Dagbani Wikipedia dagwiki https://dag.wikipedia.org/wiki/Sol%C9%94%C9%A3u MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Miidiya Diŋ'gahim Yɛltɔɣa Ŋun su Ŋun su yɛltɔɣa Wikipedia Wikipedia yɛltɔɣa Lahabali kɔligu Lahabali kɔligu yɛltɔɣa MiidiyaWiki MiidiyaWiki yɛltɔɣa Tɛmplet Tɛmplet yɛltɔɣa Sɔŋsim Sɔŋsim yɛltɔɣa Pubu Pubu yɛltɔɣa Salima Salima yɛltɔɣa TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Aliu Mahama 0 1369 44216 34233 2022-08-21T23:12:27Z Abubakari Khadijah 116 added link wikitext text/x-wiki {{bio}} {{E-Class}} <!--{{Infobox ninsala |honorific prefix=Alhaji |name=Aliu Mahama |nationality=Ghana |birth_place=Tamale |birth_date=3 March 1946 |pronunciation= |citizenship= |occupation=Siyaasalana |alma mater= |employer=University of Ghana |ethnicity=Dagbana |religion=Musulinsi |education=Kwame Nkrumah University of Science and Technology |party=Wɔbgu<br/>NPP |known for=Ghana Zuɣulaanpaa (Vice president) |predecessor= |successor=John Dramani Mahama |image=Alhaji Aliu Mahama.jpg|death_date=14 November 2012}}--> '''Alhaji Aliu Mahama''' daa nyɛla [[Ghana]] enjiniiya ni [[siyaasa]] nira ŋun daa nyɛ [[zuɣulan' paa]] nti [[John Kofi Agyekum Kufuor]] gominanti silimiin-goli January dabaa ayɔpɔin dali yuuni 2001 (7th January 2001) nti kpa silimiin-gɔli January dabaa ayɔpɔin dali yuuni 2009(7th January 2009). Wabigu paati din nyɛ [[New Patriotic Party]] la ka o daa be, ŋuna n-daa lahi nyɛ [[Ghana]] tuuli musulimi tiŋgbaŋ zuɣulan' paa.<ref>{{cite web|title=What you need to know about Farouk Aliu Mahama the right person for the Yendi job|language=English|publisher=Ghana/atinkaonline.com|accessdate=June 6, 2020|url=https://www.atinkaonline.com/fm/what-you-need-to-know-about-farouk-aliu-mahama-the-right-person-for-the-yendi-job/}}https://www.atinkaonline.com/fm/what-you-need-to-know-about-farouk-aliu-mahama-the-right-person-for-the-yendi-job/</ref><ref name=":0" /> == Biɛhigu piligu mini shikuru baŋsim == Silimiin goli March dabaa ata dali yuuni 1946 (3rd March, 1946) ka bɛ daa dɔɣi [[Aliu Mahama]]. O daa chaŋla gominanti secondary school shɛli din be [[Tamali|Tamale]] la yuuni 1960 ti kpa yuuni 1967 n daa ti deei shɛhira gbaŋ din nyɛ 'O' level mini 'A' level. O daa tirisi la tooni n "daa lahi chaŋ karim zɔŋ karili shɛli din be [[Kumahi]] ka bɛ booni li [[Kwame Nkrumah University of Science and Technology]] la, o daa yina ni o shɛhira gbaŋ din nyɛ BSc miɛbu tabiibi(Building Technology) yuuni 1967 ti kpa yuuni 1971. Ali Mahama daa lahi nyɛla [[Ghana Institute of Management and Public Administration]] (GIMPA) la karimbi' kuro. Din yɛn kpaŋsi o walima mini toontali baŋsim zuɣu, o daa lahi deei shɛhira gbana ayi lala karim zɔŋ ŋɔ maa puuni din nyɛ Project Planning mini Management nti pahi Toon tali(Leadership). == Tuma == O daa pilla tuma tumbu [[Bolgatanga]] regional office din su state construction corporation n-nyɛ enjiniiya (Engineer) yuuni 1972 ti kpa yuuni 1975. Bɛ daa pahi o la kpamli ka o leibi Assistant Regional Manager ka bɛ daa tahi o [[Koforidua]] regional corporation office yuuni 1975 ti kpa yuuni 1976. O daa lahi nyɛla regional manager zaŋti Tudu yaɣili ŋɔ na Tamale din gbaai silimiin-gɔli June yuuni 1976 ti kpa silimiin-gɔli August yuuni 1982. Yuuni 1982 ka o daa kpa o maŋmaŋa tuma dini n daa nyɛ civil engineering mini mɛibu n tili yuli LIDRA Limited n daa leibi di kpema. O daa nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ kontiraatanim laɣiŋgu daambolo yuuni 1996 hali ni silimiin-gɔli December 2000. == Tuma chɛbu == Mahama ni di tiŋgbaŋ zuɣulan pa' tali buyi zuɣu, o daa pahila ban kpaɣiri bo [[New Patriotic Party]] toondantali zuɣu n zanti yuuni 2008 piibu-piibu, amaa bɛ ni daa chaŋ yuuni 2007 congress, o daa bi di nasara dama o daa nyɛla kɔbiga puuni vaabu ayɔbu(6%) din yiɣisi kalinli kɔbigi ni pihinahi ni ayɔbu(146), ka o daa yi siyaayasa ni. == Kpibu == Ghana lahibali churi n daa wuligi o kum ŋuma ŋuma silimiin-gɔli November biɛɣ' piiya ni anahi dali yuuni 2012 [[Korle Bu]] Ashibiti titali ni, amaa ka o daŋ mini Ashibiti kpamba daa yina ti chihi lala yɛltɔɣili maa. Ka o daa bahi kpi lala Ashibiti titali maa ni silimiin-gɔli November biɛɣ' pia ni ayɔbu dali yuuni 2012 o yuun pihiyobu ni ayɔbu ni ka di nyɛla suhi mini gbali ni bɔɣu sababi. O kum nyaaŋa kaman chira anahi ka Ghana tiŋgbani zuɣulana [[Professor John Evans Fiifi Atta Mills]] gba kpi.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.modernghana.com/news/431171/1/aliu-mahama-was-ghanas-first-muslim-vice-president.html|title=Aliu Mahama Was Ghana's First Muslim Vice President|publisher=Modern Ghana|language=English|accessdate=19.11.2012}}</ref> == Kundivihira == [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Ghana siyaasanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]] [[Pubu:Doo]] itiezf8oyek5qyctt0y21ymvoytse75 44220 44216 2022-08-21T23:18:35Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki {{bio}} {{E-Class}} <!--{{Infobox ninsala |honorific prefix=Alhaji |name=Aliu Mahama |nationality=Ghana |birth_place=Tamale |birth_date=3 March 1946 |pronunciation= |citizenship= |occupation=Siyaasalana |alma mater= |employer=University of Ghana |ethnicity=Dagbana |religion=Musulinsi |education=Kwame Nkrumah University of Science and Technology |party=Wɔbgu<br/>NPP |known for=Ghana Zuɣulaanpaa (Vice president) |predecessor= |successor=John Dramani Mahama |image=Alhaji Aliu Mahama.jpg|death_date=14 November 2012}}--> '''Alhaji Aliu Mahama''' daa nyɛla [[Ghana]] enjiniiya ni [[siyaasa]] nira ŋun daa nyɛ [[zuɣulan' paa]] nti [[John Kofi Agyekum Kufuor]] gominanti silimiin-goli January dabaa ayɔpɔin dali yuuni 2001 (7th January 2001) nti kpa silimiin-gɔli January dabaa ayɔpɔin dali yuuni 2009(7th January 2009). Wabigu paati din nyɛ [[New Patriotic Party]] la ka o daa be, ŋuna n-daa lahi nyɛ [[Ghana]] tuuli musulimi tiŋgbaŋ zuɣulan' paa.<ref>{{cite web|title=What you need to know about Farouk Aliu Mahama the right person for the Yendi job|language=English|publisher=Ghana/atinkaonline.com|accessdate=June 6, 2020|url=https://www.atinkaonline.com/fm/what-you-need-to-know-about-farouk-aliu-mahama-the-right-person-for-the-yendi-job/}}https://www.atinkaonline.com/fm/what-you-need-to-know-about-farouk-aliu-mahama-the-right-person-for-the-yendi-job/</ref><ref name=":0" /> == Biɛhigu piligu mini shikuru baŋsim == Silimiin goli March dabaa ata dali yuuni 1946 (3rd March, 1946) ka bɛ daa dɔɣi [[Aliu Mahama]]. O daa chaŋla gominanti secondary school shɛli din be [[Tamali|Tamale]] la yuuni 1960 ti kpa yuuni 1967 n daa ti deei shɛhira gbaŋ din nyɛ 'O' level mini 'A' level. O daa tirisi la tooni n "daa lahi chaŋ karim zɔŋ karili shɛli din be [[Kumahi]] ka bɛ booni li [[Kwame Nkrumah University of Science and Technology]] la, o daa yina ni o shɛhira gbaŋ din nyɛ BSc miɛbu tabiibi(Building Technology) yuuni 1967 ti kpa yuuni 1971. Ali Mahama daa lahi nyɛla [[Ghana Institute of Management and Public Administration]] (GIMPA) la karimbi' kuro. Din yɛn kpaŋsi o walima mini toontali baŋsim zuɣu, o daa lahi deei shɛhira gbana ayi lala karim zɔŋ ŋɔ maa puuni din nyɛ Project Planning mini Management nti pahi Toon tali(Leadership). == Tuma == O daa pilla tuma tumbu [[Bolgatanga]] regional office din su state construction corporation n-nyɛ enjiniiya (Engineer) yuuni 1972 ti kpa yuuni 1975. Bɛ daa pahi o la kpamli ka o leibi Assistant Regional Manager ka bɛ daa tahi o [[Koforidua]] regional corporation office yuuni 1975 ti kpa yuuni 1976. O daa lahi nyɛla regional manager zaŋti Tudu yaɣili ŋɔ na Tamale din gbaai silimiin-gɔli June yuuni 1976 ti kpa silimiin-gɔli August yuuni 1982. Yuuni 1982 ka o daa kpa o maŋmaŋa tuma dini n daa nyɛ civil engineering mini mɛibu n tili yuli LIDRA Limited n daa leibi di kpema. O daa nyɛla Tudu yaɣili ŋɔ kontiraatanim laɣiŋgu daambolo yuuni 1996 hali ni silimiin-gɔli December 2000. == Tuma chɛbu == Mahama ni di tiŋgbaŋ zuɣulan pa' tali buyi zuɣu, o daa pahila ban kpaɣiri bo [[New Patriotic Party]] toondantali zuɣu n zanti yuuni 2008 piibu-piibu, amaa bɛ ni daa chaŋ yuuni 2007 congress, o daa bi di nasara dama o daa nyɛla kɔbiga puuni vaabu ayɔbu(6%) din yiɣisi kalinli kɔbigi ni pihinahi ni ayɔbu(146), ka o daa yi siyaayasa ni. == Kpibu == [[Ghana]] lahibali churi n daa wuligi o kum ŋuma ŋuma silimiin-gɔli November biɛɣ' piiya ni anahi dali yuuni 2012 [[Korle Bu]] Ashibiti titali ni, amaa ka o daŋ mini Ashibiti kpamba daa yina ti chihi lala yɛltɔɣili maa. Ka o daa bahi kpi lala Ashibiti titali maa ni silimiin-gɔli November biɛɣ' pia ni ayɔbu dali yuuni 2012 o yuun pihiyobu ni ayɔbu ni ka di nyɛla suhi mini gbali ni bɔɣu sababi. O kum nyaaŋa kaman chira anahi ka Ghana tiŋgbani zuɣulana [[Professor John Evans Fiifi Atta Mills]] gba kpi.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.modernghana.com/news/431171/1/aliu-mahama-was-ghanas-first-muslim-vice-president.html|title=Aliu Mahama Was Ghana's First Muslim Vice President|publisher=Modern Ghana|language=English|accessdate=19.11.2012}}</ref> == Kundivihira == [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Ghana siyaasanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]] [[Pubu:Doo]] 0ll7813867tgzde4qkzllciiqmidl38 Naa Gbewaa 0 5548 44273 25205 2022-08-22T00:17:54Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Naa Gbewaa''' ba n-daa nyɛ Naa Ʒipɔpora, ka O yabdoo mi daa nyɛ Naa Kpuɣinimbo (Kpuɣinambu). Naa Kpuɣinimbo ba n-daa nyɛ [[Tohaʒee]]. ==O Taarihi== Ka Tɔhi-ʒee mi dɔɣi [[Kpuɣinambu]]. Kpuɣinambu daa dɔɣila bidibisi ata. [[Gbewaa College of Education|Gbewaa]] mini [[Namʒishɛli]] ni [[Nyaɣili]]. [[Naa Gbewaa]] bi’shɛba bɛn kpalim maa bɛn daa dila nama m-be [[Dagbɔŋ]] tinsi ni.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> == O Bihi == #Zuu saa Laa ŋmɛmaŋa/ [[Shitobu]] #[[ŋmamprugu]] - lana Nadima #Bimbila ŋmantambu #Salga-lana Kayikuni #Zantaani Lana Yirigi Tili #Kuɣu Naa Shibe Kpema #Kariga Naa Beemoni #Sunson Buɣuyɛlgu #Saŋ-lana Shibebila #Nyesuŋ-lana Yimbɛni #Sakulo-lana Zaŋgobli #Nyingali-lana Zibee #Paɣaba-lana Lariwaaya #Paɣaba-lana Yɛntɔri #[[Gundo Naa]] Kachiɛɣu #Zirili #Fɔɣu #Shebozaŋ Zaa == Kundivihira == <references/> [[Pubu:Doo]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:Dagbaŋ Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]] mte95d4iaoahuoic53x2bgsa4892p0p Nyuli 0 6022 44341 16261 2022-08-22T10:28:42Z Adam Kamaldeen 1825 Added a content wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Nyuli''' nyɛla bindirigu shɛli tini kɔri pina ni. Di pina maa nyɛla pin'kara. == Di balibu == # Alahali # Anyɔɣiti # Chamba # Chɛnchito # Diɣi # Fuɣurili # Guŋgumbo # Guŋgunsalli # Guŋguŋkpilli # Gbiliŋgbi #Kalinchaŋ #Kaŋgbariŋga #Kulikuliga #Kpahijo #Kpina/kpinu #Kpiriŋga #Laribako/laabako #Lilia #Nanuɣila #Nyɛŋkpɛliŋga #Nyusoli #Nyuwɔɣipiɛlli #Nyuwɔɣu #Pakolzandee #Sangalinjo #Sayɛto #Tawulli #Tɛrili #Wɔrilani #Zɔŋ == Di Daanfaani == 1.Nyuli tiri pukpariba mini daa bihi liɣiri pam. 2.Nyuli lahi nyɛla bindiri shɛli ti ni dira ka di pahiri yaa ti ningbuna ni. 3.Gobnanti gba mali nyuli n-yiri tinduya ni nti deeri laɣ'kara. 4.Di lahi nyɛla binshɛli din kpaŋsiri ti kali. == Kundivihira == [[Pubu:E-Class]] [[Pubu: Lahabaya zaa]] fy0gput6b0921tlarjdmmxzp5m9vfmh Ras Mubarak 0 6283 44257 31943 2022-08-22T00:00:29Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Ras Mubarak''' (Dɔɣibu: silimiin goli June dabaa ata, yuuni 1979) nyɛla bipolli ŋun nyɛ yuum pihinahi ni yini(41). O tuma yɛla [[Pupkarilim|pukparilim]] lahibali tibu, ka lahi nyɛ [[siyaasa]] nira. O nyɛla lɛm([[National Democratic Congress|NDC]]) paati nira, zaŋ chaŋ Ghana siyaayasa polo. O daa lahi niŋ la kpɛma n-zaŋ ti [[Ghana]] bipola tuma yaɣili, kamani yuma anahi zuɣu. Yuun 2016 piibu-piibu la ni, Ras Mubarak nyɛla ŋun daa yi ŋmɛri yila Ghana [[lahibali wuligibu]] [[tuma]] duu, [[walansi]] ni mini [[ninliha kpanjɔɣu]] puuni. == O Piligu == == Shikuru Baŋsim == == O Tuma == == Kundivihira == [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Kumbuŋ nima]] [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] [[Pubu:Jintɔri kuro]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] pshjrl34n5eysbf352jdvmf3eoarxej Zujung 0 7845 44227 32971 2022-08-21T23:28:55Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{E-Class}} '''Zujuŋ''' nyɛla fɔŋ shɛli din be Lamashe-Naa sulinsi ni, di biɛla [[Tamale Metropolitan Assembly]] din be [[Ghana]] tuduu yaɣili la bee [[Northern Region]], di zala kilomita ayi ni pirigili south-west [[Lamashegu]].<ref>https://mapcarta.com/N7256403013</ref> Zujuŋ nima nyɛla Lamashe-Naa sapashinnima. Zujuŋ nyɛla tiŋ shɛli din mali gbala palo din galisi ka tiŋ bɔbigu simsiri bɛ niriba ban kani ni. Lala gbala ŋɔ che ka Zujuŋ yuli chaŋ katiŋ pam. == Piligu == == Kundivihira == [[Pubu:E-Class]] <references /> [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] [[Pubu:Tamale Metropolis Tinsi]] {{Tamale tinsi}} puncmu8ed73rofbv4ftfbq7uxm8s681 Jisonayili community library 0 8592 44269 39842 2022-08-22T00:14:36Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki [[Lahabali kɔligu:Image from GLAM workshop at Jisonayili Community Library 3.jpg|thumb|Jisonaayili Community Library]] '''Jisonayili community library''' nyɛla karimbu duu din puuni viɛlli pam ka di be [[Jisonayili|Jisonaayili]] tingbani ni. Lala karimbu duu ŋɔ mali laati ni kɔnyur' suŋ, ka mali karim [[kundunima]] ka di zooi. Di mali kundinima din jɛndi bihi ni ninkura, tabiibi [[baŋsim]], [[laasabu malibu]], [[Pupkarilim|pukparilim]] ni lahabali suma.