolderupo ne cedos ! - Li scias ke neniu sin riskos en tio, respondis la spicvendisto de la strato Komercisto ! Ripetitaj "ĉit !" invitis la du estimindajn komercistojn gardi kompletan silenton. Oni volis aŭdi. La koroj batadis. Ĉu kuraĝus laŭtiĝi iu voĉo kiu respondus al la voĉo de Vilhelmo V. Kolderupo ? Li, majesta por vidi, ne movis. Li staris tie, tiel kvieta kiel se la afero ne interesus lin. Sed, - tio kion liaj najbaroj povis observi - liaj du okuloj estis kiel du pistoloj, ŝargitaj per dolaroj, pretaj por pafi. "Neniu diras vorton ?" demandis Dino Felporgo. Neniu diris vorton. - Unufoje ! Dufoje !… - Unufoje ! Dufoje !… ripetis Gingraso, tre kutimigita al ĉi tiu malgranda dialogo kun la komisiito. - Mi tuj adjudikos ! - Ni tuj adjudikos ! - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero, tiel kiel ĝi daŭras kaj enhavas ! - Unu miliono ducent mil dolaroj ! - Tio estas bone vidita ?… Bone aŭdita ? - Ne estas bedaŭro ? - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero!… La premataj brustoj spasme leviĝis kaj malleviĝis. Ĉu, dum la lasta sekundo, iu plipropono fine okazos ? La komisiito Felporgo, dekstra mano etendita super sia tablo, skuis la eburan martelon… Unu bato, nur unu bato, kaj la adjudiko estus definitiva ! La publiko ne estintus pli impresita antaŭ senjuĝa uzo de la leĝo de Lynch <ref>Senprepara juĝisto dum la usona revolucio. La termino "linĉado" estintus kreita de lia nomo.</ref> ! La martelo malrapide malleviĝis, preskaŭ tuŝis la tablon, releviĝis, tremetis dummomente, kiel spado kiu eniĝas ĝuste kiam la skermisto tuj longiĝos; poste ĝi rapide ekfalis… Sed antaŭ ol la seka bato estis plenumata, iu voĉo estis aŭdiganta tiujn ĉi ses vortojn : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Estis iu unua ĝenerala "ha !" pro mirego, kaj iu dua ne malpli ĝenerala "ha !" pro kontentiĝo. Iu superproponanto prezentis sin. Do estus batalo. Sed kiu estis tiu troriskemulo kiu maltimis lukti per dolaroj kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko ? Estis J-R. Taskinaro, de Stoktono. J-R. Taskinaro estis riĉa, sed li estis ankoraŭ pli dika. Li pesis kvarcent naŭdek pundojn. Se li estis nur "dua" dum la lasta konkurso de grasuloj de Ĉikago, estas ke oni ne lasis al li tempon por fini sian tagmanĝon, kaj li perdis dekon da funtoj. Tiu koloso, al kiu bezonis specialaj seĝoj por ke li povu sidigi sian dikegan personon, loĝis en Stoktono, sur la Sankta- Joakimo. Tie estas unu el la plej gravaj urboj de Kalifornio, unu el la staplejoj por la sudaj minejoj, iu rivalo de Sakramento, kie koncentriĝas la produktaĵoj de la nordaj minejoj. Tie ankaŭ, la marŝipoj enŝipigas la plej grandan kvanton da Kalifornia tritiko. Ne nur la ekspluatado de minejoj kaj la komercado de cerealoj havigis al J-R. Taskinaro la okazon gajni grandegan riĉaĵon, sed petrolo fluis tra lia kaso kiel alian Paktolon. Plie, li estis fama ludanto, feliĉa ludanto, kaj la "pokero", la ruleto de Okcidenta-Ameriko, ĉiam montriĝis prodigema rilate al li pri liaj plenigantaj numeroj. Sed tiom riĉa kiom li estis, estis malbona viro, apud la nomo de kiu oni ne plenkore metis la epiteton de "honorinda", tiom komune uzata en la lando. Finfine, kiel ni diras, li estis bona batalĉevalo, kaj eble ni metis sur lia dorso pli ol estis deca. Tio kio certas, estas ke en multaj okazoj, li sin ne ĝenis por uzi "[https://epo.wikitrans.net/Derringer Derringer]-on", kiu estas la kalifornia revolvero. Ĉiaokaze, J-R. Taskinaro tute speciale abomenis Vilhelmon V. Kolderupon. Li enviis lin pro lia riĉeco, pro lia situacio, pro lia honorindeco. Li malestimis lin kiel grasulo malestimas homon kiun li rajtas juĝi malgrasan. Ne estis la unua fojo ke la komercisto de Stoktono celis depreni de la komercisto de San-Francisko iun aferon, bonan aŭ malbonan, pro simpla spirito de rivaleco. Vilhelmo V. Kolderupo konis lin ĝisfunde, kaj montris al li en ĉiuj renkontoj, iun bone farita malrespekto por incitegi lin. Iu lasta sukceso kiun J-R. Taskinaro ne pardonis al sia kontraŭulo, estis ke tiu lasta superis lin en la lastaj statbalotoj. Malgraŭ liaj penadoj, liaj minacoj, liaj kalumnioj, - sen kalkuli la milojn da dolaroj vane malŝparitaj de liaj balotaj makleristoj - estis Vilhelmo V. Kolderupo kiu sidis anstataŭ li ĉe la leĝdona Konsilio de Sakramento. Nu, J-R. Taskinaro eksciis – kiel ? Mi ne povus diri tion al vi - ke la intenco de Vilhelmo Kolderupo estis iĝi aĉetanto de la insulo Spencero. Tiu insulo, sendube, estus al li tiom neutila kiom ĝi estus al sia rivalo. Ne gravis. Tie estis nova okazo por ekbatali, kontraŭi, eble venki. J-R. Taskinaro ne povis lasi ĝin eskapi. Kaj jen kial J-R. Taskinaro venis al la "aŭkciejo", meze de tiu amaso de gapantoj kiuj ne kapablis antaŭflari siajn intencojn; kial, malpleje, li pretigis siajn agrimedojn; kial, antaŭ agi, li atendis ke sia kontraŭulo estis kovrinta la prezanoncon, tiom alta kiom ĝi estus. Fine Vilhelm V. Kolderupo ĵetis tiun ĉi pliproponon : "Unu miliono ducent mil dolaroj !" Kaj J-R. Taskinaro, ĝuste kiam Vilhelm V. Kolderupo povis kredi lin definitive adjudikprenanto de la insulo, manifestiĝis per tiuj vortoj ĵetitaj per stentora voĉo : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Ĉiuj, ni vidis tion, sin turnis. "La dika Taskinaro !" Estis la nomo kiu buŝalbuŝe pasis. Jes ! la dika Taskinaro ! Li estis tre konata ! Lia korpulenteco liveris temon por pli ol unu artikolo en la ĵurnaloj de la Unio. Mi ne scias kiu matematikisto eĉ demonstris, pere de eminentegaj kalkuloj, ke lia maso estis sufiĉe grava por influi tiun de nia satelito, kaj perturbi kun taksebla proporcio, la elementojn de la lunorbito. Sed la fizika konsisto de J-R. Taskinaro ne estis en tiu momento por interesi la spektantojn de la aŭkciejo. Tio kio baldaŭ estos multe pli emocia, estas ke li rekte kaj publike ekrivalis kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Estas ke iu heroa batalo, pere de dolaroj, minacis komenciĝi, kaj mi ne tro scias por kiu el tiuj du kirasŝrankoj la vetantoj montrintus la plej entuziasmo. Ambaŭ ege riĉaj, tiuj ĉi senpardonaj malamikoj ! Estus do nur afero de memestimo. Post la unua ekscitiĝa movado, rapide subpremita, nova silento fariĝis en la tuta kunveno. Oni aŭdintus araneon ŝpini ĝian araneoreton. Estis la voĉo de la aŭkciisto Dino Felporgo kiu rompis tiun ĉi pezan silenton. "Por unu miliono tricent mil dolaroj la insulo Spencero !" li kriis leviĝante por pli bone sekvi la serion de proponoj. Vilhelmo V. Kolderupo estis turninta direkte al J-R. Taskinaro. La ĉeestantoj ĵus flankenpuŝis sin por cedi lokon al la du kontraŭuloj. La viro de Stoktono kaj la viro de San-Francisko povis vidalvide vidi unu la alian, observi unu la alian laŭ sia plaĉo. La vero devigas nin diri ke ili ne mankis tion. Neniam la rigardo de unu konsentintus kliniĝi antaŭ la rigardo de la alia. - Unu miliono kvarcent mil dolaroj !" diris Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu miliono kvincent mil !, rebatis J.-R- Taskinaro. - Unu miliono sescent mil ! - Unu miliono sepcent mil ! Ĉu tio ne memorigas al vi la anekdoton de tiuj du industriuloj de Glasgovo baraktantaj por scii kiu starigus, unu pli alte ol la alia, la kamentubon en sia fabriko, riskante katastrofon ? Sed tie, temis pri kamentuboj el orbrikoj. Tamen, post la pliproponoj de J-R. Taskinaro, Vilhelmo V. Kolderupo metis kelkan tempon por pripensi antaŭ denove sin devontigi. Kontraŭe, li, Taskinaro, impetis kiel bombo kaj ŝajnis ne voli preni sekundon de pripenso. "Unu mioliono sepcent mil dolaroj !, ripetis la aŭkciisto. Nu, sinjoroj, estas por nenio !… Ĝi estas donita !" Kaj oni povintus kredi ke, forportita de la kutimoj de la metio, li tuj aldonus, tiu inda Felporgo : "La kadro pli valoras ol tio !" "Unu mioliono sepcent mil dolaroj ! kriegis la anoncisto Gingraso. - Unu mioliono okcent mil, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu mioliono naŭcent mil ! respondis J-R. Taskinaro. - Du milionoj !, tuj rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, sen atendi ĉifoje. Lia vizaĝo estis iomete paliĝinta kiam tiuj lastaj vortoj eskapis el lia buŝo, sed lia tuta sinteno estis tiu de homo kiu ne volas rezigni lukton. J-R. Taskinaro estis ardata li. Lia grandega vizaĝo similis tiujn diskojn de fervojo kies la faco, turnita al ruĝo, neprigas la halton de la trajno. Sed, tre verŝajne, lia rivalo ignorus la signalon kaj superhejtus la vaporon. J-R. Taskinaro sentis tion. La sango alfluis al lia vizaĝo, apopleksie kongestita. Li tordetis per siaj dikaj fingroj, ŝarĝitaj per tre multekostaj briliantoj, la dikegan oran ĉenon kiu ligiĝis al sia poŝhorlogo. Li rigardis sian kontraŭulon, poste fermis por momento la okulojn, por remalfermi ilin pli venena ol neniam. - Du milionoj kvincent mil dolaroj ! li fine diris, esperante forigi ĉiun pliproponon per tiu ĉi mirindega saltego. - Du milionoj sepcent mil !, respondis Vilhelmo V. Kolderupo per tre kvieta voĉo. - Du milionoj naŭcent mil ! - Tri milionoj. Jes ! Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko, diris tri milionojn da dolaroj ! La aplaŭdoj estis krevontaj. Ili tamen sin detenis pro la voĉo de la aŭkciisto kiu ripetis la proponon, kaj kies la levita martelo minacis malleviĝi pro nevola movo de la muskolo. Oni dirintus ke Dino Felporgo, tiom indiferenta kiom li estis antaŭ la surprizoj de iu publika vendo, ne plu kapablis sin reteni. Ĉiuj rigardoj direktiĝis al J-R. Taskinaro. La dikventrulo sentis la pezon de tio, sed ankoraŭ multe pli la pezon de ĉi tiuj tri milionoj da dolaroj kiu ŝajnis dispremi lin. Li volis paroli, sendube por pliproponi, li ne plu kapablis tion. Li volis svingi la kapon… li ne plie kapablis tion fari. Fine lia voĉo aŭdiĝis, mallaŭte, sed sufiĉe por devontigi lin. - Tri milionoj kvincent mil ! li flustris. - Kvar milionoj, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Tio estis la lasta klabbato. J-R. Taskinaro sinkis. La martelo frapis sekan baton sur la marmoro de la tablo… La insulo Spencero estis adjudikita por kvar milionoj da dolaroj al Vilhelmo V. Kolderupo de San-Francisko. "Mi venĝos !" murmuris J-R. Taskinaro. Kaj, post esti ĵetanta tute malaman rigardon al sia venkanto, li iris returnen al Hotelo Okcidento. Tamen, la huraoj, la "hip" tondris trifoje ĉe la orelo de Vilhelmo V. Kolderupo; ili akompanis lin ĝis la strato Montgomerio, kaj tia estis la entuziasmo de tiuj usonanoj en deliro ke ili eĉ forgesis kunkanti la "[http://eo.wikipedia.org/wiki/Yankee%20Doodle Yankee Doodle]"<ref>Laŭvorte, "Jankia skribaĵo". En la kanto, "Yankee Doodle" estas persona nomo, eble Sro ĉiuj, juna usonano, iom komika.</ref>. r3j2u8lpqc363chrlnehnh1tsybsrov 63059 63057 2022-08-18T06:13:24Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko, baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} Iam estis eksterordinare riĉa viro kiu kalkulis dolarojn milion-ope kiel aliaj kalkulas mil-ope. Estis Vilhelmo V. Kolderupo. Oni diris lin pli riĉa ol la duko de Vestminstero kies la enspezaro sumiĝas okcent mil pundojn, kaj kiu povas elspezi potage dek mil dolarojn, tio estas iom pli ol ses dolaroj pominute - pli riĉa ol la senatano Ĝons, de Nevado, kiu ricevas tridek-kvin milionojn por anuitato - pli riĉa ol Sro. Makej mem al kiu liaj du milionoj sepcent kvindek mil pundoj de ĉiujara rento certigas pohore mil kvincent sesdek dolarojn, aŭ pominute dudek ses dolarojn. Mi parolas nek pri tiuj malgravaj milionuloj, la Rothschildoj, la Van-Der-Biltoj, la duoj de Notumberlando, la Stevardoj; nek pri direktoroj de la potenca Kalifornia banko kaj aliaj eminentuloj bone rentumataj de la malnova kaj de la nova mondo, al kiuj Vilhelmo V. Kolderupo estis en pozicio povi almozdoni. Li, sen sin ĝeni, donintus milionon, kiel vi aŭ mi donus dudek cendojn. Estis en la minekspluato de la unuaj orejoj de Kalifornio kiujn tiu estiminda spekulanto ĵetis la solidajn fundamentojn de sia nekalkulebla riĉaĵo. Li estis la ĉefa partnero de la svisa kapitano Sutero, sur la terenoj de kiu, en 1848, estis malkovrita la unua minvejno. Ekde tiu epoko, bonsorto kaj inteligenteco helpantaj, oni trovas lin interesita de ĉiuj grandaj ekspluatejoj de ambaŭ mondoj. Li tiam ĵetis sin sentime tra la komercaj kaj industriaj spekuladoj. Lia neelĉerpebla fonduso nutris centojn da fabrikoj, liaj ŝipoj eksportis la produktojn tra la tuta universo. Lia riĉeco tiel pliiĝis laŭ progreso ne nur aritmetika, sed geometria. Oni diris pri li, tion kion oni ĝenerale diras pri tiuj "miliarduloj", ke li ne konis sian havaĵon. Reale, li konis ĝin pli malpli je unu dolaro, sed li ne multe fanfaronis pri tio. Ĝuste kiam ni prezentas lin al niaj legantoj kun la tuta respekto kiun meritas homo de "tiom da diskonateco" Vilhelmo V. Kolderupo posedis du mil kontorojn dislokitajn en ĉiuj punktoj de la terglobo; okdek mil salajrulojn en siaj diversaj oficejoj de Ameriko, de Eŭropo kaj de Aŭstralio; tricent mil korespondantojn; iun ŝiparon de kvincent ŝipoj kiuj senĉese trasulkis la marojn por lia profito, kaj li elspezis ne malpli ol unu milionon jare nur por stampoj de kvitancoj kaj sendadoj de leteroj. Fine estis la honoro kaj la gloro de la riĉega Frisko <ref>Iu kromnomo de San-Franscisko.</ref> – amika dorlotnomo kiun la usonanoj familiare donas al la ĉefurbo de Kalifornio. Iu aŭkcia propono ĵetita de Vilhelm V. Kolderupo povis do nur esti iu propono el la plej seriozaj. Tiel, kiam la spektantoj de la "aŭkcio" ekrekonis tiun kiu ĵus kovris per cent mil dolaroj, la prezanoncon de la insulo Spencero, estiĝis neretenebla movo, ŝercoj tuj ĉesis, mokaĵoj estis anstataŭitaj de admiraj interjekcioj kaj huraoj ekeksplodis en la aŭkcia ĉambro. Poste granda silento sekvis tiun ĉi brukriadon. La okuloj plilarĝiĝis, la oreloj stariĝis. Niaflanke, se ni estintus tie, nia spiro ĉesintus, por nenion perdi pri la sentoplena sceno kiu tuj okazos se iu alia aĉetanto aŭdacis ekbatali kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Sed ĉu estis verŝajne ? Ĉu eĉ estis eble ? Ne ! Kaj unue, sufiĉis rigardi Vilhelm V. Kolderupo por akiri tiun ĉi konvinkon, ke li neniam cedus ĉe afero kie lia financa valoro estus spitita. Li estis granda viro, forta, dikkapa, larĝaj ŝultroj, membroj firme alkroĉitaj, fera ostaro solide fiksita. Lia rigardo, bona sed decida, ne volonte sin klinis. Lia griziĝanta hararo "tufiŝis " ĉirkaŭ lia kranio, abunda kiel en la infanaĝo. La rektaj linioj de lia nazo formis ortangulan triangulon geometrie desegnitan. Neniu lipharo. Barbo usonmaniere tondita, abunde densa ĉe la mentono, kies la du supraj pintoj kuniĝis al la lipanguloj, kaj kiu supreniris al la tempioj per grizaj vangharoj. Blankaj dentoj, simetrie ordigitaj ĉe la randoj de maldika kaj kuntirita buŝo. Iu el tiuj realaj kapoj de komodoro, kiuj restariĝas dum ŝtormo kaj alfrontas la fulmotondron. Neniu uragano kapablus kurbigi ĝin, tiom ĝi estis solida sur la potenca kolo kiu servis al li kiel pivoto. En tiu ĉi batalo de pliproponoj, ĉiu movo kiun ĝi farus desupre malsupren signifus cent mil dolarojn plie. Ne estis por batali. - Unu miliono ducent mil dolaroj, unu miliono ducent mil, diris la aŭkciisto, kun la propra akĉento de agento kiu fine vidas ke sia labortempo estos profitdona al li. - Por unu miliono ducent mil dolaroj, ĉu estas aĉetanto ! ripetis la anoncisto Gingraso. - Ho ! Oni povas sentime pliproponi ! murmuris la drinkejestro Oakhursto, Vilhelmo Kolderupo ne cedos ! - Li scias ke neniu sin riskos en tio, respondis la spicvendisto de la strato Komercisto ! Ripetitaj "ĉit !" invitis la du estimindajn komercistojn gardi kompletan silenton. Oni volis aŭdi. La koroj batadis. Ĉu kuraĝus laŭtiĝi iu voĉo kiu respondus al la voĉo de Vilhelmo V. Kolderupo ? Li, majesta por vidi, ne movis. Li staris tie, tiel kvieta kiel se la afero ne interesus lin. Sed, - tio kion liaj najbaroj povis observi - liaj du okuloj estis kiel du pistoloj, ŝargitaj per dolaroj, pretaj por pafi. "Neniu diras vorton ?" demandis Dino Felporgo. Neniu diris vorton. - Unufoje ! Dufoje !… - Unufoje ! Dufoje !… ripetis Gingraso, tre kutimigita al ĉi tiu malgranda dialogo kun la komisiito. - Mi tuj adjudikos ! - Ni tuj adjudikos ! - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero, tiel kiel ĝi daŭras kaj enhavas ! - Unu miliono ducent mil dolaroj ! - Tio estas bone vidita ?… Bone aŭdita ? - Ne estas bedaŭro ? - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero!… La premataj brustoj spasme leviĝis kaj malleviĝis. Ĉu, dum la lasta sekundo, iu plipropono fine okazos ? La komisiito Felporgo, dekstra mano etendita super sia tablo, skuis la eburan martelon… Unu bato, nur unu bato, kaj la adjudiko estus definitiva ! La publiko ne estintus pli impresita antaŭ senjuĝa uzo de la leĝo de Lynch <ref>Senprepara juĝisto dum la usona revolucio. La termino "linĉado" estintus kreita de lia nomo.