Wikipedia
blkwiki
https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%93%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%84%E1%80%AB
MediaWiki 1.39.0-wmf.21
first-letter
မီဒီယာ
တဲး၀ါး
အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
ကေားသုင်ꩻသား
ကေားသုင်ꩻသား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
ဝီခီပီးဒီးယား
ဝီခီပီးဒီးယား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
ဖုဲင်
ဖုဲင် အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
မီဒီယာဝီခီ
မီဒီယာဝီခီ အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
တမ်းပလေက်
တမ်းပလေက် အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
စွဲးကမ်းကို
စွဲးကမ်းကို အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
ကဏ္ဍ
ကဏ္ဍ အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ
TimedText
TimedText talk
မော်ဂျူး
မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ်
ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ်
ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက်
တမ်းပလေက်:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ
10
454
14112
1478
2022-07-23T21:09:15Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
<div style="z-index=-1;">
{|class="toccolours" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float: right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
</div>
0gwvrxd4n1e8inovste0ukgn0n2ioxg
14114
14112
2022-07-23T21:14:54Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
<div>
{|class="toccolours" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float: right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
</div>
fv03mr23an9nhs617i97hw0z2gckygk
14115
14114
2022-07-23T21:15:53Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{|class="toccolours" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float: right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
g77hkvkiscm6ozswlb1pkhvwo87cy7g
14116
14115
2022-07-23T21:17:09Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{|class="toccolours" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
coy351l9fj2b6nol5upl5ikyc80u5cc
14117
14116
2022-07-23T21:25:57Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{|class="vertical-navbox" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
6yb63wsrumkcsq1e2xw0elq9x3w4xej
14118
14117
2022-07-23T21:27:32Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
<div style="z-index=-1; position:absolute;">
{|class="vertical-navbox" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
</div>
igkk2tv619nn53bgoau13ng5dmj7tft
14119
14118
2022-07-23T21:27:52Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
<div style="z-index=-1;">
{|class="vertical-navbox" cellpadding="1" cellspacing="0" width="170px" style="background:#FFD068; float:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; border: 1px solid #FDE7B9;"
| colspan="2" style="font-size: 100%" |
<small>ဘုရာꩻသာႏသနာႏ</small><br />
<span style="font-size: 200%">'''ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ<br/>ပအိုဝ်ႏ'''</span>
[[ဖုဲင်:Lotus-buddha.svg|center|170px]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဗုဒ္ဓသာႏသနာႏသꩻမဲင်ꩻ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ဗုဒ္ဓဝင်ႏ]]၊ [[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊ [[:သင်္ဂါႏယနာႏ|သင်္ဂါႏယနာႏဖုံႏ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|- [[:ဘုရာꩻကကုသန်ႏ]]- [[:ဘုရာꩻကောဏာဂုံႏ]]- [[:ဘုရာꩻကဿပ]]-[[:ဖရာꩻဂေါတမ|ဘုရာꩻဂေါတမ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''စေႏတီႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဓာတုစေႏတီႏ]]- [[:ဥဒ္ဒိဿစေႏတီႏ]]- [[:ပရိဘောဂစေႏတီႏ]]- [[:ဓမ္မစေႏတီႏ]]-၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဆရာႏ (အာစရိယ)'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ]] - [[:ရဟန်ꩻ|ဘိက္ခု]] (သင်ႏဃာႏ) - [[:ဖီဗွာ(မွိုးဗွာ)|ဘိက္ခုနီ]] (ရဟန်ꩻမူႏ)
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''လက္ခဏာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:အနိစ္စ]] - [[:အနတ္တ]] - [[:ဒုက္ခ]]-[[:ဥပုသ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''မင်္ဂလာႏတရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ဗုဒ္ဓမင်္ဂလာႏတရာꩻ(၃၈)ပါꩻ|မင်္ဂလာႏတရာꩻ]]-[[:ဗုဒ္ဓ]] - [[:ဓမ္မ]] - [[:သင်ႏဃာႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ထာꩻယူႏဝါႏဒ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ]] - [[:ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:သီႏလငတ်ꩻပါꩻ]] - [[:ပညာႏ]] -[[:သမာဓိ]] - [[:သဒ္ဒါႏ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''တိပိဋကဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:တိပိဋက]] ([[:ဝိနယပိဋက|ဝိနယ်ꩻပိဋကတ်]] - [[:သုတ်ပိဋကတ်]] - [[:အဘိဓမ္မာပိဋကတ်]] - [[:မင်္ဂလသုတ်]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ရဟန်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ပုထုဇဉ်ႏ]]၊ - [[:ကိုရင်|သျင်ႏသာႏမဏေႏ]]၊ - [[:ရသေ့ꩻ]]၊ -[[:သောတာႏပန်ႏ]]၊ - [[:သကဒါဂါမ်]]၊ - [[:အနာဂါမ်]]၊ -[[:ရဟန္တာႏ]]၊ - [[:ဧတဒဂ်]]၊ [[:နိဗ္ဗာန်ႏ]] [[:ပရိက္ခ]]
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''နမ်းကျင်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:သမထ]]၊ [[:ဝိပဿနာႏ]]၊ [[:သတိပဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဓုတင်]]၊ - [[:ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻ]]၊ - [[:ဒုက္ကရစရိယာႏ]]၊ - [[:နိကာယ်(၅)ပါꩻ]]၊ - [[:နမ်းကျင်ꩻဝတ္တရာꩻ]]၊
|-
| colspan="2" style="color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"| [[:ပရိတ်တန်]]၊ - [[:ဂါႏထာႏ]]၊ - [[:ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဂါထာႏ]]၊ - [[:သြကာသ]]၊ -[[:မင်္ဂလသုတ်]]- [[:အဋ္ဌကထာ]]၊
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ဂွိုဏ်ꩻဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ထေရဝါဒ]] - [[:မဟာယာန]] - [[:တန္တရအယူႏဝါႏဒ|တန္တရ]] -[[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|-
| colspan="2" style="font-size: 95%; color:#fff; background-color:#0000ff;"|'''ခမ်းထီအလွောက်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဖုံႏ'''
|-
| colspan="2" style="font-size: 90%;"|[[:ကမ္ဘောဒီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကမ္ဘောဒီးယား]] - [[:ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ကိုရီးယား]] - [[:ဂျပန်ခမ်းထီကို ကျင်ꩻသုင်ꩻဒါႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဂျပန်]] - [[:ခယ်ႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ခယ်ႏ]] - [[:တိဗဲက်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|တိဗဲက်]] - [[:ထုဲင်ꩻခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ꩻ]] - [[:ထုဲင်ဝမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ထုဲင်ဝမ်]] - [[:ဗီယက်နမ်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဗီယက်နမ်]] - [[:ဘူတန်ခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ဘူတန်]] - [[:မျန်မာခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မျန်မာ]] - [[:မွန်ဂိုးလီးယားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|မွန်ဂိုးလီးယား]] - [[:ရသျားခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|ရသျား]] - [[:လာအိုခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|လာအို]] - [[:သီရိလင်္ကာႏခမ်းထီကို ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|သီရိလင်္ကာႏ]] - [[:အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ|အိန္ဒိယ]]
|-
! colspan="2" | [[ဖုဲင်:Dharma Wheel.gif|100px|ဓမ္မစကျာႏ]]
|}
</div>
niypkwb013nzr2rnqs66f6gy8i9jnhy
ကမ္ဘာႏဟံႏ
0
780
14109
2720
2022-07-23T18:22:43Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox planet
| bgcolour = #c0c0ff
| name = ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ
| symbol = [[ဖုဲင်:Earth symbol.svg|24px|ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ နက္ခတ္တဗေဒ သင်္ကေတ]]
| image = [[ဖုဲင်:The Earth seen from Apollo 17.jpg|300px|border|alt="The Blue Marble" photograph of Earth, taken by the Apollo 17 lunar mission. The Arabian peninsula, Africa and Madagascar lie in the upper half of the disc, whereas Antarctica is at the bottom.]]
| caption = ဖေႏခါꩻဒါႏမိဉ်ꩻ တောမ်ႏ"အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ" ကထွာဒါႏ ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏယိုနဝ်ꩻ [[:အပိုလို ၁၇]] တွယ်ႏထူႏခါꩻဒျာႏ ၁၉၇၂ ဗာႏခိန်ႏသွူ။
| alt_names = <!--{{Ublist|style=padding-top:0.1em;|li_style=line-height:1.3em; |{{Hlist|ကမ္ဘာဟံႏ|ကမ္ဘႏာ}} |{{Hlist|ဂျိုဟ်ႏအရောင်ႏသောမ်ႏ|အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ|''Terra''|Gaia}} }}-->
| epoch = [[:en:J2000.0|J2000]]<ref group="n" name="epoch" />
| aphelion = {{Longitem|{{Convert|152100000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.01673|ul=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| perihelion ={{Longitem|{{Convert|147095000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|0.9832687|u=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| semimajor = {{Longitem|{{Convert|149598023|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.000001018|u=AU}}) <ref name="VSOP87"/>}}}}
| eccentricity = {{Val|0.0167086}}<ref name="VSOP87"/>
| period = {{Longitem|{{Val|365.256363004|u=days}} <ref name="IERS"/><br/>{{Smaller|({{Val|1.00001742096|u=[[:en:Julian year (astronomy)|yr]]}})}}}}
| avg_speed = {{Longitem|{{Convert|29.78|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/><br/>{{Smaller|{{Convert|107200|km/h|abbr=on}})}}}}
| mean_anomaly ={{Val|358.617}}°
| inclination = {{Ublist|class=nowrap |{{Val|7.155}}° to sun's equator; |1.57869°<ref name="Allen294"/> to invariable plane; |0.00005° to J2000 ecliptic}}
| asc_node = {{Val|-11.26064}}°<ref name="earth_fact_sheet"/> to J2000 ecliptic
| arg_peri = {{Val|114.20783}}°<ref name="earth_fact_sheet"/>
| satellites =
{{Unbulleted list
|[[:လာကမ္ဘာႏ|သဘာဝဂျိုဟ်ႏတု ၁ ဖြုံႏ]];
| ဂျိုဟ်ႏတု ၁၃၀၅ ဖြုံႏ
}}
| allsatellites = yes
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{Convert|6371.0|km|abbr=on}}<ref name=hbcp2000/>
| equatorial_radius = {{Convert|6378.1|km|abbr=on}}<ref name=usno/><ref name="WGS-84"/>
| polar_radius = {{Convert|6356.8|km|abbr=on}}<ref name=cazenave_ahrens1995/>
| flattening = {{Val|0.0033528}}<ref name=iers/><br/>1/298.257222101 (ETRS89)
| circumference =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|40075.017|km|abbr=on}} {{Smaller|(equatorial) <ref name="WGS-84">World Geodetic System (''WGS-84''). [http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200311023739/http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ |date=11 March 2020 }} from National Geospatial-Intelligence Agency.</ref>}}
|{{Convert|40007.86|km|abbr=on}} {{Smaller|(meridional) <ref name="WGS-84-2"/><ref name="circ">Earth's circumference is almost exactly 40,000 km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/10-millionth of the distance between the poles and the equator.</ref>}}
}}
| surface_area =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|510065623|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| <small>(|)</small>}}<ref name="Pidwirny 2006_8" /><ref name="cia"/><ref group="n" name="surfacecover" />
|{{Convert|148940000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| land <small>(|)</small>}}
|{{Convert|361132000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| water <small>(|)</small>}}
}}
| volume =[[:ကမ္ဘာႏဒြပ်နမ်း|{{Val|1.08321|e=12|u=km3}}]] ({{Val|2.59876|e=11|u=cu mi}})<ref name="earth_fact_sheet"/>
| mass ={{Val|5.97237|e=24|u=kg}} ({{Val|1.31668|e=25|u=lb}})<br/>{{Smaller|({{Val|3.0|e=-6|ul=solar mass}})}}
| density = {{Convert|5.514|g/cm3|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| surface_grav = {{Convert|9.807|m/s2|ft/s2|abbr=on}}<ref name="NIST2008"/><br/>{{Smaller|([[:ကမ္ဘာႏ ဒြပ်ထွို့ꩻအာႏ|{{Val|1|u=''g''}}]])}}
| moment_of_inertia_factor = 0.3307<ref name="Williams1994"/>
| escape_velocity = {{Convert|11.186|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| sidereal_day ={{Longitem|{{Val|0.99726968|u=d}}<ref name="Allen296"/><br/>{{Smaller|(23h 56m 4.100s)}}}}
| rot_velocity = {{Convert|1674.4|km/h|mph|abbr=on}}<ref name="Cox2000"/>
| axial_tilt = 23.4392811°<ref name="IERS"/>
| albedo = {{Ublist|class=nowrap |0.367 [[:en:Geometric albedo|geometric]]<ref name="earth_fact_sheet"/> |0.306 [[:en:Bond albedo|Bond]]<ref name="earth_fact_sheet"/>}}
| atmosphere = yes
| temperatures = yes
| temp_name1 = ကယ်ဗဉ်
| min_temp_1 = ၁၈၄ K<ref name=asu_lowest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature |title=World: Lowest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=16 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616025722/http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature }}</ref>
| mean_temp_1 = ၂၈၈ K<ref name=kinver20091210/>
| max_temp_1 = ၃၃၀ K<ref name=asu_highest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature |title=World: Highest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=4 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104143844/http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature }}</ref>
| temp_name2 = သဲးသီးယဲက်
| min_temp_2 = −၈၉.၂ °C
| mean_temp_2 = ၁၅ °C
| max_temp_2 = ၅၆.၇ °C
| temp_name3 = ဖြာရဉ်ဟုဲက်
| min_temp_3 = −၁၂၈.၅ °F
| mean_temp_3 = ၅၉ °F
| max_temp_3 = ၁၃၄ °F
| surface_pressure = {{Val|101.325|ul=kPa}} (ပင်ႏလယ်ႏထီခိုႏအမုဲင်)
| atmosphere_composition =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| ၇၈.၀၈%[[:နုဲက်ထရိုစဉ်]] (N{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})<ref name="earth_fact_sheet"/> {{Smaller|(dry air)}}
| ၂၀.၉၅% [[:အောက်သီစဉ်]] (O{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})
| ~ ၁%[[:ထီလူး]] {{Smaller|(ရာႏသီႏဥတုအလွောက်ꩻ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏအဝ်ႏ)}}
| ၀.၉၃၄၀% [[:အာဂွန်]]
| ၀.၀၄၁၃% [[:ကာဗွန်ဒုဲင်အောက်ဆုဲဒ်]]<ref name="NOAA">{{Cite web |url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |title=Trends in Atmospheric Carbon Dioxide: Recent Global {{Chem2|CO2}} Trend |publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration |website=Earth System Research Laboratory |date=19 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201004010704/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |archive-date=4 October 2020 |url-status=live |accessdate=22 November 2021 |archivedate=26 July 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180726210430/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html }}</ref>
| ၀.၀၀၁၈၂% [[:နီယွန်]]<ref name="earth_fact_sheet" />
| ၀.၀၀၀၅၂% [[:ဟီလီယမ်]]
| ၀.၀၀၀၁၉% [[:မီတေင်း]]
| ၀.၀၀၀၁၁% [[:ကရစ်ပတွန်]]
| ၀.၀၀၀၀၆% [[:ဟုဲက်ဒရိုစဉ်]]
}}
| note = no
}}
'''ကမ္ဘာႏဟံႏ(ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ)''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]: Earth) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဖုံႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ သတ္တဝါႏဖုံႏတောမ်ႏ ထာꩻမွူးသေင်ႏမွူးဖုံႏ ကအဝ်ႏမွန်ဗန်အုံသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ [[:ဂျိုလ်ႏ|ဂျိုဟ်ႏ]]တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏအဝ်ႏမွူး မိဉ်ႏတွက်လွေꩻအရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏတတိယရဲဉ်ႏကိုသွူ။ ကအဝ်ႏရံႏဒါႏ ကမ္ဘာႏဟံႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ [[:လာ]]ဂျိုဟ်ႏအရံႏတဗာႏဒျာႏသွူ။ ကမ္ဘာႏယို အဝ်ႏလေပ်ပတ်မွူး မွူးနီꩻ ၃၆၅.၂၅၆၄ နီꩻနဝ်ꩻ ခေါပ်တပတ်၊ ထူႏသွူ ကမ္ဘာႏကလေပ်မွူး မွူးနီꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻတဲင် အွောန်ႏထွော့လွေꩻ နေင်ႏ တနေင်ႏသွူ။ ထူႏတောမ်ႏ ရေဒီယိုမဲက်ထရစ်မွူးနီꩻ ထေဖော်ႏသက်တန်ꩻနယ်ꩻ(Radiometric dating)အလꩻ ကမ္ဘာႏ ကပေါ်ႏထွာလွောန်နဝ်ꩻ သက်တန်ꩻအဝ်ႏလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၄.၅၄)ဗီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name="USGS1997">{{Cite web |date=1997 |title=Age of the Earth |url=http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |publisher=U.S. Geological Survey |accessdate=2006-01-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051223072700/http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |archivedate=23 December 2005 <!--DASHBot--> |deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Dalrymple |first=G. Brent |title=The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved |journal=Special Publications, Geological Society of London |date=2001 |volume=190 |issue=1 |pages=205–221 |doi=10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14 |bibcode=2001GSLSP.190..205D}}</ref><ref>{{Cite journal |author=Manhesa, Gérard |author2=Allègre, Claude J. |author3=Dupréa, Bernard |author4=Hamelin, Bruno| last-author-amp= yes |title=Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics |journal=Earth and Planetary Science Letters |date=1980 |volume=47 |issue=3 |pages=370–382 |doi=10.1016/0012-821X(80)90024-2 |bibcode=1980E&PSL..47..370M}}</ref>
မွူးနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏ အရောင်ႏဖေႏကလေတောင်ႏလꩻတာႏ အဝ်ႏဖေႏခါꩻ အရောင်ႏတောမ်ႏအလျားခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်မွူးအလျားစွမ်းအင်တဲင် ကမ္ဘာႏတလီꩻနမ်း အထွိုင်လ့သွတ်ꩻကို ရာႏသီႏဥတု (ယာခိုး၊ တလီꩻမာꩻ၊ ခမ်းလော့၊ ဝလင်ꩻ၊ သမ်ꩻထီလင်ꩻ၊ တလီꩻကျမ်ꩻထွာ) အခေႏနေႏဖုံႏ ထွာလွောန်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏကို [[ထီ]]နွို့ပါသော့ꩻ အဝ်ႏ(၇၁%)တောမ်ႏ<ref>{{Cite web |url=http://www.noaa.gov/ocean.html |author=National Oceanic and Atmospheric Administration |title=Ocean |website=NOAA.gov |accessdate=3 May 2013 |archivedate=24 April 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130424102601/http://www.noaa.gov/ocean.html }}</ref> [[ဟံႏယာႏ]]အဝ်ႏ (၂၉%)ရပ်သွူ။ ကမ္ဘာႏဝင်ရိုးစွန်းဒေႏသဖုံႏနဝ်ꩻ [[ထီဝ]]ဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ꩻခါꩻဒျာႏသွူ။ ထာꩻလျားဒေႏသနဝ်ꩻတဲ့ ပေါင်းလꩻအာ မွူးရောင်ႏယာခိုးတဲင် တောမ်ႏ [[တလီꩻနမ်း]]၊ [[သမုဒ္ဒရာႏ]]ထီထွတ်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏဖြေ့ꩻလီဖန်းဖြယ်ဖေႏ အလျားနဝ်ꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဂျိုလ်ႏ]]
[[ကဏ္ဍ:ကမ္ဘာႏဟံႏ]]
60feiy32rox9hodurwb4on0e284yxww
14110
14109
2022-07-23T18:24:24Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox planet
| bgcolour = #c0c0ff
| name = ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ
| symbol = [[ဖုဲင်:Earth symbol.svg|24px|ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ နက္ခတ္တဗေဒ သင်္ကေတ|alt=🜨]]
| image = [[ဖုဲင်:The Earth seen from Apollo 17.jpg|300px|border|alt="The Blue Marble" photograph of Earth, taken by the Apollo 17 lunar mission. The Arabian peninsula, Africa and Madagascar lie in the upper half of the disc, whereas Antarctica is at the bottom.]]
| caption = ဖေႏခါꩻဒါႏမိဉ်ꩻ တောမ်ႏ"အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ" ကထွာဒါႏ ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏယိုနဝ်ꩻ [[:အပိုလို ၁၇]] တွယ်ႏထူႏခါꩻဒျာႏ ၁၉၇၂ ဗာႏခိန်ႏသွူ။
| alt_names = <!--{{Ublist|style=padding-top:0.1em;|li_style=line-height:1.3em; |{{Hlist|ကမ္ဘာဟံႏ|ကမ္ဘႏာ}} |{{Hlist|ဂျိုဟ်ႏအရောင်ႏသောမ်ႏ|အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ|''Terra''|Gaia}} }}-->
| epoch = [[:en:J2000.0|J2000]]<ref group="n" name="epoch" />
| aphelion = {{Longitem|{{Convert|152100000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.01673|ul=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| perihelion ={{Longitem|{{Convert|147095000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|0.9832687|u=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| semimajor = {{Longitem|{{Convert|149598023|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.000001018|u=AU}}) <ref name="VSOP87"/>}}}}
| eccentricity = {{Val|0.0167086}}<ref name="VSOP87"/>
| period = {{Longitem|{{Val|365.256363004|u=days}} <ref name="IERS"/><br/>{{Smaller|({{Val|1.00001742096|u=[[:en:Julian year (astronomy)|yr]]}})}}}}
| avg_speed = {{Longitem|{{Convert|29.78|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/><br/>{{Smaller|{{Convert|107200|km/h|abbr=on}})}}}}
| mean_anomaly ={{Val|358.617}}°
| inclination = {{Ublist|class=nowrap |{{Val|7.155}}° to sun's equator; |1.57869°<ref name="Allen294"/> to invariable plane; |0.00005° to J2000 ecliptic}}
| asc_node = {{Val|-11.26064}}°<ref name="earth_fact_sheet"/> to J2000 ecliptic
| arg_peri = {{Val|114.20783}}°<ref name="earth_fact_sheet"/>
| satellites =
{{Unbulleted list
|[[:လာကမ္ဘာႏ|သဘာဝဂျိုဟ်ႏတု ၁ ဖြုံႏ]];
| ဂျိုဟ်ႏတု ၁၃၀၅ ဖြုံႏ
}}
| allsatellites = yes
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{Convert|6371.0|km|abbr=on}}<ref name=hbcp2000/>
| equatorial_radius = {{Convert|6378.1|km|abbr=on}}<ref name=usno/><ref name="WGS-84"/>
| polar_radius = {{Convert|6356.8|km|abbr=on}}<ref name=cazenave_ahrens1995/>
| flattening = {{Val|0.0033528}}<ref name=iers/><br/>1/298.257222101 (ETRS89)
| circumference =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|40075.017|km|abbr=on}} {{Smaller|(equatorial) <ref name="WGS-84">World Geodetic System (''WGS-84''). [http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200311023739/http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ |date=11 March 2020 }} from National Geospatial-Intelligence Agency.</ref>}}
|{{Convert|40007.86|km|abbr=on}} {{Smaller|(meridional) <ref name="WGS-84-2"/><ref name="circ">Earth's circumference is almost exactly 40,000 km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/10-millionth of the distance between the poles and the equator.</ref>}}
}}
| surface_area =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|510065623|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| <small>(|)</small>}}<ref name="Pidwirny 2006_8" /><ref name="cia"/><ref group="n" name="surfacecover" />
|{{Convert|148940000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| land <small>(|)</small>}}
|{{Convert|361132000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| water <small>(|)</small>}}
}}
| volume =[[:ကမ္ဘာႏဒြပ်နမ်း|{{Val|1.08321|e=12|u=km3}}]] ({{Val|2.59876|e=11|u=cu mi}})<ref name="earth_fact_sheet"/>
| mass ={{Val|5.97237|e=24|u=kg}} ({{Val|1.31668|e=25|u=lb}})<br/>{{Smaller|({{Val|3.0|e=-6|ul=solar mass}})}}
| density = {{Convert|5.514|g/cm3|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| surface_grav = {{Convert|9.807|m/s2|ft/s2|abbr=on}}<ref name="NIST2008"/><br/>{{Smaller|([[:ကမ္ဘာႏ ဒြပ်ထွို့ꩻအာႏ|{{Val|1|u=''g''}}]])}}
| moment_of_inertia_factor = 0.3307<ref name="Williams1994"/>
| escape_velocity = {{Convert|11.186|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| sidereal_day ={{Longitem|{{Val|0.99726968|u=d}}<ref name="Allen296"/><br/>{{Smaller|(23h 56m 4.100s)}}}}
| rot_velocity = {{Convert|1674.4|km/h|mph|abbr=on}}<ref name="Cox2000"/>
| axial_tilt = 23.4392811°<ref name="IERS"/>
| albedo = {{Ublist|class=nowrap |0.367 [[:en:Geometric albedo|geometric]]<ref name="earth_fact_sheet"/> |0.306 [[:en:Bond albedo|Bond]]<ref name="earth_fact_sheet"/>}}
| atmosphere = yes
| temperatures = yes
| temp_name1 = ကယ်ဗဉ်
| min_temp_1 = ၁၈၄ K<ref name=asu_lowest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature |title=World: Lowest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=16 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616025722/http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature }}</ref>
| mean_temp_1 = ၂၈၈ K<ref name=kinver20091210/>
| max_temp_1 = ၃၃၀ K<ref name=asu_highest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature |title=World: Highest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=4 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104143844/http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature }}</ref>
| temp_name2 = သဲးသီးယဲက်
| min_temp_2 = −၈၉.၂ °C
| mean_temp_2 = ၁၅ °C
| max_temp_2 = ၅၆.၇ °C
| temp_name3 = ဖြာရဉ်ဟုဲက်
| min_temp_3 = −၁၂၈.၅ °F
| mean_temp_3 = ၅၉ °F
| max_temp_3 = ၁၃၄ °F
| surface_pressure = {{Val|101.325|ul=kPa}} (ပင်ႏလယ်ႏထီခိုႏအမုဲင်)
| atmosphere_composition =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| ၇၈.၀၈%[[:နုဲက်ထရိုစဉ်]] (N{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})<ref name="earth_fact_sheet"/> {{Smaller|(dry air)}}
| ၂၀.၉၅% [[:အောက်သီစဉ်]] (O{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})
| ~ ၁%[[:ထီလူး]] {{Smaller|(ရာႏသီႏဥတုအလွောက်ꩻ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏအဝ်ႏ)}}
| ၀.၉၃၄၀% [[:အာဂွန်]]
| ၀.၀၄၁၃% [[:ကာဗွန်ဒုဲင်အောက်ဆုဲဒ်]]<ref name="NOAA">{{Cite web |url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |title=Trends in Atmospheric Carbon Dioxide: Recent Global {{Chem2|CO2}} Trend |publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration |website=Earth System Research Laboratory |date=19 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201004010704/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |archive-date=4 October 2020 |url-status=live |accessdate=22 November 2021 |archivedate=26 July 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180726210430/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html }}</ref>
| ၀.၀၀၁၈၂% [[:နီယွန်]]<ref name="earth_fact_sheet" />
| ၀.၀၀၀၅၂% [[:ဟီလီယမ်]]
| ၀.၀၀၀၁၉% [[:မီတေင်း]]
| ၀.၀၀၀၁၁% [[:ကရစ်ပတွန်]]
| ၀.၀၀၀၀၆% [[:ဟုဲက်ဒရိုစဉ်]]
}}
| note = no
}}
'''ကမ္ဘာႏဟံႏ(ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ)''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]: Earth) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဖုံႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ သတ္တဝါႏဖုံႏတောမ်ႏ ထာꩻမွူးသေင်ႏမွူးဖုံႏ ကအဝ်ႏမွန်ဗန်အုံသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ [[:ဂျိုလ်ႏ|ဂျိုဟ်ႏ]]တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏအဝ်ႏမွူး မိဉ်ႏတွက်လွေꩻအရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏတတိယရဲဉ်ႏကိုသွူ။ ကအဝ်ႏရံႏဒါႏ ကမ္ဘာႏဟံႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ [[:လာ]]ဂျိုဟ်ႏအရံႏတဗာႏဒျာႏသွူ။ ကမ္ဘာႏယို အဝ်ႏလေပ်ပတ်မွူး မွူးနီꩻ ၃၆၅.၂၅၆၄ နီꩻနဝ်ꩻ ခေါပ်တပတ်၊ ထူႏသွူ ကမ္ဘာႏကလေပ်မွူး မွူးနီꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻတဲင် အွောန်ႏထွော့လွေꩻ နေင်ႏ တနေင်ႏသွူ။ ထူႏတောမ်ႏ ရေဒီယိုမဲက်ထရစ်မွူးနီꩻ ထေဖော်ႏသက်တန်ꩻနယ်ꩻ(Radiometric dating)အလꩻ ကမ္ဘာႏ ကပေါ်ႏထွာလွောန်နဝ်ꩻ သက်တန်ꩻအဝ်ႏလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၄.၅၄)ဗီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name="USGS1997">{{Cite web |date=1997 |title=Age of the Earth |url=http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |publisher=U.S. Geological Survey |accessdate=2006-01-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051223072700/http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |archivedate=23 December 2005 <!--DASHBot--> |deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Dalrymple |first=G. Brent |title=The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved |journal=Special Publications, Geological Society of London |date=2001 |volume=190 |issue=1 |pages=205–221 |doi=10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14 |bibcode=2001GSLSP.190..205D}}</ref><ref>{{Cite journal |author=Manhesa, Gérard |author2=Allègre, Claude J. |author3=Dupréa, Bernard |author4=Hamelin, Bruno| last-author-amp= yes |title=Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics |journal=Earth and Planetary Science Letters |date=1980 |volume=47 |issue=3 |pages=370–382 |doi=10.1016/0012-821X(80)90024-2 |bibcode=1980E&PSL..47..370M}}</ref>
မွူးနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏ အရောင်ႏဖေႏကလေတောင်ႏလꩻတာႏ အဝ်ႏဖေႏခါꩻ အရောင်ႏတောမ်ႏအလျားခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်မွူးအလျားစွမ်းအင်တဲင် ကမ္ဘာႏတလီꩻနမ်း အထွိုင်လ့သွတ်ꩻကို ရာႏသီႏဥတု (ယာခိုး၊ တလီꩻမာꩻ၊ ခမ်းလော့၊ ဝလင်ꩻ၊ သမ်ꩻထီလင်ꩻ၊ တလီꩻကျမ်ꩻထွာ) အခေႏနေႏဖုံႏ ထွာလွောန်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏကို [[ထီ]]နွို့ပါသော့ꩻ အဝ်ႏ(၇၁%)တောမ်ႏ<ref>{{Cite web |url=http://www.noaa.gov/ocean.html |author=National Oceanic and Atmospheric Administration |title=Ocean |website=NOAA.gov |accessdate=3 May 2013 |archivedate=24 April 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130424102601/http://www.noaa.gov/ocean.html }}</ref> [[ဟံႏယာႏ]]အဝ်ႏ (၂၉%)ရပ်သွူ။ ကမ္ဘာႏဝင်ရိုးစွန်းဒေႏသဖုံႏနဝ်ꩻ [[ထီဝ]]ဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ꩻခါꩻဒျာႏသွူ။ ထာꩻလျားဒေႏသနဝ်ꩻတဲ့ ပေါင်းလꩻအာ မွူးရောင်ႏယာခိုးတဲင် တောမ်ႏ [[တလီꩻနမ်း]]၊ [[သမုဒ္ဒရာႏ]]ထီထွတ်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏဖြေ့ꩻလီဖန်းဖြယ်ဖေႏ အလျားနဝ်ꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဂျိုလ်ႏ]]
[[ကဏ္ဍ:ကမ္ဘာႏဟံႏ]]
4ukboi77p4ge1w2zxj83ph2l0hz4dzt
14111
14110
2022-07-23T18:26:28Z
Kwamikagami
61
[[Special:Contributions/Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[User talk:Kwamikagami|အုံကွံ]]) ခြပ်ချော်ꩻမုꩻယို 14109 ယားကုဲင်ချာလဲဉ်းသွူ။
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox planet
| bgcolour = #c0c0ff
| name = ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ
| symbol = [[ဖုဲင်:Earth symbol.svg|24px|ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ နက္ခတ္တဗေဒ သင်္ကေတ|alt=🜨]]
| image = [[ဖုဲင်:The Earth seen from Apollo 17.jpg|300px|border|alt="The Blue Marble" photograph of Earth, taken by the Apollo 17 lunar mission. The Arabian peninsula, Africa and Madagascar lie in the upper half of the disc, whereas Antarctica is at the bottom.]]
| caption = ဖေႏခါꩻဒါႏမိဉ်ꩻ တောမ်ႏ"အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ" ကထွာဒါႏ ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏယိုနဝ်ꩻ [[:အပိုလို ၁၇]] တွယ်ႏထူႏခါꩻဒျာႏ ၁၉၇၂ ဗာႏခိန်ႏသွူ။
| alt_names = <!--{{Ublist|style=padding-top:0.1em;|li_style=line-height:1.3em; |{{Hlist|ကမ္ဘာဟံႏ|ကမ္ဘႏာ}} |{{Hlist|ဂျိုဟ်ႏအရောင်ႏသောမ်ႏ|အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ|''Terra''|Gaia}} }}-->
| epoch = [[:en:J2000.0|J2000]]<ref group="n" name="epoch" />
| aphelion = {{Longitem|{{Convert|152100000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.01673|ul=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| perihelion ={{Longitem|{{Convert|147095000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|0.9832687|u=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| semimajor = {{Longitem|{{Convert|149598023|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.000001018|u=AU}}) <ref name="VSOP87"/>}}}}
| eccentricity = {{Val|0.0167086}}<ref name="VSOP87"/>
| period = {{Longitem|{{Val|365.256363004|u=days}} <ref name="IERS"/><br/>{{Smaller|({{Val|1.00001742096|u=[[:en:Julian year (astronomy)|yr]]}})}}}}
| avg_speed = {{Longitem|{{Convert|29.78|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/><br/>{{Smaller|{{Convert|107200|km/h|abbr=on}})}}}}
| mean_anomaly ={{Val|358.617}}°
| inclination = {{Ublist|class=nowrap |{{Val|7.155}}° to sun's equator; |1.57869°<ref name="Allen294"/> to invariable plane; |0.00005° to J2000 ecliptic}}
| asc_node = {{Val|-11.26064}}°<ref name="earth_fact_sheet"/> to J2000 ecliptic
| arg_peri = {{Val|114.20783}}°<ref name="earth_fact_sheet"/>
| satellites =
{{Unbulleted list
|[[:လာကမ္ဘာႏ|သဘာဝဂျိုဟ်ႏတု ၁ ဖြုံႏ]];
| ဂျိုဟ်ႏတု ၁၃၀၅ ဖြုံႏ
}}
| allsatellites = yes
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{Convert|6371.0|km|abbr=on}}<ref name=hbcp2000/>
| equatorial_radius = {{Convert|6378.1|km|abbr=on}}<ref name=usno/><ref name="WGS-84"/>
| polar_radius = {{Convert|6356.8|km|abbr=on}}<ref name=cazenave_ahrens1995/>
| flattening = {{Val|0.0033528}}<ref name=iers/><br/>1/298.257222101 (ETRS89)
| circumference =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|40075.017|km|abbr=on}} {{Smaller|(equatorial) <ref name="WGS-84">World Geodetic System (''WGS-84''). [http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200311023739/http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ |date=11 March 2020 }} from National Geospatial-Intelligence Agency.</ref>}}
|{{Convert|40007.86|km|abbr=on}} {{Smaller|(meridional) <ref name="WGS-84-2"/><ref name="circ">Earth's circumference is almost exactly 40,000 km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/10-millionth of the distance between the poles and the equator.</ref>}}
}}
| surface_area =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|510065623|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| <small>(|)</small>}}<ref name="Pidwirny 2006_8" /><ref name="cia"/><ref group="n" name="surfacecover" />
|{{Convert|148940000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| land <small>(|)</small>}}
|{{Convert|361132000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| water <small>(|)</small>}}
}}
| volume =[[:ကမ္ဘာႏဒြပ်နမ်း|{{Val|1.08321|e=12|u=km3}}]] ({{Val|2.59876|e=11|u=cu mi}})<ref name="earth_fact_sheet"/>
| mass ={{Val|5.97237|e=24|u=kg}} ({{Val|1.31668|e=25|u=lb}})<br/>{{Smaller|({{Val|3.0|e=-6|ul=solar mass}})}}
| density = {{Convert|5.514|g/cm3|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| surface_grav = {{Convert|9.807|m/s2|ft/s2|abbr=on}}<ref name="NIST2008"/><br/>{{Smaller|([[:ကမ္ဘာႏ ဒြပ်ထွို့ꩻအာႏ|{{Val|1|u=''g''}}]])}}
| moment_of_inertia_factor = 0.3307<ref name="Williams1994"/>
| escape_velocity = {{Convert|11.186|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| sidereal_day ={{Longitem|{{Val|0.99726968|u=d}}<ref name="Allen296"/><br/>{{Smaller|(23h 56m 4.100s)}}}}
| rot_velocity = {{Convert|1674.4|km/h|mph|abbr=on}}<ref name="Cox2000"/>
| axial_tilt = 23.4392811°<ref name="IERS"/>
| albedo = {{Ublist|class=nowrap |0.367 [[:en:Geometric albedo|geometric]]<ref name="earth_fact_sheet"/> |0.306 [[:en:Bond albedo|Bond]]<ref name="earth_fact_sheet"/>}}
| atmosphere = yes
| temperatures = yes
| temp_name1 = ကယ်ဗဉ်
| min_temp_1 = ၁၈၄ K<ref name=asu_lowest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature |title=World: Lowest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=16 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616025722/http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature }}</ref>
| mean_temp_1 = ၂၈၈ K<ref name=kinver20091210/>
| max_temp_1 = ၃၃၀ K<ref name=asu_highest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature |title=World: Highest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=4 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104143844/http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature }}</ref>
| temp_name2 = သဲးသီးယဲက်
| min_temp_2 = −၈၉.၂ °C
| mean_temp_2 = ၁၅ °C
| max_temp_2 = ၅၆.၇ °C
| temp_name3 = ဖြာရဉ်ဟုဲက်
| min_temp_3 = −၁၂၈.၅ °F
| mean_temp_3 = ၅၉ °F
| max_temp_3 = ၁၃၄ °F
| surface_pressure = {{Val|101.325|ul=kPa}} (ပင်ႏလယ်ႏထီခိုႏအမုဲင်)
| atmosphere_composition =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| ၇၈.၀၈%[[:နုဲက်ထရိုစဉ်]] (N{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})<ref name="earth_fact_sheet"/> {{Smaller|(dry air)}}
| ၂၀.၉၅% [[:အောက်သီစဉ်]] (O{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})
| ~ ၁%[[:ထီလူး]] {{Smaller|(ရာႏသီႏဥတုအလွောက်ꩻ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏအဝ်ႏ)}}
| ၀.၉၃၄၀% [[:အာဂွန်]]
| ၀.၀၄၁၃% [[:ကာဗွန်ဒုဲင်အောက်ဆုဲဒ်]]<ref name="NOAA">{{Cite web |url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |title=Trends in Atmospheric Carbon Dioxide: Recent Global {{Chem2|CO2}} Trend |publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration |website=Earth System Research Laboratory |date=19 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201004010704/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |archive-date=4 October 2020 |url-status=live |accessdate=22 November 2021 |archivedate=26 July 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180726210430/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html }}</ref>
| ၀.၀၀၁၈၂% [[:နီယွန်]]<ref name="earth_fact_sheet" />
| ၀.၀၀၀၅၂% [[:ဟီလီယမ်]]
| ၀.၀၀၀၁၉% [[:မီတေင်း]]
| ၀.၀၀၀၁၁% [[:ကရစ်ပတွန်]]
| ၀.၀၀၀၀၆% [[:ဟုဲက်ဒရိုစဉ်]]
}}
| note = no
}}
'''ကမ္ဘာႏဟံႏ(ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ)''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]: Earth) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဖုံႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ သတ္တဝါႏဖုံႏတောမ်ႏ ထာꩻမွူးသေင်ႏမွူးဖုံႏ ကအဝ်ႏမွန်ဗန်အုံသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ [[:ဂျိုလ်ႏ|ဂျိုဟ်ႏ]]တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏအဝ်ႏမွူး မိဉ်ႏတွက်လွေꩻအရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏတတိယရဲဉ်ႏကိုသွူ။ ကအဝ်ႏရံႏဒါႏ ကမ္ဘာႏဟံႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ [[:လာ]]ဂျိုဟ်ႏအရံႏတဗာႏဒျာႏသွူ။ ကမ္ဘာႏယို အဝ်ႏလေပ်ပတ်မွူး မွူးနီꩻ ၃၆၅.၂၅၆၄ နီꩻနဝ်ꩻ ခေါပ်တပတ်၊ ထူႏသွူ ကမ္ဘာႏကလေပ်မွူး မွူးနီꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻတဲင် အွောန်ႏထွော့လွေꩻ နေင်ႏ တနေင်ႏသွူ။ ထူႏတောမ်ႏ ရေဒီယိုမဲက်ထရစ်မွူးနီꩻ ထေဖော်ႏသက်တန်ꩻနယ်ꩻ(Radiometric dating)အလꩻ ကမ္ဘာႏ ကပေါ်ႏထွာလွောန်နဝ်ꩻ သက်တန်ꩻအဝ်ႏလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၄.၅၄)ဗီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name="USGS1997">{{Cite web |date=1997 |title=Age of the Earth |url=http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |publisher=U.S. Geological Survey |accessdate=2006-01-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051223072700/http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |archivedate=23 December 2005 <!--DASHBot--> |deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Dalrymple |first=G. Brent |title=The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved |journal=Special Publications, Geological Society of London |date=2001 |volume=190 |issue=1 |pages=205–221 |doi=10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14 |bibcode=2001GSLSP.190..205D}}</ref><ref>{{Cite journal |author=Manhesa, Gérard |author2=Allègre, Claude J. |author3=Dupréa, Bernard |author4=Hamelin, Bruno| last-author-amp= yes |title=Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics |journal=Earth and Planetary Science Letters |date=1980 |volume=47 |issue=3 |pages=370–382 |doi=10.1016/0012-821X(80)90024-2 |bibcode=1980E&PSL..47..370M}}</ref>
မွူးနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏ အရောင်ႏဖေႏကလေတောင်ႏလꩻတာႏ အဝ်ႏဖေႏခါꩻ အရောင်ႏတောမ်ႏအလျားခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်မွူးအလျားစွမ်းအင်တဲင် ကမ္ဘာႏတလီꩻနမ်း အထွိုင်လ့သွတ်ꩻကို ရာႏသီႏဥတု (ယာခိုး၊ တလီꩻမာꩻ၊ ခမ်းလော့၊ ဝလင်ꩻ၊ သမ်ꩻထီလင်ꩻ၊ တလီꩻကျမ်ꩻထွာ) အခေႏနေႏဖုံႏ ထွာလွောန်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏကို [[ထီ]]နွို့ပါသော့ꩻ အဝ်ႏ(၇၁%)တောမ်ႏ<ref>{{Cite web |url=http://www.noaa.gov/ocean.html |author=National Oceanic and Atmospheric Administration |title=Ocean |website=NOAA.gov |accessdate=3 May 2013 |archivedate=24 April 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130424102601/http://www.noaa.gov/ocean.html }}</ref> [[ဟံႏယာႏ]]အဝ်ႏ (၂၉%)ရပ်သွူ။ ကမ္ဘာႏဝင်ရိုးစွန်းဒေႏသဖုံႏနဝ်ꩻ [[ထီဝ]]ဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ꩻခါꩻဒျာႏသွူ။ ထာꩻလျားဒေႏသနဝ်ꩻတဲ့ ပေါင်းလꩻအာ မွူးရောင်ႏယာခိုးတဲင် တောမ်ႏ [[တလီꩻနမ်း]]၊ [[သမုဒ္ဒရာႏ]]ထီထွတ်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏဖြေ့ꩻလီဖန်းဖြယ်ဖေႏ အလျားနဝ်ꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဂျိုလ်ႏ]]
[[ကဏ္ဍ:ကမ္ဘာႏဟံႏ]]
[[my:ကမ္ဘာဂြိုဟ်]]
[[en:Earth]]
mx1t5rymobutf8ceb13yn2f2rvu3njm
14113
14111
2022-07-23T21:13:20Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox planet
| bgcolour = #c0c0ff
| name = ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ
| symbol = [[ဖုဲင်:Earth symbol (bold).svg|24px|ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ နက္ခတ္တဗေဒ သင်္ကေတ|alt=🜨]]
| image = [[ဖုဲင်:The Earth seen from Apollo 17.jpg|300px|border|alt="The Blue Marble" photograph of Earth, taken by the Apollo 17 lunar mission. The Arabian peninsula, Africa and Madagascar lie in the upper half of the disc, whereas Antarctica is at the bottom.]]
