Wikipedia
brwiki
https://br.wikipedia.org/wiki/Degemer
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Media
Dibar
Kaozeal
Implijer
Kaozeadenn Implijer
Wikipedia
Kaozeadenn Wikipedia
Restr
Kaozeadenn Restr
MediaWiki
Kaozeadenn MediaWiki
Patrom
Kaozeadenn Patrom
Skoazell
Kaozeadenn Skoazell
Rummad
Kaozeadenn Rummad
TimedText
TimedText talk
Modulenn
Kaozeadenn modulenn
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Kevrinelezh
0
1363
2007186
1460417
2022-08-08T16:12:39Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Prederouriezh]]->[[Rummad:Speredelezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{brezhonekaat}}
An termen '''mistik''' a zo deuet eus ar verb gresian 'μυάω' ('muaô') hag a dalvez kement ha « tevel », « chom sioul ». Implijet e vez ordinal evit komz eus « un hentenn arnodel war-zu Doue » hag a vefe digehentus dre natur.
Ar '''mistisism''' a zo neuze ur formalizasion pe ur sistematizasion eus an doare-se da vevañ.
Lod a laka da heñvelsterioù ar gerioù « mistik » ha « mistisism ». Met lod all a ra un diforc'h etre ar mistisism, hag a vefe kentoc'h teorik ha doktrinal, hag ar mistik, hag a vefe ar pleustr deuzoutañ (tizhet goude un asez [[speredelezh|speredel]]).
Implijet e vez ar ger-se evit ur bern traoù a bep seurt, setu e klever komz eus mistisism [[Platon]], mistisism [[Broioù ar Reter]], hini [[Juan de la Cruz]], [[Bernard de Clairvaux]], [[Meister Eckhart]], pe forzh peseurt tudenn speredel, hep ma vefe diforc'het a-walc'h an holl zoareoù-speredelezh posupl, ar mareoù, ar stadoù-spered, nag ar variezon ken real koulskoude, e-touesk an esperiañsoù stadet hag o eztaolioù lennegel.
[[Rummad:Speredelezh]]
ak21hyuetuntd7s9oh6g1pnztvdr9er
2007187
2007186
2022-08-08T16:12:47Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ezoteregezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{brezhonekaat}}
An termen '''mistik''' a zo deuet eus ar verb gresian 'μυάω' ('muaô') hag a dalvez kement ha « tevel », « chom sioul ». Implijet e vez ordinal evit komz eus « un hentenn arnodel war-zu Doue » hag a vefe digehentus dre natur.
Ar '''mistisism''' a zo neuze ur formalizasion pe ur sistematizasion eus an doare-se da vevañ.
Lod a laka da heñvelsterioù ar gerioù « mistik » ha « mistisism ». Met lod all a ra un diforc'h etre ar mistisism, hag a vefe kentoc'h teorik ha doktrinal, hag ar mistik, hag a vefe ar pleustr deuzoutañ (tizhet goude un asez [[speredelezh|speredel]]).
Implijet e vez ar ger-se evit ur bern traoù a bep seurt, setu e klever komz eus mistisism [[Platon]], mistisism [[Broioù ar Reter]], hini [[Juan de la Cruz]], [[Bernard de Clairvaux]], [[Meister Eckhart]], pe forzh peseurt tudenn speredel, hep ma vefe diforc'het a-walc'h an holl zoareoù-speredelezh posupl, ar mareoù, ar stadoù-spered, nag ar variezon ken real koulskoude, e-touesk an esperiañsoù stadet hag o eztaolioù lennegel.
[[Rummad:Speredelezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
58xhyyp83wny5hjuzlf1vo94s5mb50m
Wikipedia:Pajennoù da nullañ
4
2564
2007210
2005736
2022-08-08T17:46:50Z
Kadwalan
423
/* Goulennoù d'ober war o zro */
wikitext
text/x-wiki
{{Wikipedia:Goulennoù ouzh ar verourien/Taolenn}}
Amañ e c'heller kinnig ma vo diverket pajennoù a vo nullet gant ar verourien. Evit kaout '''roll ar verourien, klikit [[Wikipedia:Roll_ar_verourien|amañ]]'''.
Evit lakaat nullañ war ar prim pajennoù faziek-sklaer, da skouer evit titloù faziek, implijit an daolenn a-zehou ha klikit war '''[[Wikipedia:Goulenn diverkañ raktal|Diverkañ raktal]]'''. A-hend-all, enskrivit anv ar pennad a-is.
Gallout a rit goulenn ouzh ar [[Wikipedia:Merourien|verourien]] seveniñ obererezhioù all ivez. Sellit ouzh an daolenn a-zehou.
Gallout a reer kavout an dielloù [[:Rummad:Pajennoù da nullañ/dielloù|eno]]
==Abegoù da nullañ==
Meur a abeg a c'hall bezañ da c'houlenn ma vo nullet ur pennad :
*pajennadoù ha n'emaint ket e brezhoneg (ma ne vez ket resisaet warno emeur o treiñ anezho)
*pajennoù goullo (ma n'eo ket resisaet warno emeur o sevel anezho)
*pajennoù didalvoud a-grenn (unan all resisoc'h pe glokoc'h a zo bet savet)
*pajennoù doubl (div bajenn dezho titloù disheñvel evit an hevelep tra)
*'''pajennoù a zo ur fazi anat en titl anezho''' (fazioù splann, fazi bizskrivañ, fazi e doare-skrivañ un anv divoutin, fazi yezhadur, ger ijinet ha savet fall, fazi a-enep reolennoù Wikipedia ...)
Evezhiadenn a-bouez: kalz eus ar pajennoù a vez goulennet diverkañ zo pennadoù hag a c'haller treiñ aes en un [[adkas]] e gwirionez, ha mat pell zo. Soñjit e kement-se a-raok goulenn ma vo diverket ur bajenn.
<div class="plainlinks">
{| align="center" border="0" cellpadding="4" cellspacing="4" style="border: 2px solid #3366BB; background:#FFF0FF;"
| <span style="font-size:2.5em;"> [{{SERVER}}{{localurl:Wikipedia:Pajennoù da nullañ|action=edit§ion=new}} Ouzhpennañ anv ur bajenn da ziverkañ] </span>
|}
</div>
__TOC__
= Goulennoù bet respontet dezho =
{{WP:SI/Notenn:Goulennoù bet respontet dezho}}
==[[:Rummad:Merc'hed Norge]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Merc'hed Norvegia]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 1 Du 2020 da 16:48 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== Rummadoù a denn da bolitikerezh SUA ==
3 rummad goullo da ziverkañ (rummadoù all zo dija) : [[:Rummad:First Lady of The United States]], [[:Rummad:Prezidanted SUA]], [[:Rummad:Poltikourezed SUA]]. --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 7 Du 2020 da 09:09 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Stagadeonnn]]==
Vi-koukoug, e-lec'h [[Stagadenn (enez)|Stagadenn]]. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Du 2020 da 16:47 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Aqmescit (kumun)]]==
Diezhomm. [[Aqmescit]], hepmuiken, a adkas an dud da [[Simferopol]].--[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 15 Kzu 2020 da 11:53 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Reijmantoù gall]]==
Vi-koukoug. Ur [[:Rummad:Rejimantoù gall]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 14 Gen 2021 da 12:56 (UTC)
:Evel-just. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 4 Meu 2021 da 19:56 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Amir Yousef Safarnezhad]] ==
Da ziverkañ. Pennad faos savet gant ur vandal.--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 21 Gen 2021 da 12:18 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gwer Strollad]] ==
Da ziverkañ, goullo eo, ur pennad [[Strollad Glas (Brazil)]] zo. --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 31 Gen 2021 da 17:59 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Levrioù brezhonek 2017]]==
Goullo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 26 C'hwe 2021 da 12:08 (UTC)
:Ha diezhomm. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 4 Meu 2021 da 19:59 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Ur Ganaouenn a Skorn ha Tan]]==
Un adkas diabeg; [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 4 Meu 2021 da 19:55 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Kensonennoù gourlañchenn]] ==
Rummad goullo ha diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 7 Meu 2021 da 17:40 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Kensonennoù troc'h-avel]] ==
Rummad goullo ha diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 7 Meu 2021 da 17:50 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Kensonenn kilbleg]] ==
Fazi kemmadur. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 7 Meu 2021 da 22:49 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Kensonennoù staon-drekstaon]] ==
Rummad goullo ha diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 8 Meu 2021 da 00:28 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Ruzenn gilbleg kostez divouezh]] ==
Pajenn krouet dre fazi. Fall eo urzh ar gerioù. Ur bajenn adkas eo deuet da vezañ. Diezhomm eo. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 8 Meu 2021 da 01:11 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Kensonennoù dre daravat]] ==
Rummad goullo ha diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 8 Meu 2021 da 17:30 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Kensonennoù kevig-staon]] ==
Rummad goullo ha diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 8 Meu 2021 da 17:32 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gensonenn diweuz]] ==
Fazi en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:04 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gensonenn drekstaon]] ==
Fazioù en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:06 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Kensonennoù dre fri]] ==
Fazi : "kensonennoù fri" a vez lavaret, hag en unander e tlefe bezañ an titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:10 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gensonenn linkus]] ==
Fazi en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:11 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gensonenn dre fri]] ==
Fazioù en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:13 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Gensonenn]] ==
Fazi en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:33 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[C'hensonennoù dre daravat]] ==
Fazioù en titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 10 Meu 2021 da 22:35 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalennoù a-dreñv]] ==
En unander e tlefe bezañ an titl. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 11 Meu 2021 da 00:18 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Poligonoù]] ==
Rummad diezhomm krouet pa oa eus ar rummad Lieskornegoù dija. Rummad goullo : n'eus nemet un isrummad goullo ennañ. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 12 Meu 2021 da 15:22 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Rummad:Pevarc'hostezegoù]] ==
Rummad diezhomm krouet pa oa eus ar rummad Lieskornegoù dija. Rummad goullo. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 12 Meu 2021 da 15:24 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Breizh (rannvro melestradurel)]]==
Fazi kemmadur en titl. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 14 Meu 2021 da 17:32 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Tro-eñvel]]==
Vi-koukoug, e-lec'h [[Tro-envel]]. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Ebr 2021 da 10:59 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn zigor-etre]] ==
Anv savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 21:25 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn digor-etre]] ==
Anv savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 21:27 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn serr-etre]] ==
Anv savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 21:27 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn a-greiz]] ==
Titl savet a-dreuz (un araogenn eo "a-greiz" ha neket un anv-gwan). Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 23:38 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn serr-etre a-raok plaen]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 23:47 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn serr-etre a-raok ront]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 23:50 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn serr-etre a-dreñv plaen]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 23:54 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn serr-etre a-dreñv ront]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 16 Meu 2021 da 23:55 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn zigor]] ==
N'eus kemmadur ebet en anv reizh. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 17 Meu 2021 da 22:20 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn digor-etre a-raok ront]] ==
Anv savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 17 Meu 2021 da 22:23 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn digor-etre greiz plaen]] ==
Anv savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 17 Meu 2021 da 22:26 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn digor-etre a-dreñv plaen]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 17 Meu 2021 da 22:29 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Vogalenn digor-etre a-dreñv ront]] ==
Titl savet a-dreuz. Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 17 Meu 2021 da 22:30 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Marvioù an Meurzh 2021]]==
Fazi yezh. Goullo ouzhpenn. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 11 Ebr 2021 da 17:15 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Amir Yousef Safarnezhad]] ==
An den n'eus ket anezhañ, ijinet eo bet gant ur vandal. --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 11 Ebr 2021 da 22:11 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Mary Struart]]==
Vi-koukoug, e-lec'h [[Mary Stuart]]. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Ebr 2021 da 15:36 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[Stefan a Vlois (roue Bro-Saoz)]]==
* Liamm diezhomm.
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Komunisted]]==
*Ur [[:Rummad: Komunourien Bro-C'hall]] zo.
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Patrom:Ouzbekeg doareoù-skrivañ ha distagadur]] ha [[:Patrom:Doare-skrivañ ha distagadur an Ouzbekeg]]==
Diezhomm (implijet ur wech hepken). --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 23 Ebr 2021 da 10:51 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
== [[:Patrom:Veneteg–Brezhoneg]] ha [[:Patrom:Doare-skrivañ ha distagadur an Kirgizeg]]==
Dizimplij ha diezhomm. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 26 Ebr 2021 da 16:19 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Patrom:Doare-skrivañ tofaeg]] ha [[:Patrom:Doare-skrivañ yakouteg]]==
Dizimplij ha diezhomm. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Mae 2021 da 20:24 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Strolladoù komunour Gwadaloup]] ha [[:Rummad:Politikerezh Gwadaloup]]==
Goullo (aet eo "Gwadaloup" da "Gwadloup"). --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 22 Mae 2021 da 20:31 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Arondisamantoù Gwadaloup]] ha [[:Rummad:Kumunioù Gwadaloup]]==
Goullo ivez. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 22 Mae 2021 da 20:31 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Dug]]==
Goullo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 25 Mae 2021 da 12:09 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Patrom:Doareoù-skrivañ an azeri]]==
Diezhomm. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 25 Mae 2021 da 15:44 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Levrioù brezhonek 2017]]==
Rummad goullo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 23 Mez 2021 da 06:48 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Strolladoù sonerezh Izelvroioù]]==
Fazi en titl. Ur [[:Rummad:Strolladoù sonerezh an Izelvroioù]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Gou 2021 da 15:37 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Penn (Buckingamshire)]]==
Fazi en titl. Ur pennad [[Penn (Buckinghamshire)]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Gou 2021 da 15:53 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[Marc'hegien an Daol Grenn]]==
Fazi en titl. Ur pennad [[Marc'heien an Daol Grenn]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 28 Gou 2021 da 15:31 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Sport e Naoned, Breizh]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Sport e Naoned]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 5 Eos 2021 da 06:44 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Patrom:Gevelliñ (Qazan)]]==
Diezhomm. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 6 Eos 2021 da 10:17 (UTC)
:{{Graet}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
==[[:Rummad:Sport en Rusia]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Sport e Rusia]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 25 Eos 2021 da 07:03 (UTC)
:{{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 9 Ebr 2022 da 18:31 (UTC)
==[[:Rummad:Impalaerezed Roma]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Impalaerezed roman]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 4 Ebr 2022 da 16:29 (UTC)
:Mat din-me. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 4 Ebr 2022 da 17:10 (UTC)
:{{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 9 Ebr 2022 da 18:31 (UTC)
== Franck Bodenes ==
Krouet z'eus bet ur bajenn Franck Bodenes gant un implijer dizanv, d'ar 14 a viz Eost. N'eo ket neptu, lakaet z'eus bet mennozhioù personel enni. Kit da welet gant ho taoulagad, sellit ivez ar gaozadenn, diwar a lenner emañ Bianchi-Bihan o klask plantañ e bennadigoù soñj er cheu...
Setu a laka div bajenn evit an hevelep den. Pajenn Frank Bodenes bet gwarezet dek vloaz a ranko chom ha ret vo he digeriñ adarre d'ar c'hemmoù, ret mat vo sellet a dostig kaer er pezh a vo kemmet, hag er pezh a vo ouzhpennet. Hini Franck Bodenes a ranko bezañ nullet.
:Bodenes a ra al lezenn er wikipedia-mañ, hiziv evel dek vloaz zo! Ur vezh! Dre chañs ne lakae e fri nemet en ur pennad!
::{{graet}} Lakaet da adkas gant [[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ha gwarezet ganin. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 10 Ebr 2022 da 03:23 (UTC)
== [[Hent-houarn Santez-Pazhenn Pornizh]] ==
Fazi en titl. Ur pennad [[Hent-houarn Santez-Pezhenn Pornizh]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 22 Her 2021 da 12:00 (UTC)
:{{graet}} gant ur steward. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 11 Ebr 2022 da 12:14 (UTC)
==[[Driver's license]]==
Drocherezh. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 10 Gen 2022 da 19:19 (UTC)
:{{graet}} gant ur steward. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 11 Ebr 2022 da 12:14 (UTC)
== [[:Rummad:Stiradoù skinwel hag a c'hoarvezh e New York]] ==
Fazi en titl. --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 7 Her 2021 da 04:37 (UTC)
:{{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 10:05 (UTC)
==[[:Restr:BNG.jpg]]==
--[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Du 2021 da 13:55 (UTC)
:{{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 10:05 (UTC)
== [[:Rummad:Potr Treoure]] ==
Pajenn adkas diezhomm. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 24 Du 2021 da 22:00 (UTC)
:kantadoù a adkasoù diezhomm zo! [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 17:18 (UTC)
::Peurliesañ e vez digudenn leuskel adkasoù davet '''pennadoù'''. N’eo ket ar memes tra en esaouennoù anv all. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 17:24 (UTC)
==[[Stad dieub Orañjez]]==
Fazi : n'haller ket lakaat an anv frouezh [[orañjez]], war un anv-lec'h [[izelvroek]] hag a deu eus anv un tiegezh [[izelvroat]], an [[Tiegezh Oranje-Nassau |Oranje]. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 22 C'hwe 2022 da 17:52 (UTC)
: {{nann}} Goullonderet eo bet ar bajenn orin hag adkrouet dindan an anv nevez. '''Kendeuzet''' am eus an div bajenn. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 20:52 (UTC)
== [[Alexandre Scheuer]] ==
Alexandre Scheuer, politikour lec'hiel, anavezet e korn-bro An Oriant hepken. [[Implijer:Dakbzh|Dakbzh]] ([[Kaozeadenn Implijer:Dakbzh|kaozeal]]) 11 Ebr 2022 da 11:21 (UTC)
: {{ping|Bianchi-Bihan}} Krouet az peus ar pennad, gallout a rafes displegañ perak e soñj dit eo an den-mañ pouezus a-walc’h evit kaout ur bajenn er wiki? Ma n’eo nemet evit an tabut a-zivout ar skol, gallout a rafe an afer-mañ bezañ meneget en ur pennad [[Skol Diwan An Oriant]], da vezañ aozet. Alioù all a vo degemeret ivez, evel-just. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 11 Ebr 2022 da 19:58 (UTC)
:Ur wikipedia brezhonek zo amañ . Kement den a ra traoù ebit ar yezh pe evit ar yezh a verit ur pennad. Marteze e kemero perzh en dilennadeg ar gannaded, neuze e vo brasoc'h e vrud. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 09:43 (UTC)
::Ne vez ket doujet da reolennoù diazez zo amañ, [[:en:Wikipedia:Notability_(people)|WP:BIO]] en o zouesk (liammet am eus davet hini ar Wikipedia saoznek peogwir eo displeget mat, n’eo ket peogwir e rankfemp ober pep tra evel eno). N’on ket evit lavarout e rankfemp cheñch hiziv penn da benn, met gwelloc’h e vefe doujañ muioc’h d’ar reolennoù memestra. Klasket am eus titouroù diwar-benn an den-mañ ha skañv-tre eo an disoc’h. Ur c’hannad a vefe mat din, da skouer, met pell emañ diouzh ar gazeg-mañ. Hag ur wech ouzhpenn, gallout a rafe an «tabut» bezañ meneget er pennad [[Skol Diwan An Oriant]] hep koll danvez ebet. {{ping|VIGNERON|Lekemok|Fulup|Gwendal}} ho soñj, mar plij? [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 06:46 (UTC)
:::Gwir eo n'eo ket gwall vrudet an den... Met forzhig a bennadoù a c'hellje bezañ lamet ma heuliomp rik ar reolennoù kinniget uheloc'h. Goude-se e c'hellomp ober evel ma kinnig [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ha lakaat pep tra war pajenn ar skol, ha krouiñ ur pennad all ma kendalc'h an enebour ar brezhoneg-se d'ober reuz <small>peotramant ma ra traoù mat, piv 'oar ?</small> [[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 13 Ebr 2022 da 13:07 (UTC)
::::39,22% en doa tapet en dilennadegoù kannad a-enep da Wendal Rouillard e 2017. [[Implijer:Dakbzh|Dakbzh]] ([[Kaozeadenn Implijer:Dakbzh|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 21:25 (UTC)
:Peogwir n'eus reolenn ebet, n'eus ket tu da gouzout aes ma ret eo diverkañ pe get ar pennad... Neuze gant ar gumuniezh emañ an diviz. Ma ali (non pas evel merour neuze) vefe da ziverkañ peogwir n'eus ket a-walc'h a daveoù (titouroù evel "ganet d'ar 6 Mae 1991 e Montmorency (Val-d'Oise)" gwarezet gant ar GDPR) evit sevel ur pennad da wir. A galon, [[Implijer:VIGNERON|VIGNERON]] ([[Kaozeadenn Implijer:VIGNERON|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 16:40 (UTC)
:Petra sinifi "gwarezet gant ar GDPR"? abaoe pegoulz eo gwarezet? perak? [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 17:13 (UTC)
::{{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 13 Ebr 2022 da 17:14 (UTC)
::<nowiki>{{fr}}</nowiki> [https://www.economie.gouv.fr/entreprises/reglement-general-sur-protection-des-donnees-rgpd [[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:890E:C600:392A:F31B:3D40:D88D|2A01:CB08:890E:C600:392A:F31B:3D40:D88D]] 13 Ebr 2022 da 17:41 (UTC)
== [[:Rummad:Tiegezh Mazzarini]]==
Goullo. Un [[:Rummad:Tiegezh Mazzarino]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 11 Eos 2021 da 09:24 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 25 Ebr 2022 da 13:22 (UTC)
==[[:Rummad:Chubut]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Proviñs Chubut]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 14 Her 2021 da 19:32 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 25 Ebr 2022 da 13:22 (UTC)
== [[Proviñs Guenca]] ==
N'eus ket eus un hevelep proviñs e bro ebet. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] 26 Du 2021 da 21:12 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 27 Ebr 2022 da 20:04 (UTC)
== [[:Rummad:Kanaouennoù polonia]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Kanaouennoù Polonia]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 19 Her 2021 da 15:56 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 27 Ebr 2022 da 20:07 (UTC)
==[[Breizh-Vras]]==
Sellout ouzh [[Kaozeal:Breizh-Vras|ar gaozeadenn]]. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 15 Ebr 2022 da 13:14 (UTC)
{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 30 Ebr 2022 da 14:09 (UTC)
== [[:Rummad:Tebai|Rummad Tebai]] ==
Rummad goullo ha diezhomm--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 3 Mae 2022 da 17:35 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 3 Mae 2022 da 19:54 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 4 Mae 2022 da 09:44 (UTC)
== [[:The Hobbit : The desolation of Smaug (albom)]] ==
Pajenn adkas da nullañ. adanvet em eus ar bajenn evit kaout ur pennad gant un tamm muioc'h a zanvez ennañ --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 4 Mae 2022 da 11:26 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 4 Mae 2022 da 20:00 (UTC)
::Trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 4 Mae 2022 da 20:06 (UTC)
== Rummad:Sonaozourien an XVIIvet kantved ==
Ur [[:Rummad:Sonaozourien an XVIIvet kantved]] zo da ziverkañ diouzhtu da'm soñj. Ur fazi zo en titl. Ur rummad [[:Rummad:Sonaozourien ar XVIIvet kantved]] zo--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 10 Mae 2022 da 10:58 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:52 (UTC)
== [[:Rummad:Breizhad e Pariz (XXe kantved)]] ==
Goullo. Ur fazi zo en titl. Savet em eus ur [[:Rummad:Breizhiz e Pariz en XXvet kantved]] --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 10 Mae 2022 da 11:20 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:52 (UTC)
== [[:Rummad:Inkizition]] ==
Fazi en titl. Goullo. Implijet ganin hepken --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 09:24 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:52 (UTC)
==[[:Rummad:Norgeeg]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Norvegeg]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 11:54 (UTC)
:Ali on gant Llydawr--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 13:02 (UTC)
::{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
==[[:Albrecht Aostria]]==
adkas dizimplij da ziverkañ. Liamm ebet trema ar bajenn-mañ. Ur bern "Albrechted" eus Aostria zo e gwirionez. Emsavoc'h e vefe diverkañ ar bajenn-se evit gallout adenvel ar bajenn disheñvelout [[:Albrecht von Österreich]] e [[:Albrecht Aostria]], rak gerioù alamanek eo von Österreich. A-hend-all holl anvioù ar bajenn [[:Albrecht von Österreich]] zo skrivet Albrecht Aostria abaoe pell--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:09 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:52 (UTC)
== [[:Auguste Ferdinande von Österreich]] ==
Adkas dizimplij etrezek [[:Auguste Ferdinande Aostria]]. Lezet e oa bet an titl en alamaneg--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 12:08 (UTC)
:{{Graet}} --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 11 Mae 2022 da 14:44 (UTC)
trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 14:52 (UTC)
==[[:Rummad:Skrivagnerezed saoz]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Skrivagnerezed Bro-Saoz]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Mae 2022 da 16:18 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 17 Mae 2022 da 19:57 (UTC)
== [[:Österreich]] ==
Pennad da ziverkañ. Osterreich zo un anv alamanek hag ur pennad Aostria zo dija. An anvioù tud meneget e-barzh zo adkaset holl trema anvioù pennadoù a implij Aostria e-lec'h Osterreich--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 15:01 (UTC)
:Ne gav ket din e vefe da ziverkañ : ar gazetenn ''Österreich'' pe an dud a zo ''Österreich'' o anv familh (evel Georg Österreich pe re all) a c'haller menegiñ war ur bajenn disheñvelout [[Österreich]], evel ma kaver er Wikipedia gallek pe en hini kroatek. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 15:42 (UTC)
::Ya, evit an traoù-se e talvez ar boan miret ar bajenn. Met "von Osterreich" n'eo ket un anv familh. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Mae 2022 da 16:10 (UTC)
:::Kempennet em eus ar bajenn. Mat eo. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 17 Mae 2022 da 22:40 (UTC)
:::: Merket evel graet. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 18 Mae 2022 da 07:13 (UTC)
== [[:Rummad:Rouaned ar Rouantelezh Unanet]] ==
Da ziverkañ. Fazi en titl. Goullo eo, savet ganin. ur [[:Rummad:Rouaned ar Rouantelezh-Unanet]] zo --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 18 Mae 2022 da 15:56 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 18 Mae 2022 da 17:44 (UTC)
::Trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 18 Mae 2022 da 19:58 (UTC)
== [[:Rummad:Doued al labour-douar]] ==
Fazi en titl. Netra ken er rummad. Ur [[:Rummad:Doueed al labour-douar]] zo--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 7 Mez 2022 da 14:46 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 7 Mez 2022 da 18:50 (UTC)
==[[:rummad:Moger an Atlantel]]==
Da ziverkañ. Goullo, fazi en titl, ur rummad [[:rummad:Moger ar Meurvor Atlantel]] zo--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 17 Mez 2022 da 23:17 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[:Rummad:Patromoù Kerne-Veur]]==
Fazi en titl. Ur rummad [[:Rummad:Patromoù Kernev-Veur]] zo
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[:Rummad:Franco]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Francisco Franco]] zo, gant un anv resisoc'h. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 27 Mez 2022 da 10:45 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==Rummadoù maenadoù ==
Dleet e vefe diverkañ tri rummad a oa fall o zitl (troet ger-ha-ger diwar ar saozneg) hag em eus reizhet :
[[:Rummad:Karbonat maenadoù]] goullo, adkaset da [[:Rummad:Maenadoù karbonat]] ;
[[:Rummad:Kouevr maenadoù]] goullo, adkaset da [[:Rummad:Maenadoù kouevr]] ;
[[:Rummad:Hydroxid maenadoù]] goullo, adkaset da [[:Rummad:Maenadoù hydroxid]].
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[:Rummad:Goya]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Francisco de Goya]] zo, gant un anv hiroc'h, resisoc'h. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 11 Gou 2022 da 10:57 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[Geriadur Istor ha Douaroniezh]]==
Ur bajenn geriaoueg e oa gant anvioù lec'hioù ha tud. Lakaeet eo bet an danvez er pennad a zeree pa oa peadra. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 11 Gou 2022 da 16:18 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[Patrom:Infobox/Piktogram/dourredenn]]==
Da ziverkañ. Fazi en titl. Trugarez--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 18 Gou 2022 da 12:45 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[:Rummad:Impalaeriezhioù trevadenel]]==
Fazi en titl.--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 17:08 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 20 Gou 2022 da 19:03 (UTC)
==[[:Rummad:Istor Roma er IVre kantved]] ha [[:Rummad:Istor Roma er IVe kantved]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Istor Roma er IVvet kantved]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 25 Gou 2022 da 15:55 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 26 Gou 2022 da 15:21 (UTC)
==[[:Rummad:Claudius Iañ]]==
fazi an aozer. Goullo. Ur [[:rummad:Glaoda Iañ]] zo--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 26 Gou 2022 da 10:31 (UTC)
: {{graet}} [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 26 Gou 2022 da 15:21 (UTC)
<!-------------------------------------------------------------------------------------------------->
= Goulennoù distaolet =
{{WP:RA/Notenn:Goulennoù distaolet}}
== Patromoù dizimpij ==
* [[Dibar:PatromoùDizimplij|713 patrom dizimplij]] da ziverkañ. — [[Implijer:Lagad Zoltec|Lagad Zoltec]] ([[Kaozeadenn Implijer:Lagad Zoltec|kaozeal]]) 7 Kzu 2018 da 10:52 (UTC)
: Arabat diverkañ ur patrom evit an abeg-mañ, ur patrom dizimplij n’eo ket ur patrom faziek. Dizimplij eo [[:Patrom:zu]] bremañ, met mat eo gallout menegiñ ur pennad skrivet e [[zouloueg]] memestra. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 10:02 (UTC)
==Da ziverkañ : [[Patrom:Daveenn ebet]]==
Patrom ijinet gant un den ''dianav '' hag implijet gantañevel gourdrouz: n'haller ket diverkañ ur pennad hep abeg na kendiviz, nag ober patromoù tagus ar seurt-se kennebeut. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 1 Mae 2021 da 21:28 (UTC)
*Gaou eo kement-se : d'an 20 a viz Even 2016 e oa bet krouet ar patrom-se, gant gwir abeg : ret eo e vefed gouest [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Verifiability da wiriañ pep pennad]. Kerkent e oa [https://br.wikipedia.org/wiki/Kaozeadenn_Patrom:Daveenn_ebet savet ar gaouier enep ar patrom-se]. --[[Dibar:Degasadennoù/109.218.129.58|109.218.129.58]] 2 Mae 2021 da 08:55 (UTC)
**Gwiriañ ur pennad a vez graet gant an izili. N'out ket ezel.
**A bep seurt patromoù zo : pep hini en deus gwir da soñjal pezh a gar eus patrom pe batrom, ha n'eo ket te a ra ar reolennoù amañ.
**A-enep patromoù dozvet ha kemmet gant ar re n'int ket izili on a dra sur.
{| style="border:1px solid #f00; margin-top:20px;"
|-
|align="center"|[[Restr:Achtung.svg|48px]]<br>'''Gaou<br>c'hoazh'''
|
*Daveennoù zo ret evit ma c'hellfe kement den a lenn ur pennad gwiriañ an ditouroù a zo ennañ – setu perak e vez roet daveennoù e Wikipedia.<br>
*N'eus reolenn ebet a-zivout ar patromoù, met reolennoù zo a-zivout [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Verifiability gwiriañ pep pennad].<br>
*Enep ''ar patrom-se'' e savez, peogwir e troez pennadoù hep reiñ an daveoù a zo er pennad orin ; enep ''an dud'' e savez e gwirionez, pa'z eo bet kemmet ar patrom-se gant [https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Patrom:Daveenn_ebet&action=history daou zen enrollet] dija.
*Diaes-se eo dit bezañ onest, anzav ec'h out faziet, ha doujañ da reolennoù kempoell a zo bet termenet gant kumuniezh Wikipedia. --[[Dibar:Degasadennoù/109.218.129.58|109.218.129.58]] 2 Mae 2021 da 13:40 (UTC)
|}
: N'out ket ezel, neuze ne ran foeltr-forzh ebet gant da ali. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 2 Mae 2021 da 14:21 (UTC)
::...Evel ne rez foeltr-forzh ebet gant alioù an dud enrollet, na gant reolennoù Wikipedia. Da borzh c'hoari eo ar raktres-mañ, ma kredez kaout ar gwir da ober forzh petra ha da wallgas tud kalz ampartoc'h egedout betek o rukuniñ, evel ac'h eus diskouezet a-hed an amzer abaoe krouidigezh brwiki. --[[Dibar:Degasadennoù/109.218.129.58|109.218.129.58]] 2 Mae 2021 da 14:41 (UTC)
{{Studi}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
: {{nann}} Implijet e vez ar patrom-mañ e meur a wiki (> 125 anezho!). N’eus abeg ebet da ziverkañ anezhañ amañ. Penaos ober gantañ zo un afer all. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 12 Ebr 2022 da 16:44 (UTC)
==[[Wengamp]]==
*N'hall ket bout anv ur pennad. [[Gwengamp]] zo. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 26 Du 2021 da 21:18 (UTC)
:[[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]]: evel just met perak lemel an adkas? A galon, [[Implijer:VIGNERON|VIGNERON]] ([[Kaozeadenn Implijer:VIGNERON|kaozeal]]) 16 C'hwe 2022 da 07:45 (UTC)
:: {{nann}} Ur c’henasant ez eus etre ar verourien evit derc’hel an adkasoù davet '''pennadoù''' pa c’hellont bezañ talvoudus, da skouer evit lakaat aesoc’h ober ul liamm. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 27 Ebr 2022 da 20:04 (UTC)
==[[Giovanni di Verrazzano]]==
Fazi en titl. Ur pennad [[Giovanni da Verrazzano]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 10 Gen 2022 da 18:03 (UTC)
: {{nann}} Ur c’henasant ez eus etre ar verourien evit derc’hel an adkasoù pa ne reont ket poan. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 27 Ebr 2022 da 20:07 (UTC)
== Matematik ha jedoniezh ==
Daou bennad zo, daou rummad zo... hag e-barzh am eus kavet ur pennad doubl all : [[aritmetik]] ha [[niveroniezh]]. Ul labour kempenn zo d'ober. Peseurt hini dibab avat ? [[matematik]] hervez Termofis pe [[jedoniezh]] hervez geriadur Ménard ? --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 1 Ebr 2020 da 08:51 (UTC)
::Da 'm soñj e c'hallfed ober gant an anvioù savet diwar gwriziennoù brezhonek en titloù, ha menegiñ an doareoù all da lavaret e korf ar pennadoù. Testeniekaet mat eo ar gerioù "jedoniezh", "douaroniezh", "mentoniezh", "niveroniezh" ha kement zo. Evel-just ned eo nemet un ali a roan aze. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 24 C'hwe 2021 da 22:55 (UTC)
:::Boulc'het e oa gant ar pennad 'Jedoniezh' pa oa eus ur pennad 'Matematikoù' dija. Lakaet em eus ar pezh a oa e-barzh ar pennad 'Jedoniezh' e-barzh ar pennad 'Matematik' neuze. Ur bajenn adkas eo deuet 'Jedoniezh' da vezañ, hag arabat diverkañ ar bajenn adkas-se. Un tamm urzh am eus graet er mod-se, ha neket un dibab etre an daou ditl. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 14 Meu 2021 da 17:07 (UTC)
::::Klozet an afer bremañ neuze. [[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 08:27 (UTC)
=== [[:Rummad:Matematik]] ===
Rummad diezhomm krouet pa oa eus ar rummad Jedoniezh dija. Rummad goullo. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 12 Meu 2021 da 15:40 (UTC)
:Ur pennad [[matematik]] zo, hag ur pennad [[Jedoniezh]] ivez, ma lenner ''Mont da welet ar pennad '''matematik'''''. Ma reer gant ar ger matematik (hag ar ger-se eo an hini a vez implijet er skolioù, din da c'houzout) e vefe reizh kaout ur rummad:Matematik ivez. Hag ar rummad:Matematikourien a c'hallo bezañ adlakaet er rummad:Matematik ivez. ;-) --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 Meu 2021 da 15:52 (UTC)
::Ne vo ket savet rummad nevez bewezh ma vo diskoachet ur ger heñvelster ouzhpenn. Bodañ ar pennadoù hervez o danvez eo pal ar rummadoù, ha netra ken. A-hend-all ne gaver ket ar pezh a glasker. M'ho peus aon e vefe kollet ar skolidi, menegit an heñvelsterioù e-barzh ar rummad kentoc'h. Ar pennadoù ''matematik'' ha ''jedoniezh'' a vefe da gendeuziñ, ha ne vern ket kalz peseurt anv a vo dibabet : n'eo ket hervez an termen dibabet e vez rummataet ar pennadoù, met hervez o danvez. N'eus ket ezhomm da gaout meur a rummad na meur a bennad evit ober plijadur d'ar skol-mañ-skol (Diwan, an Ofis, Preder, TES pe me oar-me). Unvaniñ titloù ar pennadoù hag ar rummadoù a c'haller ober avat. Grit ma fell deoc'h. Ha m'ho peus c'hoant da gaout ur skouer, sellit ouzh ar bajenn Pevarzueg en alamaneg : lavaret e vez Viereck pe Tetragon, daou anv disheñvel, met ur pennad hag ur rummad hepken a zo. Ma ne blij ket d'un implijer titl ur bajenn pe ur rummad ez eus moaien da gaozeal pe da votiñ atav. Krouiñ pennadoù pe rummadoù gant titloù henvelster n'eo ket un diskoulm dereat. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 12 Meu 2021 da 23:16 (UTC)
:::A-dra-sur n'eus ket ezhomm eus daou bennad na daou rummad. Soñjal a ran eveldout : "Krouiñ pennadoù pe rummadoù gant titloù heñvelster n'eo ket un diskoulm dereat". Met ne gomprenan ket perak e c'houlennez diverkañ ar [[:Rummad:Matematik]], ha mirout ar [[:Rummad:Jedoniezh]], pa'z ez a-hend-all da grouiñ un adkas eus [[Jedoniezh]] d'ar pennad [[Matematik]]. "Ma ne blij ket d'un implijer titl ur bajenn pe ur rummad ez eus moaien da gaozeal" emezout ? Perak neuze goullonderiñ ar rummad:Matematik, ha goulenn e vije diverket an anv-se ? N'eo ket peogwir e oa bet krouet an anv Rummad:Jedoniezh abretoc'h eget an anv Rummad:Matematik ez eo un anv gwelloc'h. Gwelloc'h e kavan-me "Rummad:Matematik". --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 14 Meu 2021 da 17:32 (UTC)
::::Pa vez ur rummad e vez lakaet traoù e-barzh. Ober un adkas ne harzo ket an dud da implijout ar rummad. Evit ar pennadoù ez eo gwelloc'h bezañ gouest da dizhout anezhe gant ne vern pe anv. Hag ar rummad n'eo ket diaes da gavout ur wezh kavet ar pennad. Evit kendelc'her gant ar skouer am boa roet : ur bajenn adkas 'Tetragon' a zo en alamaneg, ha n'eus rummad 'Tetragon' ebet er yezh-se koulskoude. Ne'm eus ket lavaret e oa gwelloc'h an eil anv pe egile, hag hoc'h ali n'eo nemet un ali. Diverkañ ur rummad pe krouiñ un adkas evit ur pennad ne dalvez ket e vo difennet cheñch titl ar bajenn war-lerc'h. Un tamm kempenn a zo da ober. Sed aze ar pep mallusañ, a gav din. Ha n'eo ket war ar bajenn-mañ e lavarin ar pezh a soñjan diwar-benn an titloù. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 14 Meu 2021 da 21:19 (UTC)
{{Studi}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 7 Eos 2021 da 18:24 (UTC)
:'Meus aon ne vo diskoulm ebet aze keit ha ma ne vo ket lakaet da reolenn ez eo ret diverkañ ar rummadoù krouet war-lerc'h ur rummad heñvelster a zo anezhañ dija. N'eus nemet ar reolenn-se a c'hallo mirout an implijerion da sevel rummadoù diezhomm. Evit cheñch anv ur rummad e vefe poellekoc'h en em lakaat a-du pe votiñ. A-hend-all e teu ar renkadur da vezañ digempenn, evel a weler aze. Klasket em eus lakaat urzh, ha dispartiet eo bet ar pennadoù etre an daou rummad en-dro. Ne c'hello ket mont war-raok er mod-se. [[Implijer:Baleer|Baleer]] ([[Kaozeadenn Implijer:Baleer|kaozeal]]) 11 Her 2021 da 17:38 (UTC)
::Gwelet a ran ez eus bet savet un adkas war-zu ar Rummad:Matematik diwar ar Rummad:Jedoniezh. Lakaat a ran eo bet klozet ar goulenn-se neuze (nemet ma kavje unan abeg en diviz-se). [[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 10:32 (UTC)
== [[Kimberley (Northern Cape)]] ==
Titl e saozneg, pennad goullo, ur pennad [[Kimberley (Suafrika)]] zo.--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 25 Gwe 2021 da 07:11 (UTC)
:Faos, ar pennad zo, hag a vo kendalc'het. Brezel embann kroget gant Arko. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 25 Gwe 2021 da 07:16 (UTC)
::Ne vern, ar pennad-se zo da ziverkañ. N'eus brezel ebet :-). --[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 25 Gwe 2021 da 07:26 (UTC)
:::Un adkas zo. N'eus ket ezhomm diverkañ pennad ebet. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 19 Ebr 2022 da 10:37 (UTC)
::::{{Graet}} neuze. --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 10:34 (UTC)
== [[Dictionnaire breton-français du dialecte de Vannes de Pierre de Chalons]]==
Fazi en anv : ur pennad [[Dictionnaire breton-français du dialecte de Vannes de Pierre de Châlons]] zo bet savet gant an anv skrivet reizh. [[Implijer:Bianchi-Bihan|Bianchi-Bihan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Bianchi-Bihan|kaozeal]]) 9 Her 2021 da 08:57 (UTC)
:{{Graet}} Savet un adkas gant unan bennak kentoc'h. --[[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 10:36 (UTC)
==[[:Rummad:Proviñs Bolzano]]==
Goullo. Ur [[:Rummad:Südtirol]] zo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 12 C'hwe 2022 da 15:06 (UTC)
* [[Implijer:Llydawr|Llydawr]] : adkaset. Ne vefe ket gwelloc'h [[:Rummad:Sutirol]] evel [[Sutirol]] ? A galon, [[Implijer:VIGNERON|VIGNERON]] ([[Kaozeadenn Implijer:VIGNERON|kaozeal]]) 16 C'hwe 2022 da 07:41 (UTC)
::Meur a anv zo posupl : Rummad:Proviñs Bolzano, evel er Wikipediaoù gallek ha kembraek; Rummad:Südtirol, evel er Wikipedia alamanek,;Rummad:Sutirol, evel er Wikipediaoù spagnolek pe saoznek. Ne'm eus ket ur soñj krenn war an anv gwellañ. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 19 Ebr 2022 da 10:45 (UTC)
:::{{Graet}} Lakaat a ran eo bet respontet d'ar goulenn-se abalamour d'an adkas. Afer an anv a vije da respont e pajenn-gaozeal ar rummad kentoc'h. [[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 10:37 (UTC)
<!-------------------------------------------------------------------------------------------------->
<!-------------------------------------------------------------------------------------------------->
= Goulennoù war studi =
{{WP:RA/Notenn:Goulennoù war studi}}
== Rummad:Arme ==
Goullo. Ur Rummad:Luioù zo.--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 27 C'hwe 2020 da 20:59 (UTC)
:Plas zo evit an daou : [[:en:Category:Military]] ha [[:en:Category:Armies]]. Ret e vo choaz anv avat, etre [[:Rummad:Luioù]] ha [[:Rummad:Armeoù]]. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 28 C'hwe 2020 da 07:45 (UTC)
::Petra eo an diforc'h etre an daou rummad e saozneg ?--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 7 Meu 2020 da 09:23 (UTC)
::: ?--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 29 Meu 2020 da 16:24 (UTC)
::::Sellit ouzh ar rummadoù saoznek evit kompren an diforc'h etrezo. --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 30 Meu 2020 da 10:44 (UTC)
:::::{{Studi}}--[[Implijer:Gwendal|Gwendal]] ([[Kaozeadenn Implijer:Gwendal|kaozeal]]) 25 Ebr 2020 da 06:34 (UTC)
::::::Ne seblant ket gwall splann an diferañs e saozneg din. Din-me e rankor choaz etre Arme ha Lu e brezhoneg dre m'eo heñvelster. Tuet e vijen da vont war-zu "Arme", met ne gavan ket unan kalz gwelloc'h eget egile. Petra a soñjit ? [[File:Flag of Ukraine.svg|20px]] [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] <small>([[Kaozeadenn_Implijer:Lekemok|kaozeal]])</small> 28 Ebr 2022 da 08:26 (UTC)
Ali on ivez da skrivañ armeoù--[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 17 Mae 2022 da 22:42 (UTC)
== Rummad:Mezegiezh ha Rummad:Medisinerezh ==
Ha neuze Rummad:Mezeien ha Rummad:Medisinered, hag all.--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 29 Meu 2020 da 16:24 (UTC)
:An daou a zo ? Dav 'vo choaz neuhe, ha sevel un adkas matrehe ? [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] ([[Kaozeadenn Implijer:Lekemok|kaozeal]]) 29 Meu 2020 da 20:43 (UTC)
::Ya, peseurt hini choaz d'az meno ?--[[Implijer:Arko|Arko]] ([[Kaozeadenn Implijer:Arko|kaozeal]]) 29 Meu 2020 da 20:58 (UTC)
:::Tued 'vezan da implijed "medisin" kentoc'h eged "mezeg" (ha neuze "medisinerezh"). An Ofis a laka an daou war-wel ([http://www.brezhoneg.bzh/87-termofis.htm Médecine - Termofis]). Ar sañtimant 'm eus bed memestra e reer kentoc'h gant "mezegiezh" e metoù an emsav (met gant "medisin" ewid kaozeal diwar-benn an den :) ), an dra-he zo kaoz 'm boa rummataed ar pennadoù-nevez 'm boa graed dindan "mezegiezh". [[Implijer:Lekemok|Lekemok]] ([[Kaozeadenn Implijer:Lekemok|kaozeal]]) 30 Meu 2020 da 11:44 (UTC)
::::En degouezh-se e tiverker ar rummad diezhomm da gustum, goude bezañ cheñchet ar rummad er pennadoù. Votiñ a rafen evit mezeien ha mezegiezh. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 30 Ebr 2022 da 16:03 (UTC)
= Goulennoù d'ober war o zro =
{{WP:RA/Notenn:Goulennoù d'ober war o zro}}
==[[Gwrac'h]]==
Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl.+[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
<!--arabat skrivañ izeloc'h-arabat skrivañ a-is-arabat skrivañ a-is-arabat skrivañ a-is-arabat skrivañ a-is-arabat skrivañ a-is-->
[[Rummad:Wikipedia]]
[[Rummad:Pajennoù da nullañ]]
oxs65xjh3bw1ta08mdbujhw0v9irb2e
Sapporo
0
7246
2007283
2004038
2022-08-09T08:26:33Z
Richardkiwi
53494
([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Odori Park in 1936.JPG]] → [[File:Odori Park in Sapporo 1936.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · Improve description by adding city name.
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="font-size:90%;"}
|-
{{Infobox/Titl|札幌市 Sapporo|019f62|talbenn map|fff}}
|- align="center"
|colspan="2"|[[Restr:Italc logo.png|16px]] ''Bukit war pep skeudenn da welet an alc'hwez''
|-
| colspan="2"|
{| width="100%" style="text-align:center;"
|-
| colspan="2"|[[Restr:SapporoCity Skylines2020.jpg|284px|Ur sell war Sapporo]]
|-
|[[Restr:Sapporo Clock Tower (16144265946).jpg|140px|時計台 Tour an Horolaj]]||[[Restr:Sapporo Beer Museum.JPG|140px|サッポロビール博物館 Mirdi ar Bier]]
|-
|[[Restr:131103 Hokkaido University Sapporo Hokkaido Japan12s5.jpg|140px|北海道大学 Skol-veur Hokkaido]]||[[Restr:Sapporo station 2012.jpg|140px|札幌駅 Ar porzh-houarn]]
|-
|[[Restr:Sapporo dome 001.jpg|140px|スタジアム Ar Stadiom]]||[[Restr:Odori Park Sapporo.JPG|140px|大通公園Odori Park]]
|}
|-
|colspan="2"|
{| width="100%"
|- align="center"
|width="50%"|[[Restr:Flag of Sapporo, Hokkaido.svg|120px|border]]
|width="50%"|[[Restr:Emblem of Sapporo, Hokkaido.svg|70px]]
|- align="center"
|width="50%"|[[Banniel]]
|width="50%"|Siell
|}
<hr>
|- bgcolor="#019f62"
!colspan="2" style="color:#fff;"|Melestradur
|-
|'''[[Riez]]'''||{{Japan}}
|-
|'''[[Rannvroioù Japan|Rannvro]]'''||{{Hokkaido}}
|-
|'''[[Japan#Melestradur|Prefedelezh]]'''||Hokkaidō<br>(Isprefedelezh Ishikari)
|-
|'''Maer'''||秋元 克広, <span style="font-variant:small-caps;">Akimoto</span> Katsuhiro<br><small>(dilennet d'an [[2 a viz Mae]] [[2015]])</small>
|- bgcolor="#019f62"
!colspan="2" style="color:#fff;"|Douaroniezh
|-
|'''Lec'hiadur'''||'''[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=ja&pagename=%E6%9C%AD%E5%B9%8C%E5%B8%82¶ms=43_3_43.5_N_141_21_15.8_E_region:JP-01_type:adm2nd 43° 3′ 43.5″ N, 141° 21′ 15.8″ R]'''
|-
|colspan="2"|
{{Location map|Japan
|alt = Lec'hiadur Sapporo
|lat_deg = 43.062083
|lon_deg = 141.354389
}}
|-
|'''Gorread'''||1 121,26 km²
|-
|'''Poblañs'''||1 983832 <small>({{Deiziad|1|Meurzh|2021}})</small>
|-
|'''Stankter'''||1760,37 den/km²
|-
|'''[[Hin]]'''||Kerreizh [[Rummatadur Köppen an hin|''Dfa'']] :<br>(Kevandirel gleb, hañvezhioù tomm)
|- bgcolor="#019f62"
!colspan="2" style="color:#fff;"|Arouezioù
|-
|'''Evn'''||[[Koukoug-Eurazia]]
|-
|'''Boked'''||[[Louzaouenn-an-hañv]]
|-
|'''Gwezenn'''||[[Synringa]]
|- bgcolor="#019f62"
!colspan="2" style="height:1px"|
|-
|'''Internet'''||{{en}} [https://www.city.sapporo.jp/city/english/ www.city.sapporo.jp]
|}
'''Sapporo''' (札幌市; ''Sapporo-shi'' e [[japaneg]]) zo unan eus kêrioù bras [[Japan]]. E miz Ebrel 2005 e oa 1 864 352 den o chom eno. Niver an annezidi a sav bremañ da {{WD Poblañs}}. Emañ Sapporo en enez [[Hokkaido]] e [[hanternoz]] Bro-Japan.
Anv Sapporo n'eo ket ur ger [[japaneg]] met ur ger deuet eus an [[ainoueg]], evel kalz anvioù-lec’h all eus Enez-Hokkaido. E-pad ar [[goañv]] e vez yen an amzer hag erc’h a ra bep bloaz. Setu perak e voe aozet [[C'hoarioù Olimpek]] [[1972]] e Sapporo. A-drugarez d’ar yenijenn e vez lidet eno ivez fest an [[erc'h]] a zo brudet-tre e Bro-Japan. [[Kizelladurioù]] erc’h pe [[skorn]] a vez savet a-ratozh evit ar fest-mañ. Brudetoc’h c’hoazh eo [[bier]] melen Sapporo a vez ezporzhiet er bed a-bezh.
==Istor==
A-raok diazezadur Sapporo e oa poblet ar vro gant [[Ainoued]] o chom e meur a gamp<ref>"[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7437244.stm Recognition at last for Japan's Ainu ]". BBC News. 6 a viz Gouere 2008</ref>. N'eo nemet e diwezh ar [[Marevezh Edo]] e [[1866]] e erruas ar c'hentañ trevadennerien. E 1866 e krogas ar Stad da sevel ur ganol a-dreuz ar vro, ar pezh a vroudas kalz tud d'en em ziazezañ en enezenn ha da sevel ur gêriadenn anvet Sapporo<ref name=city>{{cite web|url=http://hometown.infocreate.co.jp/hokkaido/sapporo/rekisi.html |script-title=ja:サイト閉鎖のお知らせ}}</ref>. Anv ar ger a zeu eus an [[ainoueg]] hag a dalvez « stêr vras a red a-dreuz ar gompezenn ».
E [[1868]], gouarnamant nevez an [[ Oadvezh Meiji]] a zivizas ober eus Sapporo kêr-benn nevez rannvro Hokkaidō. Emsavoc'h e oa al lec'h ma oa da zifenn ha da ziorren evit hini ar gêr-benn gozh, [[Hakodate]].
Er bloavezhioù [[1870]]-1871, [[Kiyotaka Kuroda]], besprezidant ar bodad evit diorren Hokkaidō (''kaitakushi''), a yeas e darempred gant ar gouarnamant [[Stadoù-Unanet Amerika|amerikan]]. Gant skoazell [[Horace Capron]], sekretour e karg eus al labour-douar dindan prezidant amerikan [[Ulysses Simpson Grant|Ulysses S. Grant]], hag a zeuas da vezañ ''[[Oyatoi gaikokujin]]'', emañ o vont da ziorren Sapporo en-dro d'al [[Liorzh Ōdōri]] war patrom ar [[steuñv hippodamek]], un dra divoaz-kenañ e Japan, memes hiziv.
Atizet gant ar ''c'haitakushi'', e teuas kalz trevadennerien eus [[Honshū]] da ziorroen al labour-douar (gwinizh, avaloù-douar, maiz, asperjez) ar sevel chatal (deñved ha moc'h) met ivez produadur danvezioù krai (koad, glaou) ha [[Sapporo (bier)|breserezhioù]].
E-pad an {{XXvet kantved}} e kendalc'has kêr d'en em ziorren kalz dindan levezon tud a afer ha tud o klask goproù uheloc'h, kement ha ken bihan ma tremenas Sapporo en tu all d'ur milion a annezidi e [[1970]].
E-pad an [[Eil Brezel-bed]] e voe meneget alies Sapporo e-giz un trede pal evit ur [[Bombezadennoù atomek Hiroshima ha Nagasaki|vombezadenn atomek]], betek-gouzout n'en dije ket kodianet Bro-Japan.
<gallery mode="packed" style="text-align: center;" perrow="3">
File:Sapporo-City-1918-Taisho-Era.png|Sapporo e 1918 e-doug an [[Oadvezh Taishō]].
File:Odori Park in Sapporo 1936.jpg|Al Liorzh Ōdōri e 1936.
File:Hokkaido Prefectural Office02s5s4272.jpg|Burevioù kozh gouarnamant [[Hokkaidō]].
File:Sapporo TV Tower 20070812.jpg|[[Tour skinwel Sapporo]], savet e 1957.
</gallery>
==Douaroniezh==
=== Arondisamantoù ===
Rannet eo Sapporo e dek [[Roll arondisamantoù Bro-Japan|arondisamant]]<ref name="Sapporo_overview">Ti-kêr Sapporo, [http://www.city.sapporo.jp/city/english/outline.html General Overview of Sapporo], www.city.sapporo.jp, 2011.</ref> :
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right;"
!Niverenn
!Anv
!E japaneg
!Pob.<br />(2015)
!Gorread
!Kartennn
|-
| align="center"|1
|[[Chūō-ku (Sapporo)|Chūō-ku]]
|中央区
|{{formatnum:230415}}
|46,42
| rowspan="10" |
|-
| align="center"|2
|[[Kita-ku (Sapporo)|Kita-ku]]
|北区
|{{formatnum:283403}}
|63,57
|-
| align="center"|3
|[[Higashi-ku (Sapporo)|Higashi-ku]]
|東区
|{{formatnum:259843}}
|56,97
|-
| align="center"|4
|[[Shiroishi-ku]]
|白石区
|{{formatnum:210492}}
|34,47
|-
| align="center"|5
|[[Atsubetsu-ku]]
|厚別区
|{{formatnum:129136}}
|24,38
|-
| align="center"|6
|[[Toyohira-ku]]
|豊平区
|{{formatnum:219077}}
|46,23
|-
| align="center"|7
|[[Kiyota-ku]]
|清田区
|{{formatnum:115022}}
|59,87
|-
| align="center"|8
|[[Minami-ku (Sapporo)|Minami-ku]]
|南区
|{{formatnum:140814}}
|657,48
|-
| align="center"|9
|[[Nishi-ku (Sapporo)|Nishi-ku]]
|西区
|{{formatnum:212525}}
|75,10
|-
| align="center"|10
|[[Teine-ku]]
|手稲区
|{{formatnum:141200}}
|56,77
|}
==Notennoù==
{{Daveoù}}
{{Porched Japan}}
[[Rummad:Kêrioù Japan]]
[[Rummad:Hokkaido]]
3bl24aoy38xzzbs4vh3fcyxgalvloww
Rummad:Speredelezh
14
8256
2007189
1465246
2022-08-08T16:16:41Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Prederouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Spirituality}}
[[Rummad:Relijion]]
[[Rummad:Prederouriezh]]
cjis6bs1yy6mngyu571tqfkh4m18pca
Carl von Linné
0
8425
2007273
1854911
2022-08-09T03:45:55Z
Moa cuan
70260
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Carl Linnaeus dressed as a Laplander.jpg|thumb|Linné gwisket gant dilhad [[Sami]] war-dro 1735-1740]]
'''Carl von Linné''' a voe ganet d’an [[23 Mae|23 a viz Mae]] [[1707]] e [[Stenbrohult]], e proviñs [[Småland]] e kreisteiz [[Sveden]] ha mervel a reas d’an [[10 Genver|10 a viz Genver]] [[1778]] en [[Uppsala]]. Ur [[mezeg]] e oa, [[Louzawouriezh|louzawour]] ha kelenner e skol-veur Uppsala. Gantañ e voe rummataet holl voudoù bev an [[Douar]], en ul [[levr]] anvet ''Systema naturae'' ([[1735]]). Diwar e labour e teu [[rummatadur]] reizhiadek ar vevien zo en implij bremañ. Met ma'z eus bet miret lod eus ar pennaennoù, kalz a draoù a zo bet kemmet ivez.<br />
'''Carl Linnaeus''' e oa e anv pa voe ganet. Pa voe noplaet gant roue Sveden e [[1761]] e cheñchas e anv e '''Carl von Linné'''. E kalz yezhoù e reer anezhañ hiziv ''[[Linné]]'' hepmuiken.
Linné a veajas e meur a rannvro eus Sveden evit diskrivañ ar plant hag al loened anezho : diwar ur veaj en hanternoz ar vro e voe savet e labour bras kentañ, ''Flora lapponica'' . Mont a reas da vroioù all en [[Europa]] ivez : en [[Izelvroioù]] e lakaas embann e ''Systema naturae''.
== « Den = ''Homo sapiens'' » ==
[[Restr:Linnaeus1758-title-page.jpg|thumb|right|Golo ''Systema Naturae''.]]
Gant Linné e voe roet da bep [[spesad]] un anv resis e [[latin]], savet diwar daou barzh. Da skouer, ''Homo sapiens'' ("den a oar") evit an [[den]] hag ''Homo troglodytes'' ("den ar vougev") evit ar [[chimpanze]]. A-raok Linné e veze roet anvioù hir d’ar spesadoù, a-benn o diskrivañ. Gant skiantourien a veve er [[XVIvet kantved]], an daou vreur Bauhin, e oa bet savet ar reizhiad anvadurioù daouel a zo implijet hiziv, met gant Linné an hini e voe lakaet an diazezoù-se da dalvezout a-vras.
Al lodenn gentañ eus an anv eo ar [[genad]], hag an eil eo ar [[spesad]]. Evit Linné e oa an den hag ar chimpanze daou spesad eus ar memes genad, ''Homo''. (''Pan troglodytes'' eo anv skiantel ar chimpanze hiziv an deiz, daoust ma ne vev ket ar chimpanzeed er mougevioù).
Mennozh ar genadoù hag ar spesadoù a zeu eus [[Aristoteles]]. Met ar genadoù a voe bodet gant Linné d’ober [[urzhad]]où, an urzhadoù a voe bodet e rummadoù hag ar rummadoù e [[riezad]]où. Setu, da skouer, penaos e veze rummataet an den gant Linné :
* Riezad : [[loened|Animalia]]
* Rummad : [[mellkeineged|Vertebrata]]
* Urzhad : Primates
* Genad: [[Homo]]
* Spesad: Homo sapiens
Tri riezad a veze diforc’het gant Linné : [[Loen|loened]], [[plant]] ha [[maen|mein]].
Ur [[Protestantiezh|protestant]] deol e oa Linné, ul [[Luther|lutherad]], hag evitañ e oa ar vevoniezh ur studi eus ar bed urzhiet gant an "Aotrou". Krediñ a rae e oa bet krouet al loened hag ar plant gant [[Doue]] ha ne oant ket [https://cuanhunter88.org/ slot gacor] cheñchet abaoe krouidigezh ar bed. Ar spesadoù, evitañ, ne gemment ket (er c’hontrol diouzh ar pezh a voe displeget diwezhatoc’h gant [[Darwin]]). Daoust da se e oa krog da gas ar skiant war un hent a bellae diouzh kelenn ar relijion. Un arc’heskob lutherat a damallas dezhañ bezañ dizoue.
Bez' e voe Linné unan eus diazezourien Akademiezh ar Skiantoù e Sveden. Gantañ ivez e voe savet Liorzh Louzawouriezh Uppsala.
== Oberennoù pennañ ==
* ''Flora lapponica'', [[1737]]
* ''Systema naturae'', [[1735]]/[[1766]] (Reizhiad an natur)
* ''Genera plantarum'', [[1737]] (Genadoù plant)
* ''Materia medica'', [[1749]]
* ''Philosophia botanica'', [[1751]] (Prederouriezh al louzawouriezh)
* ''Species plantarum'', [[1753]] (Spesadoù plant)
{{DEFAULTSORT:Linné}}
[[Rummad:Bevoniourien Sveden]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1707]]
[[Rummad:Marvioù 1778]]
argze98n2uvtbmdlexdar8j87tj9i3r
2007275
2007273
2022-08-09T06:07:34Z
Huñvreüs
54570
Kemmoù [[Special:Contributions/Moa cuan|Moa cuan]] ([[User_talk:Moa cuan|Kaozeal]]) distaolet; adlakaet da stumm diwezhañ [[User:Holder|Holder]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Carl Linnaeus dressed as a Laplander.jpg|thumb|Linné gwisket gant dilhad [[Sami]] war-dro 1735-1740]]
'''Carl von Linné''' a voe ganet d’an [[23 Mae|23 a viz Mae]] [[1707]] e [[Stenbrohult]], e proviñs [[Småland]] e kreisteiz [[Sveden]] ha mervel a reas d’an [[10 Genver|10 a viz Genver]] [[1778]] en [[Uppsala]]. Ur [[mezeg]] e oa, [[Louzawouriezh|louzawour]] ha kelenner e skol-veur Uppsala. Gantañ e voe rummataet holl voudoù bev an [[Douar]], en ul [[levr]] anvet ''Systema naturae'' ([[1735]]). Diwar e labour e teu [[rummatadur]] reizhiadek ar vevien zo en implij bremañ. Met ma'z eus bet miret lod eus ar pennaennoù, kalz a draoù a zo bet kemmet ivez.<br />
'''Carl Linnaeus''' e oa e anv pa voe ganet. Pa voe noplaet gant roue Sveden e [[1761]] e cheñchas e anv e '''Carl von Linné'''. E kalz yezhoù e reer anezhañ hiziv ''[[Linné]]'' hepmuiken.
Linné a veajas e meur a rannvro eus Sveden evit diskrivañ ar plant hag al loened anezho : diwar ur veaj en hanternoz ar vro e voe savet e labour bras kentañ, ''Flora lapponica'' . Mont a reas da vroioù all en [[Europa]] ivez : en [[Izelvroioù]] e lakaas embann e ''Systema naturae''.
== « Den = ''Homo sapiens'' » ==
[[Restr:Linnaeus1758-title-page.jpg|thumb|right|Golo ''Systema Naturae''.]]
Gant Linné e voe roet da bep [[spesad]] un anv resis e [[latin]], savet diwar daou barzh. Da skouer, ''Homo sapiens'' ("den a oar") evit an [[den]] hag ''Homo troglodytes'' ("den ar vougev") evit ar [[chimpanze]]. A-raok Linné e veze roet anvioù hir d’ar spesadoù, a-benn o diskrivañ. Gant skiantourien a veve er [[XVIvet kantved]], an daou vreur Bauhin, e oa bet savet ar reizhiad anvadurioù daouel a zo implijet hiziv, met gant Linné an hini e voe lakaet an diazezoù-se da dalvezout a-vras.
Al lodenn gentañ eus an anv eo ar [[genad]], hag an eil eo ar [[spesad]]. Evit Linné e oa an den hag ar chimpanze daou spesad eus ar memes genad, ''Homo''. (''Pan troglodytes'' eo anv skiantel ar chimpanze hiziv an deiz, daoust ma ne vev ket ar chimpanzeed er mougevioù).
Mennozh ar genadoù hag ar spesadoù a zeu eus [[Aristoteles]]. Met ar genadoù a voe bodet gant Linné d’ober [[urzhad]]où, an urzhadoù a voe bodet e rummadoù hag ar rummadoù e [[riezad]]où. Setu, da skouer, penaos e veze rummataet an den gant Linné :
* Riezad : [[loened|Animalia]]
* Rummad : [[mellkeineged|Vertebrata]]
* Urzhad : Primates
* Genad: [[Homo]]
* Spesad: Homo sapiens
Tri riezad a veze diforc’het gant Linné : [[Loen|loened]], [[plant]] ha [[maen|mein]].
Ur [[Protestantiezh|protestant]] deol e oa Linné, ul [[Luther|lutherad]], hag evitañ e oa ar vevoniezh ur studi eus ar bed urzhiet gant an "Aotrou". Krediñ a rae e oa bet krouet al loened hag ar plant gant [[Doue]] ha ne oant ket cheñchet abaoe krouidigezh ar bed. Ar spesadoù, evitañ, ne gemment ket (er c’hontrol diouzh ar pezh a voe displeget diwezhatoc’h gant [[Darwin]]). Daoust da se e oa krog da gas ar skiant war un hent a bellae diouzh kelenn ar relijion. Un arc’heskob lutherat a damallas dezhañ bezañ dizoue.
Bez' e voe Linné unan eus diazezourien Akademiezh ar Skiantoù e Sveden. Gantañ ivez e voe savet Liorzh Louzawouriezh Uppsala.
== Oberennoù pennañ ==
* ''Flora lapponica'', [[1737]]
* ''Systema naturae'', [[1735]]/[[1766]] (Reizhiad an natur)
* ''Genera plantarum'', [[1737]] (Genadoù plant)
* ''Materia medica'', [[1749]]
* ''Philosophia botanica'', [[1751]] (Prederouriezh al louzawouriezh)
* ''Species plantarum'', [[1753]] (Spesadoù plant)
{{DEFAULTSORT:Linné}}
[[Rummad:Bevoniourien Sveden]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1707]]
[[Rummad:Marvioù 1778]]
pwnlzgnuf5ig18rxkw6b39wmbtc25kn
Dinedin
0
11652
2007287
1866358
2022-08-09T09:39:55Z
115.178.210.74
gacor
wikitext
text/x-wiki
{{LabourAChom}}
{| class="infobox" style="font-size:90%;"
|-
{{Infobox/Titl|Dinedin|abcdef|talbenn map|000}}
|-
! style="background: #f0f0f0;width: 145px;" | [[Restr:Edinburgh (Location).png|125px|Lec'hiañ Dinedin]]<br><small>Lec'hiañ Dinedin</small>
! style="background: #f0f0f0;width: 145px;" | [[Restr:Edinburgh-coa.png|150px|Skoed-Ardamez Dinedin]]<br><small>Skoed-Ardamez Dinedin</small>
|- align="center"
|[[Riez]]
|[[Rouantelezh Unanet Breizh-Veur ha Norzhiwerzhon]]
|- align="center"
|Bro
| [[Skos]]
|- align="center"
| Kod post
| EH-1 - EH-17
|- align="center"
| Kod pellgomz
| (44) 131
|- align="center"
| Maer
| Lesley Hinds (sokialour)
|- align="center"
| Gorread
| 262 km²
|- align="center"
| Hed
| 03° 53′ R
|- align="center"
| Led
| 44° 95′N
|- align="center"
| Uhelder
| keitat: 41m
|- align="center"
| Poblañs hep kontoù doubl
| 448 624 <small>''(2005)''</small>
|- align="center"
| Stankter
|1 727/km²
|-
|}
[[Restr:Hereford Mappa Mundi detail Britain.jpg|thumb|Din-Edin war-dro ar bloavezh 1300]]
'''Din-Edin'''<ref>[[Din-Edin]] e [[Geriadur Hemon-Huon]] ha [[Geriadur Al Liamm]]. </ref>(''Dùn Èideann'' e gouezeleg, hag ''Edinburgh'' e saozneg) zo ur gêr war aod reter [[Skos]], hag he [[kêr-benn|c'hêr-benn]] eo abaoe [[1492]]. Sez [[Parlamant Skos]] adsavet e [[1999]] eo. 447 624 annezad a yae d'ober he foblañs da vare niveradeg [[2001]] (eil kêr Skos eo goude [[Glasc'ho]]).
War an uhel emañ [[Kastell Dinedin]] a oa bet savet e ziazez ken abred hag er {{VIIvet kantved}}. Met adalek an {{XIvet kantved}} eo e voe savet an annez roueel-se a-barzh dont da vezañ ur gwall-greñvlec'h er {{XVIvet kantved}}.