<ref>https://gh.near-place.com/jisonayili-islamic-primary-school-library-and-clinic-tamale</ref> [[Jisonaayili|Jisonayili]] community library biɛla luɣu shɛli din viɛli pam ka mali tihi ni mɔri pam. == Kundivihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] km26j80acmgixxorbol4upjaderjf3a Gbunyaɣu 0 8623 44188 12552 2022-08-21T21:45:04Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} bqsnaeslcsilcg4k52jc8yxh7n6yffn 44189 44188 2022-08-21T22:00:36Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 353gjqoopxtlfq19lunodzcp1edteow 44190 44189 2022-08-21T22:02:33Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} cnkvkdyk9e0pqayqsycjkzxjmwfwyi6 44191 44190 2022-08-21T22:06:30Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 6pggln51499lo36qnx42ogeywa46h9t 44192 44191 2022-08-21T22:08:20Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} ckq3rzj0spcyxvl5olyuunzp9qo9erk 44193 44192 2022-08-21T22:09:49Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} bzijcl2bihdw3vi7lb7tx2v2y6f2he6 44194 44193 2022-08-21T22:12:10Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O anfaani nima == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} si2qz95usvaimggnvv32m0630ki07lo 44195 44194 2022-08-21T22:13:34Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O anfaani nima == O ni namdi zuliya shɛm ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 9s3dnl6dvpwjptpv0rhsk5c0rz6ujbr 44196 44195 2022-08-21T22:16:00Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == == O anfaani nima == O ni namdi zuliya shɛm ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} cfxa1z3br7dx0b3z3rgehpw946qqvv8 44197 44196 2022-08-21T22:17:23Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} sv5f2yie87plwehmkvu68xfe4pu59y2 44198 44197 2022-08-21T22:18:46Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} p344z33a5wv6w54kijmwwa0u2b1jq01 44199 44198 2022-08-21T22:23:37Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣj # Mɔɣini gbunyaɣu == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} qf6y5kzk75knkaafts1fbtmfmf3whlg 44200 44199 2022-08-21T22:25:34Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> # Mɔɣini gbunyaɣu. == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 0ic7z032n05pcsr2gllsqnplqqh1ehs 44201 44200 2022-08-21T22:28:05Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} ey7g78etu0u9j6nroqvlik354q1n1b0 44202 44201 2022-08-21T22:30:22Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ. == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 76mqz87tktdmot1g0pkdx6qjp97kup1 44203 44202 2022-08-21T22:35:42Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} jbyyybqvm06rfxpz62ead9tec14bi88 44204 44203 2022-08-21T22:41:37Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. # == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 85q1oepek237bjs6imn2l5fyxg2t8gi 44205 44204 2022-08-21T22:43:57Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. # == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} nz7atj68nwpj9jyi30fbq5mk6gcfbnz 44206 44205 2022-08-21T22:45:28Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam. == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 8aoq7qcqpfd796nk7j9eqgwltfy1ws0 44207 44206 2022-08-21T22:46:36Z Jahinfo 544 Referencing wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} hh79umysb7xjyldq7as4efshhduppe7 44208 44207 2022-08-21T22:50:23Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 07m4ikxg8kx03tbehm9npb244c0ett6 44209 44208 2022-08-21T22:53:11Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 27a64qmfqh7gf7juhvqr62vqc0szcfj 44210 44209 2022-08-21T22:58:16Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka sabita la zuɣu ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 0ri9smadto4jop6b3clbl5vo337esev 44211 44210 2022-08-21T23:00:25Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka sabita la zuɣu. Bɛ lan nyɛla soŋdi daɣiri tingbani. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} cwygxuzymu577bmtcxhd7sw4esfrnno 44212 44211 2022-08-21T23:01:21Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be binniɛma ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ ninsalinima ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka sabita la zuɣu. Bɛ lan nyɛla soŋdi daɣiri tingbani.<ref>{{Cite web|title=Ducks and the Environment {{!}} North Richland Hills, TX - Official Website|url=https://www.nrhtx.com/680/Ducks-and-the-Environment|access-date=2022-08-21|website=www.nrhtx.com}}</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} oa4i0x45vklen3dasyz0znojlcmpdcp 44213 44212 2022-08-21T23:05:04Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be [[binniɛma]] ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ [[ninsalinima]] ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu kpam gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #Silimiinsi nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka sabita la zuɣu. Bɛ lan nyɛla soŋdi daɣiri tingbani.<ref>{{Cite web|title=Ducks and the Environment {{!}} North Richland Hills, TX - Official Website|url=https://www.nrhtx.com/680/Ducks-and-the-Environment|access-date=2022-08-21|website=www.nrhtx.com}}</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} letjmw4x3ewfiuxwd2ttjp6ts3u2gmu 44214 44213 2022-08-21T23:07:53Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be [[binniɛma]] ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ [[ninsalinima]] ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu [[kpam]] gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #[[Silimiinsi]] nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka gala nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka sabita la zuɣu. Bɛ lan nyɛla soŋdi daɣiri tingbani.<ref>{{Cite web|title=Ducks and the Environment {{!}} North Richland Hills, TX - Official Website|url=https://www.nrhtx.com/680/Ducks-and-the-Environment|access-date=2022-08-21|website=www.nrhtx.com}}</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} sym8fq6o8uxosivsx0hvcgzs0pi4yni 44215 44214 2022-08-21T23:10:41Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Gbunyaɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> Gbunyaɣu nyɛla binniɛŋ ŋun be [[binniɛma]] ban mali kpunkpama zuliyani.Gbunyaɣu lan nyɛla binniɛŋ sɔ [[ninsalinima]] ni wumsiri yiŋa. Gbunyaɣu mali la naba ayi,ka mali kobiri,ni kpunkpama. O lahi mali nangbani din waɣa ka nyɛ zaɣ'pati, ka lan gɔɣi di nyoli ni bela. O naba polo nyɛla din niŋ naba nyɛla zaɣi tati. Gbunyaɣu nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun yu kom diɛmbu pam. == O balibu == # Yiŋa gbunyaɣ.<ref>{{Cite web|title=Complete Duck Species List - A-Z|url=https://www.thespruce.com/duck-species-list-385436|access-date=2022-08-21|website=The Spruce|language=en}}</ref> Yiŋa gbunyaɣu pula buyi, bani n nyɛ;zaɣi lɔɣu mini zaɣi nyaŋ # Mɔɣini gbunyaɣu. Mɔɣini gbunyaɣu gba mali la zaɣ'lɔɣu mini zaɣ'nyaŋ.<ref>{{Cite web|title=How to Tell the Difference Between Male and Female Ducks: 9 Steps|url=https://www.wikihow.com/Tell-the-Difference-Between-Male-and-Female-Ducks|access-date=2022-08-21|website=wikiHow|language=en}}</ref> == O anfaani nima == # Gbunyaɣu nimdi nyɛla di kpaŋsiri ninsali koba ni yaa. #Gbunyaɣu [[kpam]] gba nyɛla din mali alaafee n ti ninsala. #[[Silimiinsi]] nyɛla ban mali Gbunyaɣu kpam n pahiri maani kpa dira pam.<ref>{{Cite web|title=5 Health Benefits of Duck Meat|url=https://mapleleaffarms.com/our-company/blog/5-health-benefits-of-duck-meat|access-date=2022-08-21|website=Maple Leaf Farms|language=en}}</ref> == O ni namdi zuliya shɛm == Gbunnya lɔɣu n yi du zaɣi nyaŋ ka [[gala]] nam o puli ni ka o naan nyɛ gala ŋɔ. Gala yi nam gbunyaɣu puni, o yɛn nyɛli mi ka ŋuni dizuɣu hali ka di ti waɣi gbunnya bihi. == O tuunbiɛri == Gbunyari yi ti galisi luɣi shɛli bɛ ni tooi che dori binbira yɛligi ni,bɛ ni ka [[sabita]] la zuɣu. Bɛ lan nyɛla soŋdi [[Diɣiri|daɣiri]] tingbani.<ref>{{Cite web|title=Ducks and the Environment {{!}} North Richland Hills, TX - Official Website|url=https://www.nrhtx.com/680/Ducks-and-the-Environment|access-date=2022-08-21|website=www.nrhtx.com}}</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} pilmbiojmsmbf7bdk4l4vmfi5m9ehq7 Viɣu 0 8636 44262 12232 2022-08-22T00:09:31Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} iinrw9zp6qlwacsy0khgp4twp1pvvfe 44264 44262 2022-08-22T00:10:47Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} jt5wh7j9kdggs9ofj80b9ijs1upxc2b 44267 44264 2022-08-22T00:12:36Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} hwg25g6otdanojsuqku1vhvcmxy63kq 44268 44267 2022-08-22T00:13:30Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} pcz68e2fvzkw447v44agumox4ye4y0m 44270 44268 2022-08-22T00:15:37Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} mhv59o5wuzmwgskd5x0kyj350ro8626 44271 44270 2022-08-22T00:16:13Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 3tutsj7i23ly6of86guuvgmvxco0xyd 44272 44271 2022-08-22T00:17:40Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 7275q2xjxg9pkcukbqlannm6xq5dkyl 44274 44272 2022-08-22T00:18:34Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 1nenm60tt14mrg3yrpf0swmzofyw4uj 44275 44274 2022-08-22T00:21:41Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} o8qla3c9zhgi85qw2k28va854e7e4g3 44276 44275 2022-08-22T00:22:34Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} db0lhgy7wwyh7v9e63tkiqiyov3ahnc 44277 44276 2022-08-22T00:23:28Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # V'piɛlli zaɣi chichariga == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} lj32lh4w7e0mql6qsi8kr2ugdgk212b 44278 44277 2022-08-22T00:24:51Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla noonsi puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka dabiɛm gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # V'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 8mb7lqepxpyad4aesan9kuj4fpuf0wh 44279 44278 2022-08-22T00:26:22Z Jahinfo 544 Added interlinks wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 6ptwbccoa6ljmngrf0nx6dqngr6nysc 44280 44279 2022-08-22T00:29:41Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} cq8415u4hnszihzs01ibtb7y837qe3e 44281 44280 2022-08-22T00:30:44Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} dk7e5dku90iqjm47sbo59cw7cqnvxa1 44282 44281 2022-08-22T00:32:24Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 5yfb5mbeaylm9113vpzxpkjdtlhv3f6 44283 44282 2022-08-22T00:35:07Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} ptae1htuznf1le5esefemph4j6qnaln 44284 44283 2022-08-22T00:37:17Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 9l31c6fy5b5ljq5onwdrn14hvdvxsd8 44285 44284 2022-08-22T00:39:07Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} d5qnuwks9oe0umyp66nsnqmx83zabhb 44286 44285 2022-08-22T00:41:23Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} l7hjs24bb2yhvilybtb24bxhqsl8yxl 44287 44286 2022-08-22T00:42:29Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 7bgf37pcas64acsskwfg0cfhe118aoe 44288 44287 2022-08-22T06:05:04Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 5o053d0g90fb5wto1sk01wd60nzrrhf 44289 44288 2022-08-22T06:06:25Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} cmwlrfj9pg5nk1slm2d56pn8yinz0pu 44290 44289 2022-08-22T06:09:11Z Jahinfo 544 Added a content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} t33tgq0pl3vnn9cum6crbl4sqfu5ubl 44291 44290 2022-08-22T06:12:28Z Jahinfo 544 Added a content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. Viɣu diri la binniɛma kamani, saba, jangbarisi,sakɔri, ni binniɛn baligu ban pahi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} nhfnsbposdrziptsli5axqtkrh0bwbu 44292 44291 2022-08-22T06:14:14Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. Viɣu diri la binniɛma kamani, saba, jangbarisi,sakɔri, ni binniɛn baligu ban pahi. Viɣu ni mali balibu la zuɣu, bɛ shɛba tooi nyɛla ban diri zahama. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} pvi5c9tu9lfjxy5dbac76uwm5hlr4qi 44293 44292 2022-08-22T06:16:15Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. Viɣu diri la binniɛma kamani, saba, jangbarisi,sakɔri, ni binniɛn baligu ban pahi. Viɣu ni mali balibu la zuɣu, bɛ shɛba tooi nyɛla ban diri zahama. Ka bɛ shɛba gba lan tooi gbahiri bɛ binyiɣiri taba dira. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 7ypsc8nwfcurq17c1jy5ginpxqxymhj 44294 44293 2022-08-22T06:21:54Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. Viɣu diri la binniɛma kamani, saba, jangbarisi,sakɔri, ni binniɛn baligu ban pahi. Viɣu ni mali balibu la zuɣu, bɛ shɛba tooi nyɛla ban diri zahama. Ka bɛ shɛba gba lan tooi gbahiri bɛ binyiɣiri taba dira.<ref>{{Cite web|last=Staff|first=AZ Animals|date=2021-10-25|title=What Do Owls Eat?|url=https://a-z-animals.com/blog/what-do-owls-eat/|access-date=2022-08-22|website=AZ Animals|language=en-US}}</ref> ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} 2pu6v2gp32clt2b5x7ggt84ipuzd67z 44295 44294 2022-08-22T06:24:45Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Viɣu'''<ref>Naden, Tony. 2020. [https://www.webonary.org/dagbani/pictures-and-words/ Pictures and words], ''Dagbani Dictionary''.</ref> nyɛla [[noonsi]] puuni yino. Viɣu mali la biɛhi ayi ni kpunkpama ayi. Viɣu nyɛla noogi ŋun mali ninkara, hali ka o ni tooi lihi chirigi ninsali nini polo ka [[dabiɛm]] gbaagi a. Ka viɣu lee lan nyɛ noogi ŋun gbihiri pam. Binniɛŋ ŋɔ mali saha gba ka o tam tia zuɣu ka a ni tɔ taaya bee n labi o kuɣa bu shɛm ka o ku yiɣi. == O balibu == Viɣu balibu zooya, # Vi'ʒee zaɣi chichariga # Vi'pupuɣu # Vi'piɛlli zaɣi chichariga.<ref>{{Cite web|last=Lowe|first=Joe|date=2020-01-21|title=Owls of the United States: A List of all Species|url=https://abcbirds.org/blog20/owl-species-united-states/|access-date=2022-08-22|website=American Bird Conservancy|language=en}}</ref> == O zuliya nambu == Viɣu wɔɣiri mi. Pɔi ka o ti yɛn wɔɣi shee ka o nyɛ gala. Viɣu nyɛrila o gala niŋdi tia yɔɣu ni. O tooi nyɛri gali yini zaŋ hali ni gali pia ni ata (1-13 eggs). Amaa viri pam lee zoomi ka bɛ nyɛri gala ayi zaŋ chaŋ di baa anu. Viɣu mi yi kuli pili la hali gali li nyɛbu tɔ o mi lan pili li la ŋunibu maa. Di niŋ tɔm pam ka viɣu nyɛ gali li ka lan yiri yiriŋ yiriŋ ka cheri li. Lala ka o yɛn pɔli gala ŋɔ hali kadi ti waɣi. == O dibu == Viɣu nyɛla binɣirigu ŋun bidirigu nyɛ nimdi. Viɣu mi dibu zaa doli la yuŋ, da yuŋ ka o tooi gɔra. Viɣu diri la binniɛma kamani, saba, jangbarisi,sakɔri, ni binniɛn baligu ban pahi. Viɣu ni mali balibu la zuɣu, bɛ shɛba tooi nyɛla ban diri zahama. Ka bɛ shɛba gba lan tooi gbahiri bɛ binyiɣiri taba dira.