| caption = ဖေႏခါꩻဒါႏမိဉ်ꩻ တောမ်ႏ"အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ" ကထွာဒါႏ ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏယိုနဝ်ꩻ [[:အပိုလို ၁၇]] တွယ်ႏထူႏခါꩻဒျာႏ ၁၉၇၂ ဗာႏခိန်ႏသွူ။
| alt_names = <!--{{Ublist|style=padding-top:0.1em;|li_style=line-height:1.3em; |{{Hlist|ကမ္ဘာဟံႏ|ကမ္ဘႏာ}} |{{Hlist|ဂျိုဟ်ႏအရောင်ႏသောမ်ႏ|အရောင်ႏသောမ်ႏပလဲꩻလွုံꩻ|''Terra''|Gaia}} }}-->
| epoch = [[:en:J2000.0|J2000]]<ref group="n" name="epoch" />
| aphelion = {{Longitem|{{Convert|152100000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.01673|ul=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| perihelion ={{Longitem|{{Convert|147095000|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|0.9832687|u=AU}}) }}}}<ref group="n" name="apsis" />
| semimajor = {{Longitem|{{Convert|149598023|km|abbr=on}}<br/>{{Smaller|({{Val|1.000001018|u=AU}}) <ref name="VSOP87"/>}}}}
| eccentricity = {{Val|0.0167086}}<ref name="VSOP87"/>
| period = {{Longitem|{{Val|365.256363004|u=days}} <ref name="IERS"/><br/>{{Smaller|({{Val|1.00001742096|u=[[:en:Julian year (astronomy)|yr]]}})}}}}
| avg_speed = {{Longitem|{{Convert|29.78|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/><br/>{{Smaller|{{Convert|107200|km/h|abbr=on}})}}}}
| mean_anomaly ={{Val|358.617}}°
| inclination = {{Ublist|class=nowrap |{{Val|7.155}}° to sun's equator; |1.57869°<ref name="Allen294"/> to invariable plane; |0.00005° to J2000 ecliptic}}
| asc_node = {{Val|-11.26064}}°<ref name="earth_fact_sheet"/> to J2000 ecliptic
| arg_peri = {{Val|114.20783}}°<ref name="earth_fact_sheet"/>
| satellites =
{{Unbulleted list
|[[:လာကမ္ဘာႏ|သဘာဝဂျိုဟ်ႏတု ၁ ဖြုံႏ]];
| ဂျိုဟ်ႏတု ၁၃၀၅ ဖြုံႏ
}}
| allsatellites = yes
| physical_characteristics = yes
| mean_radius = {{Convert|6371.0|km|abbr=on}}<ref name=hbcp2000/>
| equatorial_radius = {{Convert|6378.1|km|abbr=on}}<ref name=usno/><ref name="WGS-84"/>
| polar_radius = {{Convert|6356.8|km|abbr=on}}<ref name=cazenave_ahrens1995/>
| flattening = {{Val|0.0033528}}<ref name=iers/><br/>1/298.257222101 (ETRS89)
| circumference =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|40075.017|km|abbr=on}} {{Smaller|(equatorial) <ref name="WGS-84">World Geodetic System (''WGS-84''). [http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200311023739/http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ |date=11 March 2020 }} from National Geospatial-Intelligence Agency.</ref>}}
|{{Convert|40007.86|km|abbr=on}} {{Smaller|(meridional) <ref name="WGS-84-2"/><ref name="circ">Earth's circumference is almost exactly 40,000 km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/10-millionth of the distance between the poles and the equator.</ref>}}
}}
| surface_area =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| {{Convert|510065623|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| <small>(|)</small>}}<ref name="Pidwirny 2006_8" /><ref name="cia"/><ref group="n" name="surfacecover" />
|{{Convert|148940000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| land <small>(|)</small>}}
|{{Convert|361132000|km2|mi2|comma=gaps|abbr=on|disp=x| water <small>(|)</small>}}
}}
| volume =[[:ကမ္ဘာႏဒြပ်နမ်း|{{Val|1.08321|e=12|u=km3}}]] ({{Val|2.59876|e=11|u=cu mi}})<ref name="earth_fact_sheet"/>
| mass ={{Val|5.97237|e=24|u=kg}} ({{Val|1.31668|e=25|u=lb}})<br/>{{Smaller|({{Val|3.0|e=-6|ul=solar mass}})}}
| density = {{Convert|5.514|g/cm3|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| surface_grav = {{Convert|9.807|m/s2|ft/s2|abbr=on}}<ref name="NIST2008"/><br/>{{Smaller|([[:ကမ္ဘာႏ ဒြပ်ထွို့ꩻအာႏ|{{Val|1|u=''g''}}]])}}
| moment_of_inertia_factor = 0.3307<ref name="Williams1994"/>
| escape_velocity = {{Convert|11.186|km/s|abbr=on}}<ref name="earth_fact_sheet"/>
| sidereal_day ={{Longitem|{{Val|0.99726968|u=d}}<ref name="Allen296"/><br/>{{Smaller|(23h 56m 4.100s)}}}}
| rot_velocity = {{Convert|1674.4|km/h|mph|abbr=on}}<ref name="Cox2000"/>
| axial_tilt = 23.4392811°<ref name="IERS"/>
| albedo = {{Ublist|class=nowrap |0.367 [[:en:Geometric albedo|geometric]]<ref name="earth_fact_sheet"/> |0.306 [[:en:Bond albedo|Bond]]<ref name="earth_fact_sheet"/>}}
| atmosphere = yes
| temperatures = yes
| temp_name1 = ကယ်ဗဉ်
| min_temp_1 = ၁၈၄ K<ref name=asu_lowest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature |title=World: Lowest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=16 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616025722/http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature }}</ref>
| mean_temp_1 = ၂၈၈ K<ref name=kinver20091210/>
| max_temp_1 = ၃၃၀ K<ref name=asu_highest_temp>{{Cite web |url=http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature |title=World: Highest Temperature |work=WMO Weather and Climate Extremes Archive |publisher=Arizona State University |accessdate=2010-08-07 |archivedate=4 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104143844/http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature }}</ref>
| temp_name2 = သဲးသီးယဲက်
| min_temp_2 = −၈၉.၂ °C
| mean_temp_2 = ၁၅ °C
| max_temp_2 = ၅၆.၇ °C
| temp_name3 = ဖြာရဉ်ဟုဲက်
| min_temp_3 = −၁၂၈.၅ °F
| mean_temp_3 = ၅၉ °F
| max_temp_3 = ၁၃၄ °F
| surface_pressure = {{Val|101.325|ul=kPa}} (ပင်ႏလယ်ႏထီခိုႏအမုဲင်)
| atmosphere_composition =
{{Unbulleted list |class=nowrap
| ၇၈.၀၈%[[:နုဲက်ထရိုစဉ်]] (N{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})<ref name="earth_fact_sheet"/> {{Smaller|(dry air)}}
| ၂၀.၉၅% [[:အောက်သီစဉ်]] (O{{Raise|0.3em|{{Smallsub|2}}}})
| ~ ၁%[[:ထီလူး]] {{Smaller|(ရာႏသီႏဥတုအလွောက်ꩻ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏအဝ်ႏ)}}
| ၀.၉၃၄၀% [[:အာဂွန်]]
| ၀.၀၄၁၃% [[:ကာဗွန်ဒုဲင်အောက်ဆုဲဒ်]]<ref name="NOAA">{{Cite web |url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |title=Trends in Atmospheric Carbon Dioxide: Recent Global {{Chem2|CO2}} Trend |publisher=National Oceanic and Atmospheric Administration |website=Earth System Research Laboratory |date=19 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201004010704/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html |archive-date=4 October 2020 |url-status=live |accessdate=22 November 2021 |archivedate=26 July 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180726210430/https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/gl_trend.html }}</ref>
| ၀.၀၀၁၈၂% [[:နီယွန်]]<ref name="earth_fact_sheet" />
| ၀.၀၀၀၅၂% [[:ဟီလီယမ်]]
| ၀.၀၀၀၁၉% [[:မီတေင်း]]
| ၀.၀၀၀၁၁% [[:ကရစ်ပတွန်]]
| ၀.၀၀၀၀၆% [[:ဟုဲက်ဒရိုစဉ်]]
}}
| note = no
}}
'''ကမ္ဘာႏဟံႏ(ကမ္ဘာႏဂျိုဟ်ႏ)''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]: Earth; သင်္ကေတအမုဲင်: [[ဖုဲင်:Earth symbol (fixed width).svg|16px|🜨]]) ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဖုံႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖုံႏ၊ သတ္တဝါႏဖုံႏတောမ်ႏ ထာꩻမွူးသေင်ႏမွူးဖုံႏ ကအဝ်ႏမွန်ဗန်အုံသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ [[:ဂျိုလ်ႏ|ဂျိုဟ်ႏ]]တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏအဝ်ႏမွူး မိဉ်ႏတွက်လွေꩻအရဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏတတိယရဲဉ်ႏကိုသွူ။ ကအဝ်ႏရံႏဒါႏ ကမ္ဘာႏဟံႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ [[:လာ]]ဂျိုဟ်ႏအရံႏတဗာႏဒျာႏသွူ။ ကမ္ဘာႏယို အဝ်ႏလေပ်ပတ်မွူး မွူးနီꩻ ၃၆၅.၂၅၆၄ နီꩻနဝ်ꩻ ခေါပ်တပတ်၊ ထူႏသွူ ကမ္ဘာႏကလေပ်မွူး မွူးနီꩻပေါင်ꩻနဝ်ꩻတဲင် အွောန်ႏထွော့လွေꩻ နေင်ႏ တနေင်ႏသွူ။ ထူႏတောမ်ႏ ရေဒီယိုမဲက်ထရစ်မွူးနီꩻ ထေဖော်ႏသက်တန်ꩻနယ်ꩻ(Radiometric dating)အလꩻ ကမ္ဘာႏ ကပေါ်ႏထွာလွောန်နဝ်ꩻ သက်တန်ꩻအဝ်ႏလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ (၄.၅၄)ဗီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name="USGS1997">{{Cite web |date=1997 |title=Age of the Earth |url=http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |publisher=U.S. Geological Survey |accessdate=2006-01-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051223072700/http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html |archivedate=23 December 2005 <!--DASHBot--> |deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Dalrymple |first=G. Brent |title=The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved |journal=Special Publications, Geological Society of London |date=2001 |volume=190 |issue=1 |pages=205–221 |doi=10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14 |bibcode=2001GSLSP.190..205D}}</ref><ref>{{Cite journal |author=Manhesa, Gérard |author2=Allègre, Claude J. |author3=Dupréa, Bernard |author4=Hamelin, Bruno| last-author-amp= yes |title=Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics |journal=Earth and Planetary Science Letters |date=1980 |volume=47 |issue=3 |pages=370–382 |doi=10.1016/0012-821X(80)90024-2 |bibcode=1980E&PSL..47..370M}}</ref>
မွူးနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏ အရောင်ႏဖေႏကလေတောင်ႏလꩻတာႏ အဝ်ႏဖေႏခါꩻ အရောင်ႏတောမ်ႏအလျားခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်မွူးအလျားစွမ်းအင်တဲင် ကမ္ဘာႏတလီꩻနမ်း အထွိုင်လ့သွတ်ꩻကို ရာႏသီႏဥတု (ယာခိုး၊ တလီꩻမာꩻ၊ ခမ်းလော့၊ ဝလင်ꩻ၊ သမ်ꩻထီလင်ꩻ၊ တလီꩻကျမ်ꩻထွာ) အခေႏနေႏဖုံႏ ထွာလွောန်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏကို [[ထီ]]နွို့ပါသော့ꩻ အဝ်ႏ(၇၁%)တောမ်ႏ<ref>{{Cite web |url=http://www.noaa.gov/ocean.html |author=National Oceanic and Atmospheric Administration |title=Ocean |website=NOAA.gov |accessdate=3 May 2013 |archivedate=24 April 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130424102601/http://www.noaa.gov/ocean.html }}</ref> [[ဟံႏယာႏ]]အဝ်ႏ (၂၉%)ရပ်သွူ။ ကမ္ဘာႏဝင်ရိုးစွန်းဒေႏသဖုံႏနဝ်ꩻ [[ထီဝ]]ဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ꩻခါꩻဒျာႏသွူ။ ထာꩻလျားဒေႏသနဝ်ꩻတဲ့ ပေါင်းလꩻအာ မွူးရောင်ႏယာခိုးတဲင် တောမ်ႏ [[တလီꩻနမ်း]]၊ [[သမုဒ္ဒရာႏ]]ထီထွတ်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏဖြေ့ꩻလီဖန်းဖြယ်ဖေႏ အလျားနဝ်ꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:ဂျိုလ်ႏ]]
[[ကဏ္ဍ:ကမ္ဘာႏဟံႏ]]
[[my:ကမ္ဘာဂြိုဟ်]]
[[en:Earth]]
o0ex5cei9adtjumrknmf9zi66138dim
တွိုက်
0
1139
14105
4707
2022-07-23T18:09:48Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
[[ဖုဲင်:Continental models-Australia.gif|thumb|300px|အွောန်ႏနယ် တွိုက်တန်ဖိုင်ႏ ဟံႏပုင်ႏ]]
'''တွိုက်''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]:Continent)နဝ်ꩻ ထွားအီတောမ်ႏ ကမ္ဘာႏဟံႏခိုႏ အပွိုင်အပုင်ႏအလꩻ တောမ်ႏ လိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏ အုံအဝ်ႏဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏရေꩻတဲင် ဖဖြယ်လွေꩻ ဟံႏယာႏတန် အကွို့ꩻကွို့ꩻအခဝ်ခဝ်ထွူ ဟံႏနယ်ႏအကူအနားကအဝ်ႏဒါႏ ဟံႏယာႏတန်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဖန်လွေꩻ '''တွိုက်'''သွူ။ ဟံႏပထဝီႏဘာႏသာႏကိုတဲ့ ဗွောင်ခါꩻတွိုက်အဓိပ္ပာယ်ႏနဝ်ꩻ တန်လုဲင်းဒါႏဟံႏယာႏခင်တန်အဝ်ႏဗာႏ၊ ဟံႏဗီႏခင်တန် တဗာႏတောမ်ႏတဗာႏခါႏနဝ်ꩻ ထီခိုႏ(ပင်ႏလယ်ႏသမုဒ္ဒရာႏ)ဖုံႏ အဝ်ႏရဲးခါꩻဒါႏအခါႏနဝ်ꩻ ဖန်ဟဲ့ꩻ ဟံႏယာႏခင်တန် "တွိုက်"နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယို ဝင်ꩻဖဖြယ်ခါꩻတွိုက်တန်ဖုံႏ အဝ်ႏ(၇)တွိုက်သွူ။ နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ (အဝ်ႏအတန် စဲဉ်ႏလင်ꩻအပေႏ) [[အာသျ|အာသျတွိုက်]]၊ [[အာဖရိက|အာဖရိကတွိုက်]]၊ [[အမေႏရိကထင်ꩻ|အမေႏရိကတွိုက်ထင်ꩻ]]၊ [[အမေႏရိကနဝ်|အမေႏရိကတွိုက်နဝ်]]၊ [[အာတန်တိက|အာတန်တိကတွိုက်]]၊ [[ဥရောပတွိုက်]] တောမ်ႏ [[သြသတေးလျ|သြသတေးလျတွိုက်]] ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref name="NatlGeo1">{{Cite web|url=http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|title=Continents: What is a Continent?|publisher=National Geographic|archivedate=29 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090629180448/http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|accessdate=10 January 2015}}</ref> "လိုꩻဖိုင်ႏကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ အဝ်ႏသေခါꩻ တွိုက်တန်ဖိုင်ႏ အဝ်ႏ(၇)တွိုက်လဲ့ ယလဲင်ႏလဲင်ႏနဝ်ꩻ အာသျတွိုက် တောမ်ႏ ဥရောပတွိုက်ယို ခြွဉ်းငီꩻသွူဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်လွေꩻညီꩻ [[ယူရေးသျား]]တဗာႏချင်ႏ နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏနေနေသွူ။"
== တွိုက် ဆေ့ꩻအာ ==
ပွိုးတောမ်ႏ တွိုက်ဆေ့ꩻအာ အဗာႏခြွဉ်းနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဒေႏသအလွောက် အဝ်ႏအွောန်ႏထွော့ ဟဲ့ꩻဖန်ရောင်ဒျာႏ အစွိုးစွိုး နုဲင်းလ့နဝ်ꩻသွူ။
{| class="wikitable" style="margin:auto;"
|-
! colspan="9" | Models
|-
| style="background:#fff;" colspan="9"|[[ဖုဲင်:Continents vide couleurs.png|center|300px]]<div class="center"><small>တွိုက်ဖိုင်ႏနဝ်ꩻ အွောန်ႏနယ်ခါꩻဖေႏတောမ်ႏ အရောင်ႏအစွိုးစွိုးနဝ်ꩻသွူ။</small></div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၄ ဖြုံႏ'''<ref>{{Cite book|title='continents' – ''Encyclopedia of World Geography, Volume 1''|url=http://books.google.com/books?id=DJgnebGbAB8C&pg=PA215&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|editor=R. W. McColl|year=2005, Golson Books Ltd.|ISBN=978-0-8160-7229-3|page=215|accessdate=2012-06-26|quote= အာဖရိကနှင့် အာရှတိုက်တို့သည် စူးအက်ကျွန်းဆွယ်ဖြင့် ထိစပ်ဆက်သွယ်နေသောကြောင့် ဥရောပ၊ အာဖရိကနှင့် အာရှတိုက်တို့ကို တစ်ခါတစ်ရံ အာဖရို-ယူရေးရှား သို့ ယူရာဖရေးရှား ဟု တစ်ပေါင်းတည်း ခေါ်ဆိုလေ့ရှိသည်။}}</ref>
|colspan="3" |<div class="center"><small><span style="background: #fed52e;"> </span><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> [[အာဖရို-ယူရေးသျား]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> [[အမေႏရိက]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> [[အာတန်တိက]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> [[သြသတေးလျ|ဩသတေးလျ]]</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၅ ဖြုံႏ'''<br /><ref name="Columbia" /><ref name=OU>Océano Uno, Diccionario Enciclopédico y Atlas Mundial, "Continente", page 392, 1730. ISBN 84-494-0188-7</ref><ref name=LCC>Los Cinco Continentes (The Five Continents), Planeta-De Agostini Editions, 1997. ISBN 84-395-6054-0</ref><!-- NOTE: Both references mention ''Oceanía'' instead of ''Australia''. -->
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> [[အာဖရိက]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> [[ယူရေးသျား]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> အမေႏရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩစတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၆ တွိုက်'''<ref name=HEL>[https://web.archive.org/web/20100928055209/http://pi-schools.sch.gr/dimotiko/geografia_st/math/math_21_30.pdf] Older/previous official Greek Paedagogical Institute ''6th grade Geography textbook'' (at the [[|Wayback Machine]]), 5+1 continents combined-America model; ''Pankosmios Enyklopaidikos Atlas'', CIL Hellas Publications, ISBN 84-407-0470-4, page 30, 5+1 combined-America continents model; ''Neos Eikonographemenos Geographikos Atlas'', Siola-Alexiou, 6 continents combined-America model; ''Lexico tes Hellenikes Glossas'', Papyros Publications, ISBN 978-960-6715-47-1, lemma ''continent'' (''epeiros''), 5 continents model; ''Lexico Triantaphyllide'' online dictionary , Greek Language Center (''Kentro Hellenikes Glossas''), lemma ''continent'' (''[http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=%CE%AE%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%82&dq= epeiros]''), 6 continents combined-America model; ''Lexico tes Neas Hellenikes Glossas'', [[|Georgios Babiniotis|G.Babiniotes]], Kentro Lexikologias (Legicology Center) LTD Publications , ISBN 960-86190-1-7, lemma ''continent'' (''epeiros''), 6 continents combined-America model.</ref>
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c10000;"> </small> [[ဥရောပ]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #f33e01;"> </small> [[အာသျ]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> အမေႏရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩစတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၆ ဖြုံႏ'''<br /><ref name=Columbia>2001. New York: Columbia University Press – Bartleby.</ref><ref name=EB />
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> ယူရေးသျား</div>
||<div class="center"><small style="background:#0c0;"> </small> [[အမေႏရိကထင်ꩻ]]</div>
||<div class="center"><small style="background:green;"> </small> [[အမေႏရိကနဝ်]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩသတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၇ ဖြုံႏ'''<br><ref name=NatlGeo2>[http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/atlas/index.html?Parent=world&Mode=d&SubMode=w World], ''National Geographic - [http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/ Xpeditions Atlas].'' 2006. Washington, DC: National Geographic Society.</ref><ref name=EB>"[http://www.britannica.com/ebc/article-9361501 Continent]". ''Encyclopædia Britannica''. 2006. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.</ref><ref name=AoCA> [http://atlas.nrcan.gc.ca/site/english/index.html ''Atlas of Canada'']</ref><ref name=Oxford1>''The New Oxford Dictionary of English.'' 2001. New York: Oxford University Press.</ref><ref name=Encarta>"[http://encarta.msn.com/encyclopedia_761553387/Continent.html Continent]". ''MSN Encarta Online Encyclopedia 2006.''. [http://www.webcitation.org/5kwRKkaEZ Archived] 2009-10-31.</ref><ref name=Oxford2>"Continent". McArthur, Tom, ed. 1992. ''The Oxford Companion to the English Language''. New York: Oxford University Press; p. 260.</ref>
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c10000;"> </small> ဥရောပ</div>
||<div class="center"><small style="background: #f33e01;"> </small> အာသျ</div>
||<div class="center"><small style="background:#0c0;"> </small> အမေႏရိကထင်ꩻ</div>
||<div class="center"><small style="background:green;"> </small> အမေႏရိကနဝ်</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩသတေးလျ</div>
|}
== ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏ အအဲဉ်ႏအလုဲင်းတောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း ==
[[ဖုဲင်:ContinentStatistics.svg|thumb|500px|ဧရိယာႏ (တာ စတုရန်းကီလိုမီတာနဝ်ꩻ သန်း ၁၀ အနေႏ) တောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (တာဗီလီယံ အနေႏ) အွောန်ႏနယ်ခေးခါꩻဝင်ꩻပုင်ႏ]]
ဇယားလ့ယိုနဝ်ꩻ အွောန်ႏနယ်ခေးခါꩻဖေႏဒျာႏ တွိုက်တန်တဗာႏစီႏ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏတောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းဒျာႏသွူ။ (အဝ်ႏဧရိယာႏအအာ စဲဉ်ႏလွေꩻ အဆေ့ꩻထျꩻသွူ။)<ref>[http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm "Total Population – Both Sexes"]. ''World Population Prospects, the 2010 Revision''. United Nations Department of Economic and Social Affairs. 28 June 2011. Retrieved 24 October 2011. (Per linked individual article definitions, North America includes UN population estimates for North America, Central America and Caribbean; Australia includes Australia and Papua New Guinea.)</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|-
! တွိုက်
! ဧရိယာႏ (km²)
! ဧရိယာႏ (mi²)
! ခြွောန်း<br />ဟံႏယာႏ<br />ရျာꩻခဲင်ႏ
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၀)
! ခြွောန်း<br />လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />ရျာꩻခဲင်ႏ
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />တချ<br />(/km²)
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />တချ<br />(/mi²)
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />လိုꩻကွိုန်အဝ်ႏအာသွတ်ꩻဝေင်ꩻ
|-
! [[အာသျ|အာသျတွိုက်]]
| ၄၃,၈၂၀,၀၀၀||၁၆,၉၂၀,၀၀၀ || ၂၉.၅% || ၄,၁၆၄,၂၅၂,၀၀၀ || ၆၀% || ၉၅.၀||၂၄၆||[[ဝေင်ꩻသျန်ဟုဲင်း]]၊ [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]
|-
! [[အာဖရိက|အာဖရိကတွိုက်]]
| ၃၀,၃၇၀,၀၀၀||၁၁,၇၃၀,၀၀၀|| ၂၀.၄% || ၁,၀၂၂,၂၃၄,၀၀၀ || ၁၅% || ၃၃.၇||၈၇||[[ဝေင်ꩻလာဂို့]]၊ [[နုဲင်စီးရီးယားခမ်းထီ]]
|-
! [[အမေႏရိကထင်ꩻ|အမေႏရိကတွိုက်ထင်ꩻ]]
| ၂၄,၄၉၀,၀၀၀||၉,၄၆၀,၀၀၀|| ၁၆.၅% || ၅၄၂,၀၅၆,၀၀၀ || ၈% || ၂၂.၁||၅၇||[[ဝေင်ꩻမဲက်သီကိုသီးတီး]]၊ [[မဲက်သီကိုခမ်းထီ]]
|-
! [[အမေႏရိကနဝ်|အမေႏရိကတွိုက်နဝ်]]
| ၁၇,၈၄၀,၀၀၀||၆,၈၉၀,၀၀၀|| ၁၂.၀% || ၃၉၂,၅၅၅,၀၀၀ || ၆% || ၂၂.၀||၅၇||[[ဝေင်ꩻသော်ပေါ်လို]]၊ [[ဗရာသီးခမ်းထီ]]
|-
! [[အာတန်တိက|အာတန်တိကတွိုက်]]
| ၁၃,၇၂၀,၀၀၀||၅,၃၀၀,၀၀၀|| ၉.၂% ||data-sort-value=4490| ၄,၄၉၀<ref>Non-permanent, varies. See also: [[Demographics of Antarctica]]. [https://web.archive.org/web/20181225211652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html%20 Antarctica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225211652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html%20 |date=25 December 2018 }}. CIA World Factbook. March 2011 data. Retrieved December 24, 2011.</ref> || ၀% || ၀.၀၀၀၃||၀.၀၀၀၇၈||McMurdo Station၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ]]
|-
! [[ဥရောပတွိုက်]]
| ၁၀,၁၈၀,၀၀၀||၃,၉၃၀,၀၀၀|| ၆.၈% || ၇၃၈,၁၉၉,၀၀၀|| ၁၁% || ၇၂.၅||၁၈၈||[[ဝေင်ꩻမော်သကို]]၊ [[ရသျားခမ်းထီ]]<ref name="Индикаторы рынка недвижимости">{{Cite web|url=http://www.irn.ru/articles/14426.html|title=Forbes проигнорировал Москву|publisher=www.irn.ru}}</ref>
|-
! [[သြသတေးလျ|ဩသတေးလျတွိုက်]]
| ၉,၀၀၈,၅၀၀||၃,၄၇၈,၂၀၀|| ၅.၉% || ၂၉,၁၂၇,၀၀၀ || ၀.၄% || ၃.၂||၈.၃||[[ဝေင်ꩻသစ်ဒနီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]
|}
တွိုက်ကားကအဝ်ႏ ဟံႏယာႏဧရိယာႏခြွောန်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၁၄၈,၆၄၇,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၅၇,၃၉၃,၀၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ) တဲင်၊ အဝ်ႏတတွာလွေꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏခိုႏမဲ့ငါလို့လို့ (၅၁၀,၀၆၅,၆၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ တဝ်းလဲ့ ၁၉၆,၉၃၇,၄၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ) ၂၉.၁% နဝ်ꩻသွူ။
တွိုက်ကားကအဝ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအရမ်ꩻအကျမ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၇,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ဖြာꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:တွိုက်]]
[[my:တိုက်]]
[[en:continent]]
b5pexmoxy7jkbhde3cud59vn2bv8tpr
14129
14105
2022-07-24T03:42:25Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
[[ဖုဲင်:Continental models-Australia.gif|thumb|300px|အွောန်ႏနယ် တွိုက်တန်ဖိုင်ႏ ဟံႏပုင်ႏ]]
'''တွိုက်''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိဉ်ႏကလေက်]]: Continent)နဝ်ꩻ ထွားအီတောမ်ႏ [[ကမ္ဘာႏဟံႏ]]ခိုႏ အပွိုင်အပုင်ႏအလꩻ တောမ်ႏ လိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏ အုံအဝ်ႏဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏရေꩻတဲင် ဖဖြယ်လွေꩻ ဟံႏယာႏတန် အကွို့ꩻကွို့ꩻအခဝ်ခဝ်ထွူ ဟံႏနယ်ႏအကူအနားကအဝ်ႏဒါႏ ဟံႏယာႏတန်ဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဖန်လွေꩻ '''တွိုက်'''သွူ။ [[ဟံႏပထဝီႏ]]ဘာႏသာႏကိုတဲ့ ဗွောင်ခါꩻတွိုက်အဓိပ္ပာယ်ႏနဝ်ꩻ တန်လုဲင်းဒါႏဟံႏယာႏခင်တန်အဝ်ႏဗာႏ၊ ဟံႏဗီႏခင်တန် တဗာႏတောမ်ႏတဗာႏခါႏနဝ်ꩻ ထီခိုႏ([[ပင်ႏလယ်ႏ]] [[သမုဒ္ဒရာႏ]])ဖုံႏ အဝ်ႏရဲးခါꩻဒါႏအခါႏနဝ်ꩻ ဖန်ဟဲ့ꩻ ဟံႏယာႏခင်တန် "တွိုက်"နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယို ဝင်ꩻဖဖြယ်ခါꩻတွိုက်တန်ဖုံႏ အဝ်ႏ(၇)တွိုက်သွူ။ နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ (အဝ်ႏအတန် စဲဉ်ႏလင်ꩻအပေႏ) [[အာသျ|အာသျတွိုက်]]၊ [[အာဖရိက|အာဖရိကတွိုက်]]၊ [[အမေႏရိကထင်ꩻ|အမေႏရိကတွိုက်ထင်ꩻ]]၊ [[အမေႏရိကနဝ်|အမေႏရိကတွိုက်နဝ်]]၊ [[အာတန်တိက|အာတန်တိကတွိုက်]]၊ [[ဥရောပတွိုက်]] တောမ်ႏ [[သြသတေးလျ|သြသတေးလျတွိုက်]] ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref name="NatlGeo1">{{Cite web|url=http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|title=Continents: What is a Continent?|publisher=National Geographic|archivedate=29 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090629180448/http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|accessdate=10 January 2015}}</ref> "လိုꩻဖိုင်ႏကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ အဝ်ႏသေခါꩻ တွိုက်တန်ဖိုင်ႏ အဝ်ႏ(၇)တွိုက်လဲ့ ယလဲင်ႏလဲင်ႏနဝ်ꩻ အာသျတွိုက် တောမ်ႏ ဥရောပတွိုက်ယို ခြွဉ်းငီꩻသွူဝင်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်လွေꩻညီꩻ [[ယူရေးသျား]]တဗာႏချင်ႏ နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏနေနေသွူ။"
== တွိုက် ဆေ့ꩻအာ ==
ပွိုးတောမ်ႏ တွိုက်ဆေ့ꩻအာ အဗာႏခြွဉ်းနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏဒေႏသအလွောက် အဝ်ႏအွောန်ႏထွော့ ဟဲ့ꩻဖန်ရောင်ဒျာႏ အစွိုးစွိုး နုဲင်းလ့နဝ်ꩻသွူ။
{| class="wikitable" style="margin:auto;"
|-
! colspan="9" | Models
|-
| style="background:#fff;" colspan="9"|[[ဖုဲင်:Continents vide couleurs.png|center|300px]]<div class="center"><small>တွိုက်ဖိုင်ႏနဝ်ꩻ အွောန်ႏနယ်ခါꩻဖေႏတောမ်ႏ အရောင်ႏအစွိုးစွိုးနဝ်ꩻသွူ။</small></div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၄ ဖြုံႏ'''<ref>{{Cite book|title='continents' – ''Encyclopedia of World Geography, Volume 1''|url=http://books.google.com/books?id=DJgnebGbAB8C&pg=PA215&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|editor=R. W. McColl|year=2005, Golson Books Ltd.|ISBN=978-0-8160-7229-3|page=215|accessdate=2012-06-26|quote= အာဖရိကနှင့် အာရှတိုက်တို့သည် စူးအက်ကျွန်းဆွယ်ဖြင့် ထိစပ်ဆက်သွယ်နေသောကြောင့် ဥရောပ၊ အာဖရိကနှင့် အာရှတိုက်တို့ကို တစ်ခါတစ်ရံ အာဖရို-ယူရေးရှား သို့ ယူရာဖရေးရှား ဟု တစ်ပေါင်းတည်း ခေါ်ဆိုလေ့ရှိသည်။}}</ref>
|colspan="3" |<div class="center"><small><span style="background: #fed52e;"> </span><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> [[အာဖရို-ယူရေးသျား]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> [[အမေႏရိက]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> [[အာတန်တိက]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> [[သြသတေးလျ|ဩသတေးလျ]]</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၅ ဖြုံႏ'''<br /><ref name="Columbia" /><ref name=OU>Océano Uno, Diccionario Enciclopédico y Atlas Mundial, "Continente", page 392, 1730. ISBN 84-494-0188-7</ref><ref name=LCC>Los Cinco Continentes (The Five Continents), Planeta-De Agostini Editions, 1997. ISBN 84-395-6054-0</ref><!-- NOTE: Both references mention ''Oceanía'' instead of ''Australia''. -->
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> [[အာဖရိက]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> [[ယူရေးသျား]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> အမေႏရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩစတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၆ တွိုက်'''<ref name=HEL>[https://web.archive.org/web/20100928055209/http://pi-schools.sch.gr/dimotiko/geografia_st/math/math_21_30.pdf] Older/previous official Greek Paedagogical Institute ''6th grade Geography textbook'' (at the [[|Wayback Machine]]), 5+1 continents combined-America model; ''Pankosmios Enyklopaidikos Atlas'', CIL Hellas Publications, ISBN 84-407-0470-4, page 30, 5+1 combined-America continents model; ''Neos Eikonographemenos Geographikos Atlas'', Siola-Alexiou, 6 continents combined-America model; ''Lexico tes Hellenikes Glossas'', Papyros Publications, ISBN 978-960-6715-47-1, lemma ''continent'' (''epeiros''), 5 continents model; ''Lexico Triantaphyllide'' online dictionary , Greek Language Center (''Kentro Hellenikes Glossas''), lemma ''continent'' (''[http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=%CE%AE%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%82&dq= epeiros]''), 6 continents combined-America model; ''Lexico tes Neas Hellenikes Glossas'', [[|Georgios Babiniotis|G.Babiniotes]], Kentro Lexikologias (Legicology Center) LTD Publications , ISBN 960-86190-1-7, lemma ''continent'' (''epeiros''), 6 continents combined-America model.</ref>
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c10000;"> </small> [[ဥရောပ]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #f33e01;"> </small> [[အာသျ]]</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background:#0c0;"> </span><span style="background:green;"> </span></small> အမေႏရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩစတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၆ ဖြုံႏ'''<br /><ref name=Columbia>2001. New York: Columbia University Press – Bartleby.</ref><ref name=EB />
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
|colspan="2" |<div class="center"><small><span style="background: #c10000;"> </span><span style="background: #f33e01;"> </span></small> ယူရေးသျား</div>
||<div class="center"><small style="background:#0c0;"> </small> [[အမေႏရိကထင်ꩻ]]</div>
||<div class="center"><small style="background:green;"> </small> [[အမေႏရိကနဝ်]]</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩသတေးလျ</div>
|-
|'''တွိုက်တန် ၇ ဖြုံႏ'''<br><ref name=NatlGeo2>[http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/atlas/index.html?Parent=world&Mode=d&SubMode=w World], ''National Geographic - [http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/ Xpeditions Atlas].'' 2006. Washington, DC: National Geographic Society.</ref><ref name=EB>"[http://www.britannica.com/ebc/article-9361501 Continent]". ''Encyclopædia Britannica''. 2006. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.</ref><ref name=AoCA> [http://atlas.nrcan.gc.ca/site/english/index.html ''Atlas of Canada'']</ref><ref name=Oxford1>''The New Oxford Dictionary of English.'' 2001. New York: Oxford University Press.</ref><ref name=Encarta>"[http://encarta.msn.com/encyclopedia_761553387/Continent.html Continent]". ''MSN Encarta Online Encyclopedia 2006.''. [http://www.webcitation.org/5kwRKkaEZ Archived] 2009-10-31.</ref><ref name=Oxford2>"Continent". McArthur, Tom, ed. 1992. ''The Oxford Companion to the English Language''. New York: Oxford University Press; p. 260.</ref>
||<div class="center"><small style="background: #fed52e;"> </small> အာဖရိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c10000;"> </small> ဥရောပ</div>
||<div class="center"><small style="background: #f33e01;"> </small> အာသျ</div>
||<div class="center"><small style="background:#0c0;"> </small> အမေႏရိကထင်ꩻ</div>
||<div class="center"><small style="background:green;"> </small> အမေႏရိကနဝ်</div>
||<div class="center"><small style="background: #0040ff;"> </small> အာတန်တိက</div>
||<div class="center"><small style="background: #c04080;"> </small> ဩသတေးလျ</div>
|}
== ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏ အအဲဉ်ႏအလုဲင်းတောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း ==
[[ဖုဲင်:ContinentStatistics.svg|thumb|500px|ဧရိယာႏ (တာ စတုရန်းကီလိုမီတာနဝ်ꩻ သန်း ၁၀ အနေႏ) တောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (တာဗီလီယံ အနေႏ) အွောန်ႏနယ်ခေးခါꩻဝင်ꩻပုင်ႏ]]
ဇယားလ့ယိုနဝ်ꩻ အွောန်ႏနယ်ခေးခါꩻဖေႏဒျာႏ တွိုက်တန်တဗာႏစီႏ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏတောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းဒျာႏသွူ။ (အဝ်ႏဧရိယာႏအအာ စဲဉ်ႏလွေꩻ အဆေ့ꩻထျꩻသွူ။)<ref>[http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm "Total Population – Both Sexes"]. ''World Population Prospects, the 2010 Revision''. United Nations Department of Economic and Social Affairs. 28 June 2011. Retrieved 24 October 2011. (Per linked individual article definitions, North America includes UN population estimates for North America, Central America and Caribbean; Australia includes Australia and Papua New Guinea.)</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|-
! တွိုက်
! ဧရိယာႏ (km²)
! ဧရိယာႏ (mi²)
! ခြွောန်း<br />ဟံႏယာႏ<br />ရျာꩻခဲင်ႏ
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၀)
! ခြွောန်း<br />လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />ရျာꩻခဲင်ႏ
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />တချ<br />(/km²)
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />တချ<br />(/mi²)
! လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း<br />လိုꩻကွိုန်အဝ်ႏအာသွတ်ꩻဝေင်ꩻ