[[Restr:Edinburgh from the Illustrated London News 1868.jpg|thumb|left|Dinedin tennet eus ''the Illustrated London News'' e [[1868]]]]
Frankaet e voe Dinedin e [[1329]] ha savet e voe mogerioù kreñv en-dro dezhi er {{XVvet kantved}}. Goude faezhadenn Floden (1513) a-enep ar Saozon e voe divizet gant bourc'hizien kêr sevel un eil moger dro, a vez graet ''moger Floden'' anezhi, evit diarbenn an tagadennoù da zont. Goude unanidigezh parlamantoù Bro-Skos ha Bro-Saoz ([[1707]]) e kollas ar gêr he fouez politikel met chom a reas ur greizenn armerzhel ha sevenadurel a-bouez. Ouzhpenn ar C'hastell ez eus leizh a lec'hioù dedennus e Dinedin, e-giz ar Royal Botanic Garden, Iliz-Veur Sant-Jili, ar Mirdi broadel, Charlotte Square, ar Scott monument pe c'hoazh ar Royal Museum of Scotland (Mirdi Roueel Skos). Palez Holyrood (Holyrood Palace) eo annez ofisiel ar rouanez pa zeu da chom e kêr. En e gichen emañ savadur nevez Parlamant Bro-Skos adsavet.
[[Restr:Edinburgh-castle.jpg|thumb|Kastell Dinedin]]
Brudet eo Dinedin gant he gouel meur, an hini brasañ er bed, a bad teir sizhun e miz Eost, hag a ginnig e-leizh a arvestoù eus an dibab war an holl dachennoù.
Reiñ a ra bod da unan eus brudetañ skolioù-meur Europa hag ar bed, Skol-Veur Dinedin, a zo e [https://cuanhunter88.org/ slot gacor] penn a-raok war dachennoù ar stlenneg hag ar melestradur. E Dinedin emañ ivez [[Levraoueg vroadel Skos]] (National Library of Scotland), anezhi levraoueg pouezusañ Skos (hag unan e-touez ar re vrasañ er Rouantelezh-Unanet).
== Armerzh ==
[[Restr:Bank of Scotland HQ.jpg|thumb|upright=1.3|Ar Bank of Scotland e kreizig-kreiz Dinedin]]
A-holl-viskoazh eo bet Dinedin unan eus brudetañ kêrioù [[Breizh-Veur]]. Abaoe ma voe staliet [[parlamant Skos]] e kêr e [[1999]] eo yac'h armerzh Dinedin a-drugarez da efedoù an digreizennañ-se ha da gresk an enfredoù da heul donedigezh servijoù ar gouarnamant<ref>Krommenn an enfredañ war lec'hienn [http://www.scottish-enterprise.com/publications/economic_intelligence_presentation_-_6_october1.pdf Scottish-enterprise]</ref>. Ouzhpenn se ez eus en em staliet embregerezhioù eno abaoe m'eo bet digoret sez nevez ar gouarnamant. Emañ [[feur an dilabour|feurioù an dilabour]] e-touez ar re izelañ er Rouantelezh Unanet (war-dro 2,4%<ref>Sifr tennet diouzh al lec'hienn [http://www.edinburghbrand.com/news/information/ Edinburghbrand]</ref>) hag ar feurioù krouiñ labour e-touez ar re uhelañ. Kreskiñ buan a ra poblañs Dinedin, dreist-holl a-drugarez da enbroerezh tud deuet eus ar peurrest eus ar [[Rouantelezh Unanet]] peurgetket. Koulskoude e pouez kalz ar c'hresk bras-se war an douaroù en tachad glas tro-dro da Zinedin, dreist-holl er c'hornôg e lec'h m'en em led fonnus an embregerezhioù hag an tiez-annez.
Diazezet eo ar pep brasañ eus armerzh Dinedin war gennad ar servijoù, dreist-holl en-dro d'an [[touristerezh]], servijoù an arc'hant, an deskadurezh hag an enklask war dachenn an teknologiezhioù uhel.
== Annezidi vrudet ==
* [[Tony Blair]], politikour ganet er gêr-se
* [[Arthur Conan Doyle]], mezeg ha skrivagner ganet er gêr-se
* [[Sean Connery]], aktour ganet e Dinedin
* [[James Connolly (Iwerzhon)|James Connolly]], ganet e Dinedin
* [[Shirley Manson]], kanerez ar strollad-seniñ [[Garbage]]
* [[John Napier]], doueoniour ha matematikour, ganet e Dinedin
* [[Ian Rankin]], skrivagner
* [[Joanne Kathleen Rowling]], skrivagnerez
* [[Walter Scott]], skrivagner ganet e Dinedin
* [[Adam Smith]], prederour a gelennas e Skol-Veur Dinedin
== Kêrioù gevellet ==
* {{Frañs}} : [[Nisa]]
* {{Kanada}} : [[Vancouver]]
* {{Alamagn}} : [[München]]
* {{Italia}} : [[Firenze]]
* {{Ukraina}} : [[Kiev]]
* {{Danmark}} : [[Aalborg]]
* {{Polonia}} : [[Kraków]]
* {{SUA}} : [[San Diego]]
* {{Zeland-Nevez}} : [[Dunedin]]
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Glad bedel e Bro-Skos]]
[[Rummad:Kêrioù Breizh-Veur]]
[[Rummad:Kêrioù Bro-Skos]]
eg62qszzcpqk6zbjhmo2fbnrucah3wc
2007299
2007287
2022-08-09T11:29:48Z
Kadwalan
423
Dizober kemmoù 2007287 a-berzh [[Special:Contributions/115.178.210.74|115.178.210.74]] ([[User talk:115.178.210.74|kaozeal]]) vandalerezh
wikitext
text/x-wiki
{{LabourAChom}}
{| class="infobox" style="font-size:90%;"
|-
{{Infobox/Titl|Dinedin|abcdef|talbenn map|000}}
|-
! style="background: #f0f0f0;width: 145px;" | [[Restr:Edinburgh (Location).png|125px|Lec'hiañ Dinedin]]<br><small>Lec'hiañ Dinedin</small>
! style="background: #f0f0f0;width: 145px;" | [[Restr:Edinburgh-coa.png|150px|Skoed-Ardamez Dinedin]]<br><small>Skoed-Ardamez Dinedin</small>
|- align="center"
|[[Riez]]
|[[Rouantelezh Unanet Breizh-Veur ha Norzhiwerzhon]]
|- align="center"
|Bro
| [[Skos]]
|- align="center"
| Kod post
| EH-1 - EH-17
|- align="center"
| Kod pellgomz
| (44) 131
|- align="center"
| Maer
| Lesley Hinds (sokialour)
|- align="center"
| Gorread
| 262 km²
|- align="center"
| Hed
| 03° 53′ R
|- align="center"
| Led
| 44° 95′N
|- align="center"
| Uhelder
| keitat: 41m
|- align="center"
| Poblañs hep kontoù doubl
| 448 624 <small>''(2005)''</small>
|- align="center"
| Stankter
|1 727/km²
|-
|}
[[Restr:Hereford Mappa Mundi detail Britain.jpg|thumb|Din-Edin war-dro ar bloavezh 1300]]
'''Din-Edin'''<ref>[[Din-Edin]] e [[Geriadur Hemon-Huon]] ha [[Geriadur Al Liamm]]. </ref>(''Dùn Èideann'' e gouezeleg, hag ''Edinburgh'' e saozneg) zo ur gêr war aod reter [[Skos]], hag he [[kêr-benn|c'hêr-benn]] eo abaoe [[1492]]. Sez [[Parlamant Skos]] adsavet e [[1999]] eo. 447 624 annezad a yae d'ober he foblañs da vare niveradeg [[2001]] (eil kêr Skos eo goude [[Glasc'ho]]).
War an uhel emañ [[Kastell Dinedin]] a oa bet savet e ziazez ken abred hag er {{VIIvet kantved}}. Met adalek an {{XIvet kantved}} eo e voe savet an annez roueel-se a-barzh dont da vezañ ur gwall-greñvlec'h er {{XVIvet kantved}}.
[[Restr:Edinburgh from the Illustrated London News 1868.jpg|thumb|left|Dinedin tennet eus ''the Illustrated London News'' e [[1868]]]]
Frankaet e voe Dinedin e [[1329]] ha savet e voe mogerioù kreñv en-dro dezhi er {{XVvet kantved}}. Goude faezhadenn Floden (1513) a-enep ar Saozon e voe divizet gant bourc'hizien kêr sevel un eil moger dro, a vez graet ''moger Floden'' anezhi, evit diarbenn an tagadennoù da zont. Goude unanidigezh parlamantoù Bro-Skos ha Bro-Saoz ([[1707]]) e kollas ar gêr he fouez politikel met chom a reas ur greizenn armerzhel ha sevenadurel a-bouez. Ouzhpenn ar C'hastell ez eus leizh a lec'hioù dedennus e Dinedin, e-giz ar Royal Botanic Garden, Iliz-Veur Sant-Jili, ar Mirdi broadel, Charlotte Square, ar Scott monument pe c'hoazh ar Royal Museum of Scotland (Mirdi Roueel Skos). Palez Holyrood (Holyrood Palace) eo annez ofisiel ar rouanez pa zeu da chom e kêr. En e gichen emañ savadur nevez Parlamant Bro-Skos adsavet.
[[Restr:Edinburgh-castle.jpg|thumb|Kastell Dinedin]]
Brudet eo Dinedin gant he gouel meur, an hini brasañ er bed, a bad teir sizhun e miz Eost, hag a ginnig e-leizh a arvestoù eus an dibab war an holl dachennoù.
Reiñ a ra bod da unan eus brudetañ skolioù-meur Europa hag ar bed, Skol-Veur Dinedin, a zo e penn a-raok war dachennoù ar stlenneg hag ar melestradur. E Dinedin emañ ivez [[Levraoueg vroadel Skos]] (National Library of Scotland), anezhi levraoueg pouezusañ Skos (hag unan e-touez ar re vrasañ er Rouantelezh-Unanet).
== Armerzh ==
[[Restr:Bank of Scotland HQ.jpg|thumb|upright=1.3|Ar Bank of Scotland e kreizig-kreiz Dinedin]]
A-holl-viskoazh eo bet Dinedin unan eus brudetañ kêrioù [[Breizh-Veur]]. Abaoe ma voe staliet [[parlamant Skos]] e kêr e [[1999]] eo yac'h armerzh Dinedin a-drugarez da efedoù an digreizennañ-se ha da gresk an enfredoù da heul donedigezh servijoù ar gouarnamant<ref>Krommenn an enfredañ war lec'hienn [http://www.scottish-enterprise.com/publications/economic_intelligence_presentation_-_6_october1.pdf Scottish-enterprise]</ref>. Ouzhpenn se ez eus en em staliet embregerezhioù eno abaoe m'eo bet digoret sez nevez ar gouarnamant. Emañ [[feur an dilabour|feurioù an dilabour]] e-touez ar re izelañ er Rouantelezh Unanet (war-dro 2,4%<ref>Sifr tennet diouzh al lec'hienn [http://www.edinburghbrand.com/news/information/ Edinburghbrand]</ref>) hag ar feurioù krouiñ labour e-touez ar re uhelañ. Kreskiñ buan a ra poblañs Dinedin, dreist-holl a-drugarez da enbroerezh tud deuet eus ar peurrest eus ar [[Rouantelezh Unanet]] peurgetket. Koulskoude e pouez kalz ar c'hresk bras-se war an douaroù en tachad glas tro-dro da Zinedin, dreist-holl er c'hornôg e lec'h m'en em led fonnus an embregerezhioù hag an tiez-annez.
Diazezet eo ar pep brasañ eus armerzh Dinedin war gennad ar servijoù, dreist-holl en-dro d'an [[touristerezh]], servijoù an arc'hant, an deskadurezh hag an enklask war dachenn an teknologiezhioù uhel.
== Annezidi vrudet ==
* [[Tony Blair]], politikour ganet er gêr-se
* [[Arthur Conan Doyle]], mezeg ha skrivagner ganet er gêr-se
* [[Sean Connery]], aktour ganet e Dinedin
* [[James Connolly (Iwerzhon)|James Connolly]], ganet e Dinedin
* [[Shirley Manson]], kanerez ar strollad-seniñ [[Garbage]]
* [[John Napier]], doueoniour ha matematikour, ganet e Dinedin
* [[Ian Rankin]], skrivagner
* [[Joanne Kathleen Rowling]], skrivagnerez
* [[Walter Scott]], skrivagner ganet e Dinedin
* [[Adam Smith]], prederour a gelennas e Skol-Veur Dinedin
== Kêrioù gevellet ==
* {{Frañs}} : [[Nisa]]
* {{Kanada}} : [[Vancouver]]
* {{Alamagn}} : [[München]]
* {{Italia}} : [[Firenze]]
* {{Ukraina}} : [[Kiev]]
* {{Danmark}} : [[Aalborg]]
* {{Polonia}} : [[Kraków]]
* {{SUA}} : [[San Diego]]
* {{Zeland-Nevez}} : [[Dunedin]]
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Glad bedel e Bro-Skos]]
[[Rummad:Kêrioù Breizh-Veur]]
[[Rummad:Kêrioù Bro-Skos]]
m4sgqjsii9v7k97imr42jnk03m7r9yt
Rummad:Prederourien
14
16905
2007195
1877674
2022-08-08T16:21:25Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Tud hervez o obererezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Philosophers}}
{{Porched|Prederouriezh}}
[[Rummad:Prederouriezh]]
[[Rummad:Tud hervez o obererezh]]
n23xpw167x10c1hyznzhmmfdl72bil1
Nisa
0
20822
2007235
1888240
2022-08-08T19:38:05Z
176.88.92.201
wikitext
text/x-wiki
:[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]] '''''Nisa''', un anv all roet d'ar rouanez [[Pylia]], e mojennoù Hellaz kozh.''
{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Nisa
| anvYezh = Niça
| Yezh = okitanek
| anvOfisiel = Nice
| skeudenn = Port Of Nice, Côte d'Azur.jpg
| alc'hwez = Porzh Nisa, ha, pelloc'h, pourmenadenn ar Saozon.
| ardamezioù = Arms of Nice.svg
| logo =
| bro = {{Okitania}}
| rannvro = [[Provence-Alpes-Côte d'Azur]]
| departamant = [[Alpoù-an-Arvor]] ([[prefeti]])
| arondisamant = [[Arondisamant Nisa|Nisa]] ([[pennlec'h]])
| kanton = 9 c'hanton
| etrekumuniezh =
| bro velestradurel =
| insee = 06088
| cp = 06000, 06100, 06200, 06300
| maer = Christian Estrosi ([[Les Républicains|LR]])
| amzer-gefridi = [[2020]]–[[2026]]
| poblañs = {{PoblansKumun|06|088}}
| deiziad-poblañs = {{PoblansKumun|06|deiziad}}
| gorread = 71.92
| hedred = 7.271413
| ledred = 43.695949
| uk =
| ubi = 0
| ubr = 520
| lec'hienn web = [http://www.nice.fr/ nice.fr]
}}
'''Nisa''' ([[okitaneg]]: ''Niça''; [[galleg]] ''Nice'', [[italianeg]]: ''Nizza'') a zo hiriv penn-kêr departamant [[Alpoù-an-Arvor]], er [[Frañs]].
== Douaroniezh ==
[[Restr:Nice-seafront.jpg|250px|thumb|right| Pleg-mor an Aelez ha Bali ar Saozon]]
Emañ kêr Nisa war ribl ar [[Mor Kreizdouarel]], e pleg mor an Aelez (''baie des Anges''), torgennoù en-dro dezhi, sko ouzh menezioù ar [[Mercantour]], bevennet gant traoñienn ar stêr [[Var]] er c'hornôg ha gant ar menez Boron (''Mont-Boron'') er reter.
Div stêr a red dre gêr (nemet d'an hañv, pa'z eont da hesk):
* ar ''Paillon'' er reter (34 km),
* ar ''Magnan'' er c'hornôg, kalz berroc'h.
Un toulladig torgennoù a sav o fenn a-us d'ar gêr, menegomp div anezhe:
* hini ''Cimiez'' gant dismantroù eus an [[Henamzer]];
* hini ar c'hastell, etre ar gêr gozh hag ar porzh.
An eil kêr c'hall eo evit a sell an douristelezh, gant an eil aerborzh gall evit a sell niver ar veajerien: tost da 10 000 000 e 2005.
[[Restr:Panorama_Nice.jpg|thumbnail|550px|center|Ar gwel, da noz, adalek ar menez Boron]]
== Anv ==
=== Stummoù skrivet ===
A. Nisa
* '''Nikaia''' (Polybos, XXXIII, 4, 7; Strabon, IV, 1, 5; 9)
* '''Nicaea''' (Ptolemaois, III, I, 2; Plinus, ''Hist. Nat.'' III, 47)
* '''Nicea''' (Gregor a Dours)
* '''Niccia''' (Sened-Iliz 585)
B. Cimiez
* '''Cemelennum''' (Ptolemaios, III, 1, 39)
* '''oppido Vedantiorum civitatis Cemenelio''' (Plinus, ''Hist. Nat.'' III, 47)
* '''Cemenelum, Cimela''' (''Passio Pontii'')
=== Gerdarzhioù ===
* '''Nikaia'''
* '''Cemelennum'''
== Ardamezioù ==
== Istor ==
=== Henamzer ===
Ur stal-werzh gresian sujet da [[Massalia|Vassalia]] e oa Nisa. Chom e reas staget ouzh Massalia goude houmañ e oa bet bet aloubet gant ar Romaned e [[-49|49 kent J.-K.]]. Staget eo bet goude, war dro fin {{IIIe kantved}}, ouzh rannvro ''Alpes Maritimae''. Porzh Nisa e oa anvet ''plagia'' = traezhenn, gant ''[[Itinerarium Antoninii.|It. Ant.]]'' ha [[dizanv Ravenna]]. Cimiez e oa un ''oppidum'' eus al Ligured. Da vare [[Aogust (impalaer)]], Cimiez a voe savet da bennlec'h ar vro evit an arme roman. Diwezhatoc'h, e oa savet da gêrbenn ar rannvro ''Alpes Maritimae''.
=== {{XIXvet kantved}} ===
[[Kontelezh Nisa]] a oa bet staget ouzh Bro-C'hall e [[1860]]
==Dibunnadeg ar bleunioù==
<gallery>
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-43-52.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-47-17.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-50-16.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-53-48.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-56-44.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-00-53.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-18-29.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-23-33.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-15-01.jpg
</gallery>
== Monumantoù ha traoù heverk ==
== Emdroadur ar boblañs ==
== Melestradurezh ==
== Tud brudet ganet e Nisa ==
* [[Giuseppe Garibaldi]], brogarour italian, ganet e Nisa ([[Rouantelezh Sardinia]]) e [[1807]],
* [[Jean-Marie Gustave Le Clézio]], skrivagner breizhat ha morisat, prix Nobel al lennegezh e 2008
* [[Christian Estrosi]], maer, ganet e[[1955]],
* [[Eric Ciotti]], kannad, ganet e [[1965]].
== Gevellet eo Nisa gant ==
* [[Restr:Flag of Italy.svg|20px]] [[Cuneo]], [[Italia]]
* [[Restr:Flag of Scotland.svg|20px]] [[Dinedin]] ([[Bro-Skos]]).
* [[Restr:Flag of Poland.svg|20px]] [[Gdańsk]], [[Polonia]]
* [[Restr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Hangzhou]], [[Republik Pobl Sina]]
* [[Restr:Flag of Quebec.svg|20px]] [[Laval (Kebek)|Laval]], [[Kebek]]
* [[Restr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[Louisiana]] (Stad), [[Stadoù Unanet]]
* [[Restr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Nürnberg]], [[Alamagn]]
* [[Restr:Flag of French Polynesia.svg|20px]] [[Papeete]], [[Polinezia c'hall|Polinezia]]
* [[Restr:Flag of Russia.svg|20px]] [[Sant Petersbourg]], [[Rusia]]
* [[Restr:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Szeged]], [[Hungaria]]
* [[Restr:Flag of Greece.svg|20px]] [[Thessaloniki]], [[Gres]]
* [[Restr:Flag of Crimea.svg|20px]] [[Yalta]], [[Krimea]]
== Gwelet ivez ==
== Liammoù diavaez ==
{{Commons|Nice}}
* {{fr}} {{en}} {{oc}} [http://mtcn.free.fr Sonerezh ha korolloù hengounel eus bro Nisa]
== Levrlennadur ==
* Yvette Duval ː ''Topographie chrétienne des cités de la Gaule, des origines au milieu du VIIIè siècle. II. Provinces ecclésiastiques d'Aix et d'Embrum (Narbonensis Secunda et Alpes Maritimae)''. De Boccard. 1986
== Daveoù ha notennoù ==
<references/>[https://cesurlakesupurgelik.com/ lake süpürgelik] [https://tozsuzmermersilme.com/mermer-silimi/ mermer silim] [http://sandvicpanelfiyatlarim.com/ sandviç panel] [http://lakesupurgelik.org/ lake süpürgelik]
[[Rummad:Pennlec'hioù departamantoù Bro-C'hall]]
[[Rummad:Kumunioù Alpes-Maritimes]]
[[Rummad:Nisa]]
[[Rummad:Porzhioù ar Mor Kreizdouar]]
dwxbs0j4hl2mulxloo07gnvfiaxro8r
2007262
2007235
2022-08-08T21:45:00Z
Kadwalan
423
Dizober kemmoù 2007235 a-berzh [[Special:Contributions/176.88.92.201|176.88.92.201]] ([[User talk:176.88.92.201|kaozeal]])
wikitext
text/x-wiki
:[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]] '''''Nisa''', un anv all roet d'ar rouanez [[Pylia]], e mojennoù Hellaz kozh.''
{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Nisa
| anvYezh = Niça
| Yezh = okitanek
| anvOfisiel = Nice
| skeudenn = Port Of Nice, Côte d'Azur.jpg
| alc'hwez = Porzh Nisa, ha, pelloc'h, pourmenadenn ar Saozon.
| ardamezioù = Arms of Nice.svg
| logo =
| bro = {{Okitania}}
| rannvro = [[Provence-Alpes-Côte d'Azur]]
| departamant = [[Alpoù-an-Arvor]] ([[prefeti]])
| arondisamant = [[Arondisamant Nisa|Nisa]] ([[pennlec'h]])
| kanton = 9 c'hanton
| etrekumuniezh =
| bro velestradurel =
| insee = 06088
| cp = 06000, 06100, 06200, 06300
| maer = Christian Estrosi ([[Les Républicains|LR]])
| amzer-gefridi = [[2020]]–[[2026]]
| poblañs = {{PoblansKumun|06|088}}
| deiziad-poblañs = {{PoblansKumun|06|deiziad}}
| gorread = 71.92
| hedred = 7.271413
| ledred = 43.695949
| uk =
| ubi = 0
| ubr = 520
| lec'hienn web = [http://www.nice.fr/ nice.fr]
}}
'''Nisa''' ([[okitaneg]]: ''Niça''; [[galleg]] ''Nice'', [[italianeg]]: ''Nizza'') a zo hiriv penn-kêr departamant [[Alpoù-an-Arvor]], er [[Frañs]].
== Douaroniezh ==
[[Restr:Nice-seafront.jpg|250px|thumb|right| Pleg-mor an Aelez ha Bali ar Saozon]]
Emañ kêr Nisa war ribl ar [[Mor Kreizdouarel]], e pleg mor an Aelez (''baie des Anges''), torgennoù en-dro dezhi, sko ouzh menezioù ar [[Mercantour]], bevennet gant traoñienn ar stêr [[Var]] er c'hornôg ha gant ar menez Boron (''Mont-Boron'') er reter.
Div stêr a red dre gêr (nemet d'an hañv, pa'z eont da hesk):
* ar ''Paillon'' er reter (34 km),
* ar ''Magnan'' er c'hornôg, kalz berroc'h.
Un toulladig torgennoù a sav o fenn a-us d'ar gêr, menegomp div anezhe:
* hini ''Cimiez'' gant dismantroù eus an [[Henamzer]];
* hini ar c'hastell, etre ar gêr gozh hag ar porzh.
An eil kêr c'hall eo evit a sell an douristelezh, gant an eil aerborzh gall evit a sell niver ar veajerien: tost da 10 000 000 e 2005.
[[Restr:Panorama_Nice.jpg|thumbnail|550px|center|Ar gwel, da noz, adalek ar menez Boron]]
== Anv ==
=== Stummoù skrivet ===
A. Nisa
* '''Nikaia''' (Polybos, XXXIII, 4, 7; Strabon, IV, 1, 5; 9)
* '''Nicaea''' (Ptolemaois, III, I, 2; Plinus, ''Hist. Nat.'' III, 47)
* '''Nicea''' (Gregor a Dours)
* '''Niccia''' (Sened-Iliz 585)
B. Cimiez
* '''Cemelennum''' (Ptolemaios, III, 1, 39)
* '''oppido Vedantiorum civitatis Cemenelio''' (Plinus, ''Hist. Nat.'' III, 47)
* '''Cemenelum, Cimela''' (''Passio Pontii'')
=== Gerdarzhioù ===
* '''Nikaia'''
* '''Cemelennum'''
== Ardamezioù ==
== Istor ==
=== Henamzer ===
Ur stal-werzh gresian sujet da [[Massalia|Vassalia]] e oa Nisa. Chom e reas staget ouzh Massalia goude houmañ e oa bet bet aloubet gant ar Romaned e [[-49|49 kent J.-K.]]. Staget eo bet goude, war dro fin {{IIIe kantved}}, ouzh rannvro ''Alpes Maritimae''. Porzh Nisa e oa anvet ''plagia'' = traezhenn, gant ''[[Itinerarium Antoninii.|It. Ant.]]'' ha [[dizanv Ravenna]]. Cimiez e oa un ''oppidum'' eus al Ligured. Da vare [[Aogust (impalaer)]], Cimiez a voe savet da bennlec'h ar vro evit an arme roman. Diwezhatoc'h, e oa savet da gêrbenn ar rannvro ''Alpes Maritimae''.
=== {{XIXvet kantved}} ===
[[Kontelezh Nisa]] a oa bet staget ouzh Bro-C'hall e [[1860]]
==Dibunnadeg ar bleunioù==
<gallery>
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-43-52.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-47-17.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-50-16.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-53-48.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 14-56-44.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-00-53.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-18-29.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-23-33.jpg
Restr:Bataille de fleurs. 2020-02-22 15-15-01.jpg
</gallery>
== Monumantoù ha traoù heverk ==
== Emdroadur ar boblañs ==
== Melestradurezh ==
== Tud brudet ganet e Nisa ==
* [[Giuseppe Garibaldi]], brogarour italian, ganet e Nisa ([[Rouantelezh Sardinia]]) e [[1807]],
* [[Jean-Marie Gustave Le Clézio]], skrivagner breizhat ha morisat, prix Nobel al lennegezh e 2008
* [[Christian Estrosi]], maer, ganet e[[1955]],
* [[Eric Ciotti]], kannad, ganet e [[1965]].
== Gevellet eo Nisa gant ==
* [[Restr:Flag of Italy.svg|20px]] [[Cuneo]], [[Italia]]
* [[Restr:Flag of Scotland.svg|20px]] [[Dinedin]] ([[Bro-Skos]]).
* [[Restr:Flag of Poland.svg|20px]] [[Gdańsk]], [[Polonia]]
* [[Restr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Hangzhou]], [[Republik Pobl Sina]]
* [[Restr:Flag of Quebec.svg|20px]] [[Laval (Kebek)|Laval]], [[Kebek]]
* [[Restr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[Louisiana]] (Stad), [[Stadoù Unanet]]
* [[Restr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Nürnberg]], [[Alamagn]]
* [[Restr:Flag of French Polynesia.svg|20px]] [[Papeete]], [[Polinezia c'hall|Polinezia]]
* [[Restr:Flag of Russia.svg|20px]] [[Sant Petersbourg]], [[Rusia]]
* [[Restr:Flag of Hungary.svg|20px]] [[Szeged]], [[Hungaria]]
* [[Restr:Flag of Greece.svg|20px]] [[Thessaloniki]], [[Gres]]
* [[Restr:Flag of Crimea.svg|20px]] [[Yalta]], [[Krimea]]
== Gwelet ivez ==
== Liammoù diavaez ==
{{Commons|Nice}}
* {{fr}} {{en}} {{oc}} [http://mtcn.free.fr Sonerezh ha korolloù hengounel eus bro Nisa]
== Levrlennadur ==
* Yvette Duval ː ''Topographie chrétienne des cités de la Gaule, des origines au milieu du VIIIè siècle. II. Provinces ecclésiastiques d'Aix et d'Embrum (Narbonensis Secunda et Alpes Maritimae)''. De Boccard. 1986
== Daveoù ha notennoù ==
<references/>
[[Rummad:Pennlec'hioù departamantoù Bro-C'hall]]
[[Rummad:Kumunioù Alpes-Maritimes]]
[[Rummad:Nisa]]
[[Rummad:Porzhioù ar Mor Kreizdouar]]
9xsj7yry2i08jvptijttvddfnri9iff
Gwrac'h (disheñvelout)
0
22497
2007160
1988826
2022-08-08T13:11:02Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Gwrac'h]] da [[Gwrac'h (disheñvelout)]]
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur '''wrac'h''' zo ur [[maouez|vaouez]] kozh.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]] .
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h (hud)]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
[[Rummad:merc'hed]]
6ocwayg3vcfceqxhtx7vh7j7lx4yxer
2007166
2007160
2022-08-08T13:24:14Z
Undenbennak
62280
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]] .
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
[[Rummad:merc'hed]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
pi1zuvg61tv02sgmamoqocp7pzs6f45
2007169
2007166
2022-08-08T13:28:28Z
Undenbennak
62280
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh gant galloudoù hud peurliesañ.
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]].
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
[[Rummad:merc'hed]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
n74i56p300k7wbbofex9h5fjgxpjl15
2007255
2007169
2022-08-08T21:24:58Z
Kadwalan
423
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : – [[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh gant galloudoù hud peurliesañ.
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]].
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
[[Rummad:merc'hed]]
8htq0u8xcze8j9s9rlmqekcu6at38na
2007256
2007255
2022-08-08T21:25:07Z
Kadwalan
423
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : – [[Rummad:Merc'hed]]
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh gant galloudoù hud peurliesañ.
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]].
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
jmjef3wzi9o1s642v6ha9q9hsgkpwg3
2007263
2007256
2022-08-08T21:51:11Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh gant galloudoù hud a-wezhioù.
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]].
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h (hud)|gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
rbxag2n8g53z49eg5ahfuy1fwn4x9eb
Kirke
0
25708
2007240
1945763
2022-08-08T19:58:16Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeudenn:Circe Offering the Cup to Odysseus.jpg|thumb|left|''Kirke o kinnig ur banne da [[Odysseüs]]'', gant [[John William Waterhouse]].]]
[[Restr:Franz von Stuck Tilla Durieux als Circe.jpg|thumb|''Tilla Durieux evel Kirke'',<br>livadur gant [[Franz von Stuck]].]]
Un [[hudourez]] c'halloudus e oa '''Kirke''' (Κίρκη / ''Kírkê'' e [[gregach]]). Merc'h e oa da [[Helios]], an Heol, ha d'an [[Okeanidenn]] [[Perseis]]. C'hoar e oa da [[Aietes]] ha da b-[[Pasifae]], ha moereb eta da v-[[Medeia]], un hudourez veur all.
En Odysseia [[Homeros]] evel e ''[[Theogonia]]'' [[Hesiodos]] en he c'hinniger evel un doueez, hag e ''[[De natura deis]]'' [[Cicero]] memes tra.
== Ar vojenn==
Kaoz anezhi zo e kan X an [[Odysseia]] : o chom e oa en enez [[Aiaia]], en ur palez e-kreiz un digoadenn, e-touez bleizi ha leoned hag a oa tud troet e loened. Eno e tegemeras [[Iason]] ha [[Medeia]], nizez dezhi (merc'h da [[Aietes]]), goude muntr [[Absyrtos]].
Hervez ar barzh [[Dionysos Miletos]] e oa Kirke merc'h da [[Aietes]] hag [[Hekate]], doueez an hudouriezh. Dimezet e vije da roue ar [[Sarmated]], a voe kontammet ganti.
Kalz a vugale he dije bet digant doueed a bep seurt. Hervez al levr ''[[Dionysiaka]]'', gant [[Nonnos Panopolis]], e oa mamm da [[Faunos]] ([[Faunus]] ar Romaned) a oa [[Poseidon]] e dad.
== Displegadur ha martezeadenn ==
[[Restr:Snowdrop Galanthus elwesii.jpg|thumb|[[Treuz-erc'h]], marteze ar [[moly]].]]
Istorourien zo a soñj gante ec'h eo ur skeudenn an troadur e moc'h, pa oa kontammadur [[antikolinergik]]<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=6342763&query_hl=1&itool=pubmed_DocSum Homer's moly identified as Galanthus nivalis L.: physiologic antidote to stramonium poisoning.]</ref>.
An azonoù eo : koll an eñvor ha gweledigezhioù.
Deskrivadur ar [[moly]] a glot gant an [[treuz-erc'h]], ur vleunienn ag ar vro. Diwarni e teu [[metabolitoù]] a ya a-enep al louzoù [[enepkolinergik]].
==Notennoù ha daveennoù==
{{Daveoù}}
== Gwelout ivez ==
{{Commonscat|Circe|Kirke}}
[[Rummad:Doueezed Hellaz]]
[[Rummad:Odysseia]]
[[Rummad:Hudourien]]
pq50wkews88acb1hsw2xoop44y0lavb
Elmet
0
26073
2007202
2006643
2022-08-08T17:11:29Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Broioù kozh
|conventional_long_name = Rouantelezh Elmet
|common_name = Elmet
|government_type = Monarkiezh
|era = [[Krennamzer|Krennamzer Uhel]]
<!-- Rise and fall, events, years and dates -->
<!-- only fill in the start/end event entry if a specific article exists. Don't just say "abolition" or "declaration"-->
|event_start = <!-- Default: "Established" -->
|date_start = <!-- Optional: Date of establishment, in format 1 January (no year) -->
|year_start = war-dro ar {{Vvet kantved}}
|event_end =
|date_end = Amzer Fask
|year_end = 627
|year_exile_start = <!-- Year of start of exile (if dealing with exiled government - status="Exile") -->
|year_exile_end = <!-- Year of end of exile (leave blank if still in exile) -->
|event1 = aloubet
|date_event1 = 616
|event2 =
|date_event2 =
|event_pre =
|date_pre =
|event_post = <!-- Optional: A crucial event that took place before after "event_end"-->
|date_post =
<!-- Flag navigation: Preceding and succeeding entities p1 to p5 and s1 to s5 -->
|p1 = Hen Ogledd
|flag_p1 = <!-- Default: "Flag of {{{p1}}}.svg" (size 30) -->
|image_p1 = <!-- Use: [[Image:Sin escudo.svg|20px|Image missing]] -->
|p2 =
|flag_p2 =
|s1 = Rouantelezh Northumbria
|flag_s1 =
|image_s1 = <!-- Use: [[Image:Sin escudo.svg|20px|Image missing]] -->
|s2 =
|flag_s2 =
|image_flag = <!-- Default: Flag of {{{common name}}}.svg -->
|flag_alt = <!-- Alt text for flag -->
|flag = <!-- Link target under flag image. Default: Flag of {{{common name}}} -->
|flag_type = <!-- Displayed text for link under flag. Default "Flag" -->
|image_coat = <!-- Default: Coat of arms of {{{common name}}}.svg -->
|coat_alt = <!-- Alt text for coat of arms -->
|symbol = <!-- Link target under symbol image. Default: Coat of arms of {{{common name}}} -->
|symbol_type = <!-- Displayed text for link under symbol. Default "Coat of arms" -->
|image_map = Yr.Hen.Ogledd.550.650.Koch.jpg
|image_map_alt = Yr Hen Ogledd (The Old North) c. 550 – c. 650
|image_map_caption = Yr Hen Ogledd (an norzh kozh) war-dro 550 – 650
|image_map2 = <!-- If second map is needed - does not appear by default -->
|image_map2_alt =
|image_map2_caption =
|Kêr-benn = [[Loidis]] (Leeds) ha/pe [[Kreñvlec'h roman Slack|Cambodunom]] (Slack moarvat, e-kichen Huddersfield)
|capital_exile = <!-- If status="Exile" -->
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|national_motto =
|national_anthem =
|common_languages = [[Cumbric|Kembrig]]
|religion = [[Kristeniezh kelt]]
|currency =
<!-- Titles and names of the first and last leaders and their deputies -->
|leader1 = [[Masgwid Gloff]]
|leader2 = [[Llaennog ap Masgwid]]
|leader3 = [[Arthuis ap Masgwid]]
|leader4 = [[Gwallog ap Lleinnaog]]
|leader5 = [[Ceredig ap Gwallog]]
|year_leader1 =~[[460]]-~[[495]]
|year_leader2 = ~[[495]]-~[[540]]
|year_leader3 = ~[[540]]-~[[560]]
|year_leader4 = ~[[560]]-[[590]]
|year_leader5 = [[590]]-[[617]]
|title_leader = Roue
|representative1 = <!-- Name of representative of head of state (e.g. colonial governor) -->
|representative2 =
|representative3 =
|year_representative1 = <!-- Years served -->
|year_representative2 =
|year_representative3 =
|title_representative = <!-- Default: "Governor"-->
|deputy1 = <!-- Name of prime minister -->
|deputy2 =
|deputy3 =
|year_deputy1 = <!-- Years served -->
|year_deputy2 =
|year_deputy3 =
|title_deputy = <!-- Default: "Prime minister" -->
<!-- Area and population of a given year -->
|stat_year1 = <!-- year of the statistic, specify either area, population or both -->
|stat_area1 = <!-- area in square kílometres (w/o commas or spaces), area in square miles is calculated -->
|stat_pop1 = <!-- population (w/o commas or spaces), population density is calculated if area is also given -->
|stat_year2 =
|stat_area2 =
|stat_pop2 =
|stat_year3 =
|stat_area3 =
|stat_pop3 =
|footnotes = <!-- Accepts wikilinks -->
|Region = Inizi Breizh-Veur
|Continent = Europa
}}
'''Elmet''' (pe '''Elfed''' e [[kembraeg]] a vremañ) a vez graet eus ur [[rouantelezh vrezhon]] a oa neuze er vro a zo hiziv ''[[West Riding of Yorkshire]]''. Petra bennak ma'z eo amsklaer he harzoù e oa bevennet gant ar stêr [[Sheaf]] er c'hreisteiz ha gant ar stêr [[Wharfe]]. Harzoù a oa gant [[Deira]] ha [[Bernicia]] en hanternoz hag er su ha gant ar pezh a oa marteze ur rouantelezh vrezhon vihan hag a oa war-dro [[Kraven]] war-du ar c'hornog.
N'eo ket sklaer pegoulz na penaos e oa ganet ar rouantelezh. Marteze e teuas diwar disrannadur rouantelezh [[Coel Hen]] met marteze ivez e tiskenn eus ur meuriad brezhon kozh a vefe deuet da vout dizalc'h adarre goude disparti ar [[Romaned]] e 410.
Ne ouzer nemet nebeut a dra diwar-benn istor ar rouantelezh. Unan eus he rouaned en deus kemeret perzh er c'hevredad bleiniet gant [[Urien Rheged]] da ziarbenn [[Angled]] [[Bernicia]] e [[590]]. Goude muntr Urien ha diskar e rouantelezh e voe gourdrouzet Elmet muioc'h-muiañ gant rouantelezh [[Northumbria]], nevez krouet, ha dav e voe dezhi sevel mogerioù-difenn war-dro [[Barwick-in-Elmet]].
E [[616]] e voe aloubet ha distrujet ar rouantelezh gant [[Edwin Northumbria]]. N'eo ket sklaer petra a oa abeg ar brezel met marteze eo muntr Hereric e oa, un ezel eus familh roueel Northumbria harluet en Elmet a oa tad santez [[Hilda.]]
E [[632]] e voe adaloubet ar rannvro gant [[Cadwallon ap Cadfan]] eus [[Gwynedd]] goude e drec'h war [[Edwin Northumbria]] en [[emgann Meigen]]. Tri bloaz diwezhatoc'h e voe faezhet Cadwallon gant [[Oswald Bernikia]] en [[emgann Cantscaul]] ha kollet da vat e voe Elmet evit ar Vrezhoned.
==Roll rouaned Elmet==
*[[Masgwid Gloff]] (c.460 - c.495)
*[[Llaennog ap Masgwid]] (c.495 - c.540)
*[[Arthuis ap Masgwid]] (c.540 - c.560)
*[[Gwallog ap Llaennog]] (c.560 - 590)
*[[Ceredig ap Gwallog]] (590 - 616) m. 618
{{Hen Ogledd}}
[[Rummad:Rouantelezhioù brezhon]]
44uevz64w4577orfs1dyj28vh8v3fog
2007203
2007202
2022-08-08T17:23:12Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Broioù kozh
|conventional_long_name = Rouantelezh Elmet
|common_name = Elmet
|government_type = Monarkiezh
|era = [[Krennamzer|Krennamzer Uhel]]
|Continent = Europa
<!-- Rise and fall, events, years and dates -->
<!-- only fill in the start/end event entry if a specific article exists. Don't just say "abolition" or "declaration"-->
|event_start = <!-- Default: "Established" -->
|date_start = <!-- Optional: Date of establishment, in format 1 January (no year) -->
|year_start = Vvet kantved
|event_end =
|date_end = Amzer Fask
|year_end = 627
|year_exile_start = <!-- Year of start of exile (if dealing with exiled government - status="Exile") -->
|year_exile_end = <!-- Year of end of exile (leave blank if still in exile) -->
|event1 = aloubet
|date_event1 = 616
|event2 =
|date_event2 =
|event_pre =
|date_pre =
|event_post = <!-- Optional: A crucial event that took place before after "event_end"-->
|date_post =
<!-- Flag navigation: Preceding and succeeding entities p1 to p5 and s1 to s5 -->
|p1 = Hen Ogledd
|flag_p1 = <!-- Default: "Flag of {{{p1}}}.svg" (size 30) -->
|image_p1 = <!-- Use: [[Image:Sin escudo.svg|20px|Image missing]] -->
|p2 =
|flag_p2 =
|s1 = Rouantelezh Northumbria
|flag_s1 =
|image_s1 = <!-- Use: [[Image:Sin escudo.svg|20px|Image missing]] -->
|s2 =
|flag_s2 =
|image_flag = <!-- Default: Flag of {{{common name}}}.svg -->
|flag_alt = <!-- Alt text for flag -->
|flag = <!-- Link target under flag image. Default: Flag of {{{common name}}} -->
|flag_type = <!-- Displayed text for link under flag. Default "Flag" -->
|image_coat = <!-- Default: Coat of arms of {{{common name}}}.svg -->
|coat_alt = <!-- Alt text for coat of arms -->
|symbol = <!-- Link target under symbol image. Default: Coat of arms of {{{common name}}} -->
|symbol_type = <!-- Displayed text for link under symbol. Default "Coat of arms" -->
|image_map = Yr.Hen.Ogledd.550.650.Koch.jpg
|image_map_alt = Yr Hen Ogledd (The Old North) c. 550 – c. 650
|image_map_caption = Yr Hen Ogledd (an norzh kozh) war-dro 550 – 650
|image_map2 = <!-- If second map is needed - does not appear by default -->
|image_map2_alt =
|image_map2_caption =
|Kêr-benn = [[Loidis]] (Leeds) ha/pe [[Kreñvlec'h roman Slack|Cambodunom]] (Slack moarvat, e-kichen Huddersfield)
|capital_exile = <!-- If status="Exile" -->
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|national_motto =
|national_anthem =
|common_languages = [[Cumbric|Kembrig]]
|religion = [[Kristeniezh kelt]]
|currency =
<!-- Titles and names of the first and last leaders and their deputies -->
|leader1 = [[Masgwid Gloff]]
|leader2 = [[Llaennog ap Masgwid]]
|leader3 = [[Arthuis ap Masgwid]]
|leader4 = [[Gwallog ap Lleinnaog]]
|leader5 = [[Ceredig ap Gwallog]]
|year_leader1 =~[[460]]-~[[495]]
|year_leader2 = ~[[495]]-~[[540]]
|year_leader3 = ~[[540]]-~[[560]]
|year_leader4 = ~[[560]]-[[590]]
|year_leader5 = [[590]]-[[617]]
|title_leader = Roue
|representative1 = <!-- Name of representative of head of state (e.g. colonial governor) -->
|representative2 =
|representative3 =
|year_representative1 = <!-- Years served -->
|year_representative2 =
|year_representative3 =
|title_representative = <!-- Default: "Governor"-->
|deputy1 = <!-- Name of prime minister -->
|deputy2 =
|deputy3 =
|year_deputy1 = <!-- Years served -->
|year_deputy2 =
|year_deputy3 =
|title_deputy = <!-- Default: "Prime minister" -->
<!-- Area and population of a given year -->
|stat_year1 = <!-- year of the statistic, specify either area, population or both -->
|stat_area1 = <!-- area in square kílometres (w/o commas or spaces), area in square miles is calculated -->
|stat_pop1 = <!-- population (w/o commas or spaces), population density is calculated if area is also given -->
|stat_year2 =
|stat_area2 =
|stat_pop2 =
|stat_year3 =
|stat_area3 =
|stat_pop3 =
}}
'''Elmet''' (pe '''Elfed''' e [[kembraeg]] a vremañ) a vez graet eus ur [[rouantelezh vrezhon]] a oa neuze er vro a zo hiziv ''[[West Riding of Yorkshire]]''. Petra bennak ma'z eo amsklaer he harzoù e oa bevennet gant ar stêr [[Sheaf]] er c'hreisteiz ha gant ar stêr [[Wharfe]]. Harzoù a oa gant [[Deira]] ha [[Bernicia]] en hanternoz hag er su ha gant ar pezh a oa marteze ur rouantelezh vrezhon vihan hag a oa war-dro [[Kraven]] war-du ar c'hornog.
N'eo ket sklaer pegoulz na penaos e oa ganet ar rouantelezh. Marteze e teuas diwar disrannadur rouantelezh [[Coel Hen]] met marteze ivez e tiskenn eus ur meuriad brezhon kozh a vefe deuet da vout dizalc'h adarre goude disparti ar [[Romaned]] e 410.
Ne ouzer nemet nebeut a dra diwar-benn istor ar rouantelezh. Unan eus he rouaned en deus kemeret perzh er c'hevredad bleiniet gant [[Urien Rheged]] da ziarbenn [[Angled]] [[Bernicia]] e [[590]]. Goude muntr Urien ha diskar e rouantelezh e voe gourdrouzet Elmet muioc'h-muiañ gant rouantelezh [[Northumbria]], nevez krouet, ha dav e voe dezhi sevel mogerioù-difenn war-dro [[Barwick-in-Elmet]].
E [[616]] e voe aloubet ha distrujet ar rouantelezh gant [[Edwin Northumbria]]. N'eo ket sklaer petra a oa abeg ar brezel met marteze eo muntr Hereric e oa, un ezel eus familh roueel Northumbria harluet en Elmet a oa tad santez [[Hilda.]]
E [[632]] e voe adaloubet ar rannvro gant [[Cadwallon ap Cadfan]] eus [[Gwynedd]] goude e drec'h war [[Edwin Northumbria]] en [[emgann Meigen]]. Tri bloaz diwezhatoc'h e voe faezhet Cadwallon gant [[Oswald Bernikia]] en [[emgann Cantscaul]] ha kollet da vat e voe Elmet evit ar Vrezhoned.
==Roll rouaned Elmet==
*[[Masgwid Gloff]] (c.460 - c.495)
*[[Llaennog ap Masgwid]] (c.495 - c.540)
*[[Arthuis ap Masgwid]] (c.540 - c.560)
*[[Gwallog ap Llaennog]] (c.560 - 590)
*[[Ceredig ap Gwallog]] (590 - 616) m. 618
{{Hen Ogledd}}
[[Rummad:Rouantelezhioù brezhon]]
eo83t3nge33dluo2erska1mthj6ml3z
Pasifae
0
26815
2007250
1971811
2022-08-08T20:22:57Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
::[[Skeudenn:Meurastumm.png]] ''Evit loarenn Yaou, gwelet [[Pasiphae (loarenn)|Pasiphae]]''.
[[Skeudenn:Casa dei Vettii - Pasiphae Daedalus.jpg|thumb|300px|Daedalus o kinnig ar falsvuoc'h da Pasifae: murlivadur roman e ti ar Vettii, e Pompeii, kentañ kantved goude JK]]
'''Pasifae''' (Πασιφάη, Pasipháê e [[gregach]]), a oa merc'h da [[Helios]] ha gwreg [[Minos]], roue [[Kreta]].
Mamm [[Ariadne]] e oa ivez met anavezet eo dreist-holl evit bezañ ganet ar [[Minotauros]].
==Ar vojenn==
Ganti e voe ganet meur a hini eus bugale [[Minos]], [[Ariadne]] peurgetket, [[Deukalion (mab Minos)|Deukalion]], [[Glaokos (mab Minos)|Glaokos]], [[Androgeos]], [[Katreos]], [[Akakallis]], [[Ksenodike]] ha [[Faidra]]. Aet skuizh gant riskladennoù he gwaz gant maouezed all e taolas ur strobinell outañ, kondaonet e oa da strinkañ loened binimus pa gouske gant maouezed all, ha d'o lazhañ e-giz-se.
Goulennet en doa [[Minos]], pried Pasifae, digant [[Poseidon]] reiñ dezhañ ur sin e oa da vezañ roue e-lec'h e vreur. Kaset en doa an doue un [[tarv]] gwenn burzhudus hag a oa deuet er-maez eus ar mor. Met ar roue a viras an tarv e-lec'h aberzhiñ anezhañ ur wezh choazet da roue, evel m'en doa prometet. Evit en em veñjiñ e silas Poseidon ur c'hoant direizh evit al loen e spered ar rouanez Pasifae<ref>pseudo-Apollodoros (III, 1, 2)</ref>.
Ha hi ha klask an doare d'en em barañ gant an tarv. Dont a reas a-benn gant skoazell [[Dedalos]]. Hemañ a savas ur vuoc'h faos eviti gant ur stern koad goloet gant ur c'hroc'hen buoc'h. Goullo e oa ar vuoc'h faos ha Pasifae a guzhas e-barzh.
Lakaet e voe en ur prad ma veze [[tarv Kreta]] o peuriñ ha hemañ a c'holoas ar rouanez kuzhet dindan ar c'hroc'hen.
Genel a reas an euzhvil Asterion, ar [[Minotauros]], dezhañ penn un tarv ha korf un den. Minos a lakaas sevel ar [[Milendall]] ha bac'hañ ennañ an euzhvil a oa bet ganet gant ar rouanez.
Hervez ur vrud ha ne oa ket gwall ledet, hag a zo danevellet gant [[Diodoros Sikilia]] koulskoude, e vije bet skoazellet [[Daidalos]] hag e vab [[Ikaros]] gant Pasifae da guitaat an enezenn war vourzh ur vag abalamour da dec'hout rak fulor [[Minos]].
Hervez Caius Julius [[Hyginus]] (XL) ez eo an doueez [[Afrodite]] a vije bet annoazet gant ar roue.
En ''[[Eneis]]'' (VI, 447), e lavar ar barzh [[Vergilius]] edo-hi e « parkeier an daeroù » pa ziskennas Aeneus en [[ifernioù]].
==Hengounioù all ==
Diskouezet eo bet evel ur boud divarvel gant [[Antoninus Liberalis]] pe evel ur [[strobinellerezh|strobinellerez]] (hervez [[Pseudo-Apollodoros|Apollodoros]] da skouer, ar pezh a dosta anezhi diouzh he c'hoar [[Kirke]]). ouzhpenn, un arroudenn eus [[Paosanias ar Beajour|Pausanias]] (III, 26, 1) a ziskouez e oa liammet gant [[Selene]] hag azeulet e santual [[Talame]] e [[Sparta]].
== Pasifae en arzoù ==
*''[[Pasiphaé (Montherlant)|Pasiphaé]]'' zo anv ur pezh-c'hoari gallek gant [[Henry de Montherlant]], embannet e [[1949]].
==Mammennoù==
* [[Antoninus Liberalis]], Métamorphoses (LXI).
* [[Apollodoros]], ''Bibliotheke'' [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/DetailsLivres.htm lenn enlinenn](III, 1, 2 ; III, 15, 1).
* [[Bakilides]] (fr. 26).
* [[Cicero]], ''De natura Deorum'' ("Diwar-benn natur an doueed") [http://remacle.org/bloodwolf/philosophes/Ciceron/index.htm#N lenn enlinenn](III, 19).
* [[Diodoros Sikilia]], ''Bibliotheca historica'' ("Levraoueg istorel") [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/index.htm lenn enlinenn](IV, 13, 4 ; IV, 60, 4 ; IV, 77, 1).
* [[Caius Julius Hyginus]], ''Fabulae'' ("Fablennoù") [http://www.fh-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost02/Hyginus/hyg_fcap.html lenn enlinenn] (XXX ; XL).
* [[Ovidius]], ''Metamorphoses'' [http://bcs.fltr.ucl.ac.be/META/00.htm lenn enlinenn](VIII, 130 et suiv. ; IX, 735 et suiv.).
*¨[[Paosanias ar Beajour]], ''Ἑλλάδος Περιήγησις'' ("Deskrivadur Bro-C'hres") [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/pausanias/table.htm lenn enlinenn] (III, 26, 1).
* [[Sextus Propertius]], ''Elegiae'' (Klemmgannoù) [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/properce/table.htmlenn enlinenn](II, 32 ; III, 19 ; IV, 7).
* Publius [[Vergilius]] Maro , ''[[Aeneis]]''<ref>[http://bcs.fltr.ucl.ac.be/virg/VirgIntro.html lenn enlinenn] (VI, 24-27 ha 447)</ref>.
==Notennoù==
<references/>
[[Rummad:Mojennoù Kreta]]
[[Rummad:Hudourien]]
18eeoyn6y67lmi4rhxwvd5ks3dsr1ea
Drouiz
0
28235
2007239
1984312
2022-08-08T19:54:50Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ezoteregezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{LabourAChom}}
Hervez an [[istor]]ourien e oa an '''drouized''' tud gouiziek-tre ha doare [[beleg|beleien]] a oa uhel-tre o renk e-touez ar [[Kelted|pobloù keltiek]]. Dre ma ne chom eus testennoù an Henamzer keltiek nemet traou gwelet gant tud estren d'ar c'hevredigezhioù keltiek hag un nebeud testennoù [[lennegezh iwerzhonek kozh|iwerzhonek]] savet goude m'eo bet aet an drouized kozh da get, ne c'heller ket bezañ asur eus ar pouez m'o doa war o c'hempredidi. Drouized vodern a zo hiziv, met marteze eo bet kollet al liamm etre an [[anaoudegezh]]ioù tapet ha treuzkaset dre [[eñvor]] gant an drouized kozh hag hon [[amzer]]ioù.
== Drouized ha [[drouizelezh]] en [[Henamzer]] ==
=== Oberoù ha [[kredenn]]où an drouized ===
E renk ar veleien (er ster hollek) e veze an drouized e-touez ar pobloù a veze anvet ''Keltoi'' pe [[Galated|''Galatai'']] gant an [[Henc'hres|Hengresianed]], ha ''Celti'' pe ''Galli'' gant ar [[Henroma|Romaned]].<br />
Diwar an testennoù meneget izeloc'h eo sklaer e oa an drouized kuzulierien ar [[roue]]ed hag an [[tiern|dierned]] koulz ha renerien an oberoù relijiel pennañ. Pa veze renkadoù all, ar [[brezelour|vrezelourien]] hag ar broduerien o tegas o [[barregezhioù]] d'ar gevredigezh e oa renkad an drouized hag o harperien karget da virout an anaoudegezhioù relijiel, skiantel ha pleustrek dre eñvor. <br />
Evel an darnvuiañ eus pobloù an Henamzer e oa diazezet relijion an drouized war al [[liesdoueegezh]] : seveniñ a raent lidoù evit pemp doue pennañ hag un toullad all a veze e meur a elfenn eus an [[natur]] hervezo. Ne oa ket ken pell ar c'hredennoù-se diouzh re ar Romaned ha ne seblant ket bezañ bet trubuilhoù relijiel er broioù keltiek aloubet ganto.<br />
Seblantout a ra ivez e veze sevenet al lidoù [[dindan an amzer]], darn anezho er [[koad|c'hoadoù]] hag er [[bodad-gwez|bodadoù-gwez]] sakr a oa [[neved]]où o [[anv]]. Lidoù dibar a rae an drouized ivez en enor [[spesad]]où [[gwez]] zo evel an [[derv]] pe [[lein]]où ar [[menez]]ioù pe [[plant]] zo evel an [[uhelvarr]] hag ar [[kelenn|c'helenn]].
=== Roudoù istorel an drouized ===
=== Kaezar ===
Er ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' e ro Kaezar un hir a destenn - an destenn gozh hirañ war an drouized a zo chomet - diwar-benn [[stuzegezh]] ar [[Galia|C'halianed]] e oa bet trec'h warno hag e teskriv [[aozadur]] ar gevredigezh keltiek gant he "[[magistrad]]ed", he [[tudjentil|zudjentiled]] hag he drouized. Ne oa nemet div [[renkad]], ar re ziwezhañ hag e oa an drouized renkad ar re ouiziek a zalc'he en o memor al lezenn hervez ar c'hustum hag e oa karget gant ar barnañ. Unan eus ar c'hastizoù a rae aon bras d'an dud a oa ar [[forbanerezh]]. Ne c'helled ket bezañ drouiz dre an [[hêrezh]], met goude un hir a [[stummadur]].
== Drouized ha drouizelezh vodern ==
=== An drouized hervez [[John Toland]] ha [[Iolo Morganwg]] ===
E [[1717]] e krouas un nebeud [[Kembre]]iz o chom e [[Londrez]] an [[Ancient Druid Order]] d'ar mare ma oa ar [[frañmasonerezh]] o tiorren. [[Kerentiezh]] a spered a c'hell bezañ kavet etre an drouizelezh vodern hag ar frañmañsonerezh, met n'eus liamm ensavadurel ebet.
== Liammoù diavaez ==
{{Wikeriadur|drouiz}}
[[Rummad:Kelted]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
sp4vktgup4edpzhfap0c5398vqn0gic
Kaozeal:Gwrac'h (disheñvelout)
1
29233
2007162
174457
2022-08-08T13:11:02Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Kaozeal:Gwrac'h]] da [[Kaozeal:Gwrac'h (disheñvelout)]]
wikitext
text/x-wiki
Adsavet penn-da-benn e ranko bezañ ar pennad-mañ evit klask lakaat anezhañ da vezañ ur pennad holloueziadurel. '''Diverket e vo a-hendall a-benn eizhteiz (da lâret eo d'ar 6 a viz Mezheven).--[['''Skeudenn:VF logo sans Text.svg|18px]] [[User:Merour (N)|<span style="color:purple; font-family: Helvetica">'''Merour (Neal)'''</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Merour (N)|<span style="color:green; font-family: Helvetica">(Kaozeal)</span>]] </sup> 30 Mae 2007 da 18:28 (UTC)
Tennet kuit an holl danvez geriadurel rik diouzh ar bajenn-mañ, treuzfeurmet e pajenn digejañ. --[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 08:37 (UTC)
:Brav eo al labour "holloueziadurel" komprenet gant tud zo: diverkañ ur pennad peogwir ne blij ket dezho. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
==Holloueziadur==
Ar ger [[gwrac'h]] a zo da gentañ penn ur vaouez kozh. Ar sterioù all a zeu diwar ar ster kentañ, hervez an istor. Ret eo kaout ur spered enepholloueziadurel evit lakaat ar ster-se (maouez kozh) war-lerc'h ar re all. Peadra da c'hoarzhin, pe da leñvañ o welet e servij tammig galloud ar verourien da reiñ bri d'an diouiziegezh. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
:ha petra eo resis "istor" ar ger hervezout? petra eo an etimologiezh ha stankder an implijoù a-hed ar wezh? daveennoù mar plij. ouzhpenn-se, ne gomzer ket eus istor nag eus etimologiezh ar ger 8n'eo ket ar wikipedia ur geriadur) met diwar-benn an implijoù a-vremañ.--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:38 (UTC)
Ur merour a skriv: Un termen dismegañsus evit ur vaouez kozh eo ar ger "gwrac'h" ivez. Ana lioù personel n'o deus lec'h ebet en un holloueziadur. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:14 (UTC)
dismegañsus, sur ha n'eo ket marteze - ne blij ket na tamm ebet d'am mamm-gaer, hag hi brezhonegerez a-vihanig anezhe (muioc'h evidon, evel-just, ha muico'h ivez evit an Ao. Hemon, anat dit). diaes eo krediñ ivez penaos e c'hellfe bezañ un tremen plijus ur ger hag a dalvez ivez kement ha "sorserez". tud zo n'anav ket ivez istor an holl maouezed kozh lakaet da vervel (a viliadoù) war digarez e oa hñvel bezañ maouez kozh ha gwrac'h. Ha ken disheñvel eo ar brezhoneg diouzh ar c'hembraeg er c'heñver-mañ? ne gav ket din (sellit ouzh n'eus forzh peseurt geriadur kembraek). ret eo lârete ivez e c'hell kemmañ an traoù a-hed ar wezh, ha n'eo ket dre ret peogwir ne oa ket dismegañsus an termene da vare Roparz Hemon (hervezañ atav) an hini eo ma ranker lârete n'eo ket dimegañsus hiziv. Keñveriiit gant an termen "[[:fr:nègre|nègre]]" e galleg:
"C’est en vain que quelques philanthropes ont essayé de prouver que l’espèce nègre est aussi intelligente que l’espèce blanche. Quelques rares exemples ne suffisent point à prouver l’existence chez eux de grandes capacités intellectuelles...".
Article "Nègre" du Grand Dictionnaire Universel du XIXe siècle, Larousse de 1872
Pe marteze n'eo ket hennezh un termen dismegañsus ivez?
A galon
--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:36 (UTC)
:'''Ne blij ket d'am mamm-gaer''' zo un arguzenn dispar. Ar chas ne blijont ket d'am hini. Ma yafes war ur wikipedia all gant ur seurt arguzenn e lakfes betek ar chas da c'hoarzhin.
:Keñveriañ [[gwrac'h]] ha nègre zo ken skiantel all. Met n'on ket souezhet: ne c'hallez ket kavout gwelloc'h. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:53 (UTC)
==Trugarez Neal==
Setu ur wir bajenn digejañ o pinvidikaat implij an holloueziadur. Er c'hontroll da vBianchi-Bihan alias Bernez-Bernioù, en deus komprenet mat Neal petra eo un holloueziadur![[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 4 Mez 2007 da 13:44 (UTC)
:Gwir eo: war-lerc'h ar freuz e ranker trugarekaat.
:Asinus asinum fricat.
:Dalc'h ma me gigno, an hanter eus ar c'hroc'hen az pezo. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:55 (UTC)
::hm, ne vefe ket hennezh an hevelep implijer bet stanket e gont dindan un IP dianav?--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 6 Mez 2007 da 06:48 (UTC)
==Trugarez da Neal ha Benoni==
Mat eo deoc'h ha d'an holl lennerien muzuliañ an distruj graet d'ar pennad ha gwelout pegement a zanvez zo bet taolet d'al lastez. K***, hervez Benoni. http://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwrac%27h&diff=173977&oldid=93115. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 7 Mez 2007 da 08:47 (UTC)
:N'eus bet diverket netra: treuzfurmet eo bet ar bajenn-mañ en ur bajenn digejañ ha kaset ar pezh a oa holloueziadurel e pennadoù all.[[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 7 Mez 2007 da 08:55 (UTC)
kb8y5ffgj8eo3e7egzceojld0nrsg08
2007231
2007162
2022-08-08T19:02:03Z
2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B
wikitext
text/x-wiki
Adsavet penn-da-benn e ranko bezañ ar pennad-mañ evit klask lakaat anezhañ da vezañ ur pennad holloueziadurel. '''Diverket e vo a-hendall a-benn eizhteiz (da lâret eo d'ar 6 a viz Mezheven).--[['''Skeudenn:VF logo sans Text.svg|18px]] [[User:Merour (N)|<span style="color:purple; font-family: Helvetica">'''Merour (Neal)'''</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Merour (N)|<span style="color:green; font-family: Helvetica">(Kaozeal)</span>]] </sup> 30 Mae 2007 da 18:28 (UTC)
Tennet kuit an holl danvez geriadurel rik diouzh ar bajenn-mañ, treuzfeurmet e pajenn digejañ. --[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 08:37 (UTC)
:Brav eo al labour "holloueziadurel" komprenet gant tud zo: diverkañ ur pennad peogwir ne blij ket dezho. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
==Holloueziadur==
Ar ger [[gwrac'h]] a zo da gentañ penn ur vaouez kozh. Ar sterioù all a zeu diwar ar ster kentañ, hervez an istor. Ret eo kaout ur spered enepholloueziadurel evit lakaat ar ster-se (maouez kozh) war-lerc'h ar re all. Peadra da c'hoarzhin, pe da leñvañ o welet e servij tammig galloud ar verourien da reiñ bri d'an diouiziegezh. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
:ha petra eo resis "istor" ar ger hervezout? petra eo an etimologiezh ha stankder an implijoù a-hed ar wezh? daveennoù mar plij. ouzhpenn-se, ne gomzer ket eus istor nag eus etimologiezh ar ger 8n'eo ket ar wikipedia ur geriadur) met diwar-benn an implijoù a-vremañ.--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:38 (UTC)
Ur merour a skriv: Un termen dismegañsus evit ur vaouez kozh eo ar ger "gwrac'h" ivez. Ana lioù personel n'o deus lec'h ebet en un holloueziadur. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:14 (UTC)
dismegañsus, sur ha n'eo ket marteze - ne blij ket na tamm ebet d'am mamm-gaer, hag hi brezhonegerez a-vihanig anezhe (muioc'h evidon, evel-just, ha muico'h ivez evit an Ao. Hemon, anat dit). diaes eo krediñ ivez penaos e c'hellfe bezañ un tremen plijus ur ger hag a dalvez ivez kement ha "sorserez". tud zo n'anav ket ivez istor an holl maouezed kozh lakaet da vervel (a viliadoù) war digarez e oa hñvel bezañ maouez kozh ha gwrac'h. Ha ken disheñvel eo ar brezhoneg diouzh ar c'hembraeg er c'heñver-mañ? ne gav ket din (sellit ouzh n'eus forzh peseurt geriadur kembraek). ret eo lârete ivez e c'hell kemmañ an traoù a-hed ar wezh, ha n'eo ket dre ret peogwir ne oa ket dismegañsus an termene da vare Roparz Hemon (hervezañ atav) an hini eo ma ranker lârete n'eo ket dimegañsus hiziv. Keñveriiit gant an termen "[[:fr:nègre|nègre]]" e galleg:
"C’est en vain que quelques philanthropes ont essayé de prouver que l’espèce nègre est aussi intelligente que l’espèce blanche. Quelques rares exemples ne suffisent point à prouver l’existence chez eux de grandes capacités intellectuelles...".
Article "Nègre" du Grand Dictionnaire Universel du XIXe siècle, Larousse de 1872
Pe marteze n'eo ket hennezh un termen dismegañsus ivez?
A galon
--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:36 (UTC)
:'''Ne blij ket d'am mamm-gaer''' zo un arguzenn dispar. Ar chas ne blijont ket d'am hini. Ma yafes war ur wikipedia all gant ur seurt arguzenn e lakfes betek ar chas da c'hoarzhin.
:Keñveriañ [[gwrac'h]] ha nègre zo ken skiantel all. Met n'on ket souezhet: ne c'hallez ket kavout gwelloc'h. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:53 (UTC)
==Trugarez Neal==
Setu ur wir bajenn digejañ o pinvidikaat implij an holloueziadur. Er c'hontroll da vBianchi-Bihan alias Bernez-Bernioù, en deus komprenet mat Neal petra eo un holloueziadur![[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 4 Mez 2007 da 13:44 (UTC)
:Gwir eo: war-lerc'h ar freuz e ranker trugarekaat.
:Asinus asinum fricat.
:Dalc'h ma me gigno, an hanter eus ar c'hroc'hen az pezo. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:55 (UTC)
::hm, ne vefe ket hennezh an hevelep implijer bet stanket e gont dindan un IP dianav?--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 6 Mez 2007 da 06:48 (UTC)
==Trugarez da Neal ha Benoni==
Mat eo deoc'h ha d'an holl lennerien muzuliañ an distruj graet d'ar pennad ha gwelout pegement a zanvez zo bet taolet d'al lastez. K***, hervez Benoni. http://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwrac%27h&diff=173977&oldid=93115. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 7 Mez 2007 da 08:47 (UTC)
:N'eus bet diverket netra: treuzfurmet eo bet ar bajenn-mañ en ur bajenn digejañ ha kaset ar pezh a oa holloueziadurel e pennadoù all.[[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 7 Mez 2007 da 08:55 (UTC)
* [[Catholicon]] : ''Groach'' = maouez kozh, hep tamm sorserezh ebet. --[[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B|2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B]] 8 Eost 2022 da 19:01 (UTC)
9u0h85w3jtztugqd36j4k4gt73warin
2007233
2007231
2022-08-08T19:16:31Z
Undenbennak
62280
/* Trugarez da Neal ha Benoni */ Respont
wikitext
text/x-wiki
Adsavet penn-da-benn e ranko bezañ ar pennad-mañ evit klask lakaat anezhañ da vezañ ur pennad holloueziadurel. '''Diverket e vo a-hendall a-benn eizhteiz (da lâret eo d'ar 6 a viz Mezheven).--[['''Skeudenn:VF logo sans Text.svg|18px]] [[User:Merour (N)|<span style="color:purple; font-family: Helvetica">'''Merour (Neal)'''</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Merour (N)|<span style="color:green; font-family: Helvetica">(Kaozeal)</span>]] </sup> 30 Mae 2007 da 18:28 (UTC)
Tennet kuit an holl danvez geriadurel rik diouzh ar bajenn-mañ, treuzfeurmet e pajenn digejañ. --[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 08:37 (UTC)
:Brav eo al labour "holloueziadurel" komprenet gant tud zo: diverkañ ur pennad peogwir ne blij ket dezho. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
==Holloueziadur==
Ar ger [[gwrac'h]] a zo da gentañ penn ur vaouez kozh. Ar sterioù all a zeu diwar ar ster kentañ, hervez an istor. Ret eo kaout ur spered enepholloueziadurel evit lakaat ar ster-se (maouez kozh) war-lerc'h ar re all. Peadra da c'hoarzhin, pe da leñvañ o welet e servij tammig galloud ar verourien da reiñ bri d'an diouiziegezh. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
:ha petra eo resis "istor" ar ger hervezout? petra eo an etimologiezh ha stankder an implijoù a-hed ar wezh? daveennoù mar plij. ouzhpenn-se, ne gomzer ket eus istor nag eus etimologiezh ar ger 8n'eo ket ar wikipedia ur geriadur) met diwar-benn an implijoù a-vremañ.--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:38 (UTC)
Ur merour a skriv: Un termen dismegañsus evit ur vaouez kozh eo ar ger "gwrac'h" ivez. Ana lioù personel n'o deus lec'h ebet en un holloueziadur. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:14 (UTC)
dismegañsus, sur ha n'eo ket marteze - ne blij ket na tamm ebet d'am mamm-gaer, hag hi brezhonegerez a-vihanig anezhe (muioc'h evidon, evel-just, ha muico'h ivez evit an Ao. Hemon, anat dit). diaes eo krediñ ivez penaos e c'hellfe bezañ un tremen plijus ur ger hag a dalvez ivez kement ha "sorserez". tud zo n'anav ket ivez istor an holl maouezed kozh lakaet da vervel (a viliadoù) war digarez e oa hñvel bezañ maouez kozh ha gwrac'h. Ha ken disheñvel eo ar brezhoneg diouzh ar c'hembraeg er c'heñver-mañ? ne gav ket din (sellit ouzh n'eus forzh peseurt geriadur kembraek). ret eo lârete ivez e c'hell kemmañ an traoù a-hed ar wezh, ha n'eo ket dre ret peogwir ne oa ket dismegañsus an termene da vare Roparz Hemon (hervezañ atav) an hini eo ma ranker lârete n'eo ket dimegañsus hiziv. Keñveriiit gant an termen "[[:fr:nègre|nègre]]" e galleg:
"C’est en vain que quelques philanthropes ont essayé de prouver que l’espèce nègre est aussi intelligente que l’espèce blanche. Quelques rares exemples ne suffisent point à prouver l’existence chez eux de grandes capacités intellectuelles...".
