Вікікрыніцы bewikisource https://be.wikisource.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Мультымедыя Адмысловае Размовы Удзельнік Размовы з удзельнікам Вікікрыніцы Размовы пра Вікікрыніцы Файл Размовы пра файл MediaWiki Размовы пра MediaWiki Шаблон Размовы пра шаблон Даведка Размовы пра даведку Катэгорыя Размовы пра катэгорыю Аўтар Размовы пра аўтара Старонка Размовы пра старонку Індэкс Размовы пра індэкс TimedText TimedText talk Модуль Размовы пра модуль Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 102 97 88988 74779 2022-08-24T14:37:30Z VasyaRogov 1510 /* Навуковыя працы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара |Імёны = Францыск |Прозвішча = Скарына |Варыянты імёнаў = Францішак Скарына |Выява = Francišak Skaryna.jpg |ДН = 1470 |Месца нараджэння = Полацак, Вялікае Княства Літоўскае |ДС = каля 1551 |Месца смерці = Прага, Чэхія |Апісанне = беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар, філёзаф-гуманіст, пісьменьнік, грамадзкі дзяяч, прадпрымальнік і навуковец-лекар |Іншае = |Вікіпедыя = Францыск Скарына |Вікіпедыя2 = Францішак Скарына |Вікіцытатнік = Францыск Скарына |Вікісховішча = Category:Francysk Skaryna |Вікіліўр = |ЭСБЕ = |Google = |Катэгорыя = Францыск Скарына |Першая літара прозвішча = С }} == Творы == {{All works‎}} ===Прадмовы=== *[[Прадмова да ўсёй Бібліі]] *[[Прадмова да Псалтыра]] *[[Прадмова да «Кнігі Юдзіф»]] *[[Прадмова да «Кнігі Іова»]] ===Вершы=== *[[Богу въ Троици единому ко чти и ко славе…]] *[[Веруй в Бога единаго…]] ===Акафісты=== *[[Акафіст Іаану Прадцечу (Скарына)]] *[[Акафіст Ісусу Хрысту (Скарына)]] == Пра аўтара == ===Мастацкія творы=== *[[Безнадзейнасьць]] ([[Аўтар:Максім Багдановіч|Максім Багдановіч]]; 1909—1913) *[[Фантазія (Гарэцкі)|Фантазія]] ([[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]; 1921) *[[Паходні]] ([[Аўтар:Змітрок Бядуля|Змітрок Бядуля]]; 1922) *[[Адзінокі]] ([[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]; 1923) *[[Скарына]] ([[Аўтар:Алесь Дудар|Алесь Дудар]]; 1925) *[[Францішку Скарыне]] ([[Аўтар:Ганна Брэская|Ганна Брэская]]; 1925) *[[Памяці Францішка Скарыны, слаўнага доктара з Полацка]] ([[Аўтар:Казімір Сваяк|Казімір Сваяк]]; 1925) *[[Георгій Скарына]] ([[Аўтар:Міхась Клімковіч|Міхась Клімковіч]]; 1954) ===Публіцыстыка=== *[[1517—1917 (Да юбілею 400-лецця беларускага друку)]] ([[Аўтар:Язэп Лёсік|Язэп Лёсік]]; 1917) *[[Доктар Францыск Скарына]] ([[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]; 1917) *[[400-лецьце беларускага друку]] ([[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Рамуальд Зямкевіч]]; 1917) *[[Значэньне Францішка Скарыны ў Беларускай культуры]] (Рамуальд Зямкевіч; 1917) *[[Друк Скарыны і друк сучасны]] (Рамуальд Зямкевіч; 1917) *[[Францішк Скарына]] (Рамуальд Зямкевіч; 1919) *[[Францішак Скарына (Бядуля)|Францішак Скарына]] ([[Аўтар:Зьмітрок Бядуля|Зьмітрок Бядуля]]; 1919) *[[У 400-я ўгодкі беларускага друку у Вільні]] ([[Аўтар:Антон Луцкевіч|Антон Луцкевіч]]; 1925) *[[Скарына і незалежнасьць]] ([[Аўтар:Пётра Крачэўскі|Пётра Крачэўскі]]; 1925) *[[Доктар Франціш Скарына (1525 – 1925)]] ([[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]; 1924) *[[Францыск Скарына і беларускае адраджэньне]] ([[Аўтар:Міхаіл Піятуховіч|Міхал Пятуховіч]]; 1925) *[[Чатырыста гадоў друку на Беларусі]] (Максім Гарэцкі; 1926) *[[Мейсца й значаньне Францішка Скарыны ў сучасным беларускім вызвальна-адраджэнскім руху]] ([[Аўтар:Тамаш Грыб|Тамаш Грыб]]; 1931) *[[Пад сьцягам Скарыны]] (Тамаш Грыб; 1934) *[[Шляхам Скарыны]] (Тамаш Грыб; 1934) *[[Адвечны шлях — гэта ёсьць шлях Скарыны]] (Тамаш Грыб; 1935) *[[Доктар Франціш Скарына і яго культурная праца]] ([[Аўтар:Адам Станкевіч|Адам Станкевіч]]; 1936) ===Навуковыя працы=== * [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]] (1921) *[[Францішак Скарына і яго літаратурная дзейнасьць]] *[[Мова выданьняў Францішка Скарыны]] *[[Scoriniana]] *[[Doktar Francišak Skaryna — pieršy drukar biełaruski (1525-1925)]] *{{Скан|Гравюры і кніжныя аздобы ў выданнях Францішка Скарыны|Shchakatsihin 1926.pdf}} *[[Да юбілею беларускага кнігадруку (гістарычная даведка)]] *[[Да справы веравызнання Фр. Скарыны]] ([[Аўтар:Уладзіслаў Талочка|Уладзіслаў Талочка]]; 1935) *[[З доследаў аб паходжанні і аб гербе Скарынаў]] (Уладзіслаў Талочка; 1936) *[[Грамадская дзейнасць і светапогляд Георгія Скарыны]] *{{Скан|Скарына. Яго дзейнасць і светапогляд|Aleksiutovic Mikalaj.Skaryna.Jaho dziejnasc i svietapohlad.djvu}} (1958) *{{Скан|Светапогляд Ф. Скарыны|Алексютовіч Светапогляд Скарыны.pdf}} (1968) ===Дакументы=== *[[Дакументы аб Францыску Скарыне]] [[Катэгорыя:Францыск Скарына|*]] [[Катэгорыя:Старабеларускія аўтары|Скарына, Францыск]] [[Катэгорыя:Выдаўцы]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Філосафы]] [[Катэгорыя:Праваслаўныя]] [[Катэгорыя:Аўтары XVI стагоддзя]] 2dm823hcf8g5s6o7z73gbm9g334wumi 0 1361 89073 77031 2022-08-24T21:46:52Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Ужо птушкі пяюць ўсюды… | аўтар = Чэслаў Янкоўскі | сэкцыя = Верш | крыніца = http://rv-blr.com/vershu/view/18892 | анатацыі = Прыпісваецца таксама [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Ўладзіславу Сыракомлю]] і адпаведна датуецца 1861 годам. Паводле ж сьведчаньня [[Аўтар:Часлаў Янкоўскі|Янкоўскага]], гэта верш ягонага аўтарства. }} Прыпісваецца таксама [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Ўладзіславу Сыракомлю]] і адпаведна датуецца 1861 годам. Паводле ж сьведчаньня [[Аўтар:Часлаў Янкоўскі|Янкоўскага]], гэта верш ягонага аўтарства. * [[Kurjer Litewski (1905)/1912/201/Wiersz białoruski|Wiersz białoruski]] // {{Fine|Kurjer Litewski. — 2 (15) września 1912. — №201}} * {{2Ў|Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год/У. Сыракомля/Ужо птушкі пяюць ўсюды…|* * *}} // {{Fine|склад. ''[[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]''. [[Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год]]. Вільня: „Віленскага Выдавецтва“ Б. Клецкіна, 1922}} '''Глядзіце таксама''' * [http://wiersze.wikia.com/index.php?title=Już_śpiewają_wszędzie_ptaki...&useskin=monobook Już śpiewają wszędzie ptaki… ] (Polski) [[Катэгорыя:Вершы Часлава Янкоўскага]] [[Катэгорыя:Вершы Уладзіслава Сыракомлі]] [[Катэгорыя:Dubia]] [[Катэгорыя:Творы 1861 года]] hlosvoi3ohwhy4f7tzael19mozcaluz 89074 89073 2022-08-24T21:47:08Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Ужо птушкі пяюць ўсюды… | аўтар = Чэслаў Янкоўскі | сэкцыя = Верш | крыніца = http://rv-blr.com/vershu/view/18892 | анатацыі = Прыпісваецца таксама [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Ўладзіславу Сыракомлю]] і адпаведна датуецца 1861 годам. Паводле ж сьведчаньня [[Аўтар:Часлаў Янкоўскі|Янкоўскага]], гэта верш ягонага аўтарства. }} Прыпісваецца таксама [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Ўладзіславу Сыракомлю]] і адпаведна датуецца 1861 годам. Паводле ж сьведчаньня [[Аўтар:Часлаў Янкоўскі|Янкоўскага]], гэта верш ягонага аўтарства. * [[Kurjer Litewski (1905)/1912/201/Wiersz białoruski|Wiersz białoruski]] // {{Fine|Kurjer Litewski. — 2 (15) września 1912. — №201}} * [[Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год/У. Сыракомля/Ужо птушкі пяюць ўсюды…|* * *]] // {{Fine|склад. ''[[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]''. [[Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год]]. Вільня: „Віленскага Выдавецтва“ Б. Клецкіна, 1922}} '''Глядзіце таксама''' * [http://wiersze.wikia.com/index.php?title=Już_śpiewają_wszędzie_ptaki...&useskin=monobook Już śpiewają wszędzie ptaki… ] (Polski) [[Катэгорыя:Вершы Часлава Янкоўскага]] [[Катэгорыя:Вершы Уладзіслава Сыракомлі]] [[Катэгорыя:Dubia]] [[Катэгорыя:Творы 1861 года]] frukv8ktsyjpz8lraz8tw655tumau4u 102 6350 88955 73731 2022-08-24T13:19:40Z Nejurist 840 /* Вершы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Прозвішча = Канапіцкая | Імёны = Марыя | Першая літара прозвішча = К | Варыянты імёнаў = Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska<br><small>(''Humanus'', ''Jan Sawa'', ''Jan Waręż'', ''K. Marko'', ''Ko. Mar.'', ''M. K.'', ''Maria K.'', ''Maria z W.'', ''Marko'', ''Mruczysław Pazurek'', ''Piotr Surma'', ''Ursus'')</small> | Апісанне = польская пісьменніца, паэтэса, перакладчыца. | Іншае = | ДН = 23 мая 1842 | Месца нараджэння = Сувалкі | ДС = 8 кастрычніка 1910 | Месца смерці = Львоў | Выява = Maria Konopnicka001.jpg | Вікіпедыя = :be:Марыя Канапніцкая | Вікіпедыя2 = :be-x-old:Марыя Канапніцкая | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = Category:Maria Konopnicka | Вікіліўр = Maria Konopnicka | ЭСБЕ = | Катэгорыя = Марыя Канапніцкая | Google = }} == Творы == {{All works‎}} === Вершы === *[[Пара (Канапніцкая/Купала)|Пара]] (''Przeorały raz i drugi…'') *[[Каму (Канапніцкая/Купала)|Каму]] (''Temu tylko pług a socha…'') *[[На жалейцы (Канапніцкая/Купала)|На жалейцы]] (''A czemuż wy, chłodne rosy…'') *[[Як кароль ў паход выходзіў (Канапніцкая/Купала)|Як кароль ў паход выходзіў]] (''A jak poszedł król na wojnę…'') *[[Родны дом (Канапніцкая\Купала)|Родны дом]] (''Pieśń o domu: Kochasz ty dom, rodzinny dom…'') *[[Тры пары дня (Канапніцкая\Купала)|Тры пары дня]] (''Przyjdzie zorzeńka do mojej chaty…'') *[[Сасонка (Канапніцкая/Купала)|Сасонка]] (''Choinka w lesie'') *[[Варажбітка (Канапніцкая/Купала)|Варажбітка]] (''Idzie cichy wiatr przez pole…'') *[[Тры дарогі (Канапніцкая/Купала)|Тры дарогі]] (''Trzy ścieżki idą z chaty…'') *[[Доля наша (Канапніцкая/Купала)|Доля наша]] (''A pod jaką ty zorzeńkę…'') *[[Збудзіўся лес, азваўся лес...]] *[[Вольны найміт]] *[[Як жа мне цябе, дзяўчына (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] *[[Ля аконца (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] == Пра аўтара== *[[Памяці Мар’і Канапніцкай]] {{DEFAULTSORT:Канапіцкая, Марыя}} [[Катэгорыя:Польскія аўтары]] [[Катэгорыя:Польскія паэты]] [[Катэгорыя:Празаікі]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] 4egnajv2y17znzfyqb12pstgfegezl0 10 9254 88948 88770 2022-08-24T12:39:26Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki <!-- Пішыце ў стужку пад гэтай палоскай --> ---- <div style="height:500px;overflow:auto;"> * {{Прапанаваны экспарт|Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)}} 24.8.2022 ''[[Аўтар:Вінцэсь Каратынскі|Вінцэсь Каратынскі]]''. «[[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)|Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу…]]», 1858 * {{Прапанаваны экспарт|А дзе ж ісціна аб’ектыўная?}} 23.8.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[А дзе ж ісціна аб’ектыўная?]]», 1966 * {{Прапанаваны экспарт|Полымя (часопіс)/1927/3/Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча}} 16.8.2022 ''[[Аўтар:Яўген Хлябцэвіч|Яўген Хлябцэвіч]]''. «[[Полымя (часопіс)/1927/3/Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча|Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Вінцэнт Дунін-Марцынкевіч — адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры}} 10.8.2022 ''[[Аўтар:Міхась Клімковіч|Міхась Клімковіч]]''. «[[Вінцэнт Дунін-Марцынкевіч — адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры]]», 1945 * {{Прапанаваны экспарт|Нацыянальнасьць у Вінцука Дуніна-Марцінкевіча}} 10.8.2022 ''[[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Рамуальд Зямкевіч]]''. «[[Нацыянальнасьць у Вінцука Дуніна-Марцінкевіча]]», 1924 * {{Прапанаваны экспарт|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч (Ільяшэвіч)}} 9.8.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч (Ільяшэвіч)|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)|Кароткая гісторыя Беларусі]]», 1910 * {{Прапанаваны экспарт|Наша Ніва (1906)/1910/48}} 8.8.2022 ''[[:Катэгорыя:Калектыўныя творы|Суполка аўтараў]]''. [[Наша Ніва (1906)/1910/48|«Наша Ніва», №48]], 1910 * {{Прапанаваны экспарт|«Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Альберт Паўловіч|Альбэрт Паўловіч]]''. «[[«Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне|„Сялянка“ В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне]]», 1929 * {{Прапанаваны экспарт|Бярозка (1912)}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Ядвігін Ш.|Ядвігін Ш]]''. «[[Бярозка (1912)|Бярозка]]», 1912 * {{Прапанаваны экспарт|Новая беларуская літаратура (1925)}} 1.8.2022 ''[[Аўтар:Адам Багдановіч|Адам Багдановіч]]''. «[[Новая беларуская літаратура (1925)|Новая беларуская літаратура]]», 1925 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Водгульле (1922)}} 30.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Водгульле (1922)|Водгульле]]», 1922 * {{Прапанаваны экспарт|Нёманоў дар (1913)}} 27.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Нёманоў дар (1913)|Нёманоў дар]]», 1913 * {{Прапанаваны экспарт|Вянок (1914)}} 24.7.2022 ''[[Аўтар:Максім Багдановіч|Максім Багдановіч]]''. «[[Вянок (1914)|Вянок]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Родныя зьявы (1914)}} 22.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Родныя зьявы (1914)|Родныя зьявы]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Дзевяноста трэці}} 22.7.2022 ''[[Аўтар:Віктор Гюго|Віктор Гюго]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Дзевяноста трэці]]», 1937 * {{Прапанаваны экспарт|Востраў скарбаў}} 12.7.2022 ''[[Аўтар:Роберт Льюіс Стывенсан|Роберт Луіз Стывенсан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Востраў скарбаў]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Karotkaja historyja świataja}} 3.7.2022 ''[[Аўтар:Язэп Шустэр|ks. Jazep Šustar]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Францішак Будзька|Francišak Budźka]]''. «[[Karotkaja historyja świataja]]», 1917 * {{Прапанаваны экспарт|Адвержаныя (у скароце)}} 3.7.2022 ''[[Аўтар:Віктор Гюго|Віктор Гюго]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Адвержаныя (у скароце)|Адвержаныя]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Сьвяшчэнная гісторыя Старога Завету}} 2.7.2022 ''[[Аўтар:Сяргей Паўловіч|Сяргей Паўловіч]]''. «[[Сьвяшчэнная гісторыя Старога Завету]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Спадчына (1922)}} 2.7.2022 ''[[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]]''. «[[Спадчына (1922)|Спадчына]]», 1922 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Сусьветная гісторыя (Астэрлёф, Шустэр)/Частка 2}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Вальдэмар Астэрлёф|Вальдэмар Астэрлёф]] і [[Аўтар:Язэп Шустэр|Язэп Шустэр]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Антон Луцкевіч|Антон Луцкевіч]]''. «[[Сусьветная гісторыя (Астэрлёф, Шустэр)/Частка 2|Сусьветная гісторыя. Частка 2]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Апаведаньня (1912)}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Апаведаньня (1912)|Апаведаньня]]», 1912 * {{Прапанаваны экспарт|Полацкая зямля ў пачатку XVI сталецьця}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Пічэта|Уладзімер Пічэта]]''. «[[Полацкая зямля ў пачатку XVI сталецьця]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Беларускі народ і яго мова}} 23.6.2022 ''[[Аўтар:Яўхім Карскі|Яўхім Карскі]]''. «[[Беларускі народ і яго мова]]», 1920 * {{Прапанаваны экспарт|Малая Вэрсальская дамова}} 23.6.2022 ''Краіны Антанты і [[:Катэгорыя:Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]''. перакладчык: ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|К. М]]''. «[[Малая Вэрсальская дамова]]», 1924 * {{Прапанаваны экспарт|Грамадская дзейнасць і светапогляд Георгія Скарыны}} 21.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Перцаў|Уладзімір Перцаў]]''. «[[Грамадская дзейнасць і светапогляд Георгія Скарыны]]», 1948 * {{Прапанаваны экспарт|Скарына. Яго дзейнасць і светапогляд}} 21.6.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[Скарына. Яго дзейнасць і светапогляд]]», 1958 * {{Прапанаваны экспарт|Рунь (1914)}} 17.6.2022 ''[[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]''. «[[Рунь (1914)|Рунь]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Светапогляд Ф. Скарыны}} 16.6.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[Светапогляд Ф. Скарыны]]», 1968 * {{Прапанаваны экспарт|Маўглі (1934)}} 14.6.2022 ''[[Аўтар:Джозеф Рэдзьярд Кіплінг|Рэдзьярд Кіплінг]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Маўглі (1934)|Маўглі]]», 1934 * {{Прапанаваны экспарт|Першыя людзі на Месяцы}} 12.6.2022 ''[[Аўтар:Герберт Уэлс|Герберт Уэлс]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Цімох Зарэчны|Цімох Зарэчны]]''. «[[Першыя людзі на Месяцы]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Глыбіня Маракота}} 11.6.2022 ''[[Аўтар:Кастусь Гарабурда|Кастусь Гарабурда]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Кастусь Гарабурда|Кастусь Гарабурда]]''. «[[Глыбіня Маракота]]», 1928 * {{Прапанаваны экспарт|Бедныя людзі}} 11.6.2022 ''[[Аўтар:Фёдар Дастаеўскі|Тодар Дастаеўскі]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Язэп Пушча|Язэп Плашчынскі]]''. «[[Бедныя людзі]]», 1930 * {{Прапанаваны экспарт|Белы клык}} 10.6.2022 ''[[Аўтар:Джэк Лондан|Джэк Лондан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Белы клык]]», 1939 * {{Прапанаваны экспарт|Ад мора да мора}} 9.6.2022 ''[[:Катэгорыя:Творы невядомых аўтараў|Юры Кучынскі]]''. «[[Ад мора да мора]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Переложеніе нѣкоторыхъ басень Крылова на бѣлорусское нарѣчіе}} 8.6.2022 ''[[Аўтар:Іван Крылоў|Іван Крылоў]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Марыя Косіч|Марыя Косіч]]''. «[[Переложеніе нѣкоторыхъ басень Крылова на бѣлорусское нарѣчіе]]», 1903 * {{Прапанаваны экспарт|Дуброўскі}} 8.6.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Пушкін|Аляксандр Пушкін]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Кузьма Чорны|Кузьма Чорны]]''. «[[Дуброўскі]]», 1949 * {{Прапанаваны экспарт|Маленькі Мук}} 7.6.2022 ''[[Аўтар:Вільгельм Гаўф|Вільгельм Гаўф]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Маленькі Мук]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Кулі (Лондан)}} 5.6.2022 ''[[Аўтар:Джэк Лондан|Джэк Лёндан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Кулі (Лондан)|Кулі]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Песня пра цара Івана Васільевіча, маладога апрычніка і ўдалага купца Калашнікава}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Лермантаў|Міхаіл Лермантаў]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Міхась Клімковіч|Міхась Клімковіч]]''. «[[Песня пра цара Івана Васільевіча, маладога апрычніка і ўдалага купца Калашнікава]]», 1950 * {{Прапанаваны экспарт|Антыгона (1926)}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Сафокл|Сафокль]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Юльян Дрэйзін|Юльян Дрэйзін]]''. «[[Антыгона (1926)|Антыгона]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў (1950)}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Ленін|Уладзімір Ленін]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў (1950)|Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў]]», 1950 * {{Прапанаваны экспарт|Казкі (1923)}} 1.6.2022 ''[[Аўтар:Ганс Крысціян Андэрсен|Ганс Крыстыян Андэрсэн]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Казкі (1923)|Казкі]]», 1923 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця (1928)}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Усевалад Ігнатоўскі|Усевалад Ігнатоўскі]]''. «[[Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця (1928)|Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця]]», 1928 * {{Прапанаваны экспарт|Правакацыя беларускага народу}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Фабіян Акінчыц|Фабіян Акінчыц]]''. «[[Правакацыя беларускага народу]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Карлік Нос}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Вільгельм Гаўф|Вільгельм Гаўф]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Карлік Нос]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Мова выданьняў Францішка Скарыны}} 29.5.2022 ''[[Аўтар:Язэп Воўк-Левановіч|Язэп Воўк-Левановіч]]''. «[[Мова выданьняў Францішка Скарыны]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Конфіскацыя «Пана Тадэуша» Д.-Марцінкевіча}} 28.5.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Шлюбскі|Аляксандр Шлюбскі]]''. «[[Конфіскацыя «Пана Тадэуша» Д.-Марцінкевіча]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Беларускія месты ў гістарычнай літаратуры}} 25.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Беларускія месты ў гістарычнай літаратуры]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Чаму гэта так сталася?}} 25.5.2022 ''[[Аўтар:Фабіян Акінчыц|Фабіян Акінчыц]]''. «[[Чаму гэта так сталася?]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Хто вінават?}} 24.5.2022 ''[[Аўтар:М. Арол|М. Арол]]''. «[[Хто вінават?]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Францышак Багушэвіч як ідэолёг беларускага адраджэньня і як мастак}} 23.5.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Піятуховіч|Міхал Піотуховіч]]''. «[[Францышак Багушэвіч як ідэолёг беларускага адраджэньня і як мастак]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Мэморыя прадстаўнікоў Беларусі на ІІІ-яй Канфэрэнцыі народаў}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Іван Луцкевіч|Іван Луцкевіч]], [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Мэморыя прадстаўнікоў Беларусі на ІІІ-яй Канфэрэнцыі народаў]]», 27 чэрвеня 1916 * {{Прапанаваны экспарт|Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія (1902)}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Еўдакім Раманаў|Еўдакім Раманаў]]''. «[[Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія (1902)|Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія]]», 1902 * {{Прапанаваны экспарт|Шляхам жыцьця (1913)}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]]''. «[[Шляхам жыцьця (1913)|Шляхам жыцьця]]», 1913 * {{Прапанаваны экспарт|Францішак Скарына і яго літаратурная дзейнасьць}} 21.5.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Піятуховіч|Міхал Піотуховіч]]''. «[[Францішак Скарына і яго літаратурная дзейнасьць]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Płač Biełaruskaj Staronki Matki pa dzietkach svaich renehatach}} 15.5.2022 ''[[Аўтар:Уладзіслаў Казлоўскі|Uł. Kazłoŭščyk]]''. «[[Płač Biełaruskaj Staronki Matki pa dzietkach svaich renehatach]]», 1930 * {{Прапанаваны экспарт|Да пытаньня аб мове Літоўскага Статуту}} 13.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Да пытаньня аб мове Літоўскага Статуту]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Расейская палітыка на землях былага Беларуска-Літоўскага гаспадарства за панаваньня Кацярыны II і Паўлы I}} 12.5.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Расейская палітыка на землях былага Беларуска-Літоўскага гаспадарства за панаваньня Кацярыны II і Паўлы I]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Смык беларускі (1894)}} 6.5.2022 ''[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Szymon Reuka z pad Barysowa]]''. «[[Смык беларускі (1894)|Smyk białaruski]]», 1894 * {{Прапанаваны экспарт|Тралялёначка (1892)}} 6.5.2022 ''[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Францішак Багушэвіч]]''. «[[Тралялёначка (1892)|Tralalonaczka]]», 1892 * {{Прапанаваны экспарт|У трохсотныя ўгодкі сьмерці вялікага канцлера Льва Сапегі}} 2.5.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Шкялёнак|Мікола Шкялёнак]]''. «[[У трохсотныя ўгодкі сьмерці вялікага канцлера Льва Сапегі]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Палажэньне Літоўска-Беларускай дзяржавы пасьля Люблінскай вуніі}} 1.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Палажэньне Літоўска-Беларускай дзяржавы пасьля Люблінскай вуніі]]», 1925 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Места Менск у канцы XV і пачатку XVI ст.}} 27.4.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Места Менск у канцы XV і пачатку XVI ст.]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Места Вільня ў першай палове XVI сталецьця}} 21.4.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Места Вільня ў першай палове XVI сталецьця]]», 1926 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Сынтэза беларускае гісторыі}} 20.3.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Шкялёнак|Мікалай Шкялёнак]]''. «[[Сынтэза беларускае гісторыі]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Чаго чакаць Беларусам ад Польшчы}} 17.3.2022 ''[[Аўтар:Іван Карчынскі|Іван Карчынскі]]''. «[[Чаго чакаць Беларусам ад Польшчы]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Сынокъ!}} 15.3.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Ельскі|Аляксандр Ельскі]]''. «[[Сынокъ!]]», 1895 * {{Прапанаваны экспарт|Усходняя Беларусь. Статыстычные і гістарычные матэрыялы}} 14.03.2022 ''[[Аўтар:Антон Луцкевіч|A. J.]]'' «[[Усходняя Беларусь. Статыстычные і гістарычные матэрыялы]]», 1918 * {{Прапанаваны экспарт|Наша крыўда}} 13.3.2022 ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|В. Лесавік]]''. «[[Наша крыўда]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Кароткі нарыс псыхолёгіі}} 13.3.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Кароткі нарыс псыхолёгіі]]», 1932 * {{Прапанаваны экспарт|На пиресяленьня}} 8.3.2022 ''[[Аўтар:Марыя Косіч|Марыя Косіч]]''. «[[На пиресяленьня]]», 1903 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Суніцы}} 4.1.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Хадыка|Уладзімір Хадыка]]''. «[[Суніцы]]», 1926 ---- {{справа|''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2012|2012]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2013|2013]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2014|2014]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2015|2015]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2016|2016]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2017|2017]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2019|2019]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2020|2020]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2021|2021]]''}} </div><noinclude>[[Катэгорыя:Шаблоны для галоўнай старонкі]]</noinclude> 8jrk559c4jafs900xkwkpddhknei6t4 88949 88948 2022-08-24T12:40:05Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki <!-- Пішыце ў стужку пад гэтай палоскай --> ---- <div style="height:500px;overflow:auto;"> * {{Прапанаваны экспарт|Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)}} 24.8.2022 ''[[Аўтар:Вінцэсь Каратынскі|Винцесь Коротыньски]]''. «[[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)|Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу…]]», 1858 * {{Прапанаваны экспарт|А дзе ж ісціна аб’ектыўная?}} 23.8.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[А дзе ж ісціна аб’ектыўная?]]», 1966 * {{Прапанаваны экспарт|Полымя (часопіс)/1927/3/Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча}} 16.8.2022 ''[[Аўтар:Яўген Хлябцэвіч|Яўген Хлябцэвіч]]''. «[[Полымя (часопіс)/1927/3/Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча|Царскі суд над творамі Ф. Багушэвіча]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Вінцэнт Дунін-Марцынкевіч — адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры}} 10.8.2022 ''[[Аўтар:Міхась Клімковіч|Міхась Клімковіч]]''. «[[Вінцэнт Дунін-Марцынкевіч — адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры]]», 1945 * {{Прапанаваны экспарт|Нацыянальнасьць у Вінцука Дуніна-Марцінкевіча}} 10.8.2022 ''[[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Рамуальд Зямкевіч]]''. «[[Нацыянальнасьць у Вінцука Дуніна-Марцінкевіча]]», 1924 * {{Прапанаваны экспарт|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч (Ільяшэвіч)}} 9.8.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч (Ільяшэвіч)|Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)|Кароткая гісторыя Беларусі]]», 1910 * {{Прапанаваны экспарт|Наша Ніва (1906)/1910/48}} 8.8.2022 ''[[:Катэгорыя:Калектыўныя творы|Суполка аўтараў]]''. [[Наша Ніва (1906)/1910/48|«Наша Ніва», №48]], 1910 * {{Прапанаваны экспарт|«Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Альберт Паўловіч|Альбэрт Паўловіч]]''. «[[«Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне|„Сялянка“ В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне]]», 1929 * {{Прапанаваны экспарт|Бярозка (1912)}} 7.8.2022 ''[[Аўтар:Ядвігін Ш.|Ядвігін Ш]]''. «[[Бярозка (1912)|Бярозка]]», 1912 * {{Прапанаваны экспарт|Новая беларуская літаратура (1925)}} 1.8.2022 ''[[Аўтар:Адам Багдановіч|Адам Багдановіч]]''. «[[Новая беларуская літаратура (1925)|Новая беларуская літаратура]]», 1925 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Водгульле (1922)}} 30.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Водгульле (1922)|Водгульле]]», 1922 * {{Прапанаваны экспарт|Нёманоў дар (1913)}} 27.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Нёманоў дар (1913)|Нёманоў дар]]», 1913 * {{Прапанаваны экспарт|Вянок (1914)}} 24.7.2022 ''[[Аўтар:Максім Багдановіч|Максім Багдановіч]]''. «[[Вянок (1914)|Вянок]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Родныя зьявы (1914)}} 22.7.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Родныя зьявы (1914)|Родныя зьявы]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Дзевяноста трэці}} 22.7.2022 ''[[Аўтар:Віктор Гюго|Віктор Гюго]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Дзевяноста трэці]]», 1937 * {{Прапанаваны экспарт|Востраў скарбаў}} 12.7.2022 ''[[Аўтар:Роберт Льюіс Стывенсан|Роберт Луіз Стывенсан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Востраў скарбаў]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Karotkaja historyja świataja}} 3.7.2022 ''[[Аўтар:Язэп Шустэр|ks. Jazep Šustar]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Францішак Будзька|Francišak Budźka]]''. «[[Karotkaja historyja świataja]]», 1917 * {{Прапанаваны экспарт|Адвержаныя (у скароце)}} 3.7.2022 ''[[Аўтар:Віктор Гюго|Віктор Гюго]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Адвержаныя (у скароце)|Адвержаныя]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Сьвяшчэнная гісторыя Старога Завету}} 2.7.2022 ''[[Аўтар:Сяргей Паўловіч|Сяргей Паўловіч]]''. «[[Сьвяшчэнная гісторыя Старога Завету]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Спадчына (1922)}} 2.7.2022 ''[[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]]''. «[[Спадчына (1922)|Спадчына]]», 1922 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Сусьветная гісторыя (Астэрлёф, Шустэр)/Частка 2}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Вальдэмар Астэрлёф|Вальдэмар Астэрлёф]] і [[Аўтар:Язэп Шустэр|Язэп Шустэр]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Антон Луцкевіч|Антон Луцкевіч]]''. «[[Сусьветная гісторыя (Астэрлёф, Шустэр)/Частка 2|Сусьветная гісторыя. Частка 2]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Апаведаньня (1912)}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]]''. «[[Апаведаньня (1912)|Апаведаньня]]», 1912 * {{Прапанаваны экспарт|Полацкая зямля ў пачатку XVI сталецьця}} 25.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Пічэта|Уладзімер Пічэта]]''. «[[Полацкая зямля ў пачатку XVI сталецьця]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Беларускі народ і яго мова}} 23.6.2022 ''[[Аўтар:Яўхім Карскі|Яўхім Карскі]]''. «[[Беларускі народ і яго мова]]», 1920 * {{Прапанаваны экспарт|Малая Вэрсальская дамова}} 23.6.2022 ''Краіны Антанты і [[:Катэгорыя:Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]''. перакладчык: ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|К. М]]''. «[[Малая Вэрсальская дамова]]», 1924 * {{Прапанаваны экспарт|Грамадская дзейнасць і светапогляд Георгія Скарыны}} 21.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Перцаў|Уладзімір Перцаў]]''. «[[Грамадская дзейнасць і светапогляд Георгія Скарыны]]», 1948 * {{Прапанаваны экспарт|Скарына. Яго дзейнасць і светапогляд}} 21.6.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[Скарына. Яго дзейнасць і светапогляд]]», 1958 * {{Прапанаваны экспарт|Рунь (1914)}} 17.6.2022 ''[[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]''. «[[Рунь (1914)|Рунь]]», 1914 * {{Прапанаваны экспарт|Светапогляд Ф. Скарыны}} 16.6.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Алексютовіч|Мікалай Алексютовіч]]''. «[[Светапогляд Ф. Скарыны]]», 1968 * {{Прапанаваны экспарт|Маўглі (1934)}} 14.6.2022 ''[[Аўтар:Джозеф Рэдзьярд Кіплінг|Рэдзьярд Кіплінг]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Маўглі (1934)|Маўглі]]», 1934 * {{Прапанаваны экспарт|Першыя людзі на Месяцы}} 12.6.2022 ''[[Аўтар:Герберт Уэлс|Герберт Уэлс]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Цімох Зарэчны|Цімох Зарэчны]]''. «[[Першыя людзі на Месяцы]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Глыбіня Маракота}} 11.6.2022 ''[[Аўтар:Кастусь Гарабурда|Кастусь Гарабурда]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Кастусь Гарабурда|Кастусь Гарабурда]]''. «[[Глыбіня Маракота]]», 1928 * {{Прапанаваны экспарт|Бедныя людзі}} 11.6.2022 ''[[Аўтар:Фёдар Дастаеўскі|Тодар Дастаеўскі]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Язэп Пушча|Язэп Плашчынскі]]''. «[[Бедныя людзі]]», 1930 * {{Прапанаваны экспарт|Белы клык}} 10.6.2022 ''[[Аўтар:Джэк Лондан|Джэк Лондан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Белы клык]]», 1939 * {{Прапанаваны экспарт|Ад мора да мора}} 9.6.2022 ''[[:Катэгорыя:Творы невядомых аўтараў|Юры Кучынскі]]''. «[[Ад мора да мора]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Переложеніе нѣкоторыхъ басень Крылова на бѣлорусское нарѣчіе}} 8.6.2022 ''[[Аўтар:Іван Крылоў|Іван Крылоў]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Марыя Косіч|Марыя Косіч]]''. «[[Переложеніе нѣкоторыхъ басень Крылова на бѣлорусское нарѣчіе]]», 1903 * {{Прапанаваны экспарт|Дуброўскі}} 8.6.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Пушкін|Аляксандр Пушкін]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Кузьма Чорны|Кузьма Чорны]]''. «[[Дуброўскі]]», 1949 * {{Прапанаваны экспарт|Маленькі Мук}} 7.6.2022 ''[[Аўтар:Вільгельм Гаўф|Вільгельм Гаўф]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Маленькі Мук]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Кулі (Лондан)}} 5.6.2022 ''[[Аўтар:Джэк Лондан|Джэк Лёндан]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Кулі (Лондан)|Кулі]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Песня пра цара Івана Васільевіча, маладога апрычніка і ўдалага купца Калашнікава}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Лермантаў|Міхаіл Лермантаў]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Міхась Клімковіч|Міхась Клімковіч]]''. «[[Песня пра цара Івана Васільевіча, маладога апрычніка і ўдалага купца Калашнікава]]», 1950 * {{Прапанаваны экспарт|Антыгона (1926)}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Сафокл|Сафокль]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Юльян Дрэйзін|Юльян Дрэйзін]]''. «[[Антыгона (1926)|Антыгона]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў (1950)}} 4.6.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Ленін|Уладзімір Ленін]]'', ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|ананімны пераклад]]''. «[[Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў (1950)|Аб нацыянальнай гордасці вялікаросаў]]», 1950 * {{Прапанаваны экспарт|Казкі (1923)}} 1.6.2022 ''[[Аўтар:Ганс Крысціян Андэрсен|Ганс Крыстыян Андэрсэн]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Казкі (1923)|Казкі]]», 1923 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця (1928)}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Усевалад Ігнатоўскі|Усевалад Ігнатоўскі]]''. «[[Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця (1928)|Гісторыя Беларусі ў XIX і пачатку XX сталецьця]]», 1928 * {{Прапанаваны экспарт|Правакацыя беларускага народу}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Фабіян Акінчыц|Фабіян Акінчыц]]''. «[[Правакацыя беларускага народу]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Карлік Нос}} 30.5.2022 ''[[Аўтар:Вільгельм Гаўф|Вільгельм Гаўф]]'', перакладчык: ''[[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]]''. «[[Карлік Нос]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Мова выданьняў Францішка Скарыны}} 29.5.2022 ''[[Аўтар:Язэп Воўк-Левановіч|Язэп Воўк-Левановіч]]''. «[[Мова выданьняў Францішка Скарыны]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Конфіскацыя «Пана Тадэуша» Д.-Марцінкевіча}} 28.5.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Шлюбскі|Аляксандр Шлюбскі]]''. «[[Конфіскацыя «Пана Тадэуша» Д.-Марцінкевіча]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Беларускія месты ў гістарычнай літаратуры}} 25.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Беларускія месты ў гістарычнай літаратуры]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Чаму гэта так сталася?}} 25.5.2022 ''[[Аўтар:Фабіян Акінчыц|Фабіян Акінчыц]]''. «[[Чаму гэта так сталася?]]», 1931 * {{Прапанаваны экспарт|Хто вінават?}} 24.5.2022 ''[[Аўтар:М. Арол|М. Арол]]''. «[[Хто вінават?]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Францышак Багушэвіч як ідэолёг беларускага адраджэньня і як мастак}} 23.5.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Піятуховіч|Міхал Піотуховіч]]''. «[[Францышак Багушэвіч як ідэолёг беларускага адраджэньня і як мастак]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Мэморыя прадстаўнікоў Беларусі на ІІІ-яй Канфэрэнцыі народаў}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Іван Луцкевіч|Іван Луцкевіч]], [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|Вацлаў Ластоўскі]]''. «[[Мэморыя прадстаўнікоў Беларусі на ІІІ-яй Канфэрэнцыі народаў]]», 27 чэрвеня 1916 * {{Прапанаваны экспарт|Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія (1902)}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Еўдакім Раманаў|Еўдакім Раманаў]]''. «[[Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія (1902)|Тарасъ на Парнасҍ и другія бҍлорусскія стихотворенія]]», 1902 * {{Прапанаваны экспарт|Шляхам жыцьця (1913)}} 22.5.2022 ''[[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]]''. «[[Шляхам жыцьця (1913)|Шляхам жыцьця]]», 1913 * {{Прапанаваны экспарт|Францішак Скарына і яго літаратурная дзейнасьць}} 21.5.2022 ''[[Аўтар:Міхаіл Піятуховіч|Міхал Піотуховіч]]''. «[[Францішак Скарына і яго літаратурная дзейнасьць]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Płač Biełaruskaj Staronki Matki pa dzietkach svaich renehatach}} 15.5.2022 ''[[Аўтар:Уладзіслаў Казлоўскі|Uł. Kazłoŭščyk]]''. «[[Płač Biełaruskaj Staronki Matki pa dzietkach svaich renehatach]]», 1930 * {{Прапанаваны экспарт|Да пытаньня аб мове Літоўскага Статуту}} 13.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Да пытаньня аб мове Літоўскага Статуту]]», 1927 * {{Прапанаваны экспарт|Расейская палітыка на землях былага Беларуска-Літоўскага гаспадарства за панаваньня Кацярыны II і Паўлы I}} 12.5.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Расейская палітыка на землях былага Беларуска-Літоўскага гаспадарства за панаваньня Кацярыны II і Паўлы I]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Смык беларускі (1894)}} 6.5.2022 ''[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Szymon Reuka z pad Barysowa]]''. «[[Смык беларускі (1894)|Smyk białaruski]]», 1894 * {{Прапанаваны экспарт|Тралялёначка (1892)}} 6.5.2022 ''[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Францішак Багушэвіч]]''. «[[Тралялёначка (1892)|Tralalonaczka]]», 1892 * {{Прапанаваны экспарт|У трохсотныя ўгодкі сьмерці вялікага канцлера Льва Сапегі}} 2.5.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Шкялёнак|Мікола Шкялёнак]]''. «[[У трохсотныя ўгодкі сьмерці вялікага канцлера Льва Сапегі]]», 1933 * {{Прапанаваны экспарт|Палажэньне Літоўска-Беларускай дзяржавы пасьля Люблінскай вуніі}} 1.5.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Палажэньне Літоўска-Беларускай дзяржавы пасьля Люблінскай вуніі]]», 1925 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Места Менск у канцы XV і пачатку XVI ст.}} 27.4.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Места Менск у канцы XV і пачатку XVI ст.]]», 1926 * {{Прапанаваны экспарт|Места Вільня ў першай палове XVI сталецьця}} 21.4.2022 ''[[Аўтар:Васіль Дружчыц|Васіль Дружчыц]]''. «[[Места Вільня ў першай палове XVI сталецьця]]», 1926 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Сынтэза беларускае гісторыі}} 20.3.2022 ''[[Аўтар:Мікалай Шкялёнак|Мікалай Шкялёнак]]''. «[[Сынтэза беларускае гісторыі]]», 1938 * {{Прапанаваны экспарт|Чаго чакаць Беларусам ад Польшчы}} 17.3.2022 ''[[Аўтар:Іван Карчынскі|Іван Карчынскі]]''. «[[Чаго чакаць Беларусам ад Польшчы]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Сынокъ!}} 15.3.2022 ''[[Аўтар:Аляксандр Ельскі|Аляксандр Ельскі]]''. «[[Сынокъ!]]», 1895 * {{Прапанаваны экспарт|Усходняя Беларусь. Статыстычные і гістарычные матэрыялы}} 14.03.2022 ''[[Аўтар:Антон Луцкевіч|A. J.]]'' «[[Усходняя Беларусь. Статыстычные і гістарычные матэрыялы]]», 1918 * {{Прапанаваны экспарт|Наша крыўда}} 13.3.2022 ''[[:Катэгорыя:Ананімныя пераклады|В. Лесавік]]''. «[[Наша крыўда]]», 1921 * {{Прапанаваны экспарт|Кароткі нарыс псыхолёгіі}} 13.3.2022 ''[[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]]''. «[[Кароткі нарыс псыхолёгіі]]», 1932 * {{Прапанаваны экспарт|На пиресяленьня}} 8.3.2022 ''[[Аўтар:Марыя Косіч|Марыя Косіч]]''. «[[На пиресяленьня]]», 1903 ---- * {{Прапанаваны экспарт|Суніцы}} 4.1.2022 ''[[Аўтар:Уладзімір Хадыка|Уладзімір Хадыка]]''. «[[Суніцы]]», 1926 ---- {{справа|''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2012|2012]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2013|2013]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2014|2014]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2015|2015]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2016|2016]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2017|2017]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2019|2019]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2020|2020]]'', ''[[Вікікрыніцы:Стужка вікінавінаў/2021|2021]]''}} </div><noinclude>[[Катэгорыя:Шаблоны для галоўнай старонкі]]</noinclude> q94o4km18dwe8jls32lhsvzpxlaz812 0 11265 88922 88900 2022-08-24T12:11:03Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Уставайма, братцы, за дзела, за дзела]] у [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]] wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Уставайма, братцы, да дзела, да дзела (песня з паклонам ад літоўска-русінскай мужыцкай грамады) | аўтар = Вінцэсь Каратынскі | сэкцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | год = 1858 год | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе варыянты гэтага твора, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} Верш быў напісаны для выдадзенай [[Аўтар:Адам Кіркор|Адамам Кіркорам]] кнігі «Въ память пребыванія государя императора Александра II въ Вильнѣ, 6 и 7 сентября 1858 г.» * [[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)/кірыліца|Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу, пѣсьня зъ паклонамъ ад литовско-русинскаи мужыцкаи грамады]] // {{Fine|склад. [[Аўтар:Адам Кіркор|Адам Киркоръ]]. na pamiątkę pobytu. Вильно: Виленская Археологическая Комиссія, 1858}} * [[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)/лацінка|Najjaśniejszamu Jaho Miłości Haspadaru Imperataru Aleksandru Mikalajaviczu, pieśnia z pakłonam ad litovsko-rusinskai mużyckai hramady]] // {{Fine|склад. [[Аўтар:Адам Кіркор|Adam Kirkor]]. Na pamiątkę pobytu Najjaśniejszego Cesarza Jego Mości Alexandra II w Wilnie 6 i 7 września 1858. Wilno: Kommissja Archeologiczna Wileńska, 1858}} * [[Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год/В. Каратынскі/Ўставайма, браццы!..|Ўставайма, браццы!..]] // {{Fine|склад. ''[[Аўтар:Максім Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]''. [[Хрыстаматыя беларускае літаратуры. ХІ век—1905 год]]. Вільня: „Віленскага Выдавецтва“ Б. Клецкіна, 1922}} [[Катэгорыя:Вершы Вінцэся Каратынскага]] [[Катэгорыя:Творы пра аўтараў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] mbbc077ondeigmxso8ut2d8mshay4to 0 11343 88990 68718 2022-08-24T14:40:49Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Паходні | аўтар = Змітрок Бядуля | сэкцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://biadulia.ru/stories/79.htm | год = 1922 }} <poem> На плітах алатырных залатых вякоў, На сочнай глебе сказау з княжацкіх учынаў, На красках простых спеваў простых мужыкоў, Над плоймай струнных гукаў гучных адпачынаў Агнеюцца паходні. Іх водблескі рунеюць многа соткаў лет, Квітнеюць, як лілеі казачнай крыніцы. А кожная з паходняў — сонца-сяміцвет, Якое мкнецца ўвышку, з яркай зараніцай Спрачаецца удодні. Адвечныя скрыжалі роднае зямлі Хаваюць нашы скарбы, носяцца над краем, Паказываюць жыва, як дзяды жылі, Гавораць нам яскрава, што мы мелі, маем Ад песняроў-прарокаў: Баянаў сын-наследнік, — Ігара гусляр, — Пакінуў нам на славу песні залатыя. Праз восем праз сталеццяў з краю ценяў, мар Прышлі да нас, як госці, птахі-гуслі тыя, Бы ззянне праз аблокі. Пад попелам пад пылам манастырскіх крат Знайшлі стары пергамент песняў лад Народы і плямёны, кожны на свой лад, Гардзіліся знаходкай [[Слова аб палку Ігаравым|Ігарава Слова]], Евангеллем славянаў. Пад месяцам, пад сонцам Полацкіх капліц, Пад спеўнымі званамі залачоных вежаў, Пад паляўнічым рогам ў явах таямніц З'явіўся наш [[Аўтар:Францыск Скарына|Скарына]] кветкай родных межаў, Вясёлкай з-пад туману. На мове паспалітай простых пастыроў Тлумачыў ён прарокаў сказы-святапісы. Жыў твор яго ў народзе, нібы ў жылах кроў, Праменіўся над краем сонечнаю рысай, Аздобаю нябёснай. Пад замкам Гедыміна над ракой Віллёй Яшчэ адзін тастамант славіў нашу долю: То быў [[Статуты ВКЛ|Літоўскі Статут]]. Праўдаю святой, Імпэтнаю Пагоняй мкнуўся ён па полі І па даліне роснай. Яшчэ было паходняў па дарозе шмат, Якія нам свяцілі ў цемры доўгай ночы: Вянок народных песняў фарбамі багат; І хмеліць сэрца, душу, ззяннем слепіць вочы, Вянок наш мятарутны. Ці помніце вы песні аб сваіх дзядох? Ці бачыце паходні, родныя саколы? Ці пойдзеце наперад па святых слядох? Ці будзеце свяціцца ў родным творчым коле? Ці будзеце магутны? </poem> [[Катэгорыя:Вершы Змітрака Бядулі]] l6qlymj4bzfg259oqi5mofsewtmlqpz 106 11459 88937 88797 2022-08-24T12:27:10Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Індэкс:Смоленскій этнографическій сборникъ. 1903.pdf]] у [[Індэкс:Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть IV (1903).pdf]], не пакінуўшы перасылкі proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=collection |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/IV|IV]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|Уладзімір Дабравольскі]] |Translator= |Editor=[[Аўтар:Андрэй Янчук|Андрэй Янчук]] |Illustrator= |School= |Publisher= |Address= |Year= |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=8 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 68nhz434t4e9v6vddssj8azsl9uaqxz 88939 88937 2022-08-24T12:28:47Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=collection |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/IV|IV]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|Уладзімір Дабравольскі]] |Translator= |Editor=[[Аўтар:Андрэй Янчук|Андрэй Янчук]] |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=Москва |Year=1903 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} pi5v6yh3wq0atvmrmozy8grr967j2jc 88940 88939 2022-08-24T12:31:20Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=collection |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/IV|IV]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor=А. Янчук |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=Москва |Year=1903 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 3iqbp8lhwuzmj5us0qkl12mq70s54ny 88942 88940 2022-08-24T12:33:11Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=collection |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/IV|IV]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor=А. Янчук |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=Москва |Year=1903 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=C |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} fcstgqtysj7gmle2ifgndooyaw356tw 88947 88942 2022-08-24T12:37:43Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=collection |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/IV|IV]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor=А. Янчук |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=Москва |Year=1903 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} rjjll3crlir8jawilfy9x0qi2zwthms 104 11461 88938 88854 2022-08-24T12:27:24Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Старонка:Смоленскій этнографическій сборникъ. 1903.pdf/637]] у [[Старонка:Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть IV (1903).pdf/637]], не пакінуўшы перасылкі proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Arxivist" /></noinclude><section begin="23"/><center>23.</center> <center>(С. Даньково, Смол. у.)</center> <poem>Засвистали казаченьки Въ паходъ съ палуночи Заплакала Муресенька Свае ясны очи. Ни плачъ, ни плачъ, Марусинька: Мы вазьмёмъ съ сабою, Мы вазьмёмъ тябе съ сабою, Назавём сястрою, Мы сястрою — ни радною, Салдатскый жэною. Салдатская жина У паходи бывала Ина ў паходи бывала, Всё горюшка знала. А йшли ляхи на три шляхи, Маскаль на чатыри, Пыталися дароженьки Да мѣста Кракова; Атъ Кракова да Бубнова Шалёныя мили, А падъ самымъ Бѣлымъ Стокомъ Ляжить панъ Кастюшка, Пирядъ имъ жа стаить пани, Паня маладая. Ина плакала, рыдала, Рѣчи гаварила: «Ти я табѣ, панъ Кастюшка, Съ Масквой ваюватца: А Маскоўськая войска Приўсрашна вялика, Ина приўстрашна вялика, Ина вочинь хвабра, Іость у Вильні, іость у Мильні Іость у Биластоки.</poem><section end="23"/><noinclude></noinclude> 4ott9ed1yoxq5zvoub3wykjxo1g5eob 0 11967 89020 36207 2022-08-24T16:10:19Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Статут горада Мінска | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | секцыя = Статут | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | дата = 26 чэрвеня 2001 году | анатацыі = }} <center>Статут горада Мінска</center> <center>'''26 чэрвеня 2001 г. № 193'''</center> <center>'''Аб зацвярджэнні статута горада Мінска'''</center> <center>Змены і дапаўненні:</center> <center>Рашэнне Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў ад 16 кастрычнiка 2003 г. № 64</center> <center>(Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2003 г., № 126, 9/3009)</center> У адпаведнасці з артыкулам 6 Закона Рэспублікі Беларусь ад 12 ліпеня 2000 г. № 410-З "Аб статусе сталіцы Рэспублікі Беларусь - горада Мінска" (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2000 г., № 67, 2/185) Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў вырашыў: ::1. Зацвердзіць прыкладзены Статут горада Мінска. ::2. Гэта рашэнне ўступае ў сілу з дня яго афіцыйнага апублікавання. ::3. Кантроль за выкананнем дадзенага рашэння ўскласці на намесніка старшыні Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў мандатную, па галоснасці, самакіраванні і правапарадку. {{Калёнтытул|left=Cтаршыня|right=У.