</ref> ! La martelo malrapide malleviĝis, preskaŭ tuŝis la tablon, releviĝis, tremetis dummomente, kiel spado kiu eniĝas ĝuste kiam la skermisto tuj longiĝos; poste ĝi rapide ekfalis… Sed antaŭ ol la seka bato estis plenumata, iu voĉo estis aŭdiganta tiujn ĉi ses vortojn : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Estis iu unua ĝenerala "ha !" pro mirego, kaj iu dua ne malpli ĝenerala "ha !" pro kontentiĝo. Iu superproponanto prezentis sin. Do estus batalo. Sed kiu estis tiu troriskemulo kiu maltimis lukti per dolaroj kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko ? Estis J-R. Taskinaro, de Stoktono. J-R. Taskinaro estis riĉa, sed li estis ankoraŭ pli dika. Li pesis kvarcent naŭdek pundojn. Se li estis nur "dua" dum la lasta konkurso de grasuloj de Ĉikago, estas ke oni ne lasis al li tempon por fini sian tagmanĝon, kaj li perdis dekon da funtoj. Tiu koloso, al kiu bezonis specialaj seĝoj por ke li povu sidigi sian dikegan personon, loĝis en Stoktono, sur la Sankta- Joakimo. Tie estas unu el la plej gravaj urboj de Kalifornio, unu el la staplejoj por la sudaj minejoj, iu rivalo de Sakramento, kie koncentriĝas la produktaĵoj de la nordaj minejoj. Tie ankaŭ, la marŝipoj enŝipigas la plej grandan kvanton da Kalifornia tritiko. Ne nur la ekspluatado de minejoj kaj la komercado de cerealoj havigis al J-R. Taskinaro la okazon gajni grandegan riĉaĵon, sed petrolo fluis tra lia kaso kiel alian Paktolon. Plie, li estis fama ludanto, feliĉa ludanto, kaj la "pokero", la ruleto de Okcidenta-Ameriko, ĉiam montriĝis prodigema rilate al li pri liaj plenigantaj numeroj. Sed tiom riĉa kiom li estis, estis malbona viro, apud la nomo de kiu oni ne plenkore metis la epiteton de "honorinda", tiom komune uzata en la lando. Finfine, kiel ni diras, li estis bona batalĉevalo, kaj eble ni metis sur lia dorso pli ol estis deca. Tio kio certas, estas ke en multaj okazoj, li sin ne ĝenis por uzi "[https://epo.wikitrans.net/Derringer Derringer]-on", kiu estas la kalifornia revolvero. Ĉiaokaze, J-R. Taskinaro tute speciale abomenis Vilhelmon V. Kolderupon. Li enviis lin pro lia riĉeco, pro lia situacio, pro lia honorindeco. Li malestimis lin kiel grasulo malestimas homon kiun li rajtas juĝi malgrasan. Ne estis la unua fojo ke la komercisto de Stoktono celis depreni de la komercisto de San-Francisko iun aferon, bonan aŭ malbonan, pro simpla spirito de rivaleco. Vilhelmo V. Kolderupo konis lin ĝisfunde, kaj montris al li en ĉiuj renkontoj, iun bone farita malrespekto por incitegi lin. Iu lasta sukceso kiun J-R. Taskinaro ne pardonis al sia kontraŭulo, estis ke tiu lasta superis lin en la lastaj statbalotoj. Malgraŭ liaj penadoj, liaj minacoj, liaj kalumnioj, - sen kalkuli la milojn da dolaroj vane malŝparitaj de liaj balotaj makleristoj - estis Vilhelmo V. Kolderupo kiu sidis anstataŭ li ĉe la leĝdona Konsilio de Sakramento. Nu, J-R. Taskinaro eksciis – kiel ? Mi ne povus diri tion al vi - ke la intenco de Vilhelmo Kolderupo estis iĝi aĉetanto de la insulo Spencero. Tiu insulo, sendube, estus al li tiom neutila kiom ĝi estus al sia rivalo. Ne gravis. Tie estis nova okazo por ekbatali, kontraŭi, eble venki. J-R. Taskinaro ne povis lasi ĝin eskapi. Kaj jen kial J-R. Taskinaro venis al la "aŭkciejo", meze de tiu amaso de gapantoj kiuj ne kapablis antaŭflari siajn intencojn; kial, malpleje, li pretigis siajn agrimedojn; kial, antaŭ agi, li atendis ke sia kontraŭulo estis kovrinta la prezanoncon, tiom alta kiom ĝi estus. Fine Vilhelm V. Kolderupo ĵetis tiun ĉi pliproponon : "Unu miliono ducent mil dolaroj !" Kaj J-R. Taskinaro, ĝuste kiam Vilhelm V. Kolderupo povis kredi lin definitive adjudikprenanto de la insulo, manifestiĝis per tiuj vortoj ĵetitaj per stentora voĉo : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Ĉiuj, ni vidis tion, sin turnis. "La dika Taskinaro !" Estis la nomo kiu buŝalbuŝe pasis. Jes ! la dika Taskinaro ! Li estis tre konata ! Lia korpulenteco liveris temon por pli ol unu artikolo en la ĵurnaloj de la Unio. Mi ne scias kiu matematikisto eĉ demonstris, pere de eminentegaj kalkuloj, ke lia maso estis sufiĉe grava por influi tiun de nia satelito, kaj perturbi kun taksebla proporcio, la elementojn de la lunorbito. Sed la fizika konsisto de J-R. Taskinaro ne estis en tiu momento por interesi la spektantojn de la aŭkciejo. Tio kio baldaŭ estos multe pli emocia, estas ke li rekte kaj publike ekrivalis kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Estas ke iu heroa batalo, pere de dolaroj, minacis komenciĝi, kaj mi ne tro scias por kiu el tiuj du kirasŝrankoj la vetantoj montrintus la plej entuziasmo. Ambaŭ ege riĉaj, tiuj ĉi senpardonaj malamikoj ! Estus do nur afero de memestimo. Post la unua ekscitiĝa movado, rapide subpremita, nova silento fariĝis en la tuta kunveno. Oni aŭdintus araneon ŝpini ĝian araneoreton. Estis la voĉo de la aŭkciisto Dino Felporgo kiu rompis tiun ĉi pezan silenton. "Por unu miliono tricent mil dolaroj la insulo Spencero !" li kriis leviĝante por pli bone sekvi la serion de proponoj. Vilhelmo V. Kolderupo estis turninta direkte al J-R. Taskinaro. La ĉeestantoj ĵus flankenpuŝis sin por cedi lokon al la du kontraŭuloj. La viro de Stoktono kaj la viro de San-Francisko povis vidalvide vidi unu la alian, observi unu la alian laŭ sia plaĉo. La vero devigas nin diri ke ili ne mankis tion. Neniam la rigardo de unu konsentintus kliniĝi antaŭ la rigardo de la alia. - Unu miliono kvarcent mil dolaroj !" diris Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu miliono kvincent mil !, rebatis J.-R- Taskinaro. - Unu miliono sescent mil ! - Unu miliono sepcent mil ! Ĉu tio ne memorigas al vi la anekdoton de tiuj du industriuloj de Glasgovo baraktantaj por scii kiu starigus, unu pli alte ol la alia, la kamentubon en sia fabriko, riskante katastrofon ? Sed tie, temis pri kamentuboj el orbrikoj. Tamen, post la pliproponoj de J-R. Taskinaro, Vilhelmo V. Kolderupo metis kelkan tempon por pripensi antaŭ denove sin devontigi. Kontraŭe, li, Taskinaro, impetis kiel bombo kaj ŝajnis ne voli preni sekundon de pripenso. "Unu mioliono sepcent mil dolaroj !, ripetis la aŭkciisto. Nu, sinjoroj, estas por nenio !… Ĝi estas donita !" Kaj oni povintus kredi ke, forportita de la kutimoj de la metio, li tuj aldonus, tiu inda Felporgo : "La kadro pli valoras ol tio !" "Unu mioliono sepcent mil dolaroj ! kriegis la anoncisto Gingraso. - Unu mioliono okcent mil, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu mioliono naŭcent mil ! respondis J-R. Taskinaro. - Du milionoj !, tuj rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, sen atendi ĉifoje. Lia vizaĝo estis iomete paliĝinta kiam tiuj lastaj vortoj eskapis el lia buŝo, sed lia tuta sinteno estis tiu de homo kiu ne volas rezigni lukton. J-R. Taskinaro estis ardata li. Lia grandega vizaĝo similis tiujn diskojn de fervojo kies la faco, turnita al ruĝo, neprigas la halton de la trajno. Sed, tre verŝajne, lia rivalo ignorus la signalon kaj superhejtus la vaporon. J-R. Taskinaro sentis tion. La sango alfluis al lia vizaĝo, apopleksie kongestita. Li tordetis per siaj dikaj fingroj, ŝarĝitaj per tre multekostaj briliantoj, la dikegan oran ĉenon kiu ligiĝis al sia poŝhorlogo. Li rigardis sian kontraŭulon, poste fermis por momento la okulojn, por remalfermi ilin pli venena ol neniam. - Du milionoj kvincent mil dolaroj ! li fine diris, esperante forigi ĉiun pliproponon per tiu ĉi mirindega saltego. - Du milionoj sepcent mil !, respondis Vilhelmo V. Kolderupo per tre kvieta voĉo. - Du milionoj naŭcent mil ! - Tri milionoj. Jes ! Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko, diris tri milionojn da dolaroj ! La aplaŭdoj estis krevontaj. Ili tamen sin detenis pro la voĉo de la aŭkciisto kiu ripetis la proponon, kaj kies la levita martelo minacis malleviĝi pro nevola movo de la muskolo. Oni dirintus ke Dino Felporgo, tiom indiferenta kiom li estis antaŭ la surprizoj de iu publika vendo, ne plu kapablis sin reteni. Ĉiuj rigardoj direktiĝis al J-R. Taskinaro. La dikventrulo sentis la pezon de tio, sed ankoraŭ multe pli la pezon de ĉi tiuj tri milionoj da dolaroj kiu ŝajnis dispremi lin. Li volis paroli, sendube por pliproponi, li ne plu kapablis tion. Li volis svingi la kapon… li ne plie kapablis tion fari. Fine lia voĉo aŭdiĝis, mallaŭte, sed sufiĉe por devontigi lin. - Tri milionoj kvincent mil ! li flustris. - Kvar milionoj, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Tio estis la lasta klabbato. J-R. Taskinaro sinkis. La martelo frapis sekan baton sur la marmoro de la tablo… La insulo Spencero estis adjudikita por kvar milionoj da dolaroj al Vilhelmo V. Kolderupo de San-Francisko. "Mi venĝos !" murmuris J-R. Taskinaro. Kaj, post esti ĵetanta tute malaman rigardon al sia venkanto, li iris returnen al Hotelo Okcidento. Tamen, la huraoj, la "hip" tondris trifoje ĉe la orelo de Vilhelmo V. Kolderupo; ili akompanis lin ĝis la strato Montgomerio, kaj tia estis la entuziasmo de tiuj usonanoj en deliro ke ili eĉ forgesis kunkanti la "[http://eo.wikipedia.org/wiki/Yankee%20Doodle Yankee Doodle]"<ref>Laŭvorte, "Jankia skribaĵo". En la kanto, "Yankee Doodle" estas persona nomo, eble Sro ĉiuj, juna usonano, iom komika.</ref>. j4y6q8l1omcjersdm4ep3cthnnk0cwj 63080 63059 2022-08-18T07:09:39Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko,<br />baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko,<br />baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} Iam estis eksterordinare riĉa viro kiu kalkulis dolarojn milion-ope kiel aliaj kalkulas mil-ope. Estis Vilhelmo V. Kolderupo. Oni diris lin pli riĉa ol la duko de Vestminstero kies la enspezaro sumiĝas okcent mil pundojn, kaj kiu povas elspezi potage dek mil dolarojn, tio estas iom pli ol ses dolaroj pominute - pli riĉa ol la senatano Ĝons, de Nevado, kiu ricevas tridek-kvin milionojn por anuitato - pli riĉa ol Sro. Makej mem al kiu liaj du milionoj sepcent kvindek mil pundoj de ĉiujara rento certigas pohore mil kvincent sesdek dolarojn, aŭ pominute dudek ses dolarojn. Mi parolas nek pri tiuj malgravaj milionuloj, la Rothschildoj, la Van-Der-Biltoj, la duoj de Notumberlando, la Stevardoj; nek pri direktoroj de la potenca Kalifornia banko kaj aliaj eminentuloj bone rentumataj de la malnova kaj de la nova mondo, al kiuj Vilhelmo V. Kolderupo estis en pozicio povi almozdoni. Li, sen sin ĝeni, donintus milionon, kiel vi aŭ mi donus dudek cendojn. Estis en la minekspluato de la unuaj orejoj de Kalifornio kiujn tiu estiminda spekulanto ĵetis la solidajn fundamentojn de sia nekalkulebla riĉaĵo. Li estis la ĉefa partnero de la svisa kapitano Sutero, sur la terenoj de kiu, en 1848, estis malkovrita la unua minvejno. Ekde tiu epoko, bonsorto kaj inteligenteco helpantaj, oni trovas lin interesita de ĉiuj grandaj ekspluatejoj de ambaŭ mondoj. Li tiam ĵetis sin sentime tra la komercaj kaj industriaj spekuladoj. Lia neelĉerpebla fonduso nutris centojn da fabrikoj, liaj ŝipoj eksportis la produktojn tra la tuta universo. Lia riĉeco tiel pliiĝis laŭ progreso ne nur aritmetika, sed geometria. Oni diris pri li, tion kion oni ĝenerale diras pri tiuj "miliarduloj", ke li ne konis sian havaĵon. Reale, li konis ĝin pli malpli je unu dolaro, sed li ne multe fanfaronis pri tio. Ĝuste kiam ni prezentas lin al niaj legantoj kun la tuta respekto kiun meritas homo de "tiom da diskonateco" Vilhelmo V. Kolderupo posedis du mil kontorojn dislokitajn en ĉiuj punktoj de la terglobo; okdek mil salajrulojn en siaj diversaj oficejoj de Ameriko, de Eŭropo kaj de Aŭstralio; tricent mil korespondantojn; iun ŝiparon de kvincent ŝipoj kiuj senĉese trasulkis la marojn por lia profito, kaj li elspezis ne malpli ol unu milionon jare nur por stampoj de kvitancoj kaj sendadoj de leteroj. Fine estis la honoro kaj la gloro de la riĉega Frisko <ref>Iu kromnomo de San-Franscisko.</ref> – amika dorlotnomo kiun la usonanoj familiare donas al la ĉefurbo de Kalifornio. Iu aŭkcia propono ĵetita de Vilhelm V. Kolderupo povis do nur esti iu propono el la plej seriozaj. Tiel, kiam la spektantoj de la "aŭkcio" ekrekonis tiun kiu ĵus kovris per cent mil dolaroj, la prezanoncon de la insulo Spencero, estiĝis neretenebla movo, ŝercoj tuj ĉesis, mokaĵoj estis anstataŭitaj de admiraj interjekcioj kaj huraoj ekeksplodis en la aŭkcia ĉambro. Poste granda silento sekvis tiun ĉi brukriadon. La okuloj plilarĝiĝis, la oreloj stariĝis. Niaflanke, se ni estintus tie, nia spiro ĉesintus, por nenion perdi pri la sentoplena sceno kiu tuj okazos se iu alia aĉetanto aŭdacis ekbatali kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Sed ĉu estis verŝajne ? Ĉu eĉ estis eble ? Ne ! Kaj unue, sufiĉis rigardi Vilhelm V. Kolderupo por akiri tiun ĉi konvinkon, ke li neniam cedus ĉe afero kie lia financa valoro estus spitita. Li estis granda viro, forta, dikkapa, larĝaj ŝultroj, membroj firme alkroĉitaj, fera ostaro solide fiksita. Lia rigardo, bona sed decida, ne volonte sin klinis. Lia griziĝanta hararo "tufiŝis " ĉirkaŭ lia kranio, abunda kiel en la infanaĝo. La rektaj linioj de lia nazo formis ortangulan triangulon geometrie desegnitan. Neniu lipharo. Barbo usonmaniere tondita, abunde densa ĉe la mentono, kies la du supraj pintoj kuniĝis al la lipanguloj, kaj kiu supreniris al la tempioj per grizaj vangharoj. Blankaj dentoj, simetrie ordigitaj ĉe la randoj de maldika kaj kuntirita buŝo. Iu el tiuj realaj kapoj de komodoro, kiuj restariĝas dum ŝtormo kaj alfrontas la fulmotondron. Neniu uragano kapablus kurbigi ĝin, tiom ĝi estis solida sur la potenca kolo kiu servis al li kiel pivoto. En tiu ĉi batalo de pliproponoj, ĉiu movo kiun ĝi farus desupre malsupren signifus cent mil dolarojn plie. Ne estis por batali. - Unu miliono ducent mil dolaroj, unu miliono ducent mil, diris la aŭkciisto, kun la propra akĉento de agento kiu fine vidas ke sia labortempo estos profitdona al li. - Por unu miliono ducent mil dolaroj, ĉu estas aĉetanto ! ripetis la anoncisto Gingraso. - Ho ! Oni povas sentime pliproponi ! murmuris la drinkejestro Oakhursto, Vilhelmo Kolderupo ne cedos ! - Li scias ke neniu sin riskos en tio, respondis la spicvendisto de la strato Komercisto ! Ripetitaj "ĉit !" invitis la du estimindajn komercistojn gardi kompletan silenton. Oni volis aŭdi. La koroj batadis. Ĉu kuraĝus laŭtiĝi iu voĉo kiu respondus al la voĉo de Vilhelmo V. Kolderupo ? Li, majesta por vidi, ne movis. Li staris tie, tiel kvieta kiel se la afero ne interesus lin. Sed, - tio kion liaj najbaroj povis observi - liaj du okuloj estis kiel du pistoloj, ŝargitaj per dolaroj, pretaj por pafi. "Neniu diras vorton ?" demandis Dino Felporgo. Neniu diris vorton. - Unufoje ! Dufoje !… - Unufoje ! Dufoje !… ripetis Gingraso, tre kutimigita al ĉi tiu malgranda dialogo kun la komisiito. - Mi tuj adjudikos ! - Ni tuj adjudikos ! - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero, tiel kiel ĝi daŭras kaj enhavas ! - Unu miliono ducent mil dolaroj ! - Tio estas bone vidita ?… Bone aŭdita ? - Ne estas bedaŭro ? - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero!… La premataj brustoj spasme leviĝis kaj malleviĝis. Ĉu, dum la lasta sekundo, iu plipropono fine okazos ? La komisiito Felporgo, dekstra mano etendita super sia tablo, skuis la eburan martelon… Unu bato, nur unu bato, kaj la adjudiko estus definitiva ! La publiko ne estintus pli impresita antaŭ senjuĝa uzo de la leĝo de Lynch <ref>Senprepara juĝisto dum la usona revolucio. La termino "linĉado" estintus kreita de lia nomo.</ref> ! La martelo malrapide malleviĝis, preskaŭ tuŝis la tablon, releviĝis, tremetis dummomente, kiel spado kiu eniĝas ĝuste kiam la skermisto tuj longiĝos; poste ĝi rapide ekfalis… Sed antaŭ ol la seka bato estis plenumata, iu voĉo estis aŭdiganta tiujn ĉi ses vortojn : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Estis iu unua ĝenerala "ha !" pro mirego, kaj iu dua ne malpli ĝenerala "ha !" pro kontentiĝo. Iu superproponanto prezentis sin. Do estus batalo. Sed kiu estis tiu troriskemulo kiu maltimis lukti per dolaroj kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko ? Estis J-R. Taskinaro, de Stoktono. J-R. Taskinaro estis riĉa, sed li estis ankoraŭ pli dika. Li pesis kvarcent naŭdek pundojn. Se li estis nur "dua" dum la lasta konkurso de grasuloj de Ĉikago, estas ke oni ne lasis al li tempon por fini sian tagmanĝon, kaj li perdis dekon da funtoj. Tiu koloso, al kiu bezonis specialaj seĝoj por ke li povu sidigi sian dikegan personon, loĝis en Stoktono, sur la Sankta- Joakimo. Tie estas unu el la plej gravaj urboj de Kalifornio, unu el la staplejoj por la sudaj minejoj, iu rivalo de Sakramento, kie koncentriĝas la produktaĵoj de la nordaj minejoj. Tie ankaŭ, la marŝipoj enŝipigas la plej grandan kvanton da Kalifornia tritiko. Ne nur la ekspluatado de minejoj kaj la komercado de cerealoj havigis al J-R. Taskinaro la okazon gajni grandegan riĉaĵon, sed petrolo fluis tra lia kaso kiel alian Paktolon. Plie, li estis fama ludanto, feliĉa ludanto, kaj la "pokero", la ruleto de Okcidenta-Ameriko, ĉiam montriĝis prodigema rilate al li pri liaj plenigantaj numeroj. Sed tiom riĉa kiom li estis, estis malbona viro, apud la nomo de kiu oni ne plenkore metis la epiteton de "honorinda", tiom komune uzata en la lando. Finfine, kiel ni diras, li estis bona batalĉevalo, kaj eble ni metis sur lia dorso pli ol estis deca. Tio kio certas, estas ke en multaj okazoj, li sin ne ĝenis por uzi "[https://epo.wikitrans.net/Derringer Derringer]-on", kiu estas la kalifornia revolvero. Ĉiaokaze, J-R. Taskinaro tute speciale abomenis Vilhelmon V. Kolderupon. Li enviis lin pro lia riĉeco, pro lia situacio, pro lia honorindeco. Li malestimis lin kiel grasulo malestimas homon kiun li rajtas juĝi malgrasan. Ne estis la unua fojo ke la komercisto de Stoktono celis depreni de la komercisto de San-Francisko iun aferon, bonan aŭ malbonan, pro simpla spirito de rivaleco. Vilhelmo V. Kolderupo konis lin ĝisfunde, kaj montris al li en ĉiuj renkontoj, iun bone farita malrespekto por incitegi lin. Iu lasta sukceso kiun J-R. Taskinaro ne pardonis al sia kontraŭulo, estis ke tiu lasta superis lin en la lastaj statbalotoj. Malgraŭ liaj penadoj, liaj minacoj, liaj kalumnioj, - sen kalkuli la milojn da dolaroj vane malŝparitaj de liaj balotaj makleristoj - estis Vilhelmo V. Kolderupo kiu sidis anstataŭ li ĉe la leĝdona Konsilio de Sakramento. Nu, J-R. Taskinaro eksciis – kiel ? Mi ne povus diri tion al vi - ke la intenco de Vilhelmo Kolderupo estis iĝi aĉetanto de la insulo Spencero. Tiu insulo, sendube, estus al li tiom neutila kiom ĝi estus al sia rivalo. Ne gravis. Tie estis nova okazo por ekbatali, kontraŭi, eble venki. J-R. Taskinaro ne povis lasi ĝin eskapi. Kaj jen kial J-R. Taskinaro venis al la "aŭkciejo", meze de tiu amaso de gapantoj kiuj ne kapablis antaŭflari siajn intencojn; kial, malpleje, li pretigis siajn agrimedojn; kial, antaŭ agi, li atendis ke sia kontraŭulo estis kovrinta la prezanoncon, tiom alta kiom ĝi estus. Fine Vilhelm V. Kolderupo ĵetis tiun ĉi pliproponon : "Unu miliono ducent mil dolaroj !" Kaj J-R. Taskinaro, ĝuste kiam Vilhelm V. Kolderupo povis kredi lin definitive adjudikprenanto de la insulo, manifestiĝis per tiuj vortoj ĵetitaj per stentora voĉo : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Ĉiuj, ni vidis tion, sin turnis. "La dika Taskinaro !" Estis la nomo kiu buŝalbuŝe pasis. Jes ! la dika Taskinaro ! Li estis tre konata ! Lia korpulenteco liveris temon por pli ol unu artikolo en la ĵurnaloj de la Unio. Mi ne scias kiu matematikisto eĉ demonstris, pere de eminentegaj kalkuloj, ke lia maso estis sufiĉe grava por influi tiun de nia satelito, kaj perturbi kun taksebla proporcio, la elementojn de la lunorbito. Sed la fizika konsisto de J-R. Taskinaro ne estis en tiu momento por interesi la spektantojn de la aŭkciejo. Tio kio baldaŭ estos multe pli emocia, estas ke li rekte kaj publike ekrivalis kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Estas ke iu heroa batalo, pere de dolaroj, minacis komenciĝi, kaj mi ne tro scias por kiu el tiuj du kirasŝrankoj la vetantoj montrintus la plej entuziasmo. Ambaŭ ege riĉaj, tiuj ĉi senpardonaj malamikoj ! Estus do nur afero de memestimo. Post la unua ekscitiĝa movado, rapide subpremita, nova silento fariĝis en la tuta kunveno. Oni aŭdintus araneon ŝpini ĝian araneoreton. Estis la voĉo de la aŭkciisto Dino Felporgo kiu rompis tiun ĉi pezan silenton. "Por unu miliono tricent mil dolaroj la insulo Spencero !" li kriis leviĝante por pli bone sekvi la serion de proponoj. Vilhelmo V. Kolderupo estis turninta direkte al J-R. Taskinaro. La ĉeestantoj ĵus flankenpuŝis sin por cedi lokon al la du kontraŭuloj. La viro de Stoktono kaj la viro de San-Francisko povis vidalvide vidi unu la alian, observi unu la alian laŭ sia plaĉo. La vero devigas nin diri ke ili ne mankis tion. Neniam la rigardo de unu konsentintus kliniĝi antaŭ la rigardo de la alia. - Unu miliono kvarcent mil dolaroj !" diris Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu miliono kvincent mil !, rebatis J.