Article "Nègre" du Grand Dictionnaire Universel du XIXe siècle, Larousse de 1872
Pe marteze n'eo ket hennezh un termen dismegañsus ivez?
A galon
--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:36 (UTC)
:'''Ne blij ket d'am mamm-gaer''' zo un arguzenn dispar. Ar chas ne blijont ket d'am hini. Ma yafes war ur wikipedia all gant ur seurt arguzenn e lakfes betek ar chas da c'hoarzhin.
:Keñveriañ [[gwrac'h]] ha nègre zo ken skiantel all. Met n'on ket souezhet: ne c'hallez ket kavout gwelloc'h. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:53 (UTC)
==Trugarez Neal==
Setu ur wir bajenn digejañ o pinvidikaat implij an holloueziadur. Er c'hontroll da vBianchi-Bihan alias Bernez-Bernioù, en deus komprenet mat Neal petra eo un holloueziadur![[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 4 Mez 2007 da 13:44 (UTC)
:Gwir eo: war-lerc'h ar freuz e ranker trugarekaat.
:Asinus asinum fricat.
:Dalc'h ma me gigno, an hanter eus ar c'hroc'hen az pezo. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:55 (UTC)
::hm, ne vefe ket hennezh an hevelep implijer bet stanket e gont dindan un IP dianav?--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 6 Mez 2007 da 06:48 (UTC)
==Trugarez da Neal ha Benoni==
Mat eo deoc'h ha d'an holl lennerien muzuliañ an distruj graet d'ar pennad ha gwelout pegement a zanvez zo bet taolet d'al lastez. K***, hervez Benoni. http://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwrac%27h&diff=173977&oldid=93115. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 7 Mez 2007 da 08:47 (UTC)
:N'eus bet diverket netra: treuzfurmet eo bet ar bajenn-mañ en ur bajenn digejañ ha kaset ar pezh a oa holloueziadurel e pennadoù all.[[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 7 Mez 2007 da 08:55 (UTC)
* [[Catholicon]] : ''Groach'' = maouez kozh, hep tamm sorserezh ebet. --[[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B|2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B]] 8 Eost 2022 da 19:01 (UTC)
*:Digarez deoc'h tudoù, aet on re vuan. Adanvet 'vo ar pennad evel ma oa a-raok a-benn nebeud. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:16 (UTC)
7wre9ub2sr7vnwai2b7fefjbrbwsgak
2007234
2007233
2022-08-08T19:20:34Z
Undenbennak
62280
/* Trugarez da Neal ha Benoni */ Respont
wikitext
text/x-wiki
Adsavet penn-da-benn e ranko bezañ ar pennad-mañ evit klask lakaat anezhañ da vezañ ur pennad holloueziadurel. '''Diverket e vo a-hendall a-benn eizhteiz (da lâret eo d'ar 6 a viz Mezheven).--[['''Skeudenn:VF logo sans Text.svg|18px]] [[User:Merour (N)|<span style="color:purple; font-family: Helvetica">'''Merour (Neal)'''</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Merour (N)|<span style="color:green; font-family: Helvetica">(Kaozeal)</span>]] </sup> 30 Mae 2007 da 18:28 (UTC)
Tennet kuit an holl danvez geriadurel rik diouzh ar bajenn-mañ, treuzfeurmet e pajenn digejañ. --[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 08:37 (UTC)
:Brav eo al labour "holloueziadurel" komprenet gant tud zo: diverkañ ur pennad peogwir ne blij ket dezho. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
==Holloueziadur==
Ar ger [[gwrac'h]] a zo da gentañ penn ur vaouez kozh. Ar sterioù all a zeu diwar ar ster kentañ, hervez an istor. Ret eo kaout ur spered enepholloueziadurel evit lakaat ar ster-se (maouez kozh) war-lerc'h ar re all. Peadra da c'hoarzhin, pe da leñvañ o welet e servij tammig galloud ar verourien da reiñ bri d'an diouiziegezh. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
:ha petra eo resis "istor" ar ger hervezout? petra eo an etimologiezh ha stankder an implijoù a-hed ar wezh? daveennoù mar plij. ouzhpenn-se, ne gomzer ket eus istor nag eus etimologiezh ar ger 8n'eo ket ar wikipedia ur geriadur) met diwar-benn an implijoù a-vremañ.--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:38 (UTC)
Ur merour a skriv: Un termen dismegañsus evit ur vaouez kozh eo ar ger "gwrac'h" ivez. Ana lioù personel n'o deus lec'h ebet en un holloueziadur. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:14 (UTC)
dismegañsus, sur ha n'eo ket marteze - ne blij ket na tamm ebet d'am mamm-gaer, hag hi brezhonegerez a-vihanig anezhe (muioc'h evidon, evel-just, ha muico'h ivez evit an Ao. Hemon, anat dit). diaes eo krediñ ivez penaos e c'hellfe bezañ un tremen plijus ur ger hag a dalvez ivez kement ha "sorserez". tud zo n'anav ket ivez istor an holl maouezed kozh lakaet da vervel (a viliadoù) war digarez e oa hñvel bezañ maouez kozh ha gwrac'h. Ha ken disheñvel eo ar brezhoneg diouzh ar c'hembraeg er c'heñver-mañ? ne gav ket din (sellit ouzh n'eus forzh peseurt geriadur kembraek). ret eo lârete ivez e c'hell kemmañ an traoù a-hed ar wezh, ha n'eo ket dre ret peogwir ne oa ket dismegañsus an termene da vare Roparz Hemon (hervezañ atav) an hini eo ma ranker lârete n'eo ket dimegañsus hiziv. Keñveriiit gant an termen "[[:fr:nègre|nègre]]" e galleg:
"C’est en vain que quelques philanthropes ont essayé de prouver que l’espèce nègre est aussi intelligente que l’espèce blanche. Quelques rares exemples ne suffisent point à prouver l’existence chez eux de grandes capacités intellectuelles...".
Article "Nègre" du Grand Dictionnaire Universel du XIXe siècle, Larousse de 1872
Pe marteze n'eo ket hennezh un termen dismegañsus ivez?
A galon
--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:36 (UTC)
:'''Ne blij ket d'am mamm-gaer''' zo un arguzenn dispar. Ar chas ne blijont ket d'am hini. Ma yafes war ur wikipedia all gant ur seurt arguzenn e lakfes betek ar chas da c'hoarzhin.
:Keñveriañ [[gwrac'h]] ha nègre zo ken skiantel all. Met n'on ket souezhet: ne c'hallez ket kavout gwelloc'h. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:53 (UTC)
==Trugarez Neal==
Setu ur wir bajenn digejañ o pinvidikaat implij an holloueziadur. Er c'hontroll da vBianchi-Bihan alias Bernez-Bernioù, en deus komprenet mat Neal petra eo un holloueziadur![[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 4 Mez 2007 da 13:44 (UTC)
:Gwir eo: war-lerc'h ar freuz e ranker trugarekaat.
:Asinus asinum fricat.
:Dalc'h ma me gigno, an hanter eus ar c'hroc'hen az pezo. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:55 (UTC)
::hm, ne vefe ket hennezh an hevelep implijer bet stanket e gont dindan un IP dianav?--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 6 Mez 2007 da 06:48 (UTC)
==Trugarez da Neal ha Benoni==
Mat eo deoc'h ha d'an holl lennerien muzuliañ an distruj graet d'ar pennad ha gwelout pegement a zanvez zo bet taolet d'al lastez. K***, hervez Benoni. http://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwrac%27h&diff=173977&oldid=93115. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 7 Mez 2007 da 08:47 (UTC)
:N'eus bet diverket netra: treuzfurmet eo bet ar bajenn-mañ en ur bajenn digejañ ha kaset ar pezh a oa holloueziadurel e pennadoù all.[[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 7 Mez 2007 da 08:55 (UTC)
* [[Catholicon]] : ''Groach'' = maouez kozh, hep tamm sorserezh ebet. --[[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B|2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B]] 8 Eost 2022 da 19:01 (UTC)
*:Digarez deoc'h tudoù, aet on re vuan. Adanvet 'vo ar pennad evel ma oa a-raok a-benn nebeud. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:16 (UTC)
*:N'eo ket splann ar ster memestra. Gant ar c'hembraeg hag ar c'herneveureg e vez adkavet ar ster "sorserez" gant o ger "gwrach" ha gwragh". Ar ster mañ a zo kozh-noe ivez. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:20 (UTC)
nz0z39tc63aahqyqq1rxf0786tj8lsu
2007264
2007234
2022-08-08T21:51:22Z
Kadwalan
423
/* Trugarez da Neal ha Benoni */
wikitext
text/x-wiki
Adsavet penn-da-benn e ranko bezañ ar pennad-mañ evit klask lakaat anezhañ da vezañ ur pennad holloueziadurel. '''Diverket e vo a-hendall a-benn eizhteiz (da lâret eo d'ar 6 a viz Mezheven).--[['''Skeudenn:VF logo sans Text.svg|18px]] [[User:Merour (N)|<span style="color:purple; font-family: Helvetica">'''Merour (Neal)'''</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Merour (N)|<span style="color:green; font-family: Helvetica">(Kaozeal)</span>]] </sup> 30 Mae 2007 da 18:28 (UTC)
Tennet kuit an holl danvez geriadurel rik diouzh ar bajenn-mañ, treuzfeurmet e pajenn digejañ. --[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 08:37 (UTC)
:Brav eo al labour "holloueziadurel" komprenet gant tud zo: diverkañ ur pennad peogwir ne blij ket dezho. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
==Holloueziadur==
Ar ger [[gwrac'h]] a zo da gentañ penn ur vaouez kozh. Ar sterioù all a zeu diwar ar ster kentañ, hervez an istor. Ret eo kaout ur spered enepholloueziadurel evit lakaat ar ster-se (maouez kozh) war-lerc'h ar re all. Peadra da c'hoarzhin, pe da leñvañ o welet e servij tammig galloud ar verourien da reiñ bri d'an diouiziegezh. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:11 (UTC)
:ha petra eo resis "istor" ar ger hervezout? petra eo an etimologiezh ha stankder an implijoù a-hed ar wezh? daveennoù mar plij. ouzhpenn-se, ne gomzer ket eus istor nag eus etimologiezh ar ger 8n'eo ket ar wikipedia ur geriadur) met diwar-benn an implijoù a-vremañ.--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:38 (UTC)
Ur merour a skriv: Un termen dismegañsus evit ur vaouez kozh eo ar ger "gwrac'h" ivez. Ana lioù personel n'o deus lec'h ebet en un holloueziadur. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 4 Mez 2007 da 10:14 (UTC)
dismegañsus, sur ha n'eo ket marteze - ne blij ket na tamm ebet d'am mamm-gaer, hag hi brezhonegerez a-vihanig anezhe (muioc'h evidon, evel-just, ha muico'h ivez evit an Ao. Hemon, anat dit). diaes eo krediñ ivez penaos e c'hellfe bezañ un tremen plijus ur ger hag a dalvez ivez kement ha "sorserez". tud zo n'anav ket ivez istor an holl maouezed kozh lakaet da vervel (a viliadoù) war digarez e oa hñvel bezañ maouez kozh ha gwrac'h. Ha ken disheñvel eo ar brezhoneg diouzh ar c'hembraeg er c'heñver-mañ? ne gav ket din (sellit ouzh n'eus forzh peseurt geriadur kembraek). ret eo lârete ivez e c'hell kemmañ an traoù a-hed ar wezh, ha n'eo ket dre ret peogwir ne oa ket dismegañsus an termene da vare Roparz Hemon (hervezañ atav) an hini eo ma ranker lârete n'eo ket dimegañsus hiziv. Keñveriiit gant an termen "[[:fr:nègre|nègre]]" e galleg:
"C’est en vain que quelques philanthropes ont essayé de prouver que l’espèce nègre est aussi intelligente que l’espèce blanche. Quelques rares exemples ne suffisent point à prouver l’existence chez eux de grandes capacités intellectuelles...".
Article "Nègre" du Grand Dictionnaire Universel du XIXe siècle, Larousse de 1872
Pe marteze n'eo ket hennezh un termen dismegañsus ivez?
A galon
--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 4 Mez 2007 da 18:36 (UTC)
:'''Ne blij ket d'am mamm-gaer''' zo un arguzenn dispar. Ar chas ne blijont ket d'am hini. Ma yafes war ur wikipedia all gant ur seurt arguzenn e lakfes betek ar chas da c'hoarzhin.
:Keñveriañ [[gwrac'h]] ha nègre zo ken skiantel all. Met n'on ket souezhet: ne c'hallez ket kavout gwelloc'h. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:53 (UTC)
==Trugarez Neal==
Setu ur wir bajenn digejañ o pinvidikaat implij an holloueziadur. Er c'hontroll da vBianchi-Bihan alias Bernez-Bernioù, en deus komprenet mat Neal petra eo un holloueziadur![[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 4 Mez 2007 da 13:44 (UTC)
:Gwir eo: war-lerc'h ar freuz e ranker trugarekaat.
:Asinus asinum fricat.
:Dalc'h ma me gigno, an hanter eus ar c'hroc'hen az pezo. [[Implijer:87.90.221.65|87.90.221.65]] 6 Mez 2007 da 05:55 (UTC)
::hm, ne vefe ket hennezh an hevelep implijer bet stanket e gont dindan un IP dianav?--[[Implijer:Neal|<span style="color:green">Neal</span>]] [[User talk:Neal|<sup>(Kaozeal)</sup>]] 6 Mez 2007 da 06:48 (UTC)
==Trugarez da Neal ha Benoni==
Mat eo deoc'h ha d'an holl lennerien muzuliañ an distruj graet d'ar pennad ha gwelout pegement a zanvez zo bet taolet d'al lastez. K***, hervez Benoni. http://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwrac%27h&diff=173977&oldid=93115. [[Implijer:Bernez Bernioù|Bernez Bernioù]] 7 Mez 2007 da 08:47 (UTC)
:N'eus bet diverket netra: treuzfurmet eo bet ar bajenn-mañ en ur bajenn digejañ ha kaset ar pezh a oa holloueziadurel e pennadoù all.[[Skeudenn:Tournesol.png|23px]] [[User:Benoni|<span style="color:green; font-size: larger; font-family: Comic Sans MS">Benoni</span>]] <sup>[[Kaozeadenn Implijer:Benoni|<span style="color:green; font-family: Comic Sans MS">(Kaozeadenn)</span>]] </sup> 7 Mez 2007 da 08:55 (UTC)
==evezhiadennoù all==
* [[Catholicon]] : ''Groach'' = maouez kozh, hep tamm sorserezh ebet. --[[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B|2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B]] 8 Eost 2022 da 19:01 (UTC)
*:Digarez deoc'h tudoù, aet on re vuan. Adanvet 'vo ar pennad evel ma oa a-raok a-benn nebeud. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:16 (UTC)
*:N'eo ket splann ar ster memestra. Gant ar c'hembraeg hag ar c'herneveureg e vez adkavet ar ster "sorserez" gant o ger "gwrach" ha gwragh". Ar ster mañ a zo kozh-noe ivez. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:20 (UTC)
::N'eus ket ezhomm kemm ar bajenn evel m'emañ. Ur bajenn disheñvelout eo. Anv zo eus ar ster maouez kozh hag eus ar ster sorserezh ivez a gav din
ly7019qkoiyb59yrga8n91g9dw8vkzx
Prokariot
0
29523
2007288
2002723
2022-08-09T09:44:39Z
115.178.210.74
online
wikitext
text/x-wiki
{|class="infobox" style="width:auto; font-size:90%;"
!colspan="2" style="background-image:linear-gradient(to right, #008000, #0f0); color:#fbe8b0;"|<div style="float:right; padding:5px;">[[Restr:DNA icon.svg|32px]]</div> <span style="font-size:2em;">Prokariot</span>
|-align="center"
|colspan="2"|[[Restr:Prokaryote cell diagram international.svg|250px]]<br>Framm ur vakterienn<hr>
|-valign="top"
|
<poem>
1. Pourc'had
2. Speurenn ar gellig
3. Kroc'henenn gitoplasmek
4. Kitoplasm
</poem>
|
<poem>
5. Ribozomoù
6. Mezozomoù
7. Nukleüs ([[TDN]])
8. Skourjezig
</poem>
|-align="center" style="background-color:#ffffe0;"
|colspan="2" style="border:1px solid #87555e;"|D'ar [[bevoniezh|vevoniezh]]<br>[[Restr:AlphaHelixSection (yellow).svg|24px]][[Restr:Kantarell, Iduns kokbok.jpg|22px]][[Image:Symbole-Zoo.png|24px]]<br>e tenn ar pennad-mañ.
|}
{{commonscat|Procaryota|Prokarioted}}
Ar '''prokarioted'''<ref>Diwar an [[henc'hresianeg]] ''pro-'' rak + ''karyon'' [[kraoñ]]enn, a ra dave da nukleüs ar gellig, + [[rakger]] ''-otos'', [[liester|ls.]] ''-otes''</ref> zo bevedegoù hep [[nukleüs]] en o [[Kellig (bevoniezh)|c'helligoù]], nag [[organell]]où dispartiet gant kroc'henennoù. [[bevedeg unkellig|Unkelliged]] eo ar pep brasañ anezhe met lod eus ar prokarioted zo [[bevedeg lieskellig|lieskelliged]].
Ar prokarioted a ya d'ober un [[takson]] a vod bevien, dezho kelligoù o deus ar framm-se. Ar bevedegoù-se o deus [[enzim]]où lec'hiet e speurenn ar c'hellig hag e ouennont dre [[rannadur dijener]]<!--scissiparité = emrannañ ; ~ binaire = emrannañ daoubarzh -->.. Enebet e vez an takson-se ouzh hini an [[eukariot]]ed. Renket eo an holl vevien en daou dakson-se.
Ne seller ket ouzh takson ar prokarioted evel unan [[monofiletegiezh|monofiletek]] : renket e vez ar bevedegoù prokariot en [[Archeobacteria]] pe en [[Eubacteria]], hag e soñjer o deus an eil hag egile un orin boutin gant an eukarioted. Ar c'hentañ prokarioted a oa war an douar da vare an [[Eoarkean]] marteze, da lâret eo 3 600 milion a vloavezhioù zo.
Studi ar prokarioted zo hini ar [[bakteri]] e gwirionez. Aet eo war-raok adalek an {{XIXvet kantved}}, gant enklaskoù [[Louis Pasteur]] e [[Bro-C'hall]] ha [[Robert Koch]] en [[Alamagn]]. Savet e voe ar ger « prokariot » er [[bloavezhioù 1950]], pa voe gwelet ne oa nukleüs gwirion ebet en o c'helligoù, a-drugarez d'ar [[mikroskop elektronek]].
== kerentiezh gant an eukarioted ==
Unan eus ar c'hemmoù pennañ etre ar prokarioted hag an eukarioted zo ar fed m'o deus an eukarioted ur gwir nukleüs en o c'helligoù, ennañ o [[TDN|zTDN]], pa ne vez ket klozet dafar genetek ar prokarioted gant ur groc'henenn. Ar bevedegoù eukariot, evel an dud, a c'hall bezañ unkellig pe lieskellig. Ken bras eo ar c'hemm etre ar prokarioted hag an eukarioted ma seller outañ evel an hini brasañ etre strolladoù bevedegoù disheñvel.
Bakteri eo ar pep brasañ eus ar prokarioted hag alies e vez implijet an daou c'her evel heñvelsterioù. E [[1977]], [[Carl Woese]] a ginnigas rannañ ar prokarioted e Bacteria hag [[Archaea]] (da gentañ Eubacteria hag Archaebacteria) abalamour d'ar c'hemmoù genetek a-bouez etrezo. Ar rummatadur en Eucaryota (anvet ivez "Eucarya"), Bacteria, hag Archaea zo anvet « [[riezad|reizhiad an tri damani]] » hag a gemeras lec'h « [[riezad|reizhiad an div impalaeriezh]] ».
Disheñvel bras eo framm kelligoù ar prokarioted diouzh hini an eukarioted. An ezvezañs a nukleüs pe a [[golo kellig|c'holo kellig]] eo ar c'hemm pennañ. Soñjal a raed a-raok n'o doa ket ar Prokarioted a [[kitorelegenn|gitorelegennoù]] nag a gombodoù kellig kroc'henennek evel ar [[vakuolenn]]où, a [[reticulum endoplasmek|reticula endoplasmek]], a [[Ardivink Golgi|Ardivinkoù Golgi]], a [[mitokondrienn|vitokondriennoù]], nag a [[kloroplast|gloroplast]]où. E strollad an eukarioted e vez kaset da benn argerzhoù metabolek disheñvel gant ar mitokondrioù hag ar c'hloroplastoù. Krediñ a reer e tiskennont eus bakteri [[endokenvevad|endokenvevat]]. E-touez ar prokarioted e vez kaset an argerzh a-dreuz kroc'henenn ar c'helligoù. Ral-kenañ eo ar bevedegoù endokenvevat. Mont a ra ur [[molekulenn|volekulenn]] (ar [[peptidoglikan]]) d'ober speurennoù kelligoù ar prokarioted. Disheñvel eo diouzh an hini a ya d'ober speurenn an eukarioted (kalz eukarioted n'o deus speurenn kellig ebet a-hend-all). [https://moa168.org/ situs slot online] Eukarioted ha prokarioted o deus frammoù anvet [[ribozom]]où, a brodu [[protein]]où. Bihanoc'h e vez ar prokarioted evit ar c'helligoù eukariot.
Disheñvel eo ar prokarioted diouzh an eukarioted abalamour ma ne vez nemet ur boukl [[kromozom]]où stabil TDN sanailhet en takad anvet an '''[[nukleoid]]''', tra ma vez kavet TDN an eukarioted war kromozomoù staget-mat hag urzhiet. Daoust ma'z eus frammoù eukarioted o deus TDN distag anvet [[plasmidenn]]où, sellet e vez ouzh ar re-se peurliesañ evel perzhioù eus ar prokarioted avat ha kalz [[gen]]où a-bouez eus ar prokarioted a vez dalc'het er plasmidennoù.
== Meteier ==
Emañ lod eus ar bevedegoù-se o chom e meteier n'hallont ket bezañ annezet gant spesadoù all abalamour d'ar [[Gwrezverk|wrez]], d'ar [[pH]], pe d'ar [[skinoberiantiz]], hiziv an deiz.
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Prokarioted| ]]
80e2kpd4kov8bw47puvay6j1wcd5bbf
2007298
2007288
2022-08-09T11:29:16Z
Kadwalan
423
Dizober kemmoù 2007288 a-berzh [[Special:Contributions/115.178.210.74|115.178.210.74]] ([[User talk:115.178.210.74|kaozeal]]) bruderezh
wikitext
text/x-wiki
{|class="infobox" style="width:auto; font-size:90%;"
!colspan="2" style="background-image:linear-gradient(to right, #008000, #0f0); color:#fbe8b0;"|<div style="float:right; padding:5px;">[[Restr:DNA icon.svg|32px]]</div> <span style="font-size:2em;">Prokariot</span>
|-align="center"
|colspan="2"|[[Restr:Prokaryote cell diagram international.svg|250px]]<br>Framm ur vakterienn<hr>
|-valign="top"
|
<poem>
1. Pourc'had
2. Speurenn ar gellig
3. Kroc'henenn gitoplasmek
4. Kitoplasm
</poem>
|
<poem>
5. Ribozomoù
6. Mezozomoù
7. Nukleüs ([[TDN]])
8. Skourjezig
</poem>
|-align="center" style="background-color:#ffffe0;"
|colspan="2" style="border:1px solid #87555e;"|D'ar [[bevoniezh|vevoniezh]]<br>[[Restr:AlphaHelixSection (yellow).svg|24px]][[Restr:Kantarell, Iduns kokbok.jpg|22px]][[Image:Symbole-Zoo.png|24px]]<br>e tenn ar pennad-mañ.
|}
{{commonscat|Procaryota|Prokarioted}}
Ar '''prokarioted'''<ref>Diwar an [[henc'hresianeg]] ''pro-'' rak + ''karyon'' [[kraoñ]]enn, a ra dave da nukleüs ar gellig, + [[rakger]] ''-otos'', [[liester|ls.]] ''-otes''</ref> zo bevedegoù hep [[nukleüs]] en o [[Kellig (bevoniezh)|c'helligoù]], nag [[organell]]où dispartiet gant kroc'henennoù. [[bevedeg unkellig|Unkelliged]] eo ar pep brasañ anezhe met lod eus ar prokarioted zo [[bevedeg lieskellig|lieskelliged]].
Ar prokarioted a ya d'ober un [[takson]] a vod bevien, dezho kelligoù o deus ar framm-se. Ar bevedegoù-se o deus [[enzim]]où lec'hiet e speurenn ar c'hellig hag e ouennont dre [[rannadur dijener]]<!--scissiparité = emrannañ ; ~ binaire = emrannañ daoubarzh -->.. Enebet e vez an takson-se ouzh hini an [[eukariot]]ed. Renket eo an holl vevien en daou dakson-se.
Ne seller ket ouzh takson ar prokarioted evel unan [[monofiletegiezh|monofiletek]] : renket e vez ar bevedegoù prokariot en [[Archeobacteria]] pe en [[Eubacteria]], hag e soñjer o deus an eil hag egile un orin boutin gant an eukarioted. Ar c'hentañ prokarioted a oa war an douar da vare an [[Eoarkean]] marteze, da lâret eo 3 600 milion a vloavezhioù zo.
Studi ar prokarioted zo hini ar [[bakteri]] e gwirionez. Aet eo war-raok adalek an {{XIXvet kantved}}, gant enklaskoù [[Louis Pasteur]] e [[Bro-C'hall]] ha [[Robert Koch]] en [[Alamagn]]. Savet e voe ar ger « prokariot » er [[bloavezhioù 1950]], pa voe gwelet ne oa nukleüs gwirion ebet en o c'helligoù, a-drugarez d'ar [[mikroskop elektronek]].
== kerentiezh gant an eukarioted ==
Unan eus ar c'hemmoù pennañ etre ar prokarioted hag an eukarioted zo ar fed m'o deus an eukarioted ur gwir nukleüs en o c'helligoù, ennañ o [[TDN|zTDN]], pa ne vez ket klozet dafar genetek ar prokarioted gant ur groc'henenn. Ar bevedegoù eukariot, evel an dud, a c'hall bezañ unkellig pe lieskellig. Ken bras eo ar c'hemm etre ar prokarioted hag an eukarioted ma seller outañ evel an hini brasañ etre strolladoù bevedegoù disheñvel.
Bakteri eo ar pep brasañ eus ar prokarioted hag alies e vez implijet an daou c'her evel heñvelsterioù. E [[1977]], [[Carl Woese]] a ginnigas rannañ ar prokarioted e Bacteria hag [[Archaea]] (da gentañ Eubacteria hag Archaebacteria) abalamour d'ar c'hemmoù genetek a-bouez etrezo. Ar rummatadur en Eucaryota (anvet ivez "Eucarya"), Bacteria, hag Archaea zo anvet « [[riezad|reizhiad an tri damani]] » hag a gemeras lec'h « [[riezad|reizhiad an div impalaeriezh]] ».
Disheñvel bras eo framm kelligoù ar prokarioted diouzh hini an eukarioted. An ezvezañs a nukleüs pe a [[golo kellig|c'holo kellig]] eo ar c'hemm pennañ. Soñjal a raed a-raok n'o doa ket ar Prokarioted a [[kitorelegenn|gitorelegennoù]] nag a gombodoù kellig kroc'henennek evel ar [[vakuolenn]]où, a [[reticulum endoplasmek|reticula endoplasmek]], a [[Ardivink Golgi|Ardivinkoù Golgi]], a [[mitokondrienn|vitokondriennoù]], nag a [[kloroplast|gloroplast]]où. E strollad an eukarioted e vez kaset da benn argerzhoù metabolek disheñvel gant ar mitokondrioù hag ar c'hloroplastoù. Krediñ a reer e tiskennont eus bakteri [[endokenvevad|endokenvevat]]. E-touez ar prokarioted e vez kaset an argerzh a-dreuz kroc'henenn ar c'helligoù. Ral-kenañ eo ar bevedegoù endokenvevat. Mont a ra ur [[molekulenn|volekulenn]] (ar [[peptidoglikan]]) d'ober speurennoù kelligoù ar prokarioted. Disheñvel eo diouzh an hini a ya d'ober speurenn an eukarioted (kalz eukarioted n'o deus speurenn kellig ebet a-hend-all). Eukarioted ha prokarioted o deus frammoù anvet [[ribozom]]où, a brodu [[protein]]où. Bihanoc'h e vez ar prokarioted evit ar c'helligoù eukariot.
Disheñvel eo ar prokarioted diouzh an eukarioted abalamour ma ne vez nemet ur boukl [[kromozom]]où stabil TDN sanailhet en takad anvet an '''[[nukleoid]]''', tra ma vez kavet TDN an eukarioted war kromozomoù staget-mat hag urzhiet. Daoust ma'z eus frammoù eukarioted o deus TDN distag anvet [[plasmidenn]]où, sellet e vez ouzh ar re-se peurliesañ evel perzhioù eus ar prokarioted avat ha kalz [[gen]]où a-bouez eus ar prokarioted a vez dalc'het er plasmidennoù.
== Meteier ==
Emañ lod eus ar bevedegoù-se o chom e meteier n'hallont ket bezañ annezet gant spesadoù all abalamour d'ar [[Gwrezverk|wrez]], d'ar [[pH]], pe d'ar [[skinoberiantiz]], hiziv an deiz.
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Prokarioted| ]]
alpbu82j9i2k68faujaf543sz3mgm2a
Kalc'has
0
30045
2007244
1768405
2022-08-08T20:13:48Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Fresco Iphigeneia MAN Naples.jpg|thumb|300px|Kalc'has oc'h ober war-dro aberzhiñ [[Ifigeneia]] en ur murlivadur eus [[Pompeii]].]]
'''Kalc'has''' (Κάλχας / Kálkhas e [[henc'hresianeg]]), mab da d-[[Thestor]], a oa un [[diougan]]er, bet gantañ e c'halloud a-berzh [[Apollon]] hervez mojennoù [[Henc'hres|Hellaz kozh]]. Eñ eo a alias [[Agamemnon]] da aberzhiñ e verc'h [[Ifigeneia]] d'an doueed da gaout avel vat digante da vont da vrezeliñ da [[Troia|Droia]].
==Mojenn==
Kent da arme tud Hellaz lestrañ etrezek [[Troia]] e tiouganas e vije ezhomm eus ar brezelour meur [[Ac'hilleüs]] hag e padje dek vloaz ar brezel. E-pad an dreizhadeg e tispleg da [[Agamemnon]] perak he deus [[Artemis]] dalc'het listri an Hellened en [[Aulis]], ha penaos he digounnariñ oc'h aberzhiñ e verc'h [[Ifigeneia]].
Goude kemeret Troia, echu ar brezel. Hag eñ d'ar gêr war e dreid gant [[Leonteüs]] ha [[Polypoites]], rak Kalc'has, a gave gwelloc'h an hent hir dre an douar eget ar veaj verr war vor, abalamour da gounnar an doueez Athena. Hag int-i erruet e Kolofon. Eno e varvas Kalc'has gant ar vezh dre ma voe trec'het gant an diouganer [[Mopsos (mab Manto)|Mopsos]], mab da [[Apollon]], en ur seurt kenstrivadeg diouganiñ. Hervez un doare all e varvas diwar tagañ gant ar re c'hoarzhin. Beziet e voe gant e zaou gompagnun.
[[Rummad:Ilias]]
[[Rummad:Kostezenn an Akeaned e Brezel Troia]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
42p7sa0ewe959sv8ypv06gbp0i4v6uq
Hekate
0
30894
2007274
1849473
2022-08-09T06:06:33Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Hecate Chiaramonti Inv1922.jpg|thumb|right|130px|''Hekate'' tric'horfek, doare [[époque hellénistique|hellenistek]], [[mirdi Chiaramonti]].]]
'''Hekate''' ([[henc'hresianeg|gregach]]: ''Ἑκάτη'', ''Hekátē'') a oa unan eus doueezed al [[Loar]], merc'h d'un Titan, pe da [[Perses (Titan)|Berses]] pe da [[Perses mab Helios|Berses mab Helios]].
[[Rummad:Titanezed]]
[[Rummad:Hudourien]]
0f75jdogpomievavphyivx9pq9ozy25
Harry Potter
0
30978
2007252
1990298
2022-08-08T21:02:43Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Harry Potter wordmark.svg|thumb|300px|dehou|Logo Harry Potter]]
'''Harry Potter''' zo anv ur paotrig hag a zo penntudenn ur rummad [[romant]]où [[saoznek]] savet gant ar skrivagnerez [[J. K. Rowling]]. Seizh levr zo er rummad ma c'haller lenn troioù-kaer Harry Potter, deskard [[sorser]].
== Embannerien ==
An embannerien kentañ a oa Bloomsbury e [[Rouantelezh-Unanet]] ha Scholastic Press e [[Stadoù-Unanet]] (e-lec'h ma oa deuet er-maez al levr kentañ dindan titl ''Harry Potter and the Sorcerer's Stone''. E brezhoneg e oa bet troet al levr kentañ gant [[Mark Kerrain]], ha deuet eo er-maez e [[2012]] gant embannadurioù [[An Amzer embanner|An Amzer]]. Filmoù zo bet savet diwar ar romantoù.
== Romantoù ==
Kontañ a ra ar seizh levr istor un deskard [[sorser]] anvet Harry James Potter. E pep levr e taneveller ar pezh a c'hoarvez e-pad unan eus e vloavezhioù e skol [[Kerambreoù]] gant e vignoned Ron Weasley ha Hermione Granger. Eno e c'hoarvez ar pep brasañ eus an darvoudoù, nemet e-barzh al levr diwezhañ a gont istor ur veaj. Stourm a ra Harry Potter a-enep ar sorser drouk [[Voldemort]] en deus drouklazhet tud Harry hag en deus klasket lazhañ ar paotrig e-unan a-benn kemer ar galloud e bed ar sorserien, peogwir a oa bet diskouezet ar babig evel e enebour bras. E-pad e vuhez e Kerambreoù e kresk Harry hag eno e tremen e [[oad- krenn]] o kavout direustloù da veur a gudenn, kudennoù skol, kudennoù kalon pe kudennoù gwashoc'h.
== Berzh Harry Potter ==
[[Restr:Harry Potter by Reilly Brown.jpg|thumb|Tudennoù pennañ Harry Potter gant Reilly Brown.]]
Abaoe m'eo bet embannet ar c'hentañ romant, ''Harry Potter ha [[maen ar furien]]'' (''Harry Potter and the Philosopher's Stone'') e [[1997]], al levr en deus gounezet brud vras forzh pegement er bed. Bet en deus gourc'hemennoù digant ar skridvarnerien ha gwerzhet eo bet stank er bed a-bezh. Savet ez eus bet filmoù, c'hoarioù video ha marc'hadourezh a bep seurt a denn da Harry Potter. Gwerzhet ez eus bet en tu all da 325 milion a skouerennoù eus levrioù Harry Potter ma konter holl skouerennoù ar c'hwec'h romant embannet betek-henn<ref>Dearbáil Jordan, [http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/retailing/article1610344.ece "Time comes for Harry to fly to the rescue"], ''Times'', 07/04/2007</ref>. Troet eo bet avanturioù ar sorser yaouank e muioc'h evit 63 yezh<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4308548.stm ''Global Potter sales top 300m mark''], [[BBC]], 2005-10-04</ref>.
Disklêriañ a ra an embannerien ne vo ket moulet nebeutoc'h evit 12 milion a skouerennoù, tra ken 'met er [[Stadoù-Unanet]], da-geñver ar voulladenn gentañ<ref>[http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article1521607.ece "Harry Potter's final adventure to get record print run"], [[The Times]], McLaren Elsa, 15/03/2007</ref>.
Al levr diwezhañ a zo deuet er-maez d'an 21 a viz Gouere [[2007]] e saozneg, dindan an anv: ''Harry Potter and the Deathly Hallows'' (Harry Potter ha Relegoù an Ankoù) hag a vo embannet e galleg d'ar 26 a viz Here [[2007]]<ref name="gallimard">[http://www.harrypotter.gallimard-jeunesse.fr/tomeVI/tomeVII.php Dislêriadenn ofisiel troidigezh c'hallek al levrenn 7]</ref>.
Berzh he deus graet Rowling gant he romantoù, ha hi eo an hini he deus gounezet ar muiañ a arc'hant a-hed istor al lennegezh<ref>Watson, Julie and Kellner, Tomas. [http://www.forbes.com/maserati/billionaires2004/cx_jw_0226rowlingbill04.html "J.K. Rowling And The Billion-Dollar Empire"]. [http://www.forbes.com/ Forbes.com], [[26 a viz C'hwevrer]] [[2004]].</ref>. Gwerzhet e vez stummoù saoznek ar romantoù gant [[Bloomsbury Publishing|Bloomsbury]] er [[Rouantelezh-Unanet]], [[Scholastic Press]] er [[Stadoù-Unanet]], [[Allen & Unwin]] en [[Aostralia]] ha gant [[Raincoast Books]] e [[Kanada]].
Savet ez eus bet filmoù diwar pemp romant kentañ Harry Potter gant [[Warner Bros]]. Filmet eo bet ar pempvet, ''Harry Potter hag Urzh ar Feniks'' (''Harry Potter and the Order of the Phoenix''), adalek miz C'hwevrer 2006, ha deuet eo er-maez d'an 11 a viz Gouere [[2007]]<ref name=hpana-oop-releasedate>[url=http://www.hpana.com/news.19370.html ''Confirmed : 'Phoenix' flies on 11 July''], [[HPANA]], 05/04/2006</ref>.
== Kerambreoù ==
* ''Sellout ouzh ar pennad [[Kerambreoù]].''
Hogwarts (e saozneg) eo anv skol ar sorserien. Renet eo ar skol gant [[Albus Dumbledore]] ha [[Minerva McGonagall]] eo an isrenerez, betek ar {{VIvet}} levrenn.
Rannet eo Hogwarts dindan pevar c'hoskoriad :
:* [[Koskoriadoù Hogwarts#Gryffindor|Gryffindor]], aroueziet gant ul [[leon]]. Ar galonegezh eo perzh pennañ e izili. krouet eo bet gant [[Saverien Hogwarts#Godric Gryffindor|Godric Gryffindor]].
:* [[Koskoriadoù Hogwarts#Hufflepuff|Hufflepuff]], aroueziet gant ur [[broc'h]]. Al lealded eo perzh pennañ e izili. krouet eo bet gant [[Saverien Hogwarts#Helga Hufflepuff|Helga Hufflepuff]].
:* [[Koskoriadoù Hogwarts#Ravenclaw|Ravenclaw]], aroueziet gant un [[erer (evn)|erer]]. Ar speredegezh hag ar furnezh eo perzhioù pennañ e izili. krouet eo bet gant[[Saverien Hogwarts#Rowena Ravenclaw|Rowena Ravenclaw]].
:* [[Koskoriadoù Hogwarts#Slytherin|Slytherin]], aroueziet gant un [[naer]]. Ar widre, ar gorvigell hag ar vrasoni eo perzhioù pennañ e izili. krouet eo bet gant [[Saverien Hogwarts#Salazar Slytherin|Salazar Slytherin]].
E penn pep koskoriad, e Hogwarts, e vez kavet ur rener (kelenner er skol ivez) ha pep a dasmant o deus ivez.
Ar gelennerien zo : [[Minerva McGonagall]] evit Gryffindor, [[Pomona Sprout]] evit Hufflepuff, [[Filius Flitwick]] evit Ravenclaw, ha [[Severus Snape]] evit Slytherin.
An tasmantoù : [[Tasmantoù Hogwarts#Nick Peuzdibenn|Nick Peuzdibenn]] evit Gryffindor, [[Tasmantoù Hogwarts#Ar manac'h lart|Ar manac'h lart]] evit Hufflepuff, [[Tasmantoù Hogwarts#An intron gris|An intron gris]] evit Ravenclaw, hag [[Tasmantoù Hogwarts#Ar baron gwadek|Ar baron gwadek]] evit Slytherin.
== Listenn al levrioù ==
1- ''Harry Potter and the Philosopher's Stone'' ([[1997]]) - ''[[Harry Potter ha Maen ar Furien]]'' ([[2012]])<br />
2- ''Harry Potter and the Chamber of Secrets'' ([[1998]]) - ''[[Harry Potter ha Kambr ar Sekredoù]] '' ([[2017]])<br />
<br />
3- ''Harry Potter and the Prisoner of Azkaban'' ([[1999]])<br />
4- ''Harry Potter and the Goblet of Fire'' ([[2000]])<br />
5- ''Harry Potter and the Order of the Phoenix'' ([[2003]])<br />
6- ''Harry Potter and the Half-Blood Prince'' ([[2005]])<br />
7- ''Harry Potter and the Deathly Hallows'' ([[2007]])<br />
== Bed Harry Potter ==
=== An istor ===
==== An deroù ====
Harry Potter zo un deskard sorser e skolaj sorserez [[Hogwarts]] (Poudlard en droidigezh c'hallek). Ganet eo bet d'an 31 a viz Gouere 1980. E dud, Lili Evans ha James Potter, zo bet drouklazhet gant [[Lord Voldemort]], ur maj du galloudus, a glaskas goude se lazhañ Harry, hag eñ bloaz hepken dezhañ d'ar c'houlz-se. Met ar strobinell a daolas ouzh Harry a zistroas outañ hag a zistrujas e gorf. gwarezet diouzh ar marv a-drugarez d'e Horcruxoù e teuas da vezañ ur c'hrouadur breskoc'h evit un teuz met bev atav. Da-heul an darvoud-se e vir Harry ur gleizhenn e stumm un daredenn war e dal, e lec'h ma oa bet skoet gant ar strobinell.
Goude e wallzarvoud, ha daoust m'eo dianadet, e talc'h [[Voldemort]] da vezañ ar sorser ar muiañ doujet er bed, kement ha ken bihan ma ne vez ket distaget e anv gant ar sorserien. Graet e vez anezhañ "C'hwi-oar-piv", "an-hini-eo-arabat-distagañ-e-anv" peotramant "Te-oar-piv".
Pa oa emzivad e oa savet Harry gant e eontr hag e voereb, Vernon ha Petunia Dursley — [[muggle]]ed anezhe (moldu a lenner en droidigezh c'hallek), da lâret eo tud n'o deus tamm pouer hud ebet ha n'in ket sorserien —, a vez bepred war e vuhez, a guzh outañ e orin hag e zonezonoù sorser. Atahinet e vez gant e genderv, Dudley a vez graet e did outañ gant e dud hag a goll anezhañ.
Da goulz e unnekvet [[deiz-ha-bloaz]] e resev Harry ul lizher a bed anezhañ da vont da skol [[Hogwarts]] (Poudlard e galleg), skol sorserien ha sorserezh, da vare an distro skol. Kement bugel sorser a vez lakaet e anv enni da vare e c'hanedigezh. E eontr, ne fell ket dezhañ e tizolofe Harry e orin ha klask a ra mirout outañ a vont di par ma c'hall met gant skoazell [[Rubeus Hagrid]] (distaget Rubeüs), kaset gant [[Dumbledore]], rener skol [[Hogwarts]], e teu Harry a-benn, a-benn ar fin, da gemer an tren da vont d'ar skol war ar c'hae 9 3/4 eus ti-gar King's Cross e [[Londrez]]. E skol Hogwarts, Harry a ra anaoudegezh gant daou vignon eus ar c'hentañ, [[Ron Weasley]] ha [[Hermione Granger]], a roio an dorn dezhañ en e avanturioù. Stourm a reont a-gevret a-enep An-hini-eo-arabat-distagañ-e-anv, da lâret eo Lord [[Voldemort]].
== Troidigezhioù Harry Potter er yezhoù all ==
Troet eo bet levrioù Harry Potter e meur a yezh, [[kembraeg]], [[iwerzhoneg]] hag e [[latin]] hag e [[henc'hresianeg]] zoken. Ur raktres treiñ e [[gouezeleg Skos]] a oa ivez, met n'eo oa ket bet graet.
E kalz yezhoù, er c'hontrol eus ar galleg, n'eo ket bet troet an anvioù divoutin (an anvioù-lec'hioù dreist-holl, evel [[Hogwarts]]).
Un toullad mat a linennoù ivez zo bet laosket a-gostez gant an troour en droidigezh c'hallek.
=== Embannadur brezhonek ===
Embannet e oa bet levrenn gentañ romantoù Harry Potter e [[brezhoneg]] e miz Here [[2012]], gant [[an Amzer embanner]]<ref>http://www.culture-bretagne.net/harry-potter-e-brezhoneg-harry-potter-en-breton-17-octobre/</ref>, gant an titl ''Harry Potter ha Maen ar Furien''. Troet eo bet al levrenn gentañ e brezhoneg gant [[Mark Kerrain]].
E 2017 eo bet embannet an eil levrenn, ''Harry Potter ha Kambr ar Sekredoù'', gant ar memes embanner ha troet gant ar memes troer ivez.
===Embannadur kembraek===
{| class="wikitable" style="text-align: left"
!E kembraeg
!E saozneg
!E brezhoneg
|-
| Dreigo Mallwyd || Draco Malfoy
|-
| Edeyrn ag Efnisien || Crabbe and Goyle
|-
| Gringrwn || Gringotts
|-
| Mygl <small>(liester: Myglars)</small> || Muggle (muggles)||Mougoul(ed)
|-
| Nefydd Llywelyn || Neville Longbottom ||Neville Hireglun
|-
| Y Proffwyd Dyddiol || The Daily Prophet
|-
| Garadog Fychan || Cornelius Fudge ||Cornelius Flugez
|-
| Y Piwsiwr || Peeves
|-
| Waldo Waedlyd || the Bloody Baron
|-
| Wyddost-Ti-Pwy || You-Know-Who || Te 'Oar Piv
|-
| Gron Heb Ben Bron || Nearly Headless Nick || Nick Peuzdibenn
|-
| Sefran Sneip || Severus Snape
|}
=== Embannadur okitanek ===
* E [[2009]] e oa bet embannet 200 skouerenn eus al levrenn gentañ en [[okitaneg]], "Harry Potter e la pèira filosofau", troet gant ''Karine Richard Bordenave''<ref>http://www.ladepeche.fr/article/2009/09/14/672337-harry-potter-va-parler-occitan.html</ref>{{,}}<ref>http://www.lepoint.fr/actualites-insolites/2009-09-11/parution-du-premier-tome-d-harry-potter-en-occitan-gascon/918/0/376499</ref>, skolaerez [[calandreta]], hag embannet gant [[Per Noste]], un ti-embann okitanek eus [[Orthez]] ([[Pyrénées-Atlantiques]]).
* E [[2011]] e oa bet embannet an eil levrenn, ''Harry Potter e la crampa deus secrets''<ref>http://www.larepubliquedespyrenees.fr/2011/11/10/le-2e-harry-potter-en-occitan-publie,217795.php</ref>.
== Filmoù ==
Eizh film zo bet savet diwar ar seizh romant rummad-se (al levr diwezhañ zo bet rannet etre div lodenn) gant Warner Bros Pictures ha meur a sevener evel [[Chris Columbus]], [[Alfonso Cuarón]], [[Mike Newell]] ha [[David Yates]].
== Levrioù skrivet diwar-benn Harry Potter ==
* Lindsey Fraser, ''Rencontre avec J.K. Rowling, l'auteur de'' Harry Potter, Gallimard (miz Du [[2000]]) ISBN 2-07-054580-6
* Benoît Virole, ''L'enchantement Harry Potter - la psychologie de l'enfant nouveau'', Archives contemporaines (miz Ebrel [[2001]]) ISBN 2-01-279082-8
* J.K Rowling, ''[[Le Quidditch à travers les âges]]'', Gallimard Jeunesse (miz Eost [[2001]]) ISBN 2-07-054927-5
* J.K Rowling, ''[[Les Animaux fantastiques]]'', Gallimard Jeunesse (miz Eost [[2001]]) ISBN 2-07-054928-3
* Paul Bürvenich: ''Der Zauber des Harry Potter - Analyse eines literarischen Welterfolgs'', Peter Lang Verlag (miz Here [[2001]]) ISBN 3-631-38743-1 ([[alamaneg]]), ISBN 4-88059-307-9 ([[Japaneg]])
* Allan et Elisabeth Kronzek, ''Le livre de l'apprenti sorcier - Un guide du monde magique de Harry Potter'', L'Archipel (miz Du [[2001]]) ISBN 2-84187-432-X
* Isabelle Smadja, ''Harry Potter, les raisons d'un succès'', PUF (miz Du [[2001]]) ISBN 2-13-052205-X
* David Colbert, ''Les mondes magiques de Harry Potter'', Le Pré aux Clercs (miz Kerzu [[2001]]) ISBN 2-84228-144-6
* Sean Smith, ''J.K Rowling, la magicienne qui créa Harry Potter'', Favre (miz C'hwevrer [[2002]]) ISBN 2-8289-0692-2
* Antoine Guillemain, [http://www.cornedrue.com/pote.htm ''Mon pote Harry Potter''], L'Archipel (miz Du [[2002]]) ISBN 2-84187-434-6
* Andrew Blake, ''L'irrésistible ascension de Harry Potter'', Le Félin (miz Meurzh [[2003]]) ISBN 2-86645-491-X
* Roland Ernould, ''Quatre approches de la magie - Du Rond des Sorciers à Harry Potter'', L'Harmattan (miz Ebrel [[2003]]) ISBN 2-7475-4169-X
* Roger Highfield, ''Harry Potter et la science'', Flammarion (miz Gwengolo [[2003]]) ISBN 2-08-068532-5
* Noëlle Hausman et Benoît Carniaux, ''Que penser de Harry Potter ?'', Fidélité (miz Here [[2003]]) ISBN 2-87356-267-6
* Edi Vesco, ''Le guide magique du monde de Harry Potter'', L'Archipel (miz Du [[2003]]) ISBN 2-84187-533-4
* Denis Labbé et Gilbert Millet, ''Étude sur'' Harry Potter à l'école des sorciers ''- J.K. Rowling'', Ellipses (miz Du [[2003]]) ISBN 2-7298-1582-1
* Stéphanie Chica, ''Tout l'univers magique de Harry Potter'', City (miz Here[[2005]]) ISBN 2-915320-57-8
* Stephen Brown, ''Harry Potter - Comment le petit Sorcier est devenu le roi du Marketing'', Dunod (miz Here [[2005]]) ISBN 2-10-049377-9
* Éric Auriacombe, ''Harry Potter, l'enfant-héros - Essai sur la psychopathologie de Harry Potter'', PUF (miz Du [[2005]]) ISBN 2-13-055355-9
* Sophie de Mijolla-Mellor, ''L'enfant lecteur - De la Comtesse de Ségur à Harry Potter, les raisons du succès'', Bayard (miz Meurzh [[2006]]) ISBN 2-227-47452-1
* David Bagget, Shawn Klein et William Irwin ''Harry Potter et la philosophie'' Petit traité à l'usage des Moldus, Michel Lafon (miz Mae [[2006]]) ISBN 2749904400
* Christine-Sarah Carstensen, ''Devenir Magicien de sa vie, mode d'emploi - Harry Potter, le Chaperon Rouge, Merlin l'Enchanteur et les autres... à l'usage des grands'', Dervy (miz Gouere [[2006]]) ISBN 2-84454-435-5
* [http://www.eulenfeder.de/hpliteratur.html Levrlennadur diwar-benn Harry Potter]{{en}}
== Notennoù ==
<references/>
== Liammoù ==
* [http://www.jkrowling.com/ JK Rowling]
* [http://www.the-leaky-cauldron.org/ The leaky cauldron]
[[Rummad:Harry Potter]]
[[Rummad:Romantoù saoznek]]
[[Rummad:Romantoù fantazi]]
[[Rummad:Hudouriezh]]
b2nf4k1oehobq83f0kyjx98ygaxsipe
Rummad:Harry Potter
14
31078
2007253
1990299
2022-08-08T21:03:15Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Harry Potter}}
[[Rummad:Lennegezh evit ar re yaouank]]
[[Rummad:Fantazi]]
[[Rummad:Hudouriezh]]
5yicigk0hcpytojt3emnpgo0sdxbonx
Rummad:Sorserien Harry Potter
14
31181
2007254
1813962
2022-08-08T21:04:00Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezh]]->[[Rummad:Sorserien]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Tudennoù Harry Potter]]
[[Rummad:Sorserien]]
l1l6iepqdgtt454h91aw7raf4xfi8gd
Heureuchin
0
31319
2007228
1479718
2022-08-08T18:55:14Z
2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox Loen | Heureuchined |Igel01.jpg |Heureuchin Kornôgeuropa}}
{{Taxobox Phylum | Chordata}}
{{Taxobox Classis | Mammalia}}
{{Taxobox Ordo | Erinaceomorpha}}
{{Taxobox Familia | Erinaceidae}}
{{Taxobox Echu}}
An '''heureuchined''' a zo [[bronneged]] dreinek er [[kerentiad|c'herentiad]] ''Erinaceidae''.
''Laer-avaloù'', ''avalaouer'' ha ''draeneg'' a vez graet anezho ivez.
== Spesadoù ==
* [[Heureuchin Kornôgeuropa]] (''Erinaceus europaeus''), an hini boutinañ e [[Breizh]]
* [[Heureuchin Retereuropa]] (''Erinaceus concolor'')
* [[Heureuchin Norzhafrika]] (''Atelerix algirus'')
* [[Heureuchin skouarnek]] (''Hemiechinus auritus'')
* [[Heureuchin-daredek]]
[[Rummad:Erinaceidae]]
[[Rummad:Bronneged Breizh]]
[[Rummad:Bronneged]]
[[Rummad:Familhoù bronneged]]
8it1mb6r048b3hz0ukkghexscs66fwk
Rummad:Platon
14
33066
2007193
1480289
2022-08-08T16:20:23Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Prederouriezh]]->[[Rummad:Prederourien Bro-C'hres]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Plato}}
[[Rummad:Prederourien Bro-C'hres]]
ablb18kvlf7vdlwr2em7y64mfttxls1
2007194
2007193
2022-08-08T16:20:54Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Prederourien Bro-C'hres]]->[[Rummad:Prederourien Hellaz Kozh]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Plato}}
[[Rummad:Prederourien Hellaz Kozh]]
2fj7jvykv8vtj9asnqfrrvrnecxe6lx
2007199
2007194
2022-08-08T16:34:42Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Plato}}
[[Rummad:Prederourien Hellaz Kozh]]
[[Rummad:Prederouriezh]]
koj4ss332s6730kk1c5hwyuob4pnhni
Goursez Breizh
0
41442
2007175
1990956
2022-08-08T15:38:10Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
{{LabourAChom}}
[[Skeudenn:GorseddDigorHanvec1.jpg|thumb|right|300px| Liderezh kant boavezh Goursez Breizh e [[Hañveg]] e [[1999]]. An Drouiz-Meur, [[Gwenc'hlan ar Skouezeg]], asambles gant Arc'hdrouiz Kembre ha Barzhez-Veur Kernev-Veur]]
'''Goursez Breizh''' (graet anezhañ gant ar ger [[kembraeg|kembraek]] ''Gorsedd''<ref>Talvezout gorsedd evit [[tron]] ha bodadeg ivez. </ref> a-wechoù, met an anv kentañ a oa ''Gorsez Barzed Breiz vihan'') a zo ur [[breuriezh|vreuriezh]] tud e Breizh liammet ouzh ar vreuriezh kembraek [[Gorsedd y Beirdd]], orin an [[drouizelezh]] hag ur patrom dezhi. Hiziv, e anv ofisiel eo ''Breudeuriezh Drouized, Barzhed hag Ovizion Breizh''. Krouet e oa bet e [[Gwengamp]] ([[Treger]] - [[Aodoù-an-Arvor]]) d'an [[1añ a viz Gwengolo]] [[1900]]. Goursez, kuit da vezañ an anv ofisiel, a vez implijet evit daveiñ d'he aozadur mamm, ''[[Goursez Kembre|Gorsedd Beirdd Ynys Prydain]]'' (Goursez Barzhed Enez Preden). Hervez mennozhioù e ziazezerien ez eo ivez ul luskad evit an [[hollgeltiegezh]].
==Krouidigezh==
[[skeudenn:PhotoGorsedd.jpg|thumb|Gorsedd Breizh e 1906]]
[[skeudenn:Le Scouezec.jpg|thumb|upright=0.75|An drouiz meur Gwenc'hlan Le Scouëzec e 2007]]
[[Pal]]ioù Goursez Breizh eo studiañ, diorren ha kendelc'her an arzoù breizhek, ar [[brezhoneg]], al [[lennegezh vrezhonek]] hag an hengounioù keltiek. Er vodadeg diazez kentañ e-barzh tavarn an intañvez Falc'her e oa bodet [[Leon ar Berr]], [[Aogust Bocher]], [[Erwan Berthou]], [[Fransez-Mari Even]], [[Yann ar Fusteg]], [[Frañsez Jaffrennou]], [[Loeiz Herrieu]], [[Erwan ar Moal]], ha reoù all. Anvet e oa Yann ar Fusteg da gentañ prezidant ha Drouiz-Meur Breizh war un dro.
==Istor Goursez Vreizh==
[[Darempred]]où gant Kembreiz a zo bet e-doug an [[XIXvet kantved]]. E [[1838]] ez eas [[Teodor Kervarker]] da [[Y Fenni]] (Abergavenny) e [[Bro-Gembre]] pa oa bet kouviet evit kemer perzh e gouel lennegel an [[Eisteddfod]]. Gant arc'hdrouiz Bro-Gembre e voe anvet da varzh dindan an anv '' Barz Nizon''. Krouiñ a reas Breuriez Breiz evel bodadeg ar varzhed, met e reas un taol boud. E [[1899]] e kemeras perzh [[Yann ar Fusteg]] er [[Kendalc'h etrekeltiek|C'hendalc'h etrekeltiek]] a oa bodet e [[Kêrdiz]] ha [[lid]]où drouiz a spurmantas eno. Diouzh-se e lakaas en e soñj sevel an [[aozadur]] drouized e Breizh. E [[1900]] ez eas da [[Dulenn|Zulenn]] (Iwerzhon) hag e voe anvet da zrouiz dindan anv ''Yann abGwilherm'' ha goude hini ''Lemenik'' (diwar al [[le]] en doa touet war ur [[maen]]ig) hag diouzhtu e vodas tud evit sevel ''Gorsez Barzed Breiz vihan''. [[Erwan Vertoù|Erwan Berthou]], hag eñ a vo eil Drouiz Meur Breizh, a oa aet da Eisteddvod Kêrdiz e [[1898]] hag e oa bet anvet da Varzh gant arc'hdrouiz ar Gembreiz Hwfa Môn a aotreas savidigezh Goursez Breizh Vihan. <br>
E Pariz e oa o chom Yann ar Fusteg-Lemenik ha ne chomas ket kalz e penn ar Goursez pa roas e dilez e 2003. Anvet e voe Erwan Vertoù evit kemer e blas, rak e oa ur mignon tost da Lemenik, enklasker war ar brederouriezh geltiek ha levezonet gantañ<ref>Skrivañ a reas Erwan Vertoù ur seurt romant war Yann ar Fusteg, "Lemenik, skouer ar Varzed" (1914).</ref>.
==Adstagadur da drouizelezh [[Breizh-Veur]]==
Hervez [[Gwenc'hlan ar Skouezeg]] ez eus ul liamm etre ar [[frañmasonerezh]] hag gant an nevezdrouizelezh p'eo savet an daou e [[1717]] e [[Londrez]] ha [[John Toland]]<ref>Koulskoude n'eus prouenn ebet eus Toland da vezañ anvet da zrouiz hervez Ar Skouezeg.</ref> unan eus diazezerien an eil koulz hag an egile. Sevel a reas ar''[[Druids universal Bond]]'' (Breuriezh hollvedel an Drouized) e-doug ar vodadeg kentañ e-barzh Tavarn ar Wezenn-Avaloù, e Londrez er memes bloaz.<br>
Ha koulskoude ez eus bet savet daou aozadur all pelloc'h, an ''Druid Order'' gant Henry Hurle e [[1781]] ha Gorsedd Beirdd Ynys Prydain diwar atiz [[Iolo Morganwg]] (Edward Williams) e Londrez e [[1792]]. Ar Bond hag ar ''Gorsedd'' a zo bet krouet d'ar goursav-heol ([[21 a viz Mezheven|21 Mezheven]]), un [[deiziad]] arouezel hervez kredennoù ar [[Kelted|Gelted]]. Dindan Goursez Gembre eo hini ar Vrezhoned ha n'eus ket tu sevel ar reoliadurioù pennañ hep aotre an archdruid tramor.
== Arouez, teñzor ar Goursez ha dilhad ==
[[Skeudenn:Tribann.svg|thumb|right|Tribann]]
[[Arouez]] ar Goursez a zo tri [[bann]] oc'h ober ur seurt drapezenn ha diouzh-se eo bet anvet he [[kelaouenn|c'helaouenn]], '' [[An Tribann]]''. Evit al lidoù ez eus traezoù a ya d'ober "teñzor ar Goursez" :
* Ar c'horn hir las
==Aozadur Goursez Vreizh==
==Obererezhioù Goursez Vreizh==
==Prezidanted (ha Drouized-meur) Goursez Vreizh==
* 1900 - [[Yann ar Fusteg]] (Jean Le Fustec) - Anv drouiz ''Lemenik'' - 1855-1910
* 1904 (betek 1932) - [[Erwan Berthou]] (Yves Berthou) - Anv barzh ''Alc'houeder Treger'' - anv drouiz ''[[Kaledvoulc'h]]'' - 1861-1933
* 1933 (betek 1955 - [[Frañsez Jaffrennou]] - anv drouiz ''Taldir''
* 1956 (betek 1980) - [[Per Loisel]] - anv drouiz ''Eostig Sarzhav''
* 1981 (betek 2008) - [[Gwenc'hlan ar Skouezeg]] (Heol-Gwenglan Le Scouëzec) (1922-2008)
* 2008 - [[Per-Vari Kerloc'h]] (Anv drouiz ''Morgan'')
==Gwelet ivez==
* [[Yann ar Fusteg]]
* [[Gorsedd Beirdd Ynys Prydain]]
* [[Gorseth Kernow]]
* [[Frañsez Jaffrennou]]
* [[Iolo Morganwg]]
* [[Drouizelezh]]
* [[Gwenc'hlan ar Skouezeg]]
==Levrrolladur==
* Erwan Bertou. Dindan dero an Drouized. Pariz : Heugel, 1931. Kentskrid gant [[Philéas Lebesgue]].
* Paotr an Elle. Histoire du Goursez des druides. [[Brasparzh]] : Beltan, 1987.
* Régis Blanchet. Entretiens avec un druide nommé Gwenc'hlan. Rouvray (F27120) : Ed. du Prieuré, 1993.
* [[Philippe Le Stum]], ''Le Néo-druidisme en Bretagne - Origine, naissance et développement'', [[Éditions Ouest-France]], coll. « De mémoire d'homme : l'Histoire », Rennes, 1998, {{ISBN|2-7373-2281-2}}.
* [[Thierry Jigourel]], ''Druides, modernité d'une tradition millénaire'', Éditions [[Coop Breizh]], [[Spezed]]
* [[Gwenc'hlan Le Scouëzec]], ''Les Druides'', Arbre d'Or Éditions, 2003.
* Gwenc'hlan Le Scouëzec, ''La Science des druides'', Arbre d'Or Éditions, 2005.
== lec'hienn ofisiel, e galleg ==
* [http://www.gorsedd.bzh Gorsedd de Bretagne]
==Liammoù diavaez==
* [http://www.gorsedd.org/ Gorsedd y Beidd Gorsedd Bro-Gembre] e [[kembraeg]].
* [http://www.gorsethkernow.org.uk/ Gorseth Kernev-Veur]
[[Rummad:Aozadurioù etrekeltiek]]
[[Rummad:Drouizelezh nevez]]
nc5jorju8ck9pv6dl3h0ihnxk0mt1u7
Sibilla
0
43339
2007238
1989398
2022-08-08T19:52:45Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
* ''Ur pennad [[Sybilla]] zo ivez.''
[[Restr:Andrea del Castagno 005.jpg|thumb|right|200px|''Sibilla Cumes'', livet gant ar [[Firenze|Firenzad]], gant [[Andrea del Castagno]], war-dro 1450]]
[[Restr:Bacchiacca - Sibyl.jpg|thumb|''Sibilla'', gant [[Francesco Ubertini]], war-dro 1525]]
[[Restr:Rock of the Sibyl at Delphi.jpg|thumb|260px|right|Roc'h Sibilla [[Delfi]]]]
Ur '''Sibilla''' (''Sĭbylla'' pe ''Sibulla'' e [[latin]], diwar ar ger [[gregach]] ''Σίβυλλα''), a oa ur [[beleg|velegez]] hag un [[diougan]]erez en [[Henamzer]]. Meur a hini zo bet brudet.
== Relijion ==
E mojennoù [[Hellaz]] kozh e oa ur velegez da [[Apollon]] hag a rae [[diougan]]où en un doare amsklaer hag amster, ma c'halled kompren meur a dra, ha gant-se ne veze ket abeg da glemm goude.
Gwelet e veze ar sibilla evel un den tost d'an [[doue]]ed, [[mouezh]] o [[furnezh]], gouest da embann kemennoù an doueed d'an dud. Diwar-benn orin an anv hag ar vojenn n'eus netra asur.
== An daouzek sibilla ==
[[Restr:Galle, Philip - Samian Sibyl.jpg|thumb|right|Sibilla Samos, hervez Montfoort.]]
[[Restr:Sibylla-Samia.jpg|thumb|left|Sibylla Samia, evel emmbannet gant Guillaume Rouillein en 1553.]]
Daouzek sibilla a veze kontet er Iañ kantved kent JK.
* Sibilla [[Eritre]], ur gêr war an aod, dirak Enez [[C'hios]].
* Sibilla [[Tibur]] a weler he zempl c'hoazh e Tibur, a zo [[Tivoli (Italia)|Tivoli]] hiziv;
* Sibilla [[Hellespontos]],
* Sibilla [[Frigia]], en [[Anatolia]]
* Sibilla [[Persia]]
* Sibilla [[Libia]], e [[Kartada]]
* Ar Sibilla Cimmeria, war aod ar [[Mor Du]]
* Sibilla [[Delfi]], anvet ivez [[Pitia]], en abeg da sarpant Piton, a ziwalle templ Delfi,
* Ar ''Sibilla Samia, en ''Enez [[Samos]].
* Sibilla [[Agrippa]], moarvat diwar Aegypta.
* Sibilla [[Marpessos]] (e-kichen [[Troia]]). Hervez [[Heraklit]]
e komze « gant ur genoù [[alfo]]et, hep mousc'hoarzh, hep bravigoù, hep ficherezh, hag he mouezh o tont dreist mil bloaz a-drugarez d'an doue»<ref>Arroudenn adkemeret gant [[Ploutarc'hos]] en e ''De Pythiae Oraculis''</ref>. Hec'h [[orakl]]où a veze skrivet war delioù a oa e-doare divinadelloù pe luziadelloù.
* Sibilla [[Cumes]] (e-kichen [[Naplez]]).
Hervez [[Metamorfozoù]] (XIV) [[Ovidius]] e vage [[Apollon]] karantez ouzh sibilla [[Cumes]] ha kinnig a reas reiñ dezhi he goulenn ma roe dezhañ e c'hoant. Ha hi d'ober van da vezañ a-du ha da c'houlenn bloavezhioù buhez kement hag a draezhennoù en he dorn, en ur zisoñjal goulenn ar yaouankiz hollbad war un dro. <!--
Revenant sur la promesse faite à Apollon, sa main ayant contenue un millier de grain, son vœux en étant exaucé fut aussi sa [[malédiction]], vieillissant progressivement au fur et à mesure de son interminable existence, jusqu'à demeurée toute recroquevillée dans une bouteille suspendue au plafond de sa cave. Répondant simplement aux enfants lui demandant ce qu'elle désirait: «je veux mourir». -->
En [[Aeneis]] e skriv [[Vergilius]] e tiskennas [[Aeneas]] d'an [[Ifernioù]] gant sibilla [[Cumes]]. Hi he devoa diskouezet dezhañ pelec'h kutuilh ar [[barr aour]] er c'hoadoù war aod al [[lac d'Averne]], ar barr a roas tu dezhañ da vont en [[Hades]].
