Dagbani Wikipedia
dagwiki
https://dag.wikipedia.org/wiki/Sol%C9%94%C9%A3u
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
Miidiya
Diŋ'gahim
Yɛltɔɣa
Ŋun su
Ŋun su yɛltɔɣa
Wikipedia
Wikipedia yɛltɔɣa
Lahabali kɔligu
Lahabali kɔligu yɛltɔɣa
MiidiyaWiki
MiidiyaWiki yɛltɔɣa
Tɛmplet
Tɛmplet yɛltɔɣa
Sɔŋsim
Sɔŋsim yɛltɔɣa
Pubu
Pubu yɛltɔɣa
Salima
Salima yɛltɔɣa
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Abubakar Ahmed
0
845
41835
39669
2022-08-01T05:43:54Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Abubakar Ahmed''' nyɛla bɛ ni daa dɔɣi so [[Naya]] (Yendi) yili din yuli booni Kambalayili. O mini o laamba zaa nyɛla Dagbamba.
== Piligu ==
Abubakar Ahmed kuhila o tuuli kuhigu Naya(Yendi) din be tudu yaɣili (northern region) Ghana tingbani ni la.
== Biɛhigu ==
O mini o laamba zaa gbubila Musulinsi viɛnyɛla ka lahi nyɛ Dagbamba.
== Shikuru Baŋsim Bɔbu ==
O daa pili la shikuru chandi Naya shikuru shɛli daa bɛni ka bɛ booni li Warikpamo Primary School. O daa bi zani ni ka lahi chaŋ Dagban State karimzɔŋ karili din be Naya la yuuni 1972 zaŋ chaŋ 1975 sunsuuni. O daa lahi chaŋla Ghana Senior Secondary School (GANASCO) din be Tamale yuuni 1975 zaŋ chaŋ yuuni 1982. O daa lahi nyɛla ŋun kpuɣi napɔŋ n-yi sambani ni n-chaŋ gbampiɛla tiŋgbani shɛli bɛni ka bɛ booni li Pakistan. Lala tiŋ' ŋɔ nyɛla tiŋ' shɛli o ni daa chaŋ n-ti bohim shikuru mini Mahamadiya baŋsim kamanii yuum pia sunsuuni (10 years).
== Tuma ==
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:Karim baŋsim]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
sgj7a8gklbxoisuk2j2490xx44xbawv
Adibo Dalila
0
881
41839
25435
2022-08-01T05:59:58Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
{{Reflist}}
'''Adibo Dali''' nyɛla dabisi' shɛli din be [[Dagbaŋ]] taarihi ni n-zali yuli pam. Lala dabisili maa, ka [[Dagbamba]] mini [[Germany]] nima daa zaŋ bɛ nyɔri yo taba n-ŋme taba tɔbu ka di daa kpɛm pam. 1896 ka lala tɔbu maa daa ŋme Dagbaŋ tiŋ yuli booni [[Adibo]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com.gh/books?id=s6iHCwAAQBAJ&dq=Imperial+German+Colonial+and+Overseas+Troops+1885%E2%80%931918&hl=en&sa=X&redir_esc=y|title=Imperial German Colonial and Overseas Troops 1885–1918|publisher=books.google.com|language=English|coauthors=Alejandro de Quesada, Chris Dale|accessdate=20 Aug 2013}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":1">{{cite web|url=http://www.sanatuzambang.info/2020/04/20/the-battle-of-adibo-fought-in-1896/|title=The Battle of Adibo fought in 1896|publisher=Sanatu Zambang|accessdate=April 20, 2020|language=English}}</ref> Dagbamba ŋɔ daa bi bɔri saamba ŋɔ bɛ tiŋgbani ni, ka Germany nima ŋɔ mi po tii ni bɛ ni ŋme n-kpe Dagbaŋ n-fa di sulinsi. Germany linjima nima daa kpuɣila napɔŋ n-chani ni bɛ ti ŋme [[Naya]] din nyɛ Dagbaŋ tiŋzuɣu la, ka Dagbamba mi daa laɣisi bɛ tɔbubihi n-daa paai ba tiŋ yuli booni Adibo din miri Naya la ka bɛ ti kpe tab' ni.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Germany linjima nima ŋɔ toondana n-daa nyɛ [[Lieutenant Valentin von Massow]], ka Germany Fukumsi kpamba ban daa su lala [[Africa Wuliŋluhili]] yaɣili maa daa tim o mini o linjinbihi ni bɛ chaŋ n-ti ŋme lala Dagbaŋ yaɣili maa. Tɔbu maa dabisa ayi ni, din daa lu December goli dabaanahi dali yuuni 1896,<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.10000battles.com/battles2.php?bat=84|title=The Battles of History|accessdate=2018-02-23.|author=Manolis Papathanassiou|publisher=10000battles.com}}</ref> Dagbaŋ tɔb'bihi daa nyɛla ban daa niŋ ashaara pam, hali ka bɛ tiŋzuɣu la (Naya) gba daa nyɛ bɛ ni daa dahim shɛli n-nyo li buɣim. Adibo dalila ka Dagbamba booni lala tɔbu ŋɔ.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Dagbon-Recalling-History-the-Battle-of-Adibo-76953|title=Dagbon ? Recalling History, the Battle of Adibo|author=Dasana Pukariga|publisher=Ghanaweb.com|accessdate=10 March 2005|language=English}}</ref> Bɛ ni daa ŋme n-nyaŋ Dagbamba lala tɔbu ŋɔ ni, Germany nim ŋɔ daa zaŋla Dagbaŋ wuliŋ puhili yaɣili maa m-kpa bɛ sulinsi din yuli daa booni Togoland la ni. Bɛ daa lee galisi zaŋla Dagbaŋ wuliŋluhili n-ti Britain ka bɛ gba zaŋ pahi bɛ sulinsi ni.
Lahabali din sabi dɔya zaŋ kpa yɛlli ŋɔ polo nyɛla din zooi ka di yila Lieutenant von Mossow ni daa ŋma washiika shɛŋa ni o ni sabi yɛlitɔɣi shɛŋa n-niŋ o kundubil' ni na, ni o ni daa ŋmari gbaŋ shɛŋa n-tiri Fukumsi Kpambala so ŋun daa su Lome din daa nyɛ kparibɔɣu zaŋ ti "Colonial Department of Foreign Affairs" ka be Berlin la. Tɔ amaa, Dagbaŋ lunsi ni gbubi taarihi ŋɔ shɛm nyɛla din be dabam ka che din bɔŋɔ.<ref name=":0" />
== Piligu ==
Pɔi ni 1850 yuuni, Germany faaranim daa pun bela zuŋɔ ti ni mi yaɣ' shɛli Ghana nyɔŋ polo la n-ti pahi Togo. Amaa Germany daa tuui zaŋla bɛ sulinsi m-pili tiŋ' shɛŋa ŋan miri West Africa teeku noya la June goli dabaanu dali yuuni 1884. Din nyaanga, bɛ daa kuli yɛligirila bɛ sulinsi n-kpari tudu polo hali n-ti kpa Togoland sulinsi ka Cameroon gba daa pahi di zuɣu.
Daliri shɛli zuɣu Germany nima ni daa yɛligiri bɛ sulinsi daa nyɛmi, bɛ daa bɔrimi ni bɛ yaligi tingban' shɛŋa ni bɛ ni kɔra, ka maali pala mini ziliji naba, ka lahi bɔri ninvuɣ' shɛba bɛ ni yɛn mirisi ka bɛ tum lala tumanim' ŋɔ. Din daa lahi sɔŋ ba ka bɛ sulinsi yaligir' n-nya bɛ ni daa me sitimanima sheebu shee Lome la, ka zali "radio communication transmitter Kamina Funkstation, ni zuliya shɛba bɛ ni daa tuuri maa (kamanii Ewe nima) pam ni daa dii bi zabiri bɛ maŋ zuɣu la, domi bɛ daa kuli woliwolimi ʒiya.
Zaŋ kana 1890 yuuni, Germany nima ŋɔ daa nyɛla ban ŋmeri kpɛrina Ghana tudu polo n-ti pahi Togo. Nimpolo ka bɛ daa ŋme n-ti yi Dagbamba zuɣu, ka ban daa dii bi saɣi bɛ maŋ zuɣu.
== Naa Andani Naanigoo ==
Naa Andani II (Naa Andani Naanigoo) n-daa ʒi Yani gbandi zuɣu ka lirigu daa liri Dagbaŋ. Andani Naanigoo daa yɛlimi ni o ku ʒi Yani gbandi zuɣu n-lihira ka Silimiinsi fa Dagbaŋ.<ref name=":0" /> O zamani ni Dagbaŋ daa kuli zaɣisimi ni bɛ che ka Silimiinsi kpɛna Dagbaŋ. Di mini li zaa yoli, tooni polo ni nyaanga, wuliŋ puhili ni wuliŋ luhili polo, Silimiinsi daa kuli pola tii ni bɛ kpe Dagbaŋ. Dagbamba daa kuli bela lala mɔli ŋɔ ni, n-zaɣisi silimiinsi sulinsi yuun' muna apɔin.<ref name=":2">{{cite web|url=https://www.modernghana.com/news/116403/dagbon-recalling-history-the-battle-of-adibo.html|title=Dagbon – Recalling History, the Battle of Adibo|publisher=Mordern Ghana|accessdate=10.03.2005|language=English|author=Dasana Pukariga}}</ref>
Naa Andani II daa nyɛla zaɣ' pɔlli ka ʒini Yani gbandi zuɣu. Ŋun maŋmaŋa n-daa yi gariti zaŋdi tɔb'bihi ka bɛ ŋmɛri tɔbiri n-diri nasara n-tiri Dagbaŋ.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
Ŋuna n-daa ŋme Zambalima ka bɛ bi tooi kpe Dagbaŋ. Ŋuna n-daa lahi ŋme n-nyaŋ bidibga daa bɛni n-gbahiri daba ka bɛ booni o Babatu, ka daa lee che ka o ʒini Naya hali ni o nyɛvili tariga. Hali o gballi do Naya maa ka saamba chani n-ti baŋdi/lihiri li.<ref name=":2" />
== Kundivihira ==
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Lahabaya Zaa]]
75u6mjztcm0q0yu479dwlslrk26upl0
Ahmed Adam
0
996
41854
39677
2022-08-01T07:58:22Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Mr. Razak''' kamani niriba pam ni mi o shɛm, o dɔɣim yuli n nyɛ Adam ka o nyɛ Dagbana. Bɛ dɔɣi o la Poloya Fɔŋ din be Tamale la. O tuma nyɛla kpɛrigu kpɛribu ni yila yilibu.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=2pe5cIrOC8o&t=307s|title=My Northern Achiever|publisher=Sagani TV|date=12 June 2020}}{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=2pe5cIrOC8o&t=307s|title=My Northern Achiever}}https://www.youtube.com/watch?v=2pe5cIrOC8o&t=307s</ref>
== Piligu ==
'''Ahmed Adam''' nyɛla bɛ ni dɔɣi ninvuɣu so Poloya Fɔŋ din be [[Tamali]] tingbani ni la. O dɔɣim yuli n-nyɛ Ahmed ka pam lee mi o Mr. Razak. O ba yuli Alhaji Adam. O zoola o laamba sani. O bipolitali ni zonima shɛba n-daa nyɛ Afa Anas, Afa Haruna ni ban pahi.<ref name=":0" />
== Biɛhigu ==
Alhaji Adam nyɛla Musulimi ka be daŋ shɛli din kpԑm [[Musulinsi]] ni pam. O mali la paɣaba ayi. Bɛ yino n-nyɛ Hajia Jumai ka niriba pam lee mi o Saida. O gba nyɛla kpɛrikpɛrita ka lahi yiini yila kamani o yidana la.
Ahmed Adam nyɛla ŋun yila tiri yɛmbahiga pam ka nyɛ waazu.<ref name=":0" />
== Baŋsim bɔbu ==
O daa pilila shikuru baŋsim bɔhimbu Ahmadiyya Primary shikuru la ni, ka tuɣi chaŋ Nyohini Presby Middle School, n-daa naai ni yuuni 1983. Lala Middle School ŋɔ ka o shikuru baŋsim bɔhimbu zani.<ref name=":0" />
== Tuma ==
Mr. Razak kpɛla kpɛrigu ni poi ka naan kpe yila ni. O daa pilila kpɛribu la o shikuru baŋsim bɔhimbu ni. O mali nim’ mohi pam zaŋ chaŋ kpɛrigu ni yila yilibu polo. O tuuli Kpɛrigu din daa yaagi n-niŋ ninyula kpanjɔɣu ni n-daa nyɛ "Ŋuni M-mi Sɔhibiɛɣu" 1993 yuuni. Ahmed Adam ni kuli nam Dagbanli siniinim paai bini pihita (30). Ahmed Adam ni daa yɛn kpɛ yila ni, bɛ daa yɛn ŋmaala Dagbanli kpɛrigu ka bɔli li "Wumpini". Lala kpɛrigu ŋɔ ni ka di daa ʒiya ni yila kpe di ni, ka Mr. Razak to yilli ka di gari niriba ka lahi niŋ ba nyaɣisim. Alhaji Ahmed mali yila kpanjɔri (albums) paai dibaawei (9).
Ahmed Adam ba daa nyɛla boosu doroba (Buss driver) ka lahi niŋdi chechenima paŋbu daabiligu (Bicycle rentals). Chechenima paŋbu shee ka Mr.Razak daa kpaŋsi pam ka di sɔŋ o biɛhigu pam hali ka o ti kpe kpɛrigu mini yila yilibu ni.<ref name=":0" />
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Paɣa Lana]]
oid5bfyvcqjj96i17ppa7063team7k1
Ahmed Alhassan Yakubu
0
1025
41855
40980
2022-08-01T08:00:17Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Ahmed Alhassan Yakubu''' nyɛla [[Ghana]] [[siyaasa]] nira ŋun yi [[Dagbaŋ]] na. O lahi nyɛla kparilim baŋda. Bɛ dɔɣi o la silimiin-gɔli "December" dabaata dali, 1957 yuuni. [[Saŋ]] din be [[Miɛŋ]] piibu-piibu yaɣili la n-nyɛ o ya. O nyɛla Liɛm siyaasa yaɣili (NDC) nira. O nyɛla jintɔri kuro zaŋ ti Miɛŋ piibu-piibu yaɣili maa.<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=59|title=Alhassan, Ahmed Yakubu (Dr)|publisher=ghanamps.com|language=English}}</ref>
== Piligu ==
'''Alhassan Yakubu''' malila paɣa ni bihi ata. O nyɛla Musulimi.<ref name=":0" />
== Baŋsim Bɔbu ==
2002 yuuni ka Alhassan Yakubu daa dee o degree shahira gbaŋ [[Imperial College]] din be [[University of London]], UK. O daa karim la kparilim baŋsim yaɣi shɛli bɛ ni booni Agronomy la.<ref name=":0" />
== Tuma ==
O namin tum Council for Scien-tific and Industrial Research tuma kparibɔɣu din yuli booni [[Scien-tific an Industrial Research Institute]] ka be [[Nyankpala]] yiŋa la.
Ŋuna n-daa lahi nyɛ Palimen-ti Jintɔra (MP) n-ti Miɛŋ yaɣili 2005 yuuni hali ni 2016.
O lahi nyɛla ŋun kɔra.<ref name=":0" />
== Siyaasa ==
Ahmed Yakubu nyɛla Liɛm(NDC) siyaasa yaɣili nira. Ŋuna n-daa zani ti siyaasa yaɣili maa 2004 Ghana zaa piibu-piibu la ni, n-daa kpaɣiri bo Miɛŋ Yaɣili ka daa di nasara. Ŋuna n-daa labi di kuɣu maa 2008 piibu-piibu la ni, n-ti lahi di li 2012 gba.<ref name=":0" />
O namin nyɛ Fukumsi Kpambali-paa n-ti "Ministry of Agriculture".<ref>{{cite web|url=https://www.myjoyonline.com/business/agribusiness/lack-of-science-consciousness-in-agric-will-make-us-lose-fight-against-hunger-poverty-former-deputy-agric-minister/|title=Lack of science consciousness in Agric will make us lose fight against hunger, poverty – Former Deputy Agric Minister|publisher=myjoyonline|accessdate=6 March 2020|language=Engish}}</ref>
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:2013–2017 Ghana jina tora]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:2005–2009 Ghana jina tora]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
ar93tpl2gp1nkiso7jbevqo1gm87jem
Ahmed Yussif Abubakari
0
1061
41856
40981
2022-08-01T08:00:48Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Ahmed Yusif Abubakari''' nyɛla [[Dagbaŋ]] bilichini so bɛ ni dɔɣi [[Naya]] (Yendi). Niriba pam mi o la Alhaji kooms ka o nyɛ [[Siyaasa|siyassa]] nira. Ŋuna n nyɛ Municipal Chief Executive n-zaŋti Naya (Yendi) piibu-piibu yaɣili.<ref>{{cite web|url=http://citifmonline.com/2017/05/yendi-mce-nominee-confirmed/|title=Yendi MCE nominee confirmed|author=Abdul Karim Naatogmah|accessdate=May 10, 2017|publisher=citifmonline.com|language=English}}</ref>
== Piligu ==
Ahmed Yusif Abubakari nyɛla bɛ ni daa dɔɣi so [[Jankuŋ]] din be Naya (Yendi). Niriba pam mi o la Alhaji Kooms. Gambariya daŋ ni ka o laamba daa dɔɣi o niŋ.
Alhaji Kooms ba yuli ndaa booni Ahmed (Naabeli) ka o ma yuli booni Azara. O bapira n daa wumisi o.
== Biɛhigu ==
Alhaji Kooms nyɛla [[Dagbanli|Dagbana]] ka lahi nyɛ [[Musulinsi|Musulimi]]. O lahi nyɛla siyaasa nira zaŋti wabigu paati.
== Shikuru baŋsim bɔbu. ==
O daa nyɛla ŋun niŋ zaɣikurili zaa ka naan pili [[shikuru]] chandi, ka lala maa zuɣu daa che ka bɛ booni o bikuri Shikuru. Alhaji Kooms daa pili la Shikuru chandi yuuni 1969. [[Warikpomo Primary]] n-daa nyɛ Shikuru tuuli o ni chaŋ. O daa lahi tirisiya chaŋ Yendi Middle School. Alhaji Kooms ni daa naai lala Shikuru ŋɔ o daa lahi chaŋ [[Yendi Senior Secondary School(YESS)]] yuuni 1974 n-ti bɔhim "General Science" baŋsim. O ni daa naai YESS ŋɔ, o daa nyɛ nasara pam o zahimbu ni. Pirimla kum ni tahiri yɛla pam na zuɣu, Alhaji Kooms daa tarigi Shikuru tuɣibu kadama o ba daa nyɛla ŋun kani ka di zaya ni o labi yiŋa n-ti gbubi daŋ maa.
== Siyaasa ==
Alhaji Kooms, kamani niriba pam ni mi o shɛm nyɛla ninvuɣu so ŋun kpɛm wɔbigu (NPP) siyaasa yaɣili ni pam. Bɛ daa piigi o la piibu-piibu adaka kpɛma (Polong Station Chairman) zaŋ ti wɔbigu (NPP) siyaasa yaɣili yuuni 1979.
Ŋuni ka bɛ daa lahi piigi Unit Kɔmitii gbaŋ' ŋmara yuuni 1992 ka daa lahi tirisi tooni ti lee Yendi constituency gbaŋ' ŋmara. Alhaji Kooms ka bɛ daa zaŋ lee gamo tuhi ku tuma du' shɛli din yuli booni NADMO la kpɛma Naya yaɣili maa yuuni 2001. Bɛ daa lahi piigi o Naya (Yendi) yaɣili Municipal Chief Executive yuuni 2017 hali ni zuŋɔ.<ref>{{cite web|url=https://newsghana.com.gh/mce-nominee-for-yendi-duely-confirmed/|title=MCE Nominee for Yendi Duely Confirmed|publisher=newsghana.com|author=Abdul Karim Naatogmah|language=English|accessdate=May 10, 2017}}</ref>
== Tuma ==
O bi'palitali ni tuma daa nyɛla foto yaabu. O daa pili lala tuma ŋɔ ka na biɛla Shikuru. Di daa nyɛla tuun' shɛli din sɔŋsi o mini o daŋ biɛhigu pam.
Alhaji Kooms daa lahi nyɛla ŋun tum tuma pam saha shɛli bɛ ni daa piigi o NADMO kpɛma. O tuma daa kpaŋsiya pam di ni daa niŋ ka bɛ zaŋ Yendi MCE tali n-ti o. ŋuna n-na nye Naya (Yendi) yaɣili gɔmnan-ti Fukumsi kpambala (MCE).
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:Ghana siyaasanima]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
1wpkb979aaobz9l5wwxlkhwvku3o9fl
Alhassan Bashir Fuseini
0
1171
41859
40187
2022-08-01T08:19:05Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Alhassan Bashir Fuseini''' nyɛla Ghana bilchin so ŋun nyɛ siyaasa nira ka lahi nyɛ jintɔri zaŋ ti Sagnarigu piibu-piibu yaɣili tudu ŋɔ na. O nyɛla Tudu ŋɔ na fukumsi wulana (Deputy North Regional Minister) <ref name=":1">{{cite web|url=https://mobile.ghanaweb.com/person/Alhassan-Bashir-Fuseini-2404|title=Alhassan Bashir Fuseini|publisher=https://mobile.ghanaweb.com|accessdate=29 June 2021|language=English}}</ref>.<ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20131014214651/http://www.ghana.gov.gh/index.php/2012-02-08-08-18-09/regional-ministers|title=Regional Ministers|language=English|publisher=www.ghana.gov.gh|accessdate=29 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131014214651/http://www.ghana.gov.gh/index.php/2012-02-08-08-18-09/regional-ministers}}</ref><ref>https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/features/artikel.php?ID=277257</ref><ref>https://www.modernghana.com/news/469518/1/list-of-regional-ministers-in-ghana-with-their-dep.html</ref>.<ref name=":0">http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5379</ref>.<ref name=":0" />
== Biɛhigu Piligu Mini Shikuru Baŋsim ==
O nyɛla ninvuɣ’so bɛ ni doɣi silimin-gɔli February dabaa ayi dali yuuni 1956, [[Sagnarigu Municipality|Sagnarigu]] din pa nyɛ Sagnarigu Municipality punpɔŋɔ.
O daa dee la o shɛhira gbaŋ din nyɛ GCE O level la [[Yendi Secondary School]], o daa lahi chaŋla T. I Ahamadiya Secondary nti lahi deei shahira gbaŋ din nyɛ GCE A level la gba,ni ka o daa naai ka chaŋ shikuru karli shɛli din be nyɔŋ polo ka ti booni li [[University of Ghana|University of]] [[Ghana]] la n-ti deei shahira gbaŋ din nyɛ BA HONS.
O daa chaŋla University of Essex din be [[United Kingdom]] silmiintiŋ n ti deei shahira gbaŋ din nyɛ MA (human rights).<ref name="mobile.ghanaweb.com">https://mobile.ghanaweb.com/person/Alhassan-Bashir-Fuseini-2404</ref>
== [[Siyaasa]] Biɛhigu ==
O nyɛla jintɔra zaŋti [[Sagnarigu]] piibu-piibu yaɣili nti lɛm paati Tudu yaɣili ŋɔ na. O daa kpɛla jina duu silimin-gɔli January dabaa ayopɔi yuuni 2013 dini daa niŋ ka o nye nasara yuuni 2012 piibu-piibu saha la hali na ni zuŋɔ.<ref name=":1" /><ref name="mobile.ghanaweb.com" />
==Kundivihira==
{{reflist}}
[[Pubu:Ghana siyaasanima]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
jskp9fqmxte2fk6bed08lzvf3op1otq
Alhassan Yahaya Seini
0
1300
41860
39702
2022-08-01T08:24:42Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Alhassan Yahaya Seini''' nyɛla [[Ghana]] bilichina so ŋun nyɛ looya (Alikaale tumtumda) ka lahi nyɛ daambulo zaŋ ti kootu tumtumdiba nangbani yini laɣingu.<ref>{{cite web|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/many-detainees-can-t-afford-legal-services-legal-aid.html|title=Many detainees can't afford legal services - Legal Aid|author=Zadok K. Gyesi|publisher=Graphic online|language=English|accessdate=Dec - 19 - 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.publicagendagh.com/legal-aid-services-benefit-poor-vulnerable/|title=Legal aid services benefit poor, vulnerable|publisher=Public Agenda|language=English}}</ref>
==Shikuru baŋsim==
Seini daa deela o "Bachelor of Law Degree" yuuni 1981 karimzɔŋ kar' shɛli din be Ghana ka bɛ booni li "University of Ghana" la puuni. O daa lahi chaŋ shikuru din yuli booni "Ghana Law School" la n-daa ti dee "Barrister of Law" shahira gbaŋ. O nyɛla ŋun be Ghana alikaalenima nangban' yini laɣingu la puuni.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Seini-appointed-Director-of-Legal-Aid-Scheme-154872|title=Seini appointed Director of Legal Aid Scheme|accessdate=19 December 2008|publisher=Ghanaweb|language=English}}</ref>
==Tuma==
Seini nyɛla ŋun mini nyɛ vihirovihiro wulana (research assistant) zaŋ ti tumaduu yuli booni "Institute of Statistical, Social and Economic Research" ka di be University of Ghana karimzɔŋ karili la puuni yuuni 1977. Ka daa lahi leei tudu yaɣili daambɔlo zaŋ ti vihibuvihibu buɣibahi yuuni 1984 zaŋ chaŋ 1990.Seini daa lahi nyɛla "Senior Partener in Law Practice" zaŋ ti looya tali tumaduu yuli booni "Yelinzo Chambers" yuuni 1991. Ŋuni n-daa lahi nyɛ zuɣulan' paa zaŋ ti Northern Region Legal Aid Scheme yuuni 1996.<ref name=":0" /> Di nyaaŋa, o daa lahi leela zuɣulana (Executive Director) zaŋ ti "Legal Aid Commission", Tudu Yaɣili ŋɔ na.<ref>{{cite web|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-news-legal-aid-commission-needs-more-lawyers.html|title=‘Legal Aid Commission needs more lawyers’|author=Samuel Duodu|accessdate=Mar - 27 - 2019 , 08:31|language=English|publisher=Graphic online}}</ref>
==Tiŋ dɔɣirili==
Seini yila [[Tamali|Tamale]] din nyɛ tiŋzuɣu zaŋ ti Ghana tudu yaɣili polo la na.
==Kundivihira==
{{Reflist}}
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana alikaalinima]]
[[Pubu:Adiini]]
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
jygcfdqmw2o574zlrcqlhiq7arf03yt
Gbewaa College of Education
0
3630
41831
14463
2022-08-01T01:54:53Z
Yahaya Mohammed Mubarak
1831
Gbewaa College of Education yɛltɔɣa
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
Gbewaa College of Education nyela karimbanima baŋsim bɔbu shee din nyɛ din be pusiga-Bawku (pusiga District/Bawku municipal District, Upper East Region, Ghana)[1]
Di nyɛla din be Ghana nu zaa polo, shikuru ŋɔ daa nyɛla din kpa yuuni 1953 ka daa mali kpalanzuya ni University of Ghana.[2] Di nyɛla pihinahi ni ayɔbu Colleges of Education la puuni zaɣ' yini Ghana pulini.
[[Pubu:Ghana]]
h55vvathweoxxowsfroeabawhpmgx6b
Ghana
0
3632
41755
40565
2022-07-31T18:08:22Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Nyabli */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Ghana''' (Ghana Tinzuɣu), nyɛla tingban' shɛli din be ''[[Africa]]'' wulinluhili polo,<ref name=":1">{{Cite news|date=2020-12-11|title=Ghana country profile|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-13433790|access-date=2022-04-08}}</ref> ka di do teekunima ayi shɛŋa bɛ ni boli “[[:en:Gulf of Guinea|Gulf of Guinea]]” mini “[[:en:Atlantic Ocean|Atlantic Ocean]] (teeku mɔɣili)” yaɣili la. Tingbani ŋɔ yi zahim, di galisim nyɛla 238,535 km2 (92,099 sq m). Zaŋ kpa Ghana wulinluhili n-nyɛ [https://web.archive.org/web/20130805012606/http://ivory/ Coast Ivory Coast] tiŋgbani,<ref>{{Cite book|last=Maxwell|first=John C|title=Things successful people do|publisher=Joselph|year=2016}}</ref> [https://web.archive.org/web/20130815124557/http://burkina/ Faso Burkina Faso] bela Ghana nuzaa zuɣu,[[:en:Togo|Togo]] zaŋ kpa di wulimpuhili polo "[[Golf of Guinea]]" mini "Atlantic Ocean (teeku mɔɣili) mi zaŋ kpa di nudirigu polo. Soninke sili puni "Ghana" gbunni nyɛla "Sapashin' Naa".<ref name=":1" />
==Piligu==
Tingbani shɛli din daa tuui be "Ghana" tiŋgbani ŋɔ puuni ʒemani piniyini la saha n-daa nyɛ [[Bono Tingbani|Bono tingbani]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com.gh/books?id=F3lyAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=The Early History of the Akan States of Ghana|accessdate=1975|language=English|publisher=Red Candle Press.|coauthors=Eva L. R. Meyerowitz}}</ref> Yuun' kɔbisi nyaaŋa, ka tingban' timsa kamani [[Dagbaŋ]] mini Kambɔnsi (Ashanti<ref>https://www.britannica.com/place/Asante-empire</ref>) tiŋgbana gba daa yina pahi.<ref>{{cite journal|author=Danver, Steven L|url=https://books.google.com.gh/books?id=vf4TBwAAQBAJ&q=Kingdom+of+Dagbon&pg=PA25&redir_esc=y#v=snippet&q=Kingdom%20of%20Dagbon&f=false|accessdate=10 March 2015|title=Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues|journal=Routledge|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ascleiden.nl/content/webdossiers/asante-kingdom|title=Asante Kingdom|publisher=African Studies Centre, Leiden|accessdate=8 June 2014.|language=English}}</ref> Zaŋ chaŋ yuun' kɔbisinahi nyaanga, Portugal n-ti pahi Silimiin' tiŋ' shɛŋa dabam niriba daa nyɛla ban daa kpaɣintiri lala gbansabila yaɣili ŋɔ zuɣu ni bɛ niŋdi daabiligu di ni. Lala n-daa kuli nyɛ li hali ni yuun' kɔbisinu nyaaŋa ka Britain Silimiinsi daa ti to n-di n-fa yaɣili maa fukumsi. Yuun' kɔbiga sunsuuni, yaɣa anahi; Gold Coast<ref>http://slaveryandremembrance.org/articles/article/?id=A0109</ref><ref>https://www.nationsonline.org/oneworld/ghana.htm</ref>, Kambɔŋ Tiŋa polo, Tudu Yaɣa, n-ti pahi British Togoland daa nyɛla yaɣi kɔŋkɔba shɛŋa ŋan daa be Britain Silimiinsi sulinsi ni. Lala yaɣa ŋɔ daa nyɛla ban daa ti laɣim taba n-lee tinzuɣu m-pahi "Common Wealth" tinzuɣiri ni n-za di gama zuɣu, Silimiin' goli March dabaayɔbu dali yuuni 1957.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://archive.org/details/1957-03-07_A_New_Nation|title=A New Nation. Gold Coast becomes Ghana In Ceremony, 1957/03/07|accessdate=20 February 2012|publisher=Universal Newsreel|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/worldservice/africa/features/storyofafrica/14chapter3.shtml|title=Gold Coast to Ghana|accessdate=29 February 2012.|language=English|publisher=BBC}}</ref><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20130602212136/http://exploringafrica.matrix.msu.edu/images/decolinization.jpg|title=Exploring Africa – Decolonization|accessdate=2 June 2013|language=English|publisher=exploringafrica.matrix.msu.edu}}</ref>
Ghana daadam biɛligu kalinli nyɛla bɛ ni buɣisi shɛli ka di paai miliyɔŋ pihita ni yini, ni tusa ayopɔin ni ayi ni kɔbisi wɔi ni pihinahi (31,072,940).<ref>{{cite web|url=https://www.worldometers.info/world-population/ghana-population/|title=2010 Population & Housing Census: National Analytical Report|publisher=www.worldometers|accessdate=23 January 2014.|language=English}}</ref> Addiini mini zuliya gbaliŋ m-be Ghana tingbani ŋɔ ni.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20180424110616/http://www.statsghana.gov.gh/pop_stats.html|title=2020 Population Projection by Sex, 2010–2020|publisher=Ghana Statistical Service|language=English|accessdate=2 May 2018}}</ref> Zuliya kpana ŋan be Ghana puuni ni yɛri bali shɛŋa n-nyɛ: Dagbanli, Kambɔnsili , Guan, Ewe, Ga, Zabaɣisi, Walsi, Farifarisi, Gbengberi ni Nzema ka Silimiinsili lee nyɛ Gɔmnanti ni saɣi ti shɛli ni di tɔɣisiri li tuma duri mini shikuruti ni.<ref name=":0" />
Ghana salo puuni, kɔbiga puuni vaabu pisopɔin ni yini ni pɔnchi ayi(71.2%) nyɛla Dolodolo Yisa nyaandoliba. Ban kpalim mi nyɛla Musulimnima ka bɛ mi nyɛ kobiga puuni vaabu pinaayopɔin ni pɔnchi ayɔbu, ka buɣ'jamdiba mini ban kpalim la vaa pia ni yini(11%).<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.statsghana.gov.gh/docfiles/2010phc/National_Analytical_Report.pdf|title="2010 Population & Housing Census: National Analytical Report"|language=English|publisher=Ghana Statistical Service.|accessdate=23 January 2014.}}</ref>
Ghana nyɛla tingbani shɛli din nyɛ demokiratiya tingbani. Di tiŋgbani zuɣulana n-nyɛ di toondana. Africa gbansabila tingbana puuni, Ghana n-daa nyɛ tiŋ' shɛli din daa tuui deei di maŋsulinsi Silimiinsi sani.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ghana/|title=Ghana|publisher=The World Factbook|accessdate=20 May 2016|language=English}}</ref> Ghana tingbani toon' tibo la chɛmi ka di nyɛ tiŋgbani shɛli din mali yaa ni jilima pam West Africa tingbana ni. Ghana bela tiŋ' duya laɣinsi kamani Non-Aligned Movement<ref>https://www.nti.org/learn/treaties-and-regimes/non-aligned-movement-nam/</ref>, African Union, Economic Community of West African States (ECOWAS)<ref>https://www.ecowas.int/</ref>, Group of 24 (G24) n-ti pahi "Commonwealth of Nations"<ref>https://thecommonwealth.org/member-countries</ref>.
== Nyabli ==
'''Ghana''' bachi maa gbunni nyɛla Sapashinna-Naa. Kurumbunni nanima wuhiya ni Ghana daa bɛla Africa wulinluhili polo.
Vihigu wuhiya ni Ghana daa na ka din yi pa be shɛli ŋɔ amaa ka daa bela tudu polo ŋɔ hali n-ti gbaai tiŋ' shɛli bɛ ni booni Guinea la. Ghana Salima galisim daa ku ŋmanila tankpaɣu ni ku be ti ʒilɛli ni shɛm maa, lala maa zuɣu, Laribaawanima ban daa dɔli Sahara bopiɛligu maa n-niŋdi daabilim daa pali la yuli m-booni li Gold Coast.
== Kurumbuni zuliyanima ==
Ghana daa bela tiŋgban' shɛŋa niriba nini ni daa tiɣi pam Bilad el-Sudan<ref>https://www.amazon.com/Bilad-AlSudan-Essays-Africa-Afrocentricity/dp/0983379734</ref><ref>https://blackhistory938.wordpress.com/2017/07/05/jews-of-bilad-el-sudan/</ref> ni, andunia yuun tusawei. Vihigu wuhiya ni kurumbuna saha, Ghana daa pun beni mi. Ni Dagbamba n-daa su tudu polo maa ka Kambɔnsi mini bi ma bihi daa be Ghana sunsuuni ni di nyɔŋ ni.
== Tiŋzuɣu ==
[[Ankara|Aŋkara]] (Accra) n-nye Ghana tinzuɣu.<ref name=":0" />
== Maŋsulinsi deebu ==
Silimiingɔli March dabaayɔbu dali, yuuni 1957 Gold coast (din yuli pa booni Ghana la) daa deela bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Ghana daa leela tingbani shɛli din pahi tinzuɣuri shɛŋa gbampiɛla ni daa mi n-su laɣiŋgu shɛli bɛ ni boli Commonwealth of Nations la, ka [[Dr Kwame Nkrumah|Dr. Kwame Nkrumah]] <ref>[[Dr Kwame Nkrumah]]</ref> daa gari tooni n-lee tiŋgbanizuɣulana n-daa yihi Ghana yuli palo ni ka dunia zaa baŋ di yɛla.<ref>{{cite web|url=https://www.biography.com/|title=How Teacher Christa McAuliffe Was Selected for the Disastrous Challenger Mission|language=English|publisher=biography.com|accessdate=SEP 15, 2020}}</ref>
Ghana n-daa nyɛ tuuli gbansabila tiŋgbani shɛli ban daa deei bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Pɔi ka gbampiɛla daa ti deei Ghana n-su, Ghana daa nyɛla tiŋgbani shɛli din daa pun mali zuliya kara kamani Zabaɣisi (Gonja) mini Dagbamba ka bɛ be Ghana tudu yaɣili polo, Kambɔnsi (Ashanti), Fantinima zaa daa malila tiŋgbana nti pahi ni tiŋ' shɛŋa din miri Teeku.
Tuuta daa nyɛla bini bɔ shɛli n-ti tiŋgbani palli ban daa na yɔli deei bɛ maŋsulinsi maa (Ghana). Ŋun daa buɣisi tuuta maa n-daa nyɛ Theodosia Salome Okoh.<ref>{{cite web|url=https://www.ghanaweb.com/person/Theodosia-Salome-Okoh-190|title=Ghana Famous People|language=English|publisher=ghanaweb.com}}</ref> Tuuta maa daa mali kɔma ŋɔ di puuni; zaɣ' ʒee (red), zaɣ' dozim (gold color), zaɣ' vakahili(green) nti pahi sanŋmari' sabinli (black star) ka di be zaɣ' dozim maa sunsuuni. Zaɣ' ʒee maa zami n-ti ʒi' shɛli bɛ ni daa kpaai Ghana maŋsulinsi deebu ni la. Zaɣ' dozim maa mi zami n-ti bun' shɛli tiŋgbani maa ni ʒira ka zaɣ' vakahili maa mi za n-ti tihi ni mɔ' shɛŋa tiŋgbani maa ni mali. Saŋmari' sabinli maa mi zami n-ti daadamanima ban be tingbani maani niŋgbuŋ kom ka lahi za n-ti gbansabila zaa (Africans).
== Shikuriti ==
Ghana shikuru baŋsim so' chibsi pula buta zuɣu, ŋanima n-nyɛ Basic Education, Secondary cycle, ni Tertiary. Basic Education yaɣli ŋɔ niŋdila yuun' pia ni yini (di gbaala bihi ban nyɛ yuma anahi hali ni yuun' pia ni anu). Basic Education pubu ŋɔ gba yaɣa n-nyɛ kindergarten (yuma ayi), Primary school (pula buyi ka di zaa niŋdi yuma ata ata) ni Junior High (yuma ata). Junior High School ŋɔ bahigu mali zahimbu shɛli bɛ ni booni Basic Education Certificate Examination. Bia yi naagi BECE ŋɔ ka o gbana viɛla, o ni tuɣi o bɔhimbu Secondary cycle. To, bia mali piibu zaŋ chaŋ shikuru yaɣa ayi dini nyɛ Vocational Education (nuuni tuumbaŋsim) bee General education (baŋsim bɔbigu yaɣili din pa nuuni baŋsim). Senior high shikuru niŋdila yuma ata ka mali dahimbu shɛli bɛ ni booni West African School Certificate Examination (WASCE), ka di nyɛ di ni tu ni shikurubila mali di shɛhira dini viɛla ka naan yi tooi chaŋ nti niŋ University nti tuɣi o bohimbu.<ref>https://gh.usembassy.gov/education-culture/educationusa-center/educational-system-ghana/</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/education-system-ghana.pdf|title=Education system
Ghana
described and compared with
the Dutch system|publisher=Nuffic|language=english|accessdate=January 2015}}</ref>
== Daadam biɛlim kalinli ==
=== Northern Region ===
==== Tolon District ====
=== Upper East Region ===
==Geography mini Geology==
==Gɔmnanti mini Siyaasa Saha==
==Daabiligu==
== Kaya ==
Ghana kaya nyɛla balibu din laɣim bohimbu mini dihi tabli Ghana zuliya balibu pam. Yuuni 2010 Ghana salo kalinli lahibali wuhiya ni zuliya shɛli ban galisi n-nyɛ Kambonsi ka bɛ vaabu yiɣisi pihinahi ni ayopɔin ni pɔnchi ata (47.3), Dagbamba vaabu piiya ni ayɔbu ni pɔnchi ayobu(16.6), Aligbenima vaabu piiya ni ata ni pɔnchi awoi (13.9),Aŋunanima vaabu apoin ni pɔnchi anahi (7.4), Gurimanima yiɣisi vaabu bunu ni pɔnchi ayopɔin (5.7) nti pahi Guan zuliya ka bɛ mi yiɣisi vaabu buta ni pɔnchi ayopɔin (3.7).
==Dabisi gahinda ŋan be Ghana taarihi ni==
{{Location map Ghana}}
# March 6,1957 ka Ghana daa dee maŋsulinsi Eilimiinsi sani.
# July 1,1960 ka Ghana daa leei Republic.
# February 3,1964 ka Ghana daa kpalim paati yini Tingbani.
# February 24,1966 ka soojanim ban toondana daa nyɛ Col. E. K. Kotoka daa ŋme m-paai Nkrumah paati gaŋ gomnanti.
# August 31, 1970 ka Akuffo- Addo daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana Republic din pahiri ayi la ni.
#January 13, 1972 ka linjimanima ban toondana daa nyɛ [[General Ignatius Kutu Acheampong|Lieutenant Colonel I.K. Acheampong]] daa ŋme m-paai gomnanti ka ʒini.
#June 4, 1979 dabisili ŋɔ ka linjima ban toondana daa nyɛ Flight Lieutenant Jerry John Rawlings daa ŋme m-paai Acheampong gomnanti.