М.ПАПКОЎСКІ}} {{Калёнтытул|right=ЗАЦВЯРДЖАЮ}} {{Калёнтытул|right=Рашэнне Мінскага гарадскога}} {{Калёнтытул|right=савета дэпутатаў}} {{Калёнтытул|right=26.06.2001 № 193}} <center>'''СТАТУТ'''</center> <center>'''горада Мінска'''</center> Статут горада Мінска – нарматыўны прававы акт, які вызначае на аснове заканадаўства кірунак і парадак узаемадзеяння Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў, выканаўчых і распарадчых органаў, органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання па пытаннях ажыццяўлення ў сталіцы кіравання і самакіравання, асаблівасці фарміравання і паўнамоцтваў органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, горадабудаўнічага ўпарадкавання, іншыя пытанні, якія тычацца ажыццяўлення горадам Мiнскам функцый сталiцы Рэспублікі Беларусь. <center>[[Статут горада Мінска (2001)/Глава 1. Горад і яго тэрыторыя|Глава 1. Горад і яго тэрыторыя]]</center> <center>[[Статут горада Мінска (2001)/Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў|Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў]]</center> <center>[[Статут горада Мінска (2001)/Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт]]</center> <center>[[Статут горада Мінска (2001)/Глава 4. Адміністрацыя раёна горада|Глава 4. Адміністрацыя раёна горада]]</center> <center>[[Статут горада Мінска (2001)/Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе|Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе]]</center> {{БелУрад}} [[Катэгорыя:Дакументы Беларусі]] [[Катэгорыя:Мінск]] [[Катэгорыя:Дакументы 2001 году]] [[Катэгорыя:Статуты]] 0wvq1u5csfdxe98k9511wey1sah2460 0 11970 89021 36211 2022-08-24T16:10:47Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Глава 1. Горад і яго тэрыторыя | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | год = 2001 | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | сэкцыя = Глава Статуту | папярэдні = | наступны = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў|Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў]] }} <center>'''Глава 1. Горад і яго тэрыторыя'''</center> <center>'''Артыкул 1. Статус горада'''</center> У адпаведнасці з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь горад Мінск з'яўляецца сталіцай Рэспублікі Беларусь. Статус горада Мінска вызначаецца заканадаўствам і дадзеным Статутам. Горад Мінск з'яўляецца адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай, мае тэрыторыю, насельніцтва, органы гарадскога кіравання і самакіравання, герб, сцяг і гімн. <center>'''Артыкул 2. Насельніцтва горада'''</center> Насельніцтва горада Мінска складаюць яго жыхары (мінчане) – грамадзяне Рэспублікі Беларусь, замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства, якія маюць ў адпаведнасці з заканадаўствам пастаяннае месца жыхарства ў горадзе. Асобы, якія часова пражываюць у сталіцы, незалежна ад іх грамадзянства валодаюць тымі ж правамі, нясуць такія ж абавязкі, як і жыхары Мінска, калi iншае не прадугледжана заканадаўствам. <center>'''Артыкул 3. Органы мясцовага кіравання і самакіравання'''</center> Сістэму органаў гарадскога кіравання ўтвараюць Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт (далей – выканаўчы камітэт) і адміністрацыі раёнаў горада. Сістэму органаў гарадскога самакіравання ўтвараюць Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў (далей – Савет), органы тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання. Жыхары горада ажыццяўляюць сваю ўладу непасрэдна праз мясцовыя рэферэндумы, выбары Савета, мясцовыя сходы, а таксама праз прадстаўнічыя і іншыя органы ў формах i межах, вызначаных заканадаўствам. <center>'''Артыкул 4. Сімвалы горада'''</center> Сімваламі горада з'яўляюцца герб горада Мінска, сцяг горада Мінска, гімн горада Мінска. Герб горада Мінска ўяўляе сабой барочны шчыт, у блакітным полі якога намалявана Божая Маці на сярэбраным воблаку ў чырвона-сіняй вопратцы, два анёлы і два херувімы. Сцяг горада Мінска ўяўляе сабой прамавугольнае палотнішча блакітнага колеру з выявай у цэнтры гербавай эмблемы горада Мінска. Апісанне герба і сцяга, а таксама тэкст і музыка гімна горада Мінска, парадак іх афіцыйнага выкарыстання зацвярджаюцца Саветам па прадстаўленні выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 5. Дзень горада'''</center> Дзень горада Мінска – агульнагарадское свята, адзначаецца штогод у другую суботу верасня. Арганізацыя і фінансаванне свята ажыццяўляюцца выканаўчым камітэтам. <center>'''Артыкул 6. Ганаровыя званні і заахвочванні горада'''<ref>Артыкул 6 – са зменамі, унесенымі рашэннем Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў ад 16 кастрычнiка 2003 г. № 6</ref></center> За асаблівыя заслугі ў развіцці эканомікі, сацыяльнай сферы, навукі і культуры горада Мінска грамадзяніну Рэспублікі Беларусь, а таксама замежнаму грамадзяніну за выдатны ўклад у развіццё горада можа прысвойвацца званне "Ганаровы грамадзянін горада Мінска". Парадак прысваення ганаровага звання, правы і прывілеі ганаровых грамадзян устанаўлiваюцца Саветам і выканаўчым камітэтам. Выканаўчы камітэт, Савет мае права ўстанаўліваць і прымяняць іншыя віды заахвочванняў грамадзян і працоўных калектываў горада Мінска <center>'''Артыкул 7. Тэрыторыя горада'''</center> Тэрыторыя горада Мінска вызначаецца гарадской лініяй (граніцай), у межах якой ажыццяўляюцца гарадское кіраванне і самакіраванне. У склад тэрыторыі горада ў адпаведнасці з заканадаўствам могуць быць перададзены іншыя тэрыторыі (землі). Устанаўленне і змяненне гарадской рысы ажыццяўляюцца Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь па прадстаўленні Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь на аснове прапаноў Савета і выканаўчага камітэта. Тэрыторыя горада выкарыстоўваецца ў адпаведнасці з генеральным планам і планамі землеўпарадкавання горада Мінска. <center>'''Артыкул 8. Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне горада'''</center> Тэрыторыя горада Мінска ў мэтах эфектыўнага кіравання і аптымальнай арганізацыі выканання рашэнняў, звязаных з задавальненнем сацыяльна-культурных і бытавых патрэб грамадзян, аховай правапарадку і захаваннем законнасці, дзеліцца на раёны. Утварэнне, змяненне і скасаванне раёнаў горада, прысваенне ім назваў ажыццяўляюцца Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь па прадстаўленні Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь на аснове прапаноў Савета і выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 9. Прыгарадная тэрыторыя (зона)'''</center> Землі за межамі гарадской рысы Мінска, якія служаць рэзервам для пашырэння яго тэрыторыі, месцам размяшчэння і будаўніцтва збудаванняў, звязаных з добраўпарадкаваннем і нармальным функцыянаваннем гарадской гаспадаркі, што выконваюць ахоўныя, санітарна-гігіенічныя і аздараўленчыя функцыі і з'яўляюцца месцам адпачынку насельніцтва, вылучаюцца ў прыгарадную тэрыторыю (зону) горада. Вылучэнне і выкарыстанне зямель прыгараднай тэрыторыі (зоны) ажыццяўляюцца ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку. ---------- {{Крыніцы}} {{БелУрад}} gh7ulph39uqnqoiovo8msl3pok6iagy 0 11971 89022 37014 2022-08-24T16:10:59Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | год = 2001 | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | сэкцыя = Глава Статуту | папярэдні = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 1. Горад і яго тэрыторыя|Глава 1. Горад і яго тэрыторыя]] | наступны = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт]] }} <center>'''Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў'''</center> <center>'''Артыкул 10. Статус Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Савет з'яўляецца прадстаўнічым дзяржаўным органам і асноўным звяном сістэмы самакіравання горада. Савет з'яўляецца юрыдычнай асобай. Арганізацыя і дзейнасць Савета рэгулююцца Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, заканадаўчымі і іншымі нарматыўнымі прававымі актамі, дадзеным Статутам і рэгламентам Савета. Савет складаюць дэпутаты, выбраныя грамадзянамі горада на аснове ўсеагульнага, свабоднага, роўнага і прамога выбарчага права пры тайным галасаванні тэрмінам на чатыры гады. Савет ажыццяўляе сваю дзейнасць праз сесіі, пастаянныя і часовыя камісіі і іншыя органы Савета, а таксама шляхам рэалізацыі дэпутатамі сваіх паўнамоцтваў у парадку, устаноўленым заканадаўствам. У выпадках, прадугледжаных законам, паўнамоцтвы Савета могуць быць датэрмінова спынены. Па рашэнні сесіі Савет выступае ініцыятарам унясення змяненняў і дапаўненняў у заканадаўчыя акты з накіраваннем адпаведных зваротаў да суб'ектаў права заканадаўчай ініцыятывы, а таксама з прапановамі пры распрацоўцы дзяржаўных праграм і планаў падрыхтоўкі праектаў нарматыўных прававых актаў Рэспублікі Беларусь. <center>'''Артыкул 11. Кампетэнцыя Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Да кампетэнцыі Савета адносяцца: ::* зацвярджэнне стратэгічнага плана, прагнозаў і праграм сацыяльна-эканамічнага развіцця горада; ::* зацвярджэнне і змяненне Статута горада; ::* зацвярджэнне бюджэту горада і справаздачы аб яго выкананні, унясенне пры неабходнасці змяненняў у яго; ::* зацвярджэнне генеральнага плана развіцця горада, планаў землеўпарадкавання яго тэрыторыі і праекта планіроўкі прыгараднай тэрыторыі (зоны); ::* рашэнне ў адпаведнасці з заканадаўствам пытанняў адміністрацыйна-тэрытарыяльнага ўладкавання горада; ::* устанаўленне ў адпаведнасці з заканадаўствам мясцовых падаткаў, збораў і пошлін, а таксама тарыфаў па аплаце бытавых, камунальных, транспартных і іншых паслуг, калі гэта не ўстанаўліваецца вышэйстаячымі дзяржаўнымі органамі; ::* вызваленне юрыдычных і фізічных асоб ад збірання мясцовых падаткаў, збораў і пошлін або ўстанаўленне парадку такога вызвалення; ::* вызначэнне ў межах, устаноўленых заканадаўствам, парадку кіравання і распараджэння камунальнай уласнасцю; ::* прызначэнне мясцовых рэферэндумаў, вынясенне праекта нарматыўнага прававога акта на публічнае абмеркаванне насельніцтвам горада; ::* прызнанне паўнамоцтваў дэпутатаў Савета і іх датэрміновае спыненне; ::* абранне і вызваленне ад абавязкаў старшыні Савета і яго намеснікаў; ::* зацвярджэнне ва ўстаноўленым парадку на пасаду старшыні выканаўчага камітэта; ::* зацвярджэнне структуры Савета, вызначэнне выдаткаў, неабходных для яго ўтрымання і дзейнасці; ::* зацвярджэнне рэгламенту Савета; ::* заслухоўванне справаздач старшыні Савета, пастаянных камісій, іншых органаў, утвораных або выбраных Саветам, выбраных, прызначаных або зацвярджаюцца ім службовых асоб, справаздач і інфармацыі старшыні выканаўчага камітэта; ::* адмена ў выпадку неадпаведнасці заканадаўству распараджэнняў старшыні Савета, рашэнняў выканаўчага камітэта і распараджэнняў яго старшыні, актаў органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання; ::* разгляд запытаў дэпутатаў і прыняцце па іх рашэнняў; ::* прыняцце рашэнняў аб выпуску мясцовых пазык, выдзяленні датацый, субвенцый, іншых пазык і закладзе камунальнай уласнасці для атрымання інвестыцыйных крэдытаў; ::* забеспячэнне развіцця і каардынацыя дзейнасці органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, аказанне ім арганізацыйна-метадычнай дапамогі; ::* забеспячэнне ўзаемасувязі і ўзаемадзеяння насельніцтва Мінска з мясцовымі і рэспубліканскімі дзяржаўнымі органамі; дэлегаванне паўнамоцтваў, не аднесеных законам да выключнай кампетэнцыі Савета, выканаўчаму камітэту, адміністрацыям раёнаў горада, органам тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання; ::* зацвярджэнне правіл добраўпарадкавання і ўтрымання горада; ::* устанаўленне парадку запрашэння іншагародніх грамадзян для працы і жыхарства ў Мінску і памеру платы за кожнага запрошанага з улікам выдаткаў на развіццё сацыяльнай інфраструктуры горада; ::* вызначэнне ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі асаблівасцей набыцця і абмену жылых памяшканняў у горадзе Мінску ў дамах дзяржаўнага і прыватнага жыллёвага фонду грамадзянамі Рэспублікі Беларусь, замежнымі грамадзянамі і асобамі без грамадзянства, якія не пражываюць пастаянна ў горадзе Мінску; ::* зацвярджэнне парадку ўзгаднення органамі апекі і папячыцельства горада здзелак адчужэння,закладу і абмену жылых памяшканняў асобных катэгорый грамадзян; ::* унагароджанне Ганаровай граматай Савета за заслугі ў развіцці эканомікі, сацыяльнай сферы, навукі і культуры горада; іншыя пытанні, аднесеныя да кампетэнцыі Савета заканадаўствам, у тым ліку звязаныя з ажыццяўленнем горадам Мінскам сталічных функцый. <center>'''Артыкул 12. Структура Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Структура Савета ўключае: ::* старшыню Савета; ::* намеснікаў старшыні Савета; ::* пастаянныя камісіі Савета і іншыя пастаянныя і часовыя органы, утвораныя Саветам; ::* прэзідыум Савета. Парадак фарміравання, кампетэнцыя органаў Савета вызначаюцца заканадаўствам, гэтым Статутам і рэгламентам Савета. <center>'''Артыкул 13. Прэзідыум Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> У склад прэзідыума Савета ўваходзяць: старшыня Савета, яго намеснікі, старшыні пастаянных камісій Савета. Асноўнай формай дзейнасці прэзідыума з'яўляецца пасяджэнне. Прэзідыум Савета: ::* арганізуе разам са старшынёй Савета працу па скліканні сесій Савета, паведамляе дэпутатам і даводзіць да ведама насельніцтва час і месца правядзення сесій, а таксама пытанні, якія ўносяцца на разгляд Савета, і прынятыя па іх рашэнні; ажыццяўляе кіраўніцтва падрыхтоўкай сесій Савета і пытанняў, якія ўносяцца на іх разгляд; каардынуе дзейнасць пастаянных і часовых камісій, дэпутацкіх груп, уносіць на разгляд Савета прапановы аб стварэнні пастаянных камісій Савета; ::* зацвярджае палажэнне аб пастаянных камісіях Савета; ::* арганізуе кантроль за выкананнем рашэнняў Савета; ::* інфармуе Савет аб сваёй дзейнасці; ::* аказвае садзейнічанне дэпутатам у ажыццяўленні імі сваіх паўнамоцтваў і забяспечвае іх неабходнай інфармацыяй; ::* уносіць на сесію Савета прапановы па пытаннях, звязаных з рэалізацыяй правоў і выкананнем абавязкаў дэпутатаў, у тым ліку з вызваленнем дэпутатаў ад выканання імі вытворчых абавязкаў на час падрыхтоўкі і правядзення сесій Савета, пасяджэнняў яго пастаянных і часовых камісій; арганізуе ўзаемадзеянне Савета з выканаўчым камітэтам і адміністрацыямі раёнаў горада, грамадскімі аб'яднаннямі, органамі тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання; ::* забяспечвае галоснасць работы Савета; ::* арганізуе абмеркаванне грамадзянамі праектаў рашэнняў Савета, іншых важнейшых пытанняў гарадскога значэння; забяспечвае шырокі ўдзел грамадскіх аб'яднанняў і грамадзян у распрацоўцы, прыняцці і рэалізацыі рашэнняў па гэтых пытаннях; ::* забяспечвае разгляд зваротаў грамадзян, якія адрасаваны Савету; ::* уносіць ва ўстаноўленым парадку прапановы аб прадстаўленні да ўзнагарод і заахвочванняў арганізацый і грамадзян; ::* арганізуе ў адпаведнасці з заканадаўствам правядзенне выбараў і рэферэндумаў; ::* уносіць у выпадках, прадугледжаных заканадаўствам, на разгляд Савета пытанні аб датэрміновым спыненні паўнамоцтваў дэпутатаў; разглядае адрасаваныя яму запыты і адказвае на іх у парадку і тэрміны, устаноўленыя заканадаўствам; ::* накіроўвае на заключэнне адпаведных пастаянных камісій праекты рашэнняў Савета, пры неабходнасці арганізуе іх юрыдычную і іншую экспертызу; ::* уносіць на разгляд сесіі Савета прапановы па заявах і скаргах на рашэнні і дзеянні выканаўчага камітэта; ::* ажыццяўляе іншыя, вызначаныя рэгламентам Савета функцыі ў межах паўнамоцтваў Савета. <center>'''Артыкул 14. Старшыня Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Старшыня Савета абіраецца з ліку дэпутатаў тайным галасаваннем на сесіі Савета; парадак правядзення тайнага галасавання па выбарах старшыні Савета, а таксама парадак вызвалення яго ад пасады або датэрміновага складання паўнамоцтваў вызначаюцца рэгламентам Савета. Старшыня Савета: ::* прадстаўляе Савет ва ўзаемаадносінах з іншымі дзяржаўнымі органамі, у тым ліку міжнароднымі, органамі тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, арганізацыямі і грамадзянамі; ::* падпісвае рашэнні і пратаколы пасяджэнняў Савета, яго прэзідыума, выдае ў межах сваёй кампетэнцыі распараджэнні; ::* арганізуе работу Савета, вядзе яго пасяджэнне (старшынствуе на іх), ажыццяўляе падрыхтоўку пасяджэнняў прэзідыума Савета, старшынствуе на іх; ::* склікае пасяджэнні Савета, даводзіць да ведама дэпутатаў і жыхароў горада час і месца іх правядзення, а таксама праект парадку дня; ::* аказвае садзейнічанне дэпутатам Савета ў ажыццяўленні імі сваіх паўнамоцтваў, арганізуе забеспячэнне іх неабходнай інфармацыяй, разглядае пытанні, звязаныя з вызваленнем дэпутатаў ад выканання службовых або вытворчых абавязкаў для працы ў Савеце, яго органах і ў выбарчых акругах; ::* каардынуе дзейнасць пастаянных і часовых камісій Савета, дэпутацкіх груп; ::* прымае да разгляду адрасаваныя яму запыты і дае па іх адказ у парадку і тэрміны, устаноўленыя заканадаўствам; ::* забяспечвае разгляд зваротаў грамадзян, якія адрасаваны Савету; ::* прымае і звальняе работнікаў апарата Савета; ::* вырашае іншыя пытанні, даручаныя яму Саветам; ::* прадстаўляе штогод Савету справаздачу аб сваёй дзейнасці і дзейнасці прэзідыума. <center>'''Артыкул 15. Намеснік старшыні Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Намеснік старшыні Савета выконвае функцыі ў адпаведнасці з рэгламентам Савета, даручэння старшыні Савета, а ў выпадках адсутнасці старшыні Савета або немагчымасці ажыццяўлення ім сваіх абавязкаў выконвае яго функцыі. Намеснік старшыні Савета абіраецца тайным галасаваннем на пасяджэнні Савета па прапанове старшыні Савета з ліку дэпутатаў Савета на тэрмін яго паўнамоцтваў. Па рашэнні Савета можа быць абрана некалькі намеснікаў старшыні Савета. Кампетэнцыя кожнага намесніка старшыні Савета вызначаецца распараджэннем старшыні Савета і рэгламентам Савета. Намеснік старшыні Савета падсправаздачны Савету і можа быць вызвалены ад абавязкаў тайным галасаваннем на пасяджэнні Савета. Парадак унясення прапаноў аб абранні і вызваленні намесніка старшыні Савета ад пасады вызначаецца рэгламентам Савета. <center>'''Артыкул 16. Пасстаянныя камісіі Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Пастаянныя камісіі Савета выбіраюцца на сесіі Савета з ліку дэпутатаў для папярэдняга разгляду і падрыхтоўкі пытанняў, якія адносяцца да кампетэнцыі Савета, а таксама арганізацыі выканання яго рашэнняў, рашэнняў вышэйстаячых дзяржаўных органаў і кантролю за іх выкананнем. Парадак абрання і дзейнасці пастаянных камісій вызначаецца рэгламентам Савета і палажэннем аб пастаянных камісіях. Для працы ў камісіях у парадку, вызначаным рэгламентам Савета, могуць прыцягвацца кансультанты і эксперты з правам дарадчага голасу. Рэкамендацыі пастаянных камісій падлягаюць разгляду адпаведнымі дзяржаўнымі органамі, арганізацыямі, органамі тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання. Аб выніках разгляду рэкамендацый і прынятых мерах паведамляецца камісіі ў месячны тэрмін. <center>'''Артыкул 17. Сесія Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Асноўнай формай дзейнасці Савета з'яўляецца сесія. Першая сесія зноў абранага Савета склікаецца Мінскай гарадской тэрытарыяльнай выбарчай камісіяй пры абранні больш за 50 працэнтаў дэпутатаў ад агульнай колькасці, устаноўленай для Савета, не пазней чым праз 30 дзён пасля выбараў. Сесія Савета правамоцная, калі для ўдзелу ў пасяджэнні Савета зарэгістравалася больш за палову ад ліку абраных дэпутатаў Савета. Для забеспячэння работы сесіі Савета могуць абірацца сакратарыят, мандатная, рэдакцыйная і падліковая камісіі, група дэпутатаў па кантролі за працай электроннай сістэмы галасавання. Сесіі праводзяцца адкрыта і галосна, за выключэннем выпадкаў, калі па рашэнні Савета неабходна правядзенне закрытага пасяджэння. Сесіі Савета склікаюцца старшынёй Савета, а ў выпадках немагчымасці выканання ім сваіх абавязкаў або па яго даручэнні – яго намеснікам, прэзідыумам Савета, па ініцыятыве не менш чым 1/3 дэпутатаў Савета, а таксама старшыні выканаўчага камітэта, выбаршчыкаў з ліку жыхароў горада ў колькасці не менш за 10 працэнтаў іх спісачнага складу. Сесія Савета можа быць таксама скліканая па патрабаванні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь у выпадках парушэння Саветам заканадаўства, парушэння правоў і ахоўваемых законам інтарэсаў грамадзян. <center>'''Артыкул 18. Дэпутат Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Статус дэпутата Савета вызначаецца Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, Законам Рэспублікі Беларусь ад 27 сакавіка 1992 г. № 1547-ХII "Аб статусе дэпутата мясцовага Савета дэпутатаў Рэспублікі Беларусь" (Ведамасці Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь, 1992, № 13, ст.217), рэгламентам, гэтым Статутам і іншымі нарматыўнымі прававымі актамі. <center>'''Артыкул 19. Рашэнні Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Рашэнні Савета – прававыя акты, якія прымаюцца Саветам па пытаннях, аднесеных да яго кампетэнцыі. Рашэнні прымаюцца тайным або адкрытым галасаваннем, у тым ліку і паіменным. Рашэнні прымаюцца большасцю галасоў ад ліку абраных дэпутатаў, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных заканадаўствам, гэтым Статутам і рэгламентам Савета. Рашэнні Савета па найбольш важных пытаннях могуць прымацца пасля папярэдняга абмеркавання іх жыхарамі горада ў парадку, прадугледжаным заканадаўствам. Рашэнні Савета абавязковыя для выканання выканаўчым камітэтам, адміністрацыямі раёнаў горада, усімі арганізацыямі, размешчанымі на яго тэрыторыі, службовымі асобамі і грамадзянамі. Рашэнні Савета ўступаюць у сілу ў парадку, прадугледжаным заканадаўствам. <center>'''Артыкул 20. Забеспячэнне дзейнасці Мінскага гарадскога Савета дэпутатаў'''</center> Для арганізацыі бягучай работы, падрыхтоўкі сесій Саветам ствараецца апарат Савета. Арганізацыйна-тэхнічнае абслугоўванне дзейнасці Савета забяспечваецца выканаўчым камітэтам у парадку, устаноўленым Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь. {{БелУрад}} enonbypiezo8exro4tsbz142t5hr78q 0 11972 89023 36217 2022-08-24T16:11:11Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | год = 2001 | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | сэкцыя = Глава Статуту | папярэдні = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў|Глава 2. Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў]] | наступны = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 4. Адміністрацыя раёна горада|Глава 4. Адміністрацыя раёна горада]] }} <center>'''Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт'''</center> <center>'''Артыкул 21. Статус Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Выканаўчы камітэт з'яўляецца выканаўчым і распарадчым органам на тэрыторыі горада Мінска з правамі юрыдычнай асобы. Выканаўчы камітэт у сваёй дзейнасці падсправаздачны і падкантрольны Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь і Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь па пытаннях, якія ўваходзяць у кампетэнцыю Урада Рэспублікі Беларусь, а таксама адказны перад Саветам па пытаннях, якія адносяцца да кампетэнцыі Савета. Выканаўчы камітэт забяспечвае эканамічнае, сацыяльнае, культурнае развіццё горада, паляпшэнне экалогіі гарадскога асяроддзя, зыходзячы з агульнадзяржаўных інтарэсаў і яго статусу як сталіцы, а таксама патрэб насельніцтва горада, выконвае рашэннi вышэйстаячых дзяржаўных органаў. <center>'''Артыкул 22. Кампетэнцыя Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> У планаванні, бюджэтнай палітыцы і фінансах: ::* распрацоўвае на аснове навуковага аналізу і прагназавання стратэгію ўстойлівага развіцця горада і кіравання ім; распрацоўвае і прадстаўляе на зацвярджэнне Савету праекты стратэгічнага плана, гадавых і перспектыўных прагнозаў і праграм сацыяльна-эканамічнага развіцця горада, забяспечвае iх выкананне; ::* распрацоўвае і прадстаўляе на зацвярджэнне Савету праект бюджэту горада, прымае меры па яго выкананні і прадстаўляе ў адпаведнасці з заканадаўствам справаздачу аб яго выкананні; ::* ва ўстаноўленыя тэрміны прадстаўляе ў Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь праект бюджэту горада на чарговы фінансавы (бюджэтны) год і справаздачу аб выкананні бюджэту горада за папярэдні фінансавы (бюджэтны) год; ::* арганізуе атрыманне даходаў бюджэту горада і іх выкарыстанне па мэтавым прызначэнні, прымае рашэнні аб правядзенні аўкцыёнаў; ::* выступае ў якасці заснавальніка банкаў (у тым ліку гарадскога), нябанкаўскіх фінансава-крэдытных арганізацый, страхавых арганізацый і іншых юрыдычных асоб; ::* укладвае і размяшчае свабодныя сродкі горада ў акцыі і іншыя каштоўныя паперы, дэпазіты, а таксама дае працэнтныя і беспрацэнтныя пазыкі,праводзіць латарэі і іншыя фінансавыя мерапрыемствы; ::* садзейнічае ўзнікненню на тэрыторыі горада арганізацый розных форм уласнасці, удзельнічае ў іх заснаванні на долевых пачатках; ::* ажыццяўляе кантроль за выкананнем заканадаўства па пытаннях цэнаўтварэння на тэрыторыі горада; ::* устанаўлівае ў адпаведнасці з заканадаўствам цэны, тарыфы, надбаўкі (скідкі) на тавары (работы, паслугі), на якія ўстаноўлена дзяржаўнае рэгуляванне цэн і тарыфаў, з улікам наяўнай сацыяльна-эканамічнай сітуацыі; ::* прадастаўляе льготы па выплаце дзяржаўнай пошліны і іншых абавязковых плацяжоў, якія паступаюць у бюджэт горада; ::* праводзіць рэвізіі стану бюджэтных і пазабюджэтных сродкаў адміністрацый раёнаў горада. Ва ўпраўленні камунальнай уласнасцю, узаемаадносінах з прадпрыемствамі, установамі, арганізацыямі і аб'яднаннямі на тэрыторыі горада: ::* вядзе ўлік і рэестр уласнікаў нерухомай маёмасці, якая знаходзіцца на тэрыторыі горада, незалежна ад форм уласнасці на падставе дадзеных тэхнічнай інвентарызацыі ў парадку, устаноўленым заканадаўствам і рашэннямі выканаўчага камітэта; ::* праводзіць дзяржаўную рэгістрацыю, ліквідацыю (спыненне дзейнасці) юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў у адпаведнасці з заканадаўствам; ::* распараджаецца маёмасцю, якая знаходзіцца ў камунальнай уласнасці, у парадку, устаноўленым Саветам; ::* ажыццяўляе ў адпаведнасці з заканадаўствам раздзяржаўленне і прыватызацыю аб'ектаў, якія знаходзяцца ў камунальнай уласнасці; ::* прымае рашэнні аб стварэнні, рэарганізацыі і ліквідацыі арганізацый камунальнай уласнасці ў парадку, вызначаным Саветам, зацвярджае рэжым працы такіх арганізацый, а таксама ўзгадняе рэжым працы іншых арганізацый незалежна ад форм уласнасці, размешчаных на тэрыторыі горада, калi iншае не прадугледжана заканадаўствам; ::* атрымлівае ад арганізацый усіх форм уласнасці, размешчаных на тэрыторыі горада, неабходныя звесткі аб праектах іх планаў і мерапрыемстваў, якія могуць мець экалагічныя, дэмаграфічныя, сацыяльныя і іншыя наступствы, якія закранаюць інтарэсы жыхароў горада, ажыццяўляе абавязковае іх узгадненне; ::* прадастаўляе ў першачарговым парадку ў арэнду будынкi, збудаваннi i iншыя аб'екты, якія знаходзяцца ў камунальнай уласнасці, дзяржаўным органам Рэспублікі Беларусь, а таксама дыпламатычным прадстаўніцтвам, консульскім установам замежных дзяржаў і прадстаўніцтвам міжнародных арганізацый у Рэспубліцы Беларусь; ::* ажыццяўляе па рашэнні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь або Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь асобныя паўнамоцтвы па валоданні, карыстанні і распараджэнні размешчанымі на тэрыторыі горада будынкамі, збудаваннямі і іншымі аб'ектамі, якія знаходзяцца ў рэспубліканскай уласнасці. У горадабудаўніцтве, землекарыстанні, жыллёва-камунальнай гаспадарцы: ::* праводзіць адзіную палітыку ў галіне архітэктуры, будаўніцтва, добраўпарадкавання, урымання, рамонту і рэканструкцыі жыллёвага фонду і аб'ектаў жыллёва-камунальнай гаспадаркі; ::* дэлегуе частку паўнамоцтваў адміністрацыям раёнаў горада ў галіне праектавання будаўніцтва і эксплуатацыі аб'ектаў, а таксама кантролю і нагляду за іх ажыццяўленнем; ::* распрацоўвае з улікам меркавання адміністрацый раёнаў горада і прадстаўляе на зацвярджэнне Мінскіх гарадскога і абласнога Саветаў дэпутатаў праекты адпаведна генеральнага плана развіцця горада і яго прыгараднай зоны; ::* зацвярджае праекты дэталёвай планіроўкі горада, правілы яго забудовы, нормы забеспячэння жыхароў горада жылой плошчай, аб'ектамі культурна-бытавога прызначэння і іншыя нормы ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь; ::* зацвярджае па ўзгадненні з адпаведнымі дзяржаўнымі органамі горадабудаўнічыя, будаўнічыя і эксплуатацыйныя нормы і правілы горада; арганізуе будаўніцтва, рэканструкцыю і ўтрыманне на тэрыторыі горада аб'ектаў, неабходных для ажыццяўлення горадам функцый сталіцы Рэспублікі Беларусь, за кошт сродкаў у адпаведнасці з заканадаўствам; ::* прыцягвае са згоды ўласнікаў іх сродкі на развіццё тэрыторый горада; ::* прыцягвае ў адпаведнасці з заканадаўствам сродкі юрыдычных асоб у стварэнне (развіццё) сацыяльнай і інжынерна-транспартнай інфраструктуры горада; ::* устанаўлівае парадак вызначэння памеру і кампенсацыі выдаткаў за створаную інжынерна-транспартную інфраструктуру пры прадастаўленні зямельных участкаў; ::* устанаўлівае ў адпаведнасці з заканадаўствам парадак крэдытавання грамадзян у будаўніцтве жылля, уключаючы выкарыстанне сродкаў жыллёва-iнвестыцыйных фондаў, ажыццяўляе будаўніцтва сацыяльнага жылля; ::* інфармуе грамадзян аб прадастаўленні зямельных участкаў для размяшчэння аб'ектаў, дзейнасць якіх закранае інтарэсы гэтых грамадзян; ::* прадастаўляе зямельныя ўчасткі ў карыстанне, арэнду, пажыццёвае спадчыннае валоданне, перадае іх ва ўласнасць, а таксама адбірае зямельныя ўчасткі ў парадку і на ўмовах, прадугледжаных заканадаўствам; ::* перадае свае паўнамоцтвы адміністрацыі свабоднай эканамічнай зоны "Мінск" у частцы канфіскацыі, прадастаўлення і перадачы ў арэнду зямельных участкаў у выпадках, прадугледжаных заканадаўствам; ::* выкупляе ў грамадзян зямельныя ўчасткі, што знаходзяцца ў межах горада; ::* вырашае зямельныя спрэчкі ў адпаведнасці з заканадаўствам; ::* выдае дазвол на правядзенне пошукавых работ на зямельных участках на тэрмін не больш за адзін год па ўзгадненні з землекарыстальнікамі, землеўладальнікамі і ўласнікамі зямельных участкаў; ::* ажыццяўляе вядзенне гарадскога зямельнага і гарадскога горадабудаўнічага кадастраў; ::* ажыццяўляе кантроль за выкананнем правілаў утрымання і выкарыстання дзяржаўнага і прыватнага жыллёвага фондаў, прымяняе ў адпаведнасці з заканадаўствам меры адказнасці за іх парушэнне; ::* перадае ва ўласнасць, прадастаўляе ў пажыццёвае спадчыннае валоданне, карыстанне, арэнду і забірае ва ўстаноўленым заканадаўствам Рэспублікі Беларусь парадку зямельныя ўчасткі для размяшчэння жылых дамоў, будынкаў, збудаванняў, іншых аб'ектаў, у тым ліку аб'ектаў, неабходных для функцыянавання дзяржаўных органаў Рэспублікі Беларусь, а таксама дыпламатычных прадстаўніцтваў, консульскіх устаноў замежных дзяржаў і прадстаўніцтваў міжнародных арганізацый у Рэспубліцы Беларусь; ::* каардынуе i кантралюе дзейнасць арганізацый водазабеспячэння, энергазабеспячэння, транспартных і іншых арганізацый з мэтай забеспячэння надзейнага функцыянавання. У сацыяльнай сферы і абароне навакольнага асяроддзя: ::* вырашае ў адпаведнасці з заканадаўствам пытанні аховы здароўя, адукацыі, сацыяльнай абароны і культурнага забеспячэння, гандлёвага, транспартнага, камунальнага, бытавога і іншага абслугоўвання грамадзян на тэрыторыі горада, абараняе правы бежанцаў; ::* уносіць ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку прапановы аб абвяшчэнні (прызнанні) асабліва ахоўваемых асобных прыродных тэрыторый і аб'ектаў, помнікаў гісторыі і культуры, размешчаных у межах горада і прыгараднай зоны; ::* садзейнічае развіццю народных традыцый і звычаяў на тэрыторыі горада; ::* можа выступаць заснавальнікам навуковых і адукацыйных устаноў, а таксама сродкаў масавай інфармацыі горада; ::* удзельнічае ў адпаведнасці з заканадаўствам у вызначэнні рэкламнай палітыкі ў горадзе, клапоцячыся аб тым, каб рэклама, у тым ліку вонкавая, была добрасумленнай, дакладнай, этычнай, даступнай для ўспрымання і не накіраванай на шкоду жыхарам горада; ::* садзейнічае выкананню заканадаўства Рэспублікі Беларусь па пытаннях вайсковай службы ўсімі службовымі асобамі і грамадзянамі, а таксама арганізацыямі, размешчанымі на тэрыторыі горада; ::* забяспечвае законнасць і грамадскую бяспеку на тэрыторыі горада; ::* можа ўдзельнічаць у стварэнні і забеспячэнні працы рэспубліканскіх і міжнародных сістэм сувязі і інфармацыйных сетак; ::* плануе і ажыццяўляе ў адпаведнасці з заканадаўствам мерапрыемствы ў галіне аховы навакольнага асяроддзя, ажыццяўляе кантроль за выкананнем экалагічных нарматываў; ::* прыпыняе будаўніцтва, рэканструкцыю, капітальны рамонт або эксплуатацыю аб'ектаў у выпадку парушэння экалагічных, санітарных, будаўнічых норм і правіл на тэрыторыі горада; ::* распрацоўвае і прадстаўляе на зацвярджэнне ў Савет тэрытарыяльныя праграмы і мерапрыемствы ў галіне аховы навакольнага асяроддзя і рацыянальнага выкарыстання прыродных рэсурсаў, прымае меры па іх рэалізацыі; ::* ажыццяўляе на тэрыторыі горада дзяржаўны кантроль за выкарыстаннем і аховай зямель, нетраў, водных аб'ектаў, лясоў, расліннага і жывёльнага свету, а таксама за аховай атмасфернага паветра ў парадку, устаноўленым заканадаўствам; ::* арганізуе экалагічную асвету, адукацыю і выхаванне жыхароў горада, забяспечвае іх неабходнай інфармацыяй у галіне аховы навакольнага асяроддзя. У арганізацыі кіравання: ::* распрацоўвае і прадстаўляе на зацвярджэнне Савету праект статута горада і змены ў яго; ::* распрацоўвае на навуковай аснове сістэму кіравання горадам і пастаянна ўдасканальвае яе, для чаго стварае адпаведную патрабаванням часу арганізацыйную структуру, якая спрыяе эфектыўнай дзейнасці гарадской выканаўчай улады; ::* накіроўвае, каардынуе i кантралюе працу адміністрацый раёнаў горада, садзейнічае іх дзейнасці; ::* вырашае ўскладзеныя на яго заканадаўствам задачы па арганізацыі выбараў і рэферэндумаў, а таксама абмеркаванню іншых найважнейшых пытанняў гарадскога і рэспубліканскага значэння; ::* устанаўлівае граніцы тэрытарыяльных утварэнняў (мікрараёны, кварталы і іншыя) у межах адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак горада; ::* адмяняе ў межах яго кампетэнцыі рашэнні адміністрацый раёнаў горада, якія прыняты з парушэннем заканадаўства або супярэчаць рашэнням Савета і выканаўчага камітэта; ::* утварае па пытаннях яго дзейнасці камісіі, вызначае іх паўнамоцтвы і кіруе іх дзейнасцю; ::* прымае меры па забеспячэнні і абароне інтарэсаў горада ў судовым парадку, а таксама ў вышэйстаячых органах дзяржаўнага кіравання і іншых дзяржаўных органах; ::* забяспечвае інфармаванне насельніцтва аб важнейшых падзеях сацыяльна-эканамічнага і грамадска-палітычнага жыцця горада; ::* узаемадзейнічае на прынцыпах сацыяльнага партнёрства з прафесійнымі саюзамі ў вырашэнні сацыяльна-эканамічных задач; ::* узаемадзейнічае з грамадскімі арганізацыямі і рухамі, органамі тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання; ::* арганізуе прыём насельніцтва кіраўнікамі выканаўчага камітэта і яго структурных падраздзяленняў, разглядае звароты грамадзян і прымае па iх рашэннi ў межах сваёй кампетэнцыі; ::* уносіць ва ўстаноўленым парадку прапановы аб прадстаўленні да дзяржаўных узнагарод і заахвочванняў; ::* прадстаўляе сталіцу Рэспублікі Беларусь – горад Мінск у адносінах з замежнымі дзяржавамі і міжнароднымі арганізацыямі. Выканаўчы камітэт ажыццяўляе іншыя паўнамоцтвы ў адпаведнасці з заканадаўствам і Статутам горада, у тым ліку дэлегаваныя яму Прэзiдэнтам Рэспублiкi Беларусь, Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь і іншымі дзяржаўнымі органамі. <center>'''Артыкул 23. Структура Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Структура i штатны расклад выканаўчага камітэта вызначаюцца старшынёй выканаўчага камітэта ў парадку, устаноўленым заканадаўствам, у межах бюджэтных сродкаў, зацверджаных Саветам на яго ўтрыманне. Структурныя падраздзяленні выканаўчага камітэта могуць з'яўляцца юрыдычнымі асобамі і мець банкаўскія рахункі. <center>'''Артыкул 24. Рэгламент Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Выканаўчы камітэт зацвярджае свой рэгламент. Рэгламент з'яўляецца нарматыўным актам, які рэгулюе парадак і формы дзейнасці выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 25. Рашэнні Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Выканаўчы камітэт у межах сваёй кампетэнцыі прымае рашэнні. Рашэнні выканаўчага камітэта прымаюцца простай большасцю галасоў ад яго складу, падпісваюцца старшынёй і кіраўніком спраў выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 26. Старшыня Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Старшыня выканаўчага камітэта з'яўляецца вышэйшай службовай асобай і кіраўніком выканаўчай улады на тэрыторыі горада. Старшыня прызначаецца на пасаду Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь і зацвярджаецца Саветам у парадку, устаноўленым заканадаўствам. Старшыня выканаўчага камітэта: ::* разглядае ва ўстаноўленым парадку прадстаўленыя на ўзгадненне праекты законаў Рэспублікі Беларусь, актаў Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь, пастаноў Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь, рэспубліканскіх праграм, якія закранаюць інтарэсы горада; ::* уносіць на разгляд Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь праекты нарматыўных прававых актаў і іншыя прапановы па пытаннях, што тычацца горада; ::* прымае ўдзел у пасяджэннях Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь з правам дарадчага голасу пры разглядзе пытанняў, якія закранаюць інтарэсы горада; ::* прымае ўдзел у вырашэнні пытанняў аб правядзенні ў горадзе мерапрыемстваў агульнадзяржаўнага і міжнароднага характару; ::* прымае ўдзел у вырашэнні пытанняў аб размяшчэнні ў горадзе дзяржаўных органаў, дыпламатычных прадстаўніцтваў, консульскіх устаноў і прадстаўніцтваў міжнародных арганізацый; ::* уносіць у адпаведныя дзяржаўныя органы прапановы аб перадачы або продажы ў камунальную ўласнасць горада аб'ектаў, якія знаходзяцца ў рэспубліканскай уласнасці, а таксама долей належачых Рэспубліцы Беларусь маёмасці ў статутных фондах гаспадарчых таварыстваў, размешчаных на тэрыторыі горада, калі яны маюць важнае значэнне для забеспячэння выканання горадам функцый сталіцы Рэспублікі Беларусь; ::* узгадняе прызначэнне і звальненне кіраўнікоў рэспубліканскіх прадпрыемстваў, размешчаных на тэрыторыі горада; ::* узгадняе пытанні аб стварэнні, рэарганізацыі, перапрафіляванні або ліквідацыі арганізацый рэспубліканскай формы ўласнасці, размешчаных на тэрыторыі горада; ::* прызначае па ўзгадненні з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь першага намесніка, намеснікаў старшыні, кіраўніка спраў, іншых членаў выканаўчага камітэта, кіраўнікоў адміністрацый раёнаў горада; ::* прызначае намеснікаў кіраўнікоў і кіраўнікоў справамі адміністрацый раёнаў горада; ::* прадстаўляе выканаўчы камітэт ва ўзаемаадносінах з Саветам, іншымі дзяржаўнымі органамі, арганізацыямі і грамадзянамі, а таксама на міжнародным узроўні; ::* прадстаўляе на сесіі Савета па меры неабходнасці, але не радзей за адзін раз на год справаздачы аб дзейнасці выканаўчага камітэта, інфармуе Савет і грамадзян аб стане спраў на тэрыторыі горада; ::* арганізуе работу па падрыхтоўцы пасяджэнняў выканаўчага камітэта, вядзе пасяджэннi, забяспечвае кантроль за рэалізацыяй прынятых рашэнняў; ::* падпісвае рашэнні і пратаколы пасяджэнняў выканаўчага камітэта, выдае ў межах сваёй кампетэнцыі распараджэнні; ::* з'яўляецца распарадчыкам крэдытаў па расходнай частцы бюджэту і пазабюджэтных сродкаў горада; ::* накладае ў адпаведнасці з заканадаўствам дысцыплінарныя спагнанні на кіраўнікоў адміністрацый раёнаў горада, іх намеснікаў; ::* вызначае структуру і штаты выканаўчага камітэта, яго камітэтаў, упраўленняў, аддзелаў і іншых падраздзяленняў, кіруе імі, прызначае на пасады і вызваляе ад пасад кіраўнікоў аддзелаў, упраўленняў, камітэтаў і іншых падраздзяленняў выканаўчага камітэта, іншых работнікаў апарату выканаўчага камітэта, заключае ад імя наймальніка працоўныя дагаворы (кантракты) з работнікамі выканаўчага камітэта, прымяняе да iх меры заахвочвання, накладае на іх дысцыплінарныя спагнанні; ::* ажыццяўляе агульнае кіраўніцтва дзейнасцю падведамных выканаўчаму камітэту прадпрыемстваў, арганізацый, устаноў і аб'яднанняў, прызначае на пасады і вызваляе ад пасад з улікам меркавання адміністрацыі адпаведнага раёна іх кіраўнікоў; ::* прызначае па ўзгадненні з выканаўчым камітэтам на пасады і вызваляе ад пасад кіраўнікоў арганізацый, заснаваных на камунальнай уласнасці горада; ::* узгадняе на падставе рашэння выканаўчага камітэта кандыдатуры на пасады кіраўнікоў гарадскіх падраздзяленняў Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь, Камітэта дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь, Дзяржаўнага падатковага камiтэта Рэспублiкi Беларусь; ::* кіруе грамадзянскай абаронай на тэрыторыі горада, у выпадках стыхійных бедстваў, аварый, катастроф прымае меры па выратаванні людзей і захаванні матэрыяльных каштоўнасцей, нармалізацыі экалагічнай абстаноўкі, мае права для ліквідацыі наступстваў такіх надзвычайных сітуацый прыцягваць насельніцтва да выканання неадкладных грамадска неабходных работ і выкарыстоўваць матэрыяльна- тэхнічныя рэсурсы арганізацый, размешчаных на падведамнай яму тэрыторыі, незалежна ад форм уласнасці; ::* распараджаецца маёмасцю і фінансавымі рэсурсамі выканаўчага камітэта; ::* ажыццяўляе iншыя паўнамоцтвы, прадугледжаныя заканадаўствам, у тым ліку рашэннямі Савета і выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 27. Першы намеснік, намеснікі старшыні Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Першы намеснік, намеснікі старшыні выканаўчага камітэта прызначаюцца на пасаду старшынёй выканаўчага камітэта па ўзгадненні з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь. Паўнамоцтвы першага намесніка, намеснікаў старшыні вызначаюцца старшынёй выканаўчага камітэта. Першы намеснік выконвае абавязкі старшыні выканаўчага камітэта ў перыяд яго адсутнасці або немагчымасці выканання ім сваіх абавязкаў. Вызваленне ад пасады першага намесніка, намеснікаў старшыні ажыццяўляецца ў парадку, прадугледжаным заканадаўствам. <center>'''Артыкул 28. Пасяджэнні Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Пасяджэнні выканаўчага камітэта праводзяцца па меры неабходнасці, але не радзей як два разы на месяц. Падрыхтоўку пасяджэнняў ажыццяўляе кіраўнік спраў выканаўчага камітэта. Пасяджэнні выканаўчага камітэта правамоцныя, калі ў іх прымае ўдзел не менш як дзве трэці ўстаноўленага складу выканаўчага камітэта. Парадак правядзення пасяджэнняў і прыняцця рашэнняў вызначаецца рэгламентам выканаўчага камітэта. <center>'''Артыкул 29. Апарат Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта'''</center> Для арганізацыі бягучай работы, падрыхтоўкі пасяджэнняў выканаўчага камітэта ствараецца апарат выканаўчага камітэта. {{БелУрад}} 7hsw171bcwumjkbz85hoaytr1ozyun4 0 11973 89025 36219 2022-08-24T16:11:21Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Глава 4. Адміністрацыя раёна горада | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | год = 2001 | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | сэкцыя = Глава Статуту | папярэдні = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Глава 3. Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт]] | наступны = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе|Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе]] }} <center>'''Глава 4. Адміністрацыя раёна горада'''</center> <center>'''Артыкул 30. Статус адміністрацыі раёна горада'''</center> Выканаўчым і распарадчым органам на тэрыторыі раёна горада з'яўляецца адміністрацыя раёна, якая валодае правамі юрыдычнай асобы. Адміністрацыі раёнаў горада ўваходзяць у сістэму органаў выканаўчай улады і з'яўляюцца органамі мясцовага кіравання. У склад адміністрацыі раёна ўваходзяць кіраўнік адміністрацыі, яго намеснікі, кіраўнік спраў і члены адміністрацыі раёна горада. Структура і штатная колькасць адміністрацыі раёна зацвярджаюцца выканаўчым камітэтам. <center>'''Артыкул 31. Кампетэнцыя адміністрацыі раёна горада'''</center> Адміністрацыя раёна горада: ::* забяспечвае на тэрыторыі раёна выкананне Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь і законаў Рэспублікі Беларусь, актаў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь і Урада Рэспублікі Беларусь, выкананне рашэнняў Савета і выканаўчага камітэта, прынятых у межах іх кампетэнцыі; распрацоўвае і ўносіць на разгляд выканаўчага камітэта схему кіравання тэрыторыяй і яе развіцця, прапановы аб структуры і штатнай колькасці адміністрацыі; ::* распараджаецца камунальнай уласнасцю горада ў межах паўнамоцтваў, прадастаўленых Саветам, выступае заснавальнікам арганізацый, заснаваных на камунальнай уласнасці; ::* арганізуе атрыманне бюджэтных i iншых даходаў i ажыццяўляе кантроль за іх мэтавым выкарыстаннем; ::* па ўзгадненні з выканаўчым камітэтам адкрывае рахункі для назапашвання пазабюджэтных сродкаў; ::* кааперыруе са згоды ўласнікаў сродкі прадпрыемстваў, арганізацый, устаноў і аб'яднанняў, арганізуе іх долевы ўдзел у сацыяльным і эканамічным развіцці раёна; ::* уносіць на разгляд Савета і яго органаў, выканаўчага камітэта прапановы па ўсіх пытаннях мясцовага значэння і ўдзельнічае ў іх разглядзе; арганізуе ў парадку, устаноўленым заканадаўствам, кантроль за аховай атмасфернага паветра, вод, лясоў, нетраў, расліннага і жывёльнага свету, а таксама за выкарыстаннем камунальнай уласнасці; ::* арганізуе работу органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, склікае сходы, у тым ліку сходы ўпаўнаважаных прадстаўнікоў жыхароў адпаведнай тэрыторыі, забяспечвае выкананне іх рашэнняў; ::* узаемадзейнічае на прынцыпах сацыяльнага партнёрства з арганізацыямі, структурамі прафесійных саюзаў, якія працуюць у раёне, у вырашэнні сацыяльна-эканамічных задач; ::* разглядае звароты грамадзян і прымае па iх рашэннi ў межах сваёй кампетэнцыі; ::* распрацоўвае і ўносіць на разгляд выканаўчага камітэта каштарысы расходаў мясцовай адміністрацыі, забяспечвае іх выкананне; ::* вырашае пытанні, звязаныя з землекарыстаннем, у адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь; ::* арганізуе будаўніцтва жылых дамоў, аб'ектаў сацыяльна-бытавога прызначэння і інжынерна-транспартнай інфраструктуры, рамонт жыллёвага фонду, дарог, забяспечвае кантроль за ўтрыманнем вуліц, кварталаў, прыдамавых тэрыторый; ::* забяспечвае мэтавае выкарыстанне і захаванасць дзяржаўнага жыллёвага фонду; ::* вядзе ўлік грамадзян, якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, прадстаўляе ім інфармацыю па гэтым пытанні, а таксама ажыццяўляе ::* ::* кантроль за станам такога ўліку ў арганізацыях, размешчаных на тэрыторыі раёна; ::* садзейнічае стварэнню і функцыянаванню арганізацый па абслугоўванні насельніцтва адпаведнай тэрыторыі; ::* вырашае пытанні, звязаныя з умацаваннем грамадскага парадку; ::* стварае ў адпаведнасці з заканадаўствам адміністрацыйную камісію, камісію па справах непаўналетніх, прызыўную камісію, назіральную камісію, камісію па барацьбе з п'янствам, грамадскую камісію па жыллёвых пытаннях, іншыя камісіі; ::* арганізуе кантроль за забеспячэннем супрацьпажарных мерапрыемстваў і бяспекі на водах; ::* прадстаўляе інтарэсы раёна ў дзяржаўных органах і ў адносінах з арганізацыямі; ::* прымае меры па забеспячэнні і абароне інтарэсаў раёна ў судовым парадку; ::* арганізуе працу па ўтрыманні ў належным стане помнікаў прыроды, гісторыі і культуры, культавых збудаванняў; ::* вырашае пытанні працаўладкавання, адукацыі, прафесійнай падрыхтоўкі, сацыяльна-культурнага, медыцынскага, гандлёвага, транспартнага, бытавога і іншага абслугоўвання жыхароў раёна ў межах і парадку, устаноўленым заканадаўствам; ::* садзейнічае развіццю народных традыцый і звычаяў; ::* можа выступаць заснавальнікам мясцовых сродкаў масавай інфармацыі; ::* ажыццяўляе iншыя прадугледжаныя заканадаўствам паўнамоцтвы, дадзеныя ёй Саветам і выканаўчым камітэтам. Адміністрацыя раёна дае справаздачу аб сваёй працы перад выканаўчым камітэтам, а таксама сістэматычна інфармуе грамадзян раёна аб сваёй дзейнасці. Пасяджэнні адміністрацыі раёна праводзяцца яе кіраўніком па меры неабходнасці, але не радзей за адзін раз у месяц і лічацца правамоцнымі, калі ў іх прымае ўдзел не менш за 2/3 членаў ад устаноўленага складу адміністрацыі. Рашэнні адміністрацыі раёна прымаюцца простай большасцю галасоў ад устаноўленага складу адміністрацыі. Парадак правядзення пасяджэнняў і прыняцця рашэнняў вызначаецца рэгламентам адміністрацыі раёна. <center>'''Артыкул 32. Кіраўнік адміністрацыі раёна горада'''</center> Кіраўнік адміністрацыі раёна прызначаецца на пасаду і вызваляецца ад пасады старшынёй выканаўчага камітэта па ўзгадненні з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь. Намеснікі кіраўніка і кіраўнік справамі адміністрацыі прызначаюцца на пасаду і вызваляюцца ад пасады старшынёй выканаўчага камітэта па прадстаўленні кіраўніка адміністрацыі. Кіраўнік адміністрацыі раёна: ::* кіруе дзейнасцю адміністрацыі; ::* зацвярджае па ўзгадненні са старшынёй выканаўчага камітэта персанальны склад адміністрацыі раёна, за выключэннем намеснікаў кіраўніка і ::* кіраўніка справамі адміністрацыі; ::* прызначае на пасаду і вызваляе ад пасады супрацоўнікаў адміністрацыі; ::* арганізуе работу па падрыхтоўцы пасяджэнняў адміністрацыі, вядзе гэтыя пасяджэнні; ::* арганізуе і кантралюе выкананне рашэнняў адміністрацыі; ::* размяркоўвае функцыі паміж сваімі намеснікамі, іншымі супрацоўнікамі адміністрацыі; ::* падпісвае дагаворы, фінансавыя і банкаўскія дакументы, з'яўляецца галоўным распарадчыкам крэдытаў; ::* прымяняе да супрацоўнікаў адміністрацыі меры заахвочвання, накладае на іх у адпаведнасці з заканадаўствам дысцыплінарныя спагнанні; ::* прадстаўляе адміністрацыю ў адносінах з іншымі дзяржаўнымі органамі, а таксама арганізацыямі і грамадзянамі; ::* падпісвае рашэнні адміністрацыі і пратаколы яе пасяджэнняў, выдае ў межах сваёй кампетэнцыі распараджэнні; ::* ажыццяўляе іншыя паўнамоцтвы, прадугледжаныя заканадаўствам. {{БелУрад}} 4hboy4mq2fh5u7wonoo5wbpcisdetyb 0 11974 89026 36220 2022-08-24T16:11:31Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе | аўтар = Мінскі гарадскі Савет дэпутатаў | год = 2001 | крыніца = [https://minsk.gov.by/be/freepage/minsk/ustav/ Сайт] {{Спасылка на Вікіпедыю|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту|Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт|Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт}} | сэкцыя = Глава Статуту | папярэдні = [[Статут горада Мінска (2001)/Глава 4. Адміністрацыя раёна горада|Глава 4. Адміністрацыя раёна горада]] | наступны = }} <center>'''Глава 5. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне і іншыя формы гарадскога самакіравання ў горадзе'''</center> <center>'''Артыкул 33. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне ў горадзе'''</center> Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне ў горадзе –самаарганізацыя яго жыхароў на добраахвотнай аснове па месцы іх жыхарства (мікрараёны, кварталы, вуліцы, двары, дамы з прылеглай тэрыторыяй і іншыя ўнутрыгарадскія тэрытарыяльныя ўтварэнні) для самастойнага і пад сваю адказнасць ажыццяўлення ўласных ініцыятыў у пытаннях гарадскога значэння непасрэдна насельніцтвам або праз ствараемыя ім органы тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання. Тэрытарыяльнае грамадскае самакіраванне ў горадзе ажыццяўляецца ў адпаведнасці з заканадаўствам, гэтым Статутам і прыкладным статутам камітэта тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, якое зацвярджаецца Саветам і выканаўчым камітэтам. <center>'''Артыкул 34. Стварэнне органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання'''</center> Органам тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання з'яўляецца камітэт, які можа надзяляцца правамі юрыдычнай асобы. {{БелУрад}} lhnbkx8k9uyiet8wynjystw0eijn31m 0 13403 88989 54623 2022-08-24T14:39:40Z VasyaRogov 1510 /* Гл. таксама */ wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Статуты ВКЛ | безаўтара = | год = | крыніца = | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = | папярэдні = | наступны = }} *[[Статут ВКЛ (1529)]] *[[Статут ВКЛ (1566)]] *[[Статут ВКЛ (1588)]] = Гл. таксама = *[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Літоўскі Статут|Літоўскі Статут (Гарэцкі)]] *[[Нацыянальны характар Літоўскага Статута 1529 г.]] *[[Да пытаньня аб мове Літоўскага Статуту]] [[Катэгорыя:Статуты|Вялікае Княства Літоўскае]] [[Катэгорыя:Дакументы на старабеларускай мове]] [[Катэгорыя:Дакументы Вялікага Княства Літоўскага XVI стагоддзя (пасля 1569 года)]] msvb5u1dddpc4rx47zx5l34x5203r71 0 13860 89032 78029 2022-08-24T16:25:31Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Прадмова (Бурачок)]] у [[Прадмова да «Дудкі беларускай»]] wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Прадмова да «Дудкі беларускай» | аўтар = Францішак Багушэвіч | секцыя = | папярэдні = | наступны = | крыніца = https://knihi.com/Francisak_Bahusevic/Pradmova_da_Dudki_bielaruskaj.html }} Братцы мілыя, дзеці Зямлі-маткі маей! Вам афяруючы працу сваю, мушу з вамі пагаварыць трохі аб нашай долі-нядолі, аб нашай бацькавай спрадвечнай мове, каторую мы самі, да і не адны мы, а ўсе людзі цёмныя «мужыцкай» завуць, а завецца яна «беларускай». Я сам калісь думаў, што мова наша - «мужыцкая» мова, і толькі таго! Але, паздароў Божа добрых людцоў, як навучылі мяне чытаць-пісаць, з той пары я шмат гдзе быў, шмат чаго відзеў і чытаў: і праканаўся, што мова нашая ёсць такая ж людская і панская, як і французская, альбо нямецкая, альбо і іншая якая. Чытаў я ці мала старых папераў, па дзвесце, па трыста гадоў таму пісаных у нашай зямлі і пісаных вялікімі панамі а нашай мовай чысцюсенькай, як бы вот цяпер пісалася. Увідзеўшы гэта, я часта думаў: Божа ж мой, Божа! Што ж мы за такія бяздольныя? Якаясь маленькая Булгарыя - са жменя таго народу, - якіясьці Харваты, Чэхі, Маларосы і другія пабратымцы нашыя і ружны чужы зброд, жыды маюць па-свайму пісаныя і друкованыя ксёнжачкі і газэты, і набожныя, і смешныя, і слёзныя, і гісторыйкі, і баячкі; і дзеткі іх чытаюць так, як і гавораць, а ў нас як бы захацеў цыдулку ці да бацькі лісток напісаць па-свойму, дык, можа б, і ў сваёй вёсцы людзі сказалі, што «піша па-мужыцку», і як дурня абсмяялі б! А можа, і спраўды наша мова такая, што ёю нічога добрага ні сказаць, ні напісаць не можна? Ой, не! Наша мова для нас святая, бо яна нам ад Бога даная, як і другім добрым людцам, і гаворым жа мы ёю шмат і добрага, але так ужо мы самі пусцілі яе на здзек, не раўнуючы, як і паны вялікія ахотней гавораць па-французску, як па-свойму. Нас жа не жменька, а з шэсць мільёнаў - больш і шмат больш, не раўнуючы, як жыдоў, напрыклад, або татар, ці армян, а пакажы ж, ваша, хоць адну ксёнжачку ці аб гаспадарцы, ці так аб жыцці нашым, каб па-нашаму? Ці ж ужо нам канечне толькі на чужой мове чытаць і пісаць можна? Яно добра, а навет і трэба знаць суседзкую мову, але наперш трэба знаць сваю. Перадумаўшы ўсё гэта, я, братцы, адважыўся напісаць для вас сякія-такія вершыкі: хто іх спадабае, таму дзякуй! А хто падумае лепш і больш напісаць, таму чэсць вечная і ад жывых людзей, і ад бацькавых касцей! А пісаць ёсць шмат чаго! Спрадвеку, як наша зямелька з Літвой злучылася, як і з Польшчай з'ядналася дабравольна, дык усе яе «Бяларусяй» звалі, і недарма ж гэта! Не вялікая, не малая, не чырвоная, не чорная яна была, а белая, чыстая; нікога не біла, не падбівала, толькі баранілася. Шмат было такіх народаў, што страцілі наперш мову сваю, так як той чалавек прад скананнем, катораму мову займе, а потым і зусім замёрлі. Не пакідайце ж мовы нашай беларускай, каб не ўмёрлі! Пазнаюць людзей ці па гаворцы, ці па адзежы, хто якую носе; ото ж гаворка, язык і ёсць адзежа душы. Ужо больш як пяцьсот гадоў таму, да панавання князя Вітэнэса на Літве, Беларусія разам з Літвой баранілася ад крыжацкіх напасці, і шмат местаў, як Полацк, прызнавалі над сабой панаванне князёў Літоўскіх, а после Вітэнэса Літоўскі князь Гядымін злучыў зусім Беларусію з Літвой у адно сільнае каралеўства і адваяваў шмат зямлі ад крыжакоў і ад другіх суседаў. Літва пяцьсот дваццаць гадоў таму назад ужо была ад Балтыцкага мора ўдоўжкі аж да Чорнага, ад Дняпра і Днястра-ракі да Нёмна; ад Каменьца места аж да Вязьмы - у сярэдзіне Вялікаросіі; ад Дынабурга і за Крамяньчук, а ў сярэдзіне Літвы, як тое зярно ў гарэху, была наша зямліца - Беларусь! Можа, хто спытае: гдзе ж цяпер Беларусь? Там, братцы, яна, гдзе наша мова жывець: яна ад Вільні да Мазыра, ад Вітэбска за малым не да Чарнігава, гдзе Гродна, Міньск, Магілёў, Вільня і шмат мястэчкаў і вёсак... Мацей Бурачок [[Катэгорыя:Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка Францішка Багушэвіча]] 95jj4ddii2kbyv60uprvlsg4fezfx3s 89037 89032 2022-08-24T16:34:08Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Прадмова да «Дудкі беларускай» | аўтар = Францішак Багушэвіч | секцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | год = 1891 год | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе варыянты гэтага твора, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} * [[Дудка беларуская (1891)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]. Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * [[Дудка беларуская (1896)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]. 7Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * [[Дудка беларуская (1907)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * [[Дудка беларуская (1918)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]. Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921 [1922]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)/Прадмова|Pradmowa]] // [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Dudka Biełaruskaja/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} [[Катэгорыя:Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка Францішка Багушэвіча]] 95oe96kubhohe909qtt8gttbrvwfq0w 89039 89037 2022-08-24T16:35:23Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Прадмова да «Дудкі беларускай» | аўтар = Францішак Багушэвіч | секцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | год = 1891 год | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе варыянты гэтага твора, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} * [[Дудка беларуская (1891)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]. Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * [[Дудка беларуская (1896)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]. 7Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * [[Дудка беларуская (1907)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * [[Дудка беларуская (1918)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]. Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)/Прадмова|Pradmowa]] // [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Dudka Biełaruskaja/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} [[Катэгорыя:Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка Францішка Багушэвіча]] 8olo9y9n0e9pe1yoi6i1lmff7glbg9e 89040 89039 2022-08-24T16:35:56Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Прадмова да «Дудкі беларускай» | аўтар = Францішак Багушэвіч | секцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | год = 1891 год | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе варыянты гэтага твора, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} * [[Дудка беларуская (1891)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]. Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * [[Дудка беларуская (1896)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]. 7Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * [[Дудка беларуская (1907)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * [[Дудка беларуская (1918)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]. Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская/Прадмова|Прадмова]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)/Прадмова|Pradmowa]] // [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|[[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Dudka Biełaruskaja/Pradmowa|Pradmowa]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} [[Катэгорыя:Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка Францішка Багушэвіча]] 51tuu9zos7iwg6i2yux92o9e9r3jgas 102 13933 89075 74755 2022-08-25T06:40:51Z VasyaRogov 1510 /* Пра аўтара */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Прозвішча =Цяпінскі | Імёны =Васіль | Першая літара прозвішча =Ц | Варыянты імёнаў = | Апісанне = | Іншае = | ДН = каля 1540 | Месца нараджэння = Цяпіна, Полацкі павет (цяпер Чашніцкі раён) | ДС =каля 1603 | Месца смерці = | Выява =Vasil Ciapinski. Васіль Цяпінскі (1919).png | Вікіпедыя =:be:Васіль Цяпінскі | Вікіпедыя2 =:be-x-old:Васіль Цяпінскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Катэгорыя = Васіль Цяпінскі | Google = }} == Творы == {{All works‎}} * [[Прадмова (Цяпінскі)]] == Пра аўтара == * [[Васіль Цяпіньскі (Зямкевіч)]] * [[Вялікі патрыот — Васіль Цяпінскі]] * [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]] (Гарэцкі) [[Катэгорыя:Старабеларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Публіцысты]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Праваслаўныя]] [[Катэгорыя:Кальвіністы]] [[Катэгорыя:Унітарыяне]] [[Катэгорыя:Аўтары XVI стагоддзя]] gq7hb4tacuxeqmlxaox08idd0drd8en 0 15047 88993 81203 2022-08-24T15:01:48Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Дудка беларуская і Смык беларускі]] // {{Fine|{{Скан|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] rvnzwmceekeupk6ihi57f7nff9wm1oy 88995 88993 2022-08-24T15:03:18Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Дудка беларуская]] // {{Fine|{{Скан|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] if7j3rpzhji5tyne0onybeoscpyyetq 88996 88995 2022-08-24T15:03:50Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Дудка беларуская]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] hw6gz5lgkzb15j7c10fmhazah2u807y 89000 88996 2022-08-24T15:18:56Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] c19bvmp8ijoscleygb6vbn8bfgw8jay 89001 89000 2022-08-24T15:22:21Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Piecierburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] krnba7g3t7tx5iqbfyjrikgng91qn7l 89008 89001 2022-08-24T15:25:07Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča, u tryccatyja ŭhodki jahonaj śmierci]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] epj2vnp1a2vp6ixrbckb6nq8ffcuw0h 89010 89008 2022-08-24T15:36:33Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] 1hpzlfpq3dd19urjnp9ukik6chsqdyg 89014 89010 2022-08-24T15:49:54Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Смык беларускі|Cмык беларускі]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] fzvbcy9u3asg8vccvla6sdz0zleogvb 89018 89014 2022-08-24T15:53:31Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская|Дудка беларуская]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Дудка беларуская|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] 9f51w57kivj4tjbaesby9ijgntxqz7m 89035 89018 2022-08-24T16:28:07Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1921}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская|Дудка беларуская]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Dudka Biełaruskaja|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] 0fqd96ym9kdzycubt0ep0bn7ymcafdo 89038 89035 2022-08-24T16:35:09Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Dudka białaruskaja Macieja Buraczka | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Дудка беларуская}} [[File:Dudka biełaruskaja — Vokladka.jpg|right|200px]] * {{Скан|[[Дудка беларуская (1891)|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf}}. {{Fine|Kraków: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1891}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1896)|Dudka biełaruskaja Macieja Buraczka]]|Dudka biełaruskaja (1896).pdf}}. {{Fine|Krakou: Wł. L. Anczyc i S^KA, 1896}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1907).pdf}}. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1907}} * [[Дудка беларуская (1914)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Pieciarburh: „Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“, 1914}} * {{Скан|[[Дудка беларуская (1918)|Dudka biełaruskaja]]|Дудка беларуская (1918).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * [[Дудка беларуская (1921)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Дудка беларуская|Дудка беларуская]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Дудка беларуская (1922, Коўна)|Дудка беларуская]]. {{Fine|Коўна: Асьвета, 1922}} * [[Дудка беларуская (1927)|Dudka biełaruskaja]]. {{Fine|Wilnia: Bieł. Druk. jim. Fr. Skaryny, 1927}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Dudka Biełaruskaja|Dudka Biełaruskaja]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Смык беларускі]] [[Катэгорыя:Дудка беларуская|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] 8koel35ftea43oidz0j05sdn7y188qq 0 15164 89031 86764 2022-08-24T16:24:59Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Pradmowa | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1891 год | пераклад = | секцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = [[Дудка беларуская (1891)/Maja Dudka|Maja Dudka]] | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Прадмова да «Дудкі беларускай»]]. }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Dudka białaruskaja Macieja Buraczka.pdf" from=3 to=5/> {{Выроўніваньне-канец}} cg1hudvpueofbftsu5i5m6uvzlt0e4p 0 15318 89012 81205 2022-08-24T15:47:47Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Smyk białaruski Szymona Reuki z pad Barysowa | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1894 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Смык беларускі}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1894)|Smyk białaruski]]|Смык беларускі (1894).pdf}}. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1894}} * [[Смык беларускі (1908)|Smyk biełaruski]]. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1908}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1918)|Smyk biełaruski]]|Смык беларускі (1918).pdf}}. {{Fine|Poznań: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1920)|Cмык беларускі]]|Смык беларускі (1920).pdf}}. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1920}} * [[Смык беларускі (1921)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Смык беларускі|Cмык беларускі]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Смык беларускі (1922, кірыліца)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Коўна: Друкарня А. Бака, 1922}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1930)]]|Smyk biełaruski (1930).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Смык беларускі|Smyk Biełaruski]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Смык беларускі|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] 8ry5d3xu8dh72btu8y2hon98cq3olt3 89013 89012 2022-08-24T15:48:15Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Smyk białaruski Szymona Reuki z pad Barysowa | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1894 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Смык беларускі}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1894)|Smyk białaruski]]|Смык беларускі (1894).pdf}}. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1894}} * [[Смык беларускі (1908)|Smyk biełaruski]]. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1908}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1918)|Smyk biełaruski]]|Смык беларускі (1918).pdf}}. {{Fine|Poznań: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1920)|Cмык беларускі]]|Смык беларускі (1920).pdf}}. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1920}} * [[Смык беларускі (1921)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Смык беларускі|Cмык беларускі]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Смык беларускі (1922, кірыліца)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Коўна: Друкарня А. Бака, 1922}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1930)|Smyk biełaruski]]|Smyk biełaruski (1930).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Смык беларускі|Smyk Biełaruski]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Смык беларускі|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] nu9wne9huijlfsnc4hqz2tsiyxrapj2 89036 89013 2022-08-24T16:28:47Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Smyk białaruski Szymona Reuki z pad Barysowa | аўтар = Францішак Багушэвіч | год = 1894 год | пераклад = | секцыя = Зборнік вершаў | папярэдні = | наступны = | анатацыі = На дадзенай старонцы сабраныя ўсе выданьні гэтага зборніка, якія ёсьць на Вікікрыніцах. }} {{Вікіпэдыя|Смык беларускі}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1894)|Smyk białaruski]]|Смык беларускі (1894).pdf}}. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1894}} * [[Смык беларускі (1908)|Smyk biełaruski]]. {{Fine|Poznań: R. Nikulski, 1908}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1918)|Smyk biełaruski]]|Смык беларускі (1918).pdf}}. {{Fine|Poznań: Wydawiectwo [[Аўтар:Вацлаў Ластоўскі|W. Łastoŭskaho]], 1918}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1920)|Cмык беларускі]]|Смык беларускі (1920).pdf}}. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1920}} * [[Смык беларускі (1921)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Вільня: Выдавецтва [[Аўтар:Уладзіслаў Знамяроўскі|У. Знамяроўскага]], 1922 [1921]}} * [[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)/Смык беларускі|Cмык беларускі]] // {{Fine|[[Дудка беларуская; Смык беларускі (1922)|Дудка беларуская; Смык беларускі]]. Менск: Беларускае Коопэрацыйна-Выдавецкае Таварыства „Адраджэньне“, 1922}} * [[Смык беларускі (1922, кірыліца)|Cмык беларускі]]. {{Fine|Коўна: Друкарня А. Бака, 1922}} * {{Скан|[[Смык беларускі (1930)|Smyk biełaruski]]|Smyk biełaruski (1930).pdf}}. {{Fine|Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} * [[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)/Smyk Biełaruski|Smyk Biełaruski]] // {{Fine|{{Скан|[[Дудка беларуская і Смык беларускі (1930)|Dudka Biełaruskaja i Smyk Biełaruski: z krytyčnym narysam Ad. Stankiewiča ab žyćci i tworčaści Fr. Bahušewiča]]|Dudka biełaruskaja i Smyk biełaruski.pdf}}. Wilnia: Biełaruski Instytut Haspadarki i Kultury, 1930}} === Глядзеце таксама === * [[Дудка беларуская]] [[Катэгорыя:Смык беларускі|*]] [[Катэгорыя:Зборнікі вершаў]] [[Катэгорыя:Спісы рэдакцый]] t88pmve0qnxbsy6rrhoeg8ssnp4vic1 102 15544 89079 62519 2022-08-25T06:44:10Z VasyaRogov 1510 /* Творы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Прозвішча =Багдановіч | Імёны =Адам | Першая літара прозвішча =Б | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі этнограф, фальклярыст, мэмуарыст. | Іншае = | ДН =1 красавіка 1862 | Месца нараджэння =мястэчка Халопенічы, Менская губэрня, Расейская імпэрыя | ДС =16 красавіка 1940 | Месца смерці =Яраслаўль, Расейская СФСР, СССР | Выява =Adam Bagdanovich.jpg | Вікіпедыя =:be:Адам Ягоравіч Багдановіч | Вікіпедыя2 =:be-x-old:Адам Багдановіч | Вікіцытатнік = | Вікісховішча =Category:Adam Bahdanovich | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Катэгорыя = Адам Багдановіч | Google = }} == Творы == {{All works‎}} * [[Новая беларуская літаратура (1925)]] [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Мемуарысты]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] b4slfp1qe2uknc0exn3jjf9cezp1ux0 106 16869 89015 49266 2022-08-24T15:50:47Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[Дудка беларуская (1922, Вільня)|Дудка беларуская]] |Language=be |Volume= |Author=[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Мацей Бурачок]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Выдавецтва У. Знамяроўскага<br />Друкарня „Друк“ |Address=Вільня |Year=1922 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=5 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 9v722qy7s8yp5g9pkfu5tp4p8kmynxh 104 16930 89016 49338 2022-08-24T15:52:07Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{цэнтар|{{Разьбіўка|{{Разьбіўка|Зьмест}}.}}|памер=150%}} <center> {{лінія|2em|прагал=0}} {| | | <small>Стр</small> |- | [[Дудка беларуская (1921)/Прадмова|Прадмова]] | 3 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Мая дудка|Мая дудка]] | 6 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Дурны мужык, як варона|Дурны мужык, як варона]] | 9 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Як праўжу шукаюць|Як праўжу шукаюць]] | 10 |- | [[Дудка беларуская (1921)/У судзе|У судзе]] | 13 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Воўк і авечка|Воўк і авечка]] | 16 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Мая хата|Мая хата]] | 17 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Праўда|Праўда]] | 19 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Здарэньне|Здарэньне]] | 20 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Немец|Немец]] | 22 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Думка|Думка]] | 24 |- | [[Дудка беларуская (1921)/С кірмашу|С кірмашу]] | 26 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Падарожныя жыды|Падарожныя жыды]] | — |- | [[Дудка беларуская (1921)/Хрэзьбіны Мацюка|Хрэзьбіны Мацюка]] | 27 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Бог ня роўна дзеле|Бог ня роўна дзеле]] | 30 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Хцівец і скарб на Сьвятога Яна|Хцівец і скарб на Сьвятога Яна]] | 31 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Гдзе чорт ня можа, там бабу пашле|Гдзе чорт ня можа, там бабу пашле]] | 39 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Кепска будзе|Кепска будзе]] | 41 |- | [[Дудка беларуская (1921)/У вастрозе|У вастрозе]] | 54 |- | [[Дудка беларуская (1921)/Быў у чысцы|Быў у чысцы]] | 58 |} </center> {{лінія|4em}}<noinclude></noinclude> 7yqrtcg3psnlg8zrkspa993pv93z8q7 106 19593 88936 88875 2022-08-24T12:24:41Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)|Найяснҍйшаму яго милосьци гаспадару императару]] |Language=be |Volume= |Author=[[Аўтар:Вінцэсь Каратынскі|Вінцесь Коротыньски]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher= |Address=Вильно |Year=1858 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=2 |Progress=C |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} ii4xfwulx4db6q83cbgbu3vl0zlj47f 0 21590 89094 60104 2022-08-25T08:34:11Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Чаму нам не даюць жыць | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-2.pdf Газэта «Наша Ніва», № 2, 9 студня 1914 г., б. 1] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} <center>'''Чаму нам не даюць жыць.'''</center> <div style="text-indent:2em;"> Даўнымі часамі сіла дзержавы і націі апіралася на ваенным стане (сословіі), стан гэты лічыўся „лепшымі людзьмі“, ён кіраваў справамі дзержавы і доляй народу. Шырокіе народные массы былі паняволены гэтым станам і ні ў гасударствейных, ні ў грамадзянскіх справах голасу ня мелі. Хто патрапіў скланіць у свой бок «лепшых людзей», значэ аружную і экономічную сілу (бо адно з другім ішло ў пары) на свой бок, ці то ласкай, ці то сілай, той валадзеў {{Абмылка|старонкай|старонкай.}} Гэтак было даўней. Але, калі цэлы сьвет прызнаў і за маламожнымі людзьмі правы чэлавека і грамадзяніна, мала памалу выключнае панаваньне вышэйшых станоў руйнавалося і народ пачынаў набіраць што раз большаго значэньня. Там, дзе вышэйшые і ніжэйшые станы былі національна адналітны, справа гэта зводзілася ў канцы канцоў толькі да экономічнаго змаганьня паміж многаможнымі і маламожнымі, пры адных і тыхжэ національных ідэалах. Гэтак злажылося ва ўсіх старонках дзе утрымалася національная дзержаўнасць, або дзе гэта дзержаўнасць нідаўна была раскідана. Затое у такіх старонках, як наша, дзе гасудавственнасць была заўсёды національна чужая народу і народ перахадзіў ад аднэй гасударстваннасьці да другой, там вышэйшые станы адарваліся ад народу, а у народнай массе зазвычай національнай сьвядомасьці не бывае і народ прэдстаўляе сабой сыры [[Абмылка|матэрьял|матэр’ял}}, каторы наслаіўшаяся за доўгі час інтэлігенція, дзержаўная і недзержаўная, кожная стараецца перэцягнуць на свой бок народ і упадобіць сабе яго. Дзеецца гэта с тэй прычыны, што як даўней вышэйшые станы, так цяпер народ—сіла. Хто мае на сваей старане народ, той папраўдзі мае у сваіх руках сілу. Вось чаму у нас на Беларусі ідзе такая заўзятая вайна за наш народ паміж палякамі і расейцамі, і чаму тые абедзьві націі так праціўны національнаму вызваленьвю нашаго народу. І датуль пакуль будзе У народзе несьвядомая, цёмная масса, каторую лёгка абаламуціць і перэцягнуць на той, ці іншы бок, датуль наш край будзе арэнай національнаго змаганьня і національных сварак. Падзе гэтае зьеданьне адны адных толькі тады, калі народная масса усьвядоміцца національна. </div> {{Калёнтытул|right='''Власт.'''}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 2xh5y3hse2gof0efur8xedgcd9vb0lr 89095 89094 2022-08-25T08:34:51Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Чаму нам не даюць жыць | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-2.pdf Газэта «Наша Ніва», № 2, 9 студня 1914 г., б. 1] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} <center>'''Чаму нам не даюць жыць.'''</center> <div style="text-indent:2em;"> Даўнымі часамі сіла дзержавы і націі апіралася на ваенным стане (сословіі), стан гэты лічыўся „лепшымі людзьмі“, ён кіраваў справамі дзержавы і доляй народу. Шырокіе народные массы былі паняволены гэтым станам і ні ў гасударствейных, ні ў грамадзянскіх справах голасу ня мелі. Хто патрапіў скланіць у свой бок «лепшых людзей», значэ аружную і экономічную сілу (бо адно з другім ішло ў пары) на свой бок, ці то ласкай, ці то сілай, той валадзеў {{Абмылка|старонкай|старонкай.}} Гэтак было даўней. Але, калі цэлы сьвет прызнаў і за маламожнымі людзьмі правы чэлавека і грамадзяніна, мала памалу выключнае панаваньне вышэйшых станоў руйнавалося і народ пачынаў набіраць што раз большаго значэньня. Там, дзе вышэйшые і ніжэйшые станы былі національна адналітны, справа гэта зводзілася ў канцы канцоў толькі да экономічнаго змаганьня паміж многаможнымі і маламожнымі, пры адных і тыхжэ національных ідэалах. Гэтак злажылося ва ўсіх старонках дзе утрымалася національная дзержаўнасць, або дзе гэта дзержаўнасць нідаўна была раскідана. Затое у такіх старонках, як наша, дзе гасудавственнасць была заўсёды національна чужая народу і народ перахадзіў ад аднэй гасударстваннасьці да другой, там вышэйшые станы адарваліся ад народу, а у народнай массе зазвычай національнай сьвядомасьці не бывае і народ прэдстаўляе сабой сыры {{Абмылка|матэрьял|матэр’ял}}, каторы наслаіўшаяся за доўгі час інтэлігенція, дзержаўная і недзержаўная, кожная стараецца перэцягнуць на свой бок народ і упадобіць сабе яго. Дзеецца гэта с тэй прычыны, што як даўней вышэйшые станы, так цяпер народ—сіла. Хто мае на сваей старане народ, той папраўдзі мае у сваіх руках сілу. Вось чаму у нас на Беларусі ідзе такая заўзятая вайна за наш народ паміж палякамі і расейцамі, і чаму тые абедзьві націі так праціўны національнаму вызваленьвю нашаго народу. І датуль пакуль будзе У народзе несьвядомая, цёмная масса, каторую лёгка абаламуціць і перэцягнуць на той, ці іншы бок, датуль наш край будзе арэнай національнаго змаганьня і національных сварак. Падзе гэтае зьеданьне адны адных толькі тады, калі народная масса усьвядоміцца національна. </div> {{Калёнтытул|right='''Власт.'''}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] j8yzjuc4uc3gam3m3x0tko5hoozwwqz 89096 89095 2022-08-25T08:36:50Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Чаму нам не даюць жыць | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-2.pdf Газэта «Наша Ніва», № 2, 9 студня 1914 г., б. 1] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Публіцыстыка | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} <center>'''Чаму нам не даюць жыць.'''</center> <div style="text-indent:2em;"> Даўнымі часамі сіла дзержавы і націі апіралася на ваенным стане (сословіі), стан гэты лічыўся „лепшымі людзьмі“, ён кіраваў справамі дзержавы і доляй народу. Шырокіе народные массы былі паняволены гэтым станам і ні ў гасударствейных, ні ў грамадзянскіх справах голасу ня мелі. Хто патрапіў скланіць у свой бок «лепшых людзей», значэ аружную і экономічную сілу (бо адно з другім ішло ў пары) на свой бок, ці то ласкай, ці то сілай, той валадзеў {{Абмылка|старонкай|старонкай.}} Гэтак было даўней. Але, калі цэлы сьвет прызнаў і за маламожнымі людзьмі правы чэлавека і грамадзяніна, мала памалу выключнае панаваньне вышэйшых станоў руйнавалося і народ пачынаў набіраць што раз большаго значэньня. Там, дзе вышэйшые і ніжэйшые станы былі національна адналітны, справа гэта зводзілася ў канцы канцоў толькі да экономічнаго змаганьня паміж многаможнымі і маламожнымі, пры адных і тыхжэ національных ідэалах. Гэтак злажылося ва ўсіх старонках дзе утрымалася національная дзержаўнасць, або дзе гэта дзержаўнасць нідаўна была раскідана. Затое у такіх старонках, як наша, дзе гасудавственнасць была заўсёды національна чужая народу і народ перахадзіў ад аднэй гасударстваннасьці да другой, там вышэйшые станы адарваліся ад народу, а у народнай массе зазвычай національнай сьвядомасьці не бывае і народ прэдстаўляе сабой сыры {{Абмылка|матэрьял|матэр’ял}}, каторы наслаіўшаяся за доўгі час інтэлігенція, дзержаўная і недзержаўная, кожная стараецца перэцягнуць на свой бок народ і упадобіць сабе яго. Дзеецца гэта с тэй прычыны, што як даўней вышэйшые станы, так цяпер народ—сіла. Хто мае на сваей старане народ, той папраўдзі мае у сваіх руках сілу. Вось чаму у нас на Беларусі ідзе такая заўзятая вайна за наш народ паміж палякамі і расейцамі, і чаму тые абедзьві націі так праціўны національнаму вызваленьню нашаго народу. І датуль пакуль будзе у народзе несьвядомая, цёмная масса, каторую лёгка абаламуціць і перэцягнуць на той, ці іншы бок, датуль наш край будзе арэнай національнаго змаганьня і національных сварак. Падзе гэтае зьеданьне адны адных толькі тады, калі народная масса усьвядоміцца національна. </div> {{Калёнтытул|right='''Власт.'''}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] ouhdaw3h4katloiiwvtxf8t7hfgwfbl 0 21624 88925 60217 2022-08-24T12:14:33Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзігіпа Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч. характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстаме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка І заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заў.зажыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як няйшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 1nkkdf8oltwfk64vhknx530pqdfd5jr 88926 88925 2022-08-24T12:15:15Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзігіпа Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч. характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстаме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка І заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заў.зажыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] ei1myzkp4fp25ue5akcedj9edpghsf1 88927 88926 2022-08-24T12:15:58Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзігіпа Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч. характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстаме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка І заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заўважыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 0ctioc1x19zsi1pve77m2haslfcl5r1 88928 88927 2022-08-24T12:16:22Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзвігіна Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч. характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстаме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка І заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заўважыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 975dudna71mz50yuxho0x0ojc20ohtc 88929 88928 2022-08-24T12:16:46Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзвігіна Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстаме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка і заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заўважыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] qfn1kp5it9r56wkpocr2ynj3exg3cia 88930 88929 2022-08-24T12:19:54Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх. газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзвігіна Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстэме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка і заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заўважыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] pk1zzabz6u1r1rog784natusooy19p8 88932 88930 2022-08-24T12:22:35Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Васількі» | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1914 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Nasa_Niva_1906-1915,1920.zip/1914-25.pdf Газэта «Наша Ніва», № 25, 26 чэрвеня 1914 г., б. 1-2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Рэцэнзія | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''„Васількі“.'''|памер=140%}} {{лінія|2em|прагал=0}} <div style="text-indent:2em;"> Прадаўгавата чэкалі «Васількі» Ядвігіна Ш. на бібліографічную зменку, аде гэта таму, што ацаніць творчасць Ядвігіна Ш. не так лёгкая справа. А ня лёгкая с тэй прычыны, што душа аўтора не цэліком адбілася у яго творчасці ды і сама творчасць выяўляе сабой пройдзеную за апошняе дзесяцілецьця аўторам дарогу. Ядвігін Ш. належыць да пакаленьня сьвадомых беларусоў 1880-х 1890-х г. На ніве беларускай літэратуры першы раз выступіў, быўшы ешчэ студэнтам, як адзін с перэкладчыкоў, выданай у Маскве у 1891 гаду кніжэчкі «[[Сыгнал (1891)|Сыгнал]]» (Гаршына). Ад гэтай пары Ядвігін Ш. не перэставаў цікавіцца беларушчынай. Яго апаведаньня: «У судзе», «Важная фіга» і ня выдадзеная дагэтуль друкам (хоць іграная у 1890 г. на сцэні) драма {{Абмылка|»Здодзей»|«Злодзей»}}, пісана за доўга перад выхадам у сьвет першых беларускіх газэт. Не глядзя на гэта мова у гэтых творах у Ядзвігіна Ш. вышла дзіўна гібкая, жывая і літэратурная, а гэта азначае тое, што на долю аўтора выпало, аднаму с першых, перабіць першые сцежкі у беларускіх адлогах. Ядвігін Ш. церабіў гэтые сцежкі ня толькі праз сваю літэратурную творчасць, але ешчэ болей, і як кіраўнік літэратурнаго аддзелу у 1909 г. у «Нашай Ніве». І з гэтаго боку, з боку апрацаваньня мовы, творчасць Ядвігіна. Ш. Стаіць на першым мейсцы. У аглядзе беларускай пісьменнасці (Колядная пісанка 1913 г) М. Б—віч характарызуе Ядвігіна Ш., як чыстакроўнаго баечніка. З гэтым паглядам я не магу згодзіцца. У яго творчасці я бачу два моманты: творчасць для масы і крык ўласнай душы. Першае у яго праяўляецца дзякуючы набытай сыстэме думаньня, другое вырываецца само з грудзей. Усім вядома, што сьветапагаяд урабляецца ў людзей у маладые гады лёгка і заседае пазьней глыбока у душы. Беларускі сьветагляд Ядвігіна Ш. ураблаўся у 1880-х і 1890-х гадох, калі тагочасные «сьвядомые» беларусы не адрожнівалі беларускай этнографіі, ад національнай справы. Патрыотызм тых дзеячоў быў, так сказаць, этнографічны. Яны цікавіліся б беларускім народам, аго асобнасьцямі, любілі гэты народ, ідэалізавалі яго, нават „ішлі ў народ“, сабіралі песьні народнне і сьмешные апаведаньня і анэгдоты. Уся тагочасная беларускасць інтэлігенціі выплывала с пачуцьця а не з ясна пастаўленых національных постулятоў. І вось рад апаведавьнёў Ядаігіна Ш: «У Судзе», «Важная фіга» («Васількі»);—«Заморскі зьвер», «Пакыка», «З маленькім білецікам» (зборнік «Бярозка») і інш.; даюць, так сказаць, сынтэзу погляду „сьвядомай“ беларускай інтэлігенціі {{Абмылка|1880—90-ох|1880—90-оў}} гадоў. Побоч з гэтым Ядвігін Ш. дае рад цікавых і дужа цэнных па тэме і апрацаваньню народных казак і сатырычна-алегорычных апаведаньнёў. Ні ў гуморыстычных апаведаньнях, ні ў казках-легендах, ні сатырыстычных алегорыях, каторые, як слушна заўважыў. М. Б—віч (Колядн. Піс.) прыбліжаюць нашаго аўтора да такіх пісьменнікоў як Шчэдрын і Горкі у Расеі, або Леманскі ў Польшчы,—Ядвігін Ш. не праявіў сваей глыбокай і трагічнай душы. Душа гэта праглянула праз апаведаньня: „З бальнічнага жыцьця“, „Зарабаяюць“ і ў паэзіях прозай („Раны“, «Васількі») І то праглянула у іх не ўся душа, ва ўсю глыб і шыр, а ўзварухнулася частачка яе. Спадзяёмся, што аўтор абагаціць ешчэ беларускую літэратуру не адным хвалюючым душу «кавалкам з жыцьця», каторае ён так добра умее адтварыць, калі „скалыхнецца сэрцэ“. Па {{Абмылка|моему|моему,}} аўтору такой меры, як Ядзігін Ш. грэшна не зачапіць болей глыбокіх струн душы беларускай, каторую ён так добра разумее і адчувае. У нас пакуль што німа ні добрай абшырнай повесьці, ні гістарычных апаведаньнёў. Во дарога якой павінен пайсці аўтор «Жывы нябошчык», «Чортава ласка», «Дуб дзядуля»—гэта-ж прост прыклады, як трэба пісаць апаведаньня. Але варочаючыся да «Васількоў» трэба жычыць, каб гэта кніжэчка як найшырэй пайшла. Чытач у ей знайдзе і сьмяхотнае і сьлёзнае, а перэдусім цікава напісанае у форме простай, яснай, усякаму даступнай, з выводам моральлю ў канцы большай часці апаведаньнёў. Многа якіе расказы былі даўно чэканы у асобнай кніжцы як напр. «Суд» і «Важная фіга», каторые сталіся праз «Беларускі календар» вядомы ужо дагэтуль, па ўсей немаль Беларусі. Кніжэчка выдана сціпна, прыгожа; мае 120 страніц, а каштуе танна: усяго 30 кап. </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л.'''}} [[Катэгорыя:Крытыка Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы 1914 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 925h02thfkvo5lh7v7wpf47c81bd3d0 102 22380 89099 87971 2022-08-25T09:07:16Z VasyaRogov 1510 /* Пераклады */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара |Імёны = Кастусь |Прозвішча = Гарабурда |Варыянты імёнаў = |Выява = |ДН = 1892 (1893) |Месца нараджэння = |ДС = пасля 1963 |Месца смерці = |Апісанне = беларускі перакладчык |Іншае = |Вікіпедыя = Кастусь Гарабурда |Вікіпедыя2 = Кастусь Гарабурда |Вікіцытатнік = |Вікісховішча = |Вікіліўр = |ЭСБЕ = |Google = |Катэгорыя = Кастусь Гарабурда |Першая літара прозвішча = Г }} {{All works‎}} == Пераклады == * {{Скан|[[Расійская гісторыя ў самым кароткім нарысе (Пакроўскі/Гарабурда)]]|Расійская гісторыя ў самым кароткім нарысе.pdf}} * [[Глыбіня Маракота]] {{PD-Беларусь}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] imdn7wq9mls7mg7ob4b3ok0hiz0uhnz 0 23725 89092 67562 2022-08-25T08:28:29Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Вялікі патрыот — Васіль Цяпінскі | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1920 | крыніца = [https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/nlb.by/Dauniejsyja/Insyja/Casopis_Kouna.zip/1920-001.pdf Часопіс «Часопісь», № 1 (5), студзень 1920 г., б. 2] | арыгінал = | пераклад = | сэкцыя = Артыкул | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} {{цэнтар|'''ВЯЛІКІ ПАТРЫОТ-ВАСІЛЬ ЦЯПІНСКІ.'''|памер=140%}} {{цэнтар|{{Разьбіўка|Шкіц}}.<ref>Малюнак глядзі на I стр. вокладкі.</ref>}} <div style="text-indent:2em;"> У XVI сталецьці Беларусь перэжывала разам з Заходняй Эўропай рэфармацыю. Тагочасныя беларускія вышэйшыя станы: князі і вяльможныя магнаты, ездзячы заграніцу дзеля асьветы і „полероўнасьці“ прывазілі адтуль {{Разьбіўка|навінкі}}. Навінкамі {{Абмылка|звалі-тады|звалі тады}} новыя думкі аб веры, новыя сэкты. І ўсё бліскучае панства: і паны рады {{Абмылка|каралеўскія-с''е''натары|каралеўскія-сенатары}}, і князі, і баяры займаліся пазнаньнем Пісьма Сьвятога і тварэньнем новых вер. На сэймах і зьездах болей гаварылі аб навуцы Кальвіна і Лютэра, чым аб патрэбах абароны краёвай і патрэбах дзяржаўных. Мала гэтага: ўвёсь наш грамадзкі верх раздзяліуся на „грэкаў“, „рымлян“, „кальвіністаў" і іншых, — ды затрачываў пачуцьцё народнай суцэльнасьці і еднасьці. У аднэй сямьі бывала па тры веры: дзед — „грэк“, сын — „кальвініст“, ўнук — „каталік“. Адным словам, тварылася ў нас рожнаверцаў {{Абмылка|непамярна|непамерна}} многа, ды непамерна заўзятых адны проці другіх, і кожны цягнуў супольную айчыну ў свой бок. У гэткія сумныя часы, ў глухім закутку Полаччыны, скромны шляхціц, але гарачы {{Абмылка|парыот -|патрыот —}} Васіль Цяпінскі, „бачучы упадак айчыны мілай“, балеў душой над гэтым. А найболей над тым, што князі, баяры і шляхта, гонючыся за загранічнымі навінкамі, адыходзілі ад роднага народу, родных звычаёў і мовы. Балеў таму, што гэта вяло яго мілую айчыну да упадку, да цялеснага і духовага рабства, да шуканьня бацькаўшчыны за межамі сваёй старонкі. І Цяпінскі саматугам задумаў зрабіць вялікую справу: выдаць Пісьмо Святое добрай беларускай мовай, каб, чытаючы Слова Божае ў роднай мове, сэрцы адпаўшых сыноў зьвярталіся да роднага народу і ў злучнасьці з ім будавалі, а не руйнавалі, сваю айчыну. З чытаньнем Пісьма Святога ў роднай мове Цяпінскі звязываў вялікае значэньне. З гэтымі думкамі перакладае ён на нова, на беларускую мову Біблію і пачынае друкаваць яе у сваёй „убогай друкарні“. Перэклад і друкаваньне Бібліі было, само сабой, не пад сілу аднаму чалавеку. І, мабыць, сьмерць спыніла яго багамілую работу, бо да нас дайшла толькі частка Бібліі Васіля Цяпінскага. Да Бібліі сваёй Цяпінскі напісаў прадмову. У прадмове ён сердэчнымі словамі апаведае, што яго прымусіла ўзяцца за працу і, як, па яго думцы, трэба ратаваць мілую айчыну. Перш наперш, каб ўнікнуць разбіцьця народу беларускага, Цяпінскі просіць тагочасных паноў „трымаціся языка свайго прырожонаго“, ды каб яны вучыліся граматы беларускай, закладалі школы беларускія для народу, {{Абмылка|дзела|дзеля}} міласьці да айчыны нашай, дзеля таго, што народ гэты „неумеетны і утраплены“… {{Абмылка|Калі, -|Калі, —}} казаў Цяпінскі, — ў вас яшчэ да народу гэтага засталося колькі-небудзь улітаваньня, закладайце школы для яго, але не такія, як цяпер… на вечны ўстыд у чужой мове, а ў сваёй „роднай“ (беларускай) мове, абы айчына ваша да канца ня згінула і вы з ёю, бо калі праз ваш ратунак яна будзе выдзвігнена, — і вы з ёй разам выдзвігнены будзеце!—… І духавенство маліў Цяпінскі, каб „дзеля вечнай заплаты сабе ад Бога і дзеля баязьні Суда справядлівага Божага“ навучала народ беларускі ў мове яго „прырожонай“. А што далей было? А далей сталася тое, што правідзеў Цяпінскі: ад раздзелу на веры, панства беларускае перайшло да раздзелу на народнасьці варагавала між сабою, а народ застаўся ў недбаньні „нічыёй уласнасьцю“, каторую ўсякі, можэ сабе прысвоіць… А што з айчыной? Айчына беларуская для многіх сыноў яе сталася чужыною, бо вочы іх адвернуты ў іншы, чужы бок!… </div> {{Калёнтытул|right='''В. Л—скі.'''}} {{лінія|4em|прагал=0}} ----------- {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Гістарычныя працы Вацлава Ластоўскага]] [[Катэгорыя:Творы пра Васіля Цяпінскага]] [[Катэгорыя:Творы 1920 года]] [[Катэгорыя:Часопісь (1920)]] qehebm4rwfsucsf7hs5z7xp3zfh4y8d 4 23917 89068 88640 2022-08-24T18:38:37Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{#lst:Вікікрыніцы:Каляндар}} ---- : [[Вікікрыніцы:Паэзія сёння/жнівень]] : [[Вікікрыніцы:Проза сёння/жнівень]] ---- <section begin="1"/>'''1 жніўня''' * 1520 — нарадзіўся [[Аўтар:Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонт III Аўгуст]], вялікі князь літоўскі (1529—1572), кароль польскі (1548—1572) * 1938 — загінуў [[Аўтар:Іван Цьвікевіч|Іван Цьвікевіч]], беларускі навуковец, кіраўнік мэдычнай сэкцыі Інстытуту беларускай культуры <section end="1"/> <section begin="2"/>'''2 жніўня''' * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Коўш|Аляксандар Коўш]], беларускі грамадзка-палітычны і царкоўны дзеяч * 1919 — у Вільні створаная [[:Катэгорыя:Беларуская вайсковая камісія|Беларуская вайсковая камісія]] <section end="2"/> <section begin="3"/>'''3 жніўня''' * 1971 — памёр [[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]], беларускі пісьменьнік <section end="3"/> <section begin="4"/>'''4 жніўня''' * 1875 — памёр [[Аўтар:Ганс Крысціян Андэрсен|Ганс Крыстыян Андэрсэн]], дацкі пісьменьнік і паэт <section end="4"/> <section begin="5"/>'''5 жніўня''' * 1461 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі * 1772 — Расея, Прусія і Аўстрыя падпісалі канвэнцыю, паводле якой адбыўся Першы падзел Рэчы Паспалітай * 1908 — памёр [[Аўтар:Валерый Урублеўскі|Валеры Ўрублеўскі]], паўстанец 1863 году, рэвалюцыянэр <section end="5"/> <section begin="6"/>'''6 жніўня''' * 1840 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец * 1877 — памёр [[Аўтар:Іван Насовіч|Іван Насовіч]], беларускі мовазнавец-лексыкограф, фальклярыст, этнограф <section end="6"/> <section begin="7"/>'''7 жніўня''' * 1879 — нарадзіўся [[Аўтар:Пётра Крачэўскі|Пётра Крачэўскі]], беларускі палітычны дзяяч, гісторык, пісьменьнік * 1921 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Блок|Аляксандар Блок]], расейскі паэт * 1941 — памёр [[Аўтар:Рабіндранат Тагор|Рабіндранат Тагор]], бэнгальскі паэт, пісьменьнік, кампазытар, мастак, грамадзкі і рэлігійны дзяяч <section end="7"/> <section begin="8"/>'''8 жніўня''' * 1910 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў паэму «[[Сон на кургане]]» * 1912 — нарадзіўся [[Аўтар:Аркадзь Чарнышэвіч|Аркадзь Чарнышэвіч]], беларускі пісьменьнік <section end="8"/> <section begin="9"/>'''9 жніўня''' * 1864 — нарадзіўся [[Аўтар:Раман Дмоўскі|Раман Дмоўскі]], польскі палітычны дзяяч, публіцыст * 1890 — нарадзіўся [[Аўтар:Максім Бурсевіч|Максім Бурсевіч]], беларускі нацыянальны дзеяч, пэдагог, публіцыст * 1915 — памёр [[Аўтар:Ежы Жулаўскі|Ежы Жулаўскі]], польскі пісьменьнік-фантаст, паэт і драматург * 1927 — зьезд Беларускай праваслаўнай царквы абвясьціў аўтакефалію <section end="9"/> <section begin="10"/>'''10 жніўня''' * 1796 — нарадзіўся [[Аўтар:Ігнат Легатовіч|Ігнат Легатовіч]], беларуска-польскі паэт, пэдагог * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Антанас Смятона|Антанас Смятона]], летувіскі палітык, прэзыдэнт Летувы * 1878 — нарадзіўся [[Аўтар:Еўсцігней Міровіч|Еўсьцігней Міровіч]], беларускі драматург * 1898 — нарадзіўся [[Аўтар:Тадэвуш Далэнга-Мастовіч|Тадэвуш Далэнга-Мастовіч]], беларуска-польскі пісьменьнік * 1919 — у Менску створаны [[:Катэгорыя:Часовы беларускі нацыянальны камітэт|Часовы беларускі нацыянальны камітэт]], арганізацыйны цэнтар беларускага нацыянальнага руху. <section end="10"/> <section begin="11"/>'''11 жніўня''' * 1856 — нарадзіўся [[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|Ўладзімер Дабравольскі]], беларуска-расейскі этнограф, фальклярыст <section end="11"/> <section begin="12"/>'''12 жніўня''' * 1938 — загінуў [[Аўтар:Пётр Мятла|Пётар Мятла]], беларускі грамадзка-палітычны дзяяч <section end="12"/> <section begin="13"/>'''13 жніўня''' * 1860 — нарадзіўся [[Аўтар:Мацвей Любаўскі|Мацей Любаўскі]], беларуска-расейскі гісторык * 1946 — памёр [[Аўтар:Герберт Уэлс|Гэрбэрт Ўэлз]], брытанскі пісьменьнік і публіцыст * 1956 — памёр [[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]], клясык беларускае літаратуры, празаік, паэт <section end="13"/> <section begin="14"/>'''14 жніўня''' * 1385 — паміж Польскім Каралеўствам і Вялікім Княствам Літоўскім была падпісаная Крэўская вуні * 1958 — памёр [[Аўтар:Эдвард Будзька|Эдвард Будзька]], беларускі публіцыст, палітык, грамадскі дзеяч, паэт і выдавец <section end="14"/> <section begin="15"/>'''15 жніўня''' * 1831 — нарадзіўся [[Аўтар:Вінцэсь Каратынскі|Вінцэсь Каратынскі]], беларуска-польскі паэт і журналіст <section end="15"/> <section begin="16"/>'''16 жніўня''' * 1882 — нарадзіўся [[Аўтар:Леанід Леўшчанка|Леанід Леўшчанка]], беларускі літаратуразнавец, настаўнік * 1920 — памёр [[Аўтар:Аляксей Шахматаў|Аляксей Шахматаў]], расейскі філёляг, мовазнавец, гісторык <section end="16"/> <section begin="18"/>'''18 жніўня''' * 1891 — нарадзіўся [[Аўтар:Макар Краўцоў|Макар Краўцоў]], беларускі паэт, публіцыст, перакладчык * 1942 — загінуў [[Аўтар:Лявон Більдзюкевіч|Лявон Більдзюкевіч]], беларускі пэдагог, матэматык, грамадзкі дзяяч <section end="18"/> <section begin="19"/>'''19 жніўня''' * 1506 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі * 1912 — нарадзіўся [[Аўтар:Барыс Мікуліч|Барыс Мікуліч]], беларускі пісьменьнік, крытык * 1943 — загінуў [[Аўтар:Язэп Воўк-Левановіч|Язэп Воўк-Левановіч]], беларускі мовазнавец <section end="19"/> <section begin="20"/>'''20 жніўня''' * 1881 — нарадзіўся [[Аўтар:Іван Луцкевіч|Іван Луцкевіч]], беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч, публіцыст, археоляг * 1938 — загінуў [[Аўтар:Уладзімір Пракулевіч|Уладзімер Пракулевіч]], беларускі грамадзкі і палітычны дзяяч, публіцыст, журналіст, юрыст <section end="20"/> <section begin="22"/>'''22 жніўня''' * 1621 — [[Аўтар:Ян Казімір Пашкевіч|Ян Казімер Пашкевіч]] напісаў верш «[[Полска квитнет лациною…]]» * 1898 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец <section end="22"/> <section begin="23"/>'''23 жніўня''' * 1847 — памёр [[Аўтар:Ян Чачот|Ян Чачот]], беларуска-польскі паэт, драматург, фальклярыст, этнограф * 1954 — памёр [[Аўтар:Васіль Русак|Васіль Русак]], беларускі нацыянальны дзяяч, выдавец, прадпрымальнік * 1955 — памёр [[Аўтар:Іван Краскоўскі|Іван Краскоўскі]], беларускі і ўкраінскі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст <section end="23"/> <section begin="24"/>'''24 жніўня''' * 1906 — нарадзіўся [[Аўтар:Юльян Саковіч|Юльян Саковіч]], беларускі грамадзкі й палітычны дзяяч * 1954 — памёр [[Аўтар:Леанід Леўшчанка|Леанід Леўшчанка]], беларускі літаратуразнавец, настаўнік <section end="24"/> <section begin="25"/>'''25 жніўня''' * 1900 — памёр [[Аўтар:Павел Шэйн|Павал Шэйн]], беларускі этнограф, фальклярыст, мовазнавец * 1919 — выйшаў першы нумар рэдагаванай [[Аўтар:Янка Купала|Янкам Купалам]] газэты «[[Звон (газета)|Звон]]» * 1947 — памерла [[Аўтар:Алеся Александровіч|Алеся Александровіч]], беларускі літаратуразнаўца, пэдагог <section end="25"/> <section begin="26"/>'''26 жніўня''' * 1933 — СНК БССР прыняў [[Пастанова СНК БССР «Аб зменнах і спрашчэнні беларускага правапіса»|пастанову «Аб зменнах і спрашчэнні беларускага правапіса»]] <section end="26"/> <section begin="27"/>'''27 жніўня''' * 1856 — нарадзіўся [[Аўтар:Іван Франко|Іван Франко]], украінскі пісьменьнік, палітык і філёзаф * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Людас Гіра|Людаслаў Гіра]], летувіскі паэт, драматург, літаратурны крытык, публіцыст <section end="27"/> <section begin="28"/>'''28 жніўня''' * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Уласаў|Аляксандар Уласаў]], беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст, палітык <section end="28"/> <section begin="31"/>'''31 жніўня''' * 1922 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў трагікамэдыю «[[Тутэйшыя]]», якая ў СССР замоўчвалася <section end="31"/> j96zsylnp735uvct1mwldmq9jsnqk9h 4 23918 89069 85182 2022-08-24T18:38:56Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{#lst:Вікікрыніцы:Каляндар}} ---- : [[Вікікрыніцы:Паэзія сёння/верасень]] : [[Вікікрыніцы:Проза сёння/верасень]] ---- <section begin="1"/>'''1 верасьня''' * 1906 — у Вільні выйшла першая легальная беларуская газэта «Наша доля» * 1853 — нарадзіўся [[Аўтар:Міхал Федароўскі|Міхал Федароўскі]], беларускі фалькларыст, этнограф, археоляг <section end="1"/> <section begin="2"/>'''2 верасьня''' * 1934 — памёр [[Аўтар:Мікола Ільяшэвіч|Мікола Ільяшэвіч]], беларускі грамадзкі дзяяч, гісторык, настаўнік <section end="2"/> <section begin="3"/>'''3 верасьня''' * 1937 — загінуў [[Аўтар:Ілья Ізгур|Ільля Ізгур]], беларуска-габрэйскі паэт <section end="3"/> <section begin="4"/>'''4 верасьня''' * 1809 — нарадзіўся [[Аўтар:Юльюш Славацкі|Юльюш Славацкі]], польскі паэт, драматург * 1913 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў драму «[[Раскіданае гняздо]]» <section end="4"/> <section begin="5"/>'''5 верасьня''' * 1817 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксей Талстой|Аляксей Талстой]], расейскі пісьменьнік, паэт * 1893 — нарадзіўся [[Аўтар:Язэп Фарботка|Язэп Фарботка]], беларускі паэт, літаратуразнавец <section end="5"/> <section begin="10"/>'''10 верасьня''' * 1916 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Ельскі|Аляксандар Ельскі]], беларускі літаратар, гісторык <section end="10"/> <section begin="11"/>'''11 верасьня''' * 1865 — нарадзіўся [[Аўтар:Яніс Райніс|Яніс Райніс]], латыскі паэт, драматург, палітык <section end="11"/> <section begin="12"/>'''12 верасьня''' * 1929 — памёр [[Аўтар:Яніс Райніс|Яніс Райніс]], латыскі паэт, драматург, палітык <section end="12"/> <section begin="13"/>'''13 верасьня''' * 1859 — памёр [[Аўтар:Фадзей Булгарын|Тадэвуш Булгарын]], беларуска-расейскі пісьменьнік, журналіст, крытык, выдавец <section end="13"/> <section begin="14"/>'''14 верасьня''' * 1906 — У «Нашай Долі» быў упершыню апублікаваны верш [[Аўтар:Якуб Колас|Якуба Коласа]] «[[Наш родны край]]», дэбют творцы <section end="14"/> <section begin="15"/>'''15 верасьня''' * 1789 — нарадзіўся [[Аўтар:Джэймс Фенімар Купер|Джэймх Фэнімар Купэр]], амэрыканскі пісьменьнік * 1862 — памёр [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслаў Сыракомля]], беларуска-польскі паэт * 1954 — памёр [[Аўтар:Язэп Драздовіч|Язэп Драздовіч]], беларускі мастак, археоляг, пісьменьнік, этнограф <section end="15"/> <section begin="16"/>'''16 верасьня''' * 1859 — нарадзіўся [[Аўтар:Браніслаў Эпімах-Шыпіла|Браніслаў Эпімах-Шыпіла]], беларускі мовазнаўца, літаратуразнаўца, фальклярыст і выдавец <section end="16"/> <section begin="17"/>'''17 верасьня''' * 1846 — нарадзіўся [[Аўтар:Генрых Татур|Генрых Татур]], беларускі гісторык, археоляг, краязнавец <section end="17"/> <section begin="19"/>'''19 верасьня''' * 1938 — памёр [[Аўтар:Браніслаў Туронак|Браніслаў Туронак]], беларускі грамадзкі дзяяч, лекар, публіцыст <section end="19"/> <section begin="20"/>'''20 верасьня''' * 1906 — У «Нашай Долі» было ўпершыню апублікаванае апавяданьне [[Аўтар:Ядвігін Ш.