== Notennoù ==
{{reflist}}
== Sibillaed en arz ==
=== Sibillaed Michelangelo ===
Michelangelo en deus livet ar belegezed-se ouzh lein ar [[Chapel Sistina]].
<gallery>
Image:DelphicSibylByMichelangelo.jpg|[[Dafne (sibila)|Dafne]], sibilla [[Delfi]]
Image:Michelangelo Buonarroti 035.jpg|[[sibila Líbia]]
Image:Michelangelo Buonarroti 036.jpg|[[Sambeta]]
Image:CumaeanSibylByMichelangelo.jpg|[[Ciméria]]
Image:Michelangelo Buonarroti 033.jpg|[[Prisca]]
</gallery>
=== Sibillaed Raffaello ===
[[Restr:Raphael The Sibyls.jpg |thumb|Sibillaed Raffaello]]
''Sibille e angeli'' zo ul livadur gant [[Raffaello]] e [[Roma]].
== Pennadoù kar ==
* [[Sybilla]]
== Levrlennadur ==
* Jürgen Beyer, 'Sibyllen', ''Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung'', levrenn 12, Berlin & New York : Walter de Gruyter 2007, col. 625-630
* Françoise Lecocq,"La Sibylle Europa, ou la Renaissance d’un symbolisme chrétien médiéval", Actes du colloque internat. ''D’Europe à l’Europe, III. La dimension politique et religieuse du mythe d’Europe de l‘Antiquité à nos jours'' (Paris, ENS-Ulm, 29-30.11.2001), éd. O. Wattel - De Croizant, coll. Caesarodunum, n° hors-série, 2002, p. 155-187.
* Monique Bouquet ha Françoise Morzadec, ''La Sibylle. Parole et représentation'', [[Roazhon]] : Presses Universitaires de Rennes (PUR), 2004, 301 p., 19 figs. (Collection « Interférences »).
* Jackie Pigeaud, ''Les Sibylles''. Actes des VIII{{e}}s Entretiens de La Garenne Lemot, 18 au 20 octobre 2001, [[Naoned]] 2005, 231 p., 5 pls. en couleur.
* Jean-Michel ROESSLI, "Vies et métamorphoses de la Sibylle", ''Revue de l'histoire des religions'', 2/2007 : Divination et révélation dans les mondes grec et romain, p. 253-271. En linenn: [http://rhr.revues.org/document5265.html].
[[Rummad:Relijion Hellaz]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
77ag72bu2isgpuha8ibtdrzibcnwf8g
Odin
0
52626
2007276
1990256
2022-08-09T06:21:43Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Odin riding Sleipnir.jpg|thumb|Odin o varc'hekaat [[Sleipnir]]. Dornskridi[[Island]]at, {{XVIIIvet kantved}}]]
[[Restr:Odhin_by_Johannes_Gehrts.jpg|thumb|right|200px|Odin gant Johannes Gehrts, 1901]]
'''Odin''' (''Óðinn Odhin, Wotan, Woden, Wodan, Jolnir, Istwô'') a zo un doue meur en istor kozh ar broioù germanek. Er [[Gwengelouriezh lec'hlennat|wwengelouriezh lec'hlennat]] e vez taolennet Odin evel Tad an holl (''Alföðr'') hag ereet gant ar furnez, ar welladenn, ar marv, ar rouelezh, ar ouiziegezh, ar brezel, an trec'h, an hudouriezh, ar barzhoniezh, ar gounnar, hag ar [[runoù]], dimezet eo gant an douezed [[Frigg]]. Er ranndirioù germanek all e veze kavet anvioù damheñval, '''Woden''' e [[hensaozneg]], ''Wōdan'' e [[hensakson]], ''Wuodan'' e [[hen nederlandeg]], Wuotan e [[henc'hermaneg uhel]], an holl a zeu eus ar [[Kentnorseg|c'hentnorseg]] *'''''Wōđanaz''''' hag a dalva 'mac'htiern ar gounnar', pe ''penn ar re strobinellet''.
Odin a vez gwelet evel un doue e penn an traoù a-hed istor [[Europa an Norzh]], a-c'houde an eil kantvet kt-JK e rannvroioù [[Germania]], dalc'het diwezhatoc'h gant ar romaned, e-kerzh [[mare an divroadegoù]] (etre ar IVvet hag ar VIvet kantved) ha goude heuliet gant mare ar Vikinged (VIIIvet betek ar XIvet kantved). Er mare modern e oa anavet Odin c'hoazh gant ar werin c'hermanek. Deiz ar sizhun of [[Merc'her]] a zo anvet diouzh an doue er broioù germanek (''Wednesday'' e saozneg, ''Onsda'' e daneg, ''woensdag'' e [[nederlandeg]] , ''Óðinsdagr'' en islandeg).
Er skridoù [[hensaozneg]] e vez dalc'het ur plas ispisial gant Odin hag a vez gwelet evel un hendad e-touez tud ar rouelezh ha diazezour an holl veuriadoù germanek, al [[Lombarded]] da skouer. E anv a zeu war wel en oberennoù kozh eus bro-island skrivet e [[Norseg]], tro-dro an XIIIvet kantved. An testennoù-se a vez arveret dreist-holl d'er skeudennañ d'ar mare a-vremañ.
Ar skridoù norsek a daola Odin evel mab [[Bestla]] ha [[Borr]], a-gevret gant z zaou vreur, [[Vili ha Vé]]. Ur bern mibien zo dezhañ, e-touesk ar re vrudetañ emañ [[Thor]] ha [[Baldr]]. E voranvioù zo lies-kenañ ivez. Alies e vez skeudennet Odin o tougañ ur barv hir, o tornata ur goaf anvet [[Gungnir]], hag gant ul lagad a zioueriñ. A-wezhioù e foeta ar broioù en ur wiskamant, gant un tog ledan-bras. Peurvuiañ an amzer ez eo ambrouget gant e loened: e vleizi [[Geri ha Freki]] hag e vrini [[Huginn ha Muninn]], ma tegasont keleier dezhañ eus holl [[Midgard]]. Alies e varc'heka [[Sleipnir]] a-hed an neuñv hag an isbed (ar bed dindan an douar). Atav emañ o foet ar broioù da zastum gouiziegezhioù nevez, da skouer dre gaout [[mez ar varzhoniezh]], hag e vez graet klaoustri gantañ hag e wreg Frigg a-ziwar e bezhioù dae. Kemer a reas perzh e krouidigezh ar bed o lazhañ ar boud kentik [[Ymir]] hag o roiñ buhez d'an daou zen kentañ anvet [[Ask hag Embla]]. Kelenn a ra ar [[runoù]] hag ar [[varzhoniezh skald]] d'an tudoù. Ereet eo gant an devezh gouel [[Yule]].
Odin a gas ar werc'hezed [[Valkirienn|Valkiriezed]] da nijal a-us an aervaoù da zastum eneoù ar vrezelourion evit o degas da [[Valhalla]] pe da [[Fólkvangr]]. Ur wezh an amzer e c'houlenn kuzul da [[Mímir|Vímir]] ar ramz dibennet hag a gonta dezhoñ diskar [[Ragnarök]] a c'hoarvezo e fin amzerioù. Mímir a urzhas d'Odin renañ an [[einherion]] betek ma vo freuzet gant ar bleiz mil spontus [[Fenrir]]. E mojennoù nevezoc'h e vez kavet Odin o kemer perzh gant an [[Hemolc'hiñ Gouez]], ul lidkerzh heuliet gant ar re marv a-hed neuñv ar gouiañv. Ereet start eo Odin ouzh an hud hag an hoaladur ivez.
Odin a c'hall bezañ tostaet gant doueed eus sevenadurioù all evel [[Lug]] pe [[Dagda]], er wengeloniezh gelt, pe [[Hermes]] er wengeloniezh henc'hres. Gwirhañval e teufe holl an doueed-se eus un doue [[Yezhoù indezeuropek|indo-europat]] pouezus. Hogen lod a glaskourion a soñja ez eus kalz a ziforc'hioù etreze memestra, neuze ne vefe ket souezus e vefe Odin a-orin nemet eus ar sevenadur norzh.
== Perzhioù ==
'''Odin''' ('''Óðinn''', '''Odhinn''' e [[norseg]], '''Jolnir''', '''Wotan''', '''Wodan''' pe '''uuodan''' er [[yezhoù germanek]]) a vez gwelet evel roue an doueed. Degemer a ra eneoù hanter ar vrezelourien marvet war an tachennoù emgann, an hanter all o vezañ degemeret gant [[Freya]]. E-pad an deiz e vez ar vrezelourien oc'h en em gannañ kenetrezo a-benn bezañ prest pa vo devezh [[Ragnarök]], diouzh noz e vezont pedet da vanvez Odin. Doue ar furnez hag an awen (war dachenn ar varzhoniezh) eo ivez. Ur brezelour eo, doue an trec'h, ar gwidre hag ar fulor eo ivez. Un doue fur, kalonek ha brokus eo, met rust ha trubard ivez. Aon o devez an doueed all razañ.
Hervez kont en dije mil lesanv. En o zouez :
* ''Alfadir'' (tad pep tra),
* ''Bolverk'' (an hini a zegas ar gwalleur),
* ''Har'' (an hini uhel-tre),
* ''Harbard'' (barv gris),
* ''Jafnhar'' (ken uhel all),
* ''Thidi'' (an trede hini),
* ''Vegtam'' (an hini a anavez ar gwenojennoù),
* ''Bruno, Brunon'', (skoed, hobregon).
== Arouezioù ==
Odin a vez skeudennet evel un den kozh, barvek ha born. Pourmen a ra war ur marc'h eizh pav dezhañ, anvet [[Sleipnir]]. Ur goaf en deus ivez, anvet eo [[Gungnir]].<br>
Pa vez en e balez, anvet [[Valhöll]], e vez gant div vran, [[Hugin ha Munin|Hugin]] (ar Soñjoù) ha [[Hugin ha Munin|Munin]] (an Eñvor), hag a gont dezhañ ar pezh o deus gwelet en nav bed.<br>
[[Geri ha Freki]] eo anv an daou vleiz a vez e-harz e dreid. Pa vez ouzh e dron, hag a zo anvet Hlidskjalf, e c'hall gwelout kement tra a zo en nav bed.
Gantañ edo ar walenn anvet [[Draupnir]]. Ur walenn a lieskemente dre nav gwech bep nav devezh eo, met lakaet en deus anezhi war keuneudeg e vab [[Baldur]] (hag a roas anezhi da Hermodr diwezhatoc'h).
== Mojennoù tro-dro da Odin ==
Odin hag e vreudeur ([[Ve]] ha [[Vili]]) a lazhas [[Ymir]], ar ramz pennañ. Gant ar pezh a chome eus e gorf e savjont [[Midgard]], bed mab-den. Gant ar buzhug a oa e korf ar ramz e savjont ar gorred. Goude-se e rojont buhez d'ur brank onn ha d'ur brank evlec'h, hag evel-se e voe krouet an dud kentañ.<br>
Goude-se e chomas Odin stag ouzh [[Yggdrasil]] e-pad nav nozvezh, hep evañ takenn ha hep debriñ tamm ebet. Ouzhpenn e oa treuzet e gorf gant ar goaf anvet [[Gungnir]], rak fellout a rae dezhañ anavezout kevrin ar [[runoù]]. Ul lagad a laoskas e feunteun [[Mimir]], hag en eskemm e resevas ar furnez. Ar varzhoniezh a laeras digant ar ramz [[Suttung]], hag e roas anezhi d'an doueed ha da vab-den.
Hervez [[Voluspa]] e vo debret Odin gant ar bleiz [[Fenrir]], mab [[Loki]], da zevezh [[Ragnarök]].
== Familh Odin ==
Mab ar ramzed anvet Bor ha Besla eo Odin. Tad [[Thor]], [[Baldr]], [[Hermód]], [[Ali/Vali]], [[Vidar]], [[Saga (doue)|Saga]] eo ivez. Peder gwreg en deus bet : [[Frigg]], [[Jord (doue)|Jord]], [[Grid]] ha [[Rind]].
== Gwelet ivez ==
* Unan eus tudennoù pennañ [[Der Ring des Nibelungen]] (opera savet gant [[Richard Wagner]]) eo Odin, dindan an anv Wotan.
*[[Anvioù Odin]]
== Liammoù diavaez ==
* [http://www.indo-europeens.info/wotan.html Wotan/Odin]
* [http://www.asatruart.de Odin Art]
{{Commons|Odin}}
{{Doueed ha doueezed mojennoù Skandinavia}}
[[Rummad:Gwengelouriezh c'herman]]
[[Rummad:Doueed german]]
[[Rummad:Hudourien]]
rmc4pi0esuzpzfi9k8l568itgs7u4v8
Merzhin
0
56096
2007246
1988419
2022-08-08T20:15:39Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
* ''Gant an anv [[Merlin]] e tegouezher amañ.''
* ''Ur pennad all zo diwar-benn ur strollad sonerien anvet [[Merzhin (strollad)]]''.
<hr>
[[Restr:Merlin (illustration from middle ages).jpg|thumb|upright 1.1|Merzhin o lavarout e varzhonegoù d'un den d'o skrivañ, hervez ul levr gallek eus an {{XIIIvet kantved}}]]
[[Restr:BLEgerton3028Fol30rStonehengeCropped.jpg|thumb|upright 1.1|Ur ramz o sikour Merzhin da sevel [[Stonehenge]]. Tennet eus unan eus dornskidoù ar [[Roman de Brut]] gant [[Wace]] (British Library, Egerton 3208)]]
'''Merzhin''', '''Marzhin''', '''Merlin''' (''Merlinus'' e [[latin]]), zo anv un hudour diouganer e mojennoù ar [[Brezhoned|Vrezhoned]], stag ouzh mojennoù ar [[Roue Arzhur]].
== Jafrez Menoe ==
Brudet eo bet dreist-holl gant an oberenn ''[[Historia Regum Britanniae]]'', skrivet gant [[Jafrez Menoe]] war-dro [[1136]]. Gallout a rafe e grouidigezh, ''Merlinus'', dont eus meur a zen pe a dudenn vojennel.<br>
Savet eo da gentañ diwar [[Myrddin Wyllt]] (''Merlinus Caledonensis''), ur foll eus an [[Hanternoz Kozh]], hep darempred gant ar roue Arzhur. Hervez ar vojenn e vije troet da foll goude gwelout emgann ha brezel, ha tec'het e vije d'ar c'hoadoù er {{VIvet kantved}}.
Mesket e vije bet goude gant istorioù eus [[Ambrosius Aurelianus]], aet d'ober ''Merlin Ambrosius'', pe [[Myrddin Emrys]] e kembraeg a vremañ.
=== Oberennoù Jafrez ===
* E-barzh ''Prophetiae Merlini'' (''Diouganoù Merlin''), e lavar Jafrez skrivañ komzoù gwirion ar barzh foll. Met ne zesker ket nemeur a dra diwar-benn an diouganer.
* E-barzh ''[[Historia Regum Britanniae]]'' e laka war e gont istorioù diwar-benn Aurelius Ambrosius, tapet eus ''[[Historia Brittonum]]'' [[Nennius]]'.
* E-barzh ''[[Vita Merlini]]'' e tiazez e vuhezskrid war Merzhin ar {{VIvet kantved}}. Klask a ra diskouez eo ar memes den Myrddin Wyllt ha ''Merlin Ambrosius'', anv a ra eus ar roue Arzhur hag eus e varv evel en ''Historia Regum Britanniae''.
Berzh a reas ''Merlinus'' Jafrez, hag adkemeret e voe e grouidigezh gant skrivagnerien all.
=== Merlin Ambrosius, pe Myrddin Emrys ===
Danevell Jafrez diwar-benn yaouankiz Merlin Ambrosius en ''Historia Regum Britanniae'' zo tapet diwar istor Ambrosius en ''Historia Brittonum''.
Kaeraat a ra an danevell a zo lakaet gantañ da c'hoarvezout e [[Caerfyrddin]], e kreisteiz Kembre. Met pa weled Ambrosius, e levr Nennius, evel ur mab d'ur c'honsul roman, e lavar Jafrez deomp eo ganet e dudenn-eñ eus un ''[[incubus]]''.
== Triadoù ==
Meneget eo an anv Myrddin en [[Trioedd Ynys Prydein]]. Tri barzh zo en Enez Vreizh, a lenner : [[Taliesin]], penn ar varzhed, [[Myrddin Wyllt]] (''Merzhin Ouez''), ha [[Myrddin Emrys]] (Merlinus Ambrosius). Soñjal a reer n'eo an daou Vyrddin-se nemet div skeudenn eus ar memes tudenn. Mojennoù damheñvel a gaver diwar-benn an daou.
== Merzhin ha Myrddin ==
Dont a ra an anv '''Merzhin''' eus ''Myrddin'' e kembraeg.<br>
Hervez lod e teufe Myrddin eus °''mori-dunon'', hag e talvezje « kreñvlec'h ar mor ». Koulskoude ne vez ket kaoz eus ar mor gwall alies e mojennoù Merzhin.<br>
Kavout a reer anv Myrddin en anv-lec'h [[Caerfyrddin]].<br>
Kavout a reer ar stumm [[Marzin]] er [[Barzaz Breiz]] ha [[Marzhin]] gant kalzik a skrivagnerien ha kanerien goude, evel [[Xavier de Langlais|Langleiz]].
== Merlinus ==
''Merlinus'' eo an anv e-barzh oberenn Jafrez Menoe. Hervez [[Yann-Ber Piriou]], adkemeret gantañ tezenn [[Gaston Paris]], e c'hallje bezañ bet lakaet « Merlinus » e latin e-lec'h ar stumm reizh ''Merdinus'' abalamour ma sone dizereat un tamm-mat. <br>
Testeniakaet eo ar furm ''Merlin'', hag ivez ''Merlik'', er c'hontadennoù-pobl brezhonek.
== Pennadoù kar ==
* [[Taliesin]]
* [[roue Arzhur]]
== Levrlennadur ==
* {{en}} Monmouth, Geoffrey. ''The History of the Kings of Britain – The Romance of Arthur''. London : Penguin Classics, 1973 {{ISBN|978-0-14-044170-3}}
* {{en}} Lacy, Norris J. ''The New Arthurian Encyclopedia''. New York : Garland, 1991 {{ISBN|978-0-8240-4377-3}}
* {{en}} Loomis, Roger Sherman (1927). ''Celtic Myth and Arthurian Romance''. Chicago : Academy Chicago Publishers, 1997 {{ISBN|978-0-89733-436-5}}
{{Roue Arzhur ha Danvez Breizh|tudennoù}}
[[Rummad:Mojenn Arzhur]]
[[Rummad:Harozed kelt]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
cbexsdd2sc7sup8z98zoklgn9e72ihd
2007247
2007246
2022-08-08T20:15:52Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
* ''Gant an anv [[Merlin]] e tegouezher amañ.''
* ''Ur pennad all zo diwar-benn ur strollad sonerien anvet [[Merzhin (strollad)]]''.
<hr>
[[Restr:Merlin (illustration from middle ages).jpg|thumb|upright 1.1|Merzhin o lavarout e varzhonegoù d'un den d'o skrivañ, hervez ul levr gallek eus an {{XIIIvet kantved}}]]
[[Restr:BLEgerton3028Fol30rStonehengeCropped.jpg|thumb|upright 1.1|Ur ramz o sikour Merzhin da sevel [[Stonehenge]]. Tennet eus unan eus dornskidoù ar [[Roman de Brut]] gant [[Wace]] (British Library, Egerton 3208)]]
'''Merzhin''', '''Marzhin''', '''Merlin''' (''Merlinus'' e [[latin]]), zo anv un hudour diouganer e mojennoù ar [[Brezhoned|Vrezhoned]], stag ouzh mojennoù ar [[Roue Arzhur]].
== Jafrez Menoe ==
Brudet eo bet dreist-holl gant an oberenn ''[[Historia Regum Britanniae]]'', skrivet gant [[Jafrez Menoe]] war-dro [[1136]]. Gallout a rafe e grouidigezh, ''Merlinus'', dont eus meur a zen pe a dudenn vojennel.<br>
Savet eo da gentañ diwar [[Myrddin Wyllt]] (''Merlinus Caledonensis''), ur foll eus an [[Hanternoz Kozh]], hep darempred gant ar roue Arzhur. Hervez ar vojenn e vije troet da foll goude gwelout emgann ha brezel, ha tec'het e vije d'ar c'hoadoù er {{VIvet kantved}}.
Mesket e vije bet goude gant istorioù eus [[Ambrosius Aurelianus]], aet d'ober ''Merlin Ambrosius'', pe [[Myrddin Emrys]] e kembraeg a vremañ.
=== Oberennoù Jafrez ===
* E-barzh ''Prophetiae Merlini'' (''Diouganoù Merlin''), e lavar Jafrez skrivañ komzoù gwirion ar barzh foll. Met ne zesker ket nemeur a dra diwar-benn an diouganer.
* E-barzh ''[[Historia Regum Britanniae]]'' e laka war e gont istorioù diwar-benn Aurelius Ambrosius, tapet eus ''[[Historia Brittonum]]'' [[Nennius]]'.
* E-barzh ''[[Vita Merlini]]'' e tiazez e vuhezskrid war Merzhin ar {{VIvet kantved}}. Klask a ra diskouez eo ar memes den Myrddin Wyllt ha ''Merlin Ambrosius'', anv a ra eus ar roue Arzhur hag eus e varv evel en ''Historia Regum Britanniae''.
Berzh a reas ''Merlinus'' Jafrez, hag adkemeret e voe e grouidigezh gant skrivagnerien all.
=== Merlin Ambrosius, pe Myrddin Emrys ===
Danevell Jafrez diwar-benn yaouankiz Merlin Ambrosius en ''Historia Regum Britanniae'' zo tapet diwar istor Ambrosius en ''Historia Brittonum''.
Kaeraat a ra an danevell a zo lakaet gantañ da c'hoarvezout e [[Caerfyrddin]], e kreisteiz Kembre. Met pa weled Ambrosius, e levr Nennius, evel ur mab d'ur c'honsul roman, e lavar Jafrez deomp eo ganet e dudenn-eñ eus un ''[[incubus]]''.
== Triadoù ==
Meneget eo an anv Myrddin en [[Trioedd Ynys Prydein]]. Tri barzh zo en Enez Vreizh, a lenner : [[Taliesin]], penn ar varzhed, [[Myrddin Wyllt]] (''Merzhin Ouez''), ha [[Myrddin Emrys]] (Merlinus Ambrosius). Soñjal a reer n'eo an daou Vyrddin-se nemet div skeudenn eus ar memes tudenn. Mojennoù damheñvel a gaver diwar-benn an daou.
== Merzhin ha Myrddin ==
Dont a ra an anv '''Merzhin''' eus ''Myrddin'' e kembraeg.<br>
Hervez lod e teufe Myrddin eus °''mori-dunon'', hag e talvezje « kreñvlec'h ar mor ». Koulskoude ne vez ket kaoz eus ar mor gwall alies e mojennoù Merzhin.<br>
Kavout a reer anv Myrddin en anv-lec'h [[Caerfyrddin]].<br>
Kavout a reer ar stumm [[Marzin]] er [[Barzaz Breiz]] ha [[Marzhin]] gant kalzik a skrivagnerien ha kanerien goude, evel [[Xavier de Langlais|Langleiz]].
== Merlinus ==
''Merlinus'' eo an anv e-barzh oberenn Jafrez Menoe. Hervez [[Yann-Ber Piriou]], adkemeret gantañ tezenn [[Gaston Paris]], e c'hallje bezañ bet lakaet « Merlinus » e latin e-lec'h ar stumm reizh ''Merdinus'' abalamour ma sone dizereat un tamm-mat. <br>
Testeniakaet eo ar furm ''Merlin'', hag ivez ''Merlik'', er c'hontadennoù-pobl brezhonek.
== Pennadoù kar ==
* [[Taliesin]]
* [[roue Arzhur]]
== Levrlennadur ==
* {{en}} Monmouth, Geoffrey. ''The History of the Kings of Britain – The Romance of Arthur''. London : Penguin Classics, 1973 {{ISBN|978-0-14-044170-3}}
* {{en}} Lacy, Norris J. ''The New Arthurian Encyclopedia''. New York : Garland, 1991 {{ISBN|978-0-8240-4377-3}}
* {{en}} Loomis, Roger Sherman (1927). ''Celtic Myth and Arthurian Romance''. Chicago : Academy Chicago Publishers, 1997 {{ISBN|978-0-89733-436-5}}
{{Roue Arzhur ha Danvez Breizh|tudennoù}}
[[Rummad:Mojenn Arzhur]]
[[Rummad:Harozed kelt]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Hudourien]]
d96v5a0rigk82gsdgdk36nfs5w8zrtg
Heureuchin Kornôgeuropa
0
59011
2007226
1654384
2022-08-08T18:54:32Z
2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox Loen | Heureuchin Kornôgeuropa |Igel01.jpg |statud=LC}}
{{Taxobox Phylum | Chordata }}
{{Taxobox Classis | Mammalia}}
{{Taxobox Ordo | Erinaceomorpha}}
{{Taxobox Familia | Erinaceidae}}
{{Taxobox Genus | Erinaceus}}
{{Taxobox Anv skiantel | Erinaceus europaeus |G. Fischer, 1814}}
{{Taxobox Traoù all | genadoù all : |
* ''[[Atelerix]]''
* ''[[Erinaceus]]''
* ''[[Hemiechinus]]''
* ''[[Mesechinus]]''
* ''[[Paraechinus]]''
}}
{{Taxobox Echu}}
'''Heureuchin Kornôgeuropa''' a zo ur [[bronneg]] bihan ha dreinek, ''Erinaceus europaeus'' e anv skiantel.<br>
An heureuchin n'en deus ket cheñchet kalz abaoe 15 milion a vloavezhioù, met en em ober en deus graet ouzh e vuhez [[amprevanataer]] diouzh an noz.
''Dreineg'', ''laer-avaloù'' hag ''avalaouer'' a vez graet eus an aneval-se ivez.
== Deskrivadur ==
Aes eo anavezet an heureuchin gant an drein a zo war e gein. Etre 5 000 ha 7 000 draen en deus hag a bad 18 miz. Blev kleuz deuet da vezañ reut gant [[keratin]] eo an drein-mañ.
Evit en em zifenn e c'hell an heureuchin mont en ur voul pa vez dañjer.
E vent : Eus 22 cm da 27 cm.<br>
E bouez : Eus 400 g da 1,2 kg.<br>
Pavioù berr en deus gant skilfoù. E lost a zo berr-tre. Ne wel ket mat met e zivskouarn a zo lemm hag e fri tanav.
Kentoc'h diouzh an noz e vev an heureuchin ha kousk a ra an darn vrasañ eus an devezh dindan ur bod, ur maen, geot pe en un toull en douar.<br>
En diskaramzer, pa zeu an amzer da vezañ yen hag e voued da vezañ rouez ez a da c'hoañvaat. Pa vez o c'hoañvaat e tiskenn gwrez an heureuchin etre 1 ha 6°C.
== Boued ==
An amprevanetaer eo an heureuchin met debriñ a ra [[buzhug]], [[melc'hwed]], frouezh ha [[Fungi|kebell-touseg]] ivez. Ar [[c'hwil-derv]], ar [[kevnid|c'hevnid]], ar [[senk]] a gav mat.
== Gouennadur ==
Pa vez bloaz e c'hell ar barez heureuchin dougen kelin. Eus 4 betek 6 kolen e c'han goude bezañ douget anezhe eus 31 da 35 devezh. Un torad nemetken he deus bep bloaz. 10 penn-bronn he deus.<br>
Dall eo ar c'helin nevez-c’hanet. Ur pennadig war-lerc'h e teu dezhe drein blot ha gwenn. Pa vezont 36 eurvezh eo teñval an drein nemet ar penn anezhe hag a chom gwenn c'hoazh. Pa vezont 11 devezh e c'hell ar c'helin mont en ur voul ha pa vezont 22 zevezh e teuont er-maez eus an neizh. A-benn 4 pe 6 sizhun e vez dizonet an heureuchined bihan.<br /> An heureuchinez an hini eo a ra war-dro he c'helin.
== Hirhoal ==
Etre 7 ha 10 vloaz e vev d'ar muiañ met peurliesañ ne vev nemet 3 bloavezh. Tro-dro 60-70 dre gant anezhe a varv a-raok bezañ bloaz. Lod a varv gant an naon pa vezont o c'hoañvaat, lod all a zo debret gant [[broc'h]]ed, [[louarn|lern]], [[mart]]ed, [[hoper-noz|hoperien-noz]] hag all.
== Reoliñ al loened noazus ==
An heureuchin a zebr betek 200 g a amprevaned bemnoz ha sikour a ra al liorzher da reoliñ an amprevaned en e liorzh.
[[Rummad:Bronneged Breizh]]
[[Rummad:Heureuchined]]
[[Rummad:Loened Europa]]
8y9onmqytf5dkyf5ni3x811xjle7bin
Hoc'h-dreinek
0
62093
2007224
1457643
2022-08-08T18:49:51Z
2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox Loen | Hoc'hed-dreinek|Darica Kirpi 00911.jpg}}
{{Taxobox Phylum | Chordata}}
{{Taxobox Classis | Mammalia}}
{{Taxobox Ordo | Rodentia}}
{{Taxobox Traoù all | Hystricidae, Erethizontidae|}}
{{Taxobox Echu}}
An '''hoc'hed-dreinek''', pe '''heureuchined-reunek'''<ref>Roparz Hemon, ''Nouveau dictionnaire breton-français'', p.380.</ref>, pe '''heureuchined-daredek''', zo [[krignerien]] goloet o c'horf gant reun ha drein hir.
Daou [[kerentiad|gerentiad]] hoc'hed-dreinek zo :
* ''[[Hystricidae]]'', er [[Bed Kozh]] ;
* ''[[Erethizontidae]]'', er [[Bed Nevez]].
<gallery mode="packed" heights="180px">
IndPorcupine.jpg|Heureuchin-daredek
Stekelvarken Aiguilles Porc-épic.jpg|Drein pe dared un heureuchin-daredek
</gallery>
==Notennoù ha daveennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Familhoù bronneged]]
[[Rummad:Krignerien]]
fgf7yfx7z3l1btpyv1pro1ahftx21sy
Gwrac'h (hud)
0
67887
2007229
2003638
2022-08-08T18:57:47Z
Undenbennak
62280
pinvidikaat ar gerdarzh
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_-_Witches'_Sabbath_-_WGA10007.jpg|thumb|right|280px|<center>''Sabad ar gwrac'hed'' gant [[Francisco de Goya]] <br /> Mirdi Galdiano, <br />[[Madrid]]. </center>.]]
[[Skeudenn:Two_Witches_(SM_1123).png|thumb|''Div wrac'h'', livet gant [[Hans Baldung]].]]
''*Ur pennad [[gwrac'h]] zo, diwar-benn holl sterioù ar ger.''
Ur '''wrac'h''' (pe '''sorserez''' a-wechoù) zo ur [[maouez|vaouez]] kozh (met yaouank ivez a-wechoù) ha dezhi galloudoù hud. Meur a seurt gwrac'hed zo, hervez ar broioù hag an amzerioù.
==Gerdarzh==
[[Skeudenn:Hexe.jpg|thumb|left|250px|Gwrac'h en Alamagn.]]
Ar ger gwrac'h (gwrach e kembraeg, gwragh e kerneveureg) a dalv kement hag ur vaouez kozh, pe divalav, ha desket war ar [[sorserezh]]. Dont a ra eus ar ger kent-keltiek *wrakkā hag a c'hallfe dont eus ar ger kent-indezeuropek *wiHrós (ur gour, ur gwaz).
Ar ger '''sorserez''' a deu eus an anv latin ''sortarius'', sorser, an den a lavar sortoù, da lavarout eo [[mallozh]]ioù, eus ar ger latin ''sors'', ''sortis'', a dalv [[diougan]], ha da-heul, [[planedenn]].
En alamaneg e lavarer ''Hexe'', diwar ar gregach ''aix'', a zo [[gavr]].
E gregach avat e veze lavaret ''stryx'', en [[latin]] ''striga -ae'' , ha diwar-se ''stria'', ''strega'' en [[italianeg]], ''estrie'' en [[galleg]].
''Sorgin e [[euskareg]].
''Bruja'' e [[spagnoleg]] a deu eus ar ger [[galizek]] ''bruxa'', a deufe eus ur ger iberek ''bruixa''.
==Orin ar gwrac'hed==
Krediñ a reer e oa ar gwrac'hed kentañ maouezed a ouie diouzh an natur hag an dud en-dro dezho. Ma ne ouient ket lenn e ouient diouzh ar plant hag al louzoù, e c'hallent pareañ, hag e tistagent gerioù hud en uraozañ o louzeier.
<!--
Le mot [[anglais]] ''witch'' a des origines plus controversées mais parait bien provenir d’un radical ''wik'' d’origine tant [[celte]] que [[germanique]].
Ces rituels et formules devaient être scrupuleusement observés, faute de quoi le meilleur des remèdes pouvait devenir le pire des poisons. Inversement, les plantes les plus toxiques pouvaient, à très faible dose, présenter d'authentiques vertus. La belladone par exemple était utilisée pour des breuvages hallucinatoires, et est fortement toxique (provoque des arrêts cardiaques), mais peut entrer dans la composition de fards donnant au regard des femmes un charme irrésistible (Les alcaloïdes présents dans la plante peuvent être hallucinatoires, et mortels à partir d'une certaine dose, mais correctement dosés ils dilatent la pupille). Louis-François Sauvé explique que certains rituels ne pouvaient avoir lieu qu'à des moments très précis : « Les sorciers n'ont qu'un seul jour dans l'année, et, dans ce jour, une heure unique pour découvrir et cueillir les herbes propres aux maléfices: ce jour est la veille de la Saint-Jean, et cette heure celle de l'angélus de midi. »
De cette tradition ancestrale découle la « Witches International Craft Association » décrite par Margaret Murray, dont le siège se trouve à New York. La Wicca est une femme qui cherche à rétablir un contact privilégié avec la nature en défendant le naturisme.
Si le Dieu Cornu fut la divinité des chasseurs, la divinité féminine des cueilleuses fut la Grande Déesse-Mère dont le culte, à partir du néolithique avec la sédentarisation due aux débuts de l’agriculture, deviendra prépondérant durant des millénaires, perdurant dans les premières grandes civilisations antiques sous la forme de cultes agraires rendus à des déesses telle Déméter ou Cybèle. L’existence de la Déesse-Mère est attestée dans toutes les cultures primitives puis archaïques. Les femmes, héritières des cueilleuses, ont été les promotrices de l’agriculture. Au mésolithique, à la suite de changements climatiques, le gibier devenant rare, l’homme se fait plus pêcheur que chasseur, et les ressources alimentaires de la cueillette n’étant plus été suffisantes pour permettre la survie d’un clan, l’apport de l’agriculture a été déterminant. Si l’homme vécut davantage en symbiose avec le monde animal durant des millénaires, la femme elle, vécut davantage en symbiose avec le monde végétal. La connaissance qu’elle pouvait avoir des plantes et de leurs propriétés, et le savoir empirique qu’elle pouvait en retirer furent l’arcane majeure d’une tradition qui se transmettra jusqu’à nos jours.
De fait, durant les deux siècles que dureront les persécutions, c’est souvent le terme d’« herboriste » qui est utilisé dans les procès-verbaux de l’Inquisition pour la désigner.
-->
Diouzh frouezhusted ar vaouez eo dazont ar ouenn. [[Amiegez]] e oa ar wrac'h alies, ha brudet da c'houzout kevrinoù ar vuhez hag ar marv, ar yec'hed hag ar c'hleñved.
== Galloudoù==
[[Skeudenn:The Lancashire Witches 10.jpg|thumb|left|280px| ''The Lancashire Witches'']]
Er mojennoù e c'hall ar gwrac'hed nijal, war gein ul loen, ur bouc'h alies (arouez an diaoul) pe ur valaenn.
==Bec'h d'ar gwrac'hed==
[[File:Rila Monastery wall painting.jpg|thumb|250px|Murlivadur e [[Manati Rila]] e [[Bulgaria]], a-enep ar sorserezh]]
Er Grennamzer e veze graet brezel didruez ouzh ar gwrac'hed gant an Iliz dre ma oant gwelet evel enebourezed ar relijion, ha mignonezed an [[Diaoul]]. Kondaonet e vezent da vezañ devet peurvuiañ.
Ur skouer brudet eo hini [[Janed Ark]], kondaonet dre ma oa gwrac'h.
=== Deviñ gwrac'hed===
<gallery>
Image:Scan10014.JPG|
Image:SalemWitchcraftTrial.jpg|
Image:Punishing-witches-Laienspiegel.jpg|
Skeudenn:Wickiana3.jpg|By Scheer zu Waldsee is in 1587 'n groot aantal Hekse op brandstapels tereggestel.
</gallery>
==Kembre==
E lennegezh-pobl [[Kembre]] ez eus kaoz eus gwrac'hed.
Setu anvioù un nebeud anezho:
* [[Ceridwen]] en ''[[Hanes Taliesin]]'',
* [[Naw Widdon Caerloyw]]. ''Gwiddon'' zo ur ger kozh evit 'gwrac'h'.
* [[Gwrachod Llanddona]], e [[Môn]]
* [[Gwrach y Rhibyn]].
==Euskal Herria==
Brudet eo ''sorgiñak'' ar vro, a en em vode, a lavarer e kevioù [[Zugaramurdi]], e menezioù [[Nafarroa]].
==Gwrac'hed brudet==
*[[Janed Ark]] zo bet barnet ha devet evel gwrac'h.
==Skeudennoù==
===Gwrac'hed kozh ===
<gallery>
Skeudenn:Hexenszene 1700.JPG|Gwrac'herezh (war-dro 1700).
</gallery>
===Gwrac'hed yaouank ===
<gallery>
Image:Albrecht Dürer, Four Naked Women, 1497, NGA 6580.jpg|<center>''Ar Peder Gwrac'h'' gant [[Albrecht Dürer]].</center>.
File:John William Waterhouse - Magic Circle.JPG
</gallery>
==Pennadoù kar==
*[[Mandragon]]
*[[Walpurgis]]
*[[Sheela na Gig]]
[[Rummad:Kredennoù]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
qijio07fo3jo9qyp75u48mnqvik4vyp
C'hoarioù Tarod
0
68993
2007205
1992210
2022-08-08T17:35:50Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Tarot]]->[[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ gant '''[[tarod]]''', implijet e kartomañs.''
<HR noShade>
An '''tarot''', pe '''tarot gall''', zo ur ''c'hoari 'r [[kartoù|c'hartoù]]'' gall, a zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al [[lise]]où hag an arme c'hall adalek ar bloavezhioù 1970 betek dibenn an XXvet kantved.
C'hoariet e vez gant pevar c'hoarier dreist-holl, met ivez gant tri pe gant pemp.
== Istor ==
==Ar c'hartoù==
=== Stumm ha ment ===
Hiroc'h eo stumm ar c'hartoù tarot eget hini ar c'hartoù ordinal da c'hoari. Soñjal a reer eo abalamour d'an niver a gartoù (18 da bep hini pa vezer 4 o c'hoari) a zo diaes da zerc'hel en [[dorn]] hag a vije diaesoc'h c'hoazh ma vijent evel ar re all. Setu o ment:61 × 112 mm.
=== Niver ha talvoudegezh===
Er c'hartoù tarot ez eus 78 kartenn:
*e pep rumm ordinal (''[[pikez]], [[keur]], [[karo]], [[treflez]]'')
**dek kartenn niverennet eus 1 da 10, da lavarout eo 40 kartenn,
**peder c'hartenn gwisket, e-lec'h teir er c'hoari boutin: ul lakez, ur [[marc'heg]] (honnezh eo ar gartenn ouzhpenn), an [[damez]], ar roue, da lavarout 16 kartenn ouzhpenn,
*ur rumm all, anvet [[atou]], gant kartoù eus 1 (an izelañ) da 21 (an uhelañ), da lavarout eo 21 gartenn,
*ur gartenn all, anvet ar ''gitarour'' (ur mandolinenner, e gwirionez) pe ar [[farouell]] gant lod, an ''digarez'' (diwar ar ger gallek) gant lod all, ha ganti e kavomp 78 kartenn.
*An [[atou]] zo mestr war ar pevar rumm all, hag an 2 zo kreñvoc'h eget an 1 (lesanvet ''an hini bihan''), an 21 (lesanvet ''ar mestr'') eo an atouenn greñvañ eta.
*Er pevar rumm all eo an 1 an izelañ, ar roue an uhelañ, gwelout ar c'hartoù kinniget hervez an urzh er skeudenn .
*Teir c'hartenn a bouez a zo diazez ar c'hoari: an 1 hag an 21 eus an atou hag ar farouell, a zo lesanvet "an tri beg"; ret eo klask o c'hoari eus ar gwellañ doare eta evit gonit;
===Implijoù all===
Estreget c'hoari tarot ne vez ket graet kalz tra gant ar c'hartoù-se, panevet c'hoari:
* [[whist 22]]
* [[tiar]], pe tarot afrikan.
== Ar c'hoari ==
Peurvuiañ e vez 4 den o c'hoari. Gallout a reer bezañ 3 pe 5, met da neuze e ranker kemm ar reolennoù un disterig.
C'hoari personel, pe hiniennel mar karer, ha c'hoari a-skipailh war un dro, eo ar c'hoari tarot: en un tu, setu un den, an ''disklerier'', a c'hoari a-enep an 3 all, an ''difennourien''; d'e enebourien d'en em glevout kenetrezo evit lakaat anezhañ da goll ha da c'hoari evel ur skipailh.
=== Digoradur ===
Goude ingalet ar c'hartoù etre ar 4 c'hoarier e krog ar marc'hata: pep hini a sell ouzh e gartoù, hep o urzhiañ avat, hag a lavar hag-eñ emañ en soñj da vezañ disklerier ha da gemer ar votez. An disklerier eo an hini a lavar ar priz uhelañ. Dezhañ bremañ da ober ar muiañ a boentoù ma c'hallo gant e gartoù a-enep an 3 all.
Kemm a ra niver ar poentoù a rank ober hervez ar c'hartoù en e zorn, pe gentoc'h, hervez niver ar begoù:
* hep beg ebet e ranko ober 56 poent ;
* gant ur beg e ranko ober 51 poent ;
* gant 2 veg e ranko ober 41 poent ;
* gant 3 beg e ranko ober 36 poent .
Se zo kaoz eo a bouez bras an tri beg-se. Seul vui a vegoù en dorn, seul nebeutoc'h a boentoù d'ober. Met diwall a ranker: n'eo ket heñvel ar begoù
*an 21 eo ar mestr, ar gartenn greñvañ, biken ne vo kollet;
*ar farouell n'hall ket bezañ kollet ivez, nemet ma vez c'hoariet da ziwezhañ (un dra aotreet koulskoude pa vez slam bras): neuze ez a gant an enebourien!
*an hini bihan a c'hall bezañ debret gant ne vern pe atouenn. Honnezh eo ar gartenn a glask an enebourien preizhañ, hag evit se e klaskont aozañ ar chaseadenn war e lerc'h.
===Reiñ ar c'hartoù===
Pa groger, a-raok reiñ kartenn ebet, e vez ledet ar c'hartoù war an daol, hep gwelout nemet o c'hein, da bep c'hoarier da gemer ur gartenn. D'ar vihanañ da reiñ. Pa vez rampo etre daou c'hoarier e reer hervez urzh ar rummadoù, ''atou, pikez, keur, karo, treflez,'', pikez an uhelañ ha treflez an izelañ: an unan a dreflez eo an dreflezenn hag ar gartenn izelañ eta. An hini a gemer ar farouell a rank kemer ur gartenn all.
Mesket e vez ar c'hoari gant an den a zo rak-tal d'an ingaler. Goude e ro ar pakad d'an den a zehou dezhañ, hag a-gleiz d'an ingaler, ha hennezh a rank ''troc'hañ'' ar c'hoari en ur ziwall ne vije ket nebeutoc'h eget teir c'hartenn er bern bihanañ. neuze e vez d'an ingaler da reiñ ar c'hartoù (pe kartennoù), teir ha teir, a-zehoù dezhañ, hervez an tu kontrol da vonet ar bizied ouzh dremm un horolaj. E-kerzh an ingalañ e vez lakaet a gostez, unan hag unan, c'hwec'h kartenn, a ya d'ober ar votez, pe « ar c'hi » hervez ar ger gallek.
====Fazioù en ingalañ====
Arabat e vez lakaat er votez nag ar gentañ nag an diwezhañ kartenn eus ar pakad.
Pa vez fazi en ingalañ e rank an ingaler reiñ adarre, met n'hallo ket kemer ar votez en taol-mañ.
Ma tro ha ma tiskouez ur gartenn, ma vez kartenn gwisket pe atouenn, e vez freuzet an dorn, e rank an ingaler reién adarre, ha met n'hall ket kemer ar votez ivez.
Seul wech ma vez diskouezet ur gartenn gant un difenner e-pad an ingaladenn e rank an ingaler reiñ adarre. En ur genstrivadeg e c'hall an tredeog reiñ poentoù-kastiz d'an hini a gemer e gartoù a-raok dibenn an ingalañ.
Hervez ar reolennoù a vremañ n'hall ar c'hoarierien sellout ouzh ar c'hartoù roet dezho nemet pa vez echu ar roadenn gant an ingaler; evel-se, pa vez faziet gant an ingaler, ne vez ket keuz nag imor fall.
Treiñ a ra ar c'hoari hag an ingalerien ha bepred war ar memes tu, an tu dehoù: an ingaler goude e vo an hini a zo en tu dehoù d'an ingaler zo bremañ.
=== C'hoari 5 ===
Pa vezer 5 e vez 2 zen o c'hoari a-enep an 3 all: an den a gemer ar votez a c'houlenn sikour digant unan all ha ne oar ket piv eo da gentañ.
=== Taolioù-sav===
Pa vez bet roet ar c'hartoù e sell pep c'hoarier ouzh e gartoù. Hervez ar reolennoù (pe reolennoù zo) e vez difennet ouzh an dud urzhiañ ar c'hartoù a-raok deroù, pe dibenn (hervez an dud!) an abadenn marc'hata. Koulskoude, da unan zo o teskiñ eo gwelloc'h urzhiañ evit gwelout sklaer, ha n'hall ket gwelout mat hep urzh: pa vo kustum e oaro priziout e gartoù en ur sell prim.
D'ar c'hoarier a-zehoù d'an ingaler da lavarout e damm. Ma lavar: « Tremen a ran» e vez d'e amezeg dehoù da gomz. Ha kenderc'hel evel-se betek ma teu tro an ingaler da ziwezhañ.
Ma tremen ar pevar c'hoarier e teu tro an den a zo a zehoù d'an ingaler da ingaliñ a nevez. Met ma kav d'ur c'hoarier e c'hall c'hoari a-enep an tri all e lavar « Ez an da gemer », da ziskouez emañ o vont da gemer 6 kartenn ar votez. Pe e lavar « Unan vihan », « Unan grenn », pe « Unan vras », pe « Unan vras hep ar votez», pe « Unan vras a-enep ar votez», hervez an urzh er skeul. Gallout a ra ar c'hoarierien sevel war-benn ar c'hinnig-se, ha kinnig uheloc'h. met n'haller komz nemet ur wech, pep hini d'e dro.
====Urzh an taolioù-sav====
* « An hini vihan » : ne gred ket an disklerier e c'hallo gounit hep kavout kartoù burzhudus er votez; ne vez ket c'hoariet er c'henstrivadegoù; a goust 10 poent (hervez an doare da gontañ);
* « Unan grenn » : un tamm gwelloc'h; a goust 20 poent ;
* « Unan vras » : pa gred an diskulier emañ o vont da c'hounit; a goust 40 poent ; pe 50 er c'henstrivadegoù;
* « Unan vras hep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier eo ken brav e kartoù ma n'hall ket kavout netra a bouez er votez evit c'hoari; ne sello den ouzh ar 6 kartenn, met dezhañ e vint en dibenn memes tra; a goust 80 poent ;
* « Unan vras a-enep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier emañ ar gwellañ kartoù gantañ ha ne chom ket kalz tra gant ar re all nag e-touez 6 kartenn ar votez, ken e c'hall leus kel anezho gant e enebourien ; a goust 160 poent .
==== Penaos kargañ ar votez ====
Pa vez kemeret ar votez, goude echu ar marc'hata, e vez diskouezet ar 6 kartenn-se d'an holl a-raok d'an disklerier lakaat anezho e-touez e re all. Goude e rank tennañ 6 kartenn all a-douez e gartoù, a zo dezhañ, met c'hoari hepto a ray.
Un ober a bouez eo, rak
*klask a raio lakaat poentoù a c'hallfe bezañ tapet gant an enebourien a-hend-all;
*klask a raio skarzhañ ur rumm (pe zaou, mar gall) evit troc'hañ ha kemer roue ar rumm-se, mar gall .
Nemet n'eus ket aotre da dennañ na roue na beg ebet.
=== Kontañ ar poentoù===
==== Talvoudegezh pep kartenn ====
[[Restr:Tarot card values.jpg|right|150px|thumb|Talvoudegezh ar c'hartoù tarot.]]
==Brud==
An tarot zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al liseoù e dibenn an {{XXvet kantved}}, met kouezhet e vrud abaoe giz ar c'hoarioù video. Hiziv e vez c'hoariet gant tud kozh muioc'h. Koulskoude eo ar c'hoari'r c'hartoù gall brudetañ war-lerc'h ar [[Belote]]. Reolennoù zo bet embannet gant ar [[Fédération Française de Tarot]].
=={{Kebek}} ==
C'hoariet e vez e Kebek ivez, hag e [[Montreal]] e vez ur ''Festival International de Tarot de Montréal'' a zo ''International French Tarot Festival of Montreal''.
=={{Breizh}}==
Kleuboù zo e Breizh ha brudet eo re [[Gwerc'h-Breizh]], [[Felger]] ha [[Pazieg]] e [[Breizh-Uhel]].
== Pennadoù kar ==
* [[Kartoù]]
* [[Tarod|Tarot Marsilha]]
* [[Fédération française de tarot]]
== Levrlennadur ==
*''Le jeu de tarot'', par Noël Chavey, éditions Solar, ISBN 2263025421.
*''Le Tarot : ses règles et toutes ses variantes'', par F. Sarian D. Daynes, éditions Bornemann, ISBN 2851826220.
*''Les 100 Plus Belles Donnes de Tarot'', par D. Daynes T. Bonnion, éditions du Rocher, ISBN 2268016331
*''Testez Votre Niveau au Tarot'', par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268012603
*''Perfectionnez Seul Votre Tarot'', par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268024555
* ''Tarot, jeu et magie'', par Thierry Depaulis, Bibliothèque Nationale, 1984
*''The Game of Tarot. From Ferrara to Salt Lake City'', par Michael Dummett, Duckworth, 1980
*''A History of Games Played with the Tarot Pack'', par Michael Dummett et John McLeod, Edwin Mellen Press, 2004, Vol. 1 ISBN 0773464476, vol. 2 ISBN 0773464492
== Liammoù diavaez ==
* {{fr}} [http://www.fftarot.fr/ Site de la Fédération française de tarot]
* {{fr}} [http://www.fqjr.qc.ca/tarot/index.html Fédération québécoise de tarot]
* http://www.dmoz.org/World/Français/Jeux/Jeux_de_cartes/Tarot/
* [http://tarotclubdepace.free.fr/ Lec'hienn ofisiel kleub Pazieg a aoz ur genstrivadeg bep bloaz]
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:C'hoari ar c'hartoù]]
gwg0bezha53ohs4we372ttf8e8h4103
2007207
2007205
2022-08-08T17:43:25Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Tarot]] da [[C'hoarioù Tarod]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ gant '''[[tarod]]''', implijet e kartomañs.''
<HR noShade>
An '''tarot''', pe '''tarot gall''', zo ur ''c'hoari 'r [[kartoù|c'hartoù]]'' gall, a zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al [[lise]]où hag an arme c'hall adalek ar bloavezhioù 1970 betek dibenn an XXvet kantved.
C'hoariet e vez gant pevar c'hoarier dreist-holl, met ivez gant tri pe gant pemp.
== Istor ==
==Ar c'hartoù==
=== Stumm ha ment ===
Hiroc'h eo stumm ar c'hartoù tarot eget hini ar c'hartoù ordinal da c'hoari. Soñjal a reer eo abalamour d'an niver a gartoù (18 da bep hini pa vezer 4 o c'hoari) a zo diaes da zerc'hel en [[dorn]] hag a vije diaesoc'h c'hoazh ma vijent evel ar re all. Setu o ment:61 × 112 mm.
=== Niver ha talvoudegezh===
Er c'hartoù tarot ez eus 78 kartenn:
*e pep rumm ordinal (''[[pikez]], [[keur]], [[karo]], [[treflez]]'')
**dek kartenn niverennet eus 1 da 10, da lavarout eo 40 kartenn,
**peder c'hartenn gwisket, e-lec'h teir er c'hoari boutin: ul lakez, ur [[marc'heg]] (honnezh eo ar gartenn ouzhpenn), an [[damez]], ar roue, da lavarout 16 kartenn ouzhpenn,
*ur rumm all, anvet [[atou]], gant kartoù eus 1 (an izelañ) da 21 (an uhelañ), da lavarout eo 21 gartenn,
*ur gartenn all, anvet ar ''gitarour'' (ur mandolinenner, e gwirionez) pe ar [[farouell]] gant lod, an ''digarez'' (diwar ar ger gallek) gant lod all, ha ganti e kavomp 78 kartenn.
*An [[atou]] zo mestr war ar pevar rumm all, hag an 2 zo kreñvoc'h eget an 1 (lesanvet ''an hini bihan''), an 21 (lesanvet ''ar mestr'') eo an atouenn greñvañ eta.
*Er pevar rumm all eo an 1 an izelañ, ar roue an uhelañ, gwelout ar c'hartoù kinniget hervez an urzh er skeudenn .
*Teir c'hartenn a bouez a zo diazez ar c'hoari: an 1 hag an 21 eus an atou hag ar farouell, a zo lesanvet "an tri beg"; ret eo klask o c'hoari eus ar gwellañ doare eta evit gonit;
===Implijoù all===
Estreget c'hoari tarot ne vez ket graet kalz tra gant ar c'hartoù-se, panevet c'hoari:
* [[whist 22]]
* [[tiar]], pe tarot afrikan.
== Ar c'hoari ==
Peurvuiañ e vez 4 den o c'hoari. Gallout a reer bezañ 3 pe 5, met da neuze e ranker kemm ar reolennoù un disterig.
C'hoari personel, pe hiniennel mar karer, ha c'hoari a-skipailh war un dro, eo ar c'hoari tarot: en un tu, setu un den, an ''disklerier'', a c'hoari a-enep an 3 all, an ''difennourien''; d'e enebourien d'en em glevout kenetrezo evit lakaat anezhañ da goll ha da c'hoari evel ur skipailh.
=== Digoradur ===
Goude ingalet ar c'hartoù etre ar 4 c'hoarier e krog ar marc'hata: pep hini a sell ouzh e gartoù, hep o urzhiañ avat, hag a lavar hag-eñ emañ en soñj da vezañ disklerier ha da gemer ar votez. An disklerier eo an hini a lavar ar priz uhelañ. Dezhañ bremañ da ober ar muiañ a boentoù ma c'hallo gant e gartoù a-enep an 3 all.
Kemm a ra niver ar poentoù a rank ober hervez ar c'hartoù en e zorn, pe gentoc'h, hervez niver ar begoù:
* hep beg ebet e ranko ober 56 poent ;
* gant ur beg e ranko ober 51 poent ;
* gant 2 veg e ranko ober 41 poent ;
* gant 3 beg e ranko ober 36 poent .
Se zo kaoz eo a bouez bras an tri beg-se. Seul vui a vegoù en dorn, seul nebeutoc'h a boentoù d'ober. Met diwall a ranker: n'eo ket heñvel ar begoù
*an 21 eo ar mestr, ar gartenn greñvañ, biken ne vo kollet;
*ar farouell n'hall ket bezañ kollet ivez, nemet ma vez c'hoariet da ziwezhañ (un dra aotreet koulskoude pa vez slam bras): neuze ez a gant an enebourien!
*an hini bihan a c'hall bezañ debret gant ne vern pe atouenn. Honnezh eo ar gartenn a glask an enebourien preizhañ, hag evit se e klaskont aozañ ar chaseadenn war e lerc'h.
===Reiñ ar c'hartoù===
Pa groger, a-raok reiñ kartenn ebet, e vez ledet ar c'hartoù war an daol, hep gwelout nemet o c'hein, da bep c'hoarier da gemer ur gartenn. D'ar vihanañ da reiñ. Pa vez rampo etre daou c'hoarier e reer hervez urzh ar rummadoù, ''atou, pikez, keur, karo, treflez,'', pikez an uhelañ ha treflez an izelañ: an unan a dreflez eo an dreflezenn hag ar gartenn izelañ eta. An hini a gemer ar farouell a rank kemer ur gartenn all.
Mesket e vez ar c'hoari gant an den a zo rak-tal d'an ingaler. Goude e ro ar pakad d'an den a zehou dezhañ, hag a-gleiz d'an ingaler, ha hennezh a rank ''troc'hañ'' ar c'hoari en ur ziwall ne vije ket nebeutoc'h eget teir c'hartenn er bern bihanañ. neuze e vez d'an ingaler da reiñ ar c'hartoù (pe kartennoù), teir ha teir, a-zehoù dezhañ, hervez an tu kontrol da vonet ar bizied ouzh dremm un horolaj. E-kerzh an ingalañ e vez lakaet a gostez, unan hag unan, c'hwec'h kartenn, a ya d'ober ar votez, pe « ar c'hi » hervez ar ger gallek.
====Fazioù en ingalañ====
Arabat e vez lakaat er votez nag ar gentañ nag an diwezhañ kartenn eus ar pakad.
Pa vez fazi en ingalañ e rank an ingaler reiñ adarre, met n'hallo ket kemer ar votez en taol-mañ.
Ma tro ha ma tiskouez ur gartenn, ma vez kartenn gwisket pe atouenn, e vez freuzet an dorn, e rank an ingaler reién adarre, ha met n'hall ket kemer ar votez ivez.
Seul wech ma vez diskouezet ur gartenn gant un difenner e-pad an ingaladenn e rank an ingaler reiñ adarre. En ur genstrivadeg e c'hall an tredeog reiñ poentoù-kastiz d'an hini a gemer e gartoù a-raok dibenn an ingalañ.
Hervez ar reolennoù a vremañ n'hall ar c'hoarierien sellout ouzh ar c'hartoù roet dezho nemet pa vez echu ar roadenn gant an ingaler; evel-se, pa vez faziet gant an ingaler, ne vez ket keuz nag imor fall.
Treiñ a ra ar c'hoari hag an ingalerien ha bepred war ar memes tu, an tu dehoù: an ingaler goude e vo an hini a zo en tu dehoù d'an ingaler zo bremañ.
=== C'hoari 5 ===
Pa vezer 5 e vez 2 zen o c'hoari a-enep an 3 all: an den a gemer ar votez a c'houlenn sikour digant unan all ha ne oar ket piv eo da gentañ.
=== Taolioù-sav===
Pa vez bet roet ar c'hartoù e sell pep c'hoarier ouzh e gartoù. Hervez ar reolennoù (pe reolennoù zo) e vez difennet ouzh an dud urzhiañ ar c'hartoù a-raok deroù, pe dibenn (hervez an dud!) an abadenn marc'hata. Koulskoude, da unan zo o teskiñ eo gwelloc'h urzhiañ evit gwelout sklaer, ha n'hall ket gwelout mat hep urzh: pa vo kustum e oaro priziout e gartoù en ur sell prim.
D'ar c'hoarier a-zehoù d'an ingaler da lavarout e damm. Ma lavar: « Tremen a ran» e vez d'e amezeg dehoù da gomz. Ha kenderc'hel evel-se betek ma teu tro an ingaler da ziwezhañ.
Ma tremen ar pevar c'hoarier e teu tro an den a zo a zehoù d'an ingaler da ingaliñ a nevez. Met ma kav d'ur c'hoarier e c'hall c'hoari a-enep an tri all e lavar « Ez an da gemer », da ziskouez emañ o vont da gemer 6 kartenn ar votez. Pe e lavar « Unan vihan », « Unan grenn », pe « Unan vras », pe « Unan vras hep ar votez», pe « Unan vras a-enep ar votez», hervez an urzh er skeul. Gallout a ra ar c'hoarierien sevel war-benn ar c'hinnig-se, ha kinnig uheloc'h. met n'haller komz nemet ur wech, pep hini d'e dro.
====Urzh an taolioù-sav====
* « An hini vihan » : ne gred ket an disklerier e c'hallo gounit hep kavout kartoù burzhudus er votez; ne vez ket c'hoariet er c'henstrivadegoù; a goust 10 poent (hervez an doare da gontañ);
* « Unan grenn » : un tamm gwelloc'h; a goust 20 poent ;
* « Unan vras » : pa gred an diskulier emañ o vont da c'hounit; a goust 40 poent ; pe 50 er c'henstrivadegoù;
* « Unan vras hep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier eo ken brav e kartoù ma n'hall ket kavout netra a bouez er votez evit c'hoari; ne sello den ouzh ar 6 kartenn, met dezhañ e vint en dibenn memes tra; a goust 80 poent ;
* « Unan vras a-enep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier emañ ar gwellañ kartoù gantañ ha ne chom ket kalz tra gant ar re all nag e-touez 6 kartenn ar votez, ken e c'hall leus kel anezho gant e enebourien ; a goust 160 poent .
==== Penaos kargañ ar votez ====
Pa vez kemeret ar votez, goude echu ar marc'hata, e vez diskouezet ar 6 kartenn-se d'an holl a-raok d'an disklerier lakaat anezho e-touez e re all. Goude e rank tennañ 6 kartenn all a-douez e gartoù, a zo dezhañ, met c'hoari hepto a ray.
Un ober a bouez eo, rak
*klask a raio lakaat poentoù a c'hallfe bezañ tapet gant an enebourien a-hend-all;
*klask a raio skarzhañ ur rumm (pe zaou, mar gall) evit troc'hañ ha kemer roue ar rumm-se, mar gall .
Nemet n'eus ket aotre da dennañ na roue na beg ebet.
=== Kontañ ar poentoù===
==== Talvoudegezh pep kartenn ====
[[Restr:Tarot card values.jpg|right|150px|thumb|Talvoudegezh ar c'hartoù tarot.]]
==Brud==
An tarot zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al liseoù e dibenn an {{XXvet kantved}}, met kouezhet e vrud abaoe giz ar c'hoarioù video. Hiziv e vez c'hoariet gant tud kozh muioc'h. Koulskoude eo ar c'hoari'r c'hartoù gall brudetañ war-lerc'h ar [[Belote]]. Reolennoù zo bet embannet gant ar [[Fédération Française de Tarot]].
=={{Kebek}} ==
C'hoariet e vez e Kebek ivez, hag e [[Montreal]] e vez ur ''Festival International de Tarot de Montréal'' a zo ''International French Tarot Festival of Montreal''.
=={{Breizh}}==
Kleuboù zo e Breizh ha brudet eo re [[Gwerc'h-Breizh]], [[Felger]] ha [[Pazieg]] e [[Breizh-Uhel]].
== Pennadoù kar ==
* [[Kartoù]]
* [[Tarod|Tarot Marsilha]]
* [[Fédération française de tarot]]
== Levrlennadur ==
*''Le jeu de tarot'', par Noël Chavey, éditions Solar, ISBN 2263025421.
*''Le Tarot : ses règles et toutes ses variantes'', par F. Sarian D. Daynes, éditions Bornemann, ISBN 2851826220.
*''Les 100 Plus Belles Donnes de Tarot'', par D. Daynes T. Bonnion, éditions du Rocher, ISBN 2268016331
*''Testez Votre Niveau au Tarot'', par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268012603
*''Perfectionnez Seul Votre Tarot'', par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268024555
* ''Tarot, jeu et magie'', par Thierry Depaulis, Bibliothèque Nationale, 1984
*''The Game of Tarot. From Ferrara to Salt Lake City'', par Michael Dummett, Duckworth, 1980
*''A History of Games Played with the Tarot Pack'', par Michael Dummett et John McLeod, Edwin Mellen Press, 2004, Vol. 1 ISBN 0773464476, vol. 2 ISBN 0773464492
== Liammoù diavaez ==
* {{fr}} [http://www.fftarot.fr/ Site de la Fédération française de tarot]
* {{fr}} [http://www.fqjr.qc.ca/tarot/index.html Fédération québécoise de tarot]
* http://www.dmoz.org/World/Français/Jeux/Jeux_de_cartes/Tarot/
* [http://tarotclubdepace.free.fr/ Lec'hienn ofisiel kleub Pazieg a aoz ur genstrivadeg bep bloaz]
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:C'hoari ar c'hartoù]]
gwg0bezha53ohs4we372ttf8e8h4103
Rummad:Gwrac'hed
14
79314
2007148
1520392
2022-08-08T12:34:11Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Sorserezh]]
wikitext
text/x-wiki
{{Commonscat|Witchcraft}}
[[Rummad:Mojennoù]]
[[Rummad:Sorserezh]]
irew7sab0z1awygpuexylz1u5aa6rwy
Manannan Mac Lir
0
79710
2007141
2006946
2022-08-08T12:09:14Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
'''Manannan mab Ler''' , pe '''Manannán mac Lir''', a oa un doue ar mor, e [[gwengelouriezh Iwerzhon]].
Mab e oa d'an [[doue]] [[Lir (doue)|Lir]] (ger hag a zo kement ha ''[[mor]]'' en iwerzhoneg) hag a vije unan eus an [[Tuatha Dé Danann]], tud an doueez [[Dana]]. Un doue brezelour eo, roue ar bed all, ar [[Sidh]]. Liammet eo e anv ouzh [[Enez-Vanav]].
Eñ eo a bourchas [[moc'h]] d'an doueed arall a-benn ar Banvez Meur.
Kar eo da [[Manawydan fab Llŷr]], haroz ar [[Mabinogi]] kembraek,
== [[Táin Bó Cúailnge]] ==
Hervez an danevell [[Táin Bó Cúailnge]] eo [[Fand]] anv e wreg, met e mojennoù all eo [[Áine]]. ur verc'h o deus, [[Níamh Chinn Óir]] (Nia Ben Aur). Hervez ur vojenn all en deus ur mab, [[Lugh]].
== [[Immram Brain]] ==
Hervez mojenn [[Immram Brain]] emañ an haroz [[Bran maic Febail]] hag e goskor o verdeiñ da glask un enezenn hud.
<!--
Ar ôl deuddydd ar y môr maent yn cyfarfod Manannán mac Lir sy'n eu hebrwng i ynys lawn o bobl dedwydd. Dyma'r [[Tír na n-Óg]] enwog, 'Gwlad Ieuenctid'. Wedyn fe ânt yn eu blaenau i ynys arall lle ni cheir ond merched hardd. Yna y treuliant nifer o flynyddoedd mewn dedwyddwch pur ond nid yw'r amser yn ymddangos iddynt ond fel blwyddyn.
-->
{{Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Gwengelouriezh Iwerzhon]]
[[Rummad:Doueed Iwerzhon]]
j5nuejwpmncubi1donvhs77sfas67qa
Rummad:Prederourien bolitikel
14
86609
2007190
931610
2022-08-08T16:18:19Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Prederouriezh]]->[[Rummad:Prederouriezh politikel]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Politikerezh]]
[[Rummad:Prederouriezh politikel]]
pyrzh637rkxvj38j9nnj9hkcukh59xy
2007191
2007190
2022-08-08T16:18:25Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : – [[Rummad:Politikerezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Prederouriezh politikel]]
2izd2i2lc6pq2mc1filuatzlzfkttse
2007192
2007191
2022-08-08T16:18:51Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Prederourien]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Prederouriezh politikel]]
[[Rummad:Prederourien]]
kuonn6hjb7p15afpsec0ml8gnj4p6l6
Rummad:Sorserezh
14
87886
2007146
975597
2022-08-08T12:32:26Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Relijion]]->[[Rummad:Kredennoù]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Kredennoù]]
pziaq7z8sp6zbpr3qpjn866ds42oqac
2007147
2007146
2022-08-08T12:33:26Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Speredelezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Kredennoù]]
[[Rummad:Speredelezh]]
53ff66c939sx5ux9jig1klq70z9vhyn
2007172
2007147
2022-08-08T13:46:16Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Speredelezh]]->[[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Kredennoù]]
[[Rummad:Hudouriezh]]
11fr9a15hks0ijmzhorwxmv1cn9uk63
Kasandra
0
90471
2007245
1954787
2022-08-08T20:15:13Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Cassandra1.jpeg |thumb| [[Kasandra]], hervez [[Evelyn De Morgan]] (1855–1919)]]
[[Restr:Aias Kassandra Louvre G458.jpg|thumb|right|280px|[[Aias Oileos|Aias]] a ziframm Kasandra diouzh ar [[Palladion]] ma oa bet o klask repu, diabarzh ur gib gant tresadennoù ruz eus liver Kodros, war-dro [[-440|440]]-[[-430|430]] kent J.-K., mirdi Le Louvre.]]
'''Kasandra''' ([[henc'hresianeg]]: Κασάνδρα, ''Kasandra'', pe Κασσάνδρα, ''Kassandra'', Κεσάνδρα, ha Κατάνδρα<ref>[[Hjalmar Frisk]] (1970) a skriv "etimologiezh dizispleg", hag a veneg martezeadennoù disheñvel kavet e levr Schulze, ''Kleine Schriften'' (1966), 698, Hoffmann ''Glotta'' 28, 52, Sturtevant ''Class. Phil.'' 21, 248f., J. Davreux ''La légende de la prophétesse Cassandre'' (Paris 1942) 90ff., Carnoy ''Les ét. class.'' 22, 344.</ref>, anvet ivez '''Aleksandra''' a-wezhioù<ref>E barzhoniezh [[Likofron]], ''Alexandra'', zo gouestlet da Gasandra.</ref>) a oa merc'h ar roue [[Priam]] hag ar rouanez [[Hekabe]], eus [[Troia]] e mojennoù [[Hellaz kozh]].