#September 24, 1979 ka Dr. Hilla Limann daa po pɔri ka deei Ghana nam kuɣu ka di leei Republic din pahiri ata.
#December 31, 1981 dabsili ŋɔ ka [[Flt. Lt. Jerry John Rawlings|Flight Lieutenant J.J. Rawlings]] daa gari linjimanima tooni ka bɛ daa ŋme ka fa zuɣulaantali.
#January 7, 1993 ka bɛ daa po Flight Lieutenant J.J.Rawlings pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu ka di daa leei Republic dini pahiri anahi.
#January 7, 2001 Mr. [[John Kofi Agyekum Kufuor|John Agyekum Kufuor]] gba daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 1,2007 Ghana daa ŋma shiiri laɣ' pala.
#January 7, 2009 ka [[Professor John Evans Fiifi Atta Mills|Prof. John Evans Atta Mills]] daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 24, 2012 Prof. Evans Atta Mills daa kɔŋ o nyɛvuli.
#July 24, 2012 dabisili ka bɛ daa po [[John Dramani Mahama]](ŋuni n-daa nyɛ J.E.A. Mills wulana) pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu.
#January 7, 2013 John Dramani Mahama daa lahi po pɔri dini daa niŋ ka o di nasara piibu-piibu din daa niŋ December 7, 2012 la ni.
#January 7, 2017 ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa po pɔri n-leei Ghana zuɣulana.
#January 7, 2021ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa lahi po pɔri n-leei Ghana zuɣulana mpahi buyi zuɣu.
{{Africa maŋsulunsi tiŋgbana}}
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:C-Class]]
[[Pubu:Ghana|*]]
[[Pubu:West Africa]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
quygptuzcy75afjk1qapl18iqfkblfe
41756
41755
2022-07-31T18:15:39Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Kurumbuni zuliyanima */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Ghana''' (Ghana Tinzuɣu), nyɛla tingban' shɛli din be ''[[Africa]]'' wulinluhili polo,<ref name=":1">{{Cite news|date=2020-12-11|title=Ghana country profile|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-13433790|access-date=2022-04-08}}</ref> ka di do teekunima ayi shɛŋa bɛ ni boli “[[:en:Gulf of Guinea|Gulf of Guinea]]” mini “[[:en:Atlantic Ocean|Atlantic Ocean]] (teeku mɔɣili)” yaɣili la. Tingbani ŋɔ yi zahim, di galisim nyɛla 238,535 km2 (92,099 sq m). Zaŋ kpa Ghana wulinluhili n-nyɛ [https://web.archive.org/web/20130805012606/http://ivory/ Coast Ivory Coast] tiŋgbani,<ref>{{Cite book|last=Maxwell|first=John C|title=Things successful people do|publisher=Joselph|year=2016}}</ref> [https://web.archive.org/web/20130815124557/http://burkina/ Faso Burkina Faso] bela Ghana nuzaa zuɣu,[[:en:Togo|Togo]] zaŋ kpa di wulimpuhili polo "[[Golf of Guinea]]" mini "Atlantic Ocean (teeku mɔɣili) mi zaŋ kpa di nudirigu polo. Soninke sili puni "Ghana" gbunni nyɛla "Sapashin' Naa".<ref name=":1" />
==Piligu==
Tingbani shɛli din daa tuui be "Ghana" tiŋgbani ŋɔ puuni ʒemani piniyini la saha n-daa nyɛ [[Bono Tingbani|Bono tingbani]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com.gh/books?id=F3lyAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=The Early History of the Akan States of Ghana|accessdate=1975|language=English|publisher=Red Candle Press.|coauthors=Eva L. R. Meyerowitz}}</ref> Yuun' kɔbisi nyaaŋa, ka tingban' timsa kamani [[Dagbaŋ]] mini Kambɔnsi (Ashanti<ref>https://www.britannica.com/place/Asante-empire</ref>) tiŋgbana gba daa yina pahi.<ref>{{cite journal|author=Danver, Steven L|url=https://books.google.com.gh/books?id=vf4TBwAAQBAJ&q=Kingdom+of+Dagbon&pg=PA25&redir_esc=y#v=snippet&q=Kingdom%20of%20Dagbon&f=false|accessdate=10 March 2015|title=Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues|journal=Routledge|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ascleiden.nl/content/webdossiers/asante-kingdom|title=Asante Kingdom|publisher=African Studies Centre, Leiden|accessdate=8 June 2014.|language=English}}</ref> Zaŋ chaŋ yuun' kɔbisinahi nyaanga, Portugal n-ti pahi Silimiin' tiŋ' shɛŋa dabam niriba daa nyɛla ban daa kpaɣintiri lala gbansabila yaɣili ŋɔ zuɣu ni bɛ niŋdi daabiligu di ni. Lala n-daa kuli nyɛ li hali ni yuun' kɔbisinu nyaaŋa ka Britain Silimiinsi daa ti to n-di n-fa yaɣili maa fukumsi. Yuun' kɔbiga sunsuuni, yaɣa anahi; Gold Coast<ref>http://slaveryandremembrance.org/articles/article/?id=A0109</ref><ref>https://www.nationsonline.org/oneworld/ghana.htm</ref>, Kambɔŋ Tiŋa polo, Tudu Yaɣa, n-ti pahi British Togoland daa nyɛla yaɣi kɔŋkɔba shɛŋa ŋan daa be Britain Silimiinsi sulinsi ni. Lala yaɣa ŋɔ daa nyɛla ban daa ti laɣim taba n-lee tinzuɣu m-pahi "Common Wealth" tinzuɣiri ni n-za di gama zuɣu, Silimiin' goli March dabaayɔbu dali yuuni 1957.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://archive.org/details/1957-03-07_A_New_Nation|title=A New Nation. Gold Coast becomes Ghana In Ceremony, 1957/03/07|accessdate=20 February 2012|publisher=Universal Newsreel|language=English}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/worldservice/africa/features/storyofafrica/14chapter3.shtml|title=Gold Coast to Ghana|accessdate=29 February 2012.|language=English|publisher=BBC}}</ref><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20130602212136/http://exploringafrica.matrix.msu.edu/images/decolinization.jpg|title=Exploring Africa – Decolonization|accessdate=2 June 2013|language=English|publisher=exploringafrica.matrix.msu.edu}}</ref>
Ghana daadam biɛligu kalinli nyɛla bɛ ni buɣisi shɛli ka di paai miliyɔŋ pihita ni yini, ni tusa ayopɔin ni ayi ni kɔbisi wɔi ni pihinahi (31,072,940).<ref>{{cite web|url=https://www.worldometers.info/world-population/ghana-population/|title=2010 Population & Housing Census: National Analytical Report|publisher=www.worldometers|accessdate=23 January 2014.|language=English}}</ref> Addiini mini zuliya gbaliŋ m-be Ghana tingbani ŋɔ ni.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20180424110616/http://www.statsghana.gov.gh/pop_stats.html|title=2020 Population Projection by Sex, 2010–2020|publisher=Ghana Statistical Service|language=English|accessdate=2 May 2018}}</ref> Zuliya kpana ŋan be Ghana puuni ni yɛri bali shɛŋa n-nyɛ: Dagbanli, Kambɔnsili , Guan, Ewe, Ga, Zabaɣisi, Walsi, Farifarisi, Gbengberi ni Nzema ka Silimiinsili lee nyɛ Gɔmnanti ni saɣi ti shɛli ni di tɔɣisiri li tuma duri mini shikuruti ni.<ref name=":0" />
Ghana salo puuni, kɔbiga puuni vaabu pisopɔin ni yini ni pɔnchi ayi(71.2%) nyɛla Dolodolo Yisa nyaandoliba. Ban kpalim mi nyɛla Musulimnima ka bɛ mi nyɛ kobiga puuni vaabu pinaayopɔin ni pɔnchi ayɔbu, ka buɣ'jamdiba mini ban kpalim la vaa pia ni yini(11%).<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.statsghana.gov.gh/docfiles/2010phc/National_Analytical_Report.pdf|title="2010 Population & Housing Census: National Analytical Report"|language=English|publisher=Ghana Statistical Service.|accessdate=23 January 2014.}}</ref>
Ghana nyɛla tingbani shɛli din nyɛ demokiratiya tingbani. Di tiŋgbani zuɣulana n-nyɛ di toondana. Africa gbansabila tingbana puuni, Ghana n-daa nyɛ tiŋ' shɛli din daa tuui deei di maŋsulinsi Silimiinsi sani.<ref name=":0">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ghana/|title=Ghana|publisher=The World Factbook|accessdate=20 May 2016|language=English}}</ref> Ghana tingbani toon' tibo la chɛmi ka di nyɛ tiŋgbani shɛli din mali yaa ni jilima pam West Africa tingbana ni. Ghana bela tiŋ' duya laɣinsi kamani Non-Aligned Movement<ref>https://www.nti.org/learn/treaties-and-regimes/non-aligned-movement-nam/</ref>, African Union, Economic Community of West African States (ECOWAS)<ref>https://www.ecowas.int/</ref>, Group of 24 (G24) n-ti pahi "Commonwealth of Nations"<ref>https://thecommonwealth.org/member-countries</ref>.
== Nyabli ==
'''Ghana''' bachi maa gbunni nyɛla Sapashinna-Naa. Kurumbunni nanima wuhiya ni Ghana daa bɛla Africa wulinluhili polo.
Vihigu wuhiya ni Ghana daa na ka din yi pa be shɛli ŋɔ amaa ka daa bela tudu polo ŋɔ hali n-ti gbaai tiŋ' shɛli bɛ ni booni Guinea la. Ghana Salima galisim daa ku ŋmanila tankpaɣu ni ku be ti ʒilɛli ni shɛm maa, lala maa zuɣu, Laribaawanima ban daa dɔli Sahara bopiɛligu maa n-niŋdi daabilim daa pali la yuli m-booni li Gold Coast.
== Kurumbuni zuliyanima ==
Ghana daa bela tiŋgban' shɛŋa niriba nini ni daa tiɣi pam Bilad el-Sudan<ref>https://www.amazon.com/Bilad-AlSudan-Essays-Africa-Afrocentricity/dp/0983379734</ref><ref>https://blackhistory938.wordpress.com/2017/07/05/jews-of-bilad-el-sudan/</ref> ni, andunia yuun tusawei. Vihigu wuhiya ni kurumbuna saha, Ghana daa pun beni mi. Ni Dagbamba n-daa su tudu polo maa ka Kambɔnsi mini bɛ ma bihi daa be Ghana sunsuuni ni di nyɔŋ ni.
== Tiŋzuɣu ==
[[Ankara|Aŋkara]] (Accra) n-nye Ghana tinzuɣu.<ref name=":0" />
== Maŋsulinsi deebu ==
Silimiingɔli March dabaayɔbu dali, yuuni 1957 Gold coast (din yuli pa booni Ghana la) daa deela bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Ghana daa leela tingbani shɛli din pahi tinzuɣuri shɛŋa gbampiɛla ni daa mi n-su laɣiŋgu shɛli bɛ ni boli Commonwealth of Nations la, ka [[Dr Kwame Nkrumah|Dr. Kwame Nkrumah]] <ref>[[Dr Kwame Nkrumah]]</ref> daa gari tooni n-lee tiŋgbanizuɣulana n-daa yihi Ghana yuli palo ni ka dunia zaa baŋ di yɛla.<ref>{{cite web|url=https://www.biography.com/|title=How Teacher Christa McAuliffe Was Selected for the Disastrous Challenger Mission|language=English|publisher=biography.com|accessdate=SEP 15, 2020}}</ref>
Ghana n-daa nyɛ tuuli gbansabila tiŋgbani shɛli ban daa deei bɛ maŋsulinsi gbampiɛla nuuni. Pɔi ka gbampiɛla daa ti deei Ghana n-su, Ghana daa nyɛla tiŋgbani shɛli din daa pun mali zuliya kara kamani Zabaɣisi (Gonja) mini Dagbamba ka bɛ be Ghana tudu yaɣili polo, Kambɔnsi (Ashanti), Fantinima zaa daa malila tiŋgbana nti pahi ni tiŋ' shɛŋa din miri Teeku.
Tuuta daa nyɛla bini bɔ shɛli n-ti tiŋgbani palli ban daa na yɔli deei bɛ maŋsulinsi maa (Ghana). Ŋun daa buɣisi tuuta maa n-daa nyɛ Theodosia Salome Okoh.<ref>{{cite web|url=https://www.ghanaweb.com/person/Theodosia-Salome-Okoh-190|title=Ghana Famous People|language=English|publisher=ghanaweb.com}}</ref> Tuuta maa daa mali kɔma ŋɔ di puuni; zaɣ' ʒee (red), zaɣ' dozim (gold color), zaɣ' vakahili(green) nti pahi sanŋmari' sabinli (black star) ka di be zaɣ' dozim maa sunsuuni. Zaɣ' ʒee maa zami n-ti ʒi' shɛli bɛ ni daa kpaai Ghana maŋsulinsi deebu ni la. Zaɣ' dozim maa mi zami n-ti bun' shɛli tiŋgbani maa ni ʒira ka zaɣ' vakahili maa mi za n-ti tihi ni mɔ' shɛŋa tiŋgbani maa ni mali. Saŋmari' sabinli maa mi zami n-ti daadamanima ban be tingbani maani niŋgbuŋ kom ka lahi za n-ti gbansabila zaa (Africans).
== Shikuriti ==
Ghana shikuru baŋsim so' chibsi pula buta zuɣu, ŋanima n-nyɛ Basic Education, Secondary cycle, ni Tertiary. Basic Education yaɣli ŋɔ niŋdila yuun' pia ni yini (di gbaala bihi ban nyɛ yuma anahi hali ni yuun' pia ni anu). Basic Education pubu ŋɔ gba yaɣa n-nyɛ kindergarten (yuma ayi), Primary school (pula buyi ka di zaa niŋdi yuma ata ata) ni Junior High (yuma ata). Junior High School ŋɔ bahigu mali zahimbu shɛli bɛ ni booni Basic Education Certificate Examination. Bia yi naagi BECE ŋɔ ka o gbana viɛla, o ni tuɣi o bɔhimbu Secondary cycle. To, bia mali piibu zaŋ chaŋ shikuru yaɣa ayi dini nyɛ Vocational Education (nuuni tuumbaŋsim) bee General education (baŋsim bɔbigu yaɣili din pa nuuni baŋsim). Senior high shikuru niŋdila yuma ata ka mali dahimbu shɛli bɛ ni booni West African School Certificate Examination (WASCE), ka di nyɛ di ni tu ni shikurubila mali di shɛhira dini viɛla ka naan yi tooi chaŋ nti niŋ University nti tuɣi o bohimbu.<ref>https://gh.usembassy.gov/education-culture/educationusa-center/educational-system-ghana/</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/education-system-ghana.pdf|title=Education system
Ghana
described and compared with
the Dutch system|publisher=Nuffic|language=english|accessdate=January 2015}}</ref>
== Daadam biɛlim kalinli ==
=== Northern Region ===
==== Tolon District ====
=== Upper East Region ===
==Geography mini Geology==
==Gɔmnanti mini Siyaasa Saha==
==Daabiligu==
== Kaya ==
Ghana kaya nyɛla balibu din laɣim bohimbu mini dihi tabli Ghana zuliya balibu pam. Yuuni 2010 Ghana salo kalinli lahibali wuhiya ni zuliya shɛli ban galisi n-nyɛ Kambonsi ka bɛ vaabu yiɣisi pihinahi ni ayopɔin ni pɔnchi ata (47.3), Dagbamba vaabu piiya ni ayɔbu ni pɔnchi ayobu(16.6), Aligbenima vaabu piiya ni ata ni pɔnchi awoi (13.9),Aŋunanima vaabu apoin ni pɔnchi anahi (7.4), Gurimanima yiɣisi vaabu bunu ni pɔnchi ayopɔin (5.7) nti pahi Guan zuliya ka bɛ mi yiɣisi vaabu buta ni pɔnchi ayopɔin (3.7).
==Dabisi gahinda ŋan be Ghana taarihi ni==
{{Location map Ghana}}
# March 6,1957 ka Ghana daa dee maŋsulinsi Eilimiinsi sani.
# July 1,1960 ka Ghana daa leei Republic.
# February 3,1964 ka Ghana daa kpalim paati yini Tingbani.
# February 24,1966 ka soojanim ban toondana daa nyɛ Col. E. K. Kotoka daa ŋme m-paai Nkrumah paati gaŋ gomnanti.
# August 31, 1970 ka Akuffo- Addo daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana Republic din pahiri ayi la ni.
#January 13, 1972 ka linjimanima ban toondana daa nyɛ [[General Ignatius Kutu Acheampong|Lieutenant Colonel I.K. Acheampong]] daa ŋme m-paai gomnanti ka ʒini.
#June 4, 1979 dabisili ŋɔ ka linjima ban toondana daa nyɛ Flight Lieutenant Jerry John Rawlings daa ŋme m-paai Acheampong gomnanti.
#September 24, 1979 ka Dr. Hilla Limann daa po pɔri ka deei Ghana nam kuɣu ka di leei Republic din pahiri ata.
#December 31, 1981 dabsili ŋɔ ka [[Flt. Lt. Jerry John Rawlings|Flight Lieutenant J.J. Rawlings]] daa gari linjimanima tooni ka bɛ daa ŋme ka fa zuɣulaantali.
#January 7, 1993 ka bɛ daa po Flight Lieutenant J.J.Rawlings pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu ka di daa leei Republic dini pahiri anahi.
#January 7, 2001 Mr. [[John Kofi Agyekum Kufuor|John Agyekum Kufuor]] gba daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 1,2007 Ghana daa ŋma shiiri laɣ' pala.
#January 7, 2009 ka [[Professor John Evans Fiifi Atta Mills|Prof. John Evans Atta Mills]] daa po pɔri ka leei Ghana zuɣulana.
#July 24, 2012 Prof. Evans Atta Mills daa kɔŋ o nyɛvuli.
#July 24, 2012 dabisili ka bɛ daa po [[John Dramani Mahama]](ŋuni n-daa nyɛ J.E.A. Mills wulana) pɔri ka o ʒini Ghana nam kuɣu zuɣu.
#January 7, 2013 John Dramani Mahama daa lahi po pɔri dini daa niŋ ka o di nasara piibu-piibu din daa niŋ December 7, 2012 la ni.
#January 7, 2017 ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa po pɔri n-leei Ghana zuɣulana.
#January 7, 2021ka [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Addo- Dankwa Akufo- Addo]] daa lahi po pɔri n-leei Ghana zuɣulana mpahi buyi zuɣu.
{{Africa maŋsulunsi tiŋgbana}}
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:C-Class]]
[[Pubu:Ghana|*]]
[[Pubu:West Africa]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
nm6y9vcr66baq19u41aru2dtgntl08h
John Evans Fiifi Atta Mills
0
6172
41748
41734
2022-07-31T16:25:52Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Tiŋgbani Bomma ni Nyamma */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). yuuni 2008 Burinya goli ni, lala neba dahi pahibu pahibu go daa nyela kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tingbani zugulantali.[21] go wuhiya ni Mills daa zag bomma ni nyamma bagsim ni so pala m biri tingbani go ni din ni nig ka faako kana tingbani go ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O chaŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
326dvics5j7s9ghhry6jfh3q6qfp43j
41749
41748
2022-07-31T16:53:19Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Tiŋgbani Bomma ni Nyamma */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala neba dahi pahibu pahibu go daa nyela kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tingbani zugulantali.[21] go wuhiya ni Mills daa zag bomma ni nyamma bagsim ni so pala m biri tingbani go ni din ni nig ka faako kana tingbani go ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O c5haŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
rgg8gbrpqpuwplleauodcmhmvogp9b3
41750
41749
2022-07-31T16:56:45Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Tiŋgbani Bomma ni Nyamma */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala nɛma dahi pahibu pahibu go daa nyela kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tingbani zugulantali.[21] go wuhiya ni Mills daa zag bomma ni nyamma bagsim ni so pala m biri tingbani go ni din ni nig ka faako kana tingbani go ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O c5haŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
no4zqjgxbyyq3xvc64rkkbrs0t5c7p9
41751
41750
2022-07-31T17:07:00Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Tiŋgbani Bomma ni Nyamma */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala nɛma dahi pahibu pahibu ŋɔ daa nyɛla kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tiŋgbani Zuɣulantali.[21] go wuhiya ni Mills daa zag bomma ni nyamma bagsim ni so pala m biri tingbani go ni din ni nig ka faako kana tingbani go ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O c5haŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
besv01zzvmjly2v6p73tgl2meinyiqs
41752
41751
2022-07-31T17:14:20Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Tiŋgbani Bomma ni Nyamma */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala nɛma dahi pahibu pahibu ŋɔ daa nyɛla kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tiŋgbani zuɣulantali.[21] ŋɔ wuhiya ni Mills daa zaŋ bomma ni nyamma baŋsim ni so pala m biri tingbani ŋɔ ni din ni niŋ ka faako kana tiŋgbani ŋɔ ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O c5haŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
l0d86dyogxmr83nx7uu5cca2zjgqflm
41753
41752
2022-07-31T17:29:07Z
AFAIBRAHIM
1206
/* O Doro ni O Kpibu */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala nɛma dahi pahibu pahibu ŋɔ daa nyɛla kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tiŋgbani zuɣulantali.[21] ŋɔ wuhiya ni Mills daa zaŋ bomma ni nyamma baŋsim ni so pala m biri tingbani ŋɔ ni din ni niŋ ka faako kana tiŋgbani ŋɔ ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O chaŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”.
Ʋ
Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
dpsdlwqg7aa08qcovnf43xw18kqmp9t
41754
41753
2022-07-31T17:38:36Z
AFAIBRAHIM
1206
/* O Teebu ni O Ni Che shɛli */
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
'''Professor John Evans Fiifi Atta Mills''' (21 July 1944 – 24 July 2012) daa nyɛla [[Ghana]] tingbaŋ zuɣulan' kuro ni Ghana alikaali baŋda ŋun daa di zuɣulan' tali<ref>https://archive.vn/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> yuuni 2009 hali ka kum daa ti wooi o yuuni 2012. O daa pɔla Ghana zuɣulantali pɔri January 7, 2009 saha shɛli O ni daa luhi Wabigu party ([[New Patriotic Party]]) toondana, [[Nana Addo Dankwa Akufo-Addo|Nana Akufo-Addo]] yuuni 2008<ref>https://usatoday30.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm</ref> piibu piibu ni la. Ŋuni n-daa nyɛ tingbani zuɣulan'paa yuuni 1997 hali ni 2001 n-ti tingbani zuɣulan'kuro, [[Jerry Rawlings]].
O daa lɛbi la toondana n-ti Lɛm paati ([[National Democratic Congress]]) ka daa bɔ nam maa buyi zuɣu ka lu, yuuni 2000 mini 2004. Amaa O ni daa zani yuuni 2008, O daa dimi saha shɛli piibu-piibu ni daa va n-kpari ka ti lahi labi chaŋ piibu-piibu maani. Ŋuni n-na nyɛ Ghana zuɣulan'tuuli ŋun daa kpi, ka na be Nam ni.
{{Infobox ninsala|honorific prefix=Prof|name=John Evans Fiifi Atta Mills|image=John Atta Mills.jpg|birth_date=21 July 1944|birth_place=Tarkwa, Gold Coast|death_date=24 July 2012 (Yum'pihiyobu ni anii) Accra, Ghana|resting place=Asomdwee Park, Accra, Ghana|party=National Democratic Congress(NDC)|spouse(s)=Ernestina Naadu Mills (nee Botchway)|children=Sam Kofi Atta Mills|alma mater=Achimota School
University of Ghana(LLB, 1967)
London School of economics(LLM, 1968)
School of Oriental and African Studies School of Law
University of London (PhD, 1971)|awards=Glo - CAF Platinum Award
Lifetime Africa Achievement Prize
The Fritz Redlich Alumni Award|occupation=Law Professor|employer=University of Ghana, Legon}}
== Shikuru Baŋsim ==
Bɛ daa dɔɣila John Evans Fiifi Atta Mills silimiin goli 21 July,1944 [[Tarkwa]] tingbani din be Ghana wulinluhili polo ŋɔ, [[Western Region]] m-bala. [[Fante]] bila n-nyɛ O, ka O daa zooi tiŋ yuli booni Ekumfi Otuam din be [[Mfantsiman]] East piibu-piibu yaɣili din be Ghana sunsuuni la, [[Central Region]]. O daa pilila O bilim ni shikuru Huni Valley Methodist Primary School. O shikuru baŋsim yaligibu zuɣu, O daa chaŋla O sunsuuni shikuru Komenda Methodist Middle School. O ni daa karim siɣisi ni, O daa tuɣi la bikura shikuru shɛli bɛ ni booni [[Achimota Secondary Schoo]]<nowiki/>l. O ni daa naai ni, O daa deela O dahalali shɛhara gbaŋ yuuni 1961 ni, Advanced-Level shɛhara gbaŋ yuuni 1963. O daa lahi zaŋla nimmɔhi yo, ka lahi chaŋ ninkura shikuru shɛli bɛ ni booni [[University of Ghana, Legon]] la n-ti karim siɣisi Zalisi ka daa deei Bachelor of Law, Degree, LLB ni Professional law shɛhara gbaŋ yuuni 1967.
John Evans Fiifi Atta Mills daa lahi chaŋla London School of Economics and Political Science n-ti karim siɣisi ka daa deei LLM shɛhara gbaŋ yuuni 1968. Di nyaaŋa, O daa lahi deela Law Dɔɣita Degree, PhD School of Oriental and African Studies School of Law din daa be federal University of London saha shɛli O ni daa sabi O Dɔɣita tali buku din daa jɛndi farigu, kɔhimma ni damma lɛbigimsim (taxation and economic development) yuuni 1971. O daa nyɛla yuum'pishi ni ayopɔin ka karim naai dɔɣita tali ŋɔ.
O ni daa be siyaasa ni, kɔŋ ni zɔm kam daa mi O la Prof, pirimla saha gbaliŋ shɛli O ni daa zaŋ kpalim m-be shikuru baŋsim bɔbu ni maa zuɣu. O siyaasa salalaantaba gba daa booni O mi Asomdweehene, Kambonsili din gbunni n-nyɛ 'Suhudoo Naa'.
== Siyaasa Tali ==
=== Ghana Zuɣulan' paa ===
Bɛ ni daa ti bɔri ni bɛ po tingbaŋ' zuɣulaanima pɔri yuuni 1992 maa zuɣu, National Convention Party (NCP) daa zaŋla bɛ kpalanzuya na n-ti gbuni National Democratic Congress (NDC). Provisional National Defence Council (PNDC) daambal'kuro ni tingbaŋ zuɣulana, Flight-Lieutenant Jerry John Rawlings daa piila NCP nima kpɛma, [[Kow Nkensen Arkaah]] wulana ni bɛ bo nam maa. Bɛ ni daa di 1992 piibu-piibu maa, Arkaah daa di la tingbaŋ zuɣulan' paa 1992–1996.
Amaa, January 29, 1996, NCP Nima daa waligiya ka che NDC. Arkaah ŋun daa be National Convention Party daa lahi zaŋ O kpalanzuya na n-ti gbuni New Patriotic Party ka bɛ daa lahi piigi O Nam-bɔri wulana n-ti [[John Agyekum Kufuor]] ni bɛ zaŋ bɛ nyɔri n-kpa National Democratic Congress. Rawlings daa piila Atta Mills ni O lԑbi O zuɣulan'paa ka lahi labi bo tingbaŋ zuɣulan' tali din pahiri ayi zuɣu ka [[Naawuni]] daa lahi ti ba nasara ka bɛ di 1996-2000. Atta Mills n-daa nyɛ daambalo n ti Police Council of Ghana ni daambalo zaŋ ti Economic Management Team.
=== Ghana Zuɣulan' tali piibu-piibu ===
Yuuni 2000, John Evans Fiifi Atta Mills n-daa zani n-ti Lɛm Paati (NDC) ni bɛ bo tingbaŋ Zuɣulan' tali saha shɛli Rawlings ni daa di O Nam saɣi, kamani tingbani maa zalikpana ni wuhi shɛm.
John Evans Fiifi Atta Mills nyintaa ŋun daa yi polo zaŋ chaŋ nam maa bɔbu polo n-daa nyɛ John Agyekum Kufuor, ŋun daa zani n-ti Wɔbigu paati, New Patriotic Party (NPP). Dagbamba yɛliya ni buu lihiri la O ma noli ka ŋubiri mɔri, lala maa zuɣu, nyintahili daa kuli yiɣisimi n-wuɣiliŋ Atta Mills polo ni ka dama, bɛ yi piigi O tingbaŋ zuɣulana, ŋun bi yɛn mali O zuɣu piibu naɣila Rawlings ni bɔri shɛli biɛɣukulo kam. Piibu-piibu biɛɣu maa ni daa ti neei December 7, 2000, John Evans Fiifi Atta Mills daa nyɛla 44.8% ka Kufuor di 48.4%. Di ni daa bi paai kɔbigi maa zuɣu, December 28, 2000, Ghana daa lahi labi mi niŋ piibu-piibu maa ka Kufuor daa zaŋ vaabu 56.9% kɔbigi puuni n-di John Evans Fiifi Atta Mills. Lala ŋɔ zuɣu, bɛ daa piila Kufuor ka po o pɔri n-kpɛhi nam ni January 7, 2001.
Yuuni 2002, Lɛm Paatinima daa piila bihi bapira John Evans Fiifi Atta Mills ni O lԑbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ 2004 piibu-piibu la ni. Tɔ amaa, tingbaŋ zuɣulana, John Agyekum Kufuor daa lahi di o mi ni 52.45% kɔbigi puuni.
December 21, 2006, Lɛm Paatinima daa lahi piigi O mi ni o lahi lɛbi bɛ paati maa toondana zaŋ chaŋ yuuni 2008 tingbaŋ zuɣulana tali piibu-piibu ni. O daa dila O nyintahi maa ni 81.4% (1,362 votes) kɔbigi puuni. O nyintahi maa n-daa nyɛ Ekwow Spio-Garbrah, Alhaji Mahama Iddrisu, ni Eddie Annan.
Yuuni 2008 piibu-piibu ni daa paagi, John Agyekum Kufuor daa di la o yuma nii nam naai dinzuɣu ka ku lahi tooi zani yaha. Lala saha ŋɔ sunsuuni ka bɛ daa ŋuri BETTER GHANA AGENDA taachi.
Yuuni 2008, John Evans Fiifi Atta Mills nam nyintaa Wabigu Paati daa nyɛla Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. John Evans Fiifi Atta Mills taachi yuuni maa piibu-piibu maa saha daa nyɛla "A Better Man for a Better Ghana". O daa yɛliya: "Salo maa kuli fabindimi. Be yɛrimi ni bɛ biɛhisi kuli labirila nyaaŋa zuŋɔ yuma anii m-bala. Dinzuɣu, di yi niŋ ka Ghana shiri nyɛla din zoora, salo maa ban na bi nyari li bɛ biɛhisi puuni".
Tuuli piibu-piibu maa daa tila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo 49.13%, ka ti John Evans Fiifi Atta Mills 47.92% kobigi puuni. Lala ŋɔ zuɣu, piibu-piibu tuma duu nim' daa lahi labimi n-kpa piibu-piibu palli 28th December 2008. Din daa naagi, John Evans Fiifi Atta Mills daa kuli dila Nana Addo Dankwa Akufo-Addo biɛla. To amaa, yɛligola ni sangaya daa chɛmi ka Tain din be piibu-piibu yaɣili Brong Ahafo Region nim’ daa bi tooi niŋ bɛ piibu-piibu. Lala maa zuɣu, piibu-piibu tuma yili nim’ daa lahi kpala piibu-piibu n-ti ba January 2, 2009.
Di karikari ni di bahigu daa ʒila zuɣusuŋ n-ti John Evans Fiifi Atta Mills mini o nyaandoliba zaa, dama O daa nyɛla 50.23% ka Nana Addo Dankwa Akufo-Addo mi nyɛ 49.77%. John Evans Fiifi Atta Mills n-daa lԑbi tingbaŋ Zuɣulana ŋun pahi ata ni Ghana 4th Republic tali ni. Atta Mills daa tooi zooi ka O buɣisiri O maŋa ni ŋun nyɛla "Salo buŋa ŋun mali dihitabili ni salo biɛhisuŋ kamanI Nkrumah buɣisibu ni".
John Evans Fiifi Atta Mills daa pola Ghana tingbaŋ Zuɣulan' tali pɔri January 7, 2009 ni suhudoo. O daa dila O suɣulo nyɔri O ni daa ti di nam maa.
=== Ghana Zuɣulan' tali ===
Jilimalan'Mills gomnanti maa daa di nasara nim pam. Dinni ka tingbani ŋɔ daa pili kpam gbibu ni nimmohi bɛ ni daa nya kpa'boɣ'kari shɛli tingbaŋ zuɣulan'kuro Jilimalana Kufuor saha la. [19] Mills daa lahi deei nupugu ni o ni daa kpaŋ omaŋa ka tingbaŋ ŋɔ bomma ni nyamma yaɣa pam ti tooni lala saha maa. ŋuni n daa lahi nyɛ tuuli tingbaŋ zuɣulana ŋun na be nam ni ka bɛ lahi piigi O zali ni o bo nam. [9] O tingbani zuɣulantali ni daa di nasara n zali bob'suma yaɣ'shɛŋa n kahagi n dɔ gbunni ŋɔ:
==== Tiŋgbani Bomma ni Nyamma ====
Jilimalana Mills Gomnanti ni ka Gana bomma ni nyamma daa nya vuhim hali ka nɛma dahi ni pahiri shɛm (inflation) daa sigitiŋ'hali ni kalinli din bi paai vaabu pia pubu kob'gi puuni, dini n nyɛ vaapu dibaanii ni tɔbu dibaa anahi (8.4%) [20] (binshɛli din naʒin niŋ bini din gbaai yuum'pihinahi ni ayi Gana nyevuli puuni kamani bini din gbaai 1970 hali ni 2012). Yuuni 2008 Burinya goli ni, lala nɛma dahi pahibu pahibu ŋɔ daa nyɛla kobiga puuni vaabu pishi ayi ka ni tobu zag'yini (18.1%) ka Mills deei tiŋgbani zuɣulantali.[21] ŋɔ wuhiya ni Mills daa zaŋ bomma ni nyamma baŋsim ni so pala m biri tingbani ŋɔ ni din ni niŋ ka faako kana tiŋgbani ŋɔ ni.
==== Shikuru Baŋsim ====
==== Alaafeei ====
==== Tiŋgbani gbubibu ni Tiŋduya Bɛhigu ====
==== Pukparilim, Niɣilim buɣum bayana niŋbu ni Tiŋkpansi lɛbigimsim ====
== Tuma ==
John Evans Fiifi Atta Mills tuma piligu daa nyɛla chicha tali ka o daa wuhirila zalisi yɛltɔɣa din be Faculty of Law, University of Ghana. O daa kuli paagi yuum' pishi ni anu n-wuhiri Legon mini di tatabiti Ghana ni tiŋduya ni zaa. O daa nyɛla Fulbright Scholar programme, Stanford Law School din be US yuuni 1971.
O daa nyela Professor n chani Temple University (Philadelphia, USA), yuuni 1978 hali ni 1979 ka daa lahi tuɣi li yuuni 1986 hali ni 1987. O lahi chani la Leiden University din be Netherlands nti wuhira yuuni 1985 hali ni 1986. Lala saha maa sunsuuni 1970-1980, o daa sabi bukunim'mini gbana pam din jɛndi farigu deebu baŋsim yaɣili (taxation).
Di mini o daa wuhiri shikuru maa zaa yɔli, O daa nyɛla Komishina kpɛma nti yaɣ’ shɛli bɛ ni booni Ghana Internal Revenue Service (1988-1993) saha shɛli tiŋgbaŋ zuɣulana Jerry John Rawlings ni daa nyɛ sooja gomnanti la. Bɛ daa lahi labimi piigo Komishina yaha yuuni 1993 hali ni 1996. Yuuni 1992, O daa lɛbi la Zalisi Associate Prɔfɛisa University of Ghana. Yuuni 2002, O daa lɛbi la chani la Liu Institute for Global Issues din be University of British Columbia, Vancouver, British Columbia din daa gbini kpalanzuya ni Canadian International Development Agency(CIDA) – International Development Research Centre (IDRC) fellowship programme.
== Maŋmaŋa biɛhigu ==
O paɣa n-daa nyɛ Ernestina Naadu Mills (née Botchway),<ref>{{Cite web|date=2014-12-13|title=Ghana Districts - A repository of all districts in the republic of Ghana|url=https://web.archive.org/web/20141213033333/http://www.ghanadistricts.gov.gh/news/?read=21457|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=GhanaDot.com ....Profile of President-Elect Mills|url=http://www.ghanadot.com/personalities.mills.010309.html|access-date=2022-07-26|website=www.ghanadot.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2016-03-09|title=mijaku.com - Profiles of the NDC presidential and vice presidential candidates|url=https://web.archive.org/web/20160309154639/http://mijaku.com/index.php?id=728&itemid=2&option=com_content&task=view|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Meet Naadu Mills|url=https://www.modernghana.com/news/133520/meet-naadu-mills.html|access-date=2022-07-26|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=-001-11-30T00:00:00+00:00|title=Profile of President-Elect Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Profile-of-President-Elect-Mills-155622|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>ka O daa nyɛ karim'ma, ka mali bia ŋun yuli booni
Sam Kofi Atta Mills. Bɛ daa wumsi O mi tamla Methodist nim’ zali kpana zuɣu<ref>{{Cite web|date=2016-01-11|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20160111033214/http://www.ghana.gov.gh/index.php/news/general-news/15277-veep-calls-nation-to-celebrate-life-of-president-mills-|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla cousin n-ti lala saha maa Gold Coast lawyer, Thomas Hutton-Mills, Jr. O zosimo n-daa nyɛ T. B. Joshua of The Synagogue, Church of All Nations in Lagos, Nigeria, ka daa kaari O saha kam asori duu maa ni. O daa yɛliya, ni din daa niŋ ka Joshua yɛli O ni pɔi ka O lɛbi Tiŋgbani zuɣulana, sheela ka O zani piibupiibu m-paai buta zuɣu ka naai tooi di piibupiibu maa.<ref>{{Cite web|date=2011-12-31|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111231191030/http://thepmnews.com/2009/01/12/tb-joshua-predicted-my-victory-%E2%80%94ghana%E2%80%99s-leader|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-10-07|title=Wayback Machine|url=https://web.archive.org/web/20111007010043/http://thenewsng.com/article/1613|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>.
Atta Mills daa nyɛla bɔlli ni yiɣ'jam yaɣili administrata, o daa tim nuu pam Ghana Hockey Association, National Sports Council of Ghana, Ghana Olympic Committee ni Accra Hearts of Oak Sporting Club. O daa min nyɛ bɛ kuɣilana saha shɛli. O daa bɔri ko'duɣili pam. Ka daa ŋme n-ti Gana Hockey team maa (O nyɛla hockey ŋmɛri biŋ Gana ŋɔ hali ka Naawuni daa ti bohi O zuɣu)<ref>{{Cite news|date=2009-01-03|title=Profile: Ghana President John Atta Mills|language=en-GB|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-02-01|title=attamills2008.com - attamills2008 Resources and Information. This website is for sale!|url=https://web.archive.org/web/20150201181245/http://www.attamills2008.com/site/?page_id=2|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref>. O daa nyɛla Hearts of Oak kpamba maa ni yino, Kuɣulan'kuro Black Stars Management Team ka lahi nyɛ Manchester United nyaan’dola<ref>{{Cite web|title=Obituary: Ghana’s John Atta Mills|url=https://www.aljazeera.com/news/2012/7/24/obituary-ghanas-john-atta-mills|access-date=2022-07-26|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref>.
== O Doro ni O Kpibu ==
Mills daa nyɛla ŋun kpi silimin goli July biɛɣu pishi ni anahi dali 2022, 37 Military Hospital din be Ankara la<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. Dabaata nyaaŋa, O ni daa puhi O doɣim chuɣu din pahiri yuum'pisɔpɔin ayi ka. Daliri shɛli din daa ku'O daa na bi yi polo. Dama O daa na yoli yila US na ka di nyɛla O chaŋmi ti vihi O maŋa din daa niŋ ka O mali loŋni doro<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-08-10|title=President John Atta Mills funeral held in Ghana|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-19204106|access-date=2022-07-26}}</ref><ref>{{Cite web|last=admin|date=2022-07-27|title=Naadu Mills Reveals What Killed Mills|url=https://otixpres.com/naadu-mills-reveals-what-killed-mills/|access-date=2022-07-28|language=en-US}}</ref>. O kuli ni daa yɛn yi polo, O offici nim’daa yɛliya ni O kpimi hawanim'nyaaŋa ka bɛ naai yihili na polo, amaa karachi so ŋun doli daa yɛliya ni O daa yɛliya ni O niŋgbuna dii bi nyaɣisa n-neei biɛɣu ka O naai kpi maa. To amaa, Mills' biɛli Dr. Cadman Mills daa yɛliya gbala maa ni, ni doriti pam n-daa laɣim ku'O maa, kamani hemorrhagic stroke din yina ʒi'soya gbariginsim zuɣupuri puuni<ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2015-07-21|title=Revealed: Mills died from Hemorrhagic stroke - Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Mills-died-from-Hemorrhagic-stroke-Cadman-Mills-370015|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-01-23|title=GBC News, , Mills died from massive stroke - Brother|url=https://archive.ph/8JCDa|access-date=2022-07-26|website=archive.ph}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-03-30|title=Prof Mills did not die of throat cancer – Dr Cadman Mills|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Prof-Mills-did-not-die-of-throat-cancer-Dr-Cadman-Mills-523772|access-date=2022-07-26|website=GhanaWeb|language=en}}</ref>. BBC nima gba daa yɛliya ni O yɛltɔɣa daa taɣimi chiri gbaliŋ. Former minister Elizabeth Ohene daa yɛliya, ni din daa niŋ ka bɛ gbubili ŋumaŋuma ni mills kpimi, O nini daa bi tiɣi ni Mills kpiya.