-R- Taskinaro. - Unu miliono sescent mil ! - Unu miliono sepcent mil ! Ĉu tio ne memorigas al vi la anekdoton de tiuj du industriuloj de Glasgovo baraktantaj por scii kiu starigus, unu pli alte ol la alia, la kamentubon en sia fabriko, riskante katastrofon ? Sed tie, temis pri kamentuboj el orbrikoj. Tamen, post la pliproponoj de J-R. Taskinaro, Vilhelmo V. Kolderupo metis kelkan tempon por pripensi antaŭ denove sin devontigi. Kontraŭe, li, Taskinaro, impetis kiel bombo kaj ŝajnis ne voli preni sekundon de pripenso. "Unu mioliono sepcent mil dolaroj !, ripetis la aŭkciisto. Nu, sinjoroj, estas por nenio !… Ĝi estas donita !" Kaj oni povintus kredi ke, forportita de la kutimoj de la metio, li tuj aldonus, tiu inda Felporgo : "La kadro pli valoras ol tio !" "Unu mioliono sepcent mil dolaroj ! kriegis la anoncisto Gingraso. - Unu mioliono okcent mil, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu mioliono naŭcent mil ! respondis J-R. Taskinaro. - Du milionoj !, tuj rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, sen atendi ĉifoje. Lia vizaĝo estis iomete paliĝinta kiam tiuj lastaj vortoj eskapis el lia buŝo, sed lia tuta sinteno estis tiu de homo kiu ne volas rezigni lukton. J-R. Taskinaro estis ardata li. Lia grandega vizaĝo similis tiujn diskojn de fervojo kies la faco, turnita al ruĝo, neprigas la halton de la trajno. Sed, tre verŝajne, lia rivalo ignorus la signalon kaj superhejtus la vaporon. J-R. Taskinaro sentis tion. La sango alfluis al lia vizaĝo, apopleksie kongestita. Li tordetis per siaj dikaj fingroj, ŝarĝitaj per tre multekostaj briliantoj, la dikegan oran ĉenon kiu ligiĝis al sia poŝhorlogo. Li rigardis sian kontraŭulon, poste fermis por momento la okulojn, por remalfermi ilin pli venena ol neniam. - Du milionoj kvincent mil dolaroj ! li fine diris, esperante forigi ĉiun pliproponon per tiu ĉi mirindega saltego. - Du milionoj sepcent mil !, respondis Vilhelmo V. Kolderupo per tre kvieta voĉo. - Du milionoj naŭcent mil ! - Tri milionoj. Jes ! Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko, diris tri milionojn da dolaroj ! La aplaŭdoj estis krevontaj. Ili tamen sin detenis pro la voĉo de la aŭkciisto kiu ripetis la proponon, kaj kies la levita martelo minacis malleviĝi pro nevola movo de la muskolo. Oni dirintus ke Dino Felporgo, tiom indiferenta kiom li estis antaŭ la surprizoj de iu publika vendo, ne plu kapablis sin reteni. Ĉiuj rigardoj direktiĝis al J-R. Taskinaro. La dikventrulo sentis la pezon de tio, sed ankoraŭ multe pli la pezon de ĉi tiuj tri milionoj da dolaroj kiu ŝajnis dispremi lin. Li volis paroli, sendube por pliproponi, li ne plu kapablis tion. Li volis svingi la kapon… li ne plie kapablis tion fari. Fine lia voĉo aŭdiĝis, mallaŭte, sed sufiĉe por devontigi lin. - Tri milionoj kvincent mil ! li flustris. - Kvar milionoj, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Tio estis la lasta klabbato. J-R. Taskinaro sinkis. La martelo frapis sekan baton sur la marmoro de la tablo… La insulo Spencero estis adjudikita por kvar milionoj da dolaroj al Vilhelmo V. Kolderupo de San-Francisko. "Mi venĝos !" murmuris J-R. Taskinaro. Kaj, post esti ĵetanta tute malaman rigardon al sia venkanto, li iris returnen al Hotelo Okcidento. Tamen, la huraoj, la "hip" tondris trifoje ĉe la orelo de Vilhelmo V. Kolderupo; ili akompanis lin ĝis la strato Montgomerio, kaj tia estis la entuziasmo de tiuj usonanoj en deliro ke ili eĉ forgesis kunkanti la "[http://eo.wikipedia.org/wiki/Yankee%20Doodle Yankee Doodle]"<ref>Laŭvorte, "Jankia skribaĵo". En la kanto, "Yankee Doodle" estas persona nomo, eble Sro ĉiuj, juna usonano, iom komika.</ref>. ks1tcb6y57rpbvxkc1yzrsl259ib7cj 63094 63080 2022-08-18T09:16:36Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko,<br />baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 01 -|- 01 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 02 -<br />Kie Vilhelmo V Kolderupo, de San-Francisko,<br />baraktis kontraŭ J-R Taskinaro, de Stoktono.}} Iam estis eksterordinare riĉa viro kiu kalkulis dolarojn milion-ope kiel aliaj kalkulas mil-ope. Estis Vilhelmo V. Kolderupo. Oni diris lin pli riĉa ol la duko de Vestminstero kies la enspezaro sumiĝas okcent mil pundojn, kaj kiu povas elspezi potage dek mil dolarojn, tio estas iom pli ol ses dolaroj pominute - pli riĉa ol la senatano Ĝons, de Nevado, kiu ricevas tridek-kvin milionojn por anuitato - pli riĉa ol Sro. Makej mem al kiu liaj du milionoj sepcent kvindek mil pundoj de ĉiujara rento certigas pohore mil kvincent sesdek dolarojn, aŭ pominute dudek ses dolarojn. Mi parolas nek pri tiuj malgravaj milionuloj, la Rothschildoj, la Van-Der-Biltoj, la duoj de Notumberlando, la Stevardoj; nek pri direktoroj de la potenca Kalifornia banko kaj aliaj eminentuloj bone rentumataj de la malnova kaj de la nova mondo, al kiuj Vilhelmo V. Kolderupo estis en pozicio povi almozdoni. Li, sen sin ĝeni, donintus milionon, kiel vi aŭ mi donus dudek cendojn. Estis en la minekspluato de la unuaj orejoj de Kalifornio kiujn tiu estiminda spekulanto ĵetis la solidajn fundamentojn de sia nekalkulebla riĉaĵo. Li estis la ĉefa partnero de la svisa kapitano Sutero, sur la terenoj de kiu, en 1848, estis malkovrita la unua minvejno. Ekde tiu epoko, bonsorto kaj inteligenteco helpantaj, oni trovas lin interesita de ĉiuj grandaj ekspluatejoj de ambaŭ mondoj. Li tiam ĵetis sin sentime tra la komercaj kaj industriaj spekuladoj. Lia neelĉerpebla fonduso nutris centojn da fabrikoj, liaj ŝipoj eksportis la produktojn tra la tuta universo. Lia riĉeco tiel pliiĝis laŭ progreso ne nur aritmetika, sed geometria. Oni diris pri li, tion kion oni ĝenerale diras pri tiuj "miliarduloj", ke li ne konis sian havaĵon. Reale, li konis ĝin pli malpli je unu dolaro, sed li ne multe fanfaronis pri tio. Ĝuste kiam ni prezentas lin al niaj legantoj kun la tuta respekto kiun meritas homo de "tiom da diskonateco" Vilhelmo V. Kolderupo posedis du mil kontorojn dislokitajn en ĉiuj punktoj de la terglobo; okdek mil salajrulojn en siaj diversaj oficejoj de Ameriko, de Eŭropo kaj de Aŭstralio; tricent mil korespondantojn; iun ŝiparon de kvincent ŝipoj kiuj senĉese trasulkis la marojn por lia profito, kaj li elspezis ne malpli ol unu milionon jare nur por stampoj de kvitancoj kaj sendadoj de leteroj. Fine estis la honoro kaj la gloro de la riĉega Frisko <ref>Iu kromnomo de San-Franscisko.</ref> – amika dorlotnomo kiun la usonanoj familiare donas al la ĉefurbo de Kalifornio. Iu aŭkcia propono ĵetita de Vilhelm V. Kolderupo povis do nur esti iu propono el la plej seriozaj. Tiel, kiam la spektantoj de la "aŭkcio" ekrekonis tiun kiu ĵus kovris per cent mil dolaroj, la prezanoncon de la insulo Spencero, estiĝis neretenebla movo, ŝercoj tuj ĉesis, mokaĵoj estis anstataŭitaj de admiraj interjekcioj kaj huraoj ekeksplodis en la aŭkcia ĉambro. Poste granda silento sekvis tiun ĉi brukriadon. La okuloj plilarĝiĝis, la oreloj stariĝis. Niaflanke, se ni estintus tie, nia spiro ĉesintus, por nenion perdi pri la sentoplena sceno kiu tuj okazos se iu alia aĉetanto aŭdacis ekbatali kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Sed ĉu estis verŝajne ? Ĉu eĉ estis eble ? Ne ! Kaj unue, sufiĉis rigardi Vilhelm V. Kolderupo por akiri tiun ĉi konvinkon, ke li neniam cedus ĉe afero kie lia financa valoro estus spitita. Li estis granda viro, forta, dikkapa, larĝaj ŝultroj, membroj firme alkroĉitaj, fera ostaro solide fiksita. Lia rigardo, bona sed decida, ne volonte sin klinis. Lia griziĝanta hararo "tufiŝis " ĉirkaŭ lia kranio, abunda kiel en la infanaĝo. La rektaj linioj de lia nazo formis ortangulan triangulon geometrie desegnitan. Neniu lipharo. Barbo usonmaniere tondita, abunde densa ĉe la mentono, kies la du supraj pintoj kuniĝis al la lipanguloj, kaj kiu supreniris al la tempioj per grizaj vangharoj. Blankaj dentoj, simetrie ordigitaj ĉe la randoj de maldika kaj kuntirita buŝo. Iu el tiuj realaj kapoj de komodoro, kiuj restariĝas dum ŝtormo kaj alfrontas la fulmotondron. Neniu uragano kapablus kurbigi ĝin, tiom ĝi estis solida sur la potenca kolo kiu servis al li kiel pivoto. En tiu ĉi batalo de pliproponoj, ĉiu movo kiun ĝi farus desupre malsupren signifus cent mil dolarojn plie. Ne estis por batali. - Unu miliono ducent mil dolaroj, unu miliono ducent mil, diris la aŭkciisto, kun la propra akĉento de agento kiu fine vidas ke sia labortempo estos profitdona al li. - Por unu miliono ducent mil dolaroj, ĉu estas aĉetanto ! ripetis la anoncisto Gingraso. - Ho ! Oni povas sentime pliproponi ! murmuris la drinkejestro Oakhursto, Vilhelmo Kolderupo ne cedos ! - Li scias ke neniu sin riskos en tio, respondis la spicvendisto de la strato Komercisto ! Ripetitaj "ĉit !" invitis la du estimindajn komercistojn gardi kompletan silenton. Oni volis aŭdi. La koroj batadis. Ĉu kuraĝus laŭtiĝi iu voĉo kiu respondus al la voĉo de Vilhelmo V. Kolderupo ? Li, majesta por vidi, ne movis. Li staris tie, tiel kvieta kiel se la afero ne interesus lin. Sed, - tio kion liaj najbaroj povis observi - liaj du okuloj estis kiel du pistoloj, ŝargitaj per dolaroj, pretaj por pafi. "Neniu diras vorton ?" demandis Dino Felporgo. Neniu diris vorton. - Unufoje ! Dufoje !… - Unufoje ! Dufoje !… ripetis Gingraso, tre kutimigita al ĉi tiu malgranda dialogo kun la komisiito. - Mi tuj adjudikos ! - Ni tuj adjudikos ! - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero, tiel kiel ĝi daŭras kaj enhavas ! - Unu miliono ducent mil dolaroj ! - Tio estas bone vidita ?… Bone aŭdita ? - Ne estas bedaŭro ? - Por unu miliono ducent mil dolaroj la insulo Spencero!… La premataj brustoj spasme leviĝis kaj malleviĝis. Ĉu, dum la lasta sekundo, iu plipropono fine okazos ? La komisiito Felporgo, dekstra mano etendita super sia tablo, skuis la eburan martelon… Unu bato, nur unu bato, kaj la adjudiko estus definitiva ! La publiko ne estintus pli impresita antaŭ senjuĝa uzo de la leĝo de Lynch <ref>Senprepara juĝisto dum la usona revolucio. La termino "linĉado" estintus kreita de lia nomo.</ref> ! La martelo malrapide malleviĝis, preskaŭ tuŝis la tablon, releviĝis, tremetis dummomente, kiel spado kiu eniĝas ĝuste kiam la skermisto tuj longiĝos; poste ĝi rapide ekfalis… Sed antaŭ ol la seka bato estis plenumata, iu voĉo estis aŭdiganta tiujn ĉi ses vortojn : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Estis iu unua ĝenerala "ha !" pro mirego, kaj iu dua ne malpli ĝenerala "ha !" pro kontentiĝo. Iu superproponanto prezentis sin. Do estus batalo. Sed kiu estis tiu troriskemulo kiu maltimis lukti per dolaroj kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko ? Estis J-R. Taskinaro, de Stoktono. J-R. Taskinaro estis riĉa, sed li estis ankoraŭ pli dika. Li pesis kvarcent naŭdek pundojn. Se li estis nur "dua" dum la lasta konkurso de grasuloj de Ĉikago, estas ke oni ne lasis al li tempon por fini sian tagmanĝon, kaj li perdis dekon da funtoj. Tiu koloso, al kiu bezonis specialaj seĝoj por ke li povu sidigi sian dikegan personon, loĝis en Stoktono, sur la Sankta- Joakimo. Tie estas unu el la plej gravaj urboj de Kalifornio, unu el la staplejoj por la sudaj minejoj, iu rivalo de Sakramento, kie koncentriĝas la produktaĵoj de la nordaj minejoj. Tie ankaŭ, la marŝipoj enŝipigas la plej grandan kvanton da Kalifornia tritiko. Ne nur la ekspluatado de minejoj kaj la komercado de cerealoj havigis al J-R. Taskinaro la okazon gajni grandegan riĉaĵon, sed petrolo fluis tra lia kaso kiel alian Paktolon. Plie, li estis fama ludanto, feliĉa ludanto, kaj la "pokero", la ruleto de Okcidenta-Ameriko, ĉiam montriĝis prodigema rilate al li pri liaj plenigantaj numeroj. Sed tiom riĉa kiom li estis, estis malbona viro, apud la nomo de kiu oni ne plenkore metis la epiteton de "honorinda", tiom komune uzata en la lando. Finfine, kiel ni diras, li estis bona batalĉevalo, kaj eble ni metis sur lia dorso pli ol estis deca. Tio kio certas, estas ke en multaj okazoj, li sin ne ĝenis por uzi "[https://epo.wikitrans.net/Derringer Derringer]-on", kiu estas la kalifornia revolvero. Ĉiaokaze, J-R. Taskinaro tute speciale abomenis Vilhelmon V. Kolderupon. Li enviis lin pro lia riĉeco, pro lia situacio, pro lia honorindeco. Li malestimis lin kiel grasulo malestimas homon kiun li rajtas juĝi malgrasan. Ne estis la unua fojo ke la komercisto de Stoktono celis depreni de la komercisto de San-Francisko iun aferon, bonan aŭ malbonan, pro simpla spirito de rivaleco. Vilhelmo V. Kolderupo konis lin ĝisfunde, kaj montris al li en ĉiuj renkontoj, iun bone farita malrespekto por incitegi lin. Iu lasta sukceso kiun J-R. Taskinaro ne pardonis al sia kontraŭulo, estis ke tiu lasta superis lin en la lastaj statbalotoj. Malgraŭ liaj penadoj, liaj minacoj, liaj kalumnioj, - sen kalkuli la milojn da dolaroj vane malŝparitaj de liaj balotaj makleristoj - estis Vilhelmo V. Kolderupo kiu sidis anstataŭ li ĉe la leĝdona Konsilio de Sakramento. Nu, J-R. Taskinaro eksciis – kiel ? Mi ne povus diri tion al vi - ke la intenco de Vilhelmo Kolderupo estis iĝi aĉetanto de la insulo Spencero. Tiu insulo, sendube, estus al li tiom neutila kiom ĝi estus al sia rivalo. Ne gravis. Tie estis nova okazo por ekbatali, kontraŭi, eble venki. J-R. Taskinaro ne povis lasi ĝin eskapi. Kaj jen kial J-R. Taskinaro venis al la "aŭkciejo", meze de tiu amaso de gapantoj kiuj ne kapablis antaŭflari siajn intencojn; kial, malpleje, li pretigis siajn agrimedojn; kial, antaŭ agi, li atendis ke sia kontraŭulo estis kovrinta la prezanoncon, tiom alta kiom ĝi estus. Fine Vilhelm V. Kolderupo ĵetis tiun ĉi pliproponon : "Unu miliono ducent mil dolaroj !" Kaj J-R. Taskinaro, ĝuste kiam Vilhelm V. Kolderupo povis kredi lin definitive adjudikprenanto de la insulo, manifestiĝis per tiuj vortoj ĵetitaj per stentora voĉo : "Unu miliono tricent mil dolaroj !" Ĉiuj, ni vidis tion, sin turnis. "La dika Taskinaro !" Estis la nomo kiu buŝalbuŝe pasis. Jes ! la dika Taskinaro ! Li estis tre konata ! Lia korpulenteco liveris temon por pli ol unu artikolo en la ĵurnaloj de la Unio. Mi ne scias kiu matematikisto eĉ demonstris, pere de eminentegaj kalkuloj, ke lia maso estis sufiĉe grava por influi tiun de nia satelito, kaj perturbi kun taksebla proporcio, la elementojn de la lunorbito. Sed la fizika konsisto de J-R. Taskinaro ne estis en tiu momento por interesi la spektantojn de la aŭkciejo. Tio kio baldaŭ estos multe pli emocia, estas ke li rekte kaj publike ekrivalis kontraŭ Vilhelmo V. Kolderupo. Estas ke iu heroa batalo, pere de dolaroj, minacis komenciĝi, kaj mi ne tro scias por kiu el tiuj du kirasŝrankoj la vetantoj montrintus la plej entuziasmo. Ambaŭ ege riĉaj, tiuj ĉi senpardonaj malamikoj ! Estus do nur afero de memestimo. Post la unua ekscitiĝa movado, rapide subpremita, nova silento fariĝis en la tuta kunveno. Oni aŭdintus araneon ŝpini ĝian araneoreton. Estis la voĉo de la aŭkciisto Dino Felporgo kiu rompis tiun ĉi pezan silenton. "Por unu miliono tricent mil dolaroj la insulo Spencero !" li kriis leviĝante por pli bone sekvi la serion de proponoj. Vilhelmo V. Kolderupo estis turninta direkte al J-R. Taskinaro. La ĉeestantoj ĵus flankenpuŝis sin por cedi lokon al la du kontraŭuloj. La viro de Stoktono kaj la viro de San-Francisko povis vidalvide vidi unu la alian, observi unu la alian laŭ sia plaĉo. La vero devigas nin diri ke ili ne mankis tion. Neniam la rigardo de unu konsentintus kliniĝi antaŭ la rigardo de la alia. - Unu miliono kvarcent mil dolaroj !" diris Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu miliono kvincent mil !, rebatis J.-R- Taskinaro. - Unu miliono sescent mil ! - Unu miliono sepcent mil ! Ĉu tio ne memorigas al vi la anekdoton de tiuj du industriuloj de Glasgovo baraktantaj por scii kiu starigus, unu pli alte ol la alia, la kamentubon en sia fabriko, riskante katastrofon ? Sed tie, temis pri kamentuboj el orbrikoj. Tamen, post la pliproponoj de J-R. Taskinaro, Vilhelmo V. Kolderupo metis kelkan tempon por pripensi antaŭ denove sin devontigi. Kontraŭe, li, Taskinaro, impetis kiel bombo kaj ŝajnis ne voli preni sekundon de pripenso. "Unu mioliono sepcent mil dolaroj !, ripetis la aŭkciisto. Nu, sinjoroj, estas por nenio !… Ĝi estas donita !" Kaj oni povintus kredi ke, forportita de la kutimoj de la metio, li tuj aldonus, tiu inda Felporgo : "La kadro pli valoras ol tio !" "Unu mioliono sepcent mil dolaroj ! kriegis la anoncisto Gingraso. - Unu mioliono okcent mil, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. - Unu mioliono naŭcent mil ! respondis J-R. Taskinaro. - Du milionoj !, tuj rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, sen atendi ĉifoje. Lia vizaĝo estis iomete paliĝinta kiam tiuj lastaj vortoj eskapis el lia buŝo, sed lia tuta sinteno estis tiu de homo kiu ne volas rezigni lukton. J-R. Taskinaro estis ardata li. Lia grandega vizaĝo similis tiujn diskojn de fervojo kies la faco, turnita al ruĝo, neprigas la halton de la trajno. Sed, tre verŝajne, lia rivalo ignorus la signalon kaj superhejtus la vaporon. J-R. Taskinaro sentis tion. La sango alfluis al lia vizaĝo, apopleksie kongestita. Li tordetis per siaj dikaj fingroj, ŝarĝitaj per tre multekostaj briliantoj, la dikegan oran ĉenon kiu ligiĝis al sia poŝhorlogo. Li rigardis sian kontraŭulon, poste fermis por momento la okulojn, por remalfermi ilin pli venena ol neniam. - Du milionoj kvincent mil dolaroj ! li fine diris, esperante forigi ĉiun pliproponon per tiu ĉi mirindega saltego. - Du milionoj sepcent mil !, respondis Vilhelmo V. Kolderupo per tre kvieta voĉo. - Du milionoj naŭcent mil ! - Tri milionoj. Jes ! Vilhelmo V. Kolderupo, de San-Francisko, diris tri milionojn da dolaroj ! La aplaŭdoj estis krevontaj. Ili tamen sin detenis pro la voĉo de la aŭkciisto kiu ripetis la proponon, kaj kies la levita martelo minacis malleviĝi pro nevola movo de la muskolo. Oni dirintus ke Dino Felporgo, tiom indiferenta kiom li estis antaŭ la surprizoj de iu publika vendo, ne plu kapablis sin reteni. Ĉiuj rigardoj direktiĝis al J-R. Taskinaro. La dikventrulo sentis la pezon de tio, sed ankoraŭ multe pli la pezon de ĉi tiuj tri milionoj da dolaroj kiu ŝajnis dispremi lin. Li volis paroli, sendube por pliproponi, li ne plu kapablis tion. Li volis svingi la kapon… li ne plie kapablis tion fari. Fine lia voĉo aŭdiĝis, mallaŭte, sed sufiĉe por devontigi lin. - Tri milionoj kvincent mil ! li flustris. - Kvar milionoj, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Tio estis la lasta klabbato. J-R. Taskinaro sinkis. La martelo frapis sekan baton sur la marmoro de la tablo… La insulo Spencero estis adjudikita por kvar milionoj da dolaroj al Vilhelmo V. Kolderupo de San-Francisko. "Mi venĝos !" murmuris J-R. Taskinaro. Kaj, post esti ĵetanta tute malaman rigardon al sia venkanto, li iris returnen al Hotelo Okcidento. Tamen, la huraoj, la "hip" tondris trifoje ĉe la orelo de Vilhelmo V. Kolderupo; ili akompanis lin ĝis la strato Montgomerio, kaj tia estis la entuziasmo de tiuj usonanoj en deliro ke ili eĉ forgesis kunkanti la "[http://eo.wikipedia.org/wiki/Yankee%20Doodle Yankee Doodle]"<ref>Laŭvorte, "Jankia skribaĵo". En la kanto, "Yankee Doodle" estas persona nomo, eble Sro ĉiuj, juna usonano, iom komika.</ref>. 