==Yezhoù all==
*[[Cassandra]] e meur a yezh
*''Cassandre'' e galleg
==Mojennoù==
[[Apollon]] a roas dezhi an donezon da ziouganañ an amzer da zont abalamour d'he c'hened. En ur vojenn all e tremenas un nozvezh e templ Apollon, ha naeron an templ a lipas he divskouarn kement ha ken bihan ma oa gouest da glevet an amzer da zont adal neuze.<ref>
Dont a ra an dodenn-se en-dro e [[mitologiezh]] [[Henc'hres]], daoust ma tegas a-wezhioù ar varregezh da gompren yezhoù al loened kentoc'h evit gwelet an amzer da zont. Keñveriañ gant [[Melampos]]; Athena he dije gwalc'het divskouarn [[Tiresias]].</ref>. Koulskoude, p'he doa nac'het karout an doue, e voe strobinellet gant Apollon evit ma ne vije ket kredet gant den ebet, na kar ebet. Hervez skridoù zo e vije bet gevelez an diouganer [[Helenos]].
==Brezel Troia==
He zud a soñje e oa foll. E doareoù zo eus ar vojenn e oa karc'haret, e doareoù all ne veze ket selaouet.
Rakgwelout a eure distruj Troia ha degemenn a eure en aner petra edo [[marc'h Troia]] o vont da zegas.
Goude disoc'h [[Brezel Troia]] ha diskar ar geoded e oa kemeret da [[sklavez]] ha [[serc'h]] gant [[Agamemnon]], hag o-daou e voent lazhet gant [[Klitemnestra]].
== Mammennoù ==
* [[Homeros]]. ''[[Ilias]]'' XXIV, 697-706; ''[[Odysseia]]'' XI, 405-434;
* [[Aesc'hulos]]. ''[[Agamemnon (Aesc'hulos)|Agamemnon]] ''
* [[Euripides]]. ''[[Maouezed Troia]]''; ''[[Elektra (euripides)|Elektra]]''
* [[Apollodoros]]. ''[[Biblioteke]]'' III, XII, 5; ''[[Epitome]]'' V, 17-22; VI, 23
* [[Virgilius]]. ''[[Aeneis]]'' II, 246ff
* [[Likofron]]. ''[[Aleksandra (Likofron)|Aleksandra]]''
== Levrlennadur ==
* Clarke, Lindsay. ''The Return from Troy.'' HarperCollins (2005). ISBN 0-00-715027-X.
* Marion Zimmer Bradley. ''The Firebrand.'' ISBN 0-451-45924-5
* Patacsil, Par. ''Cassandra.'' In ''The Likhaan Book of Plays 1997-2003''. Villanueva and Nadera, eds. University of the Philippines Press (2006). ISBN 971-542-507-0
* Schapira, Laurie L. [http://www.innercitybooks.net/book.php?id=36 The Cassandra Complex: Living with Disbelief: A Modern Perspective on Hysteria.] Toronto: [http://www.innercitybooks.net/index.html Inner City Books] (1988). ISBN 0-919123-35-X.
== Mammennoù ==
{{Commons|category:Cassandra|Kasandra}}
*Virgilius, ''An Aeneis'' II.246-247, 341-346, 403-408
*[http://www.theoi.com Theoi Project: Cassandra, mammennoù klasel troet e saozneg]
== Notennoù ==
{{Daveoù|bannoù=2}}
[[Rummad:Kostezenn an Droianed e Brezel Troia]]
[[Rummad:Troianed]]
[[Rummad:Ilias]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
pv1axxbp5behxyapu6m697v418fj4l3
Rummad:Kristeniezh ezoterek
14
91619
2007185
1815556
2022-08-08T16:09:56Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ezoteregezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Kristeniezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
55ebii87ep13i2enqs1km3aoin1e7fx
Rummad:Steredouriezh
14
91620
2007184
1815737
2022-08-08T16:09:31Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ezoteregezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Istor ar steredoniezh]]
[[Rummad:diouganouriezh]]
[[Rummad:Brizhskiantoù]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
259eftyde9t5zxubz57g8hmysqee5ly
2007230
2007184
2022-08-08T19:00:45Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Diouganouriezh]]->[[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Istor ar steredoniezh]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Brizhskiantoù]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
j4eiy5a68mfzozc2xlzjetdphrerd7d
Margarete von Alertshausen
0
91740
2007154
1478188
2022-08-08T12:47:12Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
'''Margarete von Alertshausen''', anavezet evel ''Die Große Margarete'', (war-dro 1600 - diskar-amzer 1629), a oa ur [[sorserez]] eus [[Alertshausen]], e kontelezh Wittgenstein (hiziv e [[Nordrhein-Westfalen]]).
[[file:Laasphe De Merian Hassiae 144.jpg|thumb|Schloss Wittgenstein]]
== He buhez ==
En diskar-amzer er bloaz 1629 e voe tamallet da Margaret von Alertshausen bout sorserez. Dibennet e voe, ha devet he c'horf.
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Ganedigezhioù ar bloavezhioù 1600]]
[[Rummad:Marvioù 1629]]
gwx7975f5vjw8akkztcjvz62qdzdb3r
Joakim
0
93938
2007174
1955498
2022-08-08T14:27:35Z
2A01:CB08:8691:4600:A5CC:F507:224B:20A2
wikitext
text/x-wiki
'''Joakim''' zo un [[anv-badez]] [[brezhonek]], [[bulgarek]], ha [[svedek]], hag a gaver en holl yezhoù skandinavek. Dont a ra diwar an anv hebreek יהוֹיָקִים / Ioakim ("gorreet gant [[Yahweh]]").
==Yezhoù all==
* [[Joachim]], en alamaneg, saozneg ha galleg
* [[Joaquim]], en katalaneg ha portugaleg;
* [[Joaquín]], e spagnoleg.
==Berradur==
E brezhoneg e vez berraet e '''Chim''' e [[Bro-Wened]]<ref>Job Jaffré, ''Etrezomp e brezhoneg 1984-1986'', 2012, p.168.</ref>, hag e [[Bro-Leon]] (koulz ha '''Jim''')<ref>Madeg, Pondaven, Riou, ''Anoiou badiziant Bro Leon'', 2006, p.104.</ref>.
==Tud==
*[[Joakim Cronman]] (1638–1703), soudard svedat
*[[Joakim Gruev]] (1828–1912), skrivagner bulgar
*[[Joakim Gwilhom]], skrivagner brezhonek
*[[Joakim Karchovski]] (c. 1750–1820), skrivagner bulgar
*[[Joakim Noah]] (1985), c'hoarier basketball
*[[Joakim Puhk]] (1888–1942), marc'hadour estonian
*[[Joakim Frederik Schouw]] (1789–1852), alvokad danat
*[[Joakim Vujić]] (1772–1847), skrivagner serb
*[[Joakim Joakimowitsch Watsetis]] (1873–1938), ofisour latviat
==Lec'hanvioù==
Daoust ma kaver an anv ''Joakim'' e [[brezhoneg]], ha hini [[Joakim Gwilhom]], koulz ha ''Joachim'', ''Joasim'', ''Jochim'', ''Jechim'', ''Joasin'', ''Jouasin'', ''Jaouas'', eo bet lakaet [[Sant-Yoasin]]<ref>[https://www.fr.brezhoneg.bzh/40-kerofis.htm KerOfis - Ofis Publik ar Brezhoneg]</ref> da dreiñ an anv ''[[Saint-Joachim]]'', e [[Bro-Naoned]], a oa er brezhonegva pa oa bet savet ar barrez<sup>pegoulz? pe stumm neuze?</sup>.
== Notennoù ==
{{Reflist}}
==Pennadoù kar==
[[Rummad:Anvioù-badez brezhonek]]
[[Rummad:anvioù-badez svedek]]
2ssvrrykyy4q7jdntk0d78w0pcwsvnj
Anna Eriksdotter
0
94316
2007151
1930380
2022-08-08T12:43:38Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Tud dibennet]]->[[Rummad:Merc'hed dibennet]]
wikitext
text/x-wiki
'''Anna Eriksdotter''' pe ''Anna Ersdotter'' (1624-1704), lesanvet ''Sotpackan'', zo ur vaouez [[dibennet]] e deroù an XVIIvet kantved e [[Sveden]] dre ma vije bet [[sorserez]]. War he lerc'h ne voe ket kondaonet den d'ar marv dre abeg a [[strobinellerezh]] ken.
==Istor==
Brudet e oa Anna Eriksdotter evel [[sorserez]] abaoe meur a zekvloaz pa voe graet [[prosez]] dezhi.
Genidik e oa eus [[Bollnäs]] hag aet da chom da [[Skomakarbacken]], e parrez [[Lista]], gant he fried a oa [[soudard]], war-dro 1680. Ampart e oa da bareañ gloazoù ha dornet d'ober vad d'al loened e oa, hag evel-se e oa bet lesanvet 'Sotpackan', ha brudet da gaout emglev gant [[Satan]]. Ur pennad e voe matezh gant kure ar gêriadenn met hennezh a roas he sac'h dezhi pa glevas ar vrud. Un deiz pa oa an den d'ober ur sarmon d'an iliz e welas had plantet war e hent ha pa erruas eno n'halle ket komz ken.
==Prosez==
En 1704 e voe harzet ha bac'het Anna Eriksdotter en [[Eskilstuna]]. Tamallet e oa gant Nils Jonsson dre ma oa kiriek dezhañ da vezañ [[dall]], [[mut]], ha [[bouzar]] dre he strobinellerezh. Kement-se he dije graet dre m'en doa nac'het reiñ butun dezhi. Neuze he devoa goulennet outañ reiñ silzig, ur gouign, ha gloan. Roet en devoa, hag aet d'ar gêr. Ur pennad goude, e oa o tivizout gant <!--dowager --> Karin pa santas ur fourrad avel o tremen war e jod ha neuze e voe seizet e zremm, deuet e oa dour eus e skouarn, hag aet e oa e c'henoù a-dreuz. Hervez ar vrud he devoa Anna taolet ur sord dezhañ. Galvet e oa bet Anna, goulennet outi tennaén he sord, lavaret he devoa ober, ha neuze e oa gwellaet dezhaén. Testoù a deuas da lavarout eveltañ.
==Kondaonidigezh==
Anna a lavaras dinec'h e oa gwir an istor, ken plaen ha tra. Ur sord, emezi, he devoa taolet war Nils Jonsson peogwir en devoa graet un dra bennak heugus dezhi. Anzav a reas ivez he devoa taolet he mallozh war ar c'hure evel dial goude dezhañ reiñ he sac'h dezhi. E servij [[Satan]] e oa abaoe yaouankik, emezi, ha krouet he devoa bleizi da dagañ deénved an amezeg. Pa oa bihen e oa bet labezet ur ouel gant un dourenn ha warni e nije gant he mamm dre ar [[siminal]] da [[Blockula]].
Kablus e voe kavet gant ar varnerien, ha kondaonet d'ar marv. Diskaret e voe ar gondaonidigezh gant al lez-uhel, met ar roue, en devoa galloud da ziskar pep barnedigezh, a savas a-du gant ar gondaonidigezh, a-enep al lez uhel a lavare e oa kozh ar vaouez ha kollet he fenn ganti, ha ''leun he spered a faltazi droch''. A-hervez e oa ''leun a vorc'hed, devot en he fedennoù''.
== Lakaet d'ar marv==
Lakaet e voe d'ar marv en [[Eskilstuna]] ha dibennet d'ar [[15 a viz Mezheven]] 1704.
==Pennad kar ==
* [[Lasses Birgitta]]
{{DEFAULTSORT:Eriksdotter, Anna}}
[[Rummad:Merc'hed dibennet]]
[[Rummad:Tud lakaet d'ar marv]]
[[Rummad:Merc'hed Sveden]]
[[Rummad:Sorserezed]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1624]]
[[Rummad:Marvioù 1704]]
i8n05c8fkmml5myc59nh2f8f4coslen
2007152
2007151
2022-08-08T12:44:00Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
'''Anna Eriksdotter''' pe ''Anna Ersdotter'' (1624-1704), lesanvet ''Sotpackan'', zo ur vaouez [[dibennet]] e deroù an XVIIvet kantved e [[Sveden]] dre ma vije bet [[sorserez]]. War he lerc'h ne voe ket kondaonet den d'ar marv dre abeg a [[strobinellerezh]] ken.
==Istor==
Brudet e oa Anna Eriksdotter evel [[sorserez]] abaoe meur a zekvloaz pa voe graet [[prosez]] dezhi.
Genidik e oa eus [[Bollnäs]] hag aet da chom da [[Skomakarbacken]], e parrez [[Lista]], gant he fried a oa [[soudard]], war-dro 1680. Ampart e oa da bareañ gloazoù ha dornet d'ober vad d'al loened e oa, hag evel-se e oa bet lesanvet 'Sotpackan', ha brudet da gaout emglev gant [[Satan]]. Ur pennad e voe matezh gant kure ar gêriadenn met hennezh a roas he sac'h dezhi pa glevas ar vrud. Un deiz pa oa an den d'ober ur sarmon d'an iliz e welas had plantet war e hent ha pa erruas eno n'halle ket komz ken.
==Prosez==
En 1704 e voe harzet ha bac'het Anna Eriksdotter en [[Eskilstuna]]. Tamallet e oa gant Nils Jonsson dre ma oa kiriek dezhañ da vezañ [[dall]], [[mut]], ha [[bouzar]] dre he strobinellerezh. Kement-se he dije graet dre m'en doa nac'het reiñ butun dezhi. Neuze he devoa goulennet outañ reiñ silzig, ur gouign, ha gloan. Roet en devoa, hag aet d'ar gêr. Ur pennad goude, e oa o tivizout gant <!--dowager --> Karin pa santas ur fourrad avel o tremen war e jod ha neuze e voe seizet e zremm, deuet e oa dour eus e skouarn, hag aet e oa e c'henoù a-dreuz. Hervez ar vrud he devoa Anna taolet ur sord dezhañ. Galvet e oa bet Anna, goulennet outi tennaén he sord, lavaret he devoa ober, ha neuze e oa gwellaet dezhaén. Testoù a deuas da lavarout eveltañ.
==Kondaonidigezh==
Anna a lavaras dinec'h e oa gwir an istor, ken plaen ha tra. Ur sord, emezi, he devoa taolet war Nils Jonsson peogwir en devoa graet un dra bennak heugus dezhi. Anzav a reas ivez he devoa taolet he mallozh war ar c'hure evel dial goude dezhañ reiñ he sac'h dezhi. E servij [[Satan]] e oa abaoe yaouankik, emezi, ha krouet he devoa bleizi da dagañ deénved an amezeg. Pa oa bihen e oa bet labezet ur ouel gant un dourenn ha warni e nije gant he mamm dre ar [[siminal]] da [[Blockula]].
Kablus e voe kavet gant ar varnerien, ha kondaonet d'ar marv. Diskaret e voe ar gondaonidigezh gant al lez-uhel, met ar roue, en devoa galloud da ziskar pep barnedigezh, a savas a-du gant ar gondaonidigezh, a-enep al lez uhel a lavare e oa kozh ar vaouez ha kollet he fenn ganti, ha ''leun he spered a faltazi droch''. A-hervez e oa ''leun a vorc'hed, devot en he fedennoù''.
== Lakaet d'ar marv==
Lakaet e voe d'ar marv en [[Eskilstuna]] ha dibennet d'ar [[15 a viz Mezheven]] 1704.
==Pennad kar ==
* [[Lasses Birgitta]]
{{DEFAULTSORT:Eriksdotter, Anna}}
[[Rummad:Merc'hed dibennet]]
[[Rummad:Tud lakaet d'ar marv]]
[[Rummad:Merc'hed Sveden]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1624]]
[[Rummad:Marvioù 1704]]
tv2w88bzhv8gmryp1bjq8617p7teaon
Maria Holl (gwrac'h)
0
94749
2007153
1955681
2022-08-08T12:46:37Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
:*''Ur bajenn disheñvelout [[Maria Holl]] zo ivez.''
[[Image:Maria_Holl_Noerdlingen.jpg|thumb|Puñs en eñvor da Maria Holl, en [[Nördlingen]]. Anvet eo „Der standhaften Maria Holl“ : da Varia Holl, a zalc'has penn]]
'''Maria Holl''' ([[1549]] en [[Geislingen an der Steige|Altenstadt, e-tal Geislingen an der Steige]] en [[Alamagn]] - [[1634]]) a oa un ostizez en [[Nördlingen]]. Tamallet e voe dezhi bout [[Sorser|gwrac'h]]. Jahinet e voe 62 wech met ne anzavas netra. Laosket e voe da vont.
== He buhez ==
Maria Holl a oa merc'h prefed Altenstadt, Jerg Löhlin e anv. D'an [[20 a viz Mae]] [[1586]] e timezas gant Michael Holl e [[Ulmer Münster]]. Asambles ez ejont da Nördlingen, ma voe-hi degemeret da geodedourez ar gêr-se d'an [[30 a viz Mae]] [[1587]]. Goude-se e tigoras ar c'houblad un davarn hec'h anv „Die goldene Krone“ e Weinmarkt.
Abalamour ma rae berzh he zavarn e voe lakaet da sorserez e Nördlingen. En holl e voe jahinet 62 wech. Lavarout a reas e oa eus tud an aotrou Doue, ha n'he doa tamm emglev ebet gant an diaoul. Stank e voe keodedourien Nördlingen a savas a-du ganti. D'an [[11 a viz Here]] [[1594]] e voe didamallet.
Hec'h afer a voe unan eus prosezoù sorserezed diwezhañ Nördlingen. Dont a reas a-benn Maria Holl da dreuzvevañ an heskinañ, ha teir gwech e voe dimezet. D'an [[21 a viz Gwengolo]] [[1634]] e voe douaret, da-heul [[Emgann Nördlingen]].
=== Ar puñs ===
Da-geñver [[Stabenfest]] [[1966]] e voe savet ar puñs. An danvez koulz hag ar stumm anezhañ a laka da soñjal en ur geuneudeg. E [[2010]] e voe kempennet ar puñs.
== Levrlennadur ==
=== Nann-faltazi ===
* [[Wolfgang Behringer]]: ''Hexenverfolgung in Bayern. Volksmagie, Glaubenseifer und Staatsräson in der Frühen Neuzeit.'' München: Oldenbourg, [1987] 3. verbesserte Auflage 1997. ISBN 3-486-53903-5. ([http://books.google.de/books?id=7Fbz49HWuBkC&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0 Online]) ''(mit ausführlicher Übersicht zu Quellen und Literatur)''
* Gloria Eschbaumer: ''Bescheidenliche Tortur. Der ehrbare Rat der Stadt Nördlingen im Hexenprozess 1593/94 gegen die Kronenwirtin Maria Holl.'' Nördlingen: Greno, 1983.
* Gloria Rüdel-Eschbaumer: ''Der Hexenprozeß Maria Holl. Mit Originalprotokollen aus dem Stadtarchiv Nördlingen vom Jahre 1593/94.'' Nördlingen: Steinmeier, 1998. ISBN 3-927496-53-7.
* Sonja Kinzler: ''Von der Prozessakte zur Heimatheldin. Wie die ‚Hexe’ Maria Holl zu ihrem Ruhm kam'', in: ''Rieser Kulturtage (2004). Dokumentation.'' Nördlingen: Verlag Riesener Kulturtage, 2005 (Eine Landschaft stellt sich vor, Bd. 15), S. 205–211. ISBN 3-923373-59-7.
* Sonja Kinzler: ''Zwischen Fortschrittsglaube und Fatalismus. Die Rezeption der Nördlinger Hexenprozesse im 19. und 20. Jahrhundert''. Nördlingen: Steinmeier, 2005. ISBN 3-936363-27-7.
* Dietmar-H. Voges: ''Nördlinger Hexenprozesse – Gesichtspunkte ihrer historischen Bewertung'', in: Ders.: ''Nördlingen seit der Reformation. Aus dem Leben einer Stadt.'' München: Beck, 1997, S. 46–88 und 408–415. ISBN 978-3-406-43360-3.
=== Skridoù faltazi ===
* Frank Grupe: ''Maria Holl – Hexenjagd in Nördlingen'' (Stück). Nördlingen, 1998.
* Lore Krempel-Sporhan: ''Die Hexe von Nördlingen: Das Schicksal der Maria Holl. Roman.'' Stuttgart: Kullmann, 1949.
== Liamm diavaez ==
* [http://www.historicum.net/themen/hexenforschung/lexikon/alphabethisch/h-o/art/Noerdlingen_He/html/artikel/1641/ca/516b55ca5f/ Sonja Kinzler: Hexenprozesse in Nördlingen (Sonja Kinzler : prosezoù sorserezed e Nördlingen)] e [http://www.historicum.net Historicum.net]
{{DEFAULTSORT:Holl, Maria}}
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1549]]
[[Rummad:Marvioù 1634]]
1bolp8gf33r6rl2ebsmsft7xkqvnp45
Morgana
0
97609
2007249
1940708
2022-08-08T20:22:11Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
*''Pennadoù [[Morgan (anv-den)]] ha [[Morgane]] zo ivez.''
[[Restr:Morganlfay.jpg|thumb|right|280px|''Morgan Le Fay'' gant [[Anthony Frederick Augustus Sandys]] (1864) (Birmingham Art Gallery)]]
'''Morgana'''<ref>[[Langleiz]] ''Romant an Daol Grenn: Marzhin'', Al Liamm, 1975</ref>{{,}}<ref>''Ar Roue Arzhur & Marc'heion an Daol-Grenn'', An Here, 1998, troidigezh.</ref> (''Morgan le Fay'' e saozneg<ref>''Morgan le Fay'', e-barzh [[Le Morte d'Arthur]], gant [[Thomas Malory]].</ref>{{,}}<ref>E-barzh ''[[Erec et Enide]]'', gant [[Chrétien de Troyes]]. </ref>{{,}}<ref>E-barzh skrid ''[[Yvain ou le Chevalier au lion]]'', gant [[Chrétien de Troyes]].</ref>, ''[[Morgane]]'' e galleg) zo un dudenn e mojennoù ar [[roue Arzhur]]. Hanterc'hoar, pe c'hoar, eo da Arzhur, ha hudourez eo. Enebourez eo d'ar roue, d'e bried [[Gwenivar]], ha da [[marc'heien an Daol Grenn|varc'heien]] [[an Daol Grenn]].
Kentañ meneget anezhi a zo gant [[Jafrez Menoe]] en {{XIIvet kantved}}.
==Lennegezh Kembre==
Kentañ meneg anezhi zo e [[Vita Merlini|''Vita Merlini'']], ur varzhoneg latin gant [[Jafrez Menoe]] e 1150. Un hudourez desket eo en [[Enez Avalon|Avalon]] ma tegemer Arzhur, gloazet fall.
==Traoù all==
* Meneget eo evel maeronez [[Gargantua]] gant [[Rabelais]],
* [[Fata Morgana]] (Boudig Morgana en italianeg) zo un anadenn optikel en dremmwel.
== Notennoù ha daveennoù ==
{{daveoù}}
<!--
=== Littérature galloise ===
Le personnage de Morgane pourrait avoir une de ses sources dans la déesse [[Morrigan]], inspirée de la [[Déesse mère|Dea Matrona]] gauloise, telle qu'elle apparait dans la littérature galloise médiévale<ref>[[Jean Markale]], ''Le Roi Arthur et la société celtique''</ref>. Fille d’Avallach ou du roi d’Avallach (Avalon ?), dans les ''[[Triades galloises]]'' elle est, comme dans le cycle arthurien, liée au roi [[Urien]]. Elle en a deux fils, [[Owain mab Urien|Owain]] et [[Morvydd]]<ref>Bromwich, ''Trioedd Ynys Prydein'', p. 195. pp. 449–451.</ref>. Le nom de Morgain est issu de celtique ''*mori-gena'' qui signifie « née de la mer ». On peut aussi le rapprocher de celui de la déesse irlandaise [[Morrigan]].
-->
==Liammoù==
*[[http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bec_0373-6237_1913_num_74_1_460864_t1_0140_0000_002 ] [[Joseph Loth]], ''Contributions à l'étude des romans de la Table ronde avec une carte''. Paris, Champion, 1912. ]
[[Rummad:Mojenn Arzhur]]
[[Rummad:Boudiged]]
[[Rummad:Hudourien]]
burgssamht0anl1q7c72lxrgn7z7fpw
Sidonia von Borcke
0
99663
2007150
1977228
2022-08-08T12:43:03Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Sydonia Borek.jpg|thumb|Sidonia von Borcke, en yaouank hag en kozh. Poltred e 1610.]]
[[File:Edward Burne-Jones Sidonia von Bork.jpg|thumb|upright|"[[Sidonia von Bork]]" gant [[Edward Burne-Jones]], 1860 ([[Tate Britain|Tate Gallery London]])]]
'''Sidonia von Borcke''' (1548–1620 en [[Stettin]], a zo [[Szczecin]] hiziv), pe ''Sidonie von Bork'', pe ''Borke'' pe '' Borken'', a oa un itron a ouenn uhel eus [[Pomerania]] barnet d'ar marv dre ma vije bet [[sorserez]]. Er mojennoù diwar he fenn eo ur ''[[femme fatale]]''.
Ganet e oa e 1548 en un tiegezh uhel ha pinvidik. Merc'h e oa da Otto von Borcke zu Stramehl-Regenwalde, a varvas e 1551, ha da Anna von Schwiechelt, marvet e 1568.
Ur vuhez "distabil" he doe, ha goude marv he c'hoar e 1600, e tremenas fin he buhez (adal 1604) en un ensavadur evit dimezelled luterian eus an noblañs, er pezh a oa bet Abati Marienfließ (Marianowo), hag a oa deuet da vezañ abaoe 1569, goude an [[Disivoud protestant|Adkempenn Protestant]], ur gouent evit maouezed dizimez a ouenn uhel. A-raok he devoa bet prosez ouzh he breur, Ulrich, ha Johan Friedrich, Dug Pomerania (1542-1600), ha betek lez-varn an impalaer e [[Vienna]].
E Marienfließ e savas bec'h etre Sidonia von Borcken hag ar maouezed yaouankoc'h a veve ganti, hag ivez gant ar mitizhien ha renerezed. Torret e oa bet eus he c'harg a "Unterpriorin" (ispriolez) gant ar [[priol|briolez]] Magdalena von Petersdorff en 1606, ma reas galv dirak [[Bogislaw XIII]], Dug Pomerania, a gasas ur bodad kuzulierien, renet gant Joachim von Wedel, da enklask er gouent.
Buan e savas bec'h etre ar bodad-se ha Sidonia von Borcken, ha von Wedel a gomzas gant renerez Marienfließ , Johannes von Hechthausen, da glask an tu da "gaout an dizober eus ar sarpantez binimus-se". Echuiñ a reas an tabut gant marv Bogislaw XIII en 1606, ha marvioù von Petersdorff, von Wedel ha von Hechthausen e 1609.
Daou vloaz goude e savas Sidonia von Borcke klemm a-enep ar briolez nevez, Agnes von Kleist, dirak an dug nevez Philip II. Ha Philip d'ober evel e ziagentad, sevel ur bodad-enklask da studiañ ar c'hlemm ha da lakaat Jost von Borcke, kar da Sidonia, er penn anezhañ. Hennezh avat en doa bet damant hag a oa bet koll e prosezioù kent, graet gant Sidonia.
==Prosez ha marv==
[[File:Lubinus Marien flus.png|thumb|300px|[[Marianowo, West Pomeranian Voivodeship|Abati Marienfließ]] en 1618.]]
E Gouhere 1619 e savas bec'h etre Sidonia von Borcke hag an ''Unterpriorin'' (ispriolez) Dorothea von Stettin e-pad un oferenn, ha harzet e voent o-div. Dorothea von Stettin a damallas da Sidonia von Borcke bezañ sorserez, war zigarez m'he devije rediet [[wikt:factotum|factotum]] Marienfließ, Wolde Albrechts<ref>Branig (1997), p.172</ref> , da atersiñ an [[diaoul]] diwar-benn he flanedenn. Wolde Albrechts a c'houneze he buhez o lenn planedennoù an dud hag o c'houlenn an aluzen goude m'he devoa kollet he c'harg e Marienfließ en abeg da varv von Hechthausen. A zo gwashoc'h, bet e oa o veajiñ gant jipsianed en he yaouankiz, bet he doa darempredoù gant un toullad gwazed, ur bugel he devoa, ha chomet plac'h yaouank. Dorothea von Stettin a reas da Anna von Apenburg, a ranne ur gambr gant Sidonia en abati Marienfließ, mont a-du ganti.
Hervez al lezenn neuze, anvet ''Constitutio Criminalis Carolina'', e oa trawalc'h gant daou dest evit kas Sidonia von Borcke ha Wolde Albrechts dirak ul lez-varn ha kondaoniñ anezho. Anna von Apenburg avat a dennas he zesteni pa voe goulennet outi e reiñ goude touiñ.
E [[Szczecin|Stettin]] e voe ar prosezioù. Dihelloù e-leizh zo anezho, ur mil pajennad bennak zo e dihellva [[Greifswald]] (''Rep 40 II Nr.37 Bd.I-III'').. En un doare dic'hortoz e oa marvet meur a hini eus [[Duged Pomerania]]. Dre ma oa stank an treuzkredennoù er vro ne oa ket bet pell an dud o tamall ar marvioù-se da zrougoberoù ha sorserezh Sidonia von Borcken,<ref name=George136>Riedl (2004), p.136</ref>{{,}}<ref name=Inachim65>Inachim (2008), p.65</ref>{{,}}<ref>Hildisch (1980), p.69</ref> gwashaet e voe ar gredenn c'hoazh pa voe gwelet gouenn tierniezh Pomerania o vont da get e 1637.<ref name=George137>Riedl (2004), p.137</ref>
Prosez Wolde Albrechts, harzet d'an 28 a viz Gouhere 1619 a c'hoarvezas a-raok hini Sidonia von Borcken. D'an 18 a viz Eost e voe tamallet dezhi [[Maleficium (sorcery)|maleficium]] ha ''Teufelsbuhlschaft'', da lavarout eo
[[embarañ]] gant an [[diaoul]].
D'an 2 a viz Gwengolo e voe aotreet, gant lez [[Magdeburg]] , goulennata goude garwaskañ. D'ar 7 a viz Gwengolo ec'h anzavas Wolde Albrechts he zorfedoù goude bout garwasket, ha tamall a reas Sidonia von Borcke ha div vaouez all da vezañ bet sorserezed.<ref name=George146>Riedl (2004), p.146</ref> Anzav a reas adarre dirak Sidonia von Borcke el lez-varn d'an 1 a viz Here, ha devet e voe d'an 9 a viz Here. He c'hofesadenn a vooe kemeret da ziazez da zigeriñ prosez Sidonia von Borcke d'an 1 a viz Here. Bepred e oa dalc'het e Marienfließ, ha klask a reas tec'hel ur wech, en em lazhañ ur wech all, ha tro-wenn a reas bep taol.<ref name=George148>Riedl (2004), p.148</ref>
D'an 18 a viz Du 1619 e voe kaset Sidonia von Borcke d'un toull-bac'h da gêr Stettin. E miz Kerzu e voe embannet 72 tamall enep dezhi.<ref name="Riedl 2004, p.149">Riedl (2004), p.149</ref> Sed ar re bouezusañ:
*muntr he niz, Otto von Borcke
*muntr ar beleg David Lüdecke
*muntr an dug [[Philip II, Dug Pomerania|Philip II]] [[Pomerania-Stettin]] (marvet e 1618)
*muntr Magdalena von Petersdorff, [[priol]]ez Marienfließ
*muntr Matthias Winterfeld, porhier e Marienfließ
*muntr ''Konsistorialrat'', an Doktor Heinrich Schwalenberg
*seizadur Katharina Hanow, itron eus Marienfließ
*mont da gaout ul [[lennerez-planedennoù]]s
*lenn an dazont ha darvoudoù pell
*darempredoù reizhel gant an diaoul, who allegedly materialized in pets such as von Borcke's cat ''Chim''.<ref name="Riedl 2004, p.149"/>
*magical practices like praying the "[[Judas psalm]]" and crossing brooms under the kitchen's table.
E miz Genver e voe goulennataet un hanter-kant a dud hagun difenner a voe roet da Sidonia von Borcke, Elias Pauli e anv.
N'ouzer ket peseurt deiz resis e varvas.
==Lennegezh==
[[File:Edward Burne-Jones Sidonia von Bork.jpg|thumb|upright|"Sidonia von Bork" by [[Edward Burne-Jones]], 1860 ([[Tate Britain|Tate Gallery London]])]]
Goude marv Sidonia von Borcke e teuas ar vaouez da vezañ ur vojenn.
Liammet e voe hec'h anv gwashoc'h c'hoazh ouzh marv [[Tiegezh Pomerania]] e kronikoù ar XVIIvet kantved, ha lakaet da ''[[femme fatale]]''. Diwar he fenn e voe savet meur a obezrenn a faltazi, ken en saozneg ken en alamaneg.<ref name=George137/> Breur-kaer [[Johann Wolfgang von Goethe]], [[Christian August Vulpius]] a voe embannet gantañ ''Sidonia von Borke'' en 1812 e-barzh ar ''Pantheon berühmter und merkwürdiger Frauen'' ("Panteon ar maouezi brudet ha heverk")<ref>Vulpius (1812)</ref>.
Oberourien arall o deus savet romantoù diwar buhez Sidonia von Borcke. En o zouez [[Albert Emil Brachvogel]] (1824-1878) ha [[Paul Jaromar Wendt]] (1840-1919).<ref name=George137/> Ar romantour alamanek [[Theodor Fontane]] (1819-1898)<ref name=George137/> a oa o sevel ur romant anvet ''Sidonie von Borcke'', abaoe 1879. Ne echuas ket an oberenn avat, ha ne voe embannet an darnoù nemet e 1966<ref>Nürnberger (1996), p. 705.</ref>.
== Notennoù ==
{{Daveoù|bannoù=4}}
{{DEFAULTSORT:Borcke, Sidonia Von}}
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Merc'hed dibennet]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1548]]
[[Rummad:Marvioù 1620]]
gcsakugp5mcx1rdftfs072qkumsoae8
Igromañserezh
0
100540
2007183
1956634
2022-08-08T16:04:25Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezh]]->[[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeudenn:Un abadenn igromañserezh.jpg|thumb|Un dalc'h igromañserezh]]
An '''igromañserezh''' ([[latin]] ''necromantia'', [[henc'hresianeg]] νεκρομαντία "nekromantia") eo an anv a vez graet eus goulennata an dud varv hag a c'hallje kaozeal ouzh an dud vev a-zivout an [[dazont]].<br>
Un '''igromañser''' eo an den a ra an abadennoù igromañserezh.
==Gerdarzh==
Dont a ra eus an henc'hresianeg νεκρός "nekros", « marv » ha μαντεία "manteia" « divinerezh ».
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
[[Rummad:Hudouriezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
oucruyne5g5u49mdg4gt53ozm6imhmx
2007198
2007183
2022-08-08T16:32:57Z
Kadwalan
423
an hudouriezh hag ar sorserezh n'int ket ar memes traoù da'm soñj
wikitext
text/x-wiki
[[Skeudenn:Un abadenn igromañserezh.jpg|thumb|Un dalc'h igromañserezh]]
An '''igromañserezh''' ([[latin]] ''necromantia'', [[henc'hresianeg]] νεκρομαντία "nekromantia") eo an anv a vez graet eus goulennata an dud varv hag a c'hallje kaozeal ouzh an dud vev a-zivout an [[dazont]].<br>
Un '''igromañser''' eo an den a ra an abadennoù igromañserezh.
==Gerdarzh==
Dont a ra eus an henc'hresianeg νεκρός "nekros", « marv » ha μαντεία "manteia" « divinerezh ».
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
lk1jn52fmt1927a02232fizjm8jvkf5
2007212
2007198
2022-08-08T17:51:21Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[Fichier:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' ([[latin]] ''necromantia'', [[henc'hresianeg]] νεκρομαντία "nekromantia") eo an anv a vez graet eus goulennata an dud varv hag a c'hallje kaozeal ouzh an dud vev a-zivout an [[dazont]].<br>
Un '''igromañser''' eo an den a ra an abadennoù igromañserezh.
==Gerdarzh==
Dont a ra eus an henc'hresianeg νεκρός "nekros", « marv » ha μαντεία "manteia" « divinerezh ».
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
0lwjidpbvyf1n6fe5orw33ixbbev4gm
2007213
2007212
2022-08-08T17:51:32Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' ([[latin]] ''necromantia'', [[henc'hresianeg]] νεκρομαντία "nekromantia") eo an anv a vez graet eus goulennata an dud varv hag a c'hallje kaozeal ouzh an dud vev a-zivout an [[dazont]].<br>
Un '''igromañser''' eo an den a ra an abadennoù igromañserezh.
==Gerdarzh==
Dont a ra eus an henc'hresianeg νεκρός "nekros", « marv » ha μαντεία "manteia" « divinerezh ».
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
pneqx41xtht6on4woo7s0qq7vpgk4xh
2007217
2007213
2022-08-08T18:20:46Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' zo ur seurt [[hudouriezh]] pe [[hudouriezh du]] diazezet war an darempredoù gant ar re varv – pe o c'hervel o spered dindan stumm un tasmant, pe dre weledigezhioù pe o lakaat o c'horf da sevel en-dro – da harpañ an [[divinouriezh]], da reiñ benvegoù da ziouganañ darvoudoù da zont, da zizoleiñ gouiziegezhioù kuzh, da zegas unan bennag a-douez ar re varv, pe da ober gant an hini marv evel un arm. A-wezhioù e vez graet "hudouriezh ar marv" anezhañ. Gallout a ra an anv-se bezañ implijet en ur ster ledanoc'h d'ober anv eus an [[hudouriezh du]] pe ar [[sorserezh]]<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Webster's Dictionary#Merriam-Webster's Collegiate Dictionary|Merriam-Webster's Collegiate Dictionary]] | title = necromancy | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | edition = 11th | date = April 2008 | publisher = [[Merriam-Webster]] | location = [[Springfield, Massachusetts|Springfield, MA]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2021-02-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210212021938/https://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | url-status = live }}</ref><ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford Dictionary of English]] | title = necromancy | url = http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | edition = 3rd rev. | date = August 2010 | publisher = [[Oxford University Press]] | location = [[Oxford|Oxford, UK]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2012-05-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120517023031/http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | url-status = live }}</ref>.
==Gerdarzh==
Dont a ra ar ger igromañs eus ar galleg ''nécromantie'' gant un troc'h fall goude ar ger-mell. Hemañ a zeu e-unan eus al latin '''necromantia'', amprestet digant an [[henc'hresianeg]] νεκρομαντεία (''nekromanteía''), Ur c'henstrollad eus νεκρός (''nekrós'') "kelan" ha μαντεία (''manteía'') "divinouriezh" impijet da gentañ da c'houzout dimp gant [[Origenes Aleksandria]] en III{{-de}} kantved goude J.-K.<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford English Dictionary]] (OED) | title = necromancy, ''n.'' | url = http://oed.com/view/Entry/125700 | edition = 3rd | date = September 2003 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | access-date = 2012-04-26 | archive-date = 2019-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191215022138/http://oed.com/view/Entry/125700 | url-status = live }}</ref>. Ar ger implijet en henc'hresianeg klasel a oa ἡ νέκυια (''nekyia''), a weler implijet da skouer en arroudenn eus an ''[[Odysseia]]'' ma tiskenn Odysseus e rouantelezh ar re varv. Lavaret e veze νεκρομαντεία en henc'hresianeg hellenistek<ref>[http://oed.com/view/Entry/125745 necyomancy, ''n.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405200433/https://oed.com/start;jsessionid=EAEA71B29057801E62B9BE075A3482D7?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F125745 |date=2020-04-05 }}, ''OED''.</ref>.
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
oszr4co2hvdhjafxtf5s5vmywbjuu6y
2007221
2007217
2022-08-08T18:45:09Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' zo ur seurt [[hudouriezh]] pe [[hudouriezh du]] diazezet war an darempredoù gant ar re varv – pe o c'hervel o spered dindan stumm un tasmant, pe dre weledigezhioù pe o lakaat o c'horf da sevel en-dro – da harpañ an [[divinouriezh]], da reiñ benvegoù da ziouganañ darvoudoù da zont, da zizoleiñ gouiziegezhioù kuzh, da zegas unan bennag a-douez ar re varv, pe da ober gant an hini marv evel un arm. A-wezhioù e vez graet "hudouriezh ar marv" anezhañ. Gallout a ra an anv-se bezañ implijet en ur ster ledanoc'h d'ober anv eus an [[hudouriezh du]] pe ar [[sorserezh]]<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Webster's Dictionary#Merriam-Webster's Collegiate Dictionary|Merriam-Webster's Collegiate Dictionary]] | title = necromancy | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | edition = 11th | date = April 2008 | publisher = [[Merriam-Webster]] | location = [[Springfield, Massachusetts|Springfield, MA]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2021-02-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210212021938/https://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | url-status = live }}</ref><ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford Dictionary of English]] | title = necromancy | url = http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | edition = 3rd rev. | date = August 2010 | publisher = [[Oxford University Press]] | location = [[Oxford|Oxford, UK]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2012-05-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120517023031/http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | url-status = live }}</ref>.
==Gerdarzh==
Dont a ra ar ger igromañs eus ar galleg ''nécromantie'' gant un troc'h fall goude ar ger-mell. Hemañ a zeu e-unan eus al latin '''necromantia'', amprestet digant an [[henc'hresianeg]] νεκρομαντεία (''nekromanteía''), Ur c'henstrollad eus νεκρός (''nekrós'') "kelan" ha μαντεία (''manteía'') "divinouriezh" impijet da gentañ da c'houzout dimp gant [[Origenes Aleksandria]] en III{{-de}} kantved goude J.-K.<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford English Dictionary]] (OED) | title = necromancy, ''n.'' | url = http://oed.com/view/Entry/125700 | edition = 3rd | date = September 2003 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | access-date = 2012-04-26 | archive-date = 2019-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191215022138/http://oed.com/view/Entry/125700 | url-status = live }}</ref>. Ar ger implijet en henc'hresianeg klasel a oa ἡ νέκυια (''nekyia''), a weler implijet da skouer en arroudenn eus an ''[[Odysseia]]'' ma tiskenn Odysseus e rouantelezh ar re varv. Lavaret e veze νεκρομαντεία en henc'hresianeg hellenistek<ref>[http://oed.com/view/Entry/125745 necyomancy, ''n.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405200433/https://oed.com/start;jsessionid=EAEA71B29057801E62B9BE075A3482D7?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F125745 |date=2020-04-05 }}, ''OED''.</ref>.
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
f35vr56zv8wywws0sv7o4j1f2sd7y35
2007258
2007221
2022-08-08T21:31:19Z
Kadwalan
423
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Speredelezh]]->[[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' zo ur seurt [[hudouriezh]] pe [[hudouriezh du]] diazezet war an darempredoù gant ar re varv – pe o c'hervel o spered dindan stumm un tasmant, pe dre weledigezhioù pe o lakaat o c'horf da sevel en-dro – da harpañ an [[divinouriezh]], da reiñ benvegoù da ziouganañ darvoudoù da zont, da zizoleiñ gouiziegezhioù kuzh, da zegas unan bennag a-douez ar re varv, pe da ober gant an hini marv evel un arm. A-wezhioù e vez graet "hudouriezh ar marv" anezhañ. Gallout a ra an anv-se bezañ implijet en ur ster ledanoc'h d'ober anv eus an [[hudouriezh du]] pe ar [[sorserezh]]<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Webster's Dictionary#Merriam-Webster's Collegiate Dictionary|Merriam-Webster's Collegiate Dictionary]] | title = necromancy | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | edition = 11th | date = April 2008 | publisher = [[Merriam-Webster]] | location = [[Springfield, Massachusetts|Springfield, MA]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2021-02-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210212021938/https://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | url-status = live }}</ref><ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford Dictionary of English]] | title = necromancy | url = http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | edition = 3rd rev. | date = August 2010 | publisher = [[Oxford University Press]] | location = [[Oxford|Oxford, UK]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2012-05-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120517023031/http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | url-status = live }}</ref>.
==Gerdarzh==
Dont a ra ar ger igromañs eus ar galleg ''nécromantie'' gant un troc'h fall goude ar ger-mell. Hemañ a zeu e-unan eus al latin '''necromantia'', amprestet digant an [[henc'hresianeg]] νεκρομαντεία (''nekromanteía''), Ur c'henstrollad eus νεκρός (''nekrós'') "kelan" ha μαντεία (''manteía'') "divinouriezh" impijet da gentañ da c'houzout dimp gant [[Origenes Aleksandria]] en III{{-de}} kantved goude J.-K.<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford English Dictionary]] (OED) | title = necromancy, ''n.'' | url = http://oed.com/view/Entry/125700 | edition = 3rd | date = September 2003 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | access-date = 2012-04-26 | archive-date = 2019-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191215022138/http://oed.com/view/Entry/125700 | url-status = live }}</ref>. Ar ger implijet en henc'hresianeg klasel a oa ἡ νέκυια (''nekyia''), a weler implijet da skouer en arroudenn eus an ''[[Odysseia]]'' ma tiskenn Odysseus e rouantelezh ar re varv. Lavaret e veze νεκρομαντεία en henc'hresianeg hellenistek<ref>[http://oed.com/view/Entry/125745 necyomancy, ''n.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405200433/https://oed.com/start;jsessionid=EAEA71B29057801E62B9BE075A3482D7?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F125745 |date=2020-04-05 }}, ''OED''.</ref>.
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Hudouriezh]]
dkrkphh9eq9ehjjqz0gg6auf5gdy1nt
2007265
2007258
2022-08-08T21:52:19Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' zo ur seurt [[hudouriezh]] pe [[hudouriezh du]] diazezet war an darempredoù gant ar re varv – pe o c'hervel o spered dindan stumm un tasmant, pe dre weledigezhioù pe o lakaat o c'horf da sevel en-dro – da harpañ an [[divinouriezh]], da reiñ benvegoù da ziouganañ darvoudoù da zont, da zizoleiñ gouiziegezhioù kuzh, da zegas unan bennag a-douez ar re varv, pe da ober gant an hini marv evel un arm. A-wezhioù e vez graet "hudouriezh ar marv" anezhañ. Gallout a ra an anv-se bezañ implijet en ur ster ledanoc'h d'ober anv eus an [[hudouriezh du]] pe ar [[sorserezh]]<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Webster's Dictionary#Merriam-Webster's Collegiate Dictionary|Merriam-Webster's Collegiate Dictionary]] | title = necromancy | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | edition = 11th | date = April 2008 | publisher = [[Merriam-Webster]] | location = [[Springfield, Massachusetts|Springfield, MA]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2021-02-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210212021938/https://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | url-status = live }}</ref><ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford Dictionary of English]] | title = necromancy | url = http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | edition = 3rd rev. | date = August 2010 | publisher = [[Oxford University Press]] | location = [[Oxford|Oxford, UK]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2012-05-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120517023031/http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | url-status = live }}</ref>.
==Gerdarzh==
Dont a ra ar ger igromañs eus ar galleg ''nécromantie'' gant un troc'h fall goude ar ger-mell. Hemañ a zeu e-unan eus al latin '''necromantia'', amprestet digant an [[henc'hresianeg]] νεκρομαντεία (''nekromanteía''), Ur c'henstrollad eus νεκρός (''nekrós'') "kelan" ha μαντεία (''manteía'') "divinouriezh" impijet da gentañ da c'houzout dimp gant [[Origenes Aleksandria]] en III{{-de}} kantved goude J.-K.<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford English Dictionary]] (OED) | title = necromancy, ''n.'' | url = http://oed.com/view/Entry/125700 | edition = 3rd | date = September 2003 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | access-date = 2012-04-26 | archive-date = 2019-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191215022138/http://oed.com/view/Entry/125700 | url-status = live }}</ref>. Ar ger implijet en henc'hresianeg klasel a oa ἡ νέκυια (''nekyia''), a weler implijet da skouer en arroudenn eus an ''[[Odysseia]]'' ma tiskenn Odysseus e rouantelezh ar re varv. Lavaret e veze νεκρομαντεία en henc'hresianeg hellenistek<ref>[http://oed.com/view/Entry/125745 necyomancy, ''n.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405200433/https://oed.com/start;jsessionid=EAEA71B29057801E62B9BE075A3482D7?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F125745 |date=2020-04-05 }}, ''OED''.</ref>.
<!--
== Henamzer ==
Early necromancy was related to – and most likely evolved from – [[shamanism]], which calls upon spirits such as the [[ghost]]s of ancestors. Classical necromancers addressed the dead in "a mixture of high-pitch squeaking and low droning", comparable to the [[Trance|trance-state]] mutterings of shamans.<ref>Luck, p. 12.</ref>
Necromancy was prevalent throughout antiquity with records of its practice in [[ancient Egypt]], [[Babylonia]], [[ancient Greece|Greece]], [[ancient Rome|Rome]], and [[History of China|China]]. In his ''[[Geographica]]'', [[Strabo]] refers to {{lang|grc|νεκρομαντία}} ({{transl|grc|nekromantia}}), or "diviners by the dead", as the foremost practitioners of divination among the people of [[Parthian Empire|Persia]],<ref>Strabo. ''Geography'', [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0239:book=16:chapter=2:section=39 Book XVI, Chapter 2, Section 39] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210622062540/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0239%3Abook%3D16%3Achapter%3D2%3Asection%3D39 |date=2021-06-22 }}.</ref> and it is believed to have also been widespread among the peoples of [[Chaldea]] (particularly the [[Hermeticists]], or "star-worshipers"), [[Etruria]] and Babylonia. The Babylonian necromancers were called {{lang|mis|manzazuu}} or {{lang|mis|sha'etemmu}}, and the spirits they raised were called {{lang|mis|etemmu}}.{{clarify|reason=What language?|date=July 2021}} Traditional [[Chinese folk religion]] involves necromancy in seeking blessing from dead ancestors through ritual displays of [[filial piety]].
The oldest literary account of necromancy is found in [[Homer]]'s ''[[Odyssey]]''.<ref>Johnson, p. 808.</ref><ref>Ruickbie, p. 24.</ref> Under the direction of [[Circe]], a powerful sorceress, [[Odysseus]] travels to the [[Greek underworld|underworld]] ({{transl|grc|[[katabasis]]}}) in order to gain insight about his impending voyage home by raising the spirits of the dead through the use of spells which Circe has taught him. He wishes to invoke and question the [[Shade (mythology)|shade]] of [[Tiresias]] in particular; however, he is unable to summon the seer's spirit without the assistance of others. The ''Odyssey''{{'}}s passages contain many descriptive references to necromantic rituals: rites must be performed around a pit with fire during nocturnal hours, and Odysseus has to follow a specific recipe, which includes the blood of sacrificial animals, to concoct a libation for the ghosts to drink while he recites prayers to both the ghosts and gods of the underworld.<ref>Homer. ''Odyssey'', [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0218:book=10:card=10 Book X, Lines 10–11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201123170745/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0218%3Abook%3D10%3Acard%3D10 |date=2020-11-23 }}, and [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0218:book=11:card=1 Book XI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127151758/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0218%3Abook%3D11%3Acard%3D1 |date=2020-11-27 }}.</ref>
Practices such as these, varying from the mundane to the grotesque, were commonly associated with necromancy. Rituals could be quite elaborate, involving [[magic circle]]s, [[wand]]s, [[talisman]]s, and [[incantation]]s. The necromancer might also surround himself with morbid aspects of death, which often included wearing the deceased's clothing and consuming foods that symbolized lifelessness and decay such as unleavened black bread and unfermented grape juice. Some necromancers even went so far as to take part in the mutilation and consumption of corpses.<ref>Guiley, p. 215.</ref> These ceremonies could carry on for hours, days, or even weeks, leading up to the eventual summoning of spirits. Frequently they were performed in places of [[burial|interment]] or other melancholy venues that suited specific guidelines of the necromancer. Additionally, necromancers preferred to summon the recently departed based on the premise that their revelations were spoken more clearly. This timeframe was usually limited to the twelve months following the death of the physical body; once this period elapsed, necromancers would evoke the deceased's ghostly spirit instead.<ref>Lewis, p. 201.</ref>
While some cultures considered the knowledge of the dead to be unlimited, ancient Greeks and Romans believed that individual shades knew only certain things. The apparent value of their counsel may have been based on things they knew in life or knowledge they acquired after death. [[Ovid]] writes in his ''[[Metamorphoses]]'' of a marketplace in the underworld where the dead convene to exchange news and gossip.<ref>Luck, p. 13.</ref><ref>Ovid. ''Metamorphoses'', [[s:Metamorphoses/Book IV#The Transformation of Ino and Melicerta to Sea-Gods|Book IV, Fable VII, Lines 440–464]].</ref>
-->
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
2xa9gcbbq83xcp02uqbo5i16f2aekdy
2007271
2007265
2022-08-08T22:20:03Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:A Magician by Edward Kelly.jpg|thumb|200px|Engravadur eus an okultourien [[John Dee]] ha [[Edward Kelley]] o c'hervel spered un den aet da anaon savet gant Ebenezer Sibly el levr ''Astrology'' (1806).]]
An '''igromañserezh''' zo ur seurt [[hudouriezh]] pe [[hudouriezh du]] diazezet war an darempredoù gant ar re varv – pe o c'hervel o spered dindan stumm un tasmant, pe dre weledigezhioù pe o lakaat o c'horf da sevel en-dro – da harpañ an [[divinouriezh]], da reiñ benvegoù da ziouganañ darvoudoù da zont, da zizoleiñ gouiziegezhioù kuzh, da zegas unan bennag a-douez ar re varv, pe da ober gant an hini marv evel un arm. A-wezhioù e vez graet "hudouriezh ar marv" anezhañ. Gallout a ra an anv-se bezañ implijet en ur ster ledanoc'h d'ober anv eus an [[hudouriezh du]] pe ar [[sorserezh]]<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Webster's Dictionary#Merriam-Webster's Collegiate Dictionary|Merriam-Webster's Collegiate Dictionary]] | title = necromancy | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | edition = 11th | date = April 2008 | publisher = [[Merriam-Webster]] | location = [[Springfield, Massachusetts|Springfield, MA]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2021-02-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20210212021938/https://www.merriam-webster.com/dictionary/necromancy | url-status = live }}</ref><ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford Dictionary of English]] | title = necromancy | url = http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | edition = 3rd rev. | date = August 2010 | publisher = [[Oxford University Press]] | location = [[Oxford|Oxford, UK]] | access-date = 2011-11-03 | archive-date = 2012-05-17 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120517023031/http://oxforddictionaries.com/definition/necromancy | url-status = live }}</ref>.
==Gerdarzh==
Dont a ra ar ger igromañs eus ar galleg ''nécromantie'' gant un troc'h fall goude ar ger-mell. Hemañ a zeu e-unan eus al latin '''necromantia'', amprestet digant an [[henc'hresianeg]] νεκρομαντεία (''nekromanteía''), Ur c'henstrollad eus νεκρός (''nekrós'') "kelan" ha μαντεία (''manteía'') "divinouriezh" impijet da gentañ da c'houzout dimp gant [[Origenes Aleksandria]] en III{{-de}} kantved goude J.-K.<ref>{{cite encyclopedia | encyclopedia = [[Oxford English Dictionary]] (OED) | title = necromancy, ''n.'' | url = http://oed.com/view/Entry/125700 | edition = 3rd | date = September 2003 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford, UK | access-date = 2012-04-26 | archive-date = 2019-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191215022138/http://oed.com/view/Entry/125700 | url-status = live }}</ref>. Ar ger implijet en henc'hresianeg klasel a oa ἡ νέκυια (''nekyia''), a weler implijet da skouer en arroudenn eus an ''[[Odysseia]]'' ma tiskenn Odysseus e rouantelezh ar re varv. Lavaret e veze νεκρομαντεία en henc'hresianeg hellenistek<ref>[http://oed.com/view/Entry/125745 necyomancy, ''n.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200405200433/https://oed.com/start;jsessionid=EAEA71B29057801E62B9BE075A3482D7?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F125745 |date=2020-04-05 }}, ''OED''.</ref>.
<!--
== Henamzer ==
Early necromancy was related to – and most likely evolved from – [[shamanism]], which calls upon spirits such as the [[ghost]]s of ancestors. Classical necromancers addressed the dead in "a mixture of high-pitch squeaking and low droning", comparable to the [[Trance|trance-state]] mutterings of shamans.<ref>Luck, p. 12.</ref>
Necromancy was prevalent throughout antiquity with records of its practice in [[ancient Egypt]], [[Babylonia]], [[ancient Greece|Greece]], [[ancient Rome|Rome]], and [[History of China|China]]. In his ''[[Geographica]]'', [[Strabo]] refers to {{lang|grc|νεκρομαντία}} ({{transl|grc|nekromantia}}), or "diviners by the dead", as the foremost practitioners of divination among the people of [[Parthian Empire|Persia]],<ref>Strabo. ''Geography'', [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0239:book=16:chapter=2:section=39 Book XVI, Chapter 2, Section 39] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210622062540/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0239%3Abook%3D16%3Achapter%3D2%3Asection%3D39 |date=2021-06-22 }}.</ref> and it is believed to have also been widespread among the peoples of [[Chaldea]] (particularly the [[Hermeticists]], or "star-worshipers"), [[Etruria]] and Babylonia. The Babylonian necromancers were called {{lang|mis|manzazuu}} or {{lang|mis|sha'etemmu}}, and the spirits they raised were called {{lang|mis|etemmu}}.{{clarify|reason=What language?|date=July 2021}} Traditional [[Chinese folk religion]] involves necromancy in seeking blessing from dead ancestors through ritual displays of [[filial piety]].
The oldest literary account of necromancy is found in [[Homer]]'s ''[[Odyssey]]''.<ref>Johnson, p. 808.</ref><ref>Ruickbie, p. 24.</ref> Under the direction of [[Circe]], a powerful sorceress, [[Odysseus]] travels to the [[Greek underworld|underworld]] ({{transl|grc|[[katabasis]]}}) in order to gain insight about his impending voyage home by raising the spirits of the dead through the use of spells which Circe has taught him. He wishes to invoke and question the [[Shade (mythology)|shade]] of [[Tiresias]] in particular; however, he is unable to summon the seer's spirit without the assistance of others. The ''Odyssey''{{'}}s passages contain many descriptive references to necromantic rituals: rites must be performed around a pit with fire during nocturnal hours, and Odysseus has to follow a specific recipe, which includes the blood of sacrificial animals, to concoct a libation for the ghosts to drink while he recites prayers to both the ghosts and gods of the underworld.<ref>Homer. ''Odyssey'', [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0218:book=10:card=10 Book X, Lines 10–11] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201123170745/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0218%3Abook%3D10%3Acard%3D10 |date=2020-11-23 }}, and [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0218:book=11:card=1 Book XI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127151758/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0218%3Abook%3D11%3Acard%3D1 |date=2020-11-27 }}.</ref>
Practices such as these, varying from the mundane to the grotesque, were commonly associated with necromancy. Rituals could be quite elaborate, involving [[magic circle]]s, [[wand]]s, [[talisman]]s, and [[incantation]]s. The necromancer might also surround himself with morbid aspects of death, which often included wearing the deceased's clothing and consuming foods that symbolized lifelessness and decay such as unleavened black bread and unfermented grape juice. Some necromancers even went so far as to take part in the mutilation and consumption of corpses.<ref>Guiley, p. 215.</ref> These ceremonies could carry on for hours, days, or even weeks, leading up to the eventual summoning of spirits. Frequently they were performed in places of [[burial|interment]] or other melancholy venues that suited specific guidelines of the necromancer. Additionally, necromancers preferred to summon the recently departed based on the premise that their revelations were spoken more clearly. This timeframe was usually limited to the twelve months following the death of the physical body; once this period elapsed, necromancers would evoke the deceased's ghostly spirit instead.<ref>Lewis, p. 201.</ref>
While some cultures considered the knowledge of the dead to be unlimited, ancient Greeks and Romans believed that individual shades knew only certain things. The apparent value of their counsel may have been based on things they knew in life or knowledge they acquired after death. [[Ovid]] writes in his ''[[Metamorphoses]]'' of a marketplace in the underworld where the dead convene to exchange news and gossip.<ref>Luck, p. 13.</ref><ref>Ovid. ''Metamorphoses'', [[s:Metamorphoses/Book IV#The Transformation of Ino and Melicerta to Sea-Gods|Book IV, Fable VII, Lines 440–464]].</ref>
-->
==Oberennoù==
Meneget eo ar ger e-barzh [[An Teirgwern Pembroke]], gant [[Jarl Priel]].
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Speredelezh]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
dwvgypboz4y35tdmh41u92ttdmly0oe
Tarod
0
101094
2007196
1475819
2022-08-08T16:28:20Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Ezoteregezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ gant '''[[tarot|tarot gall]]''', ur c'hoari 'r c'hartoù.''
<HR noShade>
[[Restr:Boteleur Papesse Imperatrice.jpg|400px|thumb|dehou|An teir c'hartenn gentañ eus "Tarod Marselha" unan eus ar c'hoarioù kartoù implijetañ evit an divinerezh.]]
An '''tarod'''<ref>[[Roparz Hemon]], ''Nouveau dictionnaire breton-français'', 1978, p. 777b.</ref> a zo ur re pe ur c'hoari gartoù implijet e [[kartomañs]], da lavaret eo an divinerezh dre ar c'hartoù.
==Notennoù ha daveennoù==
<references/>
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
24lmgogro569vd0lw1mspbyerw4ua2g
2007214
2007196
2022-08-08T17:52:44Z
Undenbennak
62280
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ ar pakad kartennoù gant ar '''[[c'hoarioù Tarod]]'''.''
<HR noShade>
[[Restr:Boteleur Papesse Imperatrice.jpg|400px|thumb|dehou|An teir c'hartenn gentañ eus "Tarod Marselha" unan eus ar c'hoarioù kartoù implijetañ evit an divinerezh.]]
An '''tarod'''<ref>[[Roparz Hemon]], ''Nouveau dictionnaire breton-français'', 1978, p. 777b.</ref> a zo ur pakad kartennoù implijet evit ober [[c'hoarioù Tarod]], hag alies e vez graet divinerezh dre ar c'hartoù-mañ (graet e vez [[kartomañs]] anezhañ).
==Notennoù ha daveennoù==
<references/>
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
a0izd6gc92c4xk8ulpamtgtvki894hg
2007219
2007214
2022-08-08T18:38:28Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ ar pakad kartennoù gant ar '''[[c'hoarioù Tarod]]'''.''
<HR noShade>
[[Restr:Boteleur Papesse Imperatrice.jpg|400px|thumb|dehou|An teir c'hartenn gentañ eus "Tarod Marselha" unan eus ar c'hoarioù kartoù implijetañ evit an divinerezh.]]
An '''tarod'''<ref>[[Roparz Hemon]], ''Nouveau dictionnaire breton-français'', 1978, p. 777b.</ref> a zo ur pakad kartennoù implijet da [[c'hoarioù Tarod|c'hoari Tarod]], hag alies e vez implijet ar c'hartoù-mañ e [[divinerezh]] (graet e vez '"lenn ar blanedenn" pe [[kartomañs]]{{Daveoù a vank}} eus an dra-se).
==Notennoù ha daveennoù==
<references/>
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
af17xd8y8dvitl27e4farohaf0q9om3
2007220
2007219
2022-08-08T18:40:22Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Confusion colour.svg|20px|]]''Arabat droukveskañ ar pakad kartennoù gant ar '''[[c'hoarioù Tarod]]'''.''
<HR noShade>
[[Restr:Boteleur Papesse Imperatrice.jpg|400px|thumb|dehou|An teir c'hartenn gentañ eus "Tarod Marselha" unan eus ar c'hoarioù kartoù implijetañ evit an divinerezh.]]
An '''tarod'''<ref>[[Roparz Hemon]], ''Nouveau dictionnaire breton-français'', 1978, p. 777b.</ref> a zo ur pakad kartennoù c'hoari implijet en Europa abaoe ar {{XVvet kantved}} da [[c'hoarioù Tarod|c'hoari Tarod]], hag alies e vez implijet ar c'hartoù-mañ e [[divinerezh]] (graet e vez '"lenn ar blanedenn" pe [[kartomañs]]{{Daveoù a vank}} eus an dra-se).
==Notennoù ha daveennoù==
<references/>
[[Rummad:Divinouriezh]]
[[Rummad:Ezoteregezh]]
tm6nnp2gze818674ohd8hy94loi0slo
Homo
0
102181
2007289
1956935
2022-08-09T10:10:17Z
2A01:CB08:8913:1900:1910:E38A:4A47:7F1B
wikitext
text/x-wiki
{{Taxobox Loen | ''Homo'' | Neandertal vs Sapiens.jpg | Kleiz : ''[[Homo sapiens]]''<br>Dehou : ''[[Homo neanderthalensis]]''}}
{{Taxobox Phylum | Chordata / Vertebrata }}
{{Taxobox Classis | Mammalia }}
{{Taxobox Ordo | Primates }}
{{Taxobox Subordo | Haplorrhini }}
{{Taxobox Infraordo | Simiiformes }}
{{Taxobox Superfamilia | Hominoidea }}
{{Taxobox Familia | Hominidae }}
{{Taxobox Anv skiantel | Loen | genad | Homo | [[Carl von Linné|Linnaeus]], [[1758]] }}
{{Taxobox Echu}}
'''''Homo''''' zo ur [[genad]] a vod ''[[Homo sapiens]]'' (an den modern) hag ar spesadoù kar dezhañ. Bout ez eus anezhañ abaoe war-dro 2,3 – 2,4 milion a vloavezhioù.
''[[Homo habilis]]'', unan hag an daou spesad kentañ ag ar genad ''Homo'', zo un diskennad da ''[[Australopithecus garhi]]'' a veve 2,5 milion a vloavezhioù zo.
Aet eo da get razh spesadoù ar genad ''Homo'' nemet ''Homo sapiens''. Ar spesadoù kar dezhañ diwezhañ, ''[[Homo floresiensis]]'' ha ''[[Homo neanderthalensis]]'', zo aet da get, an eil 18&nbps;000 bloaz zo; hag egile 28&nbps;000 bloaz zo. Neoazh elfennoù dizoloet n’eus ket pell a lak ar skiantourion da soñjal en dije ''Homo floresiensis'' treuzvevet betek 12&nbps;000 bloaz zo, ha razh poblañsoù an [[Douar]], nemet [[Afrika]]niz, o defe [[gen|genoù]] o tonet eus un [[hironerezh]] etre ''Homo sapiens'' ha ''Homo Neanderthalensis'' c’hoarvezet er [[Reter-Nesañ]].
== Gerdarzh==
Ar ger ''homo'' a dalv “den” e [[latin]] ha donet a ra ag an henlatin ''hĕmo'' a zeu eñ ag an [[Indezeuropeg]] *''dʰǵʰm̥mō'' (“mab an douar”).<br>
Roet e voe an anv-mañ d’ar genad gant [[Carl von Linné]] e [[1758]].
== Anvioù spesadoù deuet blaz ar c’hozh warne ==
* ''[[Homo sapiens sapiens]]'' ha ''[[Homo sapiens neanderthalensis]]'', anvioù daou [[isspesad]] a ''Homo sapiens''. Hiriv e vezont lakaet da spesadoù distag ag ar genad ''Homo'' : ''Homo sapiens'' ha ''Homo neanderthalensis''.
* [[Den Cro-Magnon]]
* [[Den Piltdown]] (taol-bourd skiantel)
== Spesadoù anavezet ar genad Homo ==
Arvarus eo c’hoazh renkadur ar spesadoù-se ha tabut zo c’hoazh etre an [[Henzenoniezh|henzenoniourion]] evit lakaat ar re-mañ-re da spesad pe isspesad.<br>
Setu amañ spesadoù ar genad ''Homo'' hervez urzh al lizherenneg.
* ''[[Homo antecessor]]'' (etre 1,2 ha 0,7 milion a vloavezhioù)
* ''[[Homo cepranensis]]''
* ''[[Homo erectus]]'' (1,8 M. a vl.). Brasoc’h eo eget e ziaraogerion. Etre 850 cm³ ha 1 100 cm³ e oa endalc’h e glopenn. Ur [[baleg us-pod]] kreñv a oa dezhañ, hogen ne oa ket ken rakkarvenek hag ar spesadoù Homo kent. Ampartoc’h e oa evit sevel ostilhoù ha mestroniañ a rae an [[tan]].
* ''[[Homo ergaster]]'' (etre 2,2 milion ha 1 milion a vl.)
* ''[[Homo floresiensis]]'' (Den [[Flores]] — kavet e [[2003]] — aet da get war-dro 18 000 bloaz.)
* ''[[Homo rudolfensis]]'' (2,4 milion a vloavezhioù)
* ''[[Homo georgicus]]'' (1,8 milion a vloavezhioù)
* ''[[Homo habilis]]'' (etre 2,5 ha 1,5 milion a vloavezhioù). 700 cm³ e oa endalc’h e glopenn.
* ''[[Homo heidelbergensis]]'' (etre 600 000 bloaz ha 200 000 bloaz)
* ''[[Homo erectus reilingensis]]'' (''[[Pithecanthropus erectus reilingensis]]'') : darn klopenn un [[hominidae]] henaek dizoloet e [[Mervent]] [[Alamagn]].
* ''[[Homo neanderthalensis]]'' : ur c'hlopenn bras a oa dezhañ gant un tal war steuziañ, izel, hag un torus tev a-us da doulloù an daoulagad, ha tost elgezh ebet. 1 600 cm³ e oa endalc’h e glopenn, da lavaret eo un tammig muioc’h eget hini ''Homo sapiens''. Etre 1,50 ha 1,70 metr sav a oa dezhañ.<br>
Beziañ a rae e re varv gant [[lid-kañv|lidoù-kañv]]. Bevañ a reas en [[Eurazia]] nemetken. Aet eo ar spesad da get.
* ''[[Homo rhodesiensis]]'' (etre 125 000 ha 300 000 bloaz).