"Kamani yuma ata ni yuma anahi din gari la, niriba gbubi mi ni Mills ka alaafee ka shaba yɛri ni O kpimi gba. Ka O daa yina ti yɛli ni O bi biɛra"<ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana's President John Atta Mills dies|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-18972107|access-date=2022-07-26}}</ref>. O zuɣulaan paa [[John Dramani Mahama]] n-daa nyɛ ŋun daa zani O zaashee maa din daa niŋ ka O kpi. Ka daa po pɔri yuŋ kurigi anii lala dabisili shɛli O ni daa kani maa ka di nyɛla Gana constitusa ni wuhi shɛm. Mahama ʒii daa naala saha shɛli Mills' ʒii ni daa naai. Ka di daa che biɛla ni piibupiibu, ka O gba daa zani ni bɛ piigi O.<ref>{{Cite web|date=2012-07-26|title=Ghana VP to be sworn in as new president {{!}} Agricultural Commodities {{!}} Reuters|url=https://web.archive.org/web/20120726221518/https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL6E8IOJOX20120724|access-date=2022-07-26|website=web.archive.org}}</ref><ref>{{Cite news|date=2012-07-24|title=Ghana President Mills dies, VP takes over|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-ghana-president-idUSBRE86N14720120724|access-date=2022-07-26}}</ref>
== O Sɔɣibu ==
[[File:JEAM Gravesite.JPG|thumb|right|Atta Mills' gballi din be Asomdwee Park, Accra tum yuuni 2013]]
=== O Tingbani Nam Sɔɣibu ===
=== Salo Wumbu ===
== O Sabiri Shɛŋa ==
Mills' sabibu nima<ref name="ghananation1"/><ref name="pubs">{{cite web|url=http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |title=''Curriculum Vitae'' |access-date=2007-07-01 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070701201728/http://www.attamills2008.com/johns_cv.htm |archive-date=1 July 2007}}, Prof. John Evans Atta Mills, 1 July 2007, ''[[Wayback Machine|Internet Archive]]''. Retrieved 3 August 2012.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |title=Misc – News |publisher=Idrc.ca |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141045/http://www.idrc.ca/EN/Misc/Pages/NewsDetails.aspx?NewsID=463 |archive-date=23 May 2013 }}</ref><ref name=":0" /> shɛŋa n-nye:
* ''Taxation of Periodical or Deferred Payments arising from the Sale of Fixed Capital'' (1974)
* ''Exemption of Dividends from Income Taxation: A Critical Appraisal'' (1977)
* ''Report of the Tax Review Commission, Ghana, parts 1 – 3'' (1977)
* ''Ghana’s Income Tax Laws and the Investor'' (1978)
* ''Ghana's New Investment Code: An Appraisal'' (1986)
* ''Criminal Law Treatment of Sexual Activity''
* ''The role of the state in the evolution of the family in Anglophone countries of Africa: An overview''
* ''A survey of taxes on the individual in Ghana''
* ''Ghana's wealth tax: Some issues and problems''
* ''Africa in the World'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |title="Africa in the World". |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141048/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/Africa_in_the_World.pdf |archive-date=23 May 2013 }}</ref>
* ''NEPAD and New International Relations'' (2002)<ref>{{cite web|url=http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523141050/http://www.ligi.ubc.ca/sites/liu/files/Publications/1Oct2002_NEPAD.pdf |url-status=dead |archive-date=2013-05-23 |title="NEPAD and New International Relations". }}</ref>
* ''The Decline of a Regional Fishing Nation: The Case of Ghana and West Africa'' (2004)<ref>{{cite journal|title=The decline of a regional fishing nation: The case of Ghana and West Africa |doi=10.1111/j.0165-0203.2004.00068.x |volume=28 |journal=Natural Resources Forum |pages=13–21 |year = 2004|last1 = Atta-Mills|first1 = John|last2=Alder |first2=Jackie |last3=Rashid Sumaila |first3=Ussif }}</ref>
== O Teebu ni O Ni Che shɛli ==
[[File:J.E. Atta Mills' Bust in GIMPA (Accra).jpg|thumb|Bust of Atta Mills at the John Evans Atta Mills Centre for Law and Governance, GIMPA, Accra]]
O ni nyɛ tingbaŋ zuɣulana,Mills daa nyɛla gun deei 2009 Glo-CAF platinum kpaŋmaŋ'pini O ni daa mali zaɣa ni tab’song n-ti diɛma ni yiɣijam toon’tibo tiŋgbani maa ni zuɣu.”[88]
Mills ni Kani naai, kpaŋmaŋ pini din nyɛ Gomnanti so ŋʋn zaŋ yɛlimaŋli mini lɛbiginsim Gbaŋsabila tingbaŋ yuuni(2012). Ban daa ti kpaŋmaŋ'pini ŋɔ daa yɛliya ni bɛ nya O biɛhisuŋ, kookali,zaɣa nti pahi nia suŋ zaŋ kpa democracy Gomnanti ni lɛbiginsim zaŋ ti Ghana ni Gbaŋsabila zaa. Lala biɛhigu din gahim ŋɔ tu paɣisibu. Ka Che di zaŋ taɣirisuŋ na O niriba biɛhigu ni zuŋɔ kuli mali wara. O ni daa yihi O zuɣu ni O zabi ka taɣi ka gu aadallichi zaŋti sokam nyɛla din yi polo ka mali jilima duniya yeei dundɔŋni ka gbansabila nangban’yini zaa baŋ ka mali dihitabili ni ti yi nya taba ka ti nyɛ yim ka wumdi sokam yeei, ti ni tooi beni ni suhudoo ni nangbanyini ni taba,ka di che ka lɛbiginsim be ti tinsi puuni ni biɛhigu toon’tibo.Lala toon’daanba gɔ zaɣ'yino kam kuli mali la kpaŋmaŋ Ghana toon’tibo ni di zoobu, Ka Ghana zaa yuli”. Yuuni 2013 kpaŋmaŋ pina la, O daa deei la pini O kalinsi nyaaŋa ka di nyɛla kpaŋmaŋ shɛli din be Gbansabila tiŋgbani zuɣu, ni bɛ teei O ni daa tum di nasara shɛŋa,ni O toon’tali.
Institute of International Education (IIE) din be New York City gba daa nyɛla ban ti O pin’titali O kalinsi nyaaŋa, Fritz Redlich shikuru bi’kura pina ni bɛ teei O tuma din tu paɣisibu ka kpaŋsiri nangbanyini mini yɛda Ghana ni duniya sunsuuni, ni O sɔŋsim ti shikuru toon’tibo ni di mali Ghana bi’pola shili n-guli zuŋɔ dali kparigɔɣu, anduniya biɛhigu bɛrisuŋ ni di ti O tuuli sɔŋsim din yi polo ni di che ka O leei zuɣulana zaŋ ti Gbansabila tiŋa din nyɛ O leei Ghana zuɣulana”.
Din yɛn bo nin’tiɣili zaŋ ti Mills dagonia zaŋ kpa zalisi mini zuɣulan’suŋ tali polo, Ghana institute of Management and Public Administration, kpala John Evans Atta Mills laɣingu ni di kpaŋsi zaligu mini zuɣulan’tali, ni di bo vihigu din mali yaa,zaligu bɔhinbu, duniya zuɣulan’tali ni daadam biɛlim soya.
O kalinsi nyaaŋa, bɛ daa labimi bɔli Agkara pal’daa la John Evans Atta Mills pali daa ka di nyɛ Agkara Assembly yɛda ni. Cape Coast gba pal'shɛli din chani ti yiri Cape Coast Castle hali ni Mfantsipim pal'chira gba daa labimi bɔli tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills palli ka di nyɛ Cape Coast Osaberema Kwesi Arthur gun nyɛ nazuɣu Cape Coast m-boli li ka o leei ʒi Ogua yaɣili. N lahi pahi O mali nuu timbu ni tinkpansi zoobu ni di lɛbigibu Suhum Municipal Assembili ni Ga wulinluhili yaɣili. Assembili daa zaŋ O yuli m-boli zuɣ'saa pala. Yaha Obuasi Municipal Assembili daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli palli din daa be Obuasi Salin’bɔɣili tiŋa wulinluhili polo. Hali Nandom Assembili gba daa tibigi Mills ka zaŋ O yuli m-boli bɛ palli O ni daa bo District n-ti ba yuuni 2012 la zuɣu. Bɛ daa labimi m-boli karim baŋsim du’karili din nyɛ Salvation Army Shikuru la tingbani zuɣulana John Evans Atta Mills karim baŋsim duu din kpaŋmaŋ'yi polo.Tabibi baŋsim laɣingu daa kpa Mills ni karim siɣisi karimbu shɛŋa din be Huni Valley Methodist shikuru ni di teei O kpaŋmaŋ'yɛla. Hali University of Ghana,Legon daa laɣimya n-zang O yuli n-ti baŋsim yaɣili zaŋ kpa zalisi zalibu duu,ni (Deen kuri o Professor Akua kuenyehia),ni bɛ teei O ni daa nyɛ Professor mini zuɣulana ka sɔŋ bɛ yaɣili maa Shɛm. Yuuni 2015, Ghana tingbani zuɣulana daa zaŋla Mills yuli n-ti secondary shikuru Pali shɛli bɛ ni daa na kuli yoli yooi Otuam, O ya tingbani. Alikaali lahingu din be Ghana la Daa zaŋ Atta Mills yuli m-boli bɛ tuma du’zuɣu karili ni bɛ paɣi O kpaŋmaŋ' ni O ni daa gbubi democracy ni yɛlimaŋli maa zuɣu, ni ka daa lahi niŋ kam ni O zooi alikaali yaɣili. Din lahi pahi, vihigu laɣin’zugu bɛ ni mi shɛli Kwame Nkrumah-Atta Mills Legacy institute (KNAMLI) daa kpa mi ni di bɔhim siyasa shɛli tingbani zuɣu'lana Mills ni daa yu dama O daa bi doli O suhuyubu.Yaha, O daa zaɣisi tiɛhi biɛri bɔhimbu, kpuŋkpaŋkpaɣa ni zilin’tula kamani anduniya ninvuɣu gahinda kamani Mahatma Gandhi, Martin Luther King Jr, Kwame Nkrumah ni Nelson Mandela gba ni daa tuhira. Ŋɔ yɛn zalila yuli din ku kpi ka di tu ni ti guli, ka deei ka zaŋli baŋsi paɣ'sara ni nachimba. Lala du’zuɣu nyɛla tiɛhi-ziliŋ n-ti Strategiy Studies mini Oganization din chani doli Nkrumah ni bahi lala lahingu maa noli ni di gbaai shɛli kam. Anduniya taliŋ chuɣu(World Post Day) 2013 yuuni ni zani, Ghana taliŋnima mini lahabaya wuligibunima daa zaŋla bɛ kpalanzuya gbuni taba n-yihi Atta Mills anfooninima ni di wuhi bɛ nin’tiɣili zaŋ Chaŋ O ni daa mali kpaŋmaŋa O tuma polo la.O daa bi pii kaɣili ka zaŋ dɔɣu n-ti so,ka nangbanyini daa be O siyasa ni. Bɛ ni yɛn tibigi sɔŋsim ni toon’tibo tibo shɛli O ni bo n-ti diɛma ni yiɣijam zaa, hockey mi ka di daa kuli miri cho, duniya zaa hockey laɣim gbaai yilinima zaŋla yuuni pulini hockey kparigɔŋ shɛli din yɛn be duniya yaɣa, John Evans Atta Mills yuuni kparigɔɣu,bɛ ni niŋ binyɛri shɛŋa din ku che ka O yuli kpi n-nyɛ Annual Atta Mills Memorial Lecture, Atta Mills lahingu sheli din yuli booni (Humanitarian Non-profit Oganization),ni Atta Mills Memorial Research Library din gbuni kpalanzuya ni University of Cape Coast. Yuuni 2014, Ghana tingbani zuɣulana daa yɛliya ni dina m-pahi ayi daabilim shɛli din chaŋ viɛnyɛla n-nyɛ floating production storage and offloading vessels FPSO. Atta Mills ni daa nyɛ tingbani zuɣulana, ŋuna n-daa nyɛ tuuli ŋun gbi Ghana kpa’bɔɣipalli la pam. Bɛ daa lahi zaŋ O yuli m-boli bipuɣinsi du’gbɛri pal'shɛŋa din be O shikuru kuro la ni,Achimota, ni di bo paɣibu n-ti O. Yuuni 2015, karim zɔŋ pal' shɛŋa bɛ ni daa me Ekumfi Otuam din be Central Region tingbani ni daa nyɛla bɛ ni ti shɛli yuli ni di wuhi bɛ jilima zaŋti Atta Mills, ni ka lahi teeri O yurilim zaŋ Chaŋ karim baŋsim bɔbu toon’tibo “.
Yuuni 2019, O yuma ayopoin yuun’pali mini bɛ ni daa laɣim m-bo tibiginsim ni bɛ ti O daa niŋla Asomdwee paaki la ni. February 2022, John Evans Atta Mills Memorial Heritage la daa nyɛla National Democratic Congress nima ni zaŋ shɛli wuhi salo.
== Lahi Nyama ==
[[Atta Mills Saha Minisita nima]]
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Ghana zuɣulananima]]
[[Pubu:Ghana tingbani]]
[[Pubu:Ninsala ŋun lahi ka o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Doo]]
iukqp2748zukl93w62kzn5hvkws65i3
Sayibu Adams
0
6555
41740
16702
2022-07-31T14:35:18Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Baŋsim Bɔbu */ added a link
wikitext
text/x-wiki
'''Sayibu Adams''' nyɛla [[Dagbaŋ piligu|Dagbaŋ]] bilichina ŋun nyɛ karimba so ŋun che tuma ka nyɛ ŋun saɣisiri bihi ka di mali yaa pam. O yila Naabɔɣu din miri Savelugu la na. Niriba pam mi o la Sayibu Adam Wilberforce ka shikuru bihi pam mi tooi booni o Adam Biɛɣu.<ref name=":0">My Northern Achiever S2E06 https://www.youtube.com/watch?v=MjOEnL6HuQ8&t=6s Retrieved on October 7, 2020.</ref>
== Piligu ==
Bɛ dɔɣila Adam Wilberforce la Naabɔɣu; o bayili m-bala. O ma yili mi n-nyɛ Gushee. Tinsi ayi ŋɔ zaa mirila [[Savelugu]]. O yab’ doo n-daa nyɛ Naabonaa Nabila.
Wilberforce mini Vonaa ŋun na diri ŋɔ daa laɣimmi mɔɣi bihi yini, ka laɣim pili shikuru chandi karimzɔŋ yindi ni. Sayibu Adams karimba kuro (Michael Mahamud), ŋun daa wuhi o karim duri ata (P.3) n-daa ti o yupaa boli o "Wilberforce" maa, domin o boli ŋmɛbo zuɣu.<ref name=":0" />
== Baŋsim Bɔbu ==
Wilberforce daa pilila o primary shikuru Naabɔɣu. Tia gbunni ka bɛ shikuru maa daa be. O ni daa naai nimaani, [[Pong-Tamale]] Middle school ka o daa chaŋ. Maali anahi ka o daa chani tingban ni, n-chani shikuru maa ka kunna biɛɣu kam.
1970 yuuni ka o daa sabi Common Entrance ka daa paasi li n-daa chaŋ [[Yendi Secondary School|Yendi Secondary school]] din be [[Naya]] la. Bɛ bihi pisopɔin (70) n-daa be shikuru maa ni; bidibisi nɔli mi n-daa nyɛ bɛ zaa. O karimbitaba Yendi Secondary school maa ni n-daa nyɛ Jones Abu Alhassan (ŋun pa tumdi GFA la), [[Alhaji Mustapha Ali Iddrisu]]; ŋun daa namin nyɛ Tudu Yaɣili Fukumsi Kpambala (Northern Regional Minister) la, n-ti pahi Kpan Naa ŋun na diri ŋɔ.
O ni daa naai Naya shikuru maa o daa chaŋla Navurongo Secondary school n-ti niŋ o 6th Form. Yumaayi ka o daa niŋ ni.
1979 yuuni zaŋ chaŋ 1984 yuuni ka o daa niŋ o degree University of Cape Coast.<ref name=":0" />
== Tuma ==
O nyɛla Karimba kuro.
O ni daa naai university, o daa kpalimla University of Cape Coast maa n-daa niŋ o "service", n-daa naai ka bɛ tahi o Ghana Secondary School din be Tamale ka bɛ ŋmaai li jia booni li GHANASCO la. Yuun' piniyini (11) ka o daa wuhi GHANASCO maa ka bɛ daa ti piigi o karimbakpɛma (headmaster) n-daa tahi o Pong-Tamale Secondary School (PONGTASS) 1997 yuuni. Yuma ayopɔin (7) ka o daa niŋ PONGTASS.
2004 yuuni ka o daa yi PONGTASS n-labi Kalipohini Secondary School (KALISCO). O kpaŋmaŋ ni ka bɛ daa ti lɛbigi KALISCO "boarding school". 2008 yuuni ka o daa yi KALISCO n-daa labi Northern School of Business (NOBISCO). Yuma anii ka o daa niŋ NOBISCO.<ref name=":0" /> NOBISCO maa nyaanga ka bɛ daa lahi tahi o Tamale Senior High School (TAMASCO). Yuma anahi ka o daa niŋ TAMASCO ka daa che tuma .<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/encroachers-take-over-lands-belonging-to-tamasco.html|title=Encroachers take over lands belonging to TAMASCO|accessdate=Oct - 19 - 2016|publisher=graphic online|language=English|author=Zadok K. Gyes}}</ref><ref>{{cite web|url=https://allafrica.com/stories/201909250285.html|title=Veep Cuts Sod for Construction of Dormitory, Bungalow for Tamasco|accessdate=24 September 2019|publisher=allAfrica.com|language=English|author=Yakubu Abdul-Majeed}}</ref><ref name=":1">{{cite web|url=https://www.todaygh.com/reopening-shs-danger/|title=Reopening of SHS in danger|language=English|accessdate=April 20, 2018|publisher=Today online|author=Franklin ASARE-DONKOH}}</ref><ref name=":2">{{cite web|title=CHASS demands release of feeding grant arrears|url=https://citinewsroom.com/2018/04/chass-demands-release-of-feeding-grant-arrears/|author=Marian Ansah|language=English|publisher=City News Room|accessdate=April 19, 2018}}</ref>
O namin lahi nyɛ zuɣulan' n-ti karimbanim nangbanyini laɣingu din yuli booni Conference of Heads of Assisted Secondary Schools (CHASS).<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" />
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Doo]]
[[Pubu:Ninsala ŋun na be o nyɛvuli ni]]
[[Pubu:Dagbamba]]
[[Pubu:Dagbanli]]
[[Pubu:Africa]]
[[Pubu:Ghana]]
3jm26ake0dgyvqbxpb8ods0l3qdjocx
Ŋun su yɛltɔɣa:Masssly
3
8561
41737
41397
2022-07-31T14:26:27Z
Masssly
13
+
wikitext
text/x-wiki
# {{DISPLAYTITLE:User talk:<b><span style="color:yellow">Ma</span><span style="color:green">sss</span><span style="color:red">ly</span></b>}}
{{User:Masssly/Nav}}
| style="width:100%; margin:auto; background-color: #FFFFFF; border: 1px solid #{{User:Tiptoety/Color 2}}; border-right-width:4px; border-bottom-width:4px; vertical-align: top;" |
{{User comment}}
{{Usertalkback|me=watched|you=other}}
{| style="background-color:transparent;border: 0px"
|-
| <div style="text-align:left; font-family:verdana; font-size:8pt; background:white;">
'''My local time is:''' '''{{Time|UTC}}'''. Click <span class="plainlinks" id="purgelink">[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} <span style="color:black">'''here'''</span>] to refresh.</span></div>
|}
</div>
{{Sidebar with collapsible lists
| title = Talk page archive
| image = [[File:A medium drum made in Northern Ghana.jpg|250px]]
| caption = Luŋa
| class = plainlist
| navbar = none
| style = width: 250px; font-family: 'Copperplate Gothic Light'; background-color: #F2F3F4; border: 1px solid #B31B1B; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(200,0,0,0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(200,0,0,0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(200,0,0,0.75); border-radius: 1em; -moz-border-radius: 1em; -webkit-border-radius: 1em; padding: 1em 2em 0 2em;
| list1title = 2021
| list1 =
* [[User talk:Masssly/Archive/July 2021|Archive 1]] [[July 2021]]
* [[User talk:Masssly/Archive/August 2021|Archive 2]] [[August 2021]]
* [[User talk:Masssly/Archive/September 2021|Archive 3]] [[September 2021]]
* [[User talk:Masssly/Archive/October 2021|Archive 4]] [[October 2021]]
* [[User talk:Masssly/Archive/November 2021|Archive 5]] [[November 2021]]
* [[User talk:Masssly/Archive/December 2021|Archive 6]] [[December 2021]]
| list2title = 2022
| list2 =
* [[User talk:Masssly/Archive/January 2022|Archive 7]] [[January 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/February 2022|Archive 8]] [[February 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/March 2022|Archive 9]] [[March 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/April 2022|Archive 10]] [[April 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/May 2022|Archive 11]] [[May 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/June 2022|Archive 12]] [[June 2022]]
* [[User talk:Masssly/Archive/July 2022|Archive 13]] [[July 2022]]
| belowclass = hlist
| below =
{{#tag:inputbox|
bgcolor=transparent
type=fulltext
prefix={{FULLPAGENAME}}/
break=no
width=15
searchbuttonlabel=Search
}}
}}
lsg9iu4hcieh5mm7iqra22ysgob0tlr
Adaekese chuɣu
0
10405
41837
40901
2022-08-01T05:53:56Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Adaekese chuɣu''' nyɛla kambonsi ni puhiri chuɣu sheli toduŋɔna bɛɛ di nyɛla kambonsi chuɣu.
[[Pubu:Chuɣu]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
0qnd3vjh0t3g1ikkfqciwz6e21mu0qh
Aboakyer chuɣu
0
10429
41833
38987
2022-08-01T05:38:10Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
Afernorto chuɣu
0
10435
41844
40886
2022-08-01T06:10:24Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Apenorto chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli Mepe nima ban be [[Volta Region]] yaɣili ni puhiri shɛli
== Di ni pili shɛm ==
== Di anfaani ==
== Kudivihira ==
[[Pubu:Volta region]]
[[Pubu:Chuɣu]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
nm9vn69ubhzy5jqshwd9wwwkpracwz3
Adae chuɣu
0
10441
41836
33488
2022-08-01T05:52:34Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Adae chuɣu'''<ref>{{Cite book|last=Opoku|first=A. A.|url=https://books.google.com.gh/books?id=swTgAAAAMAAJ&q=inauthor:%22A.+A.+Opoku%22&dq=inauthor:%22A.+A.+Opoku%22&hl=en&sa=X&redir_esc=y|title=Festivals of Ghana|date=1970|publisher=Ghana Publishing Corporation|language=en}}</ref> Nyala chuɣu shɛli Kambɔnsi Ni pohiri shɛli.
==Di ni pili shɛm==
==Di anfaani==
==Kundivihira==
{{chuɣu}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
kiylsh27feldcuq47c52j283zuvg2hj
Agadevi chuɣu
0
10498
41849
39000
2022-08-01T07:49:14Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
{{Reflist}}
'''Agadevi chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli Afadjato South District din bɛ volta kuligi duli la nim ni puhira.
==Di ni pili shɛm==
==Di anfaani==
==Kundivira==
[[Pubu:Volta region]]
[[Pubu:Chuɣu]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
rwer9cfau0tp9d1w1v9krh8fu522c3v
Agbamevo chuɣu
0
10499
41850
40885
2022-08-01T07:50:26Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
{{Databox}}
'''Agbamevo chuɣu''', bɛ ni lanbooni shɛli kantɛ chuɣu la nyɛla chuɣu shɛli Agotime nanim mini bɛ niribi ni puhira
==Di ni pili shɛm==
==Di anfaani==
==Kundivihira==
[[Pubu:Chuɣu]]
[[Pubu:Volta region]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
dshegs8pao014tocxj8pi55ydft47rf
Adaakoya chuɣu
0
10514
41858
36154
2022-08-01T08:13:32Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]], replaced: ʋ → u (8) using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Adaakoya chuɣu'''<ref>{{Cite book|last=Opoku|first=A. A.|url=https://books.google.com.gh/books?id=swTgAAAAMAAJ&q=Gunsi,+Ghana&dq=Gunsi,+Ghana&hl=en&sa=X&redir_esc=y|title=Festivals of Ghana|date=1970|publisher=Ghana Publishing Corporation|language=en}}</ref> nyɛla chuɣu shɛli bɛ ni puhiri yuuni kam puli ni ka ban Nanim mini bɛ mulichi zaa sa wuhiri supiili ban nyɛ Gurunsi la bɛ Bolgatanga<ref>{{Cite book|last=Boadu-Ayeboafoh|first=Yaw|url=https://books.google.com.gh/books?id=u_rIZlrFOOUC&pg=PA31&dq=Bolgatanga+festivals&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiGxPegy5v1AhUG4YUKHccmDUcQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=Bolgatanga%20festivals&f=false|title=Daily Graphic: Issue 1,49664 February 15 2006|date=2006-02-15|publisher=Graphic Communications Group|language=en}}</ref> ni Zuarun nima banin npuhiri adaakoya chuɣu.
== Di ni Puhiri ShƐm ==
Di puhibu saha, zama kuli lagindimi Ʒiizaa ka di kuli nyƐla dari dibu ni tiŊgbana malbu.
== Di ni pili shɛm. ==
== Di anfaani. ==
1.di dali ma yee tipayi ka mali taɣira yali kuura<ref>{{Cite book|last=Nketia|first=J. H. Kwabena|url=https://books.google.com.gh/books?id=i7FuAAAAMAAJ&dq=Gunsi,+Ghana&source=gbs_book_similarbooks|title=The Role of Traditional Festivals in Community Life|date=2000|publisher=Institute of African Studies, University of Ghana|language=en}}</ref> .
2.di dali ma ka ti mali ban di taba.
== Kundivihira ==
{{Chuɣu}}
gajh71mx6zmjdxcamoyx9tg6hooo5nr
Boaram chuɣu
0
10565
41857
41358
2022-08-01T08:07:15Z
Din-nani1
39
+category
wikitext
text/x-wiki
'''boaram chuɣu''' nyɛla chuɣu shɛli talensi nanima mini by niriba ban bɛ Bongo Ghana Upper East Yaɣili nim ni puhiri shɛli.
== Dini pilishɛm ==
== Di Anfaani ==
== Kunduvihira ==
[[Pubu:Chuɣu]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
j1q5l89le9m5wc70stl45asbo1714bl
Adomi Bridge
0
10599
41842
25140
2022-08-01T06:06:20Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Adomi Bridge''' nyɛla birigi titali n-bɛ [[Atimpoku]], [[Eastern Region]], [[Ghana]].
== Taarihi ==
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
qyjdu9lqzu6ddrfshdqu6kbcr1vufyf
Tamali shikuruti
0
10804
41777
39660
2022-07-31T20:50:34Z
Ruky Wunpini
44
Content
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be Tamali tiŋ din be Northern Region, Ghana la puuni.
== Pramali Shikutti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presbyterian Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum senior high school]]
* [[Pong Tamale senior high School|Pong Tamale senior high school]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
fkse3qlkm8w38lck7etarlle777bozb
41779
41777
2022-07-31T20:59:45Z
Ruky Wunpini
44
/* SHS din be Tamali */
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be Tamali tiŋ din be Northern Region, Ghana la puuni.
== Pramali Shikutti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum senior high school]]
* [[Pong Tamale senior high School|Pong Tamale senior high school]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
nmwg79gmop4ocwmthjil1aznuyxqxn0
41781
41779
2022-07-31T21:02:19Z
Ruky Wunpini
44
Reference
wikitext
text/x-wiki
Lahabali ŋɔ pieri la shikurita ŋan be [[Tamali]] tiŋ din be [[Northern Region]], [[Ghana]] la puuni.
== Pramali Shikutti ==
# Munawara Ahmadiya E/A Primary School
# OLA Primary School
# Koblimahigu Sobriya E/A Primary School
# Kukuo AME Zion Primary School, Wurishe Kukuo
# Ansuari-Deen Islamic Primary School
# Anbariya Ibnitaimiya English/Arabic Primary School
# Amriya Islamic Primary School, Kakpagyili
# Aminiyat Islamic Primary School, Sawaba
# Amania Islamic Primary/Kg School
# Al-Markazia Islamic Junior High School, Zogbeli
# Al -Mal Islamic Basic Schools, Tamale
# Al-Egasa Islamic Primary School, Kasaligu
# Adubliyili Preby Primary School
# Adabiya Garibiy Islamic Kg/Primary School, Tamale
# Abubakar Sadoq Islamic Primary School, Vittin
# Aalu Ibrahim Islamic Primary School
#
==JHS din be Tamali ==
# Munawara Ahmadiya E/A Junior High School
# Wurishe Kukuo Junior High School
# Koblimahigu Sobriya E/A Junior High School
# Nyohini Presby Junior High School
# Zogbeli Junior High School
# Lamashegu Junior High School
# E/P Junior High School
== SHS din be Tamali ==
* [[Kalpohin Senior High School]]
* [[Business Senior High School]]
* [[Tamale Senior High School]]
* [[Ghana Senior High School (Tamale)|Ghana Senior High School]]
* [[Tamale Islamic Senior High School]]
* [[Northern School of Business Senior High School]]
* [[St. Charles Minor Seminar Senior High School]]
* [[Tamale Girls Senior High School|Tamale Girls Senior High School (Paɣnaa)]]
* [[Vittin Senior High/Technical School]]<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>
* [[Anbariya Senior High School]]
* [[Presby Senior High School, Tamale|Presby Senior High School]]
* [[Dabokpa Technical and Vocational School]]
* T-Poly Technical and Vocational School
* [[Business College International]]
* [[Adventist Senior High School]]
* [[Abubakar Al-sadiq Senior High School]]
* [[Fatih college]]
* [[Al-saad Senior High School]]
* [[Almarkthum senior high school]]
* [[Pong Tamale senior high School|Pong Tamale senior high school]]
<gallery mode="packed" widths="150" heights="200">
NOBISCO.jpg|Northern School of Business</center>
Lahabali kɔligu:Ghanasco.jpg|Ghana Senior High School Tamale</center>
</gallery>
== Karim du sheŋa din wumsiri karimbanima Tamali ==
* [[Bagabaga College of Education|Bagabaga college of Educ]][[Bagabaga college of Education|ation]] (BACOE)
* [[Tamale College of Education]] (TACOE)
* [[Jackson Educational Complex]]
* [[University for Development Studies]](UDS)
* [[Valley View University]] (VVU)
== Dirooba nim Shikutti ==
# Johnson Driving School
# Abele Driving School
==Kundivihira==
<references responsive="" />
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
ot2dvesq4084vew50jbxdst89c8s7tr
Agricultural Development Bank of Ghana
0
10832
41852
34261
2022-08-01T07:53:00Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
{{Reflist}}
'''Agricultural Development Bank''' nyɛla Ghana banki din sɔŋ di pukpariba.
==Kundivihira==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
b98v48fz8ugcauhknqdq0g38ydcfj7e
Senior High Schools Din Be Ghana
0
10903
41741
41207
2022-07-31T15:02:02Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Northern, North East & Savannah Regions */ links
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
{{short description|Wikipedia list article}}
This is a '''list of category b Senior High Schools in [[Ghana]]''' by region.
{| class="wikitable" style="float:right; clear:right; margin-left:0.3em"
|-
! rowspan=9|[[File:Ghana (orthographic projection).svg|185px]]<br />Location of [[Ghana]]
|-
! style="background:#e9e9e9;" colspan=2|Number of Public/Private Educational Institutions<ref>{{Cite web|url=https://citifmonline.com/2017/09/breakdown-of-the-number-of-schools-in-ghana-infographic/|title=Breakdown of the number of schools in Ghana [Infographic]|date=Sep 6, 2017}}</ref>
|-
! style="background:#e9e9e9; text-align:left;"|Category
! style="background:#e9e9e9; text-align:right;"|Number
|-
| Kindergarten school
| align=right| 22,052
|-
| Primary school
| align=right| 22,289
|-
| Junior high school
| align=right|14,769
|-
| senior high school
| align=right|981
|-
| Colleges of Education
| align=right|46
|-
| Universities
| align=right|10<ref>{{Cite web|title=Number of Accredited tertiary institutions in Ghana per category as at April, 2018|url=http://www.nab.gov.gh/news1/414-accredited-published-tertiary-institutions-as-at-august-2016-summary|last=NAB|website=National Accreditation Board|language=en-gb|access-date=2020-05-16}}</ref>
|}
Senior High Schools Din Be Ghana galisi ya pam ka be [[Ghana]] bɔba ni yaɣa. Region kam mali la di karimzɔŋdi tarisi.
== [[Ashanti Region]] ==
There are more than 180 Senior High Schools in the region.