|Ядвігіна Ш.]] «[[Суд (Ядвігін)|Суд]]», дэбют творцы * 1939 — загінуў [[Аўтар:Тадэвуш Далэнга-Мастовіч|Тадэвуш Далэнга-Мастовіч]], беларуска-польскі пісьменьнік <section end="20"/> <section begin="21"/>'''21 верасьня''' * 1866 — нарадзіўся [[Аўтар:Герберт Уэлс|Гэрбэрт Ўэлз]], брытанскі пісьменьнік і публіцыст <section end="21"/> <section begin="22"/>'''22 верасьня''' * 1809 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Рыпінскі|Аляксандар Рыпінскі]], беларуска-польскі паэт, фалькларыст, кнігавыдавец <section end="22"/> <section begin="23"/>'''23 верасьня''' * 1910 — у «Нашай Ніве» было ўпершыню апублікаванае апавяданьне [[Аўтар:Змітрок Бядуля|Зьмітрака Бядулі]] «[[Пяюць начлежнікі]]», беларускамоўны дэбют творцы <section end="23"/> <section begin="29"/>'''29 верасьня''' * 1529 — зацьверджаны Статут Вялікага Княства Літоўскага, першы збор законаў фэадальнага права * 1823 — нарадзіўся [[Аўтар:Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслаў Сыракомля]], беларуска-польскі паэт * 1891 — нарадзіўся [[Аўтар:Аркадзь Смоліч|Аркадзь Смоліч]], беларускі навукоўца, палітычны і грамадзкі дзяяч <section end="29"/> <section begin="30"/>'''30 верасьня''' * 1773 — Сойм Рэчы Паспалітай ратыфікаваў канвэнцыю Расеі, Прусіі і Аўстрыі, паводле якой адбыўся Першы падзел Рэчы Паспалітай * 1934 — памёр [[Аўтар:Мітрафан Доўнар-Запольскі|Мітрафан Доўнар-Запольскі]], беларускі гісторык, этнограф, фальклярыст і літаратуразнавец * 1939 — памёр [[Аўтар:Стары Улас|Стары Ўлас]], беларускі паэт, публіцыст, фальклярыст <section end="30"/> 7s032uhlmudz7td1i7d9n34zmb4punw 102 26171 88965 74429 2022-08-24T13:23:40Z Nejurist 840 /* Пераклады */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара |Імёны = Зоф’я |Прозвішча = Трашчкоўская |Варыянты імёнаў = Adam M-ski |Выява = Зоф'я Адамаўна Тшашчкоўская.jpg |ДН = 1847 |Месца нараджэння = Дарагавіца |ДС = 7 кастрычніка 1911 |Месца смерці = Дарагавіца |Апісанне = беларуска-польская пісьменьніца, перакладчыца |Іншае = |Вікіпедыя = Зоф’я Трашчкоўская |Вікіпедыя2 = Зоф’я Трашчкоўская |Вікіцытатнік = |Вікісховішча = Category:Zofia Trzeszczkowska |Вікіліўр = |ЭСБЕ = |Google = |Катэгорыя = Зоф’я Трашчкоўская |Першая літара прозвішча = Т }} == Творы == {{Усе творы}} *[[Беларуская малітва]] (1888) == Пераклады == *[[Казак (Чачот/Трашчкоўская)|Казак]] *[[Каліна (Ленартовіч/Трашчкоўская)|Каліна]] *[[Як жа мне цябе, дзяўчына (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] *[[Ля аконца (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Беларускія паэты]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] 91x80x5jubtrt6ru1jayxu2rn2ai4zd 88969 88965 2022-08-24T13:35:24Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара |Імёны = Зоф’я |Прозвішча = Трашчкоўская |Варыянты імёнаў = Adam M-ski |Выява = Зоф'я Адамаўна Тшашчкоўская.jpg |ДН = 1847 |Месца нараджэння = Дарагавіца |ДС = 7 кастрычніка 1911 |Месца смерці = Дарагавіца |Апісанне = беларуска-польская пісьменьніца, перакладчыца |Іншае = |Вікіпедыя = Зоф’я Адамаўна Тшашчкоўская |Вікіпедыя2 = Зоф’я Тжашчкоўская |Вікіцытатнік = |Вікісховішча = Category:Zofia Trzeszczkowska |Вікіліўр = |ЭСБЕ = |Google = |Катэгорыя = Зоф’я Трашчкоўская |Першая літара прозвішча = Т }} == Творы == {{Усе творы}} *[[Беларуская малітва]] (1888) == Пераклады == *[[Казак (Чачот/Трашчкоўская)|Казак]] *[[Каліна (Ленартовіч/Трашчкоўская)|Каліна]] *[[Як жа мне цябе, дзяўчына (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] *[[Ля аконца (Канапніцкая/Трашчкоўская)]] [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Беларускія паэты]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] 6ltvpn52vnoaouwwmcbxn52ntvwe1cy 0 26465 89017 76171 2022-08-24T15:52:55Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Дудка беларуская (1922)]] у [[Дудка беларуская (1922, Вільня)]], не пакінуўшы перасылкі wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Дудка беларуская (1921)]] 3nk4i155iwpui1wjsw8dec1g3wi4g9p 0 28445 89067 86250 2022-08-24T18:37:42Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Новая беларуская літаратура | аўтар = Адам Багдановіч | год = 1925 год | пераклад = | секцыя = Брашура | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} <pages index="Новая беларуская літаратура (Адам Багдановіч).pdf" from="1" to="1" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Новая беларуская літаратура (Адам Багдановіч).pdf" from="2" to="2" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Новая беларуская літаратура (Адам Багдановіч).pdf" from="3" to="3" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Новая беларуская літаратура (Адам Багдановіч).pdf" from="4" to="26" /> {{Выроўніваньне-канец}} {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Новая беларуская літаратура (Адам Багдановіч).pdf" from="27" to="27" /> {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Адам Багдановіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя беларускай літаратуры]] [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Кнігі]] [[Катэгорыя:Творы 1925 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Віцебску]] 79numd5wj3pdjiqnu675te8qs976aj7 0 28452 89066 84558 2022-08-24T18:37:20Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Бярозка | аўтар = Ядвігін Ш. | год = 1912 год | пераклад = | секцыя = Зборнік прозы | папярэдні = | наступны = | анатацыі = }} <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="5" to="5" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="6" to="6" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="7" to="7" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="8" to="8" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} {{цэнтар|{{Разьбіўка|ЗЬМЕСТ}}.<ref>У арыгінальным выданьні няма, дададзена дзеля зручнасьці. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|памер=140%}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:25em}} {{справа|<small>Стар.</small>}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Бярозка|Бярозка]]|3|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Чэлавек|Чэлавек]]|6|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Хлеб|Хлеб]]|7|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Баба|Баба]]|9|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Заморскі зьвер|Заморскі зьвер]]|11|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Пазыка|Пазыка]]|13|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/З маленькім білецікам|З маленькім білецікам]]|15|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Вучоны бык|Вучоны бык]]|18|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Што сказаў певень|Што сказаў певень]]|20|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Падласенькі|Падласенькі]]|24|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Рабы|Рабы]]|26|3}} {{Dotted TOC||[[Бярозка (1912)/Дачэсные|Дачэсные]]|30|3}} {{block center/e}} {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="39" to="40" /> ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old}} [[Катэгорыя:Бярозка (Ядвігін)|*]] [[Катэгорыя:Зборы твораў]] [[Катэгорыя:Сатыра]] [[Катэгорыя:Наша Ніва]] [[Катэгорыя:Творы 1912 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Вільні]] fnb6peyk0jt6s7ydhjz89440rd32ysc 0 28714 89058 86129 2022-08-24T18:33:58Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = «Сялянка» В. Дуніна-Марцінкевіча на менскай сцэне | аўтар = Альберт Паўловіч | секцыя = Артыкул | папярэдні = | наступны = | крыніца = Полымя, 1929 - №8-9 | год = 1929 }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Паўловіч Дунін Марцінкевіч.pdf" from="1" to="3" /> {{Выроўніваньне-канец}} ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Альберт Паўловіч]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Успаміны]] [[Катэгорыя:Мінск]] [[Катэгорыя:Тэатр]] [[Катэгорыя:Творы 1929 года]] [[Катэгорыя:Полымя (часопіс)]] 3fqgwr6g27dsx1oa7vto76z9w3f3bkl 0 28721 89060 86512 2022-08-24T18:34:52Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча | аўтар = Наша Ніва | секцыя = Артыкул | папярэдні = | наступны = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне|Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне]] | крыніца = | год = 1910 год }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="1" to="2" fromsection=red tosection=red/> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча}} {{PD-old}} [[Катэгорыя:Ананімныя творы]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] en2ah1lug8rhouzhhfj7jr16kf7ppfw 0 28726 89061 86513 2022-08-24T18:35:02Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне | аўтар = Рамуальд Зямкевіч | секцыя = Артыкул | папярэдні = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча|У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча]] | наступны = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Памяці Вінцука Марцінкевіча|Памяці Вінцука Марцінкевіча]] | крыніца = | год = 1910 год }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="2" to="11" fromsection=ziamkievicz tosection=ziamkievicz /> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літаратурнае значэньне}} ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Рамуальда Зямкевіча]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] ibwu321gfsp3r71daf8d5z2h17wh9vo 0 28738 89059 85226 2022-08-24T18:34:31Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Наша Ніва № 48 | безаўтара = | секцыя = Газэта | папярэдні = [[Наша Ніва (1906)/1910/47|№ 47]] | наступны = [[Наша Ніва (1906)/1910/49|№ 49]] | крыніца = | год = 25 лістапада 1910 году | анатацыі = Рэдактар-выдавец: [[Аўтар:Аляксандр Уласаў|Аляксандар Уласаў]]. Нумар прысьвечаны [[Аўтар:Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Вінцэнту Дунін-Марцінкевічу]] ў гонар 25-ае гадавіны зь ягонае сьмерці. }} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="1" to="1" fromsection=верхавіна tosection=верхавіна/> * [[Наша Ніва (1906)/1910/48/У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча|У 25-летнюю гадаўшчыну сьмерці В. Дунін-Марцінкевіча]] — ананімны артыкул. * [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне|Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне]] — артыкул [[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Рамуальда Зямкевіча]]. * [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Памяці Вінцука Марцінкевіча|Памяці Вінцука Марцінкевіча]] — верш [[Аўтар:Янка Купала|Янкі Купалы]]. * [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча|Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча]] — артыкул [[Аўтар:Альгерд Бульба|Альгерда Бульбы]]. * [[Наша Ніва (1906)/1910/48/В. Марцінкевіч у практычным жыцьці|В. Марцінкевіч у практычным жыцьці]] — артыкул [[Аўтар:Ядвігін Ш.|Ядвігіна Ш]]. <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="16" to="16" fromsection=канец tosection=канец /> {{DEFAULTSORT:48}} {{PD-old-70}} 61bi5807pbm3rblc0uz2aassfojm7ve 0 28750 89063 86514 2022-08-24T18:35:30Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча | аўтар = Альгерд Бульба | секцыя = Артыкул | папярэдні = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Памяці Вінцука Марцінкевіча|Памяці Вінцука Марцінкевіча]] | наступны = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/В. Марцінкевіч у практычным жыцьці|В. Марцінкевіч у практычным жыцьці]] | крыніца = | год = 1910 год }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="12" to="14" fromsection=bulba tosection=bulba/> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча}} ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Альгерда Бульбы]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] gdmmw1f3xhjkz8o81hdtygq39noae8g 0 28790 89057 85151 2022-08-24T18:33:27Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Кароткая гісторыя Беларусі | аўтар = Вацлаў Ластоўскі | год = 1910 год | пераклад = | секцыя = Падручнік | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Кароткая гісторыя Беларусі]]. }} <pages index="Кароткая гісторыя Беларусі.pdf" from="5" to="5" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Кароткая гісторыя Беларусі.pdf" from="6" to="6" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Кароткая гісторыя Беларусі.pdf" from="7" to="7" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} {{цэнтар|{{Разьбіўка|ЗЬМЕСТ}}.<ref>У арыгінальным выданьні няма, дададзена дзеля зручнасьці. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|памер=140%}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:25em}} {{справа|<small>Стар.</small>}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Прадмова|Прадмова]]|III|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Матэр’ялы да гісторыі|Матэр’ялы да гісторыі]]|IV|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Часць першая|Часць першая]]. Ад першых часоў да ўцёку Полацкіх князёў у Літву (1129 год)|1|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Часць другая|Часць другая]]. Ад павароту Полацкіх князёў (1132 г.) да сьмерці Вітоўта (1430 г.)|6|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Часць трэцяя|Часць трэцяя]]. Ад сьмерці Вітоўта (1430 г.) да Люблінскай Уніі (1569 г.)|29|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Часць чацьвёртая|Часць чацьвёртая]]. Ад Люблінскай Уніі (1569 г.) да раздзелу Польшчы|41|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Часць пятая|Часць пятая]]. Беларусь пад Расеяй|84|9}} {{Dotted TOC||[[Кароткая гісторыя Беларусі (1910, кірыліца)/Дапіскі да рысункоў|Дапіскі да рысункоў]]|98|9}} {{block center/e}} {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Кароткая гісторыя Беларусі.pdf" from="115" to="115" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Кароткая гісторыя Беларусі.pdf" from="116" to="116" /> ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Кнігі]] [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Вільні]] ceiewfoskhtw025euc64tssggch0e60 0 28793 89062 85166 2022-08-24T18:35:16Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Памяці Вінцука Марцінкевіча | аўтар = Янка Купала | секцыя = Верш | папярэдні = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне|Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыцьцё і літэратурнае значэньне]] | наступны = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча|Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча]] | крыніца = | год = 1910 год | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Памяці Вінцука Марцінкевіча]]. }} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="11" to="12" fromsection=kupala tosection=kupala /> {{DEFAULTSORT:Памяці Вінцука Марцінкевіча}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] 5pk0futf1bbyqlvf6ib8b83w8jtf05b 0 28796 89064 86515 2022-08-24T18:35:41Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = В. Марцінкевіч у практычным жыцьці | аўтар = Ядвігін Ш. | секцыя = Артыкул | папярэдні = [[Наша Ніва (1906)/1910/48/Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча|Грамадзянскае становішчэ В. Дунін-Марцінкевіча]] | наступны = | крыніца = | год = 1910 год }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Наша Ніва 1910 48.djvu" from="14" to="16" fromsection=sz tosection=sz /> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:В. Марцінкевіч у практычным жыцьці}} {{PD-old}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Ядвігіна Ш.]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Гісторыя Чэхіі]] [[Катэгорыя:Нацыяналізм]] [[Катэгорыя:Творы 1910 года]] [[Катэгорыя:Наша Ніва (кірыліца)]] j9dub7hduy0nzkhbv5dkksnwv9g35ju 0 28821 89078 88811 2022-08-25T06:43:26Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Домбі і сын | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = [[:en:Dombey and Son (1848)|Dombey and Son]] | папярэдні = | наступны = | дата = 1848 (пераклад 1938) | анатацыі = }} *[[Домбі і сын/1|Раздзел I. Домбі і сын]] *[[Домбі і сын/2|Раздзел II, у якім своечасова прымаюцца захады з прычыны нечаканага збегу акалічнасцей, якія ўзнікаюць часам у самых упарадкаваных сем'ях]] *[[Домбі і сын/3|Раздзел III, у якім містэр Домбі, як чалавек і бацька, паказан на чале свайго хатняга дэпартамента]] *[[Домбі і сын/4|Раздзел IV, у якiм на нашай сцэне ўпершыню выступаюць новыя асобы]] *[[Домбі і сын/5|Раздзел V. Рост і хрысціны Поля]] *[[Домбі і сын/6|Раздзел VI. Другая страта Поля]] *[[Домбі і сын/7|Раздзел VII. Позірк з птушынага палёту на месца пражывання міс Токс, а таксама на сардэчную прывязанасць міс Токс]] *[[Домбі і сын/8|Раздзел VIII. Далейшае развіццё, рост і характар Поля]] *[[Домбі і сын/9|Раздзел IХ, у якім Драўляны Мічман трапляе ў бяду]] *[[Домбі і сын/10|Раздзел Х, у якім расказваецца аб выніках, да якіх прывялі няшчасці Мічмана]] *[[Домбі і сын/11|Раздзел ХI. Выступленне Поля на новай сцэне]] *[[Домбі і сын/12|Раздзел XII. Выхаванне Поля]] *[[Домбі і сын/13|Раздзел ХІІІ. Весткі аб гандлёвым флоце і справы ў канторы]] *[[Домбі і сын/14|Раздзел ХІV. Поль робіцца ўсё больш дзівакаваты і едзе дадому на канікулы]] *[[Домбі і сын/15|Раздзел XV. Надзвычайная вынаходлівасць капітана Катля і новыя клопаты Уолтэра Гэя]] *[[Домбі і сын/16|Раздзел ХVІ. Аб чым заўсёды гаварылі хвалі]] *[[Домбі і сын/17|Раздзел ХVII. Капітану Катлю ўдасцца сёе-тое зладзіць для маладых людзей]] *[[Домбі і сын/18|Раздзел ХVIII. Бацька і дачка]] *[[Домбі і сын/19|Раздзел ХІХ. Уолтэр ад'язджае]] *[[Домбі і сын/20|Раздзел ХХ. Містэр Домбі прадпрыймае паездку]] *[[Домбі і сын/21|Раздзел ХХІ. Новыя асобы]] *[[Домбі і сын/22|Раздзел ХХII. Што-колечы аб кіраўніцтве містэра Каркера-загадчыка]] *[[Домбі і сын/23|Раздзел XXIII. Фларэнс адзінокая, а Мічман загадкавы]] *[[Домбі і сын/24|Раздзел XXIV. Клопаты сэрца, якое любіць]] *[[Домбі і сын/25|Раздзел XXV. Дзіўныя весткі пра дзядзьку Соля]] *[[Домбі і сын/26|Раздзел ХХVІ. Цені мінулага і будучага]] *[[Домбі і сын/27|Раздзел XXVII. Цені згушчаюцца]] *[[Домбі і сын/28|Раздзел ХХVІІI. Перамены]] *[[Домбі і сын/29|Раздзел ХХІХ. Місіс Чык зрабілася відушчай]] *[[Домбі і сын/30|Раздзел ХХХ. Перад вяселлем]] *[[Домбі і сын/31|Раздзел ХХХІ. Вяселле]] *[[Домбі і сын/32|Раздзел ХХХІІ. Драўляны Мічман разбіваецца ўшчэнт]] *[[Домбі і сын/33|Раздзел ХХХIII. Кантрасты]] *[[Домбі і сын/34|Раздзел ХХХІV. Другая маці з дачкой]] *[[Домбі і сын/35|Раздзел ХХХV. Шчаслівая пара]] *[[Домбі і сын/36|Раздзел XXXVI. Святкаванне наваселля]] *[[Домбі і сын/37|Раздзел ХХХVII. Некалькі перасцярог]] *[[Домбі і сын/38|Раздзел ХХХVIII. Міс Токс аднаўляе старое знаёмства]] *[[Домбі і сын/39|Раздзел XXXIX. Далейшыя прыгоды капітана Эдуарда Катля, марака]] *[[Домбі і сын/40|Раздзел ХL. Сямейныя адносіны]] *[[Домбі і сын/41|Раздзел ХLI. Новыя галасы ў хвалях]] *[[Домбі і сын/42|Раздзел ХLІІ, у якім расказваецца аб давяральнай размове і аб няшчасным выпадку]] *[[Домбі і сын/43|Раздзел ХLІІІ. Бяссонная ноч]] *[[Домбі і сын/44|Раздзел ХLІV. Разлука]] *[[Домбі і сын/45|Раздзел ХLV. Давераная асоба]] *[[Домбі і сын/46|Раздзел XLVI. Апазнанне і размышленні]] *[[Домбі і сын/47|Раздзел XLVII. Грымнуў гром]] *[[Домбі і сын/48|Раздзел XLVIII. Уцёкі Фларэнс]] *[[Домбі і сын/49|Раздзел XLIX. Мічман робіць адкрыцце]] *[[Домбі і сын/50|Раздзел L. Нараканні містэра Тутса]] *[[Домбі і сын/51|Раздзел LI. Містэр Домбі і свецкае грамадства]] *[[Домбі і сын/52|Раздзел LII. Сакрэтныя весткі]] *[[Домбі і сын/53|Раздзел LIII. Новыя весткі]] *[[Домбі і сын/54|Раздзел LIV. Уцекачы]] *[[Домбі і сын/55|Раздзел LV. Роб Тачыльшчык пазбаўляецца месца]] *[[Домбі і сын/56|Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены]] *[[Домбі і сын/57|Раздзел LVII. Яшчэ адно вяселле]] *[[Домбі і сын/58]] *[[Домбі і сын/59]] *[[Домбі і сын/60]] *[[Домбі і сын/61]] *[[Домбі і сын/62]] [[Катэгорыя:Проза Чарльза Дыкенса]] [[Катэгорыя:Ананімныя пераклады]] [[Катэгорыя:Пераклады з рускай мовы]] [[Катэгорыя:Пераклады з англійскай мовы]] [[Катэгорыя:Раманы]] [[Катэгорыя:Кнігі]] [[Катэгорыя:Творы 1848 года]] [[Катэгорыя:Творы 1938 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Мінску]] [[en:Dombey and Son (1848)]] c48upub1eulm5p3mhc3esdxlf2o1zm9 89090 89078 2022-08-25T08:23:06Z VasyaRogov 1510 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Домбі і сын | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = [[:en:Dombey and Son (1848)|Dombey and Son]] | папярэдні = | наступны = | дата = 1848 (пераклад 1938) | анатацыі = }} *[[Домбі і сын/1|Раздзел I. Домбі і сын]] *[[Домбі і сын/2|Раздзел II, у якім своечасова прымаюцца захады з прычыны нечаканага збегу акалічнасцей, якія ўзнікаюць часам у самых упарадкаваных сем'ях]] *[[Домбі і сын/3|Раздзел III, у якім містэр Домбі, як чалавек і бацька, паказан на чале свайго хатняга дэпартамента]] *[[Домбі і сын/4|Раздзел IV, у якiм на нашай сцэне ўпершыню выступаюць новыя асобы]] *[[Домбі і сын/5|Раздзел V. Рост і хрысціны Поля]] *[[Домбі і сын/6|Раздзел VI. Другая страта Поля]] *[[Домбі і сын/7|Раздзел VII. Позірк з птушынага палёту на месца пражывання міс Токс, а таксама на сардэчную прывязанасць міс Токс]] *[[Домбі і сын/8|Раздзел VIII. Далейшае развіццё, рост і характар Поля]] *[[Домбі і сын/9|Раздзел IХ, у якім Драўляны Мічман трапляе ў бяду]] *[[Домбі і сын/10|Раздзел Х, у якім расказваецца аб выніках, да якіх прывялі няшчасці Мічмана]] *[[Домбі і сын/11|Раздзел ХI. Выступленне Поля на новай сцэне]] *[[Домбі і сын/12|Раздзел XII. Выхаванне Поля]] *[[Домбі і сын/13|Раздзел ХІІІ. Весткі аб гандлёвым флоце і справы ў канторы]] *[[Домбі і сын/14|Раздзел ХІV. Поль робіцца ўсё больш дзівакаваты і едзе дадому на канікулы]] *[[Домбі і сын/15|Раздзел XV. Надзвычайная вынаходлівасць капітана Катля і новыя клопаты Уолтэра Гэя]] *[[Домбі і сын/16|Раздзел ХVІ. Аб чым заўсёды гаварылі хвалі]] *[[Домбі і сын/17|Раздзел ХVII. Капітану Катлю ўдасцца сёе-тое зладзіць для маладых людзей]] *[[Домбі і сын/18|Раздзел ХVIII. Бацька і дачка]] *[[Домбі і сын/19|Раздзел ХІХ. Уолтэр ад'язджае]] *[[Домбі і сын/20|Раздзел ХХ. Містэр Домбі прадпрыймае паездку]] *[[Домбі і сын/21|Раздзел ХХІ. Новыя асобы]] *[[Домбі і сын/22|Раздзел ХХII. Што-колечы аб кіраўніцтве містэра Каркера-загадчыка]] *[[Домбі і сын/23|Раздзел XXIII. Фларэнс адзінокая, а Мічман загадкавы]] *[[Домбі і сын/24|Раздзел XXIV. Клопаты сэрца, якое любіць]] *[[Домбі і сын/25|Раздзел XXV. Дзіўныя весткі пра дзядзьку Соля]] *[[Домбі і сын/26|Раздзел ХХVІ. Цені мінулага і будучага]] *[[Домбі і сын/27|Раздзел XXVII. Цені згушчаюцца]] *[[Домбі і сын/28|Раздзел ХХVІІI. Перамены]] *[[Домбі і сын/29|Раздзел ХХІХ. Місіс Чык зрабілася відушчай]] *[[Домбі і сын/30|Раздзел ХХХ. Перад вяселлем]] *[[Домбі і сын/31|Раздзел ХХХІ. Вяселле]] *[[Домбі і сын/32|Раздзел ХХХІІ. Драўляны Мічман разбіваецца ўшчэнт]] *[[Домбі і сын/33|Раздзел ХХХIII. Кантрасты]] *[[Домбі і сын/34|Раздзел ХХХІV. Другая маці з дачкой]] *[[Домбі і сын/35|Раздзел ХХХV. Шчаслівая пара]] *[[Домбі і сын/36|Раздзел XXXVI. Святкаванне наваселля]] *[[Домбі і сын/37|Раздзел ХХХVII. Некалькі перасцярог]] *[[Домбі і сын/38|Раздзел ХХХVIII. Міс Токс аднаўляе старое знаёмства]] *[[Домбі і сын/39|Раздзел XXXIX. Далейшыя прыгоды капітана Эдуарда Катля, марака]] *[[Домбі і сын/40|Раздзел ХL. Сямейныя адносіны]] *[[Домбі і сын/41|Раздзел ХLI. Новыя галасы ў хвалях]] *[[Домбі і сын/42|Раздзел ХLІІ, у якім расказваецца аб давяральнай размове і аб няшчасным выпадку]] *[[Домбі і сын/43|Раздзел ХLІІІ. Бяссонная ноч]] *[[Домбі і сын/44|Раздзел ХLІV. Разлука]] *[[Домбі і сын/45|Раздзел ХLV. Давераная асоба]] *[[Домбі і сын/46|Раздзел XLVI. Апазнанне і размышленні]] *[[Домбі і сын/47|Раздзел XLVII. Грымнуў гром]] *[[Домбі і сын/48|Раздзел XLVIII. Уцёкі Фларэнс]] *[[Домбі і сын/49|Раздзел XLIX. Мічман робіць адкрыцце]] *[[Домбі і сын/50|Раздзел L. Нараканні містэра Тутса]] *[[Домбі і сын/51|Раздзел LI. Містэр Домбі і свецкае грамадства]] *[[Домбі і сын/52|Раздзел LII. Сакрэтныя весткі]] *[[Домбі і сын/53|Раздзел LIII. Новыя весткі]] *[[Домбі і сын/54|Раздзел LIV. Уцекачы]] *[[Домбі і сын/55|Раздзел LV. Роб Тачыльшчык пазбаўляецца месца]] *[[Домбі і сын/56|Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены]] *[[Домбі і сын/57|Раздзел LVII. Яшчэ адно вяселле]] *[[Домбі і сын/58|Раздзел LVIII. Праз некаторы час]] *[[Домбі і сын/59]] *[[Домбі і сын/60]] *[[Домбі і сын/61]] *[[Домбі і сын/62]] [[Катэгорыя:Проза Чарльза Дыкенса]] [[Катэгорыя:Ананімныя пераклады]] [[Катэгорыя:Пераклады з рускай мовы]] [[Катэгорыя:Пераклады з англійскай мовы]] [[Катэгорыя:Раманы]] [[Катэгорыя:Кнігі]] [[Катэгорыя:Творы 1848 года]] [[Катэгорыя:Творы 1938 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Мінску]] [[en:Dombey and Son (1848)]] 942k7tlwhhi0pq6eibc4i12ctxcpxem 0 28875 89056 88765 2022-08-24T18:33:08Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч: (Агульна-крытычны начырк) | аўтар = Мікола Ільяшэвіч | секцыя = Артыкул | папярэдні = | наступны = | крыніца = | год = 1927 }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Ільляшэвіч Дунін-Марцінкевіч.pdf" from="1" /> {{Выроўніваньне-канец}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Мікола Ільяшэвіч]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1927 года]] 4xsitf0b2u89s7ym19tesojsbduire5 0 28896 89055 88759 2022-08-24T18:32:17Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Нацыянальнасьць у Вінцука Дуніна-Марцінкевіча | аўтар = Рамуальд Зямкевіч | секцыя = Артыкул | крыніца = | год = 1924 }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Зямкевіч Дунін.pdf" from="1" /> {{Выроўніваньне-канец}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Публіцыстыка Рамуальда Зямкевіча]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1924 года]] dlvjo0so13ct09thsupvfi407k74xwa 0 28917 89054 88750 2022-08-24T18:31:45Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч — адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры | аўтар = Міхась Клімковіч | секцыя = Артыкул | папярэдні = | наступны = | крыніца = | год = 1945 год }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч – адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры.pdf" from="1" /> {{Выроўніваньне-канец}} {{PD-Беларусь}} [[Катэгорыя:Міхась Клімковіч]] [[Катэгорыя:Творы пра Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] [[Катэгорыя:Творы 1945 года]] dm7irmg3p0qzahw99b1zwm0n3srixru 104 28956 89045 85588 2022-08-24T18:09:56Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|'''КАРОТКІ СЬПІС ПА СТРАНІЦАХ.'''|памер=140%}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:30em}} {{Цэнтар|'''I. Старадаўнае пісьменства.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Царкоўна-славяншчына (10—11—12 ст.)|{{Разьбіўка|Царкоўна-славяншчына}} (10—11—12 ст.)]]|3|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)|{{Разьбіўка|Падгатаваўчая пара}} (13—14—15 ст.)]]|14|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|{{Разьбіўка|Залатая пара}} (16 век)]]|18|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]]|21|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]]|25|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/С. Будны|С. Будны]]<ref>У арыгінальным зьмесьце ня згадваецца. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|27|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/А. Рымша|А. Рымша]]|32|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Літоўскі Статут|Літоўскі Статут]]|34|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Сход (17 век)|{{Разьбіўка|Сход}} (17 век)]]|43|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Заняпад (18 век)|{{Разьбіўка|Заняпад}} (18 век)]]|54|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''II. Новая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Энэіда»|„Энэіда“]]|58|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Бахрым|П. Бахрым]]|59|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Тарас на Парнасе»|„Тарас на Парнасе“]]|62|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Баршчэўскі|Я. Баршчэўскі]]|64|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Рыпінскі|А. Рыпінскі]]|68|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Чачот|Я. Чачот]]|70|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Шпілеўскі|П. Шпілеўскі]]|73|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/К. Каліноўскі|К. Каліноўскі]]|75|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Кісель|А. Кісель]]|77|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Дунін-Марцінкевіч|В. Дунін-Марцінкевіч]]|78|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Каратынскі|В. Каратынскі]]|91|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Дарэўскі-Вярыга|А. Дарэўскі-Вярыга]]|94|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Рукапіснае народнае пісьменства|Рукапіснае народнае пісьменства]]|96|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''III. Навейшая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Багушэвіч|Ф. Багушэвіч]]|105|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Няслухоўскі|Я. Няслухоўскі]]|118|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Пшчолка|А. Пшчолка]]|120|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Этнографы і вучоныя|Этнографы і вучоныя]]|130|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/К. Каганец|К. Каганец]]|134|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Цётка|Цётка]]|139|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ядвігін Ш.|Ядвігін Ш.]]|143|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Паўловіч|А. Паўловіч]]|147|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Колас-Т. Гушча|Я. Колас-Т. Гушча]]|149|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Купала|Я. Купала]]|162|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/М. Багдановіч|М. Багдановіч]]|173|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/З. Бядуля-Ясакар|З. Бядуля-Ясакар]]|179|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Гарун|А. Гарун]]|186|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Аляхновіч|Ф. Аляхновіч]]|193|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Матар’ял аб іншых пісьменьніках|Матар‘ял аб іншых пісьменьніках]]|198|3|col3-width=2em}} {{block center/e}}<noinclude></noinclude> dcjw512yckk6geb5c699dpddknx1bps 89048 89045 2022-08-24T18:26:09Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|'''КАРОТКІ СЬПІС ПА СТРАНІЦАХ.'''|памер=140%}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:30em}} {{Цэнтар|'''I. Старадаўнае пісьменства.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Царкоўна-славяншчына (10—11—12 ст.)|{{Разьбіўка|Царкоўна-славяншчына}} (10—11—12 ст.)]]|3|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)|{{Разьбіўка|Падгатаваўчая пара}} (13—14—15 ст.)]]|14|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|{{Разьбіўка|Залатая пара}} (16 век)]]|18|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]]|21|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]]|25|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/С. Будны|С. Будны]]<ref name="1">У арыгінальным зьмесьце ня згадваецца. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|27|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Т. Еўлашоўскі|Т. Еўлашоўскі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/«Прамова» Мялешкі|„Прамова“ Мялешкі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/А. Рымша|А. Рымша]]|32|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Баркулабаўская кроніка|Баркулабаўская кроніка]]<ref name=":1"/>|33|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Літоўскі Статут|Літоўскі Статут]]|34|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Сход (17 век)|{{Разьбіўка|Сход}} (17 век)]]|43|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Заняпад (18 век)|{{Разьбіўка|Заняпад}} (18 век)]]|54|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''II. Новая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Энэіда»|„Энэіда“]]|58|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Бахрым|П. Бахрым]]|59|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Тарас на Парнасе»|„Тарас на Парнасе“]]|62|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Баршчэўскі|Я. Баршчэўскі]]|64|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Рыпінскі|А. Рыпінскі]]|68|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Чачот|Я. Чачот]]|70|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Шпілеўскі|П. Шпілеўскі]]|73|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/К. Каліноўскі|К. Каліноўскі]]|75|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Кісель|А. Кісель]]|77|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Дунін-Марцінкевіч|В. Дунін-Марцінкевіч]]|78|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Каратынскі|В. Каратынскі]]|91|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Дарэўскі-Вярыга|А. Дарэўскі-Вярыга]]|94|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Рукапіснае народнае пісьменства|Рукапіснае народнае пісьменства]]|96|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''III. Навейшая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Багушэвіч|Ф. Багушэвіч]]|105|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Няслухоўскі|Я. Няслухоўскі]]|118|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Пшчолка|А. Пшчолка]]|120|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Этнографы і вучоныя|Этнографы і вучоныя]]|130|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/К. Каганец|К. Каганец]]|134|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Цётка|Цётка]]|139|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ядвігін Ш.|Ядвігін Ш.]]|143|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Паўловіч|А. Паўловіч]]|147|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Колас-Т. Гушча|Я. Колас-Т. Гушча]]|149|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Купала|Я. Купала]]|162|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/М. Багдановіч|М. Багдановіч]]|173|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/З. Бядуля-Ясакар|З. Бядуля-Ясакар]]|179|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Гарун|А. Гарун]]|186|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Аляхновіч|Ф. Аляхновіч]]|193|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Матар’ял аб іншых пісьменьніках|Матар‘ял аб іншых пісьменьніках]]|198|3|col3-width=2em}} {{block center/e}}<noinclude></noinclude> 53a1te41ndcp0d9y38t6fhyznhdz62x 89049 89048 2022-08-24T18:26:44Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|'''КАРОТКІ СЬПІС ПА СТРАНІЦАХ.'''|памер=140%}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:30em}} {{Цэнтар|'''I. Старадаўнае пісьменства.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Царкоўна-славяншчына (10—11—12 ст.)|{{Разьбіўка|Царкоўна-славяншчына}} (10—11—12 ст.)]]|3|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)|{{Разьбіўка|Падгатаваўчая пара}} (13—14—15 ст.)]]|14|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|{{Разьбіўка|Залатая пара}} (16 век)]]|18|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]]|21|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]]|25|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/С. Будны|С. Будны]]<ref name=":1">У арыгінальным зьмесьце ня згадваецца. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|27|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Т. Еўлашоўскі|Т. Еўлашоўскі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/«Прамова» Мялешкі|„Прамова“ Мялешкі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/А. Рымша|А. Рымша]]|32|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Баркулабаўская кроніка|Баркулабаўская кроніка]]<ref name=":1"/>|33|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Літоўскі Статут|Літоўскі Статут]]|34|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Сход (17 век)|{{Разьбіўка|Сход}} (17 век)]]|43|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Заняпад (18 век)|{{Разьбіўка|Заняпад}} (18 век)]]|54|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''II. Новая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Энэіда»|„Энэіда“]]|58|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Бахрым|П. Бахрым]]|59|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/«Тарас на Парнасе»|„Тарас на Парнасе“]]|62|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Баршчэўскі|Я. Баршчэўскі]]|64|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Рыпінскі|А. Рыпінскі]]|68|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Я. Чачот|Я. Чачот]]|70|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/П. Шпілеўскі|П. Шпілеўскі]]|73|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/К. Каліноўскі|К. Каліноўскі]]|75|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Кісель|А. Кісель]]|77|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Дунін-Марцінкевіч|В. Дунін-Марцінкевіч]]|78|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/В. Каратынскі|В. Каратынскі]]|91|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/А. Дарэўскі-Вярыга|А. Дарэўскі-Вярыга]]|94|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/II/Рукапіснае народнае пісьменства|Рукапіснае народнае пісьменства]]|96|3|col3-width=2em}} {{Цэнтар|'''III. Навейшая літэратура.'''|памер=120%}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Багушэвіч|Ф. Багушэвіч]]|105|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Няслухоўскі|Я. Няслухоўскі]]|118|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Пшчолка|А. Пшчолка]]|120|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Этнографы і вучоныя|Этнографы і вучоныя]]|130|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/К. Каганец|К. Каганец]]|134|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Цётка|Цётка]]|139|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ядвігін Ш.|Ядвігін Ш.]]|143|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Паўловіч|А. Паўловіч]]|147|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Колас-Т. Гушча|Я. Колас-Т. Гушча]]|149|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Я. Купала|Я. Купала]]|162|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/М. Багдановіч|М. Багдановіч]]|173|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/З. Бядуля-Ясакар|З. Бядуля-Ясакар]]|179|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/А. Гарун|А. Гарун]]|186|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Ф. Аляхновіч|Ф. Аляхновіч]]|193|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/III/Матар’ял аб іншых пісьменьніках|Матар‘ял аб іншых пісьменьніках]]|198|3|col3-width=2em}} {{block center/e}}<noinclude></noinclude> 0ksq7y42ozn240v34rs0485r84sd9xv 0 28957 89053 85581 2022-08-24T18:29:46Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Гісторыя беларускае літэратуры | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | пераклад = | секцыя = Падручнік | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Гісторыя беларускае літэратуры (Гарэцкі)]]. }} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="5" to="5" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="212" to="212" /> ----------- {{Крыніцы}} {{PD-old-70}} [[Катэгорыя:Творы 1921 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Вільні]] 780utjh4ui4ji3rogew8kierwcoqn2h 104 29541 89051 88231 2022-08-24T18:28:14Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude><section begin="падрыхтаваньне"/>Статута (16 ст.), але ўжо ў 15 сталецьці яна стаяла вельмі высака. Прыкладам, з вялікай лічбы памятак, можа быць мова „Праўнага ліста караля Казіміра“, каторы пачынаўся так: {{Водступ|2|em}}<small>Казімір, божаю міласьцю кароль польскі, вялікі князь літоускі і руські, княжа прускае, і жамаідзві, і іных, чынім знамяніта сім нашым лістом… іж мы з князьмі і з паны радаю нашага Вялікага Князьства Літоускага і з усім паспольствам сагадаушы, урадзілі есьмо так.</small> {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Летапісі-кронікі.'''}} Характэрнаю азнакаю кронік беларускага гаспадарства ёсьць тое, што ўсе яны пісаны ў чыстай і прыгожай беларускай мове. Летапісных зборнікаў за 15-е, 16-е і 17-е сталецьці маем шмат. Прыкладам можа быць {{Разьбіўка|Летапісь Аўрамкі}} (напісана ў 15 веку ў Смаленску, цяпер на сховах у Віленскай публічнай бібліатэцы) або {{Разьбіўка|Летапісец вялікага князьства Літоўскага}} (16 века, цяпер на сховах у бібліатэцы Красінскіх у Варшаве) і іншыя. У гэнай другой кроніцы летапісец выводзіць род нашых князёў ад рымскіх цэсараў, даець аб пачатках Літвы цікаўны, больш баечнага характару пераказ. Так пісаць ён мог толькі ведаючы латынь. Значыцца, апісаная ім на гістарычны лад байка радзілася з пашырэньнем на Беларусі ўплываў рымскай культуры. Тут-жа ёсьць апавяданьне аб сьвятой Праксэдзе Полацкай, пахаванай у Рыме, жыцьцё каторай падобна да жыцьця сьвятой Афрасіньні Полацкай. <section end="падрыхтаваньне"/> <section begin="золата"/>{{Цэнтар|'''Залатая пара.'''<br />(16 век).|памер=120%}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Далейшае разьвіцьце старадаўнай літэратурнай мовы.'''}} Калі беларускае жыцьцё ўсё шырэй набіралась эўропэйскасьці, мова наша, як мова нацыянальна-літэратурная, запанавала ў соймах і ратушах. Спачатку мова кніжная зусім мала адрозьнівалась ад народнае мовы. Але „дзеля таго, што народная мова ня мела патрэбных слоўных тэрмінаў, выказуючых новыя разуменьні, прышлося браць іх з другіх моў, а ў першую чаргу з польскай і праз яе з заходня-эўропэйскіх моў, бо з імі былі знаёмы праз Польшчу вышэйшыя і сярэднія станы на Беларусі. Потым, дзякуючы пашырэньню палітычнай і рэлігійнай вуніі з Польшчай (у канцы 16 века), калі ўмацаваўся на Беларусі польскі каталіцызм, уплыў польскай мовы на народ і духавенства стаў вельмі прыметны. З гэтай прычыны, апрацаваная к канцу 16-га века беларуская літэратурная мова была перасыпана полёнізмамі, галоўным чынам у слоўніку ([[Аўтар:Яўхім Карскі|Е. Карскі]]''). Офіцыяльнае поле яе пашырэньня было зацьверджана законам.<section end="золата"/><noinclude></noinclude> 1g8egrh59c1j3wbd9uznvlw3kfa4lq0 89052 89051 2022-08-24T18:28:48Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude><section begin="падрыхтаваньне"/>Статута (16 ст.), але ўжо ў 15 сталецьці яна стаяла вельмі высака. Прыкладам, з вялікай лічбы памятак, можа быць мова „Праўнага ліста караля Казіміра“, каторы пачынаўся так: {{Водступ|2|em}}<small>Казімір, божаю міласьцю кароль польскі, вялікі князь літоускі і руські, княжа прускае, і жамаідзві, і іных, чынім знамяніта сім нашым лістом… іж мы з князьмі і з паны радаю нашага Вялікага Князьства Літоускага і з усім паспольствам сагадаушы, урадзілі есьмо так.</small> {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Летапісі-кронікі.'''}} Характэрнаю азнакаю кронік беларускага гаспадарства ёсьць тое, што ўсе яны пісаны ў чыстай і прыгожай беларускай мове. Летапісных зборнікаў за 15-е, 16-е і 17-е сталецьці маем шмат. Прыкладам можа быць {{Разьбіўка|Летапісь Аўрамкі}} (напісана ў 15 веку ў Смаленску, цяпер на сховах у Віленскай публічнай бібліатэцы) або {{Разьбіўка|Летапісец вялікага князьства Літоўскага}} (16 века, цяпер на сховах у бібліатэцы Красінскіх у Варшаве) і іншыя. У гэнай другой кроніцы летапісец выводзіць род нашых князёў ад рымскіх цэсараў, даець аб пачатках Літвы цікаўны, больш баечнага характару пераказ. Так пісаць ён мог толькі ведаючы латынь. Значыцца, апісаная ім на гістарычны лад байка радзілася з пашырэньнем на Беларусі ўплываў рымскай культуры. Тут-жа ёсьць апавяданьне аб сьвятой Праксэдзе Полацкай, пахаванай у Рыме, жыцьцё каторай падобна да жыцьця сьвятой Афрасіньні Полацкай. <section end="падрыхтаваньне"/> <section begin="золата"/>{{Цэнтар|'''Залатая пара.'''<br />(16 век).|памер=120%}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Далейшае разьвіцьце старадаўнай літэратурнай мовы.'''}} Калі беларускае жыцьцё ўсё шырэй набіралась эўропэйскасьці, мова наша, як мова нацыянальна-літэратурная, запанавала ў соймах і ратушах. Спачатку мова кніжная зусім мала адрозьнівалась ад народнае мовы. Але „дзеля таго, што народная мова ня мела патрэбных слоўных тэрмінаў, выказуючых новыя разуменьні, прышлося браць іх з другіх моў, а ў першую чаргу з польскай і праз яе з заходня-эўропэйскіх моў, бо з імі былі знаёмы праз Польшчу вышэйшыя і сярэднія станы на Беларусі. Потым, дзякуючы пашырэньню палітычнай і рэлігійнай вуніі з Польшчай (у канцы 16 века), калі ўмацаваўся на Беларусі польскі каталіцызм, уплыў польскай мовы на народ і духавенства стаў вельмі прыметны. З гэтай прычыны, апрацаваная к канцу 16-га века беларуская літэратурная мова была перасыпана полёнізмамі, галоўным чынам у слоўніку ([[Аўтар:Яўхім Карскі|Е. Карскі]]). Офіцыяльнае поле яе пашырэньня было зацьверджана законам.<section end="золата"/><noinclude></noinclude> 4dtdlzi8nrph5uh3mlrlyss7vb3o5eg 104 29690 89109 88389 2022-08-25T09:52:05Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>'''412.''' <poem>Gau-de-a-a-a-mus i-gi-tur Juwenes dum su-u-u-mus, Gau-de-a-a-a-mus i-gi-tur Juwenes dum su-u-u-mus, Post jucund-a-am juwentu-u-tem.</poem> Hrymieŭ hety tradycyjny studencki hymn, hymn-čarujučy swajej pieknatoj: čułasia ŭ im pawaha i wiasiołaść; čułasia-radaść i sumnaść. Ad hetaha wialikaha akordu pieknaty, zdawałosia, dryžyć usio-ŭsio, aprača ścien: jany byli praz ład mocnyja, praz ład toŭstyja-heta byli ścieny maskoŭskaj pierasylnaj Butyrskaj turmy. 188.. hod u Maskwie ničoha dobraha dla studentaŭ nie praročyŭ: adčuwaŭsia niespakojny nastroj. Szpikami była zapoŭniena ŭsia Maskwa. Treba było wialikaj aściarohi, kab nie narwacca. Pamiž siabroŭ "Minskaha Ziemlačestwa"<noinclude></noinclude> f0js50jikcrnhmrc7zk900hu5qkr202 104 29743 89110 88599 2022-08-25T09:53:57Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> — Nu i malajcy ž wy, hrymić dalš bas Iwasi, ščasliŭcy — zajzdruju ja wašaj swabodzie, ja dyk nikoli jaje nie maju: zaŭsiody ciahajucca za mnoj hetyje apiekuny...i tut ža, machanuŭšy rukoj bok špika, kruta pawaročywaŭsia i swaimi wializarnymi krokami česaŭ u staranu. A zwoščyki — rahatali. Treba wiedać, što maskoŭskije zwoščyki-wielmi wostryje na jazyk sami — lubiać, kali im urežuć štuku tak sama wostruju i śmiachotnuju i za heta nia hniewajucca. Nasowywałasia i ŭ Maskwie wiasna, choć jašče sakawik trymaŭsia mocna: u dzień - pluščeŭ, nočču-traščeŭ... Pamiataju, dobra pamiataju toj momant, kali niewialikaja kučka bližejšych sabie siabrukoŭ sabrałasia ŭ ciesnaj kamoračcy swajho „rajonnaha", na naradu. Siadzim, hutarym, samawar hudzić, kałačami zakusywajem; raptam ubiehaje da nas "Piatrowiec" - tak nazywali tady studentaŭ Piatroŭska-Razumoŭskaj Akademii. — Ja wam pawinien skazać wielmi niapryjemnuju nawinu,-pačaŭ Piatrowiec... — Da nas jedzie rawizor,-pierapyniŭ adzin z našych, padžartowywajučy. — Tak-rawizor, — kazaŭ dalš Piatrowiec, — i to nie adzin rawizor - ich sotki: našu akademiju ŭsiu akružyli žandary i arystawali ŭsich - ŭsich, aprača niekolkich, jakije prypadkam byli ŭ Maskwie (Piatroŭska-Razumoŭskaja Akademija znachodziłasia paru wiorst za horadam<noinclude></noinclude> ft87ema2r5n18j0s8pw2wra59wmlm7s 104 29752 88978 88619 2022-08-24T14:20:29Z Gleb Leo 2440 /* Не вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|'''{{Larger|[[Аўтар:Францыск Скарына|Францыск Скарына]]}}.'''