* ''Homo sapien''s, Den Cro-Magnon. An den modern eo. E gavout a reer war razh ar [[Kevandir|c’hevandirioù]].<br>
Den Neandertal ha ''Homo sapiens'' (Den Cro-Magnon) o doa bevet en [[Europa]] hag er [[Reter-Nesañ]] d’ar memes koulz.
* [[Den Denisova]] zo ur spesad ag ar genad Homo dizoloet nevez zo e [[Siberia]]. Kenoadek e oa da ''Homo neanderthalensis'', ''Homo sapiens'' ha ''Homo floresiensis''.
== Taolenn geverata spesadoù ar genad Homo ==
{| class="wikitable"
|-
! Spesadoù
! Prantad amzer (e milionoù a vloavezhioù)
! Dasparzh
! Ment en oad-gour (m)
! Pouez en oad-gour (kg)
! Barr-klopenn (cm³)
! Dizoloadennoù ar c'harrekaennoù
! Deiziad an dizoloadenn / <br />embannadue e anv
|-
| ''[[Homo habilis|H. habilis]]''
| 2,5 — 1,5
| [[Afrika]]
| 1,0 — 1,5
| 30 — 55
| 600
| Kalz
| 1960 / 1964
|-
| ''[[Homo rudolfensis|H. rudolfensis]]''
| 1,9
| [[Kenya]]
|
|
|
| 1 c'hlopenn
| 1972 / 1986
|-
| ''[[Homo georgicus|H. georgicus]]''
| 1,8 — 1,6
| [[Georgia]]
|
|
| 600
| Nebeut
| 1999 / 2002
|-
| ''[[Homo ergaster|H. ergaster]]''
| 1,9 — 1,25
| Reter ha Su Afrika
| 1,9
|
| 700 — 850
| Kalz
| 1975
|-
| ''[[Homo erectus|H. erectus]]''
| 2(1,25) — 0,3
| Afrika, [[Azia]] ([[Java]], [[Sina]], [[Kaokaz]]), [[Europa]]
| 1,8
| 60
| 900 — 1100
| Kalz
| 1891 / 1892
|-
| ''[[Homo cepranensis|H. cepranensis]]''
| 0,8 ?
| [[Italia]]
|
|
|
| 1 gokenn glopenn
| 1994 / 2003
|-
| ''[[Homo antecessor|H. antecessor]]''
| 0,8 — 0,35
| [[Spagn]], [[Bro-Saoz]]
| 1,75
| 90
| 1000
| 3 lec'hienn
| 1997
|-
| ''[[Homo heidelbergensis|H. heidelbergensis]]''
| 0,6 — 0,25
| Europa, Afrika, Sina
| 1,8
| 60
| 1100 — 1400
| Kalz
| 1908
|-
| ''[[Den Neandertal|H. neanderthalensis]]''
| 0,23 — 0,03
| Europa, Azia ar C'hornôg
| 1,6
| 55 — 70
| 1200 — 1700
| Kalz
| (1829) / 1864
|-
| ''[[Den Denisova]]''
| 0,04
| Mervent [[Siberia]] ([[Kraï an Altaï|Altaï]])
|
|
|
| Nebeut-tre
| 2010
|-
| ''[[Homo rhodesiensis|H. rhodesiensis]]''
| 0,3 — 0,12
| [[Zambia]]
|
|
| 1300
| Nebeut-tre
| 1921
|-
| ''[[Den modern|H. sapiens]]''
| 0,25 — amzer a-vremañ
| Bed a-bezh
| 1,4 — 1,9
| 55 — 80
| 1000 — 1850
| Amzer a-vremañ
| — / 1758
|-
| ''[[Homo floresiensis|H. floresiensis]]''
| 0,10 — 0,012
| [[Indonezia]]
| 1,0
| 25
| 400
| 7 hinienn
| 2003 / 2004
|}
== Perzhioù ar genad ''Homo'' ==
Bout ez eus tri dezverk-diazez al lignez denel.
=== Daoudroadegezh a-drebad. ===
* 4 c’hrommadur el [[livenn-gein]].
* Un toull kilpenn e diaz ar [[klopenn|glopenn]] e liamm gant ur blegenn-gorf a-sonn.
* Ul [[Lestr (korfadurezh)|lestr]] ledan ha war-zigor, hag a-drugarez dezhañ ur stabilded a-sav gwelloc’h.
* [[Morzhedaskorn|Morzhedeskern]] a-veskell ha laka an [[treid]] da vout sonn e-keñver ar [[kreiz-pouez|c’hreiz-pouez]].
* Ur [[meud-troad]] kenstur gant ar [[Biz-troad|bizied-troad]] arall ha bezoud ur [[bolz troad]].
* Izili krec’h krenn.
Ouzhpennet e vez bremañ ar c’houested da redek.
=== Emdroadur ar glopenn ===
* Ur [[barr-klopenn]] bras (> 600 cm³), brasoc’h eget hini an [[aostralopitek|aostralopiteked]] hag ar [[primated]] arall, hag o vout tuet da greskiñ (ouzhpenn 1 500 cm³ evit den Neandertal ha ''Homo sapiens''), nemet evit den Flores (spesad az eas da vihanaat abalamour d’an digenvez enezat).
* Rontadur ar glopenn.
* Pladerezh an dremm ([[mojell]] ebet ken).
=== Obererezhioù sevenadurel ===
* Buhez sokial.
* Binvioù gant gwelladenn [[benañ ar mein]] ha liesadur ar binviadur ([[daoudueg|daouduegoù]], [[kraver|kraverioù]], hag all).
* Implij an [[tan]] (Homo erectus?), ha mestroni an tan en oaledoù da-c’houde (testeniekaet adalek Homo neanderthalensis).
* Lidoù-kañv (testeniekaet adalek Homo neanderthalensis).
* Arzoù evel al [[livouriezh]] hag ar [[Kizellerezh|c’hizellerezh]] (testeniekaet adalek ''Homo sapiens'').
[[Rummad:Paleoantropologiezh]]
[[Rummad:Denoniezh]]
[[Rummad:Hominidae]]
2su28ryxbo325br0u82ixzetjiypykb
Baba Yaga
0
104971
2007149
1888479
2022-08-08T12:42:16Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="font-size:95%; text-align:center;"
|-
|[[Restr:Bilibin. Baba Yaga.jpg|220px]]
|-
|[[Restr:Ivan Bilibin 035.jpeg|220px]]<br>Baba Yaga hag he lochenn<br>[[Ivan Bilibin]], e ''[[Vasilisa Goant]]'' ([[1899]])
|}
{{Commonscat|Baba Yaga}}
'''Baba Yaga''' (Баба-Яга e [[ruseg]], Baba Jaga e [[poloneg]]) zo ur sorserez hag a gaver e meur a gontadenn [[Sklaved|slav]], rusek, [[bulgarek]], polonek, evel e [[Vasilisa Goant]].
Sorserez eo Baba Yaga, hag ur c'har dezhi hepken, ha lesanvet « Baba Yaga Gar Askorn » (Костяная Нога e ruseg), o chom en ul lochenn savet war pavioù [[yar]], hep [[dor]] na [[prenestr]], e penn pellañ ar c'hoad don. [[Mouchouer]] ebet ne vez ganti war he fenn, pezh a oa dizereat e kevredigezh ar goueriaded rus.
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Kontadennoù Rusia]]
[[Rummad:Lennegezh rusianek]]
pl0q4e0dh3olb3820pot9u1v27urjuy
Anne Pedersdotter
0
105300
2007155
1957480
2022-08-08T12:47:26Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Scheiterhaufen 2.jpg|350px|right|thumb| Deviñ ur sorserez, hervez ur skeudenn alaman]]
'''Anne Pedersdotter''' (marvet d'ar [[7 a viz Ebrel]] [[1590]]) a oa ur vaouez eus [[Norge]] a voe tamallet dezhi bout sorserez hag a voe devet e [[Bergen (Norvegia)|Bergen]]. Dre ma'z eus kalzik a zielloù diwar-benn he frosez ez eo, war un dro gant [[Lisbeth Nypan]], an damalladez brudetañ eus ar vro er {{XVIvet kantved}}.
==He buhez==
Anne Pedersdottera oa ganet e kêr [[Trondheim]], ha merc'h un ofisial e oa, ha c'hoar da ofisial kêr Trondheim, Sören Pedersson. En 1552, e timezas da Absalon Pedersson Beyer, beleg luterian ha kelenner [[doueoniezh]] e Bergen ma'z eont da chom.
En 1575 e voe tamallet da Anne bezañ lazhet eontr he fried, an eskob Gjeble Pedersson, dre sorserezh, evit gallout lakaat he fried da vont da eskob met didamallet e voe a drugarez da zarempredoù he fried hag a zeuas a-benn da gaout ur pardon digant Roue Danmark. Bloaz goude e varvas he fried. Intañvez pinvidik e oa, disamm a dailhoù a-berzh ar roue, met bepred e veze sellet outi evel ouzh ur sorserez. Digenvez e veve, mont a rae e droug ouzh an dud, tabutal gante, ha gwashaat a rae he brud a-hed ar bloavezhioù.
E miz Meurzh 1590 e voe tamallet adarre. Nac'h a reas mont d'ar prosez, ha kerc'het e voe dre heg. Eno e voe tamallet dezhi bezañ drouklazhet c'hwec'h den goude o lakaat da gleñvel dre sorserezh; mignoned hag amezeien e oa an testoù, hag he matezh Elina a lavaras e oa bet implijet evel kazeg d'he c'has d'ur Sabad sorserezed, ma oa bet divizet gant ar sorserezed deviñ kêr. Tud all a lavaras o doa he gwelet gant diaoulien.
E-pad ar prosez e tiskouezas Anne kaout "youl, spisweled, ampartiz". Pa voe tamallet dezhi bezañ lazhet ur bugel ec'h eilgerias : " Kalz a vugale a varv er gêr-mañ, n'em eus ket o lazhet holl". Daoust da alioù kontrol beleien zo eus Bergen e voe kondaonet d'ar marv. En Norge e veze devet ar sorserezed en o bev, ha sed a c'hoarvezas dezhi.
==Lennegezh==
*''Anne Pedersdotter'', zo ur reuzc'hoari [[norgeek]] gant [[Hans Wiers-Jenssen]] e 1909.
*Diwar ar pezh e voe savet
**ar c'hoarigan italianek ''[[La fiamma]]'' e 1934 gant [[Ottorino Respighi]]
**ar film ''[[Day of Wrath]]'' e 1943, renet gant ar filmaozer danat [[Carl Theodor Dreyer]].
*Ur c'hoarigan all zo bet savet diwar-benn ''Anne Pedersdotter'', gant [[Edvard Fliflet Bræin]], al libretto a zo diwar zorn Hans Kristiansen.
*En 1977 e voe embannet ar romant norgeek ''Skjærsild'' gant [[Vera Henriksen]].
==Monumantoù==
{{DEFAULTSORT:Petersdotter, Anne}}
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Merc'hed Norvegia]]
[[Rummad:Marvioù 1590]]
snr0fij9fpc3j2ww5uxdsn5rujcc9a8
Rummad:Merc'hed Afrika
14
105803
2007145
1534401
2022-08-08T12:23:52Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Merc'hed]]->[[Rummad:Merc'hed hervez o bro]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Merc'hed hervez o bro]]
[[Rummad:Tud Afrika]]
9l3ft8vsyciz0pen6a2a88u6qfcibse
Maria Rampendahl
0
106199
2007156
1537469
2022-08-08T12:47:37Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Stein des anstosses01.jpg|thumb|Maen-koun Maria Rampendahl]]
'''Maria Rampendahl''' (war-dro [[1645]] e [[Lemgo]] – [[1705]] e [[Varel]]) eo ar vaouez diwezhañ a voe tamallet dezhi bezañ [[sorserez]] ha barnet evit se e kontelezh [[Lippe (stad)|Lippe]], en Alamagn, e [[1681]]. [[Boureverezh|Boureviet]] e voe met ne anzavas ket e oa sorserez. He gwaz ne zilezas ket Maria Rampendahl ha kement-se, gouez dezhi, a roas kalon dezhi. Kondaonet e voe, a-benn ar fin, da vezañ kaset kuit eus ar gêr.
Klask a reas-hi goude-se sevel klemm a-enep kêr Lemgo ha kont Lippe, diral Lez-varn an Impalaeriezh, ha lavaret e oa bet direizh ar varnadenn a-enep dezhi. Met koll a reas he frosez, echuet d'an 30 a viz Here 1682, ha kalz a arc'hant a gollas ar c'houblad en afer-se. Mont a rejont da vevañ da Varel, kêr c'henidik he gwaz, e kontelezh [[Oldenburg]], hag eno e varvas e 1705, d'an oad a 60 vloaz.
Ar vaouez diwezhañ eo a voe barnet evel sorserez e [[Lemgo]]. En enor dezhi e voe savet ur maen-koun e [[1994]] e-kichen iliz Lemgo.
==Liamm diavaez==
*[http://www.historicum.net/themen/hexenforschung/lexikon/alphabethisch/p-z/art/Rampendahl_Mar/html/artikel/1667/ca/6d54e9f52a/ ''Maria Rampendahl (Amgeklagte im Hexenprozess)''] {{de}}
{{DEFAULTSORT:Rampendahl, Maria}}
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Merc'hed Alamagn]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1645]]
[[Rummad:Marvioù 1705]]
hx7qbbpkqzt9nsq6t0xzc34jnme7qvz
Gandalf
0
107723
2007242
1997472
2022-08-08T20:01:48Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserien]]->[[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
{{Labour zo}}
[[Restr:GANDALF.jpg|thumb|upright|Gandalf, gant 'Nidoart', 2013]]
[[Restr:DSC09942 - Gandalf (37033407776).jpg|thumb|Gandalf evel hudour gwenn]]
'''Gandalf''' a zo un hudour en romantoù ''[[An Hobbit]]'' hag ''[[Aotrou ar Gwalennoù]]'' bet skrivet gant [[J. R. R. Tolkien]]. Ezel eo eus urzh an ''Istari'' ha dont a ra da vezañ penn ha mentor [[Kumuniezh ar Walenn]].
Evel hudour ha douger ur Walenn a c'halloud en deus ur beli bras
<!--
, daoust ya war-raok o kendrec'hiñ a re all peurliesañ. gant un anaouedegezh ec'hon e beaj atav é soñja war e gefridi dizober [[Sauron]]. Liammet eo gant an tan dre e walenn anvet ''Narya'', Gwalenn an Tan, neuze e vez implijet an tan evel arm gantañ. Unan e-touesk ar [[Maiar]], divarvel eo met e c'hallfe bezañ lazhet war tachen an emgann, ha setu petra a zegouezhas gant ar Balrog eus Moria. Koulskoude e oa bet adkaset war [[Douar ar C'hreiz]] da achuiñ e gefridi evel Gandalf ar Gwen ha penn d'an ''Istaried''.
Tolkien a ijinas Gandalf evel un doare [[ael]] enkorfet. Alies eo liammet da [[Odin]], an doue german hag e vale treuzwisket evel ur c'hantreer. Mod-all e vez taolennet evel ur bleiner, damheñvel ouzh [[sibilla]] Kuma hag e ziwallas [[Aeneas]] en ''[[Aeneis]]'' [[Vergilius]], pe Vergilius e-unan en [[Divina Commedia]], ur [[profed|diouganer]].
-->
===Anvioù===
[[File:Emblema Gandalf.svg|thumb|upright=0.5|[[Runoù|run]] [[Cirth|Certh]] Nnn. 19 "G", implijet gant Gandalf evel [[arouez]] pe evel siell]]
Tolkien en doa tennet anv ''Gandalf'' eus hini ''[[Gandalf (mitologiezh)|Gandálfr]]'', ur c'horr er ''Dvergatal'', ur roll a anvioù korred er ''[[Völuspá]]''<ref>John D. Rateliff, ''[[The History of The Hobbit]]'' eil levrenn, HarperCollins 2007, Appendix III ISBN:978-0-00-725066-0</ref>. E [[Norseg]] e talvez an anv kement ha "elf e bennbazh". Adkavout a reer ar memes skeudenn en anv ''Tharkûn'', a dalvez "den e bennbazh" e [[Khuzdul]], yezh ar Gorrred ijinet gant Tolkien<ref>''Unfinished Tales'', lodenn 4, pennad 2, "The Istari"</ref>.
Gandalf en deus meur a anv hag a lesanv en oberennoù Tolkien. [[Faramir]] a ra "ar pirc'hirin gris" anezhañ, ha disklêrian a ra en deus lavaret Gandalf : "Kalz a anvioù am eus hag e kalz a vroioù. ''Mithrandir'' ("pirc'hirin gris"}} e-touez an [[Elf (Douar-ar-C'hreiz)|Elfed]], Tharkûn evit ar [[Korr (Douar-ar-C'hreiz)|Gorred]], Olórin e oan-me em yaouankiz er c'hornôg hag a zo disoñjet, Incánus er su, en norzh ''Gandalf''; d'ar [[Rhûn|reter]] ne'z an ket."<ref>''[[The Two Towers]]'', levrenn IV, pennad 5, "The Window on the West"</ref>.
E-barzh un dornskrid abred eus ''[[The Hobbit]]'' ez eo anvet ''Bladorthin''<ref>John D. Rateliff ''The History of The Hobbit'' levrenn I ''Mr. Baggins'', HarperCollins, 2007 pennad I(b) ISBN 978-0-00-725066-0</ref>. Er skrid-se e vez graet Gandalf eus ar C'horr a zeuio da vezañ [[Thorin Oakenshield|Thorin Skoedderv]].
Pep a liv disheñvel o deus mantilli hudourien Douar ar C'hreiz. E-pad ar pep brasañ eus e vuhez evel hudour, mantell Gandalf a oa gris, alese e anv : Gandalf "ar gris" ha ''Greyhame'' (tilouet), diwar an [[hensaozneg]] ''hame'' ("golo, kroc'hen") a vez graet anezhañ e [[Rohan]]. ''Mithrandir'' eo e anv e [[sindarin]], ar pezh a dalvez "ar pirc'hirin gris" pe "ar reder bro louet". E-kreiz ''The Lord of the Rings'' e teu Gandalf da vezañ penn urzh an hudourien, hag advadezet eo Gandalf Wenn. Ar c'hemm statud ha dilhad a zegas un anv all : "ar marc'heger gwenn". Kouslkoude e kendalc'h an Elfed da envel anezhañ ''Mithrandir''. A-wezhioù e ''[[The Lord of the Rings]]'', ez a e enebourien outañ gant lesanvioù evel : kaner fall (Stormcrow), ''Láthspell'' ("Keloù fall" e [[hensaozneg]]), ha "Foll gris"<ref>''Unfinished Tales'', lodenn 4, pennad 2, "The Istari"</ref>.
==Buhez==
===Valinor===
E [[Valinor]], e veze graet ''Olórin'' eus Gandalf<ref>''Unfinished Tales'', lodenn 4, pennad 2, "The Istari"</ref>. Unan eus [[Maiar]] Valinor e oa, unan eus pobl ar Vala [[Manwë]] evit bezañ resis. A-hervez e oa ar furañ eus ar Maiar. Daremprediñ a rae daou Valar all : Irmo, rak bevañ a rae en e liorzhoù, ha [[Nienna]], patromez a druez, a gelennas anezhañ. Pa zivizas ar Valared kas urzh an Istari en tu all d'ar mor da [[Douar-ar-C'hreiz|Zouar-ar-C'hreiz]] da guzuliañ ha da skoazellañ ar re a enebe ouzh [[Sauron]] e oa graet anv eus Olórin gant Manwë. Olórin a c'houlennas da gentañ bezañ digarezet abalamour m'en doa aon rak Sauron ha ma tiouere an nerzh da dalañ outañ, Manwë avat a respontas e oa muioc'h a abegoù abalamour da se dezhañ da vont di<ref>''[[Unfinished Tales]]'', part 4, ch. 2, "The Istari"</ref>.
Evel ar Maiar arall, Gandalf ne oa ket un den tonket da vervel met ur boud damheñvel ouzh un ael e stumm un den. Evel unan eus ar speredoù-se, Olórin a servije krouer ar bed ([[Eru Ilúvatar]]) "tan kuzh" ar c'hrouer.
Antreal a reas ar Maiar er bed dindan furm pemp hudour hag e kemeras neuz un den kozh evel sin a uvelded. Roll an hudourien a oa kuzuliañ met morse talañ ouzh nerzh Sauron gant ho hini. Degemeret e vefe gwelloc'h alioù un den kozh uvel gant rouaned hag aotronez Douar ar C'hreiz evit hini ur boud galloudus hag a rofe urzhioù dezhe war-eeun<ref name="Istari" group=T/>
===Douar ar C'hreiz===
Erruout a reas an hudourien e Douar ar C'hreiz pep hini d'e dro, abred e-doug an trede oadvezh. An hini diwezhañ e oa Gandalf. Degouezhout a reas e havroù Mithlond. Seblantout a rae bezañ an hini koshañ hag an hini disterañ met [[Círdan]], ar saver listri, a santas e oa an hini brasañ anezhe kerkent hag o emgav kentañ. [[Narya]], Gwalenn an tan, a roas dezhañ. [[Sarouman]], penn an hudourien, a glevas komz eus an donezon hag a oa feuket e vije bet choazet Gandalf. Hemañ a guzhas mat ar walenn, ha ne ouie nemeur a dud e oa gantañ kent dezhañ kuitaat gant an dougerien gwalennoù all<ref name="Istari" group=T/>.
Stennet e oa an darempred etre Gandalf ha Sarouman, penn an Istari. Urzh o doa an hudourien da skoazellañ an dud, an [[Elf (Douar-ar-C'hreiz)|Elfed]], hag ar [[Korr (Douar-ar-C'hreiz)|Gorrred]], met dre o c'huzulioù hepken. Difennet e oa implijout an nerzh da da vestrañ anezhe. Sarouman avat a zalc'he nebeutoc'h-nebeutañ kont eus an urzh-se<ref name="Istari" group=T/>.
====Ar C'huzul gwenn====
Abred e touetas Gandalf ne oa ket un [[Nazgûl]] eus igromañser Dol Guldur met Sauron e-unan. Hag eñ ha mont da [[Dol Guldur|Zol Guldur]]<ref name="AppB" group=T>''[[The Return of the King]]'', Appendix B.</ref> da zizoleiñ ar wirionez, met tec'het a reas an igromañser razañ. Distreiñ a reas an igromañser da Zol Guldur goude-se gant muioc'h a nerzh<ref name="AppB" group=T/> hag ar C'huzul gwenn a oa savet evit respont d'an dañjer<ref name="AppB" group=T/>. Spi he doa [[Galadriel]] e vefe renet ar c'huzul gant Gandalf, met nac'hañ a reas, rak ne felle ket dezhañ bezañ liammet ouzh hini war-bouez ar Valar o doa kaset anezhañ. Choazet e oa Sarouman en e lec'h, abalamour ma oa an hini a oa ar muiañ desket diwar-benn labour Sauron en Eil Oadvezh<ref name="Of the Rings of Power" group=T>''[[The Silmarillion]]'', "Of the Rings of Power and the Third Age"</ref><ref name="Istari" group=T>''[[Unfinished Tales]]'', part 4, ch. 2, "The Istari"</ref>.
Distreiñ a reas Gandalf da Zol Guldur e dañjer e vuhez ha deskiñ en un doare asur e oa Sauron distroet e oa an igromañser. Ar bloaz war-lerc'h e oa galvet ar C'huzul gwenn, ha Gandalf a alias kas Sauron kuit<ref name="AppB" group=T/>. Sarouman, avat, a lavaras d'ar C'huzul e c'hwitfe strivoù anat Sauron evit adkavout ar [[Gwalenn Nemeti|Walenn Nemeti]], dre ma oa bet kaset ar Walenn d'ar mor gant ar stêr Anduin pell zo, hag e oa divizet gortoz. D'ar mare-se avat e krogas Sarouman e-unan da glask ar Walenn tost da Brad an Elestr ma oa bet lazhet [[Isildur]]<ref name="Of the Rings of Power" group=T/><ref name="Istari" group=T/>.
====Erebor====
El levr ''[[Unfinished Tales]]'' e skriv Tolkien un tamm hiroc'h diwar-benn an istor a-dreñv ''[[An Hobbit]]''. Anv a ra eus ar gejadenn dre zegouezh etre Gandalf ha [[Thorin Oakenshield]], ur roue korr en harlu, e tavarn ar ''Prancing Pony'' e Bree. Gandalf en doa rakwelet abaoe ur pennad amzer ar mare ma tarzhfe ar brezel gant [[Sauron]], ha gouzout a rae e oa an norzh e dañjer bras. E ken kaz ma vefe taget [[Rivendell]] e c'hallfe an [[aerouant]] [[Smaug]] ober distrujoù bras. Kenderc'hiñ a reas Thorin e c'halle sikour anezhañ da c'hounit en-dro e rouantelezh kollet en [[Erebor]] digant Smaug, hag evel-se e krogas an avantur<ref>''[[Unfinished Tales]]'', part 3, 3, "[[The Quest of Erebor]]"</ref>.
[[File:Glamdring-no-bg.png|thumb|75 px|Ur c'hleze goveliet diwar skouer [[#Glamdring|Glamdring]] evel m'emañ deskrivet e ''Aotrou ar gwalennoù'']]
<!--
-->
== Filmoù ha radio ==
An aktour saoz [[Ian McKellen]] a c'hoari Gandalf e filmoù ''[[The Lord of the Rings (film)|The Lord of the Rings]]'' renet gant [[Peter Jackson]] etre 2001 ha 2003.
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
==Daveoù==
=== E skridoù Tolkien ===
::''Diskouez a ra ar roll-mañ lec'h pep arroud e skridoù tolkien.''
{{reflist|group=T|28em}}
===E skridoù all===
{{reflist|28em}}
{{Taolenn Mojennoù Tolkien}}
[[Rummad:Douar ar C'hreiz]]
[[Rummad:Tudennoù el lennegezh]]
[[Rummad:Hudourien]]
[[Rummad:Aotrou ar Gwalennoù]]
[[Rummad:Dougerien gwalennoù e skridoù Tolkien]]
m44dznl1dyo44j0vo24el8xkdie76ic
Rummad:Skrivagnerezed hervez o yezh
14
110265
2007282
1568784
2022-08-09T07:12:23Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Skrivagnerezed]]
[[Rummad:Skrivagnerien hervez o yezh]]
0kmls93von056jfaipvby8ndr4dgxzu
Elesbed Bro-C'hall (1764-1794)
0
112413
2007159
1970345
2022-08-08T13:00:12Z
Kaho Mitsuki
19104
The real portrait without POV modifications (the halo)
wikitext
text/x-wiki
{{pennad zo|Elesbed Bro-C'hall}}
[[file:Vigée Le Brun - Élisabeth of France, Versailles.jpg|thumb| 300px|Elesbed Bro-C'hall (1764-1794), gant [[Élisabeth Vigée Le Brun]].]]
'''Elesbed Bro-C'hall''' (1764-1794), pe ''Élisabeth Philippe Marie Hélène de France'', lesanvet '' Madame Élisabeth'', a oa ur briñsez c'hall, a voe dibennet gant an [[Dispac'h gall]] e Pariz.
Ganet e oa e [[kastell Versailhez]] d'an [[3 a viz Mae]] 1764. Diwezhañ bugel an [[daofin]] [[Louis-Ferdinand de France]] (1729-1765) hag e bried [[Maria Josepha von Sachsen (1731-1767)]] e oa. C'hoar e oa eta da [[Loeiz XVI (Bro-C'hall)]] ha d'e vreudeur danvez rouaned [[Loeiz XVIII]] ha [[Charlez X]].
Bac'het e voe war un dro gant he breur roue en 1792, kaset dirak al lezvarn dispac'hel da vare ar Spontadeg, kondaonet d'ar marv, ha dibennet.
[[Rummad:priñsezed gall]]
[[Rummad:tud dibennet]]
[[Rummad:Tiegezh Bourbon]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1764]]
[[Rummad:Marvioù 1794]]
1k35il0l3mdsjwbuvzl2iv577viwnjl
Pythia
0
112560
2007237
1922165
2022-08-08T19:52:24Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:John Collier - Priestess of Delphi - Google Art Project.jpg|thumb|''Belegez Delfi'' (1891) gant [[John Collier]].]]
[[Restr:Ac.delphi1.jpg|thumb|Templ Apollon]]
[[Restr:Ruins at Delfi.JPG|thumb|Dismantroù Delfi.]]
Ar '''Pythia''' (Πυθία e gregach), e [[Hellaz kozh]], a oa ar velegez a lavare [[orakl]]où an doue e [[templ]] [[Apollon]] e [[Delfi]].
[[Rummad:Delfi]]
[[Rummad:Tudennoù gwengelouriezh Hellaz]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
c335lfctqqi3r73cw7fqfuare29drws
Omeiaded
0
119672
2007168
2007128
2022-08-08T13:27:49Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
[[File:Umayyad750ADloc.png |thumb|Kalifiezh an Omeiaded, war-dro 750.]]
[[File:Map_of_expansion_of_Caliphate.svg |thumb|Kreskadennoù ar Galifiezh.]]
An '''Omeiaded''', pe '''Omeyaded''', (en [[arabeg]]: الأمويون (al-ʾUmawiyyūn), pe بنو أمية (Banū ʾUmayyah)) a oa un dierniezh [[kalif]]ed arab etre 661 ha 750. Dont a ra o anv eus ʾUmayyah ibn ʿAbd Šams, goureontr d'ar profed [[Mohammed|Mahomet]], eus ar meuriad Qurayš, a rene e [[Mekka]] en amzer Mahomet. [[Kalifiezh an Omeiaded]] a voe unan eus ar Stadoù brasañ er bed.
[[Rummad:Tierniezh an Omeiaded]]
[[Rummad:Gwezennoù-lignez
[[Rummad:Impalaeriezhioù]]
[[Rummad:Al-Andalus]]
ggio83a8lwkz8tkp2wrcjv65vqbgahc
CNN
0
129686
2007248
1819410
2022-08-08T20:16:16Z
CommonsDelinker
424
Lamet kuit eo bet ar restr ''CNN.svg'' peogwir e oa bet diverket diwar Commons gant Rubin16
wikitext
text/x-wiki
'''CNN''' berradur '''Cable News Network''' a vez graet eus ur chadenn skinwel Amerikan perc'hennet gant an [[Turner Broadcasting System]] skourr d'an [[Time Warner]]. Enaouet e voe d'ar [[1añ a viz Even]] [[1980]] gant ar perc'henner kleweled Amerikan [[Ted Turner]] evel ur chadenn kelaouiñ dibaouez dre neudenn. E miz Ebrel 2016, ur penn da CNN a ziskrivas gant un doare ofisiel ne oa ket mui ur chadenn skinwel kleweled "no longer a TV news network" met ur savenn lies dibaouez "a 24-hour global multiplatform network." Pa voe lañset, CNN a oa ar c'hentañ chadenn skinwel o reiñ ur sell dibaouez war ar c'heleier, bez e oa ivez ar c'hentañ chadenn skinwel kelaouiñ nemetken er [[Stadoù-Unanet Amerika|Stadoù Unanet]].
E miz C'hwevrer 2015, CNN a c'haller gwelet gant 96 289 000 skinwel en tiegezhioù (82.7% eus an tiegezhioù gant ur skinwel da nebeutañ) er [[Stadoù-Unanet Amerika|Stadoù Unanet]].
== Tabutoù ==
[[Restr:Cnn whitewashing bahrain dictatorship.png|thumb|250px|ludresadenn eus doare kelaouiñ CNN adal un tresadenn-vev "CNN whitewashing [[Bahrain]] dictatorship" (CNN o naetaat diktatouriezh Bahrain)]]
== Kampagn dilennadegoù prezidant SUA 2016 ==
D'an 3 a viz Ebrel 2016, kantadoù a harperien da [[Bernie Sanders]] o deus klemmet dirak savadur penn CNN e [[Los Angeles]]. Harperien Sanders a oa o vanifestiñ a-enep ar chadenn evit an doare a oa bet ganti da gelaouiñ war Kampagn dilennadegoù prezidant SUA 2016, dreist-holl da geñver an amzer roet da Sanders evit dibunañ e soñjoù. Lesanvet ''Occupy CNN'', al luskad enebiñ a lakae war-raok ar fed ma vije bet ar mediaoù pennañ er Stadoù Unanet Amerika o kuzhañ kampagn Sanders hag o lakaat war-wel e-plas [[Hillary Clinton]] pe [[Donald Trump]].
[[Rummad:Skinwel]]
[[Rummad:Mediaoù SUA]]
[[Rummad:Chadennoù skinwel SUA]]
dp2lbo3xpcnnz9fpmb5o252iqndwxl2
Vedmak
0
130355
2007251
1829707
2022-08-08T20:25:03Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudourien]]
wikitext
text/x-wiki
Er vitologiezh [[slavek]], ur '''vedmak''' (rusianeg : ''ведьмак'' ; ukrainianeg : ''відьмак'' ; polonek : ''wiedźmin'') zo ar pezh a anver [[sorser]] en Europa ar C'hornôg.
Ar ger a zo deuet diwar an henslaveg ''vědě'' « gouzout a ran » hag eus ar rusianeg kozh ''vѣd'' « gouiziegezh, galloudoù-hud ». [[Sorser|Sorserez]] a vez lavaret ''ведьма'' «ved'ma/ vědma » e rusianeg. Ar vědma zo alies maouezed fallakr padal ar vedmak a c'hell bezañ tud a vat evit an denelezh.
Ar ger Vedmak a c'hell bezañ implijet evel ur gunujenn drouk a-enep unan bennak. Abaoe brud bras an [[The Witcher (heuliad romantoù)|heuliad romantoù]] (ha [[The Witcher (heuliad c'hoarioù video)|c'hoarioù video]]) Wiedźmin ([[The Witcher]]) gant [[Andrzej Sapkowski]] ez eo brudet an doare tudennoù vedmak dre ar bed-holl ha kemmesket gant skeudenn an dudenn [[Geralt z Rivii]].
== Galloudoù ==
Kap eo da bareañ an dud pe al loened. Ur vedmak hervez ar mojennoù lies a c'hell ivez en em dreuzfurmiñ pe en ul loen (kezeg, balafenned, bleizi) pe en un dra. N'eo ket chalet gant galloudoù-hud ar [[rousalka|rousalki]]. Eus un tu all ar Vedmak a c'hell bezañ gwelet evel tud vil a-enep an dud dre ma c'hellont lazhañ anezho, kas kleñvedoù war ar c'hêrioù pe risañ kistilli. A-wechoù e vez laret outo int iiammet gant an diaoul.
== Kefrifioù ==
Pal pennañ ar vedmak a zo stourm a-enep an dud fallakr o deus galloudoù hud (sorserezed, tud liammet ouzh an diaoul...). Ouzhpenn stourm a-enep an dud fallakr e vez ret dezhañ stourm a-enep al loened-hud pe an euzhviled : [[Vodyanoy]] pe [[rousalka|rousalki]].
== Enebourien ar vedmak ==
<gallery mode="packed" heights="220px">
Vodyanoy.jpg|Ur [[Vodyanoy]]
Rusalka Bilibin.jpg|Ur [[rusalka]]
Geralt of Rivia statue - Gamescom 2013.jpeg|[[Geralt z Rivii|Geralt a Rivii]]
</gallery>
== Liammoù diavaez ==
* [[The Witcher]]
* [[Rousalka]]
* [[Vodyanoy]]
[[Rummad:Mitologiezh slavek]]
[[Rummad:The Witcher]]
[[Rummad:Sorserezh]]
[[Rummad:Hudourien]]
8xfsv7aaapcgbmd6eff4lp0ie5e91e2
Veleda
0
138752
2007243
1962030
2022-08-08T20:10:02Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Velleda.jpg|thumb|<div style="text-align:center;">''Velleda''<br>[[Charles Voillemot]], ''c.'' [[1869]]</div>]]
[[File:Augustins_-_Velleda_-_Laurent_Marqueste_2004_1_431.jpg|thumb|''Velleda'', delwenn gant [[Laurent Marqueste]], Mirdi an Aogustined, [[Toloza]].]]
'''Veleda''', skrivet ivez ''Velleda'', a oa [[beleg]]ez ha [[diouganer]]ez ar bobl [[Germaned|c'herman]] [[Bructeri]], brudet e [[69]]–[[70]] da goulz emsavadeg penn ar [[Bataved|Vataved]], Gaius Julius Civilis, pa ziouganas reizh berzh amzerioù kentañ an emsavadeg a-enep al lejionoù [[Impalaeriezh roman|roman]].
==Hec'h anv==
Lod a wel un anv [[Kelted|keltiek]], marteze titl un diouganerez, diwar ''*welet-'' "gwelout"<ref>{{fr}} Delamarre, Xavier, ''Dictionnaire de la langue gauloise'', Errance, 2018</ref>{{,}}<ref>{{en}} Koch, John (ed.), ''Celtic Culture - A Historical Encyclopedia'', ABC-CLIO, 2005</ref>. Ar C'hermaned kozh a wele an diouganerezed evel [[doue]]ezed. Ar Veleda-mañ, en eil hanterenn ar {{Iañ kantved}}, a oa hogozik doueez ha levezon bras he doa<ref>{{en}} Harry Thurston Peck (1897), ''Harper's Dictionary of Classical Literature and Antiquities'', Nabu Press, 2014</ref>. O chom e oa en un tour war lez ar stêr [[Lippe (stêr)|Lippe]], adstêr d'ar [[Roen]]<ref>{{en}} Sir James George Frazer (1922), ''The Golden Bough. A Study in Magic and Religion'', CSIPP, 2014</ref>.
==He buhez==
Merc'h e oa da Segenax, eus pobl ar [[Bructeri]], hag o chom en un tour war lez ar stêr Lippe. Levezon bras he doa war ar pobloù german amezek.
Annezidi kêr roman Colonia Claudia Ara Agrippinensium ([[Köln]] hiriv) o doa he c'hemeret da dredeogez en un tabut gant an [[Tencteri]], ur bobl c'herman hag a oa e-maez [[limes]] an Impalaeriezh roman. Evel tredeogez ne oa ket aotreet ar gannaded d'he gwelout, hag un hanterour a gase o c'himiniadez dezhi hag a zisklêrie hec'h embannoù dezho goude. Koulz hag un doueez e oa, e darempred gant an doueed Sucellus ha Nantosuelte.
E [[69]], [[Bloavezh ar Pevar Impalaer]], e c'hoarvezas [[emsavadeg ar Vataved]], a oa bet diouganet gant Veleda.
==Lennegezh==
* E [[1795]], er romant [[alamanek]] ''Velleda, ein Zauberroman'' (Velleda, ur romant hud)<ref>{{de}} Christiane Benedikte Naubert, ''Velleda, ein Zauberroman'', E-Artnow, 2018</ref>, e kont Christiane Benedikte Naubert buhezioù [[Boudika|Boudica]] ha Veleda, anvet ganti ''Boadicea'' ha ''Velleda''.
* Gant Veleda eo bet awenet [[François-René de Chateaubriand]] pa skrivas [[Les Martyrs]]. Hec'h anv zo bet roet d'an tour e ti Chateaubriand e [[Vallée-aux-Loups]].
==Steredoniezh==
An asteroidenn [[126 Velleda]].
==Veleda en arz==
<gallery>
Velleda,_Laurent-Honoré_Marqueste.jpg
Velléda_jardin_luxembourg.JPG
Affiche_pneus_Velleda_Alcatêne.jpg
</gallery>
==Liammoù diavaez==
* [https://www.missgien.net/batavians/veleda.html missgien.net]
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Germaned]]
[[Rummad:Istor Roma er Iañ kantved]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
50wh01oro3tszp45zxzc7kqejar5w6a
Agnes Sampson
0
144628
2007157
1962831
2022-08-08T12:47:51Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : ± [[Rummad:Sorserezed]]->[[Rummad:Gwrac'hed]]
wikitext
text/x-wiki
'''Agnes Sampson''' (marvet d'an [[28 a viz Genver]] [[1591]]) a oa ur bareourez [[skosat]] brudet da vezañ [[sorserez]]. Lesanvet e oa bet ''The Wise Wife of Keith''. Unan eus maouezed prosezioù [[North Berwick]] e voe.
{{DEFAULTSORT:Sampson, Agnes}}
[[Rummad:Marvioù 1591]]
[[Rummad:Merc'hed Bro-Skos]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
[[Rummad:Tud devet]]
reuxak6vxkq5f59s4ezvhudieg2q3nd
Diougan
0
145954
2007188
1899077
2022-08-08T16:15:19Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Speredelezh]]
wikitext
text/x-wiki
Un '''diougan''' a zo ur c'hemennad embannet gant un diouganer hag a vez sañset o kehentiñ gant un [[doue]]. Ar c'hemennadoù-mañ zo gwelet evel ul lavar doueel neuze e roont ur galloud hag un atebegezh dispar d'an diouganer hag a vez selaouet en ur feson aketus gant e ziskibled. Pep [[relijion]] he deus he diouganerien, brudet pe brudetoc'h.
Sed ul lod anezho hervez ar relijionoù:
* [[Henegipt]] : ar [[Beleg bras|veleien vras]], ar [[Faraon|faraoned]]
* [[Henc'hres]] : ar [[Pythia|pythiezed]], ar [[Sibilla|sibillezed]]
* [[Kelted]] : an [[Drouiz|drouized]]
* [[Boudaegezh]] : [[Siddhartha Gautama]]
* [[Yuzevegezh]] : [[Moizez]]
* [[Kristeniezh]]: [[Jezuz Nazaret]]
* [[Islam]] : [[Mahomed]]
[[Rummad:Relijion]]
[[Rummad:Speredelezh]]
cy40d4bkdxmbq4nvt9a0vpcp1p51bih
2007236
2007188
2022-08-08T19:51:35Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Divinouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
Un '''diougan''' a zo ur c'hemennad embannet gant un diouganer hag a vez sañset o kehentiñ gant un [[doue]]. Ar c'hemennadoù-mañ zo gwelet evel ul lavar doueel neuze e roont ur galloud hag un atebegezh dispar d'an diouganer hag a vez selaouet en ur feson aketus gant e ziskibled. Pep [[relijion]] he deus he diouganerien, brudet pe brudetoc'h.
Sed ul lod anezho hervez ar relijionoù:
* [[Henegipt]] : ar [[Beleg bras|veleien vras]], ar [[Faraon|faraoned]]
* [[Henc'hres]] : ar [[Pythia|pythiezed]], ar [[Sibilla|sibillezed]]
* [[Kelted]] : an [[Drouiz|drouized]]
* [[Boudaegezh]] : [[Siddhartha Gautama]]
* [[Yuzevegezh]] : [[Moizez]]
* [[Kristeniezh]]: [[Jezuz Nazaret]]
* [[Islam]] : [[Mahomed]]
[[Rummad:Relijion]]
[[Rummad:Speredelezh]]
[[Rummad:Divinouriezh]]
tunan4wb232ku1fs99l2y18e9dmdvex
Rummad:Wicca
14
149270
2007259
1940066
2022-08-08T21:33:20Z
Undenbennak
62280
[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] : + [[Rummad:Hudouriezh]]
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Paganiezh]]
[[Rummad:Hudouriezh]]
snuilvkpoqcq2cnns48raxiortr0tkt
Kaozeal:Igromañserezh
1
150351
2007215
1987770
2022-08-08T17:57:02Z
Kadwalan
423
Respont
wikitext
text/x-wiki
'''Igromañs''' eo an anv, hervez geriadur Al Liamm, hini M. Ménard, TermOfis hag all. [[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B|2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B]] 23 Ebr 2022 da 16:27 (UTC)
:Igromañs hag igromañsanserezh a c'hall talvezout evit ar memes obererezh. Igromañs avat zo ivez ul levr sorserezh ispisial e brezhoneg (da gentañ din-me) hag e kav din e vefe gwell miret an anv-se eta evit ur pennad all diwar e benn [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:57 (UTC)
jkpr0r7lqmvapywy4h8ekptcmiprrym
2007222
2007215
2022-08-08T18:48:05Z
Undenbennak
62280
/* Hudourezh pe Sorserezh */ rann nevez
wikitext
text/x-wiki
'''Igromañs''' eo an anv, hervez geriadur Al Liamm, hini M. Ménard, TermOfis hag all. [[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B|2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B]] 23 Ebr 2022 da 16:27 (UTC)
:Igromañs hag igromañsanserezh a c'hall talvezout evit ar memes obererezh. Igromañs avat zo ivez ul levr sorserezh ispisial e brezhoneg (da gentañ din-me) hag e kav din e vefe gwell miret an anv-se eta evit ur pennad all diwar e benn [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:57 (UTC)
== Hudourezh pe Sorserezh ==
Cheñchet 'm boa ar rummad rak ranket e vez en "Hudouriezh" er wikioù arall. Graet e vez "Sorserezh" pa vez gwelet ar pleustr eus ur savpoent barnour, pe evit komz diwar-benn ar prantad krenn-amzerel p'edo an iliz o chaseal ar sorserezed (pe ar gwrac'hed), pe e-barzh ar marvailhoù.
Mes evit gwir e vefe gwell lakaat ar rummad "divinouriezh" 'benn ar fin da ma soñj, rak ar radikal "mañs" a dalv "divinouriezh". [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:48 (UTC)
9nn7khuae9h2ked706n57h5qmo2wjox
2007260
2007222
2022-08-08T21:33:29Z
Kadwalan
423
/* Hudourezh pe Sorserezh */ Respont
wikitext
text/x-wiki
'''Igromañs''' eo an anv, hervez geriadur Al Liamm, hini M. Ménard, TermOfis hag all. [[Dibar:Degasadennoù/2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B|2A01:CB08:890E:C600:6D2B:A1D1:49A9:903B]] 23 Ebr 2022 da 16:27 (UTC)
:Igromañs hag igromañsanserezh a c'hall talvezout evit ar memes obererezh. Igromañs avat zo ivez ul levr sorserezh ispisial e brezhoneg (da gentañ din-me) hag e kav din e vefe gwell miret an anv-se eta evit ur pennad all diwar e benn [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:57 (UTC)
== Hudourezh pe Sorserezh ==
Cheñchet 'm boa ar rummad rak ranket e vez en "Hudouriezh" er wikioù arall. Graet e vez "Sorserezh" pa vez gwelet ar pleustr eus ur savpoent barnour, pe evit komz diwar-benn ar prantad krenn-amzerel p'edo an iliz o chaseal ar sorserezed (pe ar gwrac'hed), pe e-barzh ar marvailhoù.
Mes evit gwir e vefe gwell lakaat ar rummad "divinouriezh" 'benn ar fin da ma soñj, rak ar radikal "mañs" a dalv "divinouriezh". [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:48 (UTC)
:Rezon 'peus, implijet em eus ar ger hudouriezh en termenadur nevez. Mat eo an daou moarvat. Adlakaet em eus a rummad hudouriezh. divinouriezh a c'hell bezañ lakaet ivez da'm soñj. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 21:33 (UTC)
2xame1qif23z403o9vtlchvp3vtmfaa
ESSEC Business School
0
152274
2007181
2004562
2022-08-08T15:56:43Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="font-size:90%;"
|-
{{Infobox/Titl|''ESSEC Business School''|00406a|talbenn default|fff}}
|}
An '''ESSEC Business School''', lesanvet ''École supérieure des sciences économiques et commerciales'' e galleg, zo ur skol uhel e [[Pariz]].
E Pariz edo betek [[1907]].
==Notennoù==
{{Daveoù}}
== Liammoù diavaez ==
*{{en}} [https://www.essec.edu/ Lec'hienn ofisiel]
{{Porched Bro-C'hall}}
[[Rummad:Skolioù kenwerzh]]
[[Rummad:Skolioù Bro-C'hall]]
i9g4qopxm8pu7c51agac7q4u7aot98e
Sarmon war ar menez
0
152283
2007182
2004654
2022-08-08T15:58:05Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[File:Bloch-SermonOnTheMount.jpg|thumb|upright=1.4|<div class="center">''Ar Sarmon war ar Menez''<br>Taolenn gant [[Carl Heinrich Bloch]] ([[1877]])</div>]]
Ar '''Sarmon war ar menez''' zo ur [[sarmon]] graet gant [[Jezuz]] d'e ziskibien ha d'un engroez, a gonter en ''[[Aviel Mazhev]]'' (5,1-7,29).
[[Rummad:Sarmon war ar menez]]
[[Rummad:Gerioù ha frazennoù eus an Testamant Nevez]]
[[Rummad:Buhez Jezuz]]
3url74vxuaia39fjtt0hs9z3q5gterr
Seduni
0
152290
2007277
2004895
2022-08-09T06:57:58Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
Ar '''Seduni''', pe '''Seduned''', a oa ur bobl [[Kelted|kelt]] e-kreiz [[Valais]] [[Suis]] er [[Iañ kantved kt JK|I{{añ}} kantved kent JK]].
Meneget int e meur a skrid, ha meur a enskrivadur o deus lezet.
==Istor==
N'ouzer ket petore darempredoù o doe gant ar [[Galianed|C'halianed]] a dremenas dre an [[Alpoù]] da vont da gemer kêr [[Roma]] e 390 kent JK.
Meneget int gant [[Julius Caesar]] en e levr ''[[De Bello Gallico]]'' evel ''Sedunos''<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall1.shtml I, 51.]</ref>, ''Sedunorum''<ref name="JC3">{{la}} [https://thelatinlibrary.com/caesar/gall3.shtml III, 2.]</ref> ha ''Sedunis''<ref name="JC3" />, e-kichen teir fobl all Valais : an [[Nantuates]] e [[Chablais]], ar [[Veragres]] e tolead [[Martigny]] hag an [[Uberi]] e Valais uhelañ. Meneget int ivez gant [[Titus Livius]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/livy/liv.21.shtml#38 ''Ab Urbe condita libri'' XXI, 38.]</ref> ha gant [[Plinius an Henañ]]<ref>{{la}} [https://thelatinlibrary.com/pliny.nh3.html ''Naturalis Historiae'', III, 137.]</ref>. Krediñ a reer e tegouezhjont er vro er V{{vet}} kanved kent JK.
==Notennoù==
{{Daveoù}}
{{Kelted kozh}}
[[Rummad:Pobloù kelt]]
[[Rummad:Istor Suis]]
o3tneqf25c0etm4czfyrjws8dgnlklo
Trumpilini
0
152294
2007278
2005000
2022-08-09T06:59:11Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[File:Shepherd_Map_of_Ancient_Italy,_Northern_Part.jpg | thumb| Kartenn eus pobloù hanternoz Italia en Henamzer. ]]
An '''Trumpilini''' pe '''Triumpilini''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], er Val Trompia, hiziv e [[proviñs Brescia]] e [[Lombardia]], en [[Italia]], Kelted anezho marteze.
Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]].
Hervez [[Plinius an Henañ]], a venege ar skrid ''[[Origines]]'' gant [[Cato an Henañ]], e oant ur meuriad eus pobl an [[Euganeaned]].
{{Kelted kozh}}
{{Raeti}}
[[Rummad:Pobloù kelt]]
ho0o6r5h0zdr7ffsnfsnr6hin4dxlpm
Cato an Henañ
0
152295
2007279
2004799
2022-08-09T07:02:18Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Marco Porcio Caton Major.jpg|thumb|Hanter skeudenn [[Patrisian Torlonia]]. Soñjal a reer ez eo hini Cato an Henañ]]
'''Marcus Porcius Cato''', lesanvet '''Cato an Henañ''' (''Cato Maior'') pe ''Caton ar C'hensor'' (Cato Censorius), abalamour d'e c'hourvab [[Marcus Porcius Cato]], lesanvet « [[Cato ar Yaouankañ]] » pe ''Cato Uticensis'', a oa ur politikour hag ur skrivagner roman ganet en [[-234|234 kent J.-K.]] e [[Tusculum]] ha marvet en [[-149 |149 kent J.-K.]] e [[Roma]].
Anavezet e oa evit e [[mirouriezh|virouriezh]] hag e enebiezh ouzh an [[hellenekadur]]<ref name=eb>{{cite encyclopedia |url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/99975/Marcus-Porcius-Cato |title=Marcus Porcius Cato |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica Online]] |publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]] |access-date=29 November 2012}}</ref>. Ar c'hentañ e oa bet o skrivañ diwar-benn an Istor e [[latin]] en e ''[[Origines]]'', un oberenn kollet hiziv diwar-benn Istor [[Henroma]]. E oberenn anvet ''[[De agri cultura]]'', un oberenn diwar-benn al labour-douar, an doare da zerc'hel atantoù, lidoù, ha rekipeoù, eo ar skrid e komz-plaen koshañ e latin.
Dont a rae eus un tiegezh plebeian kozh a oa brudet evit ar servijoù rentet en arme. Goude bezañ sachet evezh [[Lucius Valerius Flaccus (konsul -195)|Lucius Valerius Flaccus]], e voe lakaet da zont da [[Roma]] hag e krogas da heuliañ ar ''[[cursus honorum|c'hursus honorum]]'': dont a reas da vout [[tribun eus an arme]] (214 kent J.-K.), [[quaestor]] (204 kent J.-K.), [[aedile]] (199 kent J.-K.), [[praetor]] (198 kent J.-K.), [[konsul]] (195 kent J.-K.) gant Flaccus, ha [[kensor]] (184 kent J.-K.)<ref>Chisholm, 1911, p. 535.</ref>. Pa oa praetor, e argasas an [[uzulerezh|uzulerien]] eus [[Sardigna]]. Pa oa kensor, e klaskas saveteiñ [[mos maiorum|henvoazioù Roma]] ha stourm ouzh al levezonoù [[Marevezh hellenadek|hellenadek]]<ref name=eb/>.
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Ganedigezhioù -234]]
[[Rummad:Marvioù -149]]
[[Rummad:Politikourien Henroma]]
[[Rummad:Skrivagnerien Henroma]]
[[Rummad:Skrivagnerien latin]]
c2bn8vo8ly0sz5d5o6b424nzm98tbif
Camunni
0
152296
2007291
2004999
2022-08-09T10:51:17Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[File:Gallia Cisalpina-en.svg|thumb|300px|right|Pobloù [[Gallia Cisalpina]], 391-192 a-raok J.-K.]]
Ar bobl '''Camunni''' pe '''Camuni''' zo ur bobl eus an [[Alpoù]], en [[Italia]]. Ur yezh [[Ragindezeuropeg|ragindezeuropek]] o doa. Bevañ a raent er [[Val Camonica]], ma tegouezhjont war-dro [[-800|800 kent JK]], e-kreiz [[Oadvezh an Houarn]].
Merket eo o anv war ar monumant [[Tropaeum Alpium]], e [[Turbia]].
{{Raeti}}
[[Rummad:Pobloù Italia]]
[[Rummad:Istor Lombardia]]
e0adl5mjuis1ealktrnf8vamalcocle
Veragri
0
152297
2007292
2004940
2022-08-09T10:53:55Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
Ar '''Veragri''' (''Ueragrī/Weragrī'', "kadourien veur", e [[galianeg]] ; ''Vĕragri'' e [[latin]] ; Οὐάραγροι ''Ouáragroi'', distaget "Váragri", en [[henc'hresianeg]]) a oa ur bobl en [[Alpoù]] [[suis]] en [[Henamzer]]. Hervez [[Julius Caesar]] (''[[De Bello Gallico]]'' III, 1, 6) edont o chom etre an [[Nantuati]] hag ar [[Seduni]], da lavarout eo e [[kanton Valais]]. ''Octodurus'' e oa o c'hêr-benn ([[Martigny]] hiziv), ha [[Plinius an Henañ]] a rae ''Octodurenses'' anezho en e ''[[Naturalis historia]]'', 3-20.
{{Kelted kozh}}
[[Rummad:Pobloù Galia]]
[[Rummad:Pobloù kelt]]
[[Rummad:Istor Suis]]
[[Rummad:Kanton Valais]]
0gr1jne858qop0aq4d7nk40cas1q9c6
Venostes
0
152307
2007293
2005278
2022-08-09T10:56:59Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Römische Provinzen im Alpenraum ca 14 n Chr.png|thumb|300px|Bro ar Venostes]]
Ar '''Venostes''' (''Venostes'' pe ''Venostae'' e latin ) a oa ur meuriad [[Kelted]] pe [[Raeti]] eus an Alpoù hag a oa o chom e [[Raetia]], er saonenn anvet hiziv [[Val Venosta]] pe [[Vintschgau]], e [[Sutirol]], e [[proviñs Bolzano]]. Dont a ra an anvioù ''Val Venosta'' ha ''Vintschgau'' eus hini ar Venostes.
Edont er su d'ar [[Focunates]], er c'hornôg d'an [[Isarci]], en norzh d'an [[Tuliassi]], hag er reter d'ar [[Rugusci]].<ref>Talbert, 2000, kartenn 19: Raetia.</ref>
Diasur eo o orin etnek. Hervez ar skrivagnerien int bet deskrivet evel [[Kelted]] pe [[Raeti]]<ref>Waldherr, 2006</ref><ref>Bundi, 2014</ref>.
==Monumant Turbia==
Engravet e oa bet o anv war ar monumant anvet [[Tropaeum Alpium]] e [[Turbia]], en enor d'an impalaer [[Augustus]], ma'z eo bet merket anvioù ar pobloù trec'het gantañ. [[Reted]] marteze e oa ar Venosted, evel o amezeien, Kelted marteze ivez rak ar wrizienn *wen- a gaver en o anv evel en hini un toullad pobloù all, Kelted peuvuiañ, hogen Germaned pe Slaved ivez.
==Levrlennadur==
=== Mammennoù an Henamzer ===
{{refbegin}}
*{{Cite book|last=Pliny|title=Natural History|publisher=Harvard University Press|year=1938|isbn=9780674993648|series=Loeb Classical Library|translator-last=Rackham|translator-first=H.|author-link=Pliny the Elder}}
{{refend}}
=== Levrioù a vremañ ===
{{refbegin}}
*{{Cite journal|last=Bundi|first=Martin|date=2014|title=Val Venosta|journal=[[Historisches Lexikon der Schweiz]]|url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/007140/2014-01-22}}
*{{Cite book|last=Talbert|first=Richard J. A.|title=Barrington Atlas of the Greek and Roman World|publisher=Princeton University Press|year=2000|isbn=978-0691031699|author-link=Richard Talbert}}
*{{Cite journal|last=Waldherr|first=Gerhard H.|date=2006|title=Venostes|journal=Brill's New Pauly|doi=10.1163/1574-9347_bnp_e12200260}}
{{refend}}
==Notennoù==
{{Daveoù}}
{{Kelted kozh}}
{{Raeti}}
[[Rummad:Pobloù kelt]]
[[Rummad:Sutirol]]
ffrdpotff2v34hd8tai51r641hsv1m1
2007294
2007293
2022-08-09T10:59:27Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Römische Provinzen im Alpenraum ca 14 n Chr.png|thumb|300px|Bro ar Venostes]]
Ar '''Venostes''' (''Venostes'' pe ''Venostae'' e latin ) a oa ur meuriad [[Kelted]] pe [[Raeti]] eus an Alpoù hag a oa o chom e [[Raetia]], er saonenn anvet hiziv [[Val Venosta]] pe [[Vintschgau]], e [[Sutirol]], e [[proviñs Bolzano]]. Dont a ra an anvioù ''Val Venosta'' ha ''Vintschgau'' eus hini ar Venostes.
Edont er su d'ar [[Focunates]], er c'hornôg d'an [[Isarci]], en norzh d'an [[Tuliassi]], hag er reter d'ar [[Rugusci]].<ref>Talbert, 2000, kartenn 19: Raetia.</ref>
Diasur eo o orin etnek. Hervez ar skrivagnerien int bet deskrivet evel [[Kelted]] pe [[Raeti]]<ref>Waldherr, 2006</ref><ref>Bundi, 2014</ref>.
==Monumant Turbia==
Engravet e oa bet o anv war ar monumant anvet [[Tropaeum Alpium]] e [[Turbia]], en enor d'an impalaer [[Augustus]], ma'z eo bet merket anvioù ar pobloù trec'het gantañ. [[Reted]] marteze e oa ar Venosted, evel o amezeien, Kelted marteze ivez rak ar wrizienn *wen- a gaver en o anv evel en hini un toullad pobloù all, Kelted peuvuiañ, hogen Germaned pe Slaved ivez.
==Levrlennadur==
=== Mammennoù an Henamzer ===
{{refbegin}}
*{{Cite book|last=Pliny|title=Natural History|publisher=Harvard University Press|year=1938|isbn=9780674993648|series=Loeb Classical Library|translator-last=Rackham|translator-first=H.|author-link=Pliny the Elder}}
{{refend}}
=== Levrioù a vremañ ===
{{refbegin}}
*{{Cite journal|last=Bundi|first=Martin|date=2014|title=Val Venosta|journal=[[Historisches Lexikon der Schweiz]]|url=https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/007140/2014-01-22}}
*{{Cite book|last=Talbert|first=Richard J. A.|title=Barrington Atlas of the Greek and Roman World|publisher=Princeton University Press|year=2000|isbn=978-0691031699|author-link=Richard Talbert}}
*{{Cite journal|last=Waldherr|first=Gerhard H.|date=2006|title=Venostes|journal=Brill's New Pauly|doi=10.1163/1574-9347_bnp_e12200260}}
{{refend}}
==Notennoù==
{{Daveoù}}
{{Kelted kozh}}
{{Raeti}}
[[Rummad:Pobloù kelt]]
[[Rummad:Raeti]]
[[Rummad:Sutirol]]
c7jy60967mmwzcz7m09je8k18hrh39i
Breuni
0
152308
2007295
2005291
2022-08-09T11:00:19Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Römische Provinzen im Alpenraum ca 14 n Chr.png|thumb|300px|Bro ar Breuni]]
Ar '''Breuni''' a oa ur bobl en Alpoù er [[Iañ kantved kt JK|I{{añ}} kantved kent JK]]. Hervez an istorour [[Strabon]] (63/64 kent JK. – 24 goude JK) e oant e-touez ar pobloù [[ilirek]].
==Douaroniezh==
Amezeien e oant d'ar [[Genauni]].
==Menegoù==
*Ar c'hentañ skrivagner a veneg anezhe e oa [[Strabo]]<ref>IV, 6, 8 : Οἱ δὲ Ὀυινδολικοὶ καὶ Νωρικοὶ τὴν ἐκτὸς παρώρειαν κατέχουσι τὸ πλέον· μετὰ Βρεύνων καὶ Γεναύνων, ἤδη τούτων Ἰλλυριῶν.</ref>. Soñjal a rae dezhañ ez int a orin illirian, evel ma ra [[Appian]] diwezhatoc'h<ref>''Illyr.'', 6 et 29.</ref>, a sell ouzh holl bobloù an Alpoù hag an Danav evel Illirianed.
*Ar [[Vendelici]], avat, zo tostaet dezhe gant ar pep brasañ eus ar skrivagnerien latin ([[Quintus Horatius Flaccus|Horatius]], [[Florus]]) ha [[Ptolemaios]], zo [[Kelted]] anezhe.
*Ar [[Pseudo-Akron]], displeger Horatius<ref>Pseudo-Acron, ''Carmina'', IV, 14, 9-10.</ref>, a ra Galianed anezhe : ''Genauni et Breuni, gentes Gallorum''.
Dont a ra anv [[Ode ar Brenner]] eus hini ar bobl-se moarvat.
==Monumant Turbia==
Engravet e oa bet o anv war ar monumant anvet [[Tropaeum Alpium]] e [[Turbia]], en enor d'an impalaer [[Augustus]], ma'z eo bet merket anvioù ar pobloù trec'het gantañ. [[Reted]] marteze e oa ar Venosted, evel o amezeien, Kelted marteze ivez rak ar wrizienn *bre- a gaver en o anv evel en hini un toullad pobloù all, Kelted peuvuiañ, hogen Germaned pe Slaved ivez.
==Notennoù==
{{Daveoù}}
{{Kelted kozh}}
{{Raeti}}
[[Rummad:Raeti]]
[[Rummad:Kelted]]
jlfmarq1g5uy9dpeixb00z2evdjme2t
Alpoù galian
0
152311
2007296
2005099
2022-08-09T11:04:49Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
'''An Alpoù galian''' (e [[latin]]: ''Alpes gallicae'')<ref>[[Ammianus Marcellinus]]. ''Res Gestae'', 15:10. "[https://thelatinlibrary.com/ammianus/15.shtml De Alpibus Gallicanis ; et de variis per eas itineribus.]"</ref><ref>Lucius Annaeus Florus, ''[https://books.google.fr/books?id=1aA9AAAAcAAJ&pg=PA111&lpg=PA111&dq=%22Alpes+Gallicae%22&source=bl&ots=VZSQhlKAH-&sig=ACfU3U3C82M8reJ9Q0oR1_lCWvuJnudDgA&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwjq_uPS1pH5AhXKwYUKHYSSB3EQ6AF6BAgGEAM#v=onepage&q=%22Alpes%20Gallicae%22&f=false Epitoma de Tito Livio]''</ref> a oa un rannvro sevenadurel eus an [[Alpoù]] en [[Henamzer]]. Poblet e oa gant [[Galianed]] dreist-holl. Graet e veze ivez gant '''Alpoù keltiek''' e skridoù [[henc'hresianek]]<ref>[[Cassius Dio]]. ''Rhōmaïkḕ Historía'', 39:44: Ἄλπεων τῶν Κελτικῶν ''Alpeon ton Keltikon'' ; [[Philippus Thessalonica|Philippus]]. ''Greek Anthology'' 9:61: "Κελτῶν ... Ἄλπεις" ''Kelton ... Alpeis''.</ref>.
== Istor ==
Goude aloubadeg kornôg an Alpoù gant ar Romaned (16–15 kent JK) e oa bet savet teir froviñs en aradennad menezioù etre [[Italia]] ha ''[[Gallia Narbonensis]]'' :
#''[[Alpes Cottiae]]'',
#''[[Alpes Maritimae]]'',
# ''[[Alpes Graiae et Poeninae]]''.
== Gwelet ivez ==
* [[Gallia Cisalpina]], etre an Alpoù ha Roma
* ''Gallia Transalpina'', anvet [[Gallia Narbonensis]] diwezhatoc'h, en tu all d'an Alpoù
* [[Gallia Celtica]]
* [[Gallia Belgica]]
* [[Gallia Aquitania]]
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Alpoù]]
[[Rummad:Istor Galia]]
mh9x8jrl8rq8h54spj0d63uybchdvvd
Patrom:Kelc'hiad Ulaid
10
152524
2007142
2006065
2022-08-08T12:11:42Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
{{Navbox
| name = Kelc'hiad Ulaid
| title = [[Rúraíocht|Kelc'hiad ar Skourr ruz]]
|listclass = hlist
| titlestyle = background:#90db90;
| groupstyle = background:#c1e6c1;
| belowstyle = background:#c1e6c1;
| state = {{{1|}}}
| group1 = <center>Tud [[Ulaid]]</center>
| list1 =
[[Conchobar mac Nessa]] * [[Amergin mac Eccit]] * [[Athirne]] * [[Blaí Briugu]] * [[Bricriu]] * [[Cathbad]] * [[Celtchar]] * [[Cethern mac Fintain]] * [[Conall Cernach]] * [[Cruinniuc]] * [[Cú Chulainn]] * [[Cúscraid]] * [[Deichtine]] * [[Deirdre]] * [[Fedelm Noíchrothach|Fedelm]] * [[Fedlimid mac Daill|Fedlimid]] * [[Findchóem]] * [[Furbaide Ferbend|Furbaide]] * [[Láeg]] * [[Leabharcham]] * [[Lóegaire Búadach]] * [[Mugain]] * [[Ness (mitologiezh Iwerzhon)|Neas]] * [[Naoise]] * [[Sencha mac Ailella|Sencha]] * [[Súaltam]]
| group2 = <center>Harluidi [[Ulaid]]</center>
| list2 =
[[Cormac Cond Longas]] * [[Dubthach Dóeltenga]] * [[Fergus mac Róich|Fergus mac Roích]]
| group3 = <center>Tud [[Cúige Chonnacht]]</center>
| list3 =
[[Medb]] * [[Ailill Finn]] * [[Ailill mac Máta]] * [[Bélchú]] * [[Cet mac Mágach]] * [[Etarcomol]] * [[Ferdiad]] * [[Findabair]] * [[Flidais]] * [[Fráech]] * [[Mac Cécht (brezelour)|Mac Cécht]] * [[Nera (mitologiezh Iwerzhon)|Nera]]
| group4 = <center>tud [[Cúige Mumhan]]</center>
| list4 =
[[Cú Roí]] * [[Conganchnes mac Dedad]] * [[Lugaid mac Con Roí]]
| group5 = <center>Re arall</center>
| list5 =
[[Achall]] * [[Aífe]] * [[Bláthnat]] * [[Conaire Mór]] * [[Cairbre Nia Fer]] * [[Connla]] * [[Dáire mac Fiachna]] * [[Emer]] * [[Éogan mac Durthacht]] * [[Erc mac Cairpri]] * [[Fedelm]] * [[Fir Fálgae]] * [[Forgall Monach]] * [[Garb mac Stairn]] * [[Lugaid Riab nDerg]] * [[Mesgegra]] * [[Nechtan Scéne]] * [[Scáthach]] * [[Uathach]]
| group6 = <center>Boudoù dreistnaturel</center>
| list6 =
[[Aengus]] * [[Bébinn]] * [[Boann]] * [[Dáire]] * [[Étaín]] * [[Fand]] * [[Flidais]] * [[Lí Ban]] * [[Lug]] * [[Macha]] * [[Manannán mac Lir]] * [[Midir]] * [[Morrígan]] * [[Nemain]]
| group7 = <center>Boudoù</center>
| list7 =
[[Donn Cuailnge]] * [[Finnbhennach]] * [[Liath Macha ha Dub Sainglend]]
| group8 = <center>Armoù</center>
| list8 =
[[Caladbolg]] * [[Fragarach]] * [[Gáe Bulg]] * [[Lúin of Celtchar]]
| group9 = <center>Lec'hioù</center>
| list9 =
[[Brú na Bóinne]] * [[Rathcroghan|Cruachan]] * [[Cooley Peninsula|Cuailghe]] * [[Dealga]] * [[Carrowmore Lake|Dún Flidhais]] * [[Navan Fort|Eamhain Mhacha]] * [[Mag Mell|Magh Meall]] * [[Hill of Tara|Teamhair]]
| group10 = <center>Testennoù</center>
| list10 =
''[[Aided Óenfhir Aífe]]'' * ''[[Compert Con Culainn]]'' * ''[[Fled Bricrenn]]'' * ''[[The Tale of Mac Da Thó's Pig|Mac Da Thó's Pig]]'' * ''[[Mesca Ulad]]'' * ''[[Scéla Conchobair]]'' * ''[[Serglige Con Culainn]]'' * ''[[Táin Bó Cúailnge]]'' * ''[[Táin Bó Flidhais]]'' * ''[[Tochmarc Emire]]'' * ''[[Tochmarc Étaíne]]'' * ''[[Togail Bruidne Dá Derga]]''
| below = ''[[Gwengelouriezh Iwerzhon|Mitologiezh Iwerzhon]]''
}}
<noinclude>
[[Rummad:Patromoù ar Gelted]]
</noinclude>
bv0o8y59sc1lzfuy480rscievvgyumf
Stankder ar boblañs
0
152602
2007272
2006515
2022-08-09T00:19:12Z
Xqbot
6654
Kempennet adkas doubl gant robot → [[Stankted ar boblañs]]
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[Stankted ar boblañs]]
4k2wvgskx7h1gu1v4lswqs5o6nyfziu
Medb
0
152716
2007167
2007136
2022-08-08T13:25:13Z
Kadwalan
423
/* Marv */
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Maev.jpg|thumb|''Queen Maeve'' (Rouanez Mev) gant [[Joseph Christian Leyendecker]] (1874 - 1951) e levr [[T. W. Rolleston]], ''Myths and Legends of the Celtic Race'']]
'''Medb''', hervez doare skrivañ an [[heniwerzhoneg]], skrivet '''Mev''' e brezhoneg<ref>Roparzh Hemon, "Táin Bó Cúailnge", ''[[Gwalarn (kelaouenn)|Gwalarn]]'' 1928, Nnn 13, p. 31</ref>, '''Méabh''' (/mʲeːvˠ/) evel en iwerzhoneg, pe '''Maeve''' evel e saozneg, a oa ur rouanez eus [[Connacht]] e danevelloù [[Rúraíocht|Kelc'hiad ar Skourr ruz]]. He fried e oa ar roue [[Ailill mac Máta]] en danevell, daoust m'he doa bet meur a bried all araozañ hag a oa ivez [[Roll rouaned Connacht|rouaned eus Connacht]]. Ren a rae diouzh Cruachan ([[Rathcroghan]] hiziv, e [[kontelezh Roscommon]]). Enebourez [[Conchobar mac Nessa]], roue an [[Ulaid]], e oa (euredet e oant bet) ha brudet eo dreist-holl abalamour m'eo bet pennabeg ''[[Táin Bó Cúailnge]]'' ("Preizhadeg saout Cooley") da laerezh tarv gwellañ an [[Ulaid|Uladed]] : [[Donn Cúailnge]].