|-
! [[အာသျ|အာသျတွိုက်]]
| ၄၃,၈၂၀,၀၀၀||၁၆,၉၂၀,၀၀၀ || ၂၉.၅% || ၄,၁၆၄,၂၅၂,၀၀၀ || ၆၀% || ၉၅.၀||၂၄၆||[[ဝေင်ꩻသျန်ဟုဲင်း]]၊ [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]
|-
! [[အာဖရိက|အာဖရိကတွိုက်]]
| ၃၀,၃၇၀,၀၀၀||၁၁,၇၃၀,၀၀၀|| ၂၀.၄% || ၁,၀၂၂,၂၃၄,၀၀၀ || ၁၅% || ၃၃.၇||၈၇||[[ဝေင်ꩻလာဂို့]]၊ [[နုဲင်စီးရီးယားခမ်းထီ]]
|-
! [[အမေႏရိကထင်ꩻ|အမေႏရိကတွိုက်ထင်ꩻ]]
| ၂၄,၄၉၀,၀၀၀||၉,၄၆၀,၀၀၀|| ၁၆.၅% || ၅၄၂,၀၅၆,၀၀၀ || ၈% || ၂၂.၁||၅၇||[[ဝေင်ꩻမဲက်သီကိုသီးတီး]]၊ [[မဲက်သီကိုခမ်းထီ]]
|-
! [[အမေႏရိကနဝ်|အမေႏရိကတွိုက်နဝ်]]
| ၁၇,၈၄၀,၀၀၀||၆,၈၉၀,၀၀၀|| ၁၂.၀% || ၃၉၂,၅၅၅,၀၀၀ || ၆% || ၂၂.၀||၅၇||[[ဝေင်ꩻသော်ပေါ်လို]]၊ [[ဗရာသီးခမ်းထီ]]
|-
! [[အာတန်တိက|အာတန်တိကတွိုက်]]
| ၁၃,၇၂၀,၀၀၀||၅,၃၀၀,၀၀၀|| ၉.၂% ||data-sort-value=4490| ၄,၄၉၀<ref>Non-permanent, varies. See also: [[Demographics of Antarctica]]. [https://web.archive.org/web/20181225211652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html%20 Antarctica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225211652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html%20 |date=25 December 2018 }}. CIA World Factbook. March 2011 data. Retrieved December 24, 2011.</ref> || ၀% || ၀.၀၀၀၃||၀.၀၀၀၇၈||McMurdo Station၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ]]
|-
! [[ဥရောပတွိုက်]]
| ၁၀,၁၈၀,၀၀၀||၃,၉၃၀,၀၀၀|| ၆.၈% || ၇၃၈,၁၉၉,၀၀၀|| ၁၁% || ၇၂.၅||၁၈၈||[[ဝေင်ꩻမော်သကို]]၊ [[ရသျားခမ်းထီ]]<ref name="Индикаторы рынка недвижимости">{{Cite web|url=http://www.irn.ru/articles/14426.html|title=Forbes проигнорировал Москву|publisher=www.irn.ru}}</ref>
|-
! [[သြသတေးလျ|ဩသတေးလျတွိုက်]]
| ၉,၀၀၈,၅၀၀||၃,၄၇၈,၂၀၀|| ၅.၉% || ၂၉,၁၂၇,၀၀၀ || ၀.၄% || ၃.၂||၈.၃||[[ဝေင်ꩻသစ်ဒနီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]
|}
တွိုက်ကားကအဝ်ႏ ဟံႏယာႏဧရိယာႏခြွောန်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၁၄၈,၆၄၇,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၅၇,၃၉၃,၀၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ) တဲင်၊ အဝ်ႏတတွာလွေꩻ ကမ္ဘာႏဟံႏခိုႏမဲ့ငါလို့လို့ (၅၁၀,၀၆၅,၆၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ တဝ်းလဲ့ ၁၉၆,၉၃၇,၄၀၀ စတုရန်းမဲင်ႏ) ၂၉.၁% နဝ်ꩻသွူ။
တွိုက်ကားကအဝ်ႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအရမ်ꩻအကျမ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၇,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ဖြာꩻသွူ။
==အာႏကွိုꩻ==
{{Reflist}}
[[ကဏ္ဍ:တွိုက်]]
[[my:တိုက်]]
[[en:continent]]
ehnvkl5j4rxf7klr8b70s5eff3576u8
ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏ
0
1608
14128
7549
2022-07-24T01:58:36Z
Khun Rak Phoo
39
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography |background = #FFD068
|name = ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ
|alias =
|dharma name = (Mahā) Moggallāna Thera, Maudgalyāyana Sthavira |birth_date = ခုနေင်ႏသေတဝ်း
|birth_place = ဒုံကောလိတ, [[:en:Magadha|မဂဒခမ်း]] (ယိုခါ ထွာအေင်ဒိယခမ်းထီကို [[:en:Bihar|ဗီဟာခမ်းနယ်ႏ]])
|death_date = ဗွေႏဖရာꩻဗုဒ္ဓ ခလားကလွဉ်ႏကကူꩻပရိနိဗ္ဗာန်ႏခိန်ႏ
|death_place = Kālasilā ထမ်း, [[:en:Magadha|မဂဒခမ်း]]
|religion = [[ထေရဝါဒ|ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
|school =ကားကအဝ်ႏ
|lineage =
|title = ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻဂေါတမ စူစေႏရံႏ, Foremost disciple, left hand side chief disciple of [[:en:Sakyamuni Buddha|Sakyamuni Buddha]]; second chief disciple of Sakyamuni Buddha
|location =
|education =
|teacher = [[ဖရာꩻဂေါတမ|ဖရာꩻဂေါတမဗုဒ္ဓ]]
|reincarnation of =
|predecessor =
|successor =
|students = many, including [[:en:Rāhula|Rāhula]] Thera or Rāhula Sthavira
|parents = မွိုးဗွေႏ: Moggalī, ဖါဗွေႏ:
|spouse =
|children =
|website = }} {{Buddhist term | title=''Maudgalyayana'' | pi= Moggallāna Thera | si= මහා මොග්ගල්ලාන මහ රහතන් වහන්සේ | my=ရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်| sa= Maudgalyāyana Sthavira|zh=目連/摩诃目犍乾连 | zh-Latn=Mùlián/Mohemujianqian | ja=目犍連 | ja-Latn=Mokuren/Mokkenren | ko-Latn=Mongryŏn/Mokkŏllyŏn|ko=摩訶目犍連/目連| km=ព្រះមោគ្គលាន |km-Latn=Preah Mokkealean|ta=முகிலண்ணர்|ta-Latn= Mukilannar||th=พระโมคคัลลานะ|th-Latn=Phra Mokkhanlana|vi=Mục-kiền-liên|ti=Madgaliyani|mn=Molun Toyin|bo=མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ |bo-Latn=Mo'u 'gal gy i bu chen po|my-Latn=ʃɪ̀ɴməhàmaʊʔɡəlàɴ}}
'''ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ''' ([[မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]: ရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်) ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဲင်းကလေတ်]]: Maudgalyayana) နဝ်ꩻ ဘုရာꩻတပဲ့ꩻအကိုယို ထွာတံꩻခိုꩻအတန်သွတ်ꩻ တပဲ့ꩻသာဝက ရဟန္တာႏတပါꩻနောဝ်ꩻသွူ။ တံꩻခိုꩻအကို ပေါႏလွိုသွူ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဂေါတမနီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွာအတန်သွတ်ꩻတဲင် လꩻစွဉ်ႏ အဂ္ဂဣဒ္ဓိမန္တဘွဲ့နောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနောဝ်ꩻ ထွာစောဝ်းမျတ်နီဗွေႏဘုရာꩻ စူစေႏရံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ရာႏဇဂြိုလ်ႏခမ်း၊ ဒုံကောလိတကို ကအဝ်ႏအုံဒါႏ ဗြဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏာꩻခွိုꩻ ဖြားဒုံ ဒုံကောလိတတောမ်ႏ မောဂ္ဂလိပုဏ္ဏာꩻမူႏသီး ပိုရတနာႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။
[[ဖုဲင်:ရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ရုပ်တု.jpg |thumb|250px|ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏမထေရ်ႏ]]
[[ဖုဲင်:Moggallana - paranibbana.jpg|thumb|300px|စွန်သားငတ်ꩻရျာꩻ တွဲႏဟွံ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏပုင်ႏ]]
==ဗွေႏဘုရာꩻဗျာႏဒိတ်တောႏ==
အွိုးမွိုးနန်းစခါ တသင်္ချေႏပုဲင်ကမ္ဘာႏတသဲဉ်လွိုအတွင်ꩻကာႏလ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ အနောမဒဿီပွင်ꩻခိန်ႏ သရဒတောမ်ႏ သီရိဝဍ္ဎနနောဝ်ꩻ သွꩻပေႏဟောဝ်မွေးစွဉ်ႏတဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ သရဒနောဝ်ꩻ [[ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ]]အလောင်ꩻအလျာႏတွမ်ႏ သီရိဝဍ္ဎနနောဝ်ꩻ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏအလောင်ꩻအလျာႏနဝ်ꩻသွူ။
သရဒရသေ့ꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻအနောမဒဿီဗျာႏဒိတ်ဖေႏ သဗ္ဗညုတ [[ဖရာꩻဂေါတမ|ဂေါတမ]]နီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻမီႏပွင်ꩻနဝ်ꩻ အီႏထွာစူထွေရံႏတဲင် ဝွေꩻလဲ့ မဲဉ်ဖေႏလꩻနုဲင်းနုဲင်းငါႏအသွꩻဟဝ် သီရိဝဍ္ဎနတဲင် လွေꩻဒေါ့ꩻဖေႏကျံဉာဏ်ႏခန်းအသွꩻ သီရိဝဍ္ဎန အွဉ်ႏကွီႏနုဲင်းနုဲင်းခန်းဗျာႏဒိတ် စူစေႏရံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သီရိဝဍ္ဎနတဲ့ ကပ်လူႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏထွူ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻတောမ်ႏ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီး သင်္ကန်ꩻတိစီဝရိတ်တဲင် "ဩဗွေႏ ခွေသွဉ်းသွꩻရသေ့ꩻ သရဒနဝ်ꩻ မဲဉ်ထွာငါႏ ဘုရာꩻဂေါတမစူထွေရံႏအဂ္ဂသာဝကတဲ့ဩ။ ခွေသွဉ်းတဲ့ ကမာꩻဗာႏဒါႏ ကုသိုလ်ႏကောင်းမုယိုခါနောဝ်ꩻ မဲဉ်ထွာငါႏ ဘုရာꩻဂေါတမစူစေႏရံႏသနယ်ဗွေႏဪ။" လျောက်လဝ်းခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ အနောမဒဿီႏလဲ့ မွေးလဲဉ်းသွူ တကာႏတဲ့ ဘုရာꩻဂေါတမမီႏပွင်ꩻနောဝ်ꩻ အီႏသဲင်ꩻထွာ မဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ စူစေႏရံႏအဂ္ဂသာဝကကွေး ဗျာႏဒိတ်ဖေႏခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။<ref name=" ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဖြေကြားခဲ့ရသော မေးခွန်းနှင့် ပြဿနာများ">{{Cite book|title= ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဖြေကြားခဲ့ရသော မေးခွန်းနှင့် ပြဿနာများ |author=ဒဂုန်ဦးစန်းငွေ}}</ref>
==ပေႏခိန်ႏ==
ပေႏပေႏခိန်ႏနောဝ်ꩻ တောမ်ႏသွꩻပေႏ ဥပတိဿပုဏ္ဏာꩻခွိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻထွားပွဲꩻသဘင်ႏကောင်နာတဲင် လꩻသတိꩻသံႏဝွေႏဂတွော့ꩻ မဲဉ်အားထုတ်ကံကျင်ꩻ မဲဉ်လွစ်ထန်ႏငါႏ ဘဝသံႏသရာႏဝဋ်ဒုက္ခကိုအကျောင်ꩻ တွိုင်ႏပင်ႏချာငါလွဝင်ꩻ သဘောကထွိုင်ႏပီတဲင် နက်လွေꩻခန်း ရာႏဇဂြိုဟ်ႏခမ်း သိဉ္စည်းပရိဗိုဇ်ႏထျꩻ လွေꩻအားထုတ်ကံꩻကျင်ꩻခန်းတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။
လွေꩻအုံဆယ်ꩻကပ်ထုမ်ႏတရာꩻပရိဗိုဇ်ႏထျꩻ အခိန်ႏလဲင်ꩻကျာႏညဆွာꩻသွူတဲ့ တရာꩻအစဲစ်မဲဉ်ႏ သံးတမော့ꩻနွောင်ꩻတောဝ်းတဲင် သွꩻပေႏဝင်ꩻနီ တွိုင်ႏပင်ႏယင်းလွဝင်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီးနီပါꩻကို တပါꩻပါꩻမီႏမော့ꩻ တရာꩻထူꩻတရာꩻမျတ်တဲ့ ဖေႏသေပါဗာႏလွဝင်ꩻအကျောင်ꩻ အံႏခါꩻကတိꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် လယ်ႏထုမ်ႏခန်းဒျာႏတရာꩻ တပါꩻတထွောင်းထွောင်းနဝ်ꩻသွူ။
အတွင်ꩻနဝ်ꩻကာႏလ သဗ္ဗညုတ ဂေါတမစဝ်းမျတ်နီဗွေႏဘုရာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံသတင်ꩻသွုံꩻ ဝေဠုဝန်ႏကျောင်ꩻတောႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻတဲင် အသွꩻတဖြာꩻ ဥပတိဿပရိဗိုဇ်ႏနဝ်ꩻ လွေꩻခွဲကျုံႏတောမ်ႏ ပဉ္စဝဂ္ဂီႏငတ်ꩻပါꩻကိုအပေႏသွတ်ꩻတပါꩻကထွာဒါႏ အဿဇိမထေရ်ႏတဲင် နာႏဗာႏနီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻတရာꩻတောႏ အဿဇိမထေရ်ႏထျꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻတယ်ႏလꩻရီးစွဉ်ႏ သောတာပတ္တိဖိုလ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
==တယ်ႏလꩻသောတာပတ္တိဖိုလ်ႏခန်ꩻ==
အဝ်ႏနဝ်ꩻတဲင်တွော့ꩻ [[ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ|ဥပတိဿပ]]လဲ့ ယူႏလꩻချာ ကအွဉ်ႏခါꩻဒါႏကတိꩻသစ္စာႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏကနာႏကဟွုန်ဗာႏအတွိုင်ꩻ သဲင်ꩻဟော်ꩻနယ်ဖေႏယင်း အသွꩻ"ယေဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ"တရာꩻတောႏတဲင် တရာꩻတောႏတိန်ႏသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အသွꩻ ကောလိတပရိဗိုဇ်ႏတဲ့ တယ်ႏလꩻစွဉ်ႏ သောတာပတ္တိဖိုလ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
==ထွာလꩻရဟန္တာႏခန်ꩻ==
ကောလိတတိန်ႏလꩻထွူတရာꩻထူꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏသီးနီပါꩻနဝ်ꩻ ကျွꩻလွေꩻခန်း ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ တိန်ႏဟွိုန်ဗာႏ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ တရာꩻတောႏတဲင် မဟာႏသက္ကရာဇ် ၁၀၃ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻနွိုတ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ ထွာလꩻစွဉ်ႏ[[ရဟန္တာႏ]]နဝ်ꩻသွူ။ တိန်ႏထွာလꩻ [[ရဟန္တာႏ]]အနီꩻနဝ်ꩻတဲင် ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻဖန်ဟဲ့ꩻဖေႏအမဉ်ꩻ မဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏတွော့ꩻ ချီႏမျောက်ဖေႏ စူစေႏရံႏ ဒုတိယအဂ္ဂသာဝကအရာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻထွူ တံꩻခိုꩻသံးတန်ငါႏတဲင် ချီႏမျောက်ဖေႏယင်း အဂ္ဂဣဒ္ဓိမန္တဘွဲ့နဝ်ꩻသွူ။
==ကူꩻပရိနိဗ္ဗာန်ႏခန်ꩻ==
ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနဝ်ꩻ ဝတ်ပျုဖေႏ နီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻတိန်ႏအာ အလာပေါင်ꩻတိန်ႏညပသာႏတဲင် အခိန်ႏဖြော်ချာဝွဋ်လဲ့တွိုႏတွော့ꩻ စွန်တခွန်ငတ်ꩻရျာꩻတွဲႏဟုမ် သိဂိလိကောင်ဖင်ႏတဲင် ကူꩻထိုꩻဗာႏခန်း ပရိနိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ ဓာတ်တောႏနဝ်ꩻ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻနမ်းကိုယ်ႏတောႏတဲင်ႏအွဉ်ငါတဲင် တယ်ႏဖေႏစေႏတီႏ ဝေဠုဝွန်ႏကျောင်ꩻတောႏ မုခ်ဦးငွါနဝ်ꩻသွူ။
==ခွန်ဟော်ခံꩻသီးထိန်ꩻသိမ်ꩻသာႏသနာႏပုင်ႏ==
ဆုဲင်ꩻတဲင် [[သီရိဓမ္မာႏသောကခွန်ဟော်ခံꩻ]]နဝ်ꩻ ထေချာယင်း ဗွေႏမောဂ္ဂလာန်ႏဓာတ်တောႏတဲင် သဲင်ꩻတယ်ႏပူႏဇောႏချာယင်း စေႏတီႏတောႏ အဝန္တိတိုင်း ဥဇ္ဇေနီခမ်းထျꩻ ဝေဒိဿသကောင်လောင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝေဒိဿသကောင်လောင်းနဝ်ꩻ သီရိဓမ္မာႏသောကခွန်ဟော်ခံꩻတယ်ႏလူႏခါꩻစေႏတီႏသွံဆူႏတဲင် တဆူႏနဝ်ꩻ ဌာႏပနာႏသော့ꩻ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ ဓာတ်တောႏနဝ်ꩻသွူ။
တွိုႏ ၁၉ရျာꩻစုရပ် စေႏတီႏနဝ်ꩻဖုံႏသံးပြင်ꩻထိုꩻတဲင် ဝင်ꩻထေချာယင်းတွော့ꩻ ပင်ꩻသဲင်ꩻထိုꩻခန်း ပြတိုက်အွိုး [[အဲင်ဂလန်ခမ်းထီ]]ကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻထွူ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ|အေင်ဒိယ]]မဟာဗောဓိအစွိုꩻအွဉ်ငါတဲင် ပင်ꩻသဲင်ꩻဌာႏပနာႏချာယင်း ဝေဒိဿ(ယိုခါ သန်ဆီ)ကောင်လောင်း စေႏတီႏတောႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခါးလားကဌာႏပနာႏ ဓာတ်တောႏနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ [[မျန်မာခမ်းထီ]]အစိုႏရသီး ပင်ꩻသဲင်ꩻ [[မျန်မာခမ်းထီ]]ကို တဝေင်ꩻနွို့တဝေင်ထန်ႏ၊ တဒုံနွို့တဒုံထန်ႏတဲင် အွဉ်ဝင်ꩻပူႏဇောႏလွနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၂ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမာꩻယင်း ပွဲꩻဌာႏပနာႏဓာတ်တောႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ကိုတဲင် ကွိုန်ꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻပွဲꩻနဝ်ꩻခိန်ႏ [[မျန်မာခမ်းထီ]]ဝွန်ႏတန်ချုပ် [[ဦးနု]]တောမ်ႏ ဗုဒ္ဓဝါဒီသားဖုံႏတဲ့ ထင်ႏလွေꩻနေနေနဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref>
==အံႏဖြာႏခရာႏတံꩻခိုꩻဖုံႏ==
ဘုရာꩻစွုမ်ႏဆူႏစွုမ်ႏဆူႏ မီႏပွင်ꩻလွဥ်သွူ လိုꩻအခမ်းနဝ်ꩻ အဂ္ဂသာ၀က တစွုံႏတစွုံႏစီႏ အဝ်ႏပါသေႏသေႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကပွင်ꩻရီးလဲဉ်းဒါႏ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻသီး အတပဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏတမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻခိꩻ တသေထွꩻနွောင်ꩻတဝ်းဒွုမ် ကွဲတဲင်တွော့ꩻ နီသွဥ်းသီး ကအဝ်ႏကိုꩻကွယ်ႏဒါႏ သဗ္ဗညုတ ဂေါတမ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻတပဲ့ꩻ အဂ္ဂသာ၀ကဖုံႏနဝ်ꩻ မွူးတွမ်ႏလာပမာႏ တင်ႏတယ်ႏမွေးငါႏထာꩻသွူ။
ဝွေꩻဗွေႏသီးနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဓမ္မရာႏစာႏ(တရာꩻအဗွေႏ) ကထွာဒါႏ နီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ စူထွေရံႏ ဓမ္မသေနာပတိ တွမ်ႏ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ စူစေႏရံႏ ဓမ္မပုရောဟိတ ပုဂ္ဂိုလ်ႏမျတ် နီပါꩻဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ စူထွေရံႏ ဓမ္မသေနာပတိနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ]]ဒျာႏတဲင် စူစေႏရံႏ ဓမ္မပုရောဟိတနဝ်ꩻ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
ကအဝ်ႏရံႏခူဒါႏ ကောင်တန်မျင်ꩻမိုရ်ႏပမာႏ နီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻအသောင် စူထွေရံႏ [[ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ]]နဝ်ꩻ ပီနုဲင်း လာမဲင်းပမာႏ ခွꩻရျူႏလေလင်းနေးစွဥ်ႏဒျာႏထာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပီနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ နီဗွေႏစဝ်းမျတ်ဘုရာꩻ စူစေႏရံႏ ကထွာဒါႏ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏနဝ်ꩻလဲ့ မွူးရောင်ႏပမာႏ လေလင်းတဆဝ်မွေးစွဉ်ႏထာꩻနဝ်ꩻသွူ။
လောကအရေꩻတာႏ ကကျိုꩻဆောင်ႏဒါႏခိန်ႏ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုး သွုံꩻနေးတောမ်ႏ ခန္တီႏမေတ္တာႏအာႏတွော့ꩻ ခွꩻခွꩻရျူႏရျူႏ ကျိုꩻဆောင်ႏဒျာႏတဲင် တဲက်တွိုင်ꩻနေးဗာႏ နုဲင်းလာရောင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏနဝ်ꩻ တွမ်ႏ သမာႏဓိ၊ ပညာႏအာႏ တန်တန်အာအာတဲင် ခွုမ်မာꩻဒါႏတွော့ꩻ တွိုင်ꩻနေးဗာႏတောမ်ႏ နုဲင်းမွူးရောင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသီးနီပါꩻနဝ်ꩻ တယ်ႏစစွဉ်ႏ အနောမဒဿီ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ ကဗျာႏဒိတ်ဖေႏ ဆုꩻတောႏတဲင် တသင်္ချေႏပုဲင် ကမ္ဘာႏတသဲဉ်လွုမ်းလွုမ်း သဲင်ꩻကွိုတ်ထွာစွဉ်ႏ ပါႏရမီႏဖြဲ့ꩻဖက် သွꩻရက်ဝင်ꩻနီနဝ်ꩻသွူ။ ကထွိုင်ႏတွိုႏ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝတဲင် သဲင်ꩻထွာဖျင်ခန်း မဗော့ꩻမညာꩻတွမ်ႏ ရာႏဇဂြိုဟ်ႏဝေင်ꩻထျꩻ ဒုံနီဒုံအကို အဝ်ႏဒျာႏတဖြာꩻတဒုံကီလဲ့ ဝွေꩻဗွေႏသီးနဝ်ꩻ ဖိဥ်းမွိုတ်မွေးစွဉ်ႏတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
ခွုမ်ပဆိုးငီꩻရဝ်း၊ တန်သွိုငီꩻရဝ်း၊ မွန်းပျောႏငီꩻရဝ်း၊ လꩻသွိုငီꩻရဝ်းတဝင်ꩻ သံႏဝေႏဂ၊ ထုမ်ႏငီꩻတဝင်ꩻတရာꩻ တွိုႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ ကထွိုင်ႏတွိုႏလွဉ် သဗ္ဗညုတ ဂေါတမဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻထျꩻလဲ့ တွိုႏလွဉ်သွိုသွိုတဝင်ꩻတဲင် ကထွိုင်ႏထွာ အဂ္ဂသာဝကလဲ့ ထွာသွိုသွိုစွဉ်ႏတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
ငဝ်းသချင်ꩻကို ကဗျာကို ကကုဲင်းထီႏမော့ꩻအာဒါႏ နီဗီႏပေါင်ꩻမꩻ အဝ်ႏတလာႏ ကရိုꩻဒါႏ "ဟံႏဟုံလာႏ" ဥပမာႏနဝ်ꩻ မဲဉ်ႏမွေးစွဉ်ႏ ဝွေꩻဗွေႏသီး ဖြဲ့ꩻငီꩻတဝင်ꩻ ပါရမီႏတဖူꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသီး တပါꩻတွမ်ႏတပါꩻအလောင်း ကအွဉ်ႏဒါႏ ကတိꩻသစ္စာႏ၊ သေနာႏထောက်ထာꩻတဝင်ꩻ၊ ရက်ပဲင်ꩻဖိဥ်းမွိုတ်တဝင်ꩻ၊ သွီႏထီꩻနေးရေꩻတဝင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တဗꩻစူအံႏဖြာႏခရာႏလဲင်ꩻတလို့ဒွုမ် ထွားနုဲင်းခရာႏဟဝ်မွေးငါႏ နမူႏနာႏဟဝ်တပုဒ်လဲ့ တမာႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။
ခꩻတလဲင်ႏ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ တောမ်ႏ ဗွေႏမောဂ္ဂလန်ႏမထေရ်ႏမျတ်သီးနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံသတင်ꩻသွုံꩻ ရာႏဇဂြိုဟ်ႏဝေင်ꩻသောင် `ကပေါတကန္ဒက´ ကောင်ခင်ႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏတနီꩻတဲင် ဆံႏ(ကလူꩻ)တောႏ စကြော့ꩻထွူ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏနဝ်ꩻ ရုံႏထွူသင်္ဃန်ꩻထွူတွော့ꩻ အုံလင်ꩻတပန်းခန်း ဟံႏကြေင်းကတျက်ꩻလောင်းတဲင် ဝင်ႏစာꩻခန်း ဖလသမာပတ်နဝ်ꩻသွူ။
အဝ်ႏနဝ်ꩻတဲင် အဝ်ႏ ဝေဿ၀ဏ်ႏလူꩻထျꩻ ကသဲင်ꩻလွဉ်ဒါႏ ဘီလူꩻဝင်ꩻနီနဝ်ꩻ ထွိုင်ႏထီႏလင်ꩻ လာရောင်ႏတောင်ႏလင်ꩻ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏမုနိတောႏ ကလူꩻသံးတအဝ်ႏတဝ်း သံးကြေင်းကတျက်ꩻတဲင် ဘီလူꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻ အသွꩻအဝ်ႏဆီꩻရဲကီလဲ့ တနာႏတဝ်း တောမ်ႏ စူယာꩻတဲင် နေးအာႏလင်ꩻပျက်ꩻစွဉ်ႏ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ မုနိတောႏနဝ်ꩻသွူ။
ဘီလူꩻနဝ်ꩻဖြာꩻ စူပျက်ꩻ အဗွီႏအသန်နဝ်ꩻ မီႏတဗꩻ နမ်းဖွိုႏထို ၇-သောင်ꩻရပ် ကအဝ်ႏဒါႏ ဆင်ထီးတန်လဲ့ လဲင်ꩻဗိမ်သော့ꩻစွဉ်ႏ ဟံႏကို (မွေးတဝ်းလဲ့) မီႏတဗꩻ လုံးကောင်နဝ်ꩻ လဲင်ꩻပꩻလီဖွန်ႏနေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
ဘီလူꩻကပျက်ꩻ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ တောမ်ႏ ဗွေႏမောဂ္ဂလန်ႏ ကထွားလွဉ် အသွꩻဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏခိန်ႏနဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻဗဲက်စွဉ်ႏတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမောဂ္ဂလန်ႏနဝ်ꩻ သဲစ်ကထီႏ ဘီလူꩻပျက်ꩻ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ မုနိတဲင် နဲစ်နက်လွဉ်ထွူတွော့ꩻ "ဩဗွေႏ သက်သာႏနေဟောင်း၊ မျှတနေဟောင်း အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻဟောင်းဗွေႏ" ကထွိုင်ႏရီနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် "ဩဗွေႏ မောဂ္ဂလန်ႏ၊ သက်သာႏဒျာႏ၊ မျှတဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ကတူႏတဲ့ ပေါင်းဆာပေႏပေႏ" ဖြေႏချာခန်း နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဗွေႏမဟာမောဂ္ဂလန်ႏနောဝ်ꩻ ရိုꩻဖေႏခန်းဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏနုဲင်းယိုသွူ- "နီဗွေႏနောဝ်ꩻ တန်မွေးစွဉ်ႏထာꩻ။ နီဗွေႏတသေတောဝ်းဒျာႏ ဖီလူꩻနေးအာႏတွော့ꩻ ကတဗꩻဒါႏနီဗွေႏနောဝ်ꩻ ယိုခါဗိမ်သော့ꩻဟံႏကိုတွော့ꩻ အထဲ့လင်ꩻလဲဉ်းအဝီစိငါးရုဲင်ꩻသနယ်ဪ။ လဲင်ꩻတွိုႏသွူအရန်းနောဝ်ꩻပဉ်မဉ်းတဲ့ နီဗွေႏတထွာတောဝ်းတမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ အံႏဖြာႏကေႏညိုႏခရာႏဟောဝ်ငါႏသနယ်ဪ" လျောက်လောဝ်း အံႏဖြာႏခန်း ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏတဲ့ "ဩဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ- နီဗွေႏနောဝ်ꩻ တံꩻခိုꩻအာနုဘောႏတန်မွေးစွဉ်ႏထာꩻ။ နီဗွေႏနောဝ်ꩻ တောမ်ႏမဲ့တွော့ꩻ ထီႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏဒျာႏ လူꩻဖုံႏ၊ ဖီလူꩻဖုံႏ။ တွိုႏနီသွဉ်းသီးနောဝ်ꩻ တောမ်ႏရိုꩻမွိုန်းဖီလူꩻ ထာꩻလောက်ꩻပိတ္တာႏဖုံႏငါလဲ့ တထီႏနွောင်ꩻတောဝ်းသနဲ့ဪ။" အံႏဖြာႏချာခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ဝွေꩻဗွေႏသီးသွꩻပေႏချင်ꩻဝင်ꩻနီ တပါꩻတောမ်ႏတပါꩻ ကရိုႏသေႏ၊ ကအံႏဖြာႏလူႏလုဲင်ႏတဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ- အပျꩻနယ်ဖေႏ သꩻရင်ꩻဗွာ၊ မာႏယာႏတပါတောဝ်း၊ သွိုန်ႏသꩻစင်ဗွာဟောဝ်ငါႏ သဘောꩻတရာꩻဒျာႏတဲင် ဟောဝ်ထွားနုဲင်းခရာႏဟောဝ်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ ကဒေါ့ꩻဒါႏ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏ ဘွုံꩻတံꩻခိုꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻတဲ့ အမွေးဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏရိုꩻတံꩻခိုꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ပေါႏလွိုထွူ သဗ္ဗညုတ ဂေါတမနီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ စကျာႏဝဠာႏတခွင်ႏလွုမ်းလွုမ်းအကို ကအီႏလွိုဗွေႏမောဂ္ဂလန်ႏနောဝ်ꩻ တအဲဉ်ထောဝ်းတဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏနောဝ်ꩻ တငါတောႏခါႏကို အွဉ်ႏညပ်ꩻခါꩻထွူ ကောင်မျင်ꩻမိုရ်ႏတွော့ꩻ အံႏစုဲင်နယ်ဟန်ႏလွူးခူꩻ အမျာꩻပရိသတ်ဆꩻငါဒါႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏပထဝီႏတဗီႏလွုမ်းလွုမ်းယိုတဲ့ ခေါက်တတျာသွူ နုဲင်းခြောဝ်ႏတွော့ꩻ အွဉ်ႏညပ်ꩻခါꩻ စူနုံခါႏတဲ့ဒါႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးနုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ဆွုံꩻမꩻနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နန္ဒောပနန္ဒနဂါꩻခွန်နောဝ်ꩻသွူ။ တံꩻခိုꩻဖဲ့ꩻလဲ့ လꩻစွဉ်ႏဧတဒဂ်ဗွဲ့တောႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနောဝ်ꩻ တံꩻခိုꩻဧတဒဂ်သားပီပီ နေးတောမ်ႏတံꩻခိုꩻဣဒ္ဓိပါဒ်အစွန်ꩻတဲင် အောဝ်ႏထုမ်ႏဖေႏသေႏသေႏ အမျာꩻထာꩻချမ်ꩻသာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ညလဲင်ႏလဲင်ႏတဲ့ နေးတောမ်ႏတံႏခိုꩻအာႏတွော့ꩻ ကျွꩻလင်ꩻထွူငါးရုဲင်ꩻခမ်းတဲင် ကောကခံႏဗာႏဒါႏငါးရုဲင်ꩻသား ယံဖေႏကချံꩻသာႏတဲင် လင်ꩻမာꩻခွꩻဖေႏသေႏသေႏ ငါးရုဲင်ꩻမေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဖန်ဆင်ꩻထွူ ဗိုကောဝ်ႏတတွာနုဲင်းလောပေင်တွော့ꩻ အုံဒင်ႏဗိုကောဝ်ႏလောင်းတဲင် ဟော်ꩻဖေႏသေႏသေႏတရာꩻ ကောကခံႏဗာႏဒါႏငါးရုဲင်ꩻသားတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ယလဲင်ႏလဲင်ႏတဲ့ ကျွꩻထင်ႏ လူꩻခမ်း၊ ဗြဟ္မာႏခမ်းတွော့ꩻ လူႏခို၊ လူꩻမူႏသီးဖုံႏအတာႏ ထင်ႏဟော်ဖေႏသေႏသေႏ[[သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻတရာꩻတောႏ]]နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ လူꩻခမ်း၊ ငါးရုဲင်ꩻခမ်း တိန်ႏသဲင်ꩻလွဉ်တဲင် တကာႏ၊ တကာႏမလိုꩻခမ်းသီးအတာႏ အွဉ်ႏနယ်တောမ်ႏ လူꩻခမ်းထာꩻချံꩻသာႏ၊ ငါးရုဲင်ꩻခံးထာꩻဆင်ꩻရယ်ꩻဥပမာႏတွော့ꩻ အွဉ်ႏနယ်ဖေႏ [[ရတနာႏသွံပါꩻ]] အဂုဏ်ႏကေꩻဇူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဟွိုန်ဗာႏ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏတရာꩻတောႏတွော့ꩻ ကနွို့လွဉ်ဗွေႏဖရာꩻသာႏသနာႏတောႏကိုသားနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏနေး ပဉ်သိန်ႏသိန်ႏ၊ ပိဉ်သောင်ႏသောင်ႏနေးနောဝ်ꩻသွူ။ နီဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻလဲ့ ကယ်ႏချွစ်ကအီႏယပ်ꩻဒါႏ ကိစ္စဖုံႏ မီႏပေါႏပေါႏလွဉ်နောဝ်ꩻ ကုဲင်းအွဉ်ႏစွꩻအာဒျာႏ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏတဲ့ ကယ်ႏချွစ်ဖေႏ သူဌေꩻစေꩻ၊ သဌေꩻတအီ၊ ရာႏဇဂြိုဟ်ႏခမ်းကို စေꩻထာꩻမဉ်ꩻလဲင်ꩻကျောႏခမ်းကျောႏထီနေး ဗွိုန်နုဲင်း မစ္ဆရိယ ကောသိယသူဌေꩻနောဝ်ꩻ ပဉ်ခွုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻဖြာꩻလွုမ်းနောဝ်ꩻသွူ။
ခွန်သိကျာꩻတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးမွန်းပျောႏတငွို့မွိုင်းဒျာႏလူꩻစေꩻစိန်ႏတွော့ꩻ အွဉ်ႏဖေင်ꩻထိုꩻ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ အတရာꩻတောႏတဲင် သတိꩻယံဖေႏနေးကလꩻချာ ဝွေꩻကအောဝ်ႏအုံနင်းသော့ꩻဒါႏ ဝေဇယန္တာနန်ꩻတောႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏချာႏတခို့ꩻကီလနယ်တဲင် ခွန်သိကျာꩻလဲ့ သတိꩻသံႏဝွေႏဂတရာꩻလꩻချာယင်းစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခꩻတလဲင်ႏ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီးနောဝ်ꩻ တရာꩻလဲ့ ကျိုꩻကျိုꩻစာꩻစာꩻတအားထုတ်တောဝ်း အွဉ်ဝင်ꩻဒေါ့ꩻတငီႏတငါဒျာႏထာꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻ ပုဗ္ဗာႏရုံႏကျောင်ꩻတောႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏတိန်ႏထီႏဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ငမ်းအခိန်ႏလို့ပိုႏခြေင်ထိုꩻနဝ်ꩻမꩻ သတိꩻသံႏဝွေႏဂယံဖေႏနေးကလꩻခန်းတဲင် ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနောဝ်ꩻ တောမ်ႏခင်ႏမွူးတွော့ꩻ နွန်ႏဝꩻနယ်စွဉ်ႏ ကျောင်ꩻပြဿဒ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻတပဲ့ꩻတပန်ꩻ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီး ကဆောင်ႏရွက်ဒါႏ လောကအကျိုꩻစီꩻပွာꩻအကို [[ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏ]]တောမ်ႏ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလန်ႏနောဝ်ꩻ ထာꩻမာꩻဗွိုန်ကီလဲ့ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻတပီတောဝ်းတဝင်ꩻသွူ။ စေႏတနာႏဗွိုန်ကီလဲ့ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻတဗွိုန်တဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏသာႏရိပုတ္တရာႏနောဝ်ꩻ ဖျင်စွို့ꩻဖျင်စွဉ်ႏဖေႏသွူ ဝင်ꩻသꩻအကို(အာဒေသနာပါဋိဟာရိယ)ထွူမꩻ ကုဲင်းသွဉ်သင်ဆွုံꩻမꩻဟော်ꩻလွဉ်ꩻတရာꩻ(အနုသာသနီ ပါဋိဟာရိယ)နောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနောဝ်ꩻ နေးတောမ်ႏတံꩻခိုꩻတောႏတဲင် မာꩻဆေ့ꩻယွမ်ꩻထိုꩻဝင်ꩻကိလေႏသာႏသꩻ(ဣဒ္ဓိ ပါဋိ ဟာရိယ)ထွူမꩻ ကုဲင်းသွဉ်သင်ဆွုံꩻမꩻဟော်ꩻလွဉ်ꩻတရာꩻ(အနုသာသနီ ပါဋိဟာရိယ)နောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏမဟာႏမောဂ္ဂလာန်ႏနောဝ်ꩻ ဗွိုႏအန်ꩻငါႏထာꩻကုဲင်တဲင် ဝင်ꩻမီႏမာꩻထာꩻကုဲင်လဲ့ ရုဲင်းရုဲင်းထင်ထင်ဆွုံꩻမꩻဖေႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ <ref>သံယုတ်ပါဠိတောႏ မောဂ္ဂလာန သံယုတ်ထ</ref>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
[[my:မဟာမောဂ္ဂလာန်ထေရ်]]
[[en:Maudgalyayana]]
6ruco8vfl1l2s06wnkf2wddmwb6kry7
အာသီယံ
0
2719
14107
13380
2022-07-23T18:16:50Z
Kwamikagami
61
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| name = {{Collapsible list
| titlestyle = background:transparent;text-align:center;line-height:normal;font-size:84%;
| title = {{Resize|1.25em|အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ}}
| {{Infobox |subbox=yes |bodystyle=font-size:77%;font-weight:normal;
| rowclass1 = mergedrow | label1 = [[:မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]: | data1 = {{Lang|my|အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း}}
| rowclass2 = mergedrow | label2 = [[:ဖိလပုဲင်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဖိလပုဲင်]]: | data2 = {{Lang|tl|Koponan ng mga Bansa sa Timog Silangang Asya}}<ref>{{Cite web|title=Ang Saligang Batas ng ASEAN|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Philippines.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=fil|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174642/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Philippines.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass3 = mergedrow | label3 = [[:အဉ်ဒိုနီးသျားဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]: | data3 = {{Lang|id|Perhimpunan Bangsa-bangsa Asia Tenggara}}<ref>{{Cite web|title=Piagam Perhimpunan Bangsa-Bangsa Asia Tenggara|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Indonesia.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=id|archive-date=15 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171215070010/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Indonesia.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass4 = mergedrow | label4 = [[:ခမာဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ခမာ]]: | data4 = {{Lang|km|សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍}}
| rowclass5 = mergedrow | label5 = [[:လာအိုဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|လာအို]]: | data5 = {{Lang|lo|ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕະເວັນອອກສຽງໃຕ້}}
| rowclass6 = mergedrow | label6 = [[:မလေးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မလေး]]: | data6 = {{Lang|ms|Persatuan Negara-negara Asia Tenggara}}<ref>{{Cite web|title=Piagam Persatuan Negara Asia Tenggara|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Malaysia.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=ms|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174728/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Malaysia.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass7 = mergedrow | label7 = [[:သေင်ကာပူမန်ဒရင်း|ခယ်ႏမန်ဒရင်း]]: | data7 = {{lang|zh-sg|东南亚国家联盟<br/>東南亞國家協會}}
| rowclass8 = mergedrow | label8 = [[:တမီးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|တမီး]]: | data8 = {{Lang|ta|தென்கிழக்காசிய நாடுகளின் கூட்டமைப்பு}}
| rowclass9 = mergedrow | label9 = [[:ထုဲင်ꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထုဲင်ꩻ]]: | data9 = {{Lang|th|สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้}}
| rowclass10 = mergedrow | label10 = [[:ဗီယက်နမ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဗီယက်နမ်]]: | data10 = {{Lang|vi|Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á}}<ref>{{Cite web|title=Hiến chương của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Vietnam.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=vi|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174732/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Vietnam.pdf|url-status=live}}</ref>
}}
}}
| linking_name = အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ
| image_flag = Flag of ASEAN.svg
| image_symbol = Seal of ASEAN.svg
| symbol_type = အမုဲင်မိတ်
| motto = "ထာꩻထီႏတဗာႏ၊ အထောက်အထားတဗာႏ၊ အစုအဗူႏတဗာႏ"<ref>{{Cite web|title=ASEAN Motto|url=http://www.asean.org/asean/about-asean/asean-motto|website=ASEAN.org|publisher=ASEAN|access-date=9 May 2015|archive-date=18 March 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150318053132/http://www.asean.org/asean/about-asean/asean-motto|url-status=live}}</ref>
| anthem = "အာသီယံတဖူꩻရဲဉ်ႏ"
| image_map = Association of Southeast Asian Nations (orthographic projection).svg
| map_width = 250px
| map_caption = အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏတောမ်ႏ အရောင်ႏချိုဖြားသွူ။
| largest_city = စျာကာတာ<br>{{Coord|6|11.6962|S|106|49.3837|E|type:city}}
| admin_center_type = အတွင်းဝန်ရွုမ်ꩻ
| admin_center = စျာကာတာ{{Efn|name="adress"}}
| coordinates = {{Coord|6|14.3353|S|106|47.9554|E|type:city}}
| languages_type = [[:ထာꩻမာꩻတန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထာꩻမာꩻတန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ]]
| languages = [[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိန်းကလေတ်]]<ref>{{Cite book|title=ASEAN Charter|publisher=Association of Southeast Asian Nations|pages=29|url=http://www.asean.org/archive/publications/ASEAN-Charter.pdf|quote='''Article 34.''' The working language of ASEAN shall be English.|access-date=29 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151109180154/http://www.asean.org/archive/publications/ASEAN-Charter.pdf|archive-date=9 November 2015|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>
| languages2_type = ချုတ်ခါꩻဒါႏလိတ်ချုတ်<br>ခမ်းထီတရာꩻဝင်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ
| languages2 = {{Hlist|[[:မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]|[[:သေင်ကာပူမန်ဒရဉ်း|ခယ်ႏမန်ဒရဉ်း]]|[[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဲင်းကလေတ်]]|[[:ဖိလပုဲင်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဖိလပုဲင်]]|[[:အဉ်ဒိုနီးသျားဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]|[[:ခမာဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ခမာ]]|[[:လာအိုဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|လာအို]]|[[:မလေးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မလေး]]|[[:တမီးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|တမီး]]|[[:ထုဲင်ꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထုဲင်ꩻ]]|[[:ဗီယက်နမ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဗီယက်နမ်]]}}
| membership = {{Ublist
|[[ဖုဲင်:Flag of Brunei.svg|30px]] [[ဗရူနုဲင်းခမ်းထီ|ဗရူနုဲင်း]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Cambodia.svg|30px]] [[ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ|ကမ်ဗောဒိးယား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Indonesia.svg|30px]] [[အဉ်ဒိုနီးသျားခမ်းထီ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Laos.svg|30px]] [[လာအိုခမ်းထီ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Malaysia.svg|30px]] [[မလေးသျားခမ်းထီ|မလေးသျား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Myanmar.svg|30px]] [[မျန်မာခမ်းထီ|မျန်မာ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Philippines.svg|30px]] [[ဖိလပုဲင်ခမ်းထီ|ဖိလပုဲင်]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Singapore.svg|30px]] [[သေင်ကာပူခမ်းထီ|သေင်ကာပူ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Thailand.svg|30px]] [[ထုဲင်ꩻခမ်းထီ|ထုဲင်ꩻ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Vietnam.svg|30px]] [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ|ဗီယက်နမ်]]}}
| ethnic_groups =
| ethnic_groups_year =
| leader_title1 = {{Nowrap|[[:en:Secretary-General of ASEAN|အစွိုးစွိုးအဒဝ်ႏဒဝ်ႏအွဉ်အကိုရေꩻကယ်ႏ]]}}
| leader_name1 = လင်ဂျွတ်ဟိုင်း
| established_event1 = {{Nowrap|[[:en:ASEAN Declaration|ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ]]}}
| established_date1 = ၈ သြဂုတ် ၁၉၆၇
| established_event2 =[[:en:ASEAN Charter|အာသီယံပဍိညာဉ်လိတ်ချုတ်]]
| established_date2 = ၁၆ ဒီသဉ်ဗာ ၂၀၀၈
| area_km2 = ၄,၅၂၂,၅၁၈<ref name="ASEAN-Indicators">{{Cite web|title=Selected Basic ASEAN Indicators |url=http://www.asean.org/images/2015/January/selected_key_indicators/Summary%20table_as%20of%20December%202014_R.pdf |website=ASEAN.organisation |publisher=ASEANstats |access-date=9 May 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904103519/http://www.asean.org/images/2015/January/selected_key_indicators/Summary%20table_as%20of%20December%202014_R.pdf |archive-date=4 September 2015 }}</ref>