<br />(Арадзіўся блізка 1490 г.).}} {{выява з подпісам|месца=цэнтар|справа=250px|выява=Гісторыя беларускае літэратуры (1921). Выява 5.jpg|подпіс=Ф. Скарына.}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Яго жыцьцё.'''}} Францыск-Георгій Скарына быў родам з Полацку; сын заможных купцоў, каторыя мелі гандаль p Рыгаю і Вільняю. Научыўшыся пачаткаў граматы ў доме бацькоў, трынаццацëх-гадовы здольны хлапец нейкім спосабам папаў у Вільню. Адгэтуль у 1504 ці ў 1505 годзе, калі Скарыне было 14-15 гадоў, беларускія магнаты паслалі яго вучыцца ў унівэрсітэт у Кракаў. Там выкладаліся гэткія навукі: граматыка, лёгіка, рыторыка, фiзыка з арытмэтыкай і геомэтрыяй, музыка, астраномія і навука выкладаць календары і вылічаць гараскопы. З кракаўскага універсітэту Скарына выйшаў бакалярам. Потым ён паехаў у Італію і ў 1512 годзе, пасьля экзамена пры падуанскім унівэрсітэце, дастаў вучоную ступень доктара медыцыны („вызваленых і лекарскiх навук доктар“). Пазьней Скарына падарожнічаў па Нямеччыне, пазнаёміўся з [[Аўтар:Марцін Лютэр|Марцінам Лютэрам]], каторы быў да яго няпрыхілен, бо думаў, што Скарына—нячыстая сіла. Заехаўшы ў Прагу, Скарына застанавіўся там на даўжэйшы час i з 1517 года пачаў друкаваць беларускія кніжкі. У гэтай працы яму памаглі заможныя беларусы, прыхільнікі асьветы, а ў першы чарод памагло, кладучы кошт, Віленскае Панскае Брацтва, у каторым згуртаваліся ўсе выдатнейшыя беларускія магнаты. Памаглі яму і беларускія мяшчане, прыкладам—сын віленскага радцы Багдан Онькоў, віленскі бурмістар Якуб Бабіч і іншыя. Яны давалі яму грошы і здабывалі і прысылалі патрэбныя матар‘ялы. Забраўшы з Прагі літэры і ўсе друкарскія прылады, Скарына перабраўся к 1525<noinclude></noinclude> hdh2az51jzy6mddzk4f1urbcbj47rus 88979 88978 2022-08-24T14:21:10Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|'''{{Larger|[[Аўтар:Францыск Скарына|Францыск Скарына]]}}.'''<br />(Арадзіўся блізка 1490 г.).}} {{выява з подпісам|месца=справа|шырыня=250px|выява=Гісторыя беларускае літэратуры (1921). Выява 5.jpg|подпіс=Ф. Скарына.}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Яго жыцьцё.'''}} Францыск-Георгій Скарына быў родам з Полацку; сын заможных купцоў, каторыя мелі гандаль p Рыгаю і Вільняю. Научыўшыся пачаткаў граматы ў доме бацькоў, трынаццацëх-гадовы здольны хлапец нейкім спосабам папаў у Вільню. Адгэтуль у 1504 ці ў 1505 годзе, калі Скарыне было 14-15 гадоў, беларускія магнаты паслалі яго вучыцца ў унівэрсітэт у Кракаў. Там выкладаліся гэткія навукі: граматыка, лёгіка, рыторыка, фiзыка з арытмэтыкай і геомэтрыяй, музыка, астраномія і навука выкладаць календары і вылічаць гараскопы. З кракаўскага універсітэту Скарына выйшаў бакалярам. Потым ён паехаў у Італію і ў 1512 годзе, пасьля экзамена пры падуанскім унівэрсітэце, дастаў вучоную ступень доктара медыцыны („вызваленых і лекарскiх навук доктар“). Пазьней Скарына падарожнічаў па Нямеччыне, пазнаёміўся з [[Аўтар:Марцін Лютэр|Марцінам Лютэрам]], каторы быў да яго няпрыхілен, бо думаў, што Скарына—нячыстая сіла. Заехаўшы ў Прагу, Скарына застанавіўся там на даўжэйшы час i з 1517 года пачаў друкаваць беларускія кніжкі. У гэтай працы яму памаглі заможныя беларусы, прыхільнікі асьветы, а ў першы чарод памагло, кладучы кошт, Віленскае Панскае Брацтва, у каторым згуртаваліся ўсе выдатнейшыя беларускія магнаты. Памаглі яму і беларускія мяшчане, прыкладам—сын віленскага радцы Багдан Онькоў, віленскі бурмістар Якуб Бабіч і іншыя. Яны давалі яму грошы і здабывалі і прысылалі патрэбныя матар‘ялы. Забраўшы з Прагі літэры і ўсе друкарскія прылады, Скарына перабраўся к 1525<noinclude></noinclude> hnue3v6idu8aqbkv4ue2faf83ycezyy 0 29757 89050 88628 2022-08-24T18:27:52Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Залатая пара (16 век) | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)|Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)]] | наступны = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Сход (17 век)|Сход (17 век)]] | анатацыі = }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="22" to="24" fromsection=золата /> {{Выроўніваньне-канец}} {{block center/s|style=width:100%; max-width:30em}} {{Dotted TOC||[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]]|21|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]]|25|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/С. Будны|С. Будны]]<ref name=":1">У арыгінальным зьмесьце ня згадваецца. (Вікікрыніцы [[File:Wikisource-logo.svg|16px]])</ref>|27|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Т. Еўлашоўскі|Т. Еўлашоўскі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/«Прамова» Мялешкі|„Прамова“ Мялешкі]]<ref name=":1"/>|29|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/А. Рымша|А. Рымша]]|32|3|col3-width=2em}} {{Dotted TOC||{{gap|2em}}[[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Баркулабаўская кроніка|Баркулабаўская кроніка]]<ref name=":1"/>|33|3|col3-width=2em}} {{block center/e}} ----------- {{Крыніцы}} {{DEFAULTSORT:Падгатаваўчая пара (13—14—15 ст.)}} b9jj1od7vxnf8urkhremq8feq673zx6 0 29759 88924 88884 2022-08-24T12:11:48Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Хто я? | безаўтара = | год = XIX стагодзьдзе | сэкцыя = Верш | крыніца = [https://kamunikat.org/usie_czasopisy.html?pubid=37985 Часопіс «Вольная Беларусь», № 19, 26 мая 1918 г., б. 147] | анатацыі = }} {{Block center/s}} {{Цэнтар|Хто я?|памер=120%}} {{ц|{{rule|2em}}}} Пытаешся, браце, хто я, з якога краю?<br /> З-за Віслы, з-за Немну, ці з-за Дунаю?<br /> Есьць рэчка, Сьвіслач, малая на сьвеці,<br /> А там шмат збожжа й кветак расьце у леце;<br /> Там дзяучаты, як красныя кветкі,<br /> А хлопцы — як пінскія дубы-сталеткі.<br /> Зямліца-маці багата слывець,<br /> Але рэдка хто у дастатку жывець.<br /> І кветкі вянуць часта без пары,<br /> І дубкі сьсякаюць уражы тапары.<br /> Кветку сьцінае ні суш, ні мароз, —<br /> Гінуць яны ад нашай нядолі і сьлез.<br /> Кожын там енча, долю праклінае<br /> І горо пры чарцы адзін апівае.<br /> Я, часам, з другам пры чарцы засяду,<br /> Запяю песьню хоць можа без складу.<br /> У гэтай песьне і радасьць і сьлезы мае.<br /> Браце! таго кахаю, хто ад сэрца пяе.<br /> Хто я? — паляк, беларус ці літвін—<br /> Бог прауду ведае толькі адзін;<br /> Я-ж хачу працаваць увесь свой век,<br /> Каб заслужыць на імя {{Разьбіўка|чалавек}}.<br /> {{Калёнтытул|right=''(З архіву [[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|М. Земкевіча]]).''}} {{Block center/e}} {{PD-old}} [[Катэгорыя:Вершы невядомых аўтараў]] [[Катэгорыя:Сацыялогія]] [[Катэгорыя:Творы XIX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Вольная Беларусь (газета)]] cdtkt5mo7twk13b61lzc6fdoacc0rnh 104 29807 88975 88809 2022-08-24T13:56:28Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="2" user="Gleb Leo" /></noinclude>выпраўленьню кніг, трэба было і рабіць карэкту, i пiльнаваць за работай складальнікаў, а можа і самому складаць. Ня гледзячы на гэта, кнігі, друкаваныя Скарынаю, выглядаюць i з друкарскага боку надта хораша. Літэры рознай вялічыні, прыгожа зробленыя. Шмат заставак, як вялікіх (з людзьмі), так і малых, віньетак, завіточкаў, канчаткаў і розных iншых прыкрас. Дужа часта трапляецца бычыная галава з крыжам мiж рагоў. Пры аднэй кнізе ёсьць і партрэт самаго Скарыны. Па хараству друка выданьні Скарыны стаяць вышэй за ранейшыя славянскiя (чэшскія) і сучасныя ім венецыянскiя, лепей і за нямецкія. Рысункі і шрыфт для кнiг рысаваў сам доктар Скарына. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пашырэньне кніг Скарыны.'''}} Кнiгi Скарыны спачатку былі прыняты добра, а калі загарэлася {{Разьбіўка|рэлігійнае}} змаганьне, праваслаўнае духавенства пачало глядзець на iх дужа няпрыхільна — з тае прычыны, што яны быццам мелі на сабе ўплыў і адбітак каталіцызму. Дык ня дзіва, што ў нас і асабліва ў Маскоўшчыне, у часе расколу, многа было зьнішчана даражэнных памятак пісьменства, маглi быць зьнішчаны і кнігі Скарыны. Яго Біблію зналі далёка пазамежжу Беларусі, а ў 1575 годзе ў Галіцыі яе пераклалі на ўкраінскую мову. Цяпер кнігі Скарыны лічацца вялікай бібліагра-<noinclude></noinclude> imaktyw21tinpa6k4mze8o9pvbilojk 88980 88975 2022-08-24T14:21:41Z Gleb Leo 2440 /* Не вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>выпраўленьню кніг, трэба было і рабіць карэкту, i пiльнаваць за работай складальнікаў, а можа і самому складаць. Ня гледзячы на гэта, кнігі, друкаваныя Скарынаю, выглядаюць i з друкарскага боку надта хораша. Літэры рознай вялічыні, прыгожа зробленыя. Шмат заставак, як вялікіх (з людзьмі), так і малых, віньетак, завіточкаў, канчаткаў і розных iншых прыкрас. Дужа часта трапляецца бычыная галава з крыжам мiж рагоў. Пры аднэй кнізе ёсьць і партрэт самаго Скарыны. Па хараству друка выданьні Скарыны стаяць вышэй за ранейшыя славянскiя (чэшскія) і сучасныя ім венецыянскiя, лепей і за нямецкія. Рысункі і шрыфт для кнiг рысаваў сам доктар Скарына. {{выява з подпісам|месца=справа|шырыня=250px|выява=Гісторыя беларускае літэратуры (1921). Выява 6.jpg|подпіс=Апостал Ф. Скарыны.}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пашырэньне кніг Скарыны.'''}} Кнiгi Скарыны спачатку былі прыняты добра, а калі загарэлася {{Разьбіўка|рэлігійнае}} змаганьне, праваслаўнае духавенства пачало глядзець на iх дужа няпрыхільна — з тае прычыны, што яны быццам мелі на сабе ўплыў і адбітак каталіцызму. Дык ня дзіва, што ў нас і асабліва ў Маскоўшчыне, у часе расколу, многа было зьнішчана даражэнных памятак пісьменства, маглi быць зьнішчаны і кнігі Скарыны. Яго Біблію зналі далёка пазамежжу Беларусі, а ў 1575 годзе ў Галіцыі яе пераклалі на ўкраінскую мову. Цяпер кнігі Скарыны лічацца вялікай бібліагра-<noinclude></noinclude> 5pq86rlqhx4vz9bpm44z4ghrvgw37r1 88981 88980 2022-08-24T14:21:51Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>выпраўленьню кніг, трэба было і рабіць карэкту, i пiльнаваць за работай складальнікаў, а можа і самому складаць. Ня гледзячы на гэта, кнігі, друкаваныя Скарынаю, выглядаюць i з друкарскага боку надта хораша. Літэры рознай вялічыні, прыгожа зробленыя. Шмат заставак, як вялікіх (з людзьмі), так і малых, віньетак, завіточкаў, канчаткаў і розных iншых прыкрас. Дужа часта трапляецца бычыная галава з крыжам мiж рагоў. Пры аднэй кнізе ёсьць і партрэт самаго Скарыны. Па хараству друка выданьні Скарыны стаяць вышэй за ранейшыя славянскiя (чэшскія) і сучасныя ім венецыянскiя, лепей і за нямецкія. Рысункі і шрыфт для кнiг рысаваў сам доктар Скарына. {{выява з подпісам|месца=справа|шырыня=250px|выява=Гісторыя беларускае літэратуры (1921). Выява 6.jpg|подпіс=Апостал Ф. Скарыны.}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пашырэньне кніг Скарыны.'''}} Кнiгi Скарыны спачатку былі прыняты добра, а калі загарэлася {{Разьбіўка|рэлігійнае}} змаганьне, праваслаўнае духавенства пачало глядзець на iх дужа няпрыхільна — з тае прычыны, што яны быццам мелі на сабе ўплыў і адбітак каталіцызму. Дык ня дзіва, што ў нас і асабліва ў Маскоўшчыне, у часе расколу, многа было зьнішчана даражэнных памятак пісьменства, маглi быць зьнішчаны і кнігі Скарыны. Яго Біблію зналі далёка пазамежжу Беларусі, а ў 1575 годзе ў Галіцыі яе пераклалі на ўкраінскую мову. Цяпер кнігі Скарыны лічацца вялікай бібліагра-<noinclude></noinclude> hcknrdfhctwdb2e1usn8j4q8zhiuqnw 0 29851 88934 88866 2022-08-24T12:23:50Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу, пѣсьня зъ паклонамъ ад литовско-русинскаи мужыцкаи грамады | аўтар = Вінцэсь Каратынскі | год = 1858 год | пераклад = | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]]. }} <pages index="Уставайма, братцы, за дзела, за дзела (1858).pdf" from="2" to="2" /> {{разрыў старонкі|тэкст=}} {|width="20%" align="center" |style="text-align:left; vertical-align:top;"| * [[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)/кірыліца|Кірыліца]] |style="text-align:left; vertical-align:top;"| * [[Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… (1858)/лацінка|Лацінка]] |} {{PD-old}} [[Катэгорыя:Кнігі]] [[Катэгорыя:Творы 1858 года]] [[Катэгорыя:Творы, выдадзеныя ў Вільні]] 7rv72v12fppydt5up0210venydz3voo 0 29856 88935 88867 2022-08-24T12:24:26Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Найяснѣйшаму Яго Милосьци Гаспадару Императару Александру Микалаявичу… | аўтар = Вінцэсь Каратынскі | год = 1858 год | пераклад = | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]]. }} <pages index="Уставайма, братцы, за дзела, за дзела (1858).pdf" from="3" to="4" /> rf07poac925kfq3pfdnpl71yogptqdc 0 29869 88923 2022-08-24T12:11:03Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Уставайма, братцы, за дзела, за дзела]] у [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]] ey1kp3g129pxbcuw5uc88fx1pkqco4o 104 29870 88931 2022-08-24T12:22:15Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: « {{gap|2em}}Hdzie J{{x-smaller|AHÓ}} prýmiam? czórnaja śviatlìca,<br /> {{gap|2em}}Załatých tkának niesudzìv nam Bóh;<br /> {{gap|2em}}Szto najmiléjsza — to mátka-ziamlìca,<br /> {{gap|2em}}Żóvty piasóczak na jajé palóch:<br /> {{gap|2em}}Ciabiéż na pléczach, ziamlá darahája,<br /> {{gap|2em}}Vielkamu HÓŚCIU pad nóżki niasù.<br /> {{gap|2em}}Och! da rasóju piasók pramakája.<br /> Uzydzì nam, sóvniajko! padbiarý rasù!<br...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude> {{gap|2em}}Hdzie J{{x-smaller|AHÓ}} prýmiam? czórnaja śviatlìca,<br /> {{gap|2em}}Załatých tkának niesudzìv nam Bóh;<br /> {{gap|2em}}Szto najmiléjsza — to mátka-ziamlìca,<br /> {{gap|2em}}Żóvty piasóczak na jajé palóch:<br /> {{gap|2em}}Ciabiéż na pléczach, ziamlá darahája,<br /> {{gap|2em}}Vielkamu HÓŚCIU pad nóżki niasù.<br /> {{gap|2em}}Och! da rasóju piasók pramakája.<br /> Uzydzì nam, sóvniajko! padbiarý rasù!<br /> {{gap|2em}}Zará, zarýca biażýć użó z niéba,<br /> {{gap|2em}}Lùbaczki źviézdy blisnùli żyviéj.<br /> {{gap|2em}}Z B{{x-smaller|ÓHAM}}, bratóczki, kanczájmo szto tréba!<br /> {{gap|2em}}Lóhko na sércu i vaczám śviatléj.<br /> {{gap|2em}}Zarýca káża: vy Bóżyja dziétki;<br /> {{gap|2em}}Źviézdy marhájuć: brátam stánie pán…<br /> {{gap|2em}}Vot tumán ciómny rýnuv na palétki.<br /> Uzydzì nam, sóvniajko! razhani tumán!<br /> {{gap|2em}}Bóżajo sónco blisnùło na háli,<br /> {{gap|2em}}Dzieńkù vialéło huláć na dvaré,<br /> {{gap|2em}}Szlé da nas ptászki kab piéć pamaháli.<br /> {{gap|2em}}Tumán prahnáło, rasù padbiaré.<br /> {{gap|2em}}I nászo SÓNCO da nas prybyvája,<br /> {{gap|2em}}Dabró i szczáścio razsiavája J{{x-smaller|ÓN}}…<br /> {{gap|2em}}Zdaróv budź, Viélki HASPADARU krája!<br /> Zdaróvo budź, SÓVNIAJKO! pakłón! o, pakłón! {{Block center/e}} {{Накіравальная рыса|6em|height=2px}} {{лінія|прагал=0}} {{цэнтар|<small>Печатать позвоалеться съ тѣмъ, чтобы по напечатанiи представлено было въ Цензурный Комитетъ узаконенное число экземпляровъ… Вильно, 5 Сентября 1858 года. ''Цензоръ {{Разьбіўка|Павелъ Кукольникъ}}''.</small>}} {{цэнтар|<small>Вильно, въ Типографiи {{Разьбіўка|Осипа Завадзкаго}}.</small>}}<noinclude></noinclude> oni69rahu1l8fa22nkm8i8q56upwxxf 0 29871 88933 2022-08-24T12:23:27Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{загаловак | назва = Najjaśniejszamu Jaho Miłości Haspadaru Imperataru Aleksandru Mikalajaviczu… | аўтар = Вінцэсь Каратынскі | год = 1858 год | пераклад = | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]]....» wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Najjaśniejszamu Jaho Miłości Haspadaru Imperataru Aleksandru Mikalajaviczu… | аўтар = Вінцэсь Каратынскі | год = 1858 год | пераклад = | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Уставайма, братцы, да дзела, да дзела]]. }} <pages index="Уставайма, братцы, за дзела, за дзела (1858).pdf" from="5" to="6" /> [[Катэгорыя:Творы на лацінцы]] i1wjblvn7c0wnipd85wusm3dong6qzx 106 29872 88941 2022-08-24T12:33:05Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «» proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/I|I]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=С.-Петербургъ |Year=1891 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=C |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} d641qgavouyv0rvvutsmyld328hd3ob 88945 88941 2022-08-24T12:37:10Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/I|I]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=С.-Петербургъ |Year=1891 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} qnuefsri6ruafh7oxt6wcac30e1iapm 106 29873 88943 2022-08-24T12:35:09Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «» proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/II|II]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=С.-Петербургъ |Year=1893 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=C |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} odz2om9668l6c5oai7s0uf0kpi2xrsj 88946 88943 2022-08-24T12:37:33Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/II|II]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=С.-Петербургъ |Year=1893 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 11j22cmuknxuc497g8owsqxgcn0e47b 106 29874 88944 2022-08-24T12:36:59Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «» proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=Смоленскій этнографическій сборникъ |Language=be |Volume=[[Смоленскій этнографическій сборник/III|III]] |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорское Русское Географическое Общество |Address=С.-Петербургъ |Year=1894 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=1 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} bes47084olbm2nkgknfs5r7n06v3vq4 102 29875 88950 2022-08-24T12:51:10Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі...» wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі павет, Смаленская губерня, Расійская імперыя | ДС = 7 траўня 1920 (63 гады) | Месца смерці = Данькава, Смаленскі павет, Смаленская губерня, РСФСР | Выява = Добровольский Владимир Николаевич.jpg | Вікіпедыя = Уладзімір Дабравольскі | Вікіпедыя2 = Уладзімер Дабравольскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Google = | Катэгорыя = Уладзімір Дабравольскі |Першая літара прозвішча = Д }} == Творы == {{Усе творы}} * [[Смоленскій этнографическій сборникъ]] в IV частях. {{Fine|С.-Петербургъ—Москва: Императорское Русское Географическое Общество, 1891—1903}} * [[Смоленскій областной словарь]]. {{Fine|Смоленск: тип. П. А. Силина, 1891–1903}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Этнографы]] [[Катэгорыя:Лексікографы]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] ea0o6e33hqxw1fpz4vgpwl5ffqbeuqh 88951 88950 2022-08-24T12:51:44Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі павет, Смаленская губерня, Расійская імперыя | ДС = 7 траўня 1920 (63 гады) | Месца смерці = Данькава, Смаленскі павет, Смаленская губерня, РСФСР | Выява = Добровольский Владимир Николаевич.jpg | Вікіпедыя = Уладзімір Дабравольскі | Вікіпедыя2 = Уладзімер Дабравольскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = Category:Andrej Dabravolski | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Google = | Катэгорыя = Уладзімір Дабравольскі |Першая літара прозвішча = Д }} == Творы == {{Усе творы}} * [[Смоленскій этнографическій сборникъ]] в IV частях. {{Fine|С.-Петербургъ—Москва: Императорское Русское Географическое Общество, 1891—1903}} * [[Смоленскій областной словарь]]. {{Fine|Смоленск: тип. П. А. Силина, 1891–1903}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Этнографы]] [[Катэгорыя:Лексікографы]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] jp54ghlos12y1j5p5kkcr9yk7utt9so 88977 88951 2022-08-24T14:11:48Z Gleb Leo 2440 /* Творы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі павет, Смаленская губерня, Расійская імперыя | ДС = 7 траўня 1920 (63 гады) | Месца смерці = Данькава, Смаленскі павет, Смаленская губерня, РСФСР | Выява = Добровольский Владимир Николаевич.jpg | Вікіпедыя = Уладзімір Дабравольскі | Вікіпедыя2 = Уладзімер Дабравольскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = Category:Andrej Dabravolski | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Google = | Катэгорыя = Уладзімір Дабравольскі |Першая літара прозвішча = Д }} == Творы == {{Усе творы}} * [[Смоленскій этнографическій сборникъ]] в IV частях. {{Fine|С.-Петербургъ—Москва: Императорское Русское Географическое Общество, 1891—1903}} * {{Скан|[[Смоленскій областной словарь]]|Смоленскій областной словарь (1914).pdf}}. {{Fine|Смоленск: тип. П. А. Силина, 1891–1903}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Этнографы]] [[Катэгорыя:Лексікографы]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] hcmej9bgeinz1oir8044wi1b1gnouxe 89027 88977 2022-08-24T16:13:04Z Gleb Leo 2440 /* Творы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі павет, Смаленская губерня, Расійская імперыя | ДС = 7 траўня 1920 (63 гады) | Месца смерці = Данькава, Смаленскі павет, Смаленская губерня, РСФСР | Выява = Добровольский Владимир Николаевич.jpg | Вікіпедыя = Уладзімір Дабравольскі | Вікіпедыя2 = Уладзімер Дабравольскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = Category:Andrej Dabravolski | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Google = | Катэгорыя = Уладзімір Дабравольскі |Першая літара прозвішча = Д }} == Творы == {{Усе творы}} * [[Смоленскій этнографическій сборникъ]] в IV частях. {{Fine|С.-Петербургъ—Москва: Императорское Русское Географическое Общество, 1891—1903}} * {{Скан|[[Смоленскій областной словарь]]|Смоленскій областной словарь (1914).pdf}}. {{Fine|Смоленскъ: тип. П. А. Силина, 1891–1903}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Этнографы]] [[Катэгорыя:Лексікографы]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] 30mii5jnlbzw45kbf9uy9y40rtcj2hi 89030 89027 2022-08-24T16:18:11Z Gleb Leo 2440 /* Творы */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Імёны = Уладзімір | Прозвішча = Дабравольскі | Варыянты імёнаў = | Апісанне = беларускі краязнавец, этнограф і мовазнавец | Іншае = | ДН = 30 ліпеня (11 жніўня) 1856 | Месца нараджэння = Смаленскі павет, Смаленская губерня, Расійская імперыя | ДС = 7 траўня 1920 (63 гады) | Месца смерці = Данькава, Смаленскі павет, Смаленская губерня, РСФСР | Выява = Добровольский Владимир Николаевич.jpg | Вікіпедыя = Уладзімір Дабравольскі | Вікіпедыя2 = Уладзімер Дабравольскі | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = Category:Andrej Dabravolski | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Google = | Катэгорыя = Уладзімір Дабравольскі |Першая літара прозвішча = Д }} == Творы == {{Усе творы}} * [[Смоленскій этнографическій сборникъ]] в IV частях. {{Fine|С.-Петербургъ—Москва: Императорское Русское Географическое Общество, 1891—1903}} * {{Скан|[[Смоленскій областной словарь]]|Смоленскій областной словарь (1914).pdf}}. {{Fine|Смоленскъ: Императорская Академія Наукъ, 1891–1903}} [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Фалькларысты]] [[Катэгорыя:Этнографы]] [[Катэгорыя:Лексікографы]] [[Катэгорыя:Аўтары XIX стагоддзя]] 88zoceeo6un6qarkmgfskiq8b2yx7mh 14 29876 88952 2022-08-24T12:52:51Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{Вікіпэдыя|Уладзімір Дабравольскі|Уладзімер Дабравольскі}} {{DEFAULTSORT:Жылка, Уладзімір}} [[Катэгорыя:Катэгорыі аўтараў]]» wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя|Уладзімір Дабравольскі|Уладзімер Дабравольскі}} {{DEFAULTSORT:Жылка, Уладзімір}} [[Катэгорыя:Катэгорыі аўтараў]] k7f8rhydd6ignufrqj6p0goc29ht1br 0 29877 88953 2022-08-24T12:56:47Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Смоленскій этнографическій сборникъ | аўтар = Уладзімір Дабравольскі | секцыя = Фальклёр | папярэдні = | наступны = | дата = 1891—1903 | анатацыі = }} [[File:Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть I.pdf|page=1|right|200px]] * {{Скан|Смолен...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Смоленскій этнографическій сборникъ | аўтар = Уладзімір Дабравольскі | секцыя = Фальклёр | папярэдні = | наступны = | дата = 1891—1903 | анатацыі = }} [[File:Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть I.pdf|page=1|right|200px]] * {{Скан|[[Смоленскій этнографическій сборникъ/I|Частка I.]]|Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть I.pdf}} * {{Скан|[[Смоленскій этнографическій сборникъ/II|Частка II.]]|Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть II.pdf}} * {{Скан|[[Смоленскій этнографическій сборникъ/III|Частка III.]]|Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть III.pdf}} * {{Скан|[[Смоленскій этнографическій сборникъ/IV|Частка IV.]]|Смоленскій этнографическій сборникъ. Часть IV (1903).pdf}} [[Катэгорыя:Уладзімір Дабравольскі]] [[Катэгорыя:Зборы твораў]] r96g1f6get03qqrqz7p1ax5yiaubfgn 0 29878 88954 2022-08-24T13:17:40Z Nejurist 840 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Вясна | аўтар = Адам Гурыновіч | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem>Ты ізноў да нас вярнулась, Бледнай восені сястрыца! Белай сукняй апранулась, Ты румяна, светлаліца! Ты адкуль прыйшла...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Вясна | аўтар = Адам Гурыновіч | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem>Ты ізноў да нас вярнулась, Бледнай восені сястрыца! Белай сукняй апранулась, Ты румяна, светлаліца! Ты адкуль прыйшла, мілая? Дзе жыла-была далёка? Мы це ждалі, дарагая, Выглядалі смутным вокам. Зналі мы, што ты вярнешся, Край не кінеш нешчаслівы, Залатым лучом пральешся На палі, лугі і нівы. I лучом тваім цяпленькім Аджыла ізноў зямліца, Зацвіў цветачак красненькі, Заспявала ў лузе пціца. Скора ластаўкі гняздзечкі Пад страхой начнуць звіваці, I бацян зляціць да рэчкі Розных гадаў там шукаці. Скора ў поле з песняй звонкай Ратаі пайдуць араці, I пад песню жаваронка Прасіць стануць Божай Маці, Каб жытцо было буйное, Сенаваць каб пры пагодзе, Каб ўрадзіла не благое Усё у полі і гародзе. А як збяром усё з поля − У гумно ў тарпу паложым, Дык памолімся ў касцёле I табе ахвяру зложым. </poem> [[Катэгорыя:Вершы Адама Гурыновіча]] qrv5o64p7r75s55dfe9mms41iyhr0vu 0 29879 88956 2022-08-24T13:19:47Z Nejurist 840 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Каток | аўтар = Адам Гурыновіч | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem>Сядзіць над вадою маленькі каток, Глядзіць ён на рыбкі, разінуў раток. Хацеў бы дастаць іх − баіцца скакнуць, Баіцца в...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Каток | аўтар = Адам Гурыновіч | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem>Сядзіць над вадою маленькі каток, Глядзіць ён на рыбкі, разінуў раток. Хацеў бы дастаць іх − баіцца скакнуць, Баіцца вадою ён ног абмакнуць. А хлопчык маленькі над кніжкай сядзіць. Яе ён раскрыўшы, на вершы глядзіць. I рад бы вучыцца, хацеў бы ўсё знаць — Ды шкода галоўкі сваёй бедаваць. Ах, дарма, мой хлопчык, напрасна, дзіця, − Пячоныя пташкі у рот не ляцяць. Калі ты што-кольвек захочаш пазнаць, То мусіш не мала над тым працаваць. </poem> [[Катэгорыя:Вершы Адама Гурыновіча]] slyxzrpwx1k9qlebr48pa0ng4m9q4lu 0 29880 88957 2022-08-24T13:21:50Z Nejurist 840 Новая старонка: «{{загаловак | назва = Як жа мне цябе, дзяўчына... | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Як жа мне цябе, дзяўчына, За жонку узяці, Калі бацькі з белай хаты...» wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Як жа мне цябе, дзяўчына... | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Як жа мне цябе, дзяўчына, За жонку узяці, Калі бацькі з белай хаты Не хочуць аддаці? Ой, дзяўчатка, я не птушка, Крыл не даў мне Бог, Каб з табою сінім небам Лётаці я мог. Я не дух, мая галубка, Бяда, я не дух, Каб цябе з зямлі здзьмухаці, Як з той краскі пух. Не магу я быць туманам З-пад сенажаці, Прыкрыць цябе ў дзень бяленькі І сабе узяці. Не магу жа я, дзяўчына, Як тая магіла, Па няволі шлюбу браці З табою, міла! Ой, ляцяць з вярбіны слёзкі, Горка мне, людзі! А калі ж мне Бог дасць сонца? Калі ж тое будзе? </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] 883n47quf81uklf7v41z8zi12twp8n1 88960 88957 2022-08-24T13:22:26Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Як жа мне цябе, дзяўчына... | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Як жа мне цябе, дзяўчына, За жонку узяці, Калі бацькі з белай хаты Не хочуць аддаці? Ой, дзяўчатка, я не птушка, Крыл не даў мне Бог, Каб з табою сінім небам Лётаці я мог. Я не дух, мая галубка, Бяда, я не дух, Каб цябе з зямлі здзьмухаці, Як з той краскі пух. Не магу я быць туманам З-пад сенажаці, Прыкрыць цябе ў дзень бяленькі І сабе узяці. Не магу жа я, дзяўчына, Як тая магіла, Па няволі шлюбу браці З табою, міла! Ой, ляцяць з вярбіны слёзкі, Горка мне, людзі! А калі ж мне Бог дасць сонца? Калі ж тое будзе? </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] p64gzvv4sfr51m0le4ikdps418w80yf 88962 88960 2022-08-24T13:22:45Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Як жа мне цябе, дзяўчына... | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Як жа мне цябе, дзяўчына, За жонку узяці, Калі бацькі з белай хаты Не хочуць аддаці? Ой, дзяўчатка, я не птушка, Крыл не даў мне Бог, Каб з табою сінім небам Лётаці я мог. Я не дух, мая галубка, Бяда, я не дух, Каб цябе з зямлі здзьмухаці, Як з той краскі пух. Не магу я быць туманам З-пад сенажаці, Прыкрыць цябе ў дзень бяленькі І сабе узяці. Не магу жа я, дзяўчына, Як тая магіла, Па няволі шлюбу браці З табою, міла! Ой, ляцяць з вярбіны слёзкі, Горка мне, людзі! А калі ж мне Бог дасць сонца? Калі ж тое будзе? </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] dfg8vvfbq7w28o723d7b0dlnfpznnzt 88963 88962 2022-08-24T13:23:07Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Як жа мне цябе, дзяўчына... | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф’я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Як жа мне цябе, дзяўчына, За жонку узяці, Калі бацькі з белай хаты Не хочуць аддаці? Ой, дзяўчатка, я не птушка, Крыл не даў мне Бог, Каб з табою сінім небам Лётаці я мог. Я не дух, мая галубка, Бяда, я не дух, Каб цябе з зямлі здзьмухаці, Як з той краскі пух. Не магу я быць туманам З-пад сенажаці, Прыкрыць цябе ў дзень бяленькі І сабе узяці. Не магу жа я, дзяўчына, Як тая магіла, Па няволі шлюбу браці З табою, міла! Ой, ляцяць з вярбіны слёзкі, Горка мне, людзі! А калі ж мне Бог дасць сонца? Калі ж тое будзе? </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] tfqe99yhg5vwzji5teclxaviswgd5td 0 29881 88958 2022-08-24T13:22:06Z Nejurist 840 Новая старонка: «{{загаловак | назва = Ля аконца | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Гляджу на рэчку. Там човен поўны. З берагу хутка ссоўваюць чоўна, А наша рэчка, а...» wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Ля аконца | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Гляджу на рэчку. Там човен поўны. З берагу хутка ссоўваюць чоўна, А наша рэчка, а наша сіня: “Плывіце, − кажа. − Ідзі, віціна!..” Зацвіце явар, гавораць людзі, Калі на свеце бяды не будзе, Ні людской крыўды, калі нам з хаты Не будуць браці хлопцаў ў салдаты. Як кожан сядзе у сваёй хаце І людзей будзе называць: “Браце!” Няхай так кажа, калі прыспела. Называй братам − мне што за дзела! Толькі бы Янку даў Бог прыждаці, Татка пазволіў мілым назваці. Па мяжы татка ходзіць і ходзіць, Пытае: ці нам жыта зародзіць? Ой, голад страшны − скаранне з неба! Дай жа нам, Божа, чорнага хлеба. Божа, наш бацька, запалі сонца, Няхай засвеціць у кожна аконца! </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] lf3nmamks5xtl3crbna15tmoi8v6m0z 88959 88958 2022-08-24T13:22:25Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Ля аконца | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf <poem> Гляджу на рэчку. Там човен поўны. З берагу хутка ссоўваюць чоўна, А наша рэчка, а наша сіня: “Плывіце, − кажа. − Ідзі, віціна!..” Зацвіце явар, гавораць людзі, Калі на свеце бяды не будзе, Ні людской крыўды, калі нам з хаты Не будуць браці хлопцаў ў салдаты. Як кожан сядзе у сваёй хаце І людзей будзе называць: “Браце!” Няхай так кажа, калі прыспела. Называй братам − мне што за дзела! Толькі бы Янку даў Бог прыждаці, Татка пазволіў мілым назваці. Па мяжы татка ходзіць і ходзіць, Пытае: ці нам жыта зародзіць? Ой, голад страшны − скаранне з неба! Дай жа нам, Божа, чорнага хлеба. Божа, наш бацька, запалі сонца, Няхай засвеціць у кожна аконца! </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] lk7g4ob8gdge7a64ahhpssx35xwdizq 88961 88959 2022-08-24T13:22:43Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Ля аконца | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф'я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Гляджу на рэчку. Там човен поўны. З берагу хутка ссоўваюць чоўна, А наша рэчка, а наша сіня: “Плывіце, − кажа. − Ідзі, віціна!..” Зацвіце явар, гавораць людзі, Калі на свеце бяды не будзе, Ні людской крыўды, калі нам з хаты Не будуць браці хлопцаў ў салдаты. Як кожан сядзе у сваёй хаце І людзей будзе называць: “Браце!” Няхай так кажа, калі прыспела. Называй братам − мне што за дзела! Толькі бы Янку даў Бог прыждаці, Татка пазволіў мілым назваці. Па мяжы татка ходзіць і ходзіць, Пытае: ці нам жыта зародзіць? Ой, голад страшны − скаранне з неба! Дай жа нам, Божа, чорнага хлеба. Божа, наш бацька, запалі сонца, Няхай засвеціць у кожна аконца! </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] a2od4j40c7do0c4we1ouvil9fzd0mcm 88964 88961 2022-08-24T13:23:14Z Nejurist 840 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Ля аконца | аўтар = Марыя Канапніцкая | пераклад = Зоф’я Трашчкоўская | секцыя = Верш | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Гляджу на рэчку. Там човен поўны. З берагу хутка ссоўваюць чоўна, А наша рэчка, а наша сіня: “Плывіце, − кажа. − Ідзі, віціна!..” Зацвіце явар, гавораць людзі, Калі на свеце бяды не будзе, Ні людской крыўды, калі нам з хаты Не будуць браці хлопцаў ў салдаты. Як кожан сядзе у сваёй хаце І людзей будзе называць: “Браце!” Няхай так кажа, калі прыспела. Называй братам − мне што за дзела! Толькі бы Янку даў Бог прыждаці, Татка пазволіў мілым назваці. Па мяжы татка ходзіць і ходзіць, Пытае: ці нам жыта зародзіць? Ой, голад страшны − скаранне з неба! Дай жа нам, Божа, чорнага хлеба. Божа, наш бацька, запалі сонца, Няхай засвеціць у кожна аконца! </poem> [[Катэгорыя:Вершы Марыі Канапніцкай]] [[Катэгорыя:Пераклады Зоф'і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Пераклады з польскай мовы]] 4pciy000hvugiez00ntijemsskvpbxv 0 29882 88966 2022-08-24T13:24:49Z Nejurist 840 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Беларуская малітва | аўтар = Зоф’я Трашчкоўская | пераклад = | секцыя = Верш | год=1888 | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Божа, наш бацька, мы твае людзі, А неба цёмна ад чорных хмар. На свеце цяжка, аж...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Беларуская малітва | аўтар = Зоф’я Трашчкоўская | пераклад = | секцыя = Верш | год=1888 | папярэдні = | наступны = | крыніца = http://pdf.kamunikat.org/16703-1.pdf }} <poem> Божа, наш бацька, мы твае людзі, А неба цёмна ад чорных хмар. На свеце цяжка, аж баляць грудзі, Дзе ні пачуеш − голад, пажар. Гулялі ветры на нашым полі І сапсавалі нам ураджай, І няма шчасця, і няма долі. Божа, наш бацька, хлеба нам дай! Дай нам здароўя, шчыру ахвоту, Калі з сахою пойдзем араць. Ты бачыш цяжку нашу работу, Дай жа пажытку з яе прыждаць! Пашлі нам сонца з цёплай расою, Каб зашумела ніва, як гай. Кажуць, ты − бацька, мы − пад табою; Хлеба, і сонца, і шчасця нам дай! </poem> [[Катэгорыя:Вершы Зоф’і Трашчкоўскай]] [[Катэгорыя:Творы 1888 года]] amo4038orq983eu7moonv1oh9o4f9k1 104 29883 88967 2022-08-24T13:29:43Z VasyaRogov 1510 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude>вёсках. Яны судзяць і караюць усіх сялан аж да высылкі на катаржную працу. Зьбіраюць з іх новы падушны падатак, уведзены ў часе вялікай Паўночнай вайны, замест розных збораў, якія дасталіся раманаўскай дзяржаве ад маскоўскіх цароў ХVІ веку. Падушны падатак плацілі ўсе мужчыны без выключэньня, ня гледзячы на век. Малыя дзеці і дзяды аднолькава абкладаліся гэтым падаткам. Гэта, такім чынам, ня было спробай налажыць падатак на той або іншы прыбытак. Гэта быў просты сродак атрымліваць грошы з народу самым простым і лёгкім спосабам, зьлічыць колькасьць жыхароў мужчынскага полу, потым падзяліць між імі суму, якую павінна была атрымаць дзяржава, галоўным чынам, на утрыманьне арміі, ― падушны падатак прызначаўся для гэтай мэты.—і ўсё было гатова. Што тычыцца ўскосных падаткаў, то на працягy XVІІІ веку ў адносінах да галоўнага з іх «ліцейнага» падатку, збору за права прадаваць гарэлку, якая давала вялікі прыбытак. усё больш і больш ужывалася адкупная сыстэма. Вялікія купцы плацілі дзяржаве пэўную суму, а за гэта атрымлівалі права гандляваць гарэлкай у тэй ці іншай губэрні. Як яны ёю гандлююць, як спойваюць народ, як яны прадаюць замест сапраўднай гарэлкі са збожжа дрэнны дурман, на гэта дзяржава назірала праз пальцы, абы толькі атрымаць тое, што належыць. Як бачым, і ў гэтай галіне збору падаткаў дзяржава Пётры і яго наступнікаў правільна адбівае сваю аснаўную існасьць, як панаваньне гандлёвага каліталу.<noinclude></noinclude> r8seh1m7djy7dmk78mlj18cp7lupwhw 104 29884 88968 2022-08-24T13:34:41Z VasyaRogov 1510 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude>ЧАСТКА ІІ. '''Прамысловы капіталізм'''. Гандлёвы капітал не організаваў вытворчасьці: ён браў гатовае. Селянін сеяў і жаў збожжа, рыбак лавіў рыбу, паляўнічы забіваў зьвера, шавец рабіў боты, вясковыя кабеты ткалі палатно, як умелі і як навучыліся ад бацькоў і дзядоў, матак і бабулек. Купец прыходзіў і браў; потым ён пачаў часамі даваць сырызну, каб больш пэўна заняволіць дробнага продуктара. Атрымаўшы напавер скуру, шавец, напрыклад, ужо нікому ня сьмеў прадаць зробленыя боты, апрача купца, якому ён быў вінаваты. Гэтая так званая «сыстэма хатняй вытворчасьці» на існасьці мала адрозьнівалася ад тае сыстэмы, за дапамогай якой забясьпечваў сабе працоўныя рукі памешчык XVІ-XVІІ веку. За дапамогай гэтага простага спосабу можна было сабраць і кінуць на рынак вялізную колькасьць тавару. У канцы XVІІІ веку з Расіі толькі заграніцу вывозілася штогод 14½ мільёнаў аршын палатна. Але нашае вясковае палатно ня толькі вывозілася заграніцу: у самай Расіі яго прадавалася ў некалькі разоў болей. Адна Цьвярская губерня прадавала ў той самы час ня менш 10 мільёнаў аршын за год. Дзеля таго, што ў канцы XІX веку тая самая губэрня прадавала ня больш 16 мільёнаў аршын у год, то выходзіць, што за сто год вытворчасьць палатна цьвярчанамі павялічылася крыху больш, як у паўтара разы, у той час, як насяленьне Цьвярской губэрні павялічылася з тых пор у два з палавінай разы. Выходзіць, што паўтараста год таму назад кожны цьвярчанін ткаў для рынку больш палатна, чым у нашыя часы. І багацьці нажываліся гэтым шляхам вялікія: палатнаны «фабрыкант» Гончаров, «фабрыка» якога, як большасьці «фабрыкантаў» тых дзён, складалася, галоўным чынам, з шэрагу кантор, дзе раздавалі сялянам-саматужнікам сырызну і прымалі ад іх гатовы тавар, нажыў 6 мільёнаў рублёў, што на залатыя рублі 1914 году склала-б мільёнаў 12, а на цяперашнія папяровыя некалькі мільярдаў. Але пры ўсім тым у гэтай сыстэме быў і свой адваротны бок. Самастойная дробная вытворчасьць надзвычайна мала рухавая. Калі людзі працуюць паводле звычаяў дзядоў, прадзедаў, без машын, яны з году ў год вырабляюць адну і тую самую колькасьць аднолькавага тавару. А рынак капрызны: сёньня яму патрэбна столькі тавару, а заўтра або ў наступны год утройчы болей. Мода яшчэ болыш капрызная: ужо за<noinclude></noinclude> epv0k9yzi9vkj2msqouisuqssal7frv 104 29885 88970 2022-08-24T13:42:01Z VasyaRogov 1510 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude>Пётрам нашыя саматужнікі мелі розныя напасьці і няпрыемнасьці, аж да кары ад начальства за тое, што ткалі вельмі вузкае палатно, у Заходняй-жа Эўропе вымагалі шырокага. A ім шырокія бëрды ня было як паставіць у хаце. І ўжо за Пётрам (пачатак XVІІ веку) гэта прывяло да спробаў організаваць палаценныя мануфактуры з соткамі рабочых, сабраных у вадным памяшканьні, дзе можна было ткаць палатно па розныя ўзоры і ў любой колькасьці. Фабрыкамі гэта яшча нельга было назваць, бо працавалі ў гэтых памяшканьнях пераважна рукамі, а не машынамі, але гэта ўжо была буйная вытворчасьць. Адразу за концэнтрацыяй (сьцягваньнем у адны рукі) абмену пачалася і концэнтрацыя сродкаў вытворчасьці. Саматужнік працаваў у сваёй хаце і сваім інструмантам, рабочы мануфактуры працаваў у чужым памяшканьні і на інструмантах, якія належалі яго гаспадару. Саматужнік быў самастойны дробны продуктар, а ў рабочым мануфактуры быў ужо зародак сучаснага пролетара. Пакуль толькі зародак. Таму, што найноўшы пролетар-чалавек вольны, які па вольным найме працуе ў фабрыканта, а майстровыя расійскіх мануфактур ХVIII сталецьця былі людзі нявольныя: або прыгонныя гаспадара мануфактуры, або арыштанты, салдаты і т. пад., адданыя пад загад гаспадару начальствам. І для прамысловага капіталізму першым расійскім мануфактурам яшчэ шмат чаго не хапала. Перш за ўсё, што мы ўжо адзначалі, не хапалa машыны. Гэта вельмі важна, бо толькі машына дае перавагу буйнай вытворчасьці над дробнай, робіць буйную, бязумоўна, больш выгоднай, чым дробная. Машыны тым выгадней, чым яны большыя. Пры паравой машыне ў 5 сіл, напрыклад, кожная сіла абыходзіцца ў 354 р. у год, пры машыне ў 50 сіл кожная сіла каштуе кожны год ужо толькі 105 губ., а пры машыне ў 3.000 сіл-усяго толькі 36 р. Вот чаму ня толькі фабрыка забівае дробнага продуктара (у 1866 г. ў нас, у Расіі, 95 тысяч ткачоў працавала на фабрыках, а 65 тысяч па сваіх хатах; у 1895 г. на фабрыках працавала ужо 242 тысячы ткачоў, а на сваіх хатах толькі 20 тысяч), але й буйныя фабрыкі забіваюць дробныя і сярэднія прадпрыемствы (з 1904 па 1909 год лік рабочых у Расіі павялічыўся ўсяго на 7 проц., а лік рабочых на фабрыках, якія мелі больш 1000 рабочых--на 20 проц.: на гэтых вялізных фабрыках было занята больш, чым трэцяя частка усіх рабочых ― 672 тысячы з 1788 т.). Але вялізныя прадпрыемствы XVІІІ веку (у Pacіі і тады былі мануфактуры больш, чым з 1000 рабочых), працавалі ў ручную і гэта не заўсёды было выгадней, чым праца саматужнікаў. Саматужнік, які атрымліваў ад штукі, болей «стараўся», чым прыгонны майстровы, які нічога не атрымліваў за працу. І хоць на тагочасных мануфактурах ужываліся самыя барбарскія кары, так што, як сьведчыць адзін сучасьнік, у дадатак<noinclude></noinclude> 52kmovu11jzcdlyebmrc4qv6nplguny 104 29886 88971 2022-08-24T13:55:22Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «фічнай рэдкасьцю. У вадным толькі Лёндане, у Брытанскім Музэю, ёсьць комплект яго Бібліі. Адзіны ўва усім сьвеце экзэмпляр Псалтыра 1517 г. знаходзіцца ў бібліятэцы Мікольскага адзінаверчага манастыра ў Маскве. У Віленскай публічнай бібліатэцы ёсьць Апо...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>фічнай рэдкасьцю. У вадным толькі Лёндане, у Брытанскім Музэю, ёсьць комплект яго Бібліі. Адзіны ўва усім сьвеце экзэмпляр Псалтыра 1517 г. знаходзіцца ў бібліятэцы Мікольскага адзінаверчага манастыра ў Маскве. У Віленскай публічнай бібліатэцы ёсьць Апостал 1525 г. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Мова скарынінскіх перакладаў.'''}} Доктар Скарына, робячы беларускія пераклады, ня меў магчымасьці карыстаць з гэбрайскага ці грэцкага тэксту і здавальняўся матар’ялам толькі з царкоўна-славянскіх кніжак, чэшскай Бiблii 1506 года і комэнтарыямі Міколы Лірана. Стары закон ён перакладаў з чэшскай Бібліі, з дапамогаю царкоўна-славянскага пераклада, а новы закон і таксама Псалтыр, як відаць, ён толькі выпраўляў па старых славянскіх рукапісах на беларускі лад. Дзеля таго мова Скарыны знаходзіцца пад значным уплывам царкоўна-славяншчыны; часам яна выглядае навет жывой царкоўна-славяншчынай. З тых прычын, што вучыўся Скарына ў польскім унівэрсітэце, працаваў сярод чэхаў, а падарожнічаў па нямецкай зямлi, наагул жа меў разуменьні, для якіх наўчыўся ужываць словы чужыя, — на мове яго ёсьць адбітак моў: чэшскай, польскай, літоўскай; ёсьць і нямецкія словы (майстар, тахта і інш.). {{Разьбіўка|Есьць}} у яго кнiгах словы, якія цяпер шмат-дзе на Беларусі выйшлі з ужытку: {{Разьбіўка|вонках}} (на дварэ), {{Разьбіўка|жужэлка}} (яшчарка), {{Разьбіўка|зараніца}}, {{Разьбіўка|волат}} (асілак), {{Разьбіўка|братанічна}} (пляменьніца) і інш. Есьць і такія словы, што за чатыры вякі ані каліўца не зьмяніліся і ўжываюцца навет на перавернутых на чужыншчыну ўзьмежках Беларусі: {{Разьбіўка|борзда}}, {{Разьбіўка|бараніць}}, {{Разьбіўка|вінаваціць}}, {{Разьбіўка|вір}}, {{Разьбіўка|жыта}}, {{Разьбіўка|забрахаць}}, {{Разьбіўка|заручыць}}, {{Разьбіўка|карагод, {{Разьбіўка|пражыцца на скаўрадзе}}, {{Разьбіўка|пуга}}, {{Разьбіўка|скрыня}}, {{Разьбіўка|цямiць, {{Разьбіўка|узгорак}}, {{Разьбіўка|віхор}} і да т. п. Дужа многа, як зазвычай у нас, слоў агульных беларуска-ўкраінскіх. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пагляды Скарыны'''}} выказуюць у ім гуманіста, патрыота і чалавека пабожнага, лепшага інтэлігента свайго часу. Вось, да прыкладу, некалькі яго думак: {{Водступ|2|em}}<small>«Ня толькі самі сабе нарадіхамся на сьвет, но болей во службе божыяй і паспалітага добрага».</small> {{Водступ|2|em}}<small>«Понежа ад прыражэньня зьверы, хадзяшчыя у пустыні, знаюць ямы свая, пцiцы, лятаюшчыя па воздуху, ведаюць гнезда свая; рыбы, плываюшчыя па мору і у рэках, чуюць вiры свая; пчолы і тым падобная бароняць вульлеу сваіх, така-ж і людзі, ікдзе зрадзіліся і ускормлены суць па бозе, к таму месту вялікую ласку імаюць.»</small> {{Водступ|2|em}}За сваю пісьменную працу Скарына ўзяўся, каб зрабіць добрую грамадзкую справу, „паспалітае добрае“. Аб прычынах гэтай працы ён пішаць так: „Наболей з тое прычыны, iжа мя міласьцівы Бог з таго языка на сьвет пусьціў“.<noinclude></noinclude> ryizsnetqw8ie8v3rttgv0cejm6ivwo 88973 88971 2022-08-24T13:55:47Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>фічнай рэдкасьцю. У вадным толькі Лёндане, у Брытанскім Музэю, ёсьць комплект яго Бібліі. Адзіны ўва усім сьвеце экзэмпляр Псалтыра 1517 г. знаходзіцца ў бібліятэцы Мікольскага адзінаверчага манастыра ў Маскве. У Віленскай публічнай бібліатэцы ёсьць Апостал 1525 г. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Мова скарынінскіх перакладаў.'''}} Доктар Скарына, робячы беларускія пераклады, ня меў магчымасьці карыстаць з гэбрайскага ці грэцкага тэксту і здавальняўся матар’ялам толькі з царкоўна-славянскіх кніжак, чэшскай Бiблii 1506 года і комэнтарыямі Міколы Лірана. Стары закон ён перакладаў з чэшскай Бібліі, з дапамогаю царкоўна-славянскага пераклада, а новы закон і таксама Псалтыр, як відаць, ён толькі выпраўляў па старых славянскіх рукапісах на беларускі лад. Дзеля таго мова Скарыны знаходзіцца пад значным уплывам царкоўна-славяншчыны; часам яна выглядае навет жывой царкоўна-славяншчынай. З тых прычын, што вучыўся Скарына ў польскім унівэрсітэце, працаваў сярод чэхаў, а падарожнічаў па нямецкай зямлi, наагул жа меў разуменьні, для якіх наўчыўся ужываць словы чужыя, — на мове яго ёсьць адбітак моў: чэшскай, польскай, літоўскай; ёсьць і нямецкія словы (майстар, тахта і інш.). {{Разьбіўка|Есьць}} у яго кнiгах словы, якія цяпер шмат-дзе на Беларусі выйшлі з ужытку: {{Разьбіўка|вонках}} (на дварэ), {{Разьбіўка|жужэлка}} (яшчарка), {{Разьбіўка|зараніца}}, {{Разьбіўка|волат}} (асілак), {{Разьбіўка|братанічна}} (пляменьніца) і інш. Есьць і такія словы, што за чатыры вякі ані каліўца не зьмяніліся і ўжываюцца навет на перавернутых на чужыншчыну ўзьмежках Беларусі: {{Разьбіўка|борзда}}, {{Разьбіўка|бараніць}}, {{Разьбіўка|вінаваціць}}, {{Разьбіўка|вір}}, {{Разьбіўка|жыта}}, {{Разьбіўка|забрахаць}}, {{Разьбіўка|заручыць}}, {{Разьбіўка|карагод}, {{Разьбіўка|пражыцца на скаўрадзе}}, {{Разьбіўка|пуга}}, {{Разьбіўка|скрыня}}, {{Разьбіўка|цямiць}, {{Разьбіўка|узгорак}}, {{Разьбіўка|віхор}} і да т. п. Дужа многа, як зазвычай у нас, слоў агульных беларуска-ўкраінскіх. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пагляды Скарыны'''}} выказуюць у ім гуманіста, патрыота і чалавека пабожнага, лепшага інтэлігента свайго часу. Вось, да прыкладу, некалькі яго думак: {{Водступ|2|em}}<small>«Ня толькі самі сабе нарадіхамся на сьвет, но болей во службе божыяй і паспалітага добрага».</small> {{Водступ|2|em}}<small>«Понежа ад прыражэньня зьверы, хадзяшчыя у пустыні, знаюць ямы свая, пцiцы, лятаюшчыя па воздуху, ведаюць гнезда свая; рыбы, плываюшчыя па мору і у рэках, чуюць вiры свая; пчолы і тым падобная бароняць вульлеу сваіх, така-ж і людзі, ікдзе зрадзіліся і ускормлены суць па бозе, к таму месту вялікую ласку імаюць.»</small> {{Водступ|2|em}}За сваю пісьменную працу Скарына ўзяўся, каб зрабіць добрую грамадзкую справу, „паспалітае добрае“. Аб прычынах гэтай працы ён пішаць так: „Наболей з тое прычыны, iжа мя міласьцівы Бог з таго языка на сьвет пусьціў“.<noinclude></noinclude> sm0ge1pdzpfy3xz7f5vd9tkuyq38x37 88974 88973 2022-08-24T13:56:01Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>фічнай рэдкасьцю. У вадным толькі Лёндане, у Брытанскім Музэю, ёсьць комплект яго Бібліі. Адзіны ўва усім сьвеце экзэмпляр Псалтыра 1517 г. знаходзіцца ў бібліятэцы Мікольскага адзінаверчага манастыра ў Маскве. У Віленскай публічнай бібліатэцы ёсьць Апостал 1525 г. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Мова скарынінскіх перакладаў.'''}} Доктар Скарына, робячы беларускія пераклады, ня меў магчымасьці карыстаць з гэбрайскага ці грэцкага тэксту і здавальняўся матар’ялам толькі з царкоўна-славянскіх кніжак, чэшскай Бiблii 1506 года і комэнтарыямі Міколы Лірана. Стары закон ён перакладаў з чэшскай Бібліі, з дапамогаю царкоўна-славянскага пераклада, а новы закон і таксама Псалтыр, як відаць, ён толькі выпраўляў па старых славянскіх рукапісах на беларускі лад. Дзеля таго мова Скарыны знаходзіцца пад значным уплывам царкоўна-славяншчыны; часам яна выглядае навет жывой царкоўна-славяншчынай. З тых прычын, што вучыўся Скарына ў польскім унівэрсітэце, працаваў сярод чэхаў, а падарожнічаў па нямецкай зямлi, наагул жа меў разуменьні, для якіх наўчыўся ужываць словы чужыя, — на мове яго ёсьць адбітак моў: чэшскай, польскай, літоўскай; ёсьць і нямецкія словы (майстар, тахта і інш.). {{Разьбіўка|Есьць}} у яго кнiгах словы, якія цяпер шмат-дзе на Беларусі выйшлі з ужытку: {{Разьбіўка|вонках}} (на дварэ), {{Разьбіўка|жужэлка}} (яшчарка), {{Разьбіўка|зараніца}}, {{Разьбіўка|волат}} (асілак), {{Разьбіўка|братанічна}} (пляменьніца) і інш. Есьць і такія словы, што за чатыры вякі ані каліўца не зьмяніліся і ўжываюцца навет на перавернутых на чужыншчыну ўзьмежках Беларусі: {{Разьбіўка|борзда}}, {{Разьбіўка|бараніць}}, {{Разьбіўка|вінаваціць}}, {{Разьбіўка|вір}}, {{Разьбіўка|жыта}}, {{Разьбіўка|забрахаць}}, {{Разьбіўка|заручыць}}, {{Разьбіўка|карагод}}, {{Разьбіўка|пражыцца на скаўрадзе}}, {{Разьбіўка|пуга}}, {{Разьбіўка|скрыня}}, {{Разьбіўка|цямiць}}, {{Разьбіўка|узгорак}}, {{Разьбіўка|віхор}} і да т. п. Дужа многа, як зазвычай у нас, слоў агульных беларуска-ўкраінскіх. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пагляды Скарыны'''}} выказуюць у ім гуманіста, патрыота і чалавека пабожнага, лепшага інтэлігента свайго часу. Вось, да прыкладу, некалькі яго думак: {{Водступ|2|em}}<small>«Ня толькі самі сабе нарадіхамся на сьвет, но болей во службе божыяй і паспалітага добрага».</small> {{Водступ|2|em}}<small>«Понежа ад прыражэньня зьверы, хадзяшчыя у пустыні, знаюць ямы свая, пцiцы, лятаюшчыя па воздуху, ведаюць гнезда свая; рыбы, плываюшчыя па мору і у рэках, чуюць вiры свая; пчолы і тым падобная бароняць вульлеу сваіх, така-ж і людзі, ікдзе зрадзіліся і ускормлены суць па бозе, к таму месту вялікую ласку імаюць.»</small> {{Водступ|2|em}}За сваю пісьменную працу Скарына ўзяўся, каб зрабіць добрую грамадзкую справу, „паспалітае добрае“. Аб прычынах гэтай працы ён пішаць так: „Наболей з тое прычыны, iжа мя міласьцівы Бог з таго языка на сьвет пусьціў“.<noinclude></noinclude> l9whsotys9bawm5vyl7vqi5xzelwvr5 104 29887 88972 2022-08-24T13:55:32Z VasyaRogov 1510 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude>дваранін і памешчык, сяляне казалі: «у гэтай вёсцы фабрыка» з такім выглядам, бы хацелі сказаць: «у гэтай вёсцы пошасьць», ня гледзячы на ўсе лютасьці, з рабочага мануфактуры ўсё такі не ўдавалася выбіць столькі «дадатковага продукту», колькі можна было выціснуць з саматужніка. Большая частка расійскіх фабрыкантаў XVІІІ веку або згалела або перайшла да самага лёгкага спосабу «фабрыкантства», ― пачала раздаваць сырызну саматужнікам, г. зн. зрабілася скупшчыкам. Такім парадкам першым расійскім мануфактурам (іх ужо ў 1725 г. лічылася больш 2 сотак) не хапала ня толькі машын, а яшчэ й нечага другога: вольнага рабочага, які быў-бы зацікаўлены ў тым, каб працаваць лепей і зрабіць як можна больш. Адразу мы натыкаемся, такім чынам, на галоўнаю супярэчнасьць паміж гандлёвым і прамысловым капіталізмам. Першы быў зацікаўлены ў тым, каб заняволіць дробнага продуктара і таму падтрымлівае прыгоннае права, другому быў патрэбны вольны рабочы, і таму ён павінен быў дамагацца вызваленьня сялян. Разьвіцьцё прамысловага капіталізму павінна было абярнуць той галоўны камень, на якім трымалася ўся расійская грамадзкая і дзяржаўная будыніна да XVІІ веку. Раней, чым ствараць сабе ўласнага далакопа ў асобе пролетарыяту, і для таго, каб дасягнуць гэтае мэты, прамысловы капітал павінен быў сам зрабіцца далакопам тае раманаўскае дзяржавы, якую мы апісалі ў канцы папярэдняга нарысу. Гэта было зусім ня так лёгка і проста. На трэба ўяўляць сабе справу так, што гандлёвы капіталізм «скончыўся», а на яго месцы «пачаўся» прамысловы. Такое ўяўленьне была-б зусім няправільнае. Гандлёвы капіталізм доўга існаваў у Расіі пасьля таго, як у нас зьявіліся ня толькі пачаткі прамысловага капіталізму, але і гэты ацэнкі ў сьпелым выглядзе, з машынамі і вольным рабочым. Мала гэтага: гандлёвы капіталізм і далей разьвіваўся і поўнага свайго росквіту дасягнуў якраз у другой палавіне XІX сталецьця, калі пад яго ўплывам адбылося адно з самых важных здарэньняў у найноўшай экономічнай гісторыі Pacіі: пабудаваньне сеткі чыгунак у 1860-1870 гадох. Нават у пачатку XX веку гэткая ўплывовая буржуазная партыя, як «акцябрыстыя», прадстаўляла сабою, галоўным чынам, старакупецкі гандлёвы капітал, у той час, як прадстаўніцтва прамысловага гуртавалася ў партыях кадэтаў і прогрэсыстых. Тыя перамогі, якія атрымліваў прамысловы капіталізм, былі ім атрыманы ў саюзе з гандлёвым, «вызваленьне» сялян (ня толькі ад памешчыкаў, але ад добрай часткі іх уласнай, сялянскай зямлі) у 1861 г. магдо адбыцца толькі таму, што яно і гандлёваму капіталу было выгодна. А поўнай ліквідацыі чыноўніцкай дзяржавы расійскай прамысловай буржуазії так і не ўдалося дасягнуць, бо гандлёваму капіталу гэтая дзяржава была патрэбна, і яна дажыла да лютаўскае рэволю-<noinclude></noinclude> 1v7qmvjbo7llxdu6qkzouyqx0prynf8 104 29888 88976 2022-08-24T14:02:25Z VasyaRogov 1510 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude>цыі 1917 г. Політычная перамога прамысловага капіталізму толькі на 8 месяцаў апярэдзіла пролетарскую рэволюцыю. Гандлёвы капіталізм склаўся ў нас у ноўгародзка-маскоўскія часы па вывазе прадметаў роскашы ― дарагіх футравых скур, шоўку і т. п. Прадметы масавага спажываныя пачалі ў нас вывозіцца толькі пасьля Паўночнае вайны, калі Расія атрымала ў сваё ўладаньне шэраг партоў на Бальтыцкім моры. У ранейшы час збожжа, напрыклад, вывозіла ў Заходнюю Эўропу Польшча, ад якой блізка былі такія выгодныя парты, як Гданск і Кенігсбург. Выгода гэтых партоў была ў тым, што яны ніколі не замярзалі, у той час як Пeцярбург, Рэвель, Выбарг і нават Рыга былі пад лёдам некалькі месяцаў на працягу году. Расійскі гандлёвы капітал з самага пачатку імкнуўся захапіць хоць адзін бальтыцкі порт, які не замярзае, і гадоў сорак пасьля Паўночнай вайны Расія зноў умяшалася ў вялізную вайну, якая адбывалася ў Заходняй Эўропе (галоўным чынам паміж Англіяй і Францыяй: але на баку першай была, апроч таго, Прусія, а на баку другой-Аўстрыя), так званую Сямілетнюю. Мэтай гэтай вайны для Расіі было заўладаць Курляндыяй з яе партамі Віндавай і Лібавай, якія не замярзалі. Курляндыя была тады «самастойнай» дзяржавай і залежала ці то ад Расіі, ці то ад Польшчы, але Польшча была ўжо так слабая, што з ёю на лічыліся, значыцца, і праціўніцай Расіі была галоўным чынам, Прусія,-з ёю і была вайна. Расійцам удалося было заўладаць нават адным з прускіх портаў-Кенігсбэргам. Але Расія так была высілена вайною, што прымушана была падпісаць згоду, нічога не дабіўшыся. Да гэтай вайны Расія вывозіла толькі сала, дрэва на мачты, пяньку, воск і футровыя скуры, як і даўней. Апошні тавар пакрысе траціў сваё месца, па меры таго, як расійскія футравыя багацьці вычэрпваліся, а на рынку зьяўляліся ўсё ў большай і большай колькасьці амэрыканскія футровыя скуры. Воску патрэбна было тады даволі шмат, бо сьвечкі з сала былі вельмі нявыгодны, сьвечак з стэарыны рабіць яшчэ ня ўмелі, нафты таксама ня ўмелі ужываць. Таму ва ўсіх багатых хатах, ва ўсякім разе, у «панскіх» пакоях, гарэлі сьвечкі з воску. Пяньку і дрэвы на начты куплялі пераважна ангельцы, наагул галоўныя купцы расійскіх тавараў, якія трымалі у руках увесь расійскі вывозны гандаль. Яны-ж дастаўлялі і ўсю мануфактуру для вышэйшых кляс расійскага грамалетва ад «англіцкага» сукна да паштовай паперы, канвэртаў і нават аблатак, якімі заклейваліся пісьмы. Продукцыя расійскіх мануфактур больш пашыралася сярод простага народу, або куплялася скарбам (сукно для арміі, напрыклад, парусіна і канаты для флёту і г. д.). Толькі ў канцы Сямілетняй вайны пачалі гаварыць, што для Расіі «збожжавы гандаль найбольш натуральны», і толькі з першых год XІX сталецьця вываз збожжа пачынае набываць для расійскага гандлю тое значэньне, якое ён меў да вайны 1914 году.<noinclude></noinclude> sxjo83zjzhw53c7jsyvzimpxzta0f7r 104 29889 88982 2022-08-24T14:21:53Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «На вывозе збожжа, галоўным чынам, канчаткова вырас і разьвіўся расійскі гандлёвы капіталізм. Ён надзвычайна трапна скарыстаў пры гэтым разьвіцьцё чужога прамысловага капіталізму. Чаму ангельцы да 1760 году ня куплялі расійскага збожжа? Ды таму, што ў іх...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>На вывозе збожжа, галоўным чынам, канчаткова вырас і разьвіўся расійскі гандлёвы капіталізм. Ён надзвычайна трапна скарыстаў пры гэтым разьвіцьцё чужога прамысловага капіталізму. Чаму ангельцы да 1760 году ня куплялі расійскага збожжа? Ды таму, што ў іх свайго было даволі: Англія тых дзён была перш за усё зямляробскай краінай. Але ў сярэдзіне XVІІ веку ў Англіі адбываецца прамысловая рэволюцыя: дзякуючы абезьзямеленьню сялян памешчыкамі, у Англіі ўтвараецца шматлікі пролетарыят; дзякуючы захопу колёній, Англія атрымлівае ў свой загад масу каштоўнай сырызны (асабліва бавоўны і фарбаў), урэшце, дзякуючы цэламу шэрагу вынайдзеньняў (самапралкі, мэханічнага ткацкага варстату, асабліва паравой машыны Уата), Англія робіцца радзімай машын, і буйная вытворчасьць у Англіі ўпяршыню бярэ верх над дробнай. Пад уплывам прамысловага перавароту ў Англіі пачынаецца надзвычайны рост гарадзкога і наагул незямляробскага насяленьня. Пакуль пераважнай клясай насяленьня ў Англіі было сялянства, насяленьне краіны наагул расло паволі: у 1700 г. ў ёй лічылася крыху больш 5 мільёнаў жыхароў, у 1750-блізка 6 мільёнаў. У другой палавіне XVІІІ веку адбыўся той пераварот, аб якім толькі што гаварылася, і к 1801 г. у Англіі было ужо больш 9 мільёнаў насяленьня. За першую палавіну веку насяленьне Англіі павялічылася, такім парадкам, мелых, чым да 20 проц., а за другую-больш, чым на 50. Тое самае адбывалася і ў пачатку XІX веку: за 20 год. 3 1801 на 1820 год, насяленьне Англіі павялічылася на ⅓ - з 9 мільёнаў да 12. У той самы час зямляробствам у Англіі ў пачатку XVІІ веку займалася 4¼ мільёны людзей, а ў прамысловасьці было занята 14 мільёна, у другой палавіне веку лік зямляробаў апаў ніжэй 3 мільёнаў, а прамысловасьць рабочых паднялася бадай да 3 мільёнаў<ref>Статыстыка пачатку XVІІІ веку ня лічыцца вельмі дакладнай, але разуменьне аб суадносінах розных кляс яна дае.</ref>. Праўда, за гэты час і ў ангельскім зямляробстве быў дасягнуты цэлы шэраг паляпшэньняў, машыны і туды дайшлі, значыцца, вытворчасьць ангельскай сельскай гаспадаркі ня толькі ня зьмешнылася, а нават павялічылася, але усё-ткі прахарчаваць насяленьне, якое хутка расло, Англія ня мела сілы. Цана на збожжа пачала ў Англіі хутка расьці: у той час, як сярэдняя цана «квартэра» пшаніцы (12 расійскіх лудоў) на працягу XVІІІ веку нязначна перавышала 40 шылінгаў, на працягу першага дзесяцілецьця XІX веку той самы квартэр каштаваў ужо 74 шылінгі, а з 1811 па 1820 год ужо 87½ шылінгаў<ref>Шылінг на старыя расійскія грошы-18 капeeк.</ref>. Праўда, пасьля гэтага цана крыху зьнізілася, але да апошняй чвэрткі XІX сталецьця яна ўсё-ткі трымалася вышэй, чым у XVІII сталецьці.<noinclude></noinclude> 7ho5cqo62rosvtp8r9ifwm1mxxty2yw 104 29890 88983 2022-08-24T14:30:14Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: « Якраз у другой палавіне XVІІІ сталецьця пачынаецца ажыўленьне сярод расійскіх памешчыкаў. Яны засноўваюць Вольнае Экономічнае таварыства для абмеркаваньня і вывучэньня пытаньняў, зьвязаных, галоўным чынам, з сельскай гаспадаркай, пачынаюць розныя д...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> Якраз у другой палавіне XVІІІ сталецьця пачынаецца ажыўленьне сярод расійскіх памешчыкаў. Яны засноўваюць Вольнае Экономічнае таварыства для абмеркаваньня і вывучэньня пытаньняў, зьвязаных, галоўным чынам, з сельскай гаспадаркай, пачынаюць розныя досьледы з новым насеньнем, з угнаеньнем і т. п., выпісваць з заграніцы (з тае самае Англіі) машыны і машыністых ды г. д. У «працах» Вольнага Экономічнага таварыства пачынаюць пісаць, што пшаніца-самы выгодны тавар, і што Расіі самым лёсам прызначана быць «жытніцай Эўропы» ды краінай пшаніцы для ўсіх заходніх краін. Усе гэтыя зьявы адразу-ж адбіліся і на замежнай політыцы Расіі. Для пшаніцы лепей за ўсё чарназём паўднёва-расійскіх губэрняў. Але адтуль да партоў Бальтыцкага мора вельмі далёка, і вот Расія пачынае пракладаць сабе шлях на поўдзень, да партоў Чорнага мора. У другой палавіне XVІІІ веку Расія вядзе дзьве вайны з Турцыяй, у выніку якіх захоплівае пад сваю ўладу Крым і Одэсу (больш правільна, месца на якім цяпер стаіць Одэса, бо Одэса тады толькі і была пабудавана) і дамагаецца ад Турцыі права вольнага праходу цераз пратокі, якія аддзяляюць Чорнае мора ад Міжземнага. Пытаньне аб пратоках, з-за якога Расія ўвязалася ў вайну 1914 году, такім парадкам таксама было пастаўлена гандлёвым капіталам. Вынікі апраўдалі надзеі расійскага купца і расійскага памешчыка, толькі ня так хутка, як яны чакалі: паніжэньне цаны на збожжа пасьля 1820 г., аб якім гаварылася вышэй, крыху затрымала рост расійскага збожжавага вывозу. Аднак ролю «жытніцы» Расія ўсё-ткі адыграла. Ужо ў 1801 г. яна вывезла бадай сем мільёнаў пудоў пшаніцы, у 1820 г. гэты вываз падвоіўся, а к 1840 г. амаль-што ўтроіуся. Далей справа найшла хутчэй: у 1850 г. было вывезена 26 мільёнаў пудоў, у 1860 г. 42 мільёны, у 1870 г. 96½ мільёнаў. К канцу XІX веку (1895 г.) вываз расійскай пшаніцы заграніцу дасяг вялікай лічбы: 237 мільёнаў пудоў. Зразумела, ня ўсё гэта вывозілася ў Англію: расійская пшаніца ў вялікай колькасьці спажывалася і Францыяй, і Італіяй, і нават Нямеччынай (хоць у апошнюю, пераважна, ішло расійскае жыта, вываз якога ўжо ў 1860 г. дайшоў да 20 мільёнаў пудоў; у 1895 г. жыта вывозілася больш 90 мільёнаў пудоў). Але галоўным пакупцом доўга заставалася Англія, якая прывозіла ў Расію, на месца збожжа, продукты сваёй прамысловасьці. Яшчэ ў 1878 годзе ангельскі прывоз у Расію ацэньваўся ў 150 мільёнаў старых (да 1914 г.) расійскіх рублёў, а к гэтаму часу прывоз у Расію чужаземных тавараў ужо быў сьціснуты шмат якімі перашкодамі на карысьць прамысловага капіталу. На першых часах гэты апошні павінен быў вельмі цярпець ад ангельскай конкурэнцыі. Але па зьбегу акалічнасьцяй ангельцы-ж сваёй політыкай і далі магутны штыршок разьвіць расійскай прамысловасьці. Барацьба Англіі і Францыі за сусьветнае пяршын-<noinclude></noinclude> aj7ytzef50bwqh96kylklsz15mhhqtu 104 29891 88984 2022-08-24T14:33:29Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «<section begin="Скарына"/>Цэлі былі такія: 1) „Абы брацья мая, русь, людзі паспалітыя, чтучы, маглі лепей разумеці;“ 2) „Дзецем малым—пачатак усякае добрае навукі, граматы, ежа добра чэсьці і мовіці вучыць“,—значыцца, каб беларускія дзеці мелі падручнік для нав...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude><section begin="Скарына"/>Цэлі былі такія: 1) „Абы брацья мая, русь, людзі паспалітыя, чтучы, маглі лепей разумеці;“ 2) „Дзецем малым—пачатак усякае добрае навукі, граматы, ежа добра чэсьці і мовіці вучыць“,—значыцца, каб беларускія дзеці мелі падручнік для навукі роднай мовы; 3) каб беларусы-падарожнікі, у становішчы якіх быў і сам доктар, мелі па чым маліцца на чужой старане, ведалі-б, калі сьвяткаваць якiя днi („Мал. падар. кніжыца“). {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Значаньне Скарыны.'''}} Доктар Скарына сваім войстрым навучным розумам пераверыўся, што трэба завесьці ў кнізе родную мову, бо царкоўна-славяншчына ці латынь, як рэч незразумелая народу, ня можа i не павінна замяняць яе пры запраўдным культурным разьвіцьці. Ен цьвёрда адкінуў шкодную думку, быццам звычайная, штодзенная, свая „простая“ мова ня годна дзеля малітвы; гэтаю моваю Скарына зьвязаў пісьменства з народам. Скарына стаіць у нас на вялікім гістарычна-літэратурным і культурным рубяжы, як першы беларускі друкар. Друкарня яго ў Вільні, першая на Беларусі, адбыла вялікую культурную місыю для ўсяго славянскага Усходу; толькі ў Скарыны маглі наўчыцца друкаваць дыякан Іван Фёдараў з Маскоўшчыны і беларус Пётра Мсьціславец, каторыя ў 1564 годзе паспрабавалі залажыць першую друкарню і ў Маскве. Беларуская Біблія Скарыны займаець трэцяе места ў гісторыі друкаванага пісьменства (першая друкаваная Біблія была нямецкая, другая чэшская.) <section end="Скарына"/> <section begin="Цяпінскі"/>{{Цэнтар|'''{{Larger|[[Аўтар:Васіль Цяпінскі|Васіль Цяпінскі]]}}.'''<br />(Другая палав. 16 стал.).}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Біаграфічны матар‘ял.'''}} Быў родам з Полаччыны, як і Ф. Скарына. Радзіўся ў 40-х гадох 16-га сталецьця. Меў свой двор Цяпін і яшчэ колькі двароў, але, відаць, невялікіх, бо пісаў аб сваей маемасьці, што яна „ўбогая“. Ня меў ён і такой адукацыі, як Ф. Скарына. Захапіўся рэфармацыйным рухам на Беларусі і належаў да рэлігійнай сэкты арыянітаў. Знаўся з беларускім пісьменьнікам [[Аўтар:Сымон Будны|С. Будным]], з каторым нейкі час разам друкаваў кніжкі. Пад старасьць меў ён двор на Валыні, каторы, быць можа, дастаўся яму ад князя [[Аўтар:Канстанцін Астрожскі|Астрожскага]], як дар за літэратурную і выдавецкую працу. Калі памёр В. Цяпінскі, невядома. У актах астатні раз спамінаецца ў 1604 годзе, калі сыны яго судзіліся за бацькаву маемасьць. У 1915 годзе ў бібліатэцы Сьвятаполк-Завадзкага, у м. Крошыне блізка Баранавіч, пашчасьціла бібліафілу [[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Р. Зямкевічу]] знайці партрэт В. Цяпінскага.<section end="Цяпінскі"/><noinclude></noinclude> 5nj4kkzw05ujtvraa46hy879o8yvmpl 88987 88984 2022-08-24T14:36:30Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude><section begin="Скарына"/>Цэлі былі такія: 1) „Абы брацья мая, русь, людзі паспалітыя, чтучы, маглі лепей разумеці;“ 2) „Дзецем малым—пачатак усякае добрае навукі, граматы, ежа добра чэсьці і мовіці вучыць“,—значыцца, каб беларускія дзеці мелі падручнік для навукі роднай мовы; 3) каб беларусы-падарожнікі, у становішчы якіх быў і сам доктар, мелі па чым маліцца на чужой старане, ведалі-б, калі сьвяткаваць якiя днi („Мал. падар. кніжыца“). {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Значаньне Скарыны.'''}} Доктар Скарына сваім войстрым навучным розумам пераверыўся, што трэба завесьці ў кнізе родную мову, бо царкоўна-славяншчына ці латынь, як рэч незразумелая народу, ня можа i не павінна замяняць яе пры запраўдным культурным разьвіцьці. Ен цьвёрда адкінуў шкодную думку, быццам звычайная, штодзенная, свая „простая“ мова ня годна дзеля малітвы; гэтаю моваю Скарына зьвязаў пісьменства з народам. {{Водступ|2|em}}Скарына стаіць у нас на вялікім гістарычна-літэратурным і культурным рубяжы, як першы беларускі друкар. Друкарня яго ў Вільні, першая на Беларусі, адбыла вялікую культурную місыю для ўсяго славянскага Усходу; толькі ў Скарыны маглі наўчыцца друкаваць дыякан Іван Фёдараў з Маскоўшчыны і беларус Пётра Мсьціславец, каторыя ў 1564 годзе паспрабавалі залажыць першую друкарню і ў Маскве. Беларуская Біблія Скарыны займаець трэцяе места ў гісторыі друкаванага пісьменства (першая друкаваная Біблія была нямецкая, другая чэшская.) <section end="Скарына"/> <section begin="Цяпінскі"/>{{Цэнтар|'''{{Larger|[[Аўтар:Васіль Цяпінскі|Васіль Цяпінскі]]}}.'''<br />(Другая палав. 16 стал.).}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Біаграфічны матар‘ял.'''}} Быў родам з Полаччыны, як і Ф. Скарына. Радзіўся ў 40-х гадох 16-га сталецьця. Меў свой двор Цяпін і яшчэ колькі двароў, але, відаць, невялікіх, бо пісаў аб сваей маемасьці, што яна „ўбогая“. Ня меў ён і такой адукацыі, як Ф. Скарына. Захапіўся рэфармацыйным рухам на Беларусі і належаў да рэлігійнай сэкты арыянітаў. Знаўся з беларускім пісьменьнікам [[Аўтар:Сымон Будны|С. Будным]], з каторым нейкі час разам друкаваў кніжкі. Пад старасьць меў ён двор на Валыні, каторы, быць можа, дастаўся яму ад князя [[Аўтар:Канстанцін Астрожскі|Астрожскага]], як дар за літэратурную і выдавецкую працу. Калі памёр В. Цяпінскі, невядома. У актах астатні раз спамінаецца ў 1604 годзе, калі сыны яго судзіліся за бацькаву маемасьць. У 1915 годзе ў бібліатэцы Сьвятаполк-Завадзкага, у м. Крошыне блізка Баранавіч, пашчасьціла бібліафілу [[Аўтар:Рамуальд Зямкевіч|Р. Зямкевічу]] знайці партрэт В. Цяпінскага.<section end="Цяпінскі"/><noinclude></noinclude> 73j9mrznsdy6hjg2914i8e1azhb12g8 0 29892 88985 2022-08-24T14:35:39Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Ф. Скарына | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|Залатая пара (16 век)]] | наступны = Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Ф. Скарына | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|Залатая пара (16 век)]] | наступны = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]] | анатацыі = }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="24" to="29" tosection=Скарына /> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:Ф. Скарына}} [[Катэгорыя:Творы пра Францыска Скарыну]] evi7f0fryi0r6j3ypsa9wi1fr1zk5ux 88986 88985 2022-08-24T14:35:58Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Ф. Скарына | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)|Залатая пара (16 век)]] | наступны = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/В. Цяпінскі|В. Цяпінскі]] | анатацыі = }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="25" to="29" tosection=Скарына /> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:Ф. Скарына}} [[Катэгорыя:Творы пра Францыска Скарыну]] l2x8zxn7q3nngt19meut1pvwgo5ao0j 104 29893 88991 2022-08-24T14:46:30Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «ства ня спынілася Семілетняй вайною. Перад канцом ХІІІ сталецьця, калі Англія захацела скарыстаць францускую рэволюцыю, каб канчаткова раздушыць свайго праціўніка, яна зноў загарэлася. Англія вельмі абманулася: сапраўды Францыя ад рэволюцыі не аслаб...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>ства ня спынілася Семілетняй вайною. Перад канцом ХІІІ сталецьця, калі Англія захацела скарыстаць францускую рэволюцыю, каб канчаткова раздушыць свайго праціўніка, яна зноў загарэлася. Англія вельмі абманулася: сапраўды Францыя ад рэволюцыі не аслабела, як чакалі ангельцы, а ëзмацнілася і пачала хутка расьці экономічна. Францускі прамысловы капіталізм, організаваўшыся ў імпэрыю Напалеона Бонапарта, распачаў з ангельскім барацьбу за рынкі, чаго ангельцы ўже ніяк не чакалі: раней у іх барацьба з Францыяй ішла больш за колённі і морскі гандаль. Англія пачала організоўваць супроць Францыі адну коаліцыю (ваенны саюз некалькіх дзяржаў) за аднэй, прычым Расія, на якую ангельцы пазіралі бадай як на сваю колёнію, была, зразумела, у цэнтры ўсіх гэтых коаліцый, але напалеоноўская Францыя трымалася доўга і ўпарта. Дзьве першыя коаліцыі (спачатку Расія і Аўстрыя, потым Раcія і Прусія) былі разьбіты нашчэнт. Напалеон узяў і Бэрлін і Вену, а Расію прымусіў падпісаць згоду (у Тыльзыце, у 1807 г.), паводле якой расійскі цар Аляксандар і адмовіўся ад саюзу з Англіяй і зрабіў саюз з Францыяй. Напалеон абавязаў яго далучыцца да так званай «континентальнай блёкады», г. зн. даць абавязак, якога Напалеон вымагаў з усіх пераможаных ім дзяржаў, не гандляваць з Англіяй. Напалеон меу надзею такім шляхам зачыніць для ангельскіх тавараў увесь контынэнт Эўропы (адгэтуль і назва контынэнтальнай блёкады) і, так сказаць, зварыць ангельцаў у іх саку. Расія раптам засталася бяз вырабаў ангельскіх фабрык, да якіх гэтак прывыкла расійскае дваранства. Апошняе вельмі было незадаволена Тыльзыцкай згодай, увесь час глуха бурчэла, награжала спатайка Аляксандру ўдзелам яго бацькі Паўла І, забітага дваранамі часткова таксама за разрыў з Англіяй (у 1801 г.; гэты прыклад больш за ўсё паддаваў духу ангельцам ды спакушаў іх на бесцарамоннае выкарыстаньне Расіі). Дваранству і гандлёваму капіталу, які стаяў за яго сьпіной, яшчэ болей, зразумела, незадаволенаму спыненьнем ангельскага гандлю, урэшце і ўдалося такі дамагчыся свайго: у 1812 г. Расія зноў парвала з Францыяй, напалеонаўская армія пасьля свайго апошняга посьпеху, захопу Масквы, замерзла ў расійскіх сьнягох, супроць Напалеона ўтварылася новая апошняя, самая страшная коаліцыя, і ангельскі прамысловы капіталізм мог, урэшце, сьвяткаваць канчатковую перамогу. Але яна абышлася яму нятанна: усіх ранейшых позыцый ён вярнуць сабе ня мог, і ў ліку страчаных было іменна яго становішча ў Расіі. У той час, як гандлёвы капітал зусім апусьціў галаву ад тыльзыцкай згоды (Александар І доўга не адважваўся апублікаваць ганебны для яго дагавор, і на пецярбурскай біржы, карыстаючыся гэтым, пераконвалі, што ніякай згоды і зусім ня было зроблена), прамысловы капітал бы жывой вадой апырскалі. Пазбаўленыя ангельскай конкурэнцыі расійскія фабрыкі пачалі расьці літаральна, як грыбы. Асабліва бавоўна-прадзільныя і бавоўна-ткацкія: ба-<noinclude></noinclude> 6b854842ooeg302lfcz4nu3tbl1j6hd 104 29894 88992 2022-08-24T14:53:48Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «ваўняныя тканіны былі тады навіной і прывозіліся ў Расію выключна з Англіі. У 1804 г. такіх фабрык у Расіі было 199, большай часткай дробных, з 6½ тысячамі рабочых і вытворчасьцю на 5 мільёнаў рублёў; а праз 10 год, у 1814 г., фабрык было 423, рабочых на іх 39 тысяч, а в...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>ваўняныя тканіны былі тады навіной і прывозіліся ў Расію выключна з Англіі. У 1804 г. такіх фабрык у Расіі было 199, большай часткай дробных, з 6½ тысячамі рабочых і вытворчасьцю на 5 мільёнаў рублёў; а праз 10 год, у 1814 г., фабрык было 423, рабочых на іх 39 тысяч, а вытворчасьць павялічылася ў шэсьць разоў, да 30 мільёнаў. Амэрыканскую бавоўну (іншай тады ня было) пачалі прывозіць у Расію ў такой колькасьці, што яна выперадзіла па гэтай частцы бадай ня ўсе Эўропэйскія краіны: яшчэ ў 1809 г. яе прывязьлі толькі поумільёна фунтаў (гэтую рэдкасьць тады яшчэ на фунты важылі, а не на пуды), а ў 1811 г. прывезена было ў Расію бавоўны ўжо 9¼ мільёнаў фунтаў. У той час, як усе чужаземныя тавары шалёна даражэлі, бавоўна пачала танець, і цана на яе спала бадай на палавіну, так шмат навязьлі. Чужаземцы, якія чулі ад усіх «сумленных людзей» скаргі на контынэнтальную блёкаду і якія бачылі адначасна гэты росквіт, толькі паціскалі плячмі ў непаразуменьні. У самы разгар блёкады францускі пасол пісаў свайму ўраду, што хоць расійцы і скардзяцца на дарагоўлю прадметаў роскашы, на паніжэньне курсу рубля, але прамысловасьць у Расіі разьвіваецца, заснавалася шмат суконных, шаўковых, прадзільных фабрык, багатыя памешчыкі выпісваюць чужаземных рабочых, якія навучаюць расійскіх рабочых. Адкрыліся таксама цукровыя заводы, павялічваюцца бровары і г. д. Калі быў адноўлен саюз з Англіяй, урад, пад уплывам дваранства, якое з далей лемантавала аб дарагоўлі чужаземных тавараў, дазволіў быў, як раней, амаль вольны прывоз продуктай адгельскай прамысловасьці. Але тут ужо залемантавалі фабрыканты, і так голасна, што іх прышлося пачуць. Яны падалі Аляксандру І запіску, дзе проста заявілі, што Англія для іх горш за Напалеона, а вольны прывоз ангельскіх тавараў горш за маскоўскі пажар 1812 году. Прамысловы капітал быў ужо гэтак моцны, - у шмат якіх фабрыках было зацікаўлена і дваранства, пры тым вельмі вялікае (кн. Юсупаў, напрыклад, меў вялізныя суконныя фабрыкі), што з ім прыходзілася лічыцца. У 1822 г. былі ўведзены вялікія пошліны на загранічныя тавары з мэтай «протэктарства» айчыннай прамысловасьці. З тых пор гэтая «протэктарская» сыстэма ніколі не пакідалася зусім расійскім урадам, часамі толькі крыху слабеючы (так было паміж 1857 і 1877 гадамі, прычыны мы ўгледзім ніжэй). Прывоз ангельскіх тавараў ня спыніўся канчаткова,-хто мог купляць дарагое, трымаўся ўсё-ткі ангельскага,-але скараціўся надзвычайна. Да пошлін 1822 г. Англія штогод прывозіла ў Расію на 3 мільёны фунтаў стэрлінгаў, а ў 1831 г. яна прывезла меней, чым на 2 мільёны, пры тым бадай ⅔, гэтага прывозу складалі не гатовыя тавары, а пража, якая павінна была пайсьці на выраб матэрыі ў сярэдзіне Расіі расійскімі-ж фабрыкамі, г. зн. служыла зноў-ткі для конкурэнцыі з ангельцамі. Расійская-ж прамысловасьць, за сьцяной мытных пошлін, расла надзвычайна хутка. У<noinclude></noinclude> lnni9f7tbd0r9tguqwxbcbctb046z2s 104 29895 88994 2022-08-24T15:03:13Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «1824-1826 гадох у Расію прывозілася ў сярэднім у год 74 тысячы пудоў бавоўны і 337 тыс. пуд. баваўнянае пражы, а ў 1848-1850 г.г. ужо больш мільёна з чвэрткай пудоў бавоўны, але прадзіва затое толькі 281 тысячу пудоў. Гэтае павялічэньне прывозу бавоўны, побач з памяншэ...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>1824-1826 гадох у Расію прывозілася ў сярэднім у год 74 тысячы пудоў бавоўны і 337 тыс. пуд. баваўнянае пражы, а ў 1848-1850 г.г. ужо больш мільёна з чвэрткай пудоў бавоўны, але прадзіва затое толькі 281 тысячу пудоў. Гэтае павялічэньне прывозу бавоўны, побач з памяншэньнем прывозу прадзіва, паказала, наколькі вырасла самастойнасьць расійскай тэкстыльнай прамысловасьці. Раней расійскі паркалёвы фабрыкант ня мог абыйсьціся без ангельскага прадзіва, цяпер у Расіі зьяўляюцца свае прадзільныя фабрыкі і растуць таксама хутка, як раней ткацкія. У 1843 г. ў Расіі было 40 ткацкіх фабрык, і на іх працавала каля 350 тысяч верацёнаў, а ў 1853 г. верацёнаў на хаду было ўжо каля аднаго мільёна. Перад канцом сталецьця (1891 г.) Расія па колькасьці верацёнаў займала ўжо першае месца ў Эўропе пасьля Англіі (у Англіі 44 мільёны верацёнаў, у Pacіі 6 мільёнаў, у Францыі крыху болей 5, у Нямеччыне 5, у Аўстрыі 2 і г. д.). Хуткі рост расійскай прамысловасьці пачаў выпярэджваць рост нашага ўнутранага рынку. Затым, што ў прыгоннага селяніна пан адбіраў усё «лішняе», дык гэты селянін быў, у існасьці, жабраком. Які-ж гэты быў пакупнік? Пакупніком продуктаў расійскіх фабрык было, галоўным чынам, гарадзкое насяленьне, але яно расло надзвычайна слаба, дзякуючы таму самаму прыгоннаму праву, якое прывязвала селяніна да вёскі. Гарадзкое насяленьне Расіі ў XVІІ веку складала толькі 4% усяго насяленьня, у першай палавіне ХІХ крыху больш 6%. Простым выхадам было-б зноў-такі вызваленьне сялян. Вызвалены ад панскай эксплёатацыі, распараджаючыся сваім заработкам, селянін адразу зьмяняўся ў «пакупніка», гісторыя расійскай прамысловасьці пасьля 1861 году гэта і пацьвердзіла. Але гандлёвы капітал не хацеў яшчэ пакідаць сваю ахвяру. Цана на збожжа ў той час перастала падымацца, памешчык і купец, гледзячы на вялікую заработную плату тагочаснага расійскага рабочага (які атрымліваў, сапраўды, больш, чым нямецкі рабочы тых дзён), баяліся, што гэтая заработная плата вельмі паменшыць іх барьш. Ім ня прыходзіла ў галаву, што высокая заработная плата ў Расіі зноў-ткі вынік таго самага прыгоннага права; большая частка нанятых рабочых былі адпушчаныя па аброку прыгонныя, і ў іх заработнай плаце, апрача грошай на іх уласнае ўтрыманьне, быў яшчэ аброк, які яны павінны былі заплаціць свайму пану. Фабрыкант быў у гэтым выпадку больш разумным і ашчадным, чым яго папярэднікі на эксплуатацыі працоўнага чалавека, больш разумным за купца і памешчыка. Фабрыкант не баяўся вольна нанятага рабочага, ня гледзячы на яго дарагоўлю. Ужо ў 1825 г. палавіна рабочых на нашых фабрыках былі вольнананятыя. У 30 гадох фабрыкант пачаў вызваляць на волю і сваіх прыгонных работнікаў, і ў 40 гадох большая палавіна гэтых, так званых «посэсыйных» майстровых зрабілася вольнай. Але памешчык ня мог<noinclude></noinclude> p49ndhg1lhllasep3cgbgmr5xrle43g 104 29896 88997 2022-08-24T15:13:17Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «пакінуць свае страхі, і трэба было, каб гісторыя прыціснула яго да сьцяны. Пакуль існавала прыгоннае права, унутраны рынак пашырацца ня мог: заставалася шукаць замежных. Раней шмат каму здавалася, што імпэрыя Мікалая І, «Мікалая Палкіна», з яе вялізнай...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>пакінуць свае страхі, і трэба было, каб гісторыя прыціснула яго да сьцяны. Пакуль існавала прыгоннае права, унутраны рынак пашырацца ня мог: заставалася шукаць замежных. Раней шмат каму здавалася, што імпэрыя Мікалая І, «Мікалая Палкіна», з яе вялізнай арміяй, казармамі, шпіцрутэнамі, рэкрутчынай, пакланеньнем перад вайсковым мундзірам, панаваньнем вайскоўшчыны скрозь і ўсюды,-што гэтая імпэрыя ёсьць такая супрацьлежнасьць буржуазіі, якую толькі можна прыдумаць. А сапраўды, казарма была патрэбным дадаткам да фабрыкі. Мікалай Палкін «узброенай рукою пракладаў расійскаму гандлю новыя шляхі на Ўсходзе», як сьведчыць дзяржаўная рада гэтага цара. Вот на вошта ўся Расія была зашпілена ў вайсковы мундзір! І не дарма Мікалай з аднолькавай рупнасьцю рабіў агляды сваім салдатам і мануфактурныя выстаўкі расійскіх тавараў, адкрываў кадэцкія корпусы і тэхнолёгічныя інстытуты, езьдзіў па манэўры і на Ніжагародзкі кірмаш. Спачатку справа ў яго йшла з посьпехам: дзьве яго першых вайны, з Пэрсіяй і Турцыяй, скончыліся перамогамі і такой згодай, якая шырока адчыняла граніцу гэтых абедзьвюх адсталых краін расійскім таварам. Пэрсыцкім рынкам удалося аўладаць зусім, расійскі фабрыкант там панаваў, расійскі чырвонец быў хадзячай монзтай, расійскія гандлёвыя звычаі-узорам; чужаземцы-ангельцы, немцы-на кожным кроку чулі: «так робяць расійцы, так прынята ў гандлі з Расіяй». Ужо й гэта чужаземцам-на першым месцы тым самым ангельцам- не магло быць прыемна. Зачыненьне граніц самой Расіі для большай часткі ангельскіх тавараў павінна было раздражняць ангельцаў яшчэ больш. А калі расійцы, не задавальняючыся Турцыяй і Пэрсіяй, пачалі пралазіць у Сярэднюю Азію і Аўганістан, да граніц Індыі, то ангельцы зусім занепакоіліся, і ў паветры запахла вайною. З тае прычыны, што Мікалай дзейнічаў груба і рэзка, не хаваючы сваіх заваявальных планаў,-відаць было, што Расія зьбіраецца монополізаваць (зрабіць сваёй выключнай уласнасьцю) усходнія рынкі для сваёй прамысловасьці, то ангельцам няцяжка было знайсьці саюзьнікаў. У гандлі ўсходнім разам з імі былі, напрыклад, зацікаўлены і французы. Да таго-ж і гандлёвы капітал быў не ад таго, каб скарыстацца паслугамі «потрясающей Стамбул и Тегеран десницы», як лісьліва гаварылася па адрасу Мікалая ў аднэй купецкай прамове. Гандаль збожжам дунайскіх краёў,-Вэнгрыі, Малдавіі, Валахіі, цераз румынскія парты ніжняга Дунаю, Браілаў і Галац,-сьціскаў, бачыце, збожжавы гандаль Одэсы і Таганрогу, рабіў яму конкурэнцыю. Гэтага ні ў якім разе нельга было дапусьціць, трэба было сьціснуць у кулак і ніжні Дунай. Мікалай хадзіў у 1849 г. у Вэнгрыю нібыта супыняць там рэволюцыю, але ня мог там застацца. А ў 1853 г. расійскае войска заняло Малдавію і Валахію (сучасную Румынію). Гэта зрабілася прычынай да вайны з Турцыяй і перакінула ў лягер праціўнікаў Расіі<noinclude></noinclude> i7z6673eqcuqwknhza472tl4t6wmbas 88998 88997 2022-08-24T15:13:58Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>пакінуць свае страхі, і трэба было, каб гісторыя прыціснула яго да сьцяны. Пакуль існавала прыгоннае права, унутраны рынак пашырацца ня мог: заставалася шукаць замежных. Раней шмат каму здавалася, што імпэрыя Мікалая І, «Мікалая Палкіна», з яе вялізнай арміяй, казармамі, шпіцрутэнамі, рэкрутчынай, пакланеньнем перад вайсковым мундзірам, панаваньнем вайскоўшчыны скрозь і ўсюды,-што гэтая імпэрыя ёсьць такая супрацьлежнасьць буржуазіі, якую толькі можна прыдумаць. А сапраўды, казарма была патрэбным дадаткам да фабрыкі. Мікалай Палкін «узброенай рукою пракладаў расійскаму гандлю новыя шляхі на Ўсходзе», як сьведчыць дзяржаўная рада гэтага цара. Вот на вошта ўся Расія была зашпілена ў вайсковы мундзір! І не дарма Мікалай з аднолькавай рупнасьцю рабіў агляды сваім салдатам і мануфактурныя выстаўкі расійскіх тавараў, адкрываў кадэцкія корпусы і тэхнолёгічныя інстытуты, езьдзіў па манэўры і на Ніжагародзкі кірмаш. Спачатку справа ў яго йшла з посьпехам: дзьве яго першых вайны, з Пэрсіяй і Турцыяй, скончыліся перамогамі і такой згодай, якая шырока адчыняла граніцу гэтых абедзьвюх адсталых краін расійскім таварам. Пэрсыцкім рынкам удалося аўладаць зусім, расійскі фабрыкант там панаваў, расійскі чырвонец быў хадзячай монэтай, расійскія гандлёвыя звычаі-узорам; чужаземцы-ангельцы, немцы-на кожным кроку чулі: «так робяць расійцы, так прынята ў гандлі з Расіяй». Ужо й гэта чужаземцам-на першым месцы тым самым ангельцам- не магло быць прыемна. Зачыненьне граніц самой Расіі для большай часткі ангельскіх тавараў павінна было раздражняць ангельцаў яшчэ больш. А калі расійцы, не задавальняючыся Турцыяй і Пэрсіяй, пачалі пралазіць у Сярэднюю Азію і Аўганістан, да граніц Індыі, то ангельцы зусім занепакоіліся, і ў паветры запахла вайною. З тае прычыны, што Мікалай дзейнічаў груба і рэзка, не хаваючы сваіх заваявальных планаў,-відаць было, што Расія зьбіраецца монополізаваць (зрабіць сваёй выключнай уласнасьцю) усходнія рынкі для сваёй прамысловасьці, то ангельцам няцяжка было знайсьці саюзьнікаў. У гандлі ўсходнім разам з імі былі, напрыклад, зацікаўлены і французы. Да таго-ж і гандлёвы капітал быў не ад таго, каб скарыстацца паслугамі «потрясающей Стамбул и Тегеран десницы», як лісьліва гаварылася па адрасу Мікалая ў аднэй купецкай прамове. Гандаль збожжам дунайскіх краёў,-Вэнгрыі, Малдавіі, Валахіі, цераз румынскія парты ніжняга Дунаю, Браілаў і Галац,-сьціскаў, бачыце, збожжавы гандаль Одэсы і Таганрогу, рабіў яму конкурэнцыю. Гэтага ні ў якім разе нельга было дапусьціць, трэба было сьціснуць у кулак і ніжні Дунай. Мікалай хадзіў у 1849 г. у Вэнгрыю нібыта супыняць там рэволюцыю, але ня мог там застацца. А ў 1853 г. расійскае войска заняло Малдавію і Валахію (сучасную Румынію). Гэта зрабілася прычынай да вайны з Турцыяй і перакінула ў лягер праціўнікаў Расіі<noinclude></noinclude> o7xyb8wk9f47vmalwskvbbzz69uswam 104 29897 88999 2022-08-24T15:17:39Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>рам Тутсам у крыбідж<ref>''Крыбідж'' — гульня ў карты.</ref>. Містэр Тутс раіўся адносна сваіх ходаў з С'юзен Ніпер. Міс Ніпер давала яму парады з належнай таямнічасцю і асцярожнасцю. Дыаген да нечага прыслухоўваўся і час ад часу пачынаў хрыпла, прыглушана брахаць, чаго ён пасля і сам, здавалася, крыху, сароміўся, нібы сумняваючыся, ці была ў яго прычына брахаць. — Ціха, ціха! — сказаў капітан Дыагену. — Што з вамі здарылася? Сёння вы як быццам устрывожаны чымсьці, прыяцель! Дыаген завіляў хвастом, але адразу-ж настаражыўся і яшчэ раз адрывіста гаўкнуў, пасля чаго папрасіў прабачэння перад капітанам, зноў завіляўшы хвастом. — Мне здаецца, Ды, — сказаў капітан, задуменна разглядаючы свае карты і гладзячы падбародак кручком, — мне здаецца, вы крыху не давяраеце місіс Рычардс. Але калі вы іменна такі сабака, якім я вас лічу, вы змяніце сваю думку, бо яе твар служыць ёй парукай. Ну, браток, — звярнуўся ён да містэра Тутса, — калі вы гатовы, адчальвайце! Капітан гаварыў з надзвычайным спакоем, аддаючы ўсю ўвагу гульні, але раптам карты вываліліся ў яго з рук, рот і вочы шырока раскрыліся, ногі адарваліся ад падлогі і выцягнуліся, як палкі, перад крэслам, і ён застыў, у бясконцым здзіўленні пазіраючы на дзверы. Акінуўшы позіркам прысутных і пераканаўшыся, што ніхто з іх не глядзіць на яго і не заўважае прычыны яго паводзін, капітан, моцна ўздыхнуўшы, апамятаўся, на ўсю сілу стукнуў кулаком па стале, крыкнуў грымотным голасам: «Соль Джылс, эхой!» і паваліўся ў абдымкі патрапанага непагодай паліто гарохавага колеру, якое з'явілася ў пакоі разам з Полі. Яшчэ момант — і Уолтэр апынуўся ў абдымках патрапанага непагодай паліто гарохавага колеру. Яшчэ момант — і Фларэнс апынулася ў абдымках патрапанага непагодай паліто гарохавага колеру. Яшчэ момант — і капітан Катль абняў місіс Рычардс і міс Ніпер і, размахваючы над галавой кручком, з запалам паціскаў руку містэру Тутсу, выкрыкваючы: «Ура, прыяцель, ура!», на гэта містэр Тутс, зусім не разумеючы, што-ж гэта такое робіцца, адказваў надта пачціва: «Вядома, капітан Джылс, усё, што вы палічыце патрэбным!» Патрапанае непагодай паліто гарохавага колеру і не менш патрапаныя непагодай шапка і шарф адарваліся ад капітана і Фларэнс, каб зноў вярнуцца да Уолтэра, і ад патрапаных непагодай паліто гарохавага колеру, шапкі і шарфа пачуліся нейкія гукі, якія нагадвалі плач старога, а калматыя рукавы моцна абхапілі Уолтэра. Тады наступіла поўная цішыня, і капітан з вялікай стараннасцю пачаў паліраваць сабе нос. Але калі паліто гарохавага колеру, шапка і шарф адарваліся ад Уолтэра, Фларэнс ціхенька наблізілася да іх. І, калі яна з Уолтэрам іх<noinclude></noinclude> ckyptqon920r2uhnvzjy179qkee0myd 106 29898 89002 2022-08-24T15:22:29Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «» proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[Дудка беларуская (1907)|Dudka biełaruskaja]] |Language=be |Volume= |Author=[[Аўтар:Францішак Багушэвіч|Maciej Buraczok (Prancisz Bohuszewicz)]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=„Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce“ |Address=Pieciarburh |Year=1907 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=3 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 8dkw2xwq70nc11iqm9am0asvfg1ti4g 104 29899 89003 2022-08-24T15:22:39Z Gleb Leo 2440 /* Без тэксту */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Gleb Leo" /></noinclude><noinclude></noinclude> isyqqwamimoczuse5y3bmemn8f8mlww 104 29900 89004 2022-08-24T15:22:45Z Gleb Leo 2440 /* Без тэксту */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Gleb Leo" /></noinclude><noinclude></noinclude> isyqqwamimoczuse5y3bmemn8f8mlww 104 29901 89005 2022-08-24T15:22:59Z Gleb Leo 2440 /* Без тэксту */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Gleb Leo" /></noinclude><noinclude></noinclude> isyqqwamimoczuse5y3bmemn8f8mlww 104 29902 89006 2022-08-24T15:23:37Z Gleb Leo 2440 /* Без тэксту */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Gleb Leo" /></noinclude><noinclude></noinclude> isyqqwamimoczuse5y3bmemn8f8mlww 104 29903 89007 2022-08-24T15:23:50Z Gleb Leo 2440 /* Без тэксту */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="Gleb Leo" /></noinclude><noinclude></noinclude> isyqqwamimoczuse5y3bmemn8f8mlww 104 29904 89009 2022-08-24T15:29:30Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «Аўстрыю, зацікаўленую ў свабодзе дунайскага гандлю. Турэцкая вайна ішла для Мікалая спачатку з посьпехам: расійскі чарнаморскі флëт зьнішчыў пры Сыноне турэцкі флёт, расійская армія перайшла цераз Дунай. Мікалай марыў аб захопе Константынопалю. Расій...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>Аўстрыю, зацікаўленую ў свабодзе дунайскага гандлю. Турэцкая вайна ішла для Мікалая спачатку з посьпехам: расійскі чарнаморскі флëт зьнішчыў пры Сыноне турэцкі флёт, расійская армія перайшла цераз Дунай. Мікалай марыў аб захопе Константынопалю. Расійскі гандлёвы і прамысловыя капіталы, у саюзе, рыхтаваліся зрабіцца гаспадарамі ўсяго ўсходу. Гэтага, зразумела, ні Англія, ні Францыя, ні Аўстрыя зносіць не маглі. Ангельскі і францускі флёты ўвайшлі ў Чорнае мора, Аўстрыя мобілізавала сваю армію. Мікалай абвясьціў вайну ангельцам і французам, але не адважыўся зрабіць тое самае ў адносінах да Аўстрыі,-тая засталася ў становішчы «узброенага нэўтралітэту». Тым ня менш ваенныя дзеяньні расійскай арміі за Дунаем павінны былі спыніцца: маючы аўстрыйцаў ззаду, ісьці наперад было небясьпечна. На моры расійскі флёт павінен быў скрозь адступіць перад ангельска-францускім, які быў куды мацнейшы і лепшы за расійскі (быў па большай часьці паравы, а наш-парусны). Ангельцы і французы высадзіліся па расійскіх берагох, у Крыме, і пасьля 11-месячнай аблогі ўзялі Севастопаль, галоўную расійскую вайсковую гавань на Чорным моры, стаянку чарнаморскага флёту, які быў пры гэтым увесь затоплены. Мікалай ня вытрываў няўдачы, атруціўся, а яго сын і наступнік Аляксандар ІІ павінен быў скласьці згоду (Парыскую ў 1856 г.), па якой Расія страціла права трымаць флëт на Чорным моры. Расійскі капіталізм павінен быў адмовіцца ад надзеі зрабіцца гаспадаром у Турцыі. Адшуканьні замежнага рынку скончыліся крахам: даводзілася хаця-не-хаця пашыраць унутраны. К гэтаму часу і значная частка абшарнікаў (хоць і ня большасьць) пакінула баяцца вольнага рабочага. Дваранскія публіцыстыя нават пачалі вылічаць, на колькі вольнананятая праца будзе выгадней паншчыны. Цана на збожжа ў Заходняй Эўропе, у канцы 40 гадоў, зноў «акрэпла», і гандлёвы капітал, аблізваючыся, марыў аб тым, якія вялізныя масы пшаніцы паімчацца на зноў зробленых чыгунках з самых глухіх чарназемных губэрняў да партоў Чорнага ды Бальтыцкага мораў. Проект пабудаваньня чыгункавай сеткі ўзьнік яшчэ ў 1830 гадох, але яго затармазіў іменна прамысловы капітал, які меў пры двары Мікалая магутнага абаронцу у асобе міністра фінансаў Канкрына. Апошні пад рознымі недарэчнымі прычынамі,-нібыта чыгункі пашыраць сярод народу бадзяжніцтва і т. п., ― перашкаджаў іх пабудове: а сапраўды прамысловы капітал баяўся, што па чыгунках чужаземным таварам будзе вельмі лёгка даходзіць у сярэдзіну Расіі. Цяпер, калі ўсё роўна прышлося здавацца і ў гэтай галіне,-у 1857 г. прышлося панізіць мытныя пошліны, каб дагадзіць Англіі і Францыі,-і гэтае меркаваньне адпала, словам супраціўленьне зьнішчэньню прыгоннага права было куды слабей, чым 20 год назад.<noinclude></noinclude> f6oids84xfak0mmrqe9zsn7ivxprbpf 104 29905 89011 2022-08-24T15:44:22Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: « Было-б, зразумела, вельмі наіўна думаць, што гандлёвы капітал і яго саюзьнік, пан-прыгоньнік, здадуцца зусім, і пакорна падуць да ног расійскай прамысловасьці. У зьдзелцы, якую буржуазная гісторыя аздобіла гучным тытулам «вялікай рэформы 19 лютага» (у г...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> Было-б, зразумела, вельмі наіўна думаць, што гандлёвы капітал і яго саюзьнік, пан-прыгоньнік, здадуцца зусім, і пакорна падуць да ног расійскай прамысловасьці. У зьдзелцы, якую буржуазная гісторыя аздобіла гучным тытулам «вялікай рэформы 19 лютага» (у гэты дзень, 19 лютага 1861 году па стар. стылю, быў падпісаны маніфэст аб вызваленьні сялян, але апублікаваны ён быў толькі 5 сакавіка: 19 лютага выпала на масьленіцу, і баяліся, што вызвалены народ перап'ецца і «узбунтуецца»: гэтакае ўяўленьне мелі вызваленцы аб тых, каго вызвалялі!), на долю старых паноў дастаўся, зразумела, вялікі, тлусты кавалак, і прамысловая буржуазія атрымала толькі столькі, колькі ёй было зусім патрэбна ды нават крыху меней і гэтага. Перш за ўсё гандлёвы капітал захаваў усё-ткі дробнага самастойнага продуктара, да якога прывык, селянін быў вызвален з зямлёю і прымацованы да гэтае зямлі: ён ня сьмеў пайсьці з вёскі бяз згоды «міру», а дзеля таго, што насяленьне вёскі было зьвязана кругавой парукай у справе выплаты падаткаў (якія, як зараз угледзім, вельмі павялічыліся пасьля 19 лютага), дык у яго інтарэсе было селяніна не выпускаць, бо тады кожнаму з тых, што засталіся, прыходзілася плаціць болей. Аб гэтым вызваленьні з зямлёю крычалі тады, як аб самым вялікім дабрадзействе для сялян, і гэтая мана спакусіла нават вельмі рaзумных, але не спрактыкаваных у экономічных пытаньнях, людзей,--напрыклад, славутнага пісьменьніка Герцэна (пра гэта давядзецца гаварыць ніжэй). А сапраўды і вызваленьня ніякага ня было: прывязаны да свайго мізэрнага кавалачка зямлі, селянін застаўся пад уладай дваранства, у асобе міравога пасрэдніка, па загаду каторага валасны «суд», які цалком залежаў ад пасрэдніка, мог і адлупцаваць «вызваленага» розгамі, як у прыгонны час. А галоўнае, гандлёвы капітал захаваў тую машыну, якая выціскала з селяніна «дадатковы продукт», толькі ўдасканаліў яе. Раней, кожны асобны памешчык выціскаў гэты продукт з селяніна паншчынай, ці аброкам, цяпер гэта пачала рабіць уся дваранская дзяржава за дапамогай падаткаў. Пачаць з таго, што памешчык, зразумела, ня думаў адпушчаць селяніна дарма. Хоць скрозь крычалі, што за асобу селяніна ніякай узнагароды пану не належыць, але і ў гэтым, як ва ўсім іншым, «вялікая рэформа» лгала. Сапраўды памешчыкі атрымалі з сялян больш за 800 мільёнаў рублёў (рублі 1861 году былі ў паўтара разы большыя, чым рублі 1914 г.) пад выглядам выкупу за тую самую зямлю, якая была пад сялянскімі надзеламі. Зямля гэта спакон веку ўраблялася сялянамі, памешчык ніколі ёю не карыстаўся, для яго яна была толькі сродкам утрыманьня прыгонных рабочых рук. Зусім ясна, што плата за зямлю была іменна выкупам гэтых сельскіх рабочых рук. Для яшчэ большай яснасьці зямля гэта была ацэнена куды вышэй яе сапраўднае вартасьці: каштавала яна тады, па тагочаснай цане, 648 мільёнаў, а заплаціць за яе павінны былі сяляне 867<noinclude></noinclude> eyv5m8s0r0kiu4zgjsmmhujpkgicyb4 104 29906 89019 2022-08-24T15:56:25Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>знялі, перад імі аказаўся стары інструментальны майстар, крыху схудзелы і больш заклапочаны, чым у ранейшыя часы, у старым сваім валійскім парыку, у старым карычневага колеру сурдуце з вялікімі гузікамі і са старым непагрэшным сваім хранометрам, што цікаў у кішэні. — Начынены па горла навукамі, як і ў ранейшыя часы! — усклікнуў ззяючы капітан. — Соль Джылс, Соль Джылс, дзе-ж гэта вы вандравалі столькі дзён, стары прыяцель? — Я ледзь не аслеп, Нэд, і амаль аглух і анямеў ад радасці, — сказаў стары. — Яго ўласны голас, — усклікнуў капітан, аглядаючыся навокал з такім захапленнем, якога, напэўна, не магла выказаць нават яго фізіяномія. — Яго ўласны голас, начынены навукамі, як і ў ранейшыя часы! Капітан сеў з такім выглядам, нібы яму ўдалося выказаць думку ўсіх прысутных, але адразу-ж усхапіўся, каб пазнаёміць містэра Тутса, які быў зусім збіты з панталыку з'яўленнем чалавека, што дамагаўся, як відаць, правоў на прозвішча Джылс. — Хоць, — заікаючыся, пачаў містэр Тутс, — хоць я не меў п… прыемнасці быць з… з… знаёмым з вамі, сэр, да т… т… таго, як вы… вы… — Зніклі з выгляду, але асталіся ў памяці, — ціхенька падказаў капітан. — Правільна, капітан Джылс! — згадзіўся містэр Тутс. — Хоць я не меў прыемнасці быць знаёмым з вамі, містэр… містэр Солс, — сказаў Тутс, у парыве натхнення выдумліваючы прозвішча, — перш чым гэта здарылася, я — адважуся вас запэўніць — адчуваю, ведаеце, найвялікшую прыемнасць, пазнаёміўшыся з вамі цяпер. Спадзяюся, — сказаў містэр Тутс, — вы адчуваеце сябе добра, паколькі можна на гэта разлічваць. Праказаўшы гэтыя пачцівыя словы, містэр Тутс сеў на сваё месца, чырванеючы і хіхікаючы. Стары інструментальны майстар, прытуліўшыся ў кутку, паміж Уолтэрам і Фларэнс, і ківаючы галавой Полі, якая пазірала на іх з зачараванай усмешкай, звярнуўся да капітана Катля. — Нэд Катль, стары сябра! Хоць я сёе-тое ўжо чуў аб здарыўшыхся тут пераменах ад маей добрай прыяцелькі… Які мілы ў яе твар і як прыемна вандраўніку ўбачыць яго пасля звароту ў свой дом! — сказаў стары, перапыняючы сваю гутарку і паціраючы рукі з уласцівай яму няўважлівасцю. — Слухайце яго! — урачыста запрапанаваў капітан. — Вось жанчына, якая спакушае ўсіх мужчын! — Хоць я ўжо чуў ад яе аб пераменах, якія тут здарыліся, — прадаўжаў інструментальны майстар, дастаючы з кішэні свае старыя акуляры і па старой прывычцы надзяючы іх на лоб, — але яны такія вялікія і нечаканыя, і я перажыў такое ўзрушэнне, убачыўшы дарагога майго хлопчыка і… — ён кінуў позірк на<noinclude></noinclude> 65guomj67d8w42o98onpim7j3oysqw3 104 29907 89024 2022-08-24T16:11:15Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «мільёнаў. Памешчыкі атрымалі гэтыя грошы ад ураду адразу, а сяляне павінны былі выплаціць ураду ў рассрочку; гэта і былі славутыя выкупныя выплаты. Сам урад прызнаваўся, што яны былі вышэй прыбытку з зямлі, асабліва ў нечарназемным пасе: у Маскоўскай, на...