Medb zo un den uhelek, tro enni, dezhi un dorn dir ha dieub gant ar baotred. Skouer ar rouanez vrezelourez eo<ref>{{Cite book|title=The Warrior Queens|last=Fraser|first=Antonia|publisher=Penguin books|year=1990|isbn=0-1400-8517-3|location=Canada Ltd, 20801 John Street, Markham, Ontario L3R 1B4: Penguin Books|pages=15, 16, 17}}</ref>. Darn a soñj ez eo un enkorfadur eus [[doueez ar riegezh]]<ref name="o hogain">Ó hÓgáin, Dáithí. ''Myth, Legend & Romance: An encyclopaedia of the Irish folk tradition''. Prentice Hall Press, 1991. pp.294-295</ref><ref name="monaghan">Monaghan, Patricia. ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore''. Infobase Publishing, 2004. p.319</ref><ref name="koch">Koch, John T. ''Celtic Culture: A Historical Encyclopedia''. ABC-CLIO, 2006. p.1282</ref>. Heñvel eo Medb Connacht ouzh [[Medb Lethderg]] moarvat, doueez ar riegezh e [[Rouaned Tara|Tara]], ha gallout a ra bezañ liammet ivez ouzh ar [[Morrígan]]<ref name="monaghan" />. Marteze he deus awenet ar [[rouanez Mab]], ar boudig a gaver e ''[[Romeo and Juliet]]'', pezh-c'hoari [[William Shakespeare]] hag e lec'h all.
==Mebd a zeu da vezañ rouanez==
An doare ma teuas Medb e penn [[Connacht]] ha ma timezas gant [[Ailill mac Máta]] zo danevellet e ''Cath Bóinde'' ("Kad ar Boyne"), anvet ivez ''Ferchuitred Medba'' ("lodenn wazed Medb")<ref name="CathBoinde">[http://www.ucd.ie/tlh/trans/jon.eriu.2.001.t.text.html "''Cath Bóinde''"], tr. [[Joseph O'Neill (1886–1953)|Joseph O'Neill]], ''[[Ériu (journal)|Ériu]]'' II (1905), PP. 173–185. [http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131226101735/http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html |date=26 December 2013 }}</ref>. He zad, [[Eochaid Feidlech]], [[Roue uhel Iwerzhon]], a zimezas anezhi da [[Conchobar mac Nessa|Gonc'hobar]], roue an [[Ulaid|Uladed]], abalamour m'en doa lazhet tad Konc'hobar, ar roue uhel kozh [[Fachtna Fáthach]], en emgann. Reiñ a reas ur mab dezhañ, Glaisne, met ne oa ket un eured eeurus ha dilezel a reas anezhañ. Eochaid a roas da Gonc'hobar unan all eus e verc'hed en eskemm, Eithne (pe Clothru)<ref name="medbdeath">Vernam Hull, [http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html "''Aided Meidbe'': The Violent Death of Medb"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129042653/http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html |date=29 November 2013 }}, ''Speculum'' vol. 13 issue 1, Jan 1938, pp. 52–61</ref>, met Medb a vuntras anezhi e-keit ha ma oa dougerez. He mab, [[Furbaide]] a voe tennet diouzh he c'helan.
Eochaid a zidronas roue Connacht, Tinni mac Conri, hag a lakaas Medb en e lec'h. Koulskoude e teuas a-benn Tinni da c'hounit ul lodenn eus e c'halloud en-dro pa zeuas da vezañ pried kleiz Medb. Konc'hobar a wallas Medb goude ur vodadeg e [[Tara, Iwerzhon|Tara]], ha goude-se e tarzhas ar brezel etre ar roue uhel hag an Uladed. Tinni a zifias Conchobar en un duvell met koll e voe. Eochaid Dála eus ar [[Fir Domnann]], kevezer Tinni evit an tron, a warezas arme Connacht pa oa oc'h en em dennañ, hag e teuas da vezañ pried Medb ha roue Connacht goude-se. Medb a c'houlenne digant he danvezioù-pried bout dizaon, hep pizhoni, hag hep gwarizi. A-bouez-bras e oa an diviz diwezhañ rak kalz amourouzien he devoa. E-keit ha ma oa dimezet gant Eochaid Dála e kemeras Ailill mac Máta, penn he gward, da amourouz. Eochaid a zizoloas anezhe, a zifias Ailill hag a varvas e-pad an duvell. Ailill a euredas Medb neuze hag a zeuas da vezañ roue Connacht.
==Bugale Medb==
[[File:Maeve&druid.jpg|thumb|upright|''Queen Meave and the Druid'' gant [[Stephen Reid (arzour)|Stephen Reid]], e levr [[Eleanor Hull]]'s ''The Boys' Cuchulainn'' (1904)]]
Medb hag Ailill o doa seizh mab, holl anvet Maine. Da gentañ o doa pep a anv disheñvel, met pa c'houlennas Medb gant un [[drouiz]] pehini eus e vibien a lazhfe Conchobar, e respontas, "Maine". N'he doa bugel ebet anvet Maine, hag e adanvas neuze holl he mibien evel-henn :
* Fedlimid a zeuas da vezañ Maine Athramail ("heñvel ouzh e dad")
* Cairbre a zeuas da vezañ Maine Máthramail ("heñvel ouzh e vamm")
* Eochaid a zeuas da vezañ Maine Andoe ("an hini prim"), anvet ivez Cich-Maine Andoe pe Cichmuine<ref>{{cite web|url=https://archive.org/stream/revueceltique16pari#page/56/mode/1up|title=Revue celtique|year=1870|publisher=Paris}}</ref>
* Fergus a zeuas da vezañ Maine Taí ("an hini didrouz")
* Cet a zeuas da vezañ Maine Mórgor ("bras e zever")
* Sin a zeuas da vezañ Maine Mílscothach ("teod-mel")
* Dáire a zeuas da vezañ Maine Móepirt ("en tu all d'an deskrivadur")
Dont a reas an diougan da wir pa lazhas Maine Andoe Conchobar, mab Arthur, mab Bruide — ha n'eo ket Conchobar, mab Fachtna Fathach, evel ma krede Medb<ref name="CathBoinde"/>. Medb hag Ailill o doa ivez ur verc'h, [[Findabair]].<ref>A. H. Leahy (ed. & trans.), [http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html "''Tain Bo Fraech''"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131230081945/http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html |date=30 December 2013 }}, ''Heroic Romances of Ireland'' vol. II, 1906.</ref>.
==Skrapadeg saout Cooley==
{{Lenn hiroc'h|Táin Bó Cúailnge}}
A-bouez e oa evit Medb bezañ ken pinvidik hag he gwaz, hag e roas lañs da skrapadeg saout [[Ledenez Cooley|Cooley]] pa zizoloas e oa perc'henn Ailill war un tarv servij n'en doa ket e bar e madoù ar rouanez. Klevet a reas ne oa evit kevezañ ouzh tarv Ailill, [[Finnbennach]], nemet [[Donn Cúailnge]] a oa e piaou [[Dáire mac Fiachna]], ur gwaz da Gonc'hobar. Kas a reas kannaded da Záire, o kinnig pinvidigezhioù, douaroù ha darempredoù rev evel digoll da amprestañ an tarv, hag asantiñ a reas Dáire da gentañ. Disklêriañ a reas ur c'hannad mezv avat e vefe bet kemeret an tarv dre nerzh betek-gouzout ne vije ket bet a-du Dáire. Hemañ, droug ennañ, a gasas anezhe diwar-dro. Medb a brientas neuze ar brezel.
Savet e oa un arme gant bagadoù eus pep lec'h en Iwerzhon. Unan anezhe a oa ur strollad harluidi eus Ulster renet gant mab Conchobar, [[Cormac Cond Longas]] hag e dad-mager [[Fergus mac Róich]], bet roue an [[Ulaid|Uladed]] hag unan eus amourouzien Medb. A-hervez ez ae tregont paotr da walc'hiñ anezhi, pe Fergus hepken<ref name="aililldeath">[[Kuno Meyer]], "The Cherishing of Conall Cernach and the Deaths of Ailill and of Conall Cernach", ''Zeitschrift für celtische Philologie'' vol. 1, 1897, pp. 102–111</ref>. Anv zo eus darempred Medb gant Fergus en ur varzhoneg kozh ''Conailla Medb míchuru'' <!--("Medb has entered evil contracts")--> gant [[Luccreth moccu Chiara]] (war-dro [[600]]). Abegiñ a ra e Medb he dije likaouet Fergus ha troet anezhañ a-enep Ulster "abalamour ma plije muioc'h peñsoù ur vaouez dezhañ evit e bobl".<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-0tcQr3WzqsC&q=%22preferred%20the%20buttocks%20of%20a%20woman%22&pg=PA156|title=Neue Methoden Der Epenforschung|first=Hildegard L. C.|last=Tristram|date=1 January 1998|publisher=Gunter Narr Verlag|isbn=9783823354178|via=Google Books}}</ref>. Aet e oa Fergus en harlu avat abalamour ma oa bet tromplet gant ar roue Conchobar. Hennezh en doa lakaet muntrañ e vab ha [[Mibien Uisneach|mibien Uisneach]] a oa dindan e warez.
Abalamour d'ur mallozh taolet war an Uladed e c'houzañvent evel pa vefent war-wentloù e-doug ur frapad amzer bep bloaz. Medb a reas he mad eus ar prantad-se ha ne voe enebet ar skrapadeg nemet gant ur c'hrennard, an haroz [[Cúchulainn]], a viras ouzh an arme a vont war-raok o c'houlenn emgannoù unan a-enep unan er roudouroù. Medb hag Ailill a ginigas o merc'h Findabair en eured d'un aridennad harozed da vont da stourm ouzh Cúchulainn, met trec'het e voe an holl. Koulskoude e teuas a-benn Medb da lakaat he c'hrabanoù war an tarv. Goude un emgann gant arme Conchobar a oa deuet a-benn ar fin e voe ret dezhi en em dennañ kuit gant he brezelourien. Kas a reas Donn Cúailnge ganti da gCruachan, met eno e stourmas ouzh tarv Ailill, Finnbennach, hag a lazhas anezhañ a-raok mervel diwar e c'hloazioù.
<!--
E-pad ''Táin Bó Cúailnge'' en em gav Medb gant Cúchulainn meur a wezh ha lazhañ a ra neuze he zud pe he loened. Badezet e vez al lec'h ma oant bet lazhet gant o anv. C'hoarvez a ra pa lazh Cú Chulainn un erminig doñv gant un taol baltam ouzh he gouzoug pa oa war skoaz Medb, er su d'ur roudour. Ar pezh a zispleg an anv-lec'h ''Meithe Togmaill'', "Gouzoug erminig", da-laras an destenn<ref name="Carson, Ciaran 2007">Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 56–58. Print.</ref> ha pa lazh Locha, matezh Medb, ez eo badezet al lec'h ''Reid Locha'', "Live Locha", e Cualinge”<ref name="Carson, Ciaran 2007"/>.
Medb's behaviour further illustrates the importance of the landscape when she goes to great lengths to permanently alter it to show her contempt for Ulster. ”She preferred to cross the mountain by leaving a track that would show forever her contempt for Ulster… to make the Pass of the Cualinge Cattle.”<ref>Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 59–60. Print.</ref>
-->
==Bloavezhioù diwezhañ==
Ailill a lakaas lazhañ [[Fergus mac Róich|Fergus]]<ref>Kuno Meyer, [http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html "The Death of Fergus mac Róich"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822053855/http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html |date=22 August 2010 }}, ''The Death-Tales of the Ulster Heroes''.</ref> dre warizi abalamour da garantez Medb evitañ. Goude marv [[Conchobar mac Nessa|Conchobar]], an haroz [[Conall Cernach]], deuet da vezañ kozh, a zeuas da vevañ da lez Ailill ha Medb, rak ne oa tiegezh ebet estroc'h evit o hini a gement a oa gouest d'e vagañ. Medb a c'houlennas gantañ derc'hel ul lagad digor rak Ailill en em gave gant maouezed all. Pa dapas Ailill an dorn er sac'h e roas urzh da Gonall da lazhañ anezhañ, ar pezh a reas laouen da veñjiñ Fergus. Koulskoude, Ailill a gasas e vrezelourien war e lerc'h pa oa war e dremenvan, ha lazhet e voe Conall e-keit ha ma oa o tec'het<ref name="aililldeath" />.
==Marv==
[[File:Queen Maeves Tomb Knocknarea.jpg|thumb|300px|[[Miosgán Médhbh]] ([[karneg]] Medb) e [[Knocknarea]], e [[kontelezh Sligeach]].]]
Boas e oa Medb da vont alies da gouronkañ en ur poull en [[Inchcleraun]] (Inis Cloithreann), un enezenn e [[Lough Ree]], e-kichen [[Knockcroghery]]. Furbaide en do c'hoant da veñjiñ e vamm. Kemer a reas ur gordenn da vuzuliañ an hed etre ar poull hag an aod, ha pleustriñ a reas gant e [[baltam|valtam]] betek bezañ gouest da skeiñ un aval lakaet e beg ur peul a vent gant Medb diwar an hed-se. Kentañ tro ma welas Medb o kouronkañ e lazhas anezhi gant un tamm fourmaj. He mab Maine Athramail a gemeras he lerc'h war an tron<ref name="medbdeath" />.
Hervez ar vojenn ez eo interet Medb e ''[[Miosgán Médhbh]]'', ur c'harneg maen a 12 metr e krec'h [[Knocknarea]] (''Cnoc na Ré'' en [[iwerzhoneg]]) e [[Kontelezh Sligeach]]. A-hervez e voe douaret en he sav, o sellet etrezek hec'h enebourien e [[Cúige Uladh]]. Marteze avat e voe douaret el lec'h ma oa he lez, e [[Rathcroghan]], e [[Kontelezh Ros Comáin]] hag e kaver eno ur bloc'h maen hir hag izel anvet ''Misgaun Medb'' a zo al lec'h ar muiañ gwirheñvel.
==Interpretations==
[[Tomás Ó Máille]] was the first to suggest in 1927, that Medb is probably an allegorical figure representing the sovereignty of Connacht<ref>Carey, John, "Medb Chruachna", in ''[https://www.dib.ie/ Dictionary of Irish Biography]'', published October 2009, Last revised April 2021</ref><ref>T. Ó Máille, "Medb Chruachna", ''[[Zeitschrift für celtische Philologie]]'', XVII (1927), pp. 129–46</ref>, "whom a king would [[hieros gamos|ritually marry]] as part of his inauguration."<ref>{{cite book |last1=Melrose |first1=Robin |title=The Druids and King Arthur: A New View of Early Britain |date=2011 |publisher=McFarland |page=52 |isbn=9780786460052 |url=https://www.google.com/books/edition/The_Druids_and_King_Arthur/_j6Py7x_ctIC?hl=en&gbpv=1&bsq=sovereignty |access-date=20 Feb 2022}}</ref> [[Medb Lethderg]], who performs a similar function in [[Tara, Ireland|Tara]], is probably identical with or the inspiration for this Medb.<ref>Byrne, Francis John, ''Irish Kings and High-Kings''. Four Courts Press, Dublin. 2nd edition, 2001</ref><ref>T. F. O'Rahilly: ''Early Irish History and Mythology'', Dublin 1946 – cited in Thomas Kinsella: ''THE TAIN'' Dolmen Press, Dublin 1969/1986 {{ISBN|0-85105-178-2}}</ref> Her name is said to mean 'she who intoxicates', and is [[cognate]] with the English word '[[mead]]'; it is likely that the sacred marriage ceremony between the king and the goddess would involve a shared drink. Medb's "pillow talk" argument with her consort contains suggestions of [[matrilineality]], as does [[Ailill]]'s taking his name from his mother Máta Muirisc.<ref>Dexter, Miriam Robbins. "The Brown Bull of Cooley and Matriliny in Celtic Ireland" in From the Realm of the Ancestors: Essays in Honor of Marija Gimbutas: 218–236. Joan Marler, ed. Manchester, Connecticut: Knowledge Ideas and Trends, 1997.</ref> Recently, Irish and Irish-American poets have explored Medb as an image of woman's power, including sexuality, as in "Labhrann Medb" ("Medb Speaks") by Irish-language poet [[Nuala Ní Dhomhnaill]]<ref>Ní Dhomhnaill, Nuala, "Rogha Dánta/Selected Poems", Raven Arts Press, 1988</ref> and "Intoxication" by Irish-American poet [[Patricia Monaghan]].<ref>Monaghan, Patricia, "The Red-Haired Girl from the Bog," New World Library, 2003, p. 75-106</ref>
<!--
The name "Connacht" is an apparent anachronism: the stories of the [[Ulster Cycle]] are traditionally set around the time of Christ, but the [[Connachta]], after whom the province is named, were said to have been the descendants of [[Conn of the Hundred Battles|Conn Cétchathach]], who is supposed to have lived several centuries later. Later stories use the name [[Cóiced Ol nEchmacht]] as an earlier name for the province of Connacht to get around this problem. But the chronology of early Irish historical tradition is an artificial attempt by Christian monks to synchronise native traditions with classical and biblical history, and it is possible that the cycle has been chronologically misplaced.<ref>Francis J. Byrne, ''Irish Kings and High Kings'', Four Courts Press, 2001, p. 50.</ref>
-->
==Notennoù==
{{Commons|Category:Medb}}
{{Daveoù}}
{{Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Lennegezh Iwerzhon]]
[[Rummad:Harozed kelt]]
[[Rummad:Maouezed kelt]]
[[Rummad:Connacht]]
[[Rummad:Rouaned Iwerzhon]]
tjhchpt06ljudvehgg9pfdgeylkznqr
2007173
2007167
2022-08-08T14:09:40Z
Kadwalan
423
/* Interpretations */
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Maev.jpg|thumb|''Queen Maeve'' (Rouanez Mev) gant [[Joseph Christian Leyendecker]] (1874 - 1951) e levr [[T. W. Rolleston]], ''Myths and Legends of the Celtic Race'']]
'''Medb''', hervez doare skrivañ an [[heniwerzhoneg]], skrivet '''Mev''' e brezhoneg<ref>Roparzh Hemon, "Táin Bó Cúailnge", ''[[Gwalarn (kelaouenn)|Gwalarn]]'' 1928, Nnn 13, p. 31</ref>, '''Méabh''' (/mʲeːvˠ/) evel en iwerzhoneg, pe '''Maeve''' evel e saozneg, a oa ur rouanez eus [[Connacht]] e danevelloù [[Rúraíocht|Kelc'hiad ar Skourr ruz]]. He fried e oa ar roue [[Ailill mac Máta]] en danevell, daoust m'he doa bet meur a bried all araozañ hag a oa ivez [[Roll rouaned Connacht|rouaned eus Connacht]]. Ren a rae diouzh Cruachan ([[Rathcroghan]] hiziv, e [[kontelezh Roscommon]]). Enebourez [[Conchobar mac Nessa]], roue an [[Ulaid]], e oa (euredet e oant bet) ha brudet eo dreist-holl abalamour m'eo bet pennabeg ''[[Táin Bó Cúailnge]]'' ("Preizhadeg saout Cooley") da laerezh tarv gwellañ an [[Ulaid|Uladed]] : [[Donn Cúailnge]].
Medb zo un den uhelek, tro enni, dezhi un dorn dir ha dieub gant ar baotred. Skouer ar rouanez vrezelourez eo<ref>{{Cite book|title=The Warrior Queens|last=Fraser|first=Antonia|publisher=Penguin books|year=1990|isbn=0-1400-8517-3|location=Canada Ltd, 20801 John Street, Markham, Ontario L3R 1B4: Penguin Books|pages=15, 16, 17}}</ref>. Darn a soñj ez eo un enkorfadur eus [[doueez ar riegezh]]<ref name="o hogain">Ó hÓgáin, Dáithí. ''Myth, Legend & Romance: An encyclopaedia of the Irish folk tradition''. Prentice Hall Press, 1991. pp.294-295</ref><ref name="monaghan">Monaghan, Patricia. ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore''. Infobase Publishing, 2004. p.319</ref><ref name="koch">Koch, John T. ''Celtic Culture: A Historical Encyclopedia''. ABC-CLIO, 2006. p.1282</ref>. Heñvel eo Medb Connacht ouzh [[Medb Lethderg]] moarvat, doueez ar riegezh e [[Rouaned Tara|Tara]], ha gallout a ra bezañ liammet ivez ouzh ar [[Morrígan]]<ref name="monaghan" />. Marteze he deus awenet ar [[rouanez Mab]], ar boudig a gaver e ''[[Romeo and Juliet]]'', pezh-c'hoari [[William Shakespeare]] hag e lec'h all.
==Mebd a zeu da vezañ rouanez==
An doare ma teuas Medb e penn [[Connacht]] ha ma timezas gant [[Ailill mac Máta]] zo danevellet e ''Cath Bóinde'' ("Kad ar Boyne"), anvet ivez ''Ferchuitred Medba'' ("lodenn wazed Medb")<ref name="CathBoinde">[http://www.ucd.ie/tlh/trans/jon.eriu.2.001.t.text.html "''Cath Bóinde''"], tr. [[Joseph O'Neill (1886–1953)|Joseph O'Neill]], ''[[Ériu (journal)|Ériu]]'' II (1905), PP. 173–185. [http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131226101735/http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html |date=26 December 2013 }}</ref>. He zad, [[Eochaid Feidlech]], [[Roue uhel Iwerzhon]], a zimezas anezhi da [[Conchobar mac Nessa|Gonc'hobar]], roue an [[Ulaid|Uladed]], abalamour m'en doa lazhet tad Konc'hobar, ar roue uhel kozh [[Fachtna Fáthach]], en emgann. Reiñ a reas ur mab dezhañ, Glaisne, met ne oa ket un eured eeurus ha dilezel a reas anezhañ. Eochaid a roas da Gonc'hobar unan all eus e verc'hed en eskemm, Eithne (pe Clothru)<ref name="medbdeath">Vernam Hull, [http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html "''Aided Meidbe'': The Violent Death of Medb"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129042653/http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html |date=29 November 2013 }}, ''Speculum'' vol. 13 issue 1, Jan 1938, pp. 52–61</ref>, met Medb a vuntras anezhi e-keit ha ma oa dougerez. He mab, [[Furbaide]] a voe tennet diouzh he c'helan.
Eochaid a zidronas roue Connacht, Tinni mac Conri, hag a lakaas Medb en e lec'h. Koulskoude e teuas a-benn Tinni da c'hounit ul lodenn eus e c'halloud en-dro pa zeuas da vezañ pried kleiz Medb. Konc'hobar a wallas Medb goude ur vodadeg e [[Tara, Iwerzhon|Tara]], ha goude-se e tarzhas ar brezel etre ar roue uhel hag an Uladed. Tinni a zifias Conchobar en un duvell met koll e voe. Eochaid Dála eus ar [[Fir Domnann]], kevezer Tinni evit an tron, a warezas arme Connacht pa oa oc'h en em dennañ, hag e teuas da vezañ pried Medb ha roue Connacht goude-se. Medb a c'houlenne digant he danvezioù-pried bout dizaon, hep pizhoni, hag hep gwarizi. A-bouez-bras e oa an diviz diwezhañ rak kalz amourouzien he devoa. E-keit ha ma oa dimezet gant Eochaid Dála e kemeras Ailill mac Máta, penn he gward, da amourouz. Eochaid a zizoloas anezhe, a zifias Ailill hag a varvas e-pad an duvell. Ailill a euredas Medb neuze hag a zeuas da vezañ roue Connacht.
==Bugale Medb==
[[File:Maeve&druid.jpg|thumb|upright|''Queen Meave and the Druid'' gant [[Stephen Reid (arzour)|Stephen Reid]], e levr [[Eleanor Hull]]'s ''The Boys' Cuchulainn'' (1904)]]
Medb hag Ailill o doa seizh mab, holl anvet Maine. Da gentañ o doa pep a anv disheñvel, met pa c'houlennas Medb gant un [[drouiz]] pehini eus e vibien a lazhfe Conchobar, e respontas, "Maine". N'he doa bugel ebet anvet Maine, hag e adanvas neuze holl he mibien evel-henn :
* Fedlimid a zeuas da vezañ Maine Athramail ("heñvel ouzh e dad")
* Cairbre a zeuas da vezañ Maine Máthramail ("heñvel ouzh e vamm")
* Eochaid a zeuas da vezañ Maine Andoe ("an hini prim"), anvet ivez Cich-Maine Andoe pe Cichmuine<ref>{{cite web|url=https://archive.org/stream/revueceltique16pari#page/56/mode/1up|title=Revue celtique|year=1870|publisher=Paris}}</ref>
* Fergus a zeuas da vezañ Maine Taí ("an hini didrouz")
* Cet a zeuas da vezañ Maine Mórgor ("bras e zever")
* Sin a zeuas da vezañ Maine Mílscothach ("teod-mel")
* Dáire a zeuas da vezañ Maine Móepirt ("en tu all d'an deskrivadur")
Dont a reas an diougan da wir pa lazhas Maine Andoe Conchobar, mab Arthur, mab Bruide — ha n'eo ket Conchobar, mab Fachtna Fathach, evel ma krede Medb<ref name="CathBoinde"/>. Medb hag Ailill o doa ivez ur verc'h, [[Findabair]].<ref>A. H. Leahy (ed. & trans.), [http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html "''Tain Bo Fraech''"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131230081945/http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html |date=30 December 2013 }}, ''Heroic Romances of Ireland'' vol. II, 1906.</ref>.
==Skrapadeg saout Cooley==
{{Lenn hiroc'h|Táin Bó Cúailnge}}
A-bouez e oa evit Medb bezañ ken pinvidik hag he gwaz, hag e roas lañs da skrapadeg saout [[Ledenez Cooley|Cooley]] pa zizoloas e oa perc'henn Ailill war un tarv servij n'en doa ket e bar e madoù ar rouanez. Klevet a reas ne oa evit kevezañ ouzh tarv Ailill, [[Finnbennach]], nemet [[Donn Cúailnge]] a oa e piaou [[Dáire mac Fiachna]], ur gwaz da Gonc'hobar. Kas a reas kannaded da Záire, o kinnig pinvidigezhioù, douaroù ha darempredoù rev evel digoll da amprestañ an tarv, hag asantiñ a reas Dáire da gentañ. Disklêriañ a reas ur c'hannad mezv avat e vefe bet kemeret an tarv dre nerzh betek-gouzout ne vije ket bet a-du Dáire. Hemañ, droug ennañ, a gasas anezhe diwar-dro. Medb a brientas neuze ar brezel.
Savet e oa un arme gant bagadoù eus pep lec'h en Iwerzhon. Unan anezhe a oa ur strollad harluidi eus Ulster renet gant mab Conchobar, [[Cormac Cond Longas]] hag e dad-mager [[Fergus mac Róich]], bet roue an [[Ulaid|Uladed]] hag unan eus amourouzien Medb. A-hervez ez ae tregont paotr da walc'hiñ anezhi, pe Fergus hepken<ref name="aililldeath">[[Kuno Meyer]], "The Cherishing of Conall Cernach and the Deaths of Ailill and of Conall Cernach", ''Zeitschrift für celtische Philologie'' vol. 1, 1897, pp. 102–111</ref>. Anv zo eus darempred Medb gant Fergus en ur varzhoneg kozh ''Conailla Medb míchuru'' <!--("Medb has entered evil contracts")--> gant [[Luccreth moccu Chiara]] (war-dro [[600]]). Abegiñ a ra e Medb he dije likaouet Fergus ha troet anezhañ a-enep Ulster "abalamour ma plije muioc'h peñsoù ur vaouez dezhañ evit e bobl".<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-0tcQr3WzqsC&q=%22preferred%20the%20buttocks%20of%20a%20woman%22&pg=PA156|title=Neue Methoden Der Epenforschung|first=Hildegard L. C.|last=Tristram|date=1 January 1998|publisher=Gunter Narr Verlag|isbn=9783823354178|via=Google Books}}</ref>. Aet e oa Fergus en harlu avat abalamour ma oa bet tromplet gant ar roue Conchobar. Hennezh en doa lakaet muntrañ e vab ha [[Mibien Uisneach|mibien Uisneach]] a oa dindan e warez.
Abalamour d'ur mallozh taolet war an Uladed e c'houzañvent evel pa vefent war-wentloù e-doug ur frapad amzer bep bloaz. Medb a reas he mad eus ar prantad-se ha ne voe enebet ar skrapadeg nemet gant ur c'hrennard, an haroz [[Cúchulainn]], a viras ouzh an arme a vont war-raok o c'houlenn emgannoù unan a-enep unan er roudouroù. Medb hag Ailill a ginigas o merc'h Findabair en eured d'un aridennad harozed da vont da stourm ouzh Cúchulainn, met trec'het e voe an holl. Koulskoude e teuas a-benn Medb da lakaat he c'hrabanoù war an tarv. Goude un emgann gant arme Conchobar a oa deuet a-benn ar fin e voe ret dezhi en em dennañ kuit gant he brezelourien. Kas a reas Donn Cúailnge ganti da gCruachan, met eno e stourmas ouzh tarv Ailill, Finnbennach, hag a lazhas anezhañ a-raok mervel diwar e c'hloazioù.
<!--
E-pad ''Táin Bó Cúailnge'' en em gav Medb gant Cúchulainn meur a wezh ha lazhañ a ra neuze he zud pe he loened. Badezet e vez al lec'h ma oant bet lazhet gant o anv. C'hoarvez a ra pa lazh Cú Chulainn un erminig doñv gant un taol baltam ouzh he gouzoug pa oa war skoaz Medb, er su d'ur roudour. Ar pezh a zispleg an anv-lec'h ''Meithe Togmaill'', "Gouzoug erminig", da-laras an destenn<ref name="Carson, Ciaran 2007">Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 56–58. Print.</ref> ha pa lazh Locha, matezh Medb, ez eo badezet al lec'h ''Reid Locha'', "Live Locha", e Cualinge”<ref name="Carson, Ciaran 2007"/>.
Medb's behaviour further illustrates the importance of the landscape when she goes to great lengths to permanently alter it to show her contempt for Ulster. ”She preferred to cross the mountain by leaving a track that would show forever her contempt for Ulster… to make the Pass of the Cualinge Cattle.”<ref>Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 59–60. Print.</ref>
-->
==Bloavezhioù diwezhañ==
Ailill a lakaas lazhañ [[Fergus mac Róich|Fergus]]<ref>Kuno Meyer, [http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html "The Death of Fergus mac Róich"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822053855/http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html |date=22 August 2010 }}, ''The Death-Tales of the Ulster Heroes''.</ref> dre warizi abalamour da garantez Medb evitañ. Goude marv [[Conchobar mac Nessa|Conchobar]], an haroz [[Conall Cernach]], deuet da vezañ kozh, a zeuas da vevañ da lez Ailill ha Medb, rak ne oa tiegezh ebet estroc'h evit o hini a gement a oa gouest d'e vagañ. Medb a c'houlennas gantañ derc'hel ul lagad digor rak Ailill en em gave gant maouezed all. Pa dapas Ailill an dorn er sac'h e roas urzh da Gonall da lazhañ anezhañ, ar pezh a reas laouen da veñjiñ Fergus. Koulskoude, Ailill a gasas e vrezelourien war e lerc'h pa oa war e dremenvan, ha lazhet e voe Conall e-keit ha ma oa o tec'het<ref name="aililldeath" />.
==Marv==
[[File:Queen Maeves Tomb Knocknarea.jpg|thumb|300px|[[Miosgán Médhbh]] ([[karneg]] Medb) e [[Knocknarea]], e [[kontelezh Sligeach]].]]
Boas e oa Medb da vont alies da gouronkañ en ur poull en [[Inchcleraun]] (Inis Cloithreann), un enezenn e [[Lough Ree]], e-kichen [[Knockcroghery]]. Furbaide en do c'hoant da veñjiñ e vamm. Kemer a reas ur gordenn da vuzuliañ an hed etre ar poull hag an aod, ha pleustriñ a reas gant e [[baltam|valtam]] betek bezañ gouest da skeiñ un aval lakaet e beg ur peul a vent gant Medb diwar an hed-se. Kentañ tro ma welas Medb o kouronkañ e lazhas anezhi gant un tamm fourmaj. He mab Maine Athramail a gemeras he lerc'h war an tron<ref name="medbdeath" />.
Hervez ar vojenn ez eo interet Medb e ''[[Miosgán Médhbh]]'', ur c'harneg maen a 12 metr e krec'h [[Knocknarea]] (''Cnoc na Ré'' en [[iwerzhoneg]]) e [[Kontelezh Sligeach]]. A-hervez e voe douaret en he sav, o sellet etrezek hec'h enebourien e [[Cúige Uladh]]. Marteze avat e voe douaret el lec'h ma oa he lez, e [[Rathcroghan]], e [[Kontelezh Ros Comáin]] hag e kaver eno ur bloc'h maen hir hag izel anvet ''Misgaun Medb'' a zo al lec'h ar muiañ gwirheñvel.
==Gwirvoud==
<!--Ar fed da sellet outu evel un den istorel a zepant da gentañ
daoust hag eñ e vod [[Rúraíocht|Kelc'hiad Uladh]] danevelloù hengounel a denn da zarvoudoù gwirion
Whether she is in any sense to be considered historical depends on the extent to which the Ulster Cycle as a whole reflects traditions relating to actual events. Memes ar skolveuridi a zo prest da anavout an dra-se evel un dra a c'hall bezañ a anzav ez eo mojennel dreist-holl danvez an danevelloù.
-->
Ar c'hentañ e voe [[Tomás Ó Máille]] da lâret e 1928 e oa eus Medb moarvat un alegorienn eus riegezh Connacht<ref>Carey, John, "Medb Chruachna", in ''[https://www.dib.ie/ Dictionary of Irish Biography]'', embannet e miz Here 2009, adwelet e miz Ebrel 2021</ref><ref>T. Ó Máille, "Medb Chruachna", ''[[Zeitschrift für celtische Philologie]]'', XVII (1928), pp. 129–46</ref>, a veze [[hieros gamos|euredet en un doare lidek]] gant ar roue pa veze kurunennet"<ref>{{cite book |last1=Melrose |first1=Robin |title=The Druids and King Arthur: A New View of Early Britain |date=2011 |publisher=McFarland |page=52 |isbn=9780786460052 |url=https://www.google.com/books/edition/The_Druids_and_King_Arthur/_j6Py7x_ctIC?hl=en&gbpv=1&bsq=sovereignty |access-date=20 Feb 2022}}</ref>. [[Medb Lethderg]] he deus ar memes roll e [[Tara (Iwerzhon)|Tara]], hag heñvel eo moarvat ouzh rouanez Connacht pe ouzh an hini he deus awenet anezhi<ref>Byrne, Francis John, ''Irish Kings and High-Kings''. Four Courts Press, Dublin. 2nd edition, 2001</ref><ref>T. F. O'Rahilly: ''Early Irish History and Mythology'', Dublin 1946 – cited in Thomas Kinsella: ''THE TAIN'' Dolmen Press, Dublin 1969/1986 {{ISBN|0-85105-178-2}}</ref>.
<!--
Georges Dumezil en deus tostaet anezhi da
Her name is said to mean 'she who intoxicates', and is [[cognate]] with the English word '[[mead]]'; it is likely that the sacred marriage ceremony between the king and the goddess would involve a shared drink. Medb's "pillow talk" argument with her consort contains suggestions of [[matrilineality]], as does [[Ailill]]'s taking his name from his mother Máta Muirisc.<ref>Dexter, Miriam Robbins. "The Brown Bull of Cooley and Matriliny in Celtic Ireland" in From the Realm of the Ancestors: Essays in Honor of Marija Gimbutas: 218–236. Joan Marler, ed. Manchester, Connecticut: Knowledge Ideas and Trends, 1997.</ref> Recently, Irish and Irish-American poets have explored Medb as an image of woman's power, including sexuality, as in "Labhrann Medb" ("Medb Speaks") by Irish-language poet [[Nuala Ní Dhomhnaill]]<ref>Ní Dhomhnaill, Nuala, "Rogha Dánta/Selected Poems", Raven Arts Press, 1988</ref> and "Intoxication" by Irish-American poet [[Patricia Monaghan]].<ref>Monaghan, Patricia, "The Red-Haired Girl from the Bog," New World Library, 2003, p. 75-106</ref>
The name "Connacht" is an apparent anachronism: the stories of the [[Ulster Cycle]] are traditionally set around the time of Christ, but the [[Connachta]], after whom the province is named, were said to have been the descendants of [[Conn of the Hundred Battles|Conn Cétchathach]], who is supposed to have lived several centuries later. Later stories use the name [[Cóiced Ol nEchmacht]] as an earlier name for the province of Connacht to get around this problem. But the chronology of early Irish historical tradition is an artificial attempt by Christian monks to synchronise native traditions with classical and biblical history, and it is possible that the cycle has been chronologically misplaced.<ref>Francis J. Byrne, ''Irish Kings and High Kings'', Four Courts Press, 2001, p. 50.</ref>
-->
==Notennoù==
{{Commons|Category:Medb}}
{{Daveoù}}
{{Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Lennegezh Iwerzhon]]
[[Rummad:Harozed kelt]]
[[Rummad:Maouezed kelt]]
[[Rummad:Connacht]]
[[Rummad:Rouaned Iwerzhon]]
r0ljie050qhwvy69m1q6yukmfphjvba
2007266
2007173
2022-08-08T21:52:36Z
Kadwalan
423
/* Gwirvoud */
wikitext
text/x-wiki
[[skeudenn:Maev.jpg|thumb|''Queen Maeve'' (Rouanez Mev) gant [[Joseph Christian Leyendecker]] (1874 - 1951) e levr [[T. W. Rolleston]], ''Myths and Legends of the Celtic Race'']]
'''Medb''', hervez doare skrivañ an [[heniwerzhoneg]], skrivet '''Mev''' e brezhoneg<ref>Roparzh Hemon, "Táin Bó Cúailnge", ''[[Gwalarn (kelaouenn)|Gwalarn]]'' 1928, Nnn 13, p. 31</ref>, '''Méabh''' (/mʲeːvˠ/) evel en iwerzhoneg, pe '''Maeve''' evel e saozneg, a oa ur rouanez eus [[Connacht]] e danevelloù [[Rúraíocht|Kelc'hiad ar Skourr ruz]]. He fried e oa ar roue [[Ailill mac Máta]] en danevell, daoust m'he doa bet meur a bried all araozañ hag a oa ivez [[Roll rouaned Connacht|rouaned eus Connacht]]. Ren a rae diouzh Cruachan ([[Rathcroghan]] hiziv, e [[kontelezh Roscommon]]). Enebourez [[Conchobar mac Nessa]], roue an [[Ulaid]], e oa (euredet e oant bet) ha brudet eo dreist-holl abalamour m'eo bet pennabeg ''[[Táin Bó Cúailnge]]'' ("Preizhadeg saout Cooley") da laerezh tarv gwellañ an [[Ulaid|Uladed]] : [[Donn Cúailnge]].
Medb zo un den uhelek, tro enni, dezhi un dorn dir ha dieub gant ar baotred. Skouer ar rouanez vrezelourez eo<ref>{{Cite book|title=The Warrior Queens|last=Fraser|first=Antonia|publisher=Penguin books|year=1990|isbn=0-1400-8517-3|location=Canada Ltd, 20801 John Street, Markham, Ontario L3R 1B4: Penguin Books|pages=15, 16, 17}}</ref>. Darn a soñj ez eo un enkorfadur eus [[doueez ar riegezh]]<ref name="o hogain">Ó hÓgáin, Dáithí. ''Myth, Legend & Romance: An encyclopaedia of the Irish folk tradition''. Prentice Hall Press, 1991. pp.294-295</ref><ref name="monaghan">Monaghan, Patricia. ''The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore''. Infobase Publishing, 2004. p.319</ref><ref name="koch">Koch, John T. ''Celtic Culture: A Historical Encyclopedia''. ABC-CLIO, 2006. p.1282</ref>. Heñvel eo Medb Connacht ouzh [[Medb Lethderg]] moarvat, doueez ar riegezh e [[Rouaned Tara|Tara]], ha gallout a ra bezañ liammet ivez ouzh ar [[Morrígan]]<ref name="monaghan" />. Marteze he deus awenet ar [[rouanez Mab]], ar boudig a gaver e ''[[Romeo and Juliet]]'', pezh-c'hoari [[William Shakespeare]] hag e lec'h all.
==Mebd a zeu da vezañ rouanez==
An doare ma teuas Medb e penn [[Connacht]] ha ma timezas gant [[Ailill mac Máta]] zo danevellet e ''Cath Bóinde'' ("Kad ar Boyne"), anvet ivez ''Ferchuitred Medba'' ("lodenn wazed Medb")<ref name="CathBoinde">[http://www.ucd.ie/tlh/trans/jon.eriu.2.001.t.text.html "''Cath Bóinde''"], tr. [[Joseph O'Neill (1886–1953)|Joseph O'Neill]], ''[[Ériu (journal)|Ériu]]'' II (1905), PP. 173–185. [http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131226101735/http://www.maryjones.us/ctexts/boyne.html |date=26 December 2013 }}</ref>. He zad, [[Eochaid Feidlech]], [[Roue uhel Iwerzhon]], a zimezas anezhi da [[Conchobar mac Nessa|Gonc'hobar]], roue an [[Ulaid|Uladed]], abalamour m'en doa lazhet tad Konc'hobar, ar roue uhel kozh [[Fachtna Fáthach]], en emgann. Reiñ a reas ur mab dezhañ, Glaisne, met ne oa ket un eured eeurus ha dilezel a reas anezhañ. Eochaid a roas da Gonc'hobar unan all eus e verc'hed en eskemm, Eithne (pe Clothru)<ref name="medbdeath">Vernam Hull, [http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html "''Aided Meidbe'': The Violent Death of Medb"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129042653/http://www.maryjones.us/ctexts/medb.html |date=29 November 2013 }}, ''Speculum'' vol. 13 issue 1, Jan 1938, pp. 52–61</ref>, met Medb a vuntras anezhi e-keit ha ma oa dougerez. He mab, [[Furbaide]] a voe tennet diouzh he c'helan.
Eochaid a zidronas roue Connacht, Tinni mac Conri, hag a lakaas Medb en e lec'h. Koulskoude e teuas a-benn Tinni da c'hounit ul lodenn eus e c'halloud en-dro pa zeuas da vezañ pried kleiz Medb. Konc'hobar a wallas Medb goude ur vodadeg e [[Tara, Iwerzhon|Tara]], ha goude-se e tarzhas ar brezel etre ar roue uhel hag an Uladed. Tinni a zifias Conchobar en un duvell met koll e voe. Eochaid Dála eus ar [[Fir Domnann]], kevezer Tinni evit an tron, a warezas arme Connacht pa oa oc'h en em dennañ, hag e teuas da vezañ pried Medb ha roue Connacht goude-se. Medb a c'houlenne digant he danvezioù-pried bout dizaon, hep pizhoni, hag hep gwarizi. A-bouez-bras e oa an diviz diwezhañ rak kalz amourouzien he devoa. E-keit ha ma oa dimezet gant Eochaid Dála e kemeras Ailill mac Máta, penn he gward, da amourouz. Eochaid a zizoloas anezhe, a zifias Ailill hag a varvas e-pad an duvell. Ailill a euredas Medb neuze hag a zeuas da vezañ roue Connacht.
==Bugale Medb==
[[File:Maeve&druid.jpg|thumb|upright|''Queen Meave and the Druid'' gant [[Stephen Reid (arzour)|Stephen Reid]], e levr [[Eleanor Hull]]'s ''The Boys' Cuchulainn'' (1904)]]
Medb hag Ailill o doa seizh mab, holl anvet Maine. Da gentañ o doa pep a anv disheñvel, met pa c'houlennas Medb gant un [[drouiz]] pehini eus e vibien a lazhfe Conchobar, e respontas, "Maine". N'he doa bugel ebet anvet Maine, hag e adanvas neuze holl he mibien evel-henn :
* Fedlimid a zeuas da vezañ Maine Athramail ("heñvel ouzh e dad")
* Cairbre a zeuas da vezañ Maine Máthramail ("heñvel ouzh e vamm")
* Eochaid a zeuas da vezañ Maine Andoe ("an hini prim"), anvet ivez Cich-Maine Andoe pe Cichmuine<ref>{{cite web|url=https://archive.org/stream/revueceltique16pari#page/56/mode/1up|title=Revue celtique|year=1870|publisher=Paris}}</ref>
* Fergus a zeuas da vezañ Maine Taí ("an hini didrouz")
* Cet a zeuas da vezañ Maine Mórgor ("bras e zever")
* Sin a zeuas da vezañ Maine Mílscothach ("teod-mel")
* Dáire a zeuas da vezañ Maine Móepirt ("en tu all d'an deskrivadur")
Dont a reas an diougan da wir pa lazhas Maine Andoe Conchobar, mab Arthur, mab Bruide — ha n'eo ket Conchobar, mab Fachtna Fathach, evel ma krede Medb<ref name="CathBoinde"/>. Medb hag Ailill o doa ivez ur verc'h, [[Findabair]].<ref>A. H. Leahy (ed. & trans.), [http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html "''Tain Bo Fraech''"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131230081945/http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html |date=30 December 2013 }}, ''Heroic Romances of Ireland'' vol. II, 1906.</ref>.
==Skrapadeg saout Cooley==
{{Lenn hiroc'h|Táin Bó Cúailnge}}
A-bouez e oa evit Medb bezañ ken pinvidik hag he gwaz, hag e roas lañs da skrapadeg saout [[Ledenez Cooley|Cooley]] pa zizoloas e oa perc'henn Ailill war un tarv servij n'en doa ket e bar e madoù ar rouanez. Klevet a reas ne oa evit kevezañ ouzh tarv Ailill, [[Finnbennach]], nemet [[Donn Cúailnge]] a oa e piaou [[Dáire mac Fiachna]], ur gwaz da Gonc'hobar. Kas a reas kannaded da Záire, o kinnig pinvidigezhioù, douaroù ha darempredoù rev evel digoll da amprestañ an tarv, hag asantiñ a reas Dáire da gentañ. Disklêriañ a reas ur c'hannad mezv avat e vefe bet kemeret an tarv dre nerzh betek-gouzout ne vije ket bet a-du Dáire. Hemañ, droug ennañ, a gasas anezhe diwar-dro. Medb a brientas neuze ar brezel.
Savet e oa un arme gant bagadoù eus pep lec'h en Iwerzhon. Unan anezhe a oa ur strollad harluidi eus Ulster renet gant mab Conchobar, [[Cormac Cond Longas]] hag e dad-mager [[Fergus mac Róich]], bet roue an [[Ulaid|Uladed]] hag unan eus amourouzien Medb. A-hervez ez ae tregont paotr da walc'hiñ anezhi, pe Fergus hepken<ref name="aililldeath">[[Kuno Meyer]], "The Cherishing of Conall Cernach and the Deaths of Ailill and of Conall Cernach", ''Zeitschrift für celtische Philologie'' vol. 1, 1897, pp. 102–111</ref>. Anv zo eus darempred Medb gant Fergus en ur varzhoneg kozh ''Conailla Medb míchuru'' <!--("Medb has entered evil contracts")--> gant [[Luccreth moccu Chiara]] (war-dro [[600]]). Abegiñ a ra e Medb he dije likaouet Fergus ha troet anezhañ a-enep Ulster "abalamour ma plije muioc'h peñsoù ur vaouez dezhañ evit e bobl".<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-0tcQr3WzqsC&q=%22preferred%20the%20buttocks%20of%20a%20woman%22&pg=PA156|title=Neue Methoden Der Epenforschung|first=Hildegard L. C.|last=Tristram|date=1 January 1998|publisher=Gunter Narr Verlag|isbn=9783823354178|via=Google Books}}</ref>. Aet e oa Fergus en harlu avat abalamour ma oa bet tromplet gant ar roue Conchobar. Hennezh en doa lakaet muntrañ e vab ha [[Mibien Uisneach|mibien Uisneach]] a oa dindan e warez.
Abalamour d'ur mallozh taolet war an Uladed e c'houzañvent evel pa vefent war-wentloù e-doug ur frapad amzer bep bloaz. Medb a reas he mad eus ar prantad-se ha ne voe enebet ar skrapadeg nemet gant ur c'hrennard, an haroz [[Cúchulainn]], a viras ouzh an arme a vont war-raok o c'houlenn emgannoù unan a-enep unan er roudouroù. Medb hag Ailill a ginigas o merc'h Findabair en eured d'un aridennad harozed da vont da stourm ouzh Cúchulainn, met trec'het e voe an holl. Koulskoude e teuas a-benn Medb da lakaat he c'hrabanoù war an tarv. Goude un emgann gant arme Conchobar a oa deuet a-benn ar fin e voe ret dezhi en em dennañ kuit gant he brezelourien. Kas a reas Donn Cúailnge ganti da gCruachan, met eno e stourmas ouzh tarv Ailill, Finnbennach, hag a lazhas anezhañ a-raok mervel diwar e c'hloazioù.
<!--
E-pad ''Táin Bó Cúailnge'' en em gav Medb gant Cúchulainn meur a wezh ha lazhañ a ra neuze he zud pe he loened. Badezet e vez al lec'h ma oant bet lazhet gant o anv. C'hoarvez a ra pa lazh Cú Chulainn un erminig doñv gant un taol baltam ouzh he gouzoug pa oa war skoaz Medb, er su d'ur roudour. Ar pezh a zispleg an anv-lec'h ''Meithe Togmaill'', "Gouzoug erminig", da-laras an destenn<ref name="Carson, Ciaran 2007">Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 56–58. Print.</ref> ha pa lazh Locha, matezh Medb, ez eo badezet al lec'h ''Reid Locha'', "Live Locha", e Cualinge”<ref name="Carson, Ciaran 2007"/>.
Medb's behaviour further illustrates the importance of the landscape when she goes to great lengths to permanently alter it to show her contempt for Ulster. ”She preferred to cross the mountain by leaving a track that would show forever her contempt for Ulster… to make the Pass of the Cualinge Cattle.”<ref>Carson, Ciaran. "Guerilla Tactics." The Tain. New York: Penguin Group, 2007. 59–60. Print.</ref>
-->
==Bloavezhioù diwezhañ==
Ailill a lakaas lazhañ [[Fergus mac Róich|Fergus]]<ref>Kuno Meyer, [http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html "The Death of Fergus mac Róich"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822053855/http://www.maryjones.us/ctexts/fergus.html |date=22 August 2010 }}, ''The Death-Tales of the Ulster Heroes''.</ref> dre warizi abalamour da garantez Medb evitañ. Goude marv [[Conchobar mac Nessa|Conchobar]], an haroz [[Conall Cernach]], deuet da vezañ kozh, a zeuas da vevañ da lez Ailill ha Medb, rak ne oa tiegezh ebet estroc'h evit o hini a gement a oa gouest d'e vagañ. Medb a c'houlennas gantañ derc'hel ul lagad digor rak Ailill en em gave gant maouezed all. Pa dapas Ailill an dorn er sac'h e roas urzh da Gonall da lazhañ anezhañ, ar pezh a reas laouen da veñjiñ Fergus. Koulskoude, Ailill a gasas e vrezelourien war e lerc'h pa oa war e dremenvan, ha lazhet e voe Conall e-keit ha ma oa o tec'het<ref name="aililldeath" />.
==Marv==
[[File:Queen Maeves Tomb Knocknarea.jpg|thumb|300px|[[Miosgán Médhbh]] ([[karneg]] Medb) e [[Knocknarea]], e [[kontelezh Sligeach]].]]
Boas e oa Medb da vont alies da gouronkañ en ur poull en [[Inchcleraun]] (Inis Cloithreann), un enezenn e [[Lough Ree]], e-kichen [[Knockcroghery]]. Furbaide en do c'hoant da veñjiñ e vamm. Kemer a reas ur gordenn da vuzuliañ an hed etre ar poull hag an aod, ha pleustriñ a reas gant e [[baltam|valtam]] betek bezañ gouest da skeiñ un aval lakaet e beg ur peul a vent gant Medb diwar an hed-se. Kentañ tro ma welas Medb o kouronkañ e lazhas anezhi gant un tamm fourmaj. He mab Maine Athramail a gemeras he lerc'h war an tron<ref name="medbdeath" />.
Hervez ar vojenn ez eo interet Medb e ''[[Miosgán Médhbh]]'', ur c'harneg maen a 12 metr e krec'h [[Knocknarea]] (''Cnoc na Ré'' en [[iwerzhoneg]]) e [[Kontelezh Sligeach]]. A-hervez e voe douaret en he sav, o sellet etrezek hec'h enebourien e [[Cúige Uladh]]. Marteze avat e voe douaret el lec'h ma oa he lez, e [[Rathcroghan]], e [[Kontelezh Ros Comáin]] hag e kaver eno ur bloc'h maen hir hag izel anvet ''Misgaun Medb'' a zo al lec'h ar muiañ gwirheñvel.
==Gwirvoud==
<!--Ar fed da sellet outi evel un den istorel a zepant da gentañ
daoust hag eñ e vod [[Rúraíocht|Kelc'hiad Uladh]] danevelloù hengounel a denn da zarvoudoù gwirion
Whether she is in any sense to be considered historical depends on the extent to which the Ulster Cycle as a whole reflects traditions relating to actual events. Memes ar skolveuridi a zo prest da anavout an dra-se evel un dra a c'hall bezañ a anzav ez eo mojennel dreist-holl danvez an danevelloù.
-->
Ar c'hentañ e voe [[Tomás Ó Máille]] da lâret e 1928 e oa eus Medb moarvat un alegorienn eus riegezh Connacht<ref>Carey, John, "Medb Chruachna", in ''[https://www.dib.ie/ Dictionary of Irish Biography]'', embannet e miz Here 2009, adwelet e miz Ebrel 2021</ref><ref>T. Ó Máille, "Medb Chruachna", ''[[Zeitschrift für celtische Philologie]]'', XVII (1928), pp. 129–46</ref>, a veze [[hieros gamos|euredet en un doare lidek]] gant ar roue pa veze kurunennet"<ref>{{cite book |last1=Melrose |first1=Robin |title=The Druids and King Arthur: A New View of Early Britain |date=2011 |publisher=McFarland |page=52 |isbn=9780786460052 |url=https://www.google.com/books/edition/The_Druids_and_King_Arthur/_j6Py7x_ctIC?hl=en&gbpv=1&bsq=sovereignty |access-date=20 Feb 2022}}</ref>. [[Medb Lethderg]] he deus ar memes roll e [[Tara (Iwerzhon)|Tara]], hag heñvel eo moarvat ouzh rouanez Connacht pe ouzh an hini he deus awenet anezhi<ref>Byrne, Francis John, ''Irish Kings and High-Kings''. Four Courts Press, Dublin. 2nd edition, 2001</ref><ref>T. F. O'Rahilly: ''Early Irish History and Mythology'', Dublin 1946 – cited in Thomas Kinsella: ''THE TAIN'' Dolmen Press, Dublin 1969/1986 {{ISBN|0-85105-178-2}}</ref>.
<!--
Georges Dumezil en deus tostaet anezhi da
Her name is said to mean 'she who intoxicates', and is [[cognate]] with the English word '[[mead]]'; it is likely that the sacred marriage ceremony between the king and the goddess would involve a shared drink. Medb's "pillow talk" argument with her consort contains suggestions of [[matrilineality]], as does [[Ailill]]'s taking his name from his mother Máta Muirisc.<ref>Dexter, Miriam Robbins. "The Brown Bull of Cooley and Matriliny in Celtic Ireland" in From the Realm of the Ancestors: Essays in Honor of Marija Gimbutas: 218–236. Joan Marler, ed. Manchester, Connecticut: Knowledge Ideas and Trends, 1997.</ref> Recently, Irish and Irish-American poets have explored Medb as an image of woman's power, including sexuality, as in "Labhrann Medb" ("Medb Speaks") by Irish-language poet [[Nuala Ní Dhomhnaill]]<ref>Ní Dhomhnaill, Nuala, "Rogha Dánta/Selected Poems", Raven Arts Press, 1988</ref> and "Intoxication" by Irish-American poet [[Patricia Monaghan]].<ref>Monaghan, Patricia, "The Red-Haired Girl from the Bog," New World Library, 2003, p. 75-106</ref>
The name "Connacht" is an apparent anachronism: the stories of the [[Ulster Cycle]] are traditionally set around the time of Christ, but the [[Connachta]], after whom the province is named, were said to have been the descendants of [[Conn of the Hundred Battles|Conn Cétchathach]], who is supposed to have lived several centuries later. Later stories use the name [[Cóiced Ol nEchmacht]] as an earlier name for the province of Connacht to get around this problem. But the chronology of early Irish historical tradition is an artificial attempt by Christian monks to synchronise native traditions with classical and biblical history, and it is possible that the cycle has been chronologically misplaced.<ref>Francis J. Byrne, ''Irish Kings and High Kings'', Four Courts Press, 2001, p. 50.</ref>
-->
==Notennoù==
{{Commons|Category:Medb}}
{{Daveoù}}
{{Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Lennegezh Iwerzhon]]
[[Rummad:Harozed kelt]]
[[Rummad:Maouezed kelt]]
[[Rummad:Connacht]]
[[Rummad:Rouaned Iwerzhon]]
nyefj7xghqrpkrqy69a1qgica0ooe6k
Kaozeal:Medb
1
152731
2007138
2007124
2022-08-08T12:06:53Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
== Pennad doubl ==
Ur pennad a oa bet skrivet warni dija: https://br.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9abh
Da ma soñj eh eus moian diverkañ an hini kozh. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 7 Eost 2022 da 23:56 (UTC)
:{{Graet}} Trugarez, ne'm boa ket gwelet [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 10:52 (UTC)
851yoj7pb2bjgvvsu3tp2luiimbp5gb
Cnoc Maol Réidh
0
152733
2007139
2007122
2022-08-08T12:07:37Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Mweelrea depuis Rosroe - Killary harbour-Mweelrea.JPG|thumb|Cnoc Maol Réidh a sav dreist fjord [[An Caoláire Rua]].]]
'''Cnoc Maol Réidh''' (''Mweelrea'' e saozneg) zo ur menez eus Iwerzhon, 814 e uhelder, e [[kontelezh Maigh Eo]].
Menez uhelañ ar gontelezh eo hag an hini uhelañ e kornôg Iwerzhon a-bezh<ref>{{en}} [https://mountainviews.ie/summit/34/ lec'hienn Mountain Views]</ref>. Talvezout a ra e anv kement ha "menez moal levn".
==Liamm diavaez==
*{{en}} [https://www.mayo-ireland.ie/en/things-to-do/outdoor-activities/walking/mweelrea-mountain-walk.html Mweelrea Mountain Walk]
==Notennoù==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Menezioù Iwerzhon]]
[[Rummad:Kontelezh Maigh Eo]]
76oe413dj0r2lbo0c9yohqftctughbg
Manannán mac Lir
0
152737
2007140
2022-08-08T12:08:28Z
Kadwalan
423
Adkas war-du [[Manannan Mac Lir]]
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[Manannan Mac Lir]]
pun3i3nyipl5ryoudz3fsfty3u088fw
1900 e Breizh
0
152738
2007143
2022-08-08T12:18:03Z
Llydawr
145
Pajenn krouet gant : "{| class="infobox" style="border-radius:2em;" |- | align="center" colspan=2 | {{small|'''Bloavezhioù :'''}}<br>[[1893|../..]] [[1894]] [[1895]] [[1896]] [[1897]] [[1898]] [[1899]]<br> - '''[[1900]]''' -<br>[[1901]] [[1902]] [[1903]] [[1904]] [[1905]] [[1906]] [[1907|../..]] |- | align="center" colspan=2 | {{small|'''Degadoù :'''}} <br /> [[Bloavezhioù 1870|1870]] [[Bloavezhioù 1880|1880]] - '''[[Bloavezhioù 1890]]''' - [[Bloavezhioù 1900|1900]] | Bloavezhio..."
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="border-radius:2em;"
|-
| align="center" colspan=2 | {{small|'''Bloavezhioù :'''}}<br>[[1893|../..]] [[1894]] [[1895]] [[1896]] [[1897]] [[1898]] [[1899]]<br> - '''[[1900]]''' -<br>[[1901]] [[1902]] [[1903]] [[1904]] [[1905]] [[1906]] [[1907|../..]]
|-
| align="center" colspan=2 | {{small|'''Degadoù :'''}} <br /> [[Bloavezhioù 1870|1870]] [[Bloavezhioù 1880|1880]] - '''[[Bloavezhioù 1890]]''' - [[Bloavezhioù 1900|1900]] | [[Bloavezhioù 1910|1910]]
|-
| align="center" | {{small|'''Kantvedoù :'''}} <br /> {{XIXvet kantved}} - '''{{XXvet kantved}}''' - {{XXIvet kantved}}
----
'''Kronologiezh dre ranndirioù :'''<br />
[[1900 en Afrika|Afrika]] - [[1900 en Amerika|Amerika]] - [[1900 en Azia|Azia]] - [[1900 en Europa|Europa]] - [[1900 en Okeania|Okeania]]
----
'''Kronologiezh dre demoù :'''<br />
[[1900 en aernijerezh|Aernijerezh]] - [[1900 er savouriezh|Savouriezh]] - [[1900 er c'hirri|Kirri]] - <br /> [[1900 en hent-houarn|Hentoù-houarn]] - [[1900 er sinema|Sinema]] - [[1900 el lennegezh|Lennegezh]] <br /> [[1900 er sonerezh|Sonerezh]] - [[1900 er yec'hed ha mezegiezh|Yec'hed ha mezegiezh]] - [[1900 er skiantoù|Skiantoù]] - [[1900 er sport|Sport]]
|}
{| style="border:1px solid #aaa;"
|- bgcolor="#ccf
![[Kronologiezh vloaziek evit Breizh]]
|- bgcolor="#f9f9f9"
| align="center"|[[1899 e Breizh]] • 1900 e Breizh • [[1901 e Breizh]]
|}
==Darvoudoù==
==Sevenadur==
== [[:Rummad:Ganedigezhioù 1900|Ganedigezhioù 1900]] ==
== [[:Rummad:Marvioù 1900|Marvioù 1900]] ==
__NOTOC__
[[Rummad:1900]]
[[Rummad:Istor Breizh en XIXvet kantved]]
nkdphqngivilwc7hxzfdzogx10o8xje
2007144
2007143
2022-08-08T12:19:31Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
{| class="infobox" style="border-radius:2em;"
|-
| align="center" colspan=2 | {{small|'''Bloavezhioù :'''}}<br>[[1893|../..]] [[1894]] [[1895]] [[1896]] [[1897]] [[1898]] [[1899]]<br> - '''[[1900]]''' -<br>[[1901]] [[1902]] [[1903]] [[1904]] [[1905]] [[1906]] [[1907|../..]]
|-
| align="center" colspan=2 | {{small|'''Degadoù :'''}} <br /> [[Bloavezhioù 1870|1870]] [[Bloavezhioù 1880|1880]] - '''[[Bloavezhioù 1890]]''' - [[Bloavezhioù 1900|1900]] | [[Bloavezhioù 1910|1910]]
|-
| align="center" | {{small|'''Kantvedoù :'''}} <br /> {{XIXvet kantved}} - '''{{XXvet kantved}}''' - {{XXIvet kantved}}
----
'''Kronologiezh dre ranndirioù :'''<br />
[[1900 en Afrika|Afrika]] - [[1900 en Amerika|Amerika]] - [[1900 en Azia|Azia]] - [[1900 en Europa|Europa]] - [[1900 en Okeania|Okeania]]
----
'''Kronologiezh dre demoù :'''<br />
[[1900 en aernijerezh|Aernijerezh]] - [[1900 er savouriezh|Savouriezh]] - [[1900 er c'hirri|Kirri]] - <br /> [[1900 en hent-houarn|Hentoù-houarn]] - [[1900 er sinema|Sinema]] - [[1900 el lennegezh|Lennegezh]] <br /> [[1900 er sonerezh|Sonerezh]] - [[1900 er yec'hed ha mezegiezh|Yec'hed ha mezegiezh]] - [[1900 er skiantoù|Skiantoù]] - [[1900 er sport|Sport]]
|}
{| style="border:1px solid #aaa;"
|- bgcolor="#ccf
![[Kronologiezh vloaziek evit Breizh]]
|- bgcolor="#f9f9f9"
| align="center"|[[1899 e Breizh]] • 1900 e Breizh • [[1901 e Breizh]]
|}
==Darvoudoù==
==Sevenadur==
== [[:Rummad:Ganedigezhioù 1900|Ganedigezhioù 1900]] ==
*[[ Roparz Hemon]], yezhour ha skrivagner
== [[:Rummad:Marvioù 1900|Marvioù 1900]] ==
__NOTOC__
[[Rummad:1900]]
[[Rummad:Istor Breizh en XIXvet kantved]]
rwiwf2oud7cbn8xclnx06i79f6gs2iy
Kaozeadenn Rummad:Sorserezed
15
152739
2007158
2022-08-08T12:52:42Z
Undenbennak
62280
/* Dilemel ar bajenn-mañ */ rann nevez
wikitext
text/x-wiki
== Dilemel ar bajenn-mañ ==
An holl "sorserezed" 'zo bet lakaet er rummad "Gwrac'hed". Ar bajenn-mañ a c'hall bout dilemet. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 12:52 (UTC)
66ja0h6qeevruzqijkbbrejshmnxmg1
2007177
2007158
2022-08-08T15:47:36Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
== Dilemel ar bajenn-mañ ==
An holl "sorserezed" 'zo bet lakaet er rummad "Gwrac'hed". Ar bajenn-mañ a c'hall bout dilemet. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 12:52 (UTC)
:Kalz gwelloc'h e kavan "sorserezed". --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:47 (UTC)
0jiq3xrrl4gsi93mg909ts1mghc93s5
2007200
2007177
2022-08-08T16:42:20Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
== Dilemel ar bajenn-mañ ==
An holl "sorserezed" 'zo bet lakaet er rummad "Gwrac'hed". Ar bajenn-mañ a c'hall bout dilemet. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 12:52 (UTC)
:Kalz gwelloc'h e kavan "sorserezed". --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:47 (UTC)
::Ali on gant Llydawr. Gwrac'h a c'hall bezañ tud pe traoù gwall zisheñvel diouzh ur sorserez. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 16:42 (UTC)
9mndtkd4jvbtzwocmmkq361045b6r5o
Gwrac'h
0
152740
2007161
2022-08-08T13:11:02Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Gwrac'h]] da [[Gwrac'h (disheñvelout)]]
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[Gwrac'h (disheñvelout)]]
f42eerc3rnf0mj5019zqhiqloac8mys
2007164
2007161
2022-08-08T13:14:44Z
Undenbennak
62280
Adkas dilemet davet [[Gwrac'h (disheñvelout)]]
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_-_Witches'_Sabbath_-_WGA10007.jpg|thumb|right|280px|<center>''Sabad ar gwrac'hed'' gant [[Francisco de Goya]] <br /> Mirdi Galdiano, <br />[[Madrid]]. </center>.]]
[[Skeudenn:Two_Witches_(SM_1123).png|thumb|''Div wrac'h'', livet gant [[Hans Baldung]].]]
''*Ur pennad [[gwrac'h (disheñvelout)]] zo, diwar-benn holl sterioù ar ger.''
Ur '''wrac'h''' (pe '''sorserez''' a-wezhoù) zo ur [[maouez|vaouez]] kozh (met yaouank ivez a-wezhoù) ha dezhi galloudoù hud. Meur a seurt gwrac'hed zo, hervez ar broioù hag an amzerioù.