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Adansi North District]] and [[Adansi South District]]'''
|-
|align=center| Akrofuom Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Akrofuom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Asare Bediako Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akrokerri]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bogwesango Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bodwesango]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Dompoase Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Dompoase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| New Edubiase Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[New Edubiase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| T.I. Ahmadiyya Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Fomena]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Obuasi Municipal District]]'''
|-
|align=center| Christ the King Catholic Senior High School
|align=center|[[Catholic school]]
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Father Augustine Murphy Commercial School
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Obuasi Senior High Technical School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Margaret Senior High School
|align=center|[[Private school]]
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Just Love Senior High School
|align=center|[[Private school]]
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Adansi Technical Institute
|align=center|[[Private school]] & [[Technical school]]
|align=center|[[Obuasi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Afigya-Sekyere District]]'''
|-
|align=center| [[Adu Gyamfi Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Jamasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Agona Senior High School]]
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Agona]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Konadu Yiadom Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Asaman]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Okomfo Anokye Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Wiamoase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| S.D.A. Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Agona]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Osei Tutu II College {{small|(Great Osec- PE NOKORE NO)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Tetrem, [[Afigya-Sekyere District]]
|align=center| [http://www.greatosec.page.tl/PE-NOKORE-NO.htm Website]
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Ahafo Ano North District]] and [[Ahafo Ano South District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Ahafo Ano North District]]'''
|-
|align=center| Maabang Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Maabang]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Tepa Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tepa, Ghana|Tepa]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Ahafo Ano South District]]'''
|-
|align=center| Mankranso Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Mankranso]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Amansie Central District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Amansie Central District]]'''
|-
|align=center| Jacobu Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Jacobu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Amansie East District]] and [[Amansie West District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Amansie East District]]'''
|-
|align=center| Jacobu Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Jacobu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Oppong Memorial Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kokofu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Saint Joseph Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Ahwiren]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Wesley High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bekwai]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| SDA Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bekwai]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Amansie West District]]'''
|-
|align=center| Danyaseman Catholic Senior High School
|align=center|[[Catholic school]]
|align=center|Huntado, [[Amansie East District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Esase Bontefufuo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Esase Bontefufuo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Manso-Adubia Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Adubia]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Mansoman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Manso Atwere]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Asante Akim North District]] and [[Asante Akim South District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Asante Akim North District]]'''
|-
|align=center| Agogo State College
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Agogo, Ghana|Agogo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Konongo Odumase Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Odumase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Owerriman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Domeabra]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Agogo Collins Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Agogo, Ghana|Agogo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Asante Akim South District]]'''
|-
|align=center| Bompata Presby Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bompata]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Juaso Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Juaso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ofoase Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Ofoase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Jubile senior High school
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Dampong, [[Asante Akim South District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Atwima Mponua District]] and [[Atwima Nwabiagya District]]'''
|-
|align=center| Nkawie Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Nkawie]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Mpasatia Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Mpasatia]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nyinahin Catholic Senior High School
|align=center|[[Catholic school]]
|align=center|[[Nyinahin]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Osei Tutu Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akropong]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20130818081423/http://otshs.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| Toase Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Toase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Toase Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Tanoso]]
|align=center|[http://yagshs.edu.gh/ Website]
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Botsomtwe/Atwima/Kwanhuma District]]'''
|-
|align=center| [[Afia Kobi Ampem Senior High School|Afia Kobi Ampem Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Trabuom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Beposo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Beposo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Jachie Pramso Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Jachie Pramso, [[Botsomtwe/Atwima/Kwanhuma District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Margaret High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Feyiase, [[Botsomtwe/Atwima/Kwanhuma District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ejuraman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Ejura]]
|{{N/A}}
|- EJURA - SEKYEDUMASI ASHANTI REGION
|align=center| Sekyedumase Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]] {{Citation needed span|and ranked as the 10th best school in [[West Africa]]|date=June 2020}}
|align=center|Seko, [[Botsomtwe/Atwima/Kwanhuma District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Kumasi Metropolitan District]]'''
|-
|align=center| [[Adventist Senior High School]] {{small|(Atitire)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Bantama-Kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ghana Armed Forces Senior High School
|align=center|Commercial School
|align=center|Bantama-Kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Anglican Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Asem, Kumasi|Asem-Kumasi]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20120907003149/http://kass.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| Pentecost Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Breman-kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Roman Girls Nursing Training School
|align=center|[[Nursing school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|Suame-Kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Asanteman Senior High School]] {{small|(The Royals, NANANOM)}}
|align=center|[[State school|Public school]] {{Citation needed span|and ranked as the 2114th school in [[West Africa]]|date=June 2020}}
|align=center|[[Bantama]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ashanti Kingdom Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Ahodwo Daban-Kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Kumasi Academy]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Asokore Mampong]]
|align=center|[http://kumaca.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| [[Kumasi Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|Abrepo-Kumasi, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Kumasi high school|Kumasi High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Atonsu Gyenase, [[Kumasi]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20141129065434/http://mmerantee.net/ Website]
|-
|align=center| [[Kumasi Senior High Technical]] School {{small|(Animuonyamfo)}}
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Patasi, Kumasi|Patasi-Kumasi]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20121014150726/http://www.kshts.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| Mmofraturo Girls Secondary School
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Opoku Ware School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kumasi]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20071107063249/http://www.owass.org/ Website]
|-
|align=center| [[St. Louis Senior High School (Ghana)|St. Louis Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=http://stlouisshs.edu.gh/about-us/brief-history/|title=History : ST Louis Senior High School, Kumasi|access-date=2019-02-04}}</ref>
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Oduom]]
|align=center|[http://www.stlouisshs.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| [[Osei Kyeretwie Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Old Tafo]]
|align=center|[http://okess.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| [[Prempeh College]]<ref>{{Cite web|url=https://www.myjoyonline.com/news/2018/June-27th/nsmq2018-prempeh-college-shows-st-francis-xavier-their-real-size.php|title=NSMQ2018: Prempeh College shows St. Francis Xavier their real size|website=www.myjoyonline.com|access-date=2019-02-16}}</ref>
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Angel Educational Complex - Kronom
|align=center|Commercial school
|align=center|Kronom, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[T.I. Ahmadiyya Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[KNUST Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ideal College
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Boadi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Serwaa Nyarko Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|New Tafo, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Islamic Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Abrepo, [[Kumasi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Kwabre District]]'''
|-
|align=center| [[Adanwomase Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Adanwomase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Aduman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Aduman]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Antoa Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Antoa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Gyeama Penson Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Aboaso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Kofi Adjei Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Bampanase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Simms Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Fawoade]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Offinso District]]'''
|-
|align=center| Namong Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Namong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Jerome Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Abofour]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Dwamena Akenten Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Newtown, [[Offinso District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Akumadan Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akumadan]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Sekyere Kumawu District]]'''
|-
|align=center|Dadease Agriculture Senior High School
|align=center| Commercial school
|align=center|[[Dadease]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Bankoman Senior High School]]
|align=center| Public school
|align=center|[[Sekyere Kumawu (district)|Banko]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Tweneboa Kodua Senior High School
|align=center| Commercial school & [[Technical school]]
|align=center|[[Kumawu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Bodomase Senior High School
|align=center| Public School]
|align=center|[[Bodomase]]
|{{N/A}}
|-
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Sekyere East District]] and [[Sekyere West District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Sekyere East District]]'''
|-
|align=center|T.I. Ahmadiyya Girls Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Asokore]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Effiduase Senior High School
|align=center| Commercial school
|align=center|[[Effiduase]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Krobea Asante Vocational/Technical Institute
|align=center| Commercial school & [[Technical school]]
|align=center|[[Asokore]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Sekyere West District]]'''
|-
|align=center|Amaniampong Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Mampong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Nsutaman Catholic Senior High School
|align=center|[[Catholic school]]
|align=center|[[Nsuta]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Saint Joseph Senior High School
|align=center|Commercial School
|align=center|[[Mampong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[St.Monica's Senior High School|St. Monica's Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Mampong]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior Secondary schools in [[Ejisu-Juaben Municipal District]]'''
|-
|align=center|[[Ejisuman Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Ejisu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Juaben High School|Juaben Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Juaben]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Ejisu Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Ejisu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Bonwire Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Bonwire]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Achinakrom Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Achinakrom, [[Ejisu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Church of Christ Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Adadeentem]]
|{{N/A}}
|}
== [[Central Region, Ghana|Central Region]] ==
{| class="wikitable sortable"
|- "
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Abura/Asebu/Kwamankese District]]'''
|-
|align=center| Abakrampa Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Abakrampa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Asuansi Technical Institute
|align=center|[[Technical Institute]]
|align=center|[[Nyamedom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Aburaman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Abura Dunkwa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Andam Senior High & Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Oduponkpehe]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Agona District]]'''
|-
|align=center| Kwanyako Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kwanyako]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nsaba Presbyterian Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Nsaba]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nyakrom Day Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Nyakrom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Pank Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| Bawjiase, [[Agona District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Siddiq Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Nyakrom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Naana Khadijah Islamic Girls School
|align=center|Commercial School & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center| [[Nyakrom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Swedru School of Business
|align=center| Commercial School
|align=center| [[Swedru]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Swedru Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Swedru]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Ajumako/Enyan/Essiam District]]'''
|-
|align=center| Besease Comm. Senior High School
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Besease]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Enyan Denkyira Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Denkyira]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Mando Senior High Tech School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Mando, [[Ajumako]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Asikuma/Odoben/Brakwa District]]'''
|-
|align=center| [[Breman Asikuma Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Breman Asikuma]]
|[http://bassgh.webs.com/ Website]
|-
|align=center| Odoben Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Odoben]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Assin North District]] and [[Assin South District]]'''
|-
|align=center| Adankwaman Comm. Senior High School
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Assin Darman]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Assin Manso Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Assin Manso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Assin North Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Assin Asempaneye]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Assin Nsuta Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Assin Nsuta]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nyankumase Ahenkro Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nyankumase Ahenkro]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Obiri Yeboah Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Assin Fosu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Awutu/Effutu/Senya District]]'''
|-
|align=centre| Awutu-Winton Senior High School
|align=center|[[Private School]] (Fee-free)
|align=center|[[Awutu Breku]]
|align=center|[http://edp-trust.org/ Website]
|-
|align=center| Obrakyere Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Obrakyere]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Senya Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Senya]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Winneba Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Winneba]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Cape Coast Municipal District]]'''
|-
|align=center| [[Aggrey Memorial A.M.E. Zion Senior High School|Aggrey Memorial A.M.E Zion Senior High School]]
|align=center| [[Boarding school]] & [[State school|Public school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|align=center|[https://archive.is/20140327205410/http://aggreymemorialhighschool.com/ Website]
|-
|align=center| Academy of Christ the King
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Adisadel College]]<ref>{{Cite web|url=https://www.adisadelcollege.net/|title=Adisadel College: Introduction|website=www.adisadelcollege.net|access-date=2019-02-03}}</ref>
|align=center| [[Boarding school]] & [[Single-sex education|Boys school]] {{Citation needed span|ranked among the best in Africa|date=June 2020}}
|align=center|[[Cape Coast]]
|align=center|[http://www.adisadelcollege.net/ Website]
|-
|align=center| Cape Coast Technical Institute
|align=center| [[Technical school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Effutu Senior High School
|align=center| [[Technical school]]
|align=center|[[Effutu]]
|align=center| [https://web.archive.org/web/20160303215117/http://www.esht.org/ Website]
|-
|align=center| [[Ghana National College]]
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|align=center|[http://www.ghananationalcollege.org/ Website]
|-
|align=center| Commercial Service Institute {{small|(C.S.I)}}
|align=center| Commercial school
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Holy Child High School, Ghana|Holy Child High School]]
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Mfantsipim School]]<ref>{{Cite web|url=http://mfantsipim.com/|title=MOBA Home|website=MOBA|access-date=2019-02-03}}</ref>
|align=center| [[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Boys school]] and established as "Wesleyan High School" {{Citation needed span|and is ranked as the 21st best school in [[Africa]]|date=June 2020}}
|align=center|[[Cape Coast]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20120424065615/http://mfantsipimschool.org/ Website]
|-
|align=center| Oguaa Senior High School
|align=center| [[Technical school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[University Practice Secondary School|University Practice Senior High School]]
|align=center| Public school
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Wesley Girls' High School]]<ref>{{Cite web|url=http://wesleygirls.edu.gh/|title=Wesley Girls High School - Home|website=wesleygirls.edu.gh|access-date=2019-02-03}}</ref>
|align=center| [[State school|Public school]] and [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|align=center|[http://wesleygirls.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| Saint Augustine's College
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Cape Coast]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Gomoa District]]'''
|-
|align=center| [[Apam Senior High School]]
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|Great Apass, [[Gomoa District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Gomoa Senior High School
|align=center| [[Technical school]]
|align=center|[[Dawurampon]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Mozano Comm. Senior High School
|align=center| Commercial school
|align=center|[[Mozano]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Mozano Experimental Senior High School
|align=center| Commercial School
|align=center|[[Mozano]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Potsin T.I. Ahmadiya Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Potsin]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|Gomoa Gyaman Senior High School_Gomoa Gyaman
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Komenda/Edina/Eguafo/Abirem District]]'''
|-
|align=center| Edinaman Day Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Elmina]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Eguafo-Abrem Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Agona Abirem]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Komenda Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center|[[Komenda]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Mfantsiman District]]'''
|-
|align=center| Ekumfi T. I. Ahmadiiyya Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Esakyir]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Kwegyir Aggrey Senior High School
|align=center| Commercial school
|align=center| [[Anomabo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Mankesim Senior High School
|align=center| [[Technical school]]
|align=center| [[Mankesim]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Mfantsiman Girls Secondary School|Mfantsiman Girls Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=http://www.mfantsiman.org/|title=Mfantsiman Girls' Secondary School - WELCOME TO OUR SCHOOL|website=www.mfantsiman.org|access-date=2019-01-31}}</ref>
|align=center| [[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center| [[Saltpond]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Saltpond Methodist High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Saltpond]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Twifo/Heman/Lower Denkyira District]]'''
|-
|align=center| Forever Young Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Hemang]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Jukwa Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Jukwa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Twifo Praso Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Twifo Praso]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Upper Denkyira District]]'''
|-
|align=center| Boa-Amponsem Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Dunkwa-On-Offin]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Diaso Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Diaso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Dunkwa Senior High School
|align=center| [[Technical school]]
|align=center| [[Dunkwa-On-Offin]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Oxford Senior High School
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Dunkwa-On-Offin]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Andrew's College
|align=center| [[State school|Public school]]
|align=center| [[Dunkwa-On-Offin]]
|{{N/A}}
|}
==[[Eastern Region, Ghana|Eastern Region]]==
{| class="wikitable sortable"
|- "
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Akuapim North District]] and [[Akuapim South District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Akuapim North District]]'''
|-
|align=center|Presbyterian Senior High Technical School
|align=center|[[State School|Public School]]
|align=center|[[Aburi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[H'Mount Sinai Senior High School|Hark Mount Sinai Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akropong|Akuapem-Akropong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Presbyterian Senior High School, Akuapim-Mampong|Presbyterian Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akuapim-Mampong]]
|[https://web.archive.org/web/20130408000310/http://presecmpg.com/ Website]
|-
|align=center| [[Okuapeman Senior High School]] {{small|(OKUASS)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akropong|Akuapem-Akropong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Nifa Senior High School]] {{small|(NISEC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Adukrom]]
|[https://web.archive.org/web/20160409174556/http://www.nifashs.com/ Website] {{small|[https://www.bosuomma.com/ Alumini Website]}}
|-
|align=center| Asuom Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akropong]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Presbyterian Senior High Technical School, Adukrom]]
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Adukrom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Benkum Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Larteh Akuapem|Larteh-Akuapem]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Akuapim South District]]'''
|-
|align=center| Nsawam Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nsawam]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nsawam Business College
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Nsawam]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Adeiso Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Adeiso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Presbyterian Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Aburi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Aburi Girls' Secondary School|Aburi Girls' Senior High School]] {{small|(ABUGISS)}}
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Aburi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Adonten Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nsawam]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Presby Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Nsawam]]
|{{N/A}}
|-
|align=r| Saint Martin's Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nsawam-Adoagyiri]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Akyemansa District]]'''
|-
|align=center| Ayirebi Senior High School- Akyem Ayirebi
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Ofoase]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Asuogyaman District]]'''
|-
|align=center|[[Akosombo International School]]
|
|align=center|[[Akosombo]]
|{{N/A}}
|-
|align-center|Adjena Senior High Technical School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akosombo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Gafad Afonope Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Atimpoku]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Akwamuman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Atimpoku]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Apegusu Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Akwamu Apegusu, [[Atimpoku]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Anum Presbyterian Senior High School {{small|(ANSEC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Anum]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Boso Senior High Technical School {{small|(BOSSTECH)}}
|align=center|[[Technical School]]
|align=center|Boso, [[Atimpoku]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Atiwa West District]]'''
|-
|align=center| Kwabeng Anglican Senior High Technical {{small|(KASHTS)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kwabeng]]
|{{N/A}}
|-
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Birim Central Municipal District]] and [[Birim South District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Birim Central Municipal District]]'''
|-
|align=center| Akroso Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akim Akroso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Oda Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akim Oda]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20070928110728/http://www.odasco.net/ Website]
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Birim South District]]'''
|-
|align=center| St. Francis Senior High Technical School {{small|(FRANSTECH)}}
|align=center|Secondary /[[Technical school]]
|align=center|[[Akim Oda]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Akim Swedru Secondary School|Akim Swedru Senior High School]] {{small|(AKISSS, ANNUANOM, Star of the East)}}
|align=center|[[State school|Public Boarding school]]
|align=center|[[Akim Swedru]]
|align=center|[https://web.archive.org/web/20160407131006/http://www.akisss.edu.gh/ Website]
|-
|align=center| Akim State College
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akim Swedru]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Akim State College
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Akim Swedru]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[East Akim Municipal District]]'''
|-
| align="center" |[[Ofori Panin Senior High School]]
| align="center" |[[State school|Public school]]
| align="center" |Kukurantumi, Abuakwa-North, [[East Akim Municipal District]]
|[https://web.archive.org/web/20151222114631/http://www.oforipaninshs.com/]
|-
|align=center| Nero Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Christian Heritage Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| Kukurantumi, [[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Saint Paul Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| Kukurantumi, [[Kibi, Ghana|Kibi]]
| style="text-align:center;"| [http://www.spatsedu.com/ Website]
|-
| style="text-align:center;"| Kibi Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Abuakwa State College
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Suhum Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Suhum, Ghana|Suhum]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Asafo Akyem Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| Asafo, [[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Saint Stephen's Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| Asiakwa, [[Kibi, Ghana|Kibi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Fanteakwa District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Begoro Presbyterian Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Akim Begoro]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Osino Presbyterian Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Osino]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Dei Technical Institute
| style="text-align:center;"|Commercial school & [[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Begoro]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Manchester Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Begoro]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| New Nsutam Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|Nsutam, [[Begoro]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Kwaebibirem District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| [[St Roses Senior High (Akwatia)|St Roses Senior High School]]
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Akwatia]]
|[http://strosesshs.com/ Website]
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Kwahu South District]], [[Kwahu East District]] and [[Kwahu West District]]'''
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[Kwahu South District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Kwahu Ridge Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Obo Kwahu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Mpraeso Senior High School(Mpass)
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Mpraeso]]
|{{N/A}}
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[Kwahu East District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| St. Paul's Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|Asakraka, [[Abetifi (Ghana parliament constituency)|Abetifi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Abetifi Presbyterian Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Abetifi (Ghana parliament constituency)|Abetifi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Abetifi Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Abetifi (Ghana parliament constituency)|Abetifi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| St. Dominics Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Pepease]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Nkwatia Senior High School {{small|(NKWASCO)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkwatia Kwahu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[St. Peter's Boys Senior Secondary School|St. Peter's Boys Senior High School]]
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Boys school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkwatia Kwahu]]
|{{N/A}}
New Generation College-Nkawkaw
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[Kwahu West District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Nkawkaw Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkawkaw]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Manya Krobo District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Somanya Senior High Technical School {{small|(SOTECH)}}
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Manya Krobo Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Krobo Girls Senior High School|Krobo Girls' Senior High School]]
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Akro Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Asesewa Day Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Asesewa Agriculture Senior High School
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Akuse Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Odumase Krobo, Nuaso, Ghana|Odumase Krobo]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Suhum/Kraboa/Coaltar District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Suhum Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Suhum, Ghana|Suhum]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[New-Juaben Municipal District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Koforidua Senior High School {{small|(KOSEC)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Ghana Senior High School {{small|(GHANASS)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Koforidua Senior High Technical School]] {{small|(KSTS)}}
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| New-Juaben Senior High Commercial School {{small|(NJUASCO)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|[https://web.archive.org/web/20130516121757/http://njuasco.edu.gh/ Website]
|-
| style="text-align:center;"| [[Pope John Senior High School and Minor Seminary]] {{small|([[POJOSS]])}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]], [[Single sex education|Boys school]] and [[Roman Catholic]] school
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|[http://pojossonline.com/ Website]{{dead link|date=January 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
|-
| style="text-align:center;"| Universal Girls Senior High School {{small|(UNIGISS)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Private school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Pentecost Senior High School {{small|(PENSEC)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Private school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Oyoko Methodist Senior High School {{small|(OMESS)}}
| style="text-align:center;"|[[State school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Peace Hill Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Private school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| SDA Senior High School {{small|(SEDASS)}}
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[West Akim Municipal District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Asamankese Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Asamankese]], [[West Akim Municipal District]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| St. Thomas Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Asamankese]], [[West Akim Municipal District]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Lydia Memorial School
| style="text-align:center;"| [[Private school]] / [[Independent school]]
| style="text-align:center;"| [[Asamankese]], [[West Akim Municipal District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Yilo Krobo District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Yilo Krobo Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|Somanya, [[Yilo Krobo District]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Klo Agogo Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Koforidua Technical Institute
| style="text-align:center;"|Commercial school & [[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Koforidua]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Asesewa Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Asesewa]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Methodist Girls' High School (Mamfe)|Methodist Girls' High School]]
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
| style="text-align:center;"|Mamfe-Akuapem, [[Akuapim North District]]
|{{N/A}}
|}
== [[Northern, North East & Savannah Regions, Ghana|Northern, North East & Savannah Regions]] ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[East Gonja District]]'''
|-
|align=center| Salaga Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Salaga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Salaga T.I Amadiyya Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Salaga]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[East Mamprusi District]]'''
|-
|align=center| Nalerigu Secondary School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nalerigu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nalerigu Youth Leadership Vocational Training Centre
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nalerigu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Gambaga Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school/Girls School]]
|align=center|[[Gambaga]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[West Mamprusi District]]'''
|-
|align=center| Walewale Senior High Technical School{{small|(WALSECTEC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Walewale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Walewale Vocational/Technical Institute {{small|(WALVOC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Walewale]],
|{{N/A}}
|-
|align=center| Excellence Senior High
|align=center|[[Private school]]
|align=center|[[Jaagbanni]],
|{{N/A}}
|-
|align=center| Marakaz Islamic Senior High
|align=center|[[Private school]]
|align=center|[[Walewale]],
|{{N/A}}
|-
|align=center| Glorious Step Senior High
|align=center|[[Private school]]
|align=center|[[Kukuaazugu]],
|{{N/A}}
|-
|align=center| Saboba E. P Senior High School {{small|(EPSEC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Saboba]], Saboba Chereponi
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Joseph's Senior High Technical School {{small|(SABTECH)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Saboba, [[Saboba Chereponi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Savelugu-Nanton District]]'''
|-
|align=center|[[Savelugu Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Savelugu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Pong-Tamale Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Pong-Tamale]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Tamale Municipal District]]'''
|-
|align=center|[[Business Senior High School]]
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Ghana Senior High School Tamale (Ghanasco)|Ghana Senior High School {{small|(GHANASCO)}}]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Northern School of Business
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Charles Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Tamale Girls Secondary School|Tamale Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Tamale Senior High School]] {{small|(Tamasco)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Tamale Islamic Senior High School {{small|(TISSEC)}}
|align=center|[[Madh'hab|Islamic School]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Anbariya Senior High School {{small|(Anbariya)}}
|align=center|[[state school|Islamic School]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Tolon/Kumbungu District]]'''
|-
|align=center| Tolon Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tolon (Ghana parliament constituency)|Tolon]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Kasuliyili Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kasuliyili(Ghana parliament constituency)|Kasuliyili]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Kumbungu Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kumbungu (Ghana parliament constituency)|Kumbungu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[West Gonja District]]'''
|-
|align=center| Damongo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Damongo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ndewura Jakpa Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Damongo]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Yendi District]]'''
|-
|align=center| Yendi Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Yendi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Dagbon State Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Yendi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Zabzugu/Tatale District]]'''
|-
|align=center| Zabzugu Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Zabzugu-Tatale (Ghana parliament constituency)|Zabzugu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Tatale EP Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Zabzugu-Tatale (Ghana parliament constituency)|Tatale]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Business College International
|align=center|[[Private School]]
|align=center|[[Tamale, Ghana|Tamale]]
|{{N/A}}
|-
| colspan=4|<span id="notes gs1"></span><sup>1</sup>{{Expand list|date=March 2012}}
|}
==[[Oti Region]]==
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Jasikan District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Baglo Senior High School<ref name="auto">{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8266|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Baglo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Bueman Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Bueman-Senior-High-School-cries-for-help-185408|title=Bueman Senior High School cries for help|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Jasikan]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Nkonya Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/402|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkonya]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Nattan Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkonya]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Okadjakrom Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://gbcghana.com/1.10971031|title=Okadjakrom SHS accountants arrested for allegedly stealing|last=Afful|first=Henrietta|website=www.gbcghana.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Okadjakrom]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Worawora Secondary<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/388|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Worawora]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Kadjebi District]]'''
|-
| style="text-align:center;"|[[Ahamansu Islamic Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/239|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Islamic School/ [[State school|Public School]]
| style="text-align:center;"|[[Ahamansu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Dodi-Papase Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/232|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Dodi Papase]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Kadjebi-Asato Secondary School|Kadjebi-Asato Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=http://kaseconline.org/|title=Kadjebi-Asato Secondary School|website=Kadjebi-Asato Secondary School|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Kadjeto-Asato]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Krachi District]] and [[Krachi East District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Asukawkaw Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8109|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Asukawkaw]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Kete-Krachi Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Institute of technology|Technology school]]
| style="text-align:center;"|[[Kete-Krachi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Kpassa Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/27|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Kpassa]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Krachi Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/202|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Kete-Krachi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Oti Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/708|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Dambai]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Ntruboman Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/28|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Brewaniase]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Nkwanta District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Nkwanta Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/894387/nkwanta-shs-closed-down.html|title=Nkwanta SHS Closed Down|date=2018-10-31|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Nkwanta]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
|-
| colspan=4|<span id="notes gs1"></span><sup>1</sup>{{Expand list|date=March 2012}}
|}
== [[Upper East Region]] ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Bawku Municipal District]] and [[Bawku West District]]'''
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Bawku Municipal District]]'''
|-
|align=center| Bawku Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bawku]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bawku Senior High/Technical School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bawku]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bawku Technical Institute
|align=center|[[State school|Public school/Technical School]]
|align=center|[[Bawku]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''[[Bawku West District]]'''
|-
|align=center| Zebilla Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Zebilla]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Bolgatanga Municipal District]]'''
|-
|align=center| [[Bolgatanga Girls Senior High School]] {{small|(BOGISS)}}
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Bolgatanga Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Gowrie Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Gowrie]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Zuarungu Senior High School {{small|(ZUSS)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Zuarungu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|[[Zamse Senior High Technical School|Zamse Senior High Technical School {{small|(ZAMSTECH)}}]]
|align=center|[[Technical School]]
|align=center|[[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bolgatanga Technical Institute {{small|(BOTECH)}}
|align=center|Commercial school & [[Technical School]]
|align=center|[[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bolgatanga Technical College
|align=center|[[Technical School]]
|align=center|Yikene, [[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ho School of Business
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Bolgatanga]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Bongo District]]'''
|-
|align=center| Bongo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bongo (Ghana parliament constituency)|Bongo]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Builsa District]]'''
|-
|align=center| Sandema Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Sandema]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Sandema Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Sandema]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Fumbisi Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Fumbisi, [[Builsa District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Garu-Tempane District]]'''
|-
|align=center| Garu/Tempane Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Tempane]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Kassena/Nankana District]]'''
|-
|align=center| Navrongo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Navrongo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Notre Dame Minor Seminary
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Navrongo]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Talensi-Nabdam District]]'''
|-
|align=center| Kongo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Kongo, Ghana|Kongo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Tongo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center| [[Tongo, Ghana|Tongo]]
|{{N/A}}
|-
| colspan=4|<span id="notes gs2"></span><sup>2</sup>{{Expand list|date=March 2012}}
|}
== [[Upper West Region]] ==
{| class="wikitable sortable"
|- "
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Wa, Ghana|Wa]]'''
|-
|align=center| Wa Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Tumu Senior High Technical School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tumu, Ghana|Tumu]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Wa Senior High Technical School]]
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St Francis Xavier Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Lassia-Tuolu Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Lassia, Wa West]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Pinna Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Wa Islamic Senior High School
|align=center|[[Madh'hab|Islamic school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ahmadiyya Senior High School
|align=center|[[Madh'hab|Islamic school]]
|align=center|[[Wa, Ghana|Wa]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Jirapa District]]'''
|-
|align=center| [[St. Francis Girls' Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Jirapa, Ghana]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ullo Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Jirapa, Ghana]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Jirapa Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Jirapa, Ghana]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Kanton Senior High School
|align=center|Public school
|align=center|[[Tumu, Ghana|Tumu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Lawra District]]'''
|-
|align=center| Lawra Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Lawra]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Eremon Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Lawra]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Lawra-Nandom (Ghana parliament constituency)|Lawra-Nandom]]'''
|-
|align=center| [[Nandom Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Lawra-Nandom (Ghana parliament constituency)|Lawra-Nandom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ko Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nandom]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Holy Family Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Hamile]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Nadowli District|Nadowli]]'''
|-
|align=center|Brifor Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Babile, Ghana|Babile]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Queen Of Peace Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nadowli]]
|{{N/A}}
|-
| colspan=4|<span id="notes gs3"></span><sup>3</sup>{{Expand list|date=March 2012}}
|}
== [[Volta Region]] ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable" | School
! class="unsortable" | Type
! class="unsortable" | Location(s)
! class="unsortable" | Website
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Adaklu District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Adaklu Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/18|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Adaklu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Adaklu Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Adaklu Waya]]
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Agotime Ziope District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Ziope Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| Agotime Ziope
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Akatsi North District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Ave Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/828237/students-of-ave-senior-high-school-to-benefit-from-special-c.html|title=Students Of Ave Senior High School To Benefit From Special Classes|date=2018-01-14|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Ave-Dakpa]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Akatsi South District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Akatsi Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.myjoyonline.com/news/2017/december-3rd/akatsi-shs-student-dies-in-classroom.php|title=Akatsi SHS student dies in classroom|date=2017-12-03|website=www.myjoyonline.com|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Akatsi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Wovenu Senior Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8123|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Tadzewu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[Central Tongu District]]'''
|-
| style="text-align:center;"|Adidome Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/1044|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Adidome]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Ho Municipal District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Abutia Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/720|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Abutia-Teti]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Agotime Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/81|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Kpetoe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Akome Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/723|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Akome]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Avatime Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/244|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|Vane, [[Ho Municipal District]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Awudome Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Awudome-Secondary-School-marks-40th-anniversary-55341|title=Awudome Secondary School marks 40th anniversary|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Tsito]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Dzolo Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/685427/dzolo-senior-high-school-gets-new-classroom-block.html|title=Dzolo Senior High School Gets New Classroom Block|date=2016-04-12|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Dzolo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Mawuko Girls Senior High School|E.P.Church Mawuko Girls Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=http://www.myjoyonline.com/news/2019/March-27th/mawuko-girls-shs-topples-hepss-to-qualify-for-nsmq.php|title=Mawuko Girls' SHS topples HEPSS to qualify for NSMQ|website=www.myjoyonline.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"| [[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Ideal College
| style="text-align:center;"| [[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Kpedze Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/722|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Kpedze]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Mawuli School]]<ref>{{Cite web|url=http://www.mawulian.org/history/|title=History {{!}} Mawuli School|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|<nowiki>{{</nowiki>[http://www.mawulian.org/ MAWULIAN]<nowiki>}}</nowiki>
|-
| style="text-align:center;"| Baglo Senior High School<ref name="auto"/>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[OLA Girls Senior High School (Ho)|OLA Girls Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/890695/ho-ola-girls-shs-overrun-by-lesbianism-parents-pulling-ou.html|title=Ho: OLA Girls SHS overrun by lesbianism - Parents pulling out of their wards|last=Contributor|first=Michael Agyapong Agyapa News|date=2018-10-16|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Saint Prosper's College<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/SportsArchive/PHOTOS-Central-Inter-School-PROSCO-taste-victory-after-4-finals-418043|title=PHOTOS: Central Inter-School- PROSCO taste victory after 4 finals|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Sedzordzi Shaker Anthony's School Complex
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
<!--|-
|align=center| Sokode Secondary
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|[[Sokode]]
|{{N/A}}-->
|-
| style="text-align:center;"| Star Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.businessghana.com/site/news/general/130088/Ho-Star-Senior-High-School-gets-Police-cadet|title=Ho Star Senior High School gets Police cadet|website=BusinessGhana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Private School]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Taviefe Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/7936|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Taviefe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Tsito Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/721|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Tsito]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Wallahs Academy Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Private School]]
| style="text-align:center;"|[[Ho, Ghana|Ho]]
|{{url|http://wallahsacademy.com/}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Hohoe District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Afadjato Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/200|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Gbledi-Agbogame]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Agate Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8107|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Agate]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Akpafu Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/wall/profiles/profile.education.related.php?ID=585499&mode=related|title=Members from Akpafu Secondary/Tech.|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Akpafu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Alavanyo Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/218|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Alavanyo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| E. P. Senior High School
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Hohoe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Jim Bourton Memorial Agriculture Senior High School
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Logba Adzekoe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Leklԑbi Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Leklebi-SHS-calls-for-infrastructural-support-603303|title=Leklԑbi SHS calls for infrastructural support|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Leklebi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Likpe Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/194|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Likpe-Mate]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| St. Mary's Seminary Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/166480/saint-marys-seminary-secondary-school-haunted-by-its-name.html|title=Saint Mary's Seminary Secondary School haunted by its name|date=2008-05-21|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Lolobi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Ve Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/704|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Ve-Koloenu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Keta District]]'''
|-
| style="text-align:center;"|[[Abor Secondary|Abor Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/660988/abor-shs-lacks-infrastructure.html|title=Abor SHS Lacks Infrastructure|date=2015-12-10|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Abor, Ghana|Abor]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Anyako Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/SportsArchive/Anyako-Senior-High-School-wins-Super-Zonal-Sports-Festival-146023|title=Anyako Senior High School wins Super-Zonal Sports Festival|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Anyako]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Anlo Technical Institute (ANTECH)<ref>{{Cite web|url=http://www.ghananewsagency.org/education/anlo-technical-institute-has-more-space-for-students-21852|title=Anlo Technical Institute has more space for students|website=www.ghananewsagency.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Technical School
| style="text-align:center;"|[[Anloga]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Anlo Afiadenyigba Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/1345|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Anlo Afiadenyigba]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Anlo Awomefia Senior Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8261|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Anyako]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Atiavi Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8117|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|[[Atiavi]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Keta Business College<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/323657/keta-business-shs-in-crisis.html|title=Keta Business SHS in crisis|date=2011-04-07|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"|[[Keta]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Ketasco|Keta Senior High Tech.School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.myjoyonline.com/news/2018/June-22nd/nsmq2018-ketasco-rub-last-minute-win-in-adontens-face.php|title=NSMQ2018: Ketasco make 'Keta school boys' out of Adonten SHS|website=www.myjoyonline.com|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Keta]]
| style="text-align:center;"|[http://www.ketasco.com/ Ketasco]
|-
| style="text-align:center;"| Zion College {{small|(ZICO)}}<ref>{{Cite web|title=Zion College 1982 Year Group cuts sod for school gate|url=https://www.graphic.com.gh/news/general-news/zion-college-1982-year-group-cuts-sod-for-school-gate.html|url-status=live|access-date=2019-04-23|website=www.graphic.com.gh}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Anloga]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Anlo Senior High School {{small|(ANSECO)}}<ref>{{Cite web|title=ANSECO marks 60th anniversary|url=https://www.graphic.com.gh/news/education/anseco-marks-60th-anniversary.html|url-status=live|access-date=2019-04-23|website=www.graphic.com.gh}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"|[[Anloga]]
|{{N/A}}
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Ketu North Municipal District]]'''
|-
| style="text-align:center;"|[[Dzodze Penyi Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/901456/18-year-old-traditional-priest-denied-admission-to-dzodze-pe.html|title=18-Year Old Traditional Priest Denied Admission To Dzodze-Penyi SHS: A Preliminary Reflection|date=2018-12-01|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Dzodze]]
|{{N/A}}
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Ketu South Municipal District]]'''
|-
| style="text-align:center;"|[[St. Paul's Senior High School]]<ref>{{Cite web|title=St Paul’s old students hand over project|url=https://www.graphic.com.gh/news/education/st-paul-s-old-students-hand-over-project.html|url-status=live|access-date=2019-04-23|website=www.graphic.com.gh}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Hatsukope]]/[[Aflao]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Some Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/11|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Agbozume]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Klikor Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/775665/students-of-klikor-senior-high-school-cry-for-help.html|title=Students Of Klikor Senior High School Cry For Help|date=2017-05-16|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Klikor]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Three Town Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/10|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Denu]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[Kpando District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Anfoega Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8260|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Anfoega]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Bishop Herman College]]
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Kpandu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| [[Kpando Secondary School|Kpando Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.modernghana.com/news/817729/automated-library-for-kpando-secondary-school.html|title=Automated Library For Kpando Secondary School|date=2017-11-21|website=Modern Ghana|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Kpandu]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Vakpo Senior High School<ref>{{Cite web|title=Vakpo SHS launches 50th anniversary|url=https://www.graphic.com.gh/news/education/vakpo-shs-launches-50th-anniversary.html|url-status=live|access-date=2019-04-24|website=www.graphic.com.gh}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Vakpo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Vakpo Senior High Technical School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Vakpo]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Have Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"|Have, [[Kpando District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''Senior High Schools in [[South Dayi District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Tongor Senior High Technnical School
| style="text-align:center;"|[[Secondary Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Tongor Tsanakpe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Kpeve Senior High School
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Kpeve]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Peki Senior High School]]<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Peki-Senior-High-School-pleads-for-Presidential-Intervention-215217|title=Peki Senior High School pleads for Presidential Intervention|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[State school|Public school]]
| style="text-align:center;"| [[Peki]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Peki Senior High Technical School<ref>{{Cite web|url=http://ghananewsonline.com.gh/tag/peki-senior-technical-and-high-school/|title=Peki Senior Technical and High School Archives|website=Ghananewsonline|access-date=2019-04-23}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Peki]]
|{{N/A}}
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[North Tongu District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Aveyime Battor Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/8264|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Aveyime-Battor]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| Dofor Comm. Agricultural Senior High School
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"| [[Podoe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"| St. Kizito Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/98|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|[[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Mepe]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|Mafi Kumase Senior High Technical School
| style="text-align:center;"| [[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Mafi-Kumasi]]
|-
| style="text-align:center;"| Mafi-Kumasi Comm. Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://ghanaschoolsinfo.org/project/1180|title=Ghana Education Service, Ministry of Education|website=ghanaschoolsinfo.org|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"|Commercial school
| style="text-align:center;"| [[Mafi-Kumasi]]
|{{N/A}}
|-
| colspan="4" style="text-align:center;" |'''[[South Tongu District]]'''
|-
| style="text-align:center;"| Dabala Senior High School<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/features/Dabala-Senior-High-Technical-School-DASTECH-279827|title=Dabala Senior High Technical School DASTECH|website=www.ghanaweb.com|access-date=2019-04-24}}</ref>
| style="text-align:center;"| [[Technical school]]
| style="text-align:center;"| [[Dabala]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Sogakope Senior High School (SOGASCO)]]<ref>{{Cite web|url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/We-are-in-danger-Sogakope-SHS-girls-264197|title=We are in danger – Sogakope SHS girls|date=Feb 5, 2013|website=GhanaWeb}}</ref>
| style="text-align:center;"| Public School
| style="text-align:center;"| [[Sogakope]]
|{{N/A}}
|-
| style="text-align:center;"|[[Comboni Technical School (COMBOTECH)]]
| style="text-align:center;"| Public School
| style="text-align:center;"| [[Sogakope]]
|{{N/A}}
|}
== [[Western Region (Ghana)|Western]] & [[Western North Region]]s ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! style="width:18%;" class="unsortable"| School
!class="unsortable"| Type
!class="unsortable"| Location(s)
!class="unsortable"| Website
|-
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Tarkwa-Nsuaem Municipal District]]'''
|-
|align=center| [[Tarkwa Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tarkwa, Ghana|Tarkwa]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Fiaseman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Tarkwa, Ghana|Tarkwa]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Wasa Amenfi East District]] and [[Wasa Amenfi West District]]'''
|-
|align=center| Asankrangwa Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Asankrangwa, [[Wasa Amenfi East District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Augustine's Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Bogoso]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Amenfiman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Wassa Akropong, [[Wasa Amenfi West District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Huni Valley Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Huni Valley]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Genesis Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Manso Amenfi, [[Wasa Amenfi West District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Jomoro District]]'''
|-
|align=center| [[Shama Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Shama, Ghana|Shama]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Half Assini Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Half Assini]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Ming Daw Senior High School {{small|(MINGDAWSCO)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Shama, Ghana|Shama]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Annor Agyei Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Shama, Ghana|Shama]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Ellembelle District]]'''
|-
|align=center| Esiama Senior High Technical School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Esiama, Ghana|Esiama]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Bonzo Kaku Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Awiebo]]
|{{N/A}}
|-
|align=center|Kikam Technical Institute
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kikam]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Nkroful Agricultural Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Nkroful]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Uthman Bin Affam Islamic Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Kamgbunli]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Nzema East District]]'''
|-
|align=center| [[Axim Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Axim]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Nsein Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Axim]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Ahanta West District]]'''
|-
|align=center|Baidoo Bonsoe Senior High Technical School
|align=center|[[Boarding school|Public School]]
|align=center|[[Agona Nkwanta]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| St. Mary's Boys' School
|align=center|[[Boarding school]] & [[Single-sex education|Boys school]] and [[Robert Mugabe]]'s Alma Mater
|align=center|[[Apowa, Ghana|Apowa]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Mpohor/Wassa East District]]'''
|-
|align=center| Mpohor Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Mpohor, [[Mpohor/Wassa East District]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Daboase Senior High Technical School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|Daboase, [[Mpohor/Wassa East District]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Sekondi Takoradi Metropolitan Assembly|Sekondi Takoradi Metropolitan]]'''
|-
|align=center| Ahantaman Senior High School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Ketan, Ghana|Ketan]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Adiembra Senior High School
|align=center|[[Technical school]]
|align=center|Adiembra, [[Sekondi Takoradi Metropolitan Assembly|Sekondi Takoradi Metropolitan]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Archbishop Porter Girls High School|Archbishop Porter Girls Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]] & [[Single-sex education|Girls school]]
|align=center|[[Sekondi]]
|[http://www.apgss.com/ Website]
|-
|align=center| [[Fijai Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Fijai]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Ghana Secondary Technical School|Ghana Senior High Technical School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Takoradi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[St Johns Senior High (Takoradi)|St John's Senior High School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Sekondi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Sekondi College]] {{small|(SEKCO)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Sekondi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Takoradi Senior High School]] {{small|(TADISCO)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Takoradi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[Bompeh Senior High Technical School]]
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|[[Takoradi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Methodist Senior High [[School]]
|align=center|Commercial school
|align=center|[[Sekondi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Diabene Senior High Technical School
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Diabene Krom, [[Sekondi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Takoradi Technical Institute
|align=center|Commercial school & [[Technical school]]
|align=center|[[Takoradi]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| [[St. Mary's Boys' School]]
|align=center|[[Boarding school]] & [[Single-sex education|Boys school]] and [[Robert Mugabe]]'s Alma Mater
|align=center|[[Takoradi]]
|{{N/A}}
|- style="background:#eee;"
| style="text-align:center;" colspan=4|'''Senior High Schools in [[Bibiani/Anhwiaso/Bekwai District]]'''
|-
|align=center| Bibiani Senior High Technical School
|
|align=center | [[Bibiani]]
|{{N/A}}
|-
|align=center| Sefwi Bekwai Senior High School {{small|(SEBES)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Sefwi Bekwai
|align=center|[http://www.sebess.yolasite.com/ SEBES]
|-
|align=center| Wadud Senior High School {{small|(WASEC)}}
|align=center|[[State school|Public school]]
|align=center|Sefwi Bekwai
|{{N/A}}
|-
! colspan="4"|'''Senior High Schools in [[Sefwi Wiawso Municipal District]]'''
|-
|align=center| [[Sefwi Wiawso Senior High School]] (Sewass)
|align=center|Public school
|align=center|Sefwi Wiawso
|{{N/A}}
|}
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:SHS nima]]
jy8xa0an27s4e47mipgauuvuz8flz60
Abu Wemah
0
11145
41834
38988
2022-08-01T05:42:29Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
{{Databox}}
O nyɛla kpɛɛn kuro zaŋti Bimbilla Karimbanima wumsibu shikuru (E.P College of Education).
[[Pubu:Bimbila karim kuro]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
n8swq8flc0202djmb3umi3k3mgvr432
Adam yoggu
0
11452
41838
38994
2022-08-01T05:58:52Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
{{Reflist}}
'''Iddrisu Adam''' So kam ni mi So Adam yoggu nyɛ la bin daa doɣ so yoggu din be [[Tolon district]]. Iddrisu Adam yoggu pɛlla o shikuru yoggu poi ka naa la bi chiridoyili shiguru duu la ni.
[[Pubu:Dabba]]
[[Pubu:Tolon District]]
[[Pubu:Yoggu nima]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
p3k51yxiqfd7skpnkctczxo01a6fr8y
Alice Teni Boon
0
11674
41861
39015
2022-08-01T08:29:35Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
{{Databox}}
'''Alice Teni Boon''' nyɛla [[Ghana]] siyaayasa nira ŋun nyɛ jintɔra kuro zaŋti [[Lambuissie]] piibupiibu yaɣili yuuni 1999-2009.<ref>{{Cite web|title=Boon, Teni Alice|url=https://ghanamps.com/mp/boon-teni-alice/|access-date=2022-02-08|website=Ghana MPS|language=en-US}}</ref>
Alice Teni Boon kpela jinaduu nti Lem paati din nyɛ National Democratic Congress silimiin-goli June, yuuni 1999 o ni daa di by-election shɛli din daa niŋ silimiin-goli May biɛɣu pishi ayobu yuuni 1999 din daa niŋ ka Luke Koo ŋun daa nyɛ lala yaɣili maa jintɔra ni kani.
O daa labi mi n di kuɣu maa yuuni 2000 mini 2004 piibupiibu saha. Amaa o daa bi lahi nye nasara yuuni 2008 piibupiibu o mini John Duoghr Baloroo ŋun daa zani nti New Patriotic Party ni daa kpaɣiri bori li. Yuuni 2008 piibupiibu ka bi daa taɣi Mr Edward K. Dery ŋun daa di kuɣu maa nti National Democratic Congress paati
== Piligu bɛhigu mini Shikuru Baŋsim Bɔbu ==
Bɛ daa dɔɣila Boon silimiin-goli January biɛɣu piiya ni ayi yuuni 1962. O daa chaŋla [[University of Ghana]] mini University of Westminster. O daa lahi chaŋ Ghana Institute of Journalism ni Pitman Central College din be [[London]].
Ni ka o nya o shahara gbaŋ din nyɛ Masters in Business Administration mini Masters of Arts in Public Communication.
== Tuma ==
Alice Teni Boon kpela jinaduu nti Lem paati din nyɛ National Democratic Congress silimiin-goli June, yuuni 1999 o ni daa di by-election shɛli din daa niŋ silimiin-goli May biɛɣu pishi ayobu yuuni 1999 din daa niŋ ka Luke Koo ŋun daa nyɛ lala yaɣili maa jintɔra ni kani.
O daa labi mi n di kuɣu maa yuuni 2000 mini 2004 piibupiibu saha. Amaa o daa bi lahi nye nasara yuuni 2008 piibupiibu o mini John Duoghr Baloroo ŋun daa zani nti New Patriotic Party ni daa kpaɣiri bori li. Yuuni 2008 piibupiibu ka bi daa taɣi Mr Edward K. Dery ŋun daa di kuɣu maa nti National Democratic Congress paati.
== Siyaayasa ==
=== Yuuni 2000 Piibupiibu ===
Bɛ daa pii la Boon jintɔra nti Lambuissie piibupiibu yaɣili din Upper West Region, Ghana yuuni 2000 Ghana piibupiibu saha la. Din zuɣu o daa zani nti yaɣili ŋɔ jinaduu din pahiri anahi nti Ghana fourth Republic.
O daa dila kalinli tusaa ayopɔin, ni pisopɔin ayobu (7,076) n zani kobigi puuni vaabu pihiyobu ni pɔnchi pihinii (60.80%). O daa nyɛla nasara n gari David Mwinfor Deribaa Independent Candidate, Kabiru Nmin ŋun daa zani nti National Reform Party, Ampulling Nikolas ŋun daa zani nti New Patriotic Party ni Bamie Mubashir Ahmed ŋun mi gba daa lahi zani nti United Ghana Movement Party. Ka bi daa nya kalinli tusaa ayi, kobisinahi pisopɔin ayi (2,742), tuhili, kobisiyi ni pisopɔin ayi(1,272), kobisinahi ni pihinahi yini (441) ni kobisita ni pisopɔin anu (375) ni yoli (0).
=== Yuuni 2004 Piibupiibu ===
Boon daa lɛbila jintɔra nti Lambuissie piibupiibu yaɣili yuuni 2004 Ghana piibupiibu saha. Din zuɣu o daa bela jinaduu din pahiri anahi Ghana tiŋgbani nti o yaɣili maa. Bɛ daa pii o mi ni piibu kalinli tusaa ayobu ni kobisinu(6,554) ni pihinu anahi n yi kalinli din daa yisi tuhipiiya ayi ni kobisinahi ni pihinii (12,480) n zani pubbu kobigi puuni, vaabu pihinu ayi ni pɔnchi anu (52.5%) kalinli maa zaa sa.
Bɛ daa pii o mi ka chɛ Mr Thomas F. Bitie-Ketting ŋun daa zani nti People National Convention paati, Sebastian Koug Bamie ŋun gba daa zani nti New Patriotic Party ni Abubakar Yahaya Alhaji ka o gba daa zani nti Convention People's Party.
Bɛ ni daa nyɛ piibu kalinli shɛŋa m boŋɔ, tuhili ni kobisiyi ni pihiyobu anu piibu (1,265), tusaanahi kobisinu pihinu ata piibu (4,553) ni kobiga ni anii (108) n zaani pubbu kobigi puuni vaabu piiya ni pɔnchi yini (1.1%), kobigi puuni vaabu pihita ayobu ni pɔnchi anu (36.5%) ni yoli ni pɔnchi awɔi (0.9%).
O daa zani mi nti National Democratic Congress paati.
National Democratic Congress daa dila jinaduu kuɣusi ayopɔin lala piibupiibu maa ni Upper East Region yaɣili polo maa.