<ref>{{Cite web|last=Staff|first=AZ Animals|date=2021-10-25|title=What Do Owls Eat?|url=https://a-z-animals.com/blog/what-do-owls-eat/|access-date=2022-08-22|website=AZ Animals|language=en-US}}</ref> Din bo ŋɔ wuhiya ni pɔi ka viɣu ti yɛn tiligi kum sheei o kula o binniɛn kpee. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Nooŋa]] {{stub}} tfdvcxg2nmz17picsi9s3r8htestavg Wua 0 9055 44134 12954 2022-08-21T16:41:27Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} q9obsuww662zjlsp4rndv1ibjdced3u 44136 44134 2022-08-21T16:42:39Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} kru5il4e7p2tem0h7bscvpk2nac9mya 44137 44136 2022-08-21T16:44:21Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} 90cdz4ava9pfnznj69yeq2v9z61bgcc 44139 44137 2022-08-21T16:46:42Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} hz811qzbi6qfz1ad2vdgojq595egx26 44141 44139 2022-08-21T16:51:21Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} ebnbipv8ix0hfg0u3ljfiilj2ywcuz4 44142 44141 2022-08-21T16:52:38Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} m47urew3ykx6jeb7cofbtqyeaeekugu 44143 44142 2022-08-21T16:54:54Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} tus6yq9xrz41san7ycxalt8edkd954l 44145 44143 2022-08-21T16:55:53Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} swfjukao8onkw9fo4kg4grsgidzsqyw 44146 44145 2022-08-21T16:57:16Z Jahinfo 544 N yihi la bachi nima wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} tus6yq9xrz41san7ycxalt8edkd954l 44147 44146 2022-08-21T16:58:00Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} np2r8j5i3i1nh32abo5wv0i8kppv9nk 44148 44147 2022-08-21T16:59:10Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua ni namdi zuliya shɛm == ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} 1081m4ev84tii22q51hgz1omb97u3s1 44149 44148 2022-08-21T17:00:13Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} e7vr6oulcii0fuqsbk7my62n66zicvy 44150 44149 2022-08-21T17:02:50Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} 32kok7hmappd1r1x375bzj6v4zr1k4b 44151 44150 2022-08-21T17:05:26Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} n0dxxuhfhq2q6jyz0vsd5dptqhvxhhb 44152 44151 2022-08-21T17:07:36Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. Ka wua ŋɔ naan kaari gala ŋɔ hali ka di ti wɔɣi wu'bihi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} j7qmjlkn8ux7our52775houciktk358 44154 44152 2022-08-21T17:08:29Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua balibu == == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. Ka wua ŋɔ naan kaari gala ŋɔ hali ka di ti wɔɣi wu'bihi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} 0ctt09h108ryndjkw9klenl1z5jtt3h 44155 44154 2022-08-21T17:10:13Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la baŋli bee yuɣu. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka falisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n gangao yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua balibu == # Wu'lɔɣu # Wu'nyaŋ == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. Ka wua ŋɔ naan kaari gala ŋɔ hali ka di ti wɔɣi wu'bihi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} jgt0f5vxj64k2t5cptw8svgy7xkbe8i 44156 44155 2022-08-21T17:13:45Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la [[baŋli]] bee [[yuɣu]]. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka galisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n ganga o yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua balibu == # Wu'lɔɣu # Wu'nyaŋ == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. Ka wua ŋɔ naan kaari gala ŋɔ hali ka di ti wɔɣi wu'bihi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} c5qof6wfgzhdp16wj6ktg3x4txdsr4v 44157 44156 2022-08-21T17:15:15Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Wua'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref> ŋmani la [[baŋli]] bee [[yuɣu]]. O mali la naba anahi. Wua ŋmani baŋli bee yuɣu ŋɔ, amaa ka galisi gariba. Wua ningbunbaŋ kpɛm pam,ka pɔrisi. Lala pɔrisibu ŋɔ nyɛla din boogi n ganga o yaanga zuɣu ti yi o zuli ni. == Wua biɛhigu sheei == Wua nyɛla binniɛŋ ŋun zooi ka o be kom ni,voli ni,mɔri ni,kuɣa ni,.o mi ni tooi lan be tiyɔɣu ni.Wua ni tooi lan du tia zuɣu soɣiya. == Wua balibu == # Wu'lɔɣu # Wu'nyaŋ == Wua ni namdi zuliya shɛm == Wua nyɛla [[binniɛŋ]] ŋun nyɛri gala. Wua yi yɛn wɔɣi, shee Wu'nyaŋ mini wu'lɔɣu n laɣim ka wu'nyaŋ ŋɔ niŋ gala. Din nyaaŋa ka wu'nyaŋ ŋɔ naan yi gbi boɣili nyɛ gala maa pi. Ka wua ŋɔ naan kaari [[gala]] ŋɔ hali ka di ti wɔɣi wu'bihi. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Binneeŋa]] {{stub}} kt6ouhn24qsk4cr46r645ivqel2zldx Nyimsa 0 9112 44237 42509 2022-08-21T23:37:57Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali anfaani pam. Dama di tiring ti mahim ti sambana ni dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri nti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} 5tvsklztd5ayv4ad1r1yfjzh8ubv8r6 44246 44237 2022-08-21T23:47:25Z Jahinfo 544 Correction of spellings wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} lo1uaqmhkdgxuacd08go2g3ytzmllqo 44248 44246 2022-08-21T23:48:18Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. == Di anfaani nima. == ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} nwj4tncqvf39ntbmn67slincvnlqiod 44249 44248 2022-08-21T23:51:49Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. == Di anfaani nima. == # Nyimsa nyɛla tia ŋun mali mahim ka nira kam ni tooi ʒini di gbuni vuhi jɛlinsi. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} add92sqq799jhj2m90867wtj4lvlpmb 44250 44249 2022-08-21T23:53:50Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. == Di anfaani nima. == # Nyimsa nyɛla tia ŋun mali mahim ka nira kam ni tooi ʒini di gbuni vuhi jɛlinsi. # Nyimsa wɔla nyɛla Dagbama ni mali shɛli doori kpam, ka di mali bukaata ni yuma tibbu pɔlo. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} c9gyf1qsz4yf72tijor3x5mjc46zi1e 44252 44250 2022-08-21T23:55:12Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. == Di anfaani nima. == # Nyimsa nyɛla tia ŋun mali mahim ka nira kam ni tooi ʒini di gbuni vuhi jɛlinsi. # Nyimsa wɔla nyɛla Dagbama ni mali shɛli doori kpam, ka di mali bukaata ni yuma tibbu pɔlo. # Nyimsa dari lan nyɛla Dagbamba ni mali shɛli niŋdi yɔɣira pindi duri. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} hf7a98rbhrojy0p2dlwyp5di2so4kg9 44253 44252 2022-08-21T23:56:31Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. == Di anfaani nima. == # Nyimsa nyɛla tia ŋun mali mahim ka nira kam ni tooi ʒini di gbuni vuhi jɛlinsi. # Nyimsa wɔla nyɛla Dagbama ni mali shɛli doori kpam, ka di mali bukaata ni yuma tibbu pɔlo. # Nyimsa dari lan nyɛla Dagbamba ni mali shɛli niŋdi yɔɣira pindi duri. # Nyimsa dari lan nyɛla pukpariba ni mali shɛli sari gaadiri nima. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} sidzyf62111kqlmpj7i1z8pz3s8w5tr 44256 44253 2022-08-21T23:59:56Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Nyimsa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla ti' shɛli din yuui [[Dagbaŋ]] ka mali [[anfaani]] pam. Dama di tiri ti maham ti sambana ni, dama nyimsa bi suuri zaa. Di kuli suurimi ka puhiri va' pala gariti va' kura maa ni ka dizuɣu che ka saha kam di mali mahim saha shɛli kam. ka lahi tiri ti yɔɣira ka ti mali pindi ti duri n ti pahi buɣim dari. Hali pumpɔŋɔ, [[pukparigu]] baŋdiba kpahimya ti nya ka di wala gba mali anfaani pam. Bɛ yɛliya ni niri yi zaŋ di wala maa diɛli ka di kuui, ka a baɣisi li ka di niŋ zim, di nyɛla din gariti [[kariwana]] ni ka binniɛma ku tooi lahi kpe li, bee ka di ku du. Tɔ amaa nyimsa nima yi lee galisi tingbani luɣishɛli di nyuri la di tam. == Di anfaani nima. == # Nyimsa nyɛla tia ŋun mali mahim ka nira kam ni tooi ʒini di gbuni vuhi jɛlinsi. # Nyimsa wɔla nyɛla Dagbama ni mali shɛli doori kpam, ka di mali bukaata ni yuma tibbu pɔlo. # Nyimsa dari lan nyɛla Dagbamba ni mali shɛli niŋdi yɔɣira pindi duri. # Nyimsa dari lan nyɛla pukpariba ni mali shɛli sari gaadiri nima. ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tia]] {{stub}} 6p3o1ighwt8yxg4cfmaytyf1d6sqdj9 Taaŋa 0 9149 44185 43346 2022-08-21T19:03:40Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Taaŋa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla Dagbaŋ ti'gahinda la ni yini. Di nyɛla ti' shɛli din suuri zaa ka naan yi woli. Woligu saha ka di suura, ka wɔndi yim yuuni puli ni. Taaŋa ŋɔ mali anfaani pam n-ti Dagbamba ni dunia zaa nangbanyini. Dagbam' paɣaba nyari buni pam di ni. Dinzuɣu ka shɛb' booni li Dagbam' paɣaba "kookoo." Dama di nyɛla ti' shɛli din kɔŋko daanfaani ni tooi soli paɣa mini o bihi ka lahi mali bɛ yɛlli kam. == Taaŋa anfaaninima shɛŋa n-nyɛ : == 1.Taaŋa ni ka ti nyari tama n-dira. 2.Di puuni ka paɣiba nyari kpihi 3.Di puuni ka ti lahi nyari kpam n-dira ka ʒiɛra ti ningbuna. 4.Ti tingbani ŋɔ gomnanti gba yipa dari kpihi paɣaba sani m-mali li kɔhiri tinduyanim' zuɣu ka nyari tinduyani liɣiri na n ti tumdi lɛbiginsim tuma. 5.Ti nyari chibo kpambirigu ni, ka lahi mali kpambir' kom m-pahiri tari ni n-tari ti duri ka di mali yaa. 6.Ti lahi ŋmari tia ŋɔ n-kpɛri lunsi, toya nti pahi tilisi. 7.Taansuri gba ŋmaari ʒim kabbu nir' yi ti nya dantulli. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Tia]] {{stub}} biqeksk76pwff0hzxnas0beu4yym0c6 44186 44185 2022-08-21T19:05:35Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Taaŋa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla [[Dagbaŋ]] ti'gahinda la ni yini. Di nyɛla ti' shɛli din suuri zaa ka naan yi woli. Woligu saha ka di suura, ka wɔndi yim yuuni puli ni. Taaŋa ŋɔ mali anfaani pam n-ti [[Dagbamba]] ni dunia zaa nangbanyini. Dagbam' paɣaba nyari buni pam di ni. Dinzuɣu ka shɛb' booni li Dagbam' paɣaba "kookoo." Dama di nyɛla ti' shɛli din kɔŋko daanfaani ni tooi soli paɣa mini o bihi ka lahi mali bɛ yɛlli kam. == Taaŋa anfaaninima shɛŋa n-nyɛ : == 1.Taaŋa ni ka ti nyari tama n-dira. 2.Di puuni ka paɣiba nyari kpihi 3.Di puuni ka ti lahi nyari kpam n-dira ka ʒiɛra ti ningbuna. 4.Ti tingbani ŋɔ gomnanti gba yipa dari kpihi paɣaba sani m-mali li kɔhiri tinduyanim' zuɣu ka nyari tinduyani liɣiri na n ti tumdi lɛbiginsim tuma. 5.Ti nyari chibo kpambirigu ni, ka lahi mali kpambir' kom m-pahiri tari ni n-tari ti duri ka di mali yaa. 6.Ti lahi ŋmari tia ŋɔ n-kpɛri lunsi, toya nti pahi tilisi. 7.Taansuri gba ŋmaari ʒim kabbu nir' yi ti nya dantulli. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Tia]] {{stub}} b926amij9qbs00drk0ut9u3y2e0p5s2 44187 44186 2022-08-21T19:07:15Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Taaŋa'''<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref>nyɛla [[Dagbaŋ]] ti'gahinda la ni yini. Di nyɛla ti' shɛli din suuri zaa ka naan yi woli. Woligu saha ka di suura, ka wɔndi yim yuuni puli ni. Taaŋa ŋɔ mali anfaani pam n-ti [[Dagbamba]] ni dunia zaa nangbanyini. Dagbam' paɣaba nyari buni pam di ni. Dinzuɣu ka shɛb' booni li Dagbam' paɣaba "kookoo." Dama di nyɛla ti' shɛli din kɔŋko daanfaani ni tooi soli [[paɣa]] mini o [[bihi]] ka lahi mali bɛ yɛlli kam. == Taaŋa anfaaninima shɛŋa n-nyɛ : == 1.Taaŋa ni ka ti nyari tama n-dira. 2.Di puuni ka paɣiba nyari kpihi 3.Di puuni ka ti lahi nyari kpam n-dira ka ʒiɛra ti ningbuna. 4.Ti tingbani ŋɔ gomnanti gba yipa dari kpihi paɣaba sani m-mali li kɔhiri tinduyanim' zuɣu ka nyari tinduyani liɣiri na n ti tumdi lɛbiginsim tuma. 5.Ti nyari chibo kpambirigu ni, ka lahi mali kpambir' kom m-pahiri tari ni n-tari ti duri ka di mali yaa. 6.Ti lahi ŋmari tia ŋɔ n-kpɛri lunsi, toya nti pahi tilisi. 7.Taansuri gba ŋmaari ʒim kabbu nir' yi ti nya dantulli. ==Kundivihira== <references/> [[Pubu:Tia]] {{stub}} jgjyy1t2l5jdii7zvnu7s4u995qs9r7 Kpini Chuɣu 0 9564 44239 37459 2022-08-21T23:40:28Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{D-Class}} '''Kpini Chuɣu''' (Guinea fowl Festival) nyɛla [[chuɣu]] bila n-zaŋ ti [[Dagbamba]], [[Nanuŋ|Nanumba]] n'ti pahi [[Mampurisi]] yaɣa polo zaa.<ref>Naden, Tony. 2014. [https://www.webonary.org/dagbani/download/ ''Dagbani dictionary'']. Webonary.