| area_sq_mi = ၁,၇၁၂,၆၀၂
| percent_water =
| population_estimate = ၆၆၇၊၃၉၃၊၀၁၉<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| population_estimate_year = ၂၀၂၁
| population_density_km2 = ၁၄၄
| population_density_sq_mi = ၃၇၃
| GDP_PPP = {{Increase}} ဒေါ်လာ ၈.၉၉၃ ထရီလီယံ<ref name="IMFWEOASEAN">{{Cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=54&pr.y=15&sy=2019&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=548%2C518%2C516%2C522%2C566%2C576%2C578%2C536%2C544%2C582&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[||International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=4 February 2020 |archive-date=30 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200930053141/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=54&pr.y=15&sy=2019&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=548%2C518%2C516%2C522%2C566%2C576%2C578%2C536%2C544%2C582&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |url-status=live }}</ref>
| GDP_PPP_year = ၂၀၂၁
| GDP_PPP_per_capita = {{Increase}} ၁၃,၄၇၅ ဒေါ်လာ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| GDP_nominal = {{Increase}} ဒေါ်လာ ၃.၃၅၆ ထရီလီယံ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| GDP_nominal_year = ၂၀၂၁
| GDP_nominal_per_capita = {{Increase}} ၄,၈၄၉ ဒေါ်လာ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| Gini_year =
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
| Gini = <!--number only-->
| Gini_ref =
| HDI_year = ၂၀၁၈
| HDI_change = ဒင်ႏထို <!--increase/decrease/steady-->
| HDI = ၀.၇၂၃ <!--number only-->
| HDI_ref = {{Efn|အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏ [[:en:United Nations Development Programme|UNDP]] အချက်လျက်ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ပုင်ႏမဲဉ်ႏအရမ်ꩻဒျာႏသွူ။}}
| time_zone = [[:en:ASEAN Common Time|ASEAN]]
| utc_offset = တယ်ႏ[[:en:UTC+6:30|+6:30]] ဗꩻ [[:en:UTC+9|+9]]
| time_zone_DST =
| DST_note =
| utc_offset_DST =
| official_website = [http://www.asean.org/ ASEAN.org]
| footnote_c = မိဉ်ႏယူႏဒျာႏ တစွိုꩻချင်ႏအနေႏနဝ်ꩻ။
| footnote_d = [http://www.asean.org/stat/Table1.pdf လွိုက်ခါꩻ ယီးနယ်အဓိကအာသီယံအခေႏခံႏကိန်ꩻဖုံႏ]
| footnote_e = [[:en:Population growth|စွုမ်ႏနေင်ႏထင်ႏထိုမုꩻ]] ၁.၆ %
| area_rank =
| today =
}}
'''အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ် ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ''' ([[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိန်းကလေတ်]]: Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) '''အာသီယံ'''နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်]]အကို ကအဝ်ႏဒါႏ ခမ်းထီ(၁၀)ခမ်း ခြွဉ်းဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒါႏ ခမ်းထီရေꩻတောမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အစွိုꩻတန်တစွိုꩻဒျာႏသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၇၆ ဗာႏကို [[:အဉ်ဒိုနီးသျားခမ်းထီ]]၊ [[:မလေးသျား]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ|သေင်ကာပူ]]၊ [[ထုဲင်ꩻခမ်းထီ|ထုဲင်ꩻ]]၊ [[ဖိလစ်ပုဲင်ခမ်းထီ]] ခမ်းထီးဖုံႏ ခမ်းလင်ရေꩻဝွန်ႏတန်သီး တဲမ်းထွို့ꩻသွူစူမုဲင် အာသီယံကေႏညာႏချက် (ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ)ကိုတဲင် ဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ [[ဗရူနုဲင်းခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[:မျန်မာခမ်းထီ|မျန်မာ]](မန်း)၊ [[လာအိုခမ်းထီ]]၊ [[ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ]] စတဲင် ခမ်းထီဖုံႏ နွို့ပါလွဉ်တဲင် အဝ်ႏလွဉ်စွဉ်ႏ ခမ်းထီ(၁၀)ခမ်းနဝ်ꩻသွူ။ အာသီယံ ဟံႏနယ်ႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ တတွာတောမ်ႏ [[:ကမ္ဘာႏဟံႏ|ကမ္ဘာႏဟံႏ]]မဲ့ငါခိုႏ ဧရိယာႏခြွဉ်း (၃%)တဲင် အဝ်ႏစွဉ်ႏ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၄.၄၆) သန်းသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ တတွာကမ္ဘာႏလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၈.၈%)တဲင် အရမ်ꩻအနေႏ အဝ်ႏစွဉ်ႏ သန်း(၆၀၀)ဖြာꩻရပ်သွူ။ အာသီယံအစွိုꩻ အဓိကအင်းရေႏချက်နဝ်ꩻ ဖေႏကထွာဒျာႏ ခွꩻငိမ်ꩻထွူ လွိုင်ႏကွုန်ꩻထင်ႏထိုဒါႏ အသောင်အရင်ꩻ အစုအဗူႏတဗာႏတဲင် တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း ဆွန်ꩻစူလွောင်ႏဗူႏ ခိန်ႏညဆွာꩻယံတဉ်ႏခွောင် ယံခွုမ်မာꩻညီꩻနွောင်ꩻဝင်ꩻ ဒေႏသကို စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လိုꩻမုꩻရေꩻ ထင်ႏထိုမုꩻတောမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻ လွိုင်ႏကွုန်ꩻထင်ႏထိုမုဖုံႏဒျာႏသွူ။
== အာသီယံထွာလွဉ်ပုင်ႏ ==
'''အာသီယံ'''အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏစလွေꩻဒျာႏ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၇၆ ဗာႏ သြဂုတ်လာ (၈)နီꩻ ထုဲင်ꩻခမ်း [[ဝေင်ꩻဗန်ကောက်]]ကို တဲမ်းထွို့ꩻသွူ အာသီယံကေႏညာႏချက် (ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ)တဲင် ဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အဉ်ဒိုနီးသျား၊ မလေးသျား၊ သေင်ကာပူ၊ ထုဲင်ꩻ တောမ်ႏ ဖိလစ်ပုဲင် ခမ်းထီး(၅)ခမ်းဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီးတသာဖုံႏအနေႏ ကထွာဒါႏ ဗရူနုဲင်း (၁၉၈၄)ဗာႏ၊ ဗီယက်နမ်(၁၉၉၅)ဗာႏ၊ မျန်မာ(မန်း) (၁၉၉၇)ဗာႏ၊ လာအို (၁၉၉၇)ဗာႏ၊ ကမ္ဘောဒီးယား (၁၉၉၉)ဗာႏကို နွို့လွဉ်ညီꩻရောင်လွဝင်ꩻတဲင် ယိုခါနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွဉ် (၁၀)ခမ်းနဝ်ꩻသွူ။ အွဉ်အကိုရေꩻချုတ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထုဲင်ꩻခမ်းထီ Surin Pitsuwan သွူ။ တယ်ႏ ၁၉၉၁ ဗာႏ အာသီယံအနေႏ ဒေႏသကို ခွုမ်မာꩻသောင်သားလွဉ် ခမ်းထီရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လိုမ်းဗိဉ်ႏရေꩻနဝ်ꩻသွူ။
အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ -
<gallery>
File:Flag of Brunei.svg|၁- ဗရူနုဲင်း
File:Flag of Cambodia.svg|၂- ကမ္ဘောဒီယား
File:Flag of Indonesia.svg|၃- အဉ်ဒိုနီးသျား
File:Flag of Laos.svg|၄- လာအို
File:Flag of Malaysia.svg|၅- မလေးသျား
File:Flag of Myanmar.svg|၆- မျန်မာ
File:Flag of the Philippines.svg|၇- ဖိလစ်ပုဲင်
File:Flag of Singapore.svg|၈- သေင်ကာပူ
File:Flag of Thailand.svg|၉- ထုဲင်ꩻ
File:Flag of Vietnam.svg|၁၀- ဗီယက်နမ်
</gallery>
== အာသီယံ အခေႏခံႏစီꩻကန်ꩻတဖွောင်ꩻ (၆)ဗာႏ ==
* ၁။ ခမ်းထီဖုံႏကားကအဝ်ႏ တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း အွောန်ႏရေꩻလေးစားချာငါဝင်ꩻ လွစ်တခြင်ရေꩻ၊ သွုန်တွောင်းတရျားအာႏဏာႏ ပဲင်ႏဆဲင်ႏဟံႏနယ်ႏ တောမ်ႏ စွိုးခွိုꩻရေꩻလက္ခဏာႏဖုံႏ၊
* ၂။ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ အုံအဝ်ႏခွင်ꩻယို ခမ်းလင်ဖုံႏ နွို့လွဉ်ယား၊ အံႏနွောင်ꩻလောက်ꩻနိက်စက်မုꩻဖုံႏ ယံကင်ꩻဗာႏ၊
* ၃။ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ ခမ်းအကိုရေꩻယို ခမ်းလင်ဖုံႏ နွို့လွဉ်ခွုမ်မာꩻ ယံကအဝ်ႏဗာႏမွုန်း၊
* ၄။ ထာꩻသျုတ်တရေင်ဖုံႏယို ဖြေႏသျင်ꩻဗာႏတောမ်ႏ ထာꩻခွꩻငိမ်ꩻအနယ်ꩻ၊
* ၅။ သုင်ꩻအာႏဏာႏတွော့ꩻ လောက်ꩻဗာႏတဝ်းဝင်ꩻ၊
* ၆။ ခမ်းထီအချင်ꩻချင်ꩻ တွိုႏခြောင်ꩻမုꩻအဝ်ႏအဝ်ႏ ပူꩻပေါင်ꩻစွဲးကမ်းကူႏညီႏ ခွုမ်မာꩻညီꩻလွ့ဝင်ꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
== အာသီယံ အုံကွံဖက်ခမ်းထီဖုံႏ ==
အာသီယံ အုံကွံဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလ့နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ-
* ဩသတေးလျ
* [[အေင်ဒိယခမ်းထီ|အေင်ဒိယ]]
* ကနေဒါ
* [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]
* ရသျား
* [[ခယ်ႏခမ်းထီ|ခယ်ႏ]]
* ကိုရီးယားခမ်းနဝ်
* ဥရောပသမဂ္ဂ
* နယူးဇီလန်
* [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ|အမေႏရိကန်ႏ]]
== အာႏကွိုꩻ ==
{{Reflist}}
<references group="မတ်ရောမ်"/>
[[ကဏ္ဍ:အာသျတွိုက်]]
[[my:အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း]]
[[en:ASEAN]]
o0guur8a2o0l8fnrg9gilaj3009unro
14108
14107
2022-07-23T18:17:47Z
Kwamikagami
61
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| name = {{Collapsible list
| titlestyle = background:transparent;text-align:center;line-height:normal;font-size:84%;
| title = {{Resize|1.25em|အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ}}
| {{Infobox |subbox=yes |bodystyle=font-size:77%;font-weight:normal;
| rowclass1 = mergedrow | label1 = [[:မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]: | data1 = {{Lang|my|အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း}}
| rowclass2 = mergedrow | label2 = [[:ဖိလပုဲင်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဖိလပုဲင်]]: | data2 = {{Lang|tl|Koponan ng mga Bansa sa Timog Silangang Asya}}<ref>{{Cite web|title=Ang Saligang Batas ng ASEAN|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Philippines.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=fil|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174642/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Philippines.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass3 = mergedrow | label3 = [[:အဉ်ဒိုနီးသျားဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]: | data3 = {{Lang|id|Perhimpunan Bangsa-bangsa Asia Tenggara}}<ref>{{Cite web|title=Piagam Perhimpunan Bangsa-Bangsa Asia Tenggara|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Indonesia.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=id|archive-date=15 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171215070010/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Indonesia.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass4 = mergedrow | label4 = [[:ခမာဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ခမာ]]: | data4 = {{Lang|km|សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍}}
| rowclass5 = mergedrow | label5 = [[:လာအိုဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|လာအို]]: | data5 = {{Lang|lo|ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕະເວັນອອກສຽງໃຕ້}}
| rowclass6 = mergedrow | label6 = [[:မလေးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မလေး]]: | data6 = {{Lang|ms|Persatuan Negara-negara Asia Tenggara}}<ref>{{Cite web|title=Piagam Persatuan Negara Asia Tenggara|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Malaysia.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=ms|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174728/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Malaysia.pdf|url-status=live}}</ref>
| rowclass7 = mergedrow | label7 = [[:သေင်ကာပူမန်ဒရင်း|ခယ်ႏမန်ဒရင်း]]: | data7 = {{lang|zh-sg|东南亚国家联盟<br/>東南亞國家協會}}
| rowclass8 = mergedrow | label8 = [[:တမီးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|တမီး]]: | data8 = {{Lang|ta|தென்கிழக்காசிய நாடுகளின் கூட்டமைப்பு}}
| rowclass9 = mergedrow | label9 = [[:ထုဲင်ꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထုဲင်ꩻ]]: | data9 = {{Lang|th|สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้}}
| rowclass10 = mergedrow | label10 = [[:ဗီယက်နမ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဗီယက်နမ်]]: | data10 = {{Lang|vi|Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á}}<ref>{{Cite web|title=Hiến chương của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á|trans-title=The ASEAN Charter|url=http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Vietnam.pdf|publisher=Association of Southeast Asian Nations|access-date=10 January 2018|language=vi|archive-date=10 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110174732/http://www.asean.org/storage/images/archive/AC-Vietnam.pdf|url-status=live}}</ref>
}}
}}
| linking_name = အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ
| image_flag = Flag of ASEAN.svg
| image_symbol = Seal of ASEAN.svg
| symbol_type = အမုဲင်မိတ်
| motto = "ထာꩻထီႏတဗာႏ၊ အထောက်အထားတဗာႏ၊ အစုအဗူႏတဗာႏ"<ref>{{Cite web|title=ASEAN Motto|url=http://www.asean.org/asean/about-asean/asean-motto|website=ASEAN.org|publisher=ASEAN|access-date=9 May 2015|archive-date=18 March 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150318053132/http://www.asean.org/asean/about-asean/asean-motto|url-status=live}}</ref>
| anthem = "အာသီယံတဖူꩻရဲဉ်ႏ"
| image_map = Association of Southeast Asian Nations (orthographic projection).svg
| map_width = 250px
| map_caption = အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏတောမ်ႏ အရောင်ႏချိုဖြားသွူ။
| largest_city = စျာကာတာ<br>{{Coord|6|11.6962|S|106|49.3837|E|type:city}}
| admin_center_type = အတွင်းဝန်ရွုမ်ꩻ
| admin_center = စျာကာတာ{{Efn|name="address"}}
| coordinates = {{Coord|6|14.3353|S|106|47.9554|E|type:city}}
| languages_type = [[:ထာꩻမာꩻတန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထာꩻမာꩻတန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ]]
| languages = [[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိန်းကလေတ်]]<ref>{{Cite book|title=ASEAN Charter|publisher=Association of Southeast Asian Nations|pages=29|url=http://www.asean.org/archive/publications/ASEAN-Charter.pdf|quote='''Article 34.''' The working language of ASEAN shall be English.|access-date=29 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151109180154/http://www.asean.org/archive/publications/ASEAN-Charter.pdf|archive-date=9 November 2015|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>
| languages2_type = ချုတ်ခါꩻဒါႏလိတ်ချုတ်<br>ခမ်းထီတရာꩻဝင်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ
| languages2 = {{Hlist|[[:မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]|[[:သေင်ကာပူမန်ဒရဉ်း|ခယ်ႏမန်ဒရဉ်း]]|[[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဲင်းကလေတ်]]|[[:ဖိလပုဲင်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဖိလပုဲင်]]|[[:အဉ်ဒိုနီးသျားဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]|[[:ခမာဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ခမာ]]|[[:လာအိုဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|လာအို]]|[[:မလေးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မလေး]]|[[:တမီးဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|တမီး]]|[[:ထုဲင်ꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ထုဲင်ꩻ]]|[[:ဗီယက်နမ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|ဗီယက်နမ်]]}}
| membership = {{Ublist
|[[ဖုဲင်:Flag of Brunei.svg|30px]] [[ဗရူနုဲင်းခမ်းထီ|ဗရူနုဲင်း]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Cambodia.svg|30px]] [[ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ|ကမ်ဗောဒိးယား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Indonesia.svg|30px]] [[အဉ်ဒိုနီးသျားခမ်းထီ|အဉ်ဒိုနီးသျား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Laos.svg|30px]] [[လာအိုခမ်းထီ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Malaysia.svg|30px]] [[မလေးသျားခမ်းထီ|မလေးသျား]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Myanmar.svg|30px]] [[မျန်မာခမ်းထီ|မျန်မာ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Philippines.svg|30px]] [[ဖိလပုဲင်ခမ်းထီ|ဖိလပုဲင်]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Singapore.svg|30px]] [[သေင်ကာပူခမ်းထီ|သေင်ကာပူ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Thailand.svg|30px]] [[ထုဲင်ꩻခမ်းထီ|ထုဲင်ꩻ]]
|[[ဖုဲင်:Flag of Vietnam.svg|30px]] [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ|ဗီယက်နမ်]]}}
| ethnic_groups =
| ethnic_groups_year =
| leader_title1 = {{Nowrap|[[:en:Secretary-General of ASEAN|အစွိုးစွိုးအဒဝ်ႏဒဝ်ႏအွဉ်အကိုရေꩻကယ်ႏ]]}}
| leader_name1 = လင်ဂျွတ်ဟိုင်း
| established_event1 = {{Nowrap|[[:en:ASEAN Declaration|ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ]]}}
| established_date1 = ၈ သြဂုတ် ၁၉၆၇
| established_event2 =[[:en:ASEAN Charter|အာသီယံပဍိညာဉ်လိတ်ချုတ်]]
| established_date2 = ၁၆ ဒီသဉ်ဗာ ၂၀၀၈
| area_km2 = ၄,၅၂၂,၅၁၈<ref name="ASEAN-Indicators">{{Cite web|title=Selected Basic ASEAN Indicators |url=http://www.asean.org/images/2015/January/selected_key_indicators/Summary%20table_as%20of%20December%202014_R.pdf |website=ASEAN.organisation |publisher=ASEANstats |access-date=9 May 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904103519/http://www.asean.org/images/2015/January/selected_key_indicators/Summary%20table_as%20of%20December%202014_R.pdf |archive-date=4 September 2015 }}</ref>
| area_sq_mi = ၁,၇၁၂,၆၀၂
| percent_water =
| population_estimate = ၆၆၇၊၃၉၃၊၀၁၉<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| population_estimate_year = ၂၀၂၁
| population_density_km2 = ၁၄၄
| population_density_sq_mi = ၃၇၃
| GDP_PPP = {{Increase}} ဒေါ်လာ ၈.၉၉၃ ထရီလီယံ<ref name="IMFWEOASEAN">{{Cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=54&pr.y=15&sy=2019&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=548%2C518%2C516%2C522%2C566%2C576%2C578%2C536%2C544%2C582&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[||International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=4 February 2020 |archive-date=30 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200930053141/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=54&pr.y=15&sy=2019&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=548%2C518%2C516%2C522%2C566%2C576%2C578%2C536%2C544%2C582&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |url-status=live }}</ref>
| GDP_PPP_year = ၂၀၂၁
| GDP_PPP_per_capita = {{Increase}} ၁၃,၄၇၅ ဒေါ်လာ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| GDP_nominal = {{Increase}} ဒေါ်လာ ၃.၃၅၆ ထရီလီယံ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| GDP_nominal_year = ၂၀၂၁
| GDP_nominal_per_capita = {{Increase}} ၄,၈၄၉ ဒေါ်လာ<ref name="IMFWEOASEAN"/>
| Gini_year =
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
| Gini = <!--number only-->
| Gini_ref =
| HDI_year = ၂၀၁၈
| HDI_change = ဒင်ႏထို <!--increase/decrease/steady-->
| HDI = ၀.၇၂၃ <!--number only-->
| HDI_ref = {{Efn|အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏ [[:en:United Nations Development Programme|UNDP]] အချက်လျက်ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ပုင်ႏမဲဉ်ႏအရမ်ꩻဒျာႏသွူ။}}
| time_zone = [[:en:ASEAN Common Time|ASEAN]]
| utc_offset = တယ်ႏ[[:en:UTC+6:30|+6:30]] ဗꩻ [[:en:UTC+9|+9]]
| time_zone_DST =
| DST_note =
| utc_offset_DST =
| official_website = [http://www.asean.org/ ASEAN.org]
| footnote_c = မိဉ်ႏယူႏဒျာႏ တစွိုꩻချင်ႏအနေႏနဝ်ꩻ။
| footnote_d = [http://www.asean.org/stat/Table1.pdf လွိုက်ခါꩻ ယီးနယ်အဓိကအာသီယံအခေႏခံႏကိန်ꩻဖုံႏ]
| footnote_e = [[:en:Population growth|စွုမ်ႏနေင်ႏထင်ႏထိုမုꩻ]] ၁.၆ %
| area_rank =
| today =
}}
'''အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ် ခမ်းထီဖုံႏအစွိုꩻ''' ([[:အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အိန်းကလေတ်]]: Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) '''အာသီယံ'''နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်]]အကို ကအဝ်ႏဒါႏ ခမ်းထီ(၁၀)ခမ်း ခြွဉ်းဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒါႏ ခမ်းထီရေꩻတောမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အစွိုꩻတန်တစွိုꩻဒျာႏသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၇၆ ဗာႏကို [[:အဉ်ဒိုနီးသျားခမ်းထီ]]၊ [[:မလေးသျား]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ|သေင်ကာပူ]]၊ [[ထုဲင်ꩻခမ်းထီ|ထုဲင်ꩻ]]၊ [[ဖိလစ်ပုဲင်ခမ်းထီ]] ခမ်းထီးဖုံႏ ခမ်းလင်ရေꩻဝွန်ႏတန်သီး တဲမ်းထွို့ꩻသွူစူမုဲင် အာသီယံကေႏညာႏချက် (ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ)ကိုတဲင် ဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ [[ဗရူနုဲင်းခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[:မျန်မာခမ်းထီ|မျန်မာ]](မန်း)၊ [[လာအိုခမ်းထီ]]၊ [[ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ]] စတဲင် ခမ်းထီဖုံႏ နွို့ပါလွဉ်တဲင် အဝ်ႏလွဉ်စွဉ်ႏ ခမ်းထီ(၁၀)ခမ်းနဝ်ꩻသွူ။ အာသီယံ ဟံႏနယ်ႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ တတွာတောမ်ႏ [[:ကမ္ဘာႏဟံႏ|ကမ္ဘာႏဟံႏ]]မဲ့ငါခိုႏ ဧရိယာႏခြွဉ်း (၃%)တဲင် အဝ်ႏစွဉ်ႏ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၄.၄၆) သန်းသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ တတွာကမ္ဘာႏလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၈.၈%)တဲင် အရမ်ꩻအနေႏ အဝ်ႏစွဉ်ႏ သန်း(၆၀၀)ဖြာꩻရပ်သွူ။ အာသီယံအစွိုꩻ အဓိကအင်းရေႏချက်နဝ်ꩻ ဖေႏကထွာဒျာႏ ခွꩻငိမ်ꩻထွူ လွိုင်ႏကွုန်ꩻထင်ႏထိုဒါႏ အသောင်အရင်ꩻ အစုအဗူႏတဗာႏတဲင် တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း ဆွန်ꩻစူလွောင်ႏဗူႏ ခိန်ႏညဆွာꩻယံတဉ်ႏခွောင် ယံခွုမ်မာꩻညီꩻနွောင်ꩻဝင်ꩻ ဒေႏသကို စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လိုꩻမုꩻရေꩻ ထင်ႏထိုမုꩻတောမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻ လွိုင်ႏကွုန်ꩻထင်ႏထိုမုဖုံႏဒျာႏသွူ။
== အာသီယံထွာလွဉ်ပုင်ႏ ==
'''အာသီယံ'''အစွိုꩻယိုနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏစလွေꩻဒျာႏ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၇၆ ဗာႏ သြဂုတ်လာ (၈)နီꩻ ထုဲင်ꩻခမ်း [[ဝေင်ꩻဗန်ကောက်]]ကို တဲမ်းထွို့ꩻသွူ အာသီယံကေႏညာႏချက် (ဗန်ကောက်လိတ်ကေႏညာႏ)တဲင် ဖွဲ့ဗူႏခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အဉ်ဒိုနီးသျား၊ မလေးသျား၊ သေင်ကာပူ၊ ထုဲင်ꩻ တောမ်ႏ ဖိလစ်ပုဲင် ခမ်းထီး(၅)ခမ်းဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီးတသာဖုံႏအနေႏ ကထွာဒါႏ ဗရူနုဲင်း (၁၉၈၄)ဗာႏ၊ ဗီယက်နမ်(၁၉၉၅)ဗာႏ၊ မျန်မာ(မန်း) (၁၉၉၇)ဗာႏ၊ လာအို (၁၉၉၇)ဗာႏ၊ ကမ္ဘောဒီးယား (၁၉၉၉)ဗာႏကို နွို့လွဉ်ညီꩻရောင်လွဝင်ꩻတဲင် ယိုခါနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွဉ် (၁၀)ခမ်းနဝ်ꩻသွူ။ အွဉ်အကိုရေꩻချုတ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထုဲင်ꩻခမ်းထီ Surin Pitsuwan သွူ။ တယ်ႏ ၁၉၉၁ ဗာႏ အာသီယံအနေႏ ဒေႏသကို ခွုမ်မာꩻသောင်သားလွဉ် ခမ်းထီရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ လိုမ်းဗိဉ်ႏရေꩻနဝ်ꩻသွူ။
အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ -
<gallery>
File:Flag of Brunei.svg|၁- ဗရူနုဲင်း
File:Flag of Cambodia.svg|၂- ကမ္ဘောဒီယား
File:Flag of Indonesia.svg|၃- အဉ်ဒိုနီးသျား
File:Flag of Laos.svg|၄- လာအို
File:Flag of Malaysia.svg|၅- မလေးသျား
File:Flag of Myanmar.svg|၆- မျန်မာ
File:Flag of the Philippines.svg|၇- ဖိလစ်ပုဲင်
File:Flag of Singapore.svg|၈- သေင်ကာပူ
File:Flag of Thailand.svg|၉- ထုဲင်ꩻ
File:Flag of Vietnam.svg|၁၀- ဗီယက်နမ်
</gallery>
== အာသီယံ အခေႏခံႏစီꩻကန်ꩻတဖွောင်ꩻ (၆)ဗာႏ ==
* ၁။ ခမ်းထီဖုံႏကားကအဝ်ႏ တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း အွောန်ႏရေꩻလေးစားချာငါဝင်ꩻ လွစ်တခြင်ရေꩻ၊ သွုန်တွောင်းတရျားအာႏဏာႏ ပဲင်ႏဆဲင်ႏဟံႏနယ်ႏ တောမ်ႏ စွိုးခွိုꩻရေꩻလက္ခဏာႏဖုံႏ၊
* ၂။ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ အုံအဝ်ႏခွင်ꩻယို ခမ်းလင်ဖုံႏ နွို့လွဉ်ယား၊ အံႏနွောင်ꩻလောက်ꩻနိက်စက်မုꩻဖုံႏ ယံကင်ꩻဗာႏ၊
* ၃။ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ ခမ်းအကိုရေꩻယို ခမ်းလင်ဖုံႏ နွို့လွဉ်ခွုမ်မာꩻ ယံကအဝ်ႏဗာႏမွုန်း၊
* ၄။ ထာꩻသျုတ်တရေင်ဖုံႏယို ဖြေႏသျင်ꩻဗာႏတောမ်ႏ ထာꩻခွꩻငိမ်ꩻအနယ်ꩻ၊
* ၅။ သုင်ꩻအာႏဏာႏတွော့ꩻ လောက်ꩻဗာႏတဝ်းဝင်ꩻ၊
* ၆။ ခမ်းထီအချင်ꩻချင်ꩻ တွိုႏခြောင်ꩻမုꩻအဝ်ႏအဝ်ႏ ပူꩻပေါင်ꩻစွဲးကမ်းကူႏညီႏ ခွုမ်မာꩻညီꩻလွ့ဝင်ꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
== အာသီယံ အုံကွံဖက်ခမ်းထီဖုံႏ ==
အာသီယံ အုံကွံဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလ့နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ-
* ဩသတေးလျ
* [[အေင်ဒိယခမ်းထီ|အေင်ဒိယ]]
* ကနေဒါ
* [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]
* ရသျား
* [[ခယ်ႏခမ်းထီ|ခယ်ႏ]]
* ကိုရီးယားခမ်းနဝ်
* ဥရောပသမဂ္ဂ
* နယူးဇီလန်
* [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ|အမေႏရိကန်ႏ]]
== အာႏကွိုꩻ ==
{{Reflist}}
<references group="မတ်ရောမ်"/>
[[ကဏ္ဍ:အာသျတွိုက်]]
[[my:အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း]]
[[en:ASEAN]]
bx2x89h9agl9si0ijrdnl719j9bqlis
ဟန်ႏသနီꩻငဝ်းလွီးလယ်ႏ
0
2875
14138
14043
2022-07-24T10:28:39Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
သွဥ်ထွူႏလိတ် အဂ်လိပ်ငေါဝ်း
ခေတ်ယိုခါ နဝ်ꩻထွာလဲဥ်းသွူ ခင်ႏဖာႏဒုံတဲင် တရပ်တွမ်းတရပ်ယို တဝေင်ꩻတွမ်ႏ တဝေင်ꩻ တနဲင်ႏငံႏတွမ်ႏ တနဲင်ႏငံႏ ရိုꩻစွဥ်ႏအောဝ်ႏညာꩻဝင်ꩻလဲ့ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဥ်ႏ အနယ်ꩻပညာႏယိုထွိုင်ႏမာꩻထွာတဲင် ထွာလွဥ်လဲဥ်း ခမ်ႏဘာႏဒုံရိုꩻဗာႏနဲင်းနဝ်ꩻသွူ. ကွပ်နဝ်ꩻမတဲင် နီပအိုဝ်ႏပေႏဖုံႏလဲ့ꩻ ယံဖေႏကထွꩻတွူႏတရန်နွောင်ꩻ ခေတ်တွမ်ႏ တိုꩻတက်ရေꩻအတာႏ ခေတ်ပညာအရန်းထိုထိုယံဖေႏ ကသွဥ်ထွူႏနွောင်ꩻနဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏသွဥ်ထူႏထွိုက်သင်ꩻငါႏ အဂ်လိပ်ငေါဝ်းငွါသွူ.ကွပ်နဝ်ꩻမတဲင် ယိုနဝ်ꩻခွေသွဥ်းအီႏ တဲမ်းထေ့ꩻနယ်လွေꩻဖေႏ ဖူးပေႏသီးအတာႏ အနယ်ꩻဒေါင်ႏစား သွဥ်ထူႏ အဂ်လိပ်ငေါဝ်းနယ်ꩻသွူ.
ကံ ကတ္တား ကြိယာႏ ယိုမဲဥ်ႏသေနားထွူလဲဥ်းနဝ်ꩻ အနယ်ꩻ ဒေါင်ႏစားယိုသွဥ်ထူႏဒါႏယိုဒျာႏသွူ
၄) Verbs
ကြိယာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် အသက်အောဝ်ႏတွမ်ႏ တအောဝ်ႏတောဝ်ႏ သတ္တဝါႏသီး စွုမ်းနီꩻ ခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွတ်ဖေႏထာꩻမာꩻ ရိုꩻဗာႏနဲင်းနဝ်ꩻသွူ
Verb to be =ကရိုꩻနဝ်ꩻ − ထွာ− အောဝ်ႏရာꩻ အရပ်
am, is, are, was, were, ယိုဖုံႏနဝ်ꩻထွာဒျာႏ ကြိယာႏဖုံႏသွူ
Verb to have ဆိုတာ ပဲင်ႏဆင်ႏမှု အံႏအွꩻမှု
has, have , had ယိုဖုံႏနဝ်ꩻထွာဒျာႏ ပဲင်ႏဆဲင်ႏ အံႏ အွꩻ
Verb to do ကရိုꩻယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီ ကအောဝ်ႏမာꩻလွေꩻထာꩻမာꩻဖုံႏယို အပုံႏဖော်ႏထေ့ꩻနယ်ဖေႏသွူ
do , does, did, go, eat, sleep, love, hate---etc . အဂ်လိပ်ငေါဝ်ႏငွါယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ကြိယာႏ ပုံႏဖော်ႏဖေႏသားသွူ
Subject
Verb to be ဘတ်တူဗီ ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာ / တွမ်ႏ အောဝ်ႏရာꩻအရပ်
အတိတ်ကာလ
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ
အနာႏဂတ်ကာလ
I = အိုင် − ကရိုꩻနဝ်ꩻ (ခွေ)
Was - ထွာဗာႏဖို − အောဝ်ႏဗာꩻဖို
Am - ထွာ − အောဝ်ႏ
Will be - အီႏထွာ −အောဝ်ႏ (အနာႏဂတ်ကာႏလꩻ)
He, She, It
Is - ထွာ− အောဝ်ႏ ( အတိတ်ကာႏလ)
You, We, They
Were - ထွာသေꩻခါꩻဗာႏဖို −အောဝ်ႏသေꩻခါꩻဗာႏဖို / အတိတ်ကာႏလꩻ ထွာအအာဖဲ့ꩻ
Are - ထွာဗာႏဖို ( အအာဖဲ့ꩻ )
== Verb to be and its usage ==
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ တွမ်ႏ သုံꩻပုံႏနယ်ꩻ
( am , is are )
( S + am , is , are + (Article) Complement ( You ) ကတ္တား မဲဥ်သုံꩻအအာနေးတဲ့ ( are ) သုံꩻတွဲꩻတွမ်ႏ အာ ။ ကတ္တား ( I ) နဝ်ꩻ ( am ) သုံꩻဗာႏတွမ်ႏယို ။ ကအောဝ်ႏကုဲင် အဆေ့ꩻ နဝ်ꩻသုံꩻတွမ်ႏ ( is ) သွုသြ ။
ဥပမာႏ ။ ။
1. I am a teacher. ( ခွေနဝ်ထွာဆရာႏ တဖြာꩻ )
I = Subject
am = Verb
a = Article
teacher = Complement
.......................................................
'''မှတ်တောင်ꩻသေꩻခါꩻသွော့ꩻ '''။
( Verb to be ) ဖဲ့ချာနဝ်ꩻ ( Complement ) /အဖြည့်ပုဒ်) ကရိုꩻဒါႏ ထဲမ်သွော့ꩻ ။ ( Object ) ထွို့ꩻတဲမ်းသွော့ꩻ ကံနဝ်ꩻလတောဝ်းသွူ ။
2. They are girls. ( ဝွေꩻသီးထွာ လိုꩻမူႏပေႏ )
They = Subject ( အအာ )
are = Verb
girls = Complement
( They ) ကရိုꩻဒါႏ Subject ကွပ်ပွိုးစွဥ်ႏ verb ကြိယာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အအာတဲင် သုံꩻတွမ်ႏ ( are ) သွူ ။
Subject သည် အများကိန်းဖြစ်နေတဲ့အတွက် (Complement ) ကိုလည်း အများကိန်းသုံးပေးရပါတယ် ။
3. She is Hla Hla. ( ဝွေꩻမူႏပေႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏလှလှ )။
She = Subject
is = Verb
Hla Hla = Complement
( She ) ကရိုꩻဒါႏ Subject နဝ်ꩻကွပ်ပွိုး အဆေ့ꩻတဲင် သုံꩻဗာႏတွမ်ႏ ( is ) အဆေ့ꩻကြိယာႏသွူ ။
ကွပ်နဝ်ꩻမ အောဝ်ႏလိုႏမှတ်ပုံႏသီနဝ်ꩻ ...
( Subject ) အဆေ့ꩻ ( Verb ) အဆေ့ꩻ ။
( Subject ) အအာတဲ့ꩻ ( Verb ) ကြိယာႏနဝ်ꩻ သုံꩻဗာႏအာသွူ ။
# i am ----ခွေထွာ
# iam not ----ခွေထွာတောဝ်း
# Am I ------ခွေထွာနေ
# aren't I -------ခွေထွာတောဝ်းနဲ
# i am --- aren't I ခွေထွာနေ −−− ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not -----am I ----ခွေထွာတောဝ်းနဲ့ ထွာနဲ.
i am a student--- ခွေထွာ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# iam not a student ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# Am I a student ? ခွေထွာနေ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# aren't I student? ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻနဲ
# i am a student aren't I ခွေထွာကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ မွေးနေ ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not a student-am I ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏ တဖြာꩻမွေးနေႏ ထွာနဲ.
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ]]
eesfm4qkj3yc3am0kfn4in07kvvwz9z
14139
14138
2022-07-24T10:31:21Z
လွိုင်ႏအာထင်ႏထိုထဲင်း
32
wikitext
text/x-wiki
သွဉ်ထူႏလိတ် အဂ်လိပ်ငေါဝ်း
ခေတ်ယိုခါ နဝ်ꩻထွာလဲဉ်းသွူ ခင်ႏဖာႏဒုံတဲင် တရပ်တွမ်းတရပ်ယို တဝေင်ꩻတွမ်ႏ တဝေင်ꩻ တနဲင်ႏငံႏတွမ်ႏ တနဲင်ႏငံႏ ရိုꩻစွဉ်ႏအောဝ်ႏညာꩻဝင်ꩻလဲ့ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ အနယ်ꩻပညာႏယိုထွိုင်ႏမာꩻထွာတဲင် ထွာလွဉ်လဲဉ်း ခမ်ႏဘာႏဒုံရိုꩻဗာႏနဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမတဲင် နီပအိုဝ်ႏပေႏဖုံႏလဲ့ꩻ ယံဖေႏကထွꩻတွူႏတရန်နွောင်ꩻ ခေတ်တွမ်ႏ တိုꩻတက်ရေꩻအတာႏ ခေတ်ပညာႏအရန်းထိုထိုယံဖေႏ ကသွဉ်ထယူႏနွောင်ꩻနဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏသွဉ်ထူႏထွိုက်သင်ꩻငါႏ အဂ်လိပ်ငေါဝ်းငွါသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမတဲင် ယိုနဝ်ꩻခွေသွဉ်းအီႏ တဲမ်းထေ့ꩻနယ်လွေꩻဖေႏ ဖူးပေႏသီးအတာႏ အနယ်ꩻဒေါင်ႏစား သွဉ်ထူႏ အဂ်လိပ်ငေါဝ်းနယ်ꩻသွူ။
ကံ ကတ္တား ကြိယာႏ ယိုမဲဥ်ႏသေနားထွူလဲဥ်းနဝ်ꩻ အနယ်ꩻ ဒေါင်ႏစားယိုသွဥ်ထူႏဒါႏယိုဒျာႏသွူ
၄) Verbs
ကြိယာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် အသက်အောဝ်ႏတွမ်ႏ တအောဝ်ႏတောဝ်ႏ သတ္တဝါႏသီး စွုမ်းနီꩻ ခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွတ်ဖေႏထာꩻမာꩻ ရိုꩻဗာႏနဲင်းနဝ်ꩻသွူ
Verb to be =ကရိုꩻနဝ်ꩻ − ထွာ− အောဝ်ႏရာꩻ အရပ်
am, is, are, was, were, ယိုဖုံႏနဝ်ꩻထွာဒျာႏ ကြိယာႏဖုံႏသွူ
Verb to have ဆိုတာ ပဲင်ႏဆင်ႏမှု အံႏအွꩻမှု
has, have , had ယိုဖုံႏနဝ်ꩻထွာဒျာႏ ပဲင်ႏဆဲင်ႏ အံႏ အွꩻ
Verb to do ကရိုꩻယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီ ကအောဝ်ႏမာꩻလွေꩻထာꩻမာꩻဖုံႏယို အပုံႏဖော်ႏထေ့ꩻနယ်ဖေႏသွူ
do , does, did, go, eat, sleep, love, hate---etc . အဂ်လိပ်ငေါဝ်ႏငွါယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ကြိယာႏ ပုံႏဖော်ႏဖေႏသားသွူ
Subject
Verb to be ဘတ်တူဗီ ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာ / တွမ်ႏ အောဝ်ႏရာꩻအရပ်
အတိတ်ကာလ
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ
အနာႏဂတ်ကာလ
I = အိုင် − ကရိုꩻနဝ်ꩻ (ခွေ)
Was - ထွာဗာႏဖို − အောဝ်ႏဗာꩻဖို
Am - ထွာ − အောဝ်ႏ
Will be - အီႏထွာ −အောဝ်ႏ (အနာႏဂတ်ကာႏလꩻ)
He, She, It
Is - ထွာ− အောဝ်ႏ ( အတိတ်ကာႏလ)
You, We, They
Were - ထွာသေꩻခါꩻဗာႏဖို −အောဝ်ႏသေꩻခါꩻဗာႏဖို / အတိတ်ကာႏလꩻ ထွာအအာဖဲ့ꩻ
Are - ထွာဗာႏဖို ( အအာဖဲ့ꩻ )
== Verb to be and its usage ==
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ တွမ်ႏ သုံꩻပုံႏနယ်ꩻ
( am , is are )
( S + am , is , are + (Article) Complement ( You ) ကတ္တား မဲဥ်သုံꩻအအာနေးတဲ့ ( are ) သုံꩻတွဲꩻတွမ်ႏ အာ ။ ကတ္တား ( I ) နဝ်ꩻ ( am ) သုံꩻဗာႏတွမ်ႏယို ။ ကအောဝ်ႏကုဲင် အဆေ့ꩻ နဝ်ꩻသုံꩻတွမ်ႏ ( is ) သွုသြ ။
ဥပမာႏ ။ ။
1. I am a teacher. ( ခွေနဝ်ထွာဆရာႏ တဖြာꩻ )
I = Subject
am = Verb
a = Article
teacher = Complement
.......................................................
'''မှတ်တောင်ꩻသေꩻခါꩻသွော့ꩻ '''။
( Verb to be ) ဖဲ့ချာနဝ်ꩻ ( Complement ) /အဖြည့်ပုဒ်) ကရိုꩻဒါႏ ထဲမ်သွော့ꩻ ။ ( Object ) ထွို့ꩻတဲမ်းသွော့ꩻ ကံနဝ်ꩻလတောဝ်းသွူ ။
2. They are girls. ( ဝွေꩻသီးထွာ လိုꩻမူႏပေႏ )
They = Subject ( အအာ )
are = Verb
girls = Complement
( They ) ကရိုꩻဒါႏ Subject ကွပ်ပွိုးစွဥ်ႏ verb ကြိယာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အအာတဲင် သုံꩻတွမ်ႏ ( are ) သွူ ။
Subject သည် အများကိန်းဖြစ်နေတဲ့အတွက် (Complement ) ကိုလည်း အများကိန်းသုံးပေးရပါတယ် ။
3. She is Hla Hla. ( ဝွေꩻမူႏပေႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏလှလှ )။
She = Subject
is = Verb
Hla Hla = Complement
( She ) ကရိုꩻဒါႏ Subject နဝ်ꩻကွပ်ပွိုး အဆေ့ꩻတဲင် သုံꩻဗာႏတွမ်ႏ ( is ) အဆေ့ꩻကြိယာႏသွူ ။
ကွပ်နဝ်ꩻမ အောဝ်ႏလိုႏမှတ်ပုံႏသီနဝ်ꩻ ...
( Subject ) အဆေ့ꩻ ( Verb ) အဆေ့ꩻ ။
( Subject ) အအာတဲ့ꩻ ( Verb ) ကြိယာႏနဝ်ꩻ သုံꩻဗာႏအာသွူ ။
# i am ----ခွေထွာ
# iam not ----ခွေထွာတောဝ်း
# Am I ------ခွေထွာနေ
# aren't I -------ခွေထွာတောဝ်းနဲ
# i am --- aren't I ခွေထွာနေ −−− ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not -----am I ----ခွေထွာတောဝ်းနဲ့ ထွာနဲ.
i am a student--- ခွေထွာ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# iam not a student ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# Am I a student ? ခွေထွာနေ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# aren't I student? ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻနဲ
# i am a student aren't I ခွေထွာကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ မွေးနေ ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not a student-am I ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏ တဖြာꩻမွေးနေႏ ထွာနဲ.
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ]]
d2st726frgdw66zn556qmtebu0e2kq4
၅၅၀-ဇာတ်နိဒါန်း
0
2897
14096
2022-07-23T13:13:33Z
KhunMyoe
34
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာ..."