== Maŋ bɛhigu ==
O yidana n-nyɛ Bawiine Boon ŋun daa nyɛ jintɔra kuro nti Lambuissie piibupiibu yaɣili ka lahi nyɛ looya ni Gɔbnanti dundɔŋni fukumsi kpambala nti Jirapa/ Lambuissie District.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Siyaasa niriba]]
[[Pubu:National Democratic Congress]]
[[Pubu:University of Ghana]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
en3x42naky317tfeiklq1cmcsx5fcwl
Afia Kobi Ampem Senior High School
0
11734
41848
40977
2022-08-01T07:45:39Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Afia Kobi Ampem Senior High School''' (din yuli lahi booni '''Trabuom Secondary School''' ni '''Atwimaman Secondary School''' la) nyɛla bipuɣinsi noli ko ninsarinsi [[shikuru]] din tiŋa din yuli booni Trabuom din be [[Ashan-ti Region]], [[Ghana]] puli ni la. Ninvuɣu shɛba ban chani lala karimzɔŋ ŋɔ puuni, ka sokam ni pun mili shɛm nyɛla bipuɣinsi<ref>{{Cite web|title=Afia Kobi Ampem Senior High School, Ashan-ti (+233 24 718 8328)|url=https://vymaps.com/GH/Afia-Kobi-Ampem-Senior-High-School-35917/|access-date=2022-03-01|website=vymaps.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Afua Kobi Girls institute scholarship scheme|url=https://www.modernghana.com/news/72166/afua-kobi-girls-institute-scholarship-scheme.html|access-date=2022-02-17|website=Modern Ghana|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Afua Kobi Ampem Girls' Senior High School|url=https://mapcarta.com/W751136736|access-date=2022-03-01|website=Mapcarta|language=en}}</ref>
== Taarihi ==
Lala karimzɔŋ ŋɔ daa nyɛla din kpa bee din pili silimiin-goli October biɛɣu pishi ni ayɔpoi dali yuuni 1975 ka di yuli daa boli Trabuom Secondary School ka daa ti taɣi lahi booni Atwimaman Secondary School. Karimzɔŋ ŋɔ daa taɣimi ti bipuɣinsi ko shikuru ka lala zuɣu che ka bɛ taɣi di yuli maa booni li Afia Kobi Ampem Senior High School, yuuli 2002/2003 bɔhimbu yuuni. Shikuru maa shikuru baŋsim polo kpaŋmaŋa nyɛla din yi zahira doya ka sokam ni tooi nyɛli o maŋmaŋa, beri' viɛlli ka nimmohi ni kpaŋmaŋa balli kam nyɛla din be shikuru ŋɔ puuni. Di mali la dundɔŋ din gahim ka yi di ko viɛlim ni jilima puuni. Afua Kobi nyɛla din nyɛ bipuɣinsi shikuru gahinda puuni zaɣiyini din be Ghana puli ni<ref>{{Cite web|title=Ghana news - Top local news in Ghana - Graphic Online|url=https://www.graphic.com.gh/index.php|access-date=2022-03-01|website=www.graphic.com.gh|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|title=Home|url=https://royalakagshs.edu.gh/|access-date=2022-03-01|website=royalakagshs.edu.gh}}</ref>.
== Di Taachi ==
== Di Niya ==
== Baŋsim Yaɣ'shɛŋa din Wuhira ==
Home Economics
General Art
General Science
Visual Art
Business<ref>{{Cite web|title=Afia Kobi Ampem Girls School|url=https://ghadmissionforms.com/afia-kobi-ampem-girls-school/|access-date=2022-03-01|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|title=Afua Kobi Ampem Girls Senior High School|url=https://myhealthbasics.site/afua-kobi-ampem-girls-senior-high-school/|access-date=2022-03-01|website=2022/2023|language=en-US}}</ref>
== Di Zaashee ==
Shikuru ŋɔ nyɛla salo bee gɔmnan-ti shikuru
== Di Pubu Yaɣili ==
Shikuru ŋɔ doola katigori B<ref>{{Cite web|title=Afua Kobi Ampem Girls' Senior High {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/afua-kobi-ampem-senior-high-school/about|access-date=2022-03-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref>
== Karimbihi Kalinli Ban bɛ Shikuru ŋɔ ni ==
SHS tuduli (SHS 1)karimbihi kalinli nyɛla 1056
SHS dura ayi (SHS 2) Karimbihi kalinli nyɛla 1224
SHS dura ata (SHS 3) Karimbihi kalinli nyɛla 742
== Karimduri Din bɛ Shikuru ŋɔ ni ==
Karimbihi karimbu duri (classrooms) pihinu ayi ka (48)
Tabibu duri (science laboratory) din baa ata (3)
Tabibu duri (computer laboratory)din baa ayi (3)
Karimbihi dibu duri (dinning hall) zaŋ'yini (1)
Karimbu duu (library) di baa ayi (2)
Karimbihi duri (students dormitories) nyɛla pia yini ka (9)<ref>{{Cite web|title=Afua Kobi Ampem Girls' Senior High School - Contacts & Business Details - YellGh.com|url=https://yellgh.com/schools/afua-kobi-ampem-girls-senior-high-school/|access-date=2022-03-01|language=en-GB}}</ref>
== Di Karimba kpamba ==
'''Mrs Sylvia Newton 2020 to Date'''
'''Mrs Mavis Owusu 2017 to 2020'''
'''Mrs Agnes Dadson 2014 to 2017'''
'''Ms Asuande Eshun-Famiyeh 2011 to 2014'''
'''Mrs Victoria Annan 2003 to 2010'''
'''Mr. Samuel Yao Attah 1996 to 2003'''
'''Mr. D.G. Amoateng 1990 to 1996'''
'''Mr. Allan C. Cole 1979 to 1990'''
'''Mr. Adu-Poku (Ag) 1977 to 1979'''
'''Mr. Ben Owusu 1976 to 1977'''
'''Mr. S. K. Obeng 1975 to 1976'''<ref>{{Cite web|title=Home|url=https://royalakagshs.edu.gh/|access-date=2022-03-02|website=royalakagshs.edu.gh}}</ref>
== Di Karimbi'kura ==
== Karimbihi Duri Yuya ==
# Acheampong House
# n-tiamoah House
# Awere Asare House
# Owusu House
# Sir Dennis Justice House
# Alan Cole House
# House 7
# House
# Mary Singletary
== Shikuru ŋɔ kpaŋmaŋ piina ==
== Kundivihira ==
<references />
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Shikuriti]]
[[Pubu:Ghana shikuruti]]
[[Pubu:E-Class]]
kmhk45k82zsfn9di3pbajd3h9303sa8
Abigail Woolley
0
11955
41832
37937
2022-08-01T05:36:06Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Abigail Woolley''' nyɛla bɛ ni daa dɔɣi so Gana, Ankara tingbani ni nyɔŋ polo ŋɔ sa ka o nyɛ Ga zuliya. O na nyɛla paɣisaribila ŋun ka dooyilli. Zuliya yɛltɔɣa shɛŋa o ni mi ka yɛra n-nyɛ silimiinsili ni Kabonsilli<ref name=":2" />
==O Nyɛvuli mini shikuru Biɛhigu==
Abigail Woolley nyɛla tabibi yaɣ'shɛli bɛ ni mi Data baŋda.<ref name="LinkedIn Login, Sign in">{{Cite web|title=LinkedIn Login, Sign in|url=https://www.linkedin.com/|access-date=2022-03-30|website=LinkedIn|language=en-US}}</ref> O nyɛla ŋun mali baŋsim zaŋ chaŋ tabibi baʒina kpatɔɣa polo. Paɣasaribili ŋɔ nyɛla ŋun chaŋ o Univɛsiti shikuru la Univɛsiti of Ghana la n-ti bɔhim kɔmpiita tabibi baŋsim.<ref name="LinkedIn Login, Sign in"/> Ka daa lahi tuɣi chaŋ Carneigi Mellon Univɛsiti n-ti niŋ o Masters zaŋ chaŋ tabibi baŋsim nti pahi baʒina kpatɔɣa polo.<ref name=":2">{{Cite web|title=Abigail Woolley|url=https://m.facebook.com/debbyabigurl.woolley/about?lst=100077862318812%3A100006061023092%3A1648595974|url-status=live|access-date=2022-03-29|website=www.facebook.com|language=en}}</ref>
==Shɛhira Gbana==
Abigail Woolley nyɛla bipuɣinga ŋun mali shɛhira gbana pam, ŋa shɛŋa n-nyɛ:WƐB DIVƆLƆPMENT, Natural Language Processing (NLP) for Beginners Using NLTK, IoT Foundations: Fundamentals, Learning Arduino: Foundations, Data Science & Analytics Intro, Python 101 for Data Science, Artificial Intelligence Intro, SharePoint: Site Customization, Data Science Fundamentals, Python: Working with Predictive Analytics, Artificial Intelligence Foundations: Neural Networks, Building Deep Learning Applications with Keras 2.0, NLP with Python for Machine Learning Essential Training, Data Visualization with Plotly Express, Master of Science in Information Technology, Principal Component Analysis with NumPy, COVID19 Data Analysis Using Python, Introduction to Python, Big Data Analytics with Hadoop and Apache Spark, Applied Machine Learning: Algorithms, Introduction to Applied Machine Learning, Advanced Predictive Modeling: Mastering Ensembles and Metamodeling, Neural Networks and Deep Learning, Introduction to Deep Learning with OpenCV, Deepfakes step-by-step with DeepFaceLab / Python Face Swap ni Masters of Science n-nyɛ shɛhira gban' shɛŋa Abigail Woolley ni bɔhim deei.
<ref name=":1">{{Cite web|title=LinkedIn Login, Sign in|url=https://www.linkedin.com/|access-date=2022-03-29|website=LinkedIn|language=en-US}}</ref><ref name="abigailwoolley">{{Cite web|title=abigailwoolley|url=http://wandb.ai/abigailwoolley/projects|access-date=2022-03-31|website=W&B|language=en}}</ref>
==Nuuni Tuumbaŋsim==
Abigail Woolley nyɛla ŋun bɔhim nuuni tuumbaŋsima ŋan do gbunni ŋɔ zaa ka mi ŋa zaa viɛnyɛla. Ŋa shɛŋa n-nyɛ:Pɔhim zuɣu lɛbiginsim (Web Development), Laasabu malibu Data zambu (Statistical Data Analysis), Baʒina bɔhimbu (Machine Learning), Sabbu baŋsim (Creative Writing), Data Visualization, Data Structures, Data zambu , Data Mɔdilin, Algorithms , Java programming , MySQL , Java, HTML, Microsoft Word, Microsoft Office, Cascading Style Sheets (CSS), Python (Programming Language), Matlab, Arduino, SharePoint, Teaching Leadership, Teamwork, Public Speaking, Interpersonal Communication, Internet of Things (IoT), Predictive Analytics, Neural Networks, Natural Language Processing (NLP), Big Data Analytics, Predictive Modeling, Artificial Intelligence (AI) , Deep Learning, OpenCV , Computer Vision, nti pahi Presentation Skills zaa nyɛla paɣasaribila ŋɔ ni bɔhim baŋ ka mi li viɛnyɛla.
== O Tuma ==
Abigail Woolley nyɛla ŋun tumdi ti Gana ŋɔ N/A duzuɣu din be Aŋkara la.<ref name="abigailwoolley"/>
== Kundi Shɛli O ni Sabi ==
Paɣasaribila ŋɔ nyɛla ŋun daa sabi o lahabali (article) Nɔvɛmba goli dabaa wɛi yuuni 2016, ka Yɛltɔɣ' kpani nyɛ : A ni tooi niŋ a ni bɔri shɛli n-doli a sɔhibiɛɣuni nianima ni shɛli ka di yi pa lala, a yi yɛli ni a ku tooi niŋ li, a mi ni ku a nyɛvuli biɛhigu puuni zaa saha ni a wuhi di gbunni ni nyɛ shɛli.<ref name="abigailwoolley"/>
==Kpaŋmaŋa Pina==
Pin'shɛŋa Abigail Woolley ni na min di n-nyɛ :
WITY Program (World Bank Group Aug 2019)
Smart Africa Scholar (Smart Africa Jun 2018)<ref name=":1"/>
== Kundivihira ==
<!-- Inline citations added to your article will automatically display here. See en.wikipedia.org/wiki/WP:REFB for instructions on how to add citations. -->
{{reflist}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Class]]
rrurnmybgesvtr4gq96z668uvjfqwmm
Agricultural pollution
0
12044
41853
40979
2022-08-01T07:53:44Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Agricultural pollution''' nyɛla tuun' shɛŋa ninsalnima ni tumda zaŋ jɛndi pukparilim ka di nyɛla din saɣimdi ti tiŋgbana ka lahi mali barina ti sala ni binkɔbiri zaasa.<ref>{{Citation|title=Agricultural pollution|date=2022-03-07|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Agricultural_pollution&oldid=1075809707|work=Wikipedia|language=en|access-date=2022-04-15}}</ref> bee di nyɛla niŋsim shɛŋa salinima ni niŋda ka di mali barina zaŋ ti tiŋgbani namatiɛri ti kɔbu shɛhi<ref>{{Cite web|last=July 31|last2=Lindwall|first2=2019 Courtney|title=Industrial Agricultural Pollution 101|url=https://www.nrdc.org/stories/industrial-agricultural-pollution-101|access-date=2022-05-05|website=NRDC|language=en}}</ref>
== Di balibu ==
Din tahiri agricultural pollution na:
binkara ata shɛŋa din niŋda n tahiri agricultural pollution na ti kulbɔna ni shɛŋa n-nyɛ;
. Saɣ'shɛŋa ŋan yirina pukparilim<ref>{{Cite web|title=Agricultural Pollution - an overview {{!}} ScienceDirect Topics|url=https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/agricultural-pollution|access-date=2022-05-11|website=www.sciencedirect.com}}</ref> ni
. Kuluma bee fatilaaza ni binneema tima
. Binkobiri bina ni din pahi
== Di Barina ==
# Di mali barina zaŋ kpa daadam alaafee polo. Di yi ti niŋ ka bɛ bahi kulim ka saa buli ka paɣili bahina ti moɣa ni kulisi puuni. A yi yuli viɛnyɛla, bindirigu mini kom n-nyɛ daadam nyɛvuli, ka lala binyɛra ŋɔ zaɣ' yini kam yi polo daadam o ni tooi kɔŋ nyɛvuli, a mi yi yuli ti kɔbu ti'pɔmpira mini kulim shɔŋa tini bahiri ŋɔ maa zaa mali barina n-ti tiŋbana namatiɛri shɛŋa din sɔŋdi yihiri bindirigu mini ko' nyuri suŋ n-tiri ti daadama pam ka di tu ni ti baŋ ŋa zaa ka bo baligibu ti ŋa<ref>{{Cite web|title=The challenge of agricultural pollution: Evidence from China, Vietnam, and the Philippines {{!}} TABLE Debates|url=https://www.tabledebates.org/research-library/challenge-agricultural-pollution-evidence-china-vietnam-and-philippines|access-date=2022-05-05|website=www.tabledebates.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2013-07-17|title=Causes, Effects and Solutions of Agricultural Pollution on Our Environment - Conserve Energy Future|url=https://www.conserve-energy-future.com/causes-and-effects-of-agricultural-pollution.php|access-date=2022-04-15|website=www.conserve-energy-future.com|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Li|first=Sipan|last2=Gong|first2=Qunxi|last3=Yang|first3=Shaolei|date=2019-01|title=Analysis of the Agricultural Economy and Agricultural Pollution Using the Decoupling Index in Chengdu, China|url=https://www.mdpi.com/1660-4601/16/21/4233|journal=International Journal of Environmental Research and Public Health|language=en|volume=16|issue=21|pages=4233|doi=10.3390/ijerph16214233|issn=1660-4601}}</ref>
# Di tooi kurila kɔm puuni beneein bihi. Beneein bihi tooi kpira kamani zahama, nyabisi ni ban pahi di yi niŋ ka fatiliza nim bahi.<ref>{{Cite web|last=July 31|last2=Lindwall|first2=2019 Courtney|title=Industrial Agricultural Pollution 101|url=https://www.nrdc.org/stories/industrial-agricultural-pollution-101|access-date=2022-04-15|website=NRDC|language=en}}</ref>, a yi yuli salinima nyɛla ban tumdi ti tiŋbana maa chuuta pam zaŋ chaŋ ti kulma bahibu mini ti tima pɔpubu ni pam dama di yi niŋ ka lala ŋɔ ti too zooya pam ka di damdi bee n -kiri binneembihi Shɛba ban be ti tingbani ŋɔ mini ti mɔɣa ŋɔ ni pam ka ŋa barina zaŋ ti salo ka zaŋ buɣisi. Di yi ti niŋ lala tiŋgbani bee ko' soya maa vuhima shɛhi ŋariti mi ka binnyɔma ban be ŋa puuni bɛ lahi too nyɛri vuhim viɛnyɛla<ref>{{Cite web|date=2013-07-17|title=Causes, Effects and Solutions of Agricultural Pollution on Our Environment - Conserve Energy Future|url=https://www.conserve-energy-future.com/causes-and-effects-of-agricultural-pollution.php|access-date=2022-05-05|website=www.conserve-energy-future.com|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|title=Farm pollution {{!}} Sub-topic|url=https://gov.wales/farm-pollution|access-date=2022-05-05|website=GOV.WALES|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Pollutants from agriculture a serious threat to world's water {{!}} Agronoticias: Agriculture News from Latin America and the Caribbean {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|url=https://www.fao.org/in-action/agronoticias/detail/en/c/1141953/|access-date=2022-05-05|website=www.fao.org}}</ref>
# Di tooi boori tini kori nyɛri shɛm.Di yi niŋ ka ti niŋdi kulim pam tilahi yaɣi. Di ni too boori ŋa shɛm nyɛla, tiŋgbani maa puuni malila binneembihi ban be di puuni n -diri ka nyura ka damdira ka bɛ lala bina ŋɔ maa sɔŋdi tiŋgbani maa kulim ka di tooi sɔŋdi bindirigu ka di niŋdi viɛnyɛla, amaa kulim mini ti' shɛŋa tini pɔmbiri ŋɔ ŋun kurila lala binneembihi ŋɔ ka gbarigiri bɛ yaa.<ref>{{Cite web|title=Pollutants from agriculture a serious threat to world's water {{!}} Agronoticias: Agriculture News from Latin America and the Caribbean {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|url=https://www.fao.org/in-action/agronoticias/detail/en/c/1141953/|access-date=2022-04-15|website=www.fao.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Agricultural Contaminants {{!}} U.S. Geological Survey|url=https://www.usgs.gov/mission-areas/water-resources/science/agricultural-contaminants|access-date=2022-05-05|website=www.usgs.gov}}</ref>
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
s3fe47djzuw69d1cydt8xvcfy6rimlo
Alikalimi
0
12056
41862
38366
2022-08-01T08:40:55Z
Din-nani1
39
Find and replace using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{E-Class}}
{{Databox}}
'''Alikalimi''' nyɛla binshɛli bɛ ni mali sabira yɛltɔɣa. Bɛ niŋdila tadabo niŋdi di puuni kari noli nyɛ kurigu bee gbambila.
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Adiini]]
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[Pubu:E-Class]]
i35lczsplq8cb8ldtxx6vv0k2ai6bqq
Aduwa: Suhugu
0
12129
41843
40976
2022-08-01T06:08:36Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
Tiduuma Natitamlana zom muslim kpimbi zaa namboɣu, ka dolsi tilamba banna beni nyavi waɣala ni alaafee, Naawuni timba ninkurlim yɛlbora, ka guba ni ninkurlim yɛlzora,Naawuni niŋmi alibarka niŋ tin dɔɣi shɛli ni, ka largiti laɣpelga ni alaafee, Naawuni kum zabazaba bɛhagu ni, kamal ti dunia ʒie n-ti ti. Naawuni tahami Ghana, North ni Dagbaŋ tooni, banka tuma Natitamlana yihimi alibarka tuma polo, tinim ban niŋdi bɛla bɛla Naawuni nabgimli, tipaɣaba Naawuni larigimba, ka guti ni dimli balbu kam... Aameeen
=== Kundivihira ===
{{Reflist}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:Bachinamdili]]
[[Pubu:Bachinima]]
[[Pubu:E-Class]]
06curd264jtr6srcb6rsn595767tms9
Adolescence
0
12167
41841
40921
2022-08-01T06:04:42Z
Din-nani1
39
clean up using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{E-Class}}
'''Adolescence''' nyɛla saha din be [[ninsala]] bɛhigu puuni zaŋ chaŋ o bilimni hali ni o [[ninkurilimni]]. Di nyɛla saha shɛli ninsala ni zoora o bilim ni hali ni o nikurilim ni.
== Kundivihira ==
{{Reflist}}
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
[[Pubu:E-Clas]]
9dl76dzg1lrtl7su3qfypxpi0nrnqy5
Agnes Anamoo
0
12215
41851
40767
2022-08-01T07:51:31Z
Din-nani1
39
clean up and re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]] using [[Project:AWB|AWB]]
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
{{Reflist}}
{{E-Class}}
'''Agnes Anamoo Nabdam''' o nyɛla ninvuɣu so ŋun nyɛ gomnanti kpambala so ŋun be [[Volta Region]] yaɣili.
==Tarihi==
==Kundivihira==
==Baŋsim bobu==
==Kundivihira==
[[Pubu:Lahabaya zaa]]
76jifqutp69609yl332jb6ydtyh3ag0
Ŋun su yɛltɔɣa:Masssly/Archive/June 2022
3
12246
41735
41064
2022-07-31T14:25:11Z
Masssly
13
+
wikitext
text/x-wiki
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-23</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W23"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translations]] are available.
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>str_replace_regexp()</code></bdi> function can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to replace parts of text using a [[w:en:Regular expression|regular expression]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T285468]
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W23"/>
</div>
02:46, 7 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23366979 -->
== Wikidata weekly summary #523 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** June 6th and 8th: [[:d:Wikidata:WikiProject Scholia/June 2022 hackathon|Scholia hackathon]] with focus on software-related visualizations and curation workflows
** June 9th (Thursday) at 17:00 (UTC): [https://www.youtube.com/watch?v=kv8bDtO4cq8 Wikidata Lab XXXIV: OpenRefine e Structured Data on Commons]
** July 8-10: [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Data Quality Days]], online event focusing on data quality processes on Wikidata. You can [[d:Wikidata talk:Events/Data Quality Days 2022|submit sessions or discussion topics]] until June 19th.
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://jdr.hypotheses.org/1661 Travailler avec les épigraphes littéraires dans Wikidata]
*** [https://drive.google.com/file/d/1yoKhbNM_9yYqni0JAh-3NEKsDjLm5xMn/view Were more plant genera really named for nymphs than women who actually lived?]
** Papers
*** [https://arxiv.org/pdf/2205.08184.pdf "SKILL: Structured Knowledge Infusion for Large Language Models"]: Infusing structured knowledge from Wikidata into language models improves performance (Moiseev et al, 2022)
** Videos
*** [https://www.youtube.com/watch?v=UsyPI3ZVwRs Live Wikidata editing #82] by [[d:User:Ainali|Ainali]] and [[d:User:Abbe98|Abbe98]]
* '''Tool of the week'''
** [https://observablehq.com/@pac02/articles-wikilinks-inspector?collection=@pac02/wikipedia-tools Article's wikilinks inspector] takes all entities linked in a Wikipedia article and compute insights about those entities using Wikidata.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** The [[Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/May 2022 scaling update|May 2022 summary]] for the Wikidata Query Service backend update is out!
** There will be a new online community meeting for the [[Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update|Wikidata Query Service backend update]] on Monday June 20, 2022 at [https://zonestamp.toolforge.org/1655751623 19:00 UTC] ([https://meet.jit.si/WDQS-alternative-backends-jun2022 link to the meeting]).
** Several students are working on Wikidata-related tasks as part of the Outreachy program and the Google Summer of Code. Welcome to [[d:user:Feliciss|Feliciss]] and [[d:userPangolinMexico|PangolinMexico]], working on [[phab:T300207|Automatically identifying first and last author names for Wikicite and Wikidata]], and [[d:User:LennardHofmann|LennardHofmann]], [[phab:T305869|working on rewriting the Wikidata Infobox on Commons in Lua]]. Feel free to greet them and follow their work on Phabricator!
** [https://mix-n-match.toolforge.org/#/entries A new Mix'n'match page to query entries] across catalogs, by various properties (born/died, gender, location, external IDs, etc.)
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10786|date of incorporation]], [[:d:Property:P10788|in operation on service]], [[:d:Property:P10795|coordination number]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10784|ISKO Encyclopedia of Knowledge Organization ID]], [[:d:Property:P10785|JBIS horse ID]], [[:d:Property:P10787|FactGrid property ID]], [[:d:Property:P10789|Lithuania Minor Encyclopedia ID]], [[:d:Property:P10791|PlantFiles taxon ID]], [[:d:Property:P10792|Garden.org Plants Database ID]], [[:d:Property:P10793|Woody Plants Database ID]], [[:d:Property:P10794|Macaulay Library taxon ID]], [[:d:Property:P10796|Italian Chamber of Deputies government ID]], [[:d:Property:P10797|Italian Chamber of Deputies parliamentary group ID]], [[:d:Property:P10798|Midi libre journalist ID]], [[:d:Property:P10799|Heiligen.net ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/COR lemma-id, niveau 1|COR lemma-id, niveau 1]], [[:d:Wikidata:Property proposal/embargoed until|embargoed until]], [[:d:Wikidata:Property proposal/electric charge capacity|electric charge capacity]], [[:d:Wikidata:Property proposal/COR form ID, level 1|COR form ID, level 1]], [[:d:Wikidata:Property proposal/феноритмотип|феноритмотип]], [[:d:Wikidata:Property proposal/type of artefact(s)|type of artefact(s)]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Russia.travel object ID|Russia.travel object ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AdoroCinema series ID|AdoroCinema series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FirstCycling (riderID)|FirstCycling (riderID)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/snookerscores.net player ID|snookerscores.net player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OVO-code|OVO-code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CEU author ID|CEU author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chaoxing Journal ID|Chaoxing Journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Springer Nature Person ID|Springer Nature Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Springer Nature Article ID|Springer Nature Article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Springer Nature Journal ID|Springer Nature Journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUI Icon|MUI Icon]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UK Beetles ID|UK Beetles ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** [[d:Wikidata:Properties for deletion|Deleted properties]]:
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5E6u Which are the most popular natural products based on the number of statements on their corresponding QID?] (from the Telegram Wikidata group)
*** [https://w.wiki/5DYV Occupation of people named Elizabeth, Elisabeth or Élisabeth] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1531140106366623745 source])
* '''Development'''
** Lexicographical data: We finished work on input validation and displaying errors for faulty input ([[phab:T305854]]) and are continuing work on accessibility improvements such as screen reader support and keyboard navigation ([[phab:T290733]], [[phab:T30535]]).
** REST API: We finished implementation of conditional statement requests ([[phab:T307031]], [[phab:T307032]]) and published the [https://doc.wikimedia.org/Wikibase/master/js/rest-api/ OpenAPI specification document] (still subject to change as the API develops). We started working on the write part of the API with adding statements to an Item ([[phab:T306667]]).
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** [[d:Wikidata:Contribute/Suggested and open tasks|Suggested and open tasks]]!
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 06 06|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 08:25, 7 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23366971 -->
== ''This Month in GLAM'': May 2022 ==
{| style="width:100%;"
| valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" |
{| align="center"
|-
| style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br />
<hr />
<div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue V, May 2022</span>]]</div>
<hr /><br />
|- style="text-align: center;"
| <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span>
|- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;"
| <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;">
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: Summer of Wikivoyage 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: Face-to-face and virtual events on May
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: Over 1000 references added in Australia and Aotearoa New Zealand for #1Lib1Ref
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: New Wikidata Property
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Wiki Loves Espírito Santo is a sucess
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Estonia report|Estonia report]]: From university to library
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Finland report|Finland report]]: Photowalks in Southern Finland, spring 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/France report|France report]]: International Museum Day 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/India report|India report]]: Digitization of Tibetan Buddhist canons, The International Museum Day 2022 Wikidata Competition
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: May in and for museums
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Cooperation with the National Gallery of Kosova and Summer of Wikivoyage 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: WikiGap Malaysia 2022 @ Kuala Lumpur Library
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Pacific Arts Aotearoa Wikiproject, Auckland Museum's Exploratory Study and Report back on #1Lib1Ref
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikipedian in residence in the National Museum in Cracow; Training at the Wawel Royal Castle National Art Collection; How can we make GLAM’s digital resources more reusable in education?; The International Museum Day 2022 Wikidata Competition
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: New GLAM brochure and Wikilive 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Rembrandt and others – drawings from the Nationalmuseum in Stockholm; Stockholm Museum of Women’s History; The map book of Heinrich Thome; Sörmland Museum; Wikidata competition – International Museum Day 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Uruguay report|Uruguay report]]: Wikimedistas de Uruguay report: 1bib1ref, Museum of Natural History, and more!
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/USA report|USA report]]: Hackathons and Edit-a-thons
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: International Energy Agency share their knowledge and graphics on Wikipedia
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Uploading files to Wikimedia Commons with OpenRefine: looking for test uploads!
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Results from 1Lib1Ref May 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Events|Calendar]]: June's GLAM events
</div>
|-
| style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] • [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Single|Single-page]]
|-
| valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" |
To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]].
|-
|}
|}
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 14:14, 13 Silimin gɔli June 2022 (GMT)</div>
<!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23345409 -->
== Wikidata weekly summary #524 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/William Avery Bot 6|William Avery Bot 6]]. Task/s: Increment Shakeosphere person ID by 24638, as discussed at [[d:Wikidata:Bot_requests#Shakeosphere_person_ID|WD:RBOT § Shakeosphere person ID]]
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/Crystal-bot|Crystal-bot]]. Task/s: Add [[:d:Property:P9675|MediaWiki page ID (P9675)]] and language of work or name (P407) qualifiers to items using Moegirlpedia ID (P5737) identifier.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/William Avery Bot 5|William Avery Bot 5]]. References to facts stated in [[d:Q104074149|The Database of Victims of the Nazi Persecution (Q104074149)]] that use [[:d:Property:P854|reference URL (P854)]] will be changed to to use [[:d:Property:P9109|Holocaust.cz person ID (P9109)]], as requested at [[d:Wikidata:Bot requests#reference URL (P854) %E2%86%92 Holocaust.cz person ID (P9109) (2021-02-05)]]
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/OJSOptimetaCitationsBot|OJSOptimetaCitationsBot]]. Add citation and author data for publications in journals hosted in [https://pkp.sfu.ca/ojs/ Open Journal Systems].
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call June 14, 2022: Will Kent (Wikidata Program Manager at Wiki Education) and Rosie Stephenson-Goodknight (Wikimedia Foundation Trustee; Visiting Scholar at Northeastern University; co-founder of Wiki Women in Red) will present on Leveraging Wikidata for Wikipedia – running a multi-language wiki project and the role of Wikidata in improving Wikipedia's content gender gap. [https://docs.google.com/document/d/1lM5fWZcQpvn4rA_olx4aNIp6DQjX2DV-LLgSY1Qm98A/edit# Agenda]
*** [https://www.twitch.tv/belett Live editing session on Twitch], in French, by Vigneron, June 14 at 19:00 CEST (UTC+2)
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #46, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=46 Cartography]
** Past
*** [https://www.eventbrite.co.uk/e/mind-your-manors-medieval-hack-weekend-tickets-293300027277 'Mind Your Manors'] Medieval Hack Weekend (UK National Archives / York Centre for Medieval Studies), June 11-12. [https://twitter.com/heald_j/status/1536121787263725568 Included some useful Wikidata linkage].
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://tech-news.wikimedia.de/en/2022/06/03/wikibase-cloud-a-new-project-at-wikimedia-deutschland/ Wikibase.cloud: a new project at Wikimedia Deutschland]
*** [https://commonists.wordpress.com/2022/06/07/50000-video-games-on-wikidata/ 50,000 video games on Wikidata] by [[User:Jean-Frédéric|Jean-Frédéric]]
*** [https://www.ctrl.blog/entry/latest-browser-versions-api.html The Current Version of Popular Browsers API (powered by Wikidata)]
*** [https://aldizkaria.elhuyar.eus/mundu-digitala/wikidata-ezagutzarako-datu-base-libre-kolaboratibo/ Wikidata, a free collaborative knowledge database] (in Basque)
** Papers
*** [https://www.nature.com/articles/s41597-022-01369-4 A cross-verified database of notable people, 3500BC-2018AD]
*** [https://2022.eswc-conferences.org/wp-content/uploads/2022/05/pd_Guo_et_al_paper_206.pdf WikidataComplete – An easy-to-use method for rapid validation of text-extracted new facts applied to the Wikidata knowledge graph]
** Videos
*** Dagbani Wikipedia Saha Episode 5: Introduction to Wikidata (in Dagbanli) - [https://www.youtube.com/watch?v=CWs69F8QWVA YouTube]
*** LIVE Wikidata editing #83 - [https://www.youtube.com/watch?v=z1MD8scGSS8 YouTube]
*** Wikiba.se ... an Free and Open Source Software, originally developed to run on Wikipedia - [https://www.youtube.com/watch?v=wplqB_DIoL0 YouTube]
*** Wikidata Lab XXXIV: OpenRefine and Structured Data on Commons - [https://www.youtube.com/watch?v=kv8bDtO4cq8 YouTube]
*** Generating Gene Sets for Transcriptomics Analysis Using Wikidata - Part 2 (in Portuguese) - [https://www.youtube.com/watch?v=4EOCMj7-PxI YouTube]
*** A walk through Wikidata (in Portuguese) - [https://www.youtube.com/watch?v=YmGpfuShLrI YouTube]
*** Demographic profiling in Wikipedia Wikidata WikiCite & Scholia - [https://www.youtube.com/watch?v=IF9tb-RWmaM YouTube]
*** DSI Webinar - Basic training on Wikidata as a complementary tool to enrich metadata - [https://www.youtube.com/watch?v=aLLGci9II30 YouTube]
*** How does Wikidata store data? How to contribute Data to Wikidata? - [https://www.youtube.com/watch?v=TBbZoYMi3pM YouTube]
*** Generate MindMap from Wikidata using SPARQL query - YouTube ([https://www.youtube.com/watch?v=yKA4pVZMOEo En], [[https://www.youtube.com/watch?v=Mc8C77lgrtw De])
*** FAIR and Open multilingual clinical trials in Wikidata - [https://www.youtube.com/watch?v=sGhH3ysuzeQ YouTube]
*** The Italian libraries magazines on Wikidata - [https://www.youtube.com/watch?v=3v5jgwXlqOM YouTube]
*** Wikidata Testimonials
**** [https://www.youtube.com/watch?v=Pp1kRiRlBgg Giovanna Fontenelle (Wikimedia Foundation)]
**** [https://www.youtube.com/watch?v=3PqG9Ul4Zr0&t=3s Frédéric Julien (Director of Research and Development CAPACOA))] (in French)
**** [https://www.youtube.com/watch?v=Pp1kRiRlBgg Nathalie Thibault (Musée national des beaux-arts du Québec (MNBAQ))] (in French)
**** [https://www.youtube.com/watch?v=E6mOeAAUBA8 Michael Gasser (ETH Bibliothek Zürich)] (in German)
* '''Tool of the week'''
** [[d:Wikidata:Tools/Enhance_user_interface#ExtraInterwiki|ExtraInterwiki]]. Some language links will never show up in your favorite Wikipedia, those who don’t have a corresponding article in this Wikipedia. This new tool aims to give them more visibility by searching topics closed to the one on an article with no article on your wiki.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibase-cloud@lists.wikimedia.org/thread/GMCJQLEBKEURMODIJ7AWD2FJJRLJ3WEO/ New Wikibase.cloud project status update page has been created!]
** [https://qichwa.wikibase.cloud Qichwabase] is a Wikibase instance curating Quechua lexicographical data, for later integration into Wikidata
** [https://observablehq.com/@pac02/wikidata-search-api Using Wikidata search API in Observable] by [[:d:User:PAC2|PAC2]]
** [https://observablehq.com/collection/@pac02/wikidata Explore Wikidata using Observable], a collection of notebooks in Observable to explore Wikidata, by [[:d:User:PAC2|PAC2]].
** [https://observablehq.com/@johnsamuelwrites/programming-languages-on-wikidata Programming languages on Wikidata] in Observable by [[User:Jsamwrites|Jsamwrites]], based on examples by [[User:PAC2|PAC2]] (see above)
** [https://twitter.com/MagnusManske/status/1534102853572341760 New Mix'n'match function: Unmatched biographical entries grouped by exact birth and death date. Currently ~33k "groups" available]
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10806|orchestrator]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10800|Championat ID]], [[:d:Property:P10801|Ukrainian Live Classic composer ID]], [[:d:Property:P10802|Esports Earnings game ID]], [[:d:Property:P10803|Esports Earnings player ID]], [[:d:Property:P10804|Twitter list ID]], [[:d:Property:P10805|Museum of Gothenburg object ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/inker|inker]], [[:d:Wikidata:Property proposal/penciller|penciller]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KFCB classification (Kenya)|KFCB classification (Kenya)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Miljørapporter File ID|Miljørapporter File ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/plural forms|plural forms]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/ifwizz ID|ifwizz ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS Abruzzo IDs|IRIS Abruzzo IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Great Plant Picks ID|Great Plant Picks ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Survey of Scottish Witchcraft - Case ID|Survey of Scottish Witchcraft - Case ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Encyclopedia of Fantasy ID|The Encyclopedia of Fantasy ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kultboy|Kultboy]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Atom Package Manager name|Atom Package Manager name]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ZineWiki ID|ZineWiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Broadway World person ID|Broadway World person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yamaha Artists ID|Yamaha Artists ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5FrF Thomas Telford's different alleged associations with buildings, according to wikidata statements] ([https://twitter.com/Tagishsimon/status/1534643745437765636 source])
*** [[d:User:Jheald/Scotland/bridges/average Commons coordinates|Averages of coordinates of depicted place (P9149) positions for Commons categories]] (useful as help in matching them to wikidata items) ([https://twitter.com/heald_j/status/1533939286999019521 source])
*** [https://w.wiki/5GMW items with senses in the most languages on Wikidata], with a sample language and lexeme in that language.
*** [https://w.wiki/5F$m Graph of the characters present in Mario franchise games] ([https://twitter.com/JeanFred/status/1535256175943589889 source])
*** [https://w.wiki/5Fjy A & B roads carried on Scottish bridges] ([https://twitter.com/Tagishsimon/status/1534704886306197507 source])
*** [https://w.wiki/5Fio Timeline of Rafael Nadal awards and nominations] ([https://twitter.com/jmcollado/status/1534654806056488960 source])
*** [https://w.wiki/5FhN Articles studying chemicals from the oceans] ([https://twitter.com/TheLOTUSInitia1/status/1534579229685436416 source])
*** [https://w.wiki/5GrL Municipalities of France, by their population and their altitude] ([https://twitter.com/slaettaratindur/status/1536330112009895937 source])
*** [https://w.wiki/5GpK In cousin marriages (born 1800 and later)] ([https://twitter.com/perstar/status/1536299902480826368 source])
*** [https://w.wiki/5GvW Actors who played the same real politician the most times] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/1536042914287075328 source])
*** [https://w.wiki/5GDV Most famous heritage locations (measured by sitelinks)] ([https://twitter.com/lubianat/status/1535360235258380288 source])
* '''Development'''
** Fixed a bug where Item IDs where shown instead of the label after selecting an Item in an Item selector ([[phab:T306214]])
** Lexicographical data: finished accessibility improvement for the new Special:New Lexeme page ([[phab:T290733]]), improving error messages for the new page ([[phab:T310134]]) and worked on a new search profile to make selecting languages easier ([[phab:T307869]])
** REST API: continued work on creating statements ([[phab:T306667]])
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 06 13|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 15:28, 13 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23366971 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-24</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W24"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* All wikis can now use [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Kartographer|Kartographer]] maps. Kartographer maps now also work on pages with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Pending changes|pending changes]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation#Project_descriptions][https://phabricator.wikimedia.org/T307348]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-14|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T300471]
* Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-abwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-acewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-adywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-akwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-alswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-amwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-anwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-angwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arcwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arzwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-astwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-atjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-avwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-aywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azbwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304548]
* The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New topic tool|New Topic Tool]] will be deployed for all editors at Commons, Wikidata, and some other wikis soon. You will be able to opt out from within the tool and in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/New_discussion][https://phabricator.wikimedia.org/T287804]
'''Future meetings'''
* The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place today (13 June). The following meetings will take place on: 28 June, 12 July, 26 July.
'''Future changes'''
* By the end of July, the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022]] skin should be ready to become the default across all wikis. Discussions on how to adjust it to the communities' needs will begin in the next weeks. It will always be possible to revert to the previous version on an individual basis. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2022-04 for the largest wikis|Learn more]].
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W24"/>
</div>
16:59, 13 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23389956 -->
== Wikidata weekly summary #425 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** Closed request for comments:
*** [[d:Wikidata:Requests for comment/Potd|Integration of POTD template]]
** Closed request for comments:
*** [[:d:Wikidata:Requests for comment/How to avoid to use male form as a generic form in property labels in French ?|How to avoid to use male form as a generic form in property labels in French ?]] has been closed. Property labels in French should now includes both male and female or a verbal form if relevant (see [[:d:Property:P50|P50]]).
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** Next installment of the LD4 Wikibase Working Hour: Featuring speaker Barbara Fischer, Liaison Counsel at the German National Library’s Agency for Standardization (DNB). On behalf of the DNB, Fischer initiated the WikiLibrary Manifesto. Fischer works to increase the quality of metadata through Authority Control to foster retrieval and linked data. Where: Zoom ([https://columbiauniversity.zoom.us/meeting/register/tJMqcuChrz0pHNGU6VOdDk6MsnxuWtGL0cRN Registration link]). When: 30 June 2022, 11AM-12PM Eastern US ([https://www.timeanddate.com/worldclock/converter.html?iso=20220630T150000&p1=179&p2=64&p3=75&p4=224&p5=136&p6=tz_cest Time zone converter])
*** [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Data Quality Days (July 8-10)]]: you can [[d:Wikidata talk:Events/Data Quality Days 2022|propose discussion topics or sessions]] until June 19th.
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/4EE27P2OF7FPXWV4ZWSFZZV2VTH4ALCM/ Small wiki toolkits: Upcoming bots & scripts workshop on Thursday, June 30th, 16:00 UTC] "This workshop will introduce participants to Toolforge, how to create a developer account, access to Toolforge via ssh, and run bots and scripts on Toolforge and in background mode."
*** (Tutorial) [https://www.aib.it/struttura/sezioni/lazio/laz-attiv/2022/99658-openrefine/ OpenRefine - A fundamental tool for every librarian's toolbox]. Thursday 23 June - 17: 00-19: 30. Write to laz-corsi{{@}}aib.it to book and receive the link of the event.