339tpxgjww4h027s8xy2zm0cwj74tgk La Lernejo por Robinsonoj/- 03 - 0 18737 63060 2022-08-18T06:16:28Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata..." wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Iam mbvaoclsytar8qvawr9gy1c9gt8vrj2 63061 63060 2022-08-18T06:26:54Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [[https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway|Broadway]] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [[http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss]] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [[http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". oefmo9om9fwhuzlmmxetily3zaur5c4 63062 63061 2022-08-18T06:28:31Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway|Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [[http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss]] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [[http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". 4ojfyyxpgeo22fzk1dx997nsfstr30s 63063 63062 2022-08-18T06:29:26Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [[https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway|Broadway]] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [[http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss]] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [[http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". oefmo9om9fwhuzlmmxetily3zaur5c4 63064 63063 2022-08-18T06:31:00Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [[http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss]] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [[http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". rht906njph0zah5vrkjtw5hfqzt9fzi 63065 63064 2022-08-18T06:32:51Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [[http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss]] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". 6s2orjqm81w25ivzzjlrober6h95l8u 63066 63065 2022-08-18T06:33:54Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe]] aŭ de [[http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". eadxnjb0glhw6a6ggrq67ak79dix43e 63067 63066 2022-08-18T06:34:31Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe] aŭ de [http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". 7vo8axxm0xxi35vuy9d191xcrqz1924 63079 63067 2022-08-18T07:09:00Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan<br />estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan<br />estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe] aŭ de [http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". 24e6vwj2zyx44w6yscesnvt9ez04mot 63095 63079 2022-08-18T09:21:15Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan<br />estas akompanata de piano. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 02 -|- 02 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 03 -<br />Kie la konversacio de Fina Holanej kaj de Godfredo Morgan<br />estas akompanata de piano.}} Vilhelmo V. Kolderupo estis revenita en sia hotelo de la strato Montgomerio. Ĉi tiu strato estas la strato Regento, la [https://eo.wikipedia.org/wiki/Broadway Broadway] <ref>Angla vorto kiu signifas "larĝa vojo".</ref>, la bulvardo de la Italoj en San-Francisko. Tutlonge de tiu granda ĉefstrato kiu trapasas tra la urbo paralele kun ĝiaj kajoj, estas la movado, la vigleco, la vivo : multoblaj tramoj, kaleŝoj jungitaj de ĉevaloj aŭ muloj, klopodemaj homoj kiuj svarmas sur la trotuaroj el ŝtonoj, antaŭ la riĉe varoplenaj butikoj, ankoraŭ pli multnombraj frandemuloj ĉe la pordoj de "drinkejoj" kie debitiĝas trinkaĵoj oni ne povas pli kaliforniaj. Estas senutile priskribi la hotelon de la magnato de Frisko. Posedanta tro da milionoj, li havis tro da lukso. Pli da komforto ol da gusto. Malpli da arta ol da praktika senco. Oni ne povas havi ĉion. Ke la leganto kontentiĝu scii ke troviĝis pompa akceptosalono, kaj en tiu salono, iu piano kies la agordoj propagiĝis tra la varma etoso de la hotelo je la momento kiam eniris la dikega Kolderupo. "Bone ! li diris al si, ŝi kaj li estas tien ! Iun vorton al mia kasisto, poste ni babilos post momento !" Kaj li ekalpaŝis al sia kabineto por finsolvi ĉi tiun malgrandan aferon de la insulo Spencero kaj ne plu pensi pri ĝi. Finsolvi ĝin, estis tutsimple plenumi kelkajn valorojn de investaĵoj por pagi la aĉeton. Kvar linioj al lia kambiagento, ne bezonis pli. Poste Vilhelmo V. Kolderupo zorgus pri alia "kombinaĵo" kiu pli alie tenis lin al la koro. Jes ! Ŝi kaj li estis en la salono : ŝi antaŭ sia piano; li, duonkuŝanta sur kanapo, malatenteme aŭskultanta la klarajn notojn de la arpeĝojn kiuj eskapis el la fingroj de tiu ĉarmulino. - Ĉu vi aŭskultas min ? ŝi diris. - Sendube. - Jes ! Sed ĉu vi aŭdas min ? - Ĉu mi aŭdas vin, Fina ! Neniam vi tiel bone ludis tiujn ĉi variaciojn de ''Auld Robin Gray''<ref>Titolo de skota balado verkita de la poetino Anna Lindsaj en 1772.</ref>. - Ne estas ''Auld Robin Gray'' kiun mi ludas, Godfredo…, estas ''Feliĉa momento''… - Ha ! Mi kredis ! respondis Godfredo per seninteresiĝa tono pri kiu estintus malfacile mistaksi. La fraŭlino levis siajn du manojn, lasis dummomente siajn disigitajn fingrojn pendantajn super la klavaro, kvazaŭ ili tuj refalos por aperigi agordon. Poste, donante duonturnon al sia tabureto, ŝi restis dum kelkaj momentoj por rigardi la tro kvietan Godfredon kies la rigardoj strebis eviti la ŝiajn. Fina Holanej estis la baptofilino de Vilhelmo V. Kolderupo. Orfino, edukita per siaj zorgoj, li donis al ŝi la rajton konsideri sin kiel sia filino, la devon ami lin kiel patro. ŝi ne malsukcesis tion. Ŝi estis juna ulino, "beleta siamaniere", kiel oni diras, sed tutcerte ĉarma, ia deksesjara blondulino kun ideoj de brunulino, tio kio legiĝis en la kristalo de ŝiaj nigrebluaj okuloj. Ni ne povus malsukcesi kompari ŝin al lilio, ĉar estas komparo nevarie uzita en la plej bona societo por indiki la usonajn belulinojn. Ŝi do estis lilio, se vi bonvolas tion, sed lilio greftita sur ia fortika kaj solida eglanterio. Certe ŝi estis tre bonkora, tiu juna fraŭlino, sed ŝi ankaŭ havis multe da praktikemo, tre propran irmanieron, kaj ne lasis sin kuntiri pli ol konvenis, en la iluziojn aŭ la revadojn kiuj estas de ŝia sekso kaj de ŝia aĝo. La fantaziaĵoj, estas bone kiam oni dormas, ne kiam oni ne dormas. Nu, ŝi tiumomente ne dormis, kaj tute ne volis dormi. - Godfredo ? ŝi reparolis - Fajna ? respondis la junulo. - Kie vi estas nun ? - Apud vi… en tiu ĉi salono… - Ne, ne apud mi, Godfredo ! Ne en ĉi tiu salono !… Sed for, tre for… trans la maroj, ĉu ne ? Kaj maŝine la mano de Fina, serĉante la klavaron, devojiĝis en serio de malpligrandigitaj septoj kies la malĝojo signifis multon kaj kiujn eble ne komprenis la nevo de Vilhelmo V. Kolderupo. Ĉar tia estis tiu juna viro, kia la parenceca rilato kiu kunigis lin al riĉa ĉi-tiea mastro. Filo de fratino de tiu aĉetanto de la insulo, sen gepatroj, ekde multaj jaroj, Godfredo Morgan estis, kiel Fina, edukita en la domo de sia onklo, al kiu la febro de negocoj neniam lasis intermiton por pensi geedziĝi. Godfredo tiam atingis la aĝon de dudek du jaroj. Lia eduko plenumita lasis lin absolute senokupa. Licenciiĝinta, li ne estis multe pli scioplena pro tio. La vivo malfermis al li nur facilajn komunikilojn. Li povus turni dekstren, maldekstren : tio ĉiam kondukus lin ien kie bonsorto ne mankos al li. Cetere Godfredo estis belstatura, distingita, ĉika, neniam pasiginte sian kravaton tra ringo, kaj plibeligante nek siajn fingrojn, nek siajn manumoj, nek la surĉemizon de sia ĉemizo per ĉiuj juvelaj fantaziaĵoj, tiom estimitaj de siaj samcivitanoj. Mi surprizos neniun dirante ke Godfredo Morgan intencis edzinigi Finan Holanejon. Povintus esti alie ? Ĉiuj oportunoj ĉeestis. Cetere, Vilhelmo V. Kolderupo volis tiun geedziĝon. Li tiel certigus sian riĉaĵon al la du uloj kiujn li tenere amis plej multe en la mondo, sen kalkuli ke Fina plaĉis al Godfredo, kaj ke Godfredo tute ne malplaĉis al Fina. Necesis ke tiel estis por la bona konta administrado de la komercodomo. Ekde ilia naskiĝo, iu bankkonto estis malfermita al la junulo, iu alia al la junulino : nepris nur saldi ilin, transpasi la skribaĵojn al iu nova konto por la ambaŭ geedzoj. La inda negocisto vere esperis ke tiu okazus fine de ĉi monato, kaj ke la situacio estus definitive bilancita, krom eraro aŭ preterlaso. Tamen, ĝuste, estis preterlaso, kaj eble eraro, tiel kiel ni tuj pruvos ĝin. Eraro, ĉar Godfredo ne jam sentis sin tute matura por la grava afero de geedziĝo; preterlaso, ĉar oni malsukcesis konjekti tion koncerne li. Fakte, liaj studadoj finitaj, Gofredo sentis kvazaŭ trofruan tediĝon de la mondo kaj de la jam preta vivo, kie nenio mankus al li, kie li ne havus deziron por prezenti, kie li havus nenion por fari ! La penso kuri tra la mondo tiam invadis lin : li ekkonsciis ke li ĉion lernis krom vojaĝi. Pri la malnova kaj la nova kontinento, li verdire konis nur unu solan punkton, San-Francisko, kie li naskiĝis, kiun li neniam forlasis, krom dumsonĝe. Nu, kio do estas tio, mi demandas al vi, iu junulo kiu ne rondiris du- aŭ trifoje ĉirkaŭ la globo _ ĉefe se li estas usunano ? Por kio li poste kapabas esti bona ? Ĉu li scias ĉu li kapablas sin tiri el embaraso pri la diversaj cirkonstancoj kien longdaŭran vojaĝon forĵetus lin ? Se li ne iom gustumis vivon de aventuroj, kiel li aŭdacus responsi pri li ? Fine ĉu kelkaj miloj da leŭgoj, traveturitaj sur la tersurfaco, por vidi, por observi, por kleriĝi, ne estas la necesega kompletigaĵo de bona edukado de junulo ? Okazis do tio ĉi : estas ke, ekde baldaŭ unu jaro, Godfredo absorbiĝis en la vojaĝlibroj, kiuj abundas en nia epoko, kaj tiu legado pasiigis lin. Li malkovris la ĉinian Imperion kun Marko Polo, Amerikon kun Kolumbo, la Pacifikon kun Cook, la Sudan Poluson kun Dumont de Urvilo. Li enkapigis al si la ideon iri tien kien tiuj famaj vojaĝantoj iris sen li. Vere, li ne opinius tro multekosta pagi iun kelkjaran esplorvojaĝon koste de pluraj atakoj de malajaj piratoj, de kolizioj sur maro, de ŝiprompiĝoj sur senhoma marbordo, eĉ se li devus vivi kiel Selkirk aŭ kiel Robinsono Kruso ! Robinsono ! fariĝi iu Robinsono ! Kiu juna imagpovo ne iom revadis pri tio, legante, tiel kiel Godfredo ofte, tro ofte faris, la aventurojn de fantaziaj herooj de [http://eo.wikipedia.org/wiki/Daniel Defoe|Danielo Defoe] aŭ de [http://fr.wikipedia.org/wiki/Johann David Wyss|Wyss] ''<small>(Eo: Vees)</small>'' ? Jes ! La rekta nevo de Vilhelmo V. Kolderupo atingis tiun ŝtupon kiam sia onklo pensis ĉeni lin, kiel oni diras, per la geedziĝaj ligiloj. Pri vojaĝado kun Fina, iĝinta sinjorino Godfredo Morgan, ne, tio ne eblis ! Necesis fari tion sole aŭ ne fari tion. Kaj cetere, lia fantazio pasinta, ĉu Godfredo ne estus en pli bonaj kondiĉoj por subskribi sian kontrakton ? Ĉu oni estas bona por la feliĉo de iu virino, kiam antaŭe, oni eĉ iris nek en Japanion nek en Ĉinion, nek eĉ en Eŭropon ? Ne ! certe ja. Kaj jen kial Godfredo estis nun distrita apud fraŭlino Fina, indiferenta kiam ŝi parolis al li, surda kiam ŝi ludis al li la ariojn kiuj antaŭe ĉarmis lin. Fina, kiel serioza kaj pensema knabino, bone rimarkis tion. Diri ke ŝi ne sentis ioman ĉagrenon miksitan kun iom da doloro, estus sencele misakuzi ŝin. Sed, kutiminta konsideri la aferojn laŭ ilia pozitiva flanko, ŝi jam faris al si tiun ĉi rezonon : "Se nepre necesas ke li foriras, pli bone estas ke tio estu antaŭ la geedziĝo ol poste !" Kaj jen kial ŝi diris al Godfredo tiujn ĉi simplajn vortojn, tre signifoplenaj : "Ne !… Vi ne estas apud mi nune… sed trans la maroj !" Godfredo stariĝis. Li faris kelkajn paŝojn en la salono, sen rigardi Finan, kaj senintence, lia montrofingro alvenis premi sin sur iun el la pianoklavoj. Estis obtuza bemola "Re", el la oktavo sub la liniaro, tre plendinda noto kiu respondis anstataŭ li. Fina komprenis kaj, sen pli vasta diskuto, ŝi estis alpremonta sian fianĉon al la muro atendante ke ŝi helpas lin fari breĉon, por ke li povas fuĝi tien kien lia fantazio forportos lin, kiam la salona pordo malfermiĝis. Vilhelmo V. Kolderupo aperis, iom aferplena, kiel ĉiam. Estis la komercisto kiu ĵus finis operacion kaj sin preparis por komenci alian. - Nu, li diris, nun necesas nur definitivigi la daton. - La daton ? respondis Godfredo ektremante. Kiu dato, bonvolu, onklo mia ? - La dato de via geedziĝo al ambaŭ ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Ne estas la dato de la mia, mi supozas ! - Tio eble estus pli urĝa ! Fina diris. - Hm !… Kio ?… ekkriis la onklo. Kion tio signifas ?… Ni diras fine de ĉi monato, ĉu ne ? - Baptopaĉjo Vilĉjo, respondis la junulino, ne estas geedziĝa dato kiun necesas decidi hodiaŭ, estas la dato de foriro ! - De foriro ?… - Jes, la foriro de Godfredo, reparolis Fino Fina, de Godfredo kiu antaŭ edziĝi, sentas la bezonon trakuri iom la mondon ! - Vi volas foriri… vi… ? ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, alpaŝante al la junulo kies li ekkaptis la brakon, kvazaŭ li timis ke tiu "kanajlo de nevo" eskapas de li ? - Jes, Onklo Vilĉjo, respondis Godfredo kuraĝe. - Kaj dum kiom da tempo ? - Dum dek ok monatoj, aŭ du jaroj maksimume, se… - Se ?… - Se vi bonvolas permesi tion al mi, kaj se Fina bonvolas atendi min ĝis tiam ! - Atendi vin ! Vidu tiun ĉi ŝajnulon kiu aspiras nur foriri ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo. - Necesas lasi Godfredon fari, respondis la junulino. Baptopaĉjo Vilĉjo, mi bone pripensis ĉion ĉi. Mi estas juna, sed vere, Godfredo estas ankoraŭ pli juna ol mi ! La vojaĝoj maljunigos lin, kaj mi pensas ke necesas ne kontraŭi liajn inklinojn ! Li volas vojaĝi, ke li vojaĝas ! La bezono de ripozo poste alvenos al li, kaj li postrevene retrovos min. - Kio ! ekkriis Vilhelmo V. Kolderupo, vi konsentas lasi ekflugi tiun ĉi sturnon ? - Jes, dum la du jaroj kiujn li petas ! - Kaj vi atendos lin ?… - Onklo Vilĉjo, se mi ne kapablus atendi lin, estas ke mi ne amus lin ! Tio dirita, Fino Fina estis reveninta al sia piano, kaj, aŭ ŝi volis tion aŭ ne, siaj fingroj obtuze ludis tre laŭmodan pecon, la foriro de la fianĉo, kiu vere estis laŭigita al situacio, ni akceptos tion. Sed Fina, eble sen ekkonscii tion, ludis ĝin en minora "la", kvankam ĝi estis skribita en maĵora "la". Tial, la tuta sento de la melodio turnis laŭ tiu modalo, kaj ĝia ĝema etoso bone esprimis la intimajn impresojn de la junulino. Tamen Godfredo, embarasata, silentis. Lia onklo nervozigis lin kaj turnante al ŝi sian kapon en la plenlumo, li rigardis ŝin. Tiamaniere, li pridemandis ŝin, sen bezoni paroli, kaj ŝi reciprokis al li sen bezoni respondi. Kaj la lamentoj de tiu foriro de la fianĉo, ankoraŭ aŭdigis sin malĝoje. Finfine Vilhelmo V. Kolderupo, post esti rondirinta tra la salono, revenis al Godfredo, kiu estis staranta tie kiel kulpulo antaŭ sia juĝisto. Poste, laŭtigante la voĉon : - Ĉu estas serioze ? li demandis. - Tre grave, respondis Fino Fina, sen ekhalti, dum Godfredo kontentiĝis fari jesan signon. - Tute bone ! rebatis Vilhelmo V. Kolderupo, fiksante al sia nevo nekutiman rigardon. Poste, oni povintus aŭdi lin murmuri inter siaj dentoj : "Ha ! vi volas senti vojaĝojn antaŭ edzinigi Finan ! Nu ! vi spertos tion, nevo mia !" Li ankoraŭ faris du aŭ tri paŝojn, kaj haltante, kun la brakoj krucitaj, antaŭ Godfredo : - Kien vi volas iri ? li demandis. - Ĉien. - Kaj kiam vi intencas foriri ? - Kiam vi volos, onklo Vilĉjo. - Estu, kiel eble la plej baldaŭ ! Kun tiuj lastaj vortoj, Fina abrupte haltis. La eta fingro de ĝia maldekstra mano ĵus tuŝis diesan "sol"… kaj la kvara ne agordis ĝin pri la toniko de la tonalo. ĝi estis restanta sur la "strebotono" kiel la Raulo el la [http://epo.wikitrans.net/Les Huguenots|Hugenotoj]<ref>Franca opero de Giacomo Meyerbeer kie Raulo estas protestanta nobelo.</ref>, kiam li fu?as fine de sia dueto kun Valentena. Eble Fino Fina sentis la koron iom peza, sed ŝia decidiĝo diri nenion estis ja prenita. Estis tiam ke Vilhelmo V. Kolderupo, sen rigardi Godfredon, alpaŝis al piano : "Fina, li diris serioze, neniam bezonas resti sur la"strebotono"! Kaj per lia dika fingro kiu vertikale falegis sur iun el la klavoj, li sonorigis naturan "la". 9sw3gwmv9x2my18j1mt50puyhh1siwe La Lernejo por Robinsonoj/- 04 - 0 18738 63068 2022-08-18T06:41:24Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe" wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe ccark39suvn54rwwvcemceq0gzccec3 63069 63068 2022-08-18T06:42:59Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe ghir7w1nzysmu6qg4ihzhtst19wjxhp 63070 63069 2022-08-18T06:43:33Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe ccark39suvn54rwwvcemceq0gzccec3 63072 63070 2022-08-18T07:02:55Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. : | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 3xo15mhtsml01ypssmb5ja1c4xqbriu 63073 63072 2022-08-18T07:03:29Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. = | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 98jci0ezn59eazhyke6j82np0d1b8i8 63074 63073 2022-08-18T07:04:02Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. |= | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 72s7115d8hba062ktvhs7ygx2fll648 63075 63074 2022-08-18T07:04:48Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | sekcio = | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 4qefrmcnwk2h5xcggv2x5vtrwvrez4j 63076 63075 2022-08-18T07:06:00Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe qiy1j0g21gnxwu4ehx8gdm8qmquftnw 63077 63076 2022-08-18T07:06:33Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto, <br />estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto, estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 0fie6086054nj2ns0c1gn67i35uhfoj 63078 63077 2022-08-18T07:07:41Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto.}} Vilhe 2yffuebr0rvh7oqte2ko85rbm3wc23v 63082 63078 2022-08-18T07:11:39Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto.}} Se T. Orteto estintus esperantano, liaj samideanoj ne mankus agrable nomi lin TOrteto. Sed ĉar tiu nomo taŭgas al li, ni ne hezitos tiel nomi lin. Cetere, se TOrteto ne estis esperantano, li indis esti tio. En lia vojaĝrakonto de Parizo al Jerusalemo, Chateaubriand (Legu: Ŝatobrian) parolas pri vireto "pudrita kaj frizita kiel antaŭe, kun pomverda vestaĵo, jako el serĝo, ĵaboto kaj manumoj el muslino, kiu skrapis poŝviolonon kaj dancigis Madelon Friket(1) al Irokezoj". La Kalifornanoj ne estas Irokezoj, tute male, sed tamen, TOrteto estis instruisto de dancado kaj sinteno en la ĉefurbo de Kalifornio. Se oni ne elpagis al li liajn lecionojn, kiel al lia antaŭulo, per kastoraj feloj kaj per ursaj ŝinkoj, oni pagis ilin al li per dolaroj. Se, parolante de siaj studentoj, li ne diris "tiuj sovaĵaj gesinjoroj", estas, ke liaj studentoj estis tre civilizitaj, kaj, laŭ li, li ne malmulte kunlaboris al ilia civilizado. TOrteto, fraŭlo, sin donis kvardek kvin jarojn je la epoko kiam ni prezentas lin al legantoj. Sed, antaŭ kelkaj jardekoj, lia geedziĝo al jam matura fraŭlino estis plenumiĝonta. Dum tiu epoko, kaj pri tio, oni petis al li "du aŭ tri liniojn" koncerne lia aĝo, lia personeco, lia situacio : Jen tio kion li kredis, ke li devus respondi. Tio sendevigos nin fari lian portreton, ĉe la duobla vidpunkto de la moralo kaj la aspekto. "Li naskiĝis la 17an de julio 1835, je kvarono post la tria matene. Lia alteco estas kvin futoj , du coloj, tri lineoj (+/-1,678m). Lia dikeco, mezurita supre la koksoj, estas ekzakte du futoj, tri coloj (724mm). Lia pezo pliigita ekde la pasinta jaro de ses funtoj, estas cent kvindek unu funtoj kaj du uncoj (+/-75,56Kg)". "Li havas oblongan kapon. Liaj haroj, maldensaj super la frunto, estas griziĝante kaŝtanbrunaj; lia frunto estas alta, lia vizaĝo ovala, lia vizaĝhaŭto kolora. Liaj okuloj -bonega vidpovo- estas grizaj kaŝtanbrunaj, la okulharoj kaj la brovoj hele kaŝtanbrunaj; la palpebroj estas iom enprofundiĝintaj en siaj orbitoj sub la brova arko. La nazo, el meza grandeco, estas disigita de fendeto al la pinto de la maldekstra naztruo". "Liaj tempioj kaj liaj vangoj estas glataj kaj senbarbaj. Liaj oreloj estas grandaj kaj plataj. Lia buŝo, kun meza grandeco, estas tute sen malbonaj dentoj. Liaj lipoj, maldikaj kaj iomete kunpremitaj,, estas kovritaj de densaj lipharoj regrimpantaj sur la vangoj; lia ronda mentono estas ankaŭ ombrita de multkolora barbo. Iu malgranda belgrajno ornamas lian graspufetan kolon, ĉe la nuko". "Fine, kiam li estas en la bano, ni povas vidi ke li havas blankan kaj malmulte harkovritan haŭton". "Lia vivado estas trankvila kaj ordema. Sen havis fortikan sanon, dank' al sia granda sobreco, li sukcesis gardi ĝin bonstatan ekde sia naskiĝo. Li havas bronkojn tre facile iritiĝemaj : Tial, li ne havas la malbonan kutimon de la tabako. Li ne pli uzas da alkoholaĵoj, nek da kafo, nek da likvoro, nek da pura vino. Unuvorte, ĉio kio povus reagi sur la nervoza sistemo estas rigore forigita el sia higieno. La malforta biero, la akvo ruĝigita per vino estas la solaj trinkaĵoj kiujn li povas preni sen danĝero. Estas pro sia singardo ke li ŝuldas neniam esti konsultinta kuraciston ekde kiam li estas en la mondo". "Lia gesto estas lerta, lia paŝado vigla, lia karaktro malkaŝema kaj komprenema. Li plie montras ĝisekstreman delikatecon, kaj ĝis nun, estas la timo malfeliĉigi virinon kiu hezitigis lin riski sin en la ligoj de edzeco". Tia estis la noto produktita de TOrteto; sed tiom alloga kiom ĝi povus esti por ja iom-aĝa fraŭlino, la kunvivado planita nesukcesis. La instruisto do restis fraŭlo, kaj daŭrigis doni siajn lecionojn de dancado kaj sinteno. Estis ĉirkaŭ tiu epoko ke li eniris, pro tiu titolo, en la hotelo de Vilhelmo V. Kolderupo; poste, la tempo helpanta, siaj lernantoj forlasantaj lin iom post iom, li fine enviciĝis kiel plia dentrado en la dungitaro de la riĉega domo. Finfine, li estis bravulo, malgraŭ siaj ridindaĵoj. Oni korligiĝis al li. Li amis Godfredon, li amis Finan, kiuj cetere redonis tion al li. Tial li havis nur unu solan ambicion en la mondo : komuniki al ili ĉiujn delikatecojn de sia arto, fari de ili , koncerne la bonan sintenon, du kompletajn estulojn. Nu, ĉu oni kredos tion ? estis li, la instruisto Torteto, kiun Vilhelmo V. Kolderupo elektis por esti la akompananto de sia nevo dum tiu ĉi planita vojaĝo. Jes ! li havis kelkan motivon kredi ke TOrteto estis ne iom kontribuinta instigi Godfredon al tiu manio por movado, por elfini perfektiĝi kurante tra la mondo. Vilhelmo V. Kolderupo do decidis kurigi ilin ambaŭ. Ekde la morgaŭo, la 16an de aprilo, li sciigis al la instruisto veni trovi sin en sia kabineto. Iu peto de la nababo estis ordono por TOrteto. La instruisto forlasis sian ĉambron, provizita de ĉi tiu malgranda poŝviolono kiun ni nomas violoneton, por esti preta je ajna okazo; li supreniris la grandan ŝtuparon de la hotelo, la piedoj akademie metitaj, kiel decas al dancmajstro, frapis sur la kabineta pordo, eniris, kun la korpo duonklinita, la kubutoj rondigitaj, la buŝo ridetanta, kaj li atendis en la tria pozicio, post esti krucigita unu antaŭ la alia, je la duono de ĝia longo, siajn piedojn kies la maleoloj kuntuŝiĝis kaj kies la pintoj estis eksteren direktitaj. Ĉiu alia ol la instruisto TOrteto, metinta en tia malfirma ekvilibro, estus ŝanceliĝanta sur sia bazo, sed li sukcesis konservi absoluta stareco. - Sinjoro Torteto, diris Vilhelmo V. Kolderupo, mi venigis vin por informi vin pri novaĵo kiu, mi kredas, ne mankos kialon por mirigi vin. - Laŭ viaj deziroj ! respondis la instruisto, kvankam Vilhelmo V. Kolderupo tute ne ternis, tiel kiel oni povus kredi tion. - La geedziĝo de mia nevo estas prokrastita dum unu jaro aŭ dekok monatoj, reparolis la onklo, kaj Godfredo, pro lia peto, baldaŭ foriros por viziti la diversajn statojn de la nova kaj la malnova mondo. - Sinjoro, respondis Torteto, mia lernanto Godfredo honoros la landon kiu vidis lin naskiĝi, kaj… - Kaj ankaŭ la instruiston de sinteno kiu inicis lin pri bona konduto, respondis la negocisto, per tono kies la naiva TOrteto neniel sentis la ironion. Kaj fakte, kredante devi realigi "muntitan dancosalton", li alterne movis siajn piedojn laŭ ia flanka glitpaŝo, poste, iomete fleksante malrigide la genuon, li salutis Vilhelmon V. Kolderupon. - Mi pensis, reparolis tiun ĉi, ke sendube vi malfacile disiĝus de via lernanto ? - La klopodo estos dolora, respondis TOrteto, kaj tamen, se tio necesas… - Ne necesos tion, respondis Vilhelmo V. Kolderupo kies la dika brovo krispiĝis. - Ha !… respondis TOrteto. Iomete konfuzita, li faris altigatan movon malantaŭen, por transpasi de la tria al la kvara pozicio; poste li metis inter siaj du piedoj la distancon de larĝeco - sen eble esti plene konscia pri tion kion li faris. - Jes, aldonis la negocisto per seka voĉo kaj kun tono kiu ne akceptis eĉ ombron da repliko, mi pensis ke estus vere kruela disigi instruiston kaj lernanton tiel bone ligitajn por akordiĝi. - Certe… la vojaĝoj !… respondis TOrteto kiu ŝajnis ne voli kompreni ! - Jes !… certe !… reparolis Vilhelmo V. Volderupo, ne nur la vojaĝoj plifortigos la talentojn de mia nevo, sed ankaŭ la talentojn de la instruisto al kiu li ŝuldas tiel korektan sintenon ! Neniam la penso prezentiĝis al tiu granda infano ke li iam devus forlasi San-Franciskon, Kalifornion kaj Amerikon por kuri trans la maroj. Tiuj ideoj ne povintus eniri la cerbon de homo pli sperta pri dancarto ol pri vojaĝoj, kaj kiu ankoraŭ konis la ĉefurbon nur ĝis deko mejloj ĉirkaŭe. Kaj nun oni proponis al li, ne, oni aŭdigis lin ke, vole nevole, li tuj devos elpatriiĝi, mem plenumi, kun ĉiuj ŝarĝoj kaj maloportunaĵoj kiujn ili enhavas, tiujn delokiĝojn konsilitajn de li al sia lernanto ! Certe estis en tio sufiĉe por konsterni tiel malmulte solidan cerbon kiel la lian, kaj la malfeliĉa Torteto, por la unua fojo en sia vivo, sentis nevolan ektremadon en la muskoloj de siaj kruroj, malrigidigitaj pro tridek kvin jaroj de trejnadoj ! - Eble… li diris, klopodante revenigi sur siaj lipoj tiun ŝablonan rideton de la dancisto, kiu estis momente viŝiĝinta, eble… mi ne valoras por… - Vi formiĝos ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo kiel viro kun kiu estas nenio por diskuti. Rifuzi, tio neeblis. TOrteto ne eĉ pensis tion. Kio li estis en la domo ? Iu aĵo, iu pakaĵo, iu varo povanta esti sendata ĉien en la mondo ! Sed la projektita ekspedo ne estis sen iom maltrankviligi lin. - Kaj kiam devos efektiviĝi la foriron ? li demandis provante reakiri akademian pozicion. - Post unu monato. - Kaj sur kiu malserena maro, sinjoro Kolderupo decidis ke la ŝipo forportos mian lernanton kaj min ? - En la Pacifiko, unue. - Kaj sur kiu globusa punkto mi devos meti la piedon por la unua fojo ? - Sur la grundo de Nov-Zelando, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Mi rimarkis ke Nov-zelandanoj ne dece rondigis la kubutojn !… Vi reĝustigos ilin ! Jen kiel la instruisto TOrteto estis elektita por esti la kunvojaĝanto de Godfredo Morgan. Iu signo de la negocisto tiam komprenigis lin ke la aŭdienco finiĝis. Li do eksiĝis sufiĉe emociita por ke sia eliro kaj la specialaj gracioj kiujn li kutime disvolvis en tiu malfacila akto, tiel malmulte ne kontentigis entute. Fakte, por la unua fojo en sia vivo, la instruisto TOrteto, forgesante, pro sia maltrankvilo, la plej bazajn regulojn de sia arto, foriris la piedojn turnitajn internen ! hysbtbtybivhwtk46q6kojildjkmzcc 63083 63082 2022-08-18T07:17:09Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto.}} Se T. Orteto estintus esperantano, liaj samideanoj ne mankus agrable nomi lin TOrteto. Sed ĉar tiu nomo taŭgas al li, ni ne hezitos tiel nomi lin. Cetere, se TOrteto ne estis esperantano, li indis esti tio. En lia vojaĝrakonto de Parizo al Jerusalemo, Chateaubriand ''<small>(Legu: Ŝatobrian)</small>'' parolas pri vireto "pudrita kaj frizita kiel antaŭe, kun pomverda vestaĵo, jako el serĝo, ĵaboto kaj manumoj el muslino, kiu skrapis poŝviolonon kaj dancigis Madelon Friket<ref>El franca kanto, en kiu Madelon estas trompita de flirtema militisto.</ref> al Irokezoj". La Kalifornanoj ne estas Irokezoj, tute male, sed tamen, TOrteto estis instruisto de dancado kaj sinteno en la ĉefurbo de Kalifornio. Se oni ne elpagis al li liajn lecionojn, kiel al lia antaŭulo, per kastoraj feloj kaj per ursaj ŝinkoj, oni pagis ilin al li per dolaroj. Se, parolante de siaj studentoj, li ne diris "tiuj sovaĵaj gesinjoroj", estas, ke liaj studentoj estis tre civilizitaj, kaj, laŭ li, li ne malmulte kunlaboris al ilia civilizado. TOrteto, fraŭlo, sin donis kvardek kvin jarojn je la epoko kiam ni prezentas lin al legantoj. Sed, antaŭ kelkaj jardekoj, lia geedziĝo al jam matura fraŭlino estis plenumiĝonta. Dum tiu epoko, kaj pri tio, oni petis al li "du aŭ tri liniojn" koncerne lia aĝo, lia personeco, lia situacio : Jen tio kion li kredis, ke li devus respondi. Tio sendevigos nin fari lian portreton, ĉe la duobla vidpunkto de la moralo kaj la aspekto. "''Li naskiĝis la 17an de julio 1835, je kvarono post la tria matene. Lia alteco estas kvin futoj , du coloj, tri lineoj <small>(+/-1,678m)</small>. Lia dikeco, mezurita supre la koksoj, estas ekzakte du futoj, tri coloj <small>(724mm)</small>. Lia pezo pliigita ekde la pasinta jaro de ses funtoj, estas cent kvindek unu funtoj kaj du uncoj <small>(+/-75,56Kg)</small>''". "''Li havas oblongan kapon. Liaj haroj, maldensaj super la frunto, estas griziĝante kaŝtanbrunaj; lia frunto estas alta, lia vizaĝo ovala, lia vizaĝhaŭto kolora. Liaj okuloj -bonega vidpovo- estas grizaj kaŝtanbrunaj, la okulharoj kaj la brovoj hele kaŝtanbrunaj; la palpebroj estas iom enprofundiĝintaj en siaj orbitoj sub la brova arko. La nazo, el meza grandeco, estas disigita de fendeto al la pinto de la maldekstra naztruo''". "''Liaj tempioj kaj liaj vangoj estas glataj kaj senbarbaj. Liaj oreloj estas grandaj kaj plataj. Lia buŝo, kun meza grandeco, estas tute sen malbonaj dentoj. Liaj lipoj, maldikaj kaj iomete kunpremitaj,, estas kovritaj de densaj lipharoj regrimpantaj sur la vangoj; lia ronda mentono estas ankaŭ ombrita de multkolora barbo. Iu malgranda belgrajno ornamas lian graspufetan kolon, ĉe la nuko''". "''Fine, kiam li estas en la bano, ni povas vidi ke li havas blankan kaj malmulte harkovritan haŭton''". "''Lia vivado estas trankvila kaj ordema. Sen havis fortikan sanon, dank' al sia granda sobreco, li sukcesis gardi ĝin bonstatan ekde sia naskiĝo. Li havas bronkojn tre facile iritiĝemaj : Tial, li ne havas la malbonan kutimon de la tabako. Li ne pli uzas da alkoholaĵoj, nek da kafo, nek da likvoro, nek da pura vino. Unuvorte, ĉio kio povus reagi sur la nervoza sistemo estas rigore forigita el sia higieno. La malforta biero, la akvo ruĝigita per vino estas la solaj trinkaĵoj kiujn li povas preni sen danĝero. Estas pro sia singardo ke li ŝuldas neniam esti konsultinta kuraciston ekde kiam li estas en la mondo''". "''Lia gesto estas lerta, lia paŝado vigla, lia karaktro malkaŝema kaj komprenema. Li plie montras ĝisekstreman delikatecon, kaj ĝis nun, estas la timo malfeliĉigi virinon kiu hezitigis lin riski sin en la ligoj de edzeco''". Tia estis la noto produktita de TOrteto; sed tiom alloga kiom ĝi povus esti por ja iom-aĝa fraŭlino, la kunvivado planita nesukcesis. La instruisto do restis fraŭlo, kaj daŭrigis doni siajn lecionojn de dancado kaj sinteno. Estis ĉirkaŭ tiu epoko ke li eniris, pro tiu titolo, en la hotelo de Vilhelmo V. Kolderupo; poste, la tempo helpanta, siaj lernantoj forlasantaj lin iom post iom, li fine enviciĝis kiel plia dentrado en la dungitaro de la riĉega domo. Finfine, li estis bravulo, malgraŭ siaj ridindaĵoj. Oni korligiĝis al li. Li amis Godfredon, li amis Finan, kiuj cetere redonis tion al li. Tial li havis nur unu solan ambicion en la mondo : komuniki al ili ĉiujn delikatecojn de sia arto, fari de ili , koncerne la bonan sintenon, du kompletajn estulojn. Nu, ĉu oni kredos tion ? estis li, la instruisto Torteto, kiun Vilhelmo V. Kolderupo elektis por esti la akompananto de sia nevo dum tiu ĉi planita vojaĝo. Jes ! li havis kelkan motivon kredi ke TOrteto estis ne iom kontribuinta instigi Godfredon al tiu manio por movado, por elfini perfektiĝi kurante tra la mondo. Vilhelmo V. Kolderupo do decidis kurigi ilin ambaŭ. Ekde la morgaŭo, la 16an de aprilo, li sciigis al la instruisto veni trovi sin en sia kabineto. Iu peto de la nababo estis ordono por TOrteto. La instruisto forlasis sian ĉambron, provizita de ĉi tiu malgranda poŝviolono kiun ni nomas violoneton, por esti preta je ajna okazo; li supreniris la grandan ŝtuparon de la hotelo, la piedoj akademie metitaj, kiel decas al dancmajstro, frapis sur la kabineta pordo, eniris, kun la korpo duonklinita, la kubutoj rondigitaj, la buŝo ridetanta, kaj li atendis en la tria pozicio, post esti krucigita unu antaŭ la alia, je la duono de ĝia longo, siajn piedojn kies la maleoloj kuntuŝiĝis kaj kies la pintoj estis eksteren direktitaj. Ĉiu alia ol la instruisto TOrteto, metinta en tia malfirma ekvilibro, estus ŝanceliĝanta sur sia bazo, sed li sukcesis konservi absoluta stareco. - Sinjoro Torteto, diris Vilhelmo V. Kolderupo, mi venigis vin por informi vin pri novaĵo kiu, mi kredas, ne mankos kialon por mirigi vin. - Laŭ viaj deziroj ! respondis la instruisto, kvankam Vilhelmo V. Kolderupo tute ne ternis, tiel kiel oni povus kredi tion. - La geedziĝo de mia nevo estas prokrastita dum unu jaro aŭ dekok monatoj, reparolis la onklo, kaj Godfredo, pro lia peto, baldaŭ foriros por viziti la diversajn statojn de la nova kaj la malnova mondo. - Sinjoro, respondis Torteto, mia lernanto Godfredo honoros la landon kiu vidis lin naskiĝi, kaj… - Kaj ankaŭ la instruiston de sinteno kiu inicis lin pri bona konduto, respondis la negocisto, per tono kies la naiva TOrteto neniel sentis la ironion. Kaj fakte, kredante devi realigi "muntitan dancosalton", li alterne movis siajn piedojn laŭ ia flanka glitpaŝo, poste, iomete fleksante malrigide la genuon, li salutis Vilhelmon V. Kolderupon. - Mi pensis, reparolis tiun ĉi, ke sendube vi malfacile disiĝus de via lernanto ? - La klopodo estos dolora, respondis TOrteto, kaj tamen, se tio necesas… - Ne necesos tion, respondis Vilhelmo V. Kolderupo kies la dika brovo krispiĝis. - Ha !… respondis TOrteto. Iomete konfuzita, li faris altigatan movon malantaŭen, por transpasi de la tria al la kvara pozicio; poste li metis inter siaj du piedoj la distancon de larĝeco - sen eble esti plene konscia pri tion kion li faris. - Jes, aldonis la negocisto per seka voĉo kaj kun tono kiu ne akceptis eĉ ombron da repliko, mi pensis ke estus vere kruela disigi instruiston kaj lernanton tiel bone ligitajn por akordiĝi. - Certe… la vojaĝoj !… respondis TOrteto kiu ŝajnis ne voli kompreni ! - Jes !… certe !… reparolis Vilhelmo V. Volderupo, ne nur la vojaĝoj plifortigos la talentojn de mia nevo, sed ankaŭ la talentojn de la instruisto al kiu li ŝuldas tiel korektan sintenon ! Neniam la penso prezentiĝis al tiu granda infano ke li iam devus forlasi San-Franciskon, Kalifornion kaj Amerikon por kuri trans la maroj. Tiuj ideoj ne povintus eniri la cerbon de homo pli sperta pri dancarto ol pri vojaĝoj, kaj kiu ankoraŭ konis la ĉefurbon nur ĝis deko mejloj ĉirkaŭe. Kaj nun oni proponis al li, ne, oni aŭdigis lin ke, vole nevole, li tuj devos elpatriiĝi, mem plenumi, kun ĉiuj ŝarĝoj kaj maloportunaĵoj kiujn ili enhavas, tiujn delokiĝojn konsilitajn de li al sia lernanto ! Certe estis en tio sufiĉe por konsterni tiel malmulte solidan cerbon kiel la lian, kaj la malfeliĉa Torteto, por la unua fojo en sia vivo, sentis nevolan ektremadon en la muskoloj de siaj kruroj, malrigidigitaj pro tridek kvin jaroj de trejnadoj ! - Eble… li diris, klopodante revenigi sur siaj lipoj tiun ŝablonan rideton de la dancisto, kiu estis momente viŝiĝinta, eble… mi ne valoras por… - Vi formiĝos ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo kiel viro kun kiu estas nenio por diskuti. Rifuzi, tio neeblis. TOrteto ne eĉ pensis tion. Kio li estis en la domo ? Iu aĵo, iu pakaĵo, iu varo povanta esti sendata ĉien en la mondo ! Sed la projektita ekspedo ne estis sen iom maltrankviligi lin. - Kaj kiam devos efektiviĝi la foriron ? li demandis provante reakiri akademian pozicion. - Post unu monato. - Kaj sur kiu malserena maro, sinjoro Kolderupo decidis ke la ŝipo forportos mian lernanton kaj min ? - En la Pacifiko, unue. - Kaj sur kiu globusa punkto mi devos meti la piedon por la unua fojo ? - Sur la grundo de Nov-Zelando, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Mi rimarkis ke Nov-zelandanoj ne dece rondigis la kubutojn !… Vi reĝustigos ilin ! Jen kiel la instruisto TOrteto estis elektita por esti la kunvojaĝanto de Godfredo Morgan. Iu signo de la negocisto tiam komprenigis lin ke la aŭdienco finiĝis. Li do eksiĝis sufiĉe emociita por ke sia eliro kaj la specialaj gracioj kiujn li kutime disvolvis en tiu malfacila akto, tiel malmulte ne kontentigis entute. Fakte, por la unua fojo en sia vivo, la instruisto TOrteto, forgesante, pro sia maltrankvilo, la plej bazajn regulojn de sia arto, foriris la piedojn turnitajn internen ! aa6f655jn6gfso69xhygrcrqaw9xe8y 63096 63083 2022-08-18T09:28:04Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 03 -|- 03 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 04 -<br />En kiu T. Orteto, dirita Torteto,<br />estas konvene prezentita al la leganto.}} Se T. Orteto estintus esperantano, liaj samideanoj ne mankus agrable nomi lin TOrteto. Sed ĉar tiu nomo taŭgas al li, ni ne hezitos tiel nomi lin. Cetere, se TOrteto ne estis esperantano, li indis esti tio. En lia vojaĝrakonto de Parizo al Jerusalemo, Chateaubriand ''<small>(Legu: Ŝatobrian)</small>'' parolas pri vireto "pudrita kaj frizita kiel antaŭe, kun pomverda vestaĵo, jako el serĝo, ĵaboto kaj manumoj el muslino, kiu skrapis poŝviolonon kaj dancigis Madelon Friket<ref>El franca kanto, en kiu Madelon estas trompita de flirtema militisto.