</ref><ref>{{Cite web|title=The Northern Region of Ghana - ghanagrio.com - ghanagrio.com|url=https://ghananation.com/tourism/The-Northern-Region.php|access-date=2021-09-26|website=ghananation.com|language=en}}</ref>.kpini chuɣu puhirila kpini Goli biɛɣu pishi ni ayɔpoi (27) dali. == Di Piligu == [[Chuɣu]] ŋɔ piligu ni daa nyɛla Dagbamba zaŋ li mi dalim [[kpaŋ]] ni daa niŋ ti daanabi [[Muhammad]] biɛm shɛm. Ni dahinshɛli ka Anabi mini o sɔhibe nima chani luɣishɛli ka konyuri ti wumba hali ka bɛ bi mi bɛ ni lahi gbaari shɛm. Ka bɛ zaa ti gbarigi ka kuli bi zaɣisi ka bɛ kuli nya ko' bɔrili zaɣi gaŋ gaŋ gba n-lee gali bɛ nyɔri. Bɛ daa kuli bela lala wahala ŋɔ puuni ka kpaŋ ti yiɣina ti gari bɛ zuɣusaa ka ko'yɔra lu bɛ zuɣu na. Bɛ daa bɔli kpaŋna n-ti balim o balimbu kam ni o wuhiba [[kom]] ni be luɣishɛli ka bɛ chaŋ ti nyu. Kpaŋ daa bi garigi ba ka yiɣi chaŋ ka che ba. Bɛ daa kuli ʒimi walisira bɛ ni yɛn niŋ shɛm nya kom shɛli nyu. [[Dee]] daa yila mori ni na n-ti zaŋ Anabi mini o niriba maa ndaa gari tooni zaŋba chaŋ komni be shɛli ka bɛ ti nyu. Anabi daa mɔŋ la o niriba maa ni bɛ miri ka bɛ ti ŋuni dee nimdi ka lee wuhi [[kpaŋ]] ŋɔ maa mi bɛ ni yɛn niŋdi o shɛm yuuni kam. == Di ni puhiri shɛm == == Di Anfaani == ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Chuɣu]] q48em13574aw2dwphf64q61c0jdwbp9 Naa Abdulai Mahamadu 0 9737 44118 44076 2022-08-21T13:45:23Z Sir Amugi 124 Added a reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School|Tamale Senior High school]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi ( SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] 9372zk3kftau5so4jj1msdmczdjmlmp 44119 44118 2022-08-21T13:48:38Z Sir Amugi 124 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School|Tamale Senior High school]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi ( SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] rwwpxi1bnte1vf3vg701gmw14w9nfks 44120 44119 2022-08-21T14:05:16Z AFAIBRAHIM 1206 /* O Ba */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School|Tamale Senior High school]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi ( SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] hrobktcdyl6kgp82iyfio771vv03fue 44130 44120 2022-08-21T16:12:07Z 154.160.25.222 /* O Ba */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School|Tamale Senior High school]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] a3rjtm99xse07wsebyeflngl3843bxp 44131 44130 2022-08-21T16:18:55Z AFAIBRAHIM 1206 /* O Ba */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] 99ew048vjweq7jd1qdiru9qy64loa8i 44132 44131 2022-08-21T16:27:14Z AFAIBRAHIM 1206 /* O Ba Nam dibu */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bori suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bi yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] dva3wpz583mjgce8xk743hjdb9jzl4b 44133 44132 2022-08-21T16:27:57Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bi daa kuli mi na ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] sdv9ztd085ph7d0y19ba66uheetc5sy 44135 44133 2022-08-21T16:42:03Z Adam Kamaldeen 1825 M Malimi niŋ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bɛ daa kulimina ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔn nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni in 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] g8t7737x6omwksz30d7ahqvixdwf63t 44138 44135 2022-08-21T16:45:27Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bɛ daa kulimina ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔŋ nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" di la Yɛni yuuni 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni in 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] g323c29chribm7whscdrlfc05b14r6o 44140 44138 2022-08-21T16:48:25Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bɛ daa kulimina ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔŋ nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" daa dila Yɛni yuuni 1938. # "Naa Mahaman bila" di la Yɛni yuuni 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" di la Yɛni in 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] h4326ikm5um0jnyz6s553ke130gn933 44144 44140 2022-08-21T16:55:29Z Adam Kamaldeen 1825 N kpehila bachinima wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana.Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bɛ daa kulimina ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔŋ nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" daa dila Yɛni yuuni 1938. # "Naa Mahamaŋ bila" daa dila Yɛni yuuni 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" daa dila Yɛni yuuni 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] 0xj8ngowd7kqaaa0l77k0466v57vet7 44153 44144 2022-08-21T17:07:53Z AFAIBRAHIM 1206 /* O Ba Nam dibu */ wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Abdulai Mahamudu'''<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> nyɛla [[Miɛŋ|Miɛŋ-]]<nowiki/>lana. O daa ʒinila o ba gbaŋ saha shɛli Naawuni ni daa bɔhi [[Yaa Naa Mahamudu Abdulai IV]]<ref>{{Cite web|last=Online|first=Peace FM|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai Funeral Starts Today|url=https://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201812/370341.php|access-date=2022-08-20|website=Peacefmonline.com - Ghana news}}</ref> zuɣu, ka daa lɛbi Boliŋ-lana. O yuum-piya ni anahi ni ka o daa ʒini gbaŋ maa. O nyɛla bidib' tuuli o ba bihi ni. Bɛ daa dihi o la lala nam ŋɔ Alahari dali silimin goli March dabaata dali, yuuni 2019 (Sunday March 3, 2019)<ref>{{Cite web|date=2019-03-04|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu outdoored|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mion-Lana-Abdulai-Mahamadu-outdoored-727862|access-date=2022-07-17|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Yaa Naa n-daa nyɛ ŋun daa yɛli o kparigu ŋɔ Gbewaa yili. O daa chani la [[SDA primary|SDA Primary]] shikuru din be [[Tamali|Tamale]] saha shɛli [[Nawuni|Naawuni]] ni daa bɔhi o ba zuɣu<ref>{{Cite web|date=2022-08-21|title=Meet the man who groomed and stood by the Mion Lana from his childhood until his death|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Meet-the-man-who-groomed-and-stood-by-the-Mion-Lana-from-his-childhood-until-his-death-1606982|access-date=2022-08-21|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. Saha ŋɔ Miɛŋlana malila [[paɣaba]] anahi ni [[bihi]] pia ni ayi. == O Piligu == O nyɛla Yaan-Naa Mahamadu IV bi'kpɛma. Yuuni 1974<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> ka bɛ dɔɣi o, ka o daa chaŋ SDA primary school din be [[Tamali|Tamale]]. Yuun'pia ni anahi ni ka o lɛbi Boliŋ-lana bɛ ni daa zaŋ o ba sɔɣi katini duu. == O Ba == O ba n-daa nyɛ Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV. Bɛ daa dɔɣi o la silimiin-goli March, 1949 yuuni n-ti Naa Abdulai III (ŋmarigɔŋ). Naa Mahamadu daa chaŋla [[Gbewaa Secondary school|Gbewaa Secondary School]] din pa nyɛ [[Tamale Senior High School]] saha ŋɔ, o daa bela kariŋ zɔŋ duri ayi (SSS 2) ka o ba kpi. === O Ba Nam dibu === Naa Abdulai Mahamadu ba daa lɛbila o yaba [[Naa Abdulai ŋmarigɔŋ]] Gbaŋ-lana nti Dagbaŋ yuuni 1967. Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ʒini la Yani gbana zuɣu silimiin-goli September biɛɣu pia ni ata, yuuni 1969. O nyɛla [[Ndan Yaa Naa]] ŋun pahiri pihita ni anu Dagbaŋ bɛ ni daa zaŋ o kpehi Katini duu n yina. Taarihi wuhiya, ni o daa nyɛla Naa so ŋun bɔri suhudoo, ka lahi nyɛ suɣulo-lana. O Nam salima n-nyɛ: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu" "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu" "Buɣim datei baɣa ni gɔyuunsilan' ni". O Nam dibu saha, [[Dagbaŋ]] daa niŋ abaraka ni taɣiri suŋ o tuuli yuma anu nam ni. O daa nyɛla [[Council of State]] puuni yino silimiin-goli September yuuni 1969<ref>{{Cite web|title=‘This an extremely difficult situation’ – Akufo-Addo on death of Yaa Naa’s heir apparent|url=https://www.modernghana.com/news/1178255/this-an-extremely-difficult-situation-akufo.html|access-date=2022-08-20|website=Modern Ghana|language=en}}</ref> Ghana. Di nyaaŋa o daa lɛbi Nanima [[jinaduu]] zuɣulana Tudu yaɣili ( President of Northern Regional House of Chiefs) silimiin-goli May, yuuni 1970.<ref name=":0" /> Taarihi wuhiya, ni di daa ŋmanila din diɛma ka o dimnima yiɣisi zani ni bɛ yihi o Nam ni, n ŋmari gbana ntiri Gɔbnanti ni o yihi o. Bɛla bɛla ka nyaan yibo mini noli naabu kpaŋsi. Silimiin-goli April biɛɣu pishi ni ata dali, yuuni 1974, ka lahabali wuligi gili Dagbaŋ zaa ni bi yihi Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV Nam ni ka di pala kali soli zuɣu, amaa Acheampong Gɔbnanti yaa. ==== O Ba kpibu ==== Silimiin-goli October biɛɣu pia ni anu dali, yuuni 1988, ka kom bori, Naa Mahamadu Abdulai IV daa zaŋ o nuu dihi buɣatiŋa. Silimiin-goli October biɛɣu pia ni ayopɔin dali yuuni 1988 ka bɛ daa simsi o [[Katini]].<ref name=":0" /> === O Ba kuli maalibu === Bɛ daa maali la o ba kuli silimiin-goli December biɛɣu pia ni anahi hali ti gbaai Silimiin-goli December biɛɣu pishi ni anii yuuni 2018<ref>{{Cite web|last=MyNewsGH|date=2018-12-12|title=Farouk Aliu Mahama makes huge donation towards funeral rites of Ya-Naa Mahamadu Abdulai|url=https://www.mynewsgh.com/farouk-aliu-mahama-makes-huge-donation-towards-funeral-rites-of-ya-naa-mahamadu-abdulai/|access-date=2022-08-20|website=MyNewsGh|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. === O paɣiba === Naa Mahamadu Abdulai IV daa mali la paɣiba pia ni anu , bɛ yuya n-nyɛ; # Gbanzaliŋ # Galibaŋ # Koyibiga<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> # Pariwaa # Gasinaba # Yibilana # Batamgali # Balchisu Limam # Azara Sakpɛɣu # Fati Sunsɔŋ # Zuweira # Aramatu # Azara Bimbila # Safiatu # Rahinatu<ref>{{Cite web|date=2018-12-28|title=Yaa-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|access-date=2022-08-20|website=GhanaWeb|language=en}}</ref> === O Ba bihi === Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV daa ŋmaligi mi ka che bihi pia ni anahi, bɛ yuya n-doya ŋɔ ; # Abdulai Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Alhassan Mahamadu # Yakubu Mahamadu # Abdulai Mahamadu # Sulemana Mahamadu<ref name=":0">{{Cite web|last=Naatogmah|first=Abdul Karim|date=Friday 28th December, 2018|title=Yaan-Naa Mahamadu Abdulai IV funeral rites climaxed|url=https://mobile.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Yaa-Naa-Mahamadu-Abdulai-IV-funeral-rites-climaxed-711694|url-status=live|access-date=Saturday 20th August, 2022|website=GhanaWeb}}</ref> # Suɣiri Mahamadu # Samata Mahamadu # Fati Mahamadu # Zenabu Mahamadu # Mariama Mahamadu # Awabu Mahamadu == O Nam dibu == Bɛ daa dihi o mi Miɔŋlana silimin goli March dabaata yuuni 2019. Ka di nyɛla [[Gariba II|Naa Gariba II]] n-dihi o li. == O HaƷi Niŋbu == Miɔŋlan Mahamaru Abdulai daa niŋ la haʒi yuuni 2019. Bɛ daa kulimina ka Covid-19 doro maa yiɣisi. == Nanima ban di mion== # Miɔŋlan "Sayɔra" # Miɔŋlan "Mahamaru", "Naa Gungɔbli" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Miɔŋlan Mahamaru" bia. # Miɔŋlan "Imoro" "Naa Saalan Ziblim" bia. # Miɔŋlan "Simani" "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yiri", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Yissa", "Naa Andan Jangbariga" bia. # Miɔŋlan "Mahami", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Salifu", "Naa Yakubu Nantoo" bia. # Miɔŋlan "Kalim", "Naa Abla Naɣbiɛɣu" bia. # Miɔŋlan "Ablai I", "Naa Andan Jirilɔŋ" bia. # Miɔŋlan "Alásani", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Yakubu", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɛŋ Lan "Ziblim", "Naa Aburu Sataŋ" bia. # Miɔŋlan "Ablai II", "Naa Mahamaru" bia. == Miɔn nanima ban di Yɛni == Miɔŋ nanima ban di Yɛni zaŋ gbaai 1938 hali ni zuŋɔ n-nyɛ: # "Naa Mahamaŋ kpɛma" daa dila Yɛni yuuni 1938. # "Naa Mahamaŋ bila" daa dila Yɛni yuuni 1948. # "Naa Andan Zolikuɣuli" daa dila Yɛni yuuni 1968. == O daŋ == * Naa Yakubu Nantoo " Nantoo che biɛm ka mɔɣa gari kɔbiga" " balim balim,kɔligu ku chei yom" " Ninvuɣ'yino ku bahi mɔni" " Ninvuɣ'yino mi ku pa tantani" * Naa Yakubu Nantoo n-daa dɔɣi Naa Ablai Naɣbiɛɣu ( Naa Abudu I) " kambɔŋ dapuli Zaɣili kambɔŋ ʒibu, ka dabala ʒiri kambɔŋ bɔbili" "Gbungburima laɣim kɔbiga ku luhi ŋandaa" "Tiyɔɣu galim ʒiɛriga, ʒiɛriga biɛm zuɣu" * Naa Ablai Naɣbiɛɣu n-dɔɣi Naa Alaasan Tipariga. "Pakurugu bia" " Tampima dundɔŋ ku zo saa" "Zahim taala kuliga, ka chinchɛnsi wolim je" "o daa zaŋla o mayili m-puhiri jiŋli, ka naanyi zaŋ o ba yili n-di Nam" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Aburu Sataŋkuɣili: "Zagbaŋ Sanatu bia" " Ʒiri doori baŋa, yɛlimaŋli lan' bini " "Jɛrigu yɛli ni di yɛn niŋ, di yɛn niŋ ka nyin kpe ya?" * Naa Alaasan Tipariga n-dɔɣi Naa Mahanmaŋ bila: "Zambalan' dim kurugu, ka o nyina kabi niŋ kurugu ni" "Suɣulo bin din gbamda ku kpalim soli" "Kom dirila Saalan bia" "Satim mi ku nyuui kuliga" "Piɛri kɔbiga siɣiri kuliga, ka yu'bil kari kari na n-ti deei nasara". * Naa Mahanmaŋ bila n-dɔɣi Naa Abdulai ŋmarugɔŋ: "Saa paɣa bia - Alizini" "Bɛ daa yi boli o tiŋa, o saɣirila saa zuɣu, ka bɛ ti boli o saa zuɣu ka o saɣi tiŋa" "Ninsalinim di bɔri Naawuni nyabu, bɛ mi kutooi" * Naa Ablai ŋmarugɔŋ n-dɔɣi o ba Naa Mahamadu: "kuli noli din vɛila, ni laɣim nyuriba" "Daripaɣ'bi' mankaanu" "ŋun yaaŋa yɛlimma ku kpabi Mankaanu " "Chi ku bi ka lahi niŋ wurugu " " Buɣim datei baɣa ni goyuunsilan ni" * Ka Nawuni yiko ka Naa Mahamadu dɔɣi, Miɔŋlan Ablai " Binchɛra so gali". Shɛli di kani n-diri Naa. Amaa o saha n daa paai. Naawuni malimi tiŋ' ka Naa dɔni. == O kpibu == Naa Abdulai Mahamadu daa kpila<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Alaaba Silimin goli August biɛɣu pia ni ayopɔin, yuuni 2022. Korle-Bu<ref>{{Cite web|date=2022-08-17|title=Heir apparent to Yaa Naa Mahama Abubakari Mahama II passes on - MyJoyOnline.com|url=https://www.myjoyonline.com/heir-apparent-to-yaa-naa-mahama-abubakari-mahama-ii-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=www.myjoyonline.com|language=en-US}}</ref> Ashibiti din be Ankara din daa niŋ ka o nyɛ yuun pihinu ni ayi ka la<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Mion-Lana Abdulai Mahamadu passes on|url=https://gna.org.gh/2022/08/mion-lana-abdulai-mahamadu-passes-on/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. Ka bɛ daa zaŋ o kuna n-ti sɔɣi Saambu dindali maa yuŋ<ref>{{Cite web|last=GNA|date=2022-08-18|title=Late Mion-Lana was a unifier - Tributes|url=https://gna.org.gh/2022/08/late-mion-lana-was-a-unifier-tributes/|access-date=2022-08-20|website=Ghana News Agency|language=en-US}}</ref>. == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Nanima]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] rg8frygojo99yn0ihohgagi3v5gpehd Abdul Rahman Baba 0 9772 44245 22036 2022-08-21T23:47:09Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} [[Lahabali kɔligu:12AbdulRahmanBaba.jpg|thumb]] [[Lahabali kɔligu:2018-08-17 1. FC Schweinfurt 05 vs. FC Schalke 04 (DFB-Pokal) by Sandro Halank–469.jpg|thumb]] '''Abdul Rahman Baba''' bee sokam ni mi so Baba Rahman ŋun nyɛ [[Ghana]] bolli ŋmɛriba puuni yino.