Вікікрыніцы bewikisource https://be.wikisource.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Мультымедыя Адмысловае Размовы Удзельнік Размовы з удзельнікам Вікікрыніцы Размовы пра Вікікрыніцы Файл Размовы пра файл MediaWiki Размовы пра MediaWiki Шаблон Размовы пра шаблон Даведка Размовы пра даведку Катэгорыя Размовы пра катэгорыю Аўтар Размовы пра аўтара Старонка Размовы пра старонку Індэкс Размовы пра індэкс TimedText TimedText talk Модуль Размовы пра модуль Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 102 10505 84337 74776 2022-08-02T14:08:46Z VasyaRogov 1510 /* Пераклады */ wikitext text/x-wiki {{Пра аўтара | Прозвішча = Луцкевіч | Імёны = Антон | Першая літара прозвішча = Л | Варыянты імёнаў = Антон Навіна; А. Иванов; Антон Белорус; Генрык Букавецкі; Кумельган; Ів. Мялешка; К. Фалькевіч; крыптанімы: А. Л.; А. Н.; А. Н-А; А. Н-а; А-н-а; Б. Г.; Г. Б.; Г-бэ; Г.; Г. В.; Н.; Н-а-А; Н. А.; A. L.; A. N.; H. B. | Апісанне = беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, публіцыст, літаратурны крытык, гісторык, мовазнаўца, выдавец | Іншае = | ДН = 29 студзеня 1884 | Месца нараджэння = Шаўлі, Ковенская губерня | ДС = 23 сакавіка 1942 | Месца смерці = перасыльны пункт Аткарска, Саратаўская вобласць | Выява = Anton_Luckievič,_kartka.jpg | Вікіпедыя = :be:Антон Іванавіч Луцкевіч | Вікіпедыя2 = :be-tarask:Антон Луцкевіч | Вікіцытатнік = | Вікісховішча = | Вікіліўр = | ЭСБЕ = | Катэгорыя = Антон Луцкевіч | Google = }} {{Усе творы‎}} == Публіцыстыка == '''1906''' * [[Аграрная праграма]] * [[Што будзе?]] ''' 1907 ''' * [[Аб мужыцкіх павіннасьцях]] * [[Аб свабодах]] * [[Мужыцкія расходы і даходы ў Расеі]] * [[Яшчэ аб зямельнай справе ў нас]] '''1908''' * [[Аб арэндзе зямлі ў Беларусі]] '''1909''' * [[Атчот аб гаспадарцы гасударственым дабром]] * [[Аб беларускім нацыянальным адрадзэньні]] '''1910''' * [[Аб эміграцыі]] * [[Родная мова і яе культурнае значэньне]] * [[З газэт]] * [["Падаходны" налог і даходы жыцеляў у Расейскім гасударстве]] * [[Справа аб беларускай школе ў Думе]] * [[Наш шлях]] * [[З атчоту Крэсьцянскага банку]] '''1911''' * [[Pro domo sua]] * [[Школы і граматнасьць у Беларусі]] * [[Нашы перасяленцы ў Сыбіры]] * [[Даўгі двароў]] * [[Беларуская мова ў апошнім пяцілецьці]] * [[Памяці Вінцука Тубіса (У гадаўшчыну сьмерці)]] * [[Наш доўг]] * [[Навагоднія думкі]] '''1912''' * [[Думкі аб школьнай справе]] * [[Новы хаўрус "нацыяналістаў"]] * [[К пытаньню аб нацыянальных адносінах у Беларусі і Літве]] * [[Нячыстая палітыка]] * [[Яніская справа]] * [[Першы крок]] * [[Край і народ]] * [[За межамі школы]] * [[Пашкадуйце дзяцей]] '''1913''' * [[Яшчэ год...]] * [[Скінулі скуру!]] * [[Змаганьне з хваробай]] * [[Новы закон аб школах]] * [[Данос]] '''1914''' * [[Пуцяводная ідэя]] * [[Важная справа]] * [[Дзьве работы]] * [[Кудой ісьці?]] * [[Адвечная пропасьць]] * [[Вайна пачалася]] * [[Не дамося!]] * [[Хаўрусная праца]] '''1915''' * [[Памяці Юзюка Пашкевіча]] * [[Напрадвесьні (Луцкевіч)]] * [[Вайна і дэпутаты]] * [[Кліч да згоды]] * [[Першы крок]] * [[Іх адказ]] * [[Наша павіннасьць]] * [[Ваўкі ў авечай скуры]] * [[Напамінаньне]] '''1916''' * [[Эканамічны стан Беларусі]] * [[Народ і рэлігія]] * [[Да аднэй мэты]] * [[Рэфэрат Беларускае дэлегацыі на Лязанскай канфэрэнцыі народаў Расеі]] * [[Вызваленьне школы]] * [[Аснова еднасьці]] * [[Сіла наша – у нас самых]] * [[Унутраная работа]] '''1917''' * [[Голас суседзяў]] * [[Патрэба выбару]] * [[Добрыя весьці (Луцкевіч)]] * [[Трайны пратэст]] * [["У іх нічога няма!"]] * [[Цікавае выступленьне]] * [[Воля Краю]] * [[Мэты вайны]] * [[Вільня, 15 чэрвеня]] * [[Каля зямельнай справы]] * [[Вільня, 29 чэрвеня 1917 г.]] * [[Натуральныя саюзьнікі]] * [[Хто вінават?]] * [[Вільня, 28 верасьня]] * [["Краёвая Рада Літвы"]] * [[Вільня, 20 лістапада]] '''1918''' * [[Вільня, 1 студня 1918 г.]] * [[Тэзісы рэфэрату на Беларускай Канфэрэнцыі]] * [["Беларусь за Познаншчыну"]] * [[Пасьля Канфэрэнцыі]] * [[Незалежная Беларусь]] * [[Будаваньне дзяржаўнага жыцьця]] * [[Аб даўгі Расеі]] * [[Яшчэ аб тым жа]] * [[Актывізм ці пасівізм (Увагі беларуса з прычыны Берасьцейскае ўмовы)]] * [[Вільня, 23 красавіка 1918 г.]] * [[Перад разьвязкай польскае справы]] * [[Усходняя Беларусь: Статыстычныя і гістарычныя матэрыялы]] * [[Беларусь і Расея]] * [[Аб дзяржаўным будоўніцтве]] * [[Беларусы – "нямецкая інтрыга"]] * [[Литва, Белоруссия и поляки в районе старой оккупации]] * [[Штрэйкбрэхеры]] '''1919''' * [[Даклад аб палажэнні ў Беларусі]] * [[Беларускія справы]] * [[Беларусь і Польшча]] '''1920''' * [[Да зямельнай праграмы ўвагі]] * [[Усходняе пытаньне і Беларусь]] * [[Польская акупацыя ў Беларусі]] * [[Трэці разьдзел Беларусі]] * [[Правакатары]] * [[Палітычныя разважаньні]] * [[Самі сабе]] * [[Адраджэньне нацыі]] '''1921''' * [[25 марца 1918 году]] * [[Самазванцы]] * [[Палітычныя пэрспэктывы]] * [[Барацьба за зямлю]] * [[Сяляне, арганізуйцеся!]] * [[Задачы сялянства]] * [["Заляцанкі"]] * [[Будаваньне незалежнай Беларусі]] * [[Без раўнавагі]] * [[Да зямельнае рэформы ў "Сярэдняй Літве"]] '''1922''' * [[Аляксандар Бурбіс]] * [[Выбары ў Варшаўскі Сойм і нацыянальная меншасьць]] * [[Дзеля самаабароны]] * [[Блёк нацыянальных меншасьцей]] * [[Зямля і выбары]] * [[Да самаўпраўленьня]] * [[Работа чорных сіл]] * [[16]] * [[Фальшывае самаўпраўленьне]] * [[Самі за сябе!]] * [[Пустыя пагрозы]] * [[Дзядзька Фалькевіч]] * [[За свой сьпісак]] * [[Не запужаеце!]] * [[Падшывальцы]] * [["Вызваленцы" скінулі маску!]] * [[Наша пабеда]] ''' 1923 ''' * [[Як вучыць у новай школе? Увагі для вучыцялёў беларускіх сярэдніх школ]] * [[Укрыты нацыяналізм]] * [[Савецкая амнэстыя]] * [[Канфіскацыя Базыльянскіх муроў]] * [[Траецкія муры]] * [[Прызнаньне Пілсудзкага]] * [[Дэмакратыя, пралетарыят і нацыянальнае пытаньне]] * [[Ахілесаўская пята]] * [[Крызіс ідэі ці крызіс грамадзянства?]] * [[Чырвоны «культуркампф»]] * [[Паход проці Беларускае Гімназіі]] * [[Перад XIX Кангрэсам PPS]] * [[Аб апошнім забастовачным руху]] * [[Места і вёска]] * [[«Малы парлямэнт»]] * [[Сялянскі інтэрнацыянал]] * [[Адзіны фронт]] * [[Працоўныя гарадоў і вёсак]] * [[Барацьба за зямлю]] * [[Сялянства ў Польшчы і зямельная рэформа]] '''1924''' * [[Напружанае змаганьне]] * [[Паварот да аўтанамізму]] * [[XIX Кангрэс PPS]] * [[Палітыка страўса]] * [[Дзьве разьвязкі зямельнага пытаньня]] * [[Нацыянальнае пытаньне і пралетарыят]] * [[Будаваньне Беларусі]] * [[Колькі слоў аб зямельнай палітыцы польскіх "левых" партыяў]] * [["Вялікі Экспэрымэнтатар"]] * [[Задачы дня]] * [[Дзьве дарогі]] * [[Жанчына ў беларускім адраджэнскім руху]] * [[Зь беларускага палітычнага архіву]] * [[Рэалізацыя ідэі незалежнасьці]] * [[Протаярэй Міхал Пліс]] * [[Уваскросшы праект (Аб беларуска-ўкраінска-літоўскім саюзе)]] * [[Першы крок]] * [[Прот. Міхал Галянкевіч]] '''1925''' * [[На паўдарозе]] * [[Раскол у камуністаў]] * [[Важнае прызнаньне]] * [[Рознымі шляхамі]] * [[45; 72; 1368...]] * [[Беларусь у будучай вайне]] * [["Зямельная рэформа" ў Польшчы]] * [[Перастройка фронту]] * [[На палітычным гарызонце]] * [[Палітычная лекцыя]] * [[Крысталізацыя нацыі]] * [[Замах ці правакацыя?]] * [[Арганізацыя эміграцыі]] * [[Словы і факты]] * [[Новы замах на Базыльянскія муры]] * [[Дзесяцілецьце Беларускае школы]] * [[Стары спосаб]] '''1926''' * [[Вывады]] * [[Селянін і работнік]] * [[Вялікі вадзяны шлях: (Злучэньне каналам Дзьвіны з Дняпром)]] * [[Вялікая пара!]] * [[Жыруюць на мандаты]] * [[Замест адказу (Гістарычная спраўка)]] * [[Адзіная ідэалёгія]] * [[Зямля і сялянства]] * [[Спроба сіл]] * [["Спроба сілы"]] * [[Пасьля перамогі]] * [[Дэклярацыі]] * [[Пасьля першага кроку]] * [[Да нармальнае працы]] * [[Недастойны флірт]] * [["Хвароба росту"]] * [[Мітрапаліт Шаптыцкі і беларускі рух]] '''1927''' * [[Расьце Беларусь!]] * [[Хто дужэйшы?]] * [[Літоўская навука]] * [[Перадавы артыкул без загалоўка]] * [[Буржуазная маральнасьць]] * [[На фоне апошніх падзеяў]] * [[Д-р Ян Басановіч]] * [[Страшнае прадвесьне]] '''1928''' * [[Чатырохсотлецьце першага кодэксу беларускага права (1529-1929)]] * [[За дваццаць пяць гадоў (1903-1928)]] '''1929''' * [[З Таварыства Беларускае Школы]] * [[Наперад (Луцкевіч)|Наперад!]] * [[З Радавае Беларусі. Зьмена палітычнага курсу і барацьба маскоўскага нацыяналізму зь беларускім адраджэнскім рухам]] * [[З Новым Годам!]] '''1930''' * [[Барацьба за моладзь]] * [[У імя чалавечнасьці]] * [[Цень Азэфа]] '''1931''' * [[Прычыны крызісу]] * [[Хворае сумленьне]] * [[Ня можна маўчаць...]] * [[Дывэрсанты]] * [[Найгоршая балячка]] '''1932''' * [[Лепей позна, чым ніколі (Да зьезду беларускае хадэцыі)]] * [[Трэба зьмены]] * [[На ўсенародны суд]] * [[Непрыстойная прапазыцыя]] * [["Палеміка" кс. Станкевіча]] * [[Нацыяналізм чырвоны і нацыяналізм чорны]] * [[Важны крок]] * [[З-пад апекі абшарнікаў]] * [[Пятнаццаць гадоў працы Беларускага Навуковага Таварыства]] '''1933''' * [[Пячаткі полацкіх князёў у Беларускім Музэі]] * [[Праўда аб "Мужыцкай Праўдзе"]] '''1934''' * [[Барацьба з інтэлектам]] '''1935''' * [[Нарадавольцы-беларусы і іх орган "Гомон". К 50-лецьцю выхаду „Гомона„]] * [[Нарадавольцы-беларусы і іх орган "Гомон" (Да пытаньня пра эвалюцыю палітычнай ідэалёгіі беларусаў у ХІХ ст.)]] == Літаратуразнаўства == === Артыкулы === * [[«Маладая Беларусь»]] * [[Мае ўвагі]] * [[«Шляхам жыцьця»]] * [[Пясьняр чыстай красы]] * [[На мяжы двух гадоў]] * [[Чародная задача]] * [[Зблізка і здалёку]] * [[На зваротным пункце]] * [[Творчасьць краю]] * [[Гутарка і шрыфт]] * [[На выстаўцы]] * [[Адгалоскі жыцьця]] * [[Беларускі тэатар]] * [[10-летні юбілей беларускай прэсы]] * [[«У зімовы вечар»]] * [[Нашы страты]] * [[«На Антокалі»: Да першай пастаноўкі 26—ХІІ—1916]] * [[«У Купальскую ноч»]] * [[Якуб Колас (Луцкевіч)]] * [[Янка Купала (Луцкевіч)]] * [[Цішка Гартны (Луцкевіч)]] * [[Максім Багдановіч (Луцкевіч)]] * [[Прадвесьнікі Адраджэньня]] * [[Алёйзія З Пашкевічаў Кейрысовая (Цётка)]] * [[Канстанцыя Буйло]] * [[Зьмітрок Бядуля (Луцкевіч)]] * [[«Дзьве душы» М. Гарэцкага]] * [[«Гісторыя беларускае літаратуры»]] * [[Пуцяводныя ідэі беларускае літаратуры]] * [[Літаратурна-выдавецкая праца ў 1920 годзе]] * [[Наш культурны стан]] * [[Адкрытае пісьмо пану Ч. Янкоўскаму і іншым]] * [[Эвалюцыя краёвае культуры]] * [[Адраджэньне беларускага мастацтва]] * [[З-пад пылу архіваў]] * [[Жыдоўскае пытаньне ў нашым пісьменстве]] * [[Літаратурна-выдавецкая праца ў 1921 годзе]] * [[Ідэоляг народнае інтэлігенцыі: Максім Гарэцкі]] * [[Песьняру зямлі нашай]] * [[Нязнаныя творы М. Багдановіча]] * [[«Строма» — Уладзімер Дубоўка]] * [[Вязьніца Адама Міцкевіча]] * [[На новых шляхох]] * [[Нязнаны верш Вінцука Дуніна-Марцінкевіча]] * [[«Бунт проці Бога»]] * [[У справе звароту беларускае культурнае маемасьці]] * [[Наш культурны рост]] * [[З прычыны спрэчкі пра «камэру конрада»: Ліст у рэдакцыю]] * [[Яшчэ адзін напад: Ліст у рэдакцыю]] * [[Аб беларускай драме]] * [[Літаратурны плягіят]] * [[Успамін аб Мацею Бурачку]] * [[Водгукі вялікае вайны]] * [[Падсьведамае і сьведамае ў «Душы беларускай» Сыракомлі]] * [[Абмылкі ў выданьнях твораў Багушэвіча]] * [[Дасьледчыкі беларускага мастацтва]] * [[Народ сам сабой]] * [[Забытая кніжка]] * [[Дмітро Дарашэнка: К 25-летняму юбілею яго працы]] * [[Вінцук Дунін-Марцінкевіч: У 40-я ўгодкі сьмерці яго]] * [[У 400-я ўгодкі беларускага друку у Вільні]] * [[20-лецьце паэтыцкае працы Янкі Купалы]] * [[Апошні верш М. Багдановіча]] * [[«Безназоўнае»: Зборнік вершаў Янкі Купалы]] * [[Справа беларускага шрыфту]] * [[Крашаніна]] * [[«Сымон Музыка»]] * [[Вільня ў беларускай літаратуры]] * [[Вільня як крыніца натхненьня]] * [[Эвалюцыя беларускае адраджэнскае ідэалёгіі і адбіцьцё яе ў літаратуры]] * [[«Прамень»]] * [[Адказ на адказ]] * [[1906 — 14/IХ — 1926]] * [[Да 20-лецьця беларускае прэсы: Жменя цыфр]] * [[Якуб Колас — «народны паэт»]] * [[Якуб Колас: Жыцьцё і творчасьць]] * [[Наша Ніва (2-га лістапада 1906 г. — 2-га лістапада 1926 г.)]] * [[Да гісторыі «Нашае Долі» і «Нашае Нівы»]] * [[Праблемы красы й мастацтва ў творах Максіма Багдановіча]] * [[Антон Лявіцкі (Ядвігін Ш.): У пятыя ўгодкі сьмерці Яго]] * [[Істота літаратуры і яе грамадзкае значэньне:]] * [[Максім Багдановіч: У дзясятыя угодкі сьмерці Яго]] * [[«Пад сінім небам»: Характарыстыка творчасьці Натальлі Арсеньневай]] * [[З усходніх загонаў: Літаратурны агляд]] * [[Напевы ліры Янкі Купалы: Публічная лекцыя]] * [[Крыху аб праграме лектуры]] * [[Бібліяграфія]] * [[Якуб Колас — за кратамі!]] * [[Янка Купала: К 25-лецьцю яго літаратурнае працы]] * [[Ксяндзоўская «цэнзура» твораў Ф. Багушэвіча]] * [[Галоўныя кірункі ў беларускай паэзіі]] * [[«Нёман»: Літаратурна-мастацка-навуковы месячнік. №1 1932]] * [[Зь недрукаванае спадчыны па М. Багдановічу]] * [[Крыху аб філалёгіі і «філалёгіі»: Мой адказ гр. Янцы Станкевічу]] * [[Jozef Gołąbek. Wincenty Dunin-Marcnkiewicz, poeta polsko-białoruski]] * [[Крытычныя мамэнты ў жыцьці купалы і коласа — паводле іх твораў]] * [[Ян Луцэвіч—Янка Купала (1882—25.VІ.—1932)]] * [[Янка Купала як прарок адраджэньня]] * [[У дзень памершых]] * [[50-лецьце Якуба Коласа]] * [[Беларускі музэй ім. Івана Луцкевіча]] * [[Да гісторыі беларускага дрэварытніцтва]] * [[Беларускі гутарнік Піліп Смуры]] * [[Фрагмэнт з жыцьця В. Дуніна-Марцінкевіча]] * [[Праўда аб «Мужыцкай праўдзе»]] * [[Зь нязнаных рукапісаў Янкі Купалы]] * [[Нязнаны верш Цёткі]] * [[Нязнаны верш Мігановіча]] * [[Праблема сфармаваньня нацыянальнае душы Максіма Багдановіча: Да дваццатых угодкаў сьмерці паэта]] * [[Жыцьцё і творчасьць Фр. Багушэвіча ў успамінах ягоных сучасьнікаў]] * [[Палітычны працэс Якуба Коласа і тт.: З архіву Беларускага музэю ім. Ів. Луцкевіча]] * [[Прызнаньне правоў беларускае мовы падчас сусьветнае вайны]] * [[Янка Купала ў крывым люстры]] * [[Абдзіраловіч і Барыка: Літаратурная паралель]] * [[Да крыніцаў творчасьці М. Багдановіча]] === Біяграмы === * [[Ігнат Буйніцкі]] * [[Аляксандар Бурбіс]] === Некралогі === * [[Алёйзія Пашкевіч-Кейрысовая]] * [[Іван Франко]] * [[Памяці Цёткі: У гадаўшчыну сьмерці]] * [[Памяці Максіма Багдановіча]] * [[Ігнат Буйніцкі: Пасьмертны ўспамін]] * [[Праф. Рудольф Абіхт: Жалобны ўспамін]] * [[Аляксандар Бурбіс (некралог)]] * [[Марыя Кімантовая]] * [[Памяці Ігната Канчэўскага]] * [[Аўдакім Раманавіч Раманаў: 1855—1923]] * [[Ксенія Красінская]] * [[Акадэмік Я. Ф. Карскі]] * [[Уладзімер Жылка]] * [[Зыгмунт Нагродзкі і яго адносіны да беларусаў]] * [[Людвік Абрамовіч: Замест xaўтypнae прамовы]] * [[Ляля Мэнке: Пасьмертны ўспамін]] == Палітычныя дакументы == * [[Рэзалюцыя паседжаньня Беларускага клюбу ў Вільні 8 верасьня 1917 г.]] (1917) * [[Рэзалюцыя мітынгу сацыялістычных і дэмакратычных арганізацыяў 16 верасьня 1917 г.]] * [[Рэзалюцыя беларускага мітынгу 30 верасьня 1917 г.]] (1917) * [[Плятформа Арганізацыйнага Камітэту дзеля сазыву Беларускай Канфэрэнцыі ў Вільні]] (1917) * [[Ліст да начальніка адміністрацыі акругі Літва]] (1917) * [[Ліст Арганізацыйнага Камітэту дзеля скліканьня Беларускай Канфэрэнцыі ў Вільні]] (1917) * [[Яго Эксцэленцыі Імпэрскаму Канцлеру]] (1917) * [[У Глаўную камісію Райхстагу ў Бэрліне]] (1917) * [[Зварот да начальніка адміністрацыі акругі Літва]] (1917) * [[Да імпэрскага канцлера Нямеччыны]] (1917) * [[Яго Сьветласьці пану начальніку ўпраўленьня Litauen у Вільні]] (1917) * [[У Жыдоўскі Цэнтральны Камітэт у Вільні]] (1917) * [[Першы накід рэзалюцыі Беларускай Канфэрэнцыі ў культурна-нацыянальных справах]] (1918) * [[Другі накід рэзалюцыі Беларускай Канфэрэнцыі ў культурна-нацыянальных справах]] (1918) * [[Рэзалюцыя ў справах праваслаўнай цэркві]] (1918) * [[Рэзалюцыя Беларускай Рады на засяданьні 18 лютага 1918 г. у Вільні]] (1918) * [[Накід рэзалюцыі Беларускай Рады ў Вільні пра абвяшчэньне незалежнасьці Літвы]] (1918) * [[Накід тэлеграмы Беларускай Рады ў Вільні райхсканцлеру]] (1918) * [[Пратэст Прэзыдыюму Беларускай Рады ў Вільні]] (1918) * [[Праграма Ўраду Беларускай Народнай Рэспублікі]] (1918) * [[Пану Міністру Закардонных Спраў Украінскай Дзяржавы]] (1918) * [[Пратэст Рады Народных Міністраў]] (1918) * [[Нота ўраду Польшчы (02.01.1919)]] (1919) * [[Нота ўраду Польшчы (03.01.1919)]] (1919) * [[Мэмарыял Беларускага Ўраду]] (1919) * [[Нота Ўраду Беларускай Народнай Рэспублікі старшыні Мірнай Канфэрэнцыі ў Парыжы]] (1919) * [[Заява да Міравой Канфэрэнцыі ў Парыжы з дня 18 чэрвеня 1919 г.]] (1919) * [[Адозва Таварыства Беларускае Школы]] (1921) * [[Накід дэклярацыі аб заснаваньні Блёку нацыянальных меншасьцяў]] (1922) * [[Адозва Беларускага Цэнтральнага Выбарнага Камітэту]] (1922) * [[Рэзалюцыя прадстаўнікоў павятовых і гмінных беларускіх выбарных камітэтаў Лідзкага выбарнага акругу]] (1922) * [[Статут Беларускага Пасольскага Клюбу ў Сойме і Сэнаце Польскай Рэчыпаспалітай]] (1922) * [[Пратакол Агульнага Сходу Т-ва Беларускае Школы 9 ліпеня]] (1929) * [[Статут Беларускага Прафэсіянальнага Вучыцельскага Саюзу ў Вільні]] (1929) * [[Статут В. Кн. Літоўскага на фоне эвалюцыі сацыяльных адносінаў у Беларусі]] (1929) == Лісты == * [[Старшыні Беларускага Народнага Сакратарыяту пану Язэпу Варонцы ў Менску-Беларускім]] (1918) * [[Яго Міласьці пану Маршалку Рады Рэспублікі Язэпу Лёсіку ў Менску]] (1919) * [[Пісьмо ў рэдакцыю (1926)]] (1926) *[[Ліст Антона Луцкевіча ў рэдакцыю часопіса «Беларускі звон»|Ліст у рэдакцыю часопіса «Беларускі звон»]] (1931) == Дзённік == * [[Дзённік (Луцкевіч)]] == Пераклады == * [[Асновы дзяржаўнасці Беларусі]] * {{Скан|[[Сусьветная гісторыя (Астэрлёф, Шустэр)/Частка 2]]|Сусьветная гісторыя 2.pdf}} * [[Новы Запавет (Дзекуць-Малей, Луцкевіч)|Новы Запавет]] * [[Кніга Псальмаў]] == Пра аўтара == * [[Антону Навіне]] * [[Пану Антону Навіне]] * [[Антону і Івану Луцкевічам]] * [[А. Луцкевічу]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Публіцысты]] [[Катэгорыя:Беларускія аўтары]] [[Катэгорыя:Беларуская Народная Рэспубліка]] [[Катэгорыя:Беларускія палітыкі]] [[Катэгорыя:Рыма-каталікі]] [[Катэгорыя:Кальвіністы]] [[Катэгорыя:Атэісты]] [[Катэгорыя:Аўтары XX стагоддзя]] tls3s1aiuxr1b20rds1cydxpmwotbjb 104 19785 84399 58391 2022-08-03T08:05:38Z Sopcan 3564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="VasyaRogov" /></noinclude> — То-о-м! Ззаду нешта шарахнула. Яна азірнулася і злавіла хлапчука, які збіраўся ўжо ўвільнуць ад яе. — Ну, вядома, мне трэба было глянуць у гэтую кладоўку! Што ты там рабіў?. — Нічога. — Нічога?! Паглядзі на свае рукі, паглядзі на свой рот! Чым гэта ты выпэцкаў губы? — Не ведаю, цёця! — А я ведаю! Гэта — варэнне! Вось што гэта такое! Сорак разоў я табе казала, што калі ты не пакінеш у спакоі варэнне, я цябе адлупцую розгай. Давай сюды розгу! Розга свіснула ў паветры. Небяспека была немінучая. — Ай! Гляньце, цёця, што гэта ў вас за спіной? Старая спалохана павярнулася, прыпадняўшы спадніцу, а хлопец шмыгнуў у бок, пералез цераз высокі плот — і знік! Цёця Поллі пастаяла хвіліну здзіўленая і збянтэжаная, потым ціха засмяялася: — Ах ты, паганы хлапчук!.. ды няўжо-ж я ніколі не навучуся? Ці мала ён са мной такіх штук вырабляў? Вось ужо праўду гавораць, што стары дурань за ўсіх дурняў дурнейшы, і старога-жа новым штукам не навучыш. Але-ж у яго і штукі ўсё розныя; двух аднолькавых ён не выкіне, — ці тут здагадаешся, што ён надумаўся? А калі возьмешся за палку, варта яму на хвілінку адхіліць маю ўвагу ці пры<noinclude></noinclude> rob0zcmsa5txhmt2c6645ivo9ohjwhl 84400 84399 2022-08-03T08:08:41Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> — То-о-м! Ззаду нешта шарахнула. Яна азірнулася і злавіла хлапчука, які збіраўся ўжо ўвільнуць ад яе. — Ну, вядома, мне трэба было глянуць у гэтую кладоўку! Што ты там рабіў?. — Нічога. — Нічога?! Паглядзі на свае рукі, паглядзі на свой рот! Чым гэта ты выпэцкаў губы? — Не ведаю, цёця! — А я ведаю! Гэта — варэнне! Вось што гэта такое! Сорак разоў я табе казала, што калі ты не пакінеш у спакоі варэнне, я цябе адлупцую розгай. Давай сюды розгу! Розга свіснула ў паветры. Небяспека была немінучая. — Ай! Гляньце, цёця, што гэта ў вас за спіной? Старая спалохана павярнулася, прыпадняўшы спадніцу, а хлопец шмыгнуў у бок, пералез цераз высокі плот — і знік! Цёця Поллі пастаяла хвіліну здзіўленая і збянтэжаная, потым ціха засмяялася: — Ах ты, паганы хлапчук!.. ды няўжо-ж я ніколі не навучуся? Ці мала ён са мной такіх штук вырабляў? Вось ужо праўду гавораць, што стары дурань за ўсіх дурняў дурнейшы, і старога-жа новым штукам не навучыш. Але-ж у яго і штукі ўсё розныя; двух аднолькавых ён не выкіне, — ці тут здагадаешся, што ён надумаўся? А калі возьмешся за палку, варта яму на хвілінку адхіліць маю ўвагу ці {{перанос пачатак|п=пры|к=мусіць}}<noinclude></noinclude> ivbu9yizyzbuy27bpkjooqbsi5qjsvn 104 19786 84401 56612 2022-08-03T08:17:09Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{перанос канец|п=пры|к=мусіць}} мяне засмяяцца — і ўвесь мой гнеў ужо мінуў, і я яго пальцам не крану. Ведаю, ведаю, што галава ў яго поўная ўсялякай блазноты, але што-ж мне рабіць? Ён жа-ж сын маёй беднай нябожчыцы сястры, і ў мяне неяк духу нехапае адлупцаваць яго, як след. Кожны раз, калі я дам яму магчымасць унікнуць кары, мяне так мучыць сумленне, што і сказаць не магу, а калі пакараю — маё старое сэрца сціскаецца ад жалю. Ну, ды добра! Сёння няхай пагуляе, а заўтра прыдзецца засадзіць яго за работу. Жорстка будзе прымушаць яго працаваць па нядзелях, калі для ўсіх хлопчыкаў свята, але нічога не зробіш: работы ён не любіць больш за ўсё, а мне-ж трэба хоць колькі-небудзь выканаць свой абавязак у дачыненні да яго, а то скончыцца тым, што я загублю гэтага хлопчыка. Том сапраўды бібікі біў увесь дзень, нават не глянуў у школу і вельмі добра правёў час. Ён вярнуўся дадому акурат у час, каб дапамагчы негру Джыму, хлопчыку-слузе, напіліць дроў і нашчапаць на распал або, прынамсі, расказаць Джыму пра свае прыгоды. Малодшы брат Тома, Сід (не родны брат, а стрэчны), к гэтаму часу ўжо справіўся са сваёй работай: яму было загадана набраць трэсак і стружак. Гэта быў паслухмяны, ціхі хлопчык, які ніколі не сваволіў. Пакуль Том еў сваю вячэру і карыстаўся кожным выпадкам, каб сцягнуць кавалак цукру, цёця Поллі задавала яму хітрыя пытанні, з глыбокім сэнсам, — з надзеяй, што ён прагаварыцца і сам сябе выдасць. Як многія прастадушныя людзі, яна цешыла сябе думкай, што яна вельмі хітрая, і самыя наіўныя свае замыслы лічыла цудам хітрасці і дасціпнасці. Так і цяпер яна павяла гутарку здалёк: — А што, у школе сёння, мабыць, было вельмі горача, Том, ці так? — Так, цёця, досыць горача. — Надта горача? — Але, цёця. — І табе захацелася купацца, Том?