wikitext
text/x-wiki
ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာႏ၊ ပါꩻမာꩻဖေႏဗာႏတွ်း၊ နမ်းမာꩻဒျာႏ၊ နမ်းထာꩻမာꩻလီꩻဒျာႏ၊ နမ်းကမ်ႏဒျာႏ ဖေႏကထွာနျ်းနွ်ꩻတဲင် ဟော်ꩻနဲဖေႏဝင်ꩻဇာတ်လီꩻနုဲင်းနွ်ꩻဒျာႏသွူ။
ဟောꩻနဲဖေႏကဒါႏ အွ်ႏလိုႏငါႏ နမ်းထာꩻသေဉာဏ်ႏမဲ့လျ်း(လုဲင်း)(သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏ)နွ်ꩻသွူ၊ ဖေႏကလꩻသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအတွက် ထိုမ်ႏကုသိုလ်ႏပါႏရမီႏဆီပါꩻ ညဆွာꩻနေးစွန်ႏကမ္ဘာႏပေါင်ꩻ လိတ်ꩻအသင်္ချေႏပုဲင်တသဲန်၊ (၁)စွန်ꩻဥစ္စာႏ (၂) စွန်ꩻခမ်းထီ (၃) စွန်ꩻပိုမာ (၄) စွန္နမ်းအင်္ဂါႏ (၅)စွန်ꩻအသက် နွ်ꩻမꩻ လꩻအီသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏနွ်ꩻသွူ။
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအစိုန်ꩻသိုမ္ပါꩻ (၁) သေခရာႏကားကအွ်ႏ အစျꩻအကင်တအွ်ႏကျ်တွ်း၊ သွန်ထေ့နေးဝင်ꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနဲဖေႏဗာႏနေးမွေးတွ်း၊ နမ်းတွိုႏသေချာဒျာႏ၊ (၂) မီႏဒေါ့ꩻဖေႏဝင်္ခါ ဖေႏဝင်ꩻကသေနာႏ ဒေါ့ꩻပုင်ႏဒေါ့ꩻနဲꩻ ပရိယာယစဝနနွ်ဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ (၃) ပါꩻတဖဲ့ꩻသား ပါႏရမီႏဣန္ဒြေႏ အဖြားအဆား၊ ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်စာရိတ္တဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ နေးတွမ်ႏသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတဲင် ကဟောꩻဖေႏသတ္တဝါႏသီးတရာꩻနွ်ꩻ ထွာလွန်ဇာတ်တောႏနွ်ꩻသွူ။
(၅၅၀)ဇာတ္တောႏတွက်ပုင်ႏ- မူလအွ်ႏဒျာႏ (၅၄၇)၊ ဟဲ့ꩻဖေႏကယိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻငစ္ဆီ၊ တနဲꩻ-ပကမ်ႏဝုန်ထောက်ခုန် ကတဲမ်းဒါႏဇာတ်ကမ္ပဲႏကိုနွ်ꩻ ပကိဏ္ဏကနိပါတ်အသုတ်ꩻကို တွက်သော့ꩻပါ (၁) ဝေလာမဇာတ် (၂) မဟာဂေါဝိန္ဒဇာတ် (၃) သုမေဓပဏ္ဍိတဇာတ်တဲင် ထွာဇာတ္တောႏ(၅၅၀)နွ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏနီင်ႏ(၉၃၀)လင်္ကာဒီပတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီဠဟတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီရိလင်္ကာတဲ့ဟဲ့ꩻ ခမ်းနွ်ꩻ မဟာနာမ် အွ်ႏထွာခုန်တွင်ꩻ သျင်ႏမဟာဗုဒ္ဓဃောသ ကလွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကခါ ပါဠိပါ၊ အဗေုာင်အဋ္ဌကထာႏပါ နွ်ꩻကို ဇာတကပါဠိအဋ္ဌကထာယို ပါသော့ꩻခုဒ္ဒကနိကာယကို၊ ကွဲႏတေုာ့ꩻ ထွာဒျာႏပါဠိဘာႏသာႏတန္ဒျာႏတဲင် ဗွေႏဗိုန်ညောင်ကန်တဲမ်းချာႏဖေႏ မန်းဘာႏသာႏနွ်ꩻသွူ။
အွ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ဖေႏကထွာပအိုႏဘာႏသာႏ ဗွေႏဗိုန်သယ်ꩻခဝ်(သီႏသဲင်ႏ)နွ်ꩻ လိုꩻကဝါႏသနာႏလီက်လေုာင်ႏဗူႏသား မဲ့နားလေတာႏ တဲမ်းချာႏဖေႏတွမ်ႏ လီက်တန် လီက်လေုာင်ႏဗူႏ လီက်ပအိုႏ(မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ)မူနွ်ꩻသွူ။ ၁၃၈၁၊ ဒဲန္ကမ္ဆန်ꩻ ၅း၂နီꩻ။
===အာႏကွိုꩻ===
၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု အဝ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ချာႏပအိုႏဘာႏသာႏ(ပဌမတွဲႏ)
idhrrslsf3b6jgkinvhxexcsieqrojv
14101
14096
2022-07-23T17:09:30Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာႏ၊ ပါꩻမာꩻဖေႏဗာႏတွ်း၊ နမ်းမာꩻဒျာႏ၊ နမ်းထာꩻမာꩻလီꩻဒျာႏ၊ နမ်းကမ်ႏဒျာႏ ဖေႏကထွာနျ်းနွ်ꩻတဲင် ဟော်ꩻနဲဖေႏဝင်ꩻဇာတ်လီꩻနုဲင်းနွ်ꩻဒျာႏသွူ။
ဟောꩻနဲဖေႏကဒါႏ အွ်ႏလိုႏငါႏ နမ်းထာꩻသေဉာဏ်ႏမဲ့လျ်း(လုဲင်း)(သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏ)နွ်ꩻသွူ၊ ဖေႏကလꩻသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအတွက် ထိုမ်ႏကုသိုလ်ႏပါႏရမီႏဆီပါꩻ ညဆွာꩻနေးစွန်ႏကမ္ဘာႏပေါင်ꩻ လိတ်ꩻအသင်္ချေႏပုဲင်တသဲန်၊ (၁)စွန်ꩻဥစ္စာႏ (၂) စွန်ꩻခမ်းထီ (၃) စွန်ꩻပိုမာ (၄) စွန္နမ်းအင်္ဂါႏ (၅)စွန်ꩻအသက် နွ်ꩻမꩻ လꩻအီသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏနွ်ꩻသွူ။
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအစိုန်ꩻသိုမ္ပါꩻ (၁) သေခရာႏကားကအွ်ႏ အစျꩻအကင်တအွ်ႏကျ်တွ်း၊ သွန်ထေ့နေးဝင်ꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနဲဖေႏဗာႏနေးမွေးတွ်း၊ နမ်းတွိုႏသေချာဒျာႏ၊ (၂) မီႏဒေါ့ꩻဖေႏဝင်္ခါ ဖေႏဝင်ꩻကသေနာႏ ဒေါ့ꩻပုင်ႏဒေါ့ꩻနဲꩻ ပရိယာယစဝနနွ်ဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ (၃) ပါꩻတဖဲ့ꩻသား ပါႏရမီႏဣန္ဒြေႏ အဖြားအဆား၊ ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်စာရိတ္တဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ နေးတွမ်ႏသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတဲင် ကဟောꩻဖေႏသတ္တဝါႏသီးတရာꩻနွ်ꩻ ထွာလွန်ဇာတ်တောႏနွ်ꩻသွူ။
(၅၅၀)ဇာတ္တောႏတွက်ပုင်ႏ- မူလအွ်ႏဒျာႏ (၅၄၇)၊ ဟဲ့ꩻဖေႏကယိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻငစ္ဆီ၊ တနဲꩻ-ပကမ်ႏဝုန်ထောက်ခုန် ကတဲမ်းဒါႏဇာတ်ကမ္ပဲႏကိုနွ်ꩻ ပကိဏ္ဏကနိပါတ်အသုတ်ꩻကို တွက်သော့ꩻပါ (၁) ဝေလာမဇာတ် (၂) မဟာဂေါဝိန္ဒဇာတ် (၃) သုမေဓပဏ္ဍိတဇာတ်တဲင် ထွာဇာတ္တောႏ(၅၅၀)နွ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏနီင်ႏ(၉၃၀)လင်္ကာဒီပတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီဠဟတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီရိလင်္ကာတဲ့ဟဲ့ꩻ ခမ်းနွ်ꩻ မဟာနာမ် အွ်ႏထွာခုန်တွင်ꩻ သျင်ႏမဟာဗုဒ္ဓဃောသ ကလွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကခါ ပါဠိပါ၊ အဗေုာင်အဋ္ဌကထာႏပါ နွ်ꩻကို ဇာတကပါဠိအဋ္ဌကထာယို ပါသော့ꩻခုဒ္ဒကနိကာယကို၊ ကွဲႏတေုာ့ꩻ ထွာဒျာႏပါဠိဘာႏသာႏတန္ဒျာႏတဲင် ဗွေႏဗိုန်ညောင်ကန်တဲမ်းချာႏဖေႏ မန်းဘာႏသာႏနွ်ꩻသွူ။
အွ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ဖေႏကထွာပအိုႏဘာႏသာႏ ဗွေႏဗိုန်သယ်ꩻခဝ်(သီႏသဲင်ႏ)နွ်ꩻ လိုꩻကဝါႏသနာႏလီက်လေုာင်ႏဗူႏသား မဲ့နားလေတာႏ တဲမ်းချာႏဖေႏတွမ်ႏ လီက်တန် လီက်လေုာင်ႏဗူႏ လီက်ပအိုႏ(မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ)မူနွ်ꩻသွူ။ ၁၃၈၁၊ ဒဲန္ကမ္ဆန်ꩻ ၅း၂နီꩻ။
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
70u71wx4b6b2wr0050m1twj52bb4yof
14102
14101
2022-07-23T17:10:08Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာႏ၊ ပါꩻမာꩻဖေႏဗာႏတွ်း၊ နမ်းမာꩻဒျာႏ၊ နမ်းထာꩻမာꩻလီꩻဒျာႏ၊ နမ်းကမ်ႏဒျာႏ ဖေႏကထွာနျ်းနွ်ꩻတဲင် ဟော်ꩻနဲဖေႏဝင်ꩻဇာတ်လီꩻနုဲင်းနွ်ꩻဒျာႏသွူ။
ဟောꩻနဲဖေႏကဒါႏ အွ်ႏလိုႏငါႏ နမ်းထာꩻသေဉာဏ်ႏမဲ့လျ်း(လုဲင်း)(သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏ)နွ်ꩻသွူ၊ ဖေႏကလꩻသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအတွက် ထိုမ်ႏကုသိုလ်ႏပါႏရမီႏဆီပါꩻ ညဆွာꩻနေးစွန်ႏကမ္ဘာႏပေါင်ꩻ လိတ်ꩻအသင်္ချေႏပုဲင်တသဲန်၊ (၁)စွန်ꩻဥစ္စာႏ (၂) စွန်ꩻခမ်းထီ (၃) စွန်ꩻပိုမာ (၄) စွန္နမ်းအင်္ဂါႏ (၅)စွန်ꩻအသက် နွ်ꩻမꩻ လꩻအီသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏနွ်ꩻသွူ။
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအစိုန်ꩻသိုမ္ပါꩻ (၁) သေခရာႏကားကအွ်ႏ အစျꩻအကင်တအွ်ႏကျ်တွ်း၊ သွန်ထေ့နေးဝင်ꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနဲဖေႏဗာႏနေးမွေးတွ်း၊ နမ်းတွိုႏသေချာဒျာႏ၊ (၂) မီႏဒေါ့ꩻဖေႏဝင်္ခါ ဖေႏဝင်ꩻကသေနာႏ ဒေါ့ꩻပုင်ႏဒေါ့ꩻနဲꩻ ပရိယာယစဝနနွ်ဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ (၃) ပါꩻတဖဲ့ꩻသား ပါႏရမီႏဣန္ဒြေႏ အဖြားအဆား၊ ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်စာရိတ္တဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ နေးတွမ်ႏသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတဲင် ကဟောꩻဖေႏသတ္တဝါႏသီးတရာꩻနွ်ꩻ ထွာလွန်ဇာတ်တောႏနွ်ꩻသွူ။
(၅၅၀)ဇာတ္တောႏတွက်ပုင်ႏ- မူလအွ်ႏဒျာႏ (၅၄၇)၊ ဟဲ့ꩻဖေႏကယိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻငစ္ဆီ၊ တနဲꩻ-ပကမ်ႏဝုန်ထောက်ခုန် ကတဲမ်းဒါႏဇာတ်ကမ္ပဲႏကိုနွ်ꩻ ပကိဏ္ဏကနိပါတ်အသုတ်ꩻကို တွက်သော့ꩻပါ (၁) ဝေလာမဇာတ် (၂) မဟာဂေါဝိန္ဒဇာတ် (၃) သုမေဓပဏ္ဍိတဇာတ်တဲင် ထွာဇာတ္တောႏ(၅၅၀)နွ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏနီင်ႏ(၉၃၀)လင်္ကာဒီပတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီဠဟတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီရိလင်္ကာတဲ့ဟဲ့ꩻ ခမ်းနွ်ꩻ မဟာနာမ် အွ်ႏထွာခုန်တွင်ꩻ သျင်ႏမဟာဗုဒ္ဓဃောသ ကလွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကခါ ပါဠိပါ၊ အဗေုာင်အဋ္ဌကထာႏပါ နွ်ꩻကို ဇာတကပါဠိအဋ္ဌကထာယို ပါသော့ꩻခုဒ္ဒကနိကာယကို၊ ကွဲႏတေုာ့ꩻ ထွာဒျာႏပါဠိဘာႏသာႏတန္ဒျာႏတဲင် ဗွေႏဗိုန်ညောင်ကန်တဲမ်းချာႏဖေႏ မန်းဘာႏသာႏနွ်ꩻသွူ။
အွ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ဖေႏကထွာပအိုႏဘာႏသာႏ ဗွေႏဗိုန်သယ်ꩻခဝ်(သီႏသဲင်ႏ)နွ်ꩻ လိုꩻကဝါႏသနာႏလီက်လေုာင်ႏဗူႏသား မဲ့နားလေတာႏ တဲမ်းချာႏဖေႏတွမ်ႏ လီက်တန် လီက်လေုာင်ႏဗူႏ လီက်ပအိုႏ(မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ)မူနွ်ꩻသွူ။ ၁၃၈၁၊ ဒဲန္ကမ္ဆန်ꩻ ၅း၂နီꩻ။<ref>၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု အဝ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ချာႏပအိုႏဘာႏသာႏ(ပဌမတွဲႏ)<ref/>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
tatwi4wibtvjav8d8xxfp8rmnibq5g5
14103
14102
2022-07-23T17:12:47Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာႏ၊ ပါꩻမာꩻဖေႏဗာႏတွ်း၊ နမ်းမာꩻဒျာႏ၊ နမ်းထာꩻမာꩻလီꩻဒျာႏ၊ နမ်းကမ်ႏဒျာႏ ဖေႏကထွာနျ်းနွ်ꩻတဲင် ဟော်ꩻနဲဖေႏဝင်ꩻဇာတ်လီꩻနုဲင်းနွ်ꩻဒျာႏသွူ။
ဟောꩻနဲဖေႏကဒါႏ အွ်ႏလိုႏငါႏ နမ်းထာꩻသေဉာဏ်ႏမဲ့လျ်း(လုဲင်း)(သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏ)နွ်ꩻသွူ၊ ဖေႏကလꩻသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအတွက် ထိုမ်ႏကုသိုလ်ႏပါႏရမီႏဆီပါꩻ ညဆွာꩻနေးစွန်ႏကမ္ဘာႏပေါင်ꩻ လိတ်ꩻအသင်္ချေႏပုဲင်တသဲန်၊ (၁)စွန်ꩻဥစ္စာႏ (၂) စွန်ꩻခမ်းထီ (၃) စွန်ꩻပိုမာ (၄) စွန္နမ်းအင်္ဂါႏ (၅)စွန်ꩻအသက် နွ်ꩻမꩻ လꩻအီသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏနွ်ꩻသွူ။
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအစိုန်ꩻသိုမ္ပါꩻ (၁) သေခရာႏကားကအွ်ႏ အစျꩻအကင်တအွ်ႏကျ်တွ်း၊ သွန်ထေ့နေးဝင်ꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနဲဖေႏဗာႏနေးမွေးတွ်း၊ နမ်းတွိုႏသေချာဒျာႏ၊ (၂) မီႏဒေါ့ꩻဖေႏဝင်္ခါ ဖေႏဝင်ꩻကသေနာႏ ဒေါ့ꩻပုင်ႏဒေါ့ꩻနဲꩻ ပရိယာယစဝနနွ်ဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ (၃) ပါꩻတဖဲ့ꩻသား ပါႏရမီႏဣန္ဒြေႏ အဖြားအဆား၊ ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်စာရိတ္တဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ နေးတွမ်ႏသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတဲင် ကဟောꩻဖေႏသတ္တဝါႏသီးတရာꩻနွ်ꩻ ထွာလွန်ဇာတ်တောႏနွ်ꩻသွူ။
(၅၅၀)ဇာတ္တောႏတွက်ပုင်ႏ- မူလအွ်ႏဒျာႏ (၅၄၇)၊ ဟဲ့ꩻဖေႏကယိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻငစ္ဆီ၊ တနဲꩻ-ပကမ်ႏဝုန်ထောက်ခုန် ကတဲမ်းဒါႏဇာတ်ကမ္ပဲႏကိုနွ်ꩻ ပကိဏ္ဏကနိပါတ်အသုတ်ꩻကို တွက်သော့ꩻပါ (၁) ဝေလာမဇာတ် (၂) မဟာဂေါဝိန္ဒဇာတ် (၃) သုမေဓပဏ္ဍိတဇာတ်တဲင် ထွာဇာတ္တောႏ(၅၅၀)နွ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏနီင်ႏ(၉၃၀)လင်္ကာဒီပတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီဠဟတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီရိလင်္ကာတဲ့ဟဲ့ꩻ ခမ်းနွ်ꩻ မဟာနာမ် အွ်ႏထွာခုန်တွင်ꩻ သျင်ႏမဟာဗုဒ္ဓဃောသ ကလွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကခါ ပါဠိပါ၊ အဗေုာင်အဋ္ဌကထာႏပါ နွ်ꩻကို ဇာတကပါဠိအဋ္ဌကထာယို ပါသော့ꩻခုဒ္ဒကနိကာယကို၊ ကွဲႏတေုာ့ꩻ ထွာဒျာႏပါဠိဘာႏသာႏတန္ဒျာႏတဲင် ဗွေႏဗိုန်ညောင်ကန်တဲမ်းချာႏဖေႏ မန်းဘာႏသာႏနွ်ꩻသွူ။
အွ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ဖေႏကထွာပအိုႏဘာႏသာႏ ဗွေႏဗိုန်သယ်ꩻခဝ်(သီႏသဲင်ႏ)နွ်ꩻ လိုꩻကဝါႏသနာႏလီက်လေုာင်ႏဗူႏသား မဲ့နားလေတာႏ တဲမ်းချာႏဖေႏတွမ်ႏ လီက်တန် လီက်လေုာင်ႏဗူႏ လီက်ပအိုႏ(မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ)မူနွ်ꩻသွူ။ ၁၃၈၁၊ ဒဲန္ကမ္ဆန်ꩻ ၅း၂နီꩻ။<ref>၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု အဝ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ချာႏပအိုႏဘာႏသာႏ(ပဌမတွဲႏ)</ref>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
iov60437yt1ysbx99kkx8dqklgqsqw6
14104
14103
2022-07-23T17:14:09Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
ဇာတ်တောႏဖိုင်ႏယို ဖေႏနေးလိုꩻဖိုင်ႏ ကသေနာႏအီတရာꩻတာႏ အွန္နဲအီဥပမာႏ တရာꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ကအွန္နဲနွ်ꩻတဲ့ ဖေႏကမဲန်ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်၊ ဖေႏကခွိုက်ဝင်ꩻသꩻရာႏ၊ ပါꩻမာꩻဖေႏဗာႏတွ်း၊ နမ်းမာꩻဒျာႏ၊ နမ်းထာꩻမာꩻလီꩻဒျာႏ၊ နမ်းကမ်ႏဒျာႏ ဖေႏကထွာနျ်းနွ်ꩻတဲင် ဟော်ꩻနဲဖေႏဝင်ꩻဇာတ်လီꩻနုဲင်းနွ်ꩻဒျာႏသွူ။
ဟောꩻနဲဖေႏကဒါႏ အွ်ႏလိုႏငါႏ နမ်းထာꩻသေဉာဏ်ႏမဲ့လျ်း(လုဲင်း)(သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏ)နွ်ꩻသွူ၊ ဖေႏကလꩻသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအတွက် ထိုမ်ႏကုသိုလ်ႏပါႏရမီႏဆီပါꩻ ညဆွာꩻနေးစွန်ႏကမ္ဘာႏပေါင်ꩻ လိတ်ꩻအသင်္ချေႏပုဲင်တသဲန်၊ (၁)စွန်ꩻဥစ္စာႏ (၂) စွန်ꩻခမ်းထီ (၃) စွန်ꩻပိုမာ (၄) စွန္နမ်းအင်္ဂါႏ (၅)စွန်ꩻအသက် နွ်ꩻမꩻ လꩻအီသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏနွ်ꩻသွူ။
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏအစိုန်ꩻသိုမ္ပါꩻ (၁) သေခရာႏကားကအွ်ႏ အစျꩻအကင်တအွ်ႏကျ်တွ်း၊ သွန်ထေ့နေးဝင်ꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနဲဖေႏဗာႏနေးမွေးတွ်း၊ နမ်းတွိုႏသေချာဒျာႏ၊ (၂) မီႏဒေါ့ꩻဖေႏဝင်္ခါ ဖေႏဝင်ꩻကသေနာႏ ဒေါ့ꩻပုင်ႏဒေါ့ꩻနဲꩻ ပရိယာယစဝနနွ်ဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ (၃) ပါꩻတဖဲ့ꩻသား ပါႏရမီႏဣန္ဒြေႏ အဖြားအဆား၊ ဝင်ꩻထာꩻကျွိုက်စာရိတ္တဖိုင်ႏလဲ့သေပါ၊ နေးတွမ်ႏသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတဲင် ကဟောꩻဖေႏသတ္တဝါႏသီးတရာꩻနွ်ꩻ ထွာလွန်ဇာတ်တောႏနွ်ꩻသွူ။
(၅၅၀)ဇာတ္တောႏတွက်ပုင်ႏ- မူလအွ်ႏဒျာႏ (၅၄၇)၊ ဟဲ့ꩻဖေႏကယိုꩻတဲင် ဟဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻငစ္ဆီ၊ တနဲꩻ-ပကမ်ႏဝုန်ထောက်ခုန် ကတဲမ်းဒါႏဇာတ်ကမ္ပဲႏကိုနွ်ꩻ ပကိဏ္ဏကနိပါတ်အသုတ်ꩻကို တွက်သော့ꩻပါ (၁) ဝေလာမဇာတ် (၂) မဟာဂေါဝိန္ဒဇာတ် (၃) သုမေဓပဏ္ဍိတဇာတ်တဲင် ထွာဇာတ္တောႏ(၅၅၀)နွ်ꩻသွူ။
သာႏသနာႏနီင်ႏ(၉၃၀)လင်္ကာဒီပတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီဠဟတဲ့ဟဲ့ꩻ၊ သီရိလင်္ကာတဲ့ဟဲ့ꩻ ခမ်းနွ်ꩻ မဟာနာမ် အွ်ႏထွာခုန်တွင်ꩻ သျင်ႏမဟာဗုဒ္ဓဃောသ ကလွေꩻတဲမ်းကူꩻပိဋကခါ ပါဠိပါ၊ အဗေုာင်အဋ္ဌကထာႏပါ နွ်ꩻကို ဇာတကပါဠိအဋ္ဌကထာယို ပါသော့ꩻခုဒ္ဒကနိကာယကို၊ ကွဲႏတေုာ့ꩻ ထွာဒျာႏပါဠိဘာႏသာႏတန္ဒျာႏတဲင် ဗွေႏဗိုန်ညောင်ကန်တဲမ်းချာႏဖေႏ မန်းဘာႏသာႏနွ်ꩻသွူ။
အွ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ဖေႏကထွာပအိုႏဘာႏသာႏ ဗွေႏဗိုန်သယ်ꩻခဝ်(သီႏသဲင်ႏ)နွ်ꩻ လိုꩻကဝါႏသနာႏလီက်လေုာင်ႏဗူႏသား မဲ့နားလေတာႏ တဲမ်းချာႏဖေႏတွမ်ႏ လီက်တန် လီက်လေုာင်ႏဗူႏ လီက်ပအိုႏ(မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ)မူနွ်ꩻသွူ။ ၁၃၈၁၊ ဒဲန္ကမ္ဆန်ꩻ ၅း၂နီꩻ။<ref>၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု အဝ်ႏမန်းဘာႏသာႏ ချာႏပအိုႏဘာႏသာႏ(ပဌမတွဲႏ)</ref>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
kdxi2ua0orhm11sivv2nadr8wdm9k3c
အပဏ္ဏကဝဂ်-အပဏ္ဏကဇာတ်
0
2898
14097
2022-07-23T14:29:49Z
KhunMyoe
34
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "ပွိုက်သွန်ဖေႏဒါႏလောကသား သဗ္ဗညုဘုရာꩻနွ်ꩻ အွ်ႏအိုင်သာဝတ္ထိခမ်း၊ ဇေတဝန်ကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ ရေႏရွဲႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻတဲင် ဟောꩻထန်ႏ..."
wikitext
text/x-wiki
ပွိုက်သွန်ဖေႏဒါႏလောကသား သဗ္ဗညုဘုရာꩻနွ်ꩻ အွ်ႏအိုင်သာဝတ္ထိခမ်း၊ ဇေတဝန်ကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ ရေႏရွဲႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻတဲင် ဟောꩻထန်ႏရီးစ အပဏ္ဏကဇာတ်တရာꩻယိုသွူ။
စခါဘုရာꩻစိုး အနာထပိဏ်သဌေꩻနွ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါတွမ်ႏအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏတရေꩻ၊ သီင်ႏလွီးဟွမ်ဖိုင်ႏ၊ တောင်းလျက်ꩻ၊ သကျာꩻ၊ နားမန်ꩻ၊ တသီႏဖိုင်ႏ၊ ထာꩻဗယ်(ဗုဲင်)ခွမ်ꩻလာꩻဖိုင်ႏ ထင်ႏလူႏပူႏဇောႏ ရဟန်ꩻသင်္ဃာႏထွူမꩻ အိုင်လင်ꩻခန်းအပဲတ်လွတ်ရာꩻအရပ်ကိုသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဝျ်ႏခန်းဘုရာꩻ၊ မဲ့ငါတင်ႏတဲႏဗိုန္နျ်းလာဗွေ၊ အနမ်းခြွိုင်းခါꩻတွမ်ႏ လက္ခဏာႏပေႏသွစ္ဆီ၊ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏ၊ တခြဲမ်ခူဝုန်ꩻ အရောင်ႏအွ်ႏထန်ႏလီးလျာ၊ ထွားထွူဘုရာꩻတင်ႏတဲႏပုင်ႏတဲင် အိုင်လင်ꩻထေ့ခန်း အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻထျꩻ၊ ဘုရာꩻတဲ့ ဗိုန်နျ်းချင်္သေ့ꩻဗင်ႏ အွ်ႏဒင်ႏတသီႏတန်ꩻလိုင်းသေ (ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ)၊ ဗိုန်ပီနျ်းအွ်ႏမို့ꩻလောင်းကီ ခမ်းမာꩻဟွ်ကမ္ဘာႏ ကလော့လင်ꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ အွ်ႏမဲန်ဟွုန်စွန်ႏမပ်ပ် နိဿက္ခရာႏ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏသီး အင်္ဂါႏသွတ်ꩻပါꩻကဗွေဒါႏငွ်းတဲင် ဖျ်ႏနာႏဆန်ꩻက္လယ်ꩻ(ကြုဲင်ꩻ)တွမ်ႏအနဲꩻလက်ꩻလုဲင်ꩻဖိုင်ႏတဲင် အွ်ႏဟော်ꩻဖေႏခန်း ပရိဿတ်သီးတရာꩻနွ်ꩻသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ထင်ႏထီႏဗာႏ နာႏဗာႏ ဘုရာꩻသီးနမ်းအာႏဆီပါꩻ၊ ဉာဏ်ႏအာႏဆီပါꩻဖိုင်ႏတဲင် ယားကျ်လွခန်း သာႏသနာႏထိန်ႏ သရဏဂမ်ႏဖိုင်ႏတဲင် နွို့ထူႏလွခန်း ဘုရာꩻသရဏဂမ်ႏ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ တဲႏနွ်ꩻမာꩻငါ တွမ်ႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏသီင်ႏဟွမ်ဖိုင်ႏ ထင်ႏကျောင်ꩻနာႏတရာꩻ၊ ခမ်ႏသီႏလ၊ ဆို့ꩻတဲင်လွဝင်ꩻ ဥပေါသထဖိုင်ႏသွူ။
ညတွ်းဘုရာꩻ အွ်ႏသာဝတ္ထိကျွꩻလွေꩻခန်းဒျာႏ ရာဇဂြဟ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏချာယင်းဒျာႏ တိတ္ထိသီးသရဏဂမ်ႏလီꩻလီꩻ ဗိုန်နျ်းယင်းကရီးခါ။
ဘုရာꩻတဲ့လꩻ(နွုတ်ꩻသွတ်ꩻလာ) ကျွꩻသဲင်ꩻချာယင်း ဇေတဝန်ကျောင်ꩻ၊ သဌေꩻတဲ့ ဟဲ့ꩻယင်းအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻ ထင်ႏထေ့ယင်းဘုရာꩻ၊ ထင်ႏလွ်းဟွုန်ပါ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏပ္လောင်ꩻ(ပြောင်ꩻ)သရဏဂမ်ႏခရာႏဖိုင်ႏ။
"သီႏလသားဖိုင်ႏ- သီတွမ်ႏမွုန်းတွ်းနျ်းနွ်ꩻ၊ သရဏကရိုꩻဒါႏ ထာꩻအွန်ႏတွိုးယို သီမီႏအွန်ႏတွိုႏဗော့ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏတဲ့ သီအီႏအံႏဗာႏလွန်ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်လဲ့ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်ဖိုင်ႏ အီႏအမ်ႏသီယာႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ လိုꩻမျတ်အရိယာႏထျꩻတဲ့ လိုꩻမျတ်အရိယာႏသီးဖိုင်ႏ အီႏပသာတွိုႏဖေႏသီ ထာꩻမျတ်အရပ်နွ်ꩻသွူ"။
အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻကွီနာႏတဲင် ဘုရာꩻဟောꩻဖေႏ အနမ်းနွ်နျ်းယို- အွိုးစခါ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီႏခမ်းကို ဗြဟ္မဒတ်အွ်ႏထွာခုန်၊ အခိင်ႏနွ်ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ အွ်ႏထွာလေားကားသားအခွိုꩻကို၊ အတွင်ꩻနွ်ꩻ လေားကားသား တသေတွ်းထာꩻဟွ်ထာꩻကျ် အွ်ႏကတဖြာꩻ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻစုရွမ် ကုန်ႏအငိုꩻကအွ်ႏစားဖိုင်ႏ ဗွေလေားငတ်ꩻရျာꩻ၊ လေားသားမွိုက်နွ်ꩻတဲ့ တွမ်ႏကုန်ႏလေားငတ်ꩻရျာꩻတဲင် အီႏလွေꩻနေနေ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏလဲန်း "နီလေားအဆွိုင်ꩻတရီင်(ရေင်)မီႏလွေꩻသွိုဝင်ꩻနွ်ꩻ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ လိုꩻဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ ကုန်ႏစာတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ တဖြာꩻဖြာꩻမီႏလွေꩻရီးနွ်ꩻမꩻအီႏရော့ꩻ"ဘုရာꩻလောင်ꩻဟဲ့ꩻတွိုင်ႏပင်ႏ၊ လေားသားမွိုက်စိဉ္စာꩻ- "ခွေမီႏလွေꩻရီးဗာႏနွ်ꩻ တဖူꩻတဲ့တအုန်တွ်း၊ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏလွိုင်ႏ၊ လိုꩻတဲ့ အီႏအံႏဗာႏဟွ်၊ ထီတဲ့ အီႏအွꩻဗာႏဟွ်၊ ကုန်ႏတဲ့ နီကမဲန်လꩻအငိုꩻအတွိုင်ꩻစာလꩻ"ယူႏနျ်းနွ်ꩻတဲင် လေားသားမွိုက် လွေꩻရီးထိုꩻခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏ "နီမီႏလွေꩻဆျ်ꩻနွ်ꩻရော့ꩻ၊ လွေꩻရီးသားသူꩻ မာꩻဟွ်ပါဗာႏတဖူꩻ၊ နီအွ်ႏသေအထောင်လွန်ꩻဒုမ်ꩻ၊ ခူႏဗာႏထီအိုင်ႏ နီအွ်ႏသေအအွꩻလုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးဖိုး အံႏဗာႏထဲင်းအဆာႏဖြား၊ ကုန်ႏခန်နွ်ꩻတဲး ကမ္မဿကာ ကမ်ႏပငါပရာꩻဒျာႏ၊ နီအွ်ႏသေဗော့ꩻ အစာလွန်ꩻနွ်ꩻလုမ်ꩻ"။
လေားသားမွိုက်စွိုꩻ (တခုန်ꩻတွူး-စောရကန္တာရ)၊ ထာꩻသားကျ်တွူး-ဝါဠကန္တာရ၊ ထီခြေားရပ်-နိရုဒကန္တာရ၊ ပလူꩻတွူး-အမနုဿကန္တာရ၊ ထာꩻအမ်ႏခြေားရပ်-အပ္ပဘက္ခကန္တာရ-ကရိုꩻဒါႏ တွူးအွ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻကို တွူးနွ်ꩻ ထီတဲ့ခြေား၊ ဘိလူꩻဖိုင်ႏတဲ့အွ်ႏ၊ လွေꩻတွိုႏလဲန်းတွူးငွါ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ လေားသားမွိုက်စွိုꩻ အလေားကိုသူꩻ ဒင်ႏလွေꩻပါထီဖွိုင်ꩻတန် အကိုထီအွ်ႏပါဗွေလွေꩻ။
လေားသားစွိုꩻ ထင်ႏတွိုႏခန်းတွူးထာႏဝရပ်မꩻ ဘီလူꩻဖိုင်ႏ ဖန်ဆင်ꩻလွန်ဖိုးပေႏဗွာဖိုင်ႏ အွ်ႏတွူႏလေား တွမ်ႏထီတွမ်ႏဟံႏဗော့ꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏစွ်ႏအွ်ႏတဗော့ꩻ၊ လိုꩻတဆီနီဖြာꩻ ပါတွမ်ႏအစူ အွ်ႏခုမ်အွ်ႏရမ်ႏလွန်ꩻ၊ အွ်ႏထမ်ႏလွေꩻအမ်ႏလွေꩻပါ ဗိုသွမ်ႏဗိုတနျာႏဗိုဗွာ၊ ဗိုပုဏ္ဍရိပ်၊ ဗိုပဒုမ္မာႏ၊ မာꩻနျ်းအပုင်ႏထီလွိုင်ႏ၊ ခမ်းကွုန်ꩻ၊ တနန်းဗာႏတွ်းဒုမ် ထီကိစ္စနွ်ꩻသွူ။
"နီသွꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏဗာရာဏသီႏလွန်၊ အီႏလွေꩻစာကုန်ႏ၊ ဒိုင်ယိုဒိုင်နွ်ꩻ၊ ညာꩻငါႏတွ်ႏဒုမ်ကွေး၊ အွ်ႏဗော့ꩻငါယို၊ ခမ်းတဲ့ကလော့ ထီတဲ့ကလွိုင်ႏ၊ နန်းဒုမ်မျ်ꩻမျ်ꩻ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ ထီဖိုင်ႏ ထေအမ်ႏထိုꩻလို့ခန်းနွ်ꩻ၊ အတမာႏတွ်း၊ သီလွေꩻရီးဟျ်း၊ နီအွ်ႏဗော့ꩻယိုပေႏ"ဒေါ့ꩻထွူသဲင်ꩻထေ့ခန်းဒျာႏအသွꩻ ဘီဘူꩻဒိုင်ကို။
လေားသားဖိုင်ႏ နာႏဘီလူꩻငွ်း၊ ထောက်ꩻလို့ထီ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ အမ်ႏလို့၊ ဝေါင်းလို့၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ မွူးခေ့ꩻထမ်၊ ဖိုးဆာႏတဲ့လို့၊ ထီတဲ့လို့၊ လိုꩻတဲ့အမ်ႏခရာႏအဲန္ထဝ်း၊ သꩻပေႏသꩻကျ် နာႏတွ်းဒုမ်လို့ဝင်ꩻငွ်း၊ အိုင်ခန်းဒျာႏ ပငါပရာꩻ၊ အမဲ့ဖင်ႏဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ) ဘီလူꩻဖိုင်ႏ လွန်အမ်ႏလို့က္လောင်း(ကြောင်း)ခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻတဲ့ အသွꩻလွေꩻထွူ တလာခွဲꩻရပ်မꩻ ကွဲးထွိုင်ႏလွေꩻ၊ တွိုႏလွေꩻအရပ်နွ်ꩻကို "အရပ်ယို လꩻတွ်းအခွင်ꩻ တွမ်ႏအမ်ႏမွုန်း၊ တွမ်ႏအွꩻမွုန်း" ဒေါ့ꩻရီးလို့ဝင်၊ ဘီလူꩻစွိုꩻတဲ့ ထင်းဒျာႏနျ်းအရီးတစွိုꩻ လွန်ထေ့ယင်း ဘုရာꩻလောင်ꩻထွားဆုမ်ႏ၊ "ပါꩻစွိုꩻစားယို အမဲ့လဲ့တနျာႏ၊ ထဲင်းယိပ်ꩻတဝ်းအမဲ့၊ အယောင်ꩻလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ ထာꩻငမ်းလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ အငွ်းလဲ့ဝေါက်တွ်း၊ လိုꩻတမွေးတွ်း ဘီလူꩻဖိုင်ႏဒျာႏ"၊ ဒေါ့ꩻယင်းဘုရာꩻလောင်ꩻ၊ "မွေးထွူဟွ်ငါႏ၊ ကေꩻဇူꩻတင်ႏဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နီထာꩻကားသားထုင်ꩻစမ်ꩻနွ်ꩻ မီႏမော့ꩻထွူထီတသာမꩻ ထောက်ꩻထိုꩻထီလီꩻ။
ခမ်းငွ်ꩻခမ်းလူး တယူႏဇနာႏ၊ တျာႏလိက်၊ မို့ꩻအေႏသိုမ်၊ ပါꩻစွိုꩻစွ်ႏပဲ့ꩻ တဗော့ꩻလဲ့ꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ လိုꩻတမွေးတွ်း၊ အကစွ်ႏနွ်ꩻတဲ့ ခမ်းတမွေးတွ်း၊ မီႏထွာခမ်းနွ်ꩻ နီတဲ့သေဗာႏဒျာႏ၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ ထီႏမွေးခန်းဒျာႏလိုꩻသီ၊ လေားညမ်းဖိုင်ႏ လျ်ႏတွမ်ႏလေားဟွ်၊ ကုန်ႏညမ်းဖိုင်ႏတဲ့ လျ်ႏတွမ်ႏကုန်ႏဟွ်၊ ဒွိုႏအမ်ႏဒဲန်ဟာ၊ ဖဖိုးအွန်ႏအကဲန်၊ လိုꩻဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ)ခူဖိုး၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻ ထမ်ႏတွမ်ႏနꩻတဲင် ပွေါးဖေႏကဲက် တနာꩻလေမွူး၊ မွူးရွ်ꩻမꩻထွိုင်ႏလွေꩻ၊ လွေꩻစာတခြိုꩻ အငိုꩻလꩻနီဆတဲင် သꩻရေꩻသဲင်ꩻတွိုႏချာဗာႏ ဗာရာဏသီႏခမ်း။
အပဏ္ဏကံ ဌာနမေကေ၊ ဒုတိယံ အာဟု တက္ကိကာ။
ဧတဒညာယ မေဓာဝီ၊ တံ ဂဏှေယျ ဒကပဏ္ဏကံ။
ဧကေ-ကွပ်ဘုရာꩻလောင်ꩻအွန်ထွိုင်ႏ ခွိုင်းလိုꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လောကီꩻလဲ့ငိုꩻထွိုက် လောကုတ်လဲ့ငိုꩻတန် ခွိုင်းအကမ္မျတ်ယို၊ ဌာနံအာဟု- အကျောင်ꩻမဲန်ႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ တက္ကိကာ-အွ်ႏဒုမ်ꩻထာꩻကျမ်ႏဉာဏ်ႏမဲ့ ပါꩻလေားသားငတ်ꩻရျာꩻစွိုꩻသားနွ်ꩻ၊ ပဏ္ဏကံ-ထီႏဗော့ꩻထာꩻခင်ႏမွူးနာ တသေပါတွ်းဆျ်ꩻတာႏ၊ ဌာနံအာဟု-အကျောင်ꩻမာႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ မေဓာဝီ-လိုꩻဒါႏနွ်ꩻ၊ ဧတံ-ပဏ္ဏက အပဏ္ဏကအကျင်ꩻနီပါꩻယို၊ အညာယ-သေထွူတဲင်၊ ဂဏှေယျ-ထူႏလွဒျာႏဝင်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လွတ်အီဒုက္ခ အပဏ္ဏကဖိုင်ႏနွ်ꩻသွူ။
သရဏဂမ်ႏသိုမ်ပါꩻ၊ ငတ်ꩻပါꩻဂရုဓမ္မ၊ သွတ်ꩻပါဥပေါသထသီႏလ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ၊ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ပစ္စယပဋိသေဝန၊ ခွိုင်းစာတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ စျာန်ႏဝိပဿနာႏ၊ အဘိညာဉ်ႏသမာႏပတ်၊ အရိယာႏမဂ်ဖိုလ်ႏဖိုင်ႏယို အပဏ္ဏကဌာနဖိုင်ႏသွူ။
ထင်ႏဟွုန်ဗာႏတရာꩻယိုတဲင် အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ တွိုႏထွာထွာလွဝင်ꩻ သောတာႏပန်ႏအရိယာႏဖိုင်ႏသွူ၊ ရီးသုတ်ꩻအစ အပဏ္ဏကဇာတ် ထွူယို။
===အာႏကွိုꩻ===
၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု၊ ပထမတွဲꩻ
df5oskwk5a4yc0izsbne826trzzrj1e
14098
14097
2022-07-23T17:05:12Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
ပွိုက်သွန်ဖေႏဒါႏလောကသား သဗ္ဗညုဘုရာꩻနွ်ꩻ အွ်ႏအိုင်သာဝတ္ထိခမ်း၊ ဇေတဝန်ကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ ရေႏရွဲႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻတဲင် ဟောꩻထန်ႏရီးစ အပဏ္ဏကဇာတ်တရာꩻယိုသွူ။
စခါဘုရာꩻစိုး အနာထပိဏ်သဌေꩻနွ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါတွမ်ႏအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏတရေꩻ၊ သီင်ႏလွီးဟွမ်ဖိုင်ႏ၊ တောင်းလျက်ꩻ၊ သကျာꩻ၊ နားမန်ꩻ၊ တသီႏဖိုင်ႏ၊ ထာꩻဗယ်(ဗုဲင်)ခွမ်ꩻလာꩻဖိုင်ႏ ထင်ႏလူႏပူႏဇောႏ ရဟန်ꩻသင်္ဃာႏထွူမꩻ အိုင်လင်ꩻခန်းအပဲတ်လွတ်ရာꩻအရပ်ကိုသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဝျ်ႏခန်းဘုရာꩻ၊ မဲ့ငါတင်ႏတဲႏဗိုန္နျ်းလာဗွေ၊ အနမ်းခြွိုင်းခါꩻတွမ်ႏ လက္ခဏာႏပေႏသွစ္ဆီ၊ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏ၊ တခြဲမ်ခူဝုန်ꩻ အရောင်ႏအွ်ႏထန်ႏလီးလျာ၊ ထွားထွူဘုရာꩻတင်ႏတဲႏပုင်ႏတဲင် အိုင်လင်ꩻထေ့ခန်း အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻထျꩻ၊ ဘုရာꩻတဲ့ ဗိုန်နျ်းချင်္သေ့ꩻဗင်ႏ အွ်ႏဒင်ႏတသီႏတန်ꩻလိုင်းသေ (ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ)၊ ဗိုန်ပီနျ်းအွ်ႏမို့ꩻလောင်းကီ ခမ်းမာꩻဟွ်ကမ္ဘာႏ ကလော့လင်ꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ အွ်ႏမဲန်ဟွုန်စွန်ႏမပ်ပ် နိဿက္ခရာႏ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏသီး အင်္ဂါႏသွတ်ꩻပါꩻကဗွေဒါႏငွ်းတဲင် ဖျ်ႏနာႏဆန်ꩻက္လယ်ꩻ(ကြုဲင်ꩻ)တွမ်ႏအနဲꩻလက်ꩻလုဲင်ꩻဖိုင်ႏတဲင် အွ်ႏဟော်ꩻဖေႏခန်း ပရိဿတ်သီးတရာꩻနွ်ꩻသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ထင်ႏထီႏဗာႏ နာႏဗာႏ ဘုရာꩻသီးနမ်းအာႏဆီပါꩻ၊ ဉာဏ်ႏအာႏဆီပါꩻဖိုင်ႏတဲင် ယားကျ်လွခန်း သာႏသနာႏထိန်ႏ သရဏဂမ်ႏဖိုင်ႏတဲင် နွို့ထူႏလွခန်း ဘုရာꩻသရဏဂမ်ႏ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ တဲႏနွ်ꩻမာꩻငါ တွမ်ႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏသီင်ႏဟွမ်ဖိုင်ႏ ထင်ႏကျောင်ꩻနာႏတရာꩻ၊ ခမ်ႏသီႏလ၊ ဆို့ꩻတဲင်လွဝင်ꩻ ဥပေါသထဖိုင်ႏသွူ။
ညတွ်းဘုရာꩻ အွ်ႏသာဝတ္ထိကျွꩻလွေꩻခန်းဒျာႏ ရာဇဂြဟ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏချာယင်းဒျာႏ တိတ္ထိသီးသရဏဂမ်ႏလီꩻလီꩻ ဗိုန်နျ်းယင်းကရီးခါ။
ဘုရာꩻတဲ့လꩻ(နွုတ်ꩻသွတ်ꩻလာ) ကျွꩻသဲင်ꩻချာယင်း ဇေတဝန်ကျောင်ꩻ၊ သဌေꩻတဲ့ ဟဲ့ꩻယင်းအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻ ထင်ႏထေ့ယင်းဘုရာꩻ၊ ထင်ႏလွ်းဟွုန်ပါ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏပ္လောင်ꩻ(ပြောင်ꩻ)သရဏဂမ်ႏခရာႏဖိုင်ႏ။