<ref>https://en.m.wikipedia.org/wiki/Baba_Rahman</ref> O nyɛla [[Chelsea]] bol' ŋmɛr' si bɛ ni zaŋ paŋ Reading. Nuzaa polo ka o ŋmɛra. == Biɛhagu piligu == == Bolli ŋmɛbu piligu == Baba Rahman nyɛla ŋun pili o bol' ŋmɛbo [[Dream FC]]. O lahi ŋme n-ti [[Asante Kototo]] Ghana. == Tiŋduya bolli ŋmɛbu lahabaya == == Maŋmaŋ biɛhagu == == Kpaŋ maŋ piina == == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] [[Pubu:Doo]] [[Pubu:Africa]] [[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]] [[Pubu:Dagbamba]] [[Pubu:Dagbanli]] [[Pubu:Ghana]] l3sseplkkmps3nbzcqeppnniw9jqsfh Burundi 0 10147 44260 33522 2022-08-22T00:07:24Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Burundi''' nyɛla maŋ' sulunsi tiŋgbani shɛli din be [[East Africa]]. == Kundivihira == {{Africa maŋsulunsi tiŋgbana}} {{Reflist}} c5244ccgnxc1n0s1oc4kgv4zgd5tzvw Mohammed Amin Adam 0 10277 44258 20305 2022-08-22T00:02:09Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} Mohammed Amin Adam nyɛla ŋun yi [[Karaga District|Karaga]] din be [[Tamali|Northern Region]] la na, ka sokam lahi mi o Amin Anta.<ref>{{Cite web|date=2019-12-17|title=Dr. Mohammed Amin Adam has served the NPP with distinction|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Dr-Mohammed-Amin-Adam-has-served-the-NPP-with-distinction-818356|access-date=2021-09-10|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. O Lahi nyɛla ŋun be [[siyaasa]] puuni. Saha ŋɔ, ŋun nyɛ jintuɣra n zaŋti Karaga.<ref>{{Cite web|title=Parliament of Ghana|url=https://www.parliament.gh/mps?mp=228|access-date=2021-09-10|website=www.parliament.gh}}</ref> == Maŋmaŋ Biɛhagu == == Baŋsim bɔhabu == == Siyaasa lahabali == == Kundivira == {{Reflist}} [[Pubu:Siyaasa niriba]] 8dsvkuppfrxa4t6dnucf1vlfpkmbubs Nyulidibu 0 10401 44254 39493 2022-08-21T23:56:59Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki Nyulidibu nyɛla [[Chuɣu]] shɛli [[Dagbamba]] ni puhira di yi ti niŋ ka bi ko n-kpuɣi nyuuli ka yɛn di nyupala maa.Di mi pala Dagbamba zaa ni puhiri shɛli amaa ban Mali nyuli tia n-ti pahi [[Kasiɣiritali|kasiɣiriba]] ni timanima.Lala niriba ŋɔ zaa yuuni yi paagi ka bɛ bi di nyuuli bɛ yinsi bɛ mi ku tooi dili luɣ' shɛli. [[Pubu:Lahabaya zaa]] k9tjopbl677h9lk8ag8rqdftek0x0zk Adaekese chuɣu 0 10405 44235 41837 2022-08-21T23:35:44Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Adaekese chuɣu''' nyɛla kambonsi ni puhiri [[chuɣu]] shɛli tudu ŋɔ na bee di nyɛla [[kambonsi]] chuɣu. [[Pubu:Chuɣu]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] gaous4z7mkde7nxe4uycfpxf9xpwn53 Kudum chuɣu 0 10437 44240 39307 2022-08-21T23:41:59Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki == '''Kundum''' chuɣu nyɛla Ahanta din be [[Western Region|Western region]] yaɣli nim ni puhiri [[chuɣu]] shɛli == == Di ni pili shɛm == == Di anfaani == == Kundivihira == [[Pubu:Chuɣu]] sdvnm6v76yacl03ex3a2uewagnujcuy Agimagonu chuɣu 0 10503 44265 37897 2022-08-22T00:11:18Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Ayimagonu''' chuɣu nyɛla [[chuɣu]] shɛli Dofor nanim mini bɛ niribi ni puhira bɛ tiŋ maa mɛrira [[Tongo Noofu District]]. == Di ni puhiri shɛm == Di puhibu saha, sokam yan lagm mi na n ti pahi yagli maa nanim zaa. Tuuli, bƐ na yan bahila kƆm pƆi, Ka naa kam Ŋun kanna yan Ʒila o nam bƆbri zuƔu. == Di anfaani == == Kundivihira == {{Chuɣu}} [[Pubu:Chuɣu]] glr8lt14fqapjv3yp85em2vtludxdkw Sungweh chuɣu 0 10539 44231 40904 2022-08-21T23:33:04Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} Di nyɛla [[chuɣu]] shɛli sampa _Jaman [[Nanima mini Magaaʒia nima|nanima]] mini biniriba ni puhiri shɛli Yuuni kam. == Din pilishɛm == == Di Daanfaani == == Di vihig == [[Pubu:Chuɣu]] sfpdi2kz5zlpkqn4wlrsn0ocbtr5r84 Namdu 0 10744 44296 39400 2022-08-22T06:44:51Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Namdu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] yaɣili m-be [[Northern Region]], [[Ghana]] tingbanni. Namdunima tuun' kpeeni nyɛla pukparilim. Namdu nyɛla tiŋa din pu fandi ata. == Di Piligu == == Di Tarihi == == Di Daadam bieligu == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] rvz4zhpq3laswbvx3i37yjmqfx9cmxb 44297 44296 2022-08-22T06:48:22Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Namdu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] yaɣili m-be [[Northern Region]], [[Ghana]] tingbanni. Namdunima tuun' kpeeni nyɛla pukparilim. Namdu nyɛla tiŋa din pu fandi ata. Lala fana ŋɔ n nyɛ, Namdu Kurigu,Namdu wahini, n ti pahi Namdu silinbɔma. == Di Piligu == == Di Tarihi == == Di Daadam bieligu == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] 1rodj4pw4j11nzrxdbb13uixagwwhyp 44298 44297 2022-08-22T06:50:20Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Namdu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] yaɣili m-be [[Northern Region]], [[Ghana]] tingbanni. Namdunima tuun' kpeeni nyɛla pukparilim. Namdu nyɛla tiŋa din pu fandi ata. Lala fana ŋɔ n nyɛ, Namdu Kurigu,Namdu wahini, n ti pahi Namdu silinbɔma. Vo'naa n leeri Namdu. == Di Piligu == == Di Tarihi == == Di Daadam bieligu == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] l87nmaqldylq3shz0rv4z9x6af6t5bj Fidelity Bank Ghana 0 10835 44241 34262 2022-08-21T23:42:37Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} Fidelity Bank Ghana nyɛla baniki din be [[Ghana]]. [[Pubu:Ghana]] cyi0s4xhz02j4uydoke9kekjbt8zv80 Ebenezer Gilbert Nii Narh Nartey 0 10949 44243 41035 2022-08-21T23:45:08Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{bio}} '''Ebenezer Gilbert Nii Narh Nartey''',<ref>{{Cite web|last=Ghana|first=News|title=Election 2020: I am Grateful for the support - Outgoing NPP Ablekuma Central MP {{!}} News Ghana|url=https://newsghana.com.gh/election-2020-i-am-grateful-for-the-support-outgoing-npp-ablekuma-central-mp/|access-date=2021-12-01|website=https://newsghana.com.gh/|language=en-US}}</ref> o nyɛla [[jintora]] kuro zaŋti [[Ablekuma Central]]<ref>{{Cite web|title=Ghana Districts: A repository of all Local Assemblies in Ghana|url=https://www.ghanadistricts.com/Home/District/257|access-date=2021-12-01|website=www.ghanadistricts.com}}</ref> piibupiibu yaɣili din be [[Ankara|Aŋkara]] n-ti [[New Patriotic Party]] (NPP). == Piligu bɛhigu mini Shikuru Baŋsim == == Siyaayasa == == Tuma == == Adiini == == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Siyaasa niriba]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] kbi81xdv0mkd3g6i99iev3ex8gnky0y 44244 44243 2022-08-21T23:45:37Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{bio}} '''Ebenezer Gilbert Nii Narh Nartey''',<ref>{{Cite web|last=Ghana|first=News|title=Election 2020: I am Grateful for the support - Outgoing NPP Ablekuma Central MP {{!}} News Ghana|url=https://newsghana.com.gh/election-2020-i-am-grateful-for-the-support-outgoing-npp-ablekuma-central-mp/|access-date=2021-12-01|website=https://newsghana.com.gh/|language=en-US}}</ref> o nyɛla [[jintora]] kuro zaŋti [[Ablekuma Central]]<ref>{{Cite web|title=Ghana Districts: A repository of all Local Assemblies in Ghana|url=https://www.ghanadistricts.com/Home/District/257|access-date=2021-12-01|website=www.ghanadistricts.com}}</ref> [[piibupiibu]] yaɣili din be [[Ankara|Aŋkara]] n-ti [[New Patriotic Party]] (NPP). == Piligu bɛhigu mini Shikuru Baŋsim == == Siyaayasa == == Tuma == == Adiini == == Kundivihira == {{Reflist}} [[Pubu:Siyaasa niriba]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 8s5kwr0l3jmlhxkkuplodtwjjafoyzd Voggu 0 11007 44309 33078 2022-08-22T07:44:06Z Jahinfo 544 Correction of spellings wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{Reflist}} {{E-Class}} '''Voggu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|kumbungu district]] yaɣili[[Northern Region|northern region]],tuduu polo. ==Taarihi== ==Tuma== bɛ shɛbi nyɛla pʋkpɛriba == == Kundɛvihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 1y28mwygxzneuocuys9ajt0fgytylz7 44310 44309 2022-08-22T07:46:46Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{Reflist}} {{E-Class}} '''Voggu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|kumbungu district]] yaɣili[[Northern Region|northern region]],tuduu polo. Pukpariba mini Daabihi zaa be Voggu. ==Taarihi== ==Tuma== bɛ shɛbi nyɛla pʋkpɛriba == == Kundɛvihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 2kpnak9dvlact4l20fw7n9ke0kxmz34 44311 44310 2022-08-22T07:48:34Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{Reflist}} {{E-Class}} '''Voggu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|kumbungu district]] yaɣili[[Northern Region|northern region]],tuduu polo. Pukpariba mini Daabihi zaa be Voggu. Voggu nyɛla Yaan Naa kpariboɣiri yini. ==Taarihi== ==Tuma== bɛ shɛbi nyɛla pʋkpɛriba == == Kundɛvihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 3e4scigkmco5itqjyk1p6kwamqq43o0 44312 44311 2022-08-22T07:49:59Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{Reflist}} {{E-Class}} '''Voggu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|kumbungu district]] yaɣili[[Northern Region|northern region]],tuduu polo. Pukpariba mini Daabihi zaa be Voggu. Voggu nyɛla Yaan Naa kpariboɣiri yini. Amaa ka Voggu gba,lee su tinkpaŋ shɛŋa. ==Taarihi== ==Tuma== bɛ shɛbi nyɛla pʋkpɛriba == == Kundɛvihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 0unaqe465pcepx1zss943dwcpapkvki 44313 44312 2022-08-22T07:52:14Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{Reflist}} {{E-Class}} '''Voggu''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|kumbungu district]] yaɣili[[Northern Region|northern region]],tuduu polo. Pukpariba mini Daabihi zaa be Voggu. Voggu nyɛla Yaan Naa kpariboɣiri yini. Amaa ka Voggu gba,lee su tinkpaŋ shɛŋa. Tinkpaŋ shɛŋa Voggu ni leeri shɛŋa n-nyɛ Tiring, Gundaa,Jagbo ni Kpasogu. ==Taarihi== ==Tuma== bɛ shɛbi nyɛla pʋkpɛriba == == Kundɛvihira == [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} ex66q154zvbbh9yi5l07tk2dc25egl9 Jagbo 0 11010 44178 33014 2022-08-21T18:44:21Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Jagbo''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] [[Northern Region|northern region]], [[Ghana]] tingbanni. Pukpariba n galisi lala tiŋ ŋɔ ni. ==Taarihi== ==Tuma== Salo pam ban be yaɣili ŋɔ maa tuma nyɛla pukparilim. ==Kundivihira== [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 259l68m56fu5ba319e5d7v12665ufns 44179 44178 2022-08-21T18:48:41Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Jagbo''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] [[Northern Region|northern region]], [[Ghana]] tingbanni. Pukpariba n galisi lala tiŋ ŋɔ ni. Vo'naa n leeri Jagbo. ==Taarihi== ==Tuma== Salo pam ban be yaɣili ŋɔ maa tuma nyɛla pukparilim. ==Kundivihira== [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} qqlqj7cqw9d5xqpic9o2xq2vixx0nq3 44180 44179 2022-08-21T18:51:31Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Jagbo''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] [[Northern Region|northern region]], [[Ghana]] tingbanni. Pukpariba n galisi lala tiŋ ŋɔ ni. Vo'naa n leeri Jagbo. == Di Shikuru == ==Taarihi== ==Tuma== Salo pam ban be yaɣili ŋɔ maa tuma nyɛla pukparilim. ==Kundivihira== [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} 32dlybbenqidv5yp6j58z8bfjtw87dm 44181 44180 2022-08-21T18:53:00Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Jagbo''' nyɛla tiŋ shɛli din be [[Kumbungu District|Kumbungu district]] [[Northern Region|northern region]], [[Ghana]] tingbanni. Pukpariba n galisi lala tiŋ ŋɔ ni. Vo'naa n leeri Jagbo. == Di Shikuru == Jagbo nyɛla din mali primary Shikuru. ==Taarihi== ==Tuma== Salo pam ban be yaɣili ŋɔ maa tuma nyɛla pukparilim. ==Kundivihira== [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ]] [[Pubu:E-Class]] {{Kumbungu tinsi}} del2kz1yxsnl0wqg552hhv9h6c9e3yf Tiring 0 11014 44182 42974 2022-08-21T18:56:15Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Tiring''' nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Northern Region|Northern Region Ghana]] ka be [[Kumbungu]] district yaɣili. Bɛ nyɛla [[Dagbamba]] ka bɛ zinli zuɣu yɛltɔɣa nyɛ [[Dagbanli|Dagbani]]. Lala tiŋ' ŋɔ nima tooi zoola pukpariba pam. == Di Taarihi == == Di ni pili shɛm == == Di anfaani == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 5376c4qv7vz6skz7soldixx0bjzvaqu 44183 44182 2022-08-21T18:58:27Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Tiring''' nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Northern Region|Northern Region Ghana]] ka be [[Kumbungu]] district yaɣili. Bɛ nyɛla [[Dagbamba]] ka bɛ zinli zuɣu yɛltɔɣa nyɛ [[Dagbanli|Dagbani]]. Lala tiŋ' ŋɔ nima tooi zoola pukpariba pam. == Di Taarihi == == Di Shikuru == == Di ni pili shɛm == == Di anfaani == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] 7sk0x52k93v7u1x6bfexl18spfu8lqz 44184 44183 2022-08-21T18:59:28Z Jahinfo 544 N yihi la bachi wikitext text/x-wiki '''Tiring''' nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Northern Region|Northern Region Ghana]] ka be [[Kumbungu]] district yaɣili. Bɛ nyɛla [[Dagbamba]] ka bɛ zinli zuɣu yɛltɔɣa nyɛ [[Dagbanli|Dagbani]]. Lala tiŋ' ŋɔ nima tooi zoola pukpariba pam. == Di Taarihi == == Di Shikuru == == Di anfaani == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] n5o89p3v5dz3aymqjz3i8rohq6rk445 Tibuŋ 0 11022 44305 40003 2022-08-22T07:13:17Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{E-Class}} {{Databox}} '''Tibuŋ''' ''Tibung'' nyɛla Yaa Naa kparibɔɣu ka o leera ka di be [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]], [[Northern Region|Northern region]], [[Ghana]]. Tibuŋ zoola pukpariba ni daabihi. == Taarihi== == Tuma == == Salima == == Kundivihira == {{Reflist}} {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinamdimaŋli]] fqnonlf4bgzhb3hth3a3d1zbfxv6jso 44306 44305 2022-08-22T07:15:50Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{E-Class}} {{Databox}} '''Tibuŋ''' ''Tibung'' nyɛla Yaa Naa kparibɔɣu ka o leera ka di be [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]], [[Northern Region|Northern region]], [[Ghana]]. Tibuŋ zoola pukpariba ni daabihi. Tibuŋ nyɛla din su tiŋkpasi pam. == Taarihi== == Tuma == == Salima == == Kundivihira == {{Reflist}} {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinamdimaŋli]] 4t4fd8840wzfogiblvdgzi58r1wkk7r 44307 44306 2022-08-22T07:19:06Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{E-Class}} {{Databox}} '''Tibuŋ''' ''Tibung'' nyɛla Yaa Naa kparibɔɣu ka o leera ka di be [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]], [[Northern Region|Northern region]], [[Ghana]]. Tibuŋ zoola pukpariba ni daabihi. Tibuŋ nyɛla din su tiŋkpasi pam. Tibuŋ ni su tinnkpaŋ shɛŋa shɛli n nyɛ; Kuli,Yuni,Buglan ni Ganvuliga. == Taarihi== == Tuma == == Salima == == Kundivihira == {{Reflist}} {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinamdimaŋli]] iixo4aotl8529iw11cohznnw11gakre 44308 44307 2022-08-22T07:31:33Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{E-Class}} {{Databox}} '''Tibuŋ''' ''Tibung'' nyɛla [[Yaa Naa]] kparibɔɣu ka o leera ka di be [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]], [[Northern Region|Northern region]], [[Ghana]]. Tibuŋ zoola [[pukpariba]] ni [[daabihi]]. Tibuŋ nyɛla din su tiŋkpasi pam. Tibuŋ ni su tinnkpaŋ shɛŋa shɛli n nyɛ; Kuli,Yuni,Buglan ni Ganvuliga. == Taarihi== == Tuma == == Salima == == Kundivihira == {{Reflist}} {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Bachinima]] [[Pubu:Bachinamdili]] [[Pubu:Bachinamdimaŋli]] rt6q6d5r2pbdvotgv1raw0fd1v2s42v Gundaa 0 11046 44299 39801 2022-08-22T06:55:05Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] 4orguk4xe1yhrijis9sjlo3cbkrtnv4 44300 44299 2022-08-22T06:56:07Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. Pukpariba n zooi Gundaa. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] 17oh7vspu99w8woolzsh6dijp3i7mdj 44301 44300 2022-08-22T06:57:15Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. Pukpariba n zooi Gundaa. Amaa di lan nyɛla din mali daabihi biɛla. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] kmlii8kzq3pg4orwqvfqktq3lxcifzt 44302 44301 2022-08-22T07:02:22Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. Gundaa nyɛla Voggu tiŋkpansi ni yini.Pukpariba n zooi Gundaa. Amaa di lan nyɛla din mali daabihi biɛla. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] 6ymxwlrzwi03ozich82bac938d3begl 44303 44302 2022-08-22T07:07:59Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. Gundaa nyɛla Voggu tiŋkpansi ni yini.Pukpariba n zooi Gundaa. Amaa di lan nyɛla din mali daabihi biɛla. Gundaa nyɛla tinkpaŋ din pu fana dibaa ata. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] 3moq25lyswqmb4chypjplstrpqh1tin 44304 44303 2022-08-22T07:09:51Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Gundaa: D'''i nyɛla tiŋ shɛli din be Kumbungu District Northern Region, Ghana. Gundaa nyɛla Voggu tiŋkpansi ni yini.Pukpariba n zooi Gundaa. Amaa di lan nyɛla din mali daabihi biɛla. Gundaa nyɛla tinkpaŋ din pu fana dibaa ata. Gundaa fana dibaa ata ŋɔ n nyɛ, Gunda Kurigu,Gundaa Nayili, ni Gunda Silinbɔma. == Taarihi == == Tuma == == Kundi vihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] [[Pubu:Kumbungu District]] 58qf98qxpe39yut0txo8d1g9sp4s7mq Kunkulung 0 11075 44261 39321 2022-08-22T00:09:16Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki Kunkulung nyɛla din bɛ [[Ghana]] [[Northern Region]], [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]] yaɣli. Tingmaa nyɛla din salo diibi galsi. Bɛ nyɛla [[dagbamba]] kabi [[tuma]] nyɛ [[Pupkarilim|pukparilim]]. == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] 5fqcvpuxg81kx318kg259x08f7zpoyg 44263 44261 2022-08-22T00:09:57Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki Kunkulung nyɛla din bɛ [[Ghana]] [[Northern Region]], [[Kumbuŋ District|Kumbungu district]] yaɣli. Tiŋa maa nyɛla din salo diibi galsi. Bɛ nyɛla [[dagbamba]] kabi [[tuma]] nyɛ [[Pupkarilim|pukparilim]]. == Taarihi == == Tuma == == Kundivihira == {{Kumbungu tinsi}} [[Pubu:Kumbungu District Tinsi]] 2fgzkmi7msz4tzjkqti2ndyaelq72sn Banvim 0 11238 44266 41315 2022-08-22T00:12:02Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Banvim''' nyɛla tiŋ'shɛli din be [[Tamale Metropolitan Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tingbani puuni. [[Banvum]] lahi nyɛla Yaan naa kpari bogu. ==Taarihi== ==Tarisi== ==Salima== ==Di Nanima== ==Di Shikuru== ==Kundivihira== {{Reflist}} {{Tamale tinsi}} [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] [[Pubu:Tamale Metropolis Tinsi]] [[Pubu:Ghana tinsi]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] [[Pubu:E-Class]] f11xivxm5ix88f0sjd3gq8xxwv1ulio Binkonalori 0 11415 44247 41349 2022-08-21T23:47:44Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} '''Binkonalori''' nyɛla tiŋ'shɛli din be [[Karaga District|Karaga Municipal Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tiŋ gbaŋ ni. ==Taarihi== ==Tarisi== ==Salima== ==Di Nanima== ==Di Shikuru== ==Kundivihira== {{Reflist}} {{Karaga tinsi}} [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] [[Pubu:E-class]] [[Pubu:Karaga Municipal Tinsi]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] bjpok1uzrmo3a1pfs5hp0eu56u4dm1w Poagmado Polinaayili 0 11857 44233 36818 2022-08-21T23:33:57Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} Tiŋ ŋɔ nyɛla tiŋ' shɛli din be [[Zabzugu Municipalilty|Zabzugu Municipal Assembly]], [[Northern Region]], [[Ghana]] tiŋ gbaŋ ni. ==Taarihi== ==Tarisi== ==Salima== ==Di Nanima== ==Di Shikuru== ==Kundivihira== {{Reflist}} [[Pubu:Tinsi]] [[Pubu:Dagbaŋ tinsi]] [[Pubu: Zabzugu Municipal Tinsi]] 82lil50dohr8h4xo0shrvs3rk06jk2e Human rights activist 0 12054 44251 39981 2022-08-21T23:54:19Z Abubakari Khadijah 116 ADDED LINK wikitext text/x-wiki {{Databox}} [[Lahabali kɔligu:Human Rights China.jpg|thumb|Ban zabiri Daadam Yolisim Zuɣu Anfooni]] {{E-Class}} == Ninvuɣ’ so ŋun zabiri Daadama yolisim bee bε ni simdi shεli zuɣu == '''Ninvuɣ’ so ŋun zabiri Daadama yolisim bee bε ni simdi shεli zuɣu''' nyεla ninvuɣ’ so ŋun su yaa bee niriba yaa, bee zalisi zabira ka kpaŋsira daadama yolisim bee bε ni simdi shεli zuɣu. Bε ni tooi nyεla lahibaligbahiriba, bee Andunia namatεri yilinima baŋdiba, buuzuli piεbiriba (molo mooniba), daabihi, laɣinsi, looyanima, [[Karimba nima dabisili|karimbanima]], kampeenima, ban kuli yεn zaŋ bε nua zaa niŋ, bee kuli la ninvuɣ’ so n-tumdi o ko. Bε ni tooi zabi yolisima ka di ŋmanila di pahi la bε tuma zuɣu bee ka di kuli nyεla sɔŋsim yaa. Bε lala tuma ŋɔ zuɣu, ban zabiri daadama yolisim zuɣu nima (HRDs) tooi nyεri yεla pam kamani meeli, ʒiri ŋman pa, varisigu, bε ku lahi kpe niriba ni, lirigu, hali saha shεli gba , di mini niŋ ka bε kuri bε shεba. Yuuni 2020, ninvuɣ' shɛba ban zabiri daadama yolisim zuɣu kamani kɔbishita ni pihita ni yini (331) ka bε daa ku tingbana pishi ni anu ni.<ref>{{Citation|title=Human rights defender|date=2022-04-11|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Human_rights_defender&oldid=1082055111|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref><ref>{{Cite web|title=Human rights defenders under threat – A shrinking space for civil society|url=https://www.amnesty.org/en/documents/act30/6011/2017/en/|access-date=2022-04-15|website=Amnesty International|language=en}}</ref> [[Andunia Tiŋgbaŋ Kara|Anduniya]] ŋɔ nyɛla varisigu yili n-zaŋ ti Ninvuɣ'shɛba ban zabiri Daadama yolisim bee bɛ ni simdi shɛli zuɣu. Yuuni 2019 frontline Defenders nima vihigu puuni, niriba ban kalinli daa yiɣisi tusaata (300) daa nyɛla niriba ni daa ku shɛba ka di nyɛla bɛ ni zabiri daadama yolisim zuɣu. Tiŋ'shɛli bɛ ni booni [[Colombia]] ka lala ninvuɣ'kuli ŋɔ daa zooi dama bɛ kalinli daa yiɣisi la tusaata ni yini (301). Ninvuɣ'shɛba bɛ ni booni philippines, Brazil, Honduras nti pahi Mexico n-daa nyɛ ban paya. Anduniya yili zaa, Ninvuɣ'shɛba ban zabiri Daadama yolisim bee bɛ ni simdi shɛli n-nyɛ ban nyari varisigu mini gadama biɛhigu ni zaŋ chaŋ politiisi mini ti tingbana biɛhigu taɣibu polo. <ref>{{Cite web|date=2020-05-16|title=10 Human Rights Activists Fighting for Change|url=https://www.humanrightscareers.com/issues/human-rights-activists/|access-date=2022-04-19|website=Human Rights Careers|language=en-US}}</ref>Banima n-nyɛ lala Niriba ŋɔ ni bɔzuɣu la bɛ sabira? Bɛ Niriba pia yuya n-nyɛ; 1.[[Nadia Murad]]. 2.[[Raif(Raef) bin' Muhammed Badawi]]. 3.[[Alexya Salvador]]. 4.Tran Minh Nhat. 5.Michelle Bachelet. 6. Nancy Herz. 7. Befaqadu (Befakadu) Hailu. 8. Greta Thunberg. 9.Malala Yousafzai. 10. John Lewis == Di Gbunni == Lala yεltɔɣ’ ŋmaa ŋɔ daa tuui yimila tinduya zuɣu daadama yolisima ni [[UN General Assembly]] nima ʒia la nyaaŋga ka bε daa saɣiti ka moli daadama yolisim ni bε talahi tuma molo, bɔna mini ʒilεli ni bɔna ni bε tabi sɔŋ ka gu daadama yolisima zaa ni bε yolsim so’ shεŋa zaa. A/RES/53/144,1998) ka sokam mi li Declaration of Human Rights Defenders la. lala molo ŋɔ mɔlibu ŋɔ bɔla gbunni zaɣ’ titali zaŋ ti ka bɔbili gbaai  sokam di kpaŋsibu ni di daadama yolisima zabbu zuɣu.<ref>{{Citation|title=Human rights defender|date=2022-04-11|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Human_rights_defender&oldid=1082055111|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-20}}</ref><ref>{{Citation|title=Human rights defender|date=2022-04-11|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Human_rights_defender&oldid=1082055111|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-20}}</ref> Yuuni 2005, UN nima duzuɣu kpεma  zaŋ daadama yolisima ( Office of the United Nations High Commissioner For Human Rights) daa ŋma gbaŋ (Fact sheet 29) ni di tuɣi wuhi ka sɔŋ ban zabiri daadama yolisim.Lala gbaŋ ŋɔ wuhiya ni, “ di bi tu ni nira mali gban’ shεli pɔi ka naayi tooi lεbi ŋun zabiri daadama yolisim zuɣu,”  amaa din tu nira mali shεli ka naanyi tooi nyε HDRs nyεla  daadama Univεsiti  la ni saɣi ti shεli. == Varisa zaŋ ti Ban zabiri daadama yolisima zuɣu == Ban zabiri daadama yolisima zuɣu nyεla ban nyari varisa pam [[gɔmnantinima]] mini ʒɛŋgama zuɣu tuma durinima sani  ni [[Pirinsi]], Linjima, ni ŋun kam pahi zaa sani. Varisa maa shεŋa n-nyε varisigu, pirinsi gbaabu, vihi dihibo, tuma ni karibu, kum.<ref>{{Cite web|date=2021-02-11|title=At least 331 human rights defenders were murdered in 2020, report finds|url=http://www.theguardian.com/global-development/2021/feb/11/human-rights-defenders-murder-2020-report|access-date=2022-04-20|website=the Guardian|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|title=United Nations Official Document|url=https://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/HRC/16/44|access-date=2022-04-20|website=www.un.org}}</ref>HRDs ban yuuni paɣaba yolisima zuɣu (WHRDs) bee ban ŋmεri kaya ni taada nagbankpeeni  paɣaba polo nyεla ban nyεvuli ŋmεri salim bε tuma shεhi di bahi bahindi [[tinkpansi]] la. Ban zabiri daadama namatεri yolisim zuɣu (EHRDs) ban yuuni tingbani namatεri yolisim zuɣu,tingbani zuɣu, ni daadama nama yolisim zuɣu nyεla ban nyari varisigu kara n gari HRDs,  yuuni 2020 69% ban daa nyε HRDs tumtumdiba ka bε daa ku andunia yaaŋga zuɣu zaa. == Kundivihira == <references /> [[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]] [[Pubu:Lahabaya zaa]] fq91ozzhe6v40n0rwegu0e27gb1459x Mohammed Zakyi 0 12163 44255 40497 2022-08-21T23:57:52Z Abubakari Khadijah 116 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Mohammed Zakyi''' nyɛla [[Ghana]] bɔlli ŋmɛra. O yɛla bɛ ni dɔɣi so yuuni 1998 silimin [[goli]] April dabaa ayɔbu dali<ref>{{Cite web|title=Ghana - Mohammed Zakyi - Profile with news, career statistics and history - Ghanasoccernet.com|url=https://ghanasoccernet.com/player-profiles/mohammed-zakyi/549946|access-date=2022-05-20|website=GhanaSoccernet|language=en}}</ref>. == O Biɛhagu Piligu == == O Bɔliŋmɛbɔ Piligu == == O Tunduya Bɔliŋmɛbɔ Lahabali == == Kundivihira == [[Pubu:Ghana bɔli'ŋmɛriba]] 8cx8m31pjulqvm2j1o13l0fl76e5s4o Felicia Aba Hagan 0 12213 44259 40737 2022-08-22T00:06:49Z Abubakari Khadijah 116 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} {{E-Class}} {{Reflist}} '''Felicia Aba Hagan'''<ref>{{Cite web|title=Abura-Asebu-Kwamankese DCE Nominee Finally Confirmed|url=https://www.ghanastar.com/tag/felicia-aba-hagan|access-date=2022-08-22|website=GhanaStar|language=en-US}}</ref> nyɛla paɣa so ŋun be [[siyaasa]] ni. Ŋuna n-na nyɛ gɔmnanti fukumsi kpambala zaŋ ti Abura yaɣili, [[Central Region]],[[Ghana]]. == Piligu == == Baŋsim bobu == == Tuma == == Kundivihira == o4xqoavykbvcaeiq80k1faoc3es1i9d Farida Bedwei 0 12358 44110 44109 2022-08-21T12:03:43Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos,Nigeria]], silimiin gɔli 6th,April,1979. O nyɛla [[compiuta]] tuun baŋda. Ka lan nyɛ "[[cofounder]]" of [[Logiciel]], [[fin-tech]] tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) [[nuchebansi]] mini daabilim "[[application]]" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi mɛbu]] polo,niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] "applications" la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi gɔmnanti shikuru Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la compiuta nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == 2kp7zew74wmeu0lxkvz7p3nvrayijxa 44111 44110 2022-08-21T12:07:33Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos,Nigeria]], silimiin gɔli 6th,April,1979. O nyɛla [[compiuta]] tuun baŋda. Ka lan nyɛ "[[cofounder]]" of [[Logiciel]], [[fin-tech]] tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) [[nuchebansi]] mini daabilim "[[application]]" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi mɛbu]] polo,niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] "applications" la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi gɔmnanti