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>мільёнаў. Памешчыкі атрымалі гэтыя грошы ад ураду адразу, а сяляне павінны былі выплаціць ураду ў рассрочку; гэта і былі славутыя выкупныя выплаты. Сам урад прызнаваўся, што яны былі вышэй прыбытку з зямлі, асабліва ў нечарназемным пасе: у Маскоўскай, напрыклад, губерні дзесяціна зямлі «ўступленай» селяніну каштавала 26 руб., а заплаціць за яе селянін павінен быў 51 р. 33 кап. Месцамі (па поўначы, у Олонецкай губ.) выкупныя выплаты былі ў чатыры і ў пяць разоў вышэй прыбытку з сялянскага надзелу. Але, апрача выкупных, пасьля квызваленьня» быў павялічаны падушны падатак, ды ўтрыманьне ўтвораных пасьля «вялікай рэформы» земскіх установаў таксама лягло бадай выключна на сялянскія плечы. У выніку цераз 15 год пасьля вызваленьня селянін плаціў скарбу самае меншае на 20% больш, чым меў прыбытку з сваей зямлі, а вельмі часта больш чым удвойчы і нават бадай утройчы (каля 270%). Інакш кажучы, на адну плату падаткаў селянін павінен быў прадаць усё сваё збожжа, ды яшчэ прыпрацаваць на баку. Падаткі выціскалі з яго дадатковы продукт таксама, як аброк і паншчына. Вось у чым быў сакрэт славутнага «вызваленьня селяніна з зямлёю». Але, абрабаваны «вялікай рэформай 19 лютага» селянін усёткі не зрабіўся пролетарам. Пролетары вольны работнік, які йдзе туды, дзе ёсьць попыт на яго працу, а селянін заставаўся прымацаваным да сваёй вёскі і аддадзеным пад апеку дваранскай поліцыі ў асобе міравога пасрэдніка (пазьней земскага начальніка). «Рэзэрвовая армія працы», патрэбная для прамысловага капіталізму, ня была створана ў нас адразу, упадкам прыгоннага права, а павінна была складацца паволі і з трудом, наперакор тым умовам, пры якіх аграблены селянін далёка не адразу зрабіўся тым выгодным пакупнікам, які расійскім фабрыкам, асабліва тэкстыльным, быў патрэбны. У першыя гады пасьля вызваленьня ўся наша прамысловасьць пайшла нават назад, а не наперад. Але з цягам часу справа выраўнялася і тут. Адно прадказаньне дваранскіх публіцыстых, якія агітавалі за рэформу перад 1861 годам, апраўдалася цалком: вольная праца была куды болып вытворчай, чым прыгонная. Да вызваленьня (у канцы 40 гадоў) ураджай 4-х галоўных відаў збожжа (пшаніцы, жыта, ячменю, ауса) даваў з Расіі толькі 208-209 мільёнаў чвэртак, пасьля вызваленьня, у 1870 гадох — больш 300 мільёнаў. Гэты рост вытворчасьці зямляробскай гаспадаркі паступова падымаў і пакупальную здольнасьць народнай масы. Пасьля невялікай замінкі прамысловасьць, асабліва тэкстыльная, хутка пайшла наперад. У 1861 г. усе нашы тэкстыльныя фабрыкі перапрацавалі крыху больш 2½ мільёнаў пудоў бавоўны, а ў 1881 г. яны перапрацавалі ўжо 9 мільёнаў пудоў, у 1891 г. 10½ міл. пуд., у 1901 г.-больш 16 міл. пуд. (вышэйшага пункту яны дасягнулі ў 1910 г., калі імі было перапрацована 22 міл. пудоў бавоўны). У той самы час перад вызваленьнем сялян Расія мела менш<noinclude></noinclude> 4vnj30e0g24lvpr74lmmjscojco0vum 106 29908 89028 2022-08-24T16:16:27Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «» proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[Смоленскій областной словарь]] |Language=be |Volume= |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher= |Address=Смоленскъ |Year=1914 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=5 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} cf28kbmvy5fxxe3mx1j8cph17yhurw8 89029 89028 2022-08-24T16:17:59Z Gleb Leo 2440 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Type=book |Title=[[Смоленскій областной словарь]] |Language=be |Volume= |Author=[[Аўтар:Уладзімір Дабравольскі|В. Н. Добровольскій]] |Translator= |Editor= |Illustrator= |School= |Publisher=Императорская Академія Наукъ |Address=Смоленскъ |Year=1914 |Key= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |Source=pdf |Image=5 |Progress=OCR |Pages=<pagelist /> |Volumes= |Remarks= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} n1niq5c80ye3b1ld1e02sam5vhqgh9u 0 29909 89033 2022-08-24T16:25:31Z Gleb Leo 2440 Gleb Leo перанёс старонку [[Прадмова (Бурачок)]] у [[Прадмова да «Дудкі беларускай»]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Прадмова да «Дудкі беларускай»]] qyyjl3ewu5wajpfei3vxme1neyscycx 104 29910 89034 2022-08-24T16:25:42Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>панураныя вочы Фларэнс і ўжо не спрабаваў скончыць фразу, — … што бадай ці многа сёння я раскажу. Але, дарагі мой Нэд Катль, чаму вы мне не пісалі? Здзіўленне, што адлюстравалася на твары капітана, не на жарты спалохала містэра Тутса, які ўтаропіўся ў яго вачыма і ніяк не мог ад яго адарвацца. — Не пісаў! — паўтарыў капітан. — Не пісаў, Соль Джылс! — Ну, так! — пацвердзіў стары. — На Барбадос, на Ямайку або ў Дэмерару. Аб гэтым-жа я прасіў. — Аб гэтым вы прасілі, Соль Джылс! — паўтарыў капітан. — Ну, зразумела! — сказаў стары. — Хіба вы гэтага не ведаеце, Нэд? Прасіў у кожным пісьме. Капітан зняў глянцавіты капялюш, павесіў яго на свой кручок, правёў рукою па галаве ад патыліцы да макаўкі і паглядзеў на ўсіх прысутных: сапраўды ён увасабляў сабою неразуменне і скарэнне лёсу. — Вы як быццам не разумееце мяне, Нэд? — заўважыў стары Соль. — Соль Джылс, — сказаў капітан, які доўга і маўкліва паглядаў на яго і на ўсіх астатніх, — я страціў напрамак і плыву па волі ветру. Магчыма, вы скажаце некалькі слоў аб сваіх прыгодах? Няўжо мне не ўдасца кінуць якар? Няўжо не ўдасца? — У задуменні сказаў капітан, аглядаючыся навокал. — Вам вядома, Нэд, чаму я адсюль паехаў, — сказаў Соль. — Вы ўскрылі мой пакет, Нэд? — Так, — сказаў капітан. — Вядома, я ўскрыў пакет. — І прачыталі тое, што было ў яго ўкладзена? — запытаўся стары. — І прачытаў, — адказаў капітан, пільна паглядаючы на яго і пачынаючы цытаваць на памяць: — «Мой дарагі Нэд Катль. Пакідаючы радзіму, каб накіравацца ў Вест-Індыю з дарэмнай надзеяй атрымаць весткі аб маім любімым хлопчыку…» Вось ён сядзіць! Вось Уольр! — усклікнуў капітан, як быццам яму было палёгкай ухапіцца за нешта рэальнае і неаспрэчнае. — Так, так, Нэд! Пачакайце хвілінку! — сказаў стары. — У першым пісьме — яно было паслана з Барбадоса — я пісаў, што, хоць яно будзе атрымана задоўга да гадовага тэрміну, я хацеў-бы, каб вы ўскрылі пакет, бо ў ім растлумачваецца прычына майго ад'езду. Вельмі добра, Нэд. У другім, трэцім і, здаецца, чацвертым пісьмах — яны былі пасланы з Ямайкі — я пісаў, што знаходжуся ў тым самым становішчы, не магу супакоіцца і не магу паехаць з тых краёў, пакуль не даведаюся, загінуў ці выратаваўся мой хлопчык. У наступным пісьме — мне здаецца, яно было паслана з Дэмерары, праўда? — Яму, здаецца, што яно было паслана з Дэмерары, хіба не праўда? — скаваў капітан, з безнадзейным выглядам азіраючася навокал.<noinclude></noinclude> a4ulq5obkk8e2zatdvtw76p9k3zu3hi 104 29911 89041 2022-08-24T17:00:58Z Gleb Leo 2440 /* Праблематычная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="2" user="Gleb Leo" /></noinclude> {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Эвангельле В. Цяпінскага.'''}} У 1570 — 80 гадох В. Цяпінскі пераклаў на беларускую мову і надрукаваў у сваёй ўласнай пераезнай друкарні {{Разьбіўка|Эвангельле}}. У {{Абмылка|цэласьiц|цэласьці}} яно да нас не дайшло, бо Цяпінскі ў прадмове пішаць аб трох эвангелістах, а маем толькі двух. Вельмі цікаўна і важна для нас [[Прадмова (Цяпінскі)|{{Разьбіўка|прадмова}}]], напісаная Цяпінскім да Эвангельля. Цяпер кніга Цяпінскага — нязвычайная бібліаграфічная рэдкасьць; вядомы толькі два акзэмпляры, адзін у Салавецкім манастыры, другі ў Петраградзкай публічнай бібліатэцы. Шрыфт кнiгi Цяпінскага падобен шрыфту кніг [[Аўтар:Францыск Скарына|Ф. Скарыны]] i [[Аўтар:Сымон Будны|С. Буднага]], але хараства скарынінскіх выданьняў яна ня маець, бо Цяпінскаму ніхто не памагаў нi коштам, ні працаю. Друкаваў ён два тэксты: царкоўна-славянскi побач з беларускім, а на краёх кнігі зьмяшчаў розныя паясьненьні. Мова Цяпінскага маець полëнізмы, царкоўна-славянскія і стара-беларускія словы. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Пагляды В. Цяпінскага'''}} выказуюць у ім перадавы розум свайго часу і гарачае сэрца патрыота. У сваёй Прадмове В. Цяпінскі даў высокі прыклад грамадзянскай сьвядомасьці і павіннасьці. Аб сваёй працы ён казаў: „З убогае {{Абмылка|сваее|свае}} маетнасьці народу майму услугую“, „з жычлівасьці ку маей атчызьне“. Ен хацеў, каб людзі „трымаліся языка свайго прыражонага“, бо відзеў у гэтым пеўны спосаб захаваць нацыянальную адзінасьць і падняць родную культуру. Ен пісаў, што трэба адчыніць школы за грошы з двароў, якія ўдаўнасьці дастала духавенства „не на марнатрацтва, не на строй і на што такое, але для навук“. Ен пісаў беларускім паном, што калі ў іх засталося хоць колькі-небудзь улітаваньня да роднага народу, народу „зацнага, слаўнага,<noinclude></noinclude> j19a6wpj47i50ev8bhnjvazwswro38s 104 29912 89042 2022-08-24T17:01:30Z RAleh12 3563 /* Не правераная */ Новая старонка: « — … я пісаў, — прадаўжаў стары Соль, — што ўсё яшчэ не маю ніякіх пэўных вестак. Пісаў, што ў гэтай частцы свету я сустрэўся з капітанамі і іншымі асобамі, якія ведаюць мяне ўжо шмат гадоў, і яны дапамагалі мае перабірацца з месца на месца, а я, у сваю чар...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="RAleh12" /></noinclude> — … я пісаў, — прадаўжаў стары Соль, — што ўсё яшчэ не маю ніякіх пэўных вестак. Пісаў, што ў гэтай частцы свету я сустрэўся з капітанамі і іншымі асобамі, якія ведаюць мяне ўжо шмат гадоў, і яны дапамагалі мае перабірацца з месца на месца, а я, у сваю чаргу, мог іншы раз рабіць ім маленькія паслугі па сваёй спецыялынасці. Я пісаў, што ўсе мяне шкадуюць і як быццам ставяцца з спачуваннем да маіх вандраванняў і што я пачаў думаць аб тым, ці не суджана мне да канца дзён маіх плаваць па морах у пошуках вестак аб маім хлопчыку. — Пачаў думаць аб тым, ці не ператварыўся ён у вучонага Лятучага Галандца! — сказаў капітан з тым самым безнадзейным выглядам і з надзвычайнай сур'ёзнасцю. — Але калі аднойчы, Нэд, прышла вестка — гэта было на Барбадосе, куды я вярнуўся, — што мой хлопчык знаходзіцца на барту судна, які робіць рэйсы ў Кітай, тады, Нэд, я сеў на першы карабль, прыехаў на радзіму, і сёння вечарам вярнуўся дадому і пераканаўся, што вестка аказалася правільнай. Капітан абвёў позіркам усіх прысутных, пачынаючы з містэра Тутса і канчаючы інструментальным майстрам, і ўрачыста сказаў: — Соль Джылс! Заява, якую я маю намер цяпер зрабіць» ве ўсе парусы з усіх вашых мачт і прымусіць вас пахіліцца на бск. Ні адно з гэтых пісем не было дастаўлена Эдуарду (атлю: Ні адно з гэтых пісем, паўтарыў капітан, жадаючы надаць заяве большую ўрачыстасць і ўнушальнасць,- не было дастаўлена Эдуар У Катлю, англійскаму мараку, які мірна пра- жывае на радзіме і робіць поспехі з кожнай гадзінай. ЗА я ўласнай рукой здаў іх на пошту! і ўласнай рукой пісаў адрасы: дзевяты нумар на Брыг-плейс Іса здзіўленнем уў дзядзька Соль. Чырвань знікла з твара капітана, а пасля ён увесь пачыр- 2 боль Джыдлс, сябра мой, што вы маеце на ўвазе, газо- рачы аб дзевятым нумары на Брыг-плейс?- запытаўся капітан, “Што я маю на ўвазе? Вашу кватэру, Нэд алказаў стары--У місіс. Як яе там завуць! Хутка я забудуся С ўласнае прозвішча, але я адстаю ад веку--каў лі вы памятаеце, я заўсёды адставаў, а цяпер зусім збянтэжыўся. Місіс... 2. Соль Джылс праказаў капітан такім тонам, нібы вы- казваў самае неверагоднае меркаванне,--ці не прозвішча Мак-Стынджэр вы стараецеся ўспомніць? 2--Ну, вядома!” усклікнуў, інструментальны майстар. Зусім правільна, Нэд! Місіс Мак-Стынджэр! Капітан Катль, у якога вочы расшырыліся да апошніх “межаў, а тузякі на твары пачалі літаральна свяціцца, свіснуў: працягла», прарэзліва і ў. вышэйшай ступені меланхалічна. і, страціўшы здольнасць гаварыць, ён стаяў, паглядаючы на прысутных. 558;<noinclude></noinclude> ez59hk50md6iypepncsattva4f813v5 89044 89042 2022-08-24T18:03:16Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — … я пісаў, — прадаўжаў стары Соль, — што ўсё яшчэ не маю ніякіх пэўных вестак. Пісаў, што ў гэтай частцы свету я сустрэўся з капітанамі і іншымі асобамі, якія ведаюць мяне ўжо шмат гадоў, і яны дапамагалі мне перабірацца з месца на месца, а я, у сваю чаргу, мог іншы раз рабіць ім маленькія паслугі па сваёй спецыялынасці. Я пісаў, што ўсе мяне шкадуюць і як быццам ставяцца з спачуваннем да маіх вандраванняў і што я пачаў думаць аб тым, ці не суджана мне да канца дзён маіх плаваць па морах у пошуках вестак аб маім хлопчыку. — Пачаў думаць аб тым, ці не ператварыўся ён у вучонага Лятучага Галандца! — сказаў капітан з тым самым безнадзейным выглядам і з надзвычайнай сур'ёзнасцю. — Але калі аднойчы, Нэд, прышла вестка — гэта было на Барбадосе, куды я вярнуўся, — што мой хлопчык знаходзіцца на барту судна, які робіць рэйсы ў Кітай, тады, Нэд, я сеў на першы карабль, прыехаў на радзіму, і сёння вечарам вярнуўся дадому і пераканаўся, што вестка аказалася правільнай. Капітан абвёў позіркам усіх прысутных, пачынаючы з містэра Тутса і канчаючы інструментальным майстрам, і ўрачыста сказаў: — Соль Джылс! Заява, якую я маю намер цяпер зрабіць, сарве ўсе парусы з усіх вашых мачт і прымусіць вас пахіліцца на бок. Ні адно з гэтых пісем не было дастаўлена Эдуарду Катлю. Ні адно з гэтых пісем, — паўтарыў капітан, жадаючы надаць заяве большую ўрачыстасць і ўнушальнасць, — не было дастаўлена Эдуарду Катлю, англійскаму мараку, які мірна пражывае на радзіме і робіць поспехі з кожнай гадзінай. — А я ўласнай рукой здаў іх на пошту! І ўласнай рукой пісаў адрасы: дзевяты нумар на Брыг-плейс! — са здзіўленнем усклікнуў дзядзька Соль. Чырвань знікла з твара капітана, а пасля ён увесь пачырванеў. — Соль Джылс, сябра мой, што вы маеце на ўвазе, гаворачы аб дзевятым нумары на Брыг-плейс? — запытаўся капітан. — Што я маю на ўвазе? Вашу кватэру, Нэд, — адказаў стары. — У місіс… Як яе там завуць! Хутка я забудуся сваё ўласнае прозвішча, але я адстаю ад веку — калі вы памятаеце, я заўсёды адставаў, а цяпер зусім збянтэжыўся. Місіс… — Соль Джылс, — праказаў капітан такім тонам, нібы выказваў самае неверагоднае меркаванне, — ці не прозвішча Мак-Стынджэр вы стараецеся ўспомніць? — Ну, вядома! — усклікнуў, інструментальны майстар. — Зусім правільна, Нэд! Місіс Мак-Стынджэр! Капітан Катль, у якога вочы расшырыліся да апошніх межаў, а гузякі на твары пачалі літаральна свяціцца, свіснуў працягла, прарэзліва і ў вышэйшай ступені меланхалічна. І, страціўшы здольнасць гаварыць, ён стаяў, паглядаючы на прысутных.<noinclude></noinclude> p56xe46wsdqvj02ah3nffl68smjivgw 104 29913 89043 2022-08-24T17:10:25Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «<section begin="Цяпінскі"/>войстрага і даўсьціпнага“, але „неумеетнага і утрапленага“, дык каб яны закладалi школы для яго. З запалам кажаць ён аб патрэбе асьветы і гнеўна сароміць паноў і духавенства як за iх уласную цемнату, так і за іх нядбаласьць у справе к...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude><section begin="Цяпінскі"/>войстрага і даўсьціпнага“, але „неумеетнага і утрапленага“, дык каб яны закладалi школы для яго. З запалам кажаць ён аб патрэбе асьветы і гнеўна сароміць паноў і духавенства як за iх уласную цемнату, так і за іх нядбаласьць у справе культурнага разьвіцьця бацькаўшчыны. Яго патрыатычная душа не магла сьцерпіць, што ёсьць такія з княжат i знатных паноў, каторыя „і пісьмом ся сваiм, а злашча ў слове божым устыдаюць“. Яго культурная праца была вельмі цяжкою для яго сіл, але ён рабіў яе,—„поневаж каторым бы то ўласьней учыніці прыстоіла, мітрапалітаве, ўладыкі і ніхто з вучоных чэраз так многі час не хацелі“… <section end="Цяпінскі"/> <section begin="Будны"/>{{Цэнтар|'''{{Larger|[[Аўтар:Сымон Будны|Сымон Будны]]}}.'''<br />(Другая палавіна 16-га ст.).}} {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Біаграфічны матар‘ял.'''}} Сымон Будны радзіўся на Беларусі ў першай палавіне 16-га сталецьця. Вучыўся ён у кракаўскім унівэрсітэце. Пераняўшыся кальвінскiмi iдэямі, Будны, як вучоны i вельмi здольны чалавек, неўзабаве здабыў сабе славу сваёю дзеяльнасьцю і літаратурнай працаю. Віленскі ваявода князь Мікалай Радзівіл-Чорны запрасіў яго ў 1552 годзе ў Клецк на пасаду кальвінскага пастара. З 1562 года Будны распачаў шырокае выдавецтва у Несьвіжскай друкарні, працуючы разам з выдаўцамі Мацеем Кавечынскім і Лаўрэнам Крышкоўскім. Творы свае Будны друкаваў пабеларуску, папольску і палатыні. Па веры ён наляжау пазьней да антытрынітараў (аднабожнікаў), а з кальвіністамі разыйшоўся. Памёр у пачатку 17-га сталецьця Будны быў вельмі вучоны, надта добры лінгвіста (ведаў колькі моў) і дужа здольны і цікаўны публіцыста. У творах яго ёсьць шмат глыбокіх і нязвычайна сьмелых, орыгінальных думак. Дзьве эпохі, сярэднявяковая і новая, схадзіліся ў ім і цягнулі ў абадва бакі. {{Водступ|2|em}}{{Larger|'''Беларускае пісьменства Буднага:'''}} 1) „Аб апраўданьні грэшнага чалавека прад Богам“ (1562 г.); 2) „Катэхізіс, то-есьць навука старадаўная хрысьціянская ад сьвятога пiсьма для простых людзей языка руськага ў пытаньнях і адказах собрана“ (1562 г.). Абадва творы надрукованы ў Несьвіжу. Апрача гэтага Будны пісаў яшчэ шмат чаго. {{Водступ|2|em}}Можна думаць, што Будны, друкуючы беларускія кнігі, меў на ўвазе ня столькі разьвіцьце беларускай культуры і нацыянальнай сьвядомасьці, колькі большае пашырэньне кальвінізму сярод беларускага народу. Аднак, трэба зазначыць, што пасьвячаючы свой кальвінскі катэхізіс сыном бра-<section end="Будны"/><noinclude></noinclude> lycqwwkc29sw34nrmyzapbp6qo441hp 0 29914 89046 2022-08-24T18:11:41Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = В. Цяпінскі | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]] | наступны = Гісторыя беларускае літэратуры (1921...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = В. Цяпінскі | аўтар = Максім Гарэцкі | год = 1921 год | крыніца = | сэкцыя = Падручнік | папярэдні = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/Ф. Скарына|Ф. Скарына]] | наступны = [[Гісторыя беларускае літэратуры (1921)/I/Залатая пара (16 век)/С. Будны|С. Будны]] | анатацыі = }} {{Выроўніваньне-пачатак}} <pages index="Гісторыя беларускае літэратуры (1921).pdf" from="29" to="31" fromsection=Цяпінскі tosection=Цяпінскі /> {{Выроўніваньне-канец}} {{DEFAULTSORT:В. Цяпінскі}} [[Катэгорыя:Творы пра Васіля Цяпінскага]] j5fonoscl14yhgbxm6v5e2qdj1mdoq3 104 29915 89047 2022-08-24T18:25:01Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Будзьце ласкавы, Соль Джылс, паўтарыце гэта яшчэ раз! — прагаварыў ён, нарэшце. — Усе гэтыя пісьмы, — сказаў дзядзька Соль, адбіваючы такт указальным пальцам правай рукі на далоні левай з дакладчасцю і выразнасцю, якія зрабілі-б нават гонар непагрэшнаму хранометру, што быў у яго ў кішэні, — усе гэтыя пісьмы я ўласнай рукой здаваў на пошту і ўласнай рукой надпісваў адрас — капітану Катлю, які пражывае ў Мак-Стынджэр, дзевяты нумар на Брыг-плейс. Капітан зняў са свайго кручка глянцавіты капялюш, зазірнуў у яго, надзеў яго на галаву і сеў на крэсла. — Сябры мае, — аглядаючыся навокал, сказаў надзвычай расстроены капітан, — ды я-ж адтуль уцёк! — І ніхто не ведаў, куды вы пайшлі, капітан Катль? — падхапіў Уолтэр. — Бог з вамі, Уольр! — сказаў капітан, ківаючы галавою. — Ды яна-ж бы нізавошта не згадзілася, каб я ўзяў на сябе клопаты аб гэтым доме. Мне нічога іншага не аставалася, як уцячы. Злітуйся над вамі бог, Уольр, — сказаў капітан. — Вы яе бачылі толькі ў штыль! Але паглядзіце на яе, калі разбушуюцца страсці, і пастарайцеся запамятаць! — Я паказала-б ёй! — паціху прагаварыла міс Ніпер. — Вы думаеце, што вы-б ёй паказалі, дарагая мая? — адазваўся капітан у некаторым захапленні. — Ну што-ж, мая любая, гэта робіць вам гонар. Але што датычыцца мяне, то я палічыў-бы за лепшае сустрэцца тварам у твар з якім хочаце дзікім зверам. Мой куфар мне ўдалося забраць адтуль толькі пры дапамозе сябра, якому няма роўнага на свеце. Што толку было пасылаць туды пісьмы? Так, пры такіх акалічнасцях ''яна'' не прыняла-б ніводнага пісьма! — сказаў капітан. — Паштальёну няварта было турбавацца. — Такім чынам, капітан Катль, — сказаў Уолтэр, — зусім ясна, што ўсе мы, і вы, і ў асаблівасці дзядзя Соль, можам падзякаваць місіс Мак-Стынджэр за перажытыя намі хваляванні. Паслуга, зробленая ў даным выпадку рашучай удавой памёршага містэра Мак-Стынджэра, была такой відавочнай, што капітан, не пачаў яе аспрэчваць. Але, будучы да пэўнай ступені прысаромленым, хоць ніхто не закранаў гэтага прадмета, а Уолтэр, памятаючы аб апошняй сваёй размове з ім на гэту тэму, з асаблівай страннасцю яго ўнікаў, капітана апанаваў смутак на добрых пяць хвілін — тэрмін надзвычай вялікі для яго, — пасля чаго яго твар, падобны да сонца, зноў заззяў, асвятліўшы ўсіх прысутных, і ён пачаў паціскаць рукі ўсім і кожнаму. Было яшчэ не позна, — дзядзька Соль і Уолтэр паспелі ўжо нагаварыцца аб сваім плаванні і звязаных з ім небяспеках, — калі ўсе, за выключэннем Уолтэра, вышлі з пакоя Фларэнс і спусціліся ў гасціную. Тут да іх неўзабазе далучыўся Уолтэр,<noinclude></noinclude> duc8a53cqlg02tv76gmbbamepdde8bt 14 29916 89065 2022-08-24T18:36:49Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Ядвігін Ш.]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка паводле аўтараў|Ядвігін Ш.]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Ядвігін Ш.]] [[Катэгорыя:Публіцыстыка паводле аўтараў|Ядвігін Ш.]] ex6mjh3ankirp4l8xb4eafp1t7t9ibt 104 29917 89070 2022-08-24T18:55:53Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>які паведаміў, што Фларэнс засумавала, што ў яе цяжка на сэрцы, і яна лягла спаць. Хоць галасы іх не маглі яе патрывожыць, усе пачалі гаварыць пасля гэтага шэптам. — Містэр Тутс, — сказаў Уолтэр, пры развітанні з ім у дзвярах, — заўтра раніцой мы ўбачымся? — Лейтэнант Уолтэрс, — адказаў містэр Тутс, горача паціскаючы яму руку, — я абавязкова з'яўлюся. — Сёнешні вечар — вечар перад доўгай разлукай, — магчыма, разлукай назаўсёды, — сказаў Уолтэр, — спадзяюся, вы разумееце, як глыбока я вам ўдзячан? — Уолтэрс! — адказаў містэр Тутс, глыбока расчулены. — Я быў-бы рад, калі-б у вас былі падставы для гэтага. — Фларэнс, — прадаўжаў Уолтэр, — якая астатні дзень носіць сваё ранейшае прозвішча, узяла з мяне слова — гэта было некалькі хвілін назад, калі мы асталіся ўдваіх, — што я перадам вам яе запэўненні ў шчырай любві… Містэр Тутс ухапіўся рукою за вушак дзвярэй і скіраваў позірк на сваю руку. — … шчырай любві, — прадаўжаў Уолтэр, — а таксама і ў тым, што ў яе ніколі не было сябра, якім-бы яна даражыла больш, чым вамі. Яна просіць перадаць, што памятае аб вашай нязменнай увазе да яе і ніколі гэтага не забудзецца. Што мне ёй перадаць ад вас? — Уолтэрс, — невыразна прамармытаў містэр Тутс, — я буду ўспамінаць аб ёй кожны дзень, але заўсёды буду радавацца, бо яна вышла замуж за чалавека, якога кахае і які кахае яе. Перадайце ёй таксама аб маёй упэўненасці ў тым, што яе муж варты яе — нават яе! — і што я рад яе выбару. Пад канец містэр Тутс пачаў гаварыць больш выразна і, адвёўшы вочы ад вушака дзвярэй, цвёрда праказаў апошнія словы. Пасля ён зноў горача паціснуў руку Уолтэру, на што Уолтэр не зацягваў з адказам, і накіраваўся дадому. Містэра Тутса суправаджаў Певень, якога ён апошні час прыводзіў з сабою кожны вечар і пакідаў у магазіне. У той дзень Певень, здавалася, быў у дрэнным настроі. Правёўшы містэра Тутса дадому, ён замест таго, каб развітацца, спыніўся перад ім. Яго апякун, заняты сваімі ўласнымі думкамі, не пазіраў на яго да таго часу, пакуль Певень, не жадаючы аставацца незаўважаным, не пачаў прышчоўкваць на ўсе лады языком, каб звярнуць на сябе ўвагу. — Паслухайце, гаспадар, — з панурым выглядам сказаў Певень, злавіўшы, нарэшце, позірк містэра Тутса, — я хачу ведаць: справа — дрэнь ці вы маеце намер выйграць гульню? — Певень, — адазваўся містэр Тутс, — растлумачце сэнс вашых слоў. — Гаспадар, — сказаў Певень, — справа — дрэнь ці перамога? Што?<noinclude></noinclude> 9fo556yolpwybvemc2etsygnscc0p09 104 29918 89071 2022-08-24T19:24:19Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Певень, — адказаў містэр Тутс, — словы вашы грубыя, а сэнс іх незразумелы. — Ну, дык вось што я вам скажу, гаспадар, — сказаў Певень. — Гэта агідна! — Што агідна, Певень? — запытаўся містэр Тутс. — Так, агідна! — паўтарыў Певень, застрашальным чынам зморшчыўшы свой зламаны нос. — Гаспадар! Што-ж гэта такое? Вы можаце пайсці і данесці аб вяселлі гэтаму надутаму хлапцу, — меркавалася, што гэта зняважлівае азначэнне Баявога Пеўня тычылася містэра Домбі, — вы можаце збіць з ног пераможцу і ўсю гэту кампанію, а замест гэтага вы здаецеся? Здаецеся? — пагардліва паўтарыў Певень. — Гэта агідна! — Певень, — сказаў містэр Тутс, — вы мне непрыемны. — Гаспадар, — адказаў Певень, надзяючы капялюш, — і вы мне таксама. Паслухайце! Вось якая мая прапанова! Дайце мне заўтра пяцьдзесят фунтаў, і я пайду. — Певень, — адказаў містэр Тутс, — пасля таго, як вы выказалі такія брыдкія пачуцці, я з ахвотай расстануся з вамі на такіх умовах. — Значыцца, вырашана! Дагавор заключаны! Вашы паводзіны, гаспадар, мне не да густу, яны агідныя, — сказаў Певень, які, як відаць, не мог пераварыць гэты пункт і скончыць з ім. — Так, у тым-жа і справа! Яны агідныя! Такім чынам, містэр Тутс і Певень згадзіліся расстацца па непадабенству маральных прынцыпаў, і містэр Тутс лёг спаць і соладка марыў аб Фларэнс, якая ў апошні вечар свайго дзявочага жыцця думала аб ім, як аб сябры і прасіла перадаць яму запэўненне ў шчырай яе любві. {{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ LVII'''''}} {{Цэнтар|'''''Яшчэ адно вяселле.'''''}} Містэр Саундс, бідль і місіс Міф, прыслужніца, рана занялі свае пасты ў прыбранай царкве, дзе адбыўся шлюб містэра Домбі. Сёння раніцой жоўтатвары стары джэнтльмен з Індыі мае намер узяць шлюб з маладзенькай асобай, чакаюць шэсць карэт з гасцямі, і місіс Міф ведае аб тым, што жоўтатвары стары Джэнтльмен можа зымасціць дарогу да царквы брыльянтамі і бадай ці зменшыцца ад гэтага яго багацце. Містэр Саундс сядзіць на ступеньках, а місіс Міф абмятае пыл у царкве, калі з'яўляецца скромна апранутая маладая пара. Завяўшы чапец місіс Міф паварачваецца да гэтай пары, бо гэты ранні візіт унушае ёй думку, што справа ідзе аб шлюбе ўпотайку ад блізкіх. Але маладыя людзі не маюць намеру браць шлюбу — «мы хочам толькі агледзець царкву», кажа джэнтльмен. З прычыны таго, што ён совае ў руку місіс Міф<noinclude></noinclude> drvxo9fec48qbmhsuq9rhpyekwdj33y 89076 89071 2022-08-25T06:41:32Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude><section begin="ch56"/>— Певень, — адказаў містэр Тутс, — словы вашы грубыя, а сэнс іх незразумелы. — Ну, дык вось што я вам скажу, гаспадар, — сказаў Певень. — Гэта агідна! — Што агідна, Певень? — запытаўся містэр Тутс. — Так, агідна! — паўтарыў Певень, застрашальным чынам зморшчыўшы свой зламаны нос. — Гаспадар! Што-ж гэта такое? Вы можаце пайсці і данесці аб вяселлі гэтаму надутаму хлапцу, — меркавалася, што гэта зняважлівае азначэнне Баявога Пеўня тычылася містэра Домбі, — вы можаце збіць з ног пераможцу і ўсю гэту кампанію, а замест гэтага вы здаецеся? Здаецеся? — пагардліва паўтарыў Певень. — Гэта агідна! — Певень, — сказаў містэр Тутс, — вы мне непрыемны. — Гаспадар, — адказаў Певень, надзяючы капялюш, — і вы мне таксама. Паслухайце! Вось якая мая прапанова! Дайце мне заўтра пяцьдзесят фунтаў, і я пайду. — Певень, — адказаў містэр Тутс, — пасля таго, як вы выказалі такія брыдкія пачуцці, я з ахвотай расстануся з вамі на такіх умовах. — Значыцца, вырашана! Дагавор заключаны! Вашы паводзіны, гаспадар, мне не да густу, яны агідныя, — сказаў Певень, які, як відаць, не мог пераварыць гэты пункт і скончыць з ім. — Так, у тым-жа і справа! Яны агідныя! Такім чынам, містэр Тутс і Певень згадзіліся расстацца па непадабенству маральных прынцыпаў, і містэр Тутс лёг спаць і соладка марыў аб Фларэнс, якая ў апошні вечар свайго дзявочага жыцця думала аб ім, як аб сябры і прасіла перадаць яму запэўненне ў шчырай яе любві. <section end="ch56"/> <section begin="ch57"/>{{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ LVII'''''}} {{Цэнтар|'''''Яшчэ адно вяселле.'''''}} Містэр Саундс, бідль і місіс Міф, прыслужніца, рана занялі свае пасты ў прыбранай царкве, дзе адбыўся шлюб містэра Домбі. Сёння раніцой жоўтатвары стары джэнтльмен з Індыі мае намер узяць шлюб з маладзенькай асобай, чакаюць шэсць карэт з гасцямі, і місіс Міф ведае аб тым, што жоўтатвары стары Джэнтльмен можа зымасціць дарогу да царквы брыльянтамі і бадай ці зменшыцца ад гэтага яго багацце. Містэр Саундс сядзіць на ступеньках, а місіс Міф абмятае пыл у царкве, калі з'яўляецца скромна апранутая маладая пара. Завяўшы чапец місіс Міф паварачваецца да гэтай пары, бо гэты ранні візіт унушае ёй думку, што справа ідзе аб шлюбе ўпотайку ад блізкіх. Але маладыя людзі не маюць намеру браць шлюбу — «мы хочам толькі агледзець царкву», кажа джэнтльмен. З прычыны таго, што ён совае ў руку місіс Міф <section end="ch57"/><noinclude></noinclude> 9h6l7bjvz61ix7nh3zdh81sfkzcwexr 104 29919 89072 2022-08-24T19:54:40Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>шчодрую ўзнагароду, кіслая яе фізіяномія праясняецца, а завяўшы чапец і худая высахлая фігура з шорахам прысядаюць. — Кхм! — пакашлівае місіс Міф; кашаль у яе такі самы сухі, як сена ў падушках, якія прызначаны для каленапракланення і даручаны яе клопатам. — Я не памылюся, калі скажу што ў адзін з бліжэйшых дзён вы яшчэ прыдзеце да нас, дарагія мае! Яны паглядаюць на таблічку, устаўленую ў сцяну на ўспамін аб памёршым. Яны стаяць далёка ад місіс Міф, але місіс Міф бачыць краем вока, што дзяўчына апіраецца на руку джэнтльмена, а той нахіляецца да яе. — Ну, ну, — кажа місіс Міф, — магло быць і горш. З вас атрымаецца слаўная парачка! Шчырага пачуцця не адчувалася ў заўвазе місіс Міф. Яна гаворыць выключна з дзелавога пункту гледжання. Бадай ці яна цікавіцца парачкамі больш, чым трунамі. Але містэр Саундс, уродлівы і апрануты ў сурдут з пунсовай абшыўкай, адрозніваецца іншым тэмпераментам. Пакуль яны стаяць на ступеньках і паглядаюць услед маладой пары, ён гаворыць, што ў дзяўчыны прыгожая фігура, хіба не праўда? і, наколькі ён мог разгледзець (з царквы яна вышла з апушчанай галавой), надзвычай прыгожанькі тварык. — Дапраўды, місіс Міф, — з прыемнасцю кажа містэр Саундс, — яе можна назваць сапраўдным розанам. А аб чым гаворыць маладая пара, вышаўшы з царквы і накіроўваючыся да варот? — Дарагі Уолтэр! Як я вам удзячна! Цяпер я паеду шчаслівая. — А калі мы вернемся, Фларэнс, мы прыедзем сюды і зноў наведаем яго магілу. Фларэнс пазірае бліскучымі ад слёз вачыма на яго ласкавы твар і вольнай рукой сціскае другую маленькую ручку, што нясмела апіраецца на яго руку. — Цяпер надта рана, Уолтэр, і на вуліцы амаль няма людзей. Пойдзем пехатою. — Вы стоміцеся, дарагая мая. — О, не! Я вельмі стамілася тады, калі мы першы раз ішлі разам, але сёння я не стамлюся. Яны выбіраюць самыя ціхія вуліцы і стараюцца не набліжацца да той, дзе знаходзіцца ранейшы яе дом. Раніца ясная, цёплая, летняя, і сонца свеціць, калі яны ідуць у напрамку да шэраватага туману, што навіс над Сіці. Нарэшце, яны паварочваюць у больш цёмныя і вузкія вуліцы, дзе толькі на рагу можна ўбачыць сонца, то жоўтае, то чырвонае, якое выглядае праз туман. Па ўсіх гэтых вузкіх дварах, завулках і панурых вуліцах Фларэнс, апіраючыся на яго руку, ідзе, закаханая і даверлівая, каб зрабіцца яго жонкай. Сэрца яе пачынае біцца мацней, калі Уолтэр гаворыць ёй, што іх царква зусім блізка. Яны праходзяць міма вялікіх ган-<noinclude></noinclude> matwxfabu5b6ahlf5ls955kd53v79j2 0 29920 89077 2022-08-25T06:43:25Z VasyaRogov 1510 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = | папярэдні = [[Домбі і сын/55|Раздзел LV. Роб Тачыльшчык пазбаўляецца месца]] | наступны = Домбі і сын/57|...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = | папярэдні = [[Домбі і сын/55|Раздзел LV. Роб Тачыльшчык пазбаўляецца месца]] | наступны = [[Домбі і сын/57|Раздзел LVII. Яшчэ адно вяселле]] | дата = 1848 (пераклад 1938) | анатацыі = }} <pages index="Домбі і сын.pdf" from="545" to="560" fromsection=ch56 tosection=ch56 /> nauulfe79m4ebs8803mljrgetgex2lf 104 29921 89080 2022-08-25T06:53:35Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «1.000 вярсты чыгункі, а к пачатку 70-х гадоў у нас было ўжо больш 10.000 вёрст чыгункі, 80-х-больш 21.000 вярсты, к пачатку 90-х-каля 27.000 вёрст. А раўналежна з ростам чыгункавай сеткі расла і расійская мэталюргічная прамысловасьць (якая давала для гэтых дарог, галоўны...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>1.000 вярсты чыгункі, а к пачатку 70-х гадоў у нас было ўжо больш 10.000 вёрст чыгункі, 80-х-больш 21.000 вярсты, к пачатку 90-х-каля 27.000 вёрст. А раўналежна з ростам чыгункавай сеткі расла і расійская мэталюргічная прамысловасьць (якая давала для гэтых дарог, галоўным чынам, рэйкі; цягнікі і г. д. яшчэ доўга пераважна купляліся заграніцай). У 1861 г. у нас было выплаўлена менш 20 мільёнаў пуд. чыгуну, у 1891 г.-ужо 61 міл., а ў 1901 г.-ужо 173 мільёны. У гэтым годзе нашая мэталюргія выперадзіла ўжо некаторыя вялікія заходня-эўропейскія краіны, напрыклад, Францыю, як за 10 год перад гэтым Расія абмінула Францыю ў галіне бавоўна-прадзільнай вытворчасьці. У ХХ веку Расія выступіла ужо зусім азначана і бясспрэчна, як краіна разьвітага прамысловага капіталізму. '''Прыгоньніцкая дзяржава.''' Ня гледзячы на перамогу прамысловага капіталізму, пабудова дзяржавы да канца XІX веку ў Расіі заставалася такой, якой яе стварыў гандлёвы капітал для сваіх патрэб. Цар перастаў быць «першым купцом сваёй дзяржавы», і пры царскім двары не вялі больш гутарак пра сала і пяньку, а вялі звычайныя прыдворныя гутаркі: але «Романовы»<ref>Прозьвішча Романовых прыходзіцца пісаць у чужаслове, бо, як ужо крыху адзначалася вышэй, гэтая сям'я вымерла з дачкою першага імпэратара Усерасійскага Пётры Аляксеевіча. У Елізаветы Пётраўны дзяцей ня было, і яна назначыла сваім наступнікам свайго пляменьніка Пётру, прынца Гольштэйн-Готорнскага. У таго таксама дзяцей ня было, яго наступнік Павал Пётравіч, як усе тады ведалі, нарадзіўся ў яго жонкі ад аднаго з прыдворных. Ад гэтага Паўла і пайшлі пазьнейшыя "Романовы".</ref>, аднак, засталіся вялікімі назьбіральнікамі багацьцяў. Свайго капіталу яны, зразумела, не абвяшчалі, але ўпартая пагалоска прыпісвала ім к канцу XІX сталецьця 700 мільёнаў рублёў (залатых) аднымі чыстымі грашыма. Добра вядома, што ў 1880 гадох Аляксандар ІІІ перавёў з аднаго заходня-эўропэйскага банку ў другі 300 мільёнаў («Романовы» усе свае грошы трымалі, зразумела, у загранічных банках для бясьпекі). Апрача таго, царскай сям'і належала надзвычайна вялікая нярухомая маемасьць, так званыя <удзельныя» і «кабінецкія>> маёнткі: тут былі і залатыя канальні, і заводы, і вінаграднікі і г. д. і г. д., разам больш як на мільярд нават тагочасных рублёў. На сучасныя папяровыя грошы ў «Романовых>> было, напэўна, мільярда 500. <<Першы купец свае дзяржавы» зрабіўся першым мільярдарам сусьвету. Яго прыбліжаныя былі першымі багатырамі ў Расіі, ды не з апошніх і ва ўсім сьвеце. Сялянскія чыншны і паншчына пражываліся гадоў 100-150 назад пераважна у Парыжы, і там расійскія *)<noinclude></noinclude> pwrprk7xep5ml9wi60depamvno0w81y 89081 89080 2022-08-25T06:54:48Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>1.000 вярсты чыгункі, а к пачатку 70-х гадоў у нас было ўжо больш 10.000 вёрст чыгункі, 80-х-больш 21.000 вярсты, к пачатку 90-х-каля 27.000 вёрст. А раўналежна з ростам чыгункавай сеткі расла і расійская мэталюргічная прамысловасьць (якая давала для гэтых дарог, галоўным чынам, рэйкі; цягнікі і г. д. яшчэ доўга пераважна купляліся заграніцай). У 1861 г. у нас было выплаўлена менш 20 мільёнаў пуд. чыгуну, у 1891 г.-ужо 61 міл., а ў 1901 г.-ужо 173 мільёны. У гэтым годзе нашая мэталюргія выперадзіла ўжо некаторыя вялікія заходня-эўропейскія краіны, напрыклад, Францыю, як за 10 год перад гэтым Расія абмінула Францыю ў галіне бавоўна-прадзільнай вытворчасьці. У ХХ веку Расія выступіла ужо зусім азначана і бясспрэчна, як краіна разьвітага прамысловага капіталізму. '''Прыгоньніцкая дзяржава.''' Ня гледзячы на перамогу прамысловага капіталізму, пабудова дзяржавы да канца XІX веку ў Расіі заставалася такой, якой яе стварыў гандлёвы капітал для сваіх патрэб. Цар перастаў быць «першым купцом сваёй дзяржавы», і пры царскім двары не вялі больш гутарак пра сала і пяньку, а вялі звычайныя прыдворныя гутаркі: але «Романовы»<ref>Прозьвішча Романовых прыходзіцца пісаць у чужаслове, бо, як ужо крыху адзначалася вышэй, гэтая сям'я вымерла з дачкою першага імпэратара Усерасійскага Пётры Аляксеевіча. У Елізаветы Пётраўны дзяцей ня было, і яна назначыла сваім наступнікам свайго пляменьніка Пётру, прынца Гольштэйн-Готорнскага. У таго таксама дзяцей ня было, яго наступнік Павал Пётравіч, як усе тады ведалі, нарадзіўся ў яго жонкі ад аднаго з прыдворных. Ад гэтага Паўла і пайшлі пазьнейшыя "Романовы".</ref>, аднак, засталіся вялікімі назьбіральнікамі багацьцяў. Свайго капіталу яны, зразумела, не абвяшчалі, але ўпартая пагалоска прыпісвала ім к канцу XІX сталецьця 700 мільёнаў рублёў (залатых) аднымі чыстымі грашыма. Добра вядома, што ў 1880 гадох Аляксандар ІІІ перавёў з аднаго заходня-эўропэйскага банку ў другі 300 мільёнаў («Романовы» усе свае грошы трымалі, зразумела, у загранічных банках для бясьпекі). Апрача таго, царскай сям'і належала надзвычайна вялікая нярухомая маемасьць, так званыя «удзельныя» і «кабінецкія» маёнткі: тут былі і залатыя канальні, і заводы, і вінаграднікі і г. д. і г. д., разам больш як на мільярд нават тагочасных рублёў. На сучасныя папяровыя грошы ў «Романовых» было, напэўна, мільярдаў 500. «Першы купец свае дзяржавы» зрабіўся першым мільярдарам сусьвету. Яго прыбліжаныя былі першымі багатырамі ў Расіі, ды не з апошніх і ва ўсім сьвеце. Сялянскія чыншны і паншчына пражываліся гадоў 100-150 назад пераважна ў Парыжы, і там «расійскія<noinclude></noinclude> q7xynyipcblw3cj6byotn7jw4izmbbb 104 29922 89082 2022-08-25T06:58:12Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «баяры» сталася прыказкай. Апрача хіба Англіі і Голяндыі, якія ўжо тады грабілі вялізныя колёніі, наўрад ці былі ў Эўропе больш вялікія маёмасьці, чым у Расіі. Самыя старыя з іх пачынаюцца яшчэ з дапëтраўскага часу, з ХVІІ веку. Строганавы ўжо тады былі мі...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>баяры» сталася прыказкай. Апрача хіба Англіі і Голяндыі, якія ўжо тады грабілі вялізныя колёніі, наўрад ці былі ў Эўропе больш вялікія маёмасьці, чым у Расіі. Самыя старыя з іх пачынаюцца яшчэ з дапëтраўскага часу, з ХVІІ веку. Строганавы ўжо тады былі міліянэрамі: за Пётрам яны мелі 120.000 душ прыгонных сялян; з тае прычыны, што лічыліся толькі адны мужчыны, дык гэта азначала чвэртку мільёна насяленьня, наагул цэлую дзяржаву; за Пётрам самым багатым чалавекам зрабіўся яго фаворыт<ref>Фаворыт ("каханак")-чужаземнае слова, уведзенае велівымі гісторыкамі ў расійскую мову, каб азначаць людзей, фізычна блізкіх да царскіх асоб. У такой блізкасьці да Пётры, як тады ўсе думалі, быў і Меншыкаў. Але часьцей, зразумела, фаворыты былі іншага полу, чым асоба, якая панавала; так у нас, у XVІІІ веку, панавалі бадай выключна кабеты, дык фаворытамі былі мужчыны.</ref> «Алексаша» Меншыкаў, сын дробнага рамесьніка, які зрабіўся генэралісімусам, сьвятлейшым князем і «герцагам Іжорскім». У яго лічылі каля 90 тысяч душ і, апрача таго, на 14 мільёнаў (тагочасных) рублёў грошай і каштоўнасьцяй. За Елізаветай Пётраўнай сям'я яе фаворыта-Разумоўскія мела каля 120.000 душ. Праз два панаваньні, за Кацярынай ІІ, багацьце галоўнага яе фаворыта Поцëмкіна ацэньвалася ў 50 мільёнаў рублёў тагочасных (ня менш 10 мільярдаў сучасных). Патомства гэтай Кацярышы ад яе першага, па часу, фаворыта, Орлова, грапы Вобрынскія да апошняга часу належалі да самых багатых людзей у Расіі. Кішэні былі поўна набітыя ня толькі у тых, хто асалоджваў царскае цела, але і ў тых, хто клападіўся аб царскай душы, хоць тыя атрымоўвалі і крыху меней. Царскія духоўнікі былі ўсе багатыя людзі і, напрыклад, у Дубянскага, духоўніка ня толькі апошняй, але і самай распуснай з Романовых--Елізаветы Пётраўны было 8.000 душ. їх сло Трэба сказаць, што і працы ў царскіх духоўнікаў было ня мала. Хіба толькі ў крымінальным аддзяленьні катаржнае турмы можна было знайсьці на чалавеку столькі грахоў, колькі несьлі на сабе <благочестивейшие, самодержавнейшие>> расійскія імпэратары. Часта цёмныя і невукі (ня ўсе царыцы XVІІІ веку былі зусім пісьменныя), акружаныя натоўпам праглых да нажывы халодаў, самі праглыя да ўлады і грошай, яны ня ведалі і ўстрыманьня. Кожнае было законам, пярэчыць ніх на сьмеу. Старая, дараманаўская Расія ведала звычаі, якія былі абавязковы і для цара; гандлёвы капітал, вырваўшы гэтыя звычаі з коранем, памятаў адзін завет: кне абманеш---не прадасі». Лгарства і мана складалі існасьць тагочаснага гандлю, лгарства і мана былі існасьцю расійскага вышэйшага грамадзтва ХVІІІ і пачатку XІX вякоў. Сумленныя людзі, нават з дваран, уцякалі ад двара, як ад пошасьці. Пётра, празваны лісьлівымі гісторыкамі «Вялікім», засадзіў жонку у манастыр, каб жаніцца з Кацярынай, якая раней была пакаёўкай аднаго пастара (лотаранскага сьвяшчэньніка). Свайго сына Аляксея ён сам ката1) EDN<noinclude></noinclude> 1sfaqb0gfttm86lq51ted5xgu27bpcb 89083 89082 2022-08-25T07:01:48Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>баяры» сталася прыказкай. Апрача хіба Англіі і Голяндыі, якія ўжо тады грабілі вялізныя колёніі, наўрад ці былі ў Эўропе больш вялікія маёмасьці, чым у Расіі. Самыя старыя з іх пачынаюцца яшчэ з дапëтраўскага часу, з ХVІІ веку. Строганавы ўжо тады былі міліянэрамі: за Пётрам яны мелі 120.000 душ прыгонных сялян; з тае прычыны, што лічыліся толькі адны мужчыны, дык гэта азначала чвэртку мільёна насяленьня, наагул цэлую дзяржаву; за Пётрам самым багатым чалавекам зрабіўся яго фаворыт<ref>Фаворыт ("каханак")-чужаземнае слова, уведзенае велівымі гісторыкамі ў расійскую мову, каб азначаць людзей, фізычна блізкіх да царскіх асоб. У такой блізкасьці да Пётры, як тады ўсе думалі, быў і Меншыкаў. Але часьцей, зразумела, фаворыты былі іншага полу, чым асоба, якая панавала; так у нас, у XVІІІ веку, панавалі бадай выключна кабеты, дык фаворытамі былі мужчыны.</ref> «Алексаша» Меншыкаў, сын дробнага рамесьніка, які зрабіўся генэралісімусам, сьвятлейшым князем і «герцагам Іжорскім». У яго лічылі каля 90 тысяч душ і, апрача таго, на 14 мільёнаў (тагочасных) рублёў грошай і каштоўнасьцяй. За Елізаветай Пётраўнай сям'я яе фаворыта-Разумоўскія мела каля 120.000 душ. Праз два панаваньні, за Кацярынай ІІ, багацьце галоўнага яе фаворыта Поцëмкіна ацэньвалася ў 50 мільёнаў рублёў тагочасных (ня менш 10 мільярдаў сучасных). Патомства гэтай Кацярышы ад яе першага, па часу, фаворыта, Орлова, грапы Бобрынскія да апошняга часу належалі да самых багатых людзей у Расіі. Кішэні былі поўна набітыя ня толькі ў тых, хто асалоджваў царскае цела, але і ў тых, хто клапаціўся аб царскай душы, хоць тыя атрымоўвалі і крыху меней. Царскія духоўнікі былі ўсе багатыя людзі і, напрыклад, у Дубянскага, духоўніка ня толькі апошняй, але і самай распуснай з Романовых--Елізаветы Пётраўны было 8.000 душ. Трэба сказаць, што і працы ў царскіх духоўнікаў было ня мала. Хіба толькі ў крымінальным аддзяленьні катаржнае турмы можна было знайсьці на чалавеку столькі грахоў, колькі несьлі на сабе «благочестивейшие, самодержавнейшие» расійскія імпэратары. Часта цёмныя і невукі (ня ўсе царыцы XVІІІ веку былі зусім пісьменныя), акружаныя натоўпам праглых да нажывы халопаў, самі праглыя да ўлады і грошай, яны ня ведалі і ўстрыманьня. Кожнае іх слова было законам, пярэчыць ніхто ня сьмеў. Старая, дараманаўская Расія ведала звычаі, якія былі абавязковы і для цара; гандлёвы капітал, вырваўшы гэтыя звычаі з коранем, памятаў адзін завет: «не абманеш---не прадасі». Лгарства і мана складалі існасьць тагочаснага гандлю, лгарства і мана былі існасьцю расійскага вышэйшага грамадзтва ХVІІІ і пачатку XІX вякоў. Сумленныя людзі, нават з дваран, уцякалі ад двара, як ад пошасьці. Пётра, празваны лісьлівымі гісторыкамі «Вялікім», засадзіў жонку ў манастыр, каб жаніцца з Кацярынай, якая раней была пакаёўкай аднаго пастара (лютаранскага сьвяшчэньніка). Свайго сына Аляксея ён сам ката-<noinclude></noinclude> 3judcto8do9c99z75sytp6tnifwep2s 104 29923 89084 2022-08-25T07:05:10Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>длёвых складаў, дзе ля дзвярэй стаяць падводы, а мітуслівыя вознікі застаўляюць ім дарогу, але Фларэнс не бачыць іх і не чуе; і вось настае цішыня, дзённае святло гасне, дрыжачая Фларэнс стаіць у царкве, дзе нейкі дзіўны пах нагадвае аб склепе. Бедна апрануты старэнькі — той, што званіў у нудны звон, — вядзе у старую, карычневую, абшытую панеллю пыльную рызніцу, якая нагадвае шафу для пасуды, адкуль вынялі паліцы; там з'едзеныя чарвямі кнігі слаба патыхаюць табакай, ад гэтага пачынае чыхаць хныкаючая Ніпер. З'яўляюцца капітан, дзядзька Соль і містэр Тутс; свяшчэннік надзяе ў рызніцы стыхар, а клерк ходзіць вакол, здзьмухваючы з яго пыл; і вось малады і маладая стаяць перад алтаром. Няма ніводнай шаферкі, калі не лічыць С'юзен Ніпер; няма пасаджанага бацькі, калі гэта не капітан Катль. Чалавек на драўлянай назе з сінім мяшком, жуючы гнілы яблык, уваходзіць у царкву паглядзець, што там робіцца, але, не знайшоўшы нічога цікавага, чыкільгае да выхаду і стукае сваёй дзеравяшкай, абуджаючы водгулле. Яны — павянчаны, яны распісаліся ў старых кнігах, якія прымушаюць чыхаць, стыхар свяшчэнніка зноў схован у пыльнае месца і свяшчэннік пайшоў дадому. У цёмным кутку цёмнай царквы Фларэнс паварачваецца да С'юзен Ніпер і плача ў яе абдымках. У містэра Тутса чырвоныя вочы. Капітан паліруе сабе нос. Дзядзька Соль зняў з ілба акуляры і пайшоў да дзвярэй. Было вырашана не варочацца да Мічмана, а расстацца тут. Карэта чакае непадалёку. Міс Ніпер не можа прамовіць ні слова, яна толькі ўсхліпвае, задыхаецца і абдымае сваю гаспадыню. Падыходзіць містэр Тутс, пацяшае яе і бярэ на сваю апеку. Фларэнс працягвае яму руку, ад шчырай удзячнасці падстаўляе яму губы, цалуе дзядзьку Соля і капітана Катля, і малады муж вядзе яе. Але С'юзен не можа дапусціць, каб у Фларэнс астаўся такі сумны ўспамін аб ёй. Яна мела намер трымацца зусім інакш і цяпер горка дакарае сябе. Цвёрда вырашыўшы зрабіць апошнюю спробу і выправіць справу, яна пакідае містэра Тутса і бяжыць за карэтай, каб на развітанне паказацца з усмешкай на твары. Капітан, адгадаўшы яе намер, бяжыць услед за ёю, бо ён лічыць сваім абавязкам праводзіць іх вясёлымі выгукамі. Дзядзька Соль і містэр Тутс застаюцца ззаду і чакаюць перад царквою. Карэта ад'ехала, але вуліца, вузкая, застаўленая экіпажамі, крута падымаецца пад гару, і С'юзен не сумняваецца ў тым, што бачыць карэту, якая спынілася на некаторай адлегласці. С'юзен пакідае ззаду капітана і падбягае да яе. Яна заглядае ў акно, бачыць Уолтэра, а каля яго ціхманы тварык, і хлопае далонямі і крычыць:<noinclude></noinclude> qff95v3ttjtn223qtb3s27i3rlk6jq6 104 29924 89085 2022-08-25T07:06:54Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «ваў, а потым загадаў таемна пакараць сьмерцю ў казамаце Петрапаўлаўскай крэпасьці. Як ён спыняў мецяжы, мы ўжо гаварылі. Ён памёр (1725 г.) ад выніку сыфілісу, заразіўшы перад гэтым і сваю другую жонку, якая перажыла яго толькі на два гады. Цяжка, аднак, напэ...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>ваў, а потым загадаў таемна пакараць сьмерцю ў казамаце Петрапаўлаўскай крэпасьці. Як ён спыняў мецяжы, мы ўжо гаварылі. Ён памёр (1725 г.) ад выніку сыфілісу, заразіўшы перад гэтым і сваю другую жонку, якая перажыла яго толькі на два гады. Цяжка, аднак, напэўна сказаць, што было прычынай яе заўчаснай сьмерці — сыфіліс ці алькоголізм: дарваўшыся да царскага прастолу, гэтая быўшая пакаёўка, якая ня умела падпісаць свайго імя, увесь дзень і большую частку ночы сядзела за бутэлькай. Унук Пётры, які заступіў яе (сын закатаванага Пётрам царэвіча Аляксея), памёр з воспы ў 15 год, не пасьпеўшы зрабіць ніводнага праступку. Яго наступніца, пляменьніца Пётры, Анна, прыехала з гатовым штатам прыдворных з Курляндыі, дзе яна жыла ўдавою -пасьля сьмерці мужа, курляндзкага герцага, і прывязла з сабою чужаземнага фаворыта, нейкага Бірона, з конюхаў, якому спачатку была надана годнасьць грапа, а потым, калі Анна зрабілася імпэратрыцай, і курляндзкага герцага. Ён і яго таварышы грабілі Расію, як заваявавую краіну. Ніколі падаткі не спаганяліся так жорстка: недаімшчыкаў ставілі на «правеж» , г. зн. білі палкамі, пакуль не заплацяць, ня лепш, чым за Грозным. Імя «біронаўшчыны» на доўгія пакаленьні зрабілася пудзілам. У той самы час, як расказваў ангельскі пасол (ангельцы пільна сачылі за тым, што рабілася ў Расіі, і зразумела ча му) <нельга было ўявіць сабе, да якой пыхі расійскі двор дайшоў у цяперашняе панаваньне, ня гледзячы на тое, што ў скарбе няма кі гроша, і таму нічога нікому ня плацяць... Усе думкі яе вялікасьці аддадзены задаваленьням і клопатам аб тым, якімі-б багацьцямі касыпаць грапа Бірона». Анна назначыла сваім наступнікам маленькага пляменьніка, Івана Антонавіча, пазначыла раней нават, чым ён нарадзіўся. Але біронаўская зграя перагрызлася адразу-ж пасьля яе сьмерці. Скарыстаўшы гэта, дачка Пётры, Елізавета, за дапамогай роты гвардзейскіх салдат, скінула маленькага імпэратара, які яшчэ поўзаў ракачкам, і пачала панаваць сама. Але раней, не спадзяючыся, што справа абыйдзецца так проста, яна заручылася саюзам з Францыяй і Швэцыяй; апошняя тады ваявала з Расіяй, і Елізавета, за дапамогу, абяцала аддаць шведам тое, што адабраў ад іх Пётра. Калі вышла, што дапамога швадаў не патрэбна была, дык Елізавета без царамоніі абманула іх. Гэта была, як мы ужо сказалі, самая распусная з Романовых. Яе сфаворытам>> ня было ліку, і хто толькі вя быў па гэтай «пасадзе»: ад францускага пасла Шатарді да вучняў кадэцкага корпусу. Галоўным быў прыдворны сьпявак з украінцаў, Разумойскі. Сваіх прыдворных дам яна загадвала біць бізуном на плошчы і вырываць у іх языкі за зьняважлівыя адозвы аб яе вялікасыні. У яе было 15.000 сукняў, а калі яна памерла, у скарбе ня было ніводнага срэбнага рубля; войску пенсію плацілі мядзянай монзтай, ду і тс выліўшы яе з гармат. AUT AL<noinclude></noinclude> cjpuw6h6l53fapdelu4uyw0g1r3da10 89091 89085 2022-08-25T08:27:15Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>ваў, а потым загадаў таемна пакараць сьмерцю ў казамаце Петрапаўлаўскай крэпасьці. Як ён спыняў мецяжы, мы ўжо гаварылі. Ён памёр (1725 г.) ад выніку сыфілісу, заразіўшы перад гэтым і сваю другую жонку, якая перажыла яго толькі на два гады. Цяжка, аднак, напэўна сказаць, што было прычынай яе заўчаснай сьмерці — сыфіліс ці алькоголізм: дарваўшыся да царскага прастолу, гэтая быўшая пакаёўка, якая ня умела падпісаць свайго імя, увесь дзень і большую частку ночы сядзела за бутэлькай. Унук Пётры, які заступіў яе (сын закатаванага Пётрам царэвіча Аляксея), памёр з воспы ў 15 год, не пасьпеўшы зрабіць ніводнага праступку. Яго наступніца, пляменьніца Пётры, Анна, прыехала з гатовым штатам прыдворных з Курляндыі, дзе яна жыла ўдавою -пасьля сьмерці мужа, курляндзкага герцага, і прывязла з сабою чужаземнага фаворыта, нейкага Бірона, з конюхаў, якому спачатку была надана годнасьць грапа, а потым, калі Анна зрабілася імпэратрыцай, і курляндзкага герцага. Ён і яго таварышы грабілі Расію, як заваявавую краіну. Ніколі падаткі не спаганяліся так жорстка: недаімшчыкаў ставілі на «правеж» , г. зн. білі палкамі, пакуль не заплацяць, ня лепш, чым за Грозным. Імя «біронаўшчыны» на доўгія пакаленьні зрабілася пудзілам. У той самы час, як расказваў ангельскі пасол (ангельцы пільна сачылі за тым, што рабілася ў Расіі, і зразумела чаму) «нельга было ўявіць сабе, да якой пыхі расійскі двор дайшоў у цяперашняе панаваньне, ня гледзячы на тое, што ў скарбе няма ні гроша, і таму нічога нікому ня плацяць... Усе думкі яе вялікасьці аддадзены задаваленьням і клопатам аб тым, якімі-б багацьцямі «асыпаць грапа Бірона». Анна назначыла сваім наступнікам маленькага пляменьніка, Івана Антонавіча, пазначыла раней нават, чым ён нарадзіўся. Але біронаўская зграя перагрызлася адразу-ж пасьля яе сьмерці. Скарыстаўшы гэта, дачка Пётры, Елізавета, за дапамогай роты гвардзейскіх салдат, скінула маленькага імпэратара, які яшчэ поўзаў ракачкам, і пачала панаваць сама. Але раней, не спадзяючыся, што справа абыйдзецца так проста, яна заручылася саюзам з Францыяй і Швэцыяй; апошняя тады ваявала з Расіяй, і Елізавета, за дапамогу, абяцала аддаць шведам тое, што адабраў ад іх Пётра. Калі вышла, што дапамога швэдаў не патрэбна была, дык Елізавета без царамоніі абманула іх. Гэта была, як мы ужо сказалі, самая распусная з Романовых. Яе «фаворытам» ня было ліку, і хто толькі ня быў па гэтай «пасадзе»: ад францускага пасла Шатарді да вучняў кадэцкага корпусу. Галоўным быў прыдворны сьпявак з украінцаў, Разумоўскі. Сваіх прыдворных дам яна загадвала біць бізуном на плошчы і вырываць у іх языкі за зьняважлівыя адозвы аб яе вялікасьці. У яе было 15.000 сукняў, а калі яна памерла, у скарбе ня было ніводнага срэбнага рубля; войску пэнсію плацілі мядзянай монэтай, ды і то выліўшы яе з гармат.