"သီႏလသားဖိုင်ႏ- သီတွမ်ႏမွုန်းတွ်းနျ်းနွ်ꩻ၊ သရဏကရိုꩻဒါႏ ထာꩻအွန်ႏတွိုးယို သီမီႏအွန်ႏတွိုႏဗော့ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏတဲ့ သီအီႏအံႏဗာႏလွန်ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်လဲ့ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်ဖိုင်ႏ အီႏအမ်ႏသီယာႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ လိုꩻမျတ်အရိယာႏထျꩻတဲ့ လိုꩻမျတ်အရိယာႏသီးဖိုင်ႏ အီႏပသာတွိုႏဖေႏသီ ထာꩻမျတ်အရပ်နွ်ꩻသွူ"။
အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻကွီနာႏတဲင် ဘုရာꩻဟောꩻဖေႏ အနမ်းနွ်နျ်းယို- အွိုးစခါ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီႏခမ်းကို ဗြဟ္မဒတ်အွ်ႏထွာခုန်၊ အခိင်ႏနွ်ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ အွ်ႏထွာလေားကားသားအခွိုꩻကို၊ အတွင်ꩻနွ်ꩻ လေားကားသား တသေတွ်းထာꩻဟွ်ထာꩻကျ် အွ်ႏကတဖြာꩻ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻစုရွမ် ကုန်ႏအငိုꩻကအွ်ႏစားဖိုင်ႏ ဗွေလေားငတ်ꩻရျာꩻ၊ လေားသားမွိုက်နွ်ꩻတဲ့ တွမ်ႏကုန်ႏလေားငတ်ꩻရျာꩻတဲင် အီႏလွေꩻနေနေ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏလဲန်း "နီလေားအဆွိုင်ꩻတရီင်(ရေင်)မီႏလွေꩻသွိုဝင်ꩻနွ်ꩻ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ လိုꩻဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ ကုန်ႏစာတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ တဖြာꩻဖြာꩻမီႏလွေꩻရီးနွ်ꩻမꩻအီႏရော့ꩻ"ဘုရာꩻလောင်ꩻဟဲ့ꩻတွိုင်ႏပင်ႏ၊ လေားသားမွိုက်စိဉ္စာꩻ- "ခွေမီႏလွေꩻရီးဗာႏနွ်ꩻ တဖူꩻတဲ့တအုန်တွ်း၊ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏလွိုင်ႏ၊ လိုꩻတဲ့ အီႏအံႏဗာႏဟွ်၊ ထီတဲ့ အီႏအွꩻဗာႏဟွ်၊ ကုန်ႏတဲ့ နီကမဲန်လꩻအငိုꩻအတွိုင်ꩻစာလꩻ"ယူႏနျ်းနွ်ꩻတဲင် လေားသားမွိုက် လွေꩻရီးထိုꩻခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏ "နီမီႏလွေꩻဆျ်ꩻနွ်ꩻရော့ꩻ၊ လွေꩻရီးသားသူꩻ မာꩻဟွ်ပါဗာႏတဖူꩻ၊ နီအွ်ႏသေအထောင်လွန်ꩻဒုမ်ꩻ၊ ခူႏဗာႏထီအိုင်ႏ နီအွ်ႏသေအအွꩻလုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးဖိုး အံႏဗာႏထဲင်းအဆာႏဖြား၊ ကုန်ႏခန်နွ်ꩻတဲး ကမ္မဿကာ ကမ်ႏပငါပရာꩻဒျာႏ၊ နီအွ်ႏသေဗော့ꩻ အစာလွန်ꩻနွ်ꩻလုမ်ꩻ"။
လေားသားမွိုက်စွိုꩻ (တခုန်ꩻတွူး-စောရကန္တာရ)၊ ထာꩻသားကျ်တွူး-ဝါဠကန္တာရ၊ ထီခြေားရပ်-နိရုဒကန္တာရ၊ ပလူꩻတွူး-အမနုဿကန္တာရ၊ ထာꩻအမ်ႏခြေားရပ်-အပ္ပဘက္ခကန္တာရ-ကရိုꩻဒါႏ တွူးအွ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻကို တွူးနွ်ꩻ ထီတဲ့ခြေား၊ ဘိလူꩻဖိုင်ႏတဲ့အွ်ႏ၊ လွေꩻတွိုႏလဲန်းတွူးငွါ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ လေားသားမွိုက်စွိုꩻ အလေားကိုသူꩻ ဒင်ႏလွေꩻပါထီဖွိုင်ꩻတန် အကိုထီအွ်ႏပါဗွေလွေꩻ။
လေားသားစွိုꩻ ထင်ႏတွိုႏခန်းတွူးထာႏဝရပ်မꩻ ဘီလူꩻဖိုင်ႏ ဖန်ဆင်ꩻလွန်ဖိုးပေႏဗွာဖိုင်ႏ အွ်ႏတွူႏလေား တွမ်ႏထီတွမ်ႏဟံႏဗော့ꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏစွ်ႏအွ်ႏတဗော့ꩻ၊ လိုꩻတဆီနီဖြာꩻ ပါတွမ်ႏအစူ အွ်ႏခုမ်အွ်ႏရမ်ႏလွန်ꩻ၊ အွ်ႏထမ်ႏလွေꩻအမ်ႏလွေꩻပါ ဗိုသွမ်ႏဗိုတနျာႏဗိုဗွာ၊ ဗိုပုဏ္ဍရိပ်၊ ဗိုပဒုမ္မာႏ၊ မာꩻနျ်းအပုင်ႏထီလွိုင်ႏ၊ ခမ်းကွုန်ꩻ၊ တနန်းဗာႏတွ်းဒုမ် ထီကိစ္စနွ်ꩻသွူ။
"နီသွꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏဗာရာဏသီႏလွန်၊ အီႏလွေꩻစာကုန်ႏ၊ ဒိုင်ယိုဒိုင်နွ်ꩻ၊ ညာꩻငါႏတွ်ႏဒုမ်ကွေး၊ အွ်ႏဗော့ꩻငါယို၊ ခမ်းတဲ့ကလော့ ထီတဲ့ကလွိုင်ႏ၊ နန်းဒုမ်မျ်ꩻမျ်ꩻ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ ထီဖိုင်ႏ ထေအမ်ႏထိုꩻလို့ခန်းနွ်ꩻ၊ အတမာႏတွ်း၊ သီလွေꩻရီးဟျ်း၊ နီအွ်ႏဗော့ꩻယိုပေႏ"ဒေါ့ꩻထွူသဲင်ꩻထေ့ခန်းဒျာႏအသွꩻ ဘီဘူꩻဒိုင်ကို။
လေားသားဖိုင်ႏ နာႏဘီလူꩻငွ်း၊ ထောက်ꩻလို့ထီ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ အမ်ႏလို့၊ ဝေါင်းလို့၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ မွူးခေ့ꩻထမ်၊ ဖိုးဆာႏတဲ့လို့၊ ထီတဲ့လို့၊ လိုꩻတဲ့အမ်ႏခရာႏအဲန္ထဝ်း၊ သꩻပေႏသꩻကျ် နာႏတွ်းဒုမ်လို့ဝင်ꩻငွ်း၊ အိုင်ခန်းဒျာႏ ပငါပရာꩻ၊ အမဲ့ဖင်ႏဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ) ဘီလူꩻဖိုင်ႏ လွန်အမ်ႏလို့က္လောင်း(ကြောင်း)ခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻတဲ့ အသွꩻလွေꩻထွူ တလာခွဲꩻရပ်မꩻ ကွဲးထွိုင်ႏလွေꩻ၊ တွိုႏလွေꩻအရပ်နွ်ꩻကို "အရပ်ယို လꩻတွ်းအခွင်ꩻ တွမ်ႏအမ်ႏမွုန်း၊ တွမ်ႏအွꩻမွုန်း" ဒေါ့ꩻရီးလို့ဝင်၊ ဘီလူꩻစွိုꩻတဲ့ ထင်းဒျာႏနျ်းအရီးတစွိုꩻ လွန်ထေ့ယင်း ဘုရာꩻလောင်ꩻထွားဆုမ်ႏ၊ "ပါꩻစွိုꩻစားယို အမဲ့လဲ့တနျာႏ၊ ထဲင်းယိပ်ꩻတဝ်းအမဲ့၊ အယောင်ꩻလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ ထာꩻငမ်းလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ အငွ်းလဲ့ဝေါက်တွ်း၊ လိုꩻတမွေးတွ်း ဘီလူꩻဖိုင်ႏဒျာႏ"၊ ဒေါ့ꩻယင်းဘုရာꩻလောင်ꩻ၊ "မွေးထွူဟွ်ငါႏ၊ ကေꩻဇူꩻတင်ႏဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နီထာꩻကားသားထုင်ꩻစမ်ꩻနွ်ꩻ မီႏမော့ꩻထွူထီတသာမꩻ ထောက်ꩻထိုꩻထီလီꩻ။
ခမ်းငွ်ꩻခမ်းလူး တယူႏဇနာႏ၊ တျာႏလိက်၊ မို့ꩻအေႏသိုမ်၊ ပါꩻစွိုꩻစွ်ႏပဲ့ꩻ တဗော့ꩻလဲ့ꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ လိုꩻတမွေးတွ်း၊ အကစွ်ႏနွ်ꩻတဲ့ ခမ်းတမွေးတွ်း၊ မီႏထွာခမ်းနွ်ꩻ နီတဲ့သေဗာႏဒျာႏ၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ ထီႏမွေးခန်းဒျာႏလိုꩻသီ၊ လေားညမ်းဖိုင်ႏ လျ်ႏတွမ်ႏလေားဟွ်၊ ကုန်ႏညမ်းဖိုင်ႏတဲ့ လျ်ႏတွမ်ႏကုန်ႏဟွ်၊ ဒွိုႏအမ်ႏဒဲန်ဟာ၊ ဖဖိုးအွန်ႏအကဲန်၊ လိုꩻဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ)ခူဖိုး၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻ ထမ်ႏတွမ်ႏနꩻတဲင် ပွေါးဖေႏကဲက် တနာꩻလေမွူး၊ မွူးရွ်ꩻမꩻထွိုင်ႏလွေꩻ၊ လွေꩻစာတခြိုꩻ အငိုꩻလꩻနီဆတဲင် သꩻရေꩻသဲင်ꩻတွိုႏချာဗာႏ ဗာရာဏသီႏခမ်း။
အပဏ္ဏကံ ဌာနမေကေ၊ ဒုတိယံ အာဟု တက္ကိကာ။
ဧတဒညာယ မေဓာဝီ၊ တံ ဂဏှေယျ ဒကပဏ္ဏကံ။
ဧကေ-ကွပ်ဘုရာꩻလောင်ꩻအွန်ထွိုင်ႏ ခွိုင်းလိုꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လောကီꩻလဲ့ငိုꩻထွိုက် လောကုတ်လဲ့ငိုꩻတန် ခွိုင်းအကမ္မျတ်ယို၊ ဌာနံအာဟု- အကျောင်ꩻမဲန်ႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ တက္ကိကာ-အွ်ႏဒုမ်ꩻထာꩻကျမ်ႏဉာဏ်ႏမဲ့ ပါꩻလေားသားငတ်ꩻရျာꩻစွိုꩻသားနွ်ꩻ၊ ပဏ္ဏကံ-ထီႏဗော့ꩻထာꩻခင်ႏမွူးနာ တသေပါတွ်းဆျ်ꩻတာႏ၊ ဌာနံအာဟု-အကျောင်ꩻမာႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ မေဓာဝီ-လိုꩻဒါႏနွ်ꩻ၊ ဧတံ-ပဏ္ဏက အပဏ္ဏကအကျင်ꩻနီပါꩻယို၊ အညာယ-သေထွူတဲင်၊ ဂဏှေယျ-ထူႏလွဒျာႏဝင်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လွတ်အီဒုက္ခ အပဏ္ဏကဖိုင်ႏနွ်ꩻသွူ။
သရဏဂမ်ႏသိုမ်ပါꩻ၊ ငတ်ꩻပါꩻဂရုဓမ္မ၊ သွတ်ꩻပါဥပေါသထသီႏလ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ၊ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ပစ္စယပဋိသေဝန၊ ခွိုင်းစာတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ စျာန်ႏဝိပဿနာႏ၊ အဘိညာဉ်ႏသမာႏပတ်၊ အရိယာႏမဂ်ဖိုလ်ႏဖိုင်ႏယို အပဏ္ဏကဌာနဖိုင်ႏသွူ။
ထင်ႏဟွုန်ဗာႏတရာꩻယိုတဲင် အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ တွိုႏထွာထွာလွဝင်ꩻ သောတာႏပန်ႏအရိယာႏဖိုင်ႏသွူ၊ ရီးသုတ်ꩻအစ အပဏ္ဏကဇာတ် ထွူယို။
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
tvw85hct6sasvf83679fk4z2st0imm2
14099
14098
2022-07-23T17:06:12Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
ပွိုက်သွန်ဖေႏဒါႏလောကသား သဗ္ဗညုဘုရာꩻနွ်ꩻ အွ်ႏအိုင်သာဝတ္ထိခမ်း၊ ဇေတဝန်ကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ ရေႏရွဲႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻတဲင် ဟောꩻထန်ႏရီးစ အပဏ္ဏကဇာတ်တရာꩻယိုသွူ။
စခါဘုရာꩻစိုး အနာထပိဏ်သဌေꩻနွ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါတွမ်ႏအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏတရေꩻ၊ သီင်ႏလွီးဟွမ်ဖိုင်ႏ၊ တောင်းလျက်ꩻ၊ သကျာꩻ၊ နားမန်ꩻ၊ တသီႏဖိုင်ႏ၊ ထာꩻဗယ်(ဗုဲင်)ခွမ်ꩻလာꩻဖိုင်ႏ ထင်ႏလူႏပူႏဇောႏ ရဟန်ꩻသင်္ဃာႏထွူမꩻ အိုင်လင်ꩻခန်းအပဲတ်လွတ်ရာꩻအရပ်ကိုသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဝျ်ႏခန်းဘုရာꩻ၊ မဲ့ငါတင်ႏတဲႏဗိုန္နျ်းလာဗွေ၊ အနမ်းခြွိုင်းခါꩻတွမ်ႏ လက္ခဏာႏပေႏသွစ္ဆီ၊ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏ၊ တခြဲမ်ခူဝုန်ꩻ အရောင်ႏအွ်ႏထန်ႏလီးလျာ၊ ထွားထွူဘုရာꩻတင်ႏတဲႏပုင်ႏတဲင် အိုင်လင်ꩻထေ့ခန်း အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻထျꩻ၊ ဘုရာꩻတဲ့ ဗိုန်နျ်းချင်္သေ့ꩻဗင်ႏ အွ်ႏဒင်ႏတသီႏတန်ꩻလိုင်းသေ (ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ)၊ ဗိုန်ပီနျ်းအွ်ႏမို့ꩻလောင်းကီ ခမ်းမာꩻဟွ်ကမ္ဘာႏ ကလော့လင်ꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ အွ်ႏမဲန်ဟွုန်စွန်ႏမပ်ပ် နိဿက္ခရာႏ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏသီး အင်္ဂါႏသွတ်ꩻပါꩻကဗွေဒါႏငွ်းတဲင် ဖျ်ႏနာႏဆန်ꩻက္လယ်ꩻ(ကြုဲင်ꩻ)တွမ်ႏအနဲꩻလက်ꩻလုဲင်ꩻဖိုင်ႏတဲင် အွ်ႏဟော်ꩻဖေႏခန်း ပရိဿတ်သီးတရာꩻနွ်ꩻသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ထင်ႏထီႏဗာႏ နာႏဗာႏ ဘုရာꩻသီးနမ်းအာႏဆီပါꩻ၊ ဉာဏ်ႏအာႏဆီပါꩻဖိုင်ႏတဲင် ယားကျ်လွခန်း သာႏသနာႏထိန်ႏ သရဏဂမ်ႏဖိုင်ႏတဲင် နွို့ထူႏလွခန်း ဘုရာꩻသရဏဂမ်ႏ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ တဲႏနွ်ꩻမာꩻငါ တွမ်ႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏသီင်ႏဟွမ်ဖိုင်ႏ ထင်ႏကျောင်ꩻနာႏတရာꩻ၊ ခမ်ႏသီႏလ၊ ဆို့ꩻတဲင်လွဝင်ꩻ ဥပေါသထဖိုင်ႏသွူ။
ညတွ်းဘုရာꩻ အွ်ႏသာဝတ္ထိကျွꩻလွေꩻခန်းဒျာႏ ရာဇဂြဟ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏချာယင်းဒျာႏ တိတ္ထိသီးသရဏဂမ်ႏလီꩻလီꩻ ဗိုန်နျ်းယင်းကရီးခါ။
ဘုရာꩻတဲ့လꩻ(နွုတ်ꩻသွတ်ꩻလာ) ကျွꩻသဲင်ꩻချာယင်း ဇေတဝန်ကျောင်ꩻ၊ သဌေꩻတဲ့ ဟဲ့ꩻယင်းအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻ ထင်ႏထေ့ယင်းဘုရာꩻ၊ ထင်ႏလွ်းဟွုန်ပါ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏပ္လောင်ꩻ(ပြောင်ꩻ)သရဏဂမ်ႏခရာႏဖိုင်ႏ။
"သီႏလသားဖိုင်ႏ- သီတွမ်ႏမွုန်းတွ်းနျ်းနွ်ꩻ၊ သရဏကရိုꩻဒါႏ ထာꩻအွန်ႏတွိုးယို သီမီႏအွန်ႏတွိုႏဗော့ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏတဲ့ သီအီႏအံႏဗာႏလွန်ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်လဲ့ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်ဖိုင်ႏ အီႏအမ်ႏသီယာႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ လိုꩻမျတ်အရိယာႏထျꩻတဲ့ လိုꩻမျတ်အရိယာႏသီးဖိုင်ႏ အီႏပသာတွိုႏဖေႏသီ ထာꩻမျတ်အရပ်နွ်ꩻသွူ"။
အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻကွီနာႏတဲင် ဘုရာꩻဟောꩻဖေႏ အနမ်းနွ်နျ်းယို- အွိုးစခါ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီႏခမ်းကို ဗြဟ္မဒတ်အွ်ႏထွာခုန်၊ အခိင်ႏနွ်ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ အွ်ႏထွာလေားကားသားအခွိုꩻကို၊ အတွင်ꩻနွ်ꩻ လေားကားသား တသေတွ်းထာꩻဟွ်ထာꩻကျ် အွ်ႏကတဖြာꩻ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻစုရွမ် ကုန်ႏအငိုꩻကအွ်ႏစားဖိုင်ႏ ဗွေလေားငတ်ꩻရျာꩻ၊ လေားသားမွိုက်နွ်ꩻတဲ့ တွမ်ႏကုန်ႏလေားငတ်ꩻရျာꩻတဲင် အီႏလွေꩻနေနေ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏလဲန်း "နီလေားအဆွိုင်ꩻတရီင်(ရေင်)မီႏလွေꩻသွိုဝင်ꩻနွ်ꩻ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ လိုꩻဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ ကုန်ႏစာတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ တဖြာꩻဖြာꩻမီႏလွေꩻရီးနွ်ꩻမꩻအီႏရော့ꩻ"ဘုရာꩻလောင်ꩻဟဲ့ꩻတွိုင်ႏပင်ႏ၊ လေားသားမွိုက်စိဉ္စာꩻ- "ခွေမီႏလွေꩻရီးဗာႏနွ်ꩻ တဖူꩻတဲ့တအုန်တွ်း၊ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏလွိုင်ႏ၊ လိုꩻတဲ့ အီႏအံႏဗာႏဟွ်၊ ထီတဲ့ အီႏအွꩻဗာႏဟွ်၊ ကုန်ႏတဲ့ နီကမဲန်လꩻအငိုꩻအတွိုင်ꩻစာလꩻ"ယူႏနျ်းနွ်ꩻတဲင် လေားသားမွိုက် လွေꩻရီးထိုꩻခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏ "နီမီႏလွေꩻဆျ်ꩻနွ်ꩻရော့ꩻ၊ လွေꩻရီးသားသူꩻ မာꩻဟွ်ပါဗာႏတဖူꩻ၊ နီအွ်ႏသေအထောင်လွန်ꩻဒုမ်ꩻ၊ ခူႏဗာႏထီအိုင်ႏ နီအွ်ႏသေအအွꩻလုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးဖိုး အံႏဗာႏထဲင်းအဆာႏဖြား၊ ကုန်ႏခန်နွ်ꩻတဲး ကမ္မဿကာ ကမ်ႏပငါပရာꩻဒျာႏ၊ နီအွ်ႏသေဗော့ꩻ အစာလွန်ꩻနွ်ꩻလုမ်ꩻ"။
လေားသားမွိုက်စွိုꩻ (တခုန်ꩻတွူး-စောရကန္တာရ)၊ ထာꩻသားကျ်တွူး-ဝါဠကန္တာရ၊ ထီခြေားရပ်-နိရုဒကန္တာရ၊ ပလူꩻတွူး-အမနုဿကန္တာရ၊ ထာꩻအမ်ႏခြေားရပ်-အပ္ပဘက္ခကန္တာရ-ကရိုꩻဒါႏ တွူးအွ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻကို တွူးနွ်ꩻ ထီတဲ့ခြေား၊ ဘိလူꩻဖိုင်ႏတဲ့အွ်ႏ၊ လွေꩻတွိုႏလဲန်းတွူးငွါ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ လေားသားမွိုက်စွိုꩻ အလေားကိုသူꩻ ဒင်ႏလွေꩻပါထီဖွိုင်ꩻတန် အကိုထီအွ်ႏပါဗွေလွေꩻ။
လေားသားစွိုꩻ ထင်ႏတွိုႏခန်းတွူးထာႏဝရပ်မꩻ ဘီလူꩻဖိုင်ႏ ဖန်ဆင်ꩻလွန်ဖိုးပေႏဗွာဖိုင်ႏ အွ်ႏတွူႏလေား တွမ်ႏထီတွမ်ႏဟံႏဗော့ꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏစွ်ႏအွ်ႏတဗော့ꩻ၊ လိုꩻတဆီနီဖြာꩻ ပါတွမ်ႏအစူ အွ်ႏခုမ်အွ်ႏရမ်ႏလွန်ꩻ၊ အွ်ႏထမ်ႏလွေꩻအမ်ႏလွေꩻပါ ဗိုသွမ်ႏဗိုတနျာႏဗိုဗွာ၊ ဗိုပုဏ္ဍရိပ်၊ ဗိုပဒုမ္မာႏ၊ မာꩻနျ်းအပုင်ႏထီလွိုင်ႏ၊ ခမ်းကွုန်ꩻ၊ တနန်းဗာႏတွ်းဒုမ် ထီကိစ္စနွ်ꩻသွူ။
"နီသွꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏဗာရာဏသီႏလွန်၊ အီႏလွေꩻစာကုန်ႏ၊ ဒိုင်ယိုဒိုင်နွ်ꩻ၊ ညာꩻငါႏတွ်ႏဒုမ်ကွေး၊ အွ်ႏဗော့ꩻငါယို၊ ခမ်းတဲ့ကလော့ ထီတဲ့ကလွိုင်ႏ၊ နန်းဒုမ်မျ်ꩻမျ်ꩻ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ ထီဖိုင်ႏ ထေအမ်ႏထိုꩻလို့ခန်းနွ်ꩻ၊ အတမာႏတွ်း၊ သီလွေꩻရီးဟျ်း၊ နီအွ်ႏဗော့ꩻယိုပေႏ"ဒေါ့ꩻထွူသဲင်ꩻထေ့ခန်းဒျာႏအသွꩻ ဘီဘူꩻဒိုင်ကို။
လေားသားဖိုင်ႏ နာႏဘီလူꩻငွ်း၊ ထောက်ꩻလို့ထီ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ အမ်ႏလို့၊ ဝေါင်းလို့၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ မွူးခေ့ꩻထမ်၊ ဖိုးဆာႏတဲ့လို့၊ ထီတဲ့လို့၊ လိုꩻတဲ့အမ်ႏခရာႏအဲန္ထဝ်း၊ သꩻပေႏသꩻကျ် နာႏတွ်းဒုမ်လို့ဝင်ꩻငွ်း၊ အိုင်ခန်းဒျာႏ ပငါပရာꩻ၊ အမဲ့ဖင်ႏဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ) ဘီလူꩻဖိုင်ႏ လွန်အမ်ႏလို့က္လောင်း(ကြောင်း)ခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻတဲ့ အသွꩻလွေꩻထွူ တလာခွဲꩻရပ်မꩻ ကွဲးထွိုင်ႏလွေꩻ၊ တွိုႏလွေꩻအရပ်နွ်ꩻကို "အရပ်ယို လꩻတွ်းအခွင်ꩻ တွမ်ႏအမ်ႏမွုန်း၊ တွမ်ႏအွꩻမွုန်း" ဒေါ့ꩻရီးလို့ဝင်၊ ဘီလူꩻစွိုꩻတဲ့ ထင်းဒျာႏနျ်းအရီးတစွိုꩻ လွန်ထေ့ယင်း ဘုရာꩻလောင်ꩻထွားဆုမ်ႏ၊ "ပါꩻစွိုꩻစားယို အမဲ့လဲ့တနျာႏ၊ ထဲင်းယိပ်ꩻတဝ်းအမဲ့၊ အယောင်ꩻလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ ထာꩻငမ်းလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ အငွ်းလဲ့ဝေါက်တွ်း၊ လိုꩻတမွေးတွ်း ဘီလူꩻဖိုင်ႏဒျာႏ"၊ ဒေါ့ꩻယင်းဘုရာꩻလောင်ꩻ၊ "မွေးထွူဟွ်ငါႏ၊ ကေꩻဇူꩻတင်ႏဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နီထာꩻကားသားထုင်ꩻစမ်ꩻနွ်ꩻ မီႏမော့ꩻထွူထီတသာမꩻ ထောက်ꩻထိုꩻထီလီꩻ။
ခမ်းငွ်ꩻခမ်းလူး တယူႏဇနာႏ၊ တျာႏလိက်၊ မို့ꩻအေႏသိုမ်၊ ပါꩻစွိုꩻစွ်ႏပဲ့ꩻ တဗော့ꩻလဲ့ꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ လိုꩻတမွေးတွ်း၊ အကစွ်ႏနွ်ꩻတဲ့ ခမ်းတမွေးတွ်း၊ မီႏထွာခမ်းနွ်ꩻ နီတဲ့သေဗာႏဒျာႏ၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ ထီႏမွေးခန်းဒျာႏလိုꩻသီ၊ လေားညမ်းဖိုင်ႏ လျ်ႏတွမ်ႏလေားဟွ်၊ ကုန်ႏညမ်းဖိုင်ႏတဲ့ လျ်ႏတွမ်ႏကုန်ႏဟွ်၊ ဒွိုႏအမ်ႏဒဲန်ဟာ၊ ဖဖိုးအွန်ႏအကဲန်၊ လိုꩻဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ)ခူဖိုး၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻ ထမ်ႏတွမ်ႏနꩻတဲင် ပွေါးဖေႏကဲက် တနာꩻလေမွူး၊ မွူးရွ်ꩻမꩻထွိုင်ႏလွေꩻ၊ လွေꩻစာတခြိုꩻ အငိုꩻလꩻနီဆတဲင် သꩻရေꩻသဲင်ꩻတွိုႏချာဗာႏ ဗာရာဏသီႏခမ်း။
အပဏ္ဏကံ ဌာနမေကေ၊ ဒုတိယံ အာဟု တက္ကိကာ။
ဧတဒညာယ မေဓာဝီ၊ တံ ဂဏှေယျ ဒကပဏ္ဏကံ။
ဧကေ-ကွပ်ဘုရာꩻလောင်ꩻအွန်ထွိုင်ႏ ခွိုင်းလိုꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လောကီꩻလဲ့ငိုꩻထွိုက် လောကုတ်လဲ့ငိုꩻတန် ခွိုင်းအကမ္မျတ်ယို၊ ဌာနံအာဟု- အကျောင်ꩻမဲန်ႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ တက္ကိကာ-အွ်ႏဒုမ်ꩻထာꩻကျမ်ႏဉာဏ်ႏမဲ့ ပါꩻလေားသားငတ်ꩻရျာꩻစွိုꩻသားနွ်ꩻ၊ ပဏ္ဏကံ-ထီႏဗော့ꩻထာꩻခင်ႏမွူးနာ တသေပါတွ်းဆျ်ꩻတာႏ၊ ဌာနံအာဟု-အကျောင်ꩻမာႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ မေဓာဝီ-လိုꩻဒါႏနွ်ꩻ၊ ဧတံ-ပဏ္ဏက အပဏ္ဏကအကျင်ꩻနီပါꩻယို၊ အညာယ-သေထွူတဲင်၊ ဂဏှေယျ-ထူႏလွဒျာႏဝင်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လွတ်အီဒုက္ခ အပဏ္ဏကဖိုင်ႏနွ်ꩻသွူ။
သရဏဂမ်ႏသိုမ်ပါꩻ၊ ငတ်ꩻပါꩻဂရုဓမ္မ၊ သွတ်ꩻပါဥပေါသထသီႏလ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ၊ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ပစ္စယပဋိသေဝန၊ ခွိုင်းစာတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ စျာန်ႏဝိပဿနာႏ၊ အဘိညာဉ်ႏသမာႏပတ်၊ အရိယာႏမဂ်ဖိုလ်ႏဖိုင်ႏယို အပဏ္ဏကဌာနဖိုင်ႏသွူ။
ထင်ႏဟွုန်ဗာႏတရာꩻယိုတဲင် အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ တွိုႏထွာထွာလွဝင်ꩻ သောတာႏပန်ႏအရိယာႏဖိုင်ႏသွူ၊ ရီးသုတ်ꩻအစ အပဏ္ဏကဇာတ် ထွူယို။<ref>၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု၊ ပထမတွဲꩻ<ref/>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
7jvkaexyxrq9m0aa6rnghi34w8pstxe
14100
14099
2022-07-23T17:06:37Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
ပွိုက်သွန်ဖေႏဒါႏလောကသား သဗ္ဗညုဘုရာꩻနွ်ꩻ အွ်ႏအိုင်သာဝတ္ထိခမ်း၊ ဇေတဝန်ကျောင်ꩻကိုခိင်ႏ ရေႏရွဲႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻတဲင် ဟောꩻထန်ႏရီးစ အပဏ္ဏကဇာတ်တရာꩻယိုသွူ။
စခါဘုရာꩻစိုး အနာထပိဏ်သဌေꩻနွ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါတွမ်ႏအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏတရေꩻ၊ သီင်ႏလွီးဟွမ်ဖိုင်ႏ၊ တောင်းလျက်ꩻ၊ သကျာꩻ၊ နားမန်ꩻ၊ တသီႏဖိုင်ႏ၊ ထာꩻဗယ်(ဗုဲင်)ခွမ်ꩻလာꩻဖိုင်ႏ ထင်ႏလူႏပူႏဇောႏ ရဟန်ꩻသင်္ဃာႏထွူမꩻ အိုင်လင်ꩻခန်းအပဲတ်လွတ်ရာꩻအရပ်ကိုသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဝျ်ႏခန်းဘုရာꩻ၊ မဲ့ငါတင်ႏတဲႏဗိုန္နျ်းလာဗွေ၊ အနမ်းခြွိုင်းခါꩻတွမ်ႏ လက္ခဏာႏပေႏသွစ္ဆီ၊ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏ၊ တခြဲမ်ခူဝုန်ꩻ အရောင်ႏအွ်ႏထန်ႏလီးလျာ၊ ထွားထွူဘုရာꩻတင်ႏတဲႏပုင်ႏတဲင် အိုင်လင်ꩻထေ့ခန်း အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻထျꩻ၊ ဘုရာꩻတဲ့ ဗိုန်နျ်းချင်္သေ့ꩻဗင်ႏ အွ်ႏဒင်ႏတသီႏတန်ꩻလိုင်းသေ (ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ)၊ ဗိုန်ပီနျ်းအွ်ႏမို့ꩻလောင်းကီ ခမ်းမာꩻဟွ်ကမ္ဘာႏ ကလော့လင်ꩻဒါႏအတွိုင်ꩻ အွ်ႏမဲန်ဟွုန်စွန်ႏမပ်ပ် နိဿက္ခရာႏ ဗိုန်ပီခုန်ဗြဟ္မာႏသီး အင်္ဂါႏသွတ်ꩻပါꩻကဗွေဒါႏငွ်းတဲင် ဖျ်ႏနာႏဆန်ꩻက္လယ်ꩻ(ကြုဲင်ꩻ)တွမ်ႏအနဲꩻလက်ꩻလုဲင်ꩻဖိုင်ႏတဲင် အွ်ႏဟော်ꩻဖေႏခန်း ပရိဿတ်သီးတရာꩻနွ်ꩻသွူ။
တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏတဲ့ ထင်ႏထီႏဗာႏ နာႏဗာႏ ဘုရာꩻသီးနမ်းအာႏဆီပါꩻ၊ ဉာဏ်ႏအာႏဆီပါꩻဖိုင်ႏတဲင် ယားကျ်လွခန်း သာႏသနာႏထိန်ႏ သရဏဂမ်ႏဖိုင်ႏတဲင် နွို့ထူႏလွခန်း ဘုရာꩻသရဏဂမ်ႏ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ တဲႏနွ်ꩻမာꩻငါ တွမ်ႏအနာထပိဏ်ႏသဌေꩻ အီပါတွမ်ႏကွ်ႏသီင်ႏဟွမ်ဖိုင်ႏ ထင်ႏကျောင်ꩻနာႏတရာꩻ၊ ခမ်ႏသီႏလ၊ ဆို့ꩻတဲင်လွဝင်ꩻ ဥပေါသထဖိုင်ႏသွူ။
ညတွ်းဘုရာꩻ အွ်ႏသာဝတ္ထိကျွꩻလွေꩻခန်းဒျာႏ ရာဇဂြဟ၊ တိတ္ထိတပဲ့ꩻဖိုင်ႏတဲ့ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏချာယင်းဒျာႏ တိတ္ထိသီးသရဏဂမ်ႏလီꩻလီꩻ ဗိုန်နျ်းယင်းကရီးခါ။
ဘုရာꩻတဲ့လꩻ(နွုတ်ꩻသွတ်ꩻလာ) ကျွꩻသဲင်ꩻချာယင်း ဇေတဝန်ကျောင်ꩻ၊ သဌေꩻတဲ့ ဟဲ့ꩻယင်းအသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻ ထင်ႏထေ့ယင်းဘုရာꩻ၊ ထင်ႏလွ်းဟွုန်ပါ ဘုရာꩻအဲန္ထဝ်းဖဲ့ꩻချာ ထူႏပ္လောင်ꩻ(ပြောင်ꩻ)သရဏဂမ်ႏခရာႏဖိုင်ႏ။
"သီႏလသားဖိုင်ႏ- သီတွမ်ႏမွုန်းတွ်းနျ်းနွ်ꩻ၊ သရဏကရိုꩻဒါႏ ထာꩻအွန်ႏတွိုးယို သီမီႏအွန်ႏတွိုႏဗော့ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏတဲ့ သီအီႏအံႏဗာႏလွန်ꩻ သီင်ႏ(သေင်ႏ)ဝါႏကောင်ဆောင်ႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်လဲ့ ထာꩻကောင်ႏထာꩻကျ်ဖိုင်ႏ အီႏအမ်ႏသီယာႏနွ်ꩻသွူ၊ သီမီႏအွန်ႏတွိုႏ လိုꩻမျတ်အရိယာႏထျꩻတဲ့ လိုꩻမျတ်အရိယာႏသီးဖိုင်ႏ အီႏပသာတွိုႏဖေႏသီ ထာꩻမျတ်အရပ်နွ်ꩻသွူ"။
အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻကွီနာႏတဲင် ဘုရာꩻဟောꩻဖေႏ အနမ်းနွ်နျ်းယို- အွိုးစခါ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီႏခမ်းကို ဗြဟ္မဒတ်အွ်ႏထွာခုန်၊ အခိင်ႏနွ်ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻ အွ်ႏထွာလေားကားသားအခွိုꩻကို၊ အတွင်ꩻနွ်ꩻ လေားကားသား တသေတွ်းထာꩻဟွ်ထာꩻကျ် အွ်ႏကတဖြာꩻ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻစုရွမ် ကုန်ႏအငိုꩻကအွ်ႏစားဖိုင်ႏ ဗွေလေားငတ်ꩻရျာꩻ၊ လေားသားမွိုက်နွ်ꩻတဲ့ တွမ်ႏကုန်ႏလေားငတ်ꩻရျာꩻတဲင် အီႏလွေꩻနေနေ၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏလဲန်း "နီလေားအဆွိုင်ꩻတရီင်(ရေင်)မီႏလွေꩻသွိုဝင်ꩻနွ်ꩻ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ လိုꩻဆာႏတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ ကုန်ႏစာတဲ့အီႏယပ်ꩻ၊ တဖြာꩻဖြာꩻမီႏလွေꩻရီးနွ်ꩻမꩻအီႏရော့ꩻ"ဘုရာꩻလောင်ꩻဟဲ့ꩻတွိုင်ႏပင်ႏ၊ လေားသားမွိုက်စိဉ္စာꩻ- "ခွေမီႏလွေꩻရီးဗာႏနွ်ꩻ တဖူꩻတဲ့တအုန်တွ်း၊ ဖိုးဆာႏတဲ့အီႏလွိုင်ႏ၊ လိုꩻတဲ့ အီႏအံႏဗာႏဟွ်၊ ထီတဲ့ အီႏအွꩻဗာႏဟွ်၊ ကုန်ႏတဲ့ နီကမဲန်လꩻအငိုꩻအတွိုင်ꩻစာလꩻ"ယူႏနျ်းနွ်ꩻတဲင် လေားသားမွိုက် လွေꩻရီးထိုꩻခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻယူႏ "နီမီႏလွေꩻဆျ်ꩻနွ်ꩻရော့ꩻ၊ လွေꩻရီးသားသူꩻ မာꩻဟွ်ပါဗာႏတဖူꩻ၊ နီအွ်ႏသေအထောင်လွန်ꩻဒုမ်ꩻ၊ ခူႏဗာႏထီအိုင်ႏ နီအွ်ႏသေအအွꩻလုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးဖိုး အံႏဗာႏထဲင်းအဆာႏဖြား၊ ကုန်ႏခန်နွ်ꩻတဲး ကမ္မဿကာ ကမ်ႏပငါပရာꩻဒျာႏ၊ နီအွ်ႏသေဗော့ꩻ အစာလွန်ꩻနွ်ꩻလုမ်ꩻ"။
လေားသားမွိုက်စွိုꩻ (တခုန်ꩻတွူး-စောရကန္တာရ)၊ ထာꩻသားကျ်တွူး-ဝါဠကန္တာရ၊ ထီခြေားရပ်-နိရုဒကန္တာရ၊ ပလူꩻတွူး-အမနုဿကန္တာရ၊ ထာꩻအမ်ႏခြေားရပ်-အပ္ပဘက္ခကန္တာရ-ကရိုꩻဒါႏ တွူးအွ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻကို တွူးနွ်ꩻ ထီတဲ့ခြေား၊ ဘိလူꩻဖိုင်ႏတဲ့အွ်ႏ၊ လွေꩻတွိုႏလဲန်းတွူးငွါ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ လေားသားမွိုက်စွိုꩻ အလေားကိုသူꩻ ဒင်ႏလွေꩻပါထီဖွိုင်ꩻတန် အကိုထီအွ်ႏပါဗွေလွေꩻ။
လေားသားစွိုꩻ ထင်ႏတွိုႏခန်းတွူးထာႏဝရပ်မꩻ ဘီလူꩻဖိုင်ႏ ဖန်ဆင်ꩻလွန်ဖိုးပေႏဗွာဖိုင်ႏ အွ်ႏတွူႏလေား တွမ်ႏထီတွမ်ႏဟံႏဗော့ꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏစွ်ႏအွ်ႏတဗော့ꩻ၊ လိုꩻတဆီနီဖြာꩻ ပါတွမ်ႏအစူ အွ်ႏခုမ်အွ်ႏရမ်ႏလွန်ꩻ၊ အွ်ႏထမ်ႏလွေꩻအမ်ႏလွေꩻပါ ဗိုသွမ်ႏဗိုတနျာႏဗိုဗွာ၊ ဗိုပုဏ္ဍရိပ်၊ ဗိုပဒုမ္မာႏ၊ မာꩻနျ်းအပုင်ႏထီလွိုင်ႏ၊ ခမ်းကွုန်ꩻ၊ တနန်းဗာႏတွ်းဒုမ် ထီကိစ္စနွ်ꩻသွူ။
"နီသွꩻဖိုင်ႏ အွ်ႏဗာရာဏသီႏလွန်၊ အီႏလွေꩻစာကုန်ႏ၊ ဒိုင်ယိုဒိုင်နွ်ꩻ၊ ညာꩻငါႏတွ်ႏဒုမ်ကွေး၊ အွ်ႏဗော့ꩻငါယို၊ ခမ်းတဲ့ကလော့ ထီတဲ့ကလွိုင်ႏ၊ နန်းဒုမ်မျ်ꩻမျ်ꩻ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ ထီဖိုင်ႏ ထေအမ်ႏထိုꩻလို့ခန်းနွ်ꩻ၊ အတမာႏတွ်း၊ သီလွေꩻရီးဟျ်း၊ နီအွ်ႏဗော့ꩻယိုပေႏ"ဒေါ့ꩻထွူသဲင်ꩻထေ့ခန်းဒျာႏအသွꩻ ဘီဘူꩻဒိုင်ကို။
လေားသားဖိုင်ႏ နာႏဘီလူꩻငွ်း၊ ထောက်ꩻလို့ထီ၊ ရိက္ခာႏအထွူႏစားဖိုင်ႏ အမ်ႏလို့၊ ဝေါင်းလို့၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ မွူးခေ့ꩻထမ်၊ ဖိုးဆာႏတဲ့လို့၊ ထီတဲ့လို့၊ လိုꩻတဲ့အမ်ႏခရာႏအဲန္ထဝ်း၊ သꩻပေႏသꩻကျ် နာႏတွ်းဒုမ်လို့ဝင်ꩻငွ်း၊ အိုင်ခန်းဒျာႏ ပငါပရာꩻ၊ အမဲ့ဖင်ႏဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ) ဘီလူꩻဖိုင်ႏ လွန်အမ်ႏလို့က္လောင်း(ကြောင်း)ခန်းဒျာႏ။
ဘုရာꩻလောင်ꩻတဲ့ အသွꩻလွေꩻထွူ တလာခွဲꩻရပ်မꩻ ကွဲးထွိုင်ႏလွေꩻ၊ တွိုႏလွေꩻအရပ်နွ်ꩻကို "အရပ်ယို လꩻတွ်းအခွင်ꩻ တွမ်ႏအမ်ႏမွုန်း၊ တွမ်ႏအွꩻမွုန်း" ဒေါ့ꩻရီးလို့ဝင်၊ ဘီလူꩻစွိုꩻတဲ့ ထင်းဒျာႏနျ်းအရီးတစွိုꩻ လွန်ထေ့ယင်း ဘုရာꩻလောင်ꩻထွားဆုမ်ႏ၊ "ပါꩻစွိုꩻစားယို အမဲ့လဲ့တနျာႏ၊ ထဲင်းယိပ်ꩻတဝ်းအမဲ့၊ အယောင်ꩻလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ ထာꩻငမ်းလဲ့အဲန္ထဝ်း၊ အငွ်းလဲ့ဝေါက်တွ်း၊ လိုꩻတမွေးတွ်း ဘီလူꩻဖိုင်ႏဒျာႏ"၊ ဒေါ့ꩻယင်းဘုရာꩻလောင်ꩻ၊ "မွေးထွူဟွ်ငါႏ၊ ကေꩻဇူꩻတင်ႏဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နီထာꩻကားသားထုင်ꩻစမ်ꩻနွ်ꩻ မီႏမော့ꩻထွူထီတသာမꩻ ထောက်ꩻထိုꩻထီလီꩻ။
ခမ်းငွ်ꩻခမ်းလူး တယူႏဇနာႏ၊ တျာႏလိက်၊ မို့ꩻအေႏသိုမ်၊ ပါꩻစွိုꩻစွ်ႏပဲ့ꩻ တဗော့ꩻလဲ့ꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ လိုꩻတမွေးတွ်း၊ အကစွ်ႏနွ်ꩻတဲ့ ခမ်းတမွေးတွ်း၊ မီႏထွာခမ်းနွ်ꩻ နီတဲ့သေဗာႏဒျာႏ၊ ကွဲးလွေꩻလွေꩻ ထီႏမွေးခန်းဒျာႏလိုꩻသီ၊ လေားညမ်းဖိုင်ႏ လျ်ႏတွမ်ႏလေားဟွ်၊ ကုန်ႏညမ်းဖိုင်ႏတဲ့ လျ်ႏတွမ်ႏကုန်ႏဟွ်၊ ဒွိုႏအမ်ႏဒဲန်ဟာ၊ ဖဖိုးအွန်ႏအကဲန်၊ လိုꩻဗီင်ႏ(ဗေင်ႏ)ခူဖိုး၊ ဘုရာꩻလောင်ꩻ ထမ်ႏတွမ်ႏနꩻတဲင် ပွေါးဖေႏကဲက် တနာꩻလေမွူး၊ မွူးရွ်ꩻမꩻထွိုင်ႏလွေꩻ၊ လွေꩻစာတခြိုꩻ အငိုꩻလꩻနီဆတဲင် သꩻရေꩻသဲင်ꩻတွိုႏချာဗာႏ ဗာရာဏသီႏခမ်း။
အပဏ္ဏကံ ဌာနမေကေ၊ ဒုတိယံ အာဟု တက္ကိကာ။
ဧတဒညာယ မေဓာဝီ၊ တံ ဂဏှေယျ ဒကပဏ္ဏကံ။
ဧကေ-ကွပ်ဘုရာꩻလောင်ꩻအွန်ထွိုင်ႏ ခွိုင်းလိုꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လောကီꩻလဲ့ငိုꩻထွိုက် လောကုတ်လဲ့ငိုꩻတန် ခွိုင်းအကမ္မျတ်ယို၊ ဌာနံအာဟု- အကျောင်ꩻမဲန်ႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ တက္ကိကာ-အွ်ႏဒုမ်ꩻထာꩻကျမ်ႏဉာဏ်ႏမဲ့ ပါꩻလေားသားငတ်ꩻရျာꩻစွိုꩻသားနွ်ꩻ၊ ပဏ္ဏကံ-ထီႏဗော့ꩻထာꩻခင်ႏမွူးနာ တသေပါတွ်းဆျ်ꩻတာႏ၊ ဌာနံအာဟု-အကျောင်ꩻမာႏအနေႏ ဒေါ့ꩻခါꩻဖေႏလဲန်းသွူ၊ မေဓာဝီ-လိုꩻဒါႏနွ်ꩻ၊ ဧတံ-ပဏ္ဏက အပဏ္ဏကအကျင်ꩻနီပါꩻယို၊ အညာယ-သေထွူတဲင်၊ ဂဏှေယျ-ထူႏလွဒျာႏဝင်ꩻ၊ အပဏ္ဏကံ-လွတ်အီဒုက္ခ အပဏ္ဏကဖိုင်ႏနွ်ꩻသွူ။
သရဏဂမ်ႏသိုမ်ပါꩻ၊ ငတ်ꩻပါꩻဂရုဓမ္မ၊ သွတ်ꩻပါဥပေါသထသီႏလ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ၊ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ပစ္စယပဋိသေဝန၊ ခွိုင်းစာတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ၊ ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ စျာန်ႏဝိပဿနာႏ၊ အဘိညာဉ်ႏသမာႏပတ်၊ အရိယာႏမဂ်ဖိုလ်ႏဖိုင်ႏယို အပဏ္ဏကဌာနဖိုင်ႏသွူ။
ထင်ႏဟွုန်ဗာႏတရာꩻယိုတဲင် အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻသွꩻ တိတ္ထိတပဲ့ꩻငတ်ꩻရျာꩻဖိုင်ႏနွ်ꩻ တွိုႏထွာထွာလွဝင်ꩻ သောတာႏပန်ႏအရိယာႏဖိုင်ႏသွူ၊ ရီးသုတ်ꩻအစ အပဏ္ဏကဇာတ် ထွူယို။<ref>၅၅၀-ဇာတ်နိပါတ်ဝတ္ထု၊ ပထမတွဲꩻ</ref>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
[[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]]
2j1ubnxssktutn50fghfpupvtrjvnj4
မော်ဂျူး:Exponential search
828
2899
14106
2022-07-23T18:13:51Z
Kwamikagami
61
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "-- This module provides a generic exponential search algorithm. local checkType = require('libraryUtil').checkType local floor = math.floor local function midPoint(lower, upper) return floor(lower + (upper - lower) / 2) end local function search(testFunc, i, lower, upper) if testFunc(i) then if i + 1 == upper then return i end lower = i if upper then i = midPoint(lower, upper) else i..."
Scribunto
text/plain
-- This module provides a generic exponential search algorithm.
local checkType = require('libraryUtil').checkType
local floor = math.floor
local function midPoint(lower, upper)
return floor(lower + (upper - lower) / 2)
end
local function search(testFunc, i, lower, upper)
if testFunc(i) then
if i + 1 == upper then
return i
end
lower = i
if upper then
i = midPoint(lower, upper)
else
i = i * 2
end
return search(testFunc, i, lower, upper)
else
upper = i
i = midPoint(lower, upper)
return search(testFunc, i, lower, upper)
end
end
return function (testFunc, init)
checkType('Exponential search', 1, testFunc, 'function')
checkType('Exponential search', 2, init, 'number', true)
if init and (init < 1 or init ~= floor(init) or init == math.huge) then
error(string.format(
"invalid init value '%s' detected in argument #2 to " ..