</ref> al Irokezoj". La Kalifornanoj ne estas Irokezoj, tute male, sed tamen, TOrteto estis instruisto de dancado kaj sinteno en la ĉefurbo de Kalifornio. Se oni ne elpagis al li liajn lecionojn, kiel al lia antaŭulo, per kastoraj feloj kaj per ursaj ŝinkoj, oni pagis ilin al li per dolaroj. Se, parolante de siaj studentoj, li ne diris "tiuj sovaĵaj gesinjoroj", estas, ke liaj studentoj estis tre civilizitaj, kaj, laŭ li, li ne malmulte kunlaboris al ilia civilizado. TOrteto, fraŭlo, sin donis kvardek kvin jarojn je la epoko kiam ni prezentas lin al legantoj. Sed, antaŭ kelkaj jardekoj, lia geedziĝo al jam matura fraŭlino estis plenumiĝonta. Dum tiu epoko, kaj pri tio, oni petis al li "du aŭ tri liniojn" koncerne lia aĝo, lia personeco, lia situacio : Jen tio kion li kredis, ke li devus respondi. Tio sendevigos nin fari lian portreton, ĉe la duobla vidpunkto de la moralo kaj la aspekto. "''Li naskiĝis la 17an de julio 1835, je kvarono post la tria matene. Lia alteco estas kvin futoj , du coloj, tri lineoj <small>(+/-1,678m)</small>. Lia dikeco, mezurita supre la koksoj, estas ekzakte du futoj, tri coloj <small>(724mm)</small>. Lia pezo pliigita ekde la pasinta jaro de ses funtoj, estas cent kvindek unu funtoj kaj du uncoj <small>(+/-75,56Kg)</small>''". "''Li havas oblongan kapon. Liaj haroj, maldensaj super la frunto, estas griziĝante kaŝtanbrunaj; lia frunto estas alta, lia vizaĝo ovala, lia vizaĝhaŭto kolora. Liaj okuloj -bonega vidpovo- estas grizaj kaŝtanbrunaj, la okulharoj kaj la brovoj hele kaŝtanbrunaj; la palpebroj estas iom enprofundiĝintaj en siaj orbitoj sub la brova arko. La nazo, el meza grandeco, estas disigita de fendeto al la pinto de la maldekstra naztruo''". "''Liaj tempioj kaj liaj vangoj estas glataj kaj senbarbaj. Liaj oreloj estas grandaj kaj plataj. Lia buŝo, kun meza grandeco, estas tute sen malbonaj dentoj. Liaj lipoj, maldikaj kaj iomete kunpremitaj,, estas kovritaj de densaj lipharoj regrimpantaj sur la vangoj; lia ronda mentono estas ankaŭ ombrita de multkolora barbo. Iu malgranda belgrajno ornamas lian graspufetan kolon, ĉe la nuko''". "''Fine, kiam li estas en la bano, ni povas vidi ke li havas blankan kaj malmulte harkovritan haŭton''". "''Lia vivado estas trankvila kaj ordema. Sen havis fortikan sanon, dank' al sia granda sobreco, li sukcesis gardi ĝin bonstatan ekde sia naskiĝo. Li havas bronkojn tre facile iritiĝemaj : Tial, li ne havas la malbonan kutimon de la tabako. Li ne pli uzas da alkoholaĵoj, nek da kafo, nek da likvoro, nek da pura vino. Unuvorte, ĉio kio povus reagi sur la nervoza sistemo estas rigore forigita el sia higieno. La malforta biero, la akvo ruĝigita per vino estas la solaj trinkaĵoj kiujn li povas preni sen danĝero. Estas pro sia singardo ke li ŝuldas neniam esti konsultinta kuraciston ekde kiam li estas en la mondo''". "''Lia gesto estas lerta, lia paŝado vigla, lia karaktro malkaŝema kaj komprenema. Li plie montras ĝisekstreman delikatecon, kaj ĝis nun, estas la timo malfeliĉigi virinon kiu hezitigis lin riski sin en la ligoj de edzeco''". Tia estis la noto produktita de TOrteto; sed tiom alloga kiom ĝi povus esti por ja iom-aĝa fraŭlino, la kunvivado planita nesukcesis. La instruisto do restis fraŭlo, kaj daŭrigis doni siajn lecionojn de dancado kaj sinteno. Estis ĉirkaŭ tiu epoko ke li eniris, pro tiu titolo, en la hotelo de Vilhelmo V. Kolderupo; poste, la tempo helpanta, siaj lernantoj forlasantaj lin iom post iom, li fine enviciĝis kiel plia dentrado en la dungitaro de la riĉega domo. Finfine, li estis bravulo, malgraŭ siaj ridindaĵoj. Oni korligiĝis al li. Li amis Godfredon, li amis Finan, kiuj cetere redonis tion al li. Tial li havis nur unu solan ambicion en la mondo : komuniki al ili ĉiujn delikatecojn de sia arto, fari de ili , koncerne la bonan sintenon, du kompletajn estulojn. Nu, ĉu oni kredos tion ? estis li, la instruisto Torteto, kiun Vilhelmo V. Kolderupo elektis por esti la akompananto de sia nevo dum tiu ĉi planita vojaĝo. Jes ! li havis kelkan motivon kredi ke TOrteto estis ne iom kontribuinta instigi Godfredon al tiu manio por movado, por elfini perfektiĝi kurante tra la mondo. Vilhelmo V. Kolderupo do decidis kurigi ilin ambaŭ. Ekde la morgaŭo, la 16an de aprilo, li sciigis al la instruisto veni trovi sin en sia kabineto. Iu peto de la nababo estis ordono por TOrteto. La instruisto forlasis sian ĉambron, provizita de ĉi tiu malgranda poŝviolono kiun ni nomas violoneton, por esti preta je ajna okazo; li supreniris la grandan ŝtuparon de la hotelo, la piedoj akademie metitaj, kiel decas al dancmajstro, frapis sur la kabineta pordo, eniris, kun la korpo duonklinita, la kubutoj rondigitaj, la buŝo ridetanta, kaj li atendis en la tria pozicio, post esti krucigita unu antaŭ la alia, je la duono de ĝia longo, siajn piedojn kies la maleoloj kuntuŝiĝis kaj kies la pintoj estis eksteren direktitaj. Ĉiu alia ol la instruisto TOrteto, metinta en tia malfirma ekvilibro, estus ŝanceliĝanta sur sia bazo, sed li sukcesis konservi absoluta stareco. - Sinjoro Torteto, diris Vilhelmo V. Kolderupo, mi venigis vin por informi vin pri novaĵo kiu, mi kredas, ne mankos kialon por mirigi vin. - Laŭ viaj deziroj ! respondis la instruisto, kvankam Vilhelmo V. Kolderupo tute ne ternis, tiel kiel oni povus kredi tion. - La geedziĝo de mia nevo estas prokrastita dum unu jaro aŭ dekok monatoj, reparolis la onklo, kaj Godfredo, pro lia peto, baldaŭ foriros por viziti la diversajn statojn de la nova kaj la malnova mondo. - Sinjoro, respondis Torteto, mia lernanto Godfredo honoros la landon kiu vidis lin naskiĝi, kaj… - Kaj ankaŭ la instruiston de sinteno kiu inicis lin pri bona konduto, respondis la negocisto, per tono kies la naiva TOrteto neniel sentis la ironion. Kaj fakte, kredante devi realigi "muntitan dancosalton", li alterne movis siajn piedojn laŭ ia flanka glitpaŝo, poste, iomete fleksante malrigide la genuon, li salutis Vilhelmon V. Kolderupon. - Mi pensis, reparolis tiun ĉi, ke sendube vi malfacile disiĝus de via lernanto ? - La klopodo estos dolora, respondis TOrteto, kaj tamen, se tio necesas… - Ne necesos tion, respondis Vilhelmo V. Kolderupo kies la dika brovo krispiĝis. - Ha !… respondis TOrteto. Iomete konfuzita, li faris altigatan movon malantaŭen, por transpasi de la tria al la kvara pozicio; poste li metis inter siaj du piedoj la distancon de larĝeco - sen eble esti plene konscia pri tion kion li faris. - Jes, aldonis la negocisto per seka voĉo kaj kun tono kiu ne akceptis eĉ ombron da repliko, mi pensis ke estus vere kruela disigi instruiston kaj lernanton tiel bone ligitajn por akordiĝi. - Certe… la vojaĝoj !… respondis TOrteto kiu ŝajnis ne voli kompreni ! - Jes !… certe !… reparolis Vilhelmo V. Volderupo, ne nur la vojaĝoj plifortigos la talentojn de mia nevo, sed ankaŭ la talentojn de la instruisto al kiu li ŝuldas tiel korektan sintenon ! Neniam la penso prezentiĝis al tiu granda infano ke li iam devus forlasi San-Franciskon, Kalifornion kaj Amerikon por kuri trans la maroj. Tiuj ideoj ne povintus eniri la cerbon de homo pli sperta pri dancarto ol pri vojaĝoj, kaj kiu ankoraŭ konis la ĉefurbon nur ĝis deko mejloj ĉirkaŭe. Kaj nun oni proponis al li, ne, oni aŭdigis lin ke, vole nevole, li tuj devos elpatriiĝi, mem plenumi, kun ĉiuj ŝarĝoj kaj maloportunaĵoj kiujn ili enhavas, tiujn delokiĝojn konsilitajn de li al sia lernanto ! Certe estis en tio sufiĉe por konsterni tiel malmulte solidan cerbon kiel la lian, kaj la malfeliĉa Torteto, por la unua fojo en sia vivo, sentis nevolan ektremadon en la muskoloj de siaj kruroj, malrigidigitaj pro tridek kvin jaroj de trejnadoj ! - Eble… li diris, klopodante revenigi sur siaj lipoj tiun ŝablonan rideton de la dancisto, kiu estis momente viŝiĝinta, eble… mi ne valoras por… - Vi formiĝos ! respondis Vilhelmo V. Kolderupo kiel viro kun kiu estas nenio por diskuti. Rifuzi, tio neeblis. TOrteto ne eĉ pensis tion. Kio li estis en la domo ? Iu aĵo, iu pakaĵo, iu varo povanta esti sendata ĉien en la mondo ! Sed la projektita ekspedo ne estis sen iom maltrankviligi lin. - Kaj kiam devos efektiviĝi la foriron ? li demandis provante reakiri akademian pozicion. - Post unu monato. - Kaj sur kiu malserena maro, sinjoro Kolderupo decidis ke la ŝipo forportos mian lernanton kaj min ? - En la Pacifiko, unue. - Kaj sur kiu globusa punkto mi devos meti la piedon por la unua fojo ? - Sur la grundo de Nov-Zelando, respondis Vilhelmo V. Kolderupo. Mi rimarkis ke Nov-zelandanoj ne dece rondigis la kubutojn !… Vi reĝustigos ilin ! Jen kiel la instruisto TOrteto estis elektita por esti la kunvojaĝanto de Godfredo Morgan. Iu signo de la negocisto tiam komprenigis lin ke la aŭdienco finiĝis. Li do eksiĝis sufiĉe emociita por ke sia eliro kaj la specialaj gracioj kiujn li kutime disvolvis en tiu malfacila akto, tiel malmulte ne kontentigis entute. Fakte, por la unua fojo en sia vivo, la instruisto TOrteto, forgesante, pro sia maltrankvilo, la plej bazajn regulojn de sia arto, foriris la piedojn turnitajn internen ! 3fo87bjvyc53sl1gwt1q9vrl4asmltg La Lernejo por Robinsonoj/- 05 - 0 18739 63084 2022-08-18T07:22:30Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 05 -<br />En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras.}} Se T" wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 05 -<br />En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras.}} Se T gnzge3jng36savxzux509ydqrvekqdl 63087 63084 2022-08-18T08:27:48Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 05 -<br />En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras.}} Nenio pli estis por rediskuti. Antaŭ tiu longa vojaĝo, ambaŭ, tra la vivo, kiun oni nomas geedzecon, Godfredo baldaŭ ĉirkaŭiros la mondon – tio kio kelkfoje estas pli kolrompa. Sed li esperis reveni de tio tre elprovita, kaj foririnta kiel junulon, returne revenigi maturulon. Li estus vidinta, observinta, komparinta. Lia scivolo estus kontentigita. Restus nur al li restadi trankvile kaj fikshejme, por feliĉe vivi en la geedza hejmo kiun nenia tentiĝo ne plu inklinigos lin foriri. Ĉu li malpravis aŭ pravis ? Ĉu li kuris al kelka bona kaj solida leciono de kiu li profitus ? Ni lasos al la estonteco la taskon respondi. Unuvorte, Godfredo estis kontentega. Fina, malserena, sen lasi ion eliĝi, rezignaciis al tiu lernado. La instruisto TOrteto, li, kutime tiom firma sur siaj kruroj, trejnitaj al ĉiuj ekvilibroj de la danco, estis perdinta sian kutiman aplombon kaj provis vane retrovi ĝin. Li ŝanceliĝis eĉ sur la pargeto de sia ĉambro, kvazaŭ li jam estis sur la planko de kajuto skuita de la batoj de ruliĝado kaj de tangado. Koncerne Vilhelmo V. Kolderupo, ekde la prenita decido, li estis iĝinta silentema, ĉefe kun sia nevo. Liaj lipoj kunpremitaj, liaj okuloj duonkaŝitaj sub liaj palpebroj, indikis ke fiksa ideo instaliĝis en tiu kapo, kie kutime bolis la gravajn spekuladojn de komerco. "Ha, vi volas vojaĝi, li fojfoje flustris, vojaĝi anstataŭ edziĝi, anstataŭ resti hejme, esti tute simple feliĉa !… Nu, vi vojaĝos ! La pretigoj estis tuj komencitaj. Antaŭ ĉio, la demando pri la vojplano devis esti levita, diskutita kaj finfine solvita. Ĉu Godfredo forirus suden, orienten aŭ okcidenten ? Tio devis unue decidiĝi. Se li komencis per la sudaj kursoj, la kompanio "Panamo al Kalifornio kaj Brita Kolumbio", poste la kompanio "Pakaĵo [https://eo.wikipedia.org/wiki/Rio-de-Ĵanejro Sudampton Rio-de-Ĵanejro]", taskus al si veturi lin al Eŭropo. Se li prenis orienten, la granda Pacifika fervojo povis alkonduki lin post kelkaj tagoj en Novjorkon, kaj de tie, la linioj Kunard, Inman, Blanka-Stelo, Hamburgo-Ameriko aŭ la franca Transatlantiko alvenigus lin sur la marbordo de la malnova mondo. Se li volis preni okcidenten, per la "Transoceana vaporŝipo Orepoko", estus facile al li atingi Melburnon, poste la Sueza terkolo, per la vaporŝipoj de la "Duoninsula & Orienta Ko". La transportrimedoj ne mankis, kaj, danke al ilia matematika interakordo, la mondoĉirkaŭiro estas nur simpla turistpromenado. Sed ne estas tiel ke devis vojaĝi la nevon-heredanton de la nababo de Frisko. Ne ! Vilhelmo V. Kolderupo posedis pro la bezonoj de sia komerco, iun kompletan vel- kaj vapor-ŝiparon. Li do decidis ke iu el siaj ŝipoj estus "metita sub la dispono de la juna Godfredo Morgan", kvazaŭ temis pri sangoprinco vojaĝanta por sia plezuro – per elspezoj de la regatoj de sia patro. Laŭ siaj ordonoj, la Revo, solida vaporŝipo de sescent tunoj kaj kun forto de ducent ĉevalpovoj, tuj estis rigata. Ĝi devis esti estrita de la kapitano Turkoto, marveterano, kiu jam kuris tra ĉiuj oceanoj ĉe ĉiuj latitudoj. Bona kaj aŭdaca maristo, tiu kutimiĝinto al tornadoj, tajfunoj kaj ciklonoj, jam nombris kvardek jarojn de navigado sur kvindek jaroj de aĝo. Sin [http://fr.wikipedia.org/wiki/Cape%20(nautisme) kapeigi] kaj alfronti la uraganon estis nur ludo por tiu ĉi "matroso", kiu neniam estis elprovita krom de "ter-malsano", tio estas kiam li ankrumis. Tial, pro tiu ekzisto senĉese skuita sur la ferdeko de iu ŝipo, li gardis la kutimon ĉiam balanciĝi dekstren, maldekstren, antaŭen, malantaŭen : li havis la tikon de tangado kaj de ruliĝado. Iu vickapitano, iu maŝinisto, kvar hejtistoj, dek du matrosoj, entute dek ok viroj, devis formi la ŝipanaron de la Revo kiu, se ĝi kontentiĝis trankvile fari siajn ok mejlojn hore, posedis ne malpli da bonegaj navigaj kvalitoj. Ke ĝi ne havis sufiĉe da rapido por trapasi la ondegon kiam la maro estis malkvieta, estu ! Sed ankaŭ la ondego ne trapasis sur ĝi, avantaĝo kiu bone kompensas la nesufiĉecon de la irado, ĉefe kiam oni ne estas alie urĝigita. Cetere, la Revo estis rigita kiel goeleto, kaj per favora vento, kun siaj kvincent kvadrataj jardoj da velaro, ĝi ĉiam povis helpi al sia vaporo. Tamen necesus ne kredi ke la vojaĝo de la Revo devus nur esti plezurvojaĝo. Vilhelmo V. Kolderupo estis tro praktikema viro por ne provi utiligi veturon de dekkvin aŭ dekses mil mejloj tra ĉiuj maroj de la terglobo. Lia ŝipo devis sendube foriri sen kargo, sed estis facile al ĝi teni sin en bonaj kondiĉoj de floskapablo, plenigante kun akvo siajn "balastakvujojn", kiu povintus mergi ĝin ĝisrande de la ferdeko en la kazo ke tio estintus necesa. Tial, la Revo intencis kargi survoje kaj viziti la diversajn kontorojn de la riĉa negocisto. Ĝi tiel veturus de iu komercloko al alia. Ne timu, la kapitano Turkoto ne estus embarasita peti siajn vojaĝkostojn ! La kaprico de Godfredo Morgan ne kostus unu dolaron al la onkla kaso ! Tiamaniere oni agas en la bonaj komercejoj. Ĉio tio estis decidita en longaj interparoladoj, tre sekretaj, kiujn Vilhelmo V. Kolderupo kaj la kapitano Turkoto havis kune. Sed ŝajnas ke la aranĝo de tiu afero, tamen tiom simpla, ne iris glate, ĉar la kapitano bezonis fari multnombrajn vizitojn ĉe la kabineto de la negocisto. Kiam li eliris el ĝi, pli akrasentaj homoj ol la kutimuloj de la hotelo estus rimarkantaj ke li havis neordinaran mienon, ke liaj haroj estis hirtaj kiel taŭzitaj de ventego, kvazaŭ li malkombis ilin per nervoza mano, ke lia tuta persono, fine ruliĝis kaj tangis pli kolereme ol kutime. Oni povis ankaŭ aŭdi strangajn ekkriojn kiuj pruvis ke la kunvenoj ne okazis sen tumulto. Estas ke la kapitano Turkoto kun sia verdiremo, tute bone kapablis alfronti al Vilhelmo V. Kolderupo kiu lin sufiĉe ŝatis kaj estimis por permesi al li kontraŭdiri lin. Fine, ŝajnas, ĉio glatiĝis. Kiu submetiĝis, ĉu Vilhelmo V. Kolderupo ĉu Turkoto ? Mi ne ankoraŭ kuraĝus decidiĝi, ne konante la temon mem de iliaj diskutoj. Tamen mi plivole vetus por la kapitano. Ĉiaokaze, post ok tagoj de interparoladoj, la negocisto kaj la maristo ŝajnis esti en akordo; sed Turkoto ne ĉesis grumbli inter siaj dentoj : "Ke la kvincent mil diabloj de la ŝtormovesto dronigu min al fundo de la [http://www.eventoj.hu/steb/vortaroj/meteologio/terminaro%20ak.html ekvatora kalmo], se mi iam atendintus fari tian taskon, mi, Turkoto !" Tamen la ŝipekipado de la Revo rapide progresis, kaj ĝia kapitano neglektis nenion por ke ĝi kapablu ŝipiri tuj de la unua dekkvino de junio. Oni metis ĝin en la ŝipriparejo, kaj ĝia kareno, zorge refarbita kun minio, kontrastis per ĝia akra ruĝo kontraŭ la nigro de ĝiaj superakvaj partoj. Multaj ŝipoj el ĉiuj specoj kaj ĉiuj naciecoj venas en la haveno de San-Francisko. Tial, ekde multaj jaroj, la kajoj de la urbo, regule konstruitaj sur la marbordo, ne povis sufiĉi por la en- kaj el-ŝipigo de la varoj, se la inĝenieroj ne sukcesis starigi plurajn artefaritajn kajojn. Fostoj el ruĝa abio estis enpuŝitaj en la akvoj, kelkaj kvadrataj mejloj da planko kovris ilin per larĝaj platformoj. Estis tiom prenita de la golfeto, sed la golfeto estas vasta. Oni havis tiel verajn varfojn de malŝarĝado, kovritajn de gruoj kaj pakaĵoj, apud kiuj vaporŝipoj de la du oceanoj, tiuj de Kaliforniaj riveregoj, klipero de ĉiuj landoj, trampŝipoj de Usonaj marbordoj, povis loki sin flanken en perfekta ordo, sen kolizii unu la aliajn. Estis ĉe unu el tiuj artefaritaj kajoj, fine de la strato Varf-Misio, ke estis firme alligita la Revo, post ĝia trapasado ĉe la baseno de karenriparado. Nenio estis neglektita por ke la vaporŝipo, atribuita al vojaĝo de Godfredo, povas navigi en la plej bonaj kondiĉoj. Provizoj, taŭgaj aranĝoj, ĉio estis zorgeme preparita. La rigo estis en perfekta stato, la kaldronego elprovita, la maŝino de helico bonega. Oni eĉ enŝipigis pro la bezonoj de la ŝipo kaj facileco de la komunikado kun la tero, iun vaporŝalupon, rapida kaj nesubmergebla, kiu devis fari grandajn servojn dum la navigado. Fine, mallonge, ĉio estis preta je la dato de la 10a de junio. Restis nur surmariĝi. La ŝipanoj enŝipigitaj de la Kapitano Turkoto por la velmanovroj aŭ la regado de la maŝino, konsistigis elektindan skipon, kaj estintus malfacile trovi iun pli bonan surloke. Vera stoko da vivantaj bestoj, agutioj, ŝafoj, kaprinoj, kokoj kaj kokinoj, ktp, parkitaj en la interferdeko; plie, la bezonoj de la materiala vivo troviĝis certigataj de pluraj kestoj de ladskatoloj el la plej bonaj markoj. Pri la vojplano kiun devis sekvi la Revo, estis verŝajne la temo de la longaj prelegoj kiujn Vilhelmo V. Kolderupo kaj sia kapitano havis kune. Ĉio kio oni sciis, estis ke la unua indikita ŝiphaltejo devis esti Aŭklando, ĉefurbo de Nov-Zelando - krom en la okazo se la manko da karbo, necesigita pro la plidaŭrigo de kontraŭaj ventoj, devigus reprovizi sin, aŭ al unu el insularoj de Pacifiko, aŭ al unu el la ĉinaj havenoj. Ĉiu ĉi detalo, cetere, malmulte gravis al Godfredo ekkiam li foriris trans la maron, kaj tute ne al Torteto, kies la konfuzita menso trogravigis tagon post tago la navigadajn eblecojn. Estis ankoraŭ nur unu formalaĵo por plenumi : la formalaĵo de la fotografioj. Fianĉo ne dece povas foriri por longa vojaĝo ĉirkaŭ la mondo sen kunpreni la bildon de tiu kiu li amas, kaj inverse, sen lasi al ŝi la sian. Godfredo, en turista kostumo, do ĵetis sin en la manojn de Stefenson kaj Ko, fotistoj de la Strato Montgomerio, kaj Fina, en sia urba tualeto, ankaŭ konfidis al la suno la taskon fiksi siajn ĉarmajn trajtojn, sed iom malĝojajn, sur la plakon de la lertaj operatoroj. Estus ankoraŭ maniero vojaĝi kune. La portreto de Fina havis sian lokon tute adekvatan en la kajuto de Godfredo; tiu de Godfredo, en la dormoĉambro de la fraŭlino. Koncerne TOrteto, kiu ne estis fianĉo kaj tute ne pensis esti tiu, oni tamen juĝis taŭga konfidi lian bildon al sentivigita papero. Sed, kio ajn estis la talento de la fotistoj, ili ne kapablis ricevi kontentigan kopion. La nepreciza kliŝo ĉiam estis nur konfuza nebulo en kiu neeblintus rekoni la faman instruiston de dancado kaj sinteno. Estas ke la kliento ne kapablis sin reteni de moviĝo - malgraŭ la rekomendo uzata en ĉiuj atelieroj dediĉitaj al tiaj operacioj. Oni provis aliajn rimedojn pli rapidajn de ekfotoj. Neeble. TOrteto jam anticipe tangadis kaj ruliĝadis tute kiel la kapitano de la Revo. Ni devis fordecidi konservi la trajtojn de tiu rimarkinda viro. Neriparebla malfeliĉo por la estonteco, se – sed ni forigu tiun penson ! - se, kredante foriri nur al la malnova mondo, TOrteto forirus al tiu alia mondo el kiu oni ne revenas. La 9an de junio, ni estis pretaj. La Revo devis nur ekveli. Ĉiaj paperoj, ŝarĝatesto, ĉarto, poliso, estis laŭ regulo, kaj du tagojn antaŭe, la agento de la firmao Kolderupo sendis la lastajn subskribojn. Tiun tagon, granda adiaŭa matenmanĝo estis donita en la hotelo de la strato Montgomerio. Oni trinkis je la feliĉa vojaĝo de Godfredo kaj je lia rapida reveno. Godfredo ne ĉesis esti sufiĉe kortuŝita, kaj li tute ne provis kaŝi tion. Fina montris sin pli firma ol li. Koncerne TOrteton, li fordrinkis siajn antaŭtimojn en kelkaj pokaloj da ĉampano, kies la influo daŭris ĝis la forira momento. Li eĉ preskaŭ forgesis sian poŝviolonon kiu estis alportita al li ĵus kiam oni malligis la ligŝnurojn de la Revo. La lastaj adiaŭoj estis donitaj surŝipe, la lastaj manpremoj interŝanĝiĝis sur la pobferdeko; poste la maŝino donis kelkajn rotaciojn de la helico, kiuj debordigis la vaporŝipon. - Adiaŭ ! Fina. - Adiaŭ ! Godfredo. - Ke la ĉielo gvidu vin ! diris la onklo. - Kaj ĉefe, ke ĝi revenigos nin ! flustris la instruisto TOrteto. - Kaj neniam forgesu, Godfredo, aldonis Vilhelmo V. Kolderupo, la devizon kiun la Revo surhavas ĉe ĝia tabulo de malantaŭo : "La kuraĝo prave estas efika". - Neniam onklo Vilĉjo ! Adiaŭ, Fina ! - Adiaŭ ! Godfredo. La vaporŝipo malproksimiĝis, la poŝtukoj svingiĝis tiel longe ĝis ili restis videblaj de la kajo, eĉ iom plue. Baldaŭ tiu ĉi golfeto de San-Francisko, la plej vasta de la mondo, estis transirita, la Revo transpasis la mallarĝan markolo de Golden-Gate<ref>Esperante "Ora-Pordego".