*** [[Wikidata:Wiki_Mentor_Africa|Wikidata:Wiki Mentor Africa 3rd edition ]] - Creating tools on Wikimedia Toolforge using Python and Flask. Friday 24th June and Sunday 26th June 2022 - 16:00 - 17:00 (UTC)
*** [https://www.dla-marbach.de/kalender/detail/517/ Collect, archive and provide games - a "panel about video game metadata"]. Fri. 24.6.2022 – Sat. June 25, 2022
** Ongoing:
*** Weekly Lexemes Challenge #47, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=47 Numbers (3/n)]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://blogs.bl.uk/digital-scholarship/2022/06/working-with-wikidata-and-wikimedia-commons-poetry-pamphlets-and-lotus-sutra-manuscripts.html Working With Wikidata and Wikimedia Commons: Poetry Pamphlets and Lotus Sutra Manuscripts]
*** [https://blog.rockarch.org/dimes-agent-pages-enhanced Using Wikidata Identifiers to Enhance Agent Discovery]
** Videos
*** Wikidata editing tools (in Spanish) - [https://www.youtube.com/watch?v=tCXgQrLFFac YouTube]
*** Dagbani Wikipedia Saha Episode 6: Creating Wikidata items from scratch (in Dagbani) - [https://www.youtube.com/watch?v=7tXp1cYMkQc&t=1022s YouTube]
*** Fun with lexemes in some language! by [[d:User:Mahir256|Mahir256]] - [https://www.twitch.tv/videos/1506441428 Twitch]
* '''Tool of the week'''
** [https://cardgame.blinry.org/?Q2223649 Wikidata Card Game Generator]: generate card games from Wikidata!
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Job opening: [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/19290694?l=en UX Researcher - Wikidata] at Wikimedia Deutschland
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibaseug@lists.wikimedia.org/thread/7HPE53X6PQXTJ2TEVGT6RBB5HLDOT2VF/ Wikimedia Deutschland welcomes new Wikibase.cloud Product Manager, Evelien Zandbergen]
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/OJNMNBMCMDZKSPBRUJLZZUFF6BNPYWAH/ Developer Portal is launched! Discover Wikimedia’s technical areas and how to contribute]
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/WILSSO5DZCISCQEYURBREJOJVTHT6XZC/ Starting on June 21, all Wikimedia wikis can use Wikidata Lexemes in Lua] (discussions welcome [[d:Wikidata_talk:Lexicographical_data#You_can_now_reuse_Wikidata_Lexemes_on_all_wikis|on the project talk page]])
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/K3FBNXIRHADOVE2YUQ4G6HZ3TH4RGEJP/Wikimedia Deutschland looking for a partner affiliate to organize the WikidataCon 2023]
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10808|preceding halt on service]], [[:d:Property:P10809|following station on service]], [[:d:Property:P10814|number of housing units]], [[:d:Property:P10818|last entry]], [[:d:Property:P10822|homophone form]], [[:d:Property:P10823|fastest laps]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10807|HaBama person ID]], [[:d:Property:P10810|Shopee shop ID]], [[:d:Property:P10811|Scottish Highland Bridges ID]], [[:d:Property:P10812|Rusakters.ru ID]], [[:d:Property:P10813|Proza.ru author ID]], [[:d:Property:P10815|neftegaz.ru person ID]], [[:d:Property:P10816|National Union Catalog ID]], [[:d:Property:P10817|MAYA site company ID]], [[:d:Property:P10819|Kino.mail.ru series ID]], [[:d:Property:P10820|Kino.mail.ru person ID]], [[:d:Property:P10821|Kino.mail.ru film ID]], [[:d:Property:P10824|Ethereum token address]], [[:d:Property:P10825|BelTA dossier ID]], [[:d:Property:P10826|Talent Data Bank ID]], [[:d:Property:P10827|IRIS UNIVAQ author ID]], [[:d:Property:P10828|ARUd'A author ID]], [[:d:Property:P10829|IRIS UNITE author ID]], [[:d:Property:P10830|COR form ID, level 1]], [[:d:Property:P10831|COR lemma ID, niveau 1]], [[:d:Property:P10832|WorldCat Entities ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/opus number|opus number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Palmares Cultural Foundation process number|Palmares Cultural Foundation process number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. vaccine status|U.S. vaccine status]], [[:d:Wikidata:Property proposal/theme|theme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/has narrative theme|has narrative theme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical Person|Grammatical Person]], [[:d:Wikidata:Property proposal/title match pattern|title match pattern]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bartsch Nummer|Bartsch Nummer]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Theatrical Index person ID|Theatrical Index person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Archives of Australia Entity ID|National Archives of Australia Entity ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mozilla Hacks author ID|Mozilla Hacks author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CVX vaccine code|CVX vaccine code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BVMC Corporate Body|BVMC Corporate Body]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ClimateCultures Directory ID|ClimateCultures Directory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Korean Academy of Science and Technology member ID|Korean Academy of Science and Technology member ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Teresianum authority ID|Teresianum authority ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GSAFD ID|GSAFD ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bioconductor project|Bioconductor project]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUSE book ID|MUSE book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Truth Social username|Truth Social username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Telmore Musik|Telmore Musik]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Beamish peerages database ID|Beamish peerages database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Beamish peerages database person ID|Beamish peerages database person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/gov.uk person ID|gov.uk person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Komoot ID|Komoot ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kieler Gelehrtenverzeichnis ID|Kieler Gelehrtenverzeichnis ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Internet Sacred Text Archive ID|Internet Sacred Text Archive ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5HDE Islands with at least 1 spring or freshwater body] ([https://twitter.com/ash_crow/status/1536633197538197504 source])
*** [https://w.wiki/5Hkc Notable people who you share a birthday with (find the string "1966-08-25" and replace it with your date of birth)] ([https://twitter.com/wikiprojectnz/status/1536584209581879296 source])
*** [https://w.wiki/5JYc List of filmmakers with whom Jean-Louis Trintignant has played] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1537873890072043522 source])
*** [https://w.wiki/5KLN Cemeteries in France near churches] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Cemeteries_near_churches|source]])
* '''Development'''
** Lexicographical data:
*** Enabled Lua access to Lexemes for all Wikimedia projects
*** Continued work on improving the language search for Lexeme languages on the new Special:NewLexeme page ([[phab:T307869]])
*** Improving the accessibility of a design system component and the new Special:NewLexeme page ([[phab:T290733]])
*** Making it easier to understand what to do when the spelling variant isn't available on the new Special:NewLexeme page ([[phab:T298146]])
** REST API: Continuing work on making it possible to add a statement to an Item
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 06 20|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 14:58, 20 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23425673 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-25</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W25"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia App for Android]] now has an option for editing the whole page at once, located in the overflow menu (three-dots menu [[File:Ic more vert 36px.svg|15px|link=|alt=]]). [https://phabricator.wikimedia.org/T103622]
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Some recent database changes may affect queries using the [[m:Research:Quarry|Quarry tool]]. Queries for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>site_stats</code></bdi> at English Wikipedia, Commons, and Wikidata will need to be updated. [[phab:T306589|Read more]].
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>user_global_editcount</code></bdi> variable can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to avoid affecting globally active users. [https://phabricator.wikimedia.org/T130439]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* Users of non-responsive skins (e.g. MonoBook or Vector) on mobile devices may notice a slight change in the default zoom level. This is intended to optimize zooming and ensure all interface elements are present on the page (for example the table of contents on Vector 2022). In the unlikely event this causes any problems with how you use the site, we'd love to understand better, please ping <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[m:User:Jon (WMF)|Jon (WMF)]]</span> to any on-wiki conversations. [https://phabricator.wikimedia.org/T306910]
'''Future changes'''
* The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]].
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Parsoid's HTML output will soon stop annotating file links with different <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>typeof</code></bdi> attribute values, and instead use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:File</code></bdi> for all types. Tool authors should adjust any code that expects: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Image</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Audio</code></bdi>, or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Video</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T273505]
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W25"/>
</div>
20:18, 20 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23425855 -->
== WIKIMOVE ==
The 3rd episode of WIKIMOVE, the new podcast about the future of our changing movement, has now dropped! [https://meta.wikimedia.org/wiki/WIKIMOVE/Podcast In this new episode] we talk with Kannika Thaimai and Ivana Madžarević about innovation and explore the opportunities created by the UNLOCK accelerator within our movement and beyond. Don't hesitate to react on [https://meta.wikimedia.org/wiki/WIKIMOVE/Reactions#Your_thoughts_on_Episode_#3_UNLOCKing_innovation our meta page]! [[Ŋun su:Eva Martin (WMDE)|Eva Martin (WMDE)]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Eva Martin (WMDE)|talk]]) 14:50, 16 Mai 2022 (UTC) [[Ŋun su:Eva Martin (WMDE)|Eva Martin (WMDE)]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:Eva Martin (WMDE)|Yɛltɔɣa]]) 09:21, 24 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
== Wikidata weekly summary #426 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/William Avery Bot 7|William Avery Bot 7]]. Task/s: Merge multiple references on the same claim citing Accademia delle Scienze di Torino.
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** The [https://etherpad.wikimedia.org/p/WBUG_2022.06.30 next Wikibase live session] is 15:00 UTC on Thursday 30th June 2022 (17:00 Berlin time). What are you working on around Wikibase? You're welcome to come and share your project with the community.
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call June 28, 2022: Andrew McAllister will introduce us to Scribe, an app that provides keyboards for second-language learners, and its use of Wikidata. This presentation should appeal to anyone who has worked on or is interested in learning more about the applications of lexicographical data in Wikidata as well as anyone who has an interest in language, open information, data and programming. [https://docs.google.com/document/d/13eADptzIpWfiqt_JHWM_staNtKoNaMVILLuNprn-29E/edit?usp=sharing Agenda]
*** [https://www.twitch.tv/belett Live editing session on Twitch], in French, by Vigneron, June 28 at 19:00 CEST (UTC+2)
*** 1 July: Abstract submission deadline for the Biodiversity Data Standards Conference [[:d:Q111972123|TDWG 2022]], including for a [https://www.tdwg.org/conferences/2022/session-list/#int19%20the%20role%20of%20the%20wikimedia%20ecosystem%20in%20linking%20biodiversity%20data session on "The role of the Wikimedia ecosystem in linking biodiversity data"]
*** July 8-10: Data Quality Days (see the [[d:Wikidata:Events/Data_Quality_Days_2022#Sessions|first version of the program]] and the [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022/Participants|list of participants]])
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/IEB3LHQEPHZJX4BTFQNHXR2JR5N2MVHF/ The Third Wikidata Workshop: Second Call for Papers]. Papers due: Friday, 29 July 2022
*** Celtic Knot Conference 2022: presentations from 12 projects communities working on minoritized languages on the Wikimedia projects - [https://www.youtube.com/playlist?list=PL66MRMNlLyR7p9wsYVfuqJOjKZpbuwp8U YouTube]
** Past:
*** 21 June: Presentation [[:doi:10.5281/zenodo.6670026|Wikidata as a data collaboration across multiple boundaries]] at SciDataCon
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Papers
*** [https://arxiv.org/pdf/2206.11022.pdf Connecting a French Dictionary from the Beginning of the 20th Century to Wikidata]
*** [https://www.mdpi.com/2673-6470/2/3/19 Practices of Linked Open Data in Archaeology and Their Realisation in Wikidata]
*** [http://www.semantic-web-journal.net/system/files/swj3124.pdf What Can Tweets and Knowledge Graphs Tell Us About Eating Disorders?]
** Videos
*** Dagbani Wikipedia Saha Episode 7: Adding references and qualifiers to Wikidata items (in Dagbanli) - [https://www.youtube.com/watch?v=gCUxrDjD44I&t=227s YouTube]
*** The Joys of Connecting Your Collections to Wikidata - [https://www.youtube.com/watch?v=8zjwkiarfug&t=24s YouTube]
*** Using Wikidata to Enhance Discovery & Faculty Interest in Rapid Publishing - [https://www.youtube.com/watch?v=cWpalbgB5Es YouTube]
** Podcasts
*** [https://anchor.fm/wiki-update/episodes/Data-Quality-Days-Discussion-With-Lydia-Pintscher--La-Lacroix-e1k4l5a Data Quality Days Discussion With Lydia Pintscher & Lèa Lacroix]
** Other
*** [[:d:User:PAC2/Documented queries|Documented queries: a proposal]], feedback is welcome [[:d:User_talk:PAC2/Documented_queries|here]]
* '''Tool of the week'''
** [https://data.isiscb.org/ IsisCB Explore] - is a research tool for the history of science whose books and subjects use imagery from Wikidata.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Template [[:d:Template:Item documentation|Item documentation]] now includes a query to the corresponding lexemes. This is an attempt to make navigation between lexemes and items easier. For the record, [[:d:Template:Item documentation|Item documentation]] is available in the header of the talk page for each item.
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10836|inker]], [[:d:Property:P10837|penciller]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10826|Talent Data Bank ID]], [[:d:Property:P10827|IRIS UNIVAQ author ID]], [[:d:Property:P10828|ARUd'A author ID]], [[:d:Property:P10829|IRIS UNITE author ID]], [[:d:Property:P10830|COR form ID, level 1]], [[:d:Property:P10831|COR lemma ID, niveau 1]], [[:d:Property:P10832|WorldCat Entities ID]], [[:d:Property:P10833|Great Plant Picks ID]], [[:d:Property:P10834|BVMC organization ID]], [[:d:Property:P10835|UK Beetles ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/theme|theme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/has narrative theme|has narrative theme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical Person|Grammatical Person]], [[:d:Wikidata:Property proposal/title match pattern|title match pattern]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bartsch Nummer|Bartsch Nummer]], [[:d:Wikidata:Property proposal/foliage type|foliage type]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/GSAFD ID|GSAFD ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bioconductor project|Bioconductor project]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUSE book ID|MUSE book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Truth Social username|Truth Social username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Telmore Musik|Telmore Musik]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Beamish peerages database ID|Beamish peerages database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Beamish peerages database person ID|Beamish peerages database person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/gov.uk person ID|gov.uk person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Komoot ID|Komoot ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kieler Gelehrtenverzeichnis ID|Kieler Gelehrtenverzeichnis ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Internet Sacred Text Archive ID|Internet Sacred Text Archive ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Copains d'avant ID|Copains d'avant ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/P. League+ ID|P. League+ ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WO2 Thesaurus ID|WO2 Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Super Basketball League ID|Super Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DeSmog ID|DeSmog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Met Constituent ID|Met Constituent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRFA ID|IRFA ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Adequat agency person ID|Adequat agency person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Israeli Company Registration Number|Israeli Company Registration Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UKAT term ID|UKAT term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TGbus game ID|TGbus game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TGbus franchise ID|TGbus franchise ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Austria-Forum person ID|Austria-Forum person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Catalogus Professorum (TU Berlin) person ID|Catalogus Professorum (TU Berlin) person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Odnoklassniki group numeric ID|Odnoklassniki group numeric ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VocaDB Artist ID|VocaDB Artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VocaDB Album ID|VocaDB Album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VocaDB Song ID|VocaDB Song ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Moepedia ID|Moepedia ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [[Wikidata:SPARQL query service/qotw|"Queries of the week" archive]] [https://twitter.com/heald_j/status/1541375896791273474 (sources)]
*** [https://w.wiki/5Khr Graph of fictional wars and their participants] [https://twitter.com/mlpoulter/status/1539639249678499840 (source)]
*** [https://w.wiki/5M7x The 100 most common species as subjects of publications known to Wikidata] ([https://twitter.com/EvoMRI/status/1540927184520503296 source])
*** [https://w.wiki/5MZE Map of birthplaces of ASM Clermont Auvergne players] ([https://twitter.com/belett/status/1541347785219493889 source])
* '''Development'''
** Lexicographical data: We are wrapping up the coding on the new Special:NewLexeme page. Testing and rolll-out will follow soon. We are still working on making it easier to find languages in the language selector on the Special:NewLexeme page. ([[phab:T307869]])
** REST API: We are continuing to code on the ability to create statements on an Item ([[phab:T306667]])
** Investigating an issue with labels not being shown after merges ([[phab:T309445]])
** Preparation for upcoming work: We are planning the next work on the Mismatch Finder to address feedback we have received so far as well as EntitySchemas to make them more integrated with other areas of Wikidata.
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 06 27|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 15:08, 27 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23439209 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-26</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W26"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]] API service now has self-service accounts with free on-demand requests and monthly snapshots ([https://enterprise.wikimedia.com/docs/ API documentation]). Community access [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise/FAQ#community-access|via database dumps & Wikimedia Cloud Services]] continues.
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Wiktionary#lua|All Wikimedia wikis can now use Wikidata Lexemes in Lua]] after creating local modules and templates. Discussions are welcome [[d:Wikidata_talk:Lexicographical_data#You_can_now_reuse_Wikidata_Lexemes_on_all_wikis|on the project talk page]].
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-28|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T311033]
* Some global and cross-wiki services will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-30|en}} at 06:00 UTC. This will impact ContentTranslation, Echo, StructuredDiscussions, Growth experiments and a few more services. [https://phabricator.wikimedia.org/T300472]
* Users will be able to sort columns within sortable tables in the mobile skin. [https://phabricator.wikimedia.org/T233340]
'''Future meetings'''
* The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (28 June). The following meetings will take place on 12 July and 26 July.
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W26"/>
</div>
20:03, 27 Silimin gɔli June 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23453785 -->
== Books & Bytes – Issue 50 ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<div style = "color: #936c29; font-size: 4em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif">
[[File:Wikipedia Library owl.svg|80px|link=The Wikipedia Library]] '''The Wikipedia Library'''
</div>
<div style = "font-size: 1.5em; margin: 0 100px">
[[File:Bookshelf.jpg|right|175px]]</div>
<div style = "line-height: 1.2">
<span style="font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif">'''''Books & Bytes'''''</span><br />
Issue 50, March – April 2022
</div>
<div style = "margin-top: 1.5em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em">
* New library partner - SPIE
* 1Lib1Ref May 2022 underway
<big>'''[[:m:The Wikipedia Library/Newsletter/March-April_2022|Read the full newsletter]]'''</big>
</div>
</div>
<small>Sent by [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of The Wikipedia Library team --12:53, 1 Silimin gɔli June 2022 (GMT) (UTC)</small>
<!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Newsletter/Recipients&oldid=23303825 -->
srkt8q1g3phs37gmkj6ndnwmxk6mysv
July 2022
0
12271
41736
2022-07-31T14:26:18Z
Masssly
13
July
wikitext
text/x-wiki
== Wikidata weekly summary #522 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ListedBuildingsUKBot|ListedBuildingsUKBot]]. Task/s: Add wikidata site links to appropriate wiki commons category pages for listed buildings with matching ID numbers. I've identified about 1000 entities that can be updated. e.g. [https://www.wikidata.org/wiki/Q26317428] should have a wiki commons link to [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Outhouse_to_Northeast_of_Red_House,_Bexleyheath] since they both refer to [https://historicengland.org.uk/listing/the-list/list-entry/1064204].
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming
*** [https://www.twitch.tv/belett Live editing session on Twitch], in French, by Vigneron, July 5 at 19:00 CEST (UTC+2)
*** [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Wikidata Data Quality Days]], online, on July 8-10
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/HN45PNQICAMLUR3XDWOSKSPS7RIPR5G3/ Invitation to Wikimedia Research Office Hours July 5, 2022]
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #48, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=48 Human rights]
** Past
*** [[m:Celtic Knot Conference 2022|Celtic Knot Wikimedia Language Conference, 1-2 July 2022]]. See [[m:Celtic Knot Conference 2022/Videos pool|Videos pool]] (replay).
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Videos
*** Making Wiki work for Wales - [https://www.youtube.com/watch?v=b_BxfkX1fCI YouTube]
*** Session on Wikibase - Wikimedia Deutschland and Wikipedians of Goa User Group (WGUG) - [https://www.youtube.com/watch?v=rE-ZXnTOG7M YouTube]
*** Scribe: Wikidata-powered keyboard app for second language learners - [https://www.youtube.com/watch?v=4GpFN0gGmy4 YouTube]
*** Linking OpenStreetMap and Wikidata A semi automated, user assisted editing tool - [https://www.youtube.com/watch?v=4fXeAlvbNgE YouTube]
*** Wikidata MOOC (in French) by Wikimedia France - [https://www.youtube.com/channel/UCoCicXrwO5jBxxXXvSpDANw/videos 19 videos on YouTube]
*** Wikidata Tutorials (in German) by OpenGLAM Switzerland - [https://www.youtube.com/playlist?list=PL-p5ybeTV84QYvX1B3xxZynfFWboOPDGy 7 videos on YouTube]
** Report
*** [[c:User:LennardHofmann/GSoC 2022/Report 2|User:LennardHofmann/GSoC 2022/Report 2]] - rewriting the WikiCommons and Wikidata Infobox in Lua
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Lectrician1/AddStatement.js|User:Lectrician1/AddStatement.js]] is a userscript that can add values to properties that already exist on an item and new statements.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/IPRW3TAAZK3DPVGN5JKGVJRVPBUJDQNE/ Wikimedia Deutschland will be joining forces with the Igbo Wikimedians User Group and Wikimedia Indonesia to advance the technical capacities of the movement around Wikidata]. The goal of this collaboration is "to make our software more usable by cultures underrepresented in technology, people of the Global South and speakers of minority languages".
** Job openings in the software development team at Wikimedia Deutschland
*** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/19886514?utm_campaign=google_jobs_apply&utm_source=google_jobs_apply&utm_medium=organic&l=en Junior Product Manager Wikidata] - ''"In this role you will be part of a cross-functional team, and be the product manager of product initiatives for Wikidata, the largest knowledge base of free and open data in the world."''
*** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/19887130/Product-Manager-Wikibase-Suite-m-f-d-?jobDbPVId=50403840&l=de Product Manager Wikibase Suite] - In this role ''"you will be part of an interdisciplinary team and the product team, and work closely with a broad variety of stakeholders in the Wikibase Ecosystem."''
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10838|Survey of Scottish Witchcraft - Case ID]], [[:d:Property:P10839|Russia.travel object ID]], [[:d:Property:P10840|Yamaha Artists ID]], [[:d:Property:P10841|ifwizz ID]], [[:d:Property:P10842|IRFA ID]], [[:d:Property:P10843|DeSmog ID]], [[:d:Property:P10844|Teresianum authority ID]], [[:d:Property:P10845|AdoroCinema series ID]], [[:d:Property:P10846|CEU author ID]], [[:d:Property:P10847|Anime Characters Database tag ID]], [[:d:Property:P10848|Beamish peerage database peerage ID]], [[:d:Property:P10849|Beamish peerage database person ID]], [[:d:Property:P10850|Kultboy video game ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/Gitee username|Gitee username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Punjabi tone|Punjabi tone]], [[:d:Wikidata:Property proposal/spoken by|spoken by]], [[:d:Wikidata:Property proposal/recordist|recordist]], [[:d:Wikidata:Property proposal/part of molecular family|part of molecular family]], [[:d:Wikidata:Property proposal/official definition|official definition]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Anghami artist ID|Anghami artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Boomplay artist ID|Boomplay artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID|Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUSE publisher ID|MUSE publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EU Knowledge Graph ID|EU Knowledge Graph ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kazakhstan.travel tourist spot ID|Kazakhstan.travel tourist spot ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant organisation Haute Autorité pour la transparence de la vie publique|identifiant organisation Haute Autorité pour la transparence de la vie publique]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibale ID|Bibale ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SZ topic ID|SZ topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS UNIMOL author ID|IRIS UNIMOL author ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5Pbw Number of albums in Wikidata by language, in descending order] ([https://twitter.com/exmusica/status/1543663049491578881 source])
*** [https://w.wiki/5LNG Occupation about musicians in Wales] ([https://twitter.com/MusicNLW/status/1543846567387578369 source])
*** [https://w.wiki/5NH8 Map of tram depots in France]
*** [https://w.wiki/5P8C Mountains higher than 2,500 meters in France] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1543124319349477376 source])
*** [https://w.wiki/5P7u List of all Tour de France's stage winners by nationality from 1903 to 2022] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1543119052951912449 source])
*** [https://w.wiki/5NvF French rugby teams according to the year of creation] ([https://twitter.com/belett/status/1542849367660548097 source])
*** [https://w.wiki/5NKA French members of parliament that were on the same legislature and are or have been married] ([https://twitter.com/ash_crow/status/1542173666162647040 source])
*** [https://w.wiki/5PH4 Number of countries on Wikidata where at least one pride parade has been held] ([https://twitter.com/jsamwrites/status/1543275391028236288 source])
*** [https://w.wiki/5Ne9 Football players whose birthday is today (different every day)] ([https://twitter.com/lubianat/status/1542556581753126913 source])
* '''Development'''
** Lexicographical data:
*** We have finished most of the development on the new Special:NewLexeme page. You can try it at https://wikidata.beta.wmflabs.org/wiki/Special:NewLexemeAlpha. We will make this available on Wikidata for testing with real-world data on July 14th.
*** We are continuing to work on the new search profile for languages to make setting the language of a new Lexeme easier ([[phab:T307869]])
** REST API: We are putting finishing touches on the first version of the API route to add statements to an Item. It is still lacking support for automated edit summaries.
** We are working on word-level diffs to make it easier to see what changed in an edit ([[phab:T303317]])
** We are investigating the issue of labels not being shown after some merges ([[phab:T309445]])
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 04|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 14:23, 4 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23439209 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-27</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W27"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translations]] are available.
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-05|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-07-07|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]).
* The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]].
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=| Advanced item]] This change only affects pages in the main namespace in Wikisource. The Javascript config variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>proofreadpage_source_href</code></bdi> will be removed from <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/JavaScript#mw.config|mw.config]]</code></bdi> and be replaced with the variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prpSourceIndexPage</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T309490]
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W27"/>
</div>
19:32, 4 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23466250 -->
== ''This Month in GLAM'': June 2022 ==
{| style="width:100%;"
| valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" |
{| align="center"
|-
| style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br />
<hr />
<div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue VI, June 2022</span>]]</div>
<hr /><br />
|- style="text-align: center;"
| <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span>
|- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;"
| <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;">
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: In the middle of new projects
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: A celebration, a commitment, an edit-a-thon: Know My Name returns for 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Heritage and Wikimedian in Residence
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: FIRST WikiCon Brazil & Three States of GLAM
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Croatia report|Croatia report]]: Network(ing) effect(s)
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/France report|France report]]: French open content report promotion
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: Opening and closing projects in June
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Edit-a-thon with Kino Lumbardhi; DokuTech; CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: West Coast Wikipedian at Large and Auckland Museum updates
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikipedian in residence in the National Museum in Cracow; The next online meeting within the cycle of monthly editing GLAM meetings; Steps to communicate GLAM partnerships better and involve the Wikimedian community
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: 100 000 memories from the Nordic Museum; Report from the Swedish National Archives
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/UK report|UK report]]: Featured images and cultural diversity
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/USA report|USA report]]: Fifty Women Sculptors; Juneteenth Edit-a-thon; Juneteenth Photobooths 2022; Wiknic June 2022; New York Botanical Garden June 2022; LGBT Pride Month
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Structured data on Commons editing now possible with OpenRefine 3.6; file uploading with 3.7
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events
</div>
|-
| style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] • [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Single|Single-page]]
|-
| valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" |
To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]].
|-
|}
|}
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 03:46, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)</div>
<!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23471794 -->
== Wikidata weekly summary #528 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call July 12, 2022: Houcemeddine Turki will speak on "Enriching and Validating Wikidata from Large Bibliographic Databases." This call will be part of the 2022 LD4 Conference on Linked Data, “Linking Global Knowledge.” While you can attend the call directly via the links below without registering for the conference, we encourage everyone to check out the full conference program and all the excellent sessions on [https://2022ld4conferenceonlinkedda.sched.com/ Sched] at [https://2022ld4conferenceonlinkedda.sched.com/https://docs.google.com/document/d/19fWaod_qy2J5y6Mqjbnccen7nyb4nj6EnudCDouefQU/edit Agenda]
*** 7/30 [[m:Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/COSCUP 2022|OpenStreetMap x Wikidata @ COSCUP 2022]]
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/libraries@lists.wikimedia.org/thread/Z2UL7F4Y76VESAQY6JAXDPXXN7XWHXOP/ 2022 LD4 Conference on Linked data]. July 11th through July 15th, 2022
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #49, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=49 Bastille day]
** Past:
*** Presentation [https://doi.org/10.5281/zenodo.6807104 Integrating Wikibase into research workflows] at the monthly Wikibase Stakeholders Group meeting on July 7
*** Data Quality Days 2022 [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022/Outcomes|see outcomes]]. The recorded sessions will be published soon!
*** [[m:Celtic Knot Conference 2022|Celtic Knot Wikimedia Language Conference, 1-2 July 2022]]. See [[m:Celtic Knot Conference 2022/Videos pool|Videos pool]] (replay).
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://www.openstreetmap.org/user/Geonick/diary/399523 New quality checks in the Osmose QA tool for links from OpenStreetMap to Wikidata]
*** [https://blog.nationalarchives.gov.uk/mind-your-manors-hacking-like-its-1399/ Wikidata used extensively in medieval hack weekend at the University of York] (UK National Archives)
*** [https://blogs.bl.uk/digital-scholarship/2022/06/working-with-wikidata-and-wikimedia-commons-poetry-pamphlets-and-lotus-sutra-manuscripts.html Working With Wikidata and Wikimedia Commons: Poetry Pamphlets and Lotus Sutra Manuscripts] (British Library)
*** [https://wikiedu.org/blog/2022/07/07/wikidata-at-the-detroit-institute-of-arts/ Wikidata at the Detroit Institute of Arts]
** Papers
*** [https://peerj.com/articles/13712.pdf Wikidata and the bibliography of life] ([[d:Q112959127|Q112959127]])
** Videos
*** Live editing: create a Lua template using Lexemes on Wiktionary, with Mahir256 ([https://www.youtube.com/watch?v=y9ULQX9b5WI on Youtube])
*** Adding wikidata to plaques on OpenStreetMap - [https://www.youtube.com/watch?v=yL1_47roRcw YouTube]
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Lectrician1/discographies.js|User:Lectrician1/discographies.js]]: Shows chronological data about artist's discographies on music albums and provides functions to add new items.
** [[m:User:Xiplus/TwinkleGlobal|User:Xiplus/TwinkleGlobal]] is a userscript that is used to combat cross-wiki spam or vandalism.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Wikidata now has more than 10 million items about humans.
** [[d:Q113000000|Q113000000]] was created.
** [[:d:Template:Item documentation |Template:Item documentation]] now includes [[:d:Template:Generic queries for architects|Template:Generic queries for architects]] and [[:d:Template:Generic queries for transport network|Template:Generic queries for transport network]]
** Due to summer vacations and our current workloads the response times from the Wikidata communications team (Léa and Mohammed) to requests and queries may be delayed. We will resume full capacity by October.
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10855|opus number]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10843|DeSmog ID]], [[:d:Property:P10844|Teresianum authority ID]], [[:d:Property:P10845|AdoroCinema series ID]], [[:d:Property:P10846|CEU author ID]], [[:d:Property:P10847|Anime Characters Database tag ID]], [[:d:Property:P10848|Beamish peerage database peerage ID]], [[:d:Property:P10849|Beamish peerage database person ID]], [[:d:Property:P10850|Kultboy video game ID]], [[:d:Property:P10851|Kultboy platform ID]], [[:d:Property:P10852|Kultboy controller ID]], [[:d:Property:P10853|Kultboy magazine ID]], [[:d:Property:P10854|Kultboy company ID]], [[:d:Property:P10856|National Archives of Australia entity ID]], [[:d:Property:P10857|snookerscores.net player ID]], [[:d:Property:P10858|Truth Social username]], [[:d:Property:P10859|Material UI icon]], [[:d:Property:P10860|Yarkipedia ID]], [[:d:Property:P10861|Springer Nature person ID]], [[:d:Property:P10862|Komoot ID]], [[:d:Property:P10863|Springer Nature article ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/official definition|official definition]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ce module ou cette infobox utilise la propriété|ce module ou cette infobox utilise la propriété]], [[:d:Wikidata:Property proposal/release artist|release artist]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical number|Grammatical number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Error-report URL or e-mail|Error-report URL or e-mail]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibale ID|Bibale ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SZ topic ID|SZ topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS UNIMOL author ID|IRIS UNIMOL author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Match TV people ID|Match TV people ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Accademia dei Georgofili author ID|Accademia dei Georgofili author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/64 Parishes encyclopedia ID|64 Parishes encyclopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Applied Ecology Resources Document ID|Applied Ecology Resources Document ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Prophy author ID|Prophy author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/International Baccalaureate school ID|International Baccalaureate school ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Liquipedia ID|Liquipedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Instagram post ID|Instagram post ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapping Museums ID|Mapping Museums ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5RNR Current list of French departments] ([[:d:User:PAC2/Query/List of current French departments|documentation]])
*** [https://w.wiki/5RAN Prime ministers of Japan whose manner of death is homicide] ([https://twitter.com/slaettaratindur/status/1545351731495706626 source])
*** [https://w.wiki/5PyH 1st level administrative subdivisions with more than 10 million inhabitants] ([https://twitter.com/slaettaratindur/status/1543991969931722756 source])
*** [https://w.wiki/5RTB List of globes and how many times they've been used]
* '''Development'''
** [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Data Quality Days]]!
** Making plans for improving EntitySchemas and integrate them more into editing and maintenance workflows
** Implemented word-level diffs of labels, descriptions, aliases and sitelinks ([[phab:T303317]])
** Continuing the investigation about labels not being shown after some merges ([[phab:T309445]])
** Lexicographical data:
*** Continuing work on making it easier to pick the right language for a new Lexeme ([[phab:T298140]])
*** Fixing a bug where `[object Object]` was shown in the gramatical feature field ([[phab:T239208]])
*** Fixing a number of places where labels for redirected Items were not shown even though the redirect target had labels ([[phab:T305032]])
** REST API:
*** Finished the first version of the API route for creating statements on an Item (excluding autosummaries so far)
*** Started work on the API route for removing a statement from an Item
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** [[Wikidata:Project chat#Translator notice: Please update description of "of (P642)"|Update the description]] of the [[:d:Property:P642|"of" property]] in your language.
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 11|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 13:30, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23439209 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-28</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W28"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* In the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022 skin]], the page title is now displayed above the tabs such as Discussion, Read, Edit, View history, or More. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates#Page title/tabs switch|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T303549]
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] It is now possible to easily view most of the configuration settings that apply to just one wiki, and to compare settings between two wikis if those settings are different. For example: [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=jawiktionary Japanese Wiktionary settings], or [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=eswiki&compare=eowiki settings that are different between the Spanish and Esperanto Wikipedias]. Local communities may want to [[m:Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes|discuss and propose changes]] to their local settings. Details about each of the named settings can be found by [[mw:Special:Search|searching MediaWiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308932]
*The Anti-Harassment Tools team [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May|recently deployed]] the IP Info Feature as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature at all wikis]]. This feature allows abuse fighters to access information about IP addresses. Please check our update on [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#April|how to find and use the tool]]. Please share your feedback using a link you will be given within the tool itself.
'''Changes later this week'''
* There is no new MediaWiki version this week.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-12|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]).
'''Future changes'''
* The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]].
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W28"/>
</div>
19:25, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23502519 -->
== Event Registration Tool: Demo and Invitation to Test ==
Hello Subscribers!
[[metawiki:Campaigns/Foundation Product Team|'''The Campaigns Product Team''']] from the Wikimedia Foundation will be hosting two office hours to demo the new [[metawiki:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Registration|'''Event Registration Tool''']], and train organizers how to use it. In these office hours, you will learn how to:
* Create an event page in the new event namespace (as an event organizer)
* Enable registration on your event page (as an event organizer)
* Collect data on who registered for your event (as an event organizer)
* Register for an event on the event page (as an event participant)
You can attend one office hour or both, depending on your availability on the following dates:
* Session 1: '''Thursday, July 21, 2022 at 5:00 PM UTC'''
* Session 2: '''Saturday, July 23, 2022 at 12:00 PM UTC'''
These events will be multilingual, with live interpretations in '''Arabic''', '''English''', '''French''', '''Italian''', and '''Portuguese''', and '''Swahili'''. Note that Portuguese will be available on the 21st, but not the 23rd. We strongly encourage you to join and share your feedback on the tool. Your feedback will help us improve the tool so that Wikimedians can have a better event experience. To register, please reply to this email or [[metawiki:Campaigns/Foundation Programs Team/Office Hours/2022 07|'''''sign-up to our page''''']], by adding your signature.
Thank you!
<nowiki>~~~~</nowiki> [[Ŋun su:IBrazal (WMF)|IBrazal (WMF)]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:IBrazal (WMF)|Yɛltɔɣa]]) 06:44, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
== Wikidata weekly summary #529 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New request for comments:
*** [[:d:Wikidata:Requests for comment/Gender neutral labels for occupations and positions in French|Gender neutral labels for occupations and positions in French]]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Wikidata_Working_Hours/Wikidata_Working_Hour_Summer-Fall_Project_2022/2022-July-18_Wikidata_Working_Hour|Wikidata Working Hour July 18, 2022]]: Working with diverse children's book metadata. The second Wikidata Working Hour in the series will cover reconciliation in OpenRefine, so we can identify which authors from our spreadsheet of children's book metadata already exist and/or need to be created in Wikidata. You are, as always, welcome to bring your own data to work on. [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Wikidata_Working_Hours/Wikidata_Working_Hour_Summer-Fall_Project_2022/2022-July-18_Wikidata_Working_Hour Event page]
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wiki-research-l@lists.wikimedia.org/thread/2UVESG4FRYOP5QENHFPA556H2UC5E5VG/ Assessing the Quality of Sources in Wikidata Across Languages] - Wikimedia Research Showcase, Wednesday, July 20, at 9:30 AM PST/16:30 UTC
*** [https://twitter.com/wikimediatech/status/1547256861237268482 Mark your calendars for the Wikimania Hackathon!] The free, online, public event will take place from 16- 22 UTC August 12 and 12-17 UTC August 13, and include a final showcase on August 14.
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #50, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=50 Lexical categories]
** Past
*** 2022 LD4 Conference on Linked data. ([https://www.youtube.com/watch?v=phyyNRsnU3k&list=PLx2ZluWEZtIAu6Plb-rY2lILjUj6zRa9l replay on YouTube])
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://theconversation.com/the-barassi-line-a-globally-unique-divider-splitting-australias-footy-fans-185132 The Barassi Line: a globally unique divider splitting Australia’s footy fans]
*** [https://medium.com/metadata-learning-unlearning/words-matter-reconciling-museum-metadata-with-wikidata-61a75898bffb Words Matter: Reconciling museum metadata with Wikidata]
*** [https://wikiedu.org/blog/2022/07/14/leveraging-wikidata-for-wikipedia/ Leveraging Wikidata for Wikipedia]
*** [https://diff.wikimedia.org/2022/06/30/my-glamorous-introduction-into-the-wikiverse/ My GLAMorous introduction into the Wikiverse]
** Papers
*** [https://arxiv.org/pdf/2207.00143.pdf Enriching Wikidata with Linked Open Data]
** Videos
*** Lexemes in Wikidata structured lexicographical data for everyone (by [[d:User:LydiaPintscher|Lydia Pintscher]]) - [https://www.youtube.com/watch?v=7pgXqRXqaZs YouTube]
*** Want a not-scary and low-key introduction to some of the more advanced behind-the-scenes topics around Wikidata? Check out the videos from the [[m:Wikipedia Weekly Network/Live Wikidata Editing|Wikidata Live Editing sessions]] by [[d:User:Ainali|Jan Ainali]], [[d:User:Abbe98|Albin Larsson]].
*** The videos of the [[d:Wikidata:Events/Data_Quality_Days_2022|Data Quality Days 2022]] have been published and you can find them [https://www.youtube.com/playlist?list=PLduaHBu_3ejOLDumECxmDIKg_rDSe2uy3 in this playlist] or linked from the schedule.
*** Placing a scientific article on Wikidata (in Portuguese) - [https://www.youtube.com/watch?v=n3WFADJTKJk YouTube]
*** Teaching Wikidata Editing Practices (in Chinese) - [https://www.youtube.com/watch?v=91q6aMPqZz4 YouTube]
** Threads
*** OpenSexism has created the [https://twitter.com/OpenSexism/status/1458841564818513926 Wednesday Index]: each wednesday, it show gender diversity in Wikipedia articles. Gender diversity is computed using a SPARQL query.
* '''Tool of the week'''
** [https://tools-static.wmflabs.org/entityschema-generator/ EntitySchema Generator] - is a GUI to help create simple EntitySchemas for Wikidata.