"'Exponential search' (init value must be a positive integer)",
tostring(init)
), 2)
end
init = init or 2
if not testFunc(1) then
return nil
end
return search(testFunc, init, 1, nil)
end
ndcjiubm1yvxboo7en7zf00no0kec02
တမ်းပလေက်:Element color/dummy
10
2900
14120
2022-07-23T23:09:50Z
ဗန်ကှိုန်
25
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<noinclude> {{documentation}} </noinclude>"
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>
{{documentation}}
</noinclude>
g4ue397xjq2zpyw3rr15h0rlzgba04u
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီ
0
2901
14121
2022-07-24T00:15:33Z
Khun Rak Phoo
39
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါ..."
wikitext
text/x-wiki
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
==အာႏကွိုꩻ==
== အာႏကွိုꩻ==
<references />
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
081xd2xp1jnit57is7qba45gs92tggq
14122
14121
2022-07-24T00:25:54Z
Khun Rak Phoo
39
wikitext
text/x-wiki
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ==
<references />
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
m0xs55mjiak6gtdfzwzg3td484zo9rk
14123
14122
2022-07-24T00:39:48Z
Khun Rak Phoo
39
wikitext
text/x-wiki
{{short description|Country in Southeast Asia and Oceania}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Pp-move-indef}}
{{Coord|5|S|120|E|type:country_region:ID|display=title}}
{{Use dmy dates|date=June 2019}}
{{Use British English|date=September 2019}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = Republic of Indonesia
| common_name = Indonesia
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = National emblem
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[Jakarta]]
| largest_city = capital
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br /> {{nobold|and national language}}
| languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ==
<references />
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
ami57ysuzaewkzz31awsrazxmpj0047
14126
14123
2022-07-24T01:09:15Z
Khun Rak Phoo
39
wikitext
text/x-wiki
{{short description|Country in Southeast Asia and Oceania}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Pp-move-indef}}
{{Coord|5|S|120|E|type:country_region:ID|display=title}}
{{Use dmy dates|date=June 2019}}
{{Use British English|date=September 2019}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| common_name = အေန်ဒိုနီးသျား
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = ခမ်းထီတန်အမုဲင်
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[ဝေင်ꩻစျာကာတာ]]
| largest_city = ဝေင်ꩻတန်
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br/> {{nobold|and national language}}
|languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ==
<references />
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
9jva8yy5dfgipo2x9qohoortyycvtnp
14127
14126
2022-07-24T01:21:41Z
Khun Rak Phoo
39
wikitext
text/x-wiki
{{short description|Country in Southeast Asia and Oceania}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Pp-move-indef}}
{{Coord|5|S|120|E|type:country_region:ID|display=title}}
{{Use dmy dates|date=June 2019}}
{{Use British English|date=September 2019}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| common_name = အေန်ဒိုနီးသျား
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = ခမ်းထီတန်အမုဲင်
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[ဝေင်ꩻစျာကာတာ]]
| largest_city = ဝေင်ꩻတန်
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br/> {{nobold|and national language}}
|languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီ{{IPAc-en|audio=En-us-Indonesia.ogg|ˌ|ɪ|n|d|ə|ˈ|n|iː|ʒ|ə}}ရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html|title=The World Factbook: Indonesia|publisher=Central Intelligence Agency|date=12 December 2017|accessdate=19 December 2017|archivedate=10 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210041527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html}}</ref> ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="OEC">{{cite web|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/|title=Indonesia|publisher=The Observatory of Economic Complexity|date=2016|accessdate=19 November 2016|archivedate=1 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170401221338/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/}}</ref> အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|title=Indonesia's Top Trading Partners|author=Workman, Daniel|publisher=World's Top Exports|date=26 December 2017|accessdate=25 February 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180225061410/http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|archivedate=25 February 2018|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ==
<references />
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
kalpuxogp1w8s6z9qdmpg1fslp935op
14130
14127
2022-07-24T03:47:01Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
{{short description|Country in Southeast Asia and Oceania}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Pp-move-indef}}
{{Coord|5|S|120|E|type:country_region:ID|display=title}}
{{Use dmy dates|date=June 2019}}
{{Use British English|date=September 2019}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| common_name = အေန်ဒိုနီးသျား
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = ခမ်းထီတန်အမုဲင်
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[ဝေင်ꩻစျာကာတာ]]
| largest_city = ဝေင်ꩻတန်
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br/> {{nobold|and national language}}
|languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီ{{IPAc-en|audio=En-us-Indonesia.ogg|ˌ|ɪ|n|d|ə|ˈ|n|iː|ʒ|ə}}ရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html|title=The World Factbook: Indonesia|publisher=Central Intelligence Agency|date=12 December 2017|accessdate=19 December 2017|archivedate=10 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210041527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html}}</ref> ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="OEC">{{cite web|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/|title=Indonesia|publisher=The Observatory of Economic Complexity|date=2016|accessdate=19 November 2016|archivedate=1 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170401221338/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/}}</ref> အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|title=Indonesia's Top Trading Partners|author=Workman, Daniel|publisher=World's Top Exports|date=26 December 2017|accessdate=25 February 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180225061410/http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|archivedate=25 February 2018|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ ==
{{Reflist}}
[[Category:အာသျတွိုက်ကိုခမ်းထီဖုံႏ]]
[[my:အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ]]
[[en:Indonesia]]
5445wihragik27dys0iztrzp19n976w
14131
14130
2022-07-24T03:48:32Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
{{short description|Country in Southeast Asia and Oceania}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Pp-move-indef}}
{{Coord|5|S|120|E|type:country_region:ID|display=title}}
{{Use dmy dates|date=June 2019}}
{{Use British English|date=September 2019}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| common_name = အေန်ဒိုနီးသျား
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = ခမ်းထီတန်အမုဲင်
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[ဝေင်ꩻစျာကာတာ]]
| largest_city = ဝေင်ꩻတန်
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br/> {{nobold|and national language}}
|languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
အေန်ဒိုနီးသျာခမ်းထီ{{IPAc-en|audio=En-us-Indonesia.ogg|ˌ|ɪ|n|d|ə|ˈ|n|iː|ʒ|ə}}ရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html|title=The World Factbook: Indonesia|publisher=Central Intelligence Agency|date=12 December 2017|accessdate=19 December 2017|archivedate=10 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210041527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html}}</ref> ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="OEC">{{cite web|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/|title=Indonesia|publisher=The Observatory of Economic Complexity|date=2016|accessdate=19 November 2016|archivedate=1 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170401221338/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/}}</ref> အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|title=Indonesia's Top Trading Partners|author=Workman, Daniel|publisher=World's Top Exports|date=26 December 2017|accessdate=25 February 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180225061410/http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|archivedate=25 February 2018|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ ==
{{Reflist}}
[[Category:အာသျတွိုက်ကို ခမ်းထီဖုံႏ]]
[[my:အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ]]
[[en:Indonesia]]
4euid9epk0rf56grnltzs5jkicjopzc
14134
14131
2022-07-24T03:59:05Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| common_name = အေန်ဒိုနီးသျား
| native_name = {{native name|id|Republik Indonesia}}
| image_flag = Flag of Indonesia.svg
| image_coat = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
| symbol_type = ခမ်းထီတန်အမုဲင်
| national_motto = {{native phrase|kaw|[[Bhinneka Tunggal Ika]]}}<br />"Unity in Diversity"{{hr}}'''National ideology:''' {{lang|id|[[Pancasila (politics)|Pancasila]]}}<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|title=Pancasila|publisher=U.S. Library of Congress|date=2017-02-03|access-date=2017-02-05|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170205010135/http://countrystudies.us/indonesia/86.htm|archive-date=2017-02-05}}</ref>{{sfn|Vickers|2005|p=117}}
| national_anthem = "[[Indonesia Raya]]"<br />"Great Indonesia"{{parabr}}{{center|[[File:Indonesiaraya.ogg]]}}
| image_map = {{Switcher|[[File:Indonesia (orthographic projection).svg|frameless]]|Show globe|[[File:Location Indonesia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of ASEAN|default=1}}
| capital = [[ဝေင်ꩻစျာကာတာ]]
| largest_city = ဝေင်ꩻတန်
| coordinates = {{Coord|6|10|S|106|49|E|type:city_region:ID}}
| languages_type = Official language<br/> {{nobold|and national language}}
|languages = [[Indonesian language|Indonesian]]<!--Note: Not just the official language, but also the national language (bahasa pemersatu)-->
| languages2_type = Regional languages
| languages2 = Over [[Languages of Indonesia|700 languages]]<ref name="ethnologue"/>
| ethnic_groups = Over [[Ethnic groups in Indonesia|1,300 ethnic groups]]<ref name="BPS">{{cite web|url=http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|title=Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians|language=id|last1=Na'im|first1=Akhsan|last2=Syaputra|first2=Hendry|publisher=[[Statistics Indonesia]]|date=2010|access-date=2015-09-23|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923194534/http://www.bps.go.id/website/pdf_publikasi/watermark%20_Kewarganegaraan%2C%20Suku%20Bangsa%2C%20Agama%20dan%20Bahasa_281211.pdf|archive-date=2015-09-23}}</ref>
| religion_year = 2018
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|86.70% [[Islam in Indonesia|Islam]]|10.72% [[Christianity in Indonesia|Christianity]]|1.74% [[Hinduism in Indonesia|Hinduism]]|0.77% [[Buddhism in Indonesia|Buddhism]]| 0.04% [[Aliran Kepercayaan|Folk]]| 0.03% [[Confucianism in Indonesia|Confucianism]]}}
| religion_ref = <ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=[[Ministry of Religious Affairs (Indonesia)|Ministry of Religious Affairs]]|date=2018-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=2020-09-03|access-date=2020-09-24|language=id}}</ref>
| demonym = [[Indonesians|Indonesian]]
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Presidential system|presidential republic]]
| leader_title1 = [[President of Indonesia|President]]
| leader_name1 = [[Joko Widodo]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Vice President of Indonesia|Vice President]]}}
| leader_name2 = [[Ma'ruf Amin]]
| leader_title3 = {{nowrap|[[List of Speakers of the People's Representative Council|House Speaker]]}}
| leader_name3 = [[Puan Maharani]]
| leader_title4 = {{nowrap|[[Chief Justice of the Supreme Court of Indonesia|Chief Justice]]}}
| leader_name4 = [[Muhammad Syarifuddin]]
| legislature = [[People's Consultative Assembly]] (MPR)
| upper_house = [[Regional Representative Council]] (DPD)
| lower_house = [[People's Representative Council]] (DPR)
| sovereignty_type = Independence
| sovereignty_note = from the [[Dutch Empire|Netherlands]] and [[Empire of Japan|Japan]]
| established_event1 = [[Proclamation of Indonesian Independence|Proclaimed]]
| established_date1 = 17 August 1945
| established_event2 = [[Dutch–Indonesian Round Table Conference|Recognition]]
| established_date2 = 27 December 1949
| area_km2 = 1,904,569<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|title=UN Statistics|publisher=United Nations|date=2005|access-date=2007-10-31|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20071031023924/http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf|archive-date=2007-10-31}}</ref>
| area_label = [[Land area|Land]]
| area_rank = 14th
| area_sq_mi = 735,358 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water =
| area_label2 = [[Water area|Water (%)]]
| area_data2 = 4.85
| population_estimate = {{increaseNeutral}} 275,773,800<ref>{{cite web|url=https://www.bps.go.id/indicator/12/1975/1/mid-year-population.html|publisher=[[Statistics Indonesia|Badan Pusat Statistik - Indonesia]]|title=Mid Year Population (Thousand People)|archive-date=30 June 2022|access-date=3 July 2022|url-status=live}}</ref>
| population_census = 270,203,917<ref name="2020census" />
| population_estimate_year = Q2 2022
| population_estimate_rank = 4th
| population_census_year = 2020
| population_density_km2 = 141
| population_density_sq_mi = 365
| population_density_rank = 88th
| GDP_PPP = {{increase}} {{currency|3.995 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=536,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,PPPSH,NID_NGDP,NGSD_NGDP,LUR,LP,BCA,BCA_NGDPD,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|publisher=International Monetary Fund|access-date=2022-04-19}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 7th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} {{currency|14,535|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 96th
| GDP_nominal = {{increase}} {{currency|1.289 trillion|USD|passthrough=yes}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} {{currency|4,691|USD|passthrough=no}}<ref name="IMF" />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 104th
| Gini = 38.2
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!--/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=GINI index (World Bank estimate) – Indonesia|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=ID|publisher=[[World Bank]]|access-date=2021-04-15}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.718
| HDI_year = 2019
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="2020 components">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=2020-12-15|publisher=[[United Nations Development Programme]]|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20201215155214/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|archive-date=2020-12-15|access-date=2020-12-16}}</ref>
| HDI_rank = 107th
| currency = [[Indonesian rupiah]] (Rp)
| currency_code = IDR
| time_zone = [[Time in Indonesia|various]]
| utc_offset = +7 to +9
| date_format = DD/MM/YYYY
| drives_on = left <!--Note that this refers to the side of the road used, not the seating of the driver-->
| calling_code = [[+62]]
| cctld = [[.id]]
}}
'''အိဉ်ဒိုနီးသျာခမ်းထီ''' ([[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဲင်းကလေတ်]]: Indonesia) {{IPAc-en|audio=En-us-Indonesia.ogg|ˌ|ɪ|n|d|ə|ˈ|n|iː|ʒ|ə}} ရွုမ်ꩻသွုံꩻအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟံႏနယ်ႏအဝ်ႏသော့ꩻတွိုက်တဖြုံႏလွိုကို ကထွာဒါႏ ဖြွောမ်းဗူႏမုꩻဟဝ်ငါႏ အချွတ်အထျꩻအာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻအာ အာသျအခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကိုတဲင် ဟံႏနယ်ႏယင်ဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အိုရှန်းနီးယားကိုနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏတွမ်ႏ ပသိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏခါႏကိုတွော့ꩻ ကြွန်အဝ်ႏစွဉ်ႏ တသောင်ႏသွံရေင်လွိုတဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း ထွာကြွန်အအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html|title=The World Factbook: Indonesia|publisher=Central Intelligence Agency|date=12 December 2017|accessdate=19 December 2017|archivedate=10 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210041527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html}}</ref> ဟံႏဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏပေါင်ꩻ ၇၃၅,၃၅၈မဲင်ႏတွမ်ႏ ( ၁,၉၀၄,၅၆၉ စတုရန်းကီလိုမီတာ)တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻ ဟံႏဧရိယာႏအလုဲင်းသွတ်ꩻ နံပါတ် ၁၄ ကို ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပင်ႏလယ်ႏတွမ်ႏ ဟံႏဧရိယာႏ မဉ်ႏတွက်ရော်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီယို ထွာစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်အကို နံပါတ်နွုတ်ꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၆၁ သန်းရပ်တဲင် ကမ္ဘာႏတန်အလောင်း နံပါတ် ၄ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အော်သထရိုနီးဆျန်းခမ်းထီဖုံႏတွမ်ႏ [[မွတ်သလဉ်ဘာႏသာႏ]]နွို့ဖုံႏ ကအဝ်ႏသော့ꩻအာဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီသားတထာႏဝရပ်နဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏလွဒျာႏ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ စျားဗားကြွန်ကိုနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ရီပတ်ဗလစ်ကဉ်ပွုံႏစံႏ အစိုႏရအဝ်ႏတဲင် ကလွိုက်ရွေꩻခါꩻဒါႏ ပါလီမန်တွမ်ႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏ(သမ္မတလဲ့ ပါသော့ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ခမ်းနယ်ႏအဝ်ႏ (၃၄) နယ်ႏတဲင် (၅)နယ်ႏနဝ်ꩻ ပါꩻသော့ꩻဒျာႏ အထူꩻအိုပ်ချုတ်ရေꩻအရန်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခွုင်းတဲင်ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်း လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏသော့ꩻအာသွတ်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻတန်ဖုံႏအကို အေန်ဒိုနီးသျားဝေင်ꩻတန် စျကာတာဝေင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသော့ꩻ နံပါတ်(၂) ကိုနဝ်ꩻသွူ။
အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီတွမ်ႏ ပါပူအာနယူးဂီနီခမ်းထီ၊ တီမောအခဝ်ကွဉ်ႏခမ်းထီတွမ်ႏ [[မလေးသျားခမ်းထီ]]အခဝ်ကွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီကူနား အဝ်ႏကပ်ꩻခြꩻစွဉ်ႏတဝင်ꩻ တကောင်ꩻဟံႏယာႏလောင်းဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီအသောင်ရင်ꩻအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]]၊ [[ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ]]၊ [[ဖိလစ်ပိုင်ခမ်းထီ]]၊ [[ဩသတေးလျခမ်းထီ]]၊ ပလောင်းခမ်းထီ တွမ်ႏ အေင်ဒိယခမ်းထီကပဲင်ႏဒါႏ အဲတ်ဒမန်ကြွန် တွမ်ႏ နီကိုဗာကြွန်ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|title=Indonesia - The Next Major Oil Importer?|publisher=Seeking Alpha|date=10 January 2017|accessdate=6 February 2017|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170206005019/https://seekingalpha.com/article/4035779-indonesia-next-major-oil-importer|archivedate=6 February 2017|df=dmy-all}}</ref> လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတဲ့အာ လိုအုံတဲ့တချငါႏ ဒေႏသဖုံႏအဝ်ႏကီလဲ့ ကလုဲင်းတဟာႏငါႏ အေန်ဒိုနီသျားဟံႏရွိုင်ꩻတခြာတန်ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏထောက်ကံးဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဇီဝမျိုꩻဖြယ်ဖုံႏ အာတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ သဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏ အဝ်ႏတွမ်ႏအလွန်းအလွိုတဲင် နဝ်ꩻဖုံႏအကို - နမ်းမေန်(ရေနံ) တွမ်ႏ သဘာႏဝဓာတ်လွီး(သဘာဝဓာတ်ငွေ့)၊ ပသီႏဗွာ(ခဲမဖြူ)၊ တောင်ꩻတနျာႏ(ကြေးနီ) တွမ်ႏ ခံꩻဖုံႏလဲ့ပါဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဆို့ꩻအရုဲင်ထာꩻမာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ - ဗွူ၊ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ နေင်း၊ ကော်ဖီ၊ ကကေးအို၊ ပရတသီႏ၊ အိုမီႏအိုမက်ꩻဖုံႏ တွမ်ႏ ရာဘာဖုံႏတဲ့ ထန်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref name="OEC">{{cite web|url=http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/|title=Indonesia|publisher=The Observatory of Economic Complexity|date=2016|accessdate=19 November 2016|archivedate=1 April 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170401221338/http://atlas.media.mit.edu/en/profile/country/idn/}}</ref> အေန်ဒိုနီးသျားသီး အဓိက ကူꩻကားဖက်ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ - [[ခယ်ႏခမ်းထီ]]၊ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻဗူႏခမ်းထီ]]၊ [[ဂျပန်ခမ်းထီ]]၊ [[သေင်ကာပူခမ်းထီ]] တွမ်ႏ [[အေင်ဒိယခမ်းထီ]]ဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web|url=http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|title=Indonesia's Top Trading Partners|author=Workman, Daniel|publisher=World's Top Exports|date=26 December 2017|accessdate=25 February 2018|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180225061410/http://www.worldstopexports.com/indonesias-top-15-import-partners/|archivedate=25 February 2018|df=dmy-all}}</ref>
အေန်ဒိုနီးသျားကြွန်ဗူႏနဝ်ꩻ တိန်ႏတွိုႏ ၇ ရျာꩻဗူႏရပ်မ့ꩻ ကွဲစအွဉ်ႏရေꩻလွဉ် ဖြေꩻစာကူꩻကားရေꩻတဲင် နဝ်ꩻခါအခိန်ႏ သီရိဝိဟာရခမ်းထီ တွမ်ႏ မာဂျာပါဟစ်ခမ်းထီဖုံႏကို ခယ်ႏခွန်ဟော်ခံꩻဆွိုက်ဖုံႏတွမ်ႏ အေင်ဒိယခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီသီးလဲ့ အဝ်ႏဖြေꩻစာꩻကူႏကားလူႏလုဲင်ႏချာငါတဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
တယ်ႏစ ခရစ်တောႏပေါႏလွဉ်ထွူ တညငါႏတဝ်းအခိန်ႏ ဒေႏသခံႏခွန်ဟော်ꩻခံꩻသီးနဝ်ꩻ ထူႏဆွုပ်လွေꩻ ခမ်းလင်သား ယေန်ႏကေႏမုꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻတွမ်ႏ ခမ်းထီအရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ် ဟေင်ဒူတွမ်ႏ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏခမ်းထီတဲင် လွိုင်ႏကွုန်ꩻတိုꩻတက်လွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အေန်ဒိုနီးသျားခမ်းထီသမဲင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ အထီႏတောႏဝွေꩻသီးသဘာႏဝအရွီႏအခိုႏဖုံႏတွော့ꩻ ကခံႏဗာႏ အာႏရဲင်ꩻတလာဒါႏခမ်းထီလောင်ႏလင်သားဖုံႏ ကဒို့ꩻတခြို့ꩻဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မွတ်သလဉ်ကုင်ႏသဲႏသီးတွမ်ႏ ဆူဖီပညာႏသျင်ႏသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ်သော့ꩻ အိစ်သာလာမ်ဘာႏသာႏ၊ ဥရောပသီးနဝ်ꩻ သံးအီလွဉ် ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏတဲင် အဝ်ႏလယ်ႏထွံႏလေ့လာဟံႏနယ်ႏတောႏတွင်ꩻ သံးမဲဉ်ရိမ်ဒို့ꩻတခြို့တဝင်ꩻ အိုမီႏအိုမက်ꩻကြွန်ကထွာဒါႏ မာလူကူးကြွန်နဝ်ꩻတဲင် ရွို့ꩻရန်ႏစွဉ်ႏဒျာႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ဒတ်ချ်လိုꩻခွိုꩻသီး ကိုလိုနီအနေႏ ကသွင်ꩻသော့ꩻဒါႏ အမ်ဗိုးအီးနား တွမ်ႏ ဗာတာဗီးယားဖုံႏတဲင် ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတဲင်တွော့ꩻ ကြွန်ဗူႏကားကအဝ်ႏလဲ့ ပေါ်တူဂီ၊ ပဉ်တစ် တွမ်ႏ ဗြိတိဆျသီးဖုံႏနဝ်ꩻ သိမ်ꩻအွဉ်ႏထွာထိုꩻခန်းဒျာႏ ကိုလိုနီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအကို တီမောတွမ်ႏ ယူဂီနီးအခဝ်တွို့ꩻတဲ့ ပါနေနေသွူ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻ တိန်ႏတဲင် အေန်ဒိုနီသျားခမ်းထီလဲ့ ကေႏညာႏလꩻခန်းဒျာႏ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
==ဟဲ့ꩻဖန်အမဉ်ꩻခန်ꩻ==
==သမဲင်ꩻ==
==ဟံႏပထဝီႏ==
==ခမ်းထီရေꩻတွမ်ႏ အစိုႏရ==
==စီꩻပွာꩻရေꩻ==
==လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းတွမ်ႏ အုံအဝ်ႏစွစ်ꩻလီဒါႏခင်ႏလမ်း==
==ယေန်ႏကေႏမုꩻ==
==ထွားထဲင်းယင်း ကဏ္ဍနုဲင်းယို==
==ဓါတ်ပွုံႏဖုံႏ==
== အာႏကွိုꩻ ==
{{Reflist}}
[[Category:အာသျတွိုက်ကို ခမ်းထီဖုံႏ]]
[[my:အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ]]
[[en:Indonesia]]
pbdpi479ddaxdl8ks7snghtwymke76i
ကွန်ပျူတာအခရာႏ
0
2902
14124
2022-07-24T00:47:48Z
Ohnkhun
99
သွဥ်ထူႏလိတ်အဂ်လိပ်ငေါဝ်ႏ အနယ်ꩻအဲဥ်ႏ အကွို့ꩻ ( ၂ )
wikitext
text/x-wiki
'''သွဥ်ထူးအိန်းကလေက် အနယ်ꩻဒေါင်ႏ အကွို့ꩻ (၂ )'''
== Verb to be and its usage ==
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ တွမ်ႏ သုံꩻပုံႏနယ်ꩻ
( am , is are )
( S + am , is , are + (Article) Complement ( You ) ကတ္တား မဲဥ်သုံꩻအအာနေးတဲ့ ( are ) သုံꩻတွဲꩻတွမ်ႏ အာ ။ ကတ္တား ( I ) နဝ်ꩻ ( am ) သုံꩻဗာႏတွမ်ႏယို ။ ကအောဝ်ႏကုဲင် အဆေ့ꩻ နဝ်ꩻသုံꩻတွမ်ႏ ( is ) သွုသြ ။
ဥပမာႏ ။ ။
1. I am a teacher. ( ခွေနဝ်ထွာဆရာႏ တဖြာꩻ )
I = Subject
am = Verb
a = Article
teacher = Complement
.......................................................
'''မှတ်တောင်ꩻသေꩻခါꩻသွော့ꩻ '''။
( Verb to be ) ဖဲ့ချာနဝ်ꩻ ( Complement ) /အဖြည့်ပုဒ်) ကရိုꩻဒါႏ ထဲမ်သွော့ꩻ ။ ( Object ) ထွို့ꩻတဲမ်းသွော့ꩻ ကံနဝ်ꩻလတောဝ်းသွူ ။
2. They are girls. ( ဝွေꩻသီးထွာ လိုꩻမူႏပေႏ )
They = Subject ( အအာ )
are = Verb
girls = Complement
( They ) ကရိုꩻဒါႏ Subject ကွပ်ပွိုးစွဥ်ႏ verb ကြိယာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အအာတဲင် သုံꩻတွမ်ႏ ( are ) သွူ ။
Subject သည် အများကိန်းဖြစ်နေတဲ့အတွက် (Complement ) ကိုလည်း အများကိန်းသုံးပေးရပါတယ် ။
3. She is Hla Hla. ( ဝွေꩻမူႏပေႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏလှလှ )။
She = Subject
is = Verb
Hla Hla = Complement
( She ) ကရိုꩻဒါႏ Subject နဝ်ꩻကွပ်ပွိုး အဆေ့ꩻတဲင် သုံꩻဗာႏတွမ်ႏ ( is ) အဆေ့ꩻကြိယာႏသွူ ။
ကွပ်နဝ်ꩻမ အောဝ်ႏလိုႏမှတ်ပုံႏသီနဝ်ꩻ ...
( Subject ) အဆေ့ꩻ ( Verb ) အဆေ့ꩻ ။
( Subject ) အအာတဲ့ꩻ ( Verb ) ကြိယာႏနဝ်ꩻ သုံꩻဗာႏအာသွူ ။
# i am ----ခွေထွာ
# iam not ----ခွေထွာတောဝ်း
# Am I ------ခွေထွာနေ
# aren't I -------ခွေထွာတောဝ်းနဲ
# i am --- aren't I ခွေထွာနေ −−− ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not -----am I ----ခွေထွာတောဝ်းနဲ့ ထွာနဲ.
i am a student---ခွေထွာ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# iam not a student ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# Am I a student ?ခွေထွာနေ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# aren't I student?ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻနဲ
# i am a student aren't I ခွေထွာကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ မွေးနေ ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not a student-am I -ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏ တဖြာꩻမွေးနေႏ ထွာနဲ.
qc0wb09o5org8ev92f3ebb4kalq6lwr
14125
14124
2022-07-24T00:53:04Z
Ohnkhun
99
သွဉ်ထွူႏ အိန်းကလေက် အနယ်ꩻ ဒေါင်ႏ အပွိုက် (၂ )
wikitext
text/x-wiki
'''သွဥ်ထူးအိန်းကလေက် အနယ်ꩻဒေါင်ႏ အကွို့ꩻ (၂ )'''
== Verb to be and its usage ==
ပစ္စုပ္ပန်ႏကာလ တွမ်ႏ သုံꩻပုံႏနယ်ꩻ
( am , is are )
( S + am , is , are + (Article) Complement ( You ) ကတ္တား မဲဥ်သုံꩻအအာနေးတဲ့ ( are ) သုံꩻတွဲꩻတွမ်ႏ အာ ။ ကတ္တား ( I ) နဝ်ꩻ ( am ) သုံꩻဗာႏတွမ်ႏယို ။ ကအောဝ်ႏကုဲင် အဆေ့ꩻ နဝ်ꩻသုံꩻတွမ်ႏ ( is ) သွုသြ ။
ဥပမာႏ ။ ။
1. I am a teacher. ( ခွေနဝ်ထွာဆရာႏ တဖြာꩻ )
I = Subject
am = Verb
a = Article
teacher = Complement
.......................................................
'''မှတ်တောင်ꩻသေꩻခါꩻသွော့ꩻ '''။
( Verb to be ) ဖဲ့ချာနဝ်ꩻ ( Complement ) /အဖြည့်ပုဒ်) ကရိုꩻဒါႏ ထဲမ်သွော့ꩻ ။ ( Object ) ထွို့ꩻတဲမ်းသွော့ꩻ ကံနဝ်ꩻလတောဝ်းသွူ ။
2. They are girls. ( ဝွေꩻသီးထွာ လိုꩻမူႏပေႏ )
They = Subject ( အအာ )
are = Verb
girls = Complement
( They ) ကရိုꩻဒါႏ Subject ကွပ်ပွိုးစွဥ်ႏ verb ကြိယာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အအာတဲင် သုံꩻတွမ်ႏ ( are ) သွူ ။
Subject သည် အများကိန်းဖြစ်နေတဲ့အတွက် (Complement ) ကိုလည်း အများကိန်းသုံးပေးရပါတယ် ။
3. She is Hla Hla. ( ဝွေꩻမူႏပေႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏလှလှ )။
She = Subject
is = Verb
Hla Hla = Complement
( She ) ကရိုꩻဒါႏ Subject နဝ်ꩻကွပ်ပွိုး အဆေ့ꩻတဲင် သုံꩻဗာႏတွမ်ႏ ( is ) အဆေ့ꩻကြိယာႏသွူ ။
ကွပ်နဝ်ꩻမ အောဝ်ႏလိုႏမှတ်ပုံႏသီနဝ်ꩻ ...
( Subject ) အဆေ့ꩻ ( Verb ) အဆေ့ꩻ ။
( Subject ) အအာတဲ့ꩻ ( Verb ) ကြိယာႏနဝ်ꩻ သုံꩻဗာႏအာသွူ ။
# i am ----ခွေထွာ
# iam not ----ခွေထွာတောဝ်း
# Am I ------ခွေထွာနေ
# aren't I -------ခွေထွာတောဝ်းနဲ
# i am --- aren't I ခွေထွာနေ −−− ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not -----am I ----ခွေထွာတောဝ်းနဲ့ ထွာနဲ.
i am a student--- ခွေထွာ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# iam not a student ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# Am I a student ? ခွေထွာနေ ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ
# aren't I student? ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻနဲ
# i am a student aren't I ခွေထွာကျောင်ꩻသားပေႏတဖြာꩻ မွေးနေ ထွာတောဝ်းနဲံ
# I am not a student-am I ခွေထွာတောဝ်း ကျောင်ꩻသားပေႏ တဖြာꩻမွေးနေႏ ထွာနဲ.
nmivsc7uwrzduu5wlk28zynsc2ksbsp
တမ်းပလေက်:Native name
10
2903
14132
2022-07-24T03:53:04Z
Khun Kt
19
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<noinclude>{{Hatnote|[[Template:Native phrase]] redirects here.}}</noinclude><includeonly><!-- Name/Phrase: -->{{lang |{{{1}}}{{#if:{{{script|}}}|-{{{script}}}|}} |italic={{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}}|off|no=no|{{{italics|{{{italic|}}}}}}}}|{{{2}}}|template=Native name}}<!-- Language: -->{{#switch:{{{paren|{{{icon|}}}}}} |omit|off|no= |#default= {{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}} |..."
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>{{Hatnote|[[Template:Native phrase]] redirects here.}}</noinclude><includeonly><!--
Name/Phrase:
-->{{lang |{{{1}}}{{#if:{{{script|}}}|-{{{script}}}|}} |italic={{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}}|off|no=no|{{{italics|{{{italic|}}}}}}}}|{{{2}}}|template=Native name}}<!--
Language:
-->{{#switch:{{{paren|{{{icon|}}}}}}
|omit|off|no=
|#default= {{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}} |off|no= |{{#switch:{{{nbsp|}}}|omit|no=| }}}}<!--
--><span class="languageicon" style="font-size:{{{parensize|{{{fontsize|100%}}}}}};font-weight:normal;"><!--
-->{{#if:{{{nolink|}}} |({{#invoke:lang|name_from_tag|{{{1}}}|template=Native name}})
| {{#if:{{#invoke:lang|is_ietf_tag|{{{1}}}}}|({{#invoke:lang|name_from_tag|{{{1}}}|template=Native name|link=yes}}) |(ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ?)}}<!--
-->}}<!--
--></span><!--
-->}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude>
[[my:တမ်းပလိတ်:Native name]]
[[en:Template:Native name]]
32e790sv1ss508b0fwl8a4gxkhya3vw
14133
14132
2022-07-24T03:54:52Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
<noinclude>{{Hatnote|[[Template:Native phrase]] redirects here.}}</noinclude><includeonly><!--
Name/Phrase:
-->{{lang |{{{1}}}{{#if:{{{script|}}}|-{{{script}}}|}} |italic={{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}}|off|no=no|{{{italics|{{{italic|}}}}}}}}|{{{2}}}|template=Native name}}<!--
Language:
-->{{#switch:{{{paren|{{{icon|}}}}}}
|omit|off|no=
|#default= {{#switch:{{{italics|{{{italic|}}}}}} |off|no= |{{#switch:{{{nbsp|}}}|omit|no=| }}}}<!--
--><span class="languageicon" style="font-size:{{{parensize|{{{fontsize|100%}}}}}};font-weight:normal;"><!--
-->{{#if:{{{nolink|}}} |({{#invoke:lang|name_from_tag|{{{1}}}|template=Native name}})
| {{#if:{{#invoke:lang|is_ietf_tag|{{{1}}}}}|({{#invoke:lang|name_from_tag|{{{1}}}|template=Native name|link=yes}}) |(ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ?)}}<!--
-->}}<!--
--></span><!--
-->}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude>
e1o7pliai0bkns27ihbjjpq8pwylqg2
အွဉ်ငါသားကရိုꩻနဝ်ꩻ
0
2904
14135
2022-07-24T10:09:10Z
KhunMyoe
34
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ ""အွဉ်ငါသား"ကရိုꩻဒါႏငဝ်းယို မန်းအဘိဓာန်ႏကိုနဝ်ꩻ "ထွာအတန်အကဲႏ"၊ "အွဉ်ငါသား" ဗွောင်သေꩻခါꩻ အခရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အွဉ်ငါသားတဖြာꩻ အထီအသွီႏနဝ်ꩻ သေနာႏအကျောင..."
wikitext
text/x-wiki
"အွဉ်ငါသား"ကရိုꩻဒါႏငဝ်းယို မန်းအဘိဓာန်ႏကိုနဝ်ꩻ "ထွာအတန်အကဲႏ"၊ "အွဉ်ငါသား" ဗွောင်သေꩻခါꩻ အခရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အွဉ်ငါသားတဖြာꩻ အထီအသွီႏနဝ်ꩻ သေနာႏအကျောင်ꩻတရာꩻ အကျိုꩻတရာꩻဖုံႏထွူတဲင် အွဉ်ႏထွော့ဖေႏနွောင်ꩻ အွဉ်ႏထွော့ချက်နဝ်ꩻစားဒျာႏ၊ မာꩻဖေႏဝင်ꩻအွဉ်သားယို အခေႏနေႏနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း အရေꩻတန် အဝ်ႏလိုႏဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏ ပျဿနာႏဖုံႏ အထျꩻထျꩻအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပိုမာဖုံႏအတာႏ တဖေႏနွောင်ꩻလွတဝ်းအခိန်ႏ နုဲင်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ လိုႏငါႏထာꩻထီႏမဲဉ်ႏအဝ်ႏသွူ၊ လိုႏငါႏထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻအဝ်ႏ၊ လိုႏငါႏအဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏမဲဉ်ႏ၊ လွူးနမ်းသက်လဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ(လိုႏတရာꩻ)ငါႏ၊ ထာꩻကျိုꩻစာꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယူႏလꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏမဲဉ်ႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါဖေႏစွဉ်ႏ အရန်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း သမာႏဓိ လိုႏအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်း ပုဂ္ဂိုလ်ႏလင်ဖုံႏ၊ အထီႏအဟွုန်ဖုံႏ လွိုင်ႏအာဗာႏ၊ နမ်းသꩻသတ္တိꩻ အဝ်ႏလိုႏထင်တရုဲင်ငါႏ၊ ဖေႏနေး ကအွဉ်ႏထွော့ထွူထဲ့မွိုင်နွောင်ꩻဗာႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏသꩻဆွော့ꩻ ဖေႏကအဝ်ႏဗာႏ၊ တခြွိုက်ချင်ႏ ဉာဏ်ႏဒိုဖြွဉ်နွောင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏ၊ ထာꩻရာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း တရာꩻရာꩻတတွာတွာ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
သꩻအွဉ်ႏတရုဲင်ထင်ဗာႏသေႏသေႏ၊ အအုံအအဝ်ႏတွမ်ႏ ကဒေါ့ꩻဒေါ့ꩻတာႏသွုပ်ဆွိုက်မုꩻအကိုလဲ့ နမ်းဖြောင်းအငုဲင်ꩻ ပနဲဉ်ႏချော်ꩻ အဝ်ႏလိုႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကအဝ်ႏလိုႏငါႏငါႏနဝ်ꩻ သစ္စာႏအဝ်ႏတွမ်ႏ ခံႏနွောင်ꩻအာႏအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ၊ အွဉ်ငါသားဖုံႏ ကအဝ်ႏလိုႏငါမွေး အထီအသွီႏနဝ်ꩻ နမ်းထာꩻမာꩻယို တွမ်ႏထာꩻယွုမ်းအံႏတွော့ꩻ နမ်းတွမ်ႏနမ်း အဝ်ႏလိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏ ဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။
နမ်းတွမ်ႏနမ်းထာꩻယွုမ်းလဲ့ အဗွေတဗာႏဖေႏကအဝ်ႏမꩻ၊ နမ်းထာꩻမာꩻဖက်အလောင်းဖုံႏလဲ့ ထာꩻစာႏနာႏသꩻ ထာꩻဆင်ႏချင်ႏအဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏ၊ သꩻရက် နမ်းနားဟွိုန်ꩻလောင်း၊ နမ်းဒုံလောင်း၊ နမ်းဒေႏသလောင်း၊ နမ်းလိုꩻမျိုꩻလောင်း၊ ခမ်းထီအလောင်းအဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
ကဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဒါႏ ပျဿနာႏပေႏတန်အလောင်း အွဉ်ႏဗာႏသꩻခွေါင်ခွေါင်ခံႏခံႏ၊ ပျဿနာႏတွိုင်ꩻယို ဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဗာႏ ငိမ်ꩻငိမ်ꩻချမ်ꩻချမ်ꩻ၊ သွူတကာႏတဝ်း ပျဿနာႏအလောင်း ကျမ်ႏထွင်ႏယူႏတွေꩻဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကျိုꩻစာꩻရိုꩻရိုꩻသာꩻသာꩻထွူတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွူးတဝ်း သꩻဟဝ်နမ်းတဖြာꩻစား၊ တွမ်ႏကနွို့သော့ꩻနမ်းအစွိုꩻသားဖုံႏယို ခြွဉ်းဝင်ꩻထွူတွော့ꩻ ခွုမ်မာꩻထေလွေꩻ အနမ်းအခြုံ ဖေႏကဒါႏဗာႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ နေးတွမ်ႏထာꩻသေတရာꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻပွေါးရဲပ်ခါꩻထွူတွော့ꩻ ဖေႏနေးကတလွတ်ꩻထန်ႏဗာႏမွုန်း စီꩻကန်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏဒါႏဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အွဉ်ငါသားနဝ်ꩻ သီႏလဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားထံꩻသာꩻ၊ သတ္တိလဲ့ ဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာ၊ ထာꩻသယ်ꩻခံႏလဲ့ လွိုကယ်ꩻဗာႏခမ်းသားဖုံႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ အွဉ်ႏချꩻဖွိုႏသေႏသေႏဗာႏ၊ အုံထွိုင်ႏနွောင်ꩻဖေႏသေႏသေႏဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာဆꩻငါ၊ မော့ꩻခွဲးခွိုꩻခွိုꩻဗာႏ တွမ်ႏခမ်းသားလိုꩻအာ၊ အွဉ်ႏရေꩻထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်ဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာသီး သဘော်ꩻဆန္ဒနဝ်ꩻသွူ။
နမ်းကအွဉ်ငါမာꩻလွေꩻယို ခမ်းသားလိုꩻအာသီး လက်ခံႏတလက်ခံႏတဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏထိုမ်ႏစမ်ꩻနပ်ခန်ꩻသေႏသေႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အခိန်ႏအဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ဖြောင်းတဉ်ႏဗာႏ၊ ထိန်ꩻသိမ်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ထာꩻတရာꩻရာꩻတတွာတွာ၊ လွောက်ꩻနာႏဗာႏ အစွိုꩻအဗူႏအွိုးဆꩻကီသား ကမိန်းကယီးထွဉ်ႏဒါႏ အချက်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ အရေꩻအတန်လွိုသွတ်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဖုဲင်းထိုꩻလꩻလꩻငါႏ ထာꩻမာꩻကလွိုဆန်ဒါႏ တွမ်ႏဥပဒေႏဖုံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။<ref>ဖြားခွန်မောင်တုတ်</ref><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်(၂၈)</ref>
===အာႏကွိုꩻ===
<references>
30xzq2plgujtdbjl57d0grx86ynmhyo
14136
14135
2022-07-24T10:22:25Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
"အွဉ်ငါသား"ကရိုꩻဒါႏငဝ်းယို မန်းအဘိဓာန်ႏကိုနဝ်ꩻ "ထွာအတန်အကဲႏ"၊ "အွဉ်ငါသား" ဗွောင်သေꩻခါꩻ အခရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အွဉ်ငါသားတဖြာꩻ အထီအသွီႏနဝ်ꩻ သေနာႏအကျောင်ꩻတရာꩻ အကျိုꩻတရာꩻဖုံႏထွူတဲင် အွဉ်ႏထွော့ဖေႏနွောင်ꩻ အွဉ်ႏထွော့ချက်နဝ်ꩻစားဒျာႏ၊ မာꩻဖေႏဝင်ꩻအွဉ်သားယို အခေႏနေႏနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း အရေꩻတန် အဝ်ႏလိုႏဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏ ပျဿနာႏဖုံႏ အထျꩻထျꩻအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပိုမာဖုံႏအတာႏ တဖေႏနွောင်ꩻလွတဝ်းအခိန်ႏ နုဲင်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ လိုႏငါႏထာꩻထီႏမဲဉ်ႏအဝ်ႏသွူ၊ လိုႏငါႏထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻအဝ်ႏ၊ လိုႏငါႏအဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏမဲဉ်ႏ၊ လွူးနမ်းသက်လဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ(လိုႏတရာꩻ)ငါႏ၊ ထာꩻကျိုꩻစာꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယူႏလꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏမဲဉ်ႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါဖေႏစွဉ်ႏ အရန်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း သမာႏဓိ လိုႏအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်း ပုဂ္ဂိုလ်ႏလင်ဖုံႏ၊ အထီႏအဟွုန်ဖုံႏ လွိုင်ႏအာဗာႏ၊ နမ်းသꩻသတ္တိꩻ အဝ်ႏလိုႏထင်တရုဲင်ငါႏ၊ ဖေႏနေး ကအွဉ်ႏထွော့ထွူထဲ့မွိုင်နွောင်ꩻဗာႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏသꩻဆွော့ꩻ ဖေႏကအဝ်ႏဗာႏ၊ တခြွိုက်ချင်ႏ ဉာဏ်ႏဒိုဖြွဉ်နွောင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏ၊ ထာꩻရာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း တရာꩻရာꩻတတွာတွာ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
သꩻအွဉ်ႏတရုဲင်ထင်ဗာႏသေႏသေႏ၊ အအုံအအဝ်ႏတွမ်ႏ ကဒေါ့ꩻဒေါ့ꩻတာႏသွုပ်ဆွိုက်မုꩻအကိုလဲ့ နမ်းဖြောင်းအငုဲင်ꩻ ပနဲဉ်ႏချော်ꩻ အဝ်ႏလိုႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကအဝ်ႏလိုႏငါႏငါႏနဝ်ꩻ သစ္စာႏအဝ်ႏတွမ်ႏ ခံႏနွောင်ꩻအာႏအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ၊ အွဉ်ငါသားဖုံႏ ကအဝ်ႏလိုႏငါမွေး အထီအသွီႏနဝ်ꩻ နမ်းထာꩻမာꩻယို တွမ်ႏထာꩻယွုမ်းအံႏတွော့ꩻ နမ်းတွမ်ႏနမ်း အဝ်ႏလိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏ ဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။
နမ်းတွမ်ႏနမ်းထာꩻယွုမ်းလဲ့ အဗွေတဗာႏဖေႏကအဝ်ႏမꩻ၊ နမ်းထာꩻမာꩻဖက်အလောင်းဖုံႏလဲ့ ထာꩻစာႏနာႏသꩻ ထာꩻဆင်ႏချင်ႏအဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏ၊ သꩻရက် နမ်းနားဟွိုန်ꩻလောင်း၊ နမ်းဒုံလောင်း၊ နမ်းဒေႏသလောင်း၊ နမ်းလိုꩻမျိုꩻလောင်း၊ ခမ်းထီအလောင်းအဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
ကဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဒါႏ ပျဿနာႏပေႏတန်အလောင်း အွဉ်ႏဗာႏသꩻခွေါင်ခွေါင်ခံႏခံႏ၊ ပျဿနာႏတွိုင်ꩻယို ဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဗာႏ ငိမ်ꩻငိမ်ꩻချမ်ꩻချမ်ꩻ၊ သွူတကာႏတဝ်း ပျဿနာႏအလောင်း ကျမ်ႏထွင်ႏယူႏတွေꩻဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကျိုꩻစာꩻရိုꩻရိုꩻသာꩻသာꩻထွူတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွူးတဝ်း သꩻဟဝ်နမ်းတဖြာꩻစား၊ တွမ်ႏကနွို့သော့ꩻနမ်းအစွိုꩻသားဖုံႏယို ခြွဉ်းဝင်ꩻထွူတွော့ꩻ ခွုမ်မာꩻထေလွေꩻ အနမ်းအခြုံ ဖေႏကဒါႏဗာႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ နေးတွမ်ႏထာꩻသေတရာꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻပွေါးရဲပ်ခါꩻထွူတွော့ꩻ ဖေႏနေးကတလွတ်ꩻထန်ႏဗာႏမွုန်း စီꩻကန်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏဒါႏဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အွဉ်ငါသားနဝ်ꩻ သီႏလဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားထံꩻသာꩻ၊ သတ္တိလဲ့ ဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာ၊ ထာꩻသယ်ꩻခံႏလဲ့ လွိုကယ်ꩻဗာႏခမ်းသားဖုံႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ အွဉ်ႏချꩻဖွိုႏသေႏသေႏဗာႏ၊ အုံထွိုင်ႏနွောင်ꩻဖေႏသေႏသေႏဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာဆꩻငါ၊ မော့ꩻခွဲးခွိုꩻခွိုꩻဗာႏ တွမ်ႏခမ်းသားလိုꩻအာ၊ အွဉ်ႏရေꩻထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်ဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာသီး သဘော်ꩻဆန္ဒနဝ်ꩻသွူ။
နမ်းကအွဉ်ငါမာꩻလွေꩻယို ခမ်းသားလိုꩻအာသီး လက်ခံႏတလက်ခံႏတဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏထိုမ်ႏစမ်ꩻနပ်ခန်ꩻသေႏသေႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အခိန်ႏအဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ဖြောင်းတဉ်ႏဗာႏ၊ ထိန်ꩻသိမ်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ထာꩻတရာꩻရာꩻတတွာတွာ၊ လွောက်ꩻနာႏဗာႏ အစွိုꩻအဗူႏအွိုးဆꩻကီသား ကမိန်းကယီးထွဉ်ႏဒါႏ အချက်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ အရေꩻအတန်လွိုသွတ်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဖုဲင်းထိုꩻလꩻလꩻငါႏ ထာꩻမာꩻကလွိုဆန်ဒါႏ တွမ်ႏဥပဒေႏဖုံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။<ref>ဖြားခွန်မောင်တုတ်</ref><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်(၂၈)</ref>
===အာႏကွိုꩻ===
<references>
85n7diphq15yw3k4jpqybbv3eopwrg3
14137
14136
2022-07-24T10:22:45Z
Khun Kt
19
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
"အွဉ်ငါသား"ကရိုꩻဒါႏငဝ်းယို မန်းအဘိဓာန်ႏကိုနဝ်ꩻ "ထွာအတန်အကဲႏ"၊ "အွဉ်ငါသား" ဗွောင်သေꩻခါꩻ အခရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အွဉ်ငါသားတဖြာꩻ အထီအသွီႏနဝ်ꩻ သေနာႏအကျောင်ꩻတရာꩻ အကျိုꩻတရာꩻဖုံႏထွူတဲင် အွဉ်ႏထွော့ဖေႏနွောင်ꩻ အွဉ်ႏထွော့ချက်နဝ်ꩻစားဒျာႏ၊ မာꩻဖေႏဝင်ꩻအွဉ်သားယို အခေႏနေႏနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း အရေꩻတန် အဝ်ႏလိုႏဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏ ပျဿနာႏဖုံႏ အထျꩻထျꩻအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားဖုံႏနဝ်ꩻ ပိုမာဖုံႏအတာႏ တဖေႏနွောင်ꩻလွတဝ်းအခိန်ႏ နုဲင်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ လိုႏငါႏထာꩻထီႏမဲဉ်ႏအဝ်ႏသွူ၊ လိုႏငါႏထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻအဝ်ႏ၊ လိုႏငါႏအဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏမဲဉ်ႏ၊ လွူးနမ်းသက်လဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ(လိုႏတရာꩻ)ငါႏ၊ ထာꩻကျိုꩻစာꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယူႏလꩻမဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏမဲဉ်ႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါဖေႏစွဉ်ႏ အရန်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း သမာႏဓိ လိုႏအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်း ပုဂ္ဂိုလ်ႏလင်ဖုံႏ၊ အထီႏအဟွုန်ဖုံႏ လွိုင်ႏအာဗာႏ၊ နမ်းသꩻသတ္တိꩻ အဝ်ႏလိုႏထင်တရုဲင်ငါႏ၊ ဖေႏနေး ကအွဉ်ႏထွော့ထွူထဲ့မွိုင်နွောင်ꩻဗာႏ၊ ထာꩻယွုမ်းအံႏသꩻဆွော့ꩻ ဖေႏကအဝ်ႏဗာႏ၊ တခြွိုက်ချင်ႏ ဉာဏ်ႏဒိုဖြွဉ်နွောင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏ၊ ထာꩻရာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း တရာꩻရာꩻတတွာတွာ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
သꩻအွဉ်ႏတရုဲင်ထင်ဗာႏသေႏသေႏ၊ အအုံအအဝ်ႏတွမ်ႏ ကဒေါ့ꩻဒေါ့ꩻတာႏသွုပ်ဆွိုက်မုꩻအကိုလဲ့ နမ်းဖြောင်းအငုဲင်ꩻ ပနဲဉ်ႏချော်ꩻ အဝ်ႏလိုႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကအဝ်ႏလိုႏငါႏငါႏနဝ်ꩻ သစ္စာႏအဝ်ႏတွမ်ႏ ခံႏနွောင်ꩻအာႏအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ၊ အွဉ်ငါသားဖုံႏ ကအဝ်ႏလိုႏငါမွေး အထီအသွီႏနဝ်ꩻ နမ်းထာꩻမာꩻယို တွမ်ႏထာꩻယွုမ်းအံႏတွော့ꩻ နမ်းတွမ်ႏနမ်း အဝ်ႏလိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏ ဖြေႏသျင်ꩻနွောင်ꩻဖေႏနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။
နမ်းတွမ်ႏနမ်းထာꩻယွုမ်းလဲ့ အဗွေတဗာႏဖေႏကအဝ်ႏမꩻ၊ နမ်းထာꩻမာꩻဖက်အလောင်းဖုံႏလဲ့ ထာꩻစာႏနာႏသꩻ ထာꩻဆင်ႏချင်ႏအဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏ၊ သꩻရက် နမ်းနားဟွိုန်ꩻလောင်း၊ နမ်းဒုံလောင်း၊ နမ်းဒေႏသလောင်း၊ နမ်းလိုꩻမျိုꩻလောင်း၊ ခမ်းထီအလောင်းအဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ။
ကဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဒါႏ ပျဿနာႏပေႏတန်အလောင်း အွဉ်ႏဗာႏသꩻခွေါင်ခွေါင်ခံႏခံႏ၊ ပျဿနာႏတွိုင်ꩻယို ဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဗာႏ ငိမ်ꩻငိမ်ꩻချမ်ꩻချမ်ꩻ၊ သွူတကာႏတဝ်း ပျဿနာႏအလောင်း ကျမ်ႏထွင်ႏယူႏတွေꩻဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ ကျိုꩻစာꩻရိုꩻရိုꩻသာꩻသာꩻထွူတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွူးတဝ်း သꩻဟဝ်နမ်းတဖြာꩻစား၊ တွမ်ႏကနွို့သော့ꩻနမ်းအစွိုꩻသားဖုံႏယို ခြွဉ်းဝင်ꩻထွူတွော့ꩻ ခွုမ်မာꩻထေလွေꩻ အနမ်းအခြုံ ဖေႏကဒါႏဗာႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ နေးတွမ်ႏထာꩻသေတရာꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻပွေါးရဲပ်ခါꩻထွူတွော့ꩻ ဖေႏနေးကတလွတ်ꩻထန်ႏဗာႏမွုန်း စီꩻကန်ꩻတဖူꩻခြောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏဒါႏဒါႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အွဉ်ငါသားနဝ်ꩻ သီႏလဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားထံꩻသာꩻ၊ သတ္တိလဲ့ ဖေႏကအဝ်ႏကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာ၊ ထာꩻသယ်ꩻခံႏလဲ့ လွိုကယ်ꩻဗာႏခမ်းသားဖုံႏ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းလဲ့ အွဉ်ႏချꩻဖွိုႏသေႏသေႏဗာႏ၊ အုံထွိုင်ႏနွောင်ꩻဖေႏသေႏသေႏဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာဆꩻငါ၊ မော့ꩻခွဲးခွိုꩻခွိုꩻဗာႏ တွမ်ႏခမ်းသားလိုꩻအာ၊ အွဉ်ႏရေꩻထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်ဗာႏ ခမ်းသားလိုꩻအာသီး သဘော်ꩻဆန္ဒနဝ်ꩻသွူ။
နမ်းကအွဉ်ငါမာꩻလွေꩻယို ခမ်းသားလိုꩻအာသီး လက်ခံႏတလက်ခံႏတဝ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏထိုမ်ႏစမ်ꩻနပ်ခန်ꩻသေႏသေႏငါႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အခိန်ႏအဝ်ႏလိုႏမဲဉ်ႏ၊ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ဖြောင်းတဉ်ႏဗာႏ၊ ထိန်ꩻသိမ်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ထာꩻတရာꩻရာꩻတတွာတွာ၊ လွောက်ꩻနာႏဗာႏ အစွိုꩻအဗူႏအွိုးဆꩻကီသား ကမိန်းကယီးထွဉ်ႏဒါႏ အချက်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ အရေꩻအတန်လွိုသွတ်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ငါသားတွိုင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဖုဲင်းထိုꩻလꩻလꩻငါႏ ထာꩻမာꩻကလွိုဆန်ဒါႏ တွမ်ႏဥပဒေႏဖုံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။<ref>ဖြားခွန်မောင်တုတ်</ref><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်(၂၈)</ref>
== အာႏကွိုꩻ ==
<references/>
djpqa1p58n4e9kbp6codssnvwm30jc3
နီပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ မော်ခရာႏ
0
2905
14140
2022-07-24T10:58:26Z
KhunMyoe
34
ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ ""မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ..."