</ref>, poste ĝi tranĉis per sia steveno, la akvojn de Pacifiko : estis kvazaŭ tiu "Ora-Pordego" ĵus refermis sur ĝi. ochqafulk6h9prbvqe4nhpw7kctjeap 63097 63087 2022-08-18T09:32:32Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 04 -|- 04 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 05 -<br />En kiu oni pretiĝas por foriri,<br />kaj fine de kiu oni vere foriras.}} Nenio pli estis por rediskuti. Antaŭ tiu longa vojaĝo, ambaŭ, tra la vivo, kiun oni nomas geedzecon, Godfredo baldaŭ ĉirkaŭiros la mondon – tio kio kelkfoje estas pli kolrompa. Sed li esperis reveni de tio tre elprovita, kaj foririnta kiel junulon, returne revenigi maturulon. Li estus vidinta, observinta, komparinta. Lia scivolo estus kontentigita. Restus nur al li restadi trankvile kaj fikshejme, por feliĉe vivi en la geedza hejmo kiun nenia tentiĝo ne plu inklinigos lin foriri. Ĉu li malpravis aŭ pravis ? Ĉu li kuris al kelka bona kaj solida leciono de kiu li profitus ? Ni lasos al la estonteco la taskon respondi. Unuvorte, Godfredo estis kontentega. Fina, malserena, sen lasi ion eliĝi, rezignaciis al tiu lernado. La instruisto TOrteto, li, kutime tiom firma sur siaj kruroj, trejnitaj al ĉiuj ekvilibroj de la danco, estis perdinta sian kutiman aplombon kaj provis vane retrovi ĝin. Li ŝanceliĝis eĉ sur la pargeto de sia ĉambro, kvazaŭ li jam estis sur la planko de kajuto skuita de la batoj de ruliĝado kaj de tangado. Koncerne Vilhelmo V. Kolderupo, ekde la prenita decido, li estis iĝinta silentema, ĉefe kun sia nevo. Liaj lipoj kunpremitaj, liaj okuloj duonkaŝitaj sub liaj palpebroj, indikis ke fiksa ideo instaliĝis en tiu kapo, kie kutime bolis la gravajn spekuladojn de komerco. "Ha, vi volas vojaĝi, li fojfoje flustris, vojaĝi anstataŭ edziĝi, anstataŭ resti hejme, esti tute simple feliĉa !… Nu, vi vojaĝos ! La pretigoj estis tuj komencitaj. Antaŭ ĉio, la demando pri la vojplano devis esti levita, diskutita kaj finfine solvita. Ĉu Godfredo forirus suden, orienten aŭ okcidenten ? Tio devis unue decidiĝi. Se li komencis per la sudaj kursoj, la kompanio "Panamo al Kalifornio kaj Brita Kolumbio", poste la kompanio "Pakaĵo [https://eo.wikipedia.org/wiki/Rio-de-Ĵanejro Sudampton Rio-de-Ĵanejro]", taskus al si veturi lin al Eŭropo. Se li prenis orienten, la granda Pacifika fervojo povis alkonduki lin post kelkaj tagoj en Novjorkon, kaj de tie, la linioj Kunard, Inman, Blanka-Stelo, Hamburgo-Ameriko aŭ la franca Transatlantiko alvenigus lin sur la marbordo de la malnova mondo. Se li volis preni okcidenten, per la "Transoceana vaporŝipo Orepoko", estus facile al li atingi Melburnon, poste la Sueza terkolo, per la vaporŝipoj de la "Duoninsula & Orienta Ko". La transportrimedoj ne mankis, kaj, danke al ilia matematika interakordo, la mondoĉirkaŭiro estas nur simpla turistpromenado. Sed ne estas tiel ke devis vojaĝi la nevon-heredanton de la nababo de Frisko. Ne ! Vilhelmo V. Kolderupo posedis pro la bezonoj de sia komerco, iun kompletan vel- kaj vapor-ŝiparon. Li do decidis ke iu el siaj ŝipoj estus "metita sub la dispono de la juna Godfredo Morgan", kvazaŭ temis pri sangoprinco vojaĝanta por sia plezuro – per elspezoj de la regatoj de sia patro. Laŭ siaj ordonoj, la Revo, solida vaporŝipo de sescent tunoj kaj kun forto de ducent ĉevalpovoj, tuj estis rigata. Ĝi devis esti estrita de la kapitano Turkoto, marveterano, kiu jam kuris tra ĉiuj oceanoj ĉe ĉiuj latitudoj. Bona kaj aŭdaca maristo, tiu kutimiĝinto al tornadoj, tajfunoj kaj ciklonoj, jam nombris kvardek jarojn de navigado sur kvindek jaroj de aĝo. Sin [http://fr.wikipedia.org/wiki/Cape%20(nautisme) kapeigi] kaj alfronti la uraganon estis nur ludo por tiu ĉi "matroso", kiu neniam estis elprovita krom de "ter-malsano", tio estas kiam li ankrumis. Tial, pro tiu ekzisto senĉese skuita sur la ferdeko de iu ŝipo, li gardis la kutimon ĉiam balanciĝi dekstren, maldekstren, antaŭen, malantaŭen : li havis la tikon de tangado kaj de ruliĝado. Iu vickapitano, iu maŝinisto, kvar hejtistoj, dek du matrosoj, entute dek ok viroj, devis formi la ŝipanaron de la Revo kiu, se ĝi kontentiĝis trankvile fari siajn ok mejlojn hore, posedis ne malpli da bonegaj navigaj kvalitoj. Ke ĝi ne havis sufiĉe da rapido por trapasi la ondegon kiam la maro estis malkvieta, estu ! Sed ankaŭ la ondego ne trapasis sur ĝi, avantaĝo kiu bone kompensas la nesufiĉecon de la irado, ĉefe kiam oni ne estas alie urĝigita. Cetere, la Revo estis rigita kiel goeleto, kaj per favora vento, kun siaj kvincent kvadrataj jardoj da velaro, ĝi ĉiam povis helpi al sia vaporo. Tamen necesus ne kredi ke la vojaĝo de la Revo devus nur esti plezurvojaĝo. Vilhelmo V. Kolderupo estis tro praktikema viro por ne provi utiligi veturon de dekkvin aŭ dekses mil mejloj tra ĉiuj maroj de la terglobo. Lia ŝipo devis sendube foriri sen kargo, sed estis facile al ĝi teni sin en bonaj kondiĉoj de floskapablo, plenigante kun akvo siajn "balastakvujojn", kiu povintus mergi ĝin ĝisrande de la ferdeko en la kazo ke tio estintus necesa. Tial, la Revo intencis kargi survoje kaj viziti la diversajn kontorojn de la riĉa negocisto. Ĝi tiel veturus de iu komercloko al alia. Ne timu, la kapitano Turkoto ne estus embarasita peti siajn vojaĝkostojn ! La kaprico de Godfredo Morgan ne kostus unu dolaron al la onkla kaso ! Tiamaniere oni agas en la bonaj komercejoj. Ĉio tio estis decidita en longaj interparoladoj, tre sekretaj, kiujn Vilhelmo V. Kolderupo kaj la kapitano Turkoto havis kune. Sed ŝajnas ke la aranĝo de tiu afero, tamen tiom simpla, ne iris glate, ĉar la kapitano bezonis fari multnombrajn vizitojn ĉe la kabineto de la negocisto. Kiam li eliris el ĝi, pli akrasentaj homoj ol la kutimuloj de la hotelo estus rimarkantaj ke li havis neordinaran mienon, ke liaj haroj estis hirtaj kiel taŭzitaj de ventego, kvazaŭ li malkombis ilin per nervoza mano, ke lia tuta persono, fine ruliĝis kaj tangis pli kolereme ol kutime. Oni povis ankaŭ aŭdi strangajn ekkriojn kiuj pruvis ke la kunvenoj ne okazis sen tumulto. Estas ke la kapitano Turkoto kun sia verdiremo, tute bone kapablis alfronti al Vilhelmo V. Kolderupo kiu lin sufiĉe ŝatis kaj estimis por permesi al li kontraŭdiri lin. Fine, ŝajnas, ĉio glatiĝis. Kiu submetiĝis, ĉu Vilhelmo V. Kolderupo ĉu Turkoto ? Mi ne ankoraŭ kuraĝus decidiĝi, ne konante la temon mem de iliaj diskutoj. Tamen mi plivole vetus por la kapitano. Ĉiaokaze, post ok tagoj de interparoladoj, la negocisto kaj la maristo ŝajnis esti en akordo; sed Turkoto ne ĉesis grumbli inter siaj dentoj : "Ke la kvincent mil diabloj de la ŝtormovesto dronigu min al fundo de la [http://www.eventoj.hu/steb/vortaroj/meteologio/terminaro%20ak.html ekvatora kalmo], se mi iam atendintus fari tian taskon, mi, Turkoto !" Tamen la ŝipekipado de la Revo rapide progresis, kaj ĝia kapitano neglektis nenion por ke ĝi kapablu ŝipiri tuj de la unua dekkvino de junio. Oni metis ĝin en la ŝipriparejo, kaj ĝia kareno, zorge refarbita kun minio, kontrastis per ĝia akra ruĝo kontraŭ la nigro de ĝiaj superakvaj partoj. Multaj ŝipoj el ĉiuj specoj kaj ĉiuj naciecoj venas en la haveno de San-Francisko. Tial, ekde multaj jaroj, la kajoj de la urbo, regule konstruitaj sur la marbordo, ne povis sufiĉi por la en- kaj el-ŝipigo de la varoj, se la inĝenieroj ne sukcesis starigi plurajn artefaritajn kajojn. Fostoj el ruĝa abio estis enpuŝitaj en la akvoj, kelkaj kvadrataj mejloj da planko kovris ilin per larĝaj platformoj. Estis tiom prenita de la golfeto, sed la golfeto estas vasta. Oni havis tiel verajn varfojn de malŝarĝado, kovritajn de gruoj kaj pakaĵoj, apud kiuj vaporŝipoj de la du oceanoj, tiuj de Kaliforniaj riveregoj, klipero de ĉiuj landoj, trampŝipoj de Usonaj marbordoj, povis loki sin flanken en perfekta ordo, sen kolizii unu la aliajn. Estis ĉe unu el tiuj artefaritaj kajoj, fine de la strato Varf-Misio, ke estis firme alligita la Revo, post ĝia trapasado ĉe la baseno de karenriparado. Nenio estis neglektita por ke la vaporŝipo, atribuita al vojaĝo de Godfredo, povas navigi en la plej bonaj kondiĉoj. Provizoj, taŭgaj aranĝoj, ĉio estis zorgeme preparita. La rigo estis en perfekta stato, la kaldronego elprovita, la maŝino de helico bonega. Oni eĉ enŝipigis pro la bezonoj de la ŝipo kaj facileco de la komunikado kun la tero, iun vaporŝalupon, rapida kaj nesubmergebla, kiu devis fari grandajn servojn dum la navigado. Fine, mallonge, ĉio estis preta je la dato de la 10a de junio. Restis nur surmariĝi. La ŝipanoj enŝipigitaj de la Kapitano Turkoto por la velmanovroj aŭ la regado de la maŝino, konsistigis elektindan skipon, kaj estintus malfacile trovi iun pli bonan surloke. Vera stoko da vivantaj bestoj, agutioj, ŝafoj, kaprinoj, kokoj kaj kokinoj, ktp, parkitaj en la interferdeko; plie, la bezonoj de la materiala vivo troviĝis certigataj de pluraj kestoj de ladskatoloj el la plej bonaj markoj. Pri la vojplano kiun devis sekvi la Revo, estis verŝajne la temo de la longaj prelegoj kiujn Vilhelmo V. Kolderupo kaj sia kapitano havis kune. Ĉio kio oni sciis, estis ke la unua indikita ŝiphaltejo devis esti Aŭklando, ĉefurbo de Nov-Zelando - krom en la okazo se la manko da karbo, necesigita pro la plidaŭrigo de kontraŭaj ventoj, devigus reprovizi sin, aŭ al unu el insularoj de Pacifiko, aŭ al unu el la ĉinaj havenoj. Ĉiu ĉi detalo, cetere, malmulte gravis al Godfredo ekkiam li foriris trans la maron, kaj tute ne al Torteto, kies la konfuzita menso trogravigis tagon post tago la navigadajn eblecojn. Estis ankoraŭ nur unu formalaĵo por plenumi : la formalaĵo de la fotografioj. Fianĉo ne dece povas foriri por longa vojaĝo ĉirkaŭ la mondo sen kunpreni la bildon de tiu kiu li amas, kaj inverse, sen lasi al ŝi la sian. Godfredo, en turista kostumo, do ĵetis sin en la manojn de Stefenson kaj Ko, fotistoj de la Strato Montgomerio, kaj Fina, en sia urba tualeto, ankaŭ konfidis al la suno la taskon fiksi siajn ĉarmajn trajtojn, sed iom malĝojajn, sur la plakon de la lertaj operatoroj. Estus ankoraŭ maniero vojaĝi kune. La portreto de Fina havis sian lokon tute adekvatan en la kajuto de Godfredo; tiu de Godfredo, en la dormoĉambro de la fraŭlino. Koncerne TOrteto, kiu ne estis fianĉo kaj tute ne pensis esti tiu, oni tamen juĝis taŭga konfidi lian bildon al sentivigita papero. Sed, kio ajn estis la talento de la fotistoj, ili ne kapablis ricevi kontentigan kopion. La nepreciza kliŝo ĉiam estis nur konfuza nebulo en kiu neeblintus rekoni la faman instruiston de dancado kaj sinteno. Estas ke la kliento ne kapablis sin reteni de moviĝo - malgraŭ la rekomendo uzata en ĉiuj atelieroj dediĉitaj al tiaj operacioj. Oni provis aliajn rimedojn pli rapidajn de ekfotoj. Neeble. TOrteto jam anticipe tangadis kaj ruliĝadis tute kiel la kapitano de la Revo. Ni devis fordecidi konservi la trajtojn de tiu rimarkinda viro. Neriparebla malfeliĉo por la estonteco, se – sed ni forigu tiun penson ! - se, kredante foriri nur al la malnova mondo, TOrteto forirus al tiu alia mondo el kiu oni ne revenas. La 9an de junio, ni estis pretaj. La Revo devis nur ekveli. Ĉiaj paperoj, ŝarĝatesto, ĉarto, poliso, estis laŭ regulo, kaj du tagojn antaŭe, la agento de la firmao Kolderupo sendis la lastajn subskribojn. Tiun tagon, granda adiaŭa matenmanĝo estis donita en la hotelo de la strato Montgomerio. Oni trinkis je la feliĉa vojaĝo de Godfredo kaj je lia rapida reveno. Godfredo ne ĉesis esti sufiĉe kortuŝita, kaj li tute ne provis kaŝi tion. Fina montris sin pli firma ol li. Koncerne TOrteton, li fordrinkis siajn antaŭtimojn en kelkaj pokaloj da ĉampano, kies la influo daŭris ĝis la forira momento. Li eĉ preskaŭ forgesis sian poŝviolonon kiu estis alportita al li ĵus kiam oni malligis la ligŝnurojn de la Revo. La lastaj adiaŭoj estis donitaj surŝipe, la lastaj manpremoj interŝanĝiĝis sur la pobferdeko; poste la maŝino donis kelkajn rotaciojn de la helico, kiuj debordigis la vaporŝipon. - Adiaŭ ! Fina. - Adiaŭ ! Godfredo. - Ke la ĉielo gvidu vin ! diris la onklo. - Kaj ĉefe, ke ĝi revenigos nin ! flustris la instruisto TOrteto. - Kaj neniam forgesu, Godfredo, aldonis Vilhelmo V. Kolderupo, la devizon kiun la Revo surhavas ĉe ĝia tabulo de malantaŭo : "La kuraĝo prave estas efika". - Neniam onklo Vilĉjo ! Adiaŭ, Fina ! - Adiaŭ ! Godfredo. La vaporŝipo malproksimiĝis, la poŝtukoj svingiĝis tiel longe ĝis ili restis videblaj de la kajo, eĉ iom plue. Baldaŭ tiu ĉi golfeto de San-Francisko, la plej vasta de la mondo, estis transirita, la Revo transpasis la mallarĝan markolo de Golden-Gate<ref>Esperante "Ora-Pordego".</ref>, poste ĝi tranĉis per sia steveno, la akvojn de Pacifiko : estis kvazaŭ tiu "Ora-Pordego" ĵus refermis sur ĝi. 1mob75u9nmm36kb6y9o5xaz0es8goh1 La Lernejo por Robinsonoj/- 06 - 0 18740 63086 2022-08-18T08:22:41Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 06 -<br />En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto.}} Se T" wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 06 -<br />En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto.}} Se T elzvgffpu1mm395swu3mypy02vrb3ry 63088 63086 2022-08-18T08:28:42Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 06 -<br />En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto.}} Se T kldkje2nr1wz05ubyr3f0a7aiy9eh4d 63090 63088 2022-08-18T08:35:20Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 06 -<br />En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto.}} La vojaĝo estis komencinta. Tio ne estis malfacila, ni volonte konsentos. Tiel kiel ofte ripetis la instruisto TOrteto, kun nekontestebla logiko : "Iu vojaĝo ĉiam komenciĝas ! Sed kien kaj kiel ĝi finiĝas, estas tio kiu gravas !" La kajuto okupita de Godfredo malfermiĝis, funde de la pobferdeko de la Revo, sur la oficirejo de malantaŭo, kiu utilis kiel manĝoĉambron. Nia juna vojaĝanto estis loĝigita tie tiel komforte kiel eble. Li dediĉis al foto de Fina la plej bonan lokon sur la plej lumigita el la paneloj de sia ĉambro. Spaco por dormi, lavotablo por sia sinlavado, kelkaj ŝrankoj por siaj vestoj kaj sia tukaro, tablo por labori, brakseĝo por sidiĝi, kion plie necesis al tiu dudekdujara pasaĝero ? Kun ĉi tiuj kondiĉoj, li estus dudekdufoje ĉirkaŭvojaĝinta la mondon ! Ĉu li ne estis en la aĝo de tiu praktika filozofio kiun la bonfarto kaj bona humoro konsistigas ? Ha ! Gejunuloj vojaĝu se vi kapablas, kaj eĉ se vi ne kapablas tion… vojaĝu ! TOrteto, li, ne plu estis bonhumora. Lia kajuto, apud la kajuto de lia lernanto, ŝajnis al li tre mallarĝa kaj lia dormloko tre malmola, la ses kvadrataj jardoj kiun ĝi okupis, unuatempe tre nesufiĉa por ke li povus trejni siajn batsaltojn kaj siajn paŝojn de bureo. Ĉu do la vojaĝanto en li ne inkludus la instruiston de dancado kaj de sinteno ? Ne ! Estis denaske, kaj kiam TOrteto alvenos je la tempo enlitiĝi por la lasta dormo, siaj piedoj troviĝos ankoraŭ metitaj en horizontala linio, la kalkanoj unu kontraŭ la alia ĉe la unua pozicio. La manĝoj devis esti komune prenitaj, kaj estis tio kio estis farita - Godfredo kaj Torteto, unu fronte al la alia, la kapitano kaj la vickapitano okupantaj ĉiu unu el la finoj de la ruliĝada tablo. Tiu ĉi timiga fakvorto, "ruliĝada tablo", jam lasis kompreni ke la loko de la instruisto tro ofte estus malplena ! Komence, en tiu bela monato de junio, estis bela brizo el la nordoriento. La ŝipestro Turkoto sukcesis aranĝigi la velaron por kreskigi sian rapidecon kaj la Revo, ĉiuj veloj disvolvataj, bone fortikigataj, ne tro ruliĝadis de unu flanko al la alia. Krome, ĉar la ondego prenis ĝin malantaŭe, la tangado ne troe lacigis ĝin. Tiu ĉi rapido ne estas tiu kiu faras, sur la vizaĝo de la pasaĝeroj, la nazojn pinĉitajn, la okulojn kavajn, la fruntojn palegajn, la vangojn senkolorajn. Estis do akceptebla. Oni rapidegis rekte al la sudokcidento sur beleta maro apenaŭ ŝaŭmanta : la usona marbordo ne malfruis malaperi sub la horizonto. Dum du tagoj, neniu navigada incidento okazis, kiu indus esti raportita. La Revo efektivigis bonan veturon. La komenco de tiu vojaĝo estis do favora - kvankam la kapitano Turkoto lasis kelkfoje aperi maltrankvilon kiun li vane strebis kaŝi. Ĉiutage kiam la suno trapasis la meridianon, li ekzakte mezuris la ŝipsituacion. Sed oni povis rimarki ke tuj li kuntrenis la adjunkton en sian kajuton, kaj tie, ambaŭ restis en sekreta intertrakto, kvazaŭ ili estintus diskuti cele al kelka grava eventualaĵo. Ĉi tiu detalo restis sendube nerimarkita de Godfredo kiu komprenis nenion pri la navigaciaj aferoj, sed la ŝipanara estro kaj kelkaj el la matrosoj ne mankis miri pro tio. Tiuj bravuloj estis tiaj des pli ke du aŭ tri fojojn, ekde la unua semajno, dum nokto, kun nenio kiu neprigis tiun manovron, la direkto de la Revo estis videble ŝanĝita, poste reakirita dumtage. Tio kio klariĝis kun velŝipo, submetita al ŝanĝoj de atmosferaj fluoj, ne plu klariĝis kun vaporŝipo kiu povas sekvi la linion de la [http://eo.wikipedia.org/wiki/Ĉefcirklo ĉefcirkloj] kaj ferlas siajn velojn kiam la vento ne plu estas favora al ĝi. La 12a de junio matene, tre neatendita incidento okazis surŝipe. La kapitano Turkoto, sia adjunkto kaj Godfredo estis tuj altabliĝintaj por matenmanĝi, kiam eksterkutima bruo aŭdiĝis sur la ferdeko. Preskaŭ tuj la ŝipanara estro, puŝante la pordon, aperis sur la sojlo de la pobferdeko. - Kapitano, li diris. - Kio estas do ? vigle respondis Turkoto, kiel maristo ĉiam alarmpreta. - Tie estas… ĉino ! diris la ŝipanara estro. - Iu ĉino ? - Jes ! Vera ĉino kiun ni ĵus hazarde malkovris, funde de la holdo ! - En la bilĝo ! ekkriis la kapitano Turkoto. Je la nomo de ĉiuj diabloj de Sakramento, ke oni sendu lin al la marfundo ! - Tute bone ! respondis la ŝipanara estro. Kaj la bonegulo, kun la malestimo kiun devas senti ĉiu Kaliforno pri filo de la ĉiela Imperio, trovante tiun ĉi ordonon oni ne povas pli natura, farintus al si nenian skrupulon plenumi ĝin. Tamen la kapitano Turkoto leviĝis; poste sekvata de Godfredo kaj de la vickapitano, li forlasis la manĝoĉambron de la pobferdeko kaj direktis sin al la prukastelo de la Revo. Tie, fakte, ĉino, strikte tenita, baraktis en la manoj de du aŭ tri matrosoj kiuj ne evitigis al li batpuŝoj. Li estis viro kun tridek kvin ĝis kvardek jaroj, kun inteligenta fizionomio, bona kompleksio, glata vizaĝo, sed iom pale malgrasega sekve de tiu ĉi sesdek-hora restado en la fundo de malbone ventolita ŝipkelo. Nur hazardo malkovrigis lin en lia malluma rifuĝejo. La kapitano Turkoto tuj faris signon al siaj knabegoj liberigi la malfeliĉan entrudiĝinton. - Kiu vi estas ? li demandis al li. - Iu filo de la Suno. - Kaj kiel vi nomiĝas ? - Seng-Vu, respondis la ĉino kies nomo, en ĉiela lingvo, signifas "kiu ne vivas". - Kaj kion vi faras ĉi tie surŝipe ? - Mi marveturas !