** [[d:User:Jean-Frédéric/ExLudo.js|User:Jean-Frédéric/ExLudo.js]] - is a userscript that adds links expansions and mods on item pages for video games.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Job openings:
*** AFLIA: [https://web.aflia.net/job-opening-wikidata-course-manager-facilitator/ Wikidata Course Manager/Facilitator]
*** WMF: [https://boards.greenhouse.io/wikimedia/jobs/4388769?gh_src=dcc251241us Senior Program Officer, Libraries at Wikimedia Foundation]
** There is a [https://t.me/+Qc23Jlay6f4wOGQ0 new Telegram group for OpenRefine users].
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10863|Springer Nature article ID]], [[:d:Property:P10864|Bibale ID]], [[:d:Property:P10865|WW2 Thesaurus Camp List ID]], [[:d:Property:P10866|IRIS UNIMOL author ID]], [[:d:Property:P10867|MUSE publisher ID]], [[:d:Property:P10868|France bleu journalist ID]], [[:d:Property:P10869|HATVP organisation ID]], [[:d:Property:P10870|Accademia dei Georgofili author ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical number|Grammatical number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Error-report URL or e-mail|Error-report URL or e-mail]], [[:d:Wikidata:Property proposal/grade separated roadways at junction|grade separated roadways at junction]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gauss notation|Gauss notation]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Crossing number|Crossing number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/URL for presentation/slide|URL for presentation/slide]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionnaire Favereau|Dictionnaire Favereau]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Depicts lexeme form|Depicts lexeme form]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapping Museums ID|Mapping Museums ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GIE gas storage id|GIE gas storage id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Microsoft KLID|Microsoft KLID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PTS+ season ID|PTS+ season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RailScot company ID|RailScot company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RailScot location ID|RailScot location ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SABRE wiki ID|SABRE wiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Scottish Buildings at Risk ID|Scottish Buildings at Risk ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PBDB ID|PBDB ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pad.ma video ID|Pad.ma video ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pad.ma person ID|Pad.ma person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Naturbasen species ID|Naturbasen species ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/kód dílu části obce|kód dílu části obce]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Base Budé person ID|Base Budé person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bilbaopedia ID|Bilbaopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Disney+ Hotstar ID|Disney+ Hotstar ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5Sws List of recent heatwaves] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1547688117489938435 source])
*** [https://w.wiki/5S66 Most recent information leaks according to Wikidata] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1546734310761308160 source])
*** [https://w.wiki/5RwC Cause] and [https://w.wiki/5RwD mode of death] of ex-prime ministers ([https://twitter.com/theklaneh/status/1546513798814654464 source])
*** [https://w.wiki/5TVL Brazilian writers born in a city with less than 20000 inhabitants] ([https://twitter.com/lubianat/status/1548309266544570369 source])
*** [https://w.wiki/5U5B Lexical categories sorted by number of languages using them in Wikidata lexemes] ([https://twitter.com/envlh/status/1549003817383075842 source])
*** [https://w.wiki/5U5J People playing rugby union by number of Wikipages] ([https://twitter.com/belett/status/1548979202061471746 source])
** Newest database reports:
*** [[Wikidata:WikiProject Music/Albums ranked by number of sitelinks|Albums ranked by number of sitelinks]]
* '''Development'''
** Lexicographical data:
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/TQTZXSMFRV47GDBKEYPN2PQF45JRJL6W/ The new Lexeme creation page is available for testing]
*** Fixed an issue where the grammatical form of a Lexeme was rendered as `[object Object]` ([[phab:T239208]]) This also solves similar issues in other places.
** REST API: Continued working on the API route to replace or remove a statement of an Item
** We are making Wikibase resolve redirects when showing Item labels and descriptions in a lot more places; notably, this includes the wbsearchentities API. ([[phab:T312223]])
** Mismatch Finder: We are discussing options for how to improve its handling of dates, specifically calendar model and precision.
** EntitySchemas: We are trying to figure out how to best technically go about implementing some of the most-needed features for version 2.
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 18|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 14:42, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23529446 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-29</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W29"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translations]] are available.
'''Problems'''
* The feature on mobile web for [[mw:Special:MyLanguage/Extension:NearbyPages|Nearby Pages]] was missing last week. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T312864]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
'''Future changes'''
* The [[mw:Technical_decision_making/Forum|Technical Decision Forum]] is seeking [[mw:Technical_decision_making/Community_representation|community representatives]]. You can apply on wiki or by emailing <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">TDFSupport@wikimedia.org</span> before 12 August.
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W29"/>
</div>
23:00, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23517957 -->
== Campaign Product Team Office Hour - July 21, 2022 ==
Hello '''Campaign Product Newsletter''' subscribers!
The [[m:Campaigns/Foundation Product Team|'''Campaign Product Team''']] will be having an office hour today, '''July 21, 2022 at 17:00 UTC''' via '''Zoom''' to demo the first release of the [[m:Campaigns/Foundation Product Team/Registration|'''Event Registration Tool''']].
You may join the office hour using this [https://wikimedia.zoom.us/j/83538569035 '''meeting link'''].
We look forward to your participation.
Thank you.
Best,
The [[m:Campaigns/Foundation Product Team|'''Campaign Product Team''']]
[[Ŋun su:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:MediaWiki message delivery|Yɛltɔɣa]]) 14:46, 21 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:IBrazal (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Campaigns/Foundation_Product_Team/Subscribers&oldid=23512297 -->
== Wikidata weekly summary #530 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/PangolinBot 1|PangolinBot 1]]. Task/s: Automatically adds author information to Wikidata scholarly articles (items where [[:d:Property:P31|instance of (P31)]] = [[d:Q13442814|scholarly article (Q13442814)]]) that have missing author information. Currently works for articles with the following references: [[:d:Property:P698|PubMed ID (P698)]], [[:d:Property:P932|PMCID (P932)]], [[:d:Property:P6179|Dimensions Publication ID (P6179)]], [[:d:Property:P819|ADS bibcode (P819)]]. Part of Outreachy Round 24.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/BboberBot|BboberBot]]. Task/s: The "robot" will browse the latest VIAF Dump, select the lines with a Idref (P269) and a Qitem, and add a P269 when it doesn't already exist in Wikidata.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ADSBot English Paper|ADSBot English Paper]]. Task/s: Importing scholarly articles from ADS database to Wikidata, by creating Wikidata Item of a scholarly article (optionally author items) and adding statements and statements-related properties to the item. Part of Outreachy Round 24.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ADSBot English Statement|ADSBot English Statement]]. Task/s: Adding missing statements and statement-related properties to existing scholarly articles on Wikidata from the ADS database. Part of Outreachy Round 24.
** New request for comments:
*** [[d:Wikidata:Requests for comment/Documented and featured SPARQL queries|Documented and featured SPARQL queries]]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** [Small wiki toolkits] [Upcoming bots & scripts workshop. "How to maintain bots" is coming up on [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/BEENRNTJPGHLJ2MXQI6XTQDVEJR7KYHM/ Friday, July 29th, 16:00 UTC]
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call July 26, 2022: Clair Kronk, Crystal Clements, and Alex Jung will be providing an update to Wikidata/gender discussions from the February 8 call with a focus on pronouns. Clair will introduce us to LGBTdb, a Wikibase instance created for and by LGBTQIA+ people from which we draw insight in Wikidata-related discussions. We also hope to discuss current pain points and share action items for future collaboration. Input from community members who are familiar with lexicographical data would be greatly appreciated. [https://docs.google.com/document/d/1fHqlQ9l0nriMkrZRFW7Wd1k53DZsvgxstzyxlhgbDq0/edit?usp=sharing Agenda]
*** [https://twitter.com/wikidataid/status/1550011035112710144 Wikimedia Indonesia Wikidata meetup. 1300 WIB, July 30, 2022].
** Ongoing:
*** Weekly Lexemes Challenge #51, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=51 Plants]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Papers
*** [[d:Q113181609|The Lay of the Land: Data Visualizations of the Language Data and Domains of Wikidata (Q113181609)]]
** Videos
*** Wikibase Ecosystem taking Wikidata further, by [[d:User:LydiaPintscher|Lydia Pintscher]] - [https://www.youtube.com/watch?v=gl83YPGva7s YouTube]
*** Teaching Wikidata Editing Practices II (in Chinese) - [https://www.youtube.com/watch?v=fh6xXXdq5Uw YouTube]
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Magnus Manske/referee.js|User:Magnus Manske/referee.js]] - is a userscript that automatically checks external IDs and URLs of a Wikidata item as potential references, and adds them with a single click.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** [[Wikidata:Development plan|Wikidata and Wikibase 2022 development plan]] has been updated to include activity estimates for the third quarter (Q3).
** Fellowship: [https://medium.com/wanadata-africa/wikipedian-in-residence-wir-fellowships-to-help-fight-climate-denialism-in-africa-1380dd849ad7 Wikipedian-in-Residence (WiR) fellowships to improve climate info in African languages on Wikipedia and Wikidata.]
** [[d:phab:T66503|T66503]]: It is now possible to import dates from templates to Wikidata using Pywikibot's <code>[[mw:Manual:Pywikibot/harvest template.py|harvest_template.py]]</code> script.
** Number of wikidata-powered infoboxes on Commons now [[:c:Category:Uses of Wikidata Infobox|exceeds 4 million]]
** [https://openrefine.org/ OpenRefine 3.6.0] was released. It adds support for [[commons:Commons:OpenRefine|editing structured data on Wikimedia Commons]], features more configurable statement deduplication during upload, as well as the ability to delete statements. Head to the [https://github.com/OpenRefine/OpenRefine/releases/tag/3.6.0 release page] for a changelog and download links.
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10870|Accademia dei Georgofili author ID]], [[:d:Property:P10871|Delaware Division of Corporations file number]], [[:d:Property:P10872|Palmares Cultural Foundation process number]], [[:d:Property:P10873|Mapping Museums ID]], [[:d:Property:P10874|gov.uk person ID]], [[:d:Property:P10875|Kazakhstan.travel tourist spot ID]], [[:d:Property:P10876|CVX vaccine code]], [[:d:Property:P10877|Applied Ecology Resources document ID]], [[:d:Property:P10878|ClimateCultures Directory ID]], [[:d:Property:P10879|Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID]], [[:d:Property:P10880|Catalogus Professorum (TU Berlin) person ID]], [[:d:Property:P10881|Kieler Gelehrtenverzeichnis ID]], [[:d:Property:P10882|Met constituent ID]], [[:d:Property:P10883|The Encyclopedia of Fantasy ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/chirality|chirality]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UAE Street Code|UAE Street Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/field of this award|field of this award]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Anghami album ID|Anghami album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Model image|Model image]], [[:d:Wikidata:Property proposal/fishery for|fishery for]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Bilbaopedia ID|Bilbaopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Disney+ Hotstar ID|Disney+ Hotstar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IndExs Exsiccata ID|IndExs Exsiccata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Objekt-ID für Kulturgut in Liechtenstein|Objekt-ID für Kulturgut in Liechtenstein]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AIPD member ID|AIPD member ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SecondHandSongs release ID|SecondHandSongs release ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Walther, Initia carminum ID|Walther, Initia carminum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Initia carminum Latinorum ID|Initia carminum Latinorum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Repertorium hymnologicum ID|Repertorium hymnologicum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/national-football-teams.com coach ID|national-football-teams.com coach ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/playmakerstats.com stadium ID|playmakerstats.com stadium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/sambafoot team ID|sambafoot team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/lila linked latin uri|lila linked latin uri]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archivio della ceramica person ID|Archivio della ceramica person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TUBITAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi ID|TUBITAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/elibrary.ru journal ID|elibrary.ru journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS private universities (1) IDs|IRIS private universities (1) IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Arabic Ontology Lemma ID|Arabic Ontology Lemma ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Merchbar electronic dance music artist ID|Merchbar electronic dance music artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JioSaavn album ID|JioSaavn album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JioSaavn Artist ID|JioSaavn Artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Revised Mandarin Chinese Dictionary ID|Revised Mandarin Chinese Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA subject keyword ID|AEDA subject keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA geographic keyword ID|AEDA geographic keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA taxonomic keyword ID|AEDA taxonomic keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rare Plant Fact Sheets ID|Rare Plant Fact Sheets ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/100.histrf.ru ID|100.histrf.ru ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/elibrary.ru publisher ID|elibrary.ru publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Livelib.ru publisher ID|Livelib.ru publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/YAPPY profile ID|YAPPY profile ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5UxU Map of driverless rapid transit railway lines worldwide]
*** [https://w.wiki/5V7o An example of finding problematic references]
*** [https://w.wiki/5Vvw Papers by University of Leeds researchers that might have figures suitable for Wikimedia Commons (with a CC-BY or CC-BY-SA licence, with full text online)]
*** [https://w.wiki/5Udf People born on rivers] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/1549684778579935235 source])
*** [https://w.wiki/5VLM Humans with "native language" "German"]
* '''Development'''
** Lexicographical data: We went over all the feedback we received for teh testing of the new Special:NewLexeme page and started addressing it and fixing the uncovered issues. One issue already fixed is a bug that prevented it from working on mobile view. ([[phab:T313116]])
** Mismatch Finder: investigated how we can make it work for mismatches in qualifiers instead of the main statement ([[phab:T313467]])
** REST API: Continued working on making it possible to replace and remove a statement of an Item
** We enabled the profile parameter to the wbsearchentities API on Test Wikidata ([[phab:T307869]])
** We continued making Wikibase resolve redirects when showing Item labels and descriptions in more places ([[phab:T312223]])
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 25|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 17:24, 25 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23558880 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-30</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W30"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikibooks.org/ www.wikibooks.org]</span> and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikiquote.org/ www.wikiquote.org]</span> portal pages now use an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T273179]
'''Problems'''
* Last week, some wikis were in read-only mode for a few minutes because of an emergency switch of their main database ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T313383]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* The external link icon will change slightly in the skins Vector legacy and Vector 2022. The new icon uses simpler shapes to be more recognizable on low-fidelity screens. [https://phabricator.wikimedia.org/T261391]
* Administrators will now see buttons on user pages for "{{int:changeblockip}}" and "{{int:unblockip}}" instead of just "{{int:blockip}}" if the user is already blocked. [https://phabricator.wikimedia.org/T308570]
'''Future meetings'''
* The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (26 July).
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W30"/>
</div>
19:27, 25 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23545370 -->
tv1l9d2l5im1dwjl1vql2fn1t2tzhhz
41739
41736
2022-07-31T14:27:03Z
Masssly
13
Blanked the page
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
Ŋun su yɛltɔɣa:Masssly/Archive/July 2022
3
12272
41738
2022-07-31T14:27:02Z
Masssly
13
+|
wikitext
text/x-wiki
== Wikidata weekly summary #522 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ListedBuildingsUKBot|ListedBuildingsUKBot]]. Task/s: Add wikidata site links to appropriate wiki commons category pages for listed buildings with matching ID numbers. I've identified about 1000 entities that can be updated. e.g. [https://www.wikidata.org/wiki/Q26317428] should have a wiki commons link to [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Outhouse_to_Northeast_of_Red_House,_Bexleyheath] since they both refer to [https://historicengland.org.uk/listing/the-list/list-entry/1064204].
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming
*** [https://www.twitch.tv/belett Live editing session on Twitch], in French, by Vigneron, July 5 at 19:00 CEST (UTC+2)
*** [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Wikidata Data Quality Days]], online, on July 8-10
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/HN45PNQICAMLUR3XDWOSKSPS7RIPR5G3/ Invitation to Wikimedia Research Office Hours July 5, 2022]
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #48, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=48 Human rights]
** Past
*** [[m:Celtic Knot Conference 2022|Celtic Knot Wikimedia Language Conference, 1-2 July 2022]]. See [[m:Celtic Knot Conference 2022/Videos pool|Videos pool]] (replay).
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Videos
*** Making Wiki work for Wales - [https://www.youtube.com/watch?v=b_BxfkX1fCI YouTube]
*** Session on Wikibase - Wikimedia Deutschland and Wikipedians of Goa User Group (WGUG) - [https://www.youtube.com/watch?v=rE-ZXnTOG7M YouTube]
*** Scribe: Wikidata-powered keyboard app for second language learners - [https://www.youtube.com/watch?v=4GpFN0gGmy4 YouTube]
*** Linking OpenStreetMap and Wikidata A semi automated, user assisted editing tool - [https://www.youtube.com/watch?v=4fXeAlvbNgE YouTube]
*** Wikidata MOOC (in French) by Wikimedia France - [https://www.youtube.com/channel/UCoCicXrwO5jBxxXXvSpDANw/videos 19 videos on YouTube]
*** Wikidata Tutorials (in German) by OpenGLAM Switzerland - [https://www.youtube.com/playlist?list=PL-p5ybeTV84QYvX1B3xxZynfFWboOPDGy 7 videos on YouTube]
** Report
*** [[c:User:LennardHofmann/GSoC 2022/Report 2|User:LennardHofmann/GSoC 2022/Report 2]] - rewriting the WikiCommons and Wikidata Infobox in Lua
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Lectrician1/AddStatement.js|User:Lectrician1/AddStatement.js]] is a userscript that can add values to properties that already exist on an item and new statements.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/IPRW3TAAZK3DPVGN5JKGVJRVPBUJDQNE/ Wikimedia Deutschland will be joining forces with the Igbo Wikimedians User Group and Wikimedia Indonesia to advance the technical capacities of the movement around Wikidata]. The goal of this collaboration is "to make our software more usable by cultures underrepresented in technology, people of the Global South and speakers of minority languages".
** Job openings in the software development team at Wikimedia Deutschland
*** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/19886514?utm_campaign=google_jobs_apply&utm_source=google_jobs_apply&utm_medium=organic&l=en Junior Product Manager Wikidata] - ''"In this role you will be part of a cross-functional team, and be the product manager of product initiatives for Wikidata, the largest knowledge base of free and open data in the world."''
*** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/19887130/Product-Manager-Wikibase-Suite-m-f-d-?jobDbPVId=50403840&l=de Product Manager Wikibase Suite] - In this role ''"you will be part of an interdisciplinary team and the product team, and work closely with a broad variety of stakeholders in the Wikibase Ecosystem."''
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10838|Survey of Scottish Witchcraft - Case ID]], [[:d:Property:P10839|Russia.travel object ID]], [[:d:Property:P10840|Yamaha Artists ID]], [[:d:Property:P10841|ifwizz ID]], [[:d:Property:P10842|IRFA ID]], [[:d:Property:P10843|DeSmog ID]], [[:d:Property:P10844|Teresianum authority ID]], [[:d:Property:P10845|AdoroCinema series ID]], [[:d:Property:P10846|CEU author ID]], [[:d:Property:P10847|Anime Characters Database tag ID]], [[:d:Property:P10848|Beamish peerage database peerage ID]], [[:d:Property:P10849|Beamish peerage database person ID]], [[:d:Property:P10850|Kultboy video game ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/Gitee username|Gitee username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Punjabi tone|Punjabi tone]], [[:d:Wikidata:Property proposal/spoken by|spoken by]], [[:d:Wikidata:Property proposal/recordist|recordist]], [[:d:Wikidata:Property proposal/part of molecular family|part of molecular family]], [[:d:Wikidata:Property proposal/official definition|official definition]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Anghami artist ID|Anghami artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Boomplay artist ID|Boomplay artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID|Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUSE publisher ID|MUSE publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EU Knowledge Graph ID|EU Knowledge Graph ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kazakhstan.travel tourist spot ID|Kazakhstan.travel tourist spot ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant organisation Haute Autorité pour la transparence de la vie publique|identifiant organisation Haute Autorité pour la transparence de la vie publique]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibale ID|Bibale ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SZ topic ID|SZ topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS UNIMOL author ID|IRIS UNIMOL author ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5Pbw Number of albums in Wikidata by language, in descending order] ([https://twitter.com/exmusica/status/1543663049491578881 source])
*** [https://w.wiki/5LNG Occupation about musicians in Wales] ([https://twitter.com/MusicNLW/status/1543846567387578369 source])
*** [https://w.wiki/5NH8 Map of tram depots in France]
*** [https://w.wiki/5P8C Mountains higher than 2,500 meters in France] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1543124319349477376 source])
*** [https://w.wiki/5P7u List of all Tour de France's stage winners by nationality from 1903 to 2022] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1543119052951912449 source])
*** [https://w.wiki/5NvF French rugby teams according to the year of creation] ([https://twitter.com/belett/status/1542849367660548097 source])
*** [https://w.wiki/5NKA French members of parliament that were on the same legislature and are or have been married] ([https://twitter.com/ash_crow/status/1542173666162647040 source])
*** [https://w.wiki/5PH4 Number of countries on Wikidata where at least one pride parade has been held] ([https://twitter.com/jsamwrites/status/1543275391028236288 source])
*** [https://w.wiki/5Ne9 Football players whose birthday is today (different every day)] ([https://twitter.com/lubianat/status/1542556581753126913 source])
* '''Development'''
** Lexicographical data:
*** We have finished most of the development on the new Special:NewLexeme page. You can try it at https://wikidata.beta.wmflabs.org/wiki/Special:NewLexemeAlpha. We will make this available on Wikidata for testing with real-world data on July 14th.
*** We are continuing to work on the new search profile for languages to make setting the language of a new Lexeme easier ([[phab:T307869]])
** REST API: We are putting finishing touches on the first version of the API route to add statements to an Item. It is still lacking support for automated edit summaries.
** We are working on word-level diffs to make it easier to see what changed in an edit ([[phab:T303317]])
** We are investigating the issue of labels not being shown after some merges ([[phab:T309445]])
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 04|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 14:23, 4 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23439209 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-27</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W27"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translations]] are available.
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-05|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-07-07|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]).
* The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]].
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=| Advanced item]] This change only affects pages in the main namespace in Wikisource. The Javascript config variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>proofreadpage_source_href</code></bdi> will be removed from <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/JavaScript#mw.config|mw.config]]</code></bdi> and be replaced with the variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prpSourceIndexPage</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T309490]
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W27"/>
</div>
19:32, 4 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23466250 -->
== ''This Month in GLAM'': June 2022 ==
{| style="width:100%;"
| valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" |
{| align="center"
|-
| style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br />
<hr />
<div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue VI, June 2022</span>]]</div>
<hr /><br />
|- style="text-align: center;"
| <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span>
|- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;"
| <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;">
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: In the middle of new projects
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: A celebration, a commitment, an edit-a-thon: Know My Name returns for 2022
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Heritage and Wikimedian in Residence
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: FIRST WikiCon Brazil & Three States of GLAM
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Croatia report|Croatia report]]: Network(ing) effect(s)
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/France report|France report]]: French open content report promotion
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: Opening and closing projects in June
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Edit-a-thon with Kino Lumbardhi; DokuTech; CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: West Coast Wikipedian at Large and Auckland Museum updates
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikipedian in residence in the National Museum in Cracow; The next online meeting within the cycle of monthly editing GLAM meetings; Steps to communicate GLAM partnerships better and involve the Wikimedian community
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: 100 000 memories from the Nordic Museum; Report from the Swedish National Archives
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/UK report|UK report]]: Featured images and cultural diversity
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/USA report|USA report]]: Fifty Women Sculptors; Juneteenth Edit-a-thon; Juneteenth Photobooths 2022; Wiknic June 2022; New York Botanical Garden June 2022; LGBT Pride Month
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Structured data on Commons editing now possible with OpenRefine 3.6; file uploading with 3.7
* [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events
</div>
|-
| style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] • [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Single|Single-page]]
|-
| valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" |
To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]].
|-
|}
|}
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 03:46, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)</div>
<!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23471794 -->
== Wikidata weekly summary #528 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call July 12, 2022: Houcemeddine Turki will speak on "Enriching and Validating Wikidata from Large Bibliographic Databases." This call will be part of the 2022 LD4 Conference on Linked Data, “Linking Global Knowledge.” While you can attend the call directly via the links below without registering for the conference, we encourage everyone to check out the full conference program and all the excellent sessions on [https://2022ld4conferenceonlinkedda.sched.com/ Sched] at [https://2022ld4conferenceonlinkedda.sched.com/https://docs.google.com/document/d/19fWaod_qy2J5y6Mqjbnccen7nyb4nj6EnudCDouefQU/edit Agenda]
*** 7/30 [[m:Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/COSCUP 2022|OpenStreetMap x Wikidata @ COSCUP 2022]]
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/libraries@lists.wikimedia.org/thread/Z2UL7F4Y76VESAQY6JAXDPXXN7XWHXOP/ 2022 LD4 Conference on Linked data]. July 11th through July 15th, 2022
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #49, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=49 Bastille day]
** Past:
*** Presentation [https://doi.org/10.5281/zenodo.6807104 Integrating Wikibase into research workflows] at the monthly Wikibase Stakeholders Group meeting on July 7
*** Data Quality Days 2022 [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022/Outcomes|see outcomes]]. The recorded sessions will be published soon!
*** [[m:Celtic Knot Conference 2022|Celtic Knot Wikimedia Language Conference, 1-2 July 2022]]. See [[m:Celtic Knot Conference 2022/Videos pool|Videos pool]] (replay).
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://www.openstreetmap.org/user/Geonick/diary/399523 New quality checks in the Osmose QA tool for links from OpenStreetMap to Wikidata]
*** [https://blog.nationalarchives.gov.uk/mind-your-manors-hacking-like-its-1399/ Wikidata used extensively in medieval hack weekend at the University of York] (UK National Archives)
*** [https://blogs.bl.uk/digital-scholarship/2022/06/working-with-wikidata-and-wikimedia-commons-poetry-pamphlets-and-lotus-sutra-manuscripts.html Working With Wikidata and Wikimedia Commons: Poetry Pamphlets and Lotus Sutra Manuscripts] (British Library)
*** [https://wikiedu.org/blog/2022/07/07/wikidata-at-the-detroit-institute-of-arts/ Wikidata at the Detroit Institute of Arts]
** Papers
*** [https://peerj.com/articles/13712.pdf Wikidata and the bibliography of life] ([[d:Q112959127|Q112959127]])
** Videos
*** Live editing: create a Lua template using Lexemes on Wiktionary, with Mahir256 ([https://www.youtube.com/watch?v=y9ULQX9b5WI on Youtube])
*** Adding wikidata to plaques on OpenStreetMap - [https://www.youtube.com/watch?v=yL1_47roRcw YouTube]
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Lectrician1/discographies.js|User:Lectrician1/discographies.js]]: Shows chronological data about artist's discographies on music albums and provides functions to add new items.
** [[m:User:Xiplus/TwinkleGlobal|User:Xiplus/TwinkleGlobal]] is a userscript that is used to combat cross-wiki spam or vandalism.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Wikidata now has more than 10 million items about humans.
** [[d:Q113000000|Q113000000]] was created.
** [[:d:Template:Item documentation |Template:Item documentation]] now includes [[:d:Template:Generic queries for architects|Template:Generic queries for architects]] and [[:d:Template:Generic queries for transport network|Template:Generic queries for transport network]]
** Due to summer vacations and our current workloads the response times from the Wikidata communications team (Léa and Mohammed) to requests and queries may be delayed. We will resume full capacity by October.
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: [[:d:Property:P10855|opus number]]
*** External identifiers: [[:d:Property:P10843|DeSmog ID]], [[:d:Property:P10844|Teresianum authority ID]], [[:d:Property:P10845|AdoroCinema series ID]], [[:d:Property:P10846|CEU author ID]], [[:d:Property:P10847|Anime Characters Database tag ID]], [[:d:Property:P10848|Beamish peerage database peerage ID]], [[:d:Property:P10849|Beamish peerage database person ID]], [[:d:Property:P10850|Kultboy video game ID]], [[:d:Property:P10851|Kultboy platform ID]], [[:d:Property:P10852|Kultboy controller ID]], [[:d:Property:P10853|Kultboy magazine ID]], [[:d:Property:P10854|Kultboy company ID]], [[:d:Property:P10856|National Archives of Australia entity ID]], [[:d:Property:P10857|snookerscores.net player ID]], [[:d:Property:P10858|Truth Social username]], [[:d:Property:P10859|Material UI icon]], [[:d:Property:P10860|Yarkipedia ID]], [[:d:Property:P10861|Springer Nature person ID]], [[:d:Property:P10862|Komoot ID]], [[:d:Property:P10863|Springer Nature article ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/official definition|official definition]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ce module ou cette infobox utilise la propriété|ce module ou cette infobox utilise la propriété]], [[:d:Wikidata:Property proposal/release artist|release artist]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical number|Grammatical number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Error-report URL or e-mail|Error-report URL or e-mail]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibale ID|Bibale ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SZ topic ID|SZ topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS UNIMOL author ID|IRIS UNIMOL author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Match TV people ID|Match TV people ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Accademia dei Georgofili author ID|Accademia dei Georgofili author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/64 Parishes encyclopedia ID|64 Parishes encyclopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Applied Ecology Resources Document ID|Applied Ecology Resources Document ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Prophy author ID|Prophy author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/International Baccalaureate school ID|International Baccalaureate school ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Liquipedia ID|Liquipedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Instagram post ID|Instagram post ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapping Museums ID|Mapping Museums ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5RNR Current list of French departments] ([[:d:User:PAC2/Query/List of current French departments|documentation]])
*** [https://w.wiki/5RAN Prime ministers of Japan whose manner of death is homicide] ([https://twitter.com/slaettaratindur/status/1545351731495706626 source])
*** [https://w.wiki/5PyH 1st level administrative subdivisions with more than 10 million inhabitants] ([https://twitter.com/slaettaratindur/status/1543991969931722756 source])
*** [https://w.wiki/5RTB List of globes and how many times they've been used]
* '''Development'''
** [[d:Wikidata:Events/Data Quality Days 2022|Data Quality Days]]!
** Making plans for improving EntitySchemas and integrate them more into editing and maintenance workflows
** Implemented word-level diffs of labels, descriptions, aliases and sitelinks ([[phab:T303317]])
** Continuing the investigation about labels not being shown after some merges ([[phab:T309445]])
** Lexicographical data:
*** Continuing work on making it easier to pick the right language for a new Lexeme ([[phab:T298140]])
*** Fixing a bug where `[object Object]` was shown in the gramatical feature field ([[phab:T239208]])
*** Fixing a number of places where labels for redirected Items were not shown even though the redirect target had labels ([[phab:T305032]])
** REST API:
*** Finished the first version of the API route for creating statements on an Item (excluding autosummaries so far)
*** Started work on the API route for removing a statement from an Item
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** [[Wikidata:Project chat#Translator notice: Please update description of "of (P642)"|Update the description]] of the [[:d:Property:P642|"of" property]] in your language.
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 11|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 13:30, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23439209 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-28</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W28"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* In the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022 skin]], the page title is now displayed above the tabs such as Discussion, Read, Edit, View history, or More. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates#Page title/tabs switch|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T303549]
* [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] It is now possible to easily view most of the configuration settings that apply to just one wiki, and to compare settings between two wikis if those settings are different. For example: [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=jawiktionary Japanese Wiktionary settings], or [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=eswiki&compare=eowiki settings that are different between the Spanish and Esperanto Wikipedias]. Local communities may want to [[m:Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes|discuss and propose changes]] to their local settings. Details about each of the named settings can be found by [[mw:Special:Search|searching MediaWiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308932]
*The Anti-Harassment Tools team [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May|recently deployed]] the IP Info Feature as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature at all wikis]]. This feature allows abuse fighters to access information about IP addresses. Please check our update on [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#April|how to find and use the tool]]. Please share your feedback using a link you will be given within the tool itself.
'''Changes later this week'''
* There is no new MediaWiki version this week.
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-12|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]).
'''Future changes'''
* The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]].
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W28"/>
</div>
19:25, 11 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23502519 -->
== Event Registration Tool: Demo and Invitation to Test ==
Hello Subscribers!
[[metawiki:Campaigns/Foundation Product Team|'''The Campaigns Product Team''']] from the Wikimedia Foundation will be hosting two office hours to demo the new [[metawiki:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Registration|'''Event Registration Tool''']], and train organizers how to use it. In these office hours, you will learn how to:
* Create an event page in the new event namespace (as an event organizer)
* Enable registration on your event page (as an event organizer)
* Collect data on who registered for your event (as an event organizer)
* Register for an event on the event page (as an event participant)
You can attend one office hour or both, depending on your availability on the following dates:
* Session 1: '''Thursday, July 21, 2022 at 5:00 PM UTC'''
* Session 2: '''Saturday, July 23, 2022 at 12:00 PM UTC'''
These events will be multilingual, with live interpretations in '''Arabic''', '''English''', '''French''', '''Italian''', and '''Portuguese''', and '''Swahili'''. Note that Portuguese will be available on the 21st, but not the 23rd. We strongly encourage you to join and share your feedback on the tool. Your feedback will help us improve the tool so that Wikimedians can have a better event experience. To register, please reply to this email or [[metawiki:Campaigns/Foundation Programs Team/Office Hours/2022 07|'''''sign-up to our page''''']], by adding your signature.
Thank you!
<nowiki>~~~~</nowiki> [[Ŋun su:IBrazal (WMF)|IBrazal (WMF)]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:IBrazal (WMF)|Yɛltɔɣa]]) 06:44, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
== Wikidata weekly summary #529 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New request for comments:
*** [[:d:Wikidata:Requests for comment/Gender neutral labels for occupations and positions in French|Gender neutral labels for occupations and positions in French]]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Wikidata_Working_Hours/Wikidata_Working_Hour_Summer-Fall_Project_2022/2022-July-18_Wikidata_Working_Hour|Wikidata Working Hour July 18, 2022]]: Working with diverse children's book metadata. The second Wikidata Working Hour in the series will cover reconciliation in OpenRefine, so we can identify which authors from our spreadsheet of children's book metadata already exist and/or need to be created in Wikidata. You are, as always, welcome to bring your own data to work on. [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Wikidata_Working_Hours/Wikidata_Working_Hour_Summer-Fall_Project_2022/2022-July-18_Wikidata_Working_Hour Event page]
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wiki-research-l@lists.wikimedia.org/thread/2UVESG4FRYOP5QENHFPA556H2UC5E5VG/ Assessing the Quality of Sources in Wikidata Across Languages] - Wikimedia Research Showcase, Wednesday, July 20, at 9:30 AM PST/16:30 UTC
*** [https://twitter.com/wikimediatech/status/1547256861237268482 Mark your calendars for the Wikimania Hackathon!] The free, online, public event will take place from 16- 22 UTC August 12 and 12-17 UTC August 13, and include a final showcase on August 14.
** Ongoing
*** Weekly Lexemes Challenge #50, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=50 Lexical categories]
** Past
*** 2022 LD4 Conference on Linked data. ([https://www.youtube.com/watch?v=phyyNRsnU3k&list=PLx2ZluWEZtIAu6Plb-rY2lILjUj6zRa9l replay on YouTube])
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Blogs
*** [https://theconversation.com/the-barassi-line-a-globally-unique-divider-splitting-australias-footy-fans-185132 The Barassi Line: a globally unique divider splitting Australia’s footy fans]
*** [https://medium.com/metadata-learning-unlearning/words-matter-reconciling-museum-metadata-with-wikidata-61a75898bffb Words Matter: Reconciling museum metadata with Wikidata]
*** [https://wikiedu.org/blog/2022/07/14/leveraging-wikidata-for-wikipedia/ Leveraging Wikidata for Wikipedia]
*** [https://diff.wikimedia.org/2022/06/30/my-glamorous-introduction-into-the-wikiverse/ My GLAMorous introduction into the Wikiverse]
** Papers
*** [https://arxiv.org/pdf/2207.00143.pdf Enriching Wikidata with Linked Open Data]
** Videos
*** Lexemes in Wikidata structured lexicographical data for everyone (by [[d:User:LydiaPintscher|Lydia Pintscher]]) - [https://www.youtube.com/watch?v=7pgXqRXqaZs YouTube]
*** Want a not-scary and low-key introduction to some of the more advanced behind-the-scenes topics around Wikidata? Check out the videos from the [[m:Wikipedia Weekly Network/Live Wikidata Editing|Wikidata Live Editing sessions]] by [[d:User:Ainali|Jan Ainali]], [[d:User:Abbe98|Albin Larsson]].
*** The videos of the [[d:Wikidata:Events/Data_Quality_Days_2022|Data Quality Days 2022]] have been published and you can find them [https://www.youtube.com/playlist?list=PLduaHBu_3ejOLDumECxmDIKg_rDSe2uy3 in this playlist] or linked from the schedule.
*** Placing a scientific article on Wikidata (in Portuguese) - [https://www.youtube.com/watch?v=n3WFADJTKJk YouTube]
*** Teaching Wikidata Editing Practices (in Chinese) - [https://www.youtube.com/watch?v=91q6aMPqZz4 YouTube]
** Threads
*** OpenSexism has created the [https://twitter.com/OpenSexism/status/1458841564818513926 Wednesday Index]: each wednesday, it show gender diversity in Wikipedia articles. Gender diversity is computed using a SPARQL query.
* '''Tool of the week'''
** [https://tools-static.wmflabs.org/entityschema-generator/ EntitySchema Generator] - is a GUI to help create simple EntitySchemas for Wikidata.
** [[d:User:Jean-Frédéric/ExLudo.js|User:Jean-Frédéric/ExLudo.js]] - is a userscript that adds links expansions and mods on item pages for video games.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** Job openings:
*** AFLIA: [https://web.aflia.net/job-opening-wikidata-course-manager-facilitator/ Wikidata Course Manager/Facilitator]
*** WMF: [https://boards.greenhouse.io/wikimedia/jobs/4388769?gh_src=dcc251241us Senior Program Officer, Libraries at Wikimedia Foundation]
** There is a [https://t.me/+Qc23Jlay6f4wOGQ0 new Telegram group for OpenRefine users].
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10863|Springer Nature article ID]], [[:d:Property:P10864|Bibale ID]], [[:d:Property:P10865|WW2 Thesaurus Camp List ID]], [[:d:Property:P10866|IRIS UNIMOL author ID]], [[:d:Property:P10867|MUSE publisher ID]], [[:d:Property:P10868|France bleu journalist ID]], [[:d:Property:P10869|HATVP organisation ID]], [[:d:Property:P10870|Accademia dei Georgofili author ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/Grammatical number|Grammatical number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Error-report URL or e-mail|Error-report URL or e-mail]], [[:d:Wikidata:Property proposal/grade separated roadways at junction|grade separated roadways at junction]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gauss notation|Gauss notation]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Crossing number|Crossing number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/URL for presentation/slide|URL for presentation/slide]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionnaire Favereau|Dictionnaire Favereau]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Depicts lexeme form|Depicts lexeme form]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapping Museums ID|Mapping Museums ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GIE gas storage id|GIE gas storage id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Microsoft KLID|Microsoft KLID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PTS+ season ID|PTS+ season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RailScot company ID|RailScot company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RailScot location ID|RailScot location ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SABRE wiki ID|SABRE wiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Scottish Buildings at Risk ID|Scottish Buildings at Risk ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PBDB ID|PBDB ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pad.ma video ID|Pad.ma video ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pad.ma person ID|Pad.ma person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Naturbasen species ID|Naturbasen species ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/kód dílu části obce|kód dílu části obce]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Base Budé person ID|Base Budé person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bilbaopedia ID|Bilbaopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Disney+ Hotstar ID|Disney+ Hotstar ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5Sws List of recent heatwaves] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1547688117489938435 source])
*** [https://w.wiki/5S66 Most recent information leaks according to Wikidata] ([https://twitter.com/WikidataThreads/status/1546734310761308160 source])
*** [https://w.wiki/5RwC Cause] and [https://w.wiki/5RwD mode of death] of ex-prime ministers ([https://twitter.com/theklaneh/status/1546513798814654464 source])
*** [https://w.wiki/5TVL Brazilian writers born in a city with less than 20000 inhabitants] ([https://twitter.com/lubianat/status/1548309266544570369 source])
*** [https://w.wiki/5U5B Lexical categories sorted by number of languages using them in Wikidata lexemes] ([https://twitter.com/envlh/status/1549003817383075842 source])
*** [https://w.wiki/5U5J People playing rugby union by number of Wikipages] ([https://twitter.com/belett/status/1548979202061471746 source])
** Newest database reports:
*** [[Wikidata:WikiProject Music/Albums ranked by number of sitelinks|Albums ranked by number of sitelinks]]
* '''Development'''
** Lexicographical data:
*** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/TQTZXSMFRV47GDBKEYPN2PQF45JRJL6W/ The new Lexeme creation page is available for testing]
*** Fixed an issue where the grammatical form of a Lexeme was rendered as `[object Object]` ([[phab:T239208]]) This also solves similar issues in other places.
** REST API: Continued working on the API route to replace or remove a statement of an Item
** We are making Wikibase resolve redirects when showing Item labels and descriptions in a lot more places; notably, this includes the wbsearchentities API. ([[phab:T312223]])
** Mismatch Finder: We are discussing options for how to improve its handling of dates, specifically calendar model and precision.
** EntitySchemas: We are trying to figure out how to best technically go about implementing some of the most-needed features for version 2.
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 18|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 14:42, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23529446 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-29</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W29"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translations]] are available.
'''Problems'''
* The feature on mobile web for [[mw:Special:MyLanguage/Extension:NearbyPages|Nearby Pages]] was missing last week. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T312864]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
'''Future changes'''
* The [[mw:Technical_decision_making/Forum|Technical Decision Forum]] is seeking [[mw:Technical_decision_making/Community_representation|community representatives]]. You can apply on wiki or by emailing <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">TDFSupport@wikimedia.org</span> before 12 August.
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W29"/>
</div>
23:00, 18 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23517957 -->
== Campaign Product Team Office Hour - July 21, 2022 ==
Hello '''Campaign Product Newsletter''' subscribers!
The [[m:Campaigns/Foundation Product Team|'''Campaign Product Team''']] will be having an office hour today, '''July 21, 2022 at 17:00 UTC''' via '''Zoom''' to demo the first release of the [[m:Campaigns/Foundation Product Team/Registration|'''Event Registration Tool''']].
You may join the office hour using this [https://wikimedia.zoom.us/j/83538569035 '''meeting link'''].
We look forward to your participation.
Thank you.
Best,
The [[m:Campaigns/Foundation Product Team|'''Campaign Product Team''']]
[[Ŋun su:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ŋun su yɛltɔɣa:MediaWiki message delivery|Yɛltɔɣa]]) 14:46, 21 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:IBrazal (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Campaigns/Foundation_Product_Team/Subscribers&oldid=23512297 -->
== Wikidata weekly summary #530 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]
<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div>
<div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;">
* '''Discussions'''
** New requests for permissions/Bot:
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/PangolinBot 1|PangolinBot 1]]. Task/s: Automatically adds author information to Wikidata scholarly articles (items where [[:d:Property:P31|instance of (P31)]] = [[d:Q13442814|scholarly article (Q13442814)]]) that have missing author information. Currently works for articles with the following references: [[:d:Property:P698|PubMed ID (P698)]], [[:d:Property:P932|PMCID (P932)]], [[:d:Property:P6179|Dimensions Publication ID (P6179)]], [[:d:Property:P819|ADS bibcode (P819)]]. Part of Outreachy Round 24.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/BboberBot|BboberBot]]. Task/s: The "robot" will browse the latest VIAF Dump, select the lines with a Idref (P269) and a Qitem, and add a P269 when it doesn't already exist in Wikidata.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ADSBot English Paper|ADSBot English Paper]]. Task/s: Importing scholarly articles from ADS database to Wikidata, by creating Wikidata Item of a scholarly article (optionally author items) and adding statements and statements-related properties to the item. Part of Outreachy Round 24.
*** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ADSBot English Statement|ADSBot English Statement]]. Task/s: Adding missing statements and statement-related properties to existing scholarly articles on Wikidata from the ADS database. Part of Outreachy Round 24.
** New request for comments:
*** [[d:Wikidata:Requests for comment/Documented and featured SPARQL queries|Documented and featured SPARQL queries]]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]'''
** Upcoming:
*** The next Wikidata+Wikibase office hours will take place on Wednesday, July 27th 2022 at 17:00 UTC (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.''