shikuru Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la compiuta nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == jtl67eba38p1s2uaz652rwizjdua930 44112 44111 2022-08-21T12:20:25Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos,Nigeria]], silimiin gɔli 6th,April,1979. O nyɛla [[compiuta]] tuun baŋda. Ka lan nyɛ "[[cofounder]]" of [[Logiciel]], [[fin-tech]] tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) [[nuchebansi]] mini daabilim "[[application]]" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi mɛbu]] polo,niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] "applications" la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi gɔmnanti shikuru Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la compiuta nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "Project Management shɛhira gbaŋ yuuni 2009, Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA) nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == jym5loftxsx0rg5i7854dlvvq0oj9s1 44113 44112 2022-08-21T12:43:18Z Achiri Bitamsimli 23 updated the content wikitext text/x-wiki '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of Logiciel, fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi gɔmnanti shikuru Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la compiuta nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "Project Management shɛhira gbaŋ yuuni 2009, Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA) nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == a43m6cx7hrmudcc175yjfj3fqs6x28v 44114 44113 2022-08-21T12:45:13Z Achiri Bitamsimli 23 added a databox wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of Logiciel, fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi gɔmnanti shikuru Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la compiuta nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "Project Management shɛhira gbaŋ yuuni 2009, Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA) nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == pmk0w19umts0b7no74uhdr607p28tch 44115 44114 2022-08-21T12:58:35Z Jahinfo 544 wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of Logiciel, fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, St. Michael information and technology centre la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be baŋsim ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "Project Management shɛhira gbaŋ yuuni 2009, Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA) nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == ry15t4u8td9r1vkd8jx3fcr6dhfrxyq 44116 44115 2022-08-21T13:02:35Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of Logiciel, fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi shikuru baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "Project Management shɛhira gbaŋ yuuni 2009, Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA) nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == evqf1q8qv4llmr4ozflmontivk045ay 44117 44116 2022-08-21T13:09:57Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of Logiciel, fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == h1nntcg8x886q8wmcab4j92u3rvu458 44121 44117 2022-08-21T14:37:26Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == rspxou3zl8xjfgd8llfmhvsazxtlocq 44122 44121 2022-08-21T14:40:53Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == 1u35g8jxhazp0jfpcela3mqeocaagag 44123 44122 2022-08-21T14:45:23Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tandi mebu kpamli. == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == 7qk6dojeis33ufhyjbt9f1n4bzmxv2l 44124 44123 2022-08-21T14:52:48Z Jahinfo 544 Added words wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli. == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == sp19mpsq2obaco26ciqx5neotrry974 44125 44124 2022-08-21T14:54:20Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == dmoohir289r1m8drmwb7ccct14zqx5n 44126 44125 2022-08-21T14:59:07Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == ai612s81kqhya3gug5u0l8e1jo0nekk 44127 44126 2022-08-21T15:02:39Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company ŋɔ n nyɛ, == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == 0s4muph9r1fmj4b5ks7poi2uxdynyp8 44128 44127 2022-08-21T15:08:55Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra" . == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == tqffx9xqqphnywp21vt1umqk15awxio 44129 44128 2022-08-21T15:22:48Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == pf9c7s6y1rk2quteujd61pacj7s6qzt 44327 44129 2022-08-22T08:30:17Z Achiri Bitamsimli 23 Corrections wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == ti1st0cfccx36yyhfu2s451pciwyzls 44335 44327 2022-08-22T09:02:28Z Jahinfo 544 Referencing wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == tgau00g4w70rrnh4ux1bhq0eyryh5zo 44336 44335 2022-08-22T09:05:43Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref><ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref>. == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == fk6k8nkdspcpda8wnscsx0feeugalqv 44337 44336 2022-08-22T09:09:57Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi.<ref>{{Cite web|title=Farida Bedwei story - Youngstars Foundation|url=https://www.youngstarsfoundation.org/my_story_faridabedwei.html|access-date=2022-08-22|website=www.youngstarsfoundation.org}}</ref> == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == g3xaltbvmxklecxdurrj2ftfoasz02b 44338 44337 2022-08-22T09:12:29Z Jahinfo 544 Added a reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi.<ref>{{Cite web|title=Farida Bedwei story - Youngstars Foundation|url=https://www.youngstarsfoundation.org/my_story_faridabedwei.html|access-date=2022-08-22|website=www.youngstarsfoundation.org}}</ref><ref>{{Cite web|last=April 1979Lagos|first=Quick facts for kids Farida Bedwei Born Farida Nana Efua Bedwei6|last2=engineer|first2=Nigeria Nationality Ghanaian Citizenship Ghana Occupation Software|title=Farida Bedwei Facts for Kids|url=https://kids.kiddle.co/Farida_Bedwei|access-date=2022-08-22|website=kids.kiddle.co|language=en-us}}</ref> == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == t23oh6v5x8eyox3f5mc6rpmmmpxqrpk 44339 44338 2022-08-22T09:19:46Z Jahinfo 544 Added a reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi.<ref>{{Cite web|title=Farida Bedwei story - Youngstars Foundation|url=https://www.youngstarsfoundation.org/my_story_faridabedwei.html|access-date=2022-08-22|website=www.youngstarsfoundation.org}}</ref><ref>{{Cite web|last=April 1979Lagos|first=Quick facts for kids Farida Bedwei Born Farida Nana Efua Bedwei6|last2=engineer|first2=Nigeria Nationality Ghanaian Citizenship Ghana Occupation Software|title=Farida Bedwei Facts for Kids|url=https://kids.kiddle.co/Farida_Bedwei|access-date=2022-08-22|website=kids.kiddle.co|language=en-us}}</ref> == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Cite web|last=poc2|date=2019-01-23|title=Farida Bedwei – Software Engineer|url=https://poc2.co.uk/2019/01/23/farida-bedwei-software-engineer/|access-date=2022-08-22|website=POC Squared|language=en}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Citation|title=Farida Bedwei|date=2022-05-28|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Farida_Bedwei&oldid=1090257432|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-08-21}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == lc7u2wewbdfo7me657vjh48hpwmuiam 44340 44339 2022-08-22T09:22:57Z Jahinfo 544 Added a reference wikitext text/x-wiki {{Databox}} '''Farida Nana Efua Bedwei''' nyɛla bɛ ni dɔɣi sɔ [[Lagos|Lagos, Nigeria]], silimiin goli 6th,April,1979. O nyɛla komputa tabiibi tuumbaŋda. Ka lan nyɛ "cofounder" of [[Logiciel]], fin-tech tuun zuɣu (company) din be [[Ghana]] la.<ref>{{Cite web|last=CNN|first=Lauren Said-Moorhouse, for|title=This computer genius defeated her disability with tech|url=https://www.cnn.com/2015/02/13/africa/farida-bedwei-ghanaian-software-genius/index.html|access-date=2022-08-22|website=CNN}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farida N. Bedwei|url=https://www.amazon.com/Farida-N.-Bedwei/e/B003HDWP50|access-date=2022-08-22|website=www.amazon.com|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Glitz top 100 inspirational women – Page 100 – Glitz Africa Magazine|url=https://www.glitzafrica.com/glitz-top-100-inspirational-women/100/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Ntreh|first=Nii|date=2018-11-01|title=Ghanaian female IT engineer with brain illness gains the recognition of the BBC|url=https://yen.com.gh/118084-farida-bedwei-creates-a-superhero-character-cerebral-palsy.html|access-date=2022-08-22|website=Yen.com.gh - Ghana news.|language=en}}</ref>. Farida Bedwei nyɛla ŋun mɛ (mali) nuchebansi mini daabilim "application" nima pam, ka lan nyɛ nivuɣiso ŋun mali [[baŋsim]] pam zaŋ kpa [[tandi]] mɛbu polo, niriba pam mi o baŋsim yɛla kadi nyɛla tandi ŋɔ mini nuchebansi malibu la zuɣu. Shɛba lan nyɛla ban mi o ka di ku nyɛla [[daabilim]] tuma bɔbu la zuɣu.<ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Alex|title=Meet Farida Bedwei: Superhero and Software Engineer – World Cerebral Palsy Day|url=https://worldcpday.org/meet-farida-bedwei-superhero-and-software-engineer/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> == O ya (Nationality ). == O nyɛla Ghana bilichini. Ka o tiŋ bihili ([[Citizenship]]) sheei nyɛ Ghana. O tuma nyɛla compiuta tuunbaŋsim. == O piligu (Early Life) == Bɛ daa dɔɣila Farida Bedwei Lagos,Nigeria. Amaa o daa nyɛla nyɛla ŋun biɛhigu jandi tiŋzuɣiri (Countries) ata. Dini n nyɛ [[Dominica|(Dominica]], [[Grenada]], ni [[UK]]), di ni daa niŋ ka o ba nyɛ tuuntuda zaŋ ti "[[United Nations Development programme]]" la. Bipuɣingi ŋɔ ni daa ti nyɛ yuun yini o dɔɣibu nyaaŋa,dɔri shɛli di yuli booni "[[cerebral palsy]]" la daa gbaagi o.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> O mi ni o laamba daa kuna la [[Ghana]] o ni daa nyɛ yuma awɔi, bɛ daa lɛri o la shikuru baŋsim yiŋa hali ni o ni daa ti nyɛ yuun pia ni ayi.<ref>{{Cite web|title=Farida Bedwei story - Youngstars Foundation|url=https://www.youngstarsfoundation.org/my_story_faridabedwei.html|access-date=2022-08-22|website=www.youngstarsfoundation.org}}</ref><ref>{{Cite web|last=April 1979Lagos|first=Quick facts for kids Farida Bedwei Born Farida Nana Efua Bedwei6|last2=engineer|first2=Nigeria Nationality Ghanaian Citizenship Ghana Occupation Software|title=Farida Bedwei Facts for Kids|url=https://kids.kiddle.co/Farida_Bedwei|access-date=2022-08-22|website=kids.kiddle.co|language=en-us}}</ref> == O shikuru (Education) == Bɛ daa wuhiri o la shikuru karim yiŋa hali ka o ti paai yuun pia ni ayi. Pɔi, ka naan yi zaŋɔ n kpehi [[gɔmnanti shikuru]] Ghana.<ref>{{Cite web|last=poc2|date=2019-01-23|title=Farida Bedwei – Software Engineer|url=https://poc2.co.uk/2019/01/23/farida-bedwei-software-engineer/|access-date=2022-08-22|website=POC Squared|language=en}}</ref> O ni daa paai yuun pia ni anu,o laamba daa nyɛ ka o zaŋsim be la [[compiuta]] nima yɛltɔɣa ni, ka bɛ daa zaŋɔ kpehi [[shikuru]] baŋsim bohimbu din niŋdi yuuni ka deeri shehira gbaŋ, [[St. Michael information and technology centre]] la ni. Farida daa nyɛla bia gari zaɣ'kura ni be [[baŋsim]] ŋɔ bohimbu shee. Lala zuɣu daa che ka o bɛ chaŋ senior high shikuru.<ref>{{Cite web|title=The inspirational tech guru who's owning cerebral palsy like a boss - Rancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendationsRancard {{!}} Connecting brands to relevant mobile audiences through trusted social recommendations|url=https://www.rancard.com/the-inspirational-tech-guru-whos-owning-cerebral-palsy-like-a-boss/|access-date=2022-08-22|language=en-US}}</ref> Din nyaaŋa o daa lan zaŋ deei yuun yini degree din daa nyɛ Computer Science dini shikuru yuli booni University of Hertfordshire din be United Kingdom la. O da niŋla bohimbu ŋɔ yuuni (2004 zaŋ chaŋ 2005). O daa lan deei "[[Project Management]]" [[shɛhira gbaŋ]] yuuni 2009, [[Ghana Institute of Management and Public Administration (GIMPA)]] nima sani. == O Tuma (Career) == Farida Bedwei daa pili la "computer" tabiibi yaɣ'shɛŋa malibu company yuli booni soft company LTD (din yuli pa booni softtribe) la. Ka o daa lan yi ni chaŋ "Rancard solutions",ni ka o daa nyɛ tanmebɔ baŋsim kpamli,yuuni 2001 zaŋ chaŋ 2010. O ni daa be "Rancard Solutions ", o tuma daa nyɛla compiuta tabiibi yaɣa din na kani nambu ni taɣi shɛŋa din pun biɛni malibu ni kpaŋsibu. O ni daa tooi mali yaɣi shɛŋa ti "company" ŋɔ n nyɛ, "content management system" zaŋti "Commission of Human Rights",ni "Administrative Justice",ni PayBureau, ni "enterprise web-based payroll application" zaŋ ti "KPMG Accra". Yuuni 2010, o daa lan nyɛla ŋun yi n chaŋ "G-Life Microfinance" == O ni ku bukaata shɛŋa ni o ni di kpaŋ maŋa pini shɛŋa (Achievements and awards) == == Kundivihira == ky2hroqz35x6obnbk4xsr4ikjsiqvz2 Duu 0 12359 44158 2022-08-21T17:23:16Z Jahinfo 544 N pili la lahabali wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. l8umbnd2knu551z998elz5ibwaepoiq 44159 44158 2022-08-21T17:26:11Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. ew2pmn77swqykftwo5jspklqjyk4e1d 44160 44159 2022-08-21T17:27:55Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu moɣu. pd1brbkagah6c36tmx89e7ghxtvx5oq 44161 44160 2022-08-21T17:30:05Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. lroheouso7ivy0hpf1dui51m9u8q29t 44162 44161 2022-08-21T17:32:38Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == 7m0486nhjy19w2tgjb7em9ciy7lk2bw 44163 44162 2022-08-21T17:35:15Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu k78uiv3r2fio498nfopay7clzbfbewp 44164 44163 2022-08-21T17:36:23Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == 5firjqb47k26w414h8cweyruoenkrnk 44165 44164 2022-08-21T17:37:28Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima iu1d9iho9dm6du1deforpjd43ev8ur8 44166 44165 2022-08-21T17:40:11Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. 