<noinclude></noinclude> lhoximwtxdukyoyaubwbghus0kb9wg4 104 29925 89086 2022-08-25T07:34:38Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Міс Флой, любачка! Паглядзіце на мяне! Цяпер мы ўсе такія шчаслівыя, дарагая! Яшчэ раз да пабачэння, мая ненаглядная, да пабачэння! Як ухітраецца гэта зрабіць С'юзен, яна і сама не ведае, але яна прасоўвае галаву ў акно, цалуе Фларэнс і абдымае яе за шыю. — Цяпер мы ўсе такія… такія шчаслівыя, дарагая мая міс Флой! — кажа С'юзен, у якой падазрона перарываецца голас. — Цяпер вы не будзеце на мяне злаваць! Не будзеце? — Злаваць, С'юзен! — Не! Ведаю, што не будзеце. Я і кажу, што не будзеце, любая мая, дарагая! — крычыць С'юзен. — А вось і капітан… ваш сябра капітан… ён таксама хоча яшчэ раз развітацца! — Ура, Радасць майго Сэрца! — крычыць на ўсё горла капітан, чый твар выказвае глыбокае хваляванне. — Ура, Уольр, мой хлопчык! Ура! Ура! С'юзен Ніпер мужна даводзіць справу да канца. Яна ўсміхаецца сваёй гаспадыні, усміхаецца праз слёзы да апошняй хвіліны. Калі-ж С'юзен астаецца, нарэшце, ззаду, капітан, у якога канцы каўнерыка шалёна развяваюцца, прадаўжае то з'яўляцца, то знікаць у акне, выкрыкваючы: «Ура, мой хлопчык! Ура, Радасць Сэрца!», пакуль спроба збегчыся з карэтай не робіцца безнадзейнай. Нарэшце, калі карэта паехала, С'юзен Ніпер, да якой далучаецца капітан, траціць прытомнасць, і яе нясуць у булачную, дзе яна ачуньвае. На царкоўным дварэ дзядзька Соль і містэр Тутс, прысеўшы на каменны падмурак агарожы, цярпліва чакаюць звароту капітана Катля і С'юзен. З прычыны таго, што нікому не хочацца гаварыць, або слухаць размовы, то яны складаюць надзвычайную кампанію і надта задаволены адно другім. Калі яны ўсе разам варочаюцца да маленькага Мічмана і сядаюць снедаць, ніхто не можа праглынуць ні кавалачка. Капітан Катль з прытворнай прагнасцю накідваецца на тост, але пасля адмаўляецца ашукваць іншых. Пасля снедання містэр Тутс гаворыць, што прыдзе вечарам, і цэлы дзень блукае па горадзе, адчуваючы сябе так, як быццам два тыдні не клаўся спаць. Вярнуўшыся вечарам, містэр Тутс паведамляе С'юзен Ніпер, што ніколі яму яшчэ не было так нудна, і, аднак, у гэтым ёсць штосьці прыемнае. Ён поўны давер'я да яе і расказвае, як было ў яго на душы, калі яна шчыра выказала яму сваю думку аб тым, ці можа міс Домбі калі-небудзь яго пакахаць. У парыве давер'я, народжанага гэтымі ўспамінамі і слязмі, містэр Тутс прапаноўвае выйсці разам і купіць чаго-небудзь на вячэру. Міс Ніпер згаджаецца; яны купляюць шмат прысмакаў і, пры дапамозе місіс Рычардс, сервіруюць надта добрую вячэру да таго часу, пакуль стары Соль і капітан варочаюцца дадому. Капітан і стары Соль пабывалі на барту карабля, правялі туды Ды, паглядзелі як пагружаюць скрынкі.<noinclude></noinclude> ipn6stpe8ha6wg5atacog68ct1sby3g 104 29926 89087 2022-08-25T07:53:28Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> Ім ёсць што расказаць аб папулярнасці Уолтэра, аб тым, як выгадна ён прыстроіўся на караблі, і аб тым, як выявілася, што ён увесь час паціхеньку працаваў, каб зрабіць сваю каюту «карцінкай», паводле слоў капітана, і здзівіць сваю маленькую жонку. Стары інструментальны майстар заклапочаны і безуважлівы больш, чым хто-б там ні было, і надта блізка да сэрца прымае вяселле і разлуку. Але вялікае ўцяшэнне яму дае прысутнась старога яго прыяцеля Нэда Катля, і ён з ўдзячным і задаволеным выглядам садзіцца вячэраць. — Мой хлопчык астаўся жывым і робіць поспехі, — кажа стары Соль Джылс, паціраючы рукі. — Ці маю я права не быць удзячным і шчаслівым? Капітан, які яшчэ не сеў за стол, мітусіцца, а цяпер падышоў да свайго крэсла, нерашуча паглядае на містэра Джылса і кажа: — Соль! Там унізе ляжыць апошняя бутэлька старой мадэры. Ці не хочаце прынесці яе адтуль і распіць за здароўе Уольра і яго жонкі? Інструментальны майстар, задуменна паглядаючы на капітана, апускае руку ў бакавую кішэню сурдута кафейнага колеру, дастае бумажнік і вымае адтуль пісьмо. — Містэру Домбі, — кажа стары. — Ад Уолтэра. Паслаць праз тры тыдні. Я прачытаю яго. ''«Сэр. Я жаніўся на вашай дачцэ. Яна накіравалася са мною ў далёкае плаванне. Быць адданым ёй — азначае не прад'яўляць ніякіх патрабаванняў ні да яе, ні да вас, але богу вядома, што я ёй адданы.'' ''Чаму, кахаючы яе больш за ўсіх на свеце, я тым не менш без усякіх дакораў сумлення звязаў яе жыццё з маім, поўным нягод і небяспек, — аб гэтым я не хачу вам гаварыць. Вы ведаеце — чаму, і вы яе бацька.'' ''Не дакарайце яе. Яна ніколі не дакарала вас.'' ''Я не думаю і не спадзяюся, што вы калі-небудзь мне даруеце. Менш за ўсё я на гэта разлічваю. Але калі прыдзе час, калі для вас уцехай будзе ведаць, што каля Фларэнс ёсць чалавек, які імкнецца ў жыцці да вялікай мэты — сцерці яе ўспамінкі аб ранейшым смутку, тады — заяўляю вам аб гэтым урачыста — гэта ўпэўненасць можа быць вам апорай».'' Саламон старанна хавае пісьмо ў бумажнік, а бумажнік хавае ў кішэню сурдута. — Нэд, сёння мы яшчэ не разап'ем апошнюю бутэльку старой мадэры, — задуменна кажа стары. — Рана яшчэ, — згаджаецца капітан. — Так. Рана яшчэ. С'юзен і містэр Тутс далучаюцца да гэтай думкі. Памаўчаўшы, усе садзяцца вячэраць і п'юць іншае віно за здароўе маладых; а апошняя бутэлька старой мадэры, укрытая пылам і павуціннем, астаецца некранутай.<noinclude></noinclude> c7baaqhtbwm7lv5obg14nw51oijdm4j 104 29927 89088 2022-08-25T08:11:34Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> {{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ LVIII'''''}} {{Цэнтар|'''''Праз некаторы час.'''''}} Прылівы і адлівы чаргаваліся на моры на працягу цэлага года. На працягу цэлага года праслаўленая фірма Домбі і Сын змагалася не на жыццё, а на смерць з сумнымі нечаканасцямі, з няпэўнымі чуткамі, з няўдачамі, рызыкоўнымі здзелкамі, з неспрыяючымі часамі і, у першую чаргу, з асляпленнем свайго гаспадара, які ні на волас не хацеў скараціць яе аперацый і не слухаў, калі яго перасцерагалі аб тым, што судно, якое ён прымушаў ісці насустрач шторму, недастаткова моцнае і не можа гэтага вытрымаць. Год прайшоў, і праслаўленая фірма абвалілася. У летні дзень, амаль праз год пасля вяселля ў адной з цэркваў Сіці, на біржы пачалі гудзець і шаптацца аб буйным краху. Халодны, ганарлівы чалавек, якога тут добра ведалі, пры гэтым не прысутнічаў, не было тут і яго прадстаўніка. У наступны дзень шырока разыйшліся чуткі, што Домбі і Сын спыніў плацяжы, а вечарам гэта фірма ўзначальвала апублікаваны спіс банкротаў. Для маёра Бегстока банкроцтва было сапраўдным няшчасцем. Маёр быў не з тых, хто ўмеў спачуваць, — уся яго ўвага сканцэнтравалася на Дж. Б., але ён столькі балбатаў у клубе аб сваім сябры Домбі, так узвялічваў яго перад членамі клуба і так зневажаў іх, пахваляючыся яго багаццем, што члены клуба — усяго толькі людзі — былі ў захапленні і помсцілі маёру, прыкідваючыся надзвычай заклапочанымі і пытаючыся ў яго, ці можна было прадбачыць такое жахлівае спусташэнне і як да гэтага ставіцца яго сябра Домбі. На такія пытанні маёр, вельмі чырванеючы, адказваў, што мы, сэр, жывем у надта дрэнным свеце; што Джой сёе-тое разумее, але яго ашукалі, сэр, як маленькае дзіця; што калі-б вы, сэр, прадраклі гэта Дж. Бегстоку, калі ён ехаў з Домбі за граніцу і ганяўся за гэтай валацугай Каркерам па ўсёй Францыі, Дж. Бегсток высмеяў-бы вас — далібог, ён-бы вас высмеяў, сэр! Што Джо быў ашуканы, сэр, абдураны, захоплены знянацку і аслеплены, але цяпер ён не спіць і зноў пільны, і калі-б бацька Джо ўстаў заўтра з магілы, ён, Джо, не даў-бы старому ніводнага пені ў крэдыт, а сказаў-бы яму, што яго сын Джо занадта стары ваяка, каб яго можна было яшчэ раз ашукаць, сэр! У місіс Чык з'явіліся тры думкі адносна гэтай жахлівай зменлівасці лёсу. Першая зводзілася да таго, што місіс Чык не можа гэтага зразумець. Другая — што яе брат не зрабіў належнага намагання. Трэцяя — што, калі-б яе запрасілі на абед ў дзень святкавання наваселля, гэтага ніколі-б не здарылася, а яна тады-ж аб гэтым заявіла.<noinclude></noinclude> pvwofzg4h51lc112w0nz43343gon6qf 0 29928 89089 2022-08-25T08:22:58Z VasyaRogov 1510 Новая старонка: «{{Загаловак | назва = Раздзел LVII. Яшчэ адно вяселле | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = | папярэдні = [[Домбі і сын/56|Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены]] | наступны = Домбі і сын/58|Раздзел LVIII. Пра...» wikitext text/x-wiki {{Загаловак | назва = Раздзел LVII. Яшчэ адно вяселле | аўтар = Чарльз Дыкенс | пераклад = | секцыя = Раман | арыгінал = | папярэдні = [[Домбі і сын/56|Раздзел LVI. Шмат хто ў захапленні, а Баявы Певень нездаволены]] | наступны = [[Домбі і сын/58|Раздзел LVIII. Праз некаторы час]] | дата = 1848 (пераклад 1938) | анатацыі = }} <pages index="Домбі і сын.pdf" from="560" to="564" fromsection=ch57 /> 37emmo0buaaff4nl6kn4qs34n3itm3a 104 29929 89093 2022-08-25T08:29:22Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> Якія-б думкі ні выказваліся адносна катастрофы, яны не маглі яе папярэдзіць, павялічыць цяжкасць або палегчыць. Стала вядома, што фірма ліквідуе свае справы з найбольшай выгадай для ўсіх, а містэр Домбі добраахвотна адмаўляецца ад усёй сваёй маёмасці і ні ў каго не просіць спагадлівасці. Клеркі рассеяліся ва ўсе бакі пасля маленькага абеду, наладжанага ў знак спачування, які ажыўляўся вясёлымі песнямі і быў надта ўдачным. Адны прыстроіліся за граніцай, іншыя знайшлі службу на радзіме, некаторыя, раптам успомніўшы аб горача любімых сваяках, што жывуць у вёсцы, накіраваліся да іх, а сёй-той змяшчаў аб'явы ў газеце. Містэр Морфін, халасцяк з карымі вачыма, з валасамі і бакенбардамі, кранёнымі сівізной, быў, бадай, адзіным чалавекам, блізкім фірме, — вядома, за выключэннем яе галавы, — які шчыра і глыбока сумаваў з прычыны няшчасця, якое на яе навалілася. Ён працаваў ад раніцы да ночы, каб разблытаць усё, што здавалася няясным, або складаным у справаздачах аб аперацыях фірмы; заўсёды быў на месцы, калі патрэбна было што-небудзь растлумачыць; іншы раз заседжваўся ў ранейшым сваім пакоі да позняй ночы, каб вызваліць містэра Домбі ад неабходнасці даваць асабіста пакутлівыя тлумачэнні, пасля ішоў дадому, у Іслінгтон, і, перш чым легчы спаць, супакойваў сваю душу безнадзейна-тужлівымі гукамі віяланчэлі. Аднойчы вечарам ён пацяшаўся пры дапамозе гэтага меладычнага бурчлівага інструмента, калі яго кватэрная гаспадыня далажыла яму, што прышла нейкая лэдзі. — Яна ў трауры, — сказала гаспадыня. Віяланчэль умомант змоўкла, а музыкант, з найвялікшай далікатнасцю і клопатамі, паклаў яе на канапу, даў знак, каб упусцілі лэдзі. Пасля ён паспяшаўся выйсці з пакоя і на пляцоўцы лесвіцы сустрэў Херыет Каркер. — Вы адна! — усклікнуў ён. — А Джон быў тут сёння раніцой! Што-небудзь здарылася, дарагая мая? Ён падаў ёй крэсла і сам сеў насупраць, а віяланчэль была змешчана паміж імі на канапе. — Не здзіўляйцеся з таго, што я прышла адна і Джон не папярэдзіў вас аб маім прыходзе. Вы мне паверыце, калі я растлумачу, чаму я прышла, — сказала Херыет. — Расказаць вам аб гэтым цяпер? — Гэта было-б лепш за ўсё. — Цяпер вы не працавалі? Ён паказаў на віяланчэль і сказаў: — Я працаваў цэлы дзень. Вось сведка. Ёй я давяраў усе мае клопаты. Добра, калі-б, апрача маіх уласных клопатаў, мне не было больш чаго давяраць. — Фірма пацярпела банкроцтва? — вельмі сур'ёзна запыталася Херыет.<noinclude></noinclude> 2v2ej4fbibgx78z612xdoz5t8t262c1 104 29930 89097 2022-08-25T08:47:56Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Поўнае банкроцтва. — Ёй ужо не адрадзіцца? — Ніколі. Ясны твар яе не засмуціўся, калі яна, бязгучна варушачы губамі, паўтарыла гэтыя словы. Здавалася, ён сачыў за ёй з мімавольным здзіўленнем, а пасля паўтарыў: — Ніколі. Вы памятайце, што я вам казаў. На працягу ўсяго гэтага часу нельга было пераканаць яго; немагчыма было размаўляць з ім; немагчыма было нават падступіцца да яго. Здарылася самае горшае: фірма абанкроцілася, і ёй ужо не адрадзіцца. — А містэр Домбі таксама разарыўся? — Разарыўся. — У яго не астаецца ніякай асабістай маёмасці? Нічога? Нейкая нецярплівасць, што адчувалася ў яе голасе, і амаль нярадасны выраз твара, здавалася, здзіўлялі яго ўсё больш і больш, але разам з тым выклікалі ў ім расчараванне і рэзка супярэчылі яго ўласным пачуццям. Задуменна пазіраючы на яе, ён забарабаніў пальцамі па стале, і, памаўчаўшы, сказаў, сумна ківаючы галавой. — Якія сродкі містэра Домбі, мне дакладна не вядома; вядома, яны вялікія, але і абавязкі ў яго велізарныя. Ён чалавек сумленны і прыстойны. Усякі іншы на яго месцы мог-бы выратаваць сябе, заключыўшы згоду, дзякуючы якой страты тых, хто вёў з ім справы, павялічыліся-б нязначна, амаль неадчувальна, а ў яго асталося-б на пражыццё. Многія гэтак-бы і зрабілі на яго месцы. Але ён вырашыў аддаць усё да апошняга фартынга<ref>''Фартынг'' — дробная манета ў 1/4 пені.</ref>. Калі містэр Морфін змоўк, яна хутка запыталася ў яго: — Вы нядаўна яго бачылі? — Ніхто яго не бачыць. Калі ў сувязі з гэтай катастрофай яму неабходна бывае выйсці з дому, ён выходзіць, а пасля варочаецца дадому, замыкаецца ў сваіх пакоях і нікога не хоча бачыць. Ён напісаў мне пісьмо, у якім дзякуе мне за мінулую маю службу, якую, дарэчы, ён ацэньвае вышэй, чым яна таго заслугоўвае, і развітваецца са мною. Я сароміўся надаядаць яму цяпер, тым больш, што і ў лепшыя часы я мала меў з ім справы, але ўсё-ж я спрабаваў да яго заходзіць. Я пісаў, хадзіў туды, упрашаў. Усё было дарэмным. Ён назіраў за ёй, нібы спадзяючыся, што яна праявіць больш спагады, і гаварыў сур'ёзна і з надзвычайным пачуццём, каб зрабіць на яе ўражанне, але ніякай змены ў ёй ён не заўважыў. — Ну, што-ж, міс Херыет, — сказаў ён з расчараваным выглядам, — аб гэтым не варта гаварыць. Вы сюды прышлі не для таго, каб гэта слухаць. У вас у галаве нейкая іншая і больш прыемная<noinclude></noinclude> rncgel2hneonx83kt0thip6u39c7zpa 104 29931 89098 2022-08-25T09:03:24Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>тэма. Падзяліцеся ёю са мной, і тады мы будзем гутарыць больш згодна. Такім чынам! — Не, гэта тая самая тэма, — са шчырым здзіўленнем запярэчыла Херыет. — Ці можа быць інакш? Хіба гэта не натуральна, што апошні час мы з Джонам шмат думалі і гаварылі аб гэтых велізарных зменах? Містэр Домбі, якому ён служыў столькі год — вам вядома, на якіх мовах, — містэр Домбі, кажаце вы, разораны, а мы такія багатыя! Яе добры, сумленны твар спадабаўся яму, містэру Морфіну, халасцяку з карымі вачыма, з той хвіліны, калі ён упершыню яго ўбачыў, але цяпер гэты твар, які ззяў радасцю, падабаўся яму менш, чым калі-б там ні было. — Мне няма чаго напамінаць вам, — сказала Херыет, кінуўшы позірк на сваё чорнае плацце, — якім чынам змянілася наша становішча. Вы не забыліся, што наш брат Джэймз, які загінуў такой жахлівай смерцю, не пакінуў завяшчання, а, апрача нас, у яго не было сваякоў. Цяпер яе твар больш яму спадабаўся, хоць ён быў больш бледны і смутны, чым за хвіліну да гэтага. Здавалася, ён уздыхнуў з палёгкай. — Вы ведаеце нашу гісторыю, — прадаўжала яна, — гісторыю абодвух маіх братоў, якая мае дачыненне да гэтага злашчаснага, і няшчаснага джэнтльмена, аб якім вы гаварылі з такой адданасцю. Вы ведаеце, якія невялікія ў нас патрэбы — у Джона і ў мяне — і як мала нам патрэбна грошай пасля таго як мы на працягу шмат гадоў жылі такім чынам, а цяпер, дзякуючы вашай дабраце, ён зарабляе дастаткова для нас абудвух. Аб маім памёршым браце я не скажу ні слова, аб браце, які астаўся жывым, я магла-б сказаць шмат. Але ці патрэбна дадаваць што-небудзь да таго, што ён хоча выканаць свой абавязак, — вось таму я і прышла да вас па дапамогу, без якой мы не можам абыйсціся, — і ён не супакоіцца, пакуль гэты абавязак не будзе выканан? Яна падняла вочы, і яе ззяючы радасцю твар здаўся надзвычай прыгожым таму, хто сачыў за ёй пільным позіркам. — Дарагі сэр, — прадаўжала яна, — гэта павінна быць зроблена асцярожна і сакрэтна. Вы з вашым вопытам і ведамі пакажаце належны спосаб. Містэра Домбі, магчыма, удасца запэўніць, што, не гледзячы на банкроцтва, нейкая сума ўцалела, або тыя, з кім ён вёў буйныя справы, добраахвотна выплачваюць даніну, пракланяючыся перад яго сумленнасцю і благародствам, або што гэта нейкі стары доўг, да гэтага часу нявыплачаны. Я прышла прасіць вас аб гэтай ласцы, якую, я спадзяюся, вы акажаце нам з уласцівымі вам дабратой, велікадушшам і разважлівасцю. — Дарагая мая Херыет, — памаўчаўшы, сказаў містэр Морфін, — да гэтага я быў не падрыхтаваны. Ці варта разумець<noinclude></noinclude> 857nev4bs3e0ou1dmesngs468a1stzr 104 29932 89100 2022-08-25T09:09:56Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: « Елізавета таксама пакінула прастол пляменьніку, Пётру Гольштынскаму, які зрабіўся пасьля яе сьмерці імпэратарам Пётрам ІІІ. Але ён утрымаўся толькі некалькі месяцаў. Гэта быў нікчэмны, п'яны чалавек, з замашкамі унтэр-афіцэра. У яго была жонка надзвыч...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> Елізавета таксама пакінула прастол пляменьніку, Пётру Гольштынскаму, які зрабіўся пасьля яе сьмерці імпэратарам Пётрам ІІІ. Але ён утрымаўся толькі некалькі месяцаў. Гэта быў нікчэмны, п'яны чалавек, з замашкамі унтэр-афіцэра. У яго была жонка надзвычайна хітрая і ганарлівая інтрыгантка, з бедных нямецкіх прынцэс, якую адшукала пляменьніку за жонку Елізавета, спадзяючыся на яе паслухмянства і пакорлівасьць. Яна сапраўды прыкідалася пакорлівай і адданай, гандлявала тымчасам расійскімі вайсковымі сакрэтамі (у часе сямілетняй вайны) ды, разам ужо з Елізаветай, абманвала свайго мужа, падарыўшы яму наступніка, у нараджэньні якога ён быў зусім невінаваты. Пасьля айца яе дзіцяці пры ёй зьмянілася яшчэ некалькі фаворытаў. Калі памерла Елізавета, пры ёй на гэтай пасадзе быў спрытны і адважны гвардзейскі афіцэр Орлов, які меў у гвардзіі вялізныя сувязі і вялізвы ўплыў. Пётра ІІІ пасварыўся, як Гольштынскі герцаг, з Даніяй і надумаў скарыстацца сваім становішчам, як расійскага імпэратара, каб помсьціцца суседу. Але расійская гвардзія зусім не жадала ліць кроў за голыштынскія інтарэсы; Орловы (іх у гвардзіі была цэлая сям'я) гэта скарысталі. П'яны Пётра яшчэ й не разабраў, у чым справа, як быў ужо скінуты і арыштованы, а яго жонка зрабілася імпэратрыцай Кацярынай ІІ (першай была адзначаная вышэй жонка Пётры). Скінуты Пётра быў адразу-ж забіты ў Ропшы. У Орловых маглі знайсьціся пераймальнікі, ад лявыгоднага «прэтэндэнта» (супраціўніка) трэба было вызваліцца. Як Кацярына была прадбачліва, відаць з таго, што дават цераз 15 год просты данскі казак, прыняўшы імя Пётры ІІІ, здолеў збунтаваць палавіну Расіі (гл. ніжэй аб Пугачове). Але адразу-ж давялося прыпомніць аб другім прэтэндэнце: яшчэ быў жывы ў Шлісэльбургу няшчасны Іван Антонавіч, які вырас у турме. Адзін гвардзейскі афіцэр, Міровіч, надумаў адыграць ролю Орлова ў адносінах да яго. 1ван адразу-ж быў забіты, а Міровіча схапілі ды пакаралі сьмерцю. Сеўшы на прастол цераз некалькі трупаў, прычым адзін з іх быў труп яе мужа, Кацярына пачала <бліскучае» панаваньне. Яна была больш разумнай і больш адукаванай за ўсе свае папярэдніцы, перапісвалася з вялікімі эўропэйскімі вучонымі і пісьменьнікамі таго часу (Вольтэрам, Дідро), старалася зрабіцца вядомай, як протэктарша асьветы і рабіла гэта даволі ўдала. Але з боку распусты яна бадай ці ня выперадзіла Елізавету. Яна мела адразу па некалькі фаворытаў, адзін галоўны, другія другарадныя. Калі галоўным быў Поцёмкін, другарадных ëх сам і выбіраў. Яна памерла 67 год і да апошніх дзён пры ёй быу малады афіцэр Зубов. Перад сьмерцю яна хацела пазбавіць прасточу свайго сына Паула, якога яна зьпенавідзела, і які ня зносіў яе, але не ласьпела гэтага зрабіць і раптоўна памерла. tі Кацярьша ІІ памерла, акружаная найвялікшай павагай дваранска-буржуазнага грамадзтва, і памяць аб «веку Кацярыны» сьвя<noinclude></noinclude> mabnb4ieolu9z05gpbfkxpfo2ixsgc9 89101 89100 2022-08-25T09:13:53Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> Елізавета таксама пакінула прастол пляменьніку, Пётру Гольштынскаму, які зрабіўся пасьля яе сьмерці імпэратарам Пётрам ІІІ. Але ён утрымаўся толькі некалькі месяцаў. Гэта быў нікчэмны, п'яны чалавек, з замашкамі унтэр-афіцэра. У яго была жонка надзвычайна хітрая і ганарлівая інтрыгантка, з бедных нямецкіх прынцэс, якую адшукала пляменьніку за жонку Елізавета, спадзяючыся на яе паслухмянства і пакорлівасьць. Яна сапраўды прыкідалася пакорлівай і адданай, гандлявала тымчасам расійскімі вайсковымі сакрэтамі (у часе сямілетняй вайны) ды, разам ужо з Елізаветай, абманвала свайго мужа, падарыўшы яму наступніка, у нараджэньні якога ён быў зусім невінаваты. Пасьля айца яе дзіцяці пры ёй зьмянілася яшчэ некалькі фаворытаў. Калі памерла Елізавета, пры ёй на гэтай пасадзе быў спрытны і адважны гвардзейскі афіцэр Орлов, які меў у гвардзіі вялізныя сувязі і вялізны ўплыў. Пётра ІІІ пасварыўся, як Гольштынскі герцаг, з Даніяй і надумаў скарыстацца сваім становішчам, як расійскага імпэратара, каб помсьціцца суседу. Але расійская гвардзія зусім не жадала ліць кроў за гольштынскія інтарэсы; Орловы (іх у гвардзіі была цэлая сям'я) гэта скарысталі. П'яны Пётра яшчэ й не разабраў, у чым справа, як быў ужо скінуты і арыштованы, а яго жонка зрабілася імпэратрыцай Кацярынай ІІ (першай была адзначаная вышэй жонка Пётры). Скінуты Пётра быў адразу-ж забіты ў Ропшы. У Орловых маглі знайсьціся пераймальнікі, ад нявыгоднага «прэтэндэнта» (супраціўніка) трэба было вызваліцца. Як Кацярына была прадбачліва, відаць з таго, што нават цераз 15 год просты данскі казак, прыняўшы імя Пётры ІІІ, здолеў збунтаваць палавіну Расіі (гл. ніжэй аб Пугачове). Але адразу-ж давялося прыпомніць аб другім прэтэндэнце: яшчэ быў жывы ў Шлісэльбургу няшчасны Іван Антонавіч, які вырас у турме. Адзін гвардзейскі афіцэр, Міровіч, надумаў адыграць ролю Орлова ў адносінах да яго. Іван адразу-ж быў забіты, а Міровіча схапілі ды пакаралі сьмерцю. Сеўшы на прастол цераз некалькі трупаў, прычым адзін з іх быў труп яе мужа, Кацярына пачала «бліскучае» панаваньне. Яна была больш разумнай і больш адукаванай за ўсе свае папярэдніцы, перапісвалася з вялікімі эўропэйскімі вучонымі і пісьменьнікамі таго часу (Вольтэрам, Дідро), старалася зрабіцца вядомай, як протэктарша асьветы і рабіла гэта даволі ўдала. Але з боку распусты яна бадай ці ня выперадзіла Елізавету. Яна мела адразу па некалькі фаворытаў, адзін галоўны, другія другарадныя. Калі галоўным быў Поцёмкін, другарадных ëн сам і выбіраў. Яна памерла 67 год і да апошніх дзён пры ёй быу малады афіцэр Зубов. Перад сьмерцю яна хацела пазбавіць прасточу свайго сына Паула, якога яна зьпенавідзела, і які ня зносіў яе, але не ласьпела гэтага зрабіць і раптоўна памерла. tі Кацярына ІІ памерла, акружаная найвялікшай павагай дваранска-буржуазнага грамадзтва, і памяць аб «веку Кацярыны» сьвя-<noinclude></noinclude> d5xbob1is4frmgktb6ammndpxamwq61 89102 89101 2022-08-25T09:15:40Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude> Елізавета таксама пакінула прастол пляменьніку, Пётру Гольштынскаму, які зрабіўся пасьля яе сьмерці імпэратарам Пётрам ІІІ. Але ён утрымаўся толькі некалькі месяцаў. Гэта быў нікчэмны, п'яны чалавек, з замашкамі унтэр-афіцэра. У яго была жонка надзвычайна хітрая і ганарлівая інтрыгантка, з бедных нямецкіх прынцэс, якую адшукала пляменьніку за жонку Елізавета, спадзяючыся на яе паслухмянства і пакорлівасьць. Яна сапраўды прыкідалася пакорлівай і адданай, гандлявала тымчасам расійскімі вайсковымі сакрэтамі (у часе сямілетняй вайны) ды, разам ужо з Елізаветай, абманвала свайго мужа, падарыўшы яму наступніка, у нараджэньні якога ён быў зусім невінаваты. Пасьля айца яе дзіцяці пры ёй зьмянілася яшчэ некалькі фаворытаў. Калі памерла Елізавета, пры ёй на гэтай пасадзе быў спрытны і адважны гвардзейскі афіцэр Орлов, які меў у гвардзіі вялізныя сувязі і вялізны ўплыў. Пётра ІІІ пасварыўся, як Гольштынскі герцаг, з Даніяй і надумаў скарыстацца сваім становішчам, як расійскага імпэратара, каб помсьціцца суседу. Але расійская гвардзія зусім не жадала ліць кроў за гольштынскія інтарэсы; Орловы (іх у гвардзіі была цэлая сям'я) гэта скарысталі. П'яны Пётра яшчэ й не разабраў, у чым справа, як быў ужо скінуты і арыштованы, а яго жонка зрабілася імпэратрыцай Кацярынай ІІ (першай была адзначаная вышэй жонка Пётры). Скінуты Пётра быў адразу-ж забіты ў Ропшы. У Орловых маглі знайсьціся пераймальнікі, ад нявыгоднага «прэтэндэнта» (супраціўніка) трэба было вызваліцца. Як Кацярына была прадбачліва, відаць з таго, што нават цераз 15 год просты данскі казак, прыняўшы імя Пётры ІІІ, здолеў збунтаваць палавіну Расіі (гл. ніжэй аб Пугачове). Але адразу-ж давялося прыпомніць аб другім прэтэндэнце: яшчэ быў жывы ў Шлісэльбургу няшчасны Іван Антонавіч, які вырас у турме. Адзін гвардзейскі афіцэр, Міровіч, надумаў адыграць ролю Орлова ў адносінах да яго. Іван адразу-ж быў забіты, а Міровіча схапілі ды пакаралі сьмерцю. Сеўшы на прастол цераз некалькі трупаў, прычым адзін з іх быў труп яе мужа, Кацярына пачала «бліскучае» панаваньне. Яна была больш разумнай і больш адукаванай за ўсе свае папярэдніцы, перапісвалася з вялікімі эўропэйскімі вучонымі і пісьменьнікамі таго часу (Вольтэрам, Дідро), старалася зрабіцца вядомай, як протэктарша асьветы і рабіла гэта даволі ўдала. Але з боку распусты яна бадай ці ня выперадзіла Елізавету. Яна мела адразу па некалькі фаворытаў, адзін галоўны, другія другарадныя. Калі галоўным быў Поцёмкін, другарадных ëн сам і выбіраў. Яна памерла 67 год і да апошніх дзён пры ёй быў малады афіцэр Зубов. Перад сьмерцю яна хацела пазбавіць прастолу свайго сына Паула, якога яна зьненавідзела, і які ня зносіў яе, але не пасьпела гэтага зрабіць і раптоўна памерла. Кацярына ІІ памерла, акружаная найвялікшай павагай дваранска-буржуазнага грамадзтва, і памяць аб «веку Кацярыны» сьвя-<noinclude></noinclude> 8vqlhwby4dupja8mzoinwjt8mcnk9c6 104 29933 89103 2022-08-25T09:21:00Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «та гэтым грамадзтвам захоўвалася. Назвы гарадоў Екацярынаслаў, Екацерынадар, назвы вучэбных установаў (кацярынінскі інстытут), якія да гэтых час ужываюцца ў гутарцы, помнікі Кацярыне ў Піцеры ды іншых месцах, якія таксама яшчэ чамусьці стаяць,-усё гэта...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>та гэтым грамадзтвам захоўвалася. Назвы гарадоў Екацярынаслаў, Екацерынадар, назвы вучэбных установаў (кацярынінскі інстытут), якія да гэтых час ужываюцца ў гутарцы, помнікі Кацярыне ў Піцеры ды іншых месцах, якія таксама яшчэ чамусьці стаяць,-усё гэта яшчэ напамінае аб ёй. За што-ж дасталася такая слава распуснай і праступнай жанчыне? Зразумела, не за тое, што яна ўмела чытаць францускія кніжкі і вясьці гутаркі з пісьменьнікамі. Удзел цароў азначаўся ня іх асабістымі ўласьцівасьцямі, а тым, ці патрэбна была і ці карысна была іх дзейнасьць тым сілам, якія стварылі капіталістычна-прыгоньніцкую дзяржаву. Мы ўжо бачылі, што Кацярына, заваяваўшы паўночныя берагі Чорнага мора, адкрыла расійскай пшаніцы шлях у Заходнюю Эўропу і штырханула наперад памешчыцкую гаспадарку чарназемных губэрняў. Але гэтым яе заслугі перад расійскім гандлёвым капіталам ня вычэрпваліся. Яна аб'яднала ў межах аднае дзяржавы ўсю расійскую нізіну, ад Бальтыцкага да Чорнага мора, прыняўшы ўдзел у так званых падзелах Польшчы. Польскае каралеўства, як мы памятаем, таксама было адной з дзяржаў, створаных гандлёвым капіталізмам, але раней «Pacійскай імпэрыі», і час яго даўно прайшоў. Калісьці, у XVІ веку, за Іванам Грозным, Польшча была супраціўніцай Масквы, трымала ў руках увесь вадазбор Дняпра і прагнала маскоўскія арміі з берагоў Бальтыцкага мора. Казацкая рэволюцыя XVІІ веку нанесла ёй першы ўдар: Днепр перайшоў у рукі Масквы, якая захапіла Kіеў. Пётра ўзяў Рыгу, і другі выхад з усходніх краін польска-літоўскай дзяржавы--Заходняя Дзьвіна-таксама трапіў у расійскія рукі. Пасьля гэтага, гэтыя ўсходнія краіны (Літва, Беларусь і частка Украіны, якая засталася за Польшчай-пазьнейшыя губэрні: Віцебская, Магілеўская, Менская, Ковенская, Горадзенская, Віленская, Вальшская і Падольская) экономічна залежалі не ад Варшавы, а ад Масквы і ад Пецярбургу; не забывайма, што гэта быў век гандлёвага капіталізму, калі гандлёвыя шляхі мелі галоўнае значэньне. Пераход усіх гэтых краін пад політычную ўладу наступнікаў Пётры быў толькі пытаньнем часу. Але ня толькі ўсходнія, а і заходнія краіны Польшчы былі амаль-што ў такім самым залежным становішчы, толькі не ад Расіі, а ад Прусіі: мы памятаем, што і адтуль выхаду да мора ня было інакш, як цераз чужыя парты-Гданьск і Кенігзьберг. Першы быў на паперы польскім, а сапраўды гэта быў нямецкі горад «вольны» (г. зн. самастойная рэспубліка), які больш цягнуўся, зразумела, да Прусіі, а другі і проста належаў прусам. Польскае дваранства разумела гэту сваю залежнасьць ад суседзяў, якія спачатку ХVІІІ веку былі дужэйшымі за Польшчу. Польскі кароль быў тады не насьледсьцьвены, яго абіраў дваранскі сойм: спачатку, каб знайсьці сабе апору супроць Прусіі, абіралі курфюрстаў (князёў) Саксонскіх, самых дужых гаспадароў ва ўсходняй Нямеччыне пасьля прускага караля. Калі<noinclude></noinclude> 19jjg54kix6vhvt6hz9qhkduszw4a1k 89105 89103 2022-08-25T09:37:49Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>та гэтым грамадзтвам захоўвалася. Назвы гарадоў Екацярынаслаў, Екацерынадар, назвы вучэбных установаў (кацярынінскі інстытут), якія да гэтых час ужываюцца ў гутарцы, помнікі Кацярыне ў Піцеры ды іншых месцах, якія таксама яшчэ чамусьці стаяць,-усё гэта яшчэ напамінае аб ёй. За што-ж дасталася такая слава распуснай і праступнай жанчыне? Зразумела, не за тое, што яна ўмела чытаць францускія кніжкі і вясьці гутаркі з пісьменьнікамі. Удзел цароў азначаўся ня іх асабістымі ўласьцівасьцямі, а тым, ці патрэбна была і ці карысна была іх дзейнасьць тым сілам, якія стварылі капіталістычна-прыгоньніцкую дзяржаву. Мы ўжо бачылі, што Кацярына, заваяваўшы паўночныя берагі Чорнага мора, адкрыла расійскай пшаніцы шлях у Заходнюю Эўропу і штырханула наперад памешчыцкую гаспадарку чарназемных губэрняў. Але гэтым яе заслугі перад расійскім гандлёвым капіталам ня вычэрпваліся. Яна аб'яднала ў межах аднае дзяржавы ўсю расійскую нізіну, ад Бальтыцкага да Чорнага мора, прыняўшы ўдзел у так званых падзелах Польшчы. Польскае каралеўства, як мы памятаем, таксама было адной з дзяржаў, створаных гандлёвым капіталізмам, але раней «Pacійскай імпэрыі», і час яго даўно прайшоў. Калісьці, у XVІ веку, за Іванам Грозным, Польшча была супраціўніцай Масквы, трымала ў руках увесь вадазбор Дняпра і прагнала маскоўскія арміі з берагоў Бальтыцкага мора. Казацкая рэволюцыя XVІІ веку нанесла ёй першы ўдар: Днепр перайшоў у рукі Масквы, якая захапіла Kіеў. Пётра ўзяў Рыгу, і другі выхад з усходніх краін польска-літоўскай дзяржавы--Заходняя Дзьвіна-таксама трапіў у расійскія рукі. Пасьля гэтага, гэтыя ўсходнія краіны (Літва, Беларусь і частка Украіны, якая засталася за Польшчай-пазьнейшыя губэрні: Віцебская, Магілеўская, Менская, Ковенская, Горадзенская, Віленская, Валынская і Падольская) экономічна залежалі не ад Варшавы, а ад Масквы і ад Пецярбургу; не забывайма, што гэта быў век гандлёвага капіталізму, калі гандлёвыя шляхі мелі галоўнае значэньне. Пераход усіх гэтых краін пад політычную ўладу наступнікаў Пётры быў толькі пытаньнем часу. Але ня толькі ўсходнія, а і заходнія краіны Польшчы былі амаль-што ў такім самым залежным становішчы, толькі не ад Расіі, а ад Прусіі: мы памятаем, што і адтуль выхаду да мора ня было інакш, як цераз чужыя парты-Гданьск і Кенігзьберг. Першы быў на паперы польскім, а сапраўды гэта быў нямецкі горад «вольны» (г. зн. самастойная рэспубліка), які больш цягнуўся, зразумела, да Прусіі, а другі і проста належаў прусам. Польскае дваранства разумела гэту сваю залежнасьць ад суседзяў, якія спачатку ХVІІІ веку былі дужэйшымі за Польшчу. Польскі кароль быў тады не насьледсьцьвены, яго абіраў дваранскі сойм: спачатку, каб знайсьці сабе апору супроць Прусіі, абіралі курфюрстаў (князёў) Саксонскіх, самых дужых гаспадароў ва ўсходняй Нямеччыне пасьля прускага караля. Калі<noinclude></noinclude> 1qibnw5afgvklzkh2qebp6pr52qypqd 104 29934 89104 2022-08-25T09:34:01Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>вас так, што на гэту добрую справу павінна пайсці ваша частка спадчыны, таксама як і частка Джона? — О, так, — адказала яна. — Калі мы столькі часу рабілі ўсё і ў нас з ім былі аднолькавыя клопаты, надзеі і мэты, ці магу я думаць, каб мяне адхілілі ад удзелу ў гэтай справе? Хіба я не маю права астацца да самага канца таварышом і памочнікам брата. — Божа збаў, каб я гэта аспрэчваў! — адказаў ён. Яна працягнула яму руку і радасна, ад душы падзякавала яму. — Вы едзеце дадому? — запытаўся ён. — Дазвольце мне праводзіць вас. — Не, толькі не сёння. Цяпер я не паеду дадому; спачатку я павінна адна наведаць сяго-таго. Заўтра вы прыдзеце? — Так, так! — сказаў ён. — Заўтра я прыду. Тым часам я падумаю аб тым, як належыць нам дзейнічаць. Магчыма, і ''вы'', дарагая Херыет, аб гэтым падумаеце, і… і… падумайце крыху аба мне ў сувязі з гэтым. Ён праводзіў яе да карэты, якая чакала ля пад'езда, і, каб не была яго кватэрная гаспадыня глухой, яна-б пачула, як ён мармытаў, калі карэта ад'ехала, а ён падымаўся па лесвіцы, што ўсе мы нявольнікі прывычкі і што гэта сумная прывычка — аставацца старым халасцяком. Калі Херыет села ў наёмную карэту, фурман, накіроўваючыся ў дарогу, як відаць, добра яму знаёмую, перасек гэту частку прадмесця, выбіраючы бязлюдныя дарогі і, нарэшце, выехаў на адкрытае месца, дзе было раскідана некалькі скромных домікаў, акружаных садамі. Ля адной з калітак карэта спынілася і Херыет вышла. У адказ на яе ціхі званок з'явілася жанчына са смутнай, бледнай фізіяноміяй, са схіленай на бок галавой і з прыпаднятымі брывамі. Убачыўшы Херыет, яна прысела і павяла яе праз сад да дому. — Сядзелка, як сябе адчувае сёння ваша хворая? — запыталася Херыет. — Баюся, што дрэнна, міс. О, як яна мне іншы раз нагадвае дачку майго дзядзі, Бетсі Джэйн! — з нейкай сумнай узрушальнасцю ўсклікнула жанчына з бледным тварам. — У якіх адносінах? — запыталася Херыет. — Ва ўсіх адносінах, міс, — адказала тая. — Розніца толькі ў тым, што гэта дарослая жанчына, а Бетсі Джэйн была дзіцем, калі стаяла ля парога смерці. — Але вы мне гаварылі, што яна паправілася, — смірна запярэчыла Херыет, — тым больш, значыцца, падстаў спадзявацца, місіс Уікем. — Ах, міс, надзея — цудоўная рэч для тых, у каго хапае жыццерадаснасці жывіць яе! — сказала місіс Уікем, ківаючы га-<noinclude></noinclude> 6nkgmisdxa0d34brviw9d5zp7rcwnsd 104 29935 89106 2022-08-25T09:42:15Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «ў часе Сямілетняй вайны Саксонію зруйнавалі прусы, дык кінуліся да Расіі і абралі Станіслава Панятоўскага, аднаго з фаворытаў Кацярыны II-ой. Але асабістая блізкасьць польскага караля да расійскай царыцы не памагла. Калі Прусія прапанавала Кацярыне па...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>ў часе Сямілетняй вайны Саксонію зруйнавалі прусы, дык кінуліся да Расіі і абралі Станіслава Панятоўскага, аднаго з фаворытаў Кацярыны II-ой. Але асабістая блізкасьць польскага караля да расійскай царыцы не памагла. Калі Прусія прапанавала Кацярыне падзяліць Польшчу, Кацярына ахвотна згадзілася на гэты плян: вельмі ўжо было недарэчна прапусьціць выпадак аб'яднаць у руках аднаго гандлёвага капіталу, расійскага, усю ўсходнюю палавіну Эўропы. Насяленьне усходніх краёў Польшчы было расійскае, польскія там толькі былі памешчыкі і чыноўнікі, якіх расійскае начальства на першы час не кранула (конфіскаваўшы, аднак, маёнткі тых, хто стаяў супроць Расіі; з гэтых маёнткаў атрымлівалі свой пасаг фаворыты), словам--падзел тут не спаткаў моцнага супрацьдзеяньня, краіна здалася бадай бяз бою. Інакш справа пайшла на захадзе, дзе насяленьне ўсьцяж было польскае. Там трусы і расійцы, якія ім памагалі, напаткалі жорсткае супраціўленьне. Гэта выклікала новыя войны і новыя падзелы, пакуль у 1795 г. (а пачаліся падзелы ў 1772 г., таму, калі хочуць адзначыць Польшчу да падзелаў, то кажуць аб граніцы 1772 г.) польскае каралеўства не перастала зусім існаваць, як самастойная дзяржава. Расійскае войска нарабіла тут шмат жорсткасьцяй; асаблівай жорсткасьцю адрозьніваўся штурм Прагі (прадмесьце Варшавы на правым беразе Віслы). З тых пор пачалася ненавісьць палякаў да расійцаў. Але выйграла ад гэтых падзелаў больш Прусія, якой канчаткова дастаўся Гданск, дасталася і польская сталіца Варшава, і Аўстрыя, якая атрымала Галіцыю. Расія-ж толькі дабавіла да украінскіх і беларускіх губэрняў Курляндыю, да якой яна, як мы бачылі, даўно падбіралася. Калі да ўсяго гэтага дадаць, што Кацярына і ў сярэдзіне імпэрыі шчыра пашырала і ўшыркі і ўглыбкі прыгоннае права, так патрэбнае гандлёваму капіталу, зрабіла ўладу памешчыкаў бадай неабмежаванай, забараніўшы прымаць скаргі на іх ад прыгонных, пашырыла прыгоннае права на ўкраінскія губэрні, у якіх раней залежнасьць сялян ад памешчыкаў была не такая вялікая, як у Велікарасіі, урэшце задушыла надзвычайна небясьпечнае для памешчыкаў пугачоўскае паўстаньне (гл. аб гэтым ніжэй), дык мы зразумеем, чаму дваранства і буржуазія яе любілі, ня гледзячы на усе яе грахі. і мы зразумеем таксама лёс яе сына. Павал Пётравіч ня зносіў свае маці, яму вельмі не падабалася, што прыдворнае памешчыцкае грамадзтва яе любіла, і ён ня мог зносіць памешчыкаў і прыдворных Кацярыны. Ён быу хворы на душу чалавек, хварэў на брэд прасьледваньня, яму скрозь здаваліся змовы і рэволюцыя (як на грэх, гэта было іменна ў час вялікай францускай рэволюцыі, якая да халоднага поту напалохала ўсіх цароў Эўропы); натуральна, што ён бачыў змоўнікаў і рэволюцыянэраў у тых, каго ён ня мог зносіць. Ён тысячамі праганяў афіцэраў з службы, ссылаў соткамі ў Сібір «падазроных» дваран, аднавіў цялесную кару два-<noinclude></noinclude> iaoh5k7i2sbwv0i8s5vxhl3lxnoaprw 104 29936 89107 2022-08-25T09:47:46Z VasyaRogov 1510 /* Не правераная */ Новая старонка: «рая, скасаваную Кацярынай, забараняў нават ужываць словы, якія здаваліся яму за рэволюцыйныя. Так ён ня зносіў слова «прадстаўнікі», прагнаў аднойчы з сваёй брычкі прыдворнага, які адважыўся сказаць гэтае слова. Было строга забаронена апранацца па фра...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>рая, скасаваную Кацярынай, забараняў нават ужываць словы, якія здаваліся яму за рэволюцыйныя. Так ён ня зносіў слова «прадстаўнікі», прагнаў аднойчы з сваёй брычкі прыдворнага, які адважыўся сказаць гэтае слова. Было строга забаронена апранацца па францускай модзе, бо ў Францыі была революцыя. Пад канец свайго жыцьця ён пабудаваў сабе, пасярэдзіне Пецярбургу, умацаваны замак, акружаны ровам, і жыў там, як у абложанай крэпасьці. Усё гэта не перашкодзіла яму трапіць пад той самы лёс, пад які трапіў Пётра IІІ: ён быў забіты ў гэтым сваім замку гвардзейскімі афіцэрамі (11 сакавіка 1801 г.). Але гэты лёс напаткаў яго не за яго самадурства: яго малодшы сын Мікалай І быў, як угледзім, мала ў чым крыху менш жорсткі, а на яго жыцьцё ніхто з прыдворных і ня думаў пасягаць. Але Павал, да ўсяго іншага, вëў політыку, шкодную для інтарэсаў дваранства і гандлёвага капіталу. Тады быў час пачатку збожжавага загранічнага гандлю і надзвычайнага разьвіцьця паншчыны: памешчык стараўся выціснуць з прыгоннага селяніна як можна болей «дадатковага продукту». Павал надумаў абмяжоўваць паншчыну, выдаў закон, які забараняў прымушаць прыгонных працаваць больш 3 дзён на тыдзень. Падзел Польшчы, мы бачылі, быў гандлёваму капіталу выгодны: Павал протэктаваў паляком, вызваліў з турмы гэроя апошняй польскай вайны Касьцюшку, а генэрала, які ўзяў Прагу, Суворава, выгнаў у адстаўку. Усё гэта ён рабіў бяз усякага вырахаваньня, проста з свайго шалапуцтва, але ўсім гэтым ён адштырхаў ад сябе кіруючыя клясы расійскага грамадзтва. Але канчаткова падняла супроць яго гэтыя клясы яго замежная політыка. Спачатку ён згодна ішоў на повадзе ў Англіі, у саюзе з ёю ваяваў супроць рэволюцыйнай Францыі: гэта было прыемна яму, бо ён баяўся рэволюцыі, і звычайна для расійскага дваранства, якое экономічна было цесна зьвязана іменна з Англіяй (гл. папярэдні разьдзел). Вайна ішла наагул удачна. Сувораў, якога для гэта прышлося ўзяць ізноў на службу, атрымаў некалькі перамогаў, але раптам Павал, з чыста асабістых прычын, пасварыўся з сваёй саюзьніцай і зьмяніў ангельскі саюз на францускі. Расійскія парты былі закрыты для ангельскіх караблёў, а з Францыяй пачаліся зносіны. Гэта так абурыла вышэйшае расійскае грамадзтва, што змова склалася, можна сказаць, сама па сабе, прычым на чале яе стаў родны сын Паўла, Аляксандар, каханы ўнук Кацярыны, якога таму яго айцец вельмі ня любіў. 1 гэты цар Аляксандар І (прызваны лісьліўцамі <<благаславенным») сеў на прастол цераз труп, прытым цераз труп роднага бацькі. Пасьля сына-забойцы і мужазабойцы павінны быў зьявіцца і бацьказабойца. Напалоханы прыкладам бацькі, Аляксандар трымаўся ангельскага саюзу, пакуль толькі можна было. На саюз з |- ІІ Францыяй яго заглала горкая патрэба, і ён пасьпяшыў ад яго адарвацца, як толькі зьявілася магчымасьць (гл. вышэй). Перад TOTA<noinclude></noinclude> 0fb4l7jrdkmg7c2ejaaerfkaqn2fwbl 89108 89107 2022-08-25T09:49:40Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>рая, скасаваную Кацярынай, забараняў нават ужываць словы, якія здаваліся яму за рэволюцыйныя. Так ён ня зносіў слова «прадстаўнікі», прагнаў аднойчы з сваёй брычкі прыдворнага, які адважыўся сказаць гэтае слова. Было строга забаронена апранацца па францускай модзе, бо ў Францыі была революцыя. Пад канец свайго жыцьця ён пабудаваў сабе, пасярэдзіне Пецярбургу, умацаваны замак, акружаны ровам, і жыў там, як у абложанай крэпасьці. Усё гэта не перашкодзіла яму трапіць пад той самы лёс, пад які трапіў Пётра IІІ: ён быў забіты ў гэтым сваім замку гвардзейскімі афіцэрамі (11 сакавіка 1801 г.). Але гэты лёс напаткаў яго не за яго самадурства: яго малодшы сын Мікалай І быў, як угледзім, мала ў чым крыху менш жорсткі, а на яго жыцьцё ніхто з прыдворных і ня думаў пасягаць. Але Павал, да ўсяго іншага, вëў політыку, шкодную для інтарэсаў дваранства і гандлёвага капіталу. Тады быў час пачатку збожжавага загранічнага гандлю і надзвычайнага разьвіцьця паншчыны: памешчык стараўся выціснуць з прыгоннага селяніна як можна болей «дадатковага продукту». Павал надумаў абмяжоўваць паншчыну, выдаў закон, які забараняў прымушаць прыгонных працаваць больш 3 дзён на тыдзень. Падзел Польшчы, мы бачылі, быў гандлёваму капіталу выгодны: Павал протэктаваў паляком, вызваліў з турмы гэроя апошняй польскай вайны Касьцюшку, а генэрала, які ўзяў Прагу, Суворава, выгнаў у адстаўку. Усё гэта ён рабіў бяз усякага вырахаваньня, проста з свайго шалапуцтва, але ўсім гэтым ён адштырхаў ад сябе кіруючыя клясы расійскага грамадзтва. Але канчаткова падняла супроць яго гэтыя клясы яго замежная політыка. Спачатку ён згодна ішоў на повадзе ў Англіі, у саюзе з ёю ваяваў супроць рэволюцыйнай Францыі: гэта было прыемна яму, бо ён баяўся рэволюцыі, і звычайна для расійскага дваранства, якое экономічна было цесна зьвязана іменна з Англіяй (гл. папярэдні разьдзел). Вайна ішла наагул удачна. Сувораў, якога для гэта прышлося ўзяць ізноў на службу, атрымаў некалькі перамогаў, але раптам Павал, з чыста асабістых прычын, пасварыўся з сваёй саюзьніцай і зьмяніў ангельскі саюз на францускі. Расійскія парты былі закрыты для ангельскіх караблёў, а з Францыяй пачаліся зносіны. Гэта так абурыла вышэйшае расійскае грамадзтва, што змова склалася, можна сказаць, сама па сабе, прычым на чале яе стаў родны сын Паўла, Аляксандар, каханы ўнук Кацярыны, якога таму яго айцец вельмі ня любіў. І гэты цар Аляксандар І (прызваны лісьліўцамі «благаславенным») сеў на прастол цераз труп, прытым цераз труп роднага бацькі. Пасьля сына-забойцы і мужазабойцы павінны быў зьявіцца і бацьказабойца. Напалоханы прыкладам бацькі, Аляксандар трымаўся ангельскага саюзу, пакуль толькі можна было. На саюз з Францыяй яго загнала горкая патрэба, і ён пасьпяшыў ад яго адарвацца, як толькі зьявілася магчымасьць (гл. вышэй). Перад<noinclude></noinclude> qdlh6mqne1akcfd4yl16yylp7eepzx3 104 29937 89111 2022-08-25T09:56:14Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>лавой. Маёй жыццерадаснасці нехапае, але я на гэта не наракаю. Зайздрошчу тым, каму даступна такое шчасце! — Вы-б пастараліся быць больш бадзёрай, — заўважыла Херыет. — Вельмі вам дзякую, міс, — панура сказала місіс Уікем. — Тую жыццерадаснасць, якая была ў мяне, я страціла некалькі год назад у Брайтоне, і, здаецца, ад гэтага мне зрабілася толькі лепш. Сапраўды, гэта была тая самая місіс Уікем, якая, замяніўшы місіс Рычардс, зрабілася нянькай маленькага Поля і лічыла сябе ў выйграшы ад спамянутай страты, што здарылася пад дахам ласкавай Піпчын. Місіс Уікем, з прыпаднятымі брывамі і схіленай на бок галавой, паднялася са свечкай наверх, у чысты, прыбраны пакой, сумежны з другім, цмяна асветленым пакоем, дзе стаяў ложак. У першым пакоі сядзела ля адчыненага акна старая, тупа паглядаючы ў цемру. У другім ляжаў расцягнуўшыся на ложку цень той, якая калісьці ў зімні вечар ішла, не зважаючы на вецер і дождж; цяпер яе можна было пазнаць толькі па доўгіх чорных валасах, якія здаваліся яшчэ чарнейшымі па кантрасту з бяскроўным тварам і белай бялізнай. — Эліс, — ласкава сказала наведвальніца, — я не спазнілася сёння? — Мне заўсёды здаецца, што вы спазняецеся, хоць вы заўсёды прыходзіце рана. Херыет прысела ля ложка і узяла схудзелую руку ў сваю. — Вам лепш? Місіс Уікем, стоячы, як несуцешная здань, у нагах пасцелі, вельмі рашуча і энергічна паківала галавой, адкідваючы падобнае меркаванне. — Гэта мае надта мала значэння! — слаба ўсміхнуўшыся, адказала Эліс. — Лепш мне сёння ці горш — усёроўна справа ідзе аб некалькіх днях. Магчыма, і таго менш. Місіс Уікем выказала сваю згоду працяглым уздыхам. — Іншы раз я ляжу тут і думаю, што мне хацелася-б пажыць яшчэ крышачку, каб у мяне быў час паказаць, як я вам дзякую! Але гэта слабасць, і яна хутка праходзіць. Так, як яно ёсць, лепш для вас. Так лепш для мяне! Місіс Уікем, у ахвоту названіўшыся слоікамі, падала мікстуру. Місіс Уікем зырка паглядзела на сваю хворую, пакуль тая піла, моцна сціснула губы, нахмурыла бровы і паківала галавой, нібы даючы зразумець, што нават пад пагрозай катавання не скажа, наколькі безнадзейны гэты выпадак. Пасля місіс Уікем папырскала ў пакоі нейкай асвяжальнай вадкасцю і пайшла.<noinclude></noinclude> ou56jg28a4i348wuevujds4llkkoaz6 104 29938 89112 2022-08-25T10:19:06Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Колькі прайшло ад таго часу, як я прышла да вас і расказала, што я зрабіла, — запыталася Эліс, — а вас запэўнілі, што ўжо позна пасылаць каго-небудзь услед? — Прайшло больш года, — сказала Херыет. — Больш года, — паўтарыла Эліс, задуменна ўглядаючыся ў яе твар. — І многа месяцаў прайшло з таго часу, як вы прывезлі мяне сюды! Херыет адказала: «Так». — Прывезлі мяне сюды дзякуючы вашай ціхамірнасці і дабраце! Мяне! — усклікнула Эліс, скурчыўшыся і закрыўшы твар рукой. Херыет, нахіліўшыся да яе, усцяшала яе і супакойвала. Нарэшце, Эліс, усё яшчэ прыкрываючы твар рукою, папрасіла, каб яна паклікала яе матку. Херыет клікала яе некалькі разоў, але старая, седзячы ля адчыненага акна, так пільна ўглядалася ў цемру, што нічога не чула. Толькі пасля таго, як Херыет падышла і дакранулася да яе, яна схамянулася і пайшла. — Матуля, — сказала Эліс, зноў узяўшы за руку сваю госцю і з любоўю пазіраючы на яе ззяючымі вачыма, — раскажыце ёй усё, што вы ведаеце. — Сёння, любачка? — Так, матуля, — ціхім, урачыстым голасам праказала Эліс, — сёння! Старая, у якой як быццам у галаве памутнела ад трывогі, раскаяння або гора, цішком наблізілася да ложка з боку, супроцьлегламу таму, дзе сядзела Херыет, і, апусціўшыся на калені, каб маршчыністы яе твар быў на адным узроўні з коўдрай, і працягнуўшы руку, каб дакрануцца да рукі дачкі, пачала: — Мая красуня дачка… — Яна даўным даўно змянілася, матуля! Даўным даўно завяла, — не пазіраючы на яе, сказала Эліс. — Цяпер не варта бедаваць аб гэтым. — … Мая дачка, — заікаючыся, сказала старая, — мая дачка, якая хутка паправіцца і наробіць сораму ім усім сваёй прыгажосцю… Эліс сумна ўсміхнулася Херыет, ласкава прыцягнула да сябе яе руку, але не праказала пры гэтым ні слова. — Якая, кажу я, хутка паправіцца, — паўтарыла старая, патрасаючы зморшчаным кулаком, — і наробіць сораму ім усім сваёй прыгажосцю! Так! Я кажу, што яна гэта зробіць, і так будзе! — Здавалася, яна пачала горача спрачацца з нейкім праціўнікам, што быў ля ложка. — Мая дачка была адрынута і выкінута, але, калі-б яна захацела, яна магла-б пахваліцца сваім сваяцтвам з ганарліўцамі. Так! З ганарліўцамі! Гэта сваяцтва не мае ніякіх адносін да вашых свяшчэннікаў і абручальных пяр-<noinclude></noinclude> 0xh9ouf4vfesntnotzo97z4sg9alrrh