==Gerdarzh==
[[Skeudenn:Hexe.jpg|thumb|left|250px|Gwrac'h en Alamagn.]]
Ar ger '''[[gwrac'h]]''' (pe ''gwrach'' e kembraeg) a dalv kement ha maouez kozh.
Ar ger '''sorserez''' a deu eus an anv latin ''sortarius'', sorser, an den a lavar sortoù, da lavarout eo [[mallozh]]ioù, eus ar ger latin ''sors'', ''sortis'', a dalv [[diougan]], ha da-heul, [[planedenn]].
En alamaneg e lavarer ''Hexe'', diwar ar gregach ''aix'', a zo [[gavr]].
E gregach avat e veze lavaret ''stryx'', en [[latin]] ''striga -ae'' , ha diwar-se ''stria'', ''strega'' en [[italianeg]], ''estrie'' en [[galleg]].
''Sorgin e [[euskareg]].
''Bruja'' e [[spagnoleg]] a deu eus ar ger [[galizek]] ''bruxa'', a deufe eus ur ger iberek ''bruixa''.
==Orin ar gwrac'hed==
Krediñ a reer e oa ar gwrac'hed kentañ maouezed a ouie diouzh an natur hag an dud en-dro dezho. Ma ne ouient ket lenn e ouient diouzh ar plant hag al louzoù, e c'hallent pareañ, hag e tistagent gerioù hud en uraozañ o louzeier.
<!--
Le mot [[anglais]] ''witch'' a des origines plus controversées mais parait bien provenir d’un radical ''wik'' d’origine tant [[celte]] que [[germanique]].
Ces rituels et formules devaient être scrupuleusement observés, faute de quoi le meilleur des remèdes pouvait devenir le pire des poisons. Inversement, les plantes les plus toxiques pouvaient, à très faible dose, présenter d'authentiques vertus. La belladone par exemple était utilisée pour des breuvages hallucinatoires, et est fortement toxique (provoque des arrêts cardiaques), mais peut entrer dans la composition de fards donnant au regard des femmes un charme irrésistible (Les alcaloïdes présents dans la plante peuvent être hallucinatoires, et mortels à partir d'une certaine dose, mais correctement dosés ils dilatent la pupille). Louis-François Sauvé explique que certains rituels ne pouvaient avoir lieu qu'à des moments très précis : « Les sorciers n'ont qu'un seul jour dans l'année, et, dans ce jour, une heure unique pour découvrir et cueillir les herbes propres aux maléfices: ce jour est la veille de la Saint-Jean, et cette heure celle de l'angélus de midi. »
De cette tradition ancestrale découle la « Witches International Craft Association » décrite par Margaret Murray, dont le siège se trouve à New York. La Wicca est une femme qui cherche à rétablir un contact privilégié avec la nature en défendant le naturisme.
Si le Dieu Cornu fut la divinité des chasseurs, la divinité féminine des cueilleuses fut la Grande Déesse-Mère dont le culte, à partir du néolithique avec la sédentarisation due aux débuts de l’agriculture, deviendra prépondérant durant des millénaires, perdurant dans les premières grandes civilisations antiques sous la forme de cultes agraires rendus à des déesses telle Déméter ou Cybèle. L’existence de la Déesse-Mère est attestée dans toutes les cultures primitives puis archaïques. Les femmes, héritières des cueilleuses, ont été les promotrices de l’agriculture. Au mésolithique, à la suite de changements climatiques, le gibier devenant rare, l’homme se fait plus pêcheur que chasseur, et les ressources alimentaires de la cueillette n’étant plus été suffisantes pour permettre la survie d’un clan, l’apport de l’agriculture a été déterminant. Si l’homme vécut davantage en symbiose avec le monde animal durant des millénaires, la femme elle, vécut davantage en symbiose avec le monde végétal. La connaissance qu’elle pouvait avoir des plantes et de leurs propriétés, et le savoir empirique qu’elle pouvait en retirer furent l’arcane majeure d’une tradition qui se transmettra jusqu’à nos jours.
De fait, durant les deux siècles que dureront les persécutions, c’est souvent le terme d’« herboriste » qui est utilisé dans les procès-verbaux de l’Inquisition pour la désigner.
-->
Diouzh frouezhusted ar vaouez eo dazont ar ouenn. [[Amiegez]] e oa ar wrac'h alies, ha brudet da c'houzout kevrinoù ar vuhez hag ar marv, ar yec'hed hag ar c'hleñved.
== Galloudoù==
[[Skeudenn:The Lancashire Witches 10.jpg|thumb|left|280px| ''The Lancashire Witches'']]
Er mojennoù e c'hall ar gwrac'hed nijal, war gein ul loen, ur bouc'h alies (arouez an diaoul) pe ur valaenn.
==Bec'h d'ar gwrac'hed==
[[File:Rila Monastery wall painting.jpg|thumb|250px|Murlivadur e [[Manati Rila]] e [[Bulgaria]], a-enep ar sorserezh]]
Er Grennamzer e veze graet brezel didruez ouzh ar gwrac'hed gant an Iliz dre ma oant gwelet evel enebourezed ar relijion, ha mignonezed an [[Diaoul]]. Kondaonet e vezent da vezañ devet peurvuiañ.
Ur skouer brudet eo hini [[Janed Ark]], kondaonet dre ma oa gwrac'h.
=== Deviñ gwrac'hed===
<gallery>
Image:Scan10014.JPG|
Image:SalemWitchcraftTrial.jpg|
Image:Punishing-witches-Laienspiegel.jpg|
Skeudenn:Wickiana3.jpg|By Scheer zu Waldsee is in 1587 'n groot aantal Hekse op brandstapels tereggestel.
</gallery>
==Kembre==
E lennegezh-pobl [[Kembre]] ez eus kaoz eus gwrac'hed.
Setu anvioù un nebeud anezho:
* [[Ceridwen]] en ''[[Hanes Taliesin]]'',
* [[Naw Widdon Caerloyw]]. ''Gwiddon'' zo ur ger kozh evit 'gwrac'h'.
* [[Gwrachod Llanddona]], e [[Môn]]
* [[Gwrach y Rhibyn]].
==Euskal Herria==
Brudet eo ''sorgiñak'' ar vro, a en em vode, a lavarer e kevioù [[Zugaramurdi]], e menezioù [[Nafarroa]].
==Gwrac'hed brudet==
*[[Janed Ark]] zo bet barnet ha devet evel gwrac'h.
==Skeudennoù==
===Gwrac'hed kozh ===
<gallery>
Skeudenn:Hexenszene 1700.JPG|Gwrac'herezh (war-dro 1700).
</gallery>
===Gwrac'hed yaouank ===
<gallery>
Image:Albrecht Dürer, Four Naked Women, 1497, NGA 6580.jpg|<center>''Ar Peder Gwrac'h'' gant [[Albrecht Dürer]].</center>.
File:John William Waterhouse - Magic Circle.JPG
</gallery>
==Pennadoù kar==
*[[Mandragon]]
*[[Walpurgis]]
*[[Sheela na Gig]]
[[Rummad:Kredennoù]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
3xpkpd5d2p07lqe4p9mvn0box0es665
2007170
2007164
2022-08-08T13:42:13Z
Undenbennak
62280
kempenn ar gerdarzh
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Francisco_de_Goya_y_Lucientes_-_Witches'_Sabbath_-_WGA10007.jpg|thumb|right|280px|<center>''Sabad ar gwrac'hed'' gant [[Francisco de Goya]] <br /> Mirdi Galdiano, <br />[[Madrid]]. </center>.]]
[[Skeudenn:Two_Witches_(SM_1123).png|thumb|''Div wrac'h'', livet gant [[Hans Baldung]].]]
''*Ur pennad [[gwrac'h (disheñvelout)]] zo, diwar-benn holl sterioù ar ger.''
Ur '''wrac'h''' (pe '''sorserez''' a-wezhoù) zo ur [[maouez|vaouez]] kozh (met yaouank ivez a-wezhoù) ha dezhi galloudoù hud. Meur a seurt gwrac'hed zo, hervez ar broioù hag an amzerioù.
==Gerdarzh==
[[Skeudenn:Hexe.jpg|thumb|left|250px|Gwrac'h en Alamagn.]]
Ar ger '''[[gwrac'h]]''' (''gwrach'' e kembraeg, ''gwragh'' e kerneveureg) a dalv kement hag ur vaouez kozh, pe divalav, ha desket war ar sorserezh. Dont a ra eus ar ger kent-keltiek ''*wrakkā'' hag a c'hallfe dont eus ar ger kent-indezeuropek ''*wiHrós'' (ur gour, ur gwaz).
==Orin ar gwrac'hed==
Krediñ a reer e oa ar gwrac'hed kentañ maouezed a ouie diouzh an natur hag an dud en-dro dezho. Ma ne ouient ket lenn e ouient diouzh ar plant hag al louzoù, e c'hallent pareañ, hag e tistagent gerioù hud en uraozañ o louzeier.
<!--
Le mot [[anglais]] ''witch'' a des origines plus controversées mais parait bien provenir d’un radical ''wik'' d’origine tant [[celte]] que [[germanique]].
Ces rituels et formules devaient être scrupuleusement observés, faute de quoi le meilleur des remèdes pouvait devenir le pire des poisons. Inversement, les plantes les plus toxiques pouvaient, à très faible dose, présenter d'authentiques vertus. La belladone par exemple était utilisée pour des breuvages hallucinatoires, et est fortement toxique (provoque des arrêts cardiaques), mais peut entrer dans la composition de fards donnant au regard des femmes un charme irrésistible (Les alcaloïdes présents dans la plante peuvent être hallucinatoires, et mortels à partir d'une certaine dose, mais correctement dosés ils dilatent la pupille). Louis-François Sauvé explique que certains rituels ne pouvaient avoir lieu qu'à des moments très précis : « Les sorciers n'ont qu'un seul jour dans l'année, et, dans ce jour, une heure unique pour découvrir et cueillir les herbes propres aux maléfices: ce jour est la veille de la Saint-Jean, et cette heure celle de l'angélus de midi. »
De cette tradition ancestrale découle la « Witches International Craft Association » décrite par Margaret Murray, dont le siège se trouve à New York. La Wicca est une femme qui cherche à rétablir un contact privilégié avec la nature en défendant le naturisme.
Si le Dieu Cornu fut la divinité des chasseurs, la divinité féminine des cueilleuses fut la Grande Déesse-Mère dont le culte, à partir du néolithique avec la sédentarisation due aux débuts de l’agriculture, deviendra prépondérant durant des millénaires, perdurant dans les premières grandes civilisations antiques sous la forme de cultes agraires rendus à des déesses telle Déméter ou Cybèle. L’existence de la Déesse-Mère est attestée dans toutes les cultures primitives puis archaïques. Les femmes, héritières des cueilleuses, ont été les promotrices de l’agriculture. Au mésolithique, à la suite de changements climatiques, le gibier devenant rare, l’homme se fait plus pêcheur que chasseur, et les ressources alimentaires de la cueillette n’étant plus été suffisantes pour permettre la survie d’un clan, l’apport de l’agriculture a été déterminant. Si l’homme vécut davantage en symbiose avec le monde animal durant des millénaires, la femme elle, vécut davantage en symbiose avec le monde végétal. La connaissance qu’elle pouvait avoir des plantes et de leurs propriétés, et le savoir empirique qu’elle pouvait en retirer furent l’arcane majeure d’une tradition qui se transmettra jusqu’à nos jours.
De fait, durant les deux siècles que dureront les persécutions, c’est souvent le terme d’« herboriste » qui est utilisé dans les procès-verbaux de l’Inquisition pour la désigner.
-->
Diouzh frouezhusted ar vaouez eo dazont ar ouenn. [[Amiegez]] e oa ar wrac'h alies, ha brudet da c'houzout kevrinoù ar vuhez hag ar marv, ar yec'hed hag ar c'hleñved.
== Galloudoù==
[[Skeudenn:The Lancashire Witches 10.jpg|thumb|left|280px| ''The Lancashire Witches'']]
Er mojennoù e c'hall ar gwrac'hed nijal, war gein ul loen, ur bouc'h alies (arouez an diaoul) pe ur valaenn.
==Bec'h d'ar gwrac'hed==
[[File:Rila Monastery wall painting.jpg|thumb|250px|Murlivadur e [[Manati Rila]] e [[Bulgaria]], a-enep ar sorserezh]]
Er Grennamzer e veze graet brezel didruez ouzh ar gwrac'hed gant an Iliz dre ma oant gwelet evel enebourezed ar relijion, ha mignonezed an [[Diaoul]]. Kondaonet e vezent da vezañ devet peurvuiañ.
Ur skouer brudet eo hini [[Janed Ark]], kondaonet dre ma oa gwrac'h.
=== Deviñ gwrac'hed===
<gallery>
Image:Scan10014.JPG|
Image:SalemWitchcraftTrial.jpg|
Image:Punishing-witches-Laienspiegel.jpg|
Skeudenn:Wickiana3.jpg|By Scheer zu Waldsee is in 1587 'n groot aantal Hekse op brandstapels tereggestel.
</gallery>
==Kembre==
E lennegezh-pobl [[Kembre]] ez eus kaoz eus gwrac'hed.
Setu anvioù un nebeud anezho:
* [[Ceridwen]] en ''[[Hanes Taliesin]]'',
* [[Naw Widdon Caerloyw]]. ''Gwiddon'' zo ur ger kozh evit 'gwrac'h'.
* [[Gwrachod Llanddona]], e [[Môn]]
* [[Gwrach y Rhibyn]].
==Euskal Herria==
Brudet eo ''sorgiñak'' ar vro, a en em vode, a lavarer e kevioù [[Zugaramurdi]], e menezioù [[Nafarroa]].
==Gwrac'hed brudet==
*[[Janed Ark]] zo bet barnet ha devet evel gwrac'h.
==Skeudennoù==
===Gwrac'hed kozh ===
<gallery>
Skeudenn:Hexenszene 1700.JPG|Gwrac'herezh (war-dro 1700).
</gallery>
===Gwrac'hed yaouank ===
<gallery>
Image:Albrecht Dürer, Four Naked Women, 1497, NGA 6580.jpg|<center>''Ar Peder Gwrac'h'' gant [[Albrecht Dürer]].</center>.
File:John William Waterhouse - Magic Circle.JPG
</gallery>
==Pennadoù kar==
*[[Mandragon]]
*[[Walpurgis]]
*[[Sheela na Gig]]
[[Rummad:Kredennoù]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
bbb8ybql68cuj9glzx6monr4iw65qd7
2007225
2007170
2022-08-08T18:52:50Z
Undenbennak
62280
adlakaat ar pennad a-orin
wikitext
text/x-wiki
{{Disheñvelout}}
{{Wikeriadur|gwrac'h}}
Ur [[gwrac'h|'''wrac'h''']] zo ur [[maouez|vaouez]] kozh gant galloudoù hud peurliesañ.
*Brudet eo ar gwrac'hed da vezañ desket, war al [[louzoù]] dreist-holl. N'eo ket sur e vije gwall sirius an deskadurezh-se atav avat, rak diouzh ar c'hrennlavar: ''[[Palastr]] ar wrac'h Ne ra na droug na mad''.
*Gwechall e veze graet ''gwrac'h an holen'' eus ar vaouez a zouge ar bugel bihan a-us d'ar [[maen-badez]], pa veze roet [[holen]] dezhañ gant ar [[beleg]].
==Goapaerezh==
Un tamm dismegañsus e c'hall bezañ ar ger-se a-wechoù. [[Goap]] a vez graet alies ouzh ar gwrac'hed, aliesoc'h gant [[paotr]]ed, eget gant [[merc'h]]ed yaouank.
*''Kaozioù gwrac'hed'' a zo kaozioù didalvoud.
==Sterioù all==
Ur '''wrac'h''' zo ivez:
* ur boud er mojennoù :
**ur [[sorserez]], gwelout [[gwrac'h]]
**ur '''wrac'h-vor''' zo ivez ur [[vari-vorgan]]
*** brudet eo kontadenn [[Émile Souvestre]] « la groac'h de l'île du Lok », embannet e [[1844]],
**'''gwrac'h ar Sadorn da noz''', zo ur wrac'h a deu en tier ma vezer o labourat enne d'ar c'houlz-se
**''noz ar wrac'h'', a zo an noz diwezhañ a viz Genver
*pesked:
**ur pesk anvet '''[[gwrac'h (pesk)|gwrac'h]]''', pe ''Labrus bergylta'',
**ur '''[[gwrac'h-koad|wrac'h-koad]]''', zo ur pesk bras, ''Polyprion americanus'',
*un [[amprevan]]
**'''gwrac'h an diaoul''', a zo lesanv ar [[c'hwil-kornek]]
**''gwrac'h-lann, gwrac'h-oaled'', a vez graet ouzh ul [[laouenn-dar]]
*evned : ar '''[[gwrac'hig|gwrac'higed]]'''.
Ouzhpenn-se e vez implijet ar ger evel anv-gwan:
*''bezañ gwrac'h gant un dra'' zo bezañ sot gantañ.
== Levrlennadur ==
*[[Geriadur Gregor]], pajenn 959
[[Rummad:merc'hed]]
[[Rummad:Gwrac'hed]]
n74i56p300k7wbbofex9h5fjgxpjl15
2007261
2007225
2022-08-08T21:37:14Z
Kadwalan
423
da c'hortoz ma vo adanvet ar bajenn. Ur bajenn disheñvelout a zo dija.
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[Gwrac'h (hud)]]
341jevqu8r0gfyxndqk6plo3ffteh8p
Kaozeal:Gwrac'h
1
152741
2007163
2022-08-08T13:11:02Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Kaozeal:Gwrac'h]] da [[Kaozeal:Gwrac'h (disheñvelout)]]
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[Kaozeal:Gwrac'h (disheñvelout)]]
jvug02h8wdozfjxpibr2v70333rmenn
Kaozeal:Gwrac'h (hud)
1
152742
2007165
2022-08-08T13:18:18Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ rann nevez
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
5ps2oz9636mmida8iwywjng9gpzb3eg
2007179
2007165
2022-08-08T15:50:59Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
9raosottax0qly218fh4v4u99xotnj7
2007201
2007179
2022-08-08T17:11:28Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
4on9posbsjxcaxz7ihjmx1vo5qg4pvj
2007206
2007201
2022-08-08T17:41:55Z
Kadwalan
423
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
d1ucxakj1eottb8sxkfaxdpui17id37
2007209
2007206
2022-08-08T17:43:51Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
hnrpxj9ll327fdohzr3snobv1qihffp
2007211
2007209
2022-08-08T17:48:16Z
Kadwalan
423
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
aw68ygfnal33rbr59kvn7my15mu6htp
2007216
2007211
2022-08-08T18:14:43Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
js2y3p8z1h66dkyt7lacunu9novmgsv
2007218
2007216
2022-08-08T18:30:06Z
Kadwalan
423
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
0p0rpieg6akwi1sxfer8u40l1t9fog7
2007223
2007218
2022-08-08T18:49:41Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
::::::Ma, kompren a ran. M'o vont d'adlakaat pep tra evel a-raok. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:49 (UTC)
hip5p57ee1q5xp3slwfnuu6pvubkdxb
2007227
2007223
2022-08-08T18:54:33Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
::::::Ma, kompren a ran. M'o vont d'adlakaat pep tra evel a-raok. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:49 (UTC)
::::::Gallout a rit dilemel ar bajenn "Gwrac'h (disheñvalout)" bremañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:54 (UTC)
5391ov3z3f6zabnwjkwamd2t8rlq98f
2007232
2007227
2022-08-08T19:15:04Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
::::::Ma, kompren a ran. M'o vont d'adlakaat pep tra evel a-raok. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:49 (UTC)
::::::Gallout a rit dilemel ar bajenn "Gwrac'h (disheñvalout)" bremañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:54 (UTC)
:::::::Pe dilemel ar bajenn "Gwrac"h" kentoc'h, hag adeñvel ar bajenn ""Gwrac"h (disheñvalout)" da "Gwrac'h". (evit mirout istor ar pennad) [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:15 (UTC)
06m0jrzkays9j1ucxfs6rvyzckumsed
2007257
2007232
2022-08-08T21:28:43Z
Kadwalan
423
/* Pajenn doubl */
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
::::::Ma, kompren a ran. M'o vont d'adlakaat pep tra evel a-raok. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:49 (UTC)
::::::Gallout a rit dilemel ar bajenn "Gwrac'h (disheñvalout)" bremañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:54 (UTC)
:::::::Pe dilemel ar bajenn "Gwrac"h" kentoc'h, hag adeñvel ar bajenn ""Gwrac"h (disheñvalout)" da "Gwrac'h". (evit mirout istor ar pennad) [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:15 (UTC)
Trugarez. N'eus kudenn ebet gant ar bajenn [[Gwrac'h (disheñvelout)]]. Adsav an adkas torret mar plij ha gra ur goulenn adenvel evit [[gwrac'h (hud)]] e [[Wikipedia:Goulenn adenvel]] ma 'peus c'hoant. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 21:28 (UTC)
atvcqjufhqc53jr3mobiv4nq26fsip4
2007270
2007257
2022-08-08T21:59:03Z
Undenbennak
62280
/* Pajenn doubl */ Respont
wikitext
text/x-wiki
== Pajenn doubl ==
An hevelep pennad a zo amañ: https://br.wikipedia.org/wiki/Gwrac%27h
Posubl eo dilemel ar bajenn-mañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 13:18 (UTC)
:Ganit eo bet adkaset an danvez a oa dindan an titl "Gwrac'h (hud)" dindan an titl "Gwrac'h". Perak ? Ne oa ket mat dit an titl kentañ ? --[[Implijer:Llydawr|Llydawr]] ([[Kaozeadenn Implijer:Llydawr|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 15:50 (UTC)
::Peogwir em eus klevet ar ger-se evit talvezout an hevelep tra atav: ur sorserez kozh. Evidon eo splann ez eo "sorserez" ster kentañ ar gêr (klevet e vez ar ger-se 'barzh ar c'hontadennoù alies mat). E kembraeg hag e kerneveureg e vez adkavet ur ster hudek gant an hevelep ger a-orin, neuze e seblante din ster pennañ ar ger. Ha splann a-walc'h evit chom hep resisaat eus peseurt ster emeur o komz. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:11 (UTC)
:::N'eo ket aze emañ an dalc'h. Savet ez eus bet hiziv ur bajenn gant Undenbennak ([[gwrac'h]]) gant danvez tennet rik eus ur bajenn all a oa en anv-se dija (dindan an titl [[gwrac'h (hud)]]). Ne gomprenan ket perak. Ar pennad [[gwrac'h]] an hini a vefe da ziverkañ rak arabat eo sevel pennadoù doubl. <br> Evit adenvel ur bajenn eo gwell komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn a-raok. Evit diverkañ ur bajenn e tleez sevel ar goulenn war [[Wikipedia:Pajennoù da nullañ]] hag e vo graet gant ar merour [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 17:41 (UTC)
::::Graet 'm boa evel-se peogwir ne c'halle ket adeñvel "Gwrac'h (Hud)" da "Gwrac'h", rak "Gwrac'h" a oa ur bajenn implijet dija hag a zo bet adañvet "Gwrac'h (disheñvalout)" ganin. Neuze em eus peget testenn ar pennad "Gwrac'h (Hud)" war "Gwrac'h" evit ma c'hallfed bout dilemet ar pennad kentañ goude.
::::Klasket 'm eus ober evel er wikioù arall: ur pennad gant ar ger e-unan en titl evit lakaat ar gomz war stêr kentañ ar ger. Ur pennad arall hag a ginnig an holl sterioù, ha skrivet "(disheñvalout)" en titl goude ar ger. Hag evit ar pennadoù arall e skriver an titl gant ar ger mui un dra etre kromelloù evit resisaat ster ger ar pennad. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:14 (UTC)
:::::Arabat eo ober an dra-se. Evel em eus skrivet uheloc'h e c'hallez goulenn gant ur merour adenvel ur bajenn pe komz eus an dra-se war pajenn ar gaozeadenn ma n'out ket evit ober. Difennet eo troc'hañ endalc'had ur bajennad ha pegañ ar pennad e pajennoù all. Troc'hañ a ra istor ar bajenn. Peadra zo da vezañ skarzhet evit ur frapad. [[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:30 (UTC)
::::::Ma, kompren a ran. M'o vont d'adlakaat pep tra evel a-raok. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:49 (UTC)
::::::Gallout a rit dilemel ar bajenn "Gwrac'h (disheñvalout)" bremañ. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 18:54 (UTC)
:::::::Pe dilemel ar bajenn "Gwrac"h" kentoc'h, hag adeñvel ar bajenn ""Gwrac"h (disheñvalout)" da "Gwrac'h". (evit mirout istor ar pennad) [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 19:15 (UTC)
Trugarez. N'eus kudenn ebet gant ar bajenn [[Gwrac'h (disheñvelout)]]. Adsav an adkas torret mar plij ha gra ur goulenn adenvel evit [[gwrac'h (hud)]] e [[Wikipedia:Goulenn adenvel]] ma 'peus c'hoant. --[[Implijer:Kadwalan|Kadwalan]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kadwalan|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 21:28 (UTC)
:Mat, trugarez deoc'h. [[Implijer:Undenbennak|Undenbennak]] ([[Kaozeadenn Implijer:Undenbennak|kaozeal]]) 8 Eost 2022 da 21:59 (UTC)
70904fymbzdelmt8m9h8yndn3vz6oew
Rummad:Hudouriezh
14
152743
2007171
2022-08-08T13:45:43Z
Undenbennak
62280
Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Speredelezh]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Speredelezh]]
olh6qeckrzpkth7ctx0z1dmprr3mn36
Goursez Kembre
0
152744
2007176
2022-08-08T15:41:13Z
Llydawr
145
Pajenn krouet gant : "[[Restr:Y Prifardd Jim Parc Nest.JPG|thumb|Arc’hdrouiz Goursez Kembre e 2011, Jim Parc Nest.]] '''Goursez Kembre''' zo ur gevredigezh barzhed, skrivagnerien, sonerien ha tud all c’hoazh o deus graet traoù evit ar [[kembraeg|c’hembraeg]] hag evit mad an holl e [[Kembre]]. Pal an aozadur-se eo enoriñ an dud a ra traoù evit yezh ha sevenadur Kembre ha brudañ o oberennoù, kenkoulz ha derc’hel liammoù gant ar broioù keltiek all. Krouet e oa bet ar C'hourse..."
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Y Prifardd Jim Parc Nest.JPG|thumb|Arc’hdrouiz Goursez Kembre e 2011, Jim Parc Nest.]]
'''Goursez Kembre''' zo ur gevredigezh barzhed, skrivagnerien, sonerien ha tud all c’hoazh o deus graet traoù evit ar [[kembraeg|c’hembraeg]] hag evit mad an holl e [[Kembre]]. Pal an aozadur-se eo enoriñ an dud a ra traoù evit yezh ha sevenadur Kembre ha brudañ o oberennoù, kenkoulz ha derc’hel liammoù gant ar broioù keltiek all.
Krouet e oa bet ar C'hoursez e [[1792]] gant [[Iolo Morganwg]]. Dastumer skridoù kozh ha barzh e oa Iolo Morganwg. Gantañ e voe savet ar C'hoursez evit bodañ barzhed, skrivagnerien hag arzourien all eus Kembre, ha roet dezhi an anv kembraek ''Gorsedd Beirdd Ynys Prydain'' ("Goursez Barzhed Enez Preden"). Gant Iolo Morganwg ivez e oa bet ijinet lidoù ar C'hoursez, diazezet hervezañ war lidoù drouized an Henamzer. Adalek 1819 e oa bet liammet ar C’hoursez gantañ ouzh [[Eisteddfod vroadel Kembre]], e [[Caerfyrddin]] er bloavezh-se. Goursez Barzhed Enez Vreizh e oa anvet gwechall, met Goursez Kembre eo anvet bremañ, abaoe 2019.
En Eisteddfod vroadel, a zalc’her bep bloaz, e vez aozet lidoù, gant ar C’hoursez, da enoriñ skrivagnerien gembraek. Ar C’hoursez eo a ro prizioù lennegel en Eisteddfod vroadel : ar gurunenn evit ur barzhoneg hep [[kenganez]], ar vedalenn evit un oberenn e komz-plaen, ar gador evit ur barzhoneg e kenganez.
Tri rummad tud zo e-barzh ar C’hoursez :
*''Ovizien'', o saeoù gwer
*''Barzhed'', o saeoù glas
*''Drouized'', o saeoù gwenn.
Abaoe 2012 e vez graet heñvel ouzh an tri rummad-se, an holl izili nevez a vez anvet drouized hiviziken, al livioù ne ziskouezont nemet war beseurt tachenn e labouront ha n’eus ket a urzhaz etrezo. Penn bras ar C’hoursez eo an arc’hdrouiz. Ur sae alaouret a vez gwisket gantañ ha dilennet e vez gant an drouized all evit ur respetad tri bloaz. Gantañ e vez renet al lidoù e-pad an Eisteddfod.
==Liammoù diavaez==
*{{cy}} [http://www.gorsedd.cymru/ Gorsedd Cymru]
*{{cy}} {{en}} [https://eisteddfod.wales/gorsedd-bards Eisteddfod - Gorsedd of the Bards]
[[Rummad:Sevenadur Kembre]]
5j9fn8dul6v94hl1tfvshe10743mnz5
Aora
0
152745
2007178
2022-08-08T15:50:30Z
Undenbennak
62280
Krouet o treiñ ar bajenn "[[:en:Special:Redirect/revision/1099259581|Aura (paranormal)]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Aura_diagram.png|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Aura_diagram.png/170px-Aura_diagram.png|thumb|Skeudennadur un aora denel, hervez ur patrom treset gant Walter John Kilner (1847–1920)]]
Hervez ar c'hredennoù speredel eo un '''aora''' un evodad livek a sked diouzh korf un den, ul loen, pe un dra zoken. Hengounoù ezoterek a wel an aora evel ur [[Korf soutil|c'horf soutil]]. Mezeien troet war ar psi pe an doareoù medisin hollistek a ra da grediñ alies int barrek gwelet ar ment, al liv, hag ar froum eus un aora.
Er vedesin dazeilad [[Speredelezh|speredel]] e vez azaouezet an aora evel ul lodenn eus ur c'horfadur diwelus hag a ziskouez stad ur boud, ha yec'hed anezhañ. Rannet e vez ar c'horf-mañ e meur a greizenn nerzhel, anvet ''chakra'' en [[hindouegezh]]. Ar skiantoù n'o deus ket kadarnaet gwirvoud ar c'hoarvoudoù-se goude bout graet meur a arnod diwar-benn ar sujed-mañ.
== Gerdarzh ==
E [[latin]] hag en [[henc'hresianeg]] e talv ''aura'' kement ha avel, c'hwezh, pe anal. E diwezh an XIXvet k. e voe implijet ar c'herienn da daolenniñ an evodadoù hag skedfe tro-dro ar c'horf.
[[Rummad:Ezoteregezh]]
ghz1l49yein0rk3kk94relwu814du4n
Rummad:Ezoteregezh
14
152746
2007180
2022-08-08T15:51:17Z
Undenbennak
62280
Pajenn krouet gant : "[[Rummad:Speredelezh]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Speredelezh]]
olh6qeckrzpkth7ctx0z1dmprr3mn36
Rummad:Divinouriezh
14
152747
2007197
2022-08-08T16:28:58Z
Undenbennak
62280
Pajenn krouet gant : "[[Rummad: Hudouriezh]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad: Hudouriezh]]
dnsk0bi8jlwbcz0d0png95iqgto3zac
Saint-Michel-en-l'Herm
0
152748
2007204
2022-08-08T17:27:15Z
Dakbzh
58931
+ Boulc'het.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Saint-Michel-en-l'Herm
| anvYezh =
| Yezh =
| anvOfisiel =
| skeudenn = Mairie de Saint-Michel-en-l’Herm (vue 3, Éduarel, 14 juillet 2016).jpg
| alc'hwez = Ar maerdi.
| ardamezioù =
| logo =
| bro = [[Poatev]]
| rannvro = [[Pays de la Loire]]
| departamant = [[Vande (departamant)|Vande]]
| arondisamant = [[Arondisamant Fontenay-le-Comte|Fontenay-le-Comte]]
| kanton = [[Kanton Luçon|Luçon]]
| etrekumuniezh = [[Communauté de communes Sud Vendée Littoral|Sud Vendée Littoral]]
| bro velestradurel =
| cp = 85580
| maer = Éric Sautreau
| amzer-gefridi = [[2020]]-2026
| gorread = 57.85
| hedred = -1.2475
| ledred = 46.3552777778
| uk = 2
| ubi = 1
| ubr = 17
| lec'hienn web =
}}
'''Saint-Michel-en-l'Herm''' a zo ur [[kumun c'hall|gumun]] e [[departamant]] [[Vande (departamant)|Vande]], e [[Bro-C'hall]] <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=33731 Cassini – EHESS]</ref>.
== Douaroniezh ==
== Dezougen ==
== Armerzh ==
== Istor ==
=== [[Krennamzer]] ===
=== [[Dispac'h Gall]] ===
* Melestradurezh: savet e voe ar gumun e [[1790]] ; lakaet e voe da benn [[Kanton Saint-Michel-en-l'Herm]] hag e [[Bann Fontenay-le-Comte]]. Lakaet e voe kumun Saint-Michel-en-l'Herm en [[Arondisamant Fontenay-le-Comte]] bet krouet e [[1800]]. Lakaet e voe kumun Saint-Michel-en-l'Herm e [[Kanton Luçon]] pa voe diskaret [[Kanton Saint-Michel-en-l'Herm]] e [[1801]] <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=33731 Cassini – EHESS]</ref> .
=== {{XXvet kantved}} ===
===== [[Brezel-bed kentañ]] =====
* Mervel a reas 106 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,85% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=48638 Memorial Genweb]</ref>.
==== [[Eil Brezel-bed]] ====
* Mervel a reas dek gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=48638 Memorial Genweb]</ref>.
==== Trevadennoù ====
* [[Brezel Indez-Sina]]: mervel a reas daou vilour eus ar gumun<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=48638 Memorial Genweb]</ref>.
* [[Brezel Aljeria]]: mervel a reas ur milour eus ar gumun d’ar [[24 a viz Eost]] [[1961]] <ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/complementter.php?id==5461850 Memorial Genweb]</ref>.
== Monumantoù ha traoù heverk ==
<gallery>
Abbaye de St Michel en l'Herm au XVe siècle.jpg
Abbaye de Saint-Michel-en-l'Herm.JPG
Scriptorium Saint-Michel en l'Herm.JPG
</gallery>
* An abati kozh.
<gallery>
Saint-Michel-en-l’Herm Église Saint-Michel 895.jpg
Saint-Michel-en-l’Herm Église Saint-Michel 896.jpg
</gallery>
* Iliz katolik ''Sant Mikael''<ref>{{fr}}[https://clochers.org/Fichiers_HTML/Accueil/Accueil_clochers/85/accueil_85255.htm Clochers de France]</ref>.
* Chapel prioldi kozh La Dive<ref>{{fr}}[https://clochers.org/Fichiers_HTML/Accueil/Accueil_clochers/85/accueil_85255a.htm Clochers de France]</ref>.
<gallery>
Le Poilu victorieux de Saint-Michel-en-l’Herm (Éduarel, 14 juillet 2016).jpg
</gallery>
* Monumant ar re varv, luc’hskeudennoù<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/photo.php?id_source=7609 Memorial Genweb]</ref>{{,}}<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/diapos.php?dpt=85&id_source=7609 Memorial Genweb]</ref> ha kartenn-bost<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/cpa/com.php?insee=85255&dpt=85&comm=Saint-Michel-en-l%27Herm Memorial Genweb]</ref>.
== Tud ==
== Pennadoù kar ==
== Daveoù ha notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Kumunioù Vande]]
e5xyfcwb2qko7davt52s9nuwgm1snu5
Tarot
0
152749
2007208
2022-08-08T17:43:25Z
Undenbennak
62280
Undenbennak en deus kaset ar bajenn [[Tarot]] da [[C'hoarioù Tarod]]
wikitext
text/x-wiki
#ADKAS [[C'hoarioù Tarod]]
27dowhhbc9rnay9wvwywa8pn326b5i9
Rummad:Hudourien
14
152750
2007241
2022-08-08T20:00:12Z
Undenbennak
62280
kempenn
wikitext
text/x-wiki
[[Rummad:Hudouriezh]]
[[Rummad:Tud hervez o obererezh]]
fseuusqpafhqcsys5epqa99bvf3s3rn
Hudouriezh
0
152751
2007267
2022-08-08T21:53:04Z
Undenbennak
62280
Krouet o treiñ ar bajenn "[[:en:Special:Redirect/revision/1102994998|Magic (supernatural)]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:RWS_Tarot_01_Magician.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/RWS_Tarot_01_Magician.jpg/220px-RWS_Tarot_01_Magician.jpg|thumb|An Hudour, ur skeudenn eus tarod Rider–Waite embannet e 1910]]
'''An hudouriezh''', eo an holl oberennoù ereet ouzh ar c'hredennoù pe al lidoù, arveret en ur soñjal e c'hallfent dazverañ boudoù pe nerzhoù naturel pe dreistnaturel. Dre an amzer e tispartias an hudouriezh diouzh pleustroù arall evel ar [[relijion]] pe ar [[Skiant|skiantoù]].
Ar sell war ar pleustr-se en deus kemmet meur a-wezh hervez ar mareoù istorel. Hogen hiriv an deiz c'hoazh e vez arveret an hud evit paloù relijiel pe mezegel e meur a sevenadur".<ref>{{Cite journal|last=Baglari|first=M.H.|title=The Magic Art of Witchcraft and Black Magic|journal=International Journal of Scientific and Research|year=2015}}</ref>
E sevenadur ar C'hornôg e oa ereet an hud ouzh menozhioù ar re all, an estren, hag ar brimitivelezh. Se a dalve diforc'hioù sevenadurel bras. Etre diwezh an XIXvet k. ha deroù an XXvet e veze gwelet an hudouriezh gant ar re ouiziek evel ur pleustr hag a glot gant ur vank a spered hag ereet ouzh strolladoù marzelaet.
Er relijionoù okult pe nevezpagan, e vez graet hudour pe sorserez eus izili ar strollad hag ingal e vez arveret hud lidel; o taolennañ an hud evel ur moian d'un den bennak plegiñ ar bed gwirvoudel diouzh nerzh e youl e-unan. An termenadur-mañ a voe poblekaet gant [[Aleister Crowley]] (1875–1947),hag a oa un amguzhour breizhveuriat. Meur a relijion (evel ar [[Wicca]] pe ar [[Satanazegezh]] LaVeyan) ha reizhiadoù hudek (evel [[hud ar c'haos]]) o deus heuliet ar menozh-mañ.
[[File:Aleister_Crowley.jpg|dehou|thumb|Kalzig a lidoù hudek arnevez zo bet levezonet gant menozhioù [[Aleister Crowley]].]]
[[Rummad:Hurouriezh]]
0pzy7hs9bcpsl4ab7z03iblsh490vmj
2007268
2007267
2022-08-08T21:53:27Z
Undenbennak
62280
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:RWS_Tarot_01_Magician.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/RWS_Tarot_01_Magician.jpg/220px-RWS_Tarot_01_Magician.jpg|thumb|An Hudour, ur skeudenn eus tarod Rider–Waite embannet e 1910]]
'''An hudouriezh''', eo an holl oberennoù ereet ouzh ar c'hredennoù pe al lidoù, arveret en ur soñjal e c'hallfent dazverañ boudoù pe nerzhoù naturel pe dreistnaturel. Dre an amzer e tispartias an hudouriezh diouzh pleustroù arall evel ar [[relijion]] pe ar [[Skiant|skiantoù]].
Ar sell war ar pleustr-se en deus kemmet meur a-wezh hervez ar mareoù istorel. Hogen hiriv an deiz c'hoazh e vez arveret an hud evit paloù relijiel pe mezegel e meur a sevenadur".<ref>{{Cite journal|last=Baglari|first=M.H.|title=The Magic Art of Witchcraft and Black Magic|journal=International Journal of Scientific and Research|year=2015}}</ref>
E sevenadur ar C'hornôg e oa ereet an hud ouzh menozhioù ar re all, an estren, hag ar brimitivelezh. Se a dalve diforc'hioù sevenadurel bras. Etre diwezh an XIXvet k. ha deroù an XXvet e veze gwelet an hudouriezh gant ar re ouiziek evel ur pleustr hag a glot gant ur vank a spered hag ereet ouzh strolladoù marzelaet.
Er relijionoù okult pe nevezpagan, e vez graet hudour pe sorserez eus izili ar strollad hag ingal e vez arveret hud lidel; o taolennañ an hud evel ur moian d'un den bennak plegiñ ar bed gwirvoudel diouzh nerzh e youl e-unan. An termenadur-mañ a voe poblekaet gant [[Aleister Crowley]] (1875–1947),hag a oa un amguzhour breizhveuriat. Meur a relijion (evel ar [[Wicca]] pe ar [[Satanazegezh]] LaVeyan) ha reizhiadoù hudek (evel [[hud ar c'haos]]) o deus heuliet ar menozh-mañ.
[[File:Aleister_Crowley.jpg|dehou|thumb|Kalzig a lidoù hudek arnevez zo bet levezonet gant menozhioù [[Aleister Crowley]].]]
==Notennoù==
[[Rummad:Hurouriezh]]
9smtcaa6hu1p9kzn80uwtmoxg7v7r7z
2007269
2007268
2022-08-08T21:56:14Z
Undenbennak
62280
kemm foto Aleister
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:RWS_Tarot_01_Magician.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/RWS_Tarot_01_Magician.jpg/220px-RWS_Tarot_01_Magician.jpg|thumb|An Hudour, ur skeudenn eus tarod Rider–Waite embannet e 1910]]
'''An hudouriezh''', eo an holl oberennoù ereet ouzh ar c'hredennoù pe al lidoù, arveret en ur soñjal e c'hallfent dazverañ boudoù pe nerzhoù naturel pe dreistnaturel. Dre an amzer e tispartias an hudouriezh diouzh pleustroù arall evel ar [[relijion]] pe ar [[Skiant|skiantoù]].
Ar sell war ar pleustr-se en deus kemmet meur a-wezh hervez ar mareoù istorel. Hogen hiriv an deiz c'hoazh e vez arveret an hud evit paloù relijiel pe mezegel e meur a sevenadur".<ref>{{Cite journal|last=Baglari|first=M.H.|title=The Magic Art of Witchcraft and Black Magic|journal=International Journal of Scientific and Research|year=2015}}</ref>
E sevenadur ar C'hornôg e oa ereet an hud ouzh menozhioù ar re all, an estren, hag ar brimitivelezh. Se a dalve diforc'hioù sevenadurel bras. Etre diwezh an XIXvet k. ha deroù an XXvet e veze gwelet an hudouriezh gant ar re ouiziek evel ur pleustr hag a glot gant ur vank a spered hag ereet ouzh strolladoù marzelaet.
Er relijionoù okult pe nevezpagan, e vez graet hudour pe sorserez eus izili ar strollad hag ingal e vez arveret hud lidel; o taolennañ an hud evel ur moian d'un den bennak plegiñ ar bed gwirvoudel diouzh nerzh e youl e-unan. An termenadur-mañ a voe poblekaet gant [[Aleister Crowley]] (1875–1947),hag a oa un amguzhour breizhveuriat. Meur a relijion (evel ar [[Wicca]] pe ar [[Satanazegezh]] LaVeyan) ha reizhiadoù hudek (evel [[hud ar c'haos]]) o deus heuliet ar menozh-mañ.
[[Restr:Aleister Crowley, thinker.jpg|dehou|thumb|Kalzig a lidoù hudek arnevez zo bet levezonet gant menozhioù [[Aleister Crowley]].]]
==Notennoù==
[[Rummad:Hurouriezh]]
2ff7nycllq5axlblsyoh4kqyr73y4cr
Sainte-Radégonde-des-Noyers
0
152752
2007280
2022-08-09T07:06:40Z
Dakbzh
58931
+ Boulc'het.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Sainte-Radégonde-des-Noyers
| anvYezh =
| Yezh =
| anvOfisiel =
| skeudenn = Mairie de Sainte-Radégonde-des-Noyers.
| alc'hwez = Ar maerdi.
| ardamezioù = Blason Sainte-Radégonde-des-Noyers.svg
| logo =
| bro = [[Poatev]]
| rannvro = [[Pays de la Loire]]
| departamant = [[Vande (departamant)|Vande]]
| arondisamant = [[Arondisamant Fontenay-le-Comte|Fontenay-le-Comte]]
| kanton = [[Kanton Luçon|Luçon]]
| etrekumuniezh = [[Communauté de communes Sud Vendée Littoral|Sud Vendée Littoral]]
| bro velestradurel =
| cp = 85450
| maer = René Froment
| amzer-gefridi = [[2020]]-2026
| gorread = 31.41
| hedred = -1.05972222222
| ledred = 46.3755555556
| uk = 2
| ubi = 0
| ubr = 7
| lec'hienn web = http://www.sainteradegondedesnoyers.fr/
}}
'''Sainte-Radégonde-des-Noyers''' a zo ur [[kumun c'hall|gumun]] e [[departamant]] [[Vande (departamant)|Vande]], e [[Bro-C'hall]] <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=31571 Cassini – EHESS]</ref>.
== Douaroniezh ==
== Dezougen ==
== Armerzh ==
== Istor ==
=== [[Krennamzer]] ===
=== [[Dispac'h Gall]] ===
* Melestradurezh: savet e voe ar gumun e [[1790]] ; lakaet e voe e [[Kanton Chaillé]] hag e [[Bann Fontenay-le-Comte]]. Lakaet e voe kumun Sainte-Radégonde-des-Noyers en [[Arondisamant Fontenay-le-Comte]] bet krouet e [[1800]]. <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=31571 Cassini – EHESS]</ref>.
=== {{XIXvet kantved}} ===
* E [[1893]] e voe krouet kumun [[Moreilles]] diwar ul lodenn eus kumunioù Sainte-Radégonde ha [[Champagné-les-Marais]].
=== {{XXvet kantved}} ===
===== [[Brezel-bed kentañ]] =====
* Mervel a reas 37 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,95% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>.
==== [[Eil Brezel-bed]] ====
* Mervel a reas tri gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>.
==== Trevadennoù ====
* [[Brezel Indez-Sina]]: lazhet e voe ur milour eus ar gumun d’ar [[6 a viz Here]] [[1949]] e Xhung Thon e Proviñs Quinh Luu en [[Annam]] er [[Viêtnam]]; marichal-al-lojeiz e oa er 1{{añ}} RCP(Régiment de Chasseurs Parachutistes)<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/complementter.php?id==5067343 Memorial Genweb]</ref>.
* [[Brezel Aljeria]]: mervel a reas ur milour eus ar gumun; penn-adjudant en archeriezh e oa<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/complementter.php?id==3906141 Memorial Genweb]</ref>.
== Monumantoù ha traoù heverk ==
<gallery>
Église Sainte-Radégonde de Sainte-Radégonde-des-Noyers (vue 1, Éduarel, 14 juillet 2016).jpg
070 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
063 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
051 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
054 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
</gallery>
* Iliz katolik ''Sainte Radégonde''<ref>{{fr}}[https://clochers.org/Fichiers_HTML/Accueil/Accueil_clochers/85/accueil_85267.htm Clochers de France]</ref>.
<gallery>
036 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
</gallery>
* Monumant ar re varv, luc’hskeudennoù<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/photo.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>{{,}}<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/diapos.php?dpt=85&id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>. Savet e voe e [[1920]]<ref>{{fr}}[https://monumentsmorts.univ-lille.fr/monument/32432/sainte-radegonde-des-noyers-place/ Université de Lille]</ref>.
== Tud ==
== Pennadoù kar ==
== Daveoù ha notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Kumunioù Vande]]
c8un9372pjd0klbue0e65s1cfzjfbnh
2007281
2007280
2022-08-09T07:08:11Z
Dakbzh
58931
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox kumunioù Frañs
| anv = Sainte-Radégonde-des-Noyers
| anvYezh =
| Yezh =
| anvOfisiel =
| skeudenn = 039_Ste_Radegonde_des_Noyers_(_85450_).JPG
| alc'hwez = Ar maerdi.
| ardamezioù = Blason Sainte-Radégonde-des-Noyers.svg
| logo =
| bro = [[Poatev]]
| rannvro = [[Pays de la Loire]]
| departamant = [[Vande (departamant)|Vande]]
| arondisamant = [[Arondisamant Fontenay-le-Comte|Fontenay-le-Comte]]
| kanton = [[Kanton Luçon|Luçon]]
| etrekumuniezh = [[Communauté de communes Sud Vendée Littoral|Sud Vendée Littoral]]
| bro velestradurel =
| cp = 85450
| maer = René Froment
| amzer-gefridi = [[2020]]-2026
| gorread = 31.41
| hedred = -1.05972222222
| ledred = 46.3755555556
| uk = 2
| ubi = 0
| ubr = 7
| lec'hienn web = http://www.sainteradegondedesnoyers.fr/
}}
'''Sainte-Radégonde-des-Noyers''' a zo ur [[kumun c'hall|gumun]] e [[departamant]] [[Vande (departamant)|Vande]], e [[Bro-C'hall]] <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=31571 Cassini – EHESS]</ref>.
== Douaroniezh ==
== Dezougen ==
== Armerzh ==
== Istor ==
=== [[Krennamzer]] ===
=== [[Dispac'h Gall]] ===
* Melestradurezh: savet e voe ar gumun e [[1790]] ; lakaet e voe e [[Kanton Chaillé]] hag e [[Bann Fontenay-le-Comte]]. Lakaet e voe kumun Sainte-Radégonde-des-Noyers en [[Arondisamant Fontenay-le-Comte]] bet krouet e [[1800]]. <ref>{{fr}}[http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=31571 Cassini – EHESS]</ref>.
=== {{XIXvet kantved}} ===
* E [[1893]] e voe krouet kumun [[Moreilles]] diwar ul lodenn eus kumunioù Sainte-Radégonde ha [[Champagné-les-Marais]].
=== {{XXvet kantved}} ===
===== [[Brezel-bed kentañ]] =====
* Mervel a reas 37 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,95% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>.
==== [[Eil Brezel-bed]] ====
* Mervel a reas tri gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/liste_des_noms.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>.
==== Trevadennoù ====
* [[Brezel Indez-Sina]]: lazhet e voe ur milour eus ar gumun d’ar [[6 a viz Here]] [[1949]] e Xhung Thon e Proviñs Quinh Luu en [[Annam]] er [[Viêtnam]]; marichal-al-lojeiz e oa er 1{{añ}} RCP(Régiment de Chasseurs Parachutistes)<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/complementter.php?id==5067343 Memorial Genweb]</ref>.
* [[Brezel Aljeria]]: mervel a reas ur milour eus ar gumun; penn-adjudant en archeriezh e oa<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/complementter.php?id==3906141 Memorial Genweb]</ref>.
== Monumantoù ha traoù heverk ==
<gallery>
Église Sainte-Radégonde de Sainte-Radégonde-des-Noyers (vue 1, Éduarel, 14 juillet 2016).jpg
070 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
063 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
051 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
054 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
</gallery>
* Iliz katolik ''Sainte Radégonde''<ref>{{fr}}[https://clochers.org/Fichiers_HTML/Accueil/Accueil_clochers/85/accueil_85267.htm Clochers de France]</ref>.
<gallery>
036 Ste Radegonde des Noyers ( 85450 ).JPG
</gallery>
* Monumant ar re varv, luc’hskeudennoù<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/memorial3/html/fr/photo.php?id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>{{,}}<ref>{{fr}}[https://www.memorialgenweb.org/diapos.php?dpt=85&id_source=20767 Memorial Genweb]</ref>. Savet e voe e [[1920]]<ref>{{fr}}[https://monumentsmorts.univ-lille.fr/monument/32432/sainte-radegonde-des-noyers-place/ Université de Lille]</ref>.
== Tud ==
== Pennadoù kar ==
== Daveoù ha notennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Kumunioù Vande]]
6aidcotvp26u1o1dt0fs6piau2yxu8k
Morrígan
0
152753
2007284
2022-08-09T08:47:50Z
Undenbennak
62280
Krouet o treiñ ar bajenn "[[:en:Special:Redirect/revision/1093021167|The Morrígan]]"
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Morrigan.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Morrigan.jpg/220px-Morrigan.jpg|thumb|The Morrígan as a crow]]
E [[gwengelouriezh Iwerzhon]] eo '''Mórrígan''', pe '''Morrígu''' doueez ar [[brezel]] hag an [[tonkad]]. En iwerzhoneg a-vremañ eo vez graet '''Mór-Ríoghain''' anezhi hag a dalv kement a "rouanez-teuz".
Dre he roll evel doueez an tonkad eo ereet ouzh an diouganiñ, ar freuz, ar marv hag an trec'h war an aerva. E stumm ur vran, (graet ar ''[[badb]]'' anezhi) e c'hall dont war wel .<ref name=":0">{{Cite book|title=The Celtic Myths: A Guide to the Ancient Gods and Legends|last=Aldhouse-Green|first=Miranda|publisher=Thames & Hudson|year=2015|isbn=978-0-500-25209-3|location=New York|page=125}}</ref> Ar c'hadourion a vez broudet kas kurioù da benn ganti ha tizhout an trec'h war o enebourion. Ha gwalc'het vez ganti an dilhad brizhet gant gwad ag ar re donket d'ar marv <ref name="sessle">{{Cite journal|last=Sessle|first=Erica J.|year=1994|title=Exploring the Limitations of the Sovereignty Goddess through the Role of Rhiannon|journal=Proceedings of the Harvard Celtic Colloquium|volume=14|pages=9–13|issn=1545-0155}}</ref> Ivez e vez skeudennaouet anezhi evel doueez an douar hag ar riegezh, hag evel diwallerez ar c'hlenn hag he annezidi .<ref name="lysaght">{{Cite book|last=Lysaght|first=Patricia|chapter=Traditions of the Banshee|editor=Green|title=The Concept of the Goddess|publisher=Psychology Press|year=1996|pages=157–163}}</ref><ref name="tymoczko">{{Cite book|authorlink=Maria Tymoczko|last=Tymoczko|first=Maria|title=The Irish Ulysses|publisher=University of California Press|year=1994|pages=98–101}}</ref>
Alies e vez graet Morrigan aga un triad c'hoarezed, anvet "an tri Morrígna".<ref>{{Cite book|last=Sjoestedt|first=Marie-Louise|authorlink=Marie-Louise Sjoestedt|title=Celtic Gods and Heroes|date=18 September 2000|publisher=Dover Publications|isbn=978-0-486-41441-6|pages=31–32}}</ref><ref>{{Cite book|last=Davidson|first=Hilda Ellis|title=Myths and symbols in pagan Europe: early Scandinavian and Celtic religions|year=1988|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse|isbn=978-0-8156-2441-7|pages=97}}</ref> Meur a anv a c'hall bout kavet evit an teir doueez mes peurliesañ e kaver an anvioù [[Badb]], [[Macha]], ha [[Nemain]] pe Badb, Macha, hag [[Anand]]. Lavarout a reer eo anvioù liesseurt evit taolenniñ an hevelep doueez marteze.<ref name="MacCana">{{Cite book|last=Mac Cana|first=Prionsias|url=http://www.ricorso.net/rx/library/criticism/classic/Celtiana/M-Cana_P/Celtic_Myth/3_Goddess.htm|chapter=The Goddesses of the Insular Celts|title=Celtic Mythology|publisher=Hamlyn|year=1970}}</ref> An teir Morrígna a vefe c'hoarezed an teir doueez-douar [[Ériu]], [[Banba]], ha [[Fódla]]. Gwreg [[Dagda|an]] [[Dagda]] eo ha gallout a ra kemer stummoù a-bep seurt. Tra ma vez azaouezet Badb ha Nemain evel gwragez [[Neit]]. Hiriv e kaver roudoù ag an doueez er [[Bean sí]], ur boud ag an hengounioù-pobl.
== Gerdarzh ==
Tabutoù a zo war gerdarzh anv Morrígan. ''Mor'' a c'hall diskenn ag ur wrizenn [[Yezhoù indezeuropek|indezeuropek]] hag a dalv "spont" "euzhus" hag e klot ouzh ar ger [[Hensaozneg|hensaoznek]] ''maere'' (adkavet e ''nightmare "''gwallhunvre"), ar ger skandinavek ''mara,'' ha "mara" ("gwallhunvre") er yezhoù slavek. Tra ma vez troet ''rígan'' evel "rouanez" Gallout a reer goulakaat ur ger [[Kentkeltieg|kentkeltiek]] *''Moro-rīganī-s''.<ref>{{Cite web|url=http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|title=Proto-Celtic – English wordlist|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041947/http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|archivedate=27 September 2007}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=nightmare|work=EtymologyOnline|title="nightmare"}}</ref> Neuze e vez troet anv ''Morrígan'' da "Rouanez-Teuz" pe "Rouanez-Tasmant.<ref name="maryjones.us" />
[[Rummad:Doueezed ar brezel]]
[[Rummad:Doueezed kelt]]
0c214zn63e01mgo86czemxtibqeh0c4
2007285
2007284
2022-08-09T08:52:35Z
Undenbennak
62280
kempenn
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Morrigan.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Morrigan.jpg/220px-Morrigan.jpg|thumb|Ar Morrígan e stumm ur vran]]
E [[gwengelouriezh Iwerzhon]] eo '''Mórrígan''' (pe '''Ar Mórrígan'''), pe '''Morrígu''' doueez ar [[brezel]] hag an [[tonkad]]. En iwerzhoneg a-vremañ eo vez graet '''Mór-Ríoghain''' anezhi hag a dalv kement a "rouanez-teuz".
Dre he roll evel doueez an tonkad eo ereet ouzh an diouganiñ, ar freuz, ar marv hag an trec'h war an aerva. E stumm ur vran, (graet ar ''[[badb]]'' anezhi) e c'hall dont war wel .<ref name=":0">{{Cite book|title=The Celtic Myths: A Guide to the Ancient Gods and Legends|last=Aldhouse-Green|first=Miranda|publisher=Thames & Hudson|year=2015|isbn=978-0-500-25209-3|location=New York|page=125}}</ref> Ar c'hadourion a vez broudet kas kurioù da benn ganti ha tizhout an trec'h war o enebourion. Ha gwalc'het vez ganti an dilhad brizhet gant gwad ag ar re donket d'ar marv <ref name="sessle">{{Cite journal|last=Sessle|first=Erica J.|year=1994|title=Exploring the Limitations of the Sovereignty Goddess through the Role of Rhiannon|journal=Proceedings of the Harvard Celtic Colloquium|volume=14|pages=9–13|issn=1545-0155}}</ref> Ivez e vez skeudennaouet anezhi evel doueez an douar hag ar riegezh, hag evel diwallerez ar c'hlenn hag he annezidi .<ref name="lysaght">{{Cite book|last=Lysaght|first=Patricia|chapter=Traditions of the Banshee|editor=Green|title=The Concept of the Goddess|publisher=Psychology Press|year=1996|pages=157–163}}</ref><ref name="tymoczko">{{Cite book|authorlink=Maria Tymoczko|last=Tymoczko|first=Maria|title=The Irish Ulysses|publisher=University of California Press|year=1994|pages=98–101}}</ref>
Alies e vez graet Morrigan aga un triad c'hoarezed, anvet "an tri Morrígna".<ref>{{Cite book|last=Sjoestedt|first=Marie-Louise|authorlink=Marie-Louise Sjoestedt|title=Celtic Gods and Heroes|date=18 September 2000|publisher=Dover Publications|isbn=978-0-486-41441-6|pages=31–32}}</ref><ref>{{Cite book|last=Davidson|first=Hilda Ellis|title=Myths and symbols in pagan Europe: early Scandinavian and Celtic religions|year=1988|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse|isbn=978-0-8156-2441-7|pages=97}}</ref> Meur a anv a c'hall bout kavet evit an teir doueez mes peurliesañ e kaver an anvioù [[Badb]], [[Macha]], ha [[Nemain]] pe Badb, Macha, hag [[Anand]]. Lavarout a reer eo anvioù liesseurt evit taolenniñ an hevelep doueez marteze.<ref name="MacCana">{{Cite book|last=Mac Cana|first=Prionsias|url=http://www.ricorso.net/rx/library/criticism/classic/Celtiana/M-Cana_P/Celtic_Myth/3_Goddess.htm|chapter=The Goddesses of the Insular Celts|title=Celtic Mythology|publisher=Hamlyn|year=1970}}</ref> An teir Morrígna a vefe c'hoarezed an teir doueez-douar [[Ériu]], [[Banba]], ha [[Fódla]]. Gwreg [[Dagda|an]] [[Dagda]] eo ha gallout a ra kemer stummoù a-bep seurt. Tra ma vez azaouezet Badb ha Nemain evel gwragez [[Neit]]. Hiriv e kaver roudoù ag an doueez er [[Bean sí]], ur boud ag an hengounioù-pobl.
== Gerdarzh ==
Tabutoù a zo war gerdarzh anv Morrígan. ''Mor'' a c'hall diskenn ag ur wrizenn [[Yezhoù indezeuropek|indezeuropek]] hag a dalv "spont" "euzhus" hag e klot ouzh ar ger [[Hensaozneg|hensaoznek]] ''maere'' (adkavet e ''nightmare "''gwallhunvre"), ar ger skandinavek ''mara,'' ha "mara" ("gwallhunvre") er yezhoù slavek. Tra ma vez troet ''rígan'' evel "rouanez" Gallout a reer goulakaat ur ger [[Kentkeltieg|kentkeltiek]] *''Moro-rīganī-s''.<ref>{{Cite web|url=http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|title=Proto-Celtic – English wordlist|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041947/http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|archivedate=27 September 2007}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=nightmare|work=EtymologyOnline|title="nightmare"}}</ref> Neuze e vez troet anv ''Morrígan'' da "Rouanez-Teuz" pe "Rouanez-Tasmant.
==Daveoù==
{{Patrom:Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Doueezed ar brezel]]
[[Rummad:Doueezed kelt]]
crsxjxuwwbvjjr7vfaloqj7sqd66yog
2007286
2007285
2022-08-09T08:53:42Z
Undenbennak
62280
kempenn
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Morrigan.jpg|liamm=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Morrigan.jpg/220px-Morrigan.jpg|thumb|Ar Morrígan e stumm ur vran]]
E [[gwengelouriezh Iwerzhon]] eo '''Mórrígan''' (pe '''Ar Mórrígan'''), pe '''Morrígu''' doueez ar [[brezel]] hag an [[tonkad]]. En iwerzhoneg a-vremañ eo vez graet '''Mór-Ríoghain''' anezhi hag a dalv kement a "rouanez-teuz".
Dre he roll evel doueez an tonkad eo ereet ouzh an diouganiñ, ar freuz, ar marv hag an trec'h war an aerva. E stumm ur vran, (graet ar ''[[badb]]'' anezhi) e c'hall dont war wel .<ref name=":0">{{Cite book|title=The Celtic Myths: A Guide to the Ancient Gods and Legends|last=Aldhouse-Green|first=Miranda|publisher=Thames & Hudson|year=2015|isbn=978-0-500-25209-3|location=New York|page=125}}</ref> Ar c'hadourion a vez broudet kas kurioù da benn ganti ha tizhout an trec'h war o enebourion. Ha gwalc'het vez ganti an dilhad brizhet gant gwad ag ar re donket d'ar marv <ref name="sessle">{{Cite journal|last=Sessle|first=Erica J.|year=1994|title=Exploring the Limitations of the Sovereignty Goddess through the Role of Rhiannon|journal=Proceedings of the Harvard Celtic Colloquium|volume=14|pages=9–13|issn=1545-0155}}</ref> Ivez e vez skeudennaouet anezhi evel doueez an douar hag ar riegezh, hag evel diwallerez ar c'hlenn hag he annezidi .<ref name="lysaght">{{Cite book|last=Lysaght|first=Patricia|chapter=Traditions of the Banshee|editor=Green|title=The Concept of the Goddess|publisher=Psychology Press|year=1996|pages=157–163}}</ref><ref name="tymoczko">{{Cite book|authorlink=Maria Tymoczko|last=Tymoczko|first=Maria|title=The Irish Ulysses|publisher=University of California Press|year=1994|pages=98–101}}</ref>
Alies e vez graet Morrigan aga un triad c'hoarezed, anvet "an tri Morrígna".<ref>{{Cite book|last=Sjoestedt|first=Marie-Louise|authorlink=Marie-Louise Sjoestedt|title=Celtic Gods and Heroes|date=18 September 2000|publisher=Dover Publications|isbn=978-0-486-41441-6|pages=31–32}}</ref><ref>{{Cite book|last=Davidson|first=Hilda Ellis|title=Myths and symbols in pagan Europe: early Scandinavian and Celtic religions|year=1988|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse|isbn=978-0-8156-2441-7|pages=97}}</ref> Meur a anv a c'hall bout kavet evit an teir doueez mes peurliesañ e kaver an anvioù [[Badb]], [[Macha]], ha [[Nemain]] pe Badb, Macha, hag [[Anand]]. Lavarout a reer eo anvioù liesseurt evit taolenniñ an hevelep doueez marteze.<ref name="MacCana">{{Cite book|last=Mac Cana|first=Prionsias|url=http://www.ricorso.net/rx/library/criticism/classic/Celtiana/M-Cana_P/Celtic_Myth/3_Goddess.htm|chapter=The Goddesses of the Insular Celts|title=Celtic Mythology|publisher=Hamlyn|year=1970}}</ref> An teir Morrígna a vefe c'hoarezed an teir doueez-douar [[Ériu]], [[Banba]], ha [[Fódla]]. Gwreg [[Dagda|an]] [[Dagda]] eo ha gallout a ra kemer stummoù a-bep seurt. Tra ma vez azaouezet Badb ha Nemain evel gwragez [[Neit]]. Hiriv e kaver roudoù ag an doueez er [[Bean sí]], ur boud ag an hengounioù-pobl.
== Gerdarzh ==
Tabutoù a zo war gerdarzh anv Morrígan. ''Mor'' a c'hall diskenn ag ur wrizenn [[Yezhoù indezeuropek|indezeuropek]] hag a dalv "spont" "euzhus" hag e klot ouzh ar ger [[Hensaozneg|hensaoznek]] ''maere'' (adkavet e ''nightmare "''gwallhunvre"), ar ger skandinavek ''mara,'' ha "mara" ("gwallhunvre") er yezhoù slavek. Tra ma vez troet ''rígan'' evel "rouanez" Gallout a reer goulakaat ur ger [[Kentkeltieg|kentkeltiek]] *''Moro-rīganī-s''.<ref>{{Cite web|url=http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|title=Proto-Celtic – English wordlist|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041947/http://www.st-andrews.ac.uk/institutes/sassi/spns/ProtoCelt.pdf|archivedate=27 September 2007}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=nightmare|work=EtymologyOnline|title="nightmare"}}</ref> Neuze e vez troet anv ''Morrígan'' da "Rouanez-Teuz" pe "Rouanez-Tasmant.
==Daveoù==
{{Daveoù|bannoù=2}}
{{Patrom:Kelc'hiad Ulaid}}
[[Rummad:Doueezed ar brezel]]
[[Rummad:Doueezed kelt]]
03sz0z55q3ljvt8qxda4zx7no4zfhgn
Daimhinis
0
152754
2007290
2022-08-09T10:47:44Z
Llydawr
145
Pajenn krouet gant : "[[Restr:Devenish Island.jpg|thumb|Rivinoù war Daimhinis]] '''Daimhinis''' (''Devenish island'' e [[saozneg]]) zo un [[enezenn]] e lodenn izelañ [[Loch Éirne]], en [[Hanternoz Iwerzhon]]. Aspadennoù eus ur [[manati]] savet eno gant sant Molaise er {{VIvet kantved}} a weler eno c'hoazh. Distrujet e voe ar manati e 837 gant [[Vikinged]], hag adarre e 1157 e-kerzh brezelioù etre pennoù klannoù eus Iwerzhon. Adsavet e voe er Grennamzer gant Aogustined ha dediet d..."
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Devenish Island.jpg|thumb|Rivinoù war Daimhinis]]
'''Daimhinis''' (''Devenish island'' e [[saozneg]]) zo un [[enezenn]] e lodenn izelañ [[Loch Éirne]], en [[Hanternoz Iwerzhon]].
Aspadennoù eus ur [[manati]] savet eno gant sant Molaise er {{VIvet kantved}} a weler eno c'hoazh. Distrujet e voe ar manati e 837 gant [[Vikinged]], hag adarre e 1157 e-kerzh brezelioù etre pennoù klannoù eus Iwerzhon. Adsavet e voe er Grennamzer gant Aogustined ha dediet d'ar Werc'hez Vari. Un [[tour]] 25 m uhelder zo war an enezenn ; savet e voe en {{XIIvet kantved}},
{{Commons|Category:Devenish Island}}
[[Rummad:Inizi Iwerzhon]]
[[Rummad:Kontelezh Fear Manach]]
51281w3gpu0da163g9tbx9dvxpnu53l
2007297
2007290
2022-08-09T11:07:53Z
Llydawr
145
wikitext
text/x-wiki
[[Restr:Devenish Island.jpg|thumb|Rivinoù war Daimhinis]]
'''Daimhinis''' (''Devenish island'' e [[saozneg]]<ref>[https://www.logainm.ie/ga/1165997 logainm.ie]</ref>) zo un [[enezenn]] e lodenn izelañ [[Loch Éirne]], en [[Hanternoz Iwerzhon]].
Aspadennoù eus ur [[manati]] savet eno gant sant Molaise er {{VIvet kantved}} a weler eno c'hoazh. Distrujet e voe ar manati e 837 gant [[Vikinged]], hag adarre e 1157 e-kerzh brezelioù etre pennoù klannoù eus Iwerzhon. Adsavet e voe er Grennamzer gant Aogustined ha dediet d'ar Werc'hez Vari. Un [[tour]] 25 m uhelder zo war an enezenn ; savet e voe en {{XIIvet kantved}},
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
{{Commons|Category:Devenish Island}}
[[Rummad:Inizi Iwerzhon]]
[[Rummad:Kontelezh Fear Manach]]
to71w2jf79tsv7ror1pf91osqc29umb