… trankvile respondis Seng-Vu, sed kaŭzante al vi nur kiel eble la malplej da damaĝo ! - Vere ! La malplej da damaĝo !… Kaj ĉu vi kaŝis vin en la holdo ĉe la momento de la foriro ? - Kiel vi diras, kapitano. - Por fari vin rekonduki senpage de Ameriko al Ĉinio, ĉe la alian flankon de la Pacifiko ? - Se vi bonvolas tion. - Kaj se mi ne volas tion, flavhaŭta fremdulo, se mi petegus vin bonvoli reiri al Ĉinio naĝante ? - Mi provus, respondis la ĉino ridetante, sed verŝajnas ke mi dronus survoje ! - Nu, malbenita Johano [Kromnomo kiun la Usonanoj donas al la ĉinoj] ekkriis la kapitano Turkoto, mi tuj sentigigos al vi kiel ŝpari la transirajn kostojn ! Kaj la kapitano Turkoto, multe pli kolere ol la cirkonstanco pravigis ĝin, estis eble ekplenumonta sian minacon kiam Godfredo intervenis. - Kapitano, li diris, iu ĉino plie surŝipe de la Revo, estas iu ĉino malplie en Kalifornio, kie estas tiom da ili ! - Kie ili estas tro ! respondis la kapitano Turkoto. - Tro multe, fakte, reparolis Godfredo. Nu, ĉar tiu ĉi kompatinda mizerulo juĝis trafe malembarasi San-Francisko de sia ĉeesto, tio meritas kelkan kompaton !… Ba ! Ni forĵetos lin preterpasante Ŝanhajon, kaj neniam plu oni reparolos pri li ! Dirante ke estas tro da ĉinoj en la Kalifornia ŝtato, Godfredo tiel uzis la dirmanieron de vera Kalifornano. Certas ke elmigrado de la gefiloj de la ĉiela Imperio – ili estas tricent milionoj en Ĉinio kontraŭ tridek milionoj da Usonanoj en Usono - fariĝis danĝero por la provincoj de la Malproksima Okcidento. Tial la leĝofarantoj de tiuj ŝtatoj, Kalifornio, [http://eo.wikipedia.org/wiki/Baja%20California Baja Kalifornio], Oregono, Nevado, Utaho, kaj la Kongreso mem, zorgis pri la disvastiĝado de ĉi tia nova epidemio al kiu la Jankioj donis la signifan nomon de "flava pesto". Tiuepoke, oni nombris pli ol kvindek mil ĉielhomojn, nur en la Kalifornia ŝtato. Tiuj homoj, tre faremaj pri orlavado, ankaŭ tre paciencaj, vivante per pinĉopreno da rizo, per gluto da teo, per enspiraĵo da opio, emigis malplikostigi la manlaboron malfavore al enlandaj laboristoj. Tial oni devis submeti ilin al specialaj leĝoj, male al la Usona Konstitucio - leĝoj kiuj fiksis ilian enmigradon, kaj ne rajtigis ilin naturaliziĝi, pro timo ke ili fine akiros la plimulton en la Kongreso. Cetere, ĝenerale mistraktitaj, tiel kiel la Indianoj kaj la Negroj, por pravigi tiun reputacion de "pestuloj" kiel oni moknomis ilin, ili estis plej ofte parkitaj en speco de geto, kie ili zorge konservas la morojn kaj kutimojn de la ĉiela Imperio. En la Kalifornia ĉefurbo, estas al la kvartalo de la strato Sakramento, ornamita per iliaj ŝildoj kaj per iliaj lanternoj, ke la premo de la homoj de alia raso, amasigis ilin. Estas tie kie oni milope renkontas ilin, trotetante en ilia bluzo kun larĝaj manikoj, ilia konusa ĉapo, iliaj ŝuoj kun levita pinto. Estas tie kie ili plejparte fariĝas spicistoj, ĝardenistoj aŭ lavistoj - krom se ili servas kiel kuiristoj aŭ apartenas al tiuj dramaj trupoj kiuj prezentas ĉinajn teatraĵojn ĉe franca teatro de San-Francisko. Kaj - ne estas kialo por kaŝi tion – Seng-Vu aniĝis al unu el tiuj heterogenaj trupoj, en kiu li rolis kiel unua komikisto - se tamen tiu esprimo de eŭropa teatro povas almetiĝi al iu ajna ĉina artisto. Fakte, ili estas tiom seriozaj, eĉ kiam ili ŝercas, ke la Kalifornia romanisto Bret Hart povis diri ke li neniam vidis ridi ĉinan aktoron, kaj li eĉ konfesas esti ne povanta distingi ĉu unu el tiuj teatraĵoj, kiun li spektis, estis tragedio aŭ simpla farso. Resume, Seng-Vu estis komikisto. La sezono finita, riĉa de sukceso, eble pli ol de sonantaj moneroj, li volis reiri al sia lando alie ol en kadavra stato ''<small>[La kutimo de la ĉinoj estas fari sin entombigi en ilia lando, kaj ekzistas ŝipoj kiuj estas nur atribuitaj al tiu trafiko de kadavroj]</small>''. Pro tio, li tuthazarde enŝoviĝis ŝtelume en la holdon de la Revo. Provizita per proviantoj, ĉu li do esperis fari inkognite tiun ĉi ŝipiradon de kelkaj semajnoj; poste surteriĝi ĉe iun punkton de la ĉina marbordo, kiel li enŝipiĝis sen esti vidita ? Estas eble, finfine. Enkalkulinte ĉion, la kazo certe ne estis nepardonebla ago. Tial Godfredo pravis interagi favore al la entrudulo, kaj la kapitano Turkoto kiu sin montris pli malafabla ol li estis, tute senpene rezignis forĵeti Seng-Vuon elŝipe, barakti en la akvoj de Pacifiko. Seng-Vu do ne reiris al sia kaŝejo funde de la ŝipo, sed li ne devis esti tre ĝenanta surŝipe. Flegma, metodema, malmute komunikema, li zorge evitis la matrosojn kiuj ĉiam havis kelkan batpuŝon por lia dispono; li nutris sin per sia provianta rezervo. Entute, li estis sufiĉe malgrasa por ke sia pezo, aldonita kiel superfluaĵo, ne senteble kreskigis la veturkostojn de la Revo. Se Seng-Vu pasis senpage, certe lia irado ne kostus unu cendon al kaso de Vilhelmo V. Kolderupo. Lia ĉeesto surŝipe tamen okazigis de la flanko de la kapitano Turkoto, rimarkon kiun lia adjunkto sendube estis sola por kompreni la apartan sencon : - Li certe malhelpos nin, tiu damnita ĉino, kiam necesos !… Finfine, des pli malbone por li ! - Kial li fraŭde enŝipiĝis sur la Revo ! respondis la vickapitano. - Ĉefe por iri al Ŝanhajo ! rebatis la kapitano Turkoto. Diablen Johanoj kaj Johanidoj ! 0hjrdw2owi6redglmtefi3hdkro07iz 63098 63090 2022-08-18T09:37:01Z Lumich07 4157 wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 05 -|- 05 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 07 -|- 07 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 06 -<br />En kiu la leganto estas invitita<br />konatiĝi kun nova rolanto.}} La vojaĝo estis komencinta. Tio ne estis malfacila, ni volonte konsentos. Tiel kiel ofte ripetis la instruisto TOrteto, kun nekontestebla logiko : "Iu vojaĝo ĉiam komenciĝas ! Sed kien kaj kiel ĝi finiĝas, estas tio kiu gravas !" La kajuto okupita de Godfredo malfermiĝis, funde de la pobferdeko de la Revo, sur la oficirejo de malantaŭo, kiu utilis kiel manĝoĉambron. Nia juna vojaĝanto estis loĝigita tie tiel komforte kiel eble. Li dediĉis al foto de Fina la plej bonan lokon sur la plej lumigita el la paneloj de sia ĉambro. Spaco por dormi, lavotablo por sia sinlavado, kelkaj ŝrankoj por siaj vestoj kaj sia tukaro, tablo por labori, brakseĝo por sidiĝi, kion plie necesis al tiu dudekdujara pasaĝero ? Kun ĉi tiuj kondiĉoj, li estus dudekdufoje ĉirkaŭvojaĝinta la mondon ! Ĉu li ne estis en la aĝo de tiu praktika filozofio kiun la bonfarto kaj bona humoro konsistigas ? Ha ! Gejunuloj vojaĝu se vi kapablas, kaj eĉ se vi ne kapablas tion… vojaĝu ! TOrteto, li, ne plu estis bonhumora. Lia kajuto, apud la kajuto de lia lernanto, ŝajnis al li tre mallarĝa kaj lia dormloko tre malmola, la ses kvadrataj jardoj kiun ĝi okupis, unuatempe tre nesufiĉa por ke li povus trejni siajn batsaltojn kaj siajn paŝojn de bureo. Ĉu do la vojaĝanto en li ne inkludus la instruiston de dancado kaj de sinteno ? Ne ! Estis denaske, kaj kiam TOrteto alvenos je la tempo enlitiĝi por la lasta dormo, siaj piedoj troviĝos ankoraŭ metitaj en horizontala linio, la kalkanoj unu kontraŭ la alia ĉe la unua pozicio. La manĝoj devis esti komune prenitaj, kaj estis tio kio estis farita - Godfredo kaj Torteto, unu fronte al la alia, la kapitano kaj la vickapitano okupantaj ĉiu unu el la finoj de la ruliĝada tablo. Tiu ĉi timiga fakvorto, "ruliĝada tablo", jam lasis kompreni ke la loko de la instruisto tro ofte estus malplena ! Komence, en tiu bela monato de junio, estis bela brizo el la nordoriento. La ŝipestro Turkoto sukcesis aranĝigi la velaron por kreskigi sian rapidecon kaj la Revo, ĉiuj veloj disvolvataj, bone fortikigataj, ne tro ruliĝadis de unu flanko al la alia. Krome, ĉar la ondego prenis ĝin malantaŭe, la tangado ne troe lacigis ĝin. Tiu ĉi rapido ne estas tiu kiu faras, sur la vizaĝo de la pasaĝeroj, la nazojn pinĉitajn, la okulojn kavajn, la fruntojn palegajn, la vangojn senkolorajn. Estis do akceptebla. Oni rapidegis rekte al la sudokcidento sur beleta maro apenaŭ ŝaŭmanta : la usona marbordo ne malfruis malaperi sub la horizonto. Dum du tagoj, neniu navigada incidento okazis, kiu indus esti raportita. La Revo efektivigis bonan veturon. La komenco de tiu vojaĝo estis do favora - kvankam la kapitano Turkoto lasis kelkfoje aperi maltrankvilon kiun li vane strebis kaŝi. Ĉiutage kiam la suno trapasis la meridianon, li ekzakte mezuris la ŝipsituacion. Sed oni povis rimarki ke tuj li kuntrenis la adjunkton en sian kajuton, kaj tie, ambaŭ restis en sekreta intertrakto, kvazaŭ ili estintus diskuti cele al kelka grava eventualaĵo. Ĉi tiu detalo restis sendube nerimarkita de Godfredo kiu komprenis nenion pri la navigaciaj aferoj, sed la ŝipanara estro kaj kelkaj el la matrosoj ne mankis miri pro tio. Tiuj bravuloj estis tiaj des pli ke du aŭ tri fojojn, ekde la unua semajno, dum nokto, kun nenio kiu neprigis tiun manovron, la direkto de la Revo estis videble ŝanĝita, poste reakirita dumtage. Tio kio klariĝis kun velŝipo, submetita al ŝanĝoj de atmosferaj fluoj, ne plu klariĝis kun vaporŝipo kiu povas sekvi la linion de la [http://eo.wikipedia.org/wiki/Ĉefcirklo ĉefcirkloj] kaj ferlas siajn velojn kiam la vento ne plu estas favora al ĝi. La 12a de junio matene, tre neatendita incidento okazis surŝipe. La kapitano Turkoto, sia adjunkto kaj Godfredo estis tuj altabliĝintaj por matenmanĝi, kiam eksterkutima bruo aŭdiĝis sur la ferdeko. Preskaŭ tuj la ŝipanara estro, puŝante la pordon, aperis sur la sojlo de la pobferdeko. - Kapitano, li diris. - Kio estas do ? vigle respondis Turkoto, kiel maristo ĉiam alarmpreta. - Tie estas… ĉino ! diris la ŝipanara estro. - Iu ĉino ? - Jes ! Vera ĉino kiun ni ĵus hazarde malkovris, funde de la holdo ! - En la bilĝo ! ekkriis la kapitano Turkoto. Je la nomo de ĉiuj diabloj de Sakramento, ke oni sendu lin al la marfundo ! - Tute bone ! respondis la ŝipanara estro. Kaj la bonegulo, kun la malestimo kiun devas senti ĉiu Kaliforno pri filo de la ĉiela Imperio, trovante tiun ĉi ordonon oni ne povas pli natura, farintus al si nenian skrupulon plenumi ĝin. Tamen la kapitano Turkoto leviĝis; poste sekvata de Godfredo kaj de la vickapitano, li forlasis la manĝoĉambron de la pobferdeko kaj direktis sin al la prukastelo de la Revo. Tie, fakte, ĉino, strikte tenita, baraktis en la manoj de du aŭ tri matrosoj kiuj ne evitigis al li batpuŝoj. Li estis viro kun tridek kvin ĝis kvardek jaroj, kun inteligenta fizionomio, bona kompleksio, glata vizaĝo, sed iom pale malgrasega sekve de tiu ĉi sesdek-hora restado en la fundo de malbone ventolita ŝipkelo. Nur hazardo malkovrigis lin en lia malluma rifuĝejo. La kapitano Turkoto tuj faris signon al siaj knabegoj liberigi la malfeliĉan entrudiĝinton. - Kiu vi estas ? li demandis al li. - Iu filo de la Suno. - Kaj kiel vi nomiĝas ? - Seng-Vu, respondis la ĉino kies nomo, en ĉiela lingvo, signifas "kiu ne vivas". - Kaj kion vi faras ĉi tie surŝipe ? - Mi marveturas !… trankvile respondis Seng-Vu, sed kaŭzante al vi nur kiel eble la malplej da damaĝo ! - Vere ! La malplej da damaĝo !… Kaj ĉu vi kaŝis vin en la holdo ĉe la momento de la foriro ? - Kiel vi diras, kapitano. - Por fari vin rekonduki senpage de Ameriko al Ĉinio, ĉe la alian flankon de la Pacifiko ? - Se vi bonvolas tion. - Kaj se mi ne volas tion, flavhaŭta fremdulo, se mi petegus vin bonvoli reiri al Ĉinio naĝante ? - Mi provus, respondis la ĉino ridetante, sed verŝajnas ke mi dronus survoje ! - Nu, malbenita Johano [Kromnomo kiun la Usonanoj donas al la ĉinoj] ekkriis la kapitano Turkoto, mi tuj sentigigos al vi kiel ŝpari la transirajn kostojn ! Kaj la kapitano Turkoto, multe pli kolere ol la cirkonstanco pravigis ĝin, estis eble ekplenumonta sian minacon kiam Godfredo intervenis. - Kapitano, li diris, iu ĉino plie surŝipe de la Revo, estas iu ĉino malplie en Kalifornio, kie estas tiom da ili ! - Kie ili estas tro ! respondis la kapitano Turkoto. - Tro multe, fakte, reparolis Godfredo. Nu, ĉar tiu ĉi kompatinda mizerulo juĝis trafe malembarasi San-Francisko de sia ĉeesto, tio meritas kelkan kompaton !… Ba ! Ni forĵetos lin preterpasante Ŝanhajon, kaj neniam plu oni reparolos pri li ! Dirante ke estas tro da ĉinoj en la Kalifornia ŝtato, Godfredo tiel uzis la dirmanieron de vera Kalifornano. Certas ke elmigrado de la gefiloj de la ĉiela Imperio – ili estas tricent milionoj en Ĉinio kontraŭ tridek milionoj da Usonanoj en Usono - fariĝis danĝero por la provincoj de la Malproksima Okcidento. Tial la leĝofarantoj de tiuj ŝtatoj, Kalifornio, [http://eo.wikipedia.org/wiki/Baja%20California Baja Kalifornio], Oregono, Nevado, Utaho, kaj la Kongreso mem, zorgis pri la disvastiĝado de ĉi tia nova epidemio al kiu la Jankioj donis la signifan nomon de "flava pesto". Tiuepoke, oni nombris pli ol kvindek mil ĉielhomojn, nur en la Kalifornia ŝtato. Tiuj homoj, tre faremaj pri orlavado, ankaŭ tre paciencaj, vivante per pinĉopreno da rizo, per gluto da teo, per enspiraĵo da opio, emigis malplikostigi la manlaboron malfavore al enlandaj laboristoj. Tial oni devis submeti ilin al specialaj leĝoj, male al la Usona Konstitucio - leĝoj kiuj fiksis ilian enmigradon, kaj ne rajtigis ilin naturaliziĝi, pro timo ke ili fine akiros la plimulton en la Kongreso. Cetere, ĝenerale mistraktitaj, tiel kiel la Indianoj kaj la Negroj, por pravigi tiun reputacion de "pestuloj" kiel oni moknomis ilin, ili estis plej ofte parkitaj en speco de geto, kie ili zorge konservas la morojn kaj kutimojn de la ĉiela Imperio. En la Kalifornia ĉefurbo, estas al la kvartalo de la strato Sakramento, ornamita per iliaj ŝildoj kaj per iliaj lanternoj, ke la premo de la homoj de alia raso, amasigis ilin. Estas tie kie oni milope renkontas ilin, trotetante en ilia bluzo kun larĝaj manikoj, ilia konusa ĉapo, iliaj ŝuoj kun levita pinto. Estas tie kie ili plejparte fariĝas spicistoj, ĝardenistoj aŭ lavistoj - krom se ili servas kiel kuiristoj aŭ apartenas al tiuj dramaj trupoj kiuj prezentas ĉinajn teatraĵojn ĉe franca teatro de San-Francisko. Kaj - ne estas kialo por kaŝi tion – Seng-Vu aniĝis al unu el tiuj heterogenaj trupoj, en kiu li rolis kiel unua komikisto - se tamen tiu esprimo de eŭropa teatro povas almetiĝi al iu ajna ĉina artisto. Fakte, ili estas tiom seriozaj, eĉ kiam ili ŝercas, ke la Kalifornia romanisto Bret Hart povis diri ke li neniam vidis ridi ĉinan aktoron, kaj li eĉ konfesas esti ne povanta distingi ĉu unu el tiuj teatraĵoj, kiun li spektis, estis tragedio aŭ simpla farso. Resume, Seng-Vu estis komikisto. La sezono finita, riĉa de sukceso, eble pli ol de sonantaj moneroj, li volis reiri al sia lando alie ol en kadavra stato ''<small>[La kutimo de la ĉinoj estas fari sin entombigi en ilia lando, kaj ekzistas ŝipoj kiuj estas nur atribuitaj al tiu trafiko de kadavroj]</small>''. Pro tio, li tuthazarde enŝoviĝis ŝtelume en la holdon de la Revo. Provizita per proviantoj, ĉu li do esperis fari inkognite tiun ĉi ŝipiradon de kelkaj semajnoj; poste surteriĝi ĉe iun punkton de la ĉina marbordo, kiel li enŝipiĝis sen esti vidita ? Estas eble, finfine. Enkalkulinte ĉion, la kazo certe ne estis nepardonebla ago. Tial Godfredo pravis interagi favore al la entrudulo, kaj la kapitano Turkoto kiu sin montris pli malafabla ol li estis, tute senpene rezignis forĵeti Seng-Vuon elŝipe, barakti en la akvoj de Pacifiko. Seng-Vu do ne reiris al sia kaŝejo funde de la ŝipo, sed li ne devis esti tre ĝenanta surŝipe. Flegma, metodema, malmute komunikema, li zorge evitis la matrosojn kiuj ĉiam havis kelkan batpuŝon por lia dispono; li nutris sin per sia provianta rezervo. Entute, li estis sufiĉe malgrasa por ke sia pezo, aldonita kiel superfluaĵo, ne senteble kreskigis la veturkostojn de la Revo. Se Seng-Vu pasis senpage, certe lia irado ne kostus unu cendon al kaso de Vilhelmo V. Kolderupo. Lia ĉeesto surŝipe tamen okazigis de la flanko de la kapitano Turkoto, rimarkon kiun lia adjunkto sendube estis sola por kompreni la apartan sencon : - Li certe malhelpos nin, tiu damnita ĉino, kiam necesos !… Finfine, des pli malbone por li ! - Kial li fraŭde enŝipiĝis sur la Revo ! respondis la vickapitano. - Ĉefe por iri al Ŝanhajo ! rebatis la kapitano Turkoto. Diablen Johanoj kaj Johanidoj ! 5s72bdvn66nx8wju3wvmo4me5lfxryu La Lernejo por Robinsonoj/- 07 - 0 18741 63089 2022-08-18T08:31:03Z Lumich07 4157 Kreis novan paĝon kun "{{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu ni vidos ke Vilhelmo V. Kolderupo<br />eble ne malpravis asekurigi sian ŝipon. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 08 -|- 08 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 07 -<br />En kiu ni vidos ke Vilhelmo V. Kolderupo<br />eble ne malpravis asekurig..." wikitext text/x-wiki {{Paĝokapo | titolo = La Lernejo por Robinsonoj | aŭtoro = Jules VERNE | tradukinto = Lumich07 | sekcio = En kiu ni vidos ke Vilhelmo V. Kolderupo<br />eble ne malpravis asekurigi sian ŝipon. | antaŭa = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 06 -|- 06 -]] | posta = [[La Lernejo por Robinsonoj/- 08 -|- 08 -]] | kvalito = 1 }} <div class="text"> {{titolo|- 07 -<br />En kiu ni vidos ke Vilhelmo V. Kolderupo<br />eble ne malpravis asekurigi sian ŝipon.}} Se T 280i6jv6p5l4ylk7496jgdgqfolpzro