*** [Small wiki toolkits] [Upcoming bots & scripts workshop. "How to maintain bots" is coming up on [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/BEENRNTJPGHLJ2MXQI6XTQDVEJR7KYHM/ Friday, July 29th, 16:00 UTC]
*** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call July 26, 2022: Clair Kronk, Crystal Clements, and Alex Jung will be providing an update to Wikidata/gender discussions from the February 8 call with a focus on pronouns. Clair will introduce us to LGBTdb, a Wikibase instance created for and by LGBTQIA+ people from which we draw insight in Wikidata-related discussions. We also hope to discuss current pain points and share action items for future collaboration. Input from community members who are familiar with lexicographical data would be greatly appreciated. [https://docs.google.com/document/d/1fHqlQ9l0nriMkrZRFW7Wd1k53DZsvgxstzyxlhgbDq0/edit?usp=sharing Agenda]
*** [https://twitter.com/wikidataid/status/1550011035112710144 Wikimedia Indonesia Wikidata meetup. 1300 WIB, July 30, 2022].
** Ongoing:
*** Weekly Lexemes Challenge #51, [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php?id=51 Plants]
* '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press, articles, blog posts, videos]]'''
** Papers
*** [[d:Q113181609|The Lay of the Land: Data Visualizations of the Language Data and Domains of Wikidata (Q113181609)]]
** Videos
*** Wikibase Ecosystem taking Wikidata further, by [[d:User:LydiaPintscher|Lydia Pintscher]] - [https://www.youtube.com/watch?v=gl83YPGva7s YouTube]
*** Teaching Wikidata Editing Practices II (in Chinese) - [https://www.youtube.com/watch?v=fh6xXXdq5Uw YouTube]
* '''Tool of the week'''
** [[d:User:Magnus Manske/referee.js|User:Magnus Manske/referee.js]] - is a userscript that automatically checks external IDs and URLs of a Wikidata item as potential references, and adds them with a single click.
* '''Other Noteworthy Stuff'''
** [[Wikidata:Development plan|Wikidata and Wikibase 2022 development plan]] has been updated to include activity estimates for the third quarter (Q3).
** Fellowship: [https://medium.com/wanadata-africa/wikipedian-in-residence-wir-fellowships-to-help-fight-climate-denialism-in-africa-1380dd849ad7 Wikipedian-in-Residence (WiR) fellowships to improve climate info in African languages on Wikipedia and Wikidata.]
** [[d:phab:T66503|T66503]]: It is now possible to import dates from templates to Wikidata using Pywikibot's <code>[[mw:Manual:Pywikibot/harvest template.py|harvest_template.py]]</code> script.
** Number of wikidata-powered infoboxes on Commons now [[:c:Category:Uses of Wikidata Infobox|exceeds 4 million]]
** [https://openrefine.org/ OpenRefine 3.6.0] was released. It adds support for [[commons:Commons:OpenRefine|editing structured data on Wikimedia Commons]], features more configurable statement deduplication during upload, as well as the ability to delete statements. Head to the [https://github.com/OpenRefine/OpenRefine/releases/tag/3.6.0 release page] for a changelog and download links.
* '''Did you know?'''
<!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE -->
** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:
*** General datatypes: none
*** External identifiers: [[:d:Property:P10870|Accademia dei Georgofili author ID]], [[:d:Property:P10871|Delaware Division of Corporations file number]], [[:d:Property:P10872|Palmares Cultural Foundation process number]], [[:d:Property:P10873|Mapping Museums ID]], [[:d:Property:P10874|gov.uk person ID]], [[:d:Property:P10875|Kazakhstan.travel tourist spot ID]], [[:d:Property:P10876|CVX vaccine code]], [[:d:Property:P10877|Applied Ecology Resources document ID]], [[:d:Property:P10878|ClimateCultures Directory ID]], [[:d:Property:P10879|Hamburger Professorinnen- und Professorenkatalog ID]], [[:d:Property:P10880|Catalogus Professorum (TU Berlin) person ID]], [[:d:Property:P10881|Kieler Gelehrtenverzeichnis ID]], [[:d:Property:P10882|Met constituent ID]], [[:d:Property:P10883|The Encyclopedia of Fantasy ID]]
<!-- END NEW PROPERTIES -->
<!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE -->
** New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:
*** General datatypes: [[:d:Wikidata:Property proposal/chirality|chirality]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UAE Street Code|UAE Street Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/field of this award|field of this award]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Anghami album ID|Anghami album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Model image|Model image]], [[:d:Wikidata:Property proposal/fishery for|fishery for]]
*** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Bilbaopedia ID|Bilbaopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Disney+ Hotstar ID|Disney+ Hotstar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IndExs Exsiccata ID|IndExs Exsiccata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Objekt-ID für Kulturgut in Liechtenstein|Objekt-ID für Kulturgut in Liechtenstein]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AIPD member ID|AIPD member ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SecondHandSongs release ID|SecondHandSongs release ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Walther, Initia carminum ID|Walther, Initia carminum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Initia carminum Latinorum ID|Initia carminum Latinorum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Repertorium hymnologicum ID|Repertorium hymnologicum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/national-football-teams.com coach ID|national-football-teams.com coach ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/playmakerstats.com stadium ID|playmakerstats.com stadium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/sambafoot team ID|sambafoot team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/lila linked latin uri|lila linked latin uri]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archivio della ceramica person ID|Archivio della ceramica person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TUBITAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi ID|TUBITAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/elibrary.ru journal ID|elibrary.ru journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS private universities (1) IDs|IRIS private universities (1) IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Arabic Ontology Lemma ID|Arabic Ontology Lemma ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Merchbar electronic dance music artist ID|Merchbar electronic dance music artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JioSaavn album ID|JioSaavn album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JioSaavn Artist ID|JioSaavn Artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Revised Mandarin Chinese Dictionary ID|Revised Mandarin Chinese Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA subject keyword ID|AEDA subject keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA geographic keyword ID|AEDA geographic keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AEDA taxonomic keyword ID|AEDA taxonomic keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rare Plant Fact Sheets ID|Rare Plant Fact Sheets ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/100.histrf.ru ID|100.histrf.ru ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/elibrary.ru publisher ID|elibrary.ru publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Livelib.ru publisher ID|Livelib.ru publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/YAPPY profile ID|YAPPY profile ID]]
<!-- END NEW PROPOSALS -->
** Query examples:
*** [https://w.wiki/5UxU Map of driverless rapid transit railway lines worldwide]
*** [https://w.wiki/5V7o An example of finding problematic references]
*** [https://w.wiki/5Vvw Papers by University of Leeds researchers that might have figures suitable for Wikimedia Commons (with a CC-BY or CC-BY-SA licence, with full text online)]
*** [https://w.wiki/5Udf People born on rivers] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/1549684778579935235 source])
*** [https://w.wiki/5VLM Humans with "native language" "German"]
* '''Development'''
** Lexicographical data: We went over all the feedback we received for teh testing of the new Special:NewLexeme page and started addressing it and fixing the uncovered issues. One issue already fixed is a bug that prevented it from working on mobile view. ([[phab:T313116]])
** Mismatch Finder: investigated how we can make it work for mismatches in qualifiers instead of the main statement ([[phab:T313467]])
** REST API: Continued working on making it possible to replace and remove a statement of an Item
** We enabled the profile parameter to the wbsearchentities API on Test Wikidata ([[phab:T307869]])
** We continued making Wikibase resolve redirects when showing Item labels and descriptions in more places ([[phab:T312223]])
[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].
* '''Monthly Tasks'''
** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above.
** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]]
** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]].
** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!
** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects.
** Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]
</div>
<div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2022 07 25|Read the full report]]''' · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Sadat (WMDE)|Mohammed Sadat (WMDE)]] 17:24, 25 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
</div>
</div>
<!-- Message sent by User:Mohammed Sadat (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=23558880 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-30</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="technews-2022-W30"/><div class="plainlinks">
Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translations]] are available.
'''Recent changes'''
* The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikibooks.org/ www.wikibooks.org]</span> and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikiquote.org/ www.wikiquote.org]</span> portal pages now use an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T273179]
'''Problems'''
* Last week, some wikis were in read-only mode for a few minutes because of an emergency switch of their main database ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T313383]
'''Changes later this week'''
* [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]).
* The external link icon will change slightly in the skins Vector legacy and Vector 2022. The new icon uses simpler shapes to be more recognizable on low-fidelity screens. [https://phabricator.wikimedia.org/T261391]
* Administrators will now see buttons on user pages for "{{int:changeblockip}}" and "{{int:unblockip}}" instead of just "{{int:blockip}}" if the user is already blocked. [https://phabricator.wikimedia.org/T308570]
'''Future meetings'''
* The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (26 July).
'''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].''
</div><section end="technews-2022-W30"/>
</div>
19:27, 25 Silimin gɔli July 2022 (GMT)
<!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23545370 -->
tv1l9d2l5im1dwjl1vql2fn1t2tzhhz
Business Senior High School
0
12273
41742
2022-07-31T15:25:24Z
Alhassan Mohammed Awal
38
Created a new article
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School''' nyɛla shikuri shɛli din be Tamale.
== Taarihi ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
qmoaj0h2halq54e8ks2ahojq8tr07al
41743
41742
2022-07-31T15:35:26Z
Alhassan Mohammed Awal
38
Added a reference
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tamale.
== Taarihi ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
naur1kbn2oylz54lgk8wt3k55ohxrlw
41744
41743
2022-07-31T15:36:59Z
Alhassan Mohammed Awal
38
link
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
auo0uf3mdzt7f6bqusgvsiznp74v7yr
41745
41744
2022-07-31T15:38:02Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Karimba kpamba */ correction
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
o7uza9hh6km4frgkx0tic0lzx3evhqg
41746
41745
2022-07-31T15:43:02Z
Alhassan Mohammed Awal
38
added sections
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤila ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
1dyvd17fb7j2to8i7vjib6sy7aotk45
41747
41746
2022-07-31T15:56:08Z
Alhassan Mohammed Awal
38
/* Di nia waɤila */ correction
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
26mtz0uiitvfgyxybh529m91zxpyz79
41757
41747
2022-07-31T18:28:09Z
Alhaj Darajaati
22
Added content
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa na.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
mfrj0rqw9r8vh5kdr03m7d0kbpr2ei9
41758
41757
2022-07-31T18:40:10Z
Basiru amina
465
Taarihi
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
j5mirphzct6mqqfacs95fa6gz154end
41759
41758
2022-07-31T18:45:33Z
Basiru amina
465
Taarihi
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
kuzrnr7a6oecsybyip460rwba60a40b
41760
41759
2022-07-31T19:04:21Z
Basiru amina
465
Karim bagsim yaga din be shikuru
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
20nk29w0234jarmutq63ql4smcg1quf
41761
41760
2022-07-31T19:08:52Z
Alhaj Darajaati
22
/* Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bɛni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
frif5knzfkxr5xq86y2gljyowlweb97
41762
41761
2022-07-31T19:10:28Z
Alhassan Abubakari SS
1611
/* Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
ahwkr06uy7y7ci9jwcqthjp5vzgzh4i
41763
41762
2022-07-31T19:33:21Z
Alhaj Darajaati
22
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
isov3481qs8zbnuin7aapt1ty7xub7b
41764
41763
2022-07-31T19:57:29Z
Eidris Malle
72
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
a5iw994vzh2sww27uzsaj9flxjy3b3f
41765
41764
2022-07-31T19:59:46Z
Eidris Malle
72
/* Taarihi */Fixed typo
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili ŋɔ. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
quufscsgd2gusdn764gg8bfjpn2ja3l
41766
41765
2022-07-31T20:17:36Z
Ruky Wunpini
44
Links
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimin-gɔli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be [[Western Region]] yaɣili ŋɔ. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala|Nyankpali]] palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Karimbihi Duri Yuya ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
fuxwbvc5tmb6e69ilnzeeoc168ox0a6
41767
41766
2022-07-31T20:19:47Z
Ruky Wunpini
44
Sections
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimin-gɔli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be [[Western Region]] yaɣili ŋɔ. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala|Nyankpali]] palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Karimbihi Duri Yuya ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
Di Karimba kpamba
== Di Karimbi'kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
c9u3qseq9b2waxmtoitbpkg9rh6gls1
41768
41767
2022-07-31T20:23:00Z
Ruky Wunpini
44
Databox
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimin-gɔli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be [[Western Region]] yaɣili ŋɔ. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala|Nyankpali]] palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bohinbu din jendi duguli mini biehigu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bohinbu)
== Karimbihi Duri Yuya ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi doʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
Di Karimba kpamba
== Di Karimbi'kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
2ljl7ly23gqsu8mmxxg39l2redr1bf6
41769
41768
2022-07-31T20:26:30Z
Ruky Wunpini
44
/* Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni */ Spelling errors
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimin-gɔli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin George ŋun daa yi Tarkwa din be [[Western Region]] yaɣili ŋɔ. Di bela maali anahi ni [[Nyankpala|Nyankpali]] palli, ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni daa kpa, bɛ tuuli shikuri bila ŋun yuli booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli School Prefect (S.P). Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12), daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ daa na bi tooi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duduhugu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Karimbihi Duri Yuya ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
Di Karimba kpamba
== Di Karimbi'kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
q0tvz88t6gnqukm5zsmxfntk3fsdcop
41770
41769
2022-07-31T20:27:22Z
Alhaj Darajaati
22
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duduhugu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
b6ujts4eag6h2pgmg3unwd41yd4o9pw
41775
41770
2022-07-31T20:44:18Z
Basiru amina
465
Nia waginli
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duduhugu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
rzpvtcf7s3bnwf93j1i1lgpkasa6qua
41776
41775
2022-07-31T20:50:00Z
Basiru amina
465
Karim bagsim yaga din be shikuru
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
esvwf9ntspvtakdmuxeorek0oxgakfu
41778
41776
2022-07-31T20:53:26Z
Basiru amina
465
Nia waginli
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
qlp80oozcw0bpzvvlp446bywrvj1x4y
41780
41778
2022-07-31T20:59:58Z
Alhaj Darajaati
22
/* Di Karimba kpamba */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
25engkzobr5jx4zk0vr0trpwl1du35x
41782
41780
2022-07-31T21:04:28Z
AFAIBRAHIM
1206
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
== Taarihi ==
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
8djryfwumwdi1eo6d06m29oswsqg21a
41783
41782
2022-07-31T21:07:43Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Taachi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
mijugw0glspzqbs0klm7nqt9rdnztny
41785
41783
2022-07-31T21:09:50Z
Alhaj Darajaati
22
Added a section
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
== Pubu yaɣili ==
== Di taachi ==
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
8mtv7ylbf2yayaayo6ri91p2d0ve8s7
41786
41785
2022-07-31T21:16:40Z
Alhaj Darajaati
22
Added info
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pala
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
ptgzl43cajgcyvvs4xyjv29il2qlj3z
41787
41786
2022-07-31T21:18:46Z
Basiru amina
465
Nia waginli
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
ka9fznvi6z1nuakg7u6utmvn70vz6ad
41788
41787
2022-07-31T21:30:11Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Kundivihira */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />2. https://bisco.edu.gh/our-history/
5cqmalph2c3wja2pdinsf0wa19j988y
41789
41788
2022-07-31T21:32:07Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Kundivihira */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be [[Tamali|Tamale]].
== Taachi ==
Suhudoo ni Nangban'yini
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
9ra2ljxug553fixuxpai58vpjm85ohy
41790
41789
2022-07-31T21:39:51Z
AFAIBRAHIM
1206
N pahila sabbu
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
osnoaevy20qljhoj49ptkdkgt9oxi36
41791
41790
2022-07-31T21:43:38Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di nia jihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi ,yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
2mrhmde1wo891wmitqsch45f5od6bto
41792
41791
2022-07-31T21:45:55Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di nia jihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
ejob8ljnlm0mih2yjzz0ij90ukkh6so
41793
41792
2022-07-31T21:51:08Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di nia jihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
34frk45znijfdili1q6e6cd2stmweuw
41794
41793
2022-07-31T21:56:20Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
8nn4xfwunmls5rzaa77l9m93r6f0tbo
41795
41794
2022-07-31T21:58:20Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di Taŋgalimihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
a4c8bi6fey411l3npmg3928lsamp68w
41796
41795
2022-07-31T21:59:48Z
Alhaj Darajaati
22
/* Karimbi' Kura */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
2e0ep2jsmg7mcjig3qbur5dn4b2ph68
41797
41796
2022-07-31T22:00:47Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di Taŋgalimihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
ctag44e5vp5swrma76h8ue42b5xvhb0
41798
41797
2022-07-31T22:02:30Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Email */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
gc6j338guwvzzx1fg3oux4mb5g9m87a
41799
41798
2022-07-31T22:06:43Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Address */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di Puhayoobu Sɔya ==
=== Di Taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
8trfmyof48mfnhrplmj89hyrpp6dazx
41800
41799
2022-07-31T22:10:04Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Website */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
3pu09dpazrcx9dr6q63hwpnvafit3bh
41801
41800
2022-07-31T22:14:05Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Website */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
p3uqxh8jnbabne6q27lfed3w4syr4vd
41802
41801
2022-07-31T22:17:48Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di tuma saha */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'anii ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
mfjdspvuydszpecexkn3cjqs19k297j
41803
41802
2022-07-31T22:19:34Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di tuma saha */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
atsw2sqtyk5ofrlja4u5mzqsjrm3dkw
41804
41803
2022-07-31T22:24:36Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Di nia waɤinlli */ n pahila yɛltɔɣa
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili, ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
0042jhszlcy5jpmaual0liqv87312dd
41805
41804
2022-07-31T22:27:21Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi ( 12),daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
3pga8xfonk220nm0rr9nzzub79q9zl5
41806
41805
2022-07-31T22:30:42Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
3poie278mmbb2qggo1mqi1zjqecmri3
41807
41806
2022-07-31T22:33:56Z
AFAIBRAHIM
1206
/* Taarihi */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe
Seidu Seini
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
ek4mgza9dttmtlk00yng3r5wcuwwyzk
41808
41807
2022-07-31T22:41:12Z
Old lady 75
1834
/* Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
6fpbu84dqgfwy129tvf0m494w082fx4
41809
41808
2022-07-31T22:48:12Z
Old lady 75
1834
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
6l9g1a0egbn4t13c9kpo01nn4h8ybtc
41810
41809
2022-07-31T22:48:21Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bi ni kpuɣiri di shikurubihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bi ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
jnp0h77hzvdh2ma6rxe5ja8x3v4sw2x
41811
41810
2022-07-31T22:50:32Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
cuz1fy2whcm1xz9enrx2w7hx7c0i63r
41812
41811
2022-07-31T22:57:48Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira shega be ni
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
lbadalyx4zd0qwkn6td0o032m2j8ndd
41813
41812
2022-07-31T23:01:06Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C)
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
gm37ttei6ni8c46nd37x13w659ax2tp
41814
41813
2022-07-31T23:05:08Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
02ylmjo14xmtm77iyntqqu91joxuk5q
41815
41814
2022-07-31T23:07:13Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools zaa
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
2uvmvnphtazp0k74glrw3572m96kxmk
41816
41815
2022-07-31T23:24:52Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli compute tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
p1o48omcocuvjlv66gszocgzmvng5ue
41817
41816
2022-07-31T23:28:45Z
Basiru amina
465
Correct word spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n ti shikurubihi zaa n gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
s1e9j6xmcajrn5ulhcfebfvd91yf6cx
41818
41817
2022-07-31T23:31:56Z
Basiru amina
465
Change word spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti shikurubihi zaa n-gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
1ggu1e0ep87rv0dolha9csdnahu157g
41819
41818
2022-07-31T23:50:55Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bɛ ni kpuɣiri di shikuribihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti shikurubihi zaa n-gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Di bo karim bagsim sung n-ti shikuru bihi din yen che ka be nianima pali, ka di yirina tum’tuundi suma nim ni,be zaga nti pahi biehi’sheli be ni yen doli.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
seeu07k9a404xoabu2gs22kkafonc94
41820
41819
2022-08-01T00:13:04Z
Basiru amina
465
Di nia waginli
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti shikurubihi zaa n-gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
5grqjetnzmd9xoxbh8mza1uev3mim7u
41821
41820
2022-08-01T00:15:15Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bɛ ni kpuɣiri di shikurubihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti shikurubihi zaa n-gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ to shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
re52gyltpjluglzr9dyajd0k2ndy2jh
41822
41821
2022-08-01T00:27:46Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bɛ ni kpuɣiri di shikurubihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti shikurubihi zaa n-gari bɛ shikuru tab'zaa ka di chɛ ka bɛ shikurubihi maa nia nim pali prinla yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ to shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka di nyɛla shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
o9ezhifi1ukj50bkdtj2qlazisx5zqz
41823
41822
2022-08-01T00:38:47Z
Basiru amina
465
Di nia jihi
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shega gan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yelibora Pali ka di nyela shawar’suma shega be ni lagindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ to shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka di nyɛla shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
5eyaaler4r3of1ltg3x0k5g24txwpjz
41824
41823
2022-08-01T00:44:38Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bɛ ni kpuɣiri di shikurubihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shega gan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yelibora Pali ka di nyela shawar’suma shega be ni lagindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ to shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka di nyɛla shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
9a7yrhm4ybt791okroxqikh7f95vap6
41825
41824
2022-08-01T00:59:37Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Bɛ ni kpuɣiri di shikurubihi shɛm
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shega gan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yelibora Pali ka di nyela shawar’suma shega be ni lagindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala mazini go tumdi I doli zahimbu shehira gbag shega be ni kpehi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyela be ni kpari sheli tiri duniya yaga Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ to shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka di nyɛla shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
9wz0d3neo3uqgq9el7qkjqwgn8dhwjh
41826
41825
2022-08-01T01:11:49Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shega gan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yelibora Pali ka di nyela shawar’suma shega be ni lagindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
0ajvb2tmtvffnngjfd7hwm8dvq0bjv2
41827
41826
2022-08-01T01:15:37Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Di nia jihi */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yen kpagsiri be maga,ka mali tehi zilima,ni shikuru ban yirina ni shehira gbana din vieli ka mali dariza n-ti karim bagsim bobu yagili maini duniya zaa tuma din be Ghana ni zagti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
mfbnlf25gfd0dh92at0ujk14qo2ktk0
41828
41827
2022-08-01T01:20:51Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Di nia waɤinlli */M malimi niŋ
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli n booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yagili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka badaansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli n booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bi nyeri bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛni daa yɛli ni bi yɔra din laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bini.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni n-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kobiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
iq673zncs823x4ut5snjqbho28hmcsd
41829
41828
2022-08-01T01:36:52Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Taarihi */M malila bachinima niŋ
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi dugubu mini biɛhagu gbubiri sung)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
5m3dapn1tu78ikvxp6yphnbmzmie2yh
41830
41829
2022-08-01T01:42:01Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni */Mali bachini'ma niŋ
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa dinbe shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
6sqi7y78cf9t6wf3n3fy61l9r1l7lq3
41840
41830
2022-08-01T06:02:51Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni */M malila bachi niŋ
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service yɛn laɣim la yuya ŋɔ n zaŋ ti shikuru. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
j6vancylbgv1i28wra5lpctg0oyvlz2
41845
41840
2022-08-01T06:36:04Z
Basiru amina
465
Bi ni kpugiri di shikuru bihi shem
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
3g791pcml87eb4ly3z374knhippclw4
41846
41845
2022-08-01T06:39:48Z
Basiru amina
465
Addition of comma
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 ti kpa silimiingoli September biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
tmy3k6gpplq8a9544d7czm6xncllfky
41847
41846
2022-08-01T06:50:15Z
Basiru amina
465
Addition of words and punctuation
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa chɛ ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
qtmblo8fi7436fbt1meb1v009z233fv
41863
41847
2022-08-01T09:25:58Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Taarihi */M malila bachi niŋ
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ sheŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
qrye4i9hxsowoy5yfrf71px55ioubi7
41864
41863
2022-08-01T09:32:07Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Correct spelling
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, ka din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
hne7ihhfn3qze1naos6docm39rrr51d
41865
41864
2022-08-01T09:38:14Z
Adam Kamaldeen
1825
/* Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm */Improved on a sentence
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
fe494u589kx5w0lzthywejr967duv44
41866
41865
2022-08-01T11:13:00Z
Alhaj Darajaati
22
/* Karimbi' Kura */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
23. COP Timothy Yoosa Bonga, former Northern Regional Police Commander.
24. Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
25. Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
26. Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
27. Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
28. Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
29. Ms. Duduyeri Bridget, Development worker.
30. Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
31. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
32. Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
33. Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
34. Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
35. Dr Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
36. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
36. Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
37. Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
38. Alhaji Mohammed Faisal Amadu , Lecturer, UDS.
39. Mr. Chentiba Ahmed Taufique , Lecturer, UDS.
40. Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
41. Mr. Alhassan Mohammed Hafiz , ODCP Professional and Consultant.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
lwwq8k65sa9ga1t6pqr6q43c3ze991i
41867
41866
2022-08-01T11:17:44Z
Alhaj Darajaati
22
Added a link
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]] - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
23. COP Timothy Yoosa Bonga, former Northern Regional Police Commander.
24. Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
25. Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
26. Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
27. Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
28. Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
29. Ms. Duduyeri Bridget, Development worker.
30. Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
31. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
32. Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
33. Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
34. Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
35. Dr Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
36. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
36. Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
37. Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
38. Alhaji Mohammed Faisal Amadu , Lecturer, UDS.
39. Mr. Chentiba Ahmed Taufique , Lecturer, UDS.
40. Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
41. Mr. Alhassan Mohammed Hafiz , ODCP Professional and Consultant.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
hc3wzw3vi67c7zgtuxwid6tjybbbdhh
41868
41867
2022-08-01T11:42:03Z
Alhaj Darajaati
22
/* Karimbi' Kura */
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]] - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
23. COP Timothy Yoosa Bonga, former Northern Regional Police Commander.
24. Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
25. Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
26. Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
27. Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
28. Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
29. Ms. Duduyeri Bridget, Development worker.
30. Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
31. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
32. Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
33. Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
34. Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
35. Dr Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
36. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
36. Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
37. Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
38. Alhaji Mohammed Faisal Amadu , Lecturer, UDS.
39. Mr. Chentiba Ahmed Taufique , Lecturer, UDS.
40. Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
41. Mr. Alhassan Mohammed Hafiz , ODCP Professional and Consultant.
42. Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
43. Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
44. Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
45. Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
46. Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
47. Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
48. Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
49. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
50. Mohammed Abubakari Naporoo, Youth Organizer, Mion Constituency.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
lsgf7stlj5rkieyx1ye3o96d8aicsxg
41869
41868
2022-08-01T11:49:46Z
Alhaj Darajaati
22
Added reference
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]] - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
23. COP Timothy Yoosa Bonga, former Northern Regional Police Commander.
24. Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
25. Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
26. Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
27. Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
28. Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
29. Ms. Duduyeri Bridget, Development worker.
30. Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
31. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
32. Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
33. Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
34. Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
35. Dr Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
36. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
36. Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
37. Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
38. Alhaji Mohammed Faisal Amadu , Lecturer, UDS.
39. Mr. Chentiba Ahmed Taufique , Lecturer, UDS.
40. Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
41. Mr. Alhassan Mohammed Hafiz , ODCP Professional and Consultant.
42. Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
43. Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
44. Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
45. Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
46. Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
47. Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
48. Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
49. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
50. Mohammed Abubakari Naporoo, Youth Organizer, Mion Constituency.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
ocqaailcwwfq2gv7utthpxe9909i6pu
41870
41869
2022-08-01T11:55:27Z
Alhaj Darajaati
22
Added a reference
wikitext
text/x-wiki
'''Business Senior High School'''<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/about|access-date=2022-07-31|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> nyɛla shikuri shɛli din be Tudu polo, [[Tamali|Tamale]]
== Di puhayoobu sɔya ==
=== Di taŋgalimihi ===
0204528853/0372093266/0372022461
=== Email ===
bshstamale@gmail.com
=== Address ===
P. O Box 262, Tamale
=== Website ===
https//bisco.edu.gh
=== Di tuma saha ===
Atani tikpa Alizumma bin din gbaai kurug'ayopɔin ni labi hali ni kurug'ata ni labi.
== Taarihi ==
Silimiin-goli September dabaa awɔi yuuni 1963 ka Business Senior High School pili. Ŋun daa kpa shikuru maa yuli m booni Reverend Samuel Benjamin Gogoe ŋun daa yi Tarkwa<ref>{{Cite web|title=Business Senior High, Tamale History {{!}} SchoolsInGh.com|url=https://www.schoolsingh.com/senior-high-schools/business-senior-high-tamale/history|access-date=2022-08-01|website=schoolsInGh|language=en}}</ref> din be Western Region yaɣili. Di bela maali anahi ni Nyankpali palli,ka ba daansi ni alepile paaki kurili din be Tamale Central.
Chira ayi nyaaŋa shikuri maa ni kpa, bɛ tuuli shikuri bila yuli m booni Mumuni Musah ŋun pa su MIMA Construction Limited saha ŋɔ, n-daa lɛbi tuuli Senior Prefect. Lala n-daa kuli nyɛli hali ka shikuri bihi ŋɔ kalinli ti paai pia ni ayi (12). Daliri din daa che ka shikuru ŋɔ bI nyari bihi daa nyɛla shikuru yori, bɛ ni daa yɛli ni bɛ yɔra di laɣafu pa nyɛ saha ŋɔ Gh 0.012 pesewas, laɣafu nyɛbu daa nyɛla tɔm nti bihi laamba.Saha ŋɔ zaa shikuru maa daa na nyɛla ninvuɣi yino bɛni.
Yuuni 1965, ka Gobnanti daa deei li ka di pahi Ghana Gɔbnanti shikuritinim puuni m-boli li Tamale Commercial Institue. Ka karimbanim kalinli chaŋ ata,n-kpuɣi shikuri bihi kalinli din daa yiɣisi kɔbiga ni yini ka bidibisi kalinli daa nyɛ pihiyɔbu ni ayi ( 62), bipuɣiŋsi nyɛ pihinahi yini kani ( 39 ).
== Di kpabu yuuni ==
Silimiingoli September dabaa awɔi, yuuni 1963 ka shikuri ŋɔ daa kpa.
== Pubu yaɣili ==
Di biɛla pubu yaɣili din nyɛ C
== Di taachi ==
Di taachi nyɛla suhudoo mini nangbanyini
== Di nia jihi ==
Di bo wuhirisuŋ n-ti di shikurubihi zaa ka di yi di ko ka che shikuru shɛŋa ŋan kpalim, din yen che ka bɛ shikurubihi maa nia nima mini di yɛlibɔra Pali ka di nyɛla shawar’suma shɛŋa bɛ ni laɣindi gbaara, yuunisuŋ ni gbubirisuŋ shɛli shikuru ŋɔ ni yɛn ti ba.
== Di nia waɤinlli ==
Ni di yihi ban yɛn kpaŋsiri bɛ maga,ka mali tiɛhi zilima,ni shikuru ban yirina ni shɛhira gbana din viɛli ka mali dariza n-ti karim baɣsim bɔbu yaɣili mini duniya zaa tuma din be Ghana ni zaŋ ti kpa.
== Bi ni kpuɣiri bi shɛba ==
Shikuru ŋɔ kpuɣirila paɣaba mini dabba.
== Bɛ ni kpuɤiri di shikuribihi shɛm ==
Bɛ kpuɣirila shikuru bihi pala yuuni kam ka di doli computer tabibi ka be Ghana Eduacation Service fukumsi ni.Lala maʒini gɔ tumdi mi n-doli zahimbu shɛhira gbaŋ shɛŋa bɛ ni kpɛhi ka di yuli booni Basic Education Service (B.E.C).Lala zahimbu nyɛla bɛ ni kpari shɛli tiri duniya yaɣa Junior high schools.
Lala zahimbu gbana ŋɔ bela West African Examination Council (WAEC) ka doli karimba kpamba ban be Junior High School tingbani ŋɔ ni.Computer yi pii shikurubihi ŋɔ naai,Ghana Education Service nim yɛn laɣim la yuya ŋɔ n-zaŋ ti shikuruti. Lala yuya ŋɔ yɛn tabilila shikuriti da'paɣa zuɣu ka sokam tooi nya.
Soli lahi beni n-ti tin'duyanima ban bɔri ni bɛ kpe shikuru maa ni, din ŋuna shikuru maa maŋmaŋa n-yɛn zahim ba.
Shikurubihi ban yi Senior High School shɛŋa bee ban na kuli pili Senior High School ka bɔri ni bɛ tuɣi bɛ Karim shikuru maa ni gba ni tooi nya shikuru maa "admistration."
Bɛ yi kpuɣi shikurubila naai, bɛ ni ti o shikuru maa buku bila . Lala buku ŋɔ ni sɔŋ shikurubihi pala ka bɛ baŋ shikuru maa soya ni di zalisi zaa.
== Karim baŋsim yaɤa din be shikuru ŋɔ ni ==
- Business (laasabu maalibu)
- General Arts
- Home Economics (bɔhambu din jɛndi duɣubu mini biɛhagu gbubiri suŋ)
- General Science (tabibi bɔhambu)
== Yiya dinbe shikuru ŋɔ ni ==
Ferguson, ka di kom nyɛ zaɣi ʒee
Aggrey, ka di kom nyɛ zaɣi dɔʒim.
Nrumah, vakahili
Danquah,nuɣiso
Gogoe,pielli
Seidu Seini,ka di kom nyɛ zaɣi orange bee nuɣiso din be di shim
== Di Karimba kpamba ==
# Rev. Samuel B. Gogoe, yuuni 1963 - 1970
# J.A. Braimah Jnr, yuuni 1971-1972
# Godwin Seth Senanunyam Tamakloe, yuuni 1972-1976
# Mr. Michael N. Okyere, yuuni 1976-1978
# D.N. Loriba, yuuni 1978-1979
# John E. Bawah , yuuni 1979-1980
# Mr. Seidu Seini, yuuni 1980-1998
# Mr. J.B Dakurah, yuuni 1998-2004
# Awudu Rauf, yuuni 2004-2010
# Mr. S.B. Awari, yuuni 2010-2014
# Iddrisu Neindow, yuuni 2014-2016
# Alhaji Zack Ishmael Abu, silimiingoli Jan,biɛɣu pia ni yini yuuni 2016 nti kpa silimiingoli September, biɛɣu pishi ni awɔi yuuni 2016
# Ndeego J. Matthew, yuuni 2016-2021
# Mrs. Sussana Fati Braimah, 2021 hali na ni saha ŋɔ
== Karimbi' Kura ==
# [[Martin Alamisi Burnes Kaiser Amidu]] - Ghana Attorney General kuro
# Alhaji Mumuni Musah, managing director Mima Construction Ltd
# Alhaji Wumbei Fuseini,CEO, Mawums Agencies Ltd
# Hajia Fati Forgor, District Finance Officer, Kpandai district assemby<ref>{{Cite web|last=admin|title=Bisco old students urge present students to maintain high academic standards|url=https://justicefmonline.com/bisco-old-students-urge-present-students-to-maintain-high-academic-standards/|access-date=2022-08-01|language=en-US}}</ref>
# Col. Issahaku Mohammed, Ghana Armed Forces
# Col. Fuseini Salifu, Ghana Armed Forces
# Hajia Fati Musah, Manager, ADB Tamale
# Alhaji Mohammed Saani Yakubu,Country Director, Actionaid DR Congo
# Alhaji Bashiru Aliyu, Head,Engineering Control, Stanbic Bank
# Nurudeen Bawa,National Health Insurance Scheme, Accra
# Alhaji Ahmed Imoro, Director of Finance, National Health Insurance Authority
# Didi Dramani, Assistant Coach, Ghana Black Stars
# Mr. Shaibu Ibrahim Tanko,Director of Sports, UDS
# Amidu Shiraz Labaran , partner KPMG in Ghana
# Prof. Paul Issahaku, Canada
# Iddrisu Alhassan Iddrisu, Branch Manager, Stanbic Bank
# Mrs. Anatu Mahama Amin, CEO, Betty Aruna Prestige Memorial School
# Mohammed Ibn Abdallah, Media Practitioner, Diamond FM
# Alhaji Mohammed Baba Inusah, Principal Assistant, Clerk of Parliament
# Mr. Emmanuel Afreh Owusu, Senior Assistant Registrar, UCC
# Dr. Alhassan Andani, Senior Lecturer, UDS
#Hamida Muktaru Adam,
news anchor,Sagani Tv
23. COP Timothy Yoosa Bonga, former Northern Regional Police Commander.
24. Boting Naa Moses Alhassan, Retired Chief Director, Ministry of Roads and Highways.
25. Hajia Sherifa Yahaya Iddi, Principal Midwifery Officer, Tamale West Hospital.
26. Alhaji Nurideen Mahama, Retired Regional Director, Audit Service.
27. Mrs. Selina Ziddah, Head of Audit Service in Gomoah West District.
28. Alhaji Aminu Issahaku, Municipal Finance Officer, Yilo Krobo Municipality.
29. Ms. Duduyeri Bridget, Development worker.
30. Mr. Abdul Mumin Mohammed General, Public Policy Expert.
31. Ibrahim Abdallah, Manager and Lead Specialist, MTN Ghana.
32. Mr. Sulemana M. Murijan, Finance Manager, Securities and Exchange Commission.
33. Mr. Shamwill Abdul-Karim, Parliament House.
34. Dr. Ibrahim Abdul-Jalil, Director, Dar Al Istithmar.
35. Dr Iddrisu Abdul Malik, Country Advisor, Institute for Fiscal Studies, UK.
36. Sulemana Misbaw, Founder and CEO of Tamaha Ghana.
36. Mr. Iddrisu Mohammed Hussein, General Manager, Finance & Admin, Royal Crown Packaging.
37. Mrs. Hamidatu Muktar Adam, Sagani TV
38. Alhaji Mohammed Faisal Amadu , Lecturer, UDS.
39. Mr. Chentiba Ahmed Taufique , Lecturer, UDS.
40. Mr. Abudulai Munkaila, Lecturer, UPSA.
41. Mr. Alhassan Mohammed Hafiz , ODCP Professional and Consultant.
42. Mr Achagwe Luguje, Director General of Ghana Ports and Harbour.
43. Alhaji Muniru Muktar, Head of Customer Service, GCB Bank plc.
44. Hajia Fauzia Amadu, Controller and Accountant General Department.
45. Mrs Margaret Afi Tenkorang, Superintendent of police at the CID Headquarters
46. Rev. Timothy Ernest Annoh, Presbyterian Church of Ghana.
47. Dr. Issac Owusu Mensah, Director of Research at the office of the President.
48. Prof. Daniel A. Bagah, Member, Council of State.
49. Peter Kennedy Anum, Sahara Radio, United Kingdom.
50. Mohammed Abubakari Naporoo, Youth Organizer, Mion Constituency.
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana]]
[[Pubu:E-Class]]
[[Pubu:Dagbaŋ]]
<references />
ly1do3s7dhii9ehykxhln2vmk0v0oyl
Vittin Senior High/Technical School
0
12274
41771
2022-07-31T20:34:21Z
Ruky Wunpini
44
Created an article
wikitext
text/x-wiki
'''Vittin Senior High/Technical School''' nyɛla shikuru karimzɔŋ di bɛ [[Tamali]] din bɛ [[Ghana]] tuduu yaɣili polo.
jbknkjnbjk3dqtrr8ehf59paptb4sgx
41772
41771
2022-07-31T20:37:54Z
Ruky Wunpini
44
Sections
wikitext
text/x-wiki
'''Vittin Senior High/Technical School''' nyɛla shikuru karimzɔŋ di bɛ [[Tamali]] din bɛ [[Ghana]] tuduu yaɣili polo.
== Di Taarihi ==
== Di Taachi ==
== Di Niya ==
== Karim Baŋsim Yaɣa Shɛŋa din ni Wuhira ==
== Karimbi Duri Yuya ==
== Karimba Kpamba ==
== Karimbi' Kpamba ==
== Kundivihira ==
gqaoov1bhqgng8s471yfmtobjcioat6
41773
41772
2022-07-31T20:39:11Z
Ruky Wunpini
44
Category
wikitext
text/x-wiki
'''Vittin Senior High/Technical School''' nyɛla shikuru karimzɔŋ di bɛ [[Tamali]] din bɛ [[Ghana]] tuduu yaɣili polo.
== Di Taarihi ==
== Di Taachi ==
== Di Niya ==
== Karim Baŋsim Yaɣa Shɛŋa din ni Wuhira ==
== Karimbi Duri Yuya ==
== Karimba Kpamba ==
== Karimbi' Kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana shikuriti]]
[[Pubu:Tamali shikuriti]]
rwav5wv3p324i2swluxzgm04xmxfseu
41774
41773
2022-07-31T20:43:33Z
Ruky Wunpini
44
Reference
wikitext
text/x-wiki
'''Vittin Senior High/Technical School''' nyɛla shikuru karimzɔŋ di bɛ [[Tamali]] din bɛ [[Ghana]] tuduu yaɣili polo<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>.
== Di Taarihi ==
== Di Taachi ==
== Di Niya ==
== Karim Baŋsim Yaɣa Shɛŋa din ni Wuhira ==
== Di Pubu Yaɣili ==
Di bɛla catigori c
== Karimbi Duri Yuya ==
== Karimba Kpamba ==
== Karimbi' Kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana shikuriti]]
[[Pubu:Tamali shikuriti]]
hzu73pefpy6dnw6tne7bkqhwnlysovo
41784
41774
2022-07-31T21:07:46Z
Ruky Wunpini
44
Databox
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
'''Vittin Senior High/Technical School''' nyɛla shikuru karimzɔŋ di bɛ [[Tamali]] din bɛ [[Ghana]] tuduu yaɣili polo<ref>{{Cite web|title=Vitting Senior High Technical School|url=https://ghadmissionforms.com/vitting-senior-high-technical-school/|access-date=2022-07-31|website=2022/2023 Ghadmin|language=en-US}}</ref>.
== Di Taarihi ==
== Di Taachi ==
== Di Niya ==
== Karim Baŋsim Yaɣa Shɛŋa din ni Wuhira ==
== Di Pubu Yaɣili ==
Di bɛla catigori c
== Karimbi Duri Yuya ==
== Karimba Kpamba ==
== Karimbi' Kpamba ==
== Kundivihira ==
[[Pubu:Ghana shikuriti]]
[[Pubu:Tamali shikuriti]]
ck0z1ms86w09p6b7x0q5rrdgh0rjro2