<noinclude></noinclude> dzfn74qfsavofar96c2zwig7fq5gs2p 104 19787 84403 58392 2022-08-03T08:22:37Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Тому раптам зрабілася неяк няёмка; у галаве яго мільганула непрыемнае падазрэнне. Ён пільна паглядзеў у твар цёці Поллі, але твар гэты яму нічога не сказаў. І ён адказаў: — Не, цёця, не надта. Старая працягнула руку і памацала сарочку Тома. — Але цяпер табе, відаць, не вельмі горача. Ты ніколькі не спацеў. І яна з гонарам падумала, як лоўка яна праверыла, ці сухая сарочка, а нікому і ў галаву не прышло, што яна сабе думае. Але Том ужо паспеў сцяміць, куды гне цётка. І ён папярэдзіў далейшыя роспыты: — Нашы хлопчыкі падстаўлялі галаву пад кран, каб асвяжыцца. У мяне валасы да гэтага часу мокрыя. Бачыце! Цётцы Поллі аж прыкра зрабілася: як магла яна выпусціць такі важны доказ? Але зараз-жа ў яе з’явілася бліскучая думка. — Том, але каб абліць вадой галаву, табе пэўна не было патрэбы пароць каўнер у кашулі ў тым месцы, дзе я прышыла яго? А ну, расшпіліся! Трывога знікла з твару Тома. Ён расшпіліў куртку. Каўнер сарочкі быў моцна прышыты. — Ну, добра. Добра. Маладзец! А я была ўпэўненая, што ты гуляў і купаўся. Але на гэты раз я памылілася. Я думаю, што на справе ты лепшы, як здаешся. Цёця Поллі была крыху незадаволена, што хітрыкі яе прапалі дарэмна, але затое яна была рада, што з гэтага часу Том ступіў на шлях паслухмянства. Але Сід сказаў: — Нешта мне здаецца, што вы прышывалі яго каўнер белымі ніткамі, а тут чорныя. — Ну, вядома, я прышыла белымі ніткамі… Том!.. Але Том не захацеў чакаць працягу і, апынуўшыся за дзвярыма, крыкнуў: — Будзе табе ад мяне за гэта, нягоднік! Схаваўшыся ў надзейным месцы, Том агледзеў дзве<noinclude></noinclude> 0ozfna3c759vwmvlkeo84lutiwjfz6q 104 19789 84404 56615 2022-08-03T08:30:45Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>вялікія іголкі, утыркнутыя за каўнер яго курткі і абмотаныя ніткамі. Адна іголка была з чорнай ніткай, другая — з белай. — Яна не заўважыла-б, каб не гэты Сід. Ах, чорт, яна-ж рознымі ніткамі шые, то чорнымі, то белымі, — дзе-ж мне ўпомніць? Хай ужо шыла-б аднымі!.. А ўсё-такі я Сіду, за гэта дам — хай мяне чорт возьме, калі не дам! Праз дзве хвіліны — і нават менш — ён ужо забыўся на свае непрыемнасці. Справа ў тым, што ён навучыўся ў аднаго негра свістаць і цяпер мог без перашкоды практыкавацца ў гэтым мастацтве. Негр пераймаў свіст птушак, перарываючы яго гурканнем, для чаго трэба было трохі датыкацца языком да нёба. Чытач, мусіць, памятае, як гэта робіцца, калі ён калі-небудзь быў хлопчыкам. Дзякуючы надзвычайнай стараннасці, Том хутка зразумеў, ў чым тут справа. Ён весела шагаў па вуліцы. Улетку вечары доўгія. Яшчэ было светла. Раптам Том абарваў свой свіст. Перад ім быў чужы, незнаёмы хлопчык, крыху большы за яго самога. З’яўленне новай асобы ў такім маленькім гарадку, натуральна, выклікала напружаную цікавасць у Тома. Да таго-ж хлопчык быў добра апрануты — добра апрануты ў будні дзень! Гэта-ж нешта незвычайнае! На ім была надта прыгожая шапачка; яго сіняя суконная куртка, шчыльна ахапляўшая цела і зашпіленая на ўсе гузікі, была зусім новая і чысцюткая, таксама як і яго штаны. На нагах у яго былі чаравікі, хоць дзень не быў святочны. На шыі ў яго была яркая істужка — гальштук! Наогул, у яго быў выгляд гарадскога франта, што абражала Тома да глыбіні душы. Чым больш глядзеў Том на гэты цуд, тым вышэй задзіраў ён свой нос, паказваючы, што не цікавіцца такім убраннем, і тым бяднейшым здаваўся яму яго ўласны касцюм. Абодва хлопчыкі не сказалі ні слова. Але варта было аднаму зрабіць крок, як рабіў крок і другі — толькі ў бок, па кругу. Пры гэтым яны ўвесь час стаялі тварам да твару і глядзелі адзін аднаму ў вочы. Нарэшце Том сказаў:<noinclude></noinclude> r61qlosat0vlf3lot4pfwh78vv7upq3 104 19790 84405 58393 2022-08-03T08:33:54Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — А я магу цябе пабіць. — Ну, паспрабуй! — Што-ж, і адлупцую. — Не здолееш, куды табе! — Не, магу! — Не, не можаш! — Не, магу! — Не, не можаш! Крыху памаўчалі. Потым Том сказаў: — А як цябе завуць? — Не твая справа! — Ой, глядзі, задам я табе перцу! — Ну, дык чаму не даеш? — Скажы яшчэ два словы… — Два словы! два словы! два словы!.. Вось табе! Ну? — Во які спрытны! Я-бы мог, каб захацеў, адкалашмаціць цябе адной рукой, прывязаўшы другую сабе за спіну. — Чаму-ж не калашмаціш? Ты-ж кажаш, што можаш. — Вядома, магу! І дам, калі ты будзеш чапляцца да мяне. — Ай, ай, ай! Бачылі мы такіх! — Франт! Думаеш, што расфуфырыўся, дык ужо і важная асоба! Ой, які капялюш! — А ну, паспрабуй збіць яго ў мяне з галавы! Вось тады і ўбачыш… — Лжэш! — Сам ты лжэш! — Ты задзіра і манюка! — Добра, правалівай!<noinclude></noinclude> l54mv5ecliu94d38o04lr220w3zdv99 104 19792 84406 58624 2022-08-03T08:36:45Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Эй ты, слухай, калі будзеш яшчэ дражніцца, я адарву табе галаву. — Ой-ой-ой! — І адарву! — Дык чаго-ж чакаеш? Чаму ты ўсё пагражаеш, а на справе і няма нічога? Баішся, значыцца? — І не думаю! — Не, баішся! — Не, не баюся! — Баішся! Зноў маўчанка, і зноў хлопчыкі абхаджваюць і аглядаюць адзін аднаго. Нарэшце яны зышліся плячо ў плячо. — Выносся адсюль! — абвясціў Том. — Сам выносся! — Не жадаю. — І я не жадаю! І абодва сашчапіліся, палаючы нянавісцю адзін да аднаго. Але ні той ні другі не мог атрымаць перамогі. Калі, нарэшце, абодва запыхаліся і расчырванеліся, ваяўнічы запал іх крыху сцішыўся, і Том заявіў: — Ты трус і шчанё. Пачакай, я напушчу на цябе майго старэйшага брата. Ён можа прыціснуць цябе да зямлі адным пальцам, і я прымушу яго гэта зрабіць. — Не надта я баюся твайго старэйшага брата! У мяне самога ёсць брат, яшчэ большы за твайго, і ён можа перакінуць твайго вунь праз той плот. Гэта будзе ляпей! Абодва браты існавалі толькі ў фантазіі хлопчыкаў. — Лжэш! — Ты сам лжэш! Том вялікім пальцам нагі правёў рысу па зямлі і сказаў: — Забараняю табе пераступаць праз гэту лінію, а не, дык я цябе так скамечу, што ты і не ўстанеш. Чужы хлопчык паспяшаўся стаць на гэту лінію, гаворачы: — Ну, паглядзім, як ты мяне скамячыш.<noinclude></noinclude> 3y6vb3mu3oed4nfy5317dceykq9jfty 104 19793 84407 58395 2022-08-03T08:41:38Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Адчапіся! Кажу табе, лепш абыйдзі! — Але-ж ты выхваляўся, што паб’еш мяне! Чаго-ж не б’еш? — І паб’ю. Думаеш, не паб’ю? За два цэнты паб’ю. Чужы хлопчык вынуў з кішэні дзве медных манеты і з насмешкай працягнуў іх Тому. Том выбіў іх з рук ворага на зямлю. Праз міг абодва хлопчыкі качаліся ў гразі, скруціўшыся ў клубок, як дзве кошкі. Некаторы час яны тузалі адзін аднаго за валасы, за вушы, за насы і люта рвалі адзін аднаму адзенне, пакрываючы сябе пылам і славай. Нарэшце праз дым бойкі вызначылася фігура Тома, які сядзеў вярхом на сваім ворагу і садзіў кулакамі ў спіну, прыгаварваючы: — Вось табе, хвастун! Што? Будзе годзе? Хлопчык дарэмна стараўся вызваліцца і гучна роў, галоўным чынам ад бяссілай злосці. — Што? Атрымаў? Вось табе! вось табе— казаў Том, працуючы кулакамі. — Прасі ласкі, нягоднік. Нарэшце ў чужога хлопчыка вырвалася прыдушанае «пусці!», і Том выпусціў яго, кажучы: — Гэта табе навука. У другі раз не лезь да незнаёмых! Чужы хлопчык пайшоў сваёй дарогай, атрасаючы пыл з адзення, усхліпваючы, сапучы носам; часам ён абарочваўся і пагражаў жорстка пабіць Тома, «хай толькі ён трапіцца яму яшчэ раз». Том адказваў яму насмешкамі і пайшоў дадому з вялікім гонарам. Але не паспеў ён завярнуцца, як чужы хлопчык запусціў у яго камень і трапіў акурат між лапатак, а сам кінуўся бегчы, як антылопа. Том гнаўся за здраднікам аж да самага яго дома і такім чынам даведаўся, дзе ён жыве. Некаторы час ён пільнаваў ля форткі, выклікаючы ворага на адкрыты бой; але вораг толькі дражніўся ў акне, а выйсці не захацеў. Нарэшце з’явілася матка ворага, абазвала Тома брыдкім, папсаваным вулічным хлапчуком і загадала яму ісці прэч. Ён пайшоў,<noinclude></noinclude> hus683q87p48r3eywms9ihck5j1jk8j 104 19794 84408 56625 2022-08-03T08:46:59Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>запэўняючы, што ідзе толькі таму, што не хоча пэцкаць рук аб такую поскудзь. Дахаты ён вярнуўся позна ноччу і ціханька палез у акно. Але за акном яго пільнавала цётка. І, калі цётка ўбачыла, што зрабілася з яго курткай і штанамі, яе намер засадзіць яго ў свята за цяжкую працу зрабіўся цвёрдым, як дыямант. '''''Раздзел II''''' Надышла суботняя раніца. Том ішоў уздоўж плота з вядзерцам вапны і пэнзлем на доўгім кію. Ён глянуў на плот — і ўсё навакол зараз-жа зрабілася цмяным для яго, і глыбокі смутак ахапіў яго душу. Трыццаць метраў шырыні і дзевяць футаў вышыні! Жыццё здавалася яму нейкай бязглуздзіцай, цяжкім бярэмем. Са ўздыхам абмакнуў ён пэнзаль у вапну і правёў ім па верхняй дошцы; паўтарыў гэта другі, трэці раз і спыніўся: о, як мала ён зрабіў і як многа застаецца! І ён сумна сеў на лаўку. З варот, падскокваючы і спяваючы, выбег Джым з бляшаным вядром. Насіць ваду з гарадской студні заўсёды было для Тома ненавіснай працай, але цяпер ён з радасцю ўзяўся-б за гэту работу. Ён успомніў, што ля студні заўсёды збіраецца шмат народу: негры, мулаты, белыя. Хлопчыкі і дзяўчынкі, чакаючы сваёй чаргі, адпачываюць, сварацца, вядуць менавы гандаль цацкамі, б’юцца, пяюць, як жаўранкі. Ён успомніў таксама, што хоць да студні было не болей за паўтараста крокаў, Джым ніколі не вяртаўся з вадой раней, як праз гадзіну, ды і то яшчэ трэба было хадзіць па яго. — Слухай, Джым, можа хочаш тут крыху пафарбаваць, а я заместа цябе пайду па ваду? Джым паматаў галавой.<noinclude></noinclude> 3vwrgfddminnebnjjikkqmsbyojnbca 104 19795 84410 58396 2022-08-03T08:54:17Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Не магу, маса<ref>Маса — перакручанае англійскае слова, якое азначае: паніч, пан. </ref> Том! Старая місіс загадала, каб я ішоў прама па ваду і не спыняўся ні з кім гутарыць па дарозе. Яна кажа: «Я ўжо ведаю, што маса Том будзе клікаць цябе бяліць сценку, дык ты яго не слухай, а ідзі па сваёй справе». Яна кажа: «Я сама пайду глядзець, як ён будзе бяліць». — От, глупства! Мала што яна гаворыць, Джым! Яна заўсёды так гаворыць. Давай сюды вядро — я ўраз збегаю. {{Разьбіўка|Яна}} і не пазнае. — Ой, баюся, маса Том, баюся старой пані! Яна мне галаву адарве, далібог, адарве! — {{Разьбіўка|Яна}}? Ды яна пальцам нікога ніколі не кране; можа толькі наперсткам пачне дзяўбсці па галаве, дык гэта-ж глупства. Хто-ж на гэта звяртае ўвагу? Праўда, гаворыць яна жудасныя рэчы, але-ж ад слоў не баліць, калі толькі яна пры гэтым не плача. Джым, я дам табе мармуровую галачку… Я табе дам яшчэ маю белую кеглю. Джым пачаў хістацца. — Белую кеглю, Джым, дасканалую белую кеглю! — Яно так, штука важнецкая! А толькі ўсё-ж такі, маса Том, я вельмі баюся старой пані! Не стрымаўшыся ад спакусы, Джым паставіў-быў вядро на зямлю, але праз хвіліну падхапіў яго і з бразганнем панёсся па вуліцы, а Том энергічна пачаў мазаць плот… Гэта цёця Поллі з пантопляй у руцэ прымусіла іх узяцца кожнаму за сваю працу. Але энергіі Тома хапіла не надоўга. Ён пачаў думаць аб тым, як весела ён збіраўся правесці гэты дзень, і яму зрабілася яшчэ горш. Сёння ўсе хлопчыкі гуляюць. Яны, вядома, збіраюцца на розныя вясёлыя гульні, прыдуць па яго — і будуць насміхацца, што яму даводзіцца так цяжка працаваць. Самая думка аб гэтым паліла яго, як агнём. Ён выцягнуў увесь свой скарб і пачаў разглядаць яго: тут былі ламаныя цацкі, мармуровыя галачкі, кубікі, рознае<noinclude></noinclude> 0qwyd92h3qq28g474h743nig9iecuwo 104 19796 84411 58626 2022-08-03T09:03:40Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>барахло — гэтага нехопіць на тое, каб купіць сабе хоць поўгадзіны волі. Ён палажыў свае багацці ў кішэнь і адмовіўся ад спробы падкупіць таварышоў. У гэтую цяжкую і безнадзейную хвіліну на яго раптам надышло натхненне — іменна натхненне, геніяльная бліскучая думка… Ён узяў пэнзаль і спакойна прыняўся за работу. Здалёк паказаўся Бэн Роджэрс; яго насмешак Том баяўся больш за ўсё. Бэн не ішоў, а падскокваў, ляцеў — верная адзнака, што на душы ў яго было лёгка і што ён многа добрага чакаў ад гэтага дня. Ён еў яблык і час ад часу працяжна меладычна свістаў, перамешваючы гэта з больш нізкімі нотамі «дзінь-дон-дон, дзінь-дон-дон», бо ён прадстаўляў з сябе параход. Падышоўшы бліжэй, ён сцішыў хаду, стаў сярод вуліцы і пачаў павольна, асцярожна, з намаганнем заварочвацца, бо ён прадстаўляў з сябе «Вялікую Місуры», якая сядзіць на дзевяць футаў у вадзе. Ён быў судном, капітанам і матросам у адзін і той-жа час, так што яму даводзілася ўяўляць, што ён стаіць на ўласнай палубе, сам сабе загадвае і выконвае гэты загад. — Стоп машына! Дзінь-дзілінь-дзінь-дзілінь-дзінь! — Ён паступова зышоў з сярэдзіны дарогі і набліжаўся да краю. — Назад! Дзілінь-дзілінь-дзінь! — Ён выцягнуўся, як перад начальствам, трымаючы рукі па швах. — Задні ход! Трымай правей! Чшш-чшш-чшш! — Правая рука яго апісвала вялікія кругі, цяпер ён прадстаўляў з сябе кола сарака футаў у акружыні. — Заварачвай левым бортам! Дзілінь-дзінь-дзінь! Чшш-чшш-чшш! Цяпер ён апісваў кругі левай рукой. — Стоп машына! Дзілінь-дзінь-дзінь! Не так шпарка! Заварочвай! Нос правей! Кідай канат! Жывей! Чаго стаіш? Лаві канат! Накінь пятлю вунь на тую палю! Зацягва-а-й! Адпусці! Машына стала, сэр! Дзілінь-дзінь-дзінь! Шт-шт-шт! — пераймаў ён сіпенне пары. А Том мазаў сабе, не звяртаючы ніякай увагі на параход. Бэн са здзіўленнем паглядзеў на яго, а потым сказаў:<noinclude></noinclude> t8o52vyezhnixc016i9079ea1evy2pq 104 19797 84412 58397 2022-08-03T09:27:28Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Гы-гы! Трапіў бычок на вяровачку! Адказу не было. Том, як сапраўдны мастак, цешыўся з свайго апошняга мазка, потым яшчэ крыху мазануў і адкінуўся назад, каб паглядзець. Бэн падвёў сваё судно бліжэй і стаў з ім борт-у-борт. Том аж сліну глынаў, гледзячы на яблык, але прыкінуўся, што нічога не бачыць, і старанна працаваў. Нарэшце Бэн сказаў: — Што, браток, засадзілі цябе за работу? — Ах, гэта ты, Бэн? А я і не бачыў. — Слухай, брат, я іду купацца, так! Пэўна, і табе хочацца, а? Але табе, відаць, прыдзецца працаваць. Ну, вядома, прыдзецца! Том паглядзеў на яго і сказаў: — Што ты завеш працай? — А ці-ж гэта не праца? Том зноў пачаў мазаць і сказаў нядбала: — Можа так, а можа і не. У кожным разе яна пагусту Тому Соўэру. — Ну, ну! Не будзеш-жа ты сцвярджаць, што гэта занятак табе падабаецца? Пэнзаль захадзіў шпарчэй.<noinclude></noinclude> 38yivkppcfqz48nmjgiabx2l6x2xp39 104 19798 84414 58398 2022-08-03T09:33:22Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Падабаецца? А чаму-ж і не спадабацца? Ці-ж хлопчыкам кожны дзень даводзіцца бяліць плот? Справа набывала новы сэнс. Бэн кінуў грызці яблык. Том мякка вадзіў пэнзлем узад і ўперад, адыходзіў назад, каб пацешыцца сваім мастацтвам, сям-там падмазваў і зноў крытычна аглядаў зробленае, а Бэн сачыў за кожным яго рухам, усё больш цікавячыся і захапляючыся. Нарэшце ён папрасіў: — Слухай, Том, дай мне памазаць крыху! Том падумаў і зрабіў выгляд, нібы гатоў згадзіцца, але потым парашыў іначай. — Не, не, Бэн, нельга! Бачыш, цёця Поллі надта вымагальная, плот-жа выходзіць на вуліцу. Каб яно на двор, тады іншая рэч, а тут яна вельмі строгая, — трэба бяліць вельмі старанна. Я так думаю, што з тысячы, нават, магчыма, з двух тысяч хлопчыкаў не знойдзецца ніводнага, які здолеў-бы пабяліць яго як след. — Ды няўжо-ж? Ну! Дай мне толькі паспрабаваць, крышачку толькі. Каб я быў на тваім месцы, я-б цябе пусціў. А, Том? — Бэн, я рады быў-бы цябе пусціць, ды цёця Поллі… Вось Джым таксама хацеў, але яна не дазволіла. Прасіўся і Сід — яна і яго не пусціла. Цяпер ты разумееш, як мне цяжка даверыць гэтую работу табе… Калі ты пачнеш бяліць, ды што-небудзь выйдзе не так… — Не, не! Я буду асцярожна. Ну, дай паспрабаваць! Слухай: я дам табе за гэта кавалак яблыка. — Добра, давай! Але… не, Бэн, лепш не трэба — баюся я… — Я табе ўсё аддам! Том падаў яму пэнзаль нібы з неахвотай, але з вялікай радасцю ў душы. І пакуль былы параход «Вялікая Місуры» працаваў і пацеў на сонцы, мастак сядзеў на бочцы ў цяньку, боўтаў нагамі, еў яблык і рыхтаваў пастку для новых нявінных ахвяр. А недастачы ў ахвярах не было: хлопчыкі адзін за адным падыходзілі да плота; яны падыходзілі, каб пасмяяцца,<noinclude></noinclude> l3o5j6jze0pykebk3toemmlec2btz8p 104 19799 84415 58485 2022-08-03T09:36:49Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>а заставаліся бяліць. У той час, калі Бэн зусім змарыўся, Том ужо прадаў другую чаргу Біллі Фішару за папяровага змея; а калі і Фішар стаміўся, яго замяніў Джоні Мілер, заплаціўшы за гэта здохлым пацуком і вяроўкай, — каб прывязаць гэтага пацука за хвост і размахваць; і гэтак далей, і гэтак далей, увесь час. А палове дня Том з няшчаснага бедняка, якім ён быў раніцой, ператварыўся ў багатыра. Апрача вышэй пералічаных багаццяў, у яго набралася: дванаццаць мармуровых шарыкаў, свісцёлка, чарапок сіняга шкла ад бутэлькі, драўляная пушка, адмычка, кавалак крэйды, шкляная затычка ад графіна, алавяны салдацік, пара палонікаў, шэсць бразгалак, аднаглазае кацянё, медная ручка ад дзвярэй, сабачы ашыйнік (толькі сабакі не было), ручка нажа, чатыры апельсінавых коркі і старая паламаная рамка ад акна з-пад страхі. Ён надта прыемна правёў час, нічога не робячы, у вялікай кампаніі, а на плоце засталіся нават тры пласты вапны! Каб у яго хапіла вапны, ён абабраў-бы ўсіх хлопчыкаў у горадзе. '''''Раздзел III''''' Том з’явіўся перад цёткай Поллі, якая сядзела каля расчыненага акна. — Цёця, можна мне ісці гуляць? — Як! Ужо? Колькі-ж ты зрабіў? — Усё зроблена, цёця.