1xyw9vcs9sheiakhprctqg2nb5mna5w 44167 44166 2022-08-21T17:41:57Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. ow4n61qos622j9wlnwwblx2ez768rxf 44168 44167 2022-08-21T17:45:02Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == jd87icn5fgzitqogoduz0jgaduobpuy 44169 44168 2022-08-21T17:52:35Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. 4468yp6kz6ms8erckhm8ghoi3rb0iay 44170 44169 2022-08-21T17:54:27Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. qbnsa7vo30eo4kbcahvefjl4pcq93tt 44171 44170 2022-08-21T17:59:02Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. e3kbij0qi9bx3kdytw1sbetk5hnvu3d 44172 44171 2022-08-21T18:02:49Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. tlx5xan0ojb4ipl9v96e5yj1ygkmku6 44173 44172 2022-08-21T18:11:21Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # Ninsalinima lan wumsiri binniɛma duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. Daadama tooi mali dahin yinga mɛri buloku duu, amaa di chihiri ka nira tooi zaŋ dahin yini mɛ tanmaŋa duu. qydmi5ajcoye73nzxvzbq83xy6zcb2t 44174 44173 2022-08-21T18:19:26Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. Tankpaɣu ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # Pukpariba zaani bɛ pu zuri duu. # [[Ninsalinima]] lan wumsiri [[binniɛma]] duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. Daadama tooi mali dahin yinga mɛri buloku duu, amaa di chihiri ka nira tooi zaŋ dahin yini mɛ tanmaŋa duu. 02g4qzpf7bxdue0zo6luguqpluh8zi4 44175 44174 2022-08-21T18:20:51Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. [[Tankpaɣu]] ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # [[Pukpariba]] zaani bɛ pu zuri duu. # [[Ninsalinima]] lan wumsiri [[binniɛma]] duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa niraba pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. Daadama tooi mali dahin yinga mɛri buloku duu, amaa di chihiri ka nira tooi zaŋ dahin yini mɛ tanmaŋa duu. 9kteh119xcrcnu02zjt1zuhwwboe0kg 44176 44175 2022-08-21T18:22:19Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. [[Tankpaɣu]] ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # [[Pukpariba]] zaani bɛ pu zuri duu. # [[Ninsalinima]] lan wumsiri [[binniɛma]] duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa [[niraba]] pa mɛri la ʒemana duu ni siminti bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. Daadama tooi mali dahin yinga mɛri [[buloku]] duu, amaa di chihiri ka nira tooi zaŋ dahin yini mɛ tanmaŋa duu. 3pe659penwlgnkh03hyxhhr9ysx33nh 44177 44176 2022-08-21T18:23:33Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki Duu nyɛla biɛhigu shee zaŋ ti ninsala. [[Tankpaɣu]] ka bɛ zaŋ n miɛ duu. Duu nyɛla zaɣi kpuli li bee zaɣi mɔɣu mɔɣu. Bɛ pindi la duu ni mɔri bee chamsi. == Duu balibu == # Du'kpulli # Du'mɔɣumɔɣu == Duu anfaani nima == # Di nyɛla vuhim shee zaŋ ti ninsalinima # [[Pukpariba]] zaani bɛ pu zuri duu. # [[Ninsalinima]] lan wumsiri [[binniɛma]] duri. == Duu ni mɛri shɛm == Tankpaɣu ka bɛ mali mɛri duu. Amaa [[niraba]] pa mɛri la ʒemana duu ni [[siminti]] bulooku. Dagbamba yi yɛn mɛ duu, bɛ bahiri la tambuli, ka tingbani maai ka bɛ zaŋ li nɔ tandi. Nira ni tooi mɛ tan maŋa duu bee buloku duu. [[Daadama]] tooi mali dahin yinga mɛri [[buloku]] duu, amaa di chihiri ka nira tooi zaŋ dahin yini mɛ tanmaŋa duu. b8uk6uts1x1f1pz81h3f83menpyqfj8 Wuntaŋa 0 12360 44217 2022-08-21T23:16:02Z Jahinfo 544 M pili la lahabali wikitext text/x-wiki Wuntaŋa nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. 5xw9mlfh3vbzg9vbpcetm90gnh48a1h 44218 44217 2022-08-21T23:16:44Z Jahinfo 544 Bolded a text wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. 32vg44bnzs1x4dg216y0ey3ptgqlo6q 44219 44218 2022-08-21T23:17:44Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. == O daanfani nima. == 5sigx4s94zkpp22wnflc1zfqdod2s88 44221 44219 2022-08-21T23:18:40Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. == O daanfani nima. == == Kundivihira. == k2xajob2o1n99dzedyeydm3fo6wuv6f 44222 44221 2022-08-21T23:20:19Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. == O daanfani nima. == == Kundivihira. == taki1ad3rvetp175oxxxfrverruyu51 44223 44222 2022-08-21T23:22:01Z Jahinfo 544 Added a content wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == == Kundivihira. == t7gjl3hou6k4scabf5npbmx59rcdsyu 44224 44223 2022-08-21T23:23:30Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. == Kundivihira. == dz19n14p5cz54arem7jcjcebe224xn8 44225 44224 2022-08-21T23:25:11Z Jahinfo 544 Added a content wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. == Kundivihira. == rj7kafgb9x64nijglygumrlih6s4bac 44226 44225 2022-08-21T23:27:52Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == Kundivihira. == 6zdp6d5my5acw14bees2xmioaztzl0a 44228 44226 2022-08-21T23:29:32Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == == Kundivihira. == q8yhiqyfk3ndmjnppub2t277s4s1z4d 44229 44228 2022-08-21T23:31:06Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == # Saa yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. == Kundivihira. == hjyzh9b2hg759o5eu5b6dl7get7ux38 44230 44229 2022-08-21T23:32:21Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == # Saa yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. == Kundivihira. == 9iy8fonzi13r20vncxemy50umvzp62z 44232 44230 2022-08-21T23:33:52Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla Naawuni nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be zuɣu saa. Wuntaŋa ŋmani la gɔli ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == # Saa yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. # Wuntaŋa yin ti yaɣi vuri mɔɣa kom wuuni yomyom. == Kundivihira. == rn5d5gypm32yn4xdtrf3xkkikgqdc8u 44234 44232 2022-08-21T23:35:32Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla [[Naawuni]] nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be [[zuɣu saa]]. Wuntaŋa ŋmani la [[goli]] ka lee yirina wuntaŋni. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri tulim. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri neesim na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == # Saa yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. # Wuntaŋa yin ti yaɣi vuri mɔɣa kom wuuni yomyom. == Kundivihira. == 06nlwxxwc8xexonolpxff5xqnyca5rg 44236 44234 2022-08-21T23:37:04Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla [[Naawuni]] nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be [[zuɣu saa]]. Wuntaŋa ŋmani la [[goli]] ka lee yirina [[wuntaŋni]]. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri [[tulim]]. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri [[neesim]] na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla anashaara nima ni mali shɛli maani laati parisi. == O barina nima == # Saa yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. # Wuntaŋa yin ti yaɣi vuri mɔɣa kom wuuni yomyom. == Kundivihira. == o4m4y1h85ow0vd3dav8brfgpjent4y0 44238 44236 2022-08-21T23:39:45Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla [[Naawuni]] nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be [[zuɣu saa]]. Wuntaŋa ŋmani la [[goli]] ka lee yirina [[wuntaŋni]]. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri [[tulim]]. == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri [[neesim]] na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla [[anashaara nima]] ni mali shɛli maani [[laati]] parisi. == O barina nima == # [[Saa]] yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. # Wuntaŋa yin ti yaɣi vuri [[mɔɣa]] kom wuuni yomyom. == Kundivihira. == cp8pjbwpu2d57tag4rc0555sp8pf643 44242 44238 2022-08-21T23:42:41Z Jahinfo 544 Added a reference wikitext text/x-wiki '''Wuntaŋa''' nyɛla [[Naawuni]] nama puuni bin yinga din nyɛ zaɣi kpulli ka be [[zuɣu saa]]. Wuntaŋa ŋmani la [[goli]] ka lee yirina [[wuntaŋni]]. Wuntaŋa lan nyɛla din vuhiri [[tulim]].<ref>{{Cite web|title=Sun|url=https://solarsystem.nasa.gov/solar-system/sun/overview|access-date=2022-08-21|website=NASA Solar System Exploration}}</ref> == O daanfani nima. == # Wuntaŋa tahiri [[neesim]] na wuntaŋni. # Wuntaŋa lan nyɛla din sɔŋdi daadama ka bɛ deeni bin maha ka di kuura. # Wuntaŋa tulim ŋɔ lan nyɛla [[anashaara nima]] ni mali shɛli maani [[laati]] parisi. == O barina nima == # [[Saa]] yi ti zani shɛɣu ni, wuntaŋa yibu saɣindi bindira puri ni. # Wuntaŋa yin ti yaɣi ni tooi tahi ningbuŋ biisim na. # Wuntaŋa yin ti yaɣi vuri [[mɔɣa]] kom wuuni yomyom. == Kundivihira. == o2tibdzvmm9ehy7hg4ho7ltjkzhljht Sashiriga 0 12361 44314 2022-08-22T08:01:10Z Jahinfo 544 M pili la lahabali wikitext text/x-wiki Sashiriga nyɛla mɔɣini binniɛŋ. sdwmc38kqeacxyep348evpyecmyyotx 44315 44314 2022-08-22T08:02:40Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki Sashiriga nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. hyky9akeazhuos5sm468idruqg7skkg 44316 44315 2022-08-22T08:03:43Z Jahinfo 544 Bolded a text wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. gapin59bhkahk6l94z21ompig099o5s 44317 44316 2022-08-22T08:05:38Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili. hzluyypxzqc6bguoht6c5edczi8nm2h 44318 44317 2022-08-22T08:11:03Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili. == Kundivihira == msnu7k1fqo3tiqf1gdhdljbwwiweeu7 44319 44318 2022-08-22T08:12:00Z Jahinfo 544 Added reference wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Kundivihira == 5shvca2vbivpr5xtihr15h1vqexi723 44320 44319 2022-08-22T08:14:24Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == == Kundivihira == jwfv4nzltekjyo1znchm0q7jfbg4n56 44321 44320 2022-08-22T08:15:48Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu == Kundivihira == 9vkaztsishoabr3gugsb6y826mqf742 44322 44321 2022-08-22T08:16:57Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga == Kundivihira == ajl3skuei570q3exg8i2qrvru17wyl1 44323 44322 2022-08-22T08:17:56Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Kundivihira == esheaoc4gdm76polystgk07g21htchf 44324 44323 2022-08-22T08:23:09Z Jahinfo 544 Added a section wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == == Kundivihira == ck6llfse7dlzby8kuaig9fndymonflp 44325 44324 2022-08-22T08:25:04Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == Kundivihira == sl7w64tnz9rh54z2nd4mer0n89mfqe7 44326 44325 2022-08-22T08:28:43Z Jahinfo 544 Added information wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. == Kundivihira == g137p0145z7fp88hcn57kx6lbbe3k2e 44328 44326 2022-08-22T08:31:22Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. == Kundivihira == b7j7ik6rfy8gys4dk3tamdespixy7bl 44329 44328 2022-08-22T08:38:36Z 154.160.7.171 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. == Kundivihira == o7ncmcqb6yvokz1s7scrfcjjrgelxm3 44330 44329 2022-08-22T08:41:33Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. Amaa bɛ shɛba gba lan dɔɣiri silimin gɔli January yi kuli zani. == Kundivihira == 2zfv0cwbypjy4lx7gpqwbgwlsqew8ha 44331 44330 2022-08-22T08:42:51Z Jahinfo 544 Added content wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. Amaa bɛ shɛba gba lan dɔɣiri silimin gɔli January yi kuli zani. Binniɛma ŋɔ bela gba lan nyɛla ban dɔɣiri silimiin gɔli June ni. == Kundivihira == golipftiorfj4k77r9n9fx700ks0sf2 44332 44331 2022-08-22T08:43:55Z Jahinfo 544 Referencing wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini binniɛŋ. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O zuliya Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. Amaa bɛ shɛba gba lan dɔɣiri silimin gɔli January yi kuli zani. Binniɛma ŋɔ bela gba lan nyɛla ban dɔɣiri silimiin gɔli June ni.<ref>{{Cite web|title=How Does a Squirrel Reproduce?|url=https://sciencing.com/a-squirrel-reproduce-4740406.html|access-date=2022-08-22|website=Sciencing|language=en}}</ref> == Kundivihira == et9pkpinou71r865bo7sekgx06yziec 44333 44332 2022-08-22T08:48:02Z Jahinfo 544 Added links wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini [[binniɛŋ]]. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani laringa. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O [[zuliya]] Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. Amaa bɛ shɛba gba lan dɔɣiri silimin gɔli January yi kuli zani. [[Binniɛma]] ŋɔ bela gba lan nyɛla ban dɔɣiri silimiin gɔli June ni.<ref>{{Cite web|title=How Does a Squirrel Reproduce?|url=https://sciencing.com/a-squirrel-reproduce-4740406.html|access-date=2022-08-22|website=Sciencing|language=en}}</ref> == Kundivihira == mh7h8keyrgtmupyfnd62qwwnx3uu1ie 44334 44333 2022-08-22T08:49:19Z Jahinfo 544 Added a link wikitext text/x-wiki '''Sashiriga''' nyɛla mɔɣini [[binniɛŋ]]. Sashiriga mali la naba anahi ka o biɛhigu ŋmani [[laringa]]. Sashiriga mali la zuli din mali kob'baligu ka poham ni tooi ʒe n yirigili.<ref>{{Cite web|title=Definition of squirrel {{!}} Dictionary.com|url=https://www.dictionary.com/browse/squirrel|access-date=2022-08-22|website=www.dictionary.com|language=en}}</ref> == Sashiriga balibu == # Sashiri yiɣirigu # Tiŋ sashiriga # Tihi zuɣu sashiriga == Sashiraga biɛhigu shee == Sahiriga biɛhigu shee nyɛla voli ni,tihi zuɣu bee tuturi ni. == O [[zuliya]] Nambu == Sashiraga dɔɣiri mi. Amaa pɔi ka sashiriga ti yɛn dɔɣi shee sashiri lɔɣu n du zaɣi nyaŋ ka o niŋ baɣili. Sashirisi pam dɔɣirila silimin gɔli December yi ti yina kpe puuni. Amaa bɛ shɛba gba lan dɔɣiri silimin gɔli January yi kuli zani. [[Binniɛma]] ŋɔ bela gba lan nyɛla ban dɔɣiri silimiin gɔli June ni.<ref>{{Cite web|title=How Does a Squirrel Reproduce?|url=https://sciencing.com/a-squirrel-reproduce-4740406.html|access-date=2022-08-22|website=Sciencing|language=en}}</ref> == Kundivihira == e1ovdsxj8b2zkzwdgr9u0mlaqsq5vbo