wikitext
text/x-wiki
"မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ်ႏခမ်း သုဝဏ္ဏဘူမိနောဝ်ꩻ ခမ်းထီသူႏရံꩻ၊ ဟော်နန်ꩻပꩻပြုဲင်ထိုꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖင်းထန်ႏထိုꩻဗာႏ ဇာႏတိရပ်ရာႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ထွိုင်ႏလီလာထိုꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ယဟန်ႏသား ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ဖြောဝ်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်းတွော့ꩻ ထွိုင်ႏအုံရော်ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻအီဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းတဲင် "မော်"ကရိုꩻဒါႏ ဝေါဟာရယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏနုဲင်းနီပအိုဝ်ႏငေါဝ်းစဲစ်စဲစ်နောဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ယို နီပအိုဝ်ႏထူႏသွုံꩻအီခန်း အမျိုꩻနုဲင်းငါဖုံႏယိုသွူ။ မော်တွဉ်၊ မော်ဟွိုႏ၊ မော်စိမ်ႏ၊ မော်တရျား၊ မော်လူꩻ၊ မော်မူႏ၊ မော်ခူႏ(မော်ဟူႏ)သွုံꩻအီနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
ကွဲတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ကသေငါꩻအာဒါႏ "မော်"နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆောႏသား မော်ဟွိုႏနောဝ်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ကဟော်ꩻဒါႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနုဲင်းမန်းသီးဖုံႏသူꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဒျာႏ "ဓမ္မကထိက"၊ ထဲင်းတမျိုꩻ "စာဟောဆရာ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
နီပအိုဝ်ႏ"မော်"ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနပ်တွက်ခွိုန်ꩻချာကာလ ညလွေꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻနီရျာꩻလွို၊ တယ်ႏအွဉ်ရီး မွိုင်ꩻပျိုꩻအရပ်၊ စပ်ကူꩻနောင်ဟဲင်း၊ ဖျော်ထဲင်းသီႏသဲင်ႏ၊ စခွီဖုံႏတဲင် ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။
ထွိုင်ႏကွဲးအာအာ စွစ်ꩻလီလာတဲင် ငေါဝ်းလင်္ကာႏစီႏစပ်၊ အချက်ထွို့ꩻစွီႏ၊ ငေါဝ်းအွီႏယော်ꩻ၊ လင်္ကာႏသဖော်ꩻဖုံႏယို တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ တွိုႏလွဉ်ခန်းဒျာႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏဟွိုႏ၊ ထွိုင်ႏဟော်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
"မော်"ယိုနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏ၊ ထီႏဗာႏနေးလွုမ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဟွိုႏ၊ ဝင်ꩻဟော်ꩻနောဝ်ꩻ တဒါႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ တထွာနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ဒါႏတွော့ꩻ ထွာလွဉ်မော်နောဝ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻတဖြာꩻ ကအီႏထွာဗာႏမော်နောဝ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ သွဉ်ခါꩻဗာႏနေးတဲးတဲးဝါးဝါး၊ ဟော်ꩻထွားအာအာဗာႏဘုရာꩻဇာတ်တောႏ၊ ဒါႏသေꩻခါꩻဗာႏ အခေႏခံႏလောကုတ္တရာႏပညာႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏ၊ လောကနီတိ၊ ပရိတ်တန်၊ သျင်ႏကျင်ꩻဝွတ်စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏဒါႏခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏနုဲင်းယိုမꩻ ပရိသတ်အမျာꩻခြာ ကအီႏဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏဒါႏဝင်ꩻ သွံနားရီႏ လစ်ꩻနားရီႏနောဝ်ꩻ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာအာ၊ မဉ်ႏတဒါႏခါꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကအီႏထွိုင်ႏဟော်ꩻခြုဲင်းဖေႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ နားရီႏပေါင်ꩻနုဲင်းယို တယိုꩻတောဝ်းတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကအီႏဒါႏဗာႏ"မော်"လဲ့ ခံႏဗာႏအနစ်နာႏ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻတံႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လောကုတ်ပညာႏ အခေႏခံႏ ဒါႏခါꩻဗာႏမꩻ၊ အငေါဝ်းထင်ႏ၊ အငေါဝ်းလင်ꩻ၊ အငေါဝ်းထွူႏဖွီ အွဉ်ႏချꩻဒါႏမꩻ၊ တလီꩻဆွာꩻ၊ တလီꩻဒွေါင်ႏ၊ တလီꩻပေ့ꩻဗွောင် အွဉ်ႏဒါႏဗာႏမꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဓလေ့ꩻထွုံꩻစံႏ အခေႏခံႏထာꩻသေတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဝတ္ထုဇာတ်တွယ်ꩻ၊ ကအီႏခွယ်ꩻပဉ်စားစား၊ ဖြားဆားပေႏတန် နာႏသောႏတာႏနုပျိုႏမုꩻ ဖေႏကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ "မော်"ပညာႏယို အွဉ်ႏနယ်နေးသက်သေႏ ဖေႏဗာႏနေး သာဓကတဲင် တရာꩻနာႏသား ဓမ္မသဝန ဝင်ꩻနာႏခံႏလဲ့ သဖော်ꩻကျ သေနာႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မော်ပညာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏတဗာႏ တပီတောဝ်း ခွေသီနီနာꩻ လိုꩻရိုꩻသာꩻသီး တယ်ႏထွိုင်ႏဟော်ꩻစကိုကာႏ အံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻ ပူႏဇောႏရိုႏသေႏရီးရီးဗာႏ ဘုရာꩻ၊ တရာꩻ၊ သံႏဃာႏ၊ ဆရာႏသမာꩻမွိုးဖါ၊ အနာစွယ်ꩻအွဉ်ႏသွတ်ꩻနယ်ဗာႏ သူႏရဿတီႏဖုံႏစားသွူ။
နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ငေါဝ်းမွူးငေါဝ်းထီး၊ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ၊ ငေါဝ်းတွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနွို့ပွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းပစိုႏ၊ ငေါဝ်းအွဉ်ႏယွိုႏ၊ ငေါဝ်းထွို့ꩻစွီႏ စားယိုမဉ်ႏဒါႏထွူမꩻ သွဉ်ဟွိုႏ၊ သွဉ်အွိုႏ သွဉ်အွဉ်ယင်း ငေါဝ်းထင်ႏလင်ꩻစတဲင် ဖေႏဗာႏသွဉ်တန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကျမ်ꩻစောင်ႏ ဘုရာꩻဇာတ်နိပါတ်တောႏ အဖွဲ့တဆီ၊ ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ၊ ဆဲင်ႏရာꩻတရာꩻတွယ်ꩻ၊ ရတနာႏသွံပါꩻအကျောင်ꩻခရာႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ၊ အတိတ်၊ အနာႏဂတ်စတဲင် တရာꩻနာꩻပရိသတ် ဖေႏကသေနာႏနောဝ်ꩻ ကျံႏစယ်ႏသွဉ်လွေꩻဗာႏ တဲတဲဝါးဝါးနောဝ်ꩻသွူ။
ထွာမော်နောဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻခိုႏ၊ တရာꩻဟော်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဂွုဏ်ႏကေꩻဇူꩻအောဝ်ႏဒင်ႏနမ်းလောင်းတဲင် နမ်းဣန္ဒြေႏ သီႏလသိက္ခာႏအောဝ်ႏဗာႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလတဉ်ႏခွေါင်ဗာႏ၊ ယံထွာလွေꩻဗာႏ ဝိသေသဘာဂိယ၊ သီႏလအကျင်ꩻစာရိတ္တနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ပီတောဝ်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ တရေႏတန်တဗာႏ အွဉ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။
တရာꩻနာႏသားနောဝ်ꩻ အုံဆꩻဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနောဝ်ꩻ အုံဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ၊ ဝင်ꩻထီႏတရာꩻဗွန်ဟုံႏတဲင် ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖေႏစွဉ်ႏ ကောႏဇော်ꩻတသာ၊ ထာꩻဒါတဲးဝါး၊ ဝင်ꩻထွားအနမ်းလောင်း ထာꩻဒါႏတဲင် ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ဝင်ꩻဟွိုန်တရာꩻငေါဝ်းတဲင် ဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏတွိုႏနောဝ်ꩻမꩻ ကထွာဒါႏမော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဒေႏသနာႏဟော်ꩻသားလဲ့ ယူႏလွေꩻဗဲင်းဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏမုꩻတဲင် ကွဉ်ကꩻဗဲင်း ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ ကတူႏပေါက်ထီးထူး၊ ဖဝါႏဒင်ႏသွော့ပြေင်၊ ဆုပ်ꩻပါဗဲင်းခင်ႏလွမ် (မော်စာ)၊ ဝင်ꩻထွားဖေႏကနိစ်သက်၊ ဝင်ꩻသꩻရက်ဖေႏကတွိုႏနောဝ်ꩻ ထွုံꩻစံႏယိုꩻယားစခါစခေါင်ႏယို အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏကုဲင်တောဝ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻဗဲင်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မော်ထွန်း(မော်သုနန္ဒ)<ref/><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်-၅၂<ref/>
===အာႏကွိုꩻ===
<references/>
kic9npqs54newj0wpb1a9k9chw2yic7
14141
14140
2022-07-24T10:59:58Z
KhunMyoe
34
/* အာႏကွိုꩻ */
wikitext
text/x-wiki
"မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ်ႏခမ်း သုဝဏ္ဏဘူမိနောဝ်ꩻ ခမ်းထီသူႏရံꩻ၊ ဟော်နန်ꩻပꩻပြုဲင်ထိုꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖင်းထန်ႏထိုꩻဗာႏ ဇာႏတိရပ်ရာႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ထွိုင်ႏလီလာထိုꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ယဟန်ႏသား ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ဖြောဝ်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်းတွော့ꩻ ထွိုင်ႏအုံရော်ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻအီဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းတဲင် "မော်"ကရိုꩻဒါႏ ဝေါဟာရယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏနုဲင်းနီပအိုဝ်ႏငေါဝ်းစဲစ်စဲစ်နောဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ယို နီပအိုဝ်ႏထူႏသွုံꩻအီခန်း အမျိုꩻနုဲင်းငါဖုံႏယိုသွူ။ မော်တွဉ်၊ မော်ဟွိုႏ၊ မော်စိမ်ႏ၊ မော်တရျား၊ မော်လူꩻ၊ မော်မူႏ၊ မော်ခူႏ(မော်ဟူႏ)သွုံꩻအီနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
ကွဲတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ကသေငါꩻအာဒါႏ "မော်"နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆောႏသား မော်ဟွိုႏနောဝ်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ကဟော်ꩻဒါႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနုဲင်းမန်းသီးဖုံႏသူꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဒျာႏ "ဓမ္မကထိက"၊ ထဲင်းတမျိုꩻ "စာဟောဆရာ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
နီပအိုဝ်ႏ"မော်"ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနပ်တွက်ခွိုန်ꩻချာကာလ ညလွေꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻနီရျာꩻလွို၊ တယ်ႏအွဉ်ရီး မွိုင်ꩻပျိုꩻအရပ်၊ စပ်ကူꩻနောင်ဟဲင်း၊ ဖျော်ထဲင်းသီႏသဲင်ႏ၊ စခွီဖုံႏတဲင် ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။
ထွိုင်ႏကွဲးအာအာ စွစ်ꩻလီလာတဲင် ငေါဝ်းလင်္ကာႏစီႏစပ်၊ အချက်ထွို့ꩻစွီႏ၊ ငေါဝ်းအွီႏယော်ꩻ၊ လင်္ကာႏသဖော်ꩻဖုံႏယို တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ တွိုႏလွဉ်ခန်းဒျာႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏဟွိုႏ၊ ထွိုင်ႏဟော်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
"မော်"ယိုနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏ၊ ထီႏဗာႏနေးလွုမ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဟွိုႏ၊ ဝင်ꩻဟော်ꩻနောဝ်ꩻ တဒါႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ တထွာနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ဒါႏတွော့ꩻ ထွာလွဉ်မော်နောဝ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻတဖြာꩻ ကအီႏထွာဗာႏမော်နောဝ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ သွဉ်ခါꩻဗာႏနေးတဲးတဲးဝါးဝါး၊ ဟော်ꩻထွားအာအာဗာႏဘုရာꩻဇာတ်တောႏ၊ ဒါႏသေꩻခါꩻဗာႏ အခေႏခံႏလောကုတ္တရာႏပညာႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏ၊ လောကနီတိ၊ ပရိတ်တန်၊ သျင်ႏကျင်ꩻဝွတ်စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏဒါႏခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏနုဲင်းယိုမꩻ ပရိသတ်အမျာꩻခြာ ကအီႏဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏဒါႏဝင်ꩻ သွံနားရီႏ လစ်ꩻနားရီႏနောဝ်ꩻ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာအာ၊ မဉ်ႏတဒါႏခါꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကအီႏထွိုင်ႏဟော်ꩻခြုဲင်းဖေႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ နားရီႏပေါင်ꩻနုဲင်းယို တယိုꩻတောဝ်းတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကအီႏဒါႏဗာႏ"မော်"လဲ့ ခံႏဗာႏအနစ်နာႏ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻတံႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လောကုတ်ပညာႏ အခေႏခံႏ ဒါႏခါꩻဗာႏမꩻ၊ အငေါဝ်းထင်ႏ၊ အငေါဝ်းလင်ꩻ၊ အငေါဝ်းထွူႏဖွီ အွဉ်ႏချꩻဒါႏမꩻ၊ တလီꩻဆွာꩻ၊ တလီꩻဒွေါင်ႏ၊ တလီꩻပေ့ꩻဗွောင် အွဉ်ႏဒါႏဗာႏမꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဓလေ့ꩻထွုံꩻစံႏ အခေႏခံႏထာꩻသေတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဝတ္ထုဇာတ်တွယ်ꩻ၊ ကအီႏခွယ်ꩻပဉ်စားစား၊ ဖြားဆားပေႏတန် နာႏသောႏတာႏနုပျိုႏမုꩻ ဖေႏကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ "မော်"ပညာႏယို အွဉ်ႏနယ်နေးသက်သေႏ ဖေႏဗာႏနေး သာဓကတဲင် တရာꩻနာႏသား ဓမ္မသဝန ဝင်ꩻနာႏခံႏလဲ့ သဖော်ꩻကျ သေနာႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မော်ပညာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏတဗာႏ တပီတောဝ်း ခွေသီနီနာꩻ လိုꩻရိုꩻသာꩻသီး တယ်ႏထွိုင်ႏဟော်ꩻစကိုကာႏ အံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻ ပူႏဇောႏရိုႏသေႏရီးရီးဗာႏ ဘုရာꩻ၊ တရာꩻ၊ သံႏဃာႏ၊ ဆရာႏသမာꩻမွိုးဖါ၊ အနာစွယ်ꩻအွဉ်ႏသွတ်ꩻနယ်ဗာႏ သူႏရဿတီႏဖုံႏစားသွူ။
နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ငေါဝ်းမွူးငေါဝ်းထီး၊ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ၊ ငေါဝ်းတွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနွို့ပွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းပစိုႏ၊ ငေါဝ်းအွဉ်ႏယွိုႏ၊ ငေါဝ်းထွို့ꩻစွီႏ စားယိုမဉ်ႏဒါႏထွူမꩻ သွဉ်ဟွိုႏ၊ သွဉ်အွိုႏ သွဉ်အွဉ်ယင်း ငေါဝ်းထင်ႏလင်ꩻစတဲင် ဖေႏဗာႏသွဉ်တန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကျမ်ꩻစောင်ႏ ဘုရာꩻဇာတ်နိပါတ်တောႏ အဖွဲ့တဆီ၊ ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ၊ ဆဲင်ႏရာꩻတရာꩻတွယ်ꩻ၊ ရတနာႏသွံပါꩻအကျောင်ꩻခရာႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ၊ အတိတ်၊ အနာႏဂတ်စတဲင် တရာꩻနာꩻပရိသတ် ဖေႏကသေနာႏနောဝ်ꩻ ကျံႏစယ်ႏသွဉ်လွေꩻဗာႏ တဲတဲဝါးဝါးနောဝ်ꩻသွူ။
ထွာမော်နောဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻခိုႏ၊ တရာꩻဟော်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဂွုဏ်ႏကေꩻဇူꩻအောဝ်ႏဒင်ႏနမ်းလောင်းတဲင် နမ်းဣန္ဒြေႏ သီႏလသိက္ခာႏအောဝ်ႏဗာႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလတဉ်ႏခွေါင်ဗာႏ၊ ယံထွာလွေꩻဗာႏ ဝိသေသဘာဂိယ၊ သီႏလအကျင်ꩻစာရိတ္တနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ပီတောဝ်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ တရေႏတန်တဗာႏ အွဉ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။
တရာꩻနာႏသားနောဝ်ꩻ အုံဆꩻဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနောဝ်ꩻ အုံဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ၊ ဝင်ꩻထီႏတရာꩻဗွန်ဟုံႏတဲင် ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖေႏစွဉ်ႏ ကောႏဇော်ꩻတသာ၊ ထာꩻဒါတဲးဝါး၊ ဝင်ꩻထွားအနမ်းလောင်း ထာꩻဒါႏတဲင် ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ဝင်ꩻဟွိုန်တရာꩻငေါဝ်းတဲင် ဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏတွိုႏနောဝ်ꩻမꩻ ကထွာဒါႏမော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဒေႏသနာႏဟော်ꩻသားလဲ့ ယူႏလွေꩻဗဲင်းဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏမုꩻတဲင် ကွဉ်ကꩻဗဲင်း ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ ကတူႏပေါက်ထီးထူး၊ ဖဝါႏဒင်ႏသွော့ပြေင်၊ ဆုပ်ꩻပါဗဲင်းခင်ႏလွမ် (မော်စာ)၊ ဝင်ꩻထွားဖေႏကနိစ်သက်၊ ဝင်ꩻသꩻရက်ဖေႏကတွိုႏနောဝ်ꩻ ထွုံꩻစံႏယိုꩻယားစခါစခေါင်ႏယို အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏကုဲင်တောဝ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻဗဲင်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မော်ထွန်း(မော်သုနန္ဒ)<ref/><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်-၅၂<ref/>
===အာႏကွိုꩻ===
<references>
dxsy2s0s73edt5jfhha3vb3ec6s4yd5
14142
14141
2022-07-24T11:21:21Z
KhunMyoe
34
wikitext
text/x-wiki
"မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ်ႏခမ်း သုဝဏ္ဏဘူမိနောဝ်ꩻ ခမ်းထီသူႏရံꩻ၊ ဟော်နန်ꩻပꩻပြုဲင်ထိုꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖင်းထန်ႏထိုꩻဗာႏ ဇာႏတိရပ်ရာႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ထွိုင်ႏလီလာထိုꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ယဟန်ႏသား ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ဖြောဝ်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်းတွော့ꩻ ထွိုင်ႏအုံရော်ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻအီဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းတဲင် "မော်"ကရိုꩻဒါႏ ဝေါဟာရယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏနုဲင်းနီပအိုဝ်ႏငေါဝ်းစဲစ်စဲစ်နောဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ယို နီပအိုဝ်ႏထူႏသွုံꩻအီခန်း အမျိုꩻနုဲင်းငါဖုံႏယိုသွူ။ မော်တွဉ်၊ မော်ဟွိုႏ၊ မော်စိမ်ႏ၊ မော်တရျား၊ မော်လူꩻ၊ မော်မူႏ၊ မော်ခူႏ(မော်ဟူႏ)သွုံꩻအီနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
ကွဲတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ကသေငါꩻအာဒါႏ "မော်"နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆောႏသား မော်ဟွိုႏနောဝ်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ကဟော်ꩻဒါႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနုဲင်းမန်းသီးဖုံႏသူꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဒျာႏ "ဓမ္မကထိက"၊ ထဲင်းတမျိုꩻ "စာဟောဆရာ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
နီပအိုဝ်ႏ"မော်"ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနပ်တွက်ခွိုန်ꩻချာကာလ ညလွေꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻနီရျာꩻလွို၊ တယ်ႏအွဉ်ရီး မွိုင်ꩻပျိုꩻအရပ်၊ စပ်ကူꩻနောင်ဟဲင်း၊ ဖျော်ထဲင်းသီႏသဲင်ႏ၊ စခွီဖုံႏတဲင် ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။
ထွိုင်ႏကွဲးအာအာ စွစ်ꩻလီလာတဲင် ငေါဝ်းလင်္ကာႏစီႏစပ်၊ အချက်ထွို့ꩻစွီႏ၊ ငေါဝ်းအွီႏယော်ꩻ၊ လင်္ကာႏသဖော်ꩻဖုံႏယို တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ တွိုႏလွဉ်ခန်းဒျာႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏဟွိုႏ၊ ထွိုင်ႏဟော်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
"မော်"ယိုနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏ၊ ထီႏဗာႏနေးလွုမ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဟွိုႏ၊ ဝင်ꩻဟော်ꩻနောဝ်ꩻ တဒါႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ တထွာနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ဒါႏတွော့ꩻ ထွာလွဉ်မော်နောဝ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻတဖြာꩻ ကအီႏထွာဗာႏမော်နောဝ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ သွဉ်ခါꩻဗာႏနေးတဲးတဲးဝါးဝါး၊ ဟော်ꩻထွားအာအာဗာႏဘုရာꩻဇာတ်တောႏ၊ ဒါႏသေꩻခါꩻဗာႏ အခေႏခံႏလောကုတ္တရာႏပညာႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏ၊ လောကနီတိ၊ ပရိတ်တန်၊ သျင်ႏကျင်ꩻဝွတ်စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏဒါႏခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏနုဲင်းယိုမꩻ ပရိသတ်အမျာꩻခြာ ကအီႏဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏဒါႏဝင်ꩻ သွံနားရီႏ လစ်ꩻနားရီႏနောဝ်ꩻ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာအာ၊ မဉ်ႏတဒါႏခါꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကအီႏထွိုင်ႏဟော်ꩻခြုဲင်းဖေႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ နားရီႏပေါင်ꩻနုဲင်းယို တယိုꩻတောဝ်းတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကအီႏဒါႏဗာႏ"မော်"လဲ့ ခံႏဗာႏအနစ်နာႏ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻတံႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လောကုတ်ပညာႏ အခေႏခံႏ ဒါႏခါꩻဗာႏမꩻ၊ အငေါဝ်းထင်ႏ၊ အငေါဝ်းလင်ꩻ၊ အငေါဝ်းထွူႏဖွီ အွဉ်ႏချꩻဒါႏမꩻ၊ တလီꩻဆွာꩻ၊ တလီꩻဒွေါင်ႏ၊ တလီꩻပေ့ꩻဗွောင် အွဉ်ႏဒါႏဗာႏမꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဓလေ့ꩻထွုံꩻစံႏ အခေႏခံႏထာꩻသေတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဝတ္ထုဇာတ်တွယ်ꩻ၊ ကအီႏခွယ်ꩻပဉ်စားစား၊ ဖြားဆားပေႏတန် နာႏသောႏတာႏနုပျိုႏမုꩻ ဖေႏကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ "မော်"ပညာႏယို အွဉ်ႏနယ်နေးသက်သေႏ ဖေႏဗာႏနေး သာဓကတဲင် တရာꩻနာႏသား ဓမ္မသဝန ဝင်ꩻနာႏခံႏလဲ့ သဖော်ꩻကျ သေနာႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မော်ပညာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏတဗာႏ တပီတောဝ်း ခွေသီနီနာꩻ လိုꩻရိုꩻသာꩻသီး တယ်ႏထွိုင်ႏဟော်ꩻစကိုကာႏ အံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻ ပူႏဇောႏရိုႏသေႏရီးရီးဗာႏ ဘုရာꩻ၊ တရာꩻ၊ သံႏဃာႏ၊ ဆရာႏသမာꩻမွိုးဖါ၊ အနာစွယ်ꩻအွဉ်ႏသွတ်ꩻနယ်ဗာႏ သူႏရဿတီႏဖုံႏစားသွူ။
နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ငေါဝ်းမွူးငေါဝ်းထီး၊ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ၊ ငေါဝ်းတွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနွို့ပွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းပစိုႏ၊ ငေါဝ်းအွဉ်ႏယွိုႏ၊ ငေါဝ်းထွို့ꩻစွီႏ စားယိုမဉ်ႏဒါႏထွူမꩻ သွဉ်ဟွိုႏ၊ သွဉ်အွိုႏ သွဉ်အွဉ်ယင်း ငေါဝ်းထင်ႏလင်ꩻစတဲင် ဖေႏဗာႏသွဉ်တန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကျမ်ꩻစောင်ႏ ဘုရာꩻဇာတ်နိပါတ်တောႏ အဖွဲ့တဆီ၊ ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ၊ ဆဲင်ႏရာꩻတရာꩻတွယ်ꩻ၊ ရတနာႏသွံပါꩻအကျောင်ꩻခရာႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ၊ အတိတ်၊ အနာႏဂတ်စတဲင် တရာꩻနာꩻပရိသတ် ဖေႏကသေနာႏနောဝ်ꩻ ကျံႏစယ်ႏသွဉ်လွေꩻဗာႏ တဲတဲဝါးဝါးနောဝ်ꩻသွူ။
ထွာမော်နောဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻခိုႏ၊ တရာꩻဟော်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဂွုဏ်ႏကေꩻဇူꩻအောဝ်ႏဒင်ႏနမ်းလောင်းတဲင် နမ်းဣန္ဒြေႏ သီႏလသိက္ခာႏအောဝ်ႏဗာႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလတဉ်ႏခွေါင်ဗာႏ၊ ယံထွာလွေꩻဗာႏ ဝိသေသဘာဂိယ၊ သီႏလအကျင်ꩻစာရိတ္တနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ပီတောဝ်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ တရေႏတန်တဗာႏ အွဉ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။
တရာꩻနာႏသားနောဝ်ꩻ အုံဆꩻဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနောဝ်ꩻ အုံဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ၊ ဝင်ꩻထီႏတရာꩻဗွန်ဟုံႏတဲင် ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖေႏစွဉ်ႏ ကောႏဇော်ꩻတသာ၊ ထာꩻဒါတဲးဝါး၊ ဝင်ꩻထွားအနမ်းလောင်း ထာꩻဒါႏတဲင် ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ဝင်ꩻဟွိုန်တရာꩻငေါဝ်းတဲင် ဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏတွိုႏနောဝ်ꩻမꩻ ကထွာဒါႏမော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဒေႏသနာႏဟော်ꩻသားလဲ့ ယူႏလွေꩻဗဲင်းဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏမုꩻတဲင် ကွဉ်ကꩻဗဲင်း ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ ကတူႏပေါက်ထီးထူး၊ ဖဝါႏဒင်ႏသွော့ပြေင်၊ ဆုပ်ꩻပါဗဲင်းခင်ႏလွမ် (မော်စာ)၊ ဝင်ꩻထွားဖေႏကနိစ်သက်၊ ဝင်ꩻသꩻရက်ဖေႏကတွိုႏနောဝ်ꩻ ထွုံꩻစံႏယိုꩻယားစခါစခေါင်ႏယို အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏကုဲင်တောဝ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻဗဲင်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီနာꩻလိုꩻပိုမနုဿာႏ ယံလွစ်ထန်ႏလꩻ သံႏသရာႏတဖူꩻဆွာꩻ ကိလေႏသာႏခိုးလျား တဖြွီꩻဆွာꩻယံကတဒွေါ့ꩻထဲ့လꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ လူႏဝင်ꩻကျောင်ꩻကန်ႏ၊ သိမ်ႏ၊ တရွပ်၊ တထာ၊ ကုဋီႏ၊ ထီတွိုက်၊ ထီကန်ႏ၊ ကွီဝင်ꩻဆုꩻနိဗ္ဗာန်ႏတွော့ꩻ ခံႏလွေꩻပစ္စေꩻလစ်ꩻပါꩻ ပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပေါႏမီႏရဲဉ်ꩻလဲဉ်းသွူဒါႏန၊ မီႏမာꩻလဲဉ်းသီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏ အောင်ႏပွယ်ꩻလဲ့ နီကမာꩻဒါႏ ကုသိုလ်ႏအကျိုꩻထူꩻမျတ်ဖုံႏယို ဝွေႏဗာႏအမျ၊ ဖဗာႏကုသိုလ်ႏ၊ ပင်ꩻဗာႏသံႏဃာႏ၊ နာႏဗာႏအကျိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
<ref>မော်ထွန်း(မော်သုနန္ဒ)<ref/><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်-၅၂<ref/>
===အာႏကွိုꩻ===
<references/>
llcz77l7capp3f8ls9pn8u3667gozj2
14143
14142
2022-07-24T11:31:57Z
Khun Kt
19
wikitext
text/x-wiki
"မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ်ႏခမ်း သုဝဏ္ဏဘူမိနောဝ်ꩻ ခမ်းထီသူႏရံꩻ၊ ဟော်နန်ꩻပꩻပြုဲင်ထိုꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖင်းထန်ႏထိုꩻဗာႏ ဇာႏတိရပ်ရာႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ထွိုင်ႏလီလာထိုꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ယဟန်ႏသား ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ဖြောဝ်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်းတွော့ꩻ ထွိုင်ႏအုံရော်ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻအီဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းတဲင် "မော်"ကရိုꩻဒါႏ ဝေါဟာရယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏနုဲင်းနီပအိုဝ်ႏငေါဝ်းစဲစ်စဲစ်နောဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ယို နီပအိုဝ်ႏထူႏသွုံꩻအီခန်း အမျိုꩻနုဲင်းငါဖုံႏယိုသွူ။ မော်တွဉ်၊ မော်ဟွိုႏ၊ မော်စိမ်ႏ၊ မော်တရျား၊ မော်လူꩻ၊ မော်မူႏ၊ မော်ခူႏ(မော်ဟူႏ)သွုံꩻအီနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
ကွဲတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ကသေငါꩻအာဒါႏ "မော်"နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆောႏသား မော်ဟွိုႏနောဝ်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ကဟော်ꩻဒါႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနုဲင်းမန်းသီးဖုံႏသူꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဒျာႏ "ဓမ္မကထိက"၊ ထဲင်းတမျိုꩻ "စာဟောဆရာ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။
နီပအိုဝ်ႏ"မော်"ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနပ်တွက်ခွိုန်ꩻချာကာလ ညလွေꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻနီရျာꩻလွို၊ တယ်ႏအွဉ်ရီး မွိုင်ꩻပျိုꩻအရပ်၊ စပ်ကူꩻနောင်ဟဲင်း၊ ဖျော်ထဲင်းသီႏသဲင်ႏ၊ စခွီဖုံႏတဲင် ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။
ထွိုင်ႏကွဲးအာအာ စွစ်ꩻလီလာတဲင် ငေါဝ်းလင်္ကာႏစီႏစပ်၊ အချက်ထွို့ꩻစွီႏ၊ ငေါဝ်းအွီႏယော်ꩻ၊ လင်္ကာႏသဖော်ꩻဖုံႏယို တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ တွိုႏလွဉ်ခန်းဒျာႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏဟွိုႏ၊ ထွိုင်ႏဟော်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
"မော်"ယိုနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏ၊ ထီႏဗာႏနေးလွုမ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဟွိုႏ၊ ဝင်ꩻဟော်ꩻနောဝ်ꩻ တဒါႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ တထွာနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ဒါႏတွော့ꩻ ထွာလွဉ်မော်နောဝ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻတဖြာꩻ ကအီႏထွာဗာႏမော်နောဝ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ သွဉ်ခါꩻဗာႏနေးတဲးတဲးဝါးဝါး၊ ဟော်ꩻထွားအာအာဗာႏဘုရာꩻဇာတ်တောႏ၊ ဒါႏသေꩻခါꩻဗာႏ အခေႏခံႏလောကုတ္တရာႏပညာႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏ၊ လောကနီတိ၊ ပရိတ်တန်၊ သျင်ႏကျင်ꩻဝွတ်စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏဒါႏခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏနုဲင်းယိုမꩻ ပရိသတ်အမျာꩻခြာ ကအီႏဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏဒါႏဝင်ꩻ သွံနားရီႏ လစ်ꩻနားရီႏနောဝ်ꩻ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာအာ၊ မဉ်ႏတဒါႏခါꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကအီႏထွိုင်ႏဟော်ꩻခြုဲင်းဖေႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ နားရီႏပေါင်ꩻနုဲင်းယို တယိုꩻတောဝ်းတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကအီႏဒါႏဗာႏ"မော်"လဲ့ ခံႏဗာႏအနစ်နာႏ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻတံႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လောကုတ်ပညာႏ အခေႏခံႏ ဒါႏခါꩻဗာႏမꩻ၊ အငေါဝ်းထင်ႏ၊ အငေါဝ်းလင်ꩻ၊ အငေါဝ်းထွူႏဖွီ အွဉ်ႏချꩻဒါႏမꩻ၊ တလီꩻဆွာꩻ၊ တလီꩻဒွေါင်ႏ၊ တလီꩻပေ့ꩻဗွောင် အွဉ်ႏဒါႏဗာႏမꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဓလေ့ꩻထွုံꩻစံႏ အခေႏခံႏထာꩻသေတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဝတ္ထုဇာတ်တွယ်ꩻ၊ ကအီႏခွယ်ꩻပဉ်စားစား၊ ဖြားဆားပေႏတန် နာႏသောႏတာႏနုပျိုႏမုꩻ ဖေႏကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ "မော်"ပညာႏယို အွဉ်ႏနယ်နေးသက်သေႏ ဖေႏဗာႏနေး သာဓကတဲင် တရာꩻနာႏသား ဓမ္မသဝန ဝင်ꩻနာႏခံႏလဲ့ သဖော်ꩻကျ သေနာႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မော်ပညာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏတဗာႏ တပီတောဝ်း ခွေသီနီနာꩻ လိုꩻရိုꩻသာꩻသီး တယ်ႏထွိုင်ႏဟော်ꩻစကိုကာႏ အံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻ ပူႏဇောႏရိုႏသေႏရီးရီးဗာႏ ဘုရာꩻ၊ တရာꩻ၊ သံႏဃာႏ၊ ဆရာႏသမာꩻမွိုးဖါ၊ အနာစွယ်ꩻအွဉ်ႏသွတ်ꩻနယ်ဗာႏ သူႏရဿတီႏဖုံႏစားသွူ။
နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ငေါဝ်းမွူးငေါဝ်းထီး၊ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ၊ ငေါဝ်းတွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနွို့ပွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းပစိုႏ၊ ငေါဝ်းအွဉ်ႏယွိုႏ၊ ငေါဝ်းထွို့ꩻစွီႏ စားယိုမဉ်ႏဒါႏထွူမꩻ သွဉ်ဟွိုႏ၊ သွဉ်အွိုႏ သွဉ်အွဉ်ယင်း ငေါဝ်းထင်ႏလင်ꩻစတဲင် ဖေႏဗာႏသွဉ်တန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။
မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကျမ်ꩻစောင်ႏ ဘုရာꩻဇာတ်နိပါတ်တောႏ အဖွဲ့တဆီ၊ ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ၊ ဆဲင်ႏရာꩻတရာꩻတွယ်ꩻ၊ ရတနာႏသွံပါꩻအကျောင်ꩻခရာႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ၊ အတိတ်၊ အနာႏဂတ်စတဲင် တရာꩻနာꩻပရိသတ် ဖေႏကသေနာႏနောဝ်ꩻ ကျံႏစယ်ႏသွဉ်လွေꩻဗာႏ တဲတဲဝါးဝါးနောဝ်ꩻသွူ။
ထွာမော်နောဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻခိုႏ၊ တရာꩻဟော်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဂွုဏ်ႏကေꩻဇူꩻအောဝ်ႏဒင်ႏနမ်းလောင်းတဲင် နမ်းဣန္ဒြေႏ သီႏလသိက္ခာႏအောဝ်ႏဗာႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလတဉ်ႏခွေါင်ဗာႏ၊ ယံထွာလွေꩻဗာႏ ဝိသေသဘာဂိယ၊ သီႏလအကျင်ꩻစာရိတ္တနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ပီတောဝ်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ တရေႏတန်တဗာႏ အွဉ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။
တရာꩻနာႏသားနောဝ်ꩻ အုံဆꩻဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနောဝ်ꩻ အုံဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ၊ ဝင်ꩻထီႏတရာꩻဗွန်ဟုံႏတဲင် ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖေႏစွဉ်ႏ ကောႏဇော်ꩻတသာ၊ ထာꩻဒါတဲးဝါး၊ ဝင်ꩻထွားအနမ်းလောင်း ထာꩻဒါႏတဲင် ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ဝင်ꩻဟွိုန်တရာꩻငေါဝ်းတဲင် ဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏတွိုႏနောဝ်ꩻမꩻ ကထွာဒါႏမော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဒေႏသနာႏဟော်ꩻသားလဲ့ ယူႏလွေꩻဗဲင်းဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏမုꩻတဲင် ကွဉ်ကꩻဗဲင်း ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ ကတူႏပေါက်ထီးထူး၊ ဖဝါႏဒင်ႏသွော့ပြေင်၊ ဆုပ်ꩻပါဗဲင်းခင်ႏလွမ် (မော်စာ)၊ ဝင်ꩻထွားဖေႏကနိစ်သက်၊ ဝင်ꩻသꩻရက်ဖေႏကတွိုႏနောဝ်ꩻ ထွုံꩻစံႏယိုꩻယားစခါစခေါင်ႏယို အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏကုဲင်တောဝ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻဗဲင်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီနာꩻလိုꩻပိုမနုဿာႏ ယံလွစ်ထန်ႏလꩻ သံႏသရာႏတဖူꩻဆွာꩻ ကိလေႏသာႏခိုးလျား တဖြွီꩻဆွာꩻယံကတဒွေါ့ꩻထဲ့လꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ လူႏဝင်ꩻကျောင်ꩻကန်ႏ၊ သိမ်ႏ၊ တရွပ်၊ တထာ၊ ကုဋီႏ၊ ထီတွိုက်၊ ထီကန်ႏ၊ ကွီဝင်ꩻဆုꩻနိဗ္ဗာန်ႏတွော့ꩻ ခံႏလွေꩻပစ္စေꩻလစ်ꩻပါꩻ ပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပေါႏမီႏရဲဉ်ꩻလဲဉ်းသွူဒါႏန၊ မီႏမာꩻလဲဉ်းသီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏ အောင်ႏပွယ်ꩻလဲ့ နီကမာꩻဒါႏ ကုသိုလ်ႏအကျိုꩻထူꩻမျတ်ဖုံႏယို ဝွေႏဗာႏအမျ၊ ဖဗာႏကုသိုလ်ႏ၊ ပင်ꩻဗာႏသံႏဃာႏ၊ နာႏဗာႏအကျိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
<ref>မော်ထွန်း(မော်သုနန္ဒ)</ref><ref>မောင်းမွူးခံꩻလိတ်လွီးလယ်ႏအမုဲင်-၅၂</ref>
===အာႏကွိုꩻ===
<references/>
qc6nfdw8b3zhbv5kqk914kftyhck6k9