<noinclude></noinclude> a8un6krpz5c1yjyhrozo7ag6vspfbjr 104 19805 84416 58399 2022-08-03T09:40:01Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Том! Не мані мне! Я гэтага цярпець не магу. — Я не маню, цёця. Усё гатова. Цёця Поллі ўсё-ж такі не паверыла. Яна пайшла сама паглядзець і была-б рада, каб словы Тома хоць на дваццаць процантаў аказаліся правільнымі. Калі-ж яна ўбачыла, што ўвесь плот пабелены, ды яшчэ пабелены густа, у некалькі пластоў, і нават па зямлі ўздоўж плота праведзена белая паласа, — яна прышла ў невыказнае здзіўленне. — Ну, ведаеш, гэтага ўжо ніколі не падумала-б!.. Трэба сказаць праўду, Том, ты можаш працаваць, калі захочаш. — Тут яна палічыла патрэбным змякчыць камплімент: — Толькі вельмі ўжо рэдка табе гэтага хочацца. Ну, ідзі гуляй. Толькі глядзі — прыходзь дахаты ўчас, а то я цябе!.. Яна была ў такім захапленні ад яго вялікага геройства, што павяла яго ў камору, выбрала лепшы яблык і паднесла яму, доўга разважаючы аб тым, што пасля добрасумленнай<noinclude></noinclude> qb6uscjngvi70e4o29wxrre8jlvndhc 104 19806 84417 56685 2022-08-03T09:44:52Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>работы яблык здаецца саладзейшым. Том тым часам паспеў сцягнуць пранік. Ён выбег на двор і ўбачыў Сіда, які падымаўся па сходах, што ішлі знадворку і вялі ў заднія пакоі верхняга паверху. У адзін момант паветра напоўнілася гукамі звонкіх пляскачоў, якія градам пасыпаліся на Сіда. Раней як цёця Поллі паспела на дапамогу, шэсць-сем удараў ужо трапілі ўцэль, а Том пераскочыў цераз плот і знік. Была на дварэ і фортка, але звычайна Тому не было калі дабегчы да яе. Цяпер, калі ён разлічваўся з Сідам за тое, што той выдаў яго, паказаўшы цётцы Поллі на чорныя ніткі, — яго сэрца ахапіў салодкі спакой. Том прайшоў прыгуменнямі і завярнуўся на гразкую дарогу, якая вывела яго за кароўі хлявы. Тут ён ужо мог не баяцца, што яго зловяць і пакараюць; ён быў у поўнай бяспецы. Таму ён адразу пайшоў на вясковую базарную плошчу, дзе, па дагаворанасці, ужо сышліся для бойкі два «ваенных» атрады хлопчыкаў. Адной з гэтых армій камандаваў Том, другой — яго неразлучны прыяцель, Джо Гарпер. Абодва вялікія палкаводцы не маглі біцца асабіста, — гэта павінны былі рабіць простыя салдаты, — яны кіравалі бойкай, седзячы побач на ўзгорку і даючы загады праз сваіх ад’ютантаў. Пасля доўгай і цяжкай бойкі армія Тома перамагла. Затым абодва войскі падлічылі забітых, памяняліся палоннымі, дагаварыліся аб умовах і тэрміне наступнай рашаючай бойкі. Потым яны выстраіліся ў шарэнгі і цараманіяльным маршам пайшлі адгэтуль. Том накіраваўся дадому адзін. Ідучы каля дома, дзе жыў Джэф Тэчэр, ён убачыў у садзе незнаёмую дзяўчынку — прыгожае стварэнне з блакітнымі вачыма, жоўтымі валасамі, заплеценымі ў дзве даўгія касы, у белай летней сукенцы і вышытых панталончыках. Ён цішком любаваўся гэтым новым ангелам, пакуль не заўважыў, што і «ангел» таксама ўбачыў яго. Тады ён зрабіў выгляд, нібы зусім не бачыць дзяўчынкі, і пачаў выяўляць сваю спрытнасць, вытвараючы ўсялякія недарэчныя<noinclude></noinclude> 8muik9jvujzykq5p7mwzsmwd8dctvlo 104 19858 84418 56871 2022-08-03T10:58:49Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>штукі, як гэта ўласціва хлопчыкам, калі яны хочуць спадабацца. Так ён стараўся некалькі часу. Потым у час аднаго галаваломнага гімнастычнага практыкавання ён зірнуў у бок і ўбачыў, што дзяўчынка завярнулася і ідзе к дому. Том апусціў нос і падышоў да плота; ён спадзяваўся, што дзяўчынка яшчэ трошкі пабудзе ў садзе. Яна сапраўды крыху затрымалася на ганку, але потым накіравался да дзвярэй. Том цяжка ўздыхнуў, калі яна паставіла ножку на парог, але раптам твар яго асвятліўся радасцю: раней як схавацца за дзвярыма, дзяўчынка азірнулася і кінула праз плот кветку. Хлопчык падбег, спыніўся за два крокі ад кветкі, прыставіў далонь да вачэй і пачаў пільна прыглядацца ўздоўж вуліцы, нібы там з’явілася нешта асабліва цікавае. Потым падняў саломінку, паставіў яе сабе на нос, і, задраўшы галаву, пачаў хістацца з боку ў бок, каб утрымаць саломінку ў роўнавазе. Такім спосабам ён патрошкі ўсё больш і больш набліжаўся да кветкі; нарэшце наступіў на яе босай нагой, ухапіў яе сваімі гібкімі пальцамі, паскакаў на адной назе, уносячы свой скарб, і хутка схаваўся за домам. Але ненадоўга — роўна настолькі, колькі патрэбна для таго, каб расшпіліць куртку і схаваць кветку на грудзях, бліжэй да сэрца, а можа і да страўніка, бо Том быў не надта моцны ў анатоміі. Потым ён вярнуўся назад і да самага вечара вісеў на плоце, вырабляючы ўсялякія штукі. Але дзяўчынка не {{перанос пачатак|п=па|к=казвалася}}<noinclude></noinclude> 6caqqiy4xhyco2qeme9ivnfnyrmu9n7 104 19859 84419 56873 2022-08-03T11:03:34Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{перанос канец|п=па|к=казвалася}}, хоць Том і пацяшаў сябе надзеяй, што яна глядзіць аднекуль з акна і бачыць, як ён стараецца. Нарэшце, ён вымушаны быў пайсці дахаты, з галавой, напоўненай марамі і зданямі. У часе вячэры ён быў у такім узбуджаным стане, што цётка толькі дзіву давалася — «што сталася з гэтым дзіцём?» На яго добра насварыліся за тое, што ён пакалашмаціў Сіда, але ён, як відаць, зусім не пакрыўдзіўся. Ён паспрабаваў-быў сцягнуць кавалак цукру з-пад носа ў цёткі і атрымаў за гэта па руках, але зноў-жа не пакрыўдзіўся і толькі сказаў: — Цёця, чаму вы не б’еце Сіда, калі ён бярэ ў вас цукар? — Сід не мучыць людзей так, як ты. Каб не я, ты не выпускаў-бы з цукерніцы лап. Цётка выйшла ў кухню, і Сід, шчаслівы, што яму ўсё дазволена, зараз-жа пацягнуўся да цукерніцы, нібы здзекваючыся з Тома. Гэта было ўжо занадта! Але цукерніца выслізнула з пальцаў Сіда, упала на падлогу і разбілася. Том быў у такой радасці, у такім захапленні, што нават стрымаў сябе і прамаўчаў. Ён рашыў не гаварыць ні слова, нават калі ўвойдзе цётка, і сядзець ціха, пакуль яна не спытаецца, хто гэта зрабіў, і тады толькі сказаць. Ён загадзя радаваўся, што «любімчыку» здорава ўляціць. Старая вярнулася і, пляснуўшы рукамі, спынілася над разбітай цукерніцай, кідаючы маланкі гневу цераз верх акуляраў. Том казаў сам сабе: «Вось яно, пачынаецца»! І ў той-жа міг ён ужо ляжаў расцягнуўшыся на падлозе. Карная рука замахнулася ўжо другі раз, але Том з плачам крыкнуў: — Стойце! Стойце! Завошта вы б’еце мяне? Гэта-ж Сід разбіў цукерніцу! Рука цёці Поллі замерла ў паветры. Том чакаў ад цёткі жалю і раскаяння, але яна стрымалася і толькі сказала: — Гм! Ну, усё-такі я лічу, што табе дасталося не дарма. Ты, пэўна, таксама дурэў, пакуль мяне не было тут. Сумленне папракала яе, ёй вельмі хацелася сказаць хлопчыку некалькі ласкавых слоў, прылашчыць яго. Том<noinclude></noinclude> qocbixcuufj0w1o7etqja5at6lugd6n 104 19860 84420 58627 2022-08-03T11:08:23Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>ведаў, што ў душы цётка цяпер гатова цалаваць яго ногі, і гэта давала яму суровую асалоду. Ён парашыў не рабіць ніякіх крокаў да прымірэння і не звяртаць увагі на цётчыны забяганні. Ён ведаў, што час ад часу яна глядзіць на яго жаласнымі вачыма, затуманенымі слязмі, але не хацеў заўважаць гэтага. Ён уяўляў сабе, як ён ляжыць хворы, блізкі да смерці, а цётка схілілася над ім і чакае, каб ён сказаў, што даруе ёй; але ён паварочваецца тварам да сцяны і памірае, не сказаўшы ні слова. Як-жа ж ёй тады будзе? Ён уяўляў сабе, як яго прыносяць дадому мёртвага, выцягнутага з вады; валасы яго ўсе змоклі, яго бедныя рукі, складзеныя на грудзях, супакоіліся навекі, і яго хворае сэрца таксама. Як-жа ж яна тады кінецца на яго труп і будзе плакаць-галасіць над ім і маліць бога, каб ён вярнуў ёй яе хлопчыка, і што яна ніколі-ніколі болей не будзе крыўдзіць яго дарма! А ён будзе ляжаць бледны, халодны, нерухомы, — туга беднага маленькага пакутніка скончылася назаўсёды… Ён так расчуліў сябе гэтымі жаласнымі карцінамі, што ўвесь час у яго вачах плавала нейкая вільгаць, якая кацілася праз край, калі ён мігаў, цякла ўніз і капала з кончыка яго носа. Яму так прыемна было пеставаць сваё гора, што ён не мог цярпець каля сябе вясёлыя твары і смех. Таму, калі ў пакой, падскокваючы, прыбегла яго кузіна Мэры, прынесшая з сабой вясёлыя песні і сонца? — ён, пануры і хмуры, вышаў з дому. Ён бадзяўся воддалі ад таварышоў, шукаючы ціхага месца, такога-ж сумнага, як яго сэрца. '''''Раздзел IV''''' Раніца ў нядзелю была ціхая, ясная, сонца ярка ззяла. Пасля снедання Мэры падаравала Тому новенькі толькі што куплены ножык-складанчык, цаною ў дванаццаць з паловай цэнтаў<ref>Цэнт — каля двух капеек. </ref>, і Том аж зайшоўся ад захаплення. Ласка кузіны<noinclude></noinclude> 97x31a1pwuk24knoltem8uu7vfi7lpk 104 19861 84421 56877 2022-08-03T11:13:23Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>ўсхвалявала яго да глыбіні душы. Праўда, ножык быў «бяспечны» і ім нічога нельга было рэзаць, але Том усё-ж такі ўхітрыўся парэзаць ім буфет і падрыхтаваўся ўжо ўзяцца за пісьмовы стол — як яго паклікалі адзявацца, каб ісці ў нядзельную школу. Мэры падала яму бляшаны тазік з вадой і кавалак мыла. Ён вышаў за дзверы і паставіў тазік на лавачку, потым абмакнуў мыла ў ваду і палажыў яго на месца; тады закасаў рукавы, асцярожна выліў ваду на зямлю, увайшоў у кухню і пачаў старанна церці сабе твар рушніком, што вісеў за дзвярыма. Але Мэры адабрала ад яго рушнік, кажучы: — Як табе не сорамна, Том! Не трэба быць такім брыдкім. Нічога табе не станецца, калі ты памыешся. Том быў крыху засаромлены. Тазік зноў напоўнілі вадой. На гэты раз Том спачатку пастаяў над ім, нібы збіраючыся з духам, а потым глыбока ўздыхнуў і пачаў мыцца. Калі ён другі раз увайшоў у кухню і са сплюшчанымі вачмі пачаў мацаць рукамі рушнік, то вада і мыльная пена на яго твары ўсім сведчылі, што на гэты раз ён быў добрасумленны. Але тым не менш, калі ён вынырнуў, з-пад рушніка, фізіяномія яго аказалася зусім нездавальняючай, бо чыстая мясціна, нібы маска, займала толькі частку твара — ад ілба да падбародка; вышэй і ніжэй ад гэтага ўчастку заставалася вялікая неабваднёная тэрыторыя, якая наверсе падымалася на лоб, а ўнізе цёмнай паласой ляжала вакол шыі. Тады Мэры сама ўзялася за яго, і толькі пасля гэтага Том зрабіўся малайцом, з якім не сорамна паказацца на вуліцы: валасы яго былі прычэсаныя і змазаныя памадай, а кароценькія кудзеркі размешчаны прыгожа і сіметрычна. Сам-жа ён толькі старанна прыгладжваў свае валасы і пнуўся прыціснуць іх так, каб яны ляжалі на галаве зусім гладка: ён лічыў, што кучаравасць робіць яго падобным на дзяўчынку. Потым Мэры дастала яго святочны касцюм, які вось ужо два гады надзяваўся толькі па нядзелях. Калі ён адзеўся, кузіна «паправіла» яго, зашпіліла куртку на ўсе гузікі, адгарнула на плечы шырокі каўнер сарочкі, пачысціла<noinclude></noinclude> 64qrlc0gc890spqz79nhjco2wmjhob1 104 19862 84422 58390 2022-08-03T11:23:03Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>адзенне шчоткай і, нарэшце, надзела яму на галаву саламяны капялюш. Усё гэта вельмі ўпрыгожыла яго выгляд, але сам ён сароміўся і адчуваў сябе неяк няёмка: не прызвычаіўся ён бачыць сябе памытым і чыстым, — гэта перашкаджала яму. Ён спадзяваўся, што Мэры забудзецца на боты, але надзея гэта была дарэмная: Мэры вымазала іх, як водзіцца, жырам і прынесла яму, каб ён надзеў. Тут ён не сцярпеў і пачаў скардзіцца, што яго заўсёды прымушаюць рабіць тое, чаго ён не хоча рабіць. Але Мэры пераканаўча сказала: — Ну, калі ласка, Том, — не будзь-жа дурны! І ён, бармочучы, нацягнуў на ногі боты. Мэры таксама хутка ўбралася, і ўсе трое адправіліся ў нядзельную школу, якую Том ненавідзеў усім сэрцам, а Сід і Мэры любілі. Заняткі ў школе адбываліся ад дзевяці да паловы адзінаццатай; потым пачыналася царкоўная служба. Мэры і Сід заўсёды добраахвотна заставаліся паслухаць пропаведзь пастара, а Том заставаўся супроць волі. {{Цэнтар|''***''|}} Каля паловы адзінаццатага зазваніў шчарбаты звон маленькай царквы, і зараз-жа пачаў збірацца народ да ранішняй пропаведзі. Вучні нядзельнай школы размясціліся па розных кутах царквы, сядаючы каля сваіх бацькоў, каб увесь час быць пад наглядам. Побач з цёцяй Поллі паселі Том, Сід і Мэры; пры гэтым Тома пасадзілі падалей ад расчыненага акна — ад спакуслівых летніх відаў і сцэнак. Царква патроху напаўнялася. Прышоў паджылы бядняк-поштмэйстэр, які раней бачыў лепшыя дні: прышоў гарадскі галава са сваёй жонкай — у ліку іншых бескарысных рэчаў у гарадку быў і гарадскі галава — і міравы суддзя, і ўдава Дуглас, прыгожая, прыбраная жанчына гадоў пад сорак, добрая, шчодрая і лагодная. Яе дом на ўзгорку быў не дом, а палац, адзіны палац у гарадку; да таго-ж гэта быў гасцінны палац, дзе наладжваліся самыя раскошныя святкаванні. Прышоў адвакат Рыверсон, новы арыстакрат з {{перанос пачатак|п=вако|к=ліцы}}<noinclude></noinclude> sfyzje88fvj2oo9l0d09jaxrzmnwons 104 19863 84423 56880 2022-08-03T11:55:15Z Sopcan 3564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>{{перанос канец|п=вако|к=ліцы}}; з’явілася мясцовая красуня; нарэшце, апошнім прышоў узорны хлопчык Віллі Макферсон, які ахоўваў сваю маці так старанна, нібы яна была шкляная. Ён заўсёды прыводзіў з сабою ў царкву сваю маці, і ўсе мамы ставілі яго ў прыклад сваім сынам. А хлопчыкі — усе да апошняга ненавідзелі яго за тое, што ён такі добры, а галоўнае за тое, што яго ўзорнасцю заўсёды ім «тыкаюць у нос». З кішэні яго, нібы выпадкова, вытыркаўся кончык насавой хустачкі. У Тома насавой хустачкі не было, і тых хлопчыкаў, якія мелі гэтую прыналежнасць туалета, ён лічыў фарсунамі. Пастар пачаў з гімна, які ён прачытаў з завываннем, улюбёным у тутэйшых месцах. Ен пачынаў на сярэдніх нотах, і, паступова падвышаючы голас, даходзіў да высокіх, рабіў націск на перадапошнім слове і раптам, нібы ныраючы, спускаў тон: <poem align='center'>Няўжо-ж на ложку з кветак я буду <br><div align='right'>адпачываць,</div><br>Калі мой блізкі прызначаны змагацца <br><div align='right'>пакутваць!</div></poem> У часе малітвы ўвагу Тома прыцягнула муха, якая села на спінку лаўкі перад ім. Гэтая муха нібы здзеквалася з яго: яна так спакойна церла адну аб адну свае маленькія лапкі, ахапляла імі галаву і паліравала яе так старанна, што галава, здаецца, аддзялялася ад цела і відаць была тоненькая нітачка шыі; потым заднімі ножкамі яна чысціла і скрэбла<noinclude></noinclude> k74ys5a03b3ff6j8hwjp4jj3ey294kh 104 21721 84366 64940 2022-08-02T19:11:47Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>{{Цэнтар|I|памер=120%}} '''Ж'''ыў маленькі Мук з сваім бацькам у горадзе Нікеі. Ногі ў яго былі маленькія, рукі маленькія, і сам ён быў маленькі-маленькі. Калі ён ішоў па вуліцы, злыя хлапчукі беглі за ім і крычалі: „Глядзіце, які карлік ідзе! Глядзіце, які смешны!“ А маленькі Мук ішоў далей і нічога не адказваў. Невясёлае было жыццё ў маленькага Мука, а калі ў яго памёр бацька, дык і зусім яму стала дрэнна. Злыя дзядзька і цётка выгналі маленькага Мука з дому і сказалі яму: — Ідзі, куды хочаш, а мы цябе карміць не будзем. Маленькі Мук спачатку нават узрадваўся: „Вось, — думае, — і добра. Пайду па свету гуляць“.<noinclude></noinclude> ibuvwbflrzrlx4212keer0k1gnjfhtm 104 21722 84367 64941 2022-08-02T19:17:44Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Потым кажа ён дзядзьку і цётцы: — Дайце мне на дарогу толькі бацькава плацце і чалму. — Бяры плацце і чалму, — сказалі яму дзядзька і цётка, — толькі ідзі хутчэй. А бацька ў Мука быў чалавек высокі, тоўсты: яго плацце і чалма не маглі быць якраз па Муку. Але Мук абрэзаў полы халата, абкруціў чалму кругом галавы, засунуў за пояс кінжал, узяў у рукі палку, заспяваў песеньку і пайшоў з горада. Першы дзень ён ішоў і ўсяму радаваўся. Птушкі спяваюць, дрэвы калышуцца, ручаі цякуць. Вельмі ўсё прыгожа. Настаў вечар; лёг Мук пад дрэва і заснуў. А раніцою пайшоў далей. Тут ісці горш было. Згаладаўся маленькі Мук, захацелася яму есці, а есці няма чаго. Галодны ішоў маленькі Мук, сумны, ледзь ногі цягнуў. А раніцой трэцяга дня ўбачыў ён вялікі прыгожы горад: блішчаць на сонцы вежы і дахі і развяваюцца на зубчатых сценах рознаколерныя сцягі. — Вось дзе я знайду сваё шчасце, — сказаў маленькі Мук. І пабег да горада. Дабег Мук да гарадскіх варот. Спыніўся,<noinclude></noinclude> gof7mncxu7scfob8du0ht3asiyyhvo6 104 21723 84368 64942 2022-08-02T19:21:55Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>паправіў на сябе халат, завязаў чалму прыгажэй, зацягнуў мацней пояс, засунуў яшчэ глыбей доўгі кінжал і, вясёлы і здаволены, увойшоў у горад. Ідзе маленькі Мук па гораду, любуецца на яго дамы і палацы; а есці яму ўсё-ж вельмі хочацца. Але не адны дзверы не адчыняюцца перад ім, ніхто не гаворыць яму: — Маленькі Мук, зайдзі сюды, паеш, напіся і адпачні. І раптам ён бачыць: адчыняецца адно акно, у ім паказваецца бабулька. І тут ён чуе, гаворыць бабулька: {{block center/s}} Стол накрыт<br /> Суп гатую<br /> Хто ўвойдзе<br /> Таго пачастую. {{block center/e}} Сказала так бабулька, і адразу з усёй вуліцы збегліся да яе дзвярэй каты і сабакі і ўвайшлі ў дом. Мук за імі. Каты і сабакі пайшлі ўверх па лесніцы. Мук таксама пайшоў уверх па лесніцы. А там наверсе, на пляцоўцы, стаяла бабулька. — Што табе тут трэба? — гаворыць бабулька. — Ты навошта прышоў?<noinclude></noinclude> ak5kegrgv6954j2fn5ty3twq42acs7a 104 21724 84369 64943 2022-08-02T19:25:21Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> — Ты, мілая бабулька, — адказвае ёй Мук, — запрашала ўсіх на абед. А я вельмі галодны, вось я і прышоў. Тады бабулька гаворыць: — Што ты, што ты! Я кармлю толькі катоў і сабак. Ну, добра ўжо, сёння заставайся ў мяне, я цябе накармлю. Сеў Мук абедаць разам з катамі і сабакамі. А пасля абеда бабулька яму сказала: — Ці не хочаш, маленькі Мук, да мяне на службу паступіць? — Добра, — гаворыць маленькі Мук, — паступлю. І стаў маленькі Мук служыць у гэтай бабулькі. Раніцою ён павінен быў расчосваць грабнём шэрсць у чатырох кошак і двух катоў, потым даваць ім абед, а ўначы ўкладваць іх спаць на шаўковыя падушкі і накрываць аксамітнымі коўдрамі. Спачатку маленькаму Муку вельмі падабалася жыць у бабулькі. Карміла яго бабулька добра, а работы было не так шмат. Але потым каты пачалі сваволіць. Яны бегалі і скакалі па пакоях і пабілі шмат кубкаў, сподкаў і талерак. А прыдзе дадому гаспадыня, лягуць каты на<noinclude></noinclude> 13otgp6f3prttt7cnxit2xoqrpgcnn7 104 21726 84371 64944 2022-08-02T19:28:49Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>свае падушкі, ляжаць і мурлычуць, быццам гэта і не яны пасуду пабілі. Тут гаспадыня пачынае Мука лаяць: — Ты кубкі і сподкі пабіў! Ты талеркі перабіў! А Мук гаворыць: — Не, не я. Гэта каты пабілі. А бабулька яму не верыць. Вельмі невясёлым стала жыццё маленькага Мука. Каты яго не слухаюцца. Бабулька лае. Думаў-думаў маленькі Мук, што яму рабіць, і рашыў пайсці ад бабулькі. А тут зноў няшчасце здарылася. Быў у бабулькі ў доме адзін пакой, у які яна Муку не дазваляла хадзіць. А Муку даўно хацелася паглядзець гэты пакой. І вось адной раніцой Мук узяў і пайшоў туды. Як-жа ён здзівіўся, калі, адчыніўшы дзверы, убачыў, што ў гэтым пакоі нічога няма, апрача старога плацця і розных ваз! Узяў Мук адну самую прыгожую хрустальную вазу ў рукі, і раптам звалілася з вазы пакрышка на падлогу і пабілася. Маленькі Мук вельмі спалохаўся, нават збялеў ад страху. Цяпер думаць не было чаго: трэба ўцякаць ад бабулькі хутчэй, пакуль яна не прышла дадому. „Толькі што-ж, — думае ён, — трэба<noinclude></noinclude> q8j44uj0jl5pna3edj5q9dj27eppe9j 104 21727 84372 60535 2022-08-02T19:29:53Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>што-небудзь узяць у бабулькі на дарогу, а то яна мне грошай не заплаціла“. Паглядзеў ён кругом і бачыць, стаяць пад ложкам вялізныя туфлі.<noinclude></noinclude> a3u8ezw2emjies877da5slc20rrphza 104 21728 84373 64945 2022-08-02T19:33:14Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> — Вось добра, — сказаў Мук, — што я туфлі знайшоў, а то я ўсё босы хаджу. Халат у мяне ёсць, чалма ёсць, а туфель няма. Вазьму я гэтыя туфлі. Надзеў Мук туфлі і пабег з дому. Прабег Мук сто крокаў, прабег дзвесце крокаў. Хоча спыніцца і не можа. Бягуць яго туфлі, і Мук у іх бяжыць. Шпарка бяжыць, нібы вецер. Зразумеў тады Мук, што туфлі яго незвычайныя і закрычаў ім: — Спыніцеся, туфлі, спыніцеся, не магу я больш бегчы! Туфлі спыніліся, і Мук, задыхаючыся, паваліўся на зямлю. Узрадаваўся Мук, што яму такія туфлі папаліся і нават у далоні запляскаў. А потым спаць лёг. Лёг, заснуў і ўбачыў у сне свае туфлі. Быццам яны яму гавораць: „Маленькі Мук, калі ты тры разы павернешся на абцасах, дык зможаш паляцець куды хочаш“. Прачнуўся Мук і рашыў адразу-ж папрабаваць, ці праўду яго туфлі ў сне казалі. Устаў ён, павярнуўся тры разы на абцасах і пажадаў перанесціся ў самы вялікі горад і ў тую-ж хвіліну ўзняўся ў паветра і паімчаўся. Не паспеў Мук азірнуцца, як ўжо спусціўся на вялікай плошчы,<noinclude></noinclude> 71i7ithjgesupi2i0n3hz7ibrwi0imj 104 21729 84374 64946 2022-08-02T19:36:23Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>у чужым, незнаёмым горадзе. На плошчы было шмат людзей, і маленькі Мук паспяшаўся хутчэй павярнуць у якую-небудзь вуліцу, бо людзі наступалі яму на яго туфлі або ён сам замінаў прахожым сваім кінжалам. — Што-ж мне цяпер рабіць? — сказаў Мук. — Куды пайсці? Вось што, пайду я ў Каралеўскі палац і стану ў караля скараходам. Я ў маіх туфлях вельмі хутка бегаю. Так ён і зрабіў. Прышоў у палац да караля і кажа: — Я жадаю быць каралеўскім скараходам. Вазміце мяне на службу. А кароль нават раззлаваўся. — Што ты, — кажа, — здурнеў? Сам маленькі, ножкі маленькія, а хочаш скараходам быць. Ты, напэўна, і бегаць не ўмееш. — А вы выпрабуйце мяне, — адказаў яму Мук, — паглядзіце, як я бегаю. — Ну, добра, — сказаў кароль, — садзіся за стол, пад’еш і адпачні. А ў вечары мы выпрабуем цябе. Увечары кароль і ўсе яго слугі і міністры і ўсе яго дочкі і сыны сабраліся на лузе. Сюды-ж,<noinclude></noinclude> eytws1p48r10iqncerj4rzvaot299lg 104 21730 84375 64947 2022-08-02T19:37:04Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>на луг, прывялі маленькага Мука і самага хуткага каралеўскага скарахода. Прывялі іх і паставілі побач. Скараход вялікі, высокі стаіць, ногі моцныя,<noinclude></noinclude> 4st5fpmyb4xpw328pvh80u49embq1u0 104 21731 84376 64948 2022-08-02T19:37:35Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>доўгія. А побач з ім Мук. Сам маленькі-маленькі, і ножкі маленькія. Кароль і ўсе яго міністры, слугі, дочкі і сыны пачалі смяяцца з Мука.<noinclude></noinclude> f08jgthzxj0mfuclh7iiubapnuzp6el 104 21732 84377 64955 2022-08-02T19:39:49Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Потым старэйшая каралеўская дачка махнула сваёй хустачкай, і абодва скараходы паімчаліся. Тут маленькаму Муку яго туфлі дапамаглі. Як пабеглі туфлі, як панеслі яны Мука, ніхто і вокам міргнуць не паспеў, а Мук ужо і да месца дабег. А скараход усё яшчэ па лузе бяжыць, нават да сярэдзіны не дабег. — Ну і маленькі Мук! — закрычалі ўсе. — Вось дык малайчына! А скараход раззлаваўся і сказаў: — Ну, маленькі Мук, я табе гэтага не забуду! Я табе адпомшчу. І вось стаў Мук служыць у караля скараходам. Усе каралеўскія даручэнні выконваў ён хутка і добра. Пашле яго кароль у такі горад, куды і за тры дні не зойдзеш, а ён праз гадзіну ўжо назад звяртаецца. А той скараход, якога абагнаў маленькі Мук, увесь час думаў аб тым, як-бы адпомсціць Муку. Стаў скараход сачыць за Мукам, і вось убачыў ён, аднаго разу, як Мук павярнуўся тры разы на абцасах і паляцеў. — Цяпер вось я зразумеў, — сказаў скараход, — хто табе дапамагае хутка бегаць, — і пайшоў да караля.<noinclude></noinclude> cdoaiipg9epef02hw7nw02ydp3accac 104 21733 84378 64950 2022-08-02T19:41:57Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Прышоў ён да караля і кажа: — Ведаеш, кароль, чаму Мук так хутка бегае? — Не, — гаворыць кароль, — не ведаю. — У яго туфлі асаблівыя. У такіх туфлях я яшчэ хутчэй пабягу. — Добра, — сказаў кароль. — Трэба будзе праверыць, ці праўду ты кажаш. І вось прышлі ўначы слугі караля да Мука. А маленькі Мук ляжаў на ложку і моцна спаў, а туфлі яго стаялі ля ложка. І вось слугі ўзялі яго незвычайныя туфлі, а на іх месца паставілі іншыя, звычайныя. Раніцой устаў кароль, схаваў гэтыя туфлі ў сваю скарбніцу, пазваў Мука і кажа яму: — Бяжы ў суседні горад, аднясі гэтае пісьмо маёй сястры і прынясі ад яе адказ. — Добра, — сказаў маленькі Мук, — усё зраблю. І пабег. Але толькі зрабіў два крокі, спатыкнуўся і паваліўся. Падняўся, зноў пабег, тры крокі зрабіў, задыхацца пачаў, стаміўся. Ножкі ў яго тонкія, маленькія — куды-ж яму бегчы? Зразумеў тут маленькі Мук, што падмянілі яго туфлі, і заплакаў.<noinclude></noinclude> q5a5h7r769rity8smpln6yaplvtyzsy 104 21734 84379 60542 2022-08-02T19:42:31Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> А кароль кажа: — Ты ашуканец, вось ты хто! Ідзі прэч з майго горада!<noinclude></noinclude> nen8wdonbdbp90i0wgldmoa587af2s3 104 21735 84381 64951 2022-08-02T19:46:54Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Пайшоў маленькі Мук з горада. Прышоў у лес і сеў ля ручая. Сядзіць і плача. А тут, над ручаём арэхавы куст расце, а на ім арэхі вялікія. Паглядзеў Мук на арэхі і есці захацеў. Стаў ён арэхі есці. А потым яму піць захацелася. Нахіліўся ён да ручая і ўбачыў там сваё адлюстраванне, ды якое страшнае! Бачыць ён, тырчаць у яго асліныя вушы і нос доўгі-доўгі вырас. Яшчэ больш, як раней, заплакаў маленькі Мук, яшчэ больш засмуціўся. „Што-ж мне цяпер рабіць? — думае. — Як мне ў такім выглядзе людзям паказацца?“ І вось ходзіць маленькі Мук па лесу і раптам бачыць другі арэхавы куст, а на ім маленькія арэхі растуць. Сарваў Мук арэшак з гэтага куста, з’еў яго і раптам адчуў — паменшылі ў яго нос і вушы. Зноў такімі сталі, як раней былі. Зразумеў тут маленькі Мук, што, калі вялікіх арэхаў пад’есці, вырастуць нос і вушы, а маленькіх пад’есці — паменшацца. Набраў тады Мук поўны мяшок вялікіх і маленькіх арэхаў, і пайшоў назад у горад. Прышоў ён да палаца і прадаў галоўнаму повару арэхі для каралеўскага стала. Вялікія арэхі прадаў, не маленькія. Прадаў і пайшоў гуляць па гораду.<noinclude></noinclude> 22hn83fme9mk2qgmr96djonhh9k31tl 104 21736 84382 60544 2022-08-02T19:47:32Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Падалі ў каралеўскім палацы абед. Селі за стол кароль, яго сыны і яго дочкі і ўсе міністры. Пачалі абедаць. Падаюць на салодкае арэхі. Сталі есці арэхі кароль, яго сыны, яго дочкі і міністры. Елі, елі і раптам як паглядзяць адзін<noinclude></noinclude> em092zluu059sw6ni5xvjvflqhs4btz 104 21737 84383 60545 2022-08-02T19:48:03Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude>на аднаго і бачаць, у кожнага вялізныя вушы выраслі і доўгі нос тырчыць.<noinclude></noinclude> 297a8ygrrhve9xujypcus8x01xu3b1k 104 21738 84384 64952 2022-08-02T19:51:02Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Перапалохаліся ўсе, зараз-жа дактароў паклікалі. Прышлі дактары, пачалі лячыць, кампрэсы прыкладаць, а аднаму міністру нават для пробы адрэзалі нос і вушы, а яны зноў выраслі. Нічога дактары зрабіць не могуць. Вось бяда. Дочкі плачуць. А Мук прыклеіў сабе бараду, каб яго не пазналі, і зноў прышоў у палац. — Я, — кажа, — магу вас усіх вылечыць. — Што ты кажаш! — сказаў кароль. — Як-жа ты вылечыш, калі ўсе дактары нічога зрабіць не могуць? А Мук даў аднаму міністру паесці маленькіх арэхаў: у таго адразу-ж і нос і вушы паменшыліся. — Нас лячы хутчэй! — закрычалі міністры. — Не, нас! — крычалі каралеўскія сыны. — Не, нас, не, нас! — вішчэлі каралеўскія дочкі. А кароль нічога не сказаў, схапіў маленькага Мука за руку і пацягнуў яго да сябе ў скарбніцу. — Вось, — кажа, — бяры ўсё, што хочаш, толькі вылечы мяне. А ў скарбніцы гэтай брыльянты і алмазы зіхацяць, пасярэдзіне на падлозе туфлі стаяць. Тыя самыя, якія скараход у Мука сцягнуў.<noinclude></noinclude> ieg3m0m9z0ce9m0zgo2nbga1vak5c12 104 21740 84385 64953 2022-08-02T19:52:15Z Sopcan 3564 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Sopcan" /></noinclude> Прышоў да іх Мук, надзеў іх на ногі і сарваў сваю бараду. Убачыў тут кароль, што перад ім стаіць Мук. А Мук кажа яму: — Ты мяне прагнаў, дык заставайся-ж, цяпер назаўсёды з аслінымі вушамі і доўгім носам. Няхай з цябе ўвесь народ смяецца. Сказаў так Мук, павярнуўся тры разы на абцасах і паляцеў. А кароль застаўся з носам, і сыны яго засталіся з носам, і дочкі яго засталіся з носам, і міністры засталіся з носам, з носам і доўгімі аслінымі вушамі.<noinclude></noinclude> 0u258az291a588lz1exaa2cd73jhjjo 104 23170 84347 79855 2022-08-02T14:49:15Z By-isti 3554 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="By-isti" /></noinclude>— Вы — хлопчык, — сказаў містэр Домбі рэзка і ледзь не са злосцю, — і тое, што вы думаеце або ўяўляеце, быццам думаеце, мала мае значэння. Вы зрабілі добра, сэр. Не псуйце таго, што зрабілі. Калі ласка, Луіза, налейце хлопчыку віна. Позірк містэра Домбі з відавочным неадабрэннем праводзіў Уолтэра Гэя, калі той выходзіў з пакоя пад наглядам місіс Чык, і з такім-жа нездавальненнем духоўны яго позірк ішоў следам за ім, калі ён разам з міс С’юзен Ніпер ехаў назад да свайго дзядзькі. Там яны пераканаліся, што Фларэнс, асвяжыўшыся пасля сну, паабедала і вельмі пасябравала з Саламонам Джылсам, да якога ставілася з поўным давер’ем і сімпатыяй. Чорнавокая (якая столькі плакала, што цяпер яе можна было назваць чырвонавокай, і якая была вельмі маўклівая і засмучоная) схапіла яе ў абдымкі, не сказаўшы ніводнага сярдзітага або дакорлівага слова, і садзейнічала таму, што спатканне вышла вельмі істэрычным. Пасля, ператварыўшы гасціную спецыяльна для гэтага выпадку ў туалетную, яна пераапранула Фларэнс вельмі клапатліва ў належную ёй сукенку і, нарэшце, павяла яе ў выглядзе, вартым Домбі (наколькі гэта дазваляла прыроджаная ёй недасканаласць). — Бывайце! — сказала Фларэнс, падбягаючы да Саламона. — Вы былі вельмі добрымі да мяне. Стары Соль узрушыўся і пацалаваў яе, нібы даводзіўся ёй дзедам. — Бывайце, Уолтэр! — сказала Фларэнс. — Да пабачэння! — сказаў Уолтэр, працягваючы абедзве рукі. — Я вас ніколі не забуду, — прадаўжала Фларэнс. — Дапраўды-ж, ніколі не забуду. Да пабачэння, Уолтэр! З наіўнай удзячнасцю дзяўчынка падставіла яму тварык. Уолтэр схіліўся да яе, пасля зноў падняў галаву, чырвоны і сарамлівы, і ў вялікім замяшанні паглядзеў на дзядзьку, Соля. «Дзе Уолтэр?» «Бывайце, Уолтэр!» «Да пабачэння, Уолтэр!» «Дайце мне яшчэ раз руку, Уолтэр!» — усклікала Фларэнс, пасля таго калі яе пасадзілі ўжо ў карэту разам з яе маленькай нянькай. І калі карэта, нарэшце, рушыла, Уолтэр стаяў ля парога, весела адказваў Фларэнс, якая размахвала насавой хустачкай. Драўляны Мічман за яго спіной, здавалася, як і ён сам, сачыў за адной толькі гэтай карэтай, не звяртаючы ўвагі на ўсе іншыя, якія праязджалі міма. У вызначаны час карэта зноў была ля дома містэра Домбі, і зноў у бібліятэцы чуліся гучныя галасы. Зноў было загадана, каб карэта чакала, — «для місіс Рычардс», злавесна шапнуў нехта са слуг С’юзен, калі тая праходзіла з Фларэнс. З’яўленне згубленага дзіцяці выклікала хваляванне, між іншым, нязначнае. Містэр Домбі пацалаваў яе ў лоб і перасцярог, каб яна ў далейшым не ўцякала і не блукала недзе з вераломнымі спадарожнікамі. Місіс Чык абарвала свае скаргі на заганнасць {{перанос пачатак|п=ча|к=лавечай}}<noinclude></noinclude> qigrnavfdfgfth8v7aeruvyeekp9iul 104 23171 84349 79856 2022-08-02T14:54:50Z By-isti 3554 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="By-isti" /></noinclude>{{перанос канец|п=ча|к=лавечай}} натуры і прыняла Фларэнс некалькі інакш, як на гэта мог-бы прэтэндаваць толькі сапраўдны Домбі. Міс Токс падзяляла свае пачуцці, прыстасоўваючыся да ўзораў, якія былі перад ёй. Адна толькі Рычардс, вінаватая Рычардс, выказала пачуцці душы, сустрэўшы яе няскладнымі словамі прывітання і схіліўшыся над заблудзіўшайся дзяўчынкай са шчырай любоўю. — Ах, Рычардс! — уздыхнула місіс Чык. Было-б больш прыемна для тых, хто хацеў-бы не думаць дрэнна аб сваіх бліжніх, і больш прыстойна для вас, калі-б вы своечасова выявілі адпаведнае пачуццё да дзіцяці, якое будзе цяпер дачасна пазбаўлена прыроднага харчавання. — Луіза! — сказаў містэр Домбі. — Няма патрэбы прадаўжаць гэтыя заўвагі. Жанчына зволена, і ёй заплачана. Вы пакідаеце гэты дом, Рычардс, таму што ўзялі з сабою майго сына, майго сына, — сказаў містэр Домбі, унушальна паўтарыўшы гэтыя два словы, — у трушчобы і ў грамаду, аб якіх нельга падумаць, каб не ўздрыгнуцца. Мне здаецца, Луіза, што другая нянька, гэта маладая асоба, — тут міс Ніпер моцна ўсхліпнула, — будучы значна маладзейшай і знаходзячыся, бясспрэчна, пад уплывам карміліцы Поля, можа астацца. Будзьце ласкавы загадаць, каб заплацілі фурману, які адвязе гэту жанчыну ў... — містэр Домбі запнуўся і зморшчыўся... — у Сады Стэгса. Полі накіравалася да дзвярэй, а Фларэнс чаплялася за яе вопратку і вельмі чулліва ўпрашвала яе не ісці. Кінжалам у сэрца і стралой у мозг уразіла ганарыстага бацьку гэта відовішча: яго плоць і кроў, ад якой ён не мог адрачыся, горнецца да гэтай невуцкай чужой жанчыны, калі ён сядзіць тут. Па сутнасці, яго не цікавіла, да каго звяртаецца і ад каго адварачваецца яго, дачка. Востры пакутлівы боль пранізаў яго, калі ён падумаў аб тым, як зрабіў-бы яго сын. Ва ўсякім выпадку сын яго моцна плакаў у гэту ноч. Праўду кажучы, у беднага Поля была больш грунтоўная прычына для слёз, чым у большасці сыноў гэтага ўзросту, бо ён пазбавіўся сваёй другой маткі з прычыны катастрофы, такой-жа раптоўнай, як тая страта, якая засмуціла пачатак яго жыцця. {{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ VII'''''|}}{{Цэнтар|'''''Позірк з птушынага палёту на месца пражывання міс Токс, а таксама на сардэчную прывязанасць міс Токс.'''''|}} Міс Токс жыла ў маленькім цёмным доме, які ў нейкі далёкі перыяд англійскай гісторыі праціснуўся ў фешэнебельны<ref>''Фешэнебельны'' — які адпавядаў густам "свецкага" грамадства, г. зн. багатага дваранства і буйнай буржуазіі.</ref> раён на заходнім канцы горада, дзе і знаходзіўся, падобна беднаму сваяку, у цені вялікай вуліцы, якая пачыналася за рогам,<noinclude></noinclude> h4iyzx4xls6qkc1hyt8k8r9vlo05p2b 104 23240 84334 84186 2022-08-02T13:54:58Z Sopcan 3564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Дзіўным адчуваньнем было стаяць на мозаічнай мармуровай падлозе гэтых вялізных заляў, з вялізнымі статуямі, якія высока ўзьнімаліся з абодвых бакоў, і бачыць, як мы бачылі ў той дзень, вялізных срабрыстых вугроў, што віліся над нашымі галовамі, ды спалоханых рыб, якія шпарка ўцякалі па ўсіх кірунках ад сьвятла нашых ліхтарань. Мы хадзілі з пакою ў пакой, адзначаючы ўсе прыметы раскошы, а часамі і таго сласнотнага шаленства, якое, як кажа няўмірушчая легенда, наклікала на гэты народ праклён. Адзін маленькі пакой быў убраны дзіўнымі інкрустацыямі з пэрлямутру, і нават цяпер яшчэ блішчэў апалавымі тонамі, калі сьвятло падала на іх. Рэзьбяная падлога з жоўтага мэталю і такое самае ложка былі кінуты ў кутку, і адчувалася, што тут мог быць калісь спальны пакой царыцы. Але цяпер каля ложка ляжаў агідны чорны сьлізень. Яго агіднае цела паднімалася і апушчалася ў павольным рытме і здавалася злым духам, які круціўся ў самым асяродку паганскага палацу. Я быў рады і, як даведаўся потым, рады былі і мае таварышы, калі нашы павадыры зноў павялі нас глянуць на зруйнаваны амфітэатр і потым на мол з маяком на беразе, што сьведчыла аб тым, што горад быў морскім портам. Хутка мы вышлі з гэтых злавесных месц і зноў апынуліся на знаёмай морскай раўніне. Нашы прыгоды яшчэ ня зусім скончыліся, бо здарылася яшчэ адна, якая таксама ўсхвалявала<noinclude></noinclude> pdmml67f9kx4d6tdnzitd7oh0z6d6ty 104 23251 84331 84279 2022-08-02T13:52:46Z Sopcan 3564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>нам было цяжка не адстаць ад іх, але яны несьлі з сабою электрычныя ліхтарні, і хоць мы і адсталі, але маглі ісьці за гэтым сьвятлом. Дарога, як і раней, ішла каля базальтавых скал. Далей мы апынуліся на няроўнай мясцовасьці сярод мноства скал і глыбокіх ям. Ісьці было цяжка. Вышаўшы з гэтага хаосу старажытнай лявы, мы вышлі на пахілую раўніну, і тут у самым цэнтры яе ляжаў прадмет. Як глянуў я на яго — у мяне захапіла дух. Напалову ўлезшы ў твань, перад намі ляжаў вялізных памераў параход; ён ляжаў на баку, труба зламалася і вісела пад дзіўным кутком, а фок-мачта была адарвана. Уся-ж рэшта была некранута, і карабель здаваўся такім чыстым і сьвежым, нібы толькі што вышаў з доку. Мы падышлі да яго і апынуліся пад кармой. Можаце сабе ўявіць, як мы адчулі сябе, калі прачыталі надпіс: „Стратфорд, Лёндон“. Наш карабель пашоў за намі ў глыбіню Маракота.<noinclude></noinclude> qa3323fpntr9u8f1k0kvozvxwe2wecw 104 23253 84335 65743 2022-08-02T14:01:11Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>ламалі шкілет карабля і здымалі ўсё, што магло прыдацца ім. Гэта надта вялікая праца, наўрад ці скончаная і цяпер. Мы таксама рады былі зайсьці ў нашы каюты і ўзяць шмат чаго з вопраткі і кнігі, якія ня былі яшчэ зусім папсаваны. Паміж рэчаў, знойдзеных на „Стратфордзе“, быў судовы журнал, які пісаў капітан да апошняга дня і дзе была запісана і наша катастрофа. Як дзіўна было чытаць гэта і ведаць, што капітан ужо няжывы. Вось якім чынам мы атрымалі апошнюю вестку аб нашых таварышох. Калі мы ішлі дахаты, з намі здарылася прыгода, якая паказала нам нечаканыя небясьпекі, якімі абкружаны гэтыя падводныя людзі. Мы зразумелі разам з тым, чаму лік гэтых людзей ня большы, чым быў раней, ня гледзячы на прайшоўшыя сталецьці. Разам з нявольнікамі грэкаў, можна лічыць, што агульны лік іх ня больш, як чатыры — пяць тысяч. Мы сышлі па сходках і пашлі каля джунгляў. Тымчасам Мэнда ўсхвалявана паказаў наверх і пачаў энэргічна клікаць на мігі аднаго з нашых падарожнікаў, які быў на пэўнай адлегласьці ад нас на адкрытай раўніне. І адразу ён сам і акружаўшыя яго пабеглі ў кірунку да высокіх скал і пацягнулі нас за сабой. Мы ўбачылі прычыну пярэпалаху толькі тады, калі апынуліся пад абаронай гэтых скал. У пэўнай адлегласьці над намі, але шпарка падаючы, плыла<noinclude></noinclude> k3gv07x2i1mnha3tgyokvhyuzlddjr7 104 23254 84336 65797 2022-08-02T14:06:21Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>вялізная рыба вельмі дзіўнай формы. Нібы плыла наўзьдзіў казачная пярына, мяккая і пышная, з белай ніжняй часткай і доўгай чырвонай пасачкай, хістаньні якой і пасувалі яе ў вадзе. Здавалася, што ў яе ня было ні роту, ні вачэй, але яна хутка паказала свой вялікі спрыт. Член нашай кампаніі, што быў на адкрытай раўніне, пабег пад тую самую заслону, што і мы, але спазьніўся. Я ўбачыў, як страх скрывіў яго твар, калі ён зразумеў свой лёс. Страшная істота падала на яго, абвалакла яго з ўсіх бакоў, ляжала на ім і жахліва пульсавала. Нібы цела яе кідалася а каралевыя скалы і разьбівалася на кавалкі. Трагедыя адбывалася ў некалькіх ярдах ад нас і ўсё-ткі нашы падарожнікі былі так зьбянтэжаны нечаканасьцю ўсяго гэтага, што здавалася, страцілі ўсякую здольнасьць дзейнічаць. Тут выскачыў наперад Сканлан, скокнуў на шырокую сьпіну жудаснай істоты, з прыгожымі чырвонымі цьмянымі плямамі і ўваткнуў востры канец свайго мэталёвага кія ў мяккую тканку яе цела. Я кінуўся памагаць Сканлану і, урэшце, Маракот і ўсе іншыя рынуліся на страшыдла, якое паволі паплыло ўбок, пакідаючы за сабою ліпучы алеевы сьлед. Наша дапамога ўсё-ткі спазьнілася, бо цяжар вялізнай рыбы зламаў шкляны каптур атлянтыда і ён утапіўся. Гэта быў жалобны дзень, калі мы панесьлі яго цела назад, але гэта быў для нас таксама і дзень урачыстасьці, бо наша дамысьлівасьць вельмі павысіла нас у вачох нашых падарожнікаў.<noinclude></noinclude> bauvrkfqjit8g7xiyl1f0embeuvti20 104 23255 84338 65746 2022-08-02T14:11:01Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Што-ж да дзіўнай рыбы, то профэсар Маракот запэўняў нас, што гэта быў узор рыбы-пакрыўкі, добра ўжо вядомы, але такога памеру, якога ён сам і ўявіць ня мог. Кажу пра гэту істоту таму, што яна выпадкова ўнесла ў наша жыцьцё трагедыю, але я мог-бы напісаць, а мо’ і сапраўды напішу, цэлую кнігу пра дзіўнае жыцьцё, якое бачыў тут. У жыцьці морскіх глыбінь пераважаюць чырвоныя і чорныя фарбы, расьліннасьць-жа самага белага колеру, і валокны гэтых расьлін такія моцныя, што іх рэдка паднімалі наверх невадамі, так што навука прышла да выніку, што дно акіяну голае. Шмат якія з морскіх відаў неапісоўнай прыгожасьці, другія-ж такія страшныя, што падобны на здані, і такія небясьпечныя, што ў гэтым стасунку з імі ня можа сьпірацца ніякая земнаводная жывёліна. Я бачыў чорную рыбу футаў трыццаць удоўжкі з жахлівым джалам на хвасьце, адзін удар якога забіў-бы кожную жывёлу. Я бачыў яшчэ жывёлу, падобную да жабы, з пукатымі зялёнымі вачыма, якія проста ёсьць разьзяўленае горла з вялізным кіндзюком. Спатканьне з гэтай жывёлай — сьмерць, калі толькі няма пры сабе электрычнага ліхтара, якім адганяеш яе. Я бачыў сьляпога чырвонага вугра. Ён ляжыць сярод скал і забівае атрутай, якую выпускае з сябе. Я таксама бачыў вялізарнага морскага скорпіёна, аднаго з страшыдлаў глыбінь, і рыбу міксіну, якая жыве ў морскіх джунглях.<noinclude></noinclude> rwf80w15kfwka6qqp96xvdmijn3pcn9 104 23256 84339 65747 2022-08-02T14:16:53Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Аднойчы мне таксама пашчасьціла ўбачыць сапраўдную морскую зьмяю — істота, якая рэдка паказваецца чалавеку, бо жыве яна на самых вялікіх глыбінях і зьяўляецца на паверхні толькі, калі яе выжане з яе прытулку якая-небудзь падводная катастрофа. Дзьве морскія зьмеі мільганулі каля нас неяк, калі мы з Монай хадзілі сярод пучкоў лямэлярый. Істоты гэтыя былі вялізныя — футаў дзесяць увышкі і дзьвесьці ўдоўжкі, чорныя зьверху, срабрыста-белыя зьнізу, з высокай махрой на сьпіне і маленькімі вачыма. Вочы ня большыя, як у быка. Апісаньне гэтых і шмат якіх другіх падобных істот будзе знойдзена ў паперах профэсара Маракота, калі яны калі-небудзь трапяць у вашыя рукі. {{***}} Тыдзень бег за тыднем у нашым новым жыцьці. Жыцьцё гэта зрабілася вельмі прыемным, і мы пакрысе настолькі выўчылі старажытную, усімі забытую мову, каб мець магчымасьць хоць як-небудзь размаўляць з нашымі таварышамі. У гэтых людзей было даволі ўсяго і для вывучэньня, і для забавы, і Маракот ужо так апанаваў старажытнай хэміяй, што пераконвае, нібы можа зрабіць рэволюцыю ва ўсіх земных прадстаўленьнях, калі толькі яму ўдасца перадаць свае веды. Між іншым, атлянтыды ўмелі раскладаць атом, і хоць вызваленая энэргія меншая, чым думаюць нашы вучаныя, але яе ўсё-ткі даволі, каб забясьпячаць атлянтыдаў вялікім запасам<noinclude></noinclude> np77blaw1r7t81fvnijatptx9amu7up 104 23257 84340 67444 2022-08-02T14:21:48Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>сілы. Іх знаёмства з уласьцівасьцямі ды істотай этэру таксама далёка абмінае наша, і гэтая дзіўная перадача думак у малюнках, пры дапамозе якой мы расказалі ім нашу гісторыю, а яны нам сваю, зьяўляецца адбіткам у этэры, набыўшым потым матэрыяльныя формы. І ўсё-ткі, наўпракі іх ведам, былі некаторыя галіны, зьвязаныя з сучасным жыцьцём навукі, на якія забыліся іхныя продкі. Сканлану было дана права паказаць ім гэты факт. Ён цэлыя тыдні быў у нейкім хваляваньні, ледзь ня выдаў нейкі сакрэт, вельмі важны, і заўсёды сьмяяўся над сваімі ўласнымі думкамі. Мы толькі выпадкова бачылі яго за гэты час, бо ён быў вельмі заняты, і яго адзіным таварышом і даручным быў тлусты, вясёлы атлянтыд Бэрбрыкс, які загадваў некаторымі машынамі. Сканлан і Бэрбрыкс сталі вельмі блізкімі таварышамі, — хоць і гутарылі паміж сабою больш на мігі, — і заўсёды завіхаліся цяпер удваіх. Неяк вечарам да нас зайшоў надта вясёлы Сканлан. — Слухайце, профэсар, — сказаў ён Маракоту. — У мяне ёсьць уласная вынаходка, якую я хачу перадаць гэтым людзям. Яны сёе-тое паказалі нам, і мне здаецца, што нам пара заплаціць за гэта. Як-бы гэта склікаць іх заўтра вечарам на прагляд. — Джас ці Чарльстон? — запытаў я. — Чарльстон — глупства. Пачакайце, пакуль самі ўбачыце. Дарагі мой, гэта нязвычайная штука… не,<noinclude></noinclude> ea1ncrxhqf2eslpeaweex6x04qcg63k 104 23258 84341 65799 2022-08-02T14:29:05Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>я не скажу больш ані слова. Толькі гэта і скажу. Я не асаромлю вас. У мяне ёсьць тавар і я хачу здаць яго. У выніку ўся грамада сабралася назаўтра ўвечары ў знаёмай залі. Сканлан і Бэрбрыкс стаялі вясёлыя ад радасьці. То адзін з іх, то другі дакраналіся да кнопкі і тады… але, кажучы, як Сканлан: — Аддаю яму справядлівасьць і зьдзівіў-жа ён нас! „2. L. О. гаворыць, — гукаў голас. — Лёндон {{Абмылка|гагорыць|гаворыць}} Брытанскім выспам. Прараканьне пагоды. — Тут пачуўся звычайны выраз пра ціск і антыцыклёны. — Бюлетэнь апошніх навін. Яго вялікасьць кароль адкрыў сёньня раніцою новы флігель больніцы для дзяцей у Хамэрслуце…“ І так далей, і так далей, у звычайным парадку. Першы раз апынуліся мы зноў у Англіі рабочай будзеншчыны, якая мужна корпалася над штодзеннай працай у краіне, што схіліла сваю дужую сьпіну пад ваеннай завінавачанасьцю. Потым мы даведаліся пра чужаземныя навіны, спортыўныя навіны, стары сьвет гучэў усё аднэй і тэй самай аднастайнай нотай. Нашы сябры атлянтыды слухалі зьдзіўленыя, але нічога не разумелі. Калі першым нумарам пасьля навін вайсковая оркестра грымнула марш з „Лёэнгрына“, у людзей вырваўся сапраўдны гук захапленьня, і сьмешна было бачыць, як кідаліся яны на сцэну, паднімалі заслону, заглядалі за экран,<noinclude></noinclude> 7hbjcxiwee5wkwcfcysg2kc9fcnij5c 104 23259 84342 65807 2022-08-02T14:33:57Z Sopcan 3564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="VasyaRogov" /></noinclude>каб знайсьці крыніцу музыкі. Так, мы назаўсёды пакінулі сьлед аб сабе ў падводнай цывілізацыі: — Не, васпан, — сказаў потым Сканлан. Я ня мог зрабіць перадатачную станцыю. У іх няма патрэбнага матэрыялу, а ў мяне не хапае для гэтага мазгоў. Але ў сябе дома я зрабіў уласную ўстаноўку і чую кожную станцыю Злучаных Штатаў. Мне здавалася сьмешным, што з усёй гэтай электрычнасьцю пад рукамі і з іх куды больш разьвітай шкляной вытворчасьцю, чым у нас, мы не маглі-б зрабіць што-небудзь, што прыняло-б хвалю этэру, а хваля напэўна ўжо прайшла-б праз ваду таксама лёгка, як і праз паветра. Бэрбрыкс ледзь не самлеў, калі мы прынялі першую перадачу, але цяпер ён зразумеў усё гэта, і мне здаецца, што гэтая ўстаноўка так і застанецца. Сярод вынаходак хэмікаў Атлянтыды ёсьць газ, які ў дзевяць раз лягчэй за вадарод, і Маракот назваў гэты газ „лівігенам“. Яго практыка з гэтым газам надала нам думку пасылаць шкляныя кулі з весткамі пра наш лёс на паверхню акіяну. — Я растлумачыў Мэндэ сваю думку, — сказаў ён. — Ён даў загад рабочым сылікатнага заводу, і праз дзень ці два кулі будуць гатовы. — Але як-жа нам палажыць туды нашы весткі? — Для газу пакінута маленькая дзірачка, праз яе мы можам праціснуць паперы. А гэтыя аматары<noinclude></noinclude> n8yxe7omc9orojsatd3x2g9xgnvfbn3 84343 84342 2022-08-02T14:36:24Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>каб знайсьці крыніцу музыкі. Так, мы назаўсёды пакінулі сьлед аб сабе ў падводнай цывілізацыі: — Не, васпан, — сказаў потым Сканлан. Я ня мог зрабіць перадатачную станцыю. У іх няма патрэбнага матэрыялу, а ў мяне не хапае для гэтага мазгоў. Але ў сябе дома я зрабіў уласную ўстаноўку і чую кожную станцыю Злучаных Штатаў. Мне здавалася сьмешным, што з усёй гэтай электрычнасьцю пад рукамі і з іх куды больш разьвітай шкляной вытворчасьцю, чым у нас, мы не маглі-б зрабіць што-небудзь, што прыняло-б хвалю этэру, а хваля напэўна ўжо прайшла-б праз ваду таксама лёгка, як і праз паветра. Бэрбрыкс ледзь не самлеў, калі мы прынялі першую перадачу, але цяпер ён зразумеў усё гэта, і мне здаецца, што гэтая ўстаноўка так і застанецца. Сярод вынаходак хэмікаў Атлянтыды ёсьць газ, які ў дзевяць раз лягчэй за вадарод, і Маракот назваў гэты газ „лівігенам“. Яго практыка з гэтым газам надала нам думку пасылаць шкляныя кулі з весткамі пра наш лёс на паверхню акіяну. — Я растлумачыў Мэндэ сваю думку, — сказаў ён. — Ён даў загад рабочым сылікатнага заводу, і праз дзень ці два кулі будуць гатовы. — Але як-жа нам палажыць туды нашы весткі? — Для газу пакінута маленькая дзірачка, праз яе мы можам праціснуць паперы. А гэтыя аматары-<noinclude></noinclude> rgl0sor7nzay44qlykl9rp82vgew3k0 104 23260 84344 65967 2022-08-02T14:40:12Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>рабочыя закаркуюць дзірачку. Я пэўны, што кулі выскачаць на паверхню мора, як толькі мы іх выпусьцім. — І будуць плаваць цэлы год, незаўважаныя нікім. — Гэта можа здарыцца. Але куля будзе адбіваць праменьні сонца. Гэта, бясспрэчна, зьверне на сябе ўвагу. Мы знаходзіліся на лініі параходных зносін паміж Эўропай ды Паўднёвай Амэрыкай. Я ня бачу прычыны, чаму ня знойдуць хоць адну кулю, калі пашлём некалькі. — І вось, дарагі мой Тальбот, або вы другія, што чытаюць гэтае апавяданьне, якім чынам трапіў ён у вашы рукі. Але за гэтым можа таіцца куды больш значны плян. Думка нарадзілася ў таленавітых мазгох амэрыканскага мэханіка. — Скажыце-ж, сябры, — сказаў ён, калі мы сядзелі адны ў нашым пакоі, — нам тут унізе і добра жывецца, і яда добрая, і жанчыну тут знайшоў такую, што любая ў Філадэльфіі і двух пэнсаў перад ёю няварта, а ўсё-ткі бывае, — я адчуваю, што хацеў-бы яшчэ разок пабачыць зямлю. — Мы ўсе, магчыма, адчуваем тое самае, — сказаў я, — але я ня бачу, як вы спадзяваліся-б зрабіць гэта. — Слухайце! Калі гэтыя кулі з газам могуць вынесьці весткі пра нас, то, магчыма, яны вынесуць і нас. Ня думайце, што я жартую. Я ўсё гэта ўжо<noinclude></noinclude> csfxu1rbhzcnoyfeys18k1tdym5j43y 104 23261 84346 67445 2022-08-02T14:49:05Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Ды што-ж вы гаворыце, галубок, як-жа можа быць, каб хто-небудзь нас чакаў? — Магчыма, нават і гэта можна было-б наладзіць, — сказаў Маракот. — Мы можам даць на адлегласьці мілі або дзьвёх дакладную даўжыню і шырыню нашага становішча. — І яны спусьцілі б нам лесьвіцу, — сказаў я з нейкай гаркатой. — Лесьвіца — глупства. Гаспадар мае рацыю. Слухайце, містэр Хэдлей, вы напішыце ў вашым пісьме, якое думаеце пасылаць сусьвету… — дапраўды. Я ўжо бачу радкі ў газэтах! — што мы на 27 паўночнай шырыні і на 28,14 заходняй даўжыні, ці якая там лічба будзе правільнай. Зразумелі? Потым вы скажаце, што тры самых важных у гісторыі чалавекі, вялікі чалавек навукі Маракот і малады зьбіральнік усялякіх страхаў Хэдлей і Боб Сканлан, самы важны мэханік і гонар Мэрыбэнка, усе крычма-крычаць і клічуць на дапамогу з дна мора. Вы сочыце за маёй думкай? — Ну, што-ж далей? — Ну, так тут, разумееце, іх чарга. Гэта нешта накшталт выклікаў, аб якім яны ня будуць маўчаць. Накшталт таго, як я чытаў пра Стэнлея, знайшоўшага Лівінгстона. Гэта ўжо іх справа будзе знайсьці спосаб дастаць нас або злавіць нас на тым канцы, калі мы толькі адважымся выбрацца адгэтуль. — Мы самі можам прапанаваць ім спосаб, — сказаў профэсар. — Хай яны кінуць вымяральнік глыбінь<noinclude></noinclude> 9x9b8c8e4ormdxdwn7oyiaczyyjsrhm 104 23262 84345 65762 2022-08-02T14:44:01Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>абдумаў. Хай мы злучым тры або чатыры кулі разам, каб нас добра магло падняць. Разумееце? Мы тады надзенем нашы шкляныя каптуры і прывяжам сябе да куль. Калі зазвоніць званок, мы адрываемся і ляцімо ўверх. Што можа спыніць нас паміж гэтым месцам і паверхняй мора? Акула, магчыма. Ну, акула — глупства. Мы праімчаліся б міма яе і яна нават ня ведала-б, што мы тут былі. Яна падумала-б, што гэта тры пошугі сьвятла, і нас-бы так несла, што мы там, урэшце, падскокнулі-б на пяцьдзесят футаў у паветра. Кажу вам, што хто ўбачыць, як мы вылецім, зашэпча пацеры. Але, калі дапусьціць, што гэта магчыма, што-ж будзе далей? — Ды кіньце вы думаць пра гэта далей. Трэба паспрабаваць шчасьця, а не — дык мы тут навекі заселі. Я першы адважуся зрабіць гэта. — Я, зразумела, вельмі хачу вярнуцца, нават толькі для таго, каб расказаць аб нашых выніках навуковым таварыствам, — сказаў Маракот. — Толькі мая асабістая прысутнасьць можа прымусіць іх зразумець новыя веды, набытыя мною. Я за тое, каб паспрабараць, як і Сканлан. Мабыць, бліскучыя вочы Моны мелі ўплыў на мяне, але я быў з трох найменш захопленым. — Тое, што вы прапануеце, было-б зусім вар’яцтвам. Калі нас ніхто ня будзе чакаць на паверхні, то мы, бясспрэчна, будзем кружыцца па хвалях і загінем ад голаду ды смагі.<noinclude></noinclude> rdbqqweq14zevjihekfesauy9iaf1b9 104 23263 84348 65763 2022-08-02T14:53:07Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>у гэтыя воды, і мы знойдзем яго. Калі ён спусьціцца, мы можам прывязаць да яго вестку пра сябе і папрасіць іх памагчы нам. — Вы сказалі разумныя словы, — гукнуў Боб Сканлан. — Зразумела, так трэба і зрабіць. — А калі якая-небудзь жанчына захоча падзяліць з намі лёс, то чацьвярым таксама лёгка падняцца, як і траім, — сказаў Маракот, сьмяючыся з мяне. — Ужо калі так, то пяцярым таксама лёгка падняцца, як і чацьвярым, — сказаў Сканлан. — Але вы ўсё ведаеце цяпер, містэр Хэдлей. Напішеце ўсё гэта і праз шэсьць месяцаў мы зноў будзем у Лёндон-Рывер. І вось мы цяпер пасылаем нашы дзьве кулі ў ваду, якая для нас тое самае, што паветра для вас. Нашы дзьве маленькія лёгкія кулі вылецяць наверх. Ці страцяцца яны ў дарозе? Магчыма. А мо’ мы можам спадзявацца, што адна выб’ецца. Мы пакідаем гэта на міласьць лёсу. Калі нічога нельга зрабіць для нас, то хай-жа тыя, хто любіць нас, ведаюць што мы жывём шчасьліва. Калі, з другога боку, нашу прапанову можна выканаць і на дапамогу нам прыдуць грошы ды энэргія, мы далі вам спосаб, як гэта зрабіць. Пакуль-жа, бывайце, або да спатканьня. {{***}} Так скончылася апавяданьне, якое было ў шкляной кулі.<noinclude></noinclude> ox7rasv0x34wut9i945bl0txdemtk1i 104 23264 84351 67453 2022-08-02T15:00:14Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Гэтае апавяданьне мае ў сабе падзеі, якія адбыліся да тых часоў, калі куля была злоўлена. Калі рукапіс быў ужо ў друку, прышоў і эпілёг — нечаканы і сэнсацыйны. Я кажу пра выратаваньне нашых адважных падарожнікаў паравой яхтай містэра Фэвэрджара і аб вестцы, прысланай бяздротавым тэлеграфам з гэтай яхты і прынятай кабельнай станцыяй выспаў Кап-дэ-Вэрдэ, якая толькі што перадала яе ў Эўропу і Амэрыку. Гэта паведамленьне было надрукавана містэрам Кіосборн, вядомым прадстаўніком „Аб’яднаньня друку“. Выходзіць, што адразу за тым, яе першая вестка аб становішчы профэсара Маракота ды яго сяброў дасягнула Эўропы, у надзеі выратаваць іх, ціха і шпарка была організавана экспэдыцыя. Містэр Фэвэрджар даў гэтай экспэдыцыі сваю вядомую паравую яхту „Марыён“, на якой паехаў і сам. „Марыён“ вышла з Шэрбургу ў чэрвені, узяла ў Саўгемптоне на борт містэра Кіосборна ды кіно-опэратара і адразу-ж адплыла ў паласу акіяну, паказаную ў дакуманце Хэдлея. Паласа гэта была дасягнута 1-га ліпня. Быў апушчаны дрот вымяральніка глыбінь, і яго паволі цягнулі па дне акіяну. На канцы гэтага дроту побач з цяжкім грузам была прычэплена бутэлька, у якой быў ліст. Вось ён. „Ваша паведамленьне атрымана сьветам, і мы тут, каб памагчы вам. Мы пасылаем дублікат гэтага паведамленьня па бяздротавай перадачы ў надзеі,<noinclude></noinclude> qex2lclihapy70lkus9b1uqm9jrkro9 104 23265 84354 67455 2022-08-02T15:04:19Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>што яно дасягне вас. Мы паволі пройдзем паласу, у якой вы знаходзіцеся. Калі вы адвяжаце гэту бутэльку, дык, калі ласка, улажэце ў яе ваша ўласнае паведамленьне. Мы будзем рабіць так, як вы напішаце“. Два дні „Марыён“ паволі плаваў узад і ўперад бяз жадных вынікаў. На трэці дзень паратавальную экспэдыцыю чакала вялікае здарэньне. З вады ў некалькіх стах ядрах ад яхты выскачыла невялікая бліскучая куля. Гэта быў шкляны вястун такога самага выгляду, які быў апісаны ў першым паведамленьні. Пасьля таго, як мы яго неяк разьбілі, прачыталі наступны ліст: „Дзякуем, дарагія сябры. Мы высока цэнім вашу адданасьць і энэргію. Мы лёгка атрымліваем вашыя бяздротавыя паведамленьні і маем магчымасьць адказваць вам такім самым спосабам. Мы прабавалі схапіць ваш дрот, але плынь высока паднімае яго і яна адносіцца далей куды хутчэй, чым нават самыя шпаркія з нас могуць рухацца супроць вады. Мы мяркуем зрабіць нашу спробу а шостай гадзіне раніцы, што, паводле нашых вылічэньняў, будзе ў аўторак, пятага ліпеня. Мы будзем паднімацца па адным. Так кожная практычная парада, што вынікае з нашай практыкі, магла быць перадана па бяздротавым тэлеграфу тым, хто паднімецца пазьней. Яшчэ раз шчырае дзякуй. Маракот. Хэдлей. Сканлан“. Цяпер нітка апавяданьня пераходзіць да містэра Кіосборна.<noinclude></noinclude> ht50k02adwbijcgn10qhkwnmoevzj2m 104 23266 84355 67422 2022-08-02T15:09:14Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> — Была дзіўная раніца, і цёмна-пурпуровае мора было гладкае, як возера. Прыгожы сіні небасхіл не парушаўся ніводнай хмаркай. Увесь экіпаж „Марыён“ з самай раніцы нарыхтаваўся і чакаў здарэньняў з самай напружанай цікавасьцю. Па меры набліжэньня вызначанай гадзіны мы хваляваліся. На сыгнальнай мачце пасадзілі наглядальніка, і роўна за пяць хвілін да шасьці гадзін мы пачулі яго крык і ўбачылі, што ён паказвае на ваду каля левага борта. Мы ўсе сабраліся на гэтым баку палубы і я ўзьлез на лодку, з якой мне добра было відаць. Скрозь спакойную ваду я ўбачыў нешта падобнае да срабрыстага пухіра, які паднімаўся з вялікай шпаркасьцю з глыбінь акіяну. Ён прарваў паверхню мора ярдах у двухстах ад карабля і падняўся высока ў паветра. Гэта была прыгожая, бліскучая куля каля трох футаў у дыямэтры. Яна паднялася надта высока і потым паляцела ад лёгкага ветрыку, як гэта было-б з дзіцячай паветранай куляй. Гэта было дзіўна, але мы і напалохаліся, бо можна было думаць, што куля адарвалася, і груз, які яна павінна была вынесьці наверх, застаўся ў моры. Адразу-ж мы паведамілі аб гэтым па тэлеграфу. — Ваш вястун зьявіўся каля карабля. Да яго нічога ня было прывязана і ён паляцеў. Адначасна мы спусьцілі лодку, каб быць гатовымі да ўсялякіх падзей. Роўна ў шэсьць гадзін наш наглядальнік падаў зноў знак, і праз мінуту я ўбачыў другую {{перанос пачатак|п=срабры|к=стую}}<noinclude></noinclude> r45pwlgjif3l6p3x8f74x7vc5g8zqor 104 23267 84356 65768 2022-08-02T15:14:30Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{перанос канец|п=срабры|к=стую}} кулю, якая выплывала з вады куды павальней, чым першая. Калі яна дасягнула паверхні мора то паплыла ў паветры, але груз яе падтрымліваў на вадзе. Груз гэты пры разглядзе аказаўся пакункам кніг, папер і розных прадметаў, запакаваных у рыб’ю скуру. Увесь мокры, ён быў падняты на палубу, і аб ім было паведамлена па бяздротаваму тэлеграфу. Мы нецярпліва чакалі {{Абмылка|паступнай|наступнай}} кулі. Яна ня прымусіла сябе доўга чакаць. Але ў гэты раз бліскучая куля паднялася высока ў паветра і пад ёю, на наша вялікае зьдзіўленьне, была падчэплена зграбная фігура жанчыны. На паветра яе падняла толькі шпаркасьць руху і, праз мінуту, мы падцягнулі яе да борту карабля. Скураны абруч быў моцна прывязаны да верхняй часткі шкляной кулі і ад яго ішлі даўгія рамяні, прывязаныя да шырокага скуранога пояса вакол прыгожай яе таліі. Верхняя частка яе цела была пакрыта дзіўным шкляным каптуром, падобным да ігрушы, — я называю гэта шклом, але гэта быў той самы пруткі матэрыял, як матэрыял і шкляной кулі. Гэты каптур быў бадай празрысты, са срэбнымі жылкамі на ім. У ім былі моцныя гнуткія прывязі каля пояса і на плячах, што рабіла яго зусім недасяжным для вады. У сярэдзіне-ж быў, як і апісана ў першым рукапісу Хэдлея, новы, але вельмі лёгкі і практычны хэмічны апарат для аднаўленьня паветра. Гэты дыхальны звон быў зьняты з некаторымі перашкодамі, і жанчыну паднялі на борт. Яна ляжала там самлелая,<noinclude></noinclude> 3f358fxzg5zvdfzcobff931riu7tz9d 104 23269 84357 65770 2022-08-02T15:18:09Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>але яе правільнае дыханьне давала нам надзею, што яна хутка ачуняе ад шпаркае падарожы і перамены ціску. Гэта, відаць, тая жанчына атлянтыдка, якая ўспамінаецца ў першай вестцы Хэдлея пад назвай Моны, і калі мы яе можам узяць за ўзор, то атлянтыды — сапраўды раса, вартая таго, каб вярнуць яе на зямлю. Жанчына — цьмяная, у яе прыгожыя, правільныя і шляхетныя абрысы твару, даўгія чорныя валасы і дзіўныя карыя вочы, якімі яна цяпер аглядае ўсё вакол з дзіўным непаразуменьнем. Чарапашынкі і парлы ўбіралі яе сьветлую туніку і заблыталіся ў яе цёмных валасох. Нельга было сабе ўявіць больш дасканалай наяды глыбінь. Гэта было само ажыцьцяўленьне таямніцы і чар мора. Мы бачылі, як прытомнасьць зноў вярнулася ў гэтыя прыгожыя вочы, потым яна, бы тая лань, схапілася, падбегла да борту карабля і гукнула: — Сайрэс! Сайрэс! Мы ужо супакоілі па радыётэлеграфу тых, хто яшчэ быў пад вадою. Цяпер яны пачалі зьяўляцца шпарка адзін за адным па чарзе. Паднімаліся на трыццаць або сорак футаў у паветра і потым падалі назад у мора, адкуль мы іх шпарка паднімалі на карабель. Усе трое былі няпрытомныя, а ў Сканлана з носу і вушэй цякла кроў. Але праз гадзіну ўсе ўжо маглі, калі і ня цьвёрда, але ўсё-ткі стаяць на нагах. Мне здаецца, што першы рух кожнага з іх быў характарны.<noinclude></noinclude> pb5o537o9taqi6q03nzxtawuxpho60k 104 23270 84358 65771 2022-08-02T15:21:03Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude> Вясёлая кампанія павяла Сканлана ў бар, адкуль цяпер чуваць вясёлыя гукі, якія шкодзяць гэтаму апісаньню. Профэсар Маракот схапіў скрутак папер, выцягнуў адну, сьпісаную выключна, наколькі я мог меркаваць, альгебраічнымі знакамі, ды зьнік унізе. Сайрэс Хэдлей падбег да нязвычайнай дзяўчыны і, паводле апошніх вестак, падобна да таго, што з ёй не расстанецца. Такое становішча спраў, і мы спадяземся, што наша слабое радыё данясе нашу вестку да станцыі Кап-дэ-Вэрдэ. Больш поўныя падрабязнасьці гэтай дзіўнай гісторыі, як і сьлед, раскажуць пазьней ужо самі адважныя падарожнікі.<noinclude></noinclude> po8ckldkwh9qe88lca9hjvvnoniy7b4 104 23271 84359 67456 2022-08-02T15:27:37Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{Цэнтар|{{Разьбіўка|ГІСТАРЫЧНАЯ СПРАЎКА.}}|памер=140%}} Паводле легенды старажытных грэкаў, на захад ад Гібральтару была зямля, якую яны называлі Атлянтыда. Асабліва падрабязна піша ў сваіх творах аб гэтай зямлі вядомы грэцкі філёзоф Плятон. Як піша ён, зямлю гэту засялялі атлянты. Яны славіліся апрацоўкай мэталяў, на якія іх край быў вельмі багаты. Морская дзяржава атлянтаў вяла захопную політыку, захапіла частку Афрыкі і Эўропы, і толькі Атэнам удалося адбіць атлянтаў. Атлянты вельмі ганарыліся сваёй сілай, таму, па загаду Зэўса, іх зямля была затоплена. Пазьней, калі вынашлі Амэрыку, вучоныя прабавалі давесьці, што Атлянтыда і Амэрыка тое самае. Лічылі яны за Атлянтыду Канарскія выспы, і выспу Крыт, дзе ў другім тысячагодзьдзі да хрысьціянскай эры была высокая бронзавая культура морская дзяржава „міносаў“ (тытул крыцкіх цароў). Лічылі таксама за Атлянтыду і Заходнюю Афрыку. За апошні час Шультэн і Натоліцкі вельмі пераканаўча даводзяць, што Атлянтыда — гэта старажытны Тартэс або Таршыш. Гэта быў самы буйны гандлёвы асяродак старажытнасьці. Знаходзіўся ён на высьпе ў вусьці р. Гвадалквівіра. Выспа да нашага часу зьнікла. Тартэс быў перадатачным {{перанос пачатак|п=пунк|к=там}}<noinclude></noinclude> 0iu72o769oubrjfwto1t7e3un642n1n 104 23272 84360 65773 2022-08-02T15:33:28Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{перанос канец|п=пунк|к=там}} у гандлі мэталямі паміж паўночна-зах. Эўропай і Міжзем’ем. Ён быў разбураны кортагененамі каля 530 году да хр. эры. Геолёгічныя даныя не сьцьвярджаюць, што ў Атлянтычным акіяне было вялікае сухазем’е, але выспы маглі існаваць да апошняга часу, бо ўвесь гэты абсяг мае сьляды нядаўнага апусканьня. Паводле даных геолёгіі, існавалі вялікія абсягі сухазем’я, якія ў датрацічныя часы злучалі Бразылію з Афрыкай і Паўночную Амэрыку з Вялікабрытаніяй. Гэтае сухазем’е шмат якія вучоныя і называюць Атлянтыдай. Што сухазем’е ў паўночнай частцы Атлянтычнага акіяну было калісьці сьведчыць і тое, што наземная фаўна Паўночнай Эўропы і Паўночнай Амэрыкі мае шмат агульнага, і тое, што горныя хрыбты Англіі апускаюцца пад ровень мора і з тым самым характарам складак зьяўляюцца ў Паўночнай Амэрыцы. Гэтае сухазем’е існавала ў палеозойскую эру, у мэзозойскую эру, яно неаднакроць залівалася морам, а ў трацічны пэрыод яно паступова распалася і трапіла пад ровень мора. Легенда аб Атлянтыдзе, аднак, ня тычыцца гэтага даўно зьніклага сухазем’я, а павінна быць аднесена да больш паўднёвых абсягаў, дзе магчыма дапусьціць шпаркія апусканьні сухазем’я. Аб іх сьведчаць і затопленыя рэчышчы, і няроўнае дно мора, і частыя ў гэтым абсягу вульканы. Вось як аб гэтым піша сам Борхард у замежным часопісу: „Сонца яшчэ было нізка над кругавідам,<noinclude></noinclude> 6oipqyt6ewukwdkipgzxwi1x5bh4zyi 104 23273 84361 67424 2022-08-02T15:38:35Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>але я выразна мог бачыць у мой бінокль пляскаты ўзгорак, акружаны вялікім колцам, парослы дзікімі кустамі. Праз дваццаць хвілін я стаяў ужо на ўзгорку. Бязумоўна, гэта было старажытнае паселішча, як можна было меркаваць па рэштках вялікай даўнейшай сьцяны. Кругом мяне ішла нізкая сьцяна. Але маё зьдзіўленьне было яшчэ большае, калі з вяршыні ўзгорку я разгледзеў другое большае кола, якое абнімала першае. Гэта былі, бязумоўна, вялізарныя концэнтрычныя кругі, аб якіх пісаў Плятон“. І у наступны дзень — ён зноў на тым самым узгорку разам з рэктарам бліжэйшага францускага коледжу. Рэктару добра вядомы вялізарныя колы равоў, і пастух-тубылец паведамляе ім назву ўзгорку: „Касфгалат“, што значыць — „водная крэпасьць“. У Плятона тая самая назва ўзгорку. Што гэта — выпадковае супаданьне ці сапраўды захаваная старажытная назва, якая цяпер наўрад ці падышла-б, бо ўжо тысячалецьці вада не заходзіць у равы, з таго часу, як зямля зжавала і праглынула возера, каналы і прыстань. Але на гэтым узгорку ляжалі нязьлічоныя кавалкі даўнейшых пабудоў, статуй і рэчаў. Яны таксама сьведкі даўно мінулых часоў. Куды-б ні пашоў Борхард, ён скрозь на ўзгорку і вакол яго натыкаецца на важныя знаходкі. Зямля далёка вакол засеяна руінамі і рэшткамі старажытнага начыньня. Гэтыя рэшткі не маглі быць штучна сабраны тут нават за самы доўгі тэрмін часу і, {{перанос пачатак|п=бяз|к=умоўна}}<noinclude></noinclude> qv72dw14x9vfymz7mcy3uues6m42vq1 104 23274 84362 65775 2022-08-02T15:45:00Z Sopcan 3564 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Sopcan" /></noinclude>{{перанос канец|п=бяз|к=умоўна}}, зьяўляюцца сьведкамі таго пэрыоду, калі мясцовасьць была густа заселена. Але таму, што ў гістарычныя часы ў гэтым райне ня было ніводнага паселішча, і нідзе не ўспамінаецца ні аб чым падобным, то шмат што гаворыць за тое, што Полю Борхарду ўдалося сапраўды знайсьці месца старажытнай Атлянтыды. Гэта — рэшткі бадай суцэльнага вялізарнага будынку, кругам на пяць кілёмэтраў. І дасьлядоўца так канчае свой ліст: „Атлянтыда“ Плятона ня была казкай. Яго паведамленьне датычыла ня Паўднёвай Гішпаніі, але „мора Аталянаў“, „мора Трытонаў“, Дыодора, якое яшчэ цяпер называецца „Бар Аталя“ і прадстаўляе сабою бадай высахлае вазярко Джэрэт“. Але заставалася яшчэ адно важнае пытаньне: ці прызнаюць французы, ва ўладаньнях якіх была зроблена вынаходка, правільнасьць яго. У Туніс прыехаў з Парыжу дырэктар Кіраўніцтва Археолёгічных вынаходак. Борхард паведаміў яму свае меркаваньні, якія паклаў у аснову вышуканьня, паказаў яму ўзгорак, колы, нязьлічоныя рэшткі і — вялікі момант надышоў: прафэсар Пуансо прызнаў бязумоўна вынаходку Борхарда і паведаміў у Бэрлін, што ў гэту восень можна будзе распачаць грунтоўныя раскопкі. Бясспрэчна, Борхард знайшоў месца, дзе была калісь вялізная Атлянтыда. Мо’ нам удасца зноў убачыць Атлянтыду, як удалося ўбачыць аднаўленьне Геркулянуму і Помпэі.<noinclude></noinclude> 2y8hx2sod3klmhidxga5xs9wty4h8ok 104 23319 84350 79857 2022-08-02T14:57:56Z By-isti 3554 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="By-isti" /></noinclude>пад халодным, пагардлівым поглядам велічных будынкаў. Гэтае адзінотнае месца, дзе паміж каменнямі бруку расла трава, называлася пляцам Прынцэсы. У другім прыватным доме на пляцы Прынцэсы здавалася кватэра з мэбляй нейкаму халастому джэнтльмену, а іменна маёру з адзеравянелым сінім тварам і вачыма, якія выскаквалі з арбіт, у чым міс Токс, як яна сама гаварыла, бачыла «нешта сапраўды ваяўнічае», і паміж ім і ёю абмен газетамі і брашурамі і да таго падобныя платанічныя адносіны падтрымліваліся з дапамогай чорнаскурага слугі маёра, якога міс Токс палічыла «тубыльцам», задавальняючыся гэтай назвай і не звязваючы з ёй ніякіх геаграфічных уяўленняў. Магчыма, ніколі яшчэ не было пярэдняй і лесвіцы меншых памераў, чым пярэдняя і лесвіца ў доме міс Токс. Магчыма, увесь ён, зверху данізу, быў самым няўтульным домікам у Англіі і самым уродлівым; але затое, як гаварыла міс Токс, якое месцазнаходжанне! Там было вельмі мала дзённага святла зімой; сонца ніколі не заглядала нават у лепшую пару года; аб паветры не магло быць і гутаркі, таксама як аб вулічным руху. І ўсё-такі міс Токс гаварыла: «Падумайце аб месцазнаходжанні!» Тое-ж самае гаварыў сінятвары маёр з вачыма, што выпучваліся з арбіт, які ганарыўся пляцам Прынцэсы і пры кожным зручным выпадку з захапленнем пачынаў гутарку ў сваім клубе аб прадметах, маючых адносіны да важных асоб на вялікай вуліцы за рогам, каб мець прыемнасць заявіць, што гэта яго суседзі. Несамавітая кватэра, дзе жыла міс Токс, была яе ўласнасцю, будучы ёй завешчана і атрымана па спадчыне ад нябожчыка ўладальніка мутнага вока ў медальёне, чый мініятурны партрэт з напудранай галавой і касічкай служыў процівагай падстаўцы для чайніка на другім канцы каміннай паліцы ў гасцінай. Хоць маёр Бегсток дасягнуў таго, што ў мастацкай літаратуры называецца вялікім росквітам жыццёвых сіл, і рабіў сваё падарожжа пад гару, тым не менш ён надзвычай ганарыўся тым, што абудзіў цікавасць да сябе ў міс Токс, і цешыў сваю фанабэрыстасць, уяўляючы, быццам гэта выдатная жанчына няроўнадушна да яго. На гэта ён шмат разоў намякаў у клубе ў сувязі з маленькімі жартачкамі, вечным героем якіх быў стары Джо Бегсток, стары Джой Бегсток, стары Дж. Бегсток, стары Джош Бегсток, стары Джо Б. і так далей, бо аплотам і цвярдыняй юмару маёра было самае фамільярнае абыходжанне<ref>''Фамільярнае абыходжанне'' — абыходжанне запраста, па-сяброўску.</ref> з яго-ж уласным імем. — Джой Б., сэр, — казаў часамі маёр, памахваючы кіем, — варты дзюжыны вас. Каб сярод вас было яшчэ некалькі чалавек з пароды Бегстокаў, сэр, вам ад гэтага не стала-б горш. Старому Джо, сэр, нават цяпер няма патрэбы далёка хадзіць па жонку, ён пачаў яе шукаць; але ў яго жорсткае сэрца, сэр, у гэтага Джо, ён непахісны, сэр, непахісны і д’ябальска хітры!<noinclude></noinclude> moo2iv83irqvpi1wv2741mmjg9rsqrh 104 23321 84352 79858 2022-08-02T15:01:17Z By-isti 3554 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="By-isti" /></noinclude>Пасля такой дэкларацыі чулася сапенне, і сіні твар маёра рабіўся пурпуравым, а вочы сударгава расшыраліся і выпучваліся. Яму ў галаву не прыходзіла, што хто-небудзь можа яго не заўважаць або ім пагарджаць; ва ўсякім выпадку ён і не думаў аб тым, што яго не заўважае і ім пагарджае міс Токс. І аднак, як высветлілася, міс Токс забылася пра яго, забылася паступова. Яна пачала забывацца пра яго неўзабаве пасля таго, як выявіла сям’ю Тудляў. Штосьці або хтосьці заняў яго месца і зрабіўся для яе новай крыніцай цікавасці. — Добрай раніцы, пані, — сказаў маёр, сустрэўшы міс Токс на пляцы Прынцэсы праз некалькі тыдняў пасля перамен, адзначаных у апошнім раздзеле. — Добрай раніцы, сэр, — сказала міс Токс вельмі холадна. — Джо Бегсток, міс, — заўважыў маёр са звычайнай сваёй галантнасцю, — даўно не меў шчасця вітаць вас ля вашага акна. З Джо абыходзіліся жорстка, міс. Яго сонца схавалася за хмарай. Міс Токс нахіліла галаву, але, дапраўды, вельмі холадна. — Магчыма, свяціла Джо пакідала горад, міс? — запытаўся маёр. — Я? Горад? О, не, я не пакідала горада, — сказала міс Токс. — Апошнія дні я была вельмі занята. Амаль увесь мой час прысвечан адным вельмі блізкім сябрам. Баюся, што і цяпер у мяне няма вольнай хвіліны. Да пабачэння, сэр! У той час, як міс Токс з самым чароўным выглядам і асанкай пакідала пляц Прынцэсы, маёр стаяў і глядзеў ёй услед з такім сінім тварам, якога ў яго ніколі яшчэ не бывала, бурчачы і мармочучы зусім не ветлівыя заўвагі. — Ах, чорт пабяры, сэр, — сказаў маёр, — поўгода таму назад гэта жанчына абажала тую зямлю, па якой ступаў Джош Бегсток. Што-ж гэта азначае? Падумаўшы, маёр вырашыў, што гэта азначае пастку для мужчыны; што гэта азначае інтрыгу і сіло, што міс Токс расстаўляе пасткі. «Але Джо вы не зловіце, міс, — сказаў маёр. — Ён непахісны, міс, ён непахісны — гэты Джо Б. Непахісны і д’ябальскі хітры!» І зрабіўшы такую заўвагу, ён ухмыляўся аж да вечара. Аднак, калі прайшоў гэты дзень і яшчэ шмат дзён, выявілася, што міс Токс зусім не звяртае ніякай увагі на маёра і зусім аб ім не думае. Калісьці яна мела звычай выпадкова паглядаць у адно са сваіх маленькіх цёмных акенцаў і, чырванеючы, адказваць на прывітанне маёра; але цяпер яна пазбавіла маёра гэтага шчасця і зусім не клапацілася аб тым, ці паглядае ён цёраз дарогу ці не. Адбыліся таксама і іншыя змены. Маёр, стоячы ў прыцемку свайго ўласнага жылля, мог заўважыць, што за апошні час дом міс Токс набыў больш прыгожы выгляд, што новая клетка з пазалочаным дротам была набыта для маленькай старой канарэйкі; што некалькі раслін нечакана выраслі ў вокнах; што міс Токс часамі практыкавалася на клавікордах, увенчаных {{перанос пачатак|п=капенга|к=генскім}}<noinclude></noinclude> go9plbqvb4yduqh3qorke75xqm7j9zr 104 23322 84353 79859 2022-08-02T15:03:35Z By-isti 3554 /* Правераная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="By-isti" /></noinclude>{{перанос канец|п=капенга|к=генскім}} і птушыным: вальсамі, уласнаручна перапісанымі міс Токс у нотны сшытак. Апрача ўсяго гэтага, міс Токс даўно ўжо ўбіралася незвычайна рупліва і элегантна ў поўтраур. Але гэта акалічнасць дапамагла маёру выйсці з цяжкага становішча, і ён рашыў сам з сабой, што яна атрымала маленькую спадчыну і заганарылася. У наступны-ж дзень пасля таго, як маёр прышоў да такога рашэння і супакоіўся, ён, снедаючы, убачыў у маленькай гасцінай міс Токс з’яву такую ўзрушаючую і здзіўляючую, што некаторы час аставаўся прыбітым да крэсла; пасля кінуўся ў другі пакой і вярнуўся з тэатральным біноклем, праз які разглядаў гэту з’яву ўважліва на працягу некалькіх хвілін. — Гэта дзіця, сэр, — сказаў маёр, ссоўваючы бінокль. — Іду ў заклад на пяцьдзесят тысяч фунтаў! Маёр не мог гэтага забыцца. Ён нічога не мог рабіць і толькі свістаў і выпучваў вочы да такой ступені, што ў ранейшым стане яны здаліся-б глыбока запалымі і праваліўшыміся. Дзень за днём, два, тры, чатыры разы на тыдзень паяўлялася гэтае дзіця. Маёр па-ранейшаму выпучваў вочы і свістаў. Міс Токс перастала цікавіцца, чым ён заняты. Калі-б з сіняга ён зрабіўся чорным, на яе гэта не зрабіла-б уражання. Настойлівасць, з якой яна ішла з пляца Прынцэсы, каб даставіць гэтае дзіця і яго няньку, варочалася з імі і зноў іх адводзіла і заўсёды вартавала іх, была незвычайная. Прыблізна ў гэты-ж час у яе выявілася ахвота разглядаць нейкі браслет, а таксама ахвота глядзець на месяц, на які яна падоўгу глядзела з акна сваёй спальні. — Вы зусім заваюеце сэрца майго брата Поля, гэта шчырая праўда, дарагая мая, — сказала аднойчы місіс Чык. Міс Токс збялела. — З кожным днём ён робіцца больш падобным да Поля, — сказала місіс Чык. Замест адказу, міс Токс узяла на рукі маленькага Поля і сваімі ласкамі зусім пакамячыла і сплюшчыла яго банцік. — А яго матка, любая мая, — сказала міс Токс, — з якой я павінна была пазнаёміцца пра вас, ён хоць крыху падобен да яе? — Ні капелькі, — адказвала Луіза. — Анёл! — усклікнула міс Токс, звяртаючыся да маленькага Поля. — Выліты партрэт свайго татулі! {{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ VIII'''''|}}{{Цэнтар|'''''Далейшае развіццё, рост і характар Поля.'''''|}} Пасля грэхападзення і выгнання Рычардс дзіцячы пакой быў перададзен, можна сказаць, у распараджэнне камісіі. Членамі камісіі былі, зразумела, місіс Чык і міс Токс, якія аддаліся выкананню свайго абавязку з такой заўзятасцю, што маёр Бегсток<noinclude></noinclude> kp2gnpewsn4f06whob9drtbostmngs0 4 23917 84363 83054 2022-08-02T17:17:53Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{#lst:Вікікрыніцы:Каляндар}} ---- : [[Вікікрыніцы:Паэзія сёння/жнівень]] : [[Вікікрыніцы:Проза сёння/жнівень]] ---- <section begin="1"/>'''1 жніўня''' * 1520 — нарадзіўся [[Аўтар:Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонт III Аўгуст]], вялікі князь літоўскі (1529—1572), кароль польскі (1548—1572) * 1938 — загінуў [[Аўтар:Іван Цьвікевіч|Іван Цьвікевіч]], беларускі навуковец, кіраўнік мэдычнай сэкцыі Інстытуту беларускай культуры <section end="1"/> <section begin="2"/>'''2 жніўня''' * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Коўш|Аляксандар Коўш]], беларускі грамадзка-палітычны і царкоўны дзеяч * 1919 — у Вільні створаная [[:Катэгорыя:Беларуская вайсковая камісія|Беларуская вайсковая камісія]] <section end="2"/> <section begin="3"/>'''3 жніўня''' * 1971 — памёр [[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]], беларускі пісьменьнік <section end="2"/> <section begin="4"/>'''4 жніўня''' * 1875 — памёр [[Аўтар:Ганс Крысціян Андэрсен|Ганс Крыстыян Андэрсэн]], дацкі пісьменьнік і паэт <section end="4"/> <section begin="5"/>'''5 жніўня''' * 1461 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі * 1772 — Расея, Прусія і Аўстрыя падпісалі канвэнцыю, паводле якой адбыўся Першы падзел Рэчы Паспалітай * 1908 — памёр [[Аўтар:Валерый Урублеўскі|Валеры Ўрублеўскі]], паўстанец 1863 году, рэвалюцыянэр <section end="5"/> <section begin="6"/>'''6 жніўня''' * 1840 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец * 1877 — памёр [[Аўтар:Іван Насовіч|Іван Насовіч]], беларускі мовазнавец-лексыкограф, фальклярыст, этнограф <section end="6"/> <section begin="7"/>'''7 жніўня''' * 1879 — нарадзіўся [[Аўтар:Пётра Крачэўскі|Пётра Крачэўскі]], беларускі палітычны дзяяч, гісторык, пісьменьнік * 1921 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Блок|Аляксандар Блок]], расейскі паэт * 1941 — памёр [[Аўтар:Рабіндранат Тагор|Рабіндранат Тагор]], бэнгальскі паэт, пісьменьнік, кампазытар, мастак, грамадзкі і рэлігійны дзяяч <section end="7"/> <section begin="8"/>'''8 жніўня''' * 1910 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў паэму «[[Сон на кургане]]» <section end="8"/> <section begin="9"/>'''9 жніўня''' * 1915 — памёр [[Аўтар:Ежы Жулаўскі|Ежы Жулаўскі]], польскі пісьменьнік-фантаст, паэт і драматург <section end="9"/> <section begin="10"/>'''10 жніўня''' * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Антанас Смятона|Антанас Смятона]], летувіскі палітык, прэзыдэнт Летувы (1919—1920, 1926—1940) <section end="10"/> <section begin="13"/>'''13 жніўня''' * 1860 — нарадзіўся [[Аўтар:Мацвей Любаўскі|Мацей Любаўскі]], беларуска-расейскі гісторык * 1946 — памёр [[Аўтар:Герберт Уэлс|Гэрбэрт Ўэлз]], брытанскі пісьменьнік і публіцыст * 1956 — памёр [[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]], клясык беларускае літаратуры, празаік, паэт <section end="13"/> <section begin="18"/>'''18 жніўня''' * 1891 — памёр [[Аўтар:Макар Краўцоў|Макар Краўцоў]], беларускі паэт, публіцыст, перакладчык <section end="18"/> <section begin="19"/>'''19 жніўня''' * 1506 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі <section end="19"/> <section begin="20"/>'''20 жніўня''' * 1881 — памёр [[Аўтар:Іван Луцкевіч|Іван Луцкевіч]], беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч, публіцыст, археоляг <section end="20"/> <section begin="22"/>'''22 жніўня''' * 1621 — [[Аўтар:Ян Казімір Пашкевіч|Ян Казімер Пашкевіч]] напісаў верш «[[Полска квитнет лациною…]]» * 1898 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец <section end="22"/> <section begin="23"/>'''23 жніўня''' * 1847 — памёр [[Аўтар:Ян Чачот|Ян Чачот]], беларуска-польскі паэт, драматург, фальклярыст, этнограф * 1955 — памёр [[Аўтар:Іван Краскоўскі|Іван Краскоўскі]], беларускі і ўкраінскі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст <section end="23"/> <section begin="25"/>'''25 жніўня''' * 1947 — памерла [[Аўтар:Алеся Александровіч|Алеся Александровіч]], беларускі літаратуразнаўца, пэдагог <section end="25"/> <section begin="27"/>'''27 жніўня''' * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Людас Гіра|Людаслаў Гіра]], летувіскі паэт, драматург, літаратурны крытык, публіцыст <section end="27"/> <section begin="28"/>'''28 жніўня''' * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Уласаў|Аляксандар Уласаў]], беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст, палітык <section end="28"/> <section begin="31"/>'''31 жніўня''' * 1922 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў трагікамэдыю «[[Тутэйшыя]]», якая ў СССР замоўчвалася <section end="31"/> 61n6qp0290rftv4j2iui9ax8ma6hhtd 84394 84363 2022-08-03T06:11:28Z Gleb Leo 2440 wikitext text/x-wiki {{#lst:Вікікрыніцы:Каляндар}} ---- : [[Вікікрыніцы:Паэзія сёння/жнівень]] : [[Вікікрыніцы:Проза сёння/жнівень]] ---- <section begin="1"/>'''1 жніўня''' * 1520 — нарадзіўся [[Аўтар:Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонт III Аўгуст]], вялікі князь літоўскі (1529—1572), кароль польскі (1548—1572) * 1938 — загінуў [[Аўтар:Іван Цьвікевіч|Іван Цьвікевіч]], беларускі навуковец, кіраўнік мэдычнай сэкцыі Інстытуту беларускай культуры <section end="1"/> <section begin="2"/>'''2 жніўня''' * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Коўш|Аляксандар Коўш]], беларускі грамадзка-палітычны і царкоўны дзеяч * 1919 — у Вільні створаная [[:Катэгорыя:Беларуская вайсковая камісія|Беларуская вайсковая камісія]] <section end="2"/> <section begin="3"/>'''3 жніўня''' * 1971 — памёр [[Аўтар:Янка Маўр|Янка Маўр]], беларускі пісьменьнік <section end="3"/> <section begin="4"/>'''4 жніўня''' * 1875 — памёр [[Аўтар:Ганс Крысціян Андэрсен|Ганс Крыстыян Андэрсэн]], дацкі пісьменьнік і паэт <section end="4"/> <section begin="5"/>'''5 жніўня''' * 1461 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі * 1772 — Расея, Прусія і Аўстрыя падпісалі канвэнцыю, паводле якой адбыўся Першы падзел Рэчы Паспалітай * 1908 — памёр [[Аўтар:Валерый Урублеўскі|Валеры Ўрублеўскі]], паўстанец 1863 году, рэвалюцыянэр <section end="5"/> <section begin="6"/>'''6 жніўня''' * 1840 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец * 1877 — памёр [[Аўтар:Іван Насовіч|Іван Насовіч]], беларускі мовазнавец-лексыкограф, фальклярыст, этнограф <section end="6"/> <section begin="7"/>'''7 жніўня''' * 1879 — нарадзіўся [[Аўтар:Пётра Крачэўскі|Пётра Крачэўскі]], беларускі палітычны дзяяч, гісторык, пісьменьнік * 1921 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Блок|Аляксандар Блок]], расейскі паэт * 1941 — памёр [[Аўтар:Рабіндранат Тагор|Рабіндранат Тагор]], бэнгальскі паэт, пісьменьнік, кампазытар, мастак, грамадзкі і рэлігійны дзяяч <section end="7"/> <section begin="8"/>'''8 жніўня''' * 1910 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў паэму «[[Сон на кургане]]» <section end="8"/> <section begin="9"/>'''9 жніўня''' * 1915 — памёр [[Аўтар:Ежы Жулаўскі|Ежы Жулаўскі]], польскі пісьменьнік-фантаст, паэт і драматург <section end="9"/> <section begin="10"/>'''10 жніўня''' * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Антанас Смятона|Антанас Смятона]], летувіскі палітык, прэзыдэнт Летувы (1919—1920, 1926—1940) <section end="10"/> <section begin="13"/>'''13 жніўня''' * 1860 — нарадзіўся [[Аўтар:Мацвей Любаўскі|Мацей Любаўскі]], беларуска-расейскі гісторык * 1946 — памёр [[Аўтар:Герберт Уэлс|Гэрбэрт Ўэлз]], брытанскі пісьменьнік і публіцыст * 1956 — памёр [[Аўтар:Якуб Колас|Якуб Колас]], клясык беларускае літаратуры, празаік, паэт <section end="13"/> <section begin="18"/>'''18 жніўня''' * 1891 — памёр [[Аўтар:Макар Краўцоў|Макар Краўцоў]], беларускі паэт, публіцыст, перакладчык <section end="18"/> <section begin="19"/>'''19 жніўня''' * 1506 — памёр [[Аўтар:Аляксандр Ягелончык|Аляксандар Ягелончык]], вялікі князь літоўскі і кароль польскі <section end="19"/> <section begin="20"/>'''20 жніўня''' * 1881 — памёр [[Аўтар:Іван Луцкевіч|Іван Луцкевіч]], беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч, публіцыст, археоляг <section end="20"/> <section begin="22"/>'''22 жніўня''' * 1621 — [[Аўтар:Ян Казімір Пашкевіч|Ян Казімер Пашкевіч]] напісаў верш «[[Полска квитнет лациною…]]» * 1898 — нарадзіўся [[Аўтар:Альгерд Абуховіч|Альгерд Абуховіч]], беларускі паэт, байкапісец <section end="22"/> <section begin="23"/>'''23 жніўня''' * 1847 — памёр [[Аўтар:Ян Чачот|Ян Чачот]], беларуска-польскі паэт, драматург, фальклярыст, этнограф * 1955 — памёр [[Аўтар:Іван Краскоўскі|Іван Краскоўскі]], беларускі і ўкраінскі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст <section end="23"/> <section begin="25"/>'''25 жніўня''' * 1947 — памерла [[Аўтар:Алеся Александровіч|Алеся Александровіч]], беларускі літаратуразнаўца, пэдагог <section end="25"/> <section begin="27"/>'''27 жніўня''' * 1884 — нарадзіўся [[Аўтар:Людас Гіра|Людаслаў Гіра]], летувіскі паэт, драматург, літаратурны крытык, публіцыст <section end="27"/> <section begin="28"/>'''28 жніўня''' * 1874 — нарадзіўся [[Аўтар:Аляксандр Уласаў|Аляксандар Уласаў]], беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст, палітык <section end="28"/> <section begin="31"/>'''31 жніўня''' * 1922 — [[Аўтар:Янка Купала|Янка Купала]] закончыў трагікамэдыю «[[Тутэйшыя]]», якая ў СССР замоўчвалася <section end="31"/> kw3t9v7k0f2htoeabfddietp0oq0tz9 104 28478 84332 84302 2022-08-02T13:53:12Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|МАРК ТВЭН|памер=120%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ПРЫГОДЫ ТОМА СОЎЭРА}}|памер=250%}} {{Цэнтар|Перклаў з рускай мовы<br />Я. {{Разьбіўка|Маўр}}|памер=80%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ДЗЯРЖАЎНАЕ ВЫДАВЕЦТВА {{Абмылка|БЕЛАРУС|БЕЛАРУСІ}}}}|памер=120%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ЮНДЗЕТСЕКТАР}}|памер=110%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|МЕНСК}}—{{Разьбіўка|1935}}|памер=120%}}<noinclude></noinclude> sj825hipkd5ovmgr69a1m1urvgsv3fi 84333 84332 2022-08-02T13:53:26Z VasyaRogov 1510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Цэнтар|МАРК ТВЭН|памер=120%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ПРЫГОДЫ ТОМА СОЎЭРА}}|памер=250%}} {{Цэнтар|Пераклаў з рускай мовы<br />Я. {{Разьбіўка|Маўр}}|памер=80%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ДЗЯРЖАЎНАЕ ВЫДАВЕЦТВА {{Абмылка|БЕЛАРУС|БЕЛАРУСІ}}}}|памер=120%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|ЮНДЗЕТСЕКТАР}}|памер=110%}} {{Цэнтар|{{Разьбіўка|МЕНСК}}—{{Разьбіўка|1935}}|памер=120%}}<noinclude></noinclude> ft7115kyzg7fr1o6p9mh49urwrgyxw0 104 28485 84364 84325 2022-08-02T18:26:09Z Gleb Leo 2440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Калёнтытул|left={{Larger|ЗАМОРСКІ ЗЬВЕР.}}}} …«Даўно, то даўно гэта было, але ешчэ помню, бо, між намі кажучы, далі такі добра нам на памяць. Было так: Рыгор,Гаўрыла і я выбраліся ў горад з дравамі; дровы прадалі, зайшлі да Янкеля выпіць чарку, сядзім, калякаем; чуем — каля другога стала гамоняць аб уселякіх зьверах заморскіх, якіх панавозілі цяпер у гэты горад. Гаўрыла і кажэ да нас: браткі, лепш меней чарак выпьем, а пойдземо паглядзець заморскую налпу. Добра, пайшлі; чаўпёмся па вуліцах, дапытываючыся, як і куды трапіць да гэтай заморскай зьвярыны, аж тут нарываецца нейкі і кажэ: хадзіце за мной, я вам пакажу налпу і кошту ніякаго ня будзе. Усьцешыліся мы; коцім за ім.—Слухайце дзядзькі, кажэ да нас правадыр наш, паказаць налпу, то я вам пакажу, але сам з вамі не пайду, бо яна вельмі сярдзітая і ня любіць, каб хто другі раз прыходзіў глядзець на яе, а я ўжо раз быў. Праўда, с перша і па нашым целі забегалі мурашкі, але — было не было: вядзі, кажэм. Завёў ён нас на нейкую вуліцу, збочыў у нейкі садок, ды і паказывае пальцам: бачыце, кажэ, вун гэны жоўты дом, і вялізарны ганак пры ім, падыйдзіце бліжэй і прыгледзьцеся — вось на крэсьлі і сядзіць тая заморская налпа. Сунуліся мы бліжэй, угледаемся, — праўда: страшная, гарбатая, твар неяк сплюснуўшыся, дый амаль не ўся ў валасох, але да чэлавека надта падобна—і нават апрануўшыся зусім як пан які: апратка пекная<noinclude></noinclude> 202yr0og8ey1iqsth7f78pdr7lmi9hv 104 28490 84365 2022-08-02T18:47:22Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>крэсле; — імя Эдзіт здаецца мне надзвычайным і арыстакратычным. Такім чынам, не сумняваюся, Лукрэцыя, вы ўзрадуецеся, даведаўшыся, што шлюб адбудзецца ў самы кароткі час; зразумела, узрадуецеся, — зноў красамоўны націск, — і будзеце ў захапленні ад гэтай перамены ў жыцці майго брата, які шмат разоў аказваў вам вельмі прыемную ўвагу. Міс Токс нічога не сказала, але, узяўшы дрыглівай рукою маленькую лейку, няўважліва азірнулася вакол, нібы ўцямляючы, які прадмет абстаноўкі мае патрэбу ў вадзе. У гэты момант, крытычны для пачуццяў міс Токс, адчыніліся дзверы, міс Токс уздрыганулася, моцна зарагатала і кінулася ў абдымкі ўвайшоўшага; на шчасце, яна не магла бачыць ні гнеўнай фізіяноміі місіс Чык, ні маёра ля акна па той бок пляца, чый бінокль быў пушчан у работу і чый твар і фігура раздуліся ад мефістофельскай злараднасці. Іншыя пачуцці ўладалі выгнаннікам-тубыльцам, які паслужыў апорай для абамлеўшай міс Токс; падняўшыся на верх з мэтай ласкава даведацца аб здароўі міс Токс (у выкананне каварнага загаду маёра), ён выпадкова прыбыў якраз у час, каб прыняць у свае абдымкі кволы цяжар і змясціць у сваім чаравіку ваду з маленькай лейкі. На працягу некалькіх секунд гэты засмучаны іншакраінец прыціскаў міс Токс да свайго сэрца з энергіяй, якая надзвычай не адпавядала ўсхваляванаму яго твару, у той-час як гэта няшчасная лэдзі павольна вылівала на яго апошнія кроплі з маленькай лейкі, нібы ён быў далікатнай экзатычнай раслінай. Нарэшце, місіс Чык, набраўшыся духу, умяшалася і загадала яму пакласці міс Токс на канапу і выйсці; калі-ж выгнаннік хутка падначаліўся, яна пачала старацца вярнуць прытомнасць міс Токс. Калі, нарэшце, міс Токс расплюшчыла вочы і паступова аджыла і азірнулася, місіс Чык адхіснулася ад яе, як ад злачынцы. — Лукрэцыя! — сказала місіс Чык. — Я не буду ўтойваць свае пачуцці. Я раптам угледзела свет. Я гэтаму не паверыла-б, нават каб сказаў мне гэта святы. — Як недарэчна, што я паддалася слабасці! — лепятала міс Токс. — Зараз мне будзе лепш. — Зараз вам будзе лепш, Лукрэцыя! — з вялікай пагардай паўтарыла місіс Чык. — Вы думаеце, што я сляпая? Уяўляеце, што я здзяцінела? Не, Лукрэцыя. Я вам вельмі дзякую! Міс Токс скіравала на сваю сяброўку ўпрашальны, бездапаможны позірк і закрыла твар насавой хустачкай. — Калі-б хто-небудзь сказаў мне гэта ўчора, — велічна прадаўжала місіс Чык, — або нават поўгадзіны назад, я адчула-б спакусу сцерці гэтага чалавека з твару зямлі. Лукрэцыя Токс, я раптам угледзела свет і ўгледзела вас! Заслона спала з маіх вачэй.<noinclude></noinclude> h629nejd5xirfi5dzd3gh2lwy70q22u 104 28491 84370 2022-08-02T19:26:13Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — О, на што вы намякаеце так жорстка, дарагая мая? — праз слёзы запыталася міс Токс. — Лукрэцыя, — сказала місіс Чык, — запытайцеся ў свайго сэрца. Я павінна прасіць вас аб тым, каб вы не карысталіся такімі фамільярнымі словамі, якія вы толькі што прамовілі. У мяне яшчэ асталася пашана да сябе, хоць вы, магчыма, думаеце інакш. — О, Луіза! — закрычала міс Токс. — Як вы можаце так гаварыць са мною? — Падумайце толькі, — прадаўжала місіс Чык, — што вы, адагрэўшыся, як гадзюка, ля ачага майго брата і праз мяне ўцёршыся ледзь не ў давер'е да яго, што вы, Лукрэцыя, маглі ўпотайку мець надзею на яго і дапускалі магчымасць яго сувязі з ''вамі!'' Недарэчнасць-жа гэтай ідэі, — з саркастычнай годнасцю праказала місіс Чык, — такая відавочная, што яна бадай што сцірае яе вераломства! — Прашу вас, Луіза, — упрашала міс Токс, — не гаварыце такіх страшэнных рэчаў. — Страшэнных рэчаў! — паўтарыла місіс Чык. — Страшэнных рэчаў! Хіба няпраўда, Лукрэцыя, што вы толькі што не маглі ўладаць са сваімі пачуццямі нават перад мною, якой вы зусім затуманілі вочы? — Я не наракала, — усхліпнула міс Токс. — Я нічога не сказала. Калі я была крыху ўзрушана тым, што вы сказалі, Луіза, і калі прамільгала ў мяне калі-небудзь думка, што містэр Домбі схільны звярнуць на мяне асаблівую ўвагу, то ўжо вы, зразумела, мяне не асудзіце. — Зараз яна скажа, — прамовіла місіс Чык, звяртаючыся да мэблі і пазіраючы на яе з пакорлівым і ўпрашальным выглядам, — зараз яна скажа — я гэта ведаю, — што я яе заахвочвала! — Я не хачу адказваць дакорам, дарагая Луіза, — усхліпвала міс Токс. — І наракаць я не хачу. Але ў сваю абарону… — Так! — усклікнула місіс Чык, з прароцкай усмешкай аглядаючы пакой. — Вось што яна зараз скажа. Я гэта ведала. Што-ж вы гаворыце? Скажыце проста! Якой бы вы не былі, Лукрэцыя Токс, будзьце шчырай, — праказала місіс Чык з непахіснай жорсткасцю. — У сваю абарону, — пралепятала міс Токс, — у абарону ад вашых нягодных слоў, дарагая Луіза, я-б хацела толькі запытацца ў вас; хіба вы часцяком не патуралі гэтай мары і не казалі, што — хто ведае? — усё можа здарыцца? — Ёсць межы, — сказала місіс Чык, устаючы з такім выглядам, нібы не мела намеру ступаць на падлогу, а збіралася паляцець да сваёй нябеснай бацькаўшчыны, — межы, за якімі цярпенне робіцца смешным, калі не злачынным. Я магу выцерпець шмат што, але не праз меру. Лукрэцыя, я памылялася наконт вас. Лепш для нас абодвух скончыць на гэтым. Я вам жадаю дабра і заўсёды буду жадаць вам дабра. Але, як чалавек, які<noinclude></noinclude> 76g7ngbwaxekzlei94m1xgj25s433b7 104 28492 84380 2022-08-02T19:46:15Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>хоча быць верным сабе, не гледзячы на сваё скромнае становішча, якое-б яно не было, і як сястра майго брата, і як залоўка жонкі майго брата, і як сваячка маці жонкі майго брата — і няхай будзе мне дазволена дадаць: як Домбі! — я не магу пажадаць вам нічога, апрача добрай раніцы. Пасля гэтых слоў, сказаных з уедлівай пачцівасцю, змякчонай і ачышчанай ганарыстым усведамленнем маральнай праваты, місіс Чык рушыла да дзвярэй. Падобная да статуі, яна нахіліла галаву нібы здань і накіравалася да карэты шукаць заспакаення і ўцехі ў абдымках містэра Чыка, свайго мужа і ўладара. Мы гаворым фігуральна: бо рукі містэра Чыка былі заняты газетай. Да таго-ж яшчэ гэты джэнтльмен не агледзеў жонку, а толькі зірнуў на яе мелькам. І зусім не зварухнуўся, каб яе ўсцешыць. Між тым місіс Чык сядзела абураная і трэсла галавою, нібы ўсё яшчэ паўтарала Лукрэцыі Токс урачыстую формулу развітання. Нарэшце, яна заявіла ўголас: «О, наколькі яна сёння зрабілася відушчай!» — Наколькі-ж вы сёння зрабіліся відушчай, дарагая мая? — паўтарыў містэр Чык. — О, не размаўляйце са мною! — усклікнула місіс Чык. — Калі вы маглі, бачачы мяне ў такім стане, не запытацца, што здарылася, то ўжо лепш-бы вы назаўсёды змоўклі! — А што здарылася, дарагая мая? — запытаўся містэр Чык. — Падумаць толькі! — сказала місіс Чык, размаўляючы сама з сабою. — У яе зарадзілася агідная думка парадніцца з нашай сям'ёй, ажаніўшыся з Полем! Падумаць толькі, што, гуляючы ў конікі з дарагім хлопчыкам, які спачывае цяпер у магіле, — мне і тады не падабаліся гэтыя гульні, — яна мела ў душы каварны намер! — Дапраўды, я думаў, дарагая мая, — павольна праказаў містэр Чык, папярэдне пацёршы газетай пераносіцу, — што і ў вас была тая самая мэта аж да сёнешняй раніцы. Здаецца, і вы лічылі, што было-б нядрэнна, калі-б гэты план ажыццявіўся. Місіс Чык зараз-жа расплакалася і заявіла містэру Чыку, што ўжо калі яму хочацца таптаць яе ботамі, лепш-бы ён так і зрабіў. Містэр Чык, бясспрэчна, усведамляючы сваю нікчэмнасць, скарыстаў першы зручны выпадак, каб пакінуць карэту на рагу, і пайшоў, пасвістваючы, высока падняўшы плечы і заклаўшы рукі ў кішэні. А ў гэты час няшчасная адлучаная міс Токс — ліслівая і рабалепная, але тым не менш сумленная і справядлівая, якая нязменна адчувала сапраўды сяброўскія пачуцці да сваёй абвінавальніцы і была цалкам паглынута і ахоплена пракланеннем перад надзвычайным містэрам Домбі, — у гэты час няшчасная адлучаная міс Токс палівала кветкі свае слязмі і адчувала, што на пляцы Прынцэсы запанавала зіма.<noinclude></noinclude> 4e77xkl9dbtmkzxh4yw56zcuy6hvon8 104 28493 84386 2022-08-02T20:10:10Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> {{Цэнтар|'''''РАЗДЗЕЛ ХХХ'''''}} {{Цэнтар|'''''Перад вяселлем.'''''}} Хоць зачараванага дома больш не было і рабочыя людзі ўварваліся ў яго і стукалі ўвесь дзень, грукалі і тупалі па лесвіцах, выклікаючы з раніцы да вечара няспынныя прыступы брэху ў Дыагена, яўна пераконанага, што ўрэшце вораг яго перамог і, з урачыстасцю задзіраючыся, рабуе яго ўладанні, — але першы час у жыцці Фларэнс не заўважалася вялікіх перамен. Вечарамі, калі рабочыя выходзілі, дом зноў рабіўся панурым і закінутым, і Фларэнс, слухаючы галасы адыходзіўшых людзей, якія гучна разлягаліся па вестыбюлю і лесвіцах, уяўляла ў думках шчаслівы дамашні ачаг, да якога яны варочаюцца, і дзяцей, што іх чакаюць і ёй радасна было думаць, што яны вясёлыя і ідуць з радасцю. Аддаючыся думкам пра новую маці, пра любоў і давер'е да яе, якія захлёснулі яе чыстае сэрца, Фларэнс яшчэ больш мацней любіла сваю родную нябожчыцу маці. Яна не баялася, што ў той будзе суперніца ў любві. Кожнае ласкавае слова прыгожай лэдзі гучэла для Фларэнс, як водгулле таго голасу, які даўно спыніўся і змоўк. Аднойчы Фларэнс сядзела ў сваім пакоі, чытала і думала пра гэту лэдзі і абяцанне неўзабаве наведаць яе — змест кнігі наводзіў на гэтыя думкі, — як раптам, падняўшы позірк, яна ўбачыла яе ў дзвярах. — Мама! — усклікнула Фларэнс, радасна кідаючыся ёй насустрач. — Вы прышлі! — Яшчэ не мама, — з задуменнай усмешкай адазвалася лэдзі, абвіўшы рукою шыю Фларэнс. — Але вельмі хутка ёю будзеце, — сказала Фларэнс. — Цяпер вельмі хутка, Фларэнс, вельмі хутка. Яна падвяла Фларэнс да крэсла і села каля яе; Фларэнс пазірала ёй у твар, зачароўвалася яе прыгожасцю і ахвотна пакінула сваю руку ў яе руцэ. — Вы аставаліся адна, Фларэнс, з таго часу, як я тут была? — О, так! — з усмешкай адказала Фларэнс. Яна запнулася і патупілася, бо яе новая мама была вельмі сур'ёзная і ўглядалася пільна і задуменна ёй у твар. — Я… я прывыкла быць адна, — сказала Фларэнс. — Мне гэта зусім не цяжка. Іншы раз мы з Ды праводзім цэлыя дні ўдваіх. Фларэнс магла-б сказаць — цэлыя тыдні і месяцы. — Ды, гэта ваша пакаёўка, дарагая? — Гэта мой сабака, мама, — са смехам адазвалася Фларэнс. — Маю пакаёўку завуць С'юзен. — А гэта вашы пакоі? — запыталася Эдзіт, азіраючыся вакол. — Тады мне іх не паказалі. Мы павінны іх упрыгожыць, Фларэнс. Яны будуць лепшымі ва ўсім доме.<noinclude></noinclude> gthe9jca01dwicrl3yg88vin08qw1yi 104 28494 84387 2022-08-02T21:05:22Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «{{Калёнтытул|left={{Larger|{{Разьбіўка|ПАЗЫКА}}.}}}} Што пазыка ня кожнаму ідзе на карысць, усякі хіба добра ведае на сваім уласным карку. Пазнаў гэта і мой карк, а нават не карк, а ногі. Было так: выбраўся я ў Вільню, а што неяк, ня тут кажучы, сароміўся паказацца ў г...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Калёнтытул|left={{Larger|{{Разьбіўка|ПАЗЫКА}}.}}}} Што пазыка ня кожнаму ідзе на карысць, усякі хіба добра ведае на сваім уласным карку. Пазнаў гэта і мой карк, а нават не карк, а ногі. Было так: выбраўся я ў Вільню, а што неяк, ня тут кажучы, сароміўся паказацца ў горадзі ў лапцях, дык пазычыў боты у суседа. Прыйшоў у Вільню; цягнуся ў Кальварыю. Аж тут на мосьце, што зроблены цераз рэку Вілію, — бачу: нейкіе два падросткі цягаюцца за чубы. — Што вам, — кажу, — за ліха, абібокі вы гэткіе, чаго вам не хватае,—гэта-ж сьмех і грэх! — «Дзядзенька,—кажуць яны,—дзярэмся—праўда, але дзярэмся с тваей прычыны». Вось,—думаю,—ліха надало: з-за мяне—Янкі з Гаротнікоў—у Вільні чубы трэшчаць?!.. Аж дзіва: скуль яны могуць знаць мяне? Але на сэрцы зрабілося неяк добра: як бы ні было, а ўсёж гонар. — Пакіньце, — кажу, лопчыкі, шкада мне вас, ды скажыце, ў чым дзела? — «Як жэ-ж, дзядзенька, во гэты гіцэль кажэ, што у цябе шэсць пальцоў на назе, а я кажу, што пяць; ну, і ўзяліся за чупрыны». — А дзетачкі-ж мае вы родные, пакіньце цягацца, — кажу, — бо ў мяне і папраўдзе тыкеля па пяць пальцоў на назе!<noinclude></noinclude> gqsrapy6lryo3bnnbq9asenlb47c1nl 104 28495 84388 2022-08-02T21:07:20Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: « — «Не, — кажэ старэйшы хлапец, — так табе, дзядзька, веры не дамо crінь боты і пакажы». — Добра,—кажу,—хлопчыкі, супакойцеся,—я вас перэканаю. Зышлі мы на бок; сцягнуў я бот, аткруціў анучыну, перэлічылі яны мае пальцы,—пяць! — «Ага, — кажэ той самы заб...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude> — «Не, — кажэ старэйшы хлапец, — так табе, дзядзька, веры не дамо crінь боты і пакажы». — Добра,—кажу,—хлопчыкі, супакойцеся,—я вас перэканаю. Зышлі мы на бок; сцягнуў я бот, аткруціў анучыну, перэлічылі яны мае пальцы,—пяць! — «Ага, — кажэ той самы забіяка, — чаму-ж ты, дзядзька, паказаў нам тыкеля правую нагу? А на левай, то пэўне шэсць пальцоў!» Хоць вас паляруш! Разуўся я і з левай нагі, пачаў анучу аткручываць, — калі глянь — ажно ўжо німа маіх чупрыннікоў; німа каму пальцоў лічыць! Але, дасьцё веры, і на пальцы нема чаго нацягнуць, бо разам з імі паехалі і новые пазычэные боты!..<noinclude></noinclude> budhyofgvyjvpb9piemu34l66ckwwbr 0 28496 84389 2022-08-02T21:08:26Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{загаловак | назва = Пазыка | аўтар = Ядвігін Ш. | год = 1912 год | арыгінал = | пераклад = | секцыя = Апавяданьне | папярэдні = [[Бярозка (1912)/Заморскі зьвер|Заморскі зьвер]] | наступны = [[Бярозка (1912)/З маленькім білецікам|З маленькім білецікам]] | ана...» wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = Пазыка | аўтар = Ядвігін Ш. | год = 1912 год | арыгінал = | пераклад = | секцыя = Апавяданьне | папярэдні = [[Бярозка (1912)/Заморскі зьвер|Заморскі зьвер]] | наступны = [[Бярозка (1912)/З маленькім білецікам|З маленькім білецікам]] | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[Пазыка (Ядвігін)]]. }} <div style="text-align:justify; text-indent:2em;"> <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="19" to="20" /> </div> {{DEFAULTSORT:Пазыка}} b4glgk07elzpzinks9g6uivn5o2watr 104 28497 84390 2022-08-02T21:13:12Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «{{Калёнтытул|left={{Larger|З МАЛЕНЬКІМ БІЛЕПІКАМ.}}}} Ці здарылося вам, браткі мае, ехаць на чыгунцы? Не? — Ну і дзякуйце Богу! Мне-бо давялося раз, — ніхай яна згарыць: чуць — чуць даехаў: А ехаць мусіў: у гарадзкой бальніцы ляжаў хворы ўнук — трэба было да яго да...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>{{Калёнтытул|left={{Larger|З МАЛЕНЬКІМ БІЛЕПІКАМ.}}}} Ці здарылося вам, браткі мае, ехаць на чыгунцы? Не? — Ну і дзякуйце Богу! Мне-бо давялося раз, — ніхай яна згарыць: чуць — чуць даехаў: А ехаць мусіў: у гарадзкой бальніцы ляжаў хворы ўнук — трэба было да яго дабрацца. Жонка адвезла на вагзал, добрые людзі параілі, як і дзе купіць білет, нават улезьці мне памаглі на гэту шалёную кабылу, згінь яна прападзі!.. Людцы мае! Колькі-ж там народу, народу! І ўсе разам: і жыды, і мужыкі, і паны, і бабы разам паміж усіх сідзяць… Толькі гэта я зірк у адзін, ў другі бок, аж тут калі зазвоняць, засьвісьцяць, загудзяць, ды гуруруру — вагоны, значыцца, крануліся; калі схіснуўся я, то, каб нейкі добры пан мяне не {{Абмылка|паддержаў|падзержаў}}, мусіць і костачэк я не сабраў бы сваіх. — «Садзіся, — кажэ да мяне, — старычок» і сам пасунуўся крыху на зэдліку гэным. Сеў я, глянуў на яго — бачу — крапчэй ён за пана паказывае: па шапцы пазнаў я, што чыноўнік нейкі, а каля яго дзьве паненкі сідзяць, ну, але сказаў сесьці, то і сяду. Толькі гэта шалёная кабыла так неяк ня то, што трасе, але калышэ, каб на яе звод, што мне пачало млосна рабіцца. Дастаў я люльку, махоркай добра напхаў, дый затуманіў — чую, палягчэла, адлягло; я тады другую і трэцьцю. Бачу: нешта паненкі круціць носам пачалі і давай шэптацца с чыноўнікам. А той зараз да мяне:<noinclude></noinclude> osxufex1ocszq2aiooqnsm4zjm5t7dt 104 28498 84391 2022-08-02T21:19:33Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: « — «Білет-жэ ты, старычок, маеш?» — А як жэ; грошы, кажу, заплаціў, вось і білет,—выймаючы с капшука, паказываю яму. — «Ах, стары, стары, кудыж ты — кажэ — забраўся з гэткім маленькім білецікам? Гэтаж ты штраф заплаціш! Глянь, які мой!» Калі гляну я на яго б...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude> — «Білет-жэ ты, старычок, маеш?» — А як жэ; грошы, кажу, заплаціў, вось і білет,—выймаючы с капшука, паказываю яму. — «Ах, стары, стары, кудыж ты — кажэ — забраўся з гэткім маленькім білецікам? Гэтаж ты штраф заплаціш! Глянь, які мой!» Калі гляну я на яго білет — праўда: ў разоў 20 большы за мой, ды і зусім не падобны! Я гэта, доўга не чэкаўшы, цмок у руку, цмок у другую: паночку, кажу, вашэ выскародзе, пакажыце-ж, дзе мне сесьці?! — «Хадзі, — кажэ — пакажу». Павёў ён мяне, атчыніў нейкіе дзьверцы: «во, — кажэ, — ў цябе маленкі білецік, дык табе па закону і маленькае мейсца палагаецца.» Падзякаваў я яму за раду і увагу на маю старасьць. Праўда, крыху цеснавата, але для аднаго годзе; і зэдлічык да сьцяны прыбіты, толькі з вялізарнай круглай дзіркай, але сядзець нішто—выгодна. Прычыніўшы крыху дзьверы, затуманіў я люльку, пачаў думаць, як там ўнук мой маецца, што жонка дома парабляе, аж тут тыц да мяне лейкі барадаты жыд, але, праўда, зара назад папёр; толькі гэта я стаў напіхаць другую люльку, аж тут шась да мяне нейкая паня, але то не абы якая паня — так чыста адзеўшыся, што я ўжо маніўся хоць у куточку пры ёй пастаяць, хай бы садзілася на зэдлік—неяк бы змясьціліся, але і яна стук дзьверамі і пашла. Божухна — Бацюхна, думаю сабе, пыкаючы люльку, гэткая то, відаць, багатая паня, а мусі так сама, як і я бедны, з маленкім білецікам едзе. Ня скончыў я ешчэ і другой люлькі, аж тут калі стаў да мяне сыпаць народ, — не раўнуючы, як на хрэзьбіны: ўсё скрыг, ды скрыг дзьверамі; уселякаго стану, і малых, і старых; а я сяджу сабе, як пан,—ведама, заплаціўшы грошы,—<noinclude></noinclude> a214utx5oh24oq6au5coa8vf0lt1jn9 104 28499 84392 2022-08-02T21:22:54Z Gleb Leo 2440 /* Не правераная */ Новая старонка: «ды падміргіваю ім, ды ўсміхаюся з іх зазьдросці. Аж ізноў лезе той самы барадаты жыд, ды як наваліцца на мяне: «што ты, кажэ, адзін разсеўся? Іншым ня трэба, ці што? Злазь!» — Дурны ты, кажу, дурны. Я-ж за свае крывава запрацаваные грошы білет купіў, праўда, —...» proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Gleb Leo" /></noinclude>ды падміргіваю ім, ды ўсміхаюся з іх зазьдросці. Аж ізноў лезе той самы барадаты жыд, ды як наваліцца на мяне: «што ты, кажэ, адзін разсеўся? Іншым ня трэба, ці што? Злазь!» — Дурны ты, кажу, дурны. Я-ж за свае крывава запрацаваные грошы білет купіў, праўда, — маленкі, але пан, дай Божэ яму здароўя паказаў, мне, дзе і з гэткім білецікам можна да ўнука даехаць… — От я табе пакажу ўнука! крыкнуў жыд і пабег некуды. Аж зараз навёў ён на мяне нейкіх чыноўнікоў, ці ліха іх там ведае каго, і сталі яны мяне адтуль цягнуць. Але не такі я ўжо дурэнь, хоць першы раз на гэтай паганай кабылі еду, — не даўся. Прыехалі на нейкую станцію, навялі на мяне нейкіх вайсковых з аружжэм людзей; тые дык, прызнаюся, адразу далі рады мне старому і нават на вагзал зацягнулі, хацелі нешта пісаць, ды ж мяне пакінуць тут… чуць-чуць выпрасіўся і ледзь дабраўся, дзякаваць Богу, да мейсца.<noinclude></noinclude> 1jlcmiwtkpop2opljpydv93e3jfipwd 0 28500 84393 2022-08-02T21:23:37Z Gleb Leo 2440 Новая старонка: «{{загаловак | назва = З маленькім білецікам | аўтар = Ядвігін Ш. | год = 1912 год | арыгінал = | пераклад = | секцыя = Апавяданьне | папярэдні = [[Бярозка (1912)/Пазыка|Пазыка]] | наступны = [[Бярозка (1912)/Вучоны бык|Вучоны бык]] | анатацыі = Іншыя публікацыі...» wikitext text/x-wiki {{загаловак | назва = З маленькім білецікам | аўтар = Ядвігін Ш. | год = 1912 год | арыгінал = | пераклад = | секцыя = Апавяданьне | папярэдні = [[Бярозка (1912)/Пазыка|Пазыка]] | наступны = [[Бярозка (1912)/Вучоны бык|Вучоны бык]] | анатацыі = Іншыя публікацыі гэтага твора: [[З маленькім білецікам]]. }} <div style="text-align:justify; text-indent:2em;"> <pages index="Бярозка (1912).pdf" from="21" to="23" /> </div> {{DEFAULTSORT:З маленькім білецікам}} 3ngpkyvqza7i5gmz36gvd45pcqt2t98 104 28501 84395 2022-08-03T06:33:11Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Калі-б мне дазволілі перамяніць іх, мама, — адазвалася Фларэнс, — ёсць адзін пакой наверсе, які значна больш мне спадабаецца. — Хіба тут не досыць высока, любая мая дзяўчынка? — з усмешкай запыталася Эдзіт. — Гэта быў пакой майго брата, — сказала Фларэнс, — і я яго вельмі люблю. Я хацела пагаварыць аб ім з татам, калі вярнулася дадому і застала тут рабочых і ўсе гэтыя перамены, але… Фларэнс патупіла вочы, баючыся, каб той-жа позірк не прымусіў яе зноў запнуцца. — Але я пабаялася, што гэта яго засмуціць; а з тае прычыны, што вы сказалі, мама, што хутка вернецеся і будзеце тут поўнай гаспадыняй, я вырашыла адважыцца і папрасіць аб гэтым вас. Эдзіт сядзела, не зводзячы бліскучых вачэй з яе твара, але, калі Фларэнс зірнула на яе, яна, у сваю чаргу, патупіла вочы. Вось тады-ж і падумала Фларэнс, што прыгажосць гэтай лэдзі зусім не тая, якою паказалася ёй першы раз. Яна лічыла гэту прыгажосць ганарлівай і велічнай, але лэдзі трымала сябе так ласкава і ціхмана, што — каб была яна аднагодкай з Фларэнс і адных з ёю схільнасцей — яна бадай ці ўнушала-б больш давер'я. Яна ахвотна згадзілася з просьбай Фларэнс адносна новага пакоя і сказала, што сама аб гэтым паклапоціцца. Пасля яна пачала распытваць пра небараку Поля і пасля кароткай гутаркі паведаміла Фларэнс, што заехала па яе з намерам забраць яе да сябе. — Цяпер мы пераехалі ў Лондан, мая маці і я, — сказала Эдзіт, — і вы будзеце жыць з намі да майго замуства. Я хачу, каб мы бліжэй пазнаёміліся і давяралі адна другой, Фларэнс. — Вы вельмі добрая да мяне, любая мама, — сказала Фларэнс, — як я вам удзячна. — Вось што я вам скажу цяпер, бо больш зручнага выпадку, магчыма, не будзе, — прадаўжала Эдзіт, азірнуўшыся, каб даведацца, ці адны яны, і прыцішыўшы голас: — калі я выйду замуж і на некалькі тыдняў паеду, у мяне будзе спакайней на душы, калі вы вернецеся сюды дадому. Хто-б вас не запрашаў да сябе, вярніцеся дадому. Лепш быць адной, чым… Я хачу сказаць, — дадала яна, запнуўшыся, — што як мне вядома, вы лепш за ўсё адчуваеце сябе дома, любая Фларэнс. — У той-жа дзень я вярнуся дадому, мама. — Так і зрабіце. Я звяраюся на ваша абяцанне. А цяпер, дарагая, збірайцеся, і паедзем. Вы знойдзеце мяне ўнізе, калі будзеце гатовы. Паважаная місіс Ск'ютон заняла дом на Брук-стрыт, Гроўнер-сквер, што належаў велічнаму сваяку (аднаму з родзічаў Фінікса), які выехаў з горада і велікадушна ўступіў свой дом<noinclude></noinclude> skre6xfyn59a8gwtrls24ra84diacql 104 28502 84396 2022-08-03T07:09:16Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>з прычыны вяселля, лічачы гэта падарункам, які канчаткова збаўляе і вызваляе ад розных пазык і падарункаў місіс Ск'ютон і яе дачцы. Для падтрымання гонару сям'і трэба было строга захоўваць прыстойнасць, і місіс Ск'ютон знайшла згаворчывага гандляра, што жыў у прыходзе Мерыбен, які пазычаў знаці рознастайныя прадметы абстаноўкі, пачынаючы са сталовага срэбра і канчаючы арміяй лакеяў; гэты-ж гандляр даставіў у дом сівавалосага дварэцкага (які атрымліваў дадатковую плату за тое, што ў яго быў выгляд старога слугі ў сямейным доме), двух высокіх маладых людзей у ліўрэі і адборны штат прыслугі. У той-жа дом і з тае-ж зручнай крыніцы было дастаўлена ўсё неабходнае кухоннае срэбра і фарфар, а таксама рознастайныя прадметы гаспадарчага ўжытку, уключаючы прыгожы экіпаж і пару гнедых коней, і місіс Ск'ютон размясцілася сярод падушак на параднай канапе, у позе Клеапатры, і ўрачыста распачала прыём. — Ну, як маецца мая цудоўная Фларэнс? — запыталася місіс Ск'ютон, калі ўвайшла яе дачка са сваёй пратэжэ<ref>''Пратэжэ'' — асоба, якая карыстаецца чыім-небудзь апякунствам, пратэкцыяй.</ref>. — Дапраўды, вы павінны пацалаваць мяне, Фларэнс, мая любая. Фларэнс, баязліва нахіліўшыся, шукала белае месцечка на твары місіс Ск'ютон, але гэтая лэдзі падставіла ёй вуха і вызваліла яе з цяжкага становішча. — Эдзіт, дарагая мая, — сказала місіс Ск'ютон, — станоўча… Павярніцеся крыху да святла, на адну хвіліну, любая Фларэнс. Фдарэнс, чырванеючы, паслухалася. — Вы не памятаеце, дарагая Эдзіт, — прадаўжала маці, — якой вы былі прыкладна ва ўзросце нашай чароўнай Фларэнс або крыху маладзей? — Я даўно забылася, мама. — Дапраўды, дарагая мая, — сказала місіс Ск'ютон, — я знаходжу пэўнае падабенства паміж вамі ў тыя гады і нашай цудоўнай юнай прыяцелькай. І гэта паказвае, што можа зрабіць выхаванне, — дадала місіс Ск'ютон, прыцішыўшы голас і даючы зразумець, што на яе думку, выхаванне Фларэнс далёка не закончана. — Так, бясспрэчна, — быў халодны адказ Эдзіт. Маці зырка на яе паглядзела і, адчуваючы, што яна на небяспечным шляху, сказала з мэтай адцягнуць увагу: — Цудоўная Фларэнс, дапраўды, вы павінны пацалаваць мяне яшчэ раз, дарагая мая. Фларэнс, зразумела паслухалася, і зноў дакранулася губамі да вуха місіс Ск'ютон. — Любачка, вы, зразумела, чулі, — прадаўжала місіс Ск'тон, трымаючы яе за руку, — што ваш тата, якога мы ўсе літа-<noinclude></noinclude> pqdt35ss0dm8774vvaqe61xagkpsomv 104 28503 84397 2022-08-03T07:38:23Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>ральна паважаем і вельмі любім, роўна праз тыдзень жэніцца на маёй дарагой Эдзіт? — Я ведала, што гэта павінна быць вельмі хутка, — адкзала Фларэнс, — але не ведала, калі іменна. — Дарагая мая Эдзіт, — весела сказала маці, — ці можа быць, што вы не сказалі пра гэта Фларэнс? — Навошта мне было казаць Фларэнс? — адказала тая так шпарка і рэзка, што Фларэнс гатова была не паверыць, ці яе гэта голас. Тады місіс Ск'ютон паведаміла Фларэнс, з мэтай зноў адцягнуць увагу, пра тое, што бацька прыдзе на абед і, вядома, будзе прыемна здзіўлены, убачыўшы яе, бо ўчора вечарам ён гаварыў аб справах у Сіці і нічога не ведаў пра зацею Эдзіт, ажыццяўленне якой павінна было, на думку місіс Ск'ютон, прывесці яго ў захапленне. Пачуўшы гэта, Фларэнс перапалохалася, і разам з тым, як набліжаўся час абеду, неспакой яе зрабіўся такім пакутлівым, што — каб ведала яна, як папрасіць дазволу вярнуцца дадому, не спасылаючыся пры гэтым на бацьку, — яна ўцякла-б пехатою з голай галавой, стрымгалоў і адна, толькі-б унікнуць рызыкі выклікаць яго нездавальненне. З набліжэннем прызначанай гадзіны яна ледзь дыхала. Яна сядзела ля пасцелі Клеапатры, стараючыся слухаць і адказваць на недарэчную гутарку гэтай дэдзі, як раптам на лесвіцы пачуліся яго крокі. — Я чую яго крокі! — уздрыгануўшыся, усклікнула Фларэнс. — Ён ідзе! Клеапатра штурхнула Фларэнс за канапу і нахінула на яе шаль, рыхтуючыся зрабіць містэру Домбі чароўны сюпрыз. Гэта было прароблена так шпарка, што праз секунду Фларэнс пачула ў пакоі грозныя яго крокі. — Дарагі мой Домбі, — сказала Клеапатра, — хадзіце сюды і скажыце мне, як маецца ваша любая Фларэнс. — Фларэнс здарова, — адказаў містэр Домбі, падыходзячы да пасцелі. — Яна дома? — Дома, — сказаў містэр Домбі. — Дарагі мой Домбі, — прадаўжала Клеапатра з чароўнай жвавасцю, — ці ўпэўнены вы ў тым, што не ашукваеце мяне? Не ведаю, што скажа мне мая любая Эдзіт, пачуўшы такую заяву, але, дапраўды, я баюся, дарагі мой Домбі, што вы — самы фальшывы з мужчын. Каб ён быў сапраўды такім і каб яго выкрылі на месцы ў самай страшэннай мане, калі-небудзь выяўленай у словах або ўчынках, ён бадай ці мог-бы больш замяшацца, чым цяпер, калі місіс Ск'ютон сцягнула шаль і Фларэнс, бледная і дрыжачая, з'явілася перад ім, як здань. Ён яшчэ не апамятаўся ад замяшання, калі Фларэнс кінулася да яго, абняла яго за шыю<noinclude></noinclude> lbauhqdlb9f6s908jztu1tvsra4egpq 104 28504 84398 2022-08-03T08:02:51Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>пацалавала і выбегла з пакоя. Ён азірнуўся, нібы жадаючы абмеркаваць з кім-небудзь гэта пытанне, але Эдзіт вышла зараз-жа ўслед за Фларэнс. — Прызнайцеся-ж, дарагі мой Домбі, — сказала місіс Ск'ютон, працягваючы яму руку, — што вы ніколі яшчэ не былі так здзіўлены і ўзрадаваны. — Я ніколі не быў так здзіўлены, — адказваў містэр Домбі. — І так узрадаваны, дарагі мой Домбі? — настойвала місіс Ск'ютон. — Я… так, я надзвычай рад, што сустрэў тут Фларэнс, — сказаў містэр Домбі. — Вы не разумееце, як яна апынулася тут, праўда? — запыталася місіс Ск'ютон. — Магчыма, Эдзіт… — выказаў меркаванне містэр Домбі. — О, ліхі адгадчык! — адазвалася Клеапатра, ківаючы галавой. — О, хітры, хітры чалавек! Мне не варта было-б гаварыць такія рэчы, дарагі мой Домбі, вы — мужчыны, такія фанабэрыстыя і такія схільныя злоўжываць нашымі слабасцямі, але вам вядома, што душа ў мяне адкрытая… Добра, зараз. Гэтыя апошнія словы адносіліся да аднаго з вельмі высокіх маладых людзей, які далажыў, што абед гатоў. — Але Эдзіт, дарагі мой Домбі, — прадаўжала яна шэптам, — калі яна не бачыць вас каля сябе, — а я ёй сказала, што не можа-ж яна заўсёды на гэта разлічваць, — Эдзіт хоча, каб каля яе было хоць што-небудзь або хто-небудзь з тых, хто вам блізкі. Так, гэта ў вышэйшай ступені натуральна! З тае прычыны, што яна чакала адказу, дык містэр Домбі адказаў: — У вышэйшай ступені! — Ды благаславіць вас бог, дарагі мой Домбі, за тое, што вы такі добры! — усклікнула Клеапатра, паціскаючы яму руку. — Але я раблюся занадта сур'ёзнай. Будзьце ласкавы, правядзіце мяне ўніз, і паглядзім, які абед маюць намер прапанаваць нам гэтыя людзі. Ды благаславіць вас бог, дарагі Домбі! Фларэнс і Эдзіт былі ўжо ў сталовай і сядзелі побач. Калі ўвайшоў бацька, Фларэнс хацела ўстаць, каб саступіць яму сваё месца, але Эдзіт рашуча паклала руку ёй на плячо. Размову падтрымлівала амаль што адна місіс Ск'ютон. Фларэнс ледзь адважвалася падняць вочы, баючыся, каб ніхто не заўважыў, што яны заплаканыя; тым больш не адважвалася яна гаварыць; а Эдзіт была маўклівая і толькі адказвала на пытанні. — Такім чынам, усе вашы падрыхтаванні амаль скончаны, праўда, дарагі мой Домбі? — запыталася Клеапатра, калі быў паданы дэсерт і сівавалосы дварэцкі вышаў. — Нават юрыдычны бок!<noinclude></noinclude> 3bn0gtnaa9cr04hf8qqdf2z6j7995lo 104 28505 84402 2022-08-03T08:20:47Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> — Так, пані, — адказаў містэр Домбі, — шлюбны кантракт, так гавораць юрысты, ужо гатовы, і, як я вам казаў, Эдзіт, астаецца толькі прызначыць дзень для падпісання. — Няма чаго мне прызначаць. Няхай будзе тады, калі вы захочаце, — сказала Эдзіт, ледзь зірнуўшы цераз стол на містэра Домбі. — Заўтра? — прапанаваў містэр Домбі. — Як вы хочаце. — Або паслязаўтра, калі гэта больш адпавядае вашым планам? — прапанаваў містэр Домбі. — У мяне няма ніякіх планаў. Я заўсёды ў вашым распараджэнні. Вызначце любы дзень. — Ніякіх планаў, дарагая мая Эдзіт? — умяшалася маці. — Ды вы-ж ад раніцы да самай ночы заняты, і ў вас тысяча і адна справа з усялякімі пастаўшчыкамі! — Пра гэта вы паклапаціліся, — адказала Эдзіт, павярнуўшыся да яе і злёгку насупіўшы бровы. — Вы з містэрам Домбі можаце дамовіцца паміж сабой. — Зусім правільна, любачка, і вельмі разумна з вашага боку! — усклікнула Клеапатра. — Дарагая мая Фларэнс, сапраўды, вы павінны падыйсці і яшчэ раз пацалаваць мяне, мая любая! Дзіўнае супадзенне: гэта зацікаўленасць да Фларэнс авалодвала Клеапатрай амаль што пасля кожнага дыялага, у якім Эдзіт прымала хоць-бы самы нязначны ўдзел! У глыбіні душы містэр Домбі быў далёк ад таго, каб абурацца паводзінамі сваёй цудоўнай нявесты. У яго былі дастатковыя падставы сімпатызаваць яе ганарлівасці і халоднасці, бо ён падзяляў гэтыя пачуцці. Да позняга часу не прыносілі свечкі, бо місіс Ск'ютон скардзілася, што ад іх ў яе пачынае балець галава; увесь гэты час Фларэнс і місіс Ск'ютон гутарылі (Клеапатра вельмі клапацілася аб тым, каб не адпускаць яе ад сябе), і Фларэнс паціху грала на фартэпіяна для задавальнення місіс Ск'ютон, прычым гэтая ласкавая лэдзі часамі адчувала патрэбу ў новых пацалунках, што бывала кожны раз пасля таго, як Эдзіт здаралася прамовіць слова. Між іншым, іх было мала, бо Эдзіт увесь час сядзела ў у баку, ля адчыненага акна (не зважаючы на тое, што маці баялася, каб яна не не адыходзіла, пакуль містэр Домбі не развітаўся і не пайшоў. Тыдзень прамільгнуў хутка. Ездзілі да мадыстак, краўчых, ювеліраў, юрыстаў, кандзіцераў, у кветкавыя магазіны, і ва ўсіх гэтых паездках Фларэнс прымала ўдзел. Фларэнс павінна была прысутнічаць на вяселлі. З гэтай прычыны Фларэнс павінна была скінуць траур і апрануць пышнае ўбранне.<noinclude></noinclude> 51w9rsc0ab4gxbmem0bnndep0iqwp36 104 28506 84409 2022-08-03T08:49:23Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude>Планы мадысткі адносна гэтага ўбрання — мадыстка была францужанкай і была вельмі падобнай да місіс Ск'ютон — былі такія нявінныя і прыгожыя, што місіс Ск'ютон заказала такое-ж убранне сабе. Мадыстка заявіла, што на ёй яно будзе надзвычайным, і таму ўсе палічаць яе за сястру маладой лэдзі. Тыдзень прамільгнуў хутка. Ён ляцеў нібы па крыллях. Надышоў апошні вечар гэтага тыдня, вечар перад вяселлем. У цёмным пакоі — бо місіс Ск'ютон усё яшчэ пакутвала ад галаўнога болю, хоць і спадзявалася назаўсёды пазбавіцца ад яго заўтра — былі гэта лэдзі, Эдзіт і містэр Домбі. Эдзіт зноў сядзела ля адчыненага акна, пазіраючы на вуліцу; містэр Домбі і Клеапатра, седзячы на канапе, гутарылі паціху. Ужо было позна. Фларэнс стомленая пайшла спаць. — Дарагі мой Домбі, — сказала Клеапатра, — заўтра, калі вы забераце ў мяне любую маю Эдзіт, ці не пакінеце вы мне Фларэнс? Містэр Домбі сказаў, што зробіць гэта з прыемнасцю. Эдзіт раптам павярнулася. Яе абыякавасць у адну секунду дала месца гарачай цікавасці, і нябачная ў цемры, яна ўважліва прыслухоўвалася да размовы. Містэр Домбі з найвялікшай прыемнасцю пакіне Фларэнс у такіх надзвычай добрых руках. — Дарагі мой Домбі, — адказвала Клеапатра, — тысячу разоў дзякую за вашу добрую думку. Я баялася, што вы ад'язджаеце з каварным, загадзя абдуманым намерам, як кажуць праціўныя юрысты — гэтыя жудасныя людзі! — асудзіць мяне на поўную адзіноту. — Чаму вы так несправядлівы да мяне, пані? — запытаўся містэр Домбі. — Таму што мая дзівосная Фларэнс так цвёрда гаворыць мне, што заўтра павінна вярнуцца дадому, — адказала Клеапатра, — вось я і пачала баяцца, дарагі мой Домбі, што вы сапраўдны турэцкі паша. — Запэўняю вас, пані, — запярэчыў містэр Домбі, — што я не даваў ніякіх загадаў Фларэнс, а калі-б і даў, то ваша жаданне вышэй усякіх загадаў. — Дарагі мой Домбі, — адазвалася Клеапатра, — які вы галантны кавалер! Між іншым, гэтага я не магу сказаць, бо ў кавалераў няма сэрца, а аб вашым сэрцы сведчыць ваша цудоўнае жыццё і натура… Як, няўжо вы так рана пойдзеце, дарагі мой Домбі? О, дапраўды, час ужо быў позны, і містэр Домбі думаў, што яму трэба ісці. — У сапраўднасці ўсё гэта ці ў сне? — сюсюкала Клеапатра. — Ці магу я паверыць, дарагі Домбі, што заўтра раніцой вы вернецеся сюды, каб пазбавіць мяне маёй любай спадарожніцы, маёй роднай Эдзіт?<noinclude></noinclude> apiq0nbn35fjj6s5qcbucqqrz1guy33 104 28507 84413 2022-08-03T09:29:27Z RAleh12 3563 /* Вычытаная */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="RAleh12" /></noinclude> Містэр Домбі, які прывык словы разумець літаральна, напомніў місіс Ск'ютон, што яны павінны сустрэцца спачатку ў царкве. — Боль, які церпіш, — сказала місіс Ск'ютон, — аддаючы сваё дзіця хоць-бы нават вам, дарагі мой Домбі, — самы пакутлівы, які толькі можна ўявіць; а калі ён спалучаецца з кволым здароўем і калі да гэтага дадаць надзвычайную тупасць кандзіцера, які наладжвае снеданне, — гэта ўжо зусім не для маіх слабых сіл. Эдзіт, дарагая мая! — хітра закрычала яна. — Нехта збіраецца ісці, любачка! Містэр Домбі з ганарлівай галантнасцю, якая адпавядала яго годнасці і данаму выпадку, накіраваўся ў сваіх скрыпучых ботах, паднёс яе руку да губ і сказаў: «Заўтра раніцой я буду мець шчасце прад'явіць права на гэту руку, як на руку місіс Домбі», і з урачыстым паклонам вышаў. Эдзіт увесь час сядзела ля цёмнага вакна і пазірала на вуліцу. Астаўшыся, нарэшце, удваіх з маткаю, яна першы раз за ўвесь вечар адышла ад акна і спынілася перад ёю. Пазяхаючая, уся трасучыся, бурклівая маці зірнула на ганарлівую прыгожую фігуру дачкі, якая скіравала на яе пякучы позірк, і было відаць, што яна ўсё разумее: гэтага не магла захаваць маска ветранасці або раздражэння. — Я вельмі стамілася, — сказала яна. — На вас ні на секунду нельга спадзявацца. Вы горш за дзіця. Дзіця! Ніводнае дзіця не бывае такім упартым і непаслухмяным. — Выслухайце мяне, маці, — адазвалася Эдзіт, не адказваючы на гэтыя словы, пагардліва адмаўляючыся зважыць на такое глупства. — Вы павінны астацца тут адна да майго звароту. — Павінна астацца тут адна, Эдзіт, да вашага звароту? — перапытала маці. — Або даю клятву, што я адхіляю ў царкве руку гэтага чалавека. Калі я гэтага не зраблю, дык няхай паду мёртвай на каменныя пліты! — Досыць таго, што мы такія, якія мы ёсць, — цвёрда прадаўжала Эдзіт. — Я не дапушчу, каб яшчэ адно юнае і праўдзівае стварэнне было зніжана да майго ўзроўню. Я не дапушчу, каб яшчэ адну нявінную душу падточвалі, разбэшчвалі і ламалі для забавы сумуючых матак. Вы разумееце, аб чым я гавару: Фларэнс павінна вярнуцца дадому. — Няўжо сёння, пасля ўсёй маёй працы і клопатаў, калі, дзякуючы мне, вы зробіцеся незалежнай, я павінна выслухоўваць, што ў ва мне — разбэшчанасць і зараза, што я — непадыходзячая кампанія для маладой дзяўчыны? — завішчэла даведзеная да шаленства маці, і, трасучыся, яе галава задрыжэла, як ліст. — Ды што-ж вы такое, скажыце, калі ласка? Што вы такое? — Я не раз пыталася пра гэта сама ў сябе, калі сядзела вунь там, — сказала Эдзіт, бледная як мярцвяк, паказваючы на<noinclude></noinclude> hhjol